Upload
agung-praseto
View
232
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
1/28
TRADISISEDEKAH LAUTDI DESA PANDANGAN WETAN KABUPATEN
REMBANG: KAJIAN PERUBAHAN BENTUK DAN FUNGSI
Agung Praseto*)
E-mail: [email protected], BB:59A0F0EB, HP: 089699976837
Astra!
!"o!esia a"alah #ila$ah ma%i&im "e!'a! p(la(-p(la( $a!' me!)a"i *a'ia! +e'a%a
esa&(a! ep(*lik !"o!esia $a!' &i"ak "apa& "ipisahka!. P(la(-p(la( $a!' a#al!$a
&i"ak *e%pe!'h(!i ki!i me!)a"i pa"a& "e!'a! me!i!'ka&!$a )(mlah pe!"("(k "i
!"o!esia. Pe%pi!"aha! pe!"("(k "a%i sa&( &empa& ke &empa& $a!' *a%( &e!&(!$a
mem*a#a ke*("a$aa! *a%( "a%i &empa& &i!''al asal!$a $a!' sela!)(&!$a aka!
me!'isi ke*("a$aa! "i #ila$ah $a!' "i&empa&i. Ba'i me%eka $a!' me!"apa& &empa&
&i!''al "i "ae%ah pe'(!(!'a! me%ekap(! aka! *e%(saha me!$es(aika! ke*("a$aa!
$a!' ses(ai "e!'a! #ila$ah 'eo'%ais me%eka se%&a ma&a pe!caha%ia!!$a. /e"a!'ka!
*a'i mas$a%aka& $a!' &i!''al "i "ae%ah pesisi% pa!&ai "e!'a! ma&a pe!caha%ia!
se*a'ai !ela$a!, &e!&( aka! memiliki &%a"isi $a!' *e%*e"a "e!'a! $a!'a a"a "i
#ila$ah pe'(!(!'a!. /alah sa&( &%a"isi $a!' *isa "i&em(ka! "i "ae%ah pesisi% pa!&ai
a"alah &%a"isi (!'kapa! &e%imaksih a&a( %asa s$(k(% kepa"a sa!' pe!(!''( la(& aka!
*e%kah $a!' &elah "i*e%ika! kepa"a !ela$a!. /e&iap "ae%ah memiliki se*(&a! $a!'
*e%*e"a-*e"a aka! (!'kapa! %asa s$(k(% i!i, kh(s(s!$a "i "ae%ah )a#a &e!'ah
&epa&!$a "i esa Pa!"a!'a! 1e&a! ecama&a! %a'a! a*(pa&e! em*a!'. i esa
i!i, se*(&a! (!&(k %asa s$(k(% kepa"a pe!(!''( la(& a&a( Hyang Bahurekso a"alah
Sedekah Laut. alam pe%kem*a!'a!!$a, &%a"isi se"ekah la(& $a!' a"a "i esaPa!"a!'a! 1e&a! &e%(s me!'alami "i!amika $a!' *e'i&( si'!iika!. Hal i!i &e!&(
&i"ak "apa& "ipisahka! kai&a!!$a "e!'a! "i!amika $a!' &e%)a"i "i "alam mas$a%aka&.
Be%kem*a!'!$a pola piki% $a!' semaki! *e%kem*a!' "a! pe!'a%(h hedonisme$a!'
semaki! me!i!'ka& me!"o%o!' mas$a%aka& (!&(k melak(ka! pe%(*aha!-pe%(*aha!
"alam &%a"isi se"ekah la(&2 *aik "a%i se'i hi*(%a!, %i&(al, sosial, peles&a%ia!, "a!
eko!omi.
Kata Kun"#: !ela$a!, se"ekah la(&, he"o!isme, pe%(*aha!
4 ahasis#a /ekolah i!''i A'ama B(""ha e%&a%a)asa
PENDAHU$UAN
mailto:[email protected]:[email protected]7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
2/28
!"o!esia se*a'ai !e'a%a kep(la(a! memiliki ko!sek(e!si lo'is *a'i
mas$a%aka& seki&a% pa!&ai "alam ma&a pe!caha%ia!!$a $ai&( se*a'ai !ela$a!. Hampi%
"isel(%(h *i*i% pa!&ai mas$a%aka& ma$o%i&as me!''a!&(!'ka! hi"(p!$a "a%i hasil
la(&. i"ak *isa "ip(!'ki%i, la(& me!)a"i la"a!' $a!' s(*(% *a'i !ela$a! (!&(k
me!'e%(k se'ala s(m*e% "a$a $a!' *isa meme!(hi ke*(&(ha! hi"(p!$a. ehi"(pa!
se*a'ai seo%a!' !ela$a! &i"ak (*ah!$a "e!'a! kehi"(pa! pe&a!i $a!'
me!''a!&(!'ka! hi"(p!$a "a%i hasil pa!e! $a!' *aik. A!&a%a !ela$a! "a! pe&a!i
a"alah peke%)aa! $a!' &i"ak )a(h *e%*e"a, sama-sama me!''a!&(!'ka! hi"(p "a%i
hasil alam. e%ka"a!' hasil &a!'kapa! ika! *a!$ak &e%ka"a!' p(la se*alik!$a, *e'i&(
)('a pe&a!i &e%ka"a!' hasil pa!e!!$a *aik &e%ka"a!' hama me!$e%a!' hasil pa!e!.
eskip(! hasil $a!' "ipe%oleh &i"ak me!e!&(, )a%a!' ki&a sa"a%i *ah#a alam
selal( me!$e"iaka! apa $a!' "i*(&(hka! oleh ma!(sia (!&(k *e%&aha! hi"(p mi!imal
(!&(k ha%i i!i "a! esok. B(ka! ha!$a (!&(k "i%i se!"i%i alam meme!(hi ke*(&(ha!
ki&a, seolah &i"ak mel(paka! ma!(sia alam )('a me!$e"iaka! s(m*e% "a$a!$a (!&(k
'e!e%asi ki&a sela!)(&!$a. /e*a'ai %asa &e%imakasih "a! (cap s$(k(% aka! !ikma& "a!
%e)eki $a!' &elah "ipe%oleh, maka ma!(sia me!'a"aka! aca%a se*a'ai (!'kapa!
ke*aha'ia!!$a. Aca%a-aca%a &e%se*(& &e!&( *e%*e"a "a%i sa&( "ae%ah "e!'a! "ae%ah
lai!!$a, *e'i&(p(! a!&a%a !ela$a! "a! pe&a!i.
/eo%a!' pe&a!i $a!' *e%'el(& "e!'a! &a!ah aka! me!'(!'kapka! %asa
s$(k(%!$a "e!'a! melak(ka! aca%a $a!' "ise*(& se"ekah *(mi, maka !ela$a! $a!'
keseha%ia!!$a me!ca%i !akah "ila(&a! (!'kapa! $a!' "isampaika! kepa"a Hyang
Bahurekso1 a"alah melal(i se"ekah la(&. Aca%a "emi aca%a $a!' "ilak(ka! seca%a
&e%(s-me!e%(s aka! me!)a"i s(a&( ke*iasaa! *a'i mas$a%aka& s(a&( "ae%ah.
e*iasaa!-ke*iasaa! i!ilah $a!' !a!&i!$a me!)a"i cikal *akal &%a"isi "i *e%*a'ai
"ae%ah, kh(s(!$a &%a"isi se"ekah la(&. "i "esa Pa!"a!'a! 1e&a! ecama&a! %a'a!a*(pa&e! em*a!'.
/e"ekah la(& a"alah &%a"isi $a!' me%(paka! (!'kapa! %asa s$(k(% kepa"a
alam $a!' &elah mem*e%ika! %e)eki!$a. !'kapa! s$(k(% i!i "ilak(ka! oleh
1/e*(&a! pe!(!''( la(&"a!$a!'
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
3/28
mas$a%aka&Mbelah2"e!'a! mem*e%ika! sesa)ia!-sesa)ia! kepa"aHyang Bahureksa.
/e*a'ia! mas$a%aka& me$aki!i *ah#a, "e!'a! "i"aka!!$a&%a"isi &e%se*(& maka hal-
hal $a!' &i"ak "ikehe!"aki sepe%&i *a"ai, &opa!, om*ak *esa%, *ahka! s(!ami
"iha%apka! &i"ak &e%)a"i. +am(!, se*a'ia! la'i )('a me$aki!i *ah#a &i"ak a"a
kai&a!!$a *e!ca!a "e!'a! Hyang Bahureksasa!' pe!)a'a la(&. e%eka me$aki!i,
se'ala ses(a&( $a!' &e%)a"i "i "(!ia i!i s("ah a"a $a!' me!'a&(%, "a! (ha!lah
pe%a!ca!'!$a. leh ka%e!a (ha! $a!' mem*(a& %e!ca!a, maka ke&ika a"a *a"ai,
om*ak, "a! &opa! &e%ka"a!' (ha! p(la $a!' me!)a"i kam*i!' hi&am!$a.
Hi&am p(&ih kela*(, me%ah k(!i!' hi)a(, "a! *i%( la!'i&k( a"alah #a%!a-
#a%!a $a!' me!'hiasi kehi"(pa! ki&a. Be'i&(p(la hal!$a "e!'a! mas$a%aka& "esa
Pa!"a!'a! 1e&a! ecama&a! %a'a! a*(pa&e! em*a!', me%eka sem(a &i"ak
sama. (lai "a%i ke%a'ama! ka%ak&e%, ma&a pe!caha%ia!, "a! a'ama. A"a!$a
kema)em(ka! mas$a%aka& i!i, me!)a"i salah sa&( se*a* pe%kem*a!'a! &%a"isi *("a$a.
B(ka! ha!$a i&( sa)a, aki*a& pola piki% mas$a%aka& $a!' s("ah m(lai *e%kem*a!'
kea%ah kema)(a! mem*e%ika! ko!sek(e!si kepa"a pe%(*aha! !ilai-!ilai $a!' a"a "i
mas$a%aka&. +ilai-!ilai $a!' "(l(!$a "ipe'a!' k(a& oleh mas$a%aka& sepe%&i 'o&o!'
%o$o!', &ole%a!si, sali!' me!'ha%'ai, &a!''(!' )a#a* &ak!$a m(lai la!'ka
&e%liha&.
Fe!ome!a pe%(*aha! sosial $a!' &e%)a"i "i "esa Pa!"a!'a! 1e&a! ecama&a!
%a'a! a*(pa&e! em*a!', s("ah m(lai &ak !$a&a pe%(*ah!!$a. Hal i!i )('a
mempe!'a%(hi &%a"isi $a!' a"a kh(s(s!$a "alam me!$ele!''a%aka! se"ekah la(&.
o!sek(e!si "a%i pe%(*aha! i&( a"alah se"ekah la(& $a!' seka%a!' "ia"aka! ki!i
s("ah me!$impa!' "a%i &%a"isi $a!' "(l( pe%!ah "ilak(ka! oleh !e!ek mo$a!'.
A"a!$a pe%(*aha!-pe%(*aha! i!ilah $a!' me!)a"i *aha! pe%&im*a!'a! pe!(lis (!&(k
me!'ka)i le*ih "alam "a! me!eli&i le*ih )a(h pe%(*aha! apa sa)a $a!' &e%)a"i.
2/e*(&a! as$a%aka& !ela$a! Pa!"a!'a! #e&a!
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
4/28
MET%DE PENE$ITIAN
Pe!eli&ia! i!i "ilak(ka! selama empa& ha%i "i esa Pa!"a!'a! 1e&a!
ecama&a! %a'a! a*(pa&e! em*a!' pa"a &a!''al ;6-;9 +ookasi
"a! #ak&( pe!eli&ia! i!i "ipilih "e!'a! pe%&im*a!'a! ?= esa Pa!"a!'a! 1e&a!
%(&i! me!'a"aka! &%a"isi se"ekah la(& &iap &ah(!!$a ?; A"a *e*e%apa ce%i&a
mas$a%aka& $a!' *isa me!)elaska! asal-(s(l se"ekah la(& ?3 as$a%aka&!$a $a!'
(l&ik(l&(%al ? Aca%a se"ekah la(& pa!"a!'a! me%(paka! salah sa&( ke'ia&a! $a!'
&e%*esa% "i a%ea )a#a &e!'ah ?5 1ak&( pe!eli&ia! "ipilih se"emikia! %(pa ka%e!a
*e%&epa&a! "e!'a! ha%i me!)ela!' se"ekah la(&, sehi!''a pe!eli&i *isa me!eli&i seca%a
la!'s(!' se*el(m, ke&ika, "a! ses("ah se"ekah la(& *e%la!'s(!'.
e&o"e $a!' "i'(!aka! pe!eli&i a"alah k(ali&a&i. Be!&(k pe%masalaha! "alam
pe!eli&ia! i!i a"alah pe%kem*a!'a! aka! pe%(*aha!-pe%(*aha! $a!' &e%)a"i "alam
&%a"isi se"ekah la(& *e%"asa%ka! ak&a $a!' a"a. Pe!"eka&a! $a!' "ilak(ka! a"alah
*e%"asa%ka! pe%spek&i a!&%opolo'is "a! e!ome!olo'is.
ek!ik pe!'(mp(la! "a&a me!''(!aka! ?= o*se%
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
5/28
A!alisis "a&a $a!' "ilak(ka! "i"asa%ka! a&as ka)ia! k(ali&a&i $a!' pe!(lis
&elah &e&apka!. a&a $a!' &elah &e%simpa! !a!&i!$a aka! "iolah melal(i &i'a &ahapa!
$ai&( p%oses pe%e"(ksia!, pe!$a)ia!, "a! kesimp(la! "alam *e!&(k "a&a "esk%ip&i
*(ka! *e%(pa a!'ka-a!'ka a&a( se*(ah "ia'%am.
HASI$ PENE$ITIAN
/e&iap &%a"isi &e!&( a"a alasa! ke!apa ha%(s "ilak(ka!, *e'i&(p(la %a"isi
se"ekh la(& $a!' a"a "i pa!"a!'a!. /(m*e% $a!' "isampaika! "a%i hasil #a#a!ca%a
"e!'a! *e*e%apa &okoh mas$a%aka& sepe%&i Pak (k&%is ?sesep(h esa Pa!"a!'a!
k(lo! "a! #e&a!, Pak as&(%i ?pe!''ia& ke*("a$aa! lokal, "a%i pa!"a!'a! k(lo!,
Pak Gi&o ?i ala!', Pak e%ma! ?pe!''ia& ke*("a$aa! lokal "a%i Pa!"a!'a!
1e&a!, "a! Pak (s&o ?e&(a pa!i&ia se"ekah la(& Pa!"a!'a! 1e&a!. /e*a'ia!
*esa% "a%i pa%a &okoh &e%se*(& me!e'aska! *ah#a, asal m(la se"ekah la(& i&( *e%asal
"a%i kisah pe%)ala!a! Pa!'e%a! /a!&i P(spo $a!' me%(paka! kakak "a%i /a!&i
es(mo3, "a! ke"(a!$a a"alah p(&%a "a%i p( /a!&i Ba"%a. /e)a%ah a#al m(la
se"ekah la(& "i)elasaka! "i "alam *(k( *a"%a sa!&i, $a!' "i&(lis oleh p( /a!&i
Ba"%a ?=985:=7-=8
(*(% Pa!'e%a! /a!&ip(spa "im(liaka! oleh pa%a Pa&hol "a! Pam*elah
?+ahko"a "a! +ela$a!. /e&iap &a!''al = em*(la! )a&(h pa"a *(la!
1aisaka, o%a!'-o%a!' *e%k(mp(l me!'a"aka! (paca%a "oa "a! ke%amaia!,
&o!&o!a! *e%(pa Pa&hol $a!' *e%'(la& a"( kek(a&a!, lom*a me!"a$(!' p%ah(
p(la!' pe%'i "a%i ae%i!'a! sampai a%o!'a!, am*ea! "a! lai! se*a'ai!$a.
/e*el(m ke%amaia! "a! &o!&o!a! "im(lai, &e%le*ih "(l( *e*a%e!'a! "e!'a!
m(!c(l!$a si!a% ma&aha%i $a!' &ak &e"(h "a%i p(!cak G(!(!' A%'ap(%a
me!$i!a%i sel(%(h ko&a >asem, "ia"aka! paca%a mela%(!' sesa)i *(*(% *a%o-
*a%o sa&am*i% a!$a%, "a! kem*a!'-kem*a!' la&i "isa#(%, "ise*a%-se*a%ka!
oleh pa%a pe%a#a!-pe%a#a! $a!' masih s(ci. B(*(% sa&am*i% "a%i makam
Pa!'e%a! /a!&ip(spa kem("ia! "ia%ak, "i*a#a ke la(&a! lepas oleh ke&(%(!a!
Pa!'e%a! /a!&ip(spa, "e!'a! "ii%i!'i pa%a pe%a#a!-pe%a#a! s(ci, la!&as
"i!aikka! p%ah( "a! "ipa)a!'-pa)a!', "ia!'ka& %amai-%amai oleh pa%a Pa&hol
"a! Pam*elah. i *a#a ke &e!'ah sam("%a $a!' "alam!$a ki%a-ki%a se-"a"a.
3+ama lai! "a%i /(!a! kali)a'a
4Pe!(lis ki&a* Ba"%a /a!&i
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
6/28
B(*(% *a%o-*a%o sa&am*i% "i"oaka! oleh sesep(h, la!&as "ila%(!' se*a'ai
&a!"a pe!'ho%ma&a! (!&(k me!e&api *ak&i Pa!'e%a! /a!&ip(spa se*a'ai &a!"a
ho%ma& pa!'e%a! kepa"a Bi$(!' he!ok C(c(& >i!&a!' ?!"(ki*( ika! c(c(&
li!&a!', $a!' &elah me!olo!' me!'a!'ka& &(*(h Pa!'e%a! /a!&ip(spasaa&
Pa!'e%a! me!em(i *aha$a, pe%ah( $a!' "i!aiki!$a &e%*alik "a! &e!''elam "i
&e!'ah-&e!'ah sam("%a, saa& *elia( &e!'ah kem*ali p(la!' se&elah *e%la$a%
"a%i P(la( Ba#ea!, m(si*ah ka%e!a "icelakai oleh o%a!' $a!' mem(s(hi!$a.
a!)e!' Pa!'e%a! *ese%&a a*"i "a! sem(a pas(ka!!$a &e!''elam "i la(&a!,
*e%e!a!' &im*(l &e!''elam "i &e!'ah sam("%a l(as "e!'a! om*ak $a!' *esa%.
i saa& *elia( &e!''elam i&(lah kem("ia! *elia( mem()i "a! *e%"oa kepa"a
/a!' H$a!' 1a%(!a s(pa$a me!"apa&ka! pe%&olo!'a! 2 "oa Pa!'e%a!
/a!&ip(spa &e%ka*(l, "a%i "alam sam("%a &aklah seeko% ka! c(c(& *esa%
"a! ika!-ika! c(c(& kecil *e%)(mlah %i*(a! $a!' *e%e!a!' D%e!a!' "a!
me!'am*a!' "i "eka&!$a. Ba*o! C(c(& a&a( !"(k ika! c(c(& $a!' *esa%
i&(lah $a!' "ise*(&-se*(& oleh pa%a Pam*elah se*a'ai C(c(& Bi$(!' he!ok
?!"(k*( ika! C(c(&.
(*(h sa!' Pa!'e%a! /a!&ip(spa "i"o%o!' "a! "ia!'ka& oleh Bi$(!' he!ok
C(c(& >i!&a!' &e%se*(&, "ia!'ka& "e!'a! kepala!$a ke pe%m(kaa! "a! "i
*a#a sampai ke &el(k e'ol. Be'i&( )('a "e!'a! pa%a a*"i se&ia "a!
pas(ka!!$a, me%eka "ia!'ka& oleh ika!-ika! c(c(& lai! $a!' kecil-kecil &api
*e%)(mlah sa!'a& *a!$ak "a! "i'i%i!' "iselama&ka! sampai ke &epi *e%sama-
sama "e!'a! sa!' Pa!'e%a!. Hi!''a akhi%!$a Pa!'e%a! /a!&ip(spa "a!
sem(a a#ak kapal "apa& selama& "a%i *aha$a.
Pa!'e%a! /a!&ip(spa kem("ia! me!'ha&(%ka! p()a "alam seme"i "a!
me!'(cap *ak&i )a!)i "e!'a! ik%a% *ah#a se)ak ha%i i&(, "ia "a! sem(a
k(&(%(!a!!!$a )a!'a! sampai me!celakai *ahka! memaka! ika!-ika! c(c(&
li!&a!'.
/e&iap &ah(! mas$a%aka& !ela$a! esa Pa!"a!'a! 1e&a! melak(ka! &%a"isi
se"ekah la(&. %a"isi i!i "ilak(ka! "e!'a! pe%siapa! $a!' sa!'a& ma&a!', m(lai "a%i
pe%e!ca!aa!, pelaksa!aa!, sampai p%oses pe!'a#asa!. P%oses pe%e!ca!aa! "ilak(ka!
"e!'a! mem*e!&(k pa!i&ia se"ekah la(&, pa!i&ia $a!' &e%*e!&(k i!ilah $a!' !a!&i!$a
aka! me!)a"i pa!i&ia i!"(k "a%i kesel(%(ha! %a!'kaia! aca%a. Hal $a!' "isa$a!'ka!
"a%i p%oses pemiliha! pa!i&ia a"alah k(%a!'!$a mi!a& *a'i pem("a (!&(k &il
se*a'ai pa!i&ia i!&i, &e%*(k&i "a%i *e*e%apa &ah(! &e%akhi% $a!' &e%pilih me!)a"i ke&(a
"a! #akil ke&(a a"alah o%a!' $a!' sama.
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
7/28
Pak (s&o selak( ke&(a pa!i&ia se"ekah la(& )('a me!e'aska! *ah#a, "i
Pa!"a!'a! 1e&a! &e%*a'i me!)a"i empa& kelompok "a! masi!' masi!' memiliki
pa!i&ia &e%se!"i%i (!&(k me!'a&(% "a! me!'(%(s se!"i%i ke'ia&a! $a!' i!'i!
"iha"i%ka!. Empa& kelompok &e%se*(& a"alah2 P%apa&a!, espa!el, Pa'ak, "a!
Pe!''i!'. eskip(! &e%*a'i-*a'i, Pak (s&o se*a'ai ke&(a pa!i&ia i!"(k &i"ak se%&a
me%&a melepas *e'i&( sa)a ke'ia&a! "a%i empa& kelompok &e%se*(&. Pak k(s&o "a!
%eka! pa!i&ia i!"(k lai!!$a &e&ap selal( mema!&a( pe%kem*a!'a! "a%i apa $a!'
"ilak(ka! oleh masi!'-masi!' kelompok, *ahka! (!&(k memaksimalka! pe!'a#asa!
&e%ha"ap )ala!!$a aca%a se"ekah la(& Pak (s&o ha%(s %ela &i"ak mela(& sampai sa&(
*(la! lama!$a. yo mestine lak wong sedekah laut kwi seneng-seneng, ki malah
sene!)a% Pak (s&o "alam *ahasa )a#a "e!'a! !a"a *e%ca!"a.
/e"ekah la(& "i esa Pa!"a!'a! 1e&a!, "im(lai pa"a ha%i mi!''(. Hal i!i
&i"ak "i"asa%ka! ka%e!a ha%i mi!''( a"alah ha%i *aik me!(%(& &%a"isi, &api
pe%&im*a!'a!!$a a"alah ka%e!a mi!''( a"alah ha%i li*(%a! sehi!''a sem(a lapisa!
mas$a%aka& *aik pela)a% ma(p(! *(ka! pela)a% sem(a!$a *isa *e%pa%&isipasi
meme%iahka! se"ekah la(&. /emi!''( se*el(m a%ak-a%aka! "im(lai, mas$a%aka&
!ela$a! kh(s(s!$a esa Pa!"a!'a! 1e&a! *ias!a$a *e%he!&i mela(&. e%eka
me!'a!''ap *ah#a se"ekah la(& a"alah s(a&( aca%a "i ma!a !ela$a! *isa li*(%a!&i"ak mela(&.
Pa%a !ela$a! me!)ela!' se"ekah la(&, *iasa!$a me!co*a (!&(k mem*e%sihka!
"a! mempe%*aiki kapal, )a%i!', mempe%i!"ah kapal!$a "e!'a! me!'eca& (la!',
memasa!' *e!"e%a se%&a (m*(l-(m*(l "a! me!'hiasi kapl-kapal!$a "e!'a! lamp(-
lamp( hias $a!' &e%liha& 'eme%lapaa! ke&ika me!)ela!' so%e. +am(! seka%a!' hal
"emikia! )a%a!' *isa ki&a &em(i la'i, i!i "ika%e!aka! a"a!$a s(a&( pemahama! *a%(
*ah#a se"ekah la(& ha!$alah se*(ah aca%a %i&(al sema&a (!&(k mela%(!' sesa)i.A!''apa! mas$a%aka& "alam se"ekah la(& $a!' me!)a"i hal pe!&i!' seka%a!' *(ka!
la'i &e!&a!' *a'aima!a ke'ia&a! $a!' a"a "i la(&!$a, melai!ka! *a'aima! ke'ia&a!
$a!' "i "a%a&a! *isa le*ih me%iah. leh ka%e!a pemiki%a! "emikia! maka mas$a%aka&
m(lai me!'(%a!'i ke'ia&a!-ke'ia&a! "i seki&a% pa!&ai sepe%&i me!'hias kapal, "e!'a!
me!'eca&, "a! memasa!' lamp( hias. e!'a! me!'(%a!'i po%si ke'ia&a! &e%se*(&,
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
8/28
maka me%eka m(lai me!am*ah po%si ke'ia&a! $a!' a"a "i "a%a&a! sepe%&i "e!'a!
mempe%*a!$ak me!ampilka! hi*(%a! %ak$a& ?"a!'"(&, ke&op%ak, e%chi!' Ba!",
1a$a!', Camp(% sa%i, a%!aa(& Ba'i Pe!"i"ika!,
"ia!&a%a!$a a"alah:
a. F(!'si Hi*(%a!: %a"isi se"ekah la(& se*a'ai s(a&( moment $a!' ha!$a
"ilak(ka! se&ah(! sekali, me!)a"i hal $a!' "i&(!''(-&(!''( oleh sem(a
lapisa! mas$a%aka& *(ka! ha!$a pa%a !ela$a!. Pela)a%, pe&a!i, pe"a'a!',
pe&e%!ak, sampai pe!'(saha selal( me%i!"(ka! se"ekah la(&. Ba'i me%eka
hal $a!' me!a%ik "a! me!$i&a pe%ha&ia! a"alah ke'ia&a! a%ak-a%akka!,
ka%!a
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
9/28
pe%'ese%a! mak!a "a%i se"ekah la(& me!)a"i pes&a la(&, "i ma!a !ilai-!ilai
kesak%ala! se"ekah la(& $a!' "ia)a%ka! oleh pa%a &okoh mas$a%aka& ki!i
semaki! mem("a% &e%'a!&ika! oleh *e*e%apa !ilai-!ilai hi*(%a! $a!'
me!co*a me!''e%(s !ilai-!ilai kea%ia! lokal. Hi!''a a"a (!'kapa! $a!'
me!'a&aka! *ah#a okoh mas$a%aka& "i*a$a% sea"a!$a &api "i&(!&(&
(!&(k mempe%*aiki akhlak mas$a%aka&, se"a!'ka! a%&is "a!'"(& "i*a$a%
mahal (!&(k me%(sak akhlak mas$a%aka&.
*. F(!'si i&(al: /e"ekah la(& $a!' "ilak(ka! seca%a %(&i! &iap &ah(!!$a
se*a'ai (!'kapa! s$(k(% kepa"a /a!' Pe!)a'a la(&Hyang Bahureksa
memiliki se*(ah a%&i %asa &e%imaksih, i!'a& kepa"a alam $a!' &elah
me!$e"iaka! se'ala ke*(&(ha! ma!(sia. i&(al $a!' "(l( &a!pa ha%(s a"a
$a!' ma&i ki!i ha%(s *e%(*ah me!''(!aka! ko%*a! sa&( kam*i!'. +am(!
"emikia!, mak!a "a%i aca%a &e%se*(& &e&aplah &i"ak *e%(*ah. Bahka! kala(
ki&a meliha& "i*e*e%apa a)a%a! a'ama, hal i!i &i"aklah me!$impa!' kala(
ki&a *e%*ica%a &e!&a!' *alas *("i "a! me!'(capka! %asa &e%imaksih.
Bahka! "i "alam a)a%a! B(""ha )('a me!'a)a%ka! katannu kata"edi!,
$a!' a%&i!$a a"alah %asa &e%imakasih. +am(! ha%(s "ime!'e%&i )ika ki&a
meliha& "a%i s("(& pa!"a!'a! A'ama B(""ha $a!' selal( me!"oaka! a'a%
sem(a makhl(k hi"(p ha%mo!is "a! se!a!&iasa *e%*aha'ia, Pas&i!$a
me!e!&a!' ke%as pe!i!"asa! makhl(k lai! "emi kepe!&i!'a! makh(k
lai!*$a, apala'i ha%(s me!'o%*a!ka! !$a#a "emi ses(a&( $a!' &i"ak )elas
ke*e%a"aa!$a. e!&( hal i!i &i"aklah #ear)ika ki&a ha%(s *aha'ia "ia&as
pe!"e%i&aa! makhl(k lai!, ke*aha'iaa! sepe%&i apap(! )ika "i*alik!$a
&e%!$a&a a"a s(a&( pem*(!(ha! i&( *(ka!lah ke*aha'iaa! $a!'
me!e!&%amka!. ema!' ha%(s "iliha& "a%i kacama&a ma!a ki&a
mema!"a!', ka%e!a masi!'-masi!' a'ama $a!' a"a "i esa Pa!"a!'a!
1e&a! memiliki ca%a pa!"a!' $a!' *e%*e"a &e%kai& kepa"a siapa %asa
&e%imakasih i&( "i&()(ka! "a! *a'aima!a %i&(al i&( ha%(s "ilak(ka!.
eskip(! "emikia!, %asa &e%imaksih, s$(k(%, "a! i!'a& kepa"a alam masih
"ipe'a!' &e'(h oleh mas$a%aka& esa Pa!"a!'a! 1e&a!. %o!is mema!'
kala( ki&a meliha& "a%i s("(& pem*(!(ha! $a!' "ilak(ka, !am(! ki&a )('a
&i"ak *isa me!'a*aika! *e'i&( sa)a *ah#a a"a *e*e%apa !ilai posi&i $a!'
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
10/28
masih *e%&aha! "a! &i"ak *e%(*ah "a%i kea%ia! *a!'sa i!"o!esia "alam
&%a"isi se"ekah la(& $a!' !ilai-!ilai!$a masih %ele
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
11/28
mempe%ke!alka!memp%omosika! *a%a!' "a'a!'a! me%eka *aik $a!'
*a%( ma(p(! $a!' s("ah lama "e!'a! me!)a"i spo!so%. e!'a!
"emikia!, maka pe%p(&a%a! a%(s ke(a!'a! )('a &e%(s *e%la!'s(!'
sehi!''a *a!$ak mas$a%aka& $a!' me!"apa&ka! ma!aa&, *e%kah, "a!
%e)eki "a%i pe%a$aa! &%a"isi se"ekah la(& "i esa Pa!"a!'a! 1e&a!.
SIMPU$AN DAN SARAN
S#&'u(an
Pe!eli&ia! $a!' "i"asa%ka! a&as hasil ka)ia! $a!' "ilak(ka! "ilapa!'a!, mem*e%ika!
"a&a-"a&a sa!'a& me!a%ik. a&a $a!' s("ah "iolah "a! "ia!alisa me!(!)(kka! *ah#a
&elah &e%)a"i *a!$ak pe%(*aha! *aik *e!&(k "a! (!'si %a"isi se"ekah la(&. B(ka!
ha!$a, i&( *e*e%apa aspek )('a me!'alami pe!am*aha! se%&a pe!'(%a!'a! mak!a
ma(p(! ke'ia&a! sepe%&i "alam se'i hi*(%a!, %i&(al, sosial, peles&a%ia!, "a! eko!omi.
as$a%aka& esa Pa!"a!'a! 1e&a! ki!i &elah me!'alami *a!$ak pe%(*aha!
pola piki%, &e%liha& )elas kala( ki&a mem*a!"i!'ka! a!&a%a %i&(al $a!' seka%a!'
"e!'a! a#al m(la se)a%ah a"a!$a se"ekah la(&5. Hal i!i aka! &ak *e%*e"a, ka%e!a
mema!' se"ekah la(& i!i se!"i%i s("ah me!'alami &%a!so%masi *e!&(k "a! (!'si
ka%e!a pe!'a%(h "a%i *e*e%apa paham *a%( $a!' "ia!(& oleh se*a'aia! *esa%
mas$a%aka& esa Pa!"a!'a! 1e&a! se%&a a"a!$a pe%(*aha! "i *i"a!' pe!"i"ika!,
ilm( pe!'e&ah(a!, &ekh!olo'i, "a! eko!omi.
Pe%a!a! se"ekah la(& sa!'a&lah *esa% "alam me!)a'a, memeliha%a, "a!
meles&a%ika! !ilai-!ilai *("a$a kea%ia! &im(% sepe%&i %asa &ole%a!si, ke%)asama,
'o&o!' %o$o!', m(aka&, "a! "emok%asi. /e"ekah la(& )('a me!)a"i pe!"o*%ak e&os
ke%)a mas$a%aka& !ela$a!, hal i!i &e%*(k&i "e!'a! a"a!$a sema!'a& ke%)a (!&(k *isa
me!'a"aka! se"ekah la(& $a!' le*ih *e"sa% "a%i &ah(! ke &ah(!, "a! hal i!i &e!&(
&i"ak aka! &e%laksa!a &a!pa a"a!$a "(k(!'a! mas$a%aka& !ela$a! (!&(k
me!i!'ka&ka! !omi!al i(%a! se"ekah la(&.
5(l( !ama!$a *(ka! se"ekah la(&, ha!$a seke"a% (!'kapa! %asa ho%ma& "a! &e%imakasih
kepa"a /a!' H$a!' #a%(!aH$a!' *ah(%eksape!)a'a la(&
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
12/28
Saran
isa%a!ka! s(apa$a *e!&(k asli "a%i se"ekah la(& $a!' *e%s(m*e% "a%i a#al
m(la se)a%ah!$a (!&(k &e&ap "ipe%&aha!ka! &a!pa me!'(%a!'i !ilai-!ilai $a!' a"a.
+am(! pe!eli&i )('a me!$a"a%i hal i&( &i"aklah m("ah, ka%e!a se'ala ses(a&( &i"aklah
&e&ap a"a!$a. leh ka%e!a i&( )ika i!'i! melak(ka! pe%(*aha!, pe!eli&i mem*e%ika!
sol(si2 *isa melak(ka! pe!am*aha! &a!pa ha%(s melak(ka! pe!'(%a!'a! &%a"isi
a#al.
/elai! i&( )('a, se*a'ai sikap ho%ma& ki&a kepa"a lel(h(% $a!' pe%&ama
me!ce&(ska! i"e se"ekah la(& i!i. i&a he!"ak!$a &i"ak seme!a-me!a mela!''a% hak
cip&a ka%$a pa%a lel(h(% "e!'a! me!'(*ah *e!&(k "a! (!si!$a. leh ka%e!a i&(,
pe%l( "ilak(ka pe%(*aha! "i*e*e%apa *a'ia! (!&(k "ikem*alika! kepa"a a#al m(la
se)a%ah se"ekah la( "ia!&a%a!$a a"alah2
i. /esa)ia! &a!pa me!''(!aka! pe!'o%*a!a!
ii. /esa)ia!sa)e! c(k(p "i la%(!' "ila(& se&i!''i "a"a
o%a!' "e#asa
iii. e!'a"aka! lom*a kai&a!!$a "e!'a! ke&e%ampila!
kela(&a!2 sepe%&i me!"a$(!', *e%e!a!', ma(p(!
me!$elam. /ehi!''a !a!&i *isa &e%)a"i pe%sai!'a! seha&(!&(k me!)a"i $a!' &e%*aik "alam me!'(asi
ke&%ampila! se*a'ai seo%a!' !ela$a!, "a! hal i!i )('a
aka! me*e%i !ilai &am*ah *a'i peme!a!' "alam *eke%)a
ma(p(! me!ca%i peke%)aa! kai&a!!$a "e!'a! kela(&a!.
i
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
13/28
*isa me!)a"i !ilai &am*ah "alam pemas(ka! khas
se"ekah la(&.
iii. e!'a"aka! Baa% &e!&a!' pe%kem*a!'a! ilm(
pe!'e&ah(a! "a! &ekh!ol'i kela(&a!, sehi!''a aka!mem*e%ika! #a#asa! *a'i !ela$a! (!&(k semaki!
memo"e%!isasika! pe%ala&a! "a! pe%le!'kapa! !ela$a!.
iha%apka!, pe!''(!aa! &ekh!olo'i &e%se*(& "apa&
me!am*ah hasil &a!'kapa! sehi!''a aka! *e%"ampak
pa"a pe!i!'ka&a! kese)ah&e%aa! !ela$a!.
i
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
14/28
###.&e'ala!.i!oB("a$asedekahlaut.h&ml
1i"a&i, /%i. ;000. *radisi Sedekah Laut %i onokerto &abuaten (ekalongan
&a+ian (erubahan Bentuk %an #ungsi. (%!al pp
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
15/28
ASPEK SEJARAH
=. Apa A%&i /e"ekah la(&, seca%a e&imolo'i ;. (l( !ama!$a se"ekah la(&, a&a( mema!' "a%i "(l( mema!' !ama!$a
se"ekah la(&
3. Ba'aima!a /e)a%ah /e"ekah la(&. ala( &i"ak "ia"aka! *a'aima!a ko!sek(e!si!$a
5. Apa s$a%a& se"ekah la(& "ika&aka! /ah
6. A"akah /i!k%e&ismepe%camp(%a! a!&a%a &%a"isi se"akah la(& "e!'a! a'ama,
a)a%a! apa sa)a ?B(""ha, hi!"(, islam, %is&e! a&a( ka&olik $a!' s("ah
mempe!'a%(hi ke'ia&a! seekah la(&
7. A"akah pe%*e"aa! aca%a se"ekah la(& pa!"a!'a! #e&a! J/ pa!"a!'a! kolo!8. Apa ma!aa& $a!' *isa "iam*il "a%i aca%a se"ekah la(&, missal !ilai;
ke*e%samaa! "ll
9. e&ika sa)e! "i*(a!' "i la(&, sa)e! "isi%am apa mak!a!$a
=0. ika sesa)ia! sepe%&i *(aha;a! kala( a"a, )ika "i maka! aki*a&!$a apa
==. /e)ak kapa! se"ekah la(& "ia"aka!=;. /a)e! *iasa!$a *e%(pa kapal;a! a&a( ika!;a!, )ika kepi!''i% "a! "iam*il oleh
mas$a%aka& a"akah ko!sek(e!si!$a
A ASPEK PERUBAHAN
=. A"akah pe%(*aha! &%a"isi se"ekah la(& "a%i masa ke massaa. ak!a i&(alsek(le%
*. a!''al, kapa! se"ekah la(& "ia"aka!, me!'apa ha%(s #ak&( i&(
?ha%i, *(la!, )amsa&( s(%o$a!' ope!&i!' *(la! s(%o
c. empa& &e!'ah la(&"i pa!&ai ?sa)ia! *isa "ipe%e*(&ka! mas$,
&i"ak m(*ai%, &i"ak me!'o&o%i la(&
kom(!ikasi "(l( "e!'a! alampe!(!''( la(&peme%i!&ha
se&empa&, mem*ahas masalah "a! sol(si
+ Tu,uan see!a- (aut
F(!'si /osial Fe!ome!a semaki! hila!'!$a !ilai-!ilai l(h(% *a!'sa sepe%&i &ole%a!si,
ke'o&o!' -%o$o!'a!, "a! tea slira "i mas$a%aka& )ama! seka%a!'.
pe%a! se%&a &%a"isi sedekah laut (!&(k me!(m*(hka! kem*ali !ilai-
!ilai l(h(% *a!'sa.
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
16/28
F(!'si Pe!"i"ika! emamp(a! k%ea&i
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
17/28
. alam Aca%a &e%se*(& a"akah pem*a'ia! &('as ke%)a, missal i*(; "a! *apak;
*a'ia! i!i *a' i&(
5. A"akah pe%ala&a! $a!' "i'(!aka!, sepe%&oi : kapal "ll6. A"akah pe%le!'kapa! ? )e!is sesa)ia! $a!' "i*(&(hka! "alam aca%a &e%se*(&,
apa mak!a!$a0 Apakh a"a pe%(*aha! sesa)ia! $a!' "i*e%ika! #ak&( "(l( "e!'a! seka%a!',
missal kala( "(l( )a)a!; pasa% seka%a!' a"a %o&i, #ae%, cokla&, "ll
!e!ek mo$a!'k( o%a!' pela(&
'ema% me!'a%(!' l(as sam("%a
me!e%)a!' om*ak &ia"a &ak(&
me!emp(h *a"ai s("ah *iasa
a!'i! *e%&i(p la$a% &e%kem*a!'
om*ak *e%"e*(% "i &epi pa!&ai
pem("a *e%a!i *a!'ki& seka%a!'
e la(& ki&a *e%ama-%amai
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
18/28
ile:E:/emes&e%K;07K;0A'(!'=.K;0/k%ipsi%a"isiK;0/e"ekahK;0>a(&K;0"i
K;0a#aK;0K;0acamK;0B("a$aK;0iK;0!"o!esia.h&ml
TEMPAT:
Cilacap "a! "i a*(pa&e! Ba!&(l. "i pesisi% sela&a! P(la( a#a.
KEPER.A1AAN
A"a!$a +$i o%o i"(l.
TUJUAN:
me#a%isi ke*("a$aa! &(%(! &em(%(! "a%i !e!ek mo$a!' "a! memoho! pe%li!"(!'a!
a'a% &e%hi!"a% "a%i ma%a*aha$a selama mela(& ?om*ak *esa%, a!'i! *esa%,
me!'(capka! %asa s$(k(% kepa"a (ha! La!' aha Esa, a&as se'ala !ikma& "a!
ka%(!ia $a!' "ipe%oleh pa"a masa kehi"(pa!!$a.
ASA$ MU$A:
pe%i!&ah B(pa&i Cilacap ke (me!''(!' )ak%a#e%"a$a $a!' meme%i!&ahka!
kepa"a sesep(h !ela$a! Pa!"a!a%a!' *e%!ama i A%sa e!a#i (!&(k mela%(!'
sesa)i kela(& sela&a! *ese%&a !ela$a! lai!!$a pa"a ha%i (ma& li#o! *(la! /$(%a
&ah(! =875 "a! se)ak &ah(! =983 "ia!'ka& se*a'ai a&%aksi #isa&a.
SEBE$UM
a sem(a ke'ia&a! "i la(& "ihe!&ika!.
*.
# "ia"aka! &ahlila! $a!' "ipimpi! oleh ois a&a( a(% #ila$ah
## p%osesi !$eka% a&a( ia%ah ke Pa!&ai a%a!' Ba!"(!' ?P(la(
a)e&hi "iik(&i *e%*a'ai kelompok !ela$a! se%&a mas$a%aka&
(!&(k memoho! kepa"a (ha! La!' aha Esa &an+eng /atu
&idul atau 0yai /oro &idul yang men+adi enguasa Laut
Selatan yang menguasai Laut Selatan beserta isinya dan
kondisi alanmyaa'a% &a!'kapa! ika! pa"a m(sim pa!e! ika!melimpah "a! pa%a !ela$a! "i*e%i keselama&a!.
" me!'am*l ai% s(ci seki&a% P(la( &empa& &(m*(h!$a *(!'a 1i)a$ak(s(ma.
(%( (!ci s("ah "a&a!' ke Pe&ilasa! HB J (!&(k mem*aka% keme!$a!
"a! memoho! "oa %es&( a&a( is&ilah!$a ami&-ami&.
KEBERANGKATAN :
http://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Tradisi%20Sedekah%20Laut%20di%20Jawa%20_%20Macam%20Budaya%20Di%20Indonesia.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Tradisi%20Sedekah%20Laut%20di%20Jawa%20_%20Macam%20Budaya%20Di%20Indonesia.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Tradisi%20Sedekah%20Laut%20di%20Jawa%20_%20Macam%20Budaya%20Di%20Indonesia.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Tradisi%20Sedekah%20Laut%20di%20Jawa%20_%20Macam%20Budaya%20Di%20Indonesia.html7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
19/28
mem*a#a sesa)i ?ole!p(l(ha! a%i m(lai kepala kam*i!', a!eka )e!is *(ah, )a)a!
pasa%, hi!''a *e!&(k pa!'a!a! "a! la(k pa(k, sampai se)(mlah pe%ala&a! "a!
akseso%is ka(m pe%emp(a! sepe%&i kai! )a%i&, sele!"a!' "a! sa!''(l. /em(a )e!is
sesa)i "ikemas "alam )ole! &(!''(l *e%*e!&(k %(mah )o'lo kecil $a!' "ihias )a!(% "a!
akseso%is lai!!$a.ole! &e%se*(& "ila%(!' ke &e!'ah la(& lepas "a%i "alam Pe!"opo a*(pa&e! Cilacap
me!()( a%ah Pa!&ai el(k Pe!$( "e!'a! "ii%i!'i a%ak-a%aka! ole! (!''(l "a!
"iik(&i ole!-ole! pe!'i%i!' lai!!$a oleh pese%&a p%osesi $a!' *e%pakaia! a"a&
&%a"isio!al +ela$a! a*(pa&e! Cilacap &empo "(l(. /e&i*a!$a "i Pa!&ai el(k Pe!$(
sesa)i kem("ia! "i pi!"ahka! ke kapal +ela$a! $a!' &elah "ihias "e!'a! hiasa!
#a%!a-#a%!i (!&(k "i *(a!' ke&e!'ah la(&a! "i ka#asa! p(la( kecil $a!' "i se*(&
P(la( a)e&hi..
SETE$AH
malam ha%i!$a aca%a "ila!)(&ka! "e!'a! pe%&(!)(ka! kese!ia! &%a"isio!al "i &iap-&iap"esa kel(%aha! oleh kelompok +ela$a! $a!' *e%sa!'k(&a!
KAPAN 2"ara 'eneta'an -ar#)
(ma& li#o! me!(%(& pe!a!''ala! a#a a&a( /elasa kli#o!. ipilih ha%i ma!a $a!'
&e%"apa& "alam *(la! i&(.
am =0.00-=.00
PEMBAGIAN TUGAS
Pema!'k( a"a& : mem*ecaka! "oa
/(ami : $a!' mela%(!', ha%(s he*a&
/&%i : e!$iapka! sesa)i
&omas.com, (ma&, =7 (li ;009
PERA$ATAN
a. Pe%ah( &empel, $a!' !a!&i!$a "ipakai (!&(k mem*a#a sesa)i $a!' aka! "ila*(h ke
&e!'ah la(&,
*. A!cak, "a%i *elaha! *am*( $a!' "ia!$am "e!'a! *e!&(k se'i empa& (!&(k &empa&
sesa)i
c. o"ha!', &e%*(a& "a%i ka$( $a!' "i*(a& empa& pe%se'i pa!)a!' (!&(k me!'a!'k(&
sesa)i $a!' aka! "i*a#a ke pesisi%,
". ampah&am*i%, *e!&(k!$a *(la& "a%i a!$ama! *am*( (!&(k &empa& sesa)i
e. Pe!'a%o!, &e%*(a& "a%i &a!ah lia& (!&(k &empa& !asi
. aki%, &e%*(a& "a%i "a(! pisa!' $a!' "i*e!&(k lal( pa"a ke"(a ()(!'!$a "i*e%i )a!(%
a&a( "a(! !$i(% m("a (!&(k &empa& )e!a!' sesa)i,
'. Ceke&o!', &e%*(a& "a(! pisa!' (!&(k se!"ok.
JENIS SESAJIAN
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
20/28
a. B(!'a elo!, &e%"i%i "a%i ma#a%, mela&i, ka!&il, ke!a!'a "a! se*a'ai!$a
*. Ala&-ala& keca!&ika! kh(s(s #a!i&a melip(&i *e"hak, sisi%, mi!$ak #a!'i, pe!sil
alis, "a! se*a'ai!$a
c. Pakaia! sak pe!'a"ek a&a( le!'kap #a!i&a, a"a *a)(, cela!a, BH, ke*a$a $a!'sem(a!$a ha%(s *a%(,
". e!a!'-)e!a!'a!, $a!' *e%#a%!a me%ah, p(&ih, hi&am, pala!' ka&(l, "a!
se*a'ai!$a,
e. a)a! pasa%, $ai&( maka!a! kecil-kecila! sepe%&i kaca!', lempe!', slo!"ok, "a!
se*a'ai!$a $a!' "i*eli "i pasa%
. +asi ("h(k a&a( !asi '(%ih, *e%as $a!' "imasak *e%sama sa!&a!, 'a%am, "a!
se*a'ai!$a,
'. A$am i!'k(!', a$am )a!&a! $a!' "imasak (&(h "e!'a! ke"(a kaki "a! sa$ap
"iika&,
h. Pisa!' sa!''a!, "a%i pisa!' %a)a $a!' *e%)(mlah 'e!ap,
i. Pisa!' %a)a p(l(&, sesisi% pisa!' %a)a "a! sesisi% p(l(&,
). >a(k pa(k, &e%"i%i "a%i %empe$ek, k%(p(k, ke"elai, &a!&o "a! se*a'ai!$a,
k. >alapa!, &e%"i%i "a%i kol, *(!cis $a!' "i%a)a!' hal(s.
M"i cek oleh pema!'k( A"a&
MAKNA
a. Pisa!' sa!''a!, se*a'ai lam*a!' *ah#a %a)a a&a( %a&( a"alah $a!' &e%&i!''i,
*. Pisa!' %a)a p(l(&, se*a'ai lam*a!' pe!'ik(&, s(pa$a &e&ep, le!'ke&, kele&, sehi!''a
h(*(!'a! a!&a%a %a)a "e!'a! %ak$a& i&( &e&ap a*a"i "a! meleka&.
c. e!a!' pala!' ?me%ah p(&ih "e!'a! pala!', se*a'ai lam*a!' s(pa$a mas$a%aka&+'e!&ak "alam me!ca%i !akah &i"ak a"a $a!' me!'hala!'-hala!'i,
". e!a!' me%ah p(&ih, se*a'ai lam*a!' i*( $a!' melahi%ka! ma!(sia,
e. e!a!' hi&am, se*a'ai lam*a!' pe%sem*aha! kepa"a sa("a%a a&a( kaka!' ka#ah
a"i a%i-a%i
. +asi ame!', se*a'ai lam*a!' pe%moho!a! keselama&a! "a%i La!' aha A'(!',
'. +asi %as(la!("h(k, se*a'ai lam*a!' )(!)(!'a! +a*i (hamma" /A1,
h. A$am i!'k(!', se*a'ai lam*a!' )(!)(!'a! +a*i Besa% (hamma" /A1,
i. Ai% &a#a%, se*a'ai lam*a!' keselama&a!,
). Ala& keca!&ika! "a! pakaia! #a!i&a, se*a'ai lam*a!' kes(kaa! #a!i&a (!&(k
*e%"a!"a!,
k. B(!'a, se*a'ai lam*a!' pe%moho!a! "a%i keha%(ma!.
PERKEMBANGANN1A
(%a!' le*ih =5 &ah(! &%a"isi i!i "ilak(ka! oleh masi!'-masi!' %(mah. alam
pe%kem*a!'a!!$a, (paca%a /e"ekah >a(& i!i "ilaksa!aka! seca%a *e%kelompok
sehi!''a semaki! me%iah "a! sema%ak. /eka%a!', "alam (paca%a, "ii%i!'i aca%a-aca%a
kese!ia! sepe%&i /ala#a&a!, a&hila!, "a! se*a'ai!$a.
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
21/28
3#(e:///E:/Se&ester4+504+5Agung/64+5S!r#'s#/see!a-4+5(aut74+5Tra#s#
4+5See!a-4+5$aut4+5Suatu4+5T#n,auan4+5Se,ara--t&(
RUMUSAN MASA$AH
;.=. Ba'aima!a la&a% *elaka!' se)a%ah %a"isi /e"ekah >a(& "i Pa!&ai Cilacap &a%a
pa"a mas$a%aka& Ci'im*al esa %i&ih (lo! ecama&a! Cilacap &a%a a*(pa&e!
Cilacap
;.;. Ba'aima!a pelaksa!aa! %a"isi /e"ekah >a(& "i Pa!&ai Cilacap &a%a pa"a
mas$a%aka& Ci'im*al esa%i&ih (lo! ecama&a! Cilacap &a%a a*(pa&e!
Cilacap
;.3. Ba'aima!a (pa$a peles&a%ia! !ilai-!ilai *("a$a lokal %a"isi /e"ekah >a(& "i
Pa!&ai Cilacap &a%a pa"a as$a%aka& Ci'im*al esa %i&ih (lo! ecama&a!
Cilacap &a%a a*(pa&e! Cilacap
i a#a e!'ah a"a *a!$ak sekali )e!is (paca%a&%a"isi $a!' se"iki& *a!$ak
*e%h(*(!'a! "e!'a! kepe%ca$aa! $a!' *e%asal "a%i &%a"isi ama! se*el(m islam.
e*("a$aa! Hi!"( $a!' "a&a!' ke !"o!esia pa"a "asa%!$a sama "e!'a!
ke*("a$aa! !"o!esia asli, ke"(a!$a lahi% "a%i ke*("a$aa! A(s&%ia, *e%asal "a%i
*a'ia! &e!''a%a "a&a%a! Asia $a!' &e%pecah me!)a"i "(a $ai&( A(s&%o Asia "a!
A(s&%o!esia. e*("a$aa! A(s&%o Asia melahi%ka! ke*("a$aa! %a
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
22/28
*e%#()(" *e!"a sepe%&i ca!"i-ca!"i, &empa& pe%i*a"a&a! a&a( $a!' lai! "a!
pe!i!''ala! $a!' *e%()(" &%a"isi sepe%&i &%a"isi '(a% *(mi, &%a"isi %a%akaa!, &%a"isi
kema&ia!, &%a"isi &i!'ke*a!, &%a"isi se"ekah la(&, &%a"isi se"ekah *(mi, &%a"isi
kea'amaa! "a! lai! se*a'ai!$a.
a%i pe!i!''ala! !e!ek mo$a!' "i a&as &%a"isi se"ekah la(& me%(paka! *e!&(kke'ia&a! &%a"isi $a!' &i"ak sem(a o%a!' melaksa!aka!!$a, a%&i!$a ha!$a (!&(k
o%a!'-o%a!' &e%&e!&( $a!' memp(!$ai kepe!&i!'a! "i "alam!$a. Aka! &e&api hal
&e%se*(& me!)a"i s(a&( $a!' me!a%ik, ka%e!a &%a"isi se"ekah la(& s("ah me!)a"i milik
(m(m mas$a%aka& p(la( )a#a, kh(s(s!$a mas$a%aka& $a!' &i!''al "i "ae%ah pa!&ai.
%a"isi se"ekah la(& a"alah pem*(a!'a! ses(a&( *e!"a ke "alam&e!'ah la(& a&a( ke
"alam ai% s(!'ai $a!' me!'ali% ke la(&.
ei!isi lai! me!)elaska! *ah#a &%a"isi(paca%a se"ekah la(& a"alah mem*e%i
macam-macam sesa)i kepa"a $a!' mbau reksoa&a( $a!' me!'(asai la(& sela&a! $a!'
"ike!al "e!'a! se*(&a! ka!)e!' %a&( ki"(l. epe%ca$aa! &e!&a!' a"a!$a ka!)e!' %a&(
ki"(l *(ka! ha!$a "imiliki oleh mas$a%aka& !ela$a! sa)a, &e&api s("ah me!)a"i milik
mas$a%aka& )a#a pa"a (m(m!$a. ?h&&p2kp%;.k%p"i$elea%!i!'sha%e ile.
%a"isi se"ekah la(&, "i la(& sela&a! $a!' &e%le&ak "i ka*(pa&e! Cilacap "ia"aka!
se&ah(! sekali $ai&( pa"a *(la! /(%a(ha%am *e%&epa&a! "e!'a! ha%i (mNa& kli#o!
a&a( /elasa kli#o!. ipilih ha%i ma!a $a!' &e%"apa& "alam *(la! i&(. /eca%a (m(m
maks(" "a%i pa"a "ia"aka!!$a &%a"isi i!i $ai&( (!&(k memoho! keselama&a! *a'i
pa%a !ela$a! "a! kel(a%'a!!$a a'a% s(pa$a "i "alam me!(!aika! &('as seha%i-ha%i
se*a'ai !ela$a! &i"ak me!"apa&ka! 'a!''(a! "a! "iha%apka! me!"apa&ka! hasil
$a!' *a!$ak )('a. /elai! i&( )('a se*a'ai (!'kapa! %asa s$(k(% pa%a !ela$a! a&as apa
$a!' &elah "ipe%oleh selama se&ah(! i!i $ai&( hasil ika! $a!' *e%asal "a%i la(& maka
me%eka me!'a"aka! selama&a! &%a"isi se"ekah la(& ?/ikam&o, 07-=;-;009.
a%i *e%*a'ai pa!"a!'a! &e%se*(&, !ampak )elas *ah#a &%a"isi se"ekah la(&me%(paka! ses(a&( $a!' meleka& pa"a kehi"(pa! mas$a%aka& ma!(sia (!&(k i&( pe%l(
"iles&a%ika! "a! "ikem*a!'ka! a'a% &e&ap me%(paka! keka$aa! !asio!al pa"a
(m(m!$a. /e"ekah la(& &elah me!)a"i &%a"isi $a!' sa!'a& k(a& "ilaksa!aka! olah
!ela$a! Cilacap &a!pa lap(k oleh pe%(*aha! ama! apap(! "a! memilki "a$a &a%ik
$a!' k(a& (!&(k "i)a"ika! ea(& "i Pa!&ai Cilacap &a%a. ?/(a&( i!)a(a!
/e)a%ah e!&a!' pa$a Peles&a%ia! +ilai-+ilai B("a$a >okal as$a%aka& Ci'im*al
esa %i&ih (lo! ecama&a! Cilacap &a%a a*(pa&e! CilacapRu&usan &asa(a-
(m(sa! masalah "i%(m(ska! *e%"asa%ka! la&a% *elaka!' $a!' me!)a"i i"e 'a'asa!
"ilak(ka!!$a pe!eli&ia! i!i. A"ap(! pe!'e%&ia! se*a'aima!a "ikem(kaka! oleh
/(he%li ?;007 : 8; *ah#a, (m(sa! asalah me%(paka! *a'ia! $a!' me!)elaska!
pe%masalaha! $a!' aka! "ika)i a&a( "i&eli&i. /eme!&a%a i&( me!(%(& A%ik(!&o ?;003 :
=0; *ah#a (m(sa! asalah a"alah pokok pe%soala! pe!eli&ia! $a!' "i(!'kapka!
"alam kalima& a!$a
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
23/28
3#(e:///E:/Se&ester4+504+5Agung/64+5S!r#'s#/Hu!u&4+5See!a-4+5$aut
4+574+5%PINI-t&(
ARTI KATA SEDEKAH $AUT
/e"ekah *e%asal "a%i *ahasa A%a*:shadaah. alam pe!'e%&ia! kh(s(s, ka&a i&(
me!'a!"(!' a%&i pem*e%ia! seo%a!' m(slim a&a( *a"a! $a!' "imiliki oleh o%a!'-
o%a!' m(slim (!&(k meme!(hi kepe!&i!'a! seseo%a!' a&a( (m(m "e!'a! !ia& (!&(k
mempe%oleh pahala "a%i (ha!. A"ap(!shadaah "alam pe!'e%&ia! l(as, me!cak(p
)('a pem*e%ia! $a!' "ise*(& aka& "a! i!aO
KEBUDA1AAN
me!(%(& Selo Soemard+an dan Soelaiman Soemardi, ke*("a$aa! a"alah sa%a!a hasil
ka%$a, %asa, "a! cip&a mas$a%aka&.
He%skoa(& /ela&a!
a'a% me%eka me!"apa&ka! *e%kah "e!'a! *a!$ak!$a hasil &a!'kapa! "a! "i)a(hka!
"a%i ma%a *aha$a.
SINKRETISME DENGAN IS$AM
)ika "iliha& "a%i p%osesi %i&(al, e%eka &i"ak seca%a "%as&is me!'a"aka! pe%(*aha!
&e%ha"ap kepe%ca$aa! "a! a"a& is&ia"a& lama,melai!ka! sampai *a&as-*a&as
&e%&e!&(,mem*e%ika! &ole%a!si,mem*ia%ka!!$a &e&ap *e%la!'s(!' "e!'a! me!'a"aka!
pe%(*aha! sepe%l(!$a sa)a. &e&ap *e%)ala! "a! me!'ha%'ai pe!"("(k $a!' memel(k
a'ama islam. apa& "iliha& ma!&%a-ma!&%a!$a "i'a!&i "e!'a! "oa-"oa seca%a slam,
"a! !ama (paca%a "ises(aika! "e!'a!a a)a%a! slam, $ai&( "e!'a! is&ilah se"ekah la(&
"a! se"ekah *(mi. Pe%(*aha! $a!' me!$a!'k(& aspek &eolo'is "ilak(ka! seca%a
*e%&ahap, sehi!''a &i"ak me!im*(lka! 'e)olak sosial
http://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Hukum%20Sedekah%20Laut%20_%20OPINI.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Hukum%20Sedekah%20Laut%20_%20OPINI.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Hukum%20Sedekah%20Laut%20_%20OPINI.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/Hukum%20Sedekah%20Laut%20_%20OPINI.html7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
24/28
###.tegalan.in)o3Budaya3sedekahlaut.html
h&&p:$("him.*lo'spo&.com;0080=pe!'e%&ia!-ke*("a$aa!.h&ml
h&&p:'("e'.!e&"i%ec&o%$7;33/e"ekah->a(&-Po!cosa%i.h&ml
$iyas,4unahar.2556.kuliahaidahislam. yogyakarta7L($$ 8M4. 9ainu,Muhammad
bin +amil.2551 ilar islam dan $man.4ogyakarta7 Mitra ustaka %eartemen :gama
/$.255;.:l a(&-Po!cosa%i.h&ml
3#(e:///E:/Se&ester4+504+5Agung/64+5S!r#'s#/TRADISI4+5$E$ABUH
4+5SESAJI4+5DAN4+5NI$AINI$AI4+5KEIMANAN4+5PADA
4+5MAS1ARAKAT4+51%G1AKARTA4+54+5!-o;a#nuro-&a-4+0s
4+5(og-t&(
MAS1ARAKAT8
se!"i%i *e%aka% "a%i ka&a "alam *ahasa A%a*, m(s$a%ak. >e*ih a*s&%ak!$a, se*(ah
mas$a%aka& a"alah s(a&( )a%i!'a! h(*(!'a!-h(*(!'a! a!&a% e!&i&as-e!&i&as.
as$a%aka& a"alah se*(ah kom(!i&as $a!' i!&e%"epe!"e! ?sali!' &e%'a!&(!' sa&(
sama lai!.
$ABUHAN 1AITU $ABUH,
a%&i!$a mem*(a!'. paca%a >ela*(ha! me%(paka! sesa)i %i&(al *e%&()(a!
meles&a%ika! h(*(!'a! $a!' &elah lama &e%)ali! a!&a%a *e*e%apa pihak "a! pe!'(asa
la(&
SIRAM SAJEN
http://yudhim.blogspot.com/2008/01/pengertian-kebudayaan.htmlhttp://gudeg.net/directory/72/334/Sedekah-Laut-Poncosari.htmlhttp://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref1http://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref2http://yudhim.blogspot.com/2008/01/pengertian-kebudayaan.htmlhttp://yudhim.blogspot.com/2008/01/pengertian-kebudayaan.htmlhttp://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref3http://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref4http://gudeg.net/directory/72/334/Sedekah-Laut-Poncosari.htmlhttp://gudeg.net/directory/72/334/Sedekah-Laut-Poncosari.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://yudhim.blogspot.com/2008/01/pengertian-kebudayaan.htmlhttp://gudeg.net/directory/72/334/Sedekah-Laut-Poncosari.htmlhttp://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref1http://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref2http://yudhim.blogspot.com/2008/01/pengertian-kebudayaan.htmlhttp://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref3http://sirojul.blog.com/hukum-sedekah-laut/#_ftnref4http://gudeg.net/directory/72/334/Sedekah-Laut-Poncosari.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.htmlhttp://e/Semester%207%20Agung/1.%20Skripsi/TRADISI%20LELABUH%20SESAJI%20DAN%20NILAI-NILAI%20KEIMANAN%20PADA%20MASYARAKAT%20YOGYAKARTA%20-%20khozainu.rohmah's%20blog.html7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
25/28
e%eka *e%e*(& me!ci"(k ai% la(& "i *a#ah "a! i&( "i seki&a% sesa)i (!&(k "isi%amka!
ke pe%ah( masi!'-masi!'. e%eka pe%ca$a *ah#a me!$i%am pe%ah( "e!'a! ai% aka!
me!"a&a!'ka! *e%kah *e%(pa hasil &a!'kapa! ika! $a!' *e%limpah "a! "i)a(hka! "a%i
malape&aka saa& mela(&.
PANTURA
JURNA$ PP
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
26/28
e!k(l&(%asi, sosialisasi "a! akhi%!$a &e%i!&e%!alisasi "alam mas$a%aka&,sehi!''a !ilai-!ilai *("a$a l(h(% *a!'sa &e&ap &e%peliha%a "e!'a! *aik.
FUNGSI EK%N%MI
me!"a&a!'ka! ke%(m(!a! massa "a! me!''a*(!'ka! *e%*a'ai (!s(%
p%o"(ksi se!&%a mas$a%aka&. (!&(k memp%omo-sika! p%o"(k lamama(p(! p%o"(k *a%(!$a ?mem*(ka s&a!"-s&a!" "a! me!)a"i spo!so%
PERUBAHAN
(l( ha%(s &a!''al sa&( s(%o$a!' ope!&i!' *(la! s(%o
(l( "i &e!'ah la(&"i pa!&ai ?sa)ia! *isa "ipe%e*(&ka! mas$, &i"ak m(*ai%,
&i"ak me!'o&o%i la(& (l( *e%(!'si se*a'ai sa%a!a a&a( me"ia me!'kom(!ikasika! "i%i "e!'a!
alam "a! pe!'h(!i alam 'ai* a&a( %oh-%oh !e!ek mo$a!' (!&(k me!)a'a
kehi"(pa! pa%a !ela$a! "emi "emi keselama&a! hi"(p se%&a kemakm(%a!. pe%(*aha! (!'si %i&(al ke (!'si sek(le%.
(l( kom(!ikasi "e!'a! alampe!(!''( la(&peme%i!&ha se&empa&,mem*ahas masalah "a! sol(si
SEBE$UM A.ARA
Slametan3enga+ian $a!' "ia"aka! malam ha%i se*el(m &%a"isi se"ekah la(&,
"ilak(ka! se&elah hola& ma'%i*, pelaksa!aa!slametan "i &epi pa!&ai. Pe%'ela%a! #a$a!', se&iap &ah(! sama $ai&( >ako!Badeg Basu me!ce%i&aka!
kisah asal (s(l *i!a&a!' "i alam i!i &e%mas(k asal m(la ika!. >om*a "a$(!' "ilaksa!aka! "e!'a! &()(a! (!&(k mempe%-e%a& soli"a%i&as "a!
ke%)asama a!&a% !ela$a! kh(s(s!$a $a!' masih m("a.
MAKNA/emaki! *a!$ak *e!"a-*e!"a $a!' "ise"ekahka! me!(!)(kka! ke*e%kaha! $a!'aka! "i&e%ima pem*e%isedekah "i masa $a!' aka! "a&a!'.
/emaki! *a!$ak o%a!' $a!' *e%e*(& sesa)isedekah "i$aki!i mem*a#a *e%kah *a'i
pem*e%i se"ekah. /ikap "a! pola piki% i!ilah $a!' se*e!a%!$a me!)a"ika!mas$a%aka&
memp(!$ai me!&al soli"a%i&as &i!''i, me!i!'ka&ka! kepe"(lia! &e%ha"ap sesame
sehi!''a me%eka &i"ak me%asa %('i mem*e%ika! se"ekah kepa"a o%a!' lai!.
SARAN
Ba'i "i!as pa%i#isa&a "iha%apka! "apa& me!)a"ika! &%a"isisedekah laut se*a'ai
a'e!"a &ah(!a! &()(a! #isa&a *("a$a (!&(k me!i!'ka&ka! k(!)(!'a! #isa&a "ae%ahPekalo!'a!.
DAFTAR PUSTAKA
Ba'o!', /($a!&o I +a%#oko, ..?e"..
;007. Sosiologi *eks (engantar dan
*eraan. aka%&a: e!ca!a.Be%!a%", aho. ;007. *eori Sosiologi Modern.
aka%&a:P%es&asi P(s&aka.
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
27/28
Boe"hisa!&oso,/. =99. ese!ia! "a! e*("a$aa!.Makalah dalam 'urnal
iled 'urnal Seni, >disi $ 'uli 1??;.
/(%aka%&a: //.
Gi%i, 1ah$a!a. ;009. Sa+en @ /itual Arang'awa. Lo'$aka%&a: +a%asi
oe!&)a%a!i!'%a&. =99.&ebudayaan 'awa.
aka%&a: Balai P(s&aka.a%a!, a'a aael. ;007.Manusia dan &ebudayaan
dalam (ersekti) $lmu Budaya
%asar. aka%&a: i!eka Cip&a.e%%iam, A.P. =96. *he :ntroology A)
Music. !i&e" /&a&es o Ame%ica:
+o%&h 1es&e%! !itika 'awa.aka%&a: G%ame"ia
ilaa%,H.A.. ;00.(aradigma Baru (endidikan
0asional.ce&aka! ke"(a. aka%&a:
i!eka Cip&a.ilaa%,H.A.. ;00.(aradigma Baru (endidikan
0asional.ce&aka! ke"(a. aka%&a:
i!eka Cip&a.%i#ik%omo, A%'o, L. ;006.Mitologi &an+eng
/atu &idul. Lo'$aka%&a: +i"ia
P(s&aka.
See!a- (aut ,u=ana'at# =rong
See!a- $aut Pat# ((
PE$AKSANAAN TRADISI RITUA$ SEDEKAH $AUT JUWANA
KABUPATEN PATI DAN
7/23/2019 Artikel Ilmiah Sedekah Laut Pandangan Wetan; Agung Praseto
28/28
See(u&n>a:
pem*acaa! ki&a* a!aOi* $a!' "ipimpi! oleh o"i!
HARI H
"iok(ska! "i la(& "e!'a! !aik pe%ah( "a! se&iap pe%ah( mem*a#a sa&( &(mpe!'
Pe%ah( $a!' "i&('asi mem*(a!' sesa)i *e%a"a "i "epa! "a! pe%ah(-pe%ah( lai!!$ame!'i%i!'i "a%i *elaka!'!$a. sali!' me%apa& se*el(m sesa)i "i*(a!', mo"i!
mem*acaka! "oa sesa)i, sela!)(&!$a m(lailah aca%a maka!-maka!. Be%sama
A(asan Mo#n erse#a &e&'#n oa
Ha!$a meme!(hi ke#a)i*a! se*a'ai pamo!' "esa
HIuran
*esa% kecil!$a pelaksa!aa! &e%'a!&(!'pa"a kemamp(a! eko!omi "esa $a!'*e%sa!'k(&a!.
Pena'at
a. %a"isi!$a k(a&:
"ia!(& oleh me%eka $a!' kesa"a%a!!$a "alam me!'amalka! a)a%a! a'amamasih %e!"ah. /ehi!''a "alam melaksa!aka! se"ekah la(& !ia& "a! &()(a!!$a
"i&()(ka! kepa"a "a!$a!' la(&.
*. A*a!'a! :melak(ka! se"ekah la(& !ia&!$a "i&()(ka! kepa"a AllRh "a! "a!$a!' la(&.=8
c. emiliki AOi"ah slam $a!' (a& ?ka(m sa!&%i
". se"ekah la(& !ia&!$a
"i&()(ka! kepa"a AllRh sema&a.