ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA

przygotowała: Paula Pilarska

na podstawie: E. Aronson, T.D. Wilson, R.M. Akert PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

Lubimy tych którzy:

wierzenia i zainteresowania mają podobne do naszych

mają podobne zdolności, umiejętności, kompetencje

posiadają miłe i pożądane cechy (lojalność, rozsądek, uczciwość i uprzejmość)

też nas lubią

„Nie wierzę – w przeciwieństwie do obiegowej

prawdy — że naszymi przyjaciółmi są ludzie, których

najbardziej lubimy; są to raczej ci, którzy po prostu

trafili do nas pierwsi.”

Peter Ustinow, 1977

Determinanty zjawiska wzajemnej atrakcyjności –

BLISKOŚĆ

Efekt częstości kontaktów: im częściej

widzimy i kontaktujemy się z drugą osobą,

tym większe prawdopodobieństwo, że

zostanie on naszym przyjacielem

Eksperymenty Mady Segal – usadzenie w

klasie i przyznanie miejsc w akademiku w

porządku alfabetycznym (przypadkowość).

Determinanty zjawiska wzajemnej atrakcyjności –

BLISKOŚĆ Efekt czystej ekspozycji: im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję

bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić.

Eksperyment z fotografią – lustrzane odbicie i zwykły portret.

Eksperyment – film z bodźcem podprogowym + fotografia osoby A lub B

Czy atrakcyjność fizyczna ma wpływ na to

czy kogoś lubimy czy nie?

„Tylko powierzchowni ludzie nie oceniają

po wyglądzie”

Oscar Wilde

Badanie Karen Dion i współpracowników (1972)

• Studenci oglądali fotografie osób , które zostały dobrane

w taki sposób, aby różniły się ze względu na stopień

atrakcyjności

• Studenci mieli oszacować każdą osobę ze zdjęcia na 27

różnych wymiarach osobowości, a następnie o określić ich

przyszłe szczęście.

• Co się okazało?

Badanie Karen Dion i współpracowników (1972)

• Osobom atrakcyjnym przypisano zdecydowanie więcej cech

pozytywnych i dawano lepsze prognozy pomyślności.

• Jesteśmy przekonani, że ludzie atrakcyjni odnoszą więcej sukcesów,

są bardziej inteligentni, lepiej przystosowani, bardziej sprawni

społecznie, bardziej interesujący, zrównoważeni, fascynujący,

niezależni i bardziej atrakcyjni seksualnie w porównaniu z osobami

mniej atrakcyjnymi fizycznie (Brigham, 1980; Calvert, 1988; Eagły,

Ashmore, Makhijani, Longo, 1991; Hassebrauck, 1988; Moore,

Graziano, Millar, 1987).

• Wyniki badań wskazują, że piękno tworzy silny stereotyp,

polegający na przeświadczeniu, że pozytywne cechy idą

w parze z urodą.

• Karen Dion, Ellen Berscheid i Elaine Walster (1972) określiły to

zjawisko jako stereotyp typu „To, co jest piękne, jest i dobre"

Czy na atrakcyjne

osoby zawsze

patrzymy przez

różowe okulary?

Badanie Harold Sigall i Nancy Ostrove (1975)

• O.b. otrzymały opis sprawy kryminalnej, w której oskarżona,

atrakcyjna kobieta, była ewidentnie winna popełnienia zbrodni.

• 2 grupy badanych:

1. włamanie oraz

2. oszustwo, w którym oskarżona nakłoniła kawalera w

średnim wieku do zainwestowania w nie istniejącą spółkę

• Badanych poproszono o zaproponowanie właściwego ich zdaniem

wyroku.

Skąd bierze się stereotyp, że

piękno fizyczne idzie w parze

z pozytywnymi cechami?

Wpływ atrakcyjności fizycznej na to,

czy kogoś lubimy

• Samospełniające się proroctwo - sposób w jaki

traktujemy ludzi wpływa na ich zachowanie i na to

co myślą o sobie.

Im bardziej kogoś lubimy, tym przyjemniejszy

wydaje nam się jego wygląd.

Eksperyment Marka Snydera, Elizabeth D. Tanke i Ellen Berscheid (1977)

• Grupie studentów college'u przekazano wiele informacji o innej

uczestniczce eksperymentu oraz jej fotografię

• Fotografia przedstawiała albo bardzo atrakcyjną, albo nieatrakcyjną

kobietę

• Studentom powiedziano, że mają z nią przeprowadzić rozmowę

telefoniczną

• Fotografie, które otrzymali studenci, nie były fotografiami kobiet,

z którymi rzeczywiście rozmawiali.

• Czy to, w co uwierzyli, stworzyło jakąś rzeczywistość?

Eksperyment Marka Snydera, Elizabeth D. Tanke i Ellen Berscheid (1977)

• Czy to, w co uwierzyli, stworzyło jakąś rzeczywistość?

• Studenci, którzy wierzyli, że rozmawiają z kobietą atrakcyjną, odpowiadali w

sposób łagodny, bardziej akceptowany społecznie niż studenci, którzy sądzili, że

rozmawiają z kobietą nieatrakcyjną.

• Niezależni obserwatorzy ocenili te kobiety, które rozmawiały z partnerami

zakładającymi, że są one atrakcyjne, jako bardziej atrakcyjne, budzące

zaufanie, ożywione i ciepłe w porównaniu z kobietami, których rozmówcy

sądzili, że są nieatrakcyjne.

• Badanie to zostało powtórzone, z tą różnicą, że odwrócono role - Susan

Andersen i Sandra Bem (1981)

Dlaczego podobieństwo jest ważne dla

zjawiska atrakcyjności interpersonalnej?

Podobieństwo: swój ciągnie do swego

• Ludzie podobni dostarczają społecznego wsparcia dla

naszych własnych cech i wierzeń (potwierdzają nasze

przekonania)

• Myślimy negatywnie o tych, którzy nie zgadzają się z nami

w ważnych kwestiach

Dopełnianie:

czy przeciwieństwa się przyciągają?

Dopełnianie: czy przeciwieństwa się przyciągają?

Winch (1958) twierdzi, że:

• osoba uległa może być atrakcyjna dla kogoś, kto lubi wychowywać

innych,

• osoba nieśmiała może być atrakcyjna dla kogoś, kto jest otwarty i

odważny społecznie,

• gaduła może być atrakcyjna dla osoby małomównej i chętnie

słuchającej.

• osoba nieśmiała tworzy parę z ekstrawertykiem.

Dopełnianie: czy przeciwieństwa się przyciągają?

• Niektórzy badacze twierdzą, że

podobieństwo odgrywa ważną rolę w pierwszym etapie tworzenia

się związku, podczas gdy

komplementarność staje się ważna później i zyskuje na randze w

miarę wydłużania się relacji interpersonalnych (Campbell, 1980;

Kerckhoff, Davis, 1962)

• Inni badacze nie potwierdzili jednak roli czasu w ujawnianiu się

funkcji komplementarności (Levinger, Senn, Jorgensen, 1970)

Czy lubimy tych, którzy nas chwalą

i obsypują

komplementami?

eksperyment Theresy Amabile (1983)

• Studenci czytali dwie recenzje powieści

• Recenzje te — jak powiedziano studentom — ukazały się w „New York

Timesie", w dziale recenzji książek.

• Obie noty były utrzymane w podobnej stylistyce — z tym, że jedna

była zdecydowanie pozytywna, a druga zdecydowanie negatywna.

• Badani studenci ocenili autora negatywnej recenzji jako wyraźnie

bardziej inteligentnego, kompetentnego i znającego się na rzeczy niż

recenzenta pozytywnej notki.

Ingracjacja

• stosowanie strategii (np. polegających na

udzielaniu pochwal, dostarczaniu

pozytywnego wsparcia) w celu manipulowania

innymi czy zdobywania ich sympatii

Ingracjacja

• ludzie lubią być chwaleni i darzą sympatią osoby

chwalące,

• nie chcą jednak być manipulowani.

• Jeżeli pochwała jest zbyt szczodra, jeżeli wydaje się

nieuzasadniona lub — co ważniejsze — jeżeli osoba

chwaląca może coś na tym zyskać, to nie będzie ona

lubiana

Badanie Elliota Aronsona i Darwyna Lindera (1965)

• Studentki spotykały się parę razy z koleżanką z wyższego roku i rozmawiały z nią na różne tematy.

• Po każdym spotkaniu uczestniczki mogły podsłuchać rozmowę pomiędzy eksperymentatorem i tą

właśnie studentką, która oceniała swoje rozmówczynie.

• W rzeczywistości oceniająca była współpracownikiem eksperymentatora, a jej oceny zostały

dokładnie wcześniej ustalone

• Były one:

a) całkowicie pozytywne;

b) całkowicie negatywne;

c) realizujące zasadę zysku (najpierw negatywne, potem coraz bardziej pozytywne);

d) realizujące zasadę straty (najpierw pozytywne, potem coraz bardziej negatywne).

• Uczestniczki eksperymentu poproszono następnie, aby powiedziały, na ile polubiły studentkę, która

je oceniała.

Efekt zysku-straty

• zjawisko polegające na tym, że tym bardziej lubimy

daną osobę, im więcej wysiłku musieliśmy włożyć

w zmianę jej pierwotnej opinii o nas (tj. nie lubiani na

początku znajomości teraz jesteśmy lubiani),

natomiast tym mniej lubimy daną osobę, im więcej

jej pierwotnej sympatii straciliśmy (tj. jeżeli na

początku znajomości nas lubiła, a teraz nas nie lubi)

Teoria wymiany społecznej

• w teorii tej zakłada się, że to, co ludzie sądzą o swoim związku z

inną osobą, zależy od tego, jak:

spostrzegają nagrody, które daje im ten związek,

koszty, na jakie się narażają,

na jaki — ich zdaniem — związek zasługują i

jakie jest — ich zdaniem — prawdopodobieństwo nawiązania

lepszych stosunków z kimś innym

Teoria równości

• teoria, w której przyjmuje się, że ludzie czują się

najszczęśliwsi w związkach, w których zarówno

koszty, jak i zyski będące udziałem jednej ze stron są

w przybliżeniu takie same jak koszty i zyski

przypadające drugiej stronie

eksperyment Elliota Aronsona, Bena Willermana i Joanne Floyd (1966)

• studenci słuchali nagrania dokonanego przez jedną z czterech osób

(tworzących różne warunki eksperymentalne):

a) osobę niemal doskonałą;

b) osobę niemal doskonałą, której przydarzyła się głupia historia

(wylała na siebie filiżankę kawy);

c) osobę mierną;

d) osobę mierną, której przydarzyła się głupia historia.

• Która z tych czterech osób była lubiana najbardziej?

Co zrobić aby inni nas polubili?

Jak zbadać miłość?

• miłość braterska - uczucie zaangażowania, bliskości

w stosunku do drugiej osoby, któremu nie towarzyszy

namiętność ani pobudzenie fizyczne

• miłość erotyczna - intensywna tęsknota za drugą osobą,

której towarzyszy fizjologiczne pobudzenie. Kiedy wszystko

układa się dobrze — druga strona również nas kocha —

przeżywamy ogromne spełnienie i ekstazę, a kiedy nie —

odczuwamy głęboki smutek i rozpacz

ROBERT STERNBERG TRÓJCZYNNIKOWA KONCEPCJA MIŁOŚCI

• Bliskość to uczucie silnego związku z drugą osobą.

• Namiętność jest najbardziej „gorącym" czynnikiem i wyraża się

stopniem pobudzenia wobec partnera; dotyczy to także

pobudzenia seksualnego.

• Zaangażowanie, wreszcie, definiowane jest na dwóch poziomach:

• decyzji krótkoterminowej (oznaczającej, że kochamy partnera) i

• długoterminowej (oznaczającej, że chcemy podtrzymać tę miłość i

pozostać w związku z partnerem).

ROBERT STERNBERG TRÓJCZYNNIKOWA KONCEPCJA MIŁOŚCI

MIŁOŚĆ DOSKONAŁA

NAMIĘTNOŚĆ(ZAŚLEPIENIE)

MIŁOŚĆ FATALNA

ZAANGAŻOWANIE(PUSTA MIŁOŚĆ)

MIŁOŚĆ BRATERSKA

BLISKOŚĆ(LUBIENIE)

MIŁOŚĆ ROMANTYCZNA

MARY AINSWORTH (1978)STYLE PRZYWIĄZYWANIA SIĘ

• styl przywiązywania się: oczekiwania, jakie ludzie formują

co do kontaktów z innymi osobami; oczekiwania te wynikają z

rodzaju więzi między ich pierwszymi opiekunami a nimi jako

niemowlętami

1. styl przywiązywania się oparty na poczuciu bezpieczeństwa

2. styl przywiązywania się oparty na unikaniu

3. lękowo-ambiwalentny styl przywiązywania się

MARY AINSWORTH (1978)STYLE PRZYWIĄZYWANIA SIĘ

• STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ OPARTY NA POCZUCIU

BEZPIECZEŃSTWA: styl przywiązywania się do drugiej

osoby, którego cechą charakterystyczną jest zaufanie, brak

lęku przed odrzuceniem i świadomość, że jest się wartościową

i lubianą osobą

MARY AINSWORTH (1978)STYLE PRZYWIĄZYWANIA SIĘ

• STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ OPARTY NA UNIKANIU:

styl przywiązywania się do drugiej osoby, którego

cechą charakterystyczną jest tłumienie potrzeby

nawiązania intymnych kontaktów z tą osobą, ponieważ

realizacja tej potrzeby zakończyła się niepowodzeniem.

Ludzie, dla których charakterystyczny jest ten styl

przywiązywania się, z trudnością nawiązują bliskie kontakty

z innymi

MARY AINSWORTH (1978)STYLE PRZYWIĄZYWANIA SIĘ

• LĘKOWO-AMBIWALENTNY STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ:

styl przywiązywania się do drugiej osoby, którego cechą

charakterystyczną jest niepokój wynikający z niepe-

wności, czy druga osoba odpowie na potrzebę

nawiązania intymnego kontaktu; rezultatem jest wyższy

niż przeciętnie poziom lęku

Badanie Judith Feeney i Patricii Noller (1990)

• O.b. proszono o dokonanie opisu:

a) związków, jakie miały

w dzieciństwie ze swoimi

rodzicami — aby dla każdej z nich

wyznaczyć charakterystyczny styl

przywiązywania się;

b) aktualnych związków

uczuciowych — aby sprawdzić

hipotezę o roli, jaką odgrywa styl

przywiązywania się.

Badanie Judith Feeney i Patricii Noller (1990) • Badaczki stwierdziły, że:

1. osoby dorosłe, których styl przywiązywania się oparty jest na poczuciu

bezpieczeństwa, określały swoje wczesne relacje z rodzicami jako dobre, a będąc

dorosłymi, miały najdłuższe — w odniesieniu do całej próby badanych — stałe związki

uczuciowe.

2. Osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązywania się opisywały, że jako dzieci

nie czuły się wspierane przez swoich rodziców, a ich późniejsze związki uczuciowe

trwały najkrócej w odniesieniu do całej próby badanych.

3. Osoby ze stylem przywiązywania się opartym na unikaniu twierdziły, że pomiędzy

nimi a rodzicami istniał duży dystans i że im nie ufały, jako dorośli zaś albo nigdy nie

byli zakochani, albo nie byli zakochani w trakcie prowadzonego badania. Ich związki

uczuciowe były też najsłabsze.

Zazdrość jest... jak tygrys,

który nie tylko rozrywa swoją ofiarę,

ale i własne szalejące serce.

Michael Beer

Miłość jest jak wojna;

łatwo się zaczyna,

lecz trudno ją zakończyć.

H.L. Mencken

Cody (1982) wyodrębnił pięć podstawowych strategii kończenia romansu

1. ton oznajmujący (wyznanie partnerowi, że jest nam bardzo bliski,

ale...),

2. werbalne zmniejszanie zaangażowania (powiedzenie partnerowi, że

już go nie kochamy),

3. ucinanie zachowaniem (unikanie kontaktów z partnerem),

4. tworzenie negatywnego obrazu siebie (propozycja, aby obie strony

zaczęły spotykać się z kimś innym) oraz

5. usprawiedliwianie (poinformowanie partnera, że nasz związek nie

spełnia oczekiwań).

Steve Duck (1982)

• rozpad związku uczuciowego nie ogranicza się do pojedynczego zdarzenia, lecz

jest to proces o wielu etapach.

• Zdaniem Ducka istnieją cztery etapy odchodzenia od drugiej osoby:

1. faza intrapersonalna (myślimy, jak bardzo niesatysfakcjonujący jest dla nas ten

związek),

2. faza diady (dyskutowanie na temat rozstania z partnerem),

3. faza społeczna (przekazywanie informacji o rozstaniu innym osobom) oraz

ponownie

4. faza intrapersonalna (fakt rozstania zostaje przyjęty do wiadomości

i podejmujemy próbę sformułowania własnej oceny tego, co się stało).

DZIĘKUJĘ