Atlas ng mga Bansa sa Mundo

1

AntarcticaPinakakakaiba sa lahat ng pitóng kontinente, kilala rin ito bílang South Pole dahil sa lokasyon nitóng pinakatimog na bahagi ng mundo. Wala itong permanenteng hanggahan at nagbabago ang laki ayon sa panahon—lumiliit kapag tag-init dahil natutunaw ang mga yelo at halos dumodoble ang laki tuwing taglamig dahil sa niyebe at nabubuong yelo.Siyamnapu’t walong porsiyento ng Antarctica ay nababalutan ng yelo. Ayon sa mga talâ, ang pinakamataas na temperatura dito ay umabot lámang sa -13.89˚C samantalang ang pinakamababa ay -88.89˚C.Dahil sa gayong temperatura, walang táong permanenteng naninirahan dito. Tánging mga siyentistang nagsasagawa ng mga pag-aaral ang pumupunta rito tuwing tag-init. Ang karaniwang paksa ng kanilang pag-aaral ay ang weder at mahigit 60 estasyon sa pananaliksik ang matatagpuan dito. Mga meteorologo, glasyologo, astronomo, pisiko, osyanograpo, heologo, at biyologo ang karaniwang makikita rito.

3

Algeria (al∙dyír∙ya)/Argelia (ar·he·lí·ya)Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah al Jaza’iriyah ad Dimuqratiyah ash Sha’biyahRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Algiers (al·dyírs)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 5 Hulyo 1962 (mula sa France)Salapi: Algerian DinaraWika: Arabic (opisyal); French, Tamazight, at iba pang diyalektong

BerberMamamayan: Algerian (al·dyír·yan)/Argelino (ar·he·lí·no)/Argelina

(ar·he·lí·na)Sumanib sa UN: 8 Oktubre 1962

Angola (ang·gó·la)/Angola (ang·gó·la)Opisyal na pangalan: República de Angola, dáting People’s Republic of AngolaRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Luanda (lu·wán·da)

A f r i c aIkalawa sa pinakamalaking kontinente, may súkat itong humigit-kumulang 30.22 milyong kilometro kuwadrado. Sa mahigit isang bilyon táong naninirahan dito, kalahati rito ay edad 18 pababa.Ayon sa talâ ng United Nations, umaabot sa 54 ang mga bansa sa Africa. Bagaman gayundin ang bílang ng mga kinikilalang bansa ng African Union, may kaibahan sa mga estadong tinatanggap ng dalawang organisasyon. Kinikilala ng UN ang Morocco ngunit hindi ito miyembro ng African Union. Sa kabilang dako, ang Western Sahara ay kinikilala ng African Union ngunit hindi ng UN.

4 Atlas ng mga Bansa sa Mundo

Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 11 Nobyembre 1975 (mula sa Portugal)Salapi: KwanzaWika: Portuguese (opisyal); samot-saring diyalektong tulad

ng Kikongo, Kimbundo, Umbundu, Chokwe, Mbunda, at Oxikwanyama

Mamamayan: Angolan (ang·gó·lan)/Angoleño (ang·go·lén·yo)/Angoleña (ang·go·lén·ya)

Sumanib sa UN: 1 Disyembre 1976

Benin (be·nín)/Benin (be·nín)Opisyal na pangalan: Republique du Bénin, dáting DahomeyRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Porto-Novo (pór·to-nó·vo)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 1 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: Communauté Financière Africaine (CFA) FrancWika: French (opisyal); Fon at Yoruba (sa Timog), Nagot, Baribá,

at Dendi (sa Hilaga)Mamamayan: Beninese (be·ní·nis)/Beninés (be·ni·nés)/Beninésa

(be·ni·né·sa)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Botswana (bots·wá·na)/Botswana (bots·wá·na)Opisyal na pangalan: Republic of Botswana, dáting BechuanalandRehiyon: Timog AfricaKabeséra: Gaborone (ga·bo·ró·ne)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 30 Setyembre 1966 (mula sa UK)Salapi: PulaWika: English (opisyal); Setswana, IkalangaMamamayan: Motswana (mots·wá·na) (isáhan), Batswana (bats·wá·na)

(maramihan); Botsuano (bots·wá·no)/Botsuana (bots·wá·na)Sumanib sa UN: 17 Oktubre 1966

Africa 5

Burkina Faso (bur·kí·na fá·so)/Burkina Faso (bur·kí·na fá·so)

Opisyal na pangalan: Burkina Faso, dáting Upper VoltaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Ouagadougou (wa·ga·dú·gu)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 5 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French, Mooré, Dioula, Fulfuldé, iba paMamamayan: Burkinabe (bur·ki·na·bé)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Burundi (bu·rún·di)/Burundi (bu·rún·di)Opisyal na pangalan: Republika y’u BurundiRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Bujumbura (bu·dyum·bú·ra)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 1 Hulyo 1962 (mula sa Belgium)Salapi: Burundi FrancWika: Rundi (Kirundi) at French (opisyal); Swahili (wika ng kalakal

at ng gobyerno)Mamamayan: Burundian (bu·run·dí·yan)/Burundés (bu·run·dés)/

Burundésa (bu·run·dé·sa)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1962

Cameroon (ká·me·rún)/Camerún (ka·me·rún)Opisyal na pangalan: Republique du CamerounRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Yaoundé (yáwn·de)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1960 (para sa mga lugar na dáting pinamunuan ng

France) at 1 Oktubre 1961 (para sa mga dáting teritoryo ng UK)

Salapi: CFA Franc


Wika: French at English (opisyal); humigit-kumulang 270 lengguwahe at diyalektong African, kabílang ang pidgin, Fulfulde, at Ewondo

Mamamayan: Cameroonian (ka·me·rún·yan)/Camerunés (ka·me·ru·nés)/Camerunésa (ka·me·ru·né·sa)

Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Cape Verde (keyp vérd)/Cabo Verde (ká·bo vér·de)Opisyal na pangalan: Republica de Cabo VerdeRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Praia (prá·ya)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 5 Hulyo 1975 (mula sa Portugal)Salapi: Cape Verdean EscudolWika: Portuguese (opisyal); Crioulo (pinaghalong Creole

Portuguese at West African)Mamamayan: C a p e Ve r d a n t ( k é y p · v é r · d a n t ) /C a b ov e r d i a n o

(ká·bo·ver·di·yá·no)/Caboverdiana (ká·bo·ver·di·yá·na)

Central African Republic (sént·ral áf·ri·kán ri·páb·lik)/República Centroafricana (re·púb·li·ka sént·ro·af·ri·ká·na)

Opisyal na pangalan: République Centrafricaine, dáting Ubangi-Shari, Central African Empire

Rehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Bangui (báng·gi)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 13 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika Francés (opisyal); Sangho (nasyonal)Mamamayan: Central African (sén·tral Áf·ri·kán)/Centroafricano

(sén·tro·áf·ri·ká·no)/Centroafricana (sén·tro·áf·ri·ká·na)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Africa 7

Chad (tsad)/Chad (tsad)Opisyal na pangalan: Repúblique du TchadRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: N’Djamena (in·dya·mé·na)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 11 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French at Arabic (opisyal); Sara (sa timog), mahigit 120

katutubong lengguwahe at diyalektong ChadMamamayan: Chadian (tsá·di·yan)/Chadiano (tsád·ya·no)/Chadiana

(tsád·ya·na)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Comoros (ko·mó·ros)/Comoras (ko·mó·ras)Opisyal na pangalan: Udzima wa KomoriRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Moroni (ma·rów·ni)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 6 Hulyo 1975 (mula sa France. Maliban sa Islang Máyotte)Salapi: Comorian FrancWika: Comorian (o Shikomor, na pinaghálong Swahili-Arabic),

Arabic, French (opisyal), at SwahiliMamamayan: Comoran o Camorian (ko·mó·ran o ka·mór·yan)/Comorense

(ko·mo·rén·se)Sumanib sa UN: 12 Nobyembre 1975

Congo (kóng·go)/Congo (kóng·go)Opisyal na pangalan: République du Congo, dating Middle Congo, Congo/

Brazzaville, CongoRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Brazzaville (brá·za·vil)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 15 Agosto 1960


Salapi: CFA Franc Wika: French (opisyal); Lingala at Munukutuba (nasyonal), Kikongo,

Sangho, Lari, ViliMamamayan: Congolese (kong·go·lís)/Congolés (kong·go·lés)/Congolésa

(kong·go·lé·sa)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Côte d’Ivoire (kot dív·war)/Costa de Marfil (kós·ta de mar·fíl)

Opisyal na pangalan: République du Côte d’IvoireRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Yamoussoukro (ya·mu·súk·ro)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 7 Agosto 1960Salapi: CFA FrancWika: French (opisyal); limang pangunahing grupong pangwika:

Diula (Dioula), Baule (Baoulé), Dan, Anyin, at SenariMamamayan: Ivorian (ay·vór·yan)/Marfileño (mar·fi·lén·yo)/Marfileña

(mar·fi·lén·ya)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Democratic Republic of the Congo (de·mok·rá·tik ri·páb·lik of da kóng·go)/República Democrática del Congo (re·púb·li·ka de·mok·rá·ti·ka del kóng·go)

Opisyal na pangalan: République Démocratique du Congo, dáting Zaire, Congo belge

Rehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Kinshasa (kin·si·yá·sa)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 30 Hunyo 1960 (mula sa Belgium)Salapi: Franc CongolaisWika: French (opisyal); Lingala, Swahili, Kikongo, Tshiluba

(nasyonal)

Africa 9

Mamamayan: Congolese (kong·gó·lis)/Congolés (kong·go·lés)/Congolésa (kong·go·lé·sa)


Djibouti (dyi·bú·ti)/Yibuti (yi·bú·ti)Opisyal na pangalan: République de Djibouti, dating Territoire Français des Afars

et des IssasRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Djibouti (dyi·bú·ti)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 27 Hunyo 1977 (mula sa France)Salapi: Djibouti FrancWika: French at Arabic (opisyal); malawakan ding ginagamit ang

Somali at AfarMamamayan: Djiboutian (dyi·bút·yan)/Yibutiano (yi·bú·ti·ya·no)/Yibutiana

(yi·bú·ti·ya·na)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1977

Egypt (í·dyipt)/Egipto (e·híp·to)Opisyal na pangalan: Jumhurìyat Misr al-ArabiyahRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Cairo (káy·ro)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 1922 (mula sa UK)Salapi: Egyptian PoundWika: ArabicMamamayan: Egyptian (e·dyíp·si·yan)/Egipcio (e·híp·si·yo)/Egipcia (e·híp·si·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Equatorial Guinea (ék·wa·tór·yal gí·ni)/Guinea Ecuatorial (hi·né·ya ék·wa·tor·yál)

Opisyal na pangalan: República de Guinea EquatorialRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Malabo (ma·lá·bo)


Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 12 Oktubre 1968Salapi: CFA FrancWika: Spanish at French (opisyal); pidgin na English, Fang, Bubi,

at IboMamamayan: Equatorial Guinean (ek·wa·tór·yal gi·ní·yan)/Guineano

(gín·ya·nó)/Guineana (gín·ya·ná)Sumanib sa UN: 12 Nobyembre 1968

Eritrea (é·rit·ré·ya)/Eritrea (é·rit·ré·ya)Opisyal na pangalan: Hagere ErtraRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Asmara (ás·ma·ra)Uri ng gobyerno: Republika (transisyonal na gobyerno)Araw ng kasarinlan: 24 May 1993 (mula sa Ethiopia)Salapi: NakfaWika: Tigrinya (Tigrigna), Arabic, English (opisyal), Tigré (ikalawang

pangunahing wika) at iba pang lengguwaheng CushiticMamamayan: Eritrean (é·rit·ré·yan)/Eritreo (é·rit·ré·yo)/Eritrea (é·rit·ré·ya)Sumanib sa UN: 28 Mayo 1993

Ethiopia (e·ti·yóp·ya)/Etiopía (é·ti·yo·pí·ya)Opisyal na pangalan: Ityop’iya Federalawi Demokrasiyawi RipeblikRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Addis Ababa (a·dís a·ba·bá)Uri ng gobyerno: Republikang federal at demokratikoSalapi: BirrWika: Amharic (opisyal); Afan Oromo, Tigrinya, Gurage, Somali,

Arabic at umaabot sa 80 lokal na lengguwahe; English (pangunahing dayuhang wika na itinuturo sa mga eskuwelahan)

Mamamayan: Ethiopian (e·ti·yóp·yan)/Etíope (é·ti·yo·pé)Sumanib sa UN: 13 Nobyembre 1945

Africa 11

Gabon (ga·bón)/Gabón (ga·bón)Opisyal na pangalan: République GabonaiseRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: Libreville (líb·re·vil)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 17 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French (opisyal), Fang, Myene, Bateke, Bapounou/Eschira,

at BandjabiMamamayan: Gabonese (ga·bó·nis)/Gabonés (ga·bo·nés)/Gabonésa

(ga·bo·né·sa)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Gambia (gám·bi·ya)/Gambia (gam·bí·ya)Opisyal na pangalan: Republic of The GambiaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Banjul (bán·dyul)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 18 Pebrero 1965 (mula sa UK)Salapi: DalasiWika: English (opisyal); Mandinka, Wolof, Fula (Pulaar), Jola, iba

pang katutubong wikaMamamayan: Gambian (gám·bi·yan)/Gambiano (gám·bi·ya·no)/Gambiana

(gám·bi·ya·na)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1965

Ghana (gá·na)/Ghana (gá·na)Opisyal na pangalan: Republic of GhanaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Accra (ák·ra)Uri ng gobyerno: DemokrasyaAraw ng kasarinlan: 6 Marso 1957Salapi: CediWika: English (opisyal)Mamamayan: Ghanaian (ga·né·yan)


Guinea (gí·ni)/Guinea (hí·ne·yá)Opisyal na pangalan: République de Guinee, dating French GuineaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: ConakryUri ng gobyerno: Rehimeng militarAraw ng kasarinlan: 2 Oktubre 1958Salapi: Guinea FrancWika: French (opisyal)Mamamayan: Guinean (gi·ní·yan)/Guineano (gín·ya·nó)/Guineana

(gín·ya·ná)

Guinea-Bissau (gí·ni bi·sáw)/Guinea Bissau (hi·né·ya bi·sáw)

Opisyal na pangalan: República da Guiné-Bissau, dating Portuguese GuineaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Bissau (bi·sáw)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 24 Setyembre 1973Salapi: CFAWika: Portuguese Comsyal; Criolo, FrenchMamamayan: Bissau-Guinean (bi·sáw-gi·ní·yan)

Kenya (kén·ya)/Kenia (ké·ni·yá)Opisyal na pangalan: Republic of Kenya, dáting British East AfricaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Nairobi (náy·ro·bi)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 12 Disyembre 1963 (mula sa UK)Salapi: Kenyan ShillingWika: English, Swahili, at mahigit 40 lokal na lengguwaheMamamayan: Kenyan (kén·yan)/Keniano (kén·ya·no)/Keniana (kén·ya·na)Sumanib sa UN: 16 Disyembre 1963

Africa 13

Lesotho (le·só·to)/Lesotho (le·só·to)Opisyal na pangalan: Kingdom of Lesotho, dáting BasutolandRehiyon: Timog AfricaKabeséra: Maseru (ma·sé·ru)Uri ng gobyerno: Monarkiyang parlamentaryo at konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 4 Oktubre 1966 (mula sa UK)Salapi: LotiWika: Sesotho at English (opisyal); Zulu, XhosaMamamayan: Mosotho (mo·só·to) (isáhan) at Basotho (ba·sóto)

(maramihan); Lesothense (le·só·tens)Sumanib sa UN: 17 Oktubre 1966

Liberia (lay·bír·ya)/Liberia (li·bér·ya)Opisyal na pangalan: Republic of LiberiaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Monrovia (mon·róv·ya)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 26 Hulyo 1847 (mula sa American Colonization Society)Salapi: Liberian DollarWika: English (opisyal); 16 na katutubong wikaMamamayan: Liberian (lay·bír·yan)/Liberiano (li·ber·yá·no)/Liberiana

(li·ber·yá·na)Sumanib sa UN: 2 Nobyembre 1945

Libya (líb·ya)/Libia (líb·ya)Opisyal na pangalan: Libya, dáting Al Jumahiriyah al Arabiyah al Libiyah ash

Shabiyah al Ishtirakiyah al UzmaRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Tripoli (tri·po·lí)Uri ng gobyerno: Probisyonal (transisyonal na gobyerno)Araw ng kasarinlan: 24 Disyembre 1951 (mula sa pangangasiwa ng UN)Salapi: Libyan Dinar


Wika: Arabic (pangunahing wika); naiintindihan din ang English, French, at Italian sa mga pangunahing lungsod

Mamamayan: Libyan (líb·yan)/Libio (líb·yo)/Libia (líb·ya)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

M a d a g a s c a r ( m á · d a · g á s · k a r ) / M a d a g a s c a r (má·da·gás·kar)

Opisyal na pangalan: Repoblikan’i MadagasikaraRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Antananarivo (an·tá·na·na·rí·vo)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 26 Hunyo 1960 (mula sa France)Salapi: Ariary and Malagasy Franc (FMG)Wika: Malagasy (mula sa Malayo-Polynesian at French [opisyal]);

EnglishMamamayan: Madagascar (má·da·gás·kar)/Malgache (mal·gát·se)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Malawi (ma·lá·wi)/Malawi (ma·lá·wi)Opisyal na pangalan: Republic of MalawiRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Lilongwe (li·lóng·we)Uri ng gobyerno: DemokrasyaAraw ng kasarinlan: 6 Hulyo 1964Salapi: KwachaWika: English at Chichewa (opisyal); Chitumbuka, Chiyao, at

Chilomwe (diyalektong rehiyonal)Mamamayan: Malawian (ma·la·wí·yan)/Malawiano (ma·la·wi·yá·no)/

Malawiana (ma·la·wi·yá·na)Sumanib sa UN: 1 Disyembre 1964

Mali (má·li)/Malí (ma·lí)Opisyal na pangalan: République de Mali, dating French Sudan at Sudanese

Republic

Africa 15

Rehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Bámako (bá·ma·kó)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 28 Setyembre 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French (opisyal); Bambara (sinasalita ng humigit-kumulang

80 porsiyento ng populasyon)Mamamayan: Malian (mál·yan)Sumanib sa UN: 28 Setyembre 1960

Maurìtania (maw·ri·tán·ya)/Mauritania (maw·rí·ta·ní·ya) (maw·ri·tán·ya)

Opisyal na pangalan: Islamic Republic of MaurìtaniaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Nouakchott (nwák·syot)Uri ng gobyerno: Military juntaAraw ng kasarinlan: 28 Nobyembre 1960 (mula sa France)Salapi: OuguiyaWika: Francés (opisyal); Creole patoisMamamayan: Mauritanian (maw·ri·tán·yan/Mauritano (maw·ri·tá·no)/

Mauritana (maw·ri·tá·na)Sumanib sa UN: 27 Oktubre 1961

Maurìtius (maw·rís·yus)/Maurìcio (maw·rís·yo)Opisyal na pangalan: Republic of MaurìtiusRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Port Louis (port lú·wis)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 12 March 1968 (mula sa UK)Salapi: Maurìtian RupeeWika: French at English (opisyal); Creole, Hindi, Urdu, Hakka,

BhojpurìMamamayan: Mauritian (maw·rís·yan)/Maurìciano (maw·rís·ya·no)/

Mauriciana (maw·rís·ya·na)Sumanib sa UN: 24 Abril 1968


Morocco (mo·ró·ko)/Marruecos (mar·wé·kos)Opisyal na pangalan: Al Mamlakah al-MaghribiyahRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Rabat (ra·bát)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 2 Marso 1956 (mula sa France)Salapi: Moroccan DirhamWika: Arabic (opisyal); ilang diyalektong Berber; French (karaniwang

lengguwahe sa negosyo, pamahalaan, at diplomasya)Mamamayan: Moroccan (mo·ró·kan)/Marroquí (ma·ró·ki)Sumanib sa UN: 12 Nobyembre 1956

Mozambique (mó·zam·bík)/Mozambique (mo·zam·bí·ke)Opisyal na pangalan: República de MoçambiqueRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Maputo (má·pu·tó)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 25 Hunyo 1975 (mula sa Portugal)Salapi: MeticalWika: Portuguese (opisyal); iba pang katutubong wikaMamamayan: M o z a m b i c a n ( m o · z a m · b í · k a n ) /M o z a m b i q u e ñ o

(mo·zam·bi·kén·yo)/Mozambiqueña (mo·zam·bi·kén·ya)Sumanib sa UN: 16 Setyembre 1975

Namibia (na·mí·bi·ya)/Namibia (na·mí·bi·yá)Opisyal na pangalan: Republic of Namibia, dáting German Southwest Africa, South

West Africa (SWA)Rehiyon: Timog AfricaKabeséra: Windhoek (wínd·huk)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 21 Marso 1990 (mula sa South Africa)Salapi: Namibian Dollar

Africa 17

Wika: English (opisyal); Afrikaans (lingua franca), German. Katutubong Wika: Setswana, Lozi, Oshiwambo, Otjiherero, Rukwangali, at Damara

Mamamayan: Namibian (na·mí·bi·yan)/Namibio (na·míb·yo)/Namibiana (na·mib·yá·na)

Sumanib sa UN: 23 Abril 1990

Niger (náy·dyer)/Níger (ní·her)Opisyal na pangalan: République du NigerRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Niamey (ni·yá·me)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 3 Agosto 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French (opisyal); Hausa, Djerma, Fulfulde, Kanurì, Tamachek,

Toubou, Gourmantche, at ArabicMamamayan: Nigerian (nay·dyír·yan)/Nigerino (ni·he·rí·no)/Nigerina

(ni·he·rí·na)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Nigeria (nay·dyír·ya)/Nigeria (ni·hér·ya)Opisyal na pangalan: Federal Republic of NigeriaRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Abuja (a·bú·dya)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 1 Oktubre 1960Salapi: NairaWika: English (opisyal); Hausa, Igbo, Yoruba, iba paMamamayan: Nigerian (nay·dyir·yan)/Nigeriano (ni·her·ya·no)/Nigeriana

(ni·her·ya·na)Sumanib sa UN: 7 Oktubre 1960


Réunion* (re·yún·yon)/Reunión (ré·yun·yón)Opisyal na pangalan: Réunion, dáting Île Bonaparte, Bourbon Island (hanggang

1848)Rehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Saint-Denis (san·de·ní)Uri ng gobyerno: Teritoryo sa ibayong dagat ng France (Departement d’Outre-Mer [DOM])Salapi: EuroWika: French (opisyal); CreoleMamamayan: Reunionese (re·yún·yo·nis)

Rwanda (ru·wán·da)/Ruanda (ru·wán·da)Opisyal na pangalan: Republika y’u RwandaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Kigali (ki·gá·li)Uri ng gobyerno: Republikang presidensiyalAraw ng kasarinlan: 1 Hulyo 1962 (mula sa pangangasiwa ng UN na

pinangungunahan ng Belgium)Salapi: Rwanda FrancWika: French, English, KinyarwandaMamamayan: Rwandan (ru·wán·dan)/Ruandés (ru·wan·dés)/Ruandésa

(ru·wan·dé·sa)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1962

São Tomé and Príncipe (saw to·mé end prín·si·pe)/Santo Tomé y Príncipe (sán·to·to·mé i prín·si·pé)

Opisyal na pangalan: República Democrática de São Tomé e PríncipeRehiyon: Gitnang AfricaKabeséra: São Tomé (saw tó·me)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 12 Hulyo 1975 (mula sa Portugal)Salapi: DobraWika: Portuguese (opisyal)

Africa 19

Mamamayan: Sao TomeanSumanib sa UN: 16 Setyembre 1975

Senegal (sé·ne·gál)/Senegal (sé·ne·gál)Opisyal na pangalan: République du SénégalRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Dakar (da·kar)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 4 Abril 1960 (mula sa France)Salapi: CFA FrancWika: French (opisyal); Wolof, Pulaar, Serer, Diola, Mandingo,

SoninkeMamamayan: Senegalese (se·ne·ga·lís)/Senegalés (se·ne·ga·lés)/

Senegalésa (se·ne·ga·lé·sa)Sumanib sa UN: 28 Setyembre 1960

Seychelles (séy·syels)/Seychelles (séy·tsel·yés)Opisyal na pangalan: SeychellesRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Victoria (vik·tor·ya)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 29 Hunyo 1976 (mula sa UK)Salapi: Seychelles RupeeWika: Creole (kreol seselwa), English, at FrenchMamamayan: Seychellois (séy·si·yel·wa)/Seychellense (séy·tse·lén·se)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1976

Sierra Leone (si·ye·ra li·yón)/Sierra Leona (si·yé·ra le·yó·na)

Opisyal na pangalan: Republic of Sierra LeoneRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Freetown (fri·tawn)


Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 27 Abril 1961 (mula sa UK)Salapi: New Leone (SLL)Wika: English (opisyal); Krio, Temne, Mende, at 15 katutubong wikaMamamayan: Sierra Leonean (si·yé·ra le·yón·yan)/Sierraleonés (si·yé·ra

le·yó·nes)/Sierraleonésa (si·yé·ra le·yo·né·sa)Sumanib sa UN: 27 Setyembre 1961

Somalia (so·mál·ya)/Somalia (so·mál·ya)Opisyal na pangalan: SomaliaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Mogadishu (mo·ga·dís·yu)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 1 Hulyo 1960Salapi: Somali ShillingWika: Somalia (opisyal); Arabic, Italian, at EnglishMamamayan: Somalian (so·mál·yan)/Somalí (so·ma·lí)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

South Africa (sawt áf·ri·ká)/Sudáfrica (sud·áf·ri·ká)Opisyal na pangalan: Republic of South AfricaRehiyon: Timog AfricaKabeséra: Pretoria (pre·tór·ya)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 31 Mayo 1910 (mula sa UK)Salapi: RandWika: Sesotho (sa Leboa), Sesotho, Setswana, Swati (Swazi),

Tshivenda, Xitsonga, Afrikaans, Ingles, Ndebele, Xhosa, at Zulu (mga opisyal)

Mamamayan: South African (sawt af·ri·kan)/Sudafricano (súd·af·ri·ká·no)/Sudafricana (súd·af·ri·ká·na)

Sumanib sa UN: 7 Nobyembre 1945

Africa 21

Sudan (su·dán)/Sudán (su·dán)Opisyal na pangalan: Jumhurìyat as-Sudan, dáting Anglo-Egyptian SuanRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Khartoum (kár·tum)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1956 (mula sa UK)Salapi: Sudanese PoundWika: Arabic (opisyal); Nubian, Ta Bedawie, Ingles, iba pang

lengguwahe ng mga tribuMamamayan: Sudanese (su·da·nís)/Sudanés (su·da·nés)/Sudanésa

(su·da·né·sa)Sumanib sa UN: 12 Nobyembre 1956

Swaziland (swá·zi·lánd)/Suazilandia (swá·zi·lan·dí·ya)Opisyal na pangalan: Umbuso weSwatiniRehiyon: Timog AfricaKabeséra: Mbabane (em·ba·bá·ne)Uri ng gobyerno: MonarkiyaAraw ng kasarinlan: 6 Septyembre 1968 (mula sa UK)Salapi: LilángeniWika: SiSwazi at EnglishMamamayan: Suazi (su·wá·zi)Sumanib sa UN: 24 Setyembre 1968

Togo (tó·go)/Togo (tó·go)Opisyal na pangalan: République Togolaise, dáting French TogolandRehiyon: Kanlurang AfricaKabeséra: Lomé (lo·mé)Uri ng gobyerno: RepublikaSalapi: CFA FrancWika: French (opisyal at lengguwahe ng komersiyo); Ewe at Mina

(dalawang pangunahing wikang African saTimog); Kabye (o Kabiye); at Dagomba (dalawang pangunahing wikang African sa hilaga)


Mamamayan: Togolese (to·gó·lis)/Togolés (to·go·lés)/Togolésa (to·go·lé·sa)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Tunisia (tu·nís·ya)/Túnez (tú·nez)Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah at TunisiyahRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: Tunis (tú·nis)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 20 Marso 1956 (mula sa France)Salapi: Tunisian DollarWika: Arabic (opisyal); FrenchMamamayan: Tunisian (tu·nís·yan)/Tunecino (tu·ne·sí·no)/Tunecina

(tu·ne·sí·na)Sumanib sa UN: 12 Nobyembre 1956

Uganda (u·gán·da/yu·gán·da)/Uganda (u·gán·da)Opisyal na pangalan: Republic of UgandaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Kampala (kam·pá·la)Uri ng gobyerno: RepublikaSalapi: Ugandan ShillingWika: English (opisyal), Swahili, Luganda, at mga wikang Bantu at

NiloticMamamayan: Ugandan (u·gán·dan)/Ugandés (u·gan·dés)/Ugandésa

(u·gan·dé·sa)Sumanib sa UN: 25 Oktubre 1962

United Republic of Tanzania (yu·náy·ted ri·páb·lik of tan·zá·ni ·ya)/República Unida de Tanzanía (re·púb·li·ka ú·ni·dá de tan·za·ní·ya)

Opisyal na pangalan: United Republic of Tanzania, dáting United Republic of Tanganyika at Zanzibár

Rehiyon: Silangang Africa

Africa 23

Kabeséra: Dodoma (do·dó·ma)Uri ng gobyerno: Republikang federalTaon ng kasarinlan: Tanganyika 1961 (mula sa pangangalaga ng UN na

pinangungunahan ng UK)Salapi: Tanzanian ShillingWika: Kiswahili (Swahili, Kiunguja) at English (opisyal); Arabic

(malawakang sinasalita sa Zanzibár); iba pang lokal na lengguwahe

Mamamayan: Tanzanian (tán·za·ní·yan)/Tanzano (tan·zá·no)/Tanzana (tan·zá·na)


Western Sahara* (wés·tern sa·há·ra)/Sáhara Occidental (sá·ha·rá ók·si·den·tál)

Opisyal na pangalan: ةيبرغلاءارحصلا A - a rā’ al-GharbīyahRehiyon: Hilagang AfricaKabeséra: El Aaiún (él·a·ay·un)Uri ng gobyerno: “Non-Self-Governing Territory”Salapi: Moroccan DirhamWika: ArabicMamamayan: Western Saharan (wés·tern sa·há·ran)/Sahariano

(sa·har·yá·no)/Sahariana (sa·har·yá·na)

Zambia (zám·bi·yá)/Zambia (zam·bí·ya)Opisyal na pangalan: Republic of Zambia, dáting Northern RhodesiaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Lusaka (lu·sá·ka)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 24 Oktubre 1964 (mula sa UK)Salapi: KwachaWika: English (opisyal); humigit-kumulang 70 lokal na lengguwahe

at diyalekto, kabílang ang Bemba, Lozi, Kaonde, Lunda, Luvale, Tonga, at Nyanja

Mamamayan: Zambian (zám·bi·yán)/Zambiano (zam·bi·yá·no)/Zambiana (zam·bi·yá·na)



Zimbabwe (zim·báb·we)/Zimbabue (zim·bá·bu·wé)Opisyal na pangalan: Republic of Zimbabwe, dating Republic of Rhodesia at

Zimbabwe RhodesiaRehiyon: Silangang AfricaKabeséra: Harare (ha·rá·re)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 18 Abril 1980 (mula sa UK)Salapi: Zimbabwean DollarWika: English (opisyal); Chishona, Sindebele, at iba pang diyalektoMamamayan: Z i m b a b w e a n ( z i m · b á b · w e · y a n ) / Z i m b a b u e n s e

(zim·bab·wen·se)Sumanib sa UN: 25 Agosto 1980

25

A s i aPinakamalaki sa lahat ng mga kontinente sa laking 44.58 milyong kilometro kuwadrado, nahahati ito sa anim na rehiyon: Hilagang Asia, Gitnang Asia, Timog kanlurang Asia, Timog Asia, Timog silangang Asia, at Silangang Asia.Ang Hilagang Asia ay kilala rin bílang Siberia. Halos buong taon itong nababalutan ng niyebe at yelo kaya’t pinakakaunti ang naninirahan dito. Sa kabilâng dako, ang Silangang Asia naman ang rehiyon na may pinakamalaking populasyon. Dito matatagpuan ang China.Mga disyerto, kabundukan, at talampas ang bumubuo sa Gitnang Asia. Dito matatagpuan ang mga dáting bansa ng USSR.Bukod sa mas kilala bílang Middle East, ang Timog-kanlurang Asia ay tinatawag din na “Crossroads of the World” dahil dito nagtatagpo ang kontinente ng Africa, Asia, at Europe. Ang malaking bahagi ng rehiyong ito ay binubuo ng disyerto.Mga kabundukan naman ang makikita sa Timog Asia, kabílang dito ang Himalayan Mountains. Bahagi ng Himalayas ang Mount Everest, ang pinakamataas na bundok sa buong mundo.Samantala, mga kapuluan naman ang bumubuo sa Timog-silangang Asia.Ang kontinenteng ito ay napaliligiran ng tatlong malalaking lawas ng tubig: ang Karagatang Arctic sa hilaga, Karagatang Pacific sa silangan, at Karagatang Indian sa timog.

Afghanistan (af∙gá∙nis∙tán)/Afganistán (af∙ga∙nis∙tán)Opisyal na pangalan: Jomhurì-ye Eslami-ye AfghanestanRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Kabul (ká·bul)


Uri ng gobyerno: Republikang IslamikoAraw ng kasarinlan: 19 Agosto 1919 (mula sa UK)Salapi: AfghaniWika: Dari (Afghan Persian) at Pashto (opisyal); Turkish

(pangunahin ang Uzbek at Turkmen); 30 minoryang lengguwahe (pangunahin ang Balochi at Pasha)

Mamamayan: Afghan (áf·gan)/Afgano (af·gá·no)/Afgana (af·gá·na)Sumanib sa UN: 19 Nobyembre 1946

Armenia (ar·mín·ya)/Armenia (ar·mén·ya)Opisyal na pangalan: Hayastani Hanrapetut’yunRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Yerevan (yé·re·ván)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 21 Setyembre 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: DramWika: Armenian (Hayeren), Russian, iba paMamamayan: Armenian (ar·mín·yan)/Armenio (ar·mén·yo)/Armenia

(ar·mén·ya)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Azerbaijan (a·zér·bay·dyán)/Azerbaiyán (a·zer·ba·yán)Opisyal na pangalan: Azarbaycan RespublikasiRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Baku (bá·ku)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 30 Agosto 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: Azerbaijian ManatWika: Azerbaijani Turkish, Russian, Armenian, iba paMamamayan: Azerbaijani (a·zér·bay·dyá·ni)/Azerbaiyano (a·zer·ba·yá·no)/

Azerbaiyana (a·zer·ba·yá·na)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Asia 27

Bahrain (bá·reyn)/Bahrein (bá·reyn)Opisyal na pangalan: Mamlakat al BahraynRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Al-Manámah (al·ma·ná·ma)Uri ng gobyerno: MonarkiyaAraw ng kasarinlan: 15 Agosto 1971 (mula sa UK)Salapi: Bahrain DinarWika: Arabic (opisyal); English, Farsi, at UrduMamamayan: Bahraini (ba·réy·ni)/Bahreiní (ba·réy·ni)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1971

Bangladesh (báng·la·dés)/Bangladesh (báng·la·dés)Opisyal na pangalan: Gano Projatontri BangladeshRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Dhaka (dá·ka)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 26 Marso 1971 (mula sa Pakistan)Salapi: TakaWika: Bangla (opisyal, kilala din bílang Bengali); EnglishMamamayan: Bangladeshi (bang·la·dés·yi)/Bangladesh (báng·la·dés)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1974

Bhutan (bú·tan)/Bután (bu·tán)Opisyal na pangalan: Druk-yul o Druk TsendhenRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Thimphu (tím·fu)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalSalapi: NgultrumWika: Dzongka (opisyal); English (gámit sa pagtuturo), Tshanglakha,

Lhotsamkha (Nepali), Khenkha, at SharchopMamamayan: Bhutanese (bu·ta·nís)/Butanés (bu·ta·nés)/Butanésa

(bu·ta·né·sa)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1971


Brunei Darussalam (brú·nay da·rús·a·lam)/Brunei Darussalam (brú·ney da·rú·sa·lam)

Opisyal na pangalan: Negara Brunei DarussalamRehiyon: Timog-Silangang AsiaKabeséra: Bandar Seri Begawan (bán·dar sé·ri be·gá·wan)Uri ng gobyerno: Monarkiyang Malay IslamikoAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1984Salapi: Bruneian DollarWika: Malay, English, Chinese, Iban, at iba pang katutubong

diyalektoMamamayan: Bruneian (bru·ná·yan)/Bruneano (bru·ne·yá·no)/Bruneana

(bru·ne·yá·na)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1984

Cambodia (kam·bó·di·ya)/Camboya (kam·bó·ya)Opisyal na pangalan: Preah Réachéanachâkr Kâmpuchea, dáting Khmer Republic,

Kampuchea RepublicRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Phnom Penh (nom pen)Uri ng gobyerno: Demokrasyang bahagi ng monarkiyang konstitusyonalSalapi: RielWika: Khmer (opisyal); Francés; Ingles (nagiging popular at

ikalawang lengguwahe)Mamamayan: Cambodian (kam·bó·di·yan)/Camboyano (kam·bo·yá·no)/

Camboyana (kam·bo·yá·na)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

China (tsáy·na)/China (tsí·na)Opisyal na pangalan: Zhonghua Renmin GongheguoRehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Beijing (bey·dyíng)Uri ng gobyerno: KomunistaAraw ng kasarinlan: 1 Oktubre 1949 (Pagkakatatag ng Republika ng Mamamayan)Salapi: Yuan/Renminbi

Asia 29

Wika: PuTongHua (Mandarin), Wu (sinasalita sa Shanghai), Yue (Cantonese) iba pang diyalektong tulad ng Min, Hakka (Kejia), Gan at Xiang

Mamamayan: Chinese (tsáy·nis)/Chino (tsí·no)/China (tsí·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Cyprus (sáyp·rus)/Chipre (tsíp·re)Opisyal na pangalan: Kypriake Demokratia (Griego), Kibris Cumhurìyeti (Turko)Rehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Nicosia (ni·kós·ya)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 16 Agosto 1960 (mula sa UK)Salapi: EuroWika: Greek, Turkish, EnglishMamamayan: Cypriot (síp·ri·yot)/Chipriota (tsíp·ri·yó·ta)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1960

Georgia (dyór·dya)/Georgia (dyór·dya)Opisyal na pangalan: Sak’art’velo, dáting Republic of Georgia at Georgian Soviet

Socialist RepublicRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Tbilisi (ti·bí·li·si)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 9 Abril 1991 (idineklara ng Kataas-taasang Kapulungan ng

Republika ng Georgia ang kalayaan mula sa Soviet Union)Salapi: LariWika: Georgian (opisyal); Abkhaz (opisyal na wika rin ng Abkhazia)Mamamayan: Georgian (dyór·dyan)/Georgiano (dyor·dyá·no)/Georgiana

(dyor·dyá·na)Sumanib sa UN: 31 Hulyo 1992


Hong Kong (SAR, China)* (hong kong)/Hong Kong (hong kong)

Opisyal na pangalan: 香港Rehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Hong Kong (hong kong)Uri ng gobyerno: Espesyal na administratibong rehiyon ng China (limitadong

demokrasya)Salapi: Hong Kong DollarWika: Yue (Cantonese Chinese) at EnglishMamamayan: Hong Konger (hóng ko·nger)/Hongkonés (hong·ko·nés)/

Hongkonésa (hong·ko·né·sa)

India (ín·di·yá)/India (ín·di·yá)Opisyal na pangalan: Bharat GanarajyaRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: New Delhi (nyu·dél·hi)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 15 Agosto 1947 (mula sa UK)Salapi: Indian RupeeWika: Hindi, English, at iba pang 16 na opisyal na wikaMamamayan: Indian (ín·di·yán)/Indiano (in·di·yá·no)/Indiana (in·di·yá·na)Sumanib sa UN: 30 Oktubre 1945

Indonesia (in·do·nís·ya)/Indonesia (in·do·nés·ya)Opisyal na pangalan: Republik Indonesia, dáting Netherlands East Indies, Dutch

East IndiesRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Jakarta (dya·kár·ta)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 27 Disyembre 1949 (mula sa The Netherlands)Salapi: RupiahWika: Bahasa Indonesia (opisyal), English, Dutch, at 583 diyalekto,

kabílang ang Javanese

Asia 31

Mamamayan: Indonesian (in·do·nís·yan)/Indonesio (in·do·nés·yo)/Indonesia (in·do·nés·ya)


Iran (i·rán)/Irán (República Islámica del) (re·púb·li·ká is·lá·mi·ká del i·rán)

Opisyal na pangalan: Jomhurì-ye Eslami-ye Iran, dating PersiaRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Tehran (te·rán)Uri ng gobyerno: Republikang teokratikoAraw ng kasarinlan: 1 Abril 1979Salapi: Iranian RialWika: Persian at diyalektong Persian, Turkish at diyalektong

Turkish, Kurdish, Lurì, Balochi, at ArabicMamamayan: Iranian (i·rán·yan)/Iranio (i·rán·yo)/Irania (i·rán·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Iraq (i·rák)/Iraq (i·rák)Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah al IraqiyahRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Baghdad (bág·dad)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoTaon ng kasarinlan: 1932 (mula sa UK)Salapi: Iraqi DinarWika: Arabic (opisyal); Kurdish, Assyrian, at ArmenianMamamayan: Iraqi (i·ra·ki)/Iraqui (i·rá·ki)Sumanib sa UN: 21 Disyembre 1945

Israel (ís·ra·él)/Israel (ís·ra·él)Opisyal na pangalan: Medinat Yisra’elRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: JerusalemUri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 14 Mayo 1948


Salapi: ShekelWika: Hebrew at Arabic (opisyal); Russian at EnglishMamamayan: Israeli (is·ra·é·li)/Israelita (is·ra·e·lí·ta)Sumanib sa UN: 11 Mayo 1949

Japan (dya·pán)/Japón (ha·pón)Opisyal na pangalan: JapanRehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Tokyo (tók·yo)Uri ng gobyerno: Parlamentaryo (may konstitusyonal na monarkiya)Araw ng kasarinlan: 660 BCSalapi: YenWika: Japanese (Nihongo)Mamamayan: Japanese (dyá·pa·nís)/Japon (ha·pón)/Japona (ha·pó·na)Sumanib sa UN: 18 Disyembre 1956

Jordan (dyór·dan)/Jordania (hor·dán·ya)Opisyal na pangalan: Al Mamlakah al Urduniyah al Hashimiyah, dating TransjordanRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Amman (á·man)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 25 Mayo 1946Salapi: Jordanian DinarWika: Arabic (opisyal); EnglishMamamayan: Jordanian (dyor·déyn·yan)/Jordano (dyor·dá·no)/Jordana

(dyor·dá·na)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Kazakhstan (ka·záks·tan)/Kazajstán (ka·zas·tán)Opisyal na pangalan: Qazaqstan RespublikasyRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Astana (as·ta·ná)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 16 Disyembre 1991 (mula sa Soviet Union)

Asia 33

Salapi: TengeWika: Kazakh at RussianMamamayan: Kazakhstani (ka·zaks·tá·ni)/Kazako (ka·zá·ko)/Kazaka

(ka·zá·ka)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Kuwait (ku·wéyt)/Kuwait (ku·wá·it)Opisyal na pangalan: Dawlat al Kuwayt, dáting QurainRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Kuwait City (ku·wéyt sí·ti)Uri ng gobyerno: Emiradong konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 19 Hunyo 1961Salapi: Kuwaiti DinarWika: Arabic (opisyal); EnglishMamamayan: Kuwaiti (ku·wéy·ti)/Kuwaití (ku·wa·i·tí)Sumanib sa UN: 14 Mayo 1963

Kyrgyzstan (kír·dyis·tán)/Kirguistán (kír·gis·tán)Opisyal na pangalan: Kyrgyz Respublikasy, dáting KirghiziaRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Bishkek (bis·kék)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 31 Agosto 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: SomeWika: Kyrgyz (opisyal); RussianMamamayan: Kyrgyzstan (kir·dyis·tán)/Kirguís (kir·gís)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Lao People’s Democratic Republic (law pí·pols de·mok·rá·tik ri·páb·lik)/República Democrática Popular Lao (re·púb·li·ká de·mok·rá·ti·ká po·pu·lár lá·o)

Opisyal na pangalan: Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon LaoRehiyon: Timog-silangang Asia


Kabeséra: Vientiane (vi·yen·si·yán)Uri ng gobyerno: KomunistaAraw ng kasarinlan: 19 Hulyo 1949 (mula sa France)Salapi: KipWika: Lao (opisyal); French, English, at iba pang wikang etnikoMamamayan: Laotian (la·os·yán)/Laosiano (la·o·si·yá·no)/Laosiana

(la·o·si·yá·na)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Lebanon (lé·ba·nón)/Líbano (lí·ba·nó)Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah al LubnaniyahRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Beirut (bey·rút)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 22 Nobyembre 1943Salapi: Lebanese PoundWika: Arabic (opisyal); French, English, at ArmenianMamamayan: Lebanese (le·ba·nís)/Libanés (li·ba·nés)/Libanésa

(li·ba·né·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Macau (China)* (ma·káw)/Macao (ma·káw)Opisyal na pangalan: 澳門特別行政區Rehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Walang datosUri ng gobyerno: Limitadong demokrasya (Espesyal na administratíbong

rehiyon ng China [SAR])Salapi: PatacaWika: Portuguese (opisyal); Chinese (Cantonese)Mamamayan: Macanese (má·ka·nis)

Malaysia (ma·léy·si·ya)/Malasia (ma·lá·si·yá) (ma·lás·ya)Opisyal na pangalan: Persekutuan MalaysiaRehiyon: Timog-silangang Asia

Asia 35

Kabeséra: Kuala Lumpur (kwá·la lum·púr)Uri ng gobyerno: Demokrasya (may konstitusyonal na monarkiya)Araw ng kasarinlan: 31 Agosto 1957Salapi: RinggitWika: Malay, Cantonese, Hokkien, Mandarin Chinese, English,

Tamil, at wikang katutuboMamamayan: Malaysian (ma·léy·si·yan)/Malasio (ma·lá·si·yó)/Malasia

(ma·lá·si·yá)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1957

Maldives (mal·dívs)/Maldivas (mal·dí·vas)Opisyal na pangalan: Dhivehi Raajjeyge JumhooriyyaaRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Male (má·le)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 26 Hulyo 1965 (mula sa UK)Salapi: RufiyaaWika: Dhivehi (opisyal); English (ginagamit ng maraming opisyal

ng gobyerno)Mamamayan: Maldivian (mal·dív·yan)/Maldivo (mal·dí·vo)/Maldiva

(mal·dí·va)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1965

Mongolia (mong·gól·ya)/Mongolia (mong·gól·ya)Opisyal na pangalan: Mongol Uls, dating Outer MongoliaRehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Ulaanbaatar (u·lán·ba·tór)Uri ng gobyerno: ParlamentaryoTaon ng kasarinlan: 1921Salapi: TugrikWika: Mongolian, Kazakh, Russian, at EnglishMamamayan: Mongolian (mong·gól·yan)/Mongol/MongolaSumanib sa UN: 27 Oktubre 1961


Myanmar (miyán·mar)/Myanmar (myán·mar)Opisyal na pangalan: Pyidaungzu Myanma Naingngandaw, dating BurmaRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Nay Pyi Taw (ne pye do)Uri ng gobyerno: ParlamentaryoSalapi: KyatWika: Burmese; mahigit 100 lengguwahe at diyalektoMamamayan: Burmese (búr·mis)/Birmano (bir·má·no)/Birmana (bir·má·na)Sumanib sa UN: 19 Abril 1948

Oman (ó·man)/Omán (o·mán)Opisyal na pangalan: Saltanat Uman, dáting Muscat and OmanRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Masqat (más·kat)Uri ng gobyerno: MonarkiyaTaon ng kasarinlan: 1605 (matapos mapaalis ang mga Portuguese)Salapi: Omani RialWika: Arabic (opisyal); English, Baluchi, Urdu, Swahili, Hindi, at

diyalektong IndianMamamayan: Oman (ó·man)/Omaní (o·ma·ní)Sumanib sa UN: 7 Oktubre 1971

Nepal (ne·pál)/República Federal Democrática de Nepal (re·púb·li·ká fe·de·rál de·mok·rá·ti·ká de né·pal)

Opisyal na pangalan: Sanghiya Loktāntrik Ganatantra Nepāl, dating Kingdom of Nepal (Nepal Adhirajya)

Rehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Kathmandu (kát·man·dú)Uri ng gobyerno: Republikang federal at demokratikoSalapi: Nepalese RupeeWika: Nepali (opisyal at lingua franca), 70 diyalekto at 11

pangunahing lengguwaheng tulad ng Tibeto-Burman, Lhotsamkha, Nepalbhasa, at Tamang.

Asia 37

Mamamayan: Nepalese (ne·pa·lís)/Nepalés (ne·pa·lés)/Nepalésa (ne·pa·lé·sa)


North Korea (nort ko·rí·ya)/República Popular Democrática de Corea (re·púb·li·ká po·pu·lár de·mok·rá·ti·ká de ko·ré·ya)

Opisyal na pangalan: Democratic People’s Republic of KoreaRehiyon: Silangang AsiaKabeséra: P’yongyang (pi·yóng·yang)Uri ng gobyerno: KomunistaAraw ng kasarinlan: 9 Setyembre 1948Salapi: North Korean WonWika: KoreanMamamayan: North Korean (nort ko·rí·yan)/Coreano (kor·yá·no)/Coreana

(kor·yá·na)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

Pakistan (pá·kis·tan)/Pakistán (pá·kis·tán)Opisyal na pangalan: Islami Jamhooriya-e-PakistanRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Islamabad (is·lá·ma·bad)Uri ng gobyerno: Republikang Islamiko Araw ng kasarinlan: 14 Agosto 1947Salapi: Pakistani RupeeWika: Urdu (ur·du) (nasyónal at opisyal); English, Punjabi, Sindhi,

Pushtu, Balochi, Hindko, Brahui, Saraiki (varyant ng Punjabi)Mamamayan: Pakistani (pá·kis·tá·ni)/Pakistaní (pa·kis·ta·ní)Sumanib sa UN: 30 Setyembre 1947

Philippines (fí·li·píns)/Filipinas (fi·li·pí·nas)Opisyal na pangalan: Republic of the PhilippinesRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Manila (ma·ní·la)


Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 12 Hunyo 1898 (mula sa Spain)Wika: Filipino at English (opisyal)Mamamayan: Filipino (fi·li·pí·no)/Filipino (fi·li·pí·no)/Filipina (fi·li·pí·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Qatar (ka·tár)/Qatar (ka·tár)Opisyal na pangalan: Dawlat QatarRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Dohá (do·há)Uri ng gobyerno: EmiradoAraw ng kasarinlan: 3 Setyembre 1971Salapi: Qatari RialWika: Arabic (opisyal); EnglishMamamayan: Qatari (ka·tá·ri)/Catarí (ka·tá·ri)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1971

Saudi Arabia (sáw·di a·réyb·yá)/Arabia Saudita (a·ráb·ya saw·dí·ta)

Opisyal na pangalan: Al-Mamlaka al-Arabiya as-SaudiyaRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Riyadh (rí·yad)Uri ng gobyerno: MonarkiyaSalapi: Saudi RiyalWika: Arabic (opisyal)Mamamayan: Saudi (sáw·di)/Árabe (Á·ra·bé)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Singapore (síng·ga·por)/Singapur (síng·ga·pur)Opisyal na pangalan: Republik SingapuraRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Singapore (síng·ga·por)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 9 Agosto 1965 (mula sa Malaysian Federation)

Asia 39

Salapi: Singapore DollarWika: Tamil, English, Putonghua o Mandarin (man·da·rin) Chinese

(opisyal); Malay (opisyal at nasyónal), Tamil (ta·mil)Mamamayan: S i n g a p o re a n ( s i n g · g a · p ó r · y a n ) / S i n g a p u re n s e

(sing·ga·pu·rén·se)Sumanib sa UN: 21 Setyembre 1965

South Korea (sawt ko·rí·ya)/República de Corea (re·púb·li·ká de ko·ré·ya)

Opisyal na pangalan: 대한민국 – Taehan-min’gukRehiyon: Silangang AsiaKabeséra: Seoul (sowl)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 15 Agosto 1945 (mula sa Japan)Salapi: South Korean WonWika: KoreanMamamayan: Korean (ko·rí·yan)/ Coreano (kor·yá·no)/Coreana (kor·yá·na)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

Sri Lanka (sri láng·ka)/Sri Lanka (sri láng·ka)Opisyal na pangalan: Socialist Republic of Sri Lanka, dáting Serendib, CeylonRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Colombo (ko·lóm·bo)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 4 Pebrero 1948 (mula sa UK)Salapi: Sri Lanka RupeeWika: Sinhala at Tamil (opisyal); EnglishMamamayan: Sri Lankan (sri láng·kan)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

State of Palestine* (is·téyt of pá·les·tayn)/Palestina (pa·les·tí·na)

Opisyal na pangalan: نيطسلفةلود Dawlat Filas īnRehiyon: Kanlurang Asia


Kabeséra: Ramallah (ra·mal·lá)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 15 Nobyembre 1988Salapi: ShekelWika: ArabicMamamayan: Palestinian (pa·les·tín·yan)/Palestino (pa·les·tí·no)/Palestina

(pa·les·tí·na)

Syrian Arab Republic (sír·yan á·rab ri·páb·lik)/República Árabé Siria (re·púb·li·ká á·ra·bé sí·ri·yá)

Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah al Arabiyah as Surìyah, dáting United Arab Republic (kasáma ang Egypt)

Rehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Damascus (da·más·kus)Uri ng gobyerno: Republika sa ilalim ng rehimeng awtoritaryanAraw ng kasarinlan: 17 Abril 1946Salapi: Syrian PoundWika: Arabic (opisyal); English, French, Kurdish, Armenian, Aramaic,

CircassianMamamayan: Syrian (sír·yan)/Sirio (sír·yo)/Siria (sír·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Tajikistan (tád·yi·kis·tán)/Tayikistán (ta·yí·kis·tán)Opisyal na pangalan: Jumhurìi Tojikiston, dating Tajik Soviet Socialist RepublicRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Dushanbe (dú·syan·be)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 9 Setyembre 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: SomoniWika: Tajik (opisyal); Russian (malawakang ginagamit sa gobyerno

at negosyo)Mamamayan: Tajikistani (tád·yi·kis·tá·ni)/Tayiko (ta·yí·ko)/Tayika/(ta·yí·ka)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Asia 41

Thailand (táy·land)/Tailandia (tay·lán·di·ya)Opisyal na pangalan: Muang T’hai; Prathet T’hai, Kingdom of Thailand, at dating

SiamRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Bangkok (báng·kok)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalAraw ng kasarinlan: Hindi sumailalim sa kolonisasyonSalapi: BahtWika: Thai (opisyal); English (ikalawang wika ng mga elite); mga

rehiyonal na diyalektoMamamayan: Thai (tay)/Tailandés (tay·lan·dés)/Tailandésa (tay·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 16 Disyembre 1946

Timor-Leste (ti·mór-lés·te)/Timor-Leste (ti·mór lés·te)Opisyal na pangalan: Republika Demokratika Timor Loro Sa’eRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Dili (dí·li)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 28 Nobyembre 1975 (mula sa Portugal); 20 Mayo 2002 (mula

sa Indonesia)Salapi: US DollarWika: Portuguese at Tetum (opisyal); English, Bahasa IndonesiaMamamayan: Timorese (ti·mo·rís)/Timorese (ti·mo·ré·se)Sumanib sa UN: 27 Setyembre 2002

Turkey (tér·ki)/Turquía (tur·kí·ya)Opisyal na pangalan: Türkiye CumhurìyetiRehiyon: Kanlurang Asia/Timog EuropeKabeséra: Ankara (áng·ka·rá)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryo at demokratikoAraw ng kasarinlan: 29 Oktubre 1923Salapi: Turkish LiraWika: Turkish (opisyal); Kurdish at ArabicMamamayan: Turkish (tur·kish)/Turco (túr·ko)/Turca (túr·ka)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945


Turkmenistan (turk·mé·nis·tán)/Turkmenistán (túrk·me·nis·tán)

Opisyal na pangalan: Turkmenistan, dáting Turkmen Soviet Socialist RepublicRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Ashgabat (ás·ga·bát)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 27 Oktubre 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: Turkmen ManatWika: Turkmen. Malawakan ding sinasalita ang RussianMamamayan: Turkmenian (turk·mín·yan)/Turcomano (tur·ko·má·no)/

Turcomana (tur·ko·má·na)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

United Arab Emirates (yu·náy·ted á·rab é·mi·réyts)/Emiratos Árabes Unidos (e·mi·rá·tos á·ra·bés ú·ni·dós)

Opisyal na pangalan: Dawlat Al Amarat al Arabiyah al MuttahidahRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Abu Dhabi (a·bu dá·bi)Uri ng gobyerno: Federasyon ng mga emiradoAraw ng kasarinlan: 2 Disyembre 1971Salapi: United Arab Emirates DirhamWika: Arabic (opisyal); English, Hindi, Urdu, at FarsiMamamayan: UAE, Emirati (e·mi·rá·ti)Sumanib sa UN: 9 Disyembre 1971

Uzbekistan (uz·bék·is·tán)/Uzbekistán (uz·bé·kis·tán)Opisyal na pangalan: Ozbekiston RespublikasiRehiyon: Timog-gitnang AsiaKabeséra: Tashkent (tas·ként)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 1 Setyembre 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: Uzbekistan SoumWika: Uzbek (Turkish), Russian, Tajik, at iba pa

Asia 43

Mamamayan: Uzbek (úz·bek), Uzbekistani (uz·bé·kis·tá·ni)/ Uzbeko (uz·bé·ko)/Uzbeka (uz·bé·ka)

Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Viet Nam (vi·yét nam)/Viet Nam (vi·yét nam)Opisyal na pangalan: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt NaRehiyon: Timog-silangang AsiaKabeséra: Hanoi (ha·nóy)Uri ng gobyerno: KomunistaAraw ng kasarinlan: 2 Setyembre 1945Salapi: DongWika: Vietnamese (opisyal); English (nagiging popular na bilang

pangalawang lengguwahe), French, Chinese, at Khmer, mga wika sa mabundok na bahagi ng bansa

Mamamayan: Vietnamese (vi·yet·na·mís)/Vietnamita (vi·yet·na·mí·ta)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1977

Yemen (yé·men)/Yemen (yé·men)Opisyal na pangalan: Al Jumhurìyah Al YamaniyahRehiyon: Kanlurang AsiaKabeséra: Sana’a (sa·ná a)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 1918 (mula sa Imperyong Ottoman), 1967 (ang South Yemen

mula sa UK)Salapi: Yemeni RialWika: ArabicMamamayan: Yemenite (yé·me·nayt)/Yemení (ye·me·ní)Sumanib sa UN: 30 Setyembre 1947


45

A u s t r a l i aat

O c e a n i aIto ang pinakamaliit sa pitóng kontinente ngunit ikaanim sa pinakamalaking bansa sa mundo. Humigit-kumulang 23 milyon katao ang nakatirá dito, subalit tinatayang 25 porsiyento ang hindi ipinanganak dito.Bukod sa Sydney Opera House, tanyag din ang Australia dahil sa Great Barrier Reef, ang pinakamalaking tangrib sa buong mundo. Matatagpuan sa may baybáyin ng Queensland, binubuo ito ng 3,000 indibidwal na tangrib at nagsisilbing tirahan ng ilang nanganganib na species.Ang Australia ay napagigitnaan ng Karagatang Pacific sa silangan at Karagatang Indian sa kanluran.

Australia (aws·trál·ya)/Australia (aws·trál·ya)Opisyal na pangalan: Commonwealth of AustraliaRehiyon: OceaniaKabeséra: Canberra (kan·bé·ra)Uri ng gobyerno: Demokrasya (kinikilala ang reyna ng UK bílang soberána)Araw ng kasarinlan: 1 Enero 1901Salapi: Australian DollarWika: English (opisyal); Italian, Greek, at Cantonese


Mamamayan: Australian (aws·tral·yan)/Australiano (aws·tral·ya·no)/Australiana (aws·tral·ya·na)

Sumanib sa UN: 1 Nobyembre 1945

American Samoa* (a∙mé∙ri∙kán sa∙mó∙wa)/Samoa Americana (sa·mó·wa a·me·ri·ká·na)

Opisyal na pangalan: Territory of American SamoaRehiyon: Oceania-PolynesiaKabeséra: Pago Pago (pá·go pá·go)Uri ng gobyerno: Teritoryo ng USSalapi: US DollarWika: Samoan, EnglishMamamayan: American Samoan (a·mé·ri·kan sa·mó·wan)/Samoano

(sa·mo·wá·no)/Samoana (sa·mo·wá·na)

Cook Islands* (kuk áy·lands)/Islas Cook (ís·las kuk)Opisyal na pangalan: Cook IslandsRehiyon: Oceania-Polynesia Kabeséra: Avarua (a·va·rú·wa)Uri ng gobyerno: Monarkiya (Teritoryo ng New Zealand)Salapi: New Zealand DollarWika: English, Cook Islands MāoriMamamayan: Cook Islander (kuk áy·lan·der)

Fiji (fíd·yi)/Fiyi (fí·yi)Opisyal na pangalan: Republic of the Fiji IslandsRehiyon: Oceania-MelanesiaKabeséra: Suva (sú·va)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 10 Oktubre 1970 (mula sa UK)Salapi: Fiji DollarWika: English (opisyal); Fijian, HindiMamamayan: Fijian (fíd·yi·an)/Fiyiano (fi·yi·á·no)/Fi·yiana (fi·yi·á·na)Sumanib sa UN: 13 Oktubre 1970

Australia at Oceania 47

French Polynesia* (frents po·le·nís·ya)/Polinesia Francesa (po·li·nés·ya fran·tsé·sa)

Opisyal na pangalan: Territoire de la Polynésie FrançaiseRehiyon: Oceania-PolynesiaKabeséra: Papeete (pá·pi·yé·ti)Uri ng gobyerno: Teritoryo sa ibayong dagat ng France (Territoire d’Outre-Mer [TOM])Salapi: CFP EuroWika: Tahitian at French (opisyal)Mamamayan: French Polynesian (frents po·li·nís·yan)/Polinesio

(po·li·nés·yo)/Polinesia (po·li·nés·ya)

Guam* (gu·wám)/Guam (gú·wam)Opisyal na pangalan: Territory of GuamRehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: Hagåtña (ha·gát·nya)Uri ng gobyerno: Teritoryo ng USSalapi: US DollarWika: English, Chamorro, at JapaneseMamamayan: Guamanian (gu·wa·méyn·yan)

Kiribáti (ki·ri·bás)/Kiribáti (ki·ri·bá·ti)Opisyal na pangalan: Republic of Kiribáti, dating Gilbert IslandsRehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: Bairiki (bay·ri·ki)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 12 Hulyo 1979 (mula sa UK)Salapi: Australian DollarWika: English (opisyal); Gilbertese/I-Kiribáti (de facto)Mamamayan: Kiribáti (ki·ri·bá·ti)/Kiribátiano (ki·ri·bat·yá·no)/Kiribátiana

(ki·ri·bat·yá·na)Sumanib sa UN: 14 Setyembre 1999


Micronesia (máyk·ro·nís·ya)/Micronesia (Estados Federados de) (es·tá·dos fe·de·rá·dos de mík·ro·nés·ya)

Opisyal na pangalan: Federated States of Micronesia, dáting Trust Territory of the Pacific Islands, Ponape, Truk, and Yap Districts

Rehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: Palikir (pa·lí·kir)Uri ng gobyerno: Kumpederasyón (Konstitusyonal)Araw ng kasarinlan: 3 Nobyembre 1986 (mula sa pangangasiwa ng UN na

pinangunahan ng US)Salapi: US DollarWika: English at siyam na katutubong wikaMamamayan: Micronesian (mayk·ro·nés·yan)/Micronesio (mik·ro·nés·yo)/

Micronesia (mik·ro·nés·ya)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

Nauru (na·ú·ru)/Nauru (náw·ru)Opisyal na pangalan: Republik Naoero, dáting Pleasant IslandRehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: NauruUri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 31 Enero 1968 (mula sa pangangasiwa ng UN sa pangungúna

ng Australia, New Zealand, at United Kingdom)Salapi: Australian DollarWika: Nauruan (opisyal); EnglishMamamayan: Nauruan (naw·rú·wan)/Nauruano (naw·ru·wá·no)/Nauruana

(naw·ru·wá·na)Sumanib sa UN: 14 Setyembre 1999

New Caledonia* (ni·yú ká·le·dón·ya)/Nueva Caledonia (nu·wé·va ka·le·dón·ya)

Opisyal na pangalan: Territoire des Nouvelle-Calédonie et DependancesRehiyon: Oceania-MelanesiaKabeséra: Nouméa (nu·mé·ya)


Uri ng gobyerno: Teritoryo ng France sa ibayong dagat (TOM)Salapi: CFP FrancWika: French (opisyal); mahigit 30 diyalektong Melanesian-

PolynesianMamamayan: New Caledonian (ni·yu ka·le·dón·ya)/Caledoniano

(ka·le·don·yá·no)/Caledoniana (ka·le·don·yá·na)

New Zealand (ni·yú zí·land)/Nueva Zelanda (nu·wé·va zi·lán·da)

Opisyal na pangalan: New Zealand-AotearoaRehiyon: OceaniaKabeséra: Wellington (wé·ling·ton)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Salapi: New Zealand DollarWika: English, MaoriMamamayan: New Zealander (ni·yú zí·lan·der)/Zelandés (ze·lan·dés)/

Zelandésa (ze·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Niue* (ni·yú·we)/Niue (ní·we)Opisyal na pangalan: NiuēRehiyon: Oceania-PolynesiaKabeséra: AlofiUri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (may malayang asosasyon

sa New Zealand)Araw ng kasarinlan: 19 Oktubre 1974Salapi: New Zealand DollarWika: Niuean (ni·yu·wé·yan) at EnglishMamamayan: Niuean Samoa (ni·yu·wé·yan sa·mó·wa)


Northern Mariana Islands* (nór·dern mar·yá·na áy·lands)/Islas Marianas del Norte (ís·las mar·yá·nas del nór·te)

Opisyal na pangalan: Commonwealth of the Northern Mariana Islands, dáting Mariana Islands District (Trust Territory of the Pacific Islands)

Rehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: Garapan (ga·rá·pan)Uri ng gobyerno: Bahagi ng Commonwealth ng USSalapi: US DollarWika: Chamorro, Carolinian, EnglishMamamayan: Northern Mariana Islander (nór·dern mar·yá·na áy·lan·der)/

Chamorro (tsa·mó·ro)/Chamorra (tsa·mó·ra)

Palau (pa·láw)/Palau (pa·láw)Opisyal na pangalan: Beluu er a Belau, dáting Pelew Islands, Republic of PalauRehiyon: Oceania-MicronesiaKabeséra: Melekeok (me·le·ké·yok)Uri ng gobyerno: Konstitusyonal na may malayang asosasyon sa USAraw ng kasarinlan: 1 Oktubre 1994 (mula sa pangangasiwa ng UN)Salapi: US DollarWika: English (opisyal sa 16 na estado); PalauanMamamayan: Palauan (pa·lá·wan)/Palauano (pa·la·wá·no)/Palauana

(pa·la·wá·na)Sumanib sa UN: 15 Disyembre 1994

Papua New Guinea (pá·pu·wa ni·yú gí·ni)/Papua Nueva Guinea (pa·pú·wa nu·wé·va gi·né·ya)

Opisyal na pangalan: Papuaniugini, Independent State of Papua New Guinea, at dating Territory of Papua and New Guinea

Rehiyon: Oceania-MelanesiaKabeséra: Port Moresby (port mó·res·bi)


Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonal (may parlamentaryong demokratiko)

Araw ng kasarinlan: 16 Setyembre 1975 (mula sa pangangasiwa ng UN na pinangungunahan ng Australia)

Salapi: KinaWika: English, Tok Pisin (tok pi·sin), at Hiri Motu (opisyal). Humigit-

kumulang 860 iba pang lengguwaheMamamayan: Papua New Guinean (pa·pú·wa ni·yu gi·níyan)/Guineano

(gin·yá·no)/Guineana (gin·yá·na)Sumanib sa UN: 10 Oktubre 1975

Solomon Islands (só·lo·món áy·lands)/Islas Salomón (ís·las sá·lo·món)

Opisyal na pangalan: Solomon Islands, dáting British Solomon IslandsRehiyon: Oceania-MelanesiaKabeséra: Honiara (hon·yá·ra)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 7 Hulyo 1978 (mula sa UK)Salapi: Solomon Islands DollarWika: English (opisyal); Melanesian pidgin (lingua franca); 87

katutubong wikaMamamayan: Solomon Islander (só·lo·mon áy·lan·der)Sumanib sa UN: 19 Setyembre 1978

Tonga (tóng·ga)/Tonga (tóng·ga)Opisyal na pangalan: Kingdom of Tonga, dáting Friendly IslandsRehiyon: Oceania-PolynesiaKabeséra: Nuku’alofa (nu·kú·a·ló·fa)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonal (mula 1875)Araw ng kasarinlan: 4 Hunyo 1970 (mula sa UK)Salapi: Pa’angaWika: Tongan, EnglishMamamayan: Tongan (tóng·gan)/Tongano (tong·gá·no)/Tongana

(tong·gá·na)Sumánib sa UN: 14 Setyembre 1999


Tuvalu (tú·va·lu)/Tuvalu (tú·va·lu)Opisyal na pangalan: Tuvalu, dáting Ellice IslandsRehiyon: Oceania-PolynesiaKabeséra: Funafuti (fu·na·fu·ti)Uri ng gobyerno: Demokratikong parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 1 Oktubre 1978 (mula sa UK)Salapi: Australian DollarWika: Tuvaluan, English, Samoan, at Kiribáti (sa isla ng Nui)Mamamayan: Tuvaluan (tu·vá·lu·wan)/Tuvaluano (tu·va·lu·wá·no)/

Tuvaluana (tu·va·lu·wá·na)Sumanib sa UN: 5 Setyembre 2000

Vanuatu (van·wá·tu)/Vanuatu (van·wá·tu)Opisyal na pangalan: Republic of Vanuatu, dáting New HebridesRehiyon: Oceania-MelanesiaKabeséra: Port Vila (port ví·la)Uri ng gobyerno: Républikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 30 Hulyo 1980 (mula sa France at UK)Salapi: VatuWika: English, French, at Bislama o English na pidgin (opisyal);

mahigit 120 wikaMamamayan: ni-Vanuatu (ni-van·wá·tu)/Vanuatuense (van·wá·tu·wén·se)Sumánib sa UN: 15 Setyembre 1981

53

E u r o p eNahahati sa dalawa ang kontinenteng ito: ang bulubunduking bahagi ng Scotland sa timog at ang malawak na kapatagan ng Hungary sa hilaga. Ito ang itinuturing na dahilan ng iba’t ibang kultura ng rehiyon. Ang mga bundok naman ng Gitnang Europe ang nagsisilbing tagasalo ng ulan at niyebe upang hindi manuyô ang mga bansang matatagpuan dito.Ang Russia ang pinakamalaking bansa sa Europe na umaabot sa 37 porsiyento ng kabuuang laki ng kontinente. Samantala, ang Holy See, na isang maliit na bahagi sa gitna ng Rome, ang pinakamaliit.

Albania (al∙béy∙ni∙ya)/Albania (al·bán·ya)Opisyal na pangalan: Republika e ShqiperiseRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Tiranë (ti·rá·na)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 28 Nobyembre 1912 (mula sa Imperyong Ottoman)Salapi: LekWika: AlbanianMamamayan: Albanian (al·béy·ni·yán)/Albanés (al·ba·né·sa)/AlbanésaSumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Andorra (an·dó·ra)/Andorra (án·do·rá)Opisyal na pangalan: Principat d’AndorraRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Andorra la Vella (an·dó·ra la vél·ya)


Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (may dalawang pinunong magkapantay ang kapangyarihan—Obispo ng Urgell at Presidente ng France)

Taon ng kasarinlan: Matapos lagdaan ang Kasunduang Pariatges noong 1278-1288

Salapi: EuroWika: Catalan (opisyal); French, SpanishMamamayan: Andorran (an·dó·ran)/Andorrano (an·do·rá·no)/Andorrana

(an·do·rá·na)Sumanib sa UN: 28 Hulyo 1993

Austria (os·tri·yá)/Austria (áws·tri·yá)Opisyal na pangalan: Republik ÖsterreichRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Vienna (vi·yé·na)Uri ng gobyerno: Republikang federalSalapi: EuroWika: GermanMamamayan: Austrian (áws·tri·yán)/Austriaco (aws·tri·yá·ko)/Austriaca

(aws·tri·yá·ka)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Belarus (bé·la·rús)/Bielorrusia (bi·ye·lo·rús·ya)Opisyal na pangalan: Respublika BielarusRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Minsk (minsk)Uri ng gobyerno: Republika (nása ilalim ng diktadurya)Araw ng kasarinlan: 25 Agosto 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: Belarusian RubleWika: Belarussian at Russian (opisyal)Mamamayan: Belorussian (bi·yé·lo·rús·yan)/Bielorruso (bi·ye·lo·rú·so)/

Bielorrusa (bi·ye·lo·rú·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Europe 55

Belgium (bél·dyum)/Bélgica (bél·hi·ká)Opisyal na pangalan: Royaume de Belgique–Koninkrijk BelgieRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Brussels (brá·sels)Uri ng gobyerno: Demokrasyang federal at parlamentaryo (bahagi ng

monarkiya)Taon ng kasarinlan: 1830 (mula sa The Netherlands)Salapi: EuroWika: Dutch, French, at GermanMamamayan: Belgian (bél·dyan)/Belga (bél·ga)Sumanib sa UN: 27 Disyembre 1945

Bosnia and Herzegovina (bós·niya end hért·se·go·ví·na)/Bosnia-Herzegovina (bós ·n i ·yá-ér·ze·go·ví·na)

Opisyal na pangalan: Federacija Bosne i HercegovineRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Sarajevo (sa·ra·dyé·vo)Uri ng gobyerno: Republikang federal at demokratikoAraw ng kasarinlan: 1 Marso 1992Salapi: Convertible MarkaWika: Bosnian, Serbian, Croatian (dating Serbo-Croatian)Mamamayan: Bosnian (bós·ni·yán), Herzegovinian (hért·se·go·vín·yan)/

Bosnio (bós·ni·yo)/Bosnia/(bós·ni·ya)Sumanib sa UN: 22 Mayo 1992

Bulgaria (bul·gér·ya)/Bulgaria (bul·gár·ya)Opisyal na pangalan: Republika BulgariyaRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Sofia (so·fí·ya)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoTaon ng kasarinlan: 1908 (mula sa Imperyong Ottoman)


Salapi: Bulgarian LevWika: BulgarianMamamayan: Bulgarian (bul·gér·yan)/Búlgaro (búl·ga·ro)/Búlgara

(búl·ga·ra)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Croatia (kro·wéy·si·ya)/Croacia (kro·wás·ya)Opisyal na pangalan: Republika HrvatskaRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Zagreb (zá·greb)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 25 Hunyo 1991 (mula sa Yugoslavia)Salapi: KunaWika: Croatian (opisyal)Mamamayan: Croatian (kro·wéy·si·yan)/Croata (kro·wá·ta)Sumanib sa UN: 22 Mayo 1992

Czech Republic (tsek ri·páb·lik)/República Checa (re·púb·li·ka tsé·ka)

Opisyal na pangalan: Ceska Republika, dáting bahagi ng CzechoslovakiaRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Prague (prag)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1993Salapi: Czech KorunaWika: Czech (tsek)/Checa (tsé·ka)Mamamayan: Czech (tsek), Slovak (is·ló·vak)/Checo (tsé·ko)/Checa (tsé·ka)Sumanib sa UN: 19 Enero 1993

Denmark (dén·mark)/Dinamarca (di·na·már·ka)Opisyal na pangalan: Kongeriget DanmarkRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Copenhagen (kó·pen·há·gen)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonal

Europe 57

Salapi: Danish KroneWika: Danish, kaunting German, Faroese, at Greenlandic.

Malawakang sinasalita ang English bilang ikalawang lengguwahe

Mamamayan: Dane (deyn)/Dinamarqués (dí·na·mar·kés)/Dinamarquésa (dí·na·mar·ké·sa)

Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Estonia (es·tón·ya)/Estonia (es·tón·ya)Opisyal na pangalan: Eesti VabariikRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Tallinn (tá·lin)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryo at demokratikoSalapi: KroonWika: Estonian (eesti keel), Russian, Ukrainian, FinnishMamamayan: Estonian (es·tón·yan)/Estonio (es·tón·yo)/Estonia (es·tón·ya)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

Faeroe Islands* (fé·ro áy·lands)/Islas Feroe (ís·las fé·ro·wé)

Opisyal na pangalan: FøroyarRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Tórshavn (tórs·hawn)Uri ng gobyerno: Teritoryo ng Kaharian ng DenmarkSalapi: Danish KroneWika: Faroese, Danish; malawakan ding sinasalita ang Ingles at

naiintindihán din nila ang mga lengguwaheng NordicMamamayan: Faroese (fé·ro·wís)

Finland (fín·land)/Finlandia (fín·lan·dyá)Opisyal na pangalan: Suomen tasavaltaRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Helsinki (hel·síng·ki)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo


Araw ng kasarinlan: 6 Disyembre 1917 (mula sa Imperyong Russian)Salapi: EuroWika: Finlandes at Swedish (opisyal); minoryang nagsasalita ng

Lapp at RussianMamamayan: Finn (fin)/Finlandés (fin·lan·dés)/Finlandésa (fin·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

France (frans)/Francia (frán·si·ya)Opisyal na pangalan: Republique FrançaiseRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Paris (pá·ris)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 14 Hulyo 1789Salapi: EuroWika: FrenchMamamayan: French (frents)/Francés (fran·sés)/Francésa (fran·sé·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Germany (dyér·ma·ní)/Alemania (a·le·mán·ya)Opisyal na pangalan: Bundesrepublik Deutschland, dáting German Empire,

German Republic, German ReichRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Berlin (ber·lín)Uri ng gobyerno: Republikang federal at demokratikoSalapi: EuroWika: German at mga pangalawang wika (English, French, at

Turkish)Mamamayan: German (dyér·man)/Alemán (a·le·mán)/Alemána (a·le·má·na)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1973

Greece (gris)/Grecia (grés·ya)Opisyal na pangalan: Elliniki Dimokratia, dáting Kingdom of GreeceRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Athens (á·tens)

Europe 59

Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoTaon ng kasarinlan: 1830 (mula sa Imperyong Ottoman)Salapi: EuroWika: Greek (opisyal); Turkish (Hilagang Greece), EnglishMamamayan: Greek (grik)/Griego (gri·yé·go)/Griega (gri·yé·ga)Sumanib sa UN: 25 Oktubre 1945

Holy See* (hó·li si)/Santa Sede (sán·ta sé·de)Opisyal na pangalan: Stato della Città del VaticanoRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Vatican City (vá·ti·kán sí·ti)Uri ng gobyerno: EklesyastikoAraw ng kasarinlan: 11 Pebrero 1929Salapi: EuroWika: Italian, Latín, French, at iba pang lengguwahe

Hungary (háng·ga·rí)/Hungría (úng·gri·ya)Opisyal na pangalan: Magyar Koztarsasag/MagyarországRehiyon: Gitnang EuropeKabeséra: Budapest (bú·da·pést)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoSalapi: ForintWika: Hungarian (Hungria), iba paMamamayan: Hungarian (hang·gár·yan)/Húngaro (úng·ga·ró)/Húngara

(úng·ga·rá)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Iceland (áys·land)/Islandia (ís·lan·di·ya)Opisyal na pangalan: Lydveldid IslandRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Reykjavík (réy·ki·ya·vík)Uri ng gobyerno: Republikang semi-presidensiyal, parlamentaryo, at

konstitusyonalTaon ng kasarinlan: 1944


Salapi: Icelandic KrónaWika: Icelandic, English, Nordic languages, GermanMamamayan: Icelander (ays·lán·der)/Islandés (is·lan·dés)/Islandésa

(is·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 19 Nobyembre 1946

Ireland (áyr·land)/Irlanda (ir·lán·da)Opisyal na pangalan: Poblacht na héireannRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Dublin (dá·blin)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 6 Disyembre 1921Salapi: EuroWika: English, Irish (Gaelic)Mamamayan: Irish (áy·ris)/Irlandés (ir·lan·dés)/Irlandésa (ir·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Italy (í·ta·lí)/Italia (i·tál·ya)Opisyal na pangalan: Repubblica Italiana, dating Kingdom of ItalyRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Rome (rowm)Uri ng gobyerno: RepublikaSalapi: EuroWika: Italian (opisyal), German, French, SloveneMamamayan: Italian (i·tál·yan)/Italiano (i·tal·yá·no)/Italiana (i·tal·yá·na)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Latvia (lát·vi·ya)/Latvia (lát·vi·yá)Opisyal na pangalan: Latvijas Republika, dáting Latvian Soviet Socialist RepublicRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: RigaUri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoSalapi: LatWika: Latvian, Russian

Europe 61

Mamamayan: Latvian (lát·vi·yan)/Latvio (lát·vi·yó)/Latvia (lát·vi·yá)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

Liechtenstein ( l ík · tens · táyn)/Liechtenstein (líts·ten·stéyn)

Opisyal na pangalan: Fürstentum Liechtenstein, Principality of Liechtenstein, Fuerstentum Liechtenstein

Rehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Vaduz (va·dús)Uri ng gobyerno: Hereditaryong konstitusyonal na monarkiyaAraw ng kasarinlan: 12 Hulyo 1806 (mula sa Imperyong Romano)Salapi: Swiss FrancWika: German (opisyal); Alemanic (pangunahing diyalekto); ItalianMamamayan: Liechtensteiner (lík·tens·táy·ner)/Liechtensteiniano

(lík·tens·tin·yá·no)/Liechtensteiniana (lík·tens·tin·yá·na)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1990

Lithuania (lit·wéyn·ya)/Lituania (lit·wán·ya)Opisyal na pangalan: Lietuvos Respublika, dating Lithuanian Soviet Socialist

Republic)Rehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Vilnius (víl·ni·yus)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 11 Marso 1990 (mula sa Soviet Union)Salapi: LitasWika: Lithuanian (opisyal), Polish, at RussianMamamayan: Lithuanian (lit·wéyn·yan)/Lituano (lit·wá·no)/Lituana

(lit·wá·na)Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1991

L u x e m b o u r g ( l á k · s e m · b e r g ) / L u x e m b u r g o (lúk·sem·búr·go)

Opisyal na pangalan: Grand Duche de LuxembourgRehiyon: Kanlurang Europe


Kabeséra: Luxembourg (lák·sem·berg)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalTaon ng kasarinlan: 1839Salapi: EuroWika: Luxembourgish, French, at German (opisyal); malawakan

ding sinasalita ang EnglishMamamayan: Luxembourger ( lák· sem·bér ·ger )/Luxemburgés

(lúk·sem·bur·gés)/Luxemburgésa (lúk·sem·bur·gé·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Macedonia (ma·se·dón·ya)/Macedonia (ma·se·dón·ya)Opisyal na pangalan: Republika Makedonija, dating People’s Republic of

Macedonia, Socialist Republic of MacedoniaRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Skopje (is·kóp·ye)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 8 Setyembre 1991 (mula sa Yugoslavia)Salapi: DenarWika: Macedonian, Albanian, Turkish, Serbo-Croatian, iba paMamamayan: Macedonian (ma·se·dón·yan)/Macedonio (ma·se·dón·yo)/

Macedonia (ma·se·dón·ya)Sumanib sa UN: 8 Abril 1993

Malta (mól·ta)/Malta (mál·ta)Opisyal na pangalan: Repubblika ta’ Malta, Republic of MaltaRehiyon: Katimugang EuropeKabeséra: Valletta (va·lé·ta)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 21 Setyembre 1964 (mula sa UK)Salapi: EuroWika: Maltese at English (opisyal)Mamamayan: Maltese (mál·tis)/Maltés (mal·tés)/Maltésa (mal·té·sa)Sumanib sa UN: 1 Disyembre 1964

Europe 63

Moldova (mol·dó·va)/Moldavia (mol·dáv·ya)Opisyal na pangalan: Republica MoldovaRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Chişinău (kí·syi·náw)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 27 Agosto 1991 (mula sa Soviet Union)Salapi: Moldovan LeuWika: Romanian (opisyal na kilala bílang Moldovan), Russian,

Ukrainian, Gagauz, BulgarianMamamayan: Moldovan (mol·dó·van)/Moldavo (mol·dá·vo)/Moldava

(mol·dá·va)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Monaco (mó·na·kó)/Mónaco (mó·na·kó)Opisyal na pangalan: Principaute de Monaco, Principality of MonacoRehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Monaco (mó·na·kó)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalSalapi: EuroWika: French (opisyal); English, Italian, at Monegasque

(pinaghalong French at Italian)Mamamayan: Monacan (mo·ná·kan)/Monegasco (mo·ne·gás·ko)/

Monegasca (mo·ne·gás·ka)Sumanib sa UN: 28 Mayo 1993

M o n t e n e g r o ( m ó n · t e · n é g · r o ) / M o n t e n e g r o (mon·te·nég·ro)

Opisyal na pangalan: Republika Crna Gora, dating People’s Republic of Montenegro, Socialist Republic of Montenegro

Rehiyon: Timog-silangang EuropeKabeséra: Podgorica (pod·gor·ít·sa)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 3 Hunyo 2006Salapi: Euro


Wika: Serbian, Serbio, Serbia, Montenegrin (opisyal), Bosnian, Serbo-Croatian, at Albanian

Mamamayan: M o n t e n e g r i n ( m o n · t e · n e g · r í n ) /M o n t e n e g r i n o (mon·te·neg·rí·no)/Montenegrina (mon·te·neg·rí·na)

Sumanib sa UN: 28 Hunyo 2006

Netherlands (né·der·lánds)/Países Bajos (páy·ses bá·hos)

Opisyal na pangalan: Koninkrijk der Nederlanden, kilala rin bílang Holland/Holanda

Rehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Amsterdam (áms·ter·dám)Uri ng gobyerno: Monarkiya konstitusyonalSalapi: EuroWika: Dutch, EnglishMamamayan: Dutch (dats)/Neerlandés (ne·ér·lan·dés)/Neerlandésa/

(ne·ér·lan·dé·sa)Sumanib sa UN: 10 Disyembre 1945

Norway (nór·wey)/Noruega (nor·wé·ga)Opisyal na pangalan: Kongeriket Norge, Kingdom of NorwayRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Oslo (ós·lo)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonalTaon ng kasarinlan: 1905Salapi: Norwegian KroneWika: Bokmal Noruego at Nynorsk Norwegian (opisyal), Sami,

Finnish, EnglishMamamayan: Norwegian (nor·wíd·yan)/Noruego (nor·wé·go)/Noruega

(nor·wé·ga)Sumanib sa UN: 27 Nobyembre 1945

Europe 65

Poland (pó·land)/Polonia (po·lón·ya)Opisyal na pangalan: Rzeczpospolita Polska, Republic of PolandRehiyon: Ginang EuropeKabeséra: Warsaw (wár·so)Uri ng gobyerno: RepublikaSalapi: ZlotyWika: PolacoMamamayan: Pole (pol)/Polonés (po·lo·nés)/Polonésa (po·lo·né·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Portugal (pór·tyu·gál)/Portugal (por·tu·gál)Opisyal na pangalan: República PortuguesaRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Lisbon (lís·bon)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoSalapi: EuroWika: Portuguese, MirandeseMamamayan: Portuguese (pór·tyu·gís)/Portugués (por·tu·gés) /Portuguésa

(por·tu·gé·sa)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Romania (ro·méyn·ya)/Rumania (ro·ma·ní·ya)Opisyal na pangalan: RomaniaRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Bucharest ( bú·ka·rest)Uri ng gobyerno: RepublikaSalapi: NewWika: Rumano (opisyal), Hungarian, German, Roma, UkranianMamamayan: Romanian (ro·méy·ni·yan)/Rumano (ru·má·no)/Rumana

(ru·má·na)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955


Russian Federation (rás·yan fé·de·réy·syon)/Federacion de Rusia (fe·de·ras·yón de rús·ya)

Opisyal na pangalan: Rossiyskaya Federatsiya, dáting Russian Empire, Russian Soviet Federative Socialist Republic

Rehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Moscow (mós·kow)Uri ng gobyerno: FederasyonAraw ng kasarinlan: 24 Agosto 1991 (mula sa pangangalaga ng UN)Salapi: Russian RubleWika: Russian (opisyal); Dolgang, German, Chechen, Tatar, at

mahigit 140 lengguwahe at diyalektoMamamayan: Russian (rás·yan)/Ruso (rú·so)/Rusa (rú·sa)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

San Marino (san ma·rí·no)/San Marino (san ma·rí·no)Opisyal na pangalan: Serenissima Repubblica di San MarinoRehiyon: Timog EuropeKabeséra: San Marino (san ma·rí·no)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 3 September 301Salapi: EuroWika: ItalianoMamamayan: Sammarinese (sá·ma·ri·nís)/Sammarinense (sá·ma·ri·nén·se)Sumanib sa UN: 2 Marso 1992

Serbia (sérb·ya)/Serbia (sér·bi·yá)Opisyal na pangalan: Republika Srbija, dáting People’s Republic of Serbia,

Socialist Republic of SerbiaRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Belgrade (bél·greyd)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 5 Hunyo 2006 (mula sa Serbia at Montenegro)Salapi: Serbian Dinar

Europe 67

Wika: Serbio (opisyal; Cyrillic ang opisyal na alpabéto gayundín ang Latin); Hungarian, Romanian, Slovak, at Croatian (lahát ay opisyal sa lalawígan ng Vojvodina); Albanian (Shqip, opisyal sa Kosovo)

Mamamayan: Serbian (sérb·yan)/Serbio (sér·bi·yo)/Serbia (sér·bi·ya)Sumanib sa UN: 1 Nobyembre 2000

Slovakia (is·lo·vák·ya)/Eslovaquia (és·lo·vák·ya)Opisyal na pangalan: Slovenska RepublikaRehiyon: Gitnang EuropeKabeséra: Bratislava (bra·tis·lá·va)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryo at demokratikoAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1993Salapi: EuroWika: Slovak (opisyal), Hungarian, Rome, at RuthenianMamamayan: Slovak (is·ló·vak)/Eslovaco (és·lo·vá·ko)/Eslovaca (és·lo·vá·ka)Sumanib sa UN: 19 Enero 1993

Slovenia (is·lo·vín·ya)/Eslovenia (és·lo·vén·ya)Opisyal na pangalan: Republika Slovenija, dáting People’s Republic of Slovenia

at Socialist Republic of SloveniaRehiyon: Timog EuropeKabeséra: Ljubljana (li·yúb·li·yá·na)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 25 Hunyo 1991 (mula sa Yugoslavia)Salapi: EuroWika: Slovenian (opisyal); Hungarian, Italian, German, Bosnian,

Croatian, Serbian, at EnglishMamamayan: Slovenian (ís·lo·vín·yan)/Esloveno (és·lo·vé·no)/Eslovena

(és·lo·vé·na)Sumanib sa UN: 22 Mayo 1992


Spain (is·péyn)/España (es·pán·ya)Opisyal na pangalan: Reino de EspañaRehiyon: Timog-kanlurang EuropeKabeséra: Madrid (mad·ríd)Uri ng gobyerno: Monarkiyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 1492Salapi: EuroWika: Castillian, Spanish (opisyal); Catalan, Galician, BasqueMamamayan: Spaniard (is·pán·yard)/Español (es·pan·yól)/Española

(es·pan·yó·la)Sumanib sa UN: 14 Disyembre 1955

Sweden (swí·den)/Suecia (swés·ya)Opisyal na pangalan: Konungariket SverigeRehiyon: Hilagang EuropeKabeséra: Stockholm (ís·tak·hom)Uri ng gobyerno: Monarkiya konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 6 Hunyo 1523Salapi: Swedish KronaWika: Swedish (opisyal), Sami, FinnishMamamayan: Swede (swid)/Sueco (su·wé·ko)/Sueca (su·wé·ka)Sumanib sa UN: 19 Nobyembre 1946

Switzerland (swít·zer·land)/Suiza (swí·za)Opisyal na pangalan: Schweizerische Eidgenossenschaft (German), Confederation

Suisse (French); Confederazione Svizzera (Italian); Confederaziun Svizra (Romanish)

Rehiyon: Kanlurang EuropeKabeséra: Bern (bern)Uri ng gobyerno: Republikang federal (kumpederasyon) Taon ng kasarinlan: 1499 (mula sa Holy Roman Empire)Salapi: Swiss FrancWika: German, French, Italian, Romansch, at ReticoMamamayan: Swiss (swis)/Suizo (su·wí·so)/Suiza (su·wí·sa)Sumanib sa UN: 10 Setyembre 2002

Europe 69

Ukraine (yúk·reyn)/Ucrania (uk·rán·ya)Opisyal na pangalan: Ukrayina, dating Ukraine, National Republic, Ukraine State,

Ukrainian Soviet Socialists RepublicRehiyon: Silangang EuropeKabeséra: Kiev (kí·yev)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 24 Agosto 1991Salapi: HryvnaWika: Ucrainiano (opisyal na pambansang wika); Russian

(rehiyonal)Mamamayan: Ukrainian (yuk·rey·ni·yán)/Ucraniano (uk·ran·yá·no)/

Ucraniana (uk·ran·yá·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (yu·náy·ted kíng·dom of greyt brí·ten end nór·dern áyr·land)/Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte

Opisyal na pangalan: United Kingdom of Great Britain and Northern IrelandRehiyon: Kanluraning EuropeKabeséra: London (lón·don)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonal (bahagi ng Commonwealth)Salapi: Pound SterlingWika: English; Scots, Scottish Gaelic, Welsh, Irish, at Cornish (mga

rehiyonal na wika)Mamamayan: Briton (bri·tón)/Britanico (bri·tá·ni·ko)/Britanica (bri·tá·ni·ka)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

71

N o r t h A m e r i c a

atCaribbeanIkatlo ito sa pinakamalaki sa pitóng kontinente at ikaapat sa may pinakamalaking populasyon sa buong mundo. Binubuo ito ng 24 na bansa at pinananahanan ng mahigit limang milyong katao.Nahahati ito sa apat na heograpikong rehiyon: ang Great Plains, Canadian Shield, East, at West. Malawak na grassland mulang kanluran ng Mississippi River hanggang silangan ng Rocky Mountains ng Gitnang Canada at United States ang Great Plains. Ang Canadian Shield o Laurentian Plateau ay malawak na talampas ng namuong lava. Ang tinatawag na East ay lahat ng matatagpuan sa silangan ng Kabundukan ng Appalachian samantalang ang West ay ang kabuuan ng makikita sa kanlurang bahagi ng Rocky Mountains.Ang North America ay napagigitnaan ng timog ng Karagatang Arctic at hilaga ng Panama Canal at South America at ang silangan ng Karagatang Pacific at kanluran ng Karagatang Atlantic.


Antigua and Barbuda (an·tíg·wa end bar·bú·da)/Antigua y Barbuda (an·tíg·wa y bar·bú·da)

Opisyal na pangalan: Antigua and BarbudaRehiyon: CaribbeanKabeséra: St. John’s (seynt dyans)Uri ng gobyerno: Monarkiyang konstitusyonal (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: Nobyembre 1981 (mula sa UK)Salapi: East Carribean DollarWika: English (opisyal)Mamamayan: Antiguan (an·tíg·wan), Barbudan (bar·bú·dan)/Antiguano

(an·tig·wá·no)Sumanib sa UN: 11 Nobyembre 1981

Bahamas (ba·há·mas)/Bahamas (bá·ha·mas)Opisyal na pangalan: Commonwealth of the BahamasRehiyon: CaribbeanKabeséra: Nassau (ná·saw)Uri ng gobyerno: Demokrasyang konstitusyonal at parlamentaryo (bahagi ng

Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 10 Hulyo 1973 (mula sa UK)Salapi: Bahamian dollarWika: English (opisyal); Creole (gamit ng mga dumayong taga-Haiti)Mamamayan: Bahamian (ba·héy·mi·yan)/Bahameño (ba·ha·mén·yo)/

Bahameña (ba·ha·mén·ya)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1973

Barbados (bar·béy·dos)/Barbados (bár·ba·dós)Opisyal na pangalan: BarbadosRehiyon: CaribbeanKabeséra: Bridgetown (brids·tawn)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 30 Nobyembre 1966 (mula sa UK)Salapi: Barbados DollarWika: English, Bajan (lengguwaheng creole na batay sa English)

North America at Caribbean 73

Mamamayan: Barbadian (bar·béy·di·yán); impormal: Bajan (bay·dyan)Sumanib sa UN: 9 Disyembre 1966

Belize (be·lís)/Belice (be·lí·ce)Opisyal na pangalan: Belize, dáting British HondurasRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Belmopan (bél·mo·pan)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 21 Setyembre 1981 (mula sa UK)Salapi: Belizean DollarWika: English (opisyal); Creole, Spanish, Garifuna, MayanMamamayan: Belizean (be·líz·yan); Beliceño (be·li·sén·yo)/Beliceña

(be·li·sén·ya)Sumanib sa UN: 25 Setyembre 1981

Canada (ká·na·dá)/Canadá (ká·na·dá)Opisyal na pangalan: CanadaRehiyon: Hilagang AmericaKabeséra: Ottawa (ó·ta·wa)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo Araw ng kasarinlan: 1 Hulyo 1867 (mula sa UK)Salapi: Canadian DollarWika: English at French (opisyal); at 53 katutubong wikaMamamayan: Canadian (ka·néy·di·yan)/Canadiense (ka·nad·yén·se)Sumanib sa UN: 9 Nobyembre 1945

Costa Rica (kós·ta rí·ka)/Costa Rica (kós·ta rí·ka)Opisyal na pangalan: República de Costa RicaRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: San José (san ho·sé)Uri ng gobyerno: Republikang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 15 Setyembre (1821 mula sa Spain)Salapi: Costa Rican Colon Wika: Spanish, Caribbean Creole na English sa bahaging Limon


Mamamayan: Costa Rica (kós·ta rí·ka)Sumanib sa UN: 2 Nobyembre 1945

Cuba (kyú·ba)/Cuba (kú·ba)Opisyal na pangalan: Republica de CubaRehiyon: CaribbeanKabeséra: Havana (ha·vá·na)Uri ng gobyerno: KomunistaAraw ng kasarinlan: 20 Mayo 1902 (mula sa Spain)Salapi: Cuban PesoWika: SpanishMamamayan: Cuban (kyú·ban)/Cubano (ku·bá·no)/Cubana (ku·bá·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Dominica (do·mí·ní·ka)/Dominica (do·mi·ní·ka)Opisyal na pangalan: Commonwealth of DominicaRehiyon: CaribbeanKabeséra: Roseau (ro·sów)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 3 Nobyembre 1978 (mula sa UK)Salapi: E. C. Dollar Wika: English; malawakan ding sinasalita ang Patois, isang wikang

Creole na batay sa FrenchMamamayan: DominicanSumanib sa UN: 18 Disyembre 1978

Dominican Republic (do·mí·ni·kán ri·páb·lik)/República Dominicana (re·púb·li·ka do·mi·ni·ká·na)

Opisyal na pangalan: Republica DominicanaRehiyon: CaribbeanKabeséra: Santo Domingo (sán·to do·míng·go)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 27 Pebrero 1844 (mula sa Haiti)Salapi: Dominican Peso


Wika: SpanishMamamayan: Dominican (do·mí·ni·kan)/Dominicano (do·mi·ni·ká·no)/

Dominicana (do·mi·ni·ká·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

El Salvador (el sál·va·dór)/El Salvador (el sál·va·dór)Opisyal na pangalan: República de El SalvadorRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: San Salvador (san sál·va·dór)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 15 Setyembre 1821 (mula sa Spain)Salapi: US DollarWika: SpanishMamamayan: Salvadoran (sal·va·dór·an)/Salvadoreño (sal·va·do·rén·yo)/

Salvadoreña (sal·va·do·rén·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Grenada (gre·ná·da)/Granada (gra·ná·da)Opisyal na pangalan: GrenadaRehiyon: CaribbeanKabeséra: St. George’s (seynt dyords)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 7 Pebrero 1974 (mula sa UK)Salapi: E. C. DollarWika: English (opisyal); French (Patois)Mamamayan: Grenadian (gre·néy·di·yan)/Granadino (gra·na·dí·no)/

Granadina (gra·na·dí·na) Sumanib sa UN: 17 Setyembre 1974

Guatemala (gu·wa·te·má·la)/Guatemala (gu·wa·te·má·la)Opisyal na pangalan: República de GuatemalaRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Guatemala City (gu·wa·te·ma·la si·ti)


Uri ng gobyerno: Republikang presidensiyalAraw ng kasarinlan: 15 Setyembre 1821 (mula sa Spain)Salapi: QuetzalWika: Spanish at 24 katutubong wika (pangunáhin sa mga ito ang

K’iche’, Kaqchikel, Q’eqchi’, at Mam)Mamamayan: G u a te m a l a n ( g u · w a · te · m á · l a n ) /G u a te m a l te co

(gwa·te·mal·té·ko)/Guatemalteca (gwa·te·mal·té·ka)Sumanib sa UN: 21 Nobyembre 1945

Haiti (héy·ti)/Haití (a·í·ti)Opisyal na pangalan: Repiblik d’Ayiti-République d’HaïtiRehiyon: CaribbeanKabeséra: Port-au-Prince (port-o-prins)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 1 Enero 1804 (mula sa France)Salapi: GourdeWika: Creole at French (opisyal)Mamamayan: Haitian (héy·si·yan)/Haitiano (háy·ti·yá·no)/Haitiana

(háy·ti·yá·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Honduras (hon·dú·ras)/Honduras (ón·du·rás)Opisyal na pangalan: República de HondurasRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Tegucigalpa (te·gú·si·gál·pa)Uri ng gobyerno: Republikang konstitusyonalAraw ng kasarinlan: 15 Setyembre 1821 (mula sa Spain)Salapi: LempiraWika: Spanish, diyalektong AmerindianMamamayan: Honduran (hon·dú·ran)/Hondureño (hon·du·rén·yo)/

Hondureña (hon·du·rén·ya)Sumanib sa UN: 17 Disyembre 1945


Jamaica (dya·méy·ka)/Jamaica (há·may·ká)Opisyal na pangalan: JamaicaRehiyon: CaribbeanKabeséra: Kingston (kíngs·ton)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo at konstitusyonal (bahagi ng

Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 06 Agosto 1962 (mulasa UK)Salapi: Jamaican DollarWika: English (opisyal); Patois (popular na diyalektong batay sa

English)Mamamayan: Jamaican (dya·mey·kan)/Jamaiquino (dya·may·kí·no)/

Jamaiquina (dya·may·ká·na)

Mexico (mék·si·kó)/México (mé·hi·kó)Opisyal na pangalan: Estados Unidos MexicanosRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Mexico City (mék·si·kó sí·ti)Uri ng gobyerno: Republikang konstitusyonal at federalAraw ng kasarinlan: 16 Setyembre 1810Salapi: Mexican PesoWika: Spanish (opisyal); 66 rehiyonal na katutubong lengguwaheMamamayan: Mexican (mék·si·kán)/Mexicano (me·hi·ká·no)/Mexicana

(me·hi·ká·na)Sumanib sa UN: 7 Nobyembre 1945

Nicaragua (ni·ka·rág·wa)/Nicaragua (ni·ka·rág·wa)Opisyal na pangalan: Republica de NicaraguaRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Managua (ma·nág·wa)Uri ng gobyerno: Republikang presidensiyalTaon ng kasarinlan: 1821 (mula sa Spain)Salapi: Cordoba OroWika: Spanish (opisyal); English at mga katutubong wika sa

baybáyin ng Caribbean


Mamamayan: Nicaraguan (ni·ka·rág·wan)/Nicaragüense (ni·ka·rag·wén·se)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Panama (pá·na·má)/Panamá (pa·na·má)Opisyal na pangalan: República de PanamáRehiyon: Gitnang AmericaKabeséra: Panama City (pa·na·má si·ti)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 3 Nobyembre 1903 (mula sa Colombia)Salapi: BalboaWika: Spanish (opisyal); English, iba pang katutubong lengguwaheMamamayan: Panamanian (pa·na·méy·ni·yan)/Panameño (pa·na·mén·yo)/

Panameña (pa·na·mén·ya)Sumanib sa UN: 13 Nobyembre 1945

Saint Kitts and Nevis (seynt kits end né·vis)/San Cristobal y Nieves (san kris·tó·bal i nyé·vis)

Opisyal na pangalan: Federation of Saint Kitts and Nevis, dáting Federation of Saint Christopher and Nevis

Rehiyon: CaribbeanKabeséra: Basseterre (bas·tér)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 19 Setyembre 1983 (mula sa UK)Salapi: E. C. DollarWika: EnglishMamamayan: Kittitian (ki·ti·tís·yan), Nevisian (ne·vís·yan)Sumanib sa UN: 23 Setyembre 1983

Saint Lucia (seynt lu·sí·ya)/Santa Lucía (seynt lu·sí·ya)Opisyal na pangalan: Saint LuciaRehiyon: CaribbeanKabeséra: Castries (kás·tris)


Uri ng gobyerno: DemokrasyaAraw ng kasarinlan: 22 Pebrero 1979 (mula sa UK)Salapi: E. C. DollarWika: English (opisyal); karaniwan din ang French patois sa buong

bansaMamamayan: St. Lucian (seynt lu·sí·yan)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1979

Saint Vincent and the Grenadines (seynt vín·sent end da gré·na·dins)/San Vicente y las Granadinas (san vi·sén·te i las gra·na·dí·nas)

Opisyal na pangalan: Saint Vincent and the GrenadinesRehiyon: CaribbeanKabeséra: Kingstown (kings·tawn)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryo (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 27 Oktubre 1979 (mula sa UK)Salapi: E. C. DollarWika: English (opisyal); FrenchMamamayan: Vincentian (vin·sén·si·yan)/Granadino (gra·na·dí·no)/

Granadina (gra·na·dí·na)Sumanib sa UN: 16 Setyembre 1980

Trinidad and Tobago (tri·ni·dád end to·béy·go)/Trinidad y Tabago (tri·ni·dád i ta·bá·go)

Opisyal na pangalan: Republic of Trinidad and TobagoRehiyon: CaribbeanKabeséra: Port of Spain (port of is·péyn)Uri ng gobyerno: Demokrasyang parlamentaryoAraw ng kasarinlan: 31 Agosto 1962 (mula sa UK)Salapi: Trinidad and Tobago DollarWika: English (opisyal)Mamamayan: Trinidadian (tri·ni·dád·yan)/ Tobagonian (to·ba·gón·yan)Sumanib sa UN: 18 Setyembre 1962


United States of America (yu·náy·ted ís·teyts of a·mé·ri·ká)/Estados Unidos de América (es·tá·dos u·ní·dos de a·mé·ri·ká)

Opisyal na pangalan: United States of AmericaRehiyon: Hilagang AmericaKabeséra: Washington D.C. (wá·sing·ton dí·si)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 4 Hulyo 1776 (mula sa UK)Salapi: US DollarWika: English, Spanish, mga wikang Indo-European, Asian, Pacific,

at iba paMamamayan: American (a·mé·ri·kan)/Americano (a·me·ri·ká·no)/Americana

(a·me·ri·ká·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

81

S o u t h AmericaMay lawak na 17.845 milyong kilometro kuwadrado, halos kalahati ng South America ay binubuo ng Brazil. Ang natitirang bahagi ay nahahati sa tatlong rehiyon: ang Southern Cone, Andean States, at Guiana region.Matatagpuan sa timog ng Tropiko, tinaguriang Southern Cone ang bahaging ito ng South America dahil sa hugis apa na nililikha ng mga bansang Argentina, Chile, Paraguay, at Uruguay. Tinawag namang Andean States ang Colombia, Ecuador, Peru, at Venezuela dahil bahagi sila ng Kabundukan ng Andes. Samantala, ang Guiana Region ay binubuo naman ng Guyana, Suriname, at French Guiana.Ang malaking bahagi ng kontinente ay matatagpuan sa Katimugang Emisperyo. Nasa kanluran ito ng Karagatang Atlantic, silangan ng Karagatang Pacific, at nasa timog-silangan ng Dagat Carribean at North America.

Argentina (ár·dyen·tí·na)/Argentina (ar·hen·tí·na)Opisyal na pangalan: República ArgentinaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Buenos Aires (bu·wé·nos áy·res)


Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 9 Hulyo 1816 (mula sa Spain)Salapi: Argentine PesoWika: Spanish (opisyal); English, Italian, French, at GermanMamamayan: Argentine (ár·dyen·tin)/Argentino (ar·hen·tí·no)/Argentina

(ar·hen·tí·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Bolivia (bo·lív·ya)/Bolivia (Estado Plurìnacional de)(bo·lív·ya)

Opisyal na pangalan: Estado Plurìnacional de Bolivia, Republica de BoliviaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: La Paz (la paz) (administratíbo), Sucre (súk·re) (hudikatúra)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 6 Agosto 1825Salapi: BolivianoWika: Spanish (opisyal); Quechua, Quechua, Aymara, at GuaraniMamamayan: Bolivian (bo·lív·yan)/Boliviano (bo·liv·yá·no)/Boliviana

(bo·liv·yá·na)Sumanib sa UN: 14 Nobyembre 1945

Brazil (bra·zíl)/Brasil (bra·síl)Opisyal na pangalan: Republica Federativa do BrasilRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Brasília (bra·síl·ya)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 7 Setyembre 1822 (mula sa Portugal)Salapi: Brazilian RealWika: PortugueseMamamayan: Brazilian (bra·zíl·yan)/Brasileño (bra·si·lén·yo)/Brasileña

(bra·si·lén·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

South America 83

Chile (tsí·le)/Chile (tsí·le)Opisyal na pangalan: República de ChileRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Santiago (san·ti·yá·go)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 18 Setyembre 1810 (mula sa Spain)Salapi: Chilean PesoWika: SpanishMamamayan: Chilean (tsi·lé·yan)/Chileno (tsi·lé·no)/Chilena (tsi·lé·na)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Colombia (ko·lómb·ya)/Colombia (ko·lóm·bi·yá)Opisyal na pangalan: Republica de ColombiaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Bogotá (bo·gó·ta)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 20 Hulyo 1810Salapi: Colombian PesoWika: SpanishMamamayan: Colombian (ko·lómb·yan)/Colombiano (ko·lom·bi·yá·no)/

Colombiana (ko·lom·bi·yá·na)Sumanib sa UN: 5 Nobyembre 1945

Ecuador (ék·wa·dór)/Ecuador (ék·wa·dór)Opisyal na pangalan: República del EcuadorRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Quito (kí·to)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 24 Mayo 1822 (mula sa Spain)Salapi: US DollarWika: Spanish (opisyal); mga katutubong wika lalo na ang Quichua,

ang diyalekto ng Quechua


Mamamayan: Ecuadorian (ek·wa·dór·yan)/Ecuatoriano (ek·wa·tor·yá·no)/Ecuatoriana (ek·wa·tor·yá·na)


French Guiana* (frents gi·yá·na)/Guyana Francesa (gu·yá·na fran·tsé·sa)

Opisyal na pangalan: GuyaneRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Cayenne (ká·yan)Uri ng gobyerno: Teritoryo ng France sa ibayong dagat (DOM)Salapi: EuroWika: FrenchMamamayan: French Guyanese (frents gu·ya·nís)/Guianés (gu·ya·nés)/

Guianésa (gu·ya·né·sa)

Guyana (gu·yá·na)/Guyana (gu·yá·na)Opisyal na pangalan: Co-operative Republic of Guyana, dáting British GuyanaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Georgetown (dyórds·tawn)Uri ng gobyerno: Republika (bahagi ng Commonwealth)Araw ng kasarinlan: 26 Mayo 1966Salapi: Guyana DollarWika: English, Guyanese Creole, lengguwaheng Amerindian

(pangunáhin ang Carib at Árawak)Mamamayan: Guyanese (gu·ya·nís)/Guyanés (gu·ya·nés)/Guyanésa

(gu·ya·né·sa)Sumanib sa UN: 20 Setyembre 1966

Páraguay (pá·rag·wáy)/Páraguay (pá·rag·wáy)Opisyal na pangalan: República del PáraguayRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Asunción (a·sun·si·yón)Uri ng gobyerno: Republikang konstitusyonal

South America 85

Taon ng kasarinlan: Mayo 1811 (mula sa Spain)Salapi: GuaraniWika: Spanish, GuaraníMamamayan: Paraguayan (pa·rag·wá·yan)/Páraguayo (pá·rag·wá·yo)/

Páraguaya (pá·rag·wá·ya)Sumanib sa UN: 24 Oktubre 1945

Peru (pe·rú)/Perú (pe·rú)Opisyal na pangalan: República del PerúRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Lima (lí·ma)Uri ng gobyerno: Republikang presidensiyalAraw ng kasarinlan: 28 Hulyo 1821Salapi: Nuevo SolWika: Spanish (pangunahing lengguwahe); kabílang din sa

kinikilalang opisyal na wika ang Quechua, Aymara, at iba pang katutubong lengguwahe

Mamamayan: Peruvian (pe·rúv·yan)/Peruano (per·wá·no)/Peruana (per·wá·na)

Sumanib sa UN: 31 Oktubre 1945

Suriname (su·ri·nám)/Surìnam (su·ri·nám)Opisyal na pangalan: Republiek Surìname, dáting Netherlands Guiana, Dutch

GuianaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Páramaribo (pá·ra·ma·ri·bo)Uri ng gobyerno: Republikang demokratikoAraw ng kasarinlan: 25 Nobyembre 1975Salapi: Surìnamese DollarWika: Dutch (opisyal); English Sranan Tongo (Creole), Hindustani,

at JavaneseMamamayan: Surinamese (su·ri·na·mís)/Surinamés (su·ri·na·més)/

Surìnamésa (su·ri·na·mé·sa)Sumanib sa UN: 4 Disyembre 1975


Uruguay (yú·rug·wáy)/Uruguay (ú·rug·wáy)Opisyal na pangalan: República Oriental del UruguayRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Montevideo (món·te·vi·dé·yo)Uri ng gobyerno: RepublikaAraw ng kasarinlan: 25 Agosto 1825 (mula sa Brazil)Salapi: Uruguayan PesoWika: SpanishMamamayan: Uruguayan (u·rug·wá·yan)/Uruguayo (u·rug·wá·yo)/Uruguaya

(u·rug·wá·ya)Sumanib sa UN: 18 Disyembre 1945

Venezuela (ve·nez·wé·la)/Venezuela (República Bolivariana de) (ve·ne·zu·wé·la)

Opisyal na pangalan: República Bolivariana de VenezuelaRehiyon: Timog AmericaKabeséra: Caracas (ka·rá·kas)Uri ng gobyerno: Republikang federalAraw ng kasarinlan: 5 Hulyo 1811Salapi: Bolivar FuerteWika: Spanish (opisyal); maráming katutubong diyalektoMamamayan: Venezuelan (ve·nez·wé·lan)/Venezolano (ve·ne·zo·lá·no)/

Venezolana (ve·ne·zo·lá·na)Sumanib sa UN: 15 Nobyembre 1945

87

Sanggunian

Mga aklat

Lexicon Publications, Inc. 1990. The New Lexicon Webster’s Dictionary of the English Language. Encyclopedic Edition. New York: Lexicon Publications, Inc.

Oficina de Educación Iberoamericana. 1972. Hispanismos en El Tagalo. Diccionario de Vocablos de Origen Español Vigentes en esta Lengua Filipina. Serie 7: El Idioma Español en El Mundo. España: Oficina de Educación Iberoamericana.

Mga website

https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-worldfactbook/http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crNamehttp://dictionary.reverso.net/http://www.merriam-webster.com/http://www.nationsonline.org/oneworldhttp://www.oxforddictionaries.com/http://www.rae.es/http://www.un.org/en/members/

Documents

Atlas ng mga Bansa sa Mundo