ASSIGNMENT HBML 1203 PENG FONETIK & FONOLOG BMI.doc

SURYATI BT. UDAI701016135770002

1.0. Pengenalan

Semua manusia dianugerahkan keupayaan bertutur kecuali bagi golongan

istimewa seperti orang bisu dan pekak. Kebolehan bertutur bagi manusia sebenarnya

mengalami proses peringkat demi peringkat, iaitu daripada bayi kepada kanak-kanak dan

seterusnya hingga menjadi dewasa. Kebolehan seseorang bayi memperoleh bunyi akan

berbeza antara satu sama lain. Interaksi dengan orang di sekelilingnya akan

mempengaruhi pemerolehan bunyi bahasanya. Lebih banyak interaksi yang dilakukan

lebih cepat pemerolehan bahasa seseorang bayi itu.

Pemerolehan bunyi bahasa ini boleh dikaji secara saintifik. Bagaimana bunyi

bahasa dihasilkan ada penjelasan yang melatarinya. Ilmu khusus yang mengkaji

penghasilan bunyi-bunyi bahasa ini dikenali sebagai ilmu fonetik. Merujuk kepada buku

Fonetik dan Fonologi karangan Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar (2006), fonetik

ialah kajian mengenai bunyi-bunyi bahasa yang dihasilkan oleh manusia iaitu bunyi yang

digunakan sebagai alat komunikasi. Umumnya, ilmu fonetik ini dibahagikan kepada

fonetik artikulatori, fonetik auditori dan fonetik akustik. Seterusnya, fonetik artikulatori

merujuk kepada kajian yang menunjukkan cara-cara sesuatu bunyi dilafazkan. Fonetik

auditori ialah kajian sebutan bunyi yang didengar. Fonetik akustik pula ialah kajian

transmisi signal bunyi dari penutur kepada pendengar semasa berkomunikasi.

Ilmu fonetik termasuk dalam bidang ilmu linguistik. Jika diikut urutan kajian

dalam ilmu linguistik, ilmu fonetik akan menjadi ilmu pertama dikaji diikuti oleh

fonologi (sistem bunyi), morfologi (sistem kata), sintaksis (sistem ayat) dan semantik

(sistem makna). Fonetik ialah ilmu yang mengkaji bagaimana bunyi bahasa dihasilkan.

Ilmu ini juga memperlihatkan bagaimana organ manusia seperti paru-paru, larings,

farings, rongga mulut dan hidung turut membantu menghasilkan bunyi bahasa. Ada tiga

bidang kajian ilmu fonetik, iaitu fonetik artikulasi, fonetik akustik dan fonetik auditori.

Fonetik artikulasi akan membincangkan bagaimana bunyi bahasa dihasilkan dengan

bantuan organ dalaman, fonetik akustik pula mengkaji gelombang udara dan bagaimana

bunyi dibawa ke pendengaran pendengar, dan fonetik auditori menghuraikan pula

bagaimana gelombang bunyi tadi diproses oleh telinga dan seterusnya dihantar ke otak

untuk diproses menjadi bunyi-bunyi yang bermakna.

HBML1203PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

1


Bayi dilahirkan bersama alat fizikal yang sesuai untuknya memperoleh bahasa.

Mereka memulakan hidup tanpa bahasa tetapi pemerolehan bahasa berlaku sedikit demi

sedikit dan berperingkat-peringkat mengikut perkembangan otaknya seolah-olah proses

pemerolehan bahasa itu seperti satu keadaan yang sudah terjadual sifatnya. Mengikut

teori biologis, sejak lahir, kanak-kanak sudah ada satu kebolehan menggunakan bahasa.

Kebolehan ini dinamakan jentera pemerolehan bahasa. Kanak-kanak yang normal, akan

dapat bertutur dalam jangka masa yang agak sama. Mereka akan mengambil perkataan

penting, mempelajari dan seterusnya menggunakannya. Oleh kerana manusia mempunyai

otak yang kecil waktu lahir maka kematangan berbahasa itu adalah sejajar dengan

perkembangan otak mereka dan semestinya mengambil masa yang lama.

Kanak-kanak menguasai bahasa pertamanya bukan melalui proses pembelajaran

tetapi adalah dengan cara 'memperoleh'. Ini berlaku secara tidak formal. Kebanyakan

penyelidik bahasa kanak-kanak berpendapat jangka masa penguasaan bahasa yang paling

kritikal ialah antara 1-5 tahun. Pada jangka masa ini kanak-kanak sangat mudah

menerima pengaruh bahasa pertama yang didedahkan kepada mereka. Mutu bahasa yang

akan dilahirkan oleh kanak-kanak itu bergantung kepada bahasa mula-mula didedahkan

kepada mereka. Jika bahasa yang didengarkan itu baik maka bahasa kanak-kanak itu akan

menjadi baik juga dan jika di sebaliknya, kesan kepada bahasa kanak-kanak itu amat

buruk. Perkembangan bahasa kanak-kanak itu biasanya dikaji daripada tiga sudut, iaitu:

(a) Fonologi

Dalam perkembangan fonologi, kanak-kanak menghasilkan bunyi secara

rambang. Ini berlaku diperingkat agahan. Mula-mula ia memperoleh fonem-fonem yang

kasar kemudian maju kepada fonem-fonem yang halus.

(b) Semantik

Mula-mula sepatah perkataan mungkin merujuk beberapa benda atau makna.

Ketika inilah kanak-kanak sering membuat kesalahan, terutama semasa memberikan

makna perkataan itu. Sebagai hasil interaksi dengan persekitarannya dalam pelbagai

konteks komunikasi, kanak-kanak itu akan mempelajari konsep-konsep daripada yang

konkrit kepada yang lebih abstrak dan mula dapat menyusun perkataan mengikut kelas-

kelas tatabahasa.


2


(c) Sintaksis

Kanak-kanak menguasai ujaran yang terdiri daripada satu perkataan ketika

berumur 1 tahun dan maju kepada ujaran dua perkataan ketika menjangkau umur 2 tahun.

Setiap ujaran dapat merujuk beberapa makna mengikut susunan kata atau konteks untuk

menggambarkan penafian, pertanyaan dan sebagainya.Ayat-ayat padat dan ringkas,

banyak menggunakan kata inti dan kurang atau tiada langsung menggunakan kata tugas.

Setelah meningkat kepada umur 5 tahun, barulah bahasa kanak-kanak itu hampir

menyamai bahasa orang dewasa. Kanak-kanak berupaya menghasilkan ayat-ayat pasif

atau ayat-ayat yang lebih kompleks serta dapat mengenal struktur dalaman dan

hubungannya dengan struktur luar.

Masalah pemerolehan bahasa kanak- kanak tidak habis-habis diperkatakan oleh

ahli-ahli psikolinguistik. Pendapat yang bertentangan itu berkisar kepada bagaimana

sesuatu bahasa itu dapat dikuasai oleh kanak-kanak melalui proses pemerolehan.

Pandangan-pandangan itu menunjangi dua aliran yang penting iaitu aliran behaviorisme

dan aliran kognitif. Aliran behaviorisme mengatakan pemerolehan bahasa dapat dikuasai

melalui pembelajaran secara tidak formal dan formal. Tidak formal berlaku pada

peringkat awal iaitu sejak kanak-kanak itu dilahirkan sehingga sebelum mereka masuk

sekolah. Formal berlaku di sekolah melalui proses pembelajaran yang intensif. Bagi

golongan ini, pengukuhan, pemerhatian, sifat-sifat ingin tahu dan aktiviti meniru adalah

yang menjadi faktor utama dalam pembelajaran bahasa. Mengikut pandangan aliran

kognitif pula, bahasa yang diperoleh pada peringkat awal tidak bergantung kepada

operasi rangsangan dan tindak balas sahaja seperti yang dituntut oleh golongan behaviur,

tetapi peranan kognitif turut sama. Tanpa peranan kognitif perkembangan bahasa seperti

sintaksis, morfologi dan fonologi hanya terbatas kepada apa yang dapat dialami sahaja.

Dalam tugasan ini saya akan mengkaji dan membincangkan tentang bunyi-bunyi

bahasa yang dihasilkan oleh seorang kanak-kanak. Bidang utama kajian iaitu ilmu fonetik

akan dihuraikan secara lebih terperinci dan mendalam tentang bunyi-bunyi vokal dan

konsonan bahasa melayu dari segi lambang dan fonem. Di samping itu juga akan

dihuraikan dalam kajian ini, penghasilan suku kata dan ayat-ayat pendek yang di tutur

oleh kanak-kanak tersebut.


3


1.1. Demografi Sampel Kajian

Nama : Muhammad Hamizan bin Hassan

Jantina : Lelaki

Umur : 4 Tahun

Bil. Adik beradik: 2 Orang

Ketinggian: 105 cm

Nama bapa: Hassan bin Seli

Pekerjaan bapa: Pegawai Kastam

Tahap pendidikan: Sijil Pelajaran Malaysia

Nama Ibu: Mastura binti Said

Pekerjaan Ibu : Guru

Tahap Pendidikan: Ijazah Sarjana Muda Sains Sosial dengan kepujian dalam

hubungan industri dan perburuhan

Ulasan: Kanak-kanak ini merupakan seorang yang periang, manja, petah

bercakap dan agak nakal.

1.2. Proses Mendapatkan Data


4


Data-data yang terkumpul sebagai kajian telah saya catatkan bagi tempoh dua

minggu yang lalu. Berdasarkan kumpulan data ini, dapat dijelaskan bahawa Muhammad

Hamizan bin Hassan telah memperoleh bahasa dengan baik seperti kanak-kanak lain.

Muhammad Hamizan telah mampu menggunakan bahasa mengikut golongan kata seperti

kata nama, kata kerja, dan kata adjektif. Dapatan kajian yang diperolehi daripada pihak

Muhammad Hamizan adalah melalui beberapa kaedah atau cara. Ini melibatkan proses

pemerhatian, perbualan, menonton televisyen dan bermain. Berdasarkan dapatan kajian

ini, saya berusaha untuk melihat ujaran-ujaran bahasa Muhammad Hamizan mempunyai

hubungan dengan mindanya dan melihat bagaimanakah dia faham akan bahasa yang

diperolehi dan digunakan dengan orang lain.

1.3. Catatan Dapatan Kajian Mengikut Tarikh Bahan Diambil

Minggu 1

15 Jun 2009 16 Jun 2009ari-harine nya ne-mana dia manasik-tidakpa polah kak-apa dibuat kakakmandik kinek tok- mandi sekarang ini

sapa nama kitak- siapa nama awakbapak balit-bapa balikagik maok nangga-masih mahu lihatmoto -kereta gugok-emak jatuh

Minggu 1

17 Jun 2009 18 Jun 2009embak amek-bawa sayabapak-bapasik maok- tidak mahukempang ati-tergamakpakuk-paku

amek ngantok-saya ngantukpisok-pisautekok kelak-ketuk kepala nantikerin-keringbapak gago gilak-bapa terlampau sibuk

Minggu 1

19 Jun 2009 20 Jun 2009nomor-nomborkenak-kenapaatu-hantuujan lebat-hujan lebatari udah ujan-hari sudah hujan

belom-belumilang moto amek-hilang kereta sayadindin-dinding sekda papa-tidak ada apa-apabanje-banjir

21 Jun 2009


5


Minggu 1

coba-cubaabis-habisbunoh-bunuhitit-itikya-ituaik sejok amek-air sejuk saya

Minggu 2

22 Jun 2009 23 Jun 2009inum aik -hisapadik tido alam uyut- adik tidur dalam buaianmake cangker- guna cawanmintak duak posen-puluh senantar-hantar

wana kunin-warna kuningnasik-nasiambik nasik dolok-ambil nasi duluadek angat-aduh panasasuk-anjing

Minggu 2

24 Jun 2009 25 Jun 2009cerik-rasamintak sigek-minta satusik pande-tidak pandaipegi kede-pergi kedaiamek sik ada duit-saya tidak ada duit

nyaman kueh-sedap kuihlamak juak-lama betulamek ada-saya adabilit ninek-bilik nenekkelak inum agik-nanti minum lagi

Minggu 2

26 Jun 2009 27 Jun 2009ne suduk amek-mana sudu sayabapak ingkah-bapa letaknok kecik-yang kecildi sitok-di sinisia- situ

malar cakap-selalu cakapberenti agik cakap-berhenti lagi bercakaptaik-tahi sigek-satuamek umbok kelak-saya tumbuk nanti

Minggu 2

28 Jun 2009urang belombak-berlumbapalaknya -kepalanya kenak paluk- kena pukulmake-pakaisik boh-tidak payah/tidak perlu

2.0. Susun Atur Bunyi Bahasa


6


Dalam berkomunikasi kanak-kanak ini telah menghasilkan bunyi bahasa. Bunyi-

bunyi bahasa ini adalah bunyi-bunyi yang dipersetujui oleh masyarakat penuturnya

sebagai sesuatu yang bermakna. Bunyi-bunyi ini terlafaz dalam bentuk deretan bunyi-

bunyi yang tertentu dan diwakili dengan lambang-lambang yang ditentukan. Di bawah di

perjelas dan diperincikan lagi bunyi-bunyi bahasa yang ditutur oleh Muhammad Hamizan

sepanjang masa kajian.

2.1. Jadual Vokal

Minggu 1 : 15 Jun 2009Bil. Huruf Fonem Penyebaran vokal

Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎɣi (hari) kǎk (kakak) pǎ (apa)

polǎh (buat) ɲã (dia)mãndi? (mandi)

2. e /e/3. e /є/ kinє? (sekarang) nẽ (mana)4. i /í/ si? (tidak)

kita?5. o /ο/ tǒ? (ini)6. u /ū/


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎgi? (lagi) sǎpǎ (siapa)

nãmã (nama)bǎpǎ? (bapa)

nãŋgǎ (lihat)2. e /e/3. e /є/4. i /í/ bǎlit (balik)5. o /o/ mõtǒ (kereta)

gūgõ? (jatuh)6. u /ū/

Minggu 1 : 17 Jun 2009Bil. Huruf Fonem Penyebaran vokalHBML1203PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

7


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? (saya) əmbǎ? (bawa)

ǎti (hati) bǎpǎ? (bapa)2. e /e/ kempǎŋ (tergamak)3. e /є/ ǎmє? (saya)4. i /í/ si? (tidak) ǎtí (hati)5. o /ο/6. u /ū/ pǎkū? (paku)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? (saya) gilǎ? (terlampau)

2. e /e/3. e /є/ ǎmє? (saya)4. i /í/ kəɣin (kering)5. o /ο/ ŋãntǒk (ngantuk) gǎgo (sibuk)

pisǒk (pisau)təkok (ketuk

kepala)6. u /ū/


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎtū (hantu) kəna? (kenapa)

ūjãn (hujan)2. e /e/ ūdǎh (sudah)3. e /є/4. i /í/5. o /ο/ nõmõr (nombor)6. u / ū / ūjãn (hujan) ǎtū (hantu)

ūdǎh (sudah)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ bãnjє (banjir) sєkdǎ (tidak ada)


8


pǎ pǎ (apa-apa)2. e /e/3. e /є/ sєkdǎ (tidak ada) bãnjє (banjir)4. i /í/ ílǎŋ (hilang) dindin (dinding)5. o /ο/ bəlom (belum) mõtǒ (kereta)6. u / ū /


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎbís (habis) čobǎ (cuba)

ǎi? (air)2. e /e/3. e /є/4. i /í/ ítit (itik) abís (habis)5. o /ο/6. u / ū / būnõh (bunuh)

səjok (sejuk)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ãntaɣ (hantar) íśap (hisap)

ǎdi?(adik) ãntaɣ (hantar)alam (dalam)

ǎi? (air)2. e /e/3. e /є/ posєn (puluh sen)

čaŋkeɣ (cawan)4. i /í/ íśap (hisap) minta? (minta)

ínūm (minum)5. o /ο/6. u / ū / úyūt (buaian) úyūt (buaian)

ínūm (minum)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ade? (aduh) wãnã (warna)

asu? (anjing)HBML1203PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

9


aŋat (panas)2. e /e/3. e /є/ ade? (aduh)4. i /í/ kŭnin (kuning)

nãsi? (nasi)ãmbi? (ambil)

5. o /ο/ dolo? (dulu)6. u / ū / asu? (anjing)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? (saya) minta? (minta)

ada (ada) pãnde (pandai)2. e /e/3. e /є/ sige? (satu) pãnde (pandai)

ǎmє? (saya) kəde (kedai)4. i /í/ čəɣi? (rasa) pəgí (pergi)

si? (tidak)minta? (minta)

5. o /ο/6. u / ū /

Minggu 2: 25 Jun 2009Bil. Huruf Fonem Penyebaran vokal

Awal Tengah Akhir1. a /a/ ada (ada) ɲãmãn (sedap) ada (ada)

agi? (lagi) lamã? (lama)kəla? (nanti)

2. e /e/3. e /є/ ǎmє? (saya) nine? (nenek)4. i /í/ ínūm (minum) bilit (bilik)5. o /ο/6. u / ū / ínūm (minum)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? (saya) iŋkah (letak) sia (sana)

no? (hendak)2. e /e/3. e /є/ nẽ (mana)4. i /í/ kəči? (kecil)


10


5. o /ο/ síto? (sini)6. u / ū / sūdū? (sudu)


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? (saya) mãlaɣ (selalu)

agi? (lagi) kəlak (nanti)čakap (cakap)

2. e /e/ bəɣənti (berhenti)3. e /є/ sige? (satu)

ǎmє? (saya)4. i /í/ agi? (lagi) bəɣənti (berhenti)5. o /ο/ ŭmbok (tumbuk)6. u / ū /


Awal Tengah Akhir1. a /a/ ǎmє? bəlomba? (lumba) ɲã (nya)

pala? (kepala)kənã? (kena)

2. e /e/3. e /є/4. i /í/ si?boh (tidak payah)5. o /ο/ bəlomba? (lumba)

sí?boh (tidak payah)6. u / ū / uɣaŋ (orang) palu? (pukul)

2.2. Jadual Konsonan

Minggu 1 : 15 Jun 2009Bil Huruf Fonem Penyebaran Konsonan

Awal Tengah Akhir1. h /h/ polǎh (buat)2. j /j/3. k /k/ kǎk (kakak) kǎk (kakak)

kinє? (sekarang) kinє? (sekarang)sí? (tidak)


11


tǒʔ (ini)4. l /í/ polǎh (buat)5. n /n/ nẽ (mana)6. ny /ɲ / ɲã (dia)7. p /p/ polǎh (buat)

pǎ (apa)8. r /r/ ǎɣi (hari)9. t /t/ tǒ? (ini)


Awal Tengah Akhir1. b /b/ bǎpǎ? (bapa)

bǎlit (balik)2. g /g/ gūgõ? (jatuh) gūgõ? (jatuh)3. k /k/ ǎgi? (lagi)4. l /í/ bǎlit (balik)5. m /m/ mõtǒ (kereta)

mǎǒʔ6. n /n/ nãmã (nama)

nãŋgǎ (lihat)7. ng /ŋ/ nãŋgǎ (lihat)8. p /p/ bǎpǎ? (bapa)

sǎpǎ (siapa)9. s /s/ sǎpǎ (siapa)10. t /t/ mõtǒ (kereta) bǎlit (balik)


Awal Tengah Akhir1. b /b/ bǎpǎ? (bapa) əmbǎ? (bawa)2. k /k/ pǎkū? (paku) ǎmє? (saya)

əmbǎ? (bawa)bǎpǎ? (bapa)

si? (tidak)pǎkū? (paku)

3. m /m/ mǎǒʔ ǎmє? (saya)4. ng / ŋ / kempǎŋ (tergamak)5. p /p/ pǎkū? (paku) bǎpǎ? (bapa)


12


kempǎŋ (tergamak)6. t /t/ ǎti (hati)


Awal Tengah Akhir1. g /g/ gilǎ?

(terlampau)gǎgo (sibuk)

2. k /k/ kəɣin (kering) ǎmє? (saya)təkok (ketuk

kepala)gilǎ? (terlampau)

ŋãntǒk (ngantuk)pisǒk (pisau)təkok (ketuk

kepala)3. l /í/ gilǎ? (terlampau)4. m /m/ ǎmє? (saya)5. n /n/ ŋãntǒk (ngantuk) kəɣin (kering)6. ng /ŋ/ ŋãntǒk

(ngantuk)7. p /p/ pisǒk (pisau)8. r /r/ kəɣin (kering)9. s /s/ pisǒk (pisau)


Awal Tengah Akhir1. d /d/ ūdǎh (sudah)2. h /h/ ūdǎh (sudah)3. j /j/ ūjǎn (hujan)4. k /k/ kəna? (kenapa) kəna? (kenapa)5. l /l/ ləbat (lebat)6. m /m/ nõmõr (nombor)7. n /n/ nõmõr

(nombor)kəna? (kenapa) ūjǎn (hujan)

8. r /r/ nõmõr (nombor)9. t /t/ ləbat (lebat)


13



Awal Tengah Akhir1. b /b/ bãnjє (banjir)

bəlom (belum)2. d /d/ dindin (dinding)3. k /k/ sєkdǎ (tidak ada)4. m /m/ mõtǒ (kereta) bəlom (belum)5. n /n/ bãnjє (banjir) dindin (dinding)6. ng / ŋ / ílǎŋ (hilang)7. p /p/ pǎ pǎ (apa-apa)8. s /s/ sєkdǎ (tidak

ada)9. t /t/ mõtǒ (kereta)


Awal Tengah Akhir1. b /b/ būnõh (bunuh) abís (habis)

čobǎ (cuba)2. c /c/ čobǎ (cuba)3. h /h/ būnõh (bunuh)4. j /j/ səjok (sejuk)5. k /k/ ǎi? (air)

səjok (sejuk)6. n /n/ būnõh (bunuh)7. s /s/ səjok (sejuk) abís (habis)8. t /t/ ítit (itik) ítit (itik)


Awal Tengah Akhir1. c /c/ čaŋkeɣ (cawan)2. d /d/ dua?(dua)3. m /m/ make (guna)4. n /n/ posєn (puluh sen)5. ng /ŋ/ čaŋkeɣ (cawan)6. p /p/ posєn (puluh

sen)ísap (hisap)

7. r /r/ ãntaɣ (hantar)čaŋkeɣ (cawan)

8. s /s/ ísap (hisap)posєn (puluh sen)

9. t /t/ tido (tidur) ãntaɣ (hantar) úyūt (buaian)10. y /y/ úyūt (buaian)


14



Awal Tengah Akhir1. d /d/ dolo? (dulu) ade? (aduh)2. k /k/ kŭnin (kuning) ade? (aduh)

asu? (anjing)nãsi? (nasi)

ãmbi? (ambil)dolo? (dulu)

3. l /í/ dolo? (dulu)4. n /n/ nãsi? (nasi) kŭnin (kuning) kŭnin (kuning)5. s /s/ asu? (anjing)

nãsi? (nasi)6. t /t/ aŋat (panas)7. w /w/ wanã (warna)


Awal Tengah Akhir1. c /c/ čəɣi? (rasa)2. d /d/ ada (ada)

kəde (kedai)3. g /g/ sige? (satu)

pəgí (pergi)4. k /k/ kəde (kedai) ǎmє? (saya)

sige? (satu)čəɣi? (rasa)si? (tidak)

5. m /m/ minta? (minta) ǎmє? (saya)6. n /n/ minta? (minta)

pãnde (pandai)7. p /p/ pãnde (pandai)

pəgí (pergi)8. r /r/ čəɣi? (rasa)9. s /s/ sige? (satu)

si? (tidak)


Awal Tengah Akhir1. b /b/ bilit (bilik)2. d /d/ ada (ada)3. g /g/ agi? (lagi)


15


4. h /h/ kueh (kuih)5. k /k/ kəla? (nanti) lamã? (lama)

kueh (kuih) kəla? (nanti)nine? (nenek)

6. l /í/ lamã? (lama) kəla? (nanti)bilit (bilik)

7. m /m/ ɲãmãn (sedap) ínūm (minum)lamã? (lama)

8. n /n/ nine? (nenek) nine? (nenek) ɲãmãn (sedap)9. ny /ɲ/ ɲãmãn (sedap)10. t /t/ bilit (bilik)


Awal Tengah Akhir1. c /c/ kəči? (kecil)2. d /d/ sūdū? (sudu)4. h /h/ iŋkah (letak)5. k /k/ kəči? (kecil) no? (hendak)

kəči? (kecil)síto? (sini)

6. n /n/ no? (hendak)nẽ (mana)

7. s /s/ síto? (sini)sūdū? (sudu)

sia (sana)8. t /t/ síto? (sini)


Awal Tengah Akhir1. b /b/ bəɣənti

(berhenti)ŭmbok (tumbuk)

2. g /g/ sige? (satu)agi? (lagi)

3. k /k/ kəlak (nanti) kəlak (nanti)sige? (satu)agi? (lagi)

ŭmbok (tumbuk)4. l /í/ malaɣ (selalu)

kəlak (nanti)5. m /m/ malaɣ (selalu)6. r /r/ malaɣ (selalu)


16


7. s /s/ sige? (satu)


Awal Tengah Akhir1. h /h/ si?boh (tidak payah)2. k /k/ kəna? (kena) lomba? (lumba)

pala? (kepala)kəna? (kena)palu? (pukul)

3. l /í/ lomba? (lumba) pala? (kepala)4. m /m/ lomba? (lumba)5. ny /ɲ/ ɲã (nya)6. p /p/ pala? (kepala)

palu? (pukul)7. s /ś/ si?boh (tidak

payah)

2.3. Jadual Suku Kata

Minggu 1 : 15 Jun 2009Bil. Pola Suku

KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎɣi (hari) kǎk (kakak)

si? (tidak)2. VK3. KV polǎh (buat)

kinє? (sekarang)pǎ (apa)

nẽ (mana)4. KVK ɲã (dia) polǎh (buat)

kinє? (sekarang)

Minggu 1 : 16 Jun 2009Bil Pola Suku

KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎgi? (lagi) ǎgi? (lagi)

bǎlit (balik)bǎpǎ? (bapa)gūgõ? (jatuh)

2. VK3. KV bǎpǎ? (bapa) nǎŋgǎ (lihat)

bǎlit (balik) sǎpǎ (siapa)HBML1203PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

17


gūgõ? (jatuh) nãmã (nama)sǎpǎ (siapa) mõtǒ (kereta)nãmã (nama)mõtǒ (kereta)

4. KVK ǎgi? (lagi)bǎlit (balik)

bǎpǎ? (bapa)gūgõ? (jatuh)

5. KVKK nãŋgǎ (lihat)

Minggu : 17 Jun 2009Bil Pola Suku

KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎmє? (saya) əmbǎ? (bawa)

ǎti (hati) bǎpǎ? (bapa)kempǎŋ (tergamak)

ǎmє? (saya)si? (tidak)

2. VK əmbǎ? (bawa)3. KV pǎkū? (paku) ǎtí (hati)

bǎpǎ? (bapa)4. KVK kempǎŋ (tergamak) əmbǎ? (bawa)

bǎpǎ? (bapa)ǎmє? (saya)pǎkū? (paku)

5. KVKK kempǎŋ (tergamak)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎmє? (saya)2. VK3. KV gǎgo (sibuk) gǎgo (sibuk)

gilǎ? (terlampau)kəɣin (kering)pisǒk (pisau)təkok (ketuk

kepala)4. KVK ǎmє? (saya)

gilǎ? (terlampau)kəɣin (kering)

ŋãntǒk (ngantuk)pisǒk (pisau)


18


təkok (ketukkepala)

5. KKVK ŋãntǒk (ngantuk)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎtū (hantu) kəna? (kenapa)

ūjan (hujan) ūjan (hujan)ūdah (sudah) ūdah (sudah)

nõmõr (nombor)2. VK3. KV kəna? (kenapa) ǎtū (hantu)

nõmõr (nombor)4. KVK kəna? (kenapa)

ūjan (hujan)ūdah (sudah)

nõmõr (nombor)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ílǎŋ (hilang)2. VK3. KV mõtǒ (kereta) bãnjє (banjir)

bəlom (belum) mõtǒ (kereta)pǎ pǎ (apa-apa) sєkdǎ (tidak ada)

4. KVK bãnjє (banjir) bəlom (belum)sєkdǎ (tidak ada)dindin (dinding) dindin (dinding)

5. KVKK ílǎŋ (hilang)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V abís (habis) abís (habis)

ǎi? (air) būnõh (bunuh)ítit (itik) səjok (sejuk)

2. VK3. KV čobǎ (cuba) čobǎ (cuba)

būnõh (bunuh)səjok (sejuk)


19


4. KVK būnõh (bunuh)səjok (sejuk)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ísap (hisap) ísap (hisap)

úyūt (buaian) ãntaɣ (hantar)posєn (puluh sen)čaŋkeɣ (cawan)úyūt (buaian)

2. VK ãntaɣ (hantar)3. KV posєn (puluh sen)4. KVK ãntaɣ (hantar)

čaŋkeɣ (cawan)ísap (hisap)

posєn (puluh sen)5. KVKK čaŋkeɣ (cawan)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ade? (aduh) ade? (aduh)

asu? (anjing) kŭnin (kuning)aŋat (panas) nãsi? (nasi)

ãmbi? (ambil)dolo? (dulu)asu? (anjing)

2. VK ãmbi? (ambil)3. KV kŭnin (kuning) wãnã (warna)

nasi? (nasi)dolo? (dulu)wanã (warna)

4. KVK ade? (aduh)kŭnin (kuning)

nãsi? (nasi)ãmbi? (ambil)dolo? (dulu)asu? (anjing)

5. KKVK aŋat (panas)

Minggu 2 : 24 Jun 2009Bil Pola Suku Suku Kata


20


Kata Depan Tengah Belakang1. V ǎmє? (saya) minta? (minta)

ada (ada) pãnde (pandai)sige? (satu)ǎmє? (saya)čəɣi? (rasa)si? (tidak)

minta? (minta)2. VK3. KV čəɣi? (rasa) pãnde (pandai)

kəde (kedai) kəde (kedai)pəgí (pergi) pəgí (pergi)

ada (ada)4. KVK minta? (minta) minta? (minta)

pãnde (pandai) sige? (satu)čəɣi? (rasa)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ínūm (minum) ɲãmãn (sedap)

agi? (lagi) lamã? (lama)ada (ada) kəla? (nanti)

bilit (bilik)ínūm (minum)nine? (nenek)

2. VK3. KV kəla? (nanti) ada (ada)

bilit (bilik)nine? (nenek)lamã? (lama)

4. KVK ɲãmãn (sedap)kəla? (nanti)bilit (bilik)

nine? (nenek)ínūm (minum)lamã? (lama)

agi? (lagi)5. KKV ɲãmãn (sedap)

Minggu 2 : 26 Jun 2009Bil Pola Suku Suku Kata


21


Kata Depan Tengah Belakang1. V ǎmє? (saya) iŋkah (letak) sia (sana)

no? (hendak)kəči? (kecil)síto? (sini)

sūdū? (sudu)2. VK3. KV nẽ (mana)

kəči? (kecil)síto? (sini)

sūdū? (sudu)4. KVK no? (hendak) iŋkah (letak)

ǎmє? (saya)kəči? (kecil)síto? (sini)

sūdū? (sudu)5. VKK iŋkah (letak)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang1. V ǎmє? (saya) malaɣ (selalu)

agi? (lagi) kəlak (nanti)bəɣənti (berhenti)

sige? (satu)ǎmє? (saya)agi? (lagi)

ŭmbok (tumbuk)2. VK ŭmbok (tumbuk)3. KV malaɣ (selalu) bəɣənti (berhenti)

kəlak (nanti)bəɣənti (berhenti)

sige? (satu)čakap (cakap)

4. KVK bəɣənti (berhenti) ŭmbok (tumbuk)malaɣ (selalu)kəlak (nanti)sige? (satu)

čakap (cakap)


KataSuku Kata

Depan Tengah Belakang


22


1. V uɣaŋ (orang) bəlomba? (lumba)pala? (kepala)kəna? (kena)

si?boh (tidak payah)bəlomba? (lumba)

sí?boh (tidak payah)palu? (pukul)

2. VK3. KV pala? (kepala)

kəna? (kena)palu? (pukul)

bəlomba? (lumba)4. KVK si?boh (tidak payah) bəlomba? (lumba) lomba? (lumba)

pala? (kepala)kəna? (kena)

sí?boh (tidak payah)palu? (pukul)

5. KVKK uɣaŋ (orang)

2.4. Jadual Ayat Pendek

Minggu 1 : 15 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. pǎ polǎh kǎk apa polah kakak2. nẽ ɲã nẽ mana dia mana3. mãndi? kinє? tǒ? mandi sekarang

Minggu 1 : 16 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ǎgi? mǎǒʔ nãŋgǎ lagi mahu melihat2. sǎpǎ nãmã kita? siapa nama awak3. bilǎ bǎpǎ? bǎlit bila bapa balik

Minggu 1 : 17 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. bǎpǎ? əmbǎ? ǎmє? bapa bawa saya2. ǎmє? si? mǎǒʔ saya tak mahu3. kempǎŋ ǎti bǎpǎ? tergamak bapa/sampai hati bapa

Minggu 1 : 18 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ǎmє? ŋãntǒk saya mengantuk2. bǎpǎ? gǎgo gilǎ? bapa terlampau sibuk


23


3. ǎmє? təkok kəla? saya ketuk kepala nantiMinggu 1 : 19 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ǎɣi ūdǎh ūjǎn hari sudah hujan2. ūjǎn ləbat hujan lebat

Minggu 1 : 20 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ílǎŋ mõtǒ ǎmє? hilang kereta saya2. sєkdǎ bãnjє tidak ada banjir

Minggu 1 : 21 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ǎbís ǎi? səjok ǎmє? air sejuk saya habis2. čobǎ būnõh ítit ya cuba bunuh itik itu

Minggu 2 : 22 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. minta? dua? posєn minta dua puluh sen2. adi? tido alam úyūt adik tidur dalam buaian3. ínūm ǎi? make čaŋkeɣ minum air guna cawan

Minggu 2 : 23 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. asu? wanã kŭnin anjing warna kuning2. ãmbi? nasi? dolo? ambil nasi dulu3. ade? aŋat aduh panas

Minggu 2 : 24 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. ǎmє? si? ada duit saya tidak ada duit2. ǎmє? si? pãnde saya tidak pandai3. pəgí kəde pergi kedai4. minta? sige? minta satu

Minggu 2 : 25 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. lamã? jua? lama juga2. bilit nine? bilik nenek3. kəla? ínūm agi? nanti minum lagi4. ɲãmãn kueh sedap kuih

Minggu 2 : 26 Jun 2009HBML1203PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

24


Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. nẽ sūdū? ǎmє? mana sudu saya2. bǎpǎ? iŋkah di síto? bapa letak di sini3. sūdū? no? kəči? sudu yang kecil

Minggu 2 : 27 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. bəɣənti agi? čakap berhenti lagi bercakap2. malaɣ čakap selalu bercakap3. ǎmє? ŭmbok kəlak Saya tumbuk nanti

Minggu 2 : 28 Jun 2009Bil. Ayat Pendek Bahasa Melayu Baku1. si?boh lomba? tidak payah berlumba2. kəna? palu? pala? ɲã kena pukul kepalanya3. uɣaŋ bəlomba? orang berlumba

3.0. Ringkasan Kajian

Matlamat utama kajian ini dijalankan adalah untuk memberikan pendedahan

yang baru berkenaan dengan kajian bahasa Melayu dimana pernah menjadi salah satu

bahasa perantaraan pada suatu ketika dahulu. Kajian yang telah dijalankan adalah

berkaitan dengan fonetik dan fonologi. Tambahan lagi kajian ini juga bertujuan untuk

melihat bentuk-bentuk vokal, konsonan, suku kata dan ayat-ayat pendek yang ada di

dalam dialek Melayu Kuching (Sarawak). Selain itu, matlamat kajian ini bertujuan untuk

mengkaji dengan lebih terperinci tentang hal-hal yang berkaitan dengan bahasa Melayu

termasuklah cara sebutan, simbol-simbol yang digunakan bagi setiap vokal mahupun

konsonan-konsonan.

Melalui kerja kursus ini terdapat banyak yang kita dapat pelajari daripada bahasa

Melayu itu sendiri dimana terdapat bidang yang mengkaji tentang bunyi yang bermakna

yang dipertuturkan oleh manusia iaitu fonologi yang terbahagi kepada dua iaitu fonetik

dan fonemik. Fonetik merupakan kajian yang berkaitan dengan organ pertuturan,sifat

bunyi bahasa dan pendengaran. Manakala fonemik berkaitan kajian tentang fungsi dan

struktur bunyi bahasa. Di samping itu saya juga mengkaji bagaimana penghasilan vokal

dan konsonan. Setelah mengkaji,vokal merupakan bunyi bersuara kerana tidak halangan

semasa udara keluar dari peparu.Lidah dan bibir memainkan peranan yang amat besar


25


dalam penghasilan bunyi vokal manakala konsonan mempunyai bunyi yang bersuara dan

bunyi yang tidak bersuara. Bunyi konsonan terhasil kerana ada gangguan atau halangan

semasa udara keluar dari peparu dan dua bibir, gusi, lelangit keras, lelangit lembut, pita

suara, glotis dan rongga hidung amat penting dalam penghasilan bunyi konsonan. Secara

tidak langsung kajian ini telah mendedah dan mengenalkan saya tentang alat-alat

artikulasi dan dearah-daerah artikulasi. Alat-alat artikulasi melibatkan semua organ yang

terlibat dalam penghasilan bunyi manakala dearah artikulasi adalah bagi organ yang tidak

boleh digerakkan dan sentiasa berada pada tempatnya. Untuk memahami dengan lebih

mendalam saya terpaksa mempelajari dan meneliti terlebih dahulu carta vokal serta

konsonan dari buku-buku rujukan yang ditulis oleh pakar-pakar bahasa.

Setelah berusaha saya telah berjaya menyiapkan kerja kursus yang telah

diamanahkan ini. Sepanjang masa penghasilan kerja kursus ini banyak yang telah saya

pelajari. Pelbagai pengalaman dan kenangan yang telah dilalui sepanjang membuat kerja

kursus ini seperti berjaga malam, bekerjasama dan berkongsi maklumat dengan tutor dan

rakan-rakan lain dalam satu kumpulan pengajian.Tambahan lagi saya telah banyak

mempelajari tentang bahasa Melayu ini. Saya pada mulanya memikirkan bahasa Melayu

ini hanya direka secara tidak sengaja sahaja, tetapi setelah kajian demi kajian dilakukan

akhirnya saya menyedari bahawa bahasa Melayu mempunyai cara-cara penghasilannya

tersendiri. Banyak lagi yang kita belum kaji dan selidik. Sesuatu yang biasa bagi kita

kalau dikaji mungkin akan jadi sesuatu yang baru bagi kita. Sepanjang penghasilan kerja

kursus ini banyak yang saya pelajari. Saya berharap agar, apa yang saya dapat ini terus

berada didalam ingatan dan seterusnya akan diaplikasikan sepanjang kehidupan untuk

menjadi seorang guru yang cemerlang, gemilang dan terbilang.

4.0. Kesimpulan

Melalui kajian ini saya dapat mengetahui maksud fonetik ialah salah satu cabang

fonologi yang membincangkan tentang bidang yang mengkaji segala jenis bunyi-bunyi

bahasa yang dihasilkan oleh alat-alat artikulasi manusia dan juga memberikan lambang

kepada bunyi-bunyi tersebut dan bagi fonemik pula, ianya merupakan cabang fonologi

yang menganalisa sistem sesuatu bahasa yang dikaji secara sinkronik.


26


Kajian ini juga telah menyatakan bentuk-bentuk fonem yang terdapat dalam

dialek Melayu Kuching. Setiap fonem mempunyai cara tersendiri untuk dilafazkan yang

melibatkan kedudukan lidah, bibir, lelangit dan alat-alat artikulasi yang lain.Setiap

kedudukan alat-alat artikulasi pula menghasilkan bunyi-bunyi bahasanya yang tersendiri

dan bermakna. Sebagai satu dialek, dialek Melayu Kuching mempunyai ciri-cirinya yang

tersendiri yang meyebabkan ia berbeza daripada dialek Melayu yang lain. Hanya terdapat

sedikit perbezaan, iaitu dari segi bunyi dan mungkin juga makna kata-kata tertentu.

Walaupun demikian perbezaan itu tidaklah menyeluruh. Dengan erti kata lain, penutur

dialek Melayu di seluruh Sarawak masih boleh memahami dialek Melayu Kuching ini

jikalau mereka bergaul, walaupun pada mulanya mereka akan berasa sukar juga.

Demikianlah kajian saya tentang dialek Melayu Kuching berdasarkan penuturnya,

Muhammad Hamizan bin Hassan. Dialek ini adalah salah satu daripada dialek Melayu

yang terdapat di Sarawak yang menunjukkan perhubungan kekeluargaan yang dekat

dengan bahasa Melayu seluruhnya kerana terdapat banyak ciri persamaan di antara

kedua-duanya.


27


Bibliografi

Ali Mahmood, et. al. 2009. Pengenalan Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu. Kuala

Lumpur: Universiti Terbuka Malaysia.

Indirawati Zahid & Mardian Shah Omar. 2006 . Fonetik dan Fonologi. Kuala Lumpur:

PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

Madzhi Johari. 1989. Fonologi Dialek Melayu Kuching (Sarawak). Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nik Safiah Karim & Wan Malini Ahmad. 2006 . Fonologi, Bahasa Melayu STPM.

Ipoh: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Bunyi Bahasa Melayu. Dipetik dari

http://www.tutor.com.my/stpm/fonologi/Fonologi.htm. Pada 18 Jun 2009.

Abjad Fonetik Antarabangsa. Dipetik dari http://ms.wikipedia.org/wiki/Fonetik Pada 18

Jun 2009.

Lampiran


28

http://ms.wikipedia.org/wiki/Fonetik

http://www.tutor.com.my/stpm/fonologi/Fonologi.htm


1. Salinan CD rakaman suara Muhammad Hamizan bin Hassan


29

Documents

ASSIGNMENT HBML 1203 PENG FONETIK & FONOLOG BMI.doc