Arystoteles (384-323 przed Chr.)

Fakty z życia• Urodził się w 384 przed Chr. w Stagirze (Stagiryta)

• W wieku 18 lat przybywa do Aten i wstępuje do Akademi, w której pozostaje 20 lat do śmierci Platona

• Po śmierci Platona podróżuje (Assos, Miletyna)

• W roku 343 zostaje nauczycielem Aleksandra Macedońskiego

• W 335- wraca do Aten i wynajmuje kilka budynków w pobliżu świątyni Apollosa Likajosa (Liceum - szkoła Perypatetycka)

• W 323 r. po śmierci Aleksandra ucieka z Aten i umiera w Chalkis.

Pisma Arystotelesa

• Pisma egzoteryczne - przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców (prawie całkowicie zaginęły)

• Pisma ezoteryczne - notatki do wykładów i pisma wewnętrzne Likeionu (w większości się zachowały)

• Tytuły do zapamiętania: Fizyka, Metafizyka, O duszy, Etyka nikomachejska.

ORGANON

Podział poznania i naukpoznanie

praktyczne teoretyczne

wytwórcze moralne

nauka sztukaobyczajowość

abstrakcja metafizyczna

abstrakcja matematyczna

abstrakcja fizyczna

nauki filozoficzne

nauki matematyczne

nauki przyrodnicze

forma = idea

świat ponadzmysłowyświat materialny

materia

forma = dusza

materia = ciało

substancjaZmiany w rozumieniu formy u

Arystotelesa

Platon Arystoteles

substancja

Przyczyny bytu

PRZYCZYNY WEWNĘTRZNE• materia • forma Materia

Forma

PRZYCZYNYZEWNĘTRZNE• przyczyna celowa - kres ruchu • przyczyna poruszająca - nieporuszony poruszyciel

forma = dusza

materia=ciało

forma oddzielona eter

substancja niematerialna

substancja złożona

substancja materialna

ogień

powietrze

woda

ziemia

Gatunki substancji

Kategorie (rodzaje bytu)

• substancja

• ilość

• jakość

• relacja

• działanie

• doznawanie

• gdzie (miejsce)

• kiedy (czas)

• posiadanie

• położenie

przypadłości

sfera podksiężycowa4 substancje

(ogień powietrzewoda ziemia)

sfera nadksiężycowa5 substancja (eter)

substancje oddzielone (forma)

substancje złożone (forma+materia)

nieporuszony poruszyciel

( czysta forma)

Wszechświat Arystotelesa

Pierwszy Nieporuszony Poruszyciel

• Porusza dzięki temu, że wszystkie substancje oddzielone dążą do niego ze względu na jego doskonałość

• Jest czystym aktem

• Jest samomyślącą się myślą - sam jest dla siebie przedmiotem myślenia

• Chce samego siebie - jest dla siebie przedmiotem woli

substancja

ilość

jakość

miejsce

czas

posiadanie

powstawanie i ginięcie

przyrost i ubytek

zmiana jakościowa

przemieszczenie

starzenie się

nabywanie i tracenie

ruch metafizyczny

ruch lokalny

Ruch - przejście z możności do aktu

Etyka (nowe elementy)punkt wyjścia etyki:

powszechne dążenie do szczęścia

cnota jest środkiem pomiędzy dwoma wadami,z których jedna grzeszy

nadmiarem a druga niedomiarem.

definicja cnoty etycznej:

tchórzostwobrawura męstwo

tyrania

oligarchia

demokracja

monarchia

arystokracja

politeia

ustrój zwyrodnienie

Polityka (ustroje państwa)