32
Araling Panlipunan Unang Markahan – Modyul 6: Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig 8

Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

Araling Panlipunan

Unang Markahan – Modyul 6:

Pamana ng mga Sinaunang

Kabihasnan sa Daigdig

8

Page 2: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

Araling Panlipunan – Ikawalong Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 6: Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V Ronelo Al K. Firmo, PhD, CESO V Librada M. Rubio, PhD Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando

Telefax: (045) 598-8580 to 89

E-mail Address: [email protected]

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Glenda P. Del Rosario

Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal / Angelica M. Burayag, PhD

Mary Jane P. Soriano / Ma. Leonora B. Cruz

Tagasuri ng Wika: Nenita J. Barro / Ma. Leonora B. Cruz

Babylyn M. Demetion / Erfe Donna A. Aspiras

Edelwiza L. Cadag

Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat: Jonathan Paranada / Ryan Corpuz Pastor

Tagaguhit: Joey-Rey D. Magracia

Tagalapat: Phoebe Marie B. Santarromana

Tagapamahala: Nicolas T. Capulong, EdD, CESO V

Librada M. Rubio, PhD

Angelica M. Burayag, PhD

Ma. Editha R. Caparas, PhD

Nestor P. Nuesca, EdD

Marie Ann C. Ligsay, PhD

Dominador M. Cabrera, PhD

Edward C. Jimenez, PhD

Ma. Leonora B. Cruz

Page 3: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

8

Araling Panlipunan Unang Markahan – Modyul 6:

Pamana ng mga Sinaunang

Kabihasnan sa Daigdig

Page 4: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

ii

Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 8 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan

sa Daigdig!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang

gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang

itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,

panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,

bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang

mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga

pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan

at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang

sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at

gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa

modyul.

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong

o estratehiyang magagamit sa paggabay sa

mag-aaral.

Page 5: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

iii

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 8 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan

sa Daigdig!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at

magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na

ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga

kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay

nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.

Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng

modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng

tamang sagot (100%), maaari mong laktawan

ang bahaging ito ng modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang

kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad

ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na

suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong

matulungan kang maunawaan ang bagong

konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang

iyong pang-unawa at mga kasanayan sa

paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot

mo sa pagsasanay gamit ang susi sa

pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Page 6: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

iv

Isaisip

Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o

talata upang maproseso kung anong

natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman

o kasanayan sa tunay na sitwasyon o

realidad ng buhay.

Tayahin

Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa

pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang

Gawain

Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

panibagong gawain upang pagyamanin ang

iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang

aralin.

Susi sa Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang

marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel

sa pagsagot sa mga pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing

napapaloob sa modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at

sa pagwawasto ng mga kasagutan.

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang

sagutin lahat ng pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,

huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka

rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino

man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa

iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakukuha ka ng malalim na pang-unawa sa

kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Page 7: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

1

Alamin

Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga gawaing makatutulong sa iyo upang

higit mong maunawaan ang aralin tungkol sa mga pamana ng mga sinaunang

kabihasnan sa Daigdig. Pagtutuonan nang pansin sa ating pag-aaral sa modyul na

ito ang mga mahahalagang pamana ng mga sinaunang kabihasnan at kung paano

naging kapaki-pakinabang ang mga ambag na ito sa pagkakaroon ng mauunlad na

pamayanan at sa pagtataguyod ng kabihasnan.

Ang mga gawaing inilahad ay makatutulong upang mas maunawaan ang

paksa at makamit ang mga layunin. Ang modyul na ito ay nahahati sa mga

sumusunod na paksang talakayan:

Talakayan 1 – Mga Pamana ng Kabihasnang Mesopotamia

Talakayan 2 – Mga Pamana ng Kabihasnang Indus

Talakayan 3 – Mga Pamana ng Kabihasnang Tsino

Talakayan 4 – Mga Pamana ng Kabihasnang Egyptian

Pagkatapos na mapag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang

a. nakapagiisa-isa ng mga pamana ng mga sinaunang kabihasnan sa

Daigdig;

b. nakapagsusuri ng kapakinabangan ng mga pamana ng mga sinaunang

kabihasnan hanggang sa kasalukuyan; at

c. nakapagpahahalaga sa mga pamana ng mga sinaunang kabihasnan sa

Daigdig.

Page 8: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

2

Subukin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng wastong sagot at isulat ito sa

iyong sagutang papel.

1. Ano ang kauna-unahang sistematikong paraan ng pagsulat sa buong

Daigdig?

A. pictogram C. hieroglyphics

B. cuneiform D. calligraphy

2. Ano ang tawag ng mga Egyptian sa proseso ng preserbasyon ng isang yumao

kung saan gumagamit ng kemikal upang patuyuin ang bangkay?

A. pag-embalsamo C. paglilibing

B. mummification D. pagpreserba

3. Ano ang tanyag sa gusali sa Babylonia na kabilang sa Seven Wonders of the

Ancient World?

A. Taj Mahal C. Pyramid

B. Ziggurat D. Hanging Gardens

4. Ano ang kaisipang nagmula sa China ukol sa pagbalanse ng yin at yang

upang makapagdulot ng magandang hinaharap sa sinuman?

A. Feng Shui C. sundial

B. Bing Fa D. I Ching

5. Anong relihiyon na nagmula sa India ang naniniwala sa muling pagkabuhay

o reincarnation at sa karma?

A. Budismo C. Kristiyanismo

B. Hinduismo D. Jainismo

6. Alin sa sumusunod na estruktura ang tahanan ng mga diyos sa Sumer?

A. Taj Mahal C. Pyramid

B. Ziggurat D. Hanging Gardens

7. Alin sa sumusunod ang pilosopiya na may layunin na magkaroon ng isang

matahimik at organisadong lipunan sa pamamagitan ng pagpapabuti sa sarili

at pagpapahalaga sa ugnayan ng mga tao at lipunan?

A. Confucianism C. Legalism

B. Taoism D. Buddhism

8. Anong estruktura ang nagsilbing tahanan ng mga emperador noong

Dinastiyang Ming?

A. Forbidden City C. Pyramid

B. Great Wall D. Grand Canal

9. Ano ang tawag sa pagbibilang na nakabatay sa 60 tulad ng 60 minuto bawat

oras at kabuuang 3600 bawat bilog?

A. Decimal system C. sexagesimal system

B. Pictogram D. grid

Page 9: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

3

10. Sino sa sumusunod ang nagtayo ng aklatan na naglalaman ng kultura ng

mga taga-Sumeria at Babylonia?

A. Ashurbanipal C. Akbar

B. Chandragupta I D. Babur

11. Ano ang tawag sa nabuong sistema ng pagsulat ng mga Tsino?

A. Cuneiform C. Heiroglyphics

B. Pictogram D. Calligraphy

12. Ano ang tawag sa mga tortoise shell at cattle bone na ginagamit upang

mabatid ang mensahe o saloobin ng mga diyos ng mga Tsino?

A. Oracle bones C. Sacrificial bones

B. bricks D. clay tablet

13. Ano ang tawag sa nabuong sistema ng pagsulat ng mga Egyptian?

A. Cuneiform C. Hieroglyphics

B. Pictogram D. Calligraphy

14. Ano ang tinaguriang “Agham ng Buhay” ng Sinaunang India na naglalaman

ng mahalagang kaisipang pangmedisina?

A. Ayurveda C. Epic of Gilgamesh

B. Arthasastra D. Ramayana

15. Ano ang piramide na pinakamalaki sa buong daigdig na ipinagawa ni Khufu?

A. Great Pyramid of Gizah C. Pyramid of Unis

B. Step Pyramid D. Pyramid of Khufu

Page 10: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

4

Aralin

1 Mga Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig

Ang mga sinaunang kabihasnang umusbong sa Daigdig ay nag-iwan ng

kani-kanilang mga pamana sa sangkatauhan. Ang mga ito ay nagpapakita ng

kadakilaan, husay, at talento ng mga sinaunang tao sa iba’t ibang larangan at

aspekto. Matutuklasan mo na marami sa mga kaalaman na ginagamit sa

kasalukuyang panahon ay nagmula sa mga ambag ng mga sinaunang kabihasnan.

Sa modyul na ito, pagtutuonan mo ng pag-aaral ang mahahalagang

kontribusyon ng mga sinaunang tao na nag-iwan ng mga pamanang nagpapakita ng

kanilang pagkamalikhain at kahusayan sa iba’t ibang mga bagay. Susuriin din ang

mga kahalagahan sa kasalukuyan ng mga dakilang pamanang ito sa sangkatauhan.

Balikan

Sa nakaraang aralin, tinalakay ang mga mahahalagang pangyayari kung

paano nalinang ng mga sinaunang tao ang mga kasanayan sa iba’t ibang larangang

nagpaunlad sa kanilang pamumuhay. Subukan mong sagutin ang mga sumusunod

na katanungan batay sa iyong natutuhan sa nakaraang aralin.

• Sa iyong pagkaunawa, paano nagkatulad ang mga sumibol na sinaunang

kabihasnan sa Daigdig?

• Anong aral ang iyong natutuhan mula sa kasaysayan ng mga sinaunang

kabihasnan sa Daigdig?

Mga Tala para sa Guro

Maaaring papiliin ang mga mag-aaral ng isang

kabihasnan. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng isang

pinakamahalagang aral na kanilang natutuhan mula sa napili

nilang kabihasnan at paano nakatutulong ang aral o

kaisipang ito sa kanyang pang-araw-araw na pamumuhay.

Page 11: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

5

Tuklasin

Simulan ang iyong pagkatuto sa pamamagitan ng isang gawaing nakikita sa

ibaba. Masagot mo kaya? Pagkatapos ay basahin mo ang teksto ng aralin at unawain

mo ang mga kataga at salitang iyong pinag-isipan sa bahaging ito.

Suriin ang mga larawan. Tukuyin kung paano nakatutulong sa kasalukuyang

pamumuhay ng mga tao ang mga bagay na ito. Isulat ang iyong sagot sa sagutang

papel.

gulong

Kasalukuyang kapakinabangan:

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

araro

Kasalukuyang kapakinabangan:

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

kalendaryo

Kasalukuyang kapakinabangan:

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

Page 12: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

6

compass

Kasalukuyang kapakinabangan:

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

papel

Kasalukuyang kapakinabangan:

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

____________________________________

Page 13: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

7

Suriin

Maglalakbay tayong muli sa nakaraan, iisa-isahin natin ang mga pamana sa

daigdig ng mga dakilang kabihasnang sumibol sa Mesopotamia, India, China at

Egypt. Pangunahin sa mga pamanang ito ang mga kagamitang naimbento na

lubusang nagpagaan sa mga gawain ng tao noon at ngayon. Ano ang

pinakamahalagang pamana ng mga sinaunang kabihasnan na hanggang sa

kasalukuyan ay patuloy na napakikinabangan? Tutuklasin mo iyan sa araling ito.

Mga Pamana ng Kabihasnang Mesopotamia

Lunduyan ng kabihasnan ang lupaing Mesopotamia. Ang mga taong

nanirahan dito ay nag-iwan ng mga pamanang nagpapakita ng kanilang

pagkamalikhain at kahusayan sa iba’t ibang mga bagay. Narito ang ilan sa mga

mahahalagang bagay na nalikha ng mga Sumerian.

Ziggurat

ZIGGURAT – Ito ay isang estrukturang

nagsisilbing tahanan at templo ng

diyos o patron ng isang lungsod. Ito

ang sentro ng pamayanan. Umaabot ng

pitong palapag at may templo sa

pinakatuktok ng gusali.

Gulong

GULONG - Ito ay naging mahalaga sa

mga Sumerian dahil sa ito ay malaking

tulong sa pangangalakal (Sumerian

wheel cart) at naging potter’s wheel na

nagpadali sa paggawa ng mga banga.

Ang gulong ay itinuturing na

pinakamahalagang imbensyon o

tuklas ng tao ng nagdaang pagbabago

o ebolusyon at ito ay ginagamit pa rin

sa kasalukuyan sa iba’t ibang hugis at

kayarian.

Page 14: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

8

Cuneiform

CUNEIFORM – Ito ay

nangangahulugang “hugis-sinsel”, ang

kauna-unahang sistematikong paraan

ng pagsusulat sa buong Daigdig na

nalinang ng mga Sumerian.

Gumagamit ang mga eskriba (scribe)

ng isang maliit na patpat na tinatawag

na stylus bilang panulat at tabletang

luwad (clay tablet) bilang sulatan.

Epic of Gilgamesh

EPIC OF GILGAMESH – Itinuturing ito

bilang kauna-unahang akdang

pampanitikan sa buong Daigdig. Isa

itong kwento ni Haring Gilgamesh ng

lungsod-estado ng Uruk sa Sumerian

noong ikatlong siglo B.C.E. Isa sa mga

kabanata ng epikong ito ay

kahalintulad ng “The Great Flood” ng

Bibliya.

Code of Hammurabi

“CODE OF HAMMURABI” – Ang

katipunan ng mga batas ni

Hammurabi ay isang napakahalagang

ambag ng kabihasnang Sumer. Ito ay

naglalaman ng 282 batas na

pumapaksa sa halos lahat na aspekto

ng araw-araw na buhay sa

Mesopotamia. May mga batas na

nagkakaloob ng proteksyon sa mga

mamimili, may mga batas ukol sa

kasal at pamilya. Nagbigay ng

kaayusan at katarungan ang mga

batas ni Hammurabi.

Araro

WATER CLOCK – Isang kalendaryong

nakabatay sa siklo ng buwan.

SEXAGESIMAL SYSTEM – Ito ay matandang sistema ng matematika ng

Sumerian kung saan ang pagbibilang

ay nakabatay sa 60.

• Nagpaunlad ng mga kaisipan ukol

sa astronomiya.

• Paggamit ng araro sa pagsasaka

Page 15: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

9

Layag

Mga arko

• Paggawa ng unang mapa.

• Paggawa ng kagamitan at sandata

gamit ang tanso

• Paggamit ng layag sa mga

sasakyang pandagat

• Paglagay ng mga arko sa kanilang

mga estruktura

Pamana ng Kabihasnang Indus

Ang mga pamayanan sa Indus ay kinikilala bilang mga kauna-unahang

panirahang sumailalim sa tinatawag na urban planning o pagpaplanong panlungsod.

Kahanga-hanga din ang kanilang pagpapahalaga sa kalinisan at sanitasyon ng

kanilang pamayanan. Narito ang ilan sa mga kontribusyon ng kabihasnang Indus:

Arthashastra

Isinulat ni Kautilya ang

Arthashastra noong ikatlong siglo B.C.E.

Ito ang kauna-unahang akda o treatise

hinggil sa pamahalaan at ekonomiya. Si

Kautilya ang tagapayo ni Chandragupta

Maurya, ang tagapagtatag ng Imperyong

Maurya.

Ayurveda

Ang Ayurveda o “Agham ng Buhay”

ay isang mahalagang kaisipang

pangmedisina ng sinaunang India.

Tinawag itong “Agham ng Buhay” sapagkat

binigyang-tuon nito ang pagpapanatili ng

kalusugan at kaligtasan mula sa mga

karamdaman.

Page 16: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

10

Sewerage System in Mohenjo-Daro

Ang pagkakaroon ng mga palikuran

ng mga kabahayan ay itinuturing na

kauna-unahang paggamit sa kasaysayan

ng sistemang alkantarilya o sewerage

system. Bukod dito ang mga kalsada sa

matatandang lungsod ng Mohenjo-Daro at

Harappa ay nakaayos na parang mga

nagsasalubong na guhit o grid pattern.

Ramayana at Mahabharata

Ang dalawang epikong pamana ng India sa

larangan ng panitikan.

➢ Ang Mahabharata ay isang salaysay

hinggil sa matinding tunggalian ng

dalawang pamilya na magkakamag-

anak – ang mga Pandava na

kumakatawan sa kaguluhan at

kasamaan.

➢ Ang Ramayana ay isang salaysay

tungkol sa buhay ni Prinsipe Rama at

ang pagsagip niya kay Prinsesa Sita,

ang kanyang asawa, na sapilitang

kinuha ni Ravana, isang demonyong

hari.

Iba pang kontribusyon

Taj Mahal

• Pamantayan ng bigat at sukat

• Decimal System

• Paggamot at pagbunot ng ngipin

• Halaga ng pi (3.1416)

• Taj Mahal

• Pinagmulan ng mga relihiyong

Hinduismo, Budismo, Jainismo at Sikhismo

Page 17: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

11

Mga Pamana ng Kabihasnang Tsino

Ang bawat dinastiyang nangibabaw sa China ay nag-iwan ng mga dakilang

pamana sa sangkatauhan. Narito ang mga mahahalagang kontribusyon ng

kabihasnang Tsino.

Great Wall of China

Ang GREAT WALL ay ipinatayo

sa panahon ng Qin. Tinatayang isang

milyong katao ang sapilitang

pinagtrabaho upang itayo ito. Itinayo

ang Great Wall upang magsilbing

tanggulan laban sa mga tribong

nomadiko na nagmula sa hilaga ng

China. May haba itong 2400 kilometro o

1500 milya. Ito ay nagsilbing simbolo ng

kabihasnang Tsino sa loob ng

mahabang panahon.

Grand Canal

Ang GRAND CANAL ang

nagdudugtong sa Ilog Huang-Ho at Ilog

Yangtze at may kabuuang distansya ito

na 2,500 kilometro. Ito ang

pinakamahabang kanal sa buong

Daigdig na may habang 1,776 km at

taas na 138 talampakan.

Calligraphy

CALLIGRAPHY o kaligrapo ang uri

ng pagsulat na nabuo ng Dinastiyang

Shang. Pictogram o mga larawan ang

kanilang gamit sa calligraphy na dikit-

dikit ang pagkakasulat upang makabuo

at maipakita ang ideya.

Feng Shui

Ang paniniwala sa FENG SHUI o

Geomancy ay nagmula sa China. Ang

kaisipang ito ay ukol sa tamang

pagbabalanse ng yin at yang upang

makapagdulot ng magandang

hinaharap sa sinuman.

➢ Ang yin ay sumisimbolo sa

kababaihan – malambot at

kalmado.

➢ Ang yang ay tumutukoy sa

kalalakihan – matigas at masigla.

Page 18: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

12

I Ching at Bing Fa

Ito ay ang dalawang mahahalaga

at sinaunang aklat na pamana ng mga

Tsino.

➢ Ang I Ching (Classic of Change) ay

nagbibigay ng perspektiba at

pamamaraan ng prediksyon ukol sa

iba’t ibang bagay at sitwasyon sa

buhay ng tao.

➢ Ang Bing Fa (Art of War) ay

itinuturing na isa sa mga kauna-

unahan at pinakatanyag na aklat

ukol sa estratehiyang militar na

isinulat ni Sun Zi o Sun Tzu noong

510 B.C.E.

Iba pang kontribusyon

Papel

Porselana

• Seismograph – instrumentong

nagtatala sa pagdating, lakas at

direksyon ng lindol

• Papel – na nagdulot ng malawakang

pagbabago sa komunikasyon at

kalakalan

• Porselana – na naging pangunahing

produktong iniluluwas

• Paggamit ng silk o seda – isang

mahalagang produktong Tsino na

ikinakalakal mula China

patungong Mediterranean.

• Kagamitang pang-astronomiya

tulad ng kalendaryo, star maps

• Praktikal na kagamitan tulad ng

wheel barrow, mill wheel, water

clock at sundial

• Magnetic compass

• Gunpowder para sa fireworks

• Block printing para sa paglilimbag

ng mga bagong kaisipan at

mahahalagang akda

Page 19: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

13

Chopsticks

Pamaypay

Payong

Wheel barrow

• Chopsticks

• Abacus

• Payong

• Pamaypay

• Saranggola

• Mga pilosopiya tulad ng

Confucianism, Taoism at Legalism

Page 20: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

14

Mga Pamana ng Kabihasnang Egyptian

Ang mga sinaunang Egyptian ay nag-iwan ng mga kahanga-hangang

monumento ng kanilang kabihasnan. Narito ang mga mahahalagang ambag ng

sinaunang kabihasnang Egyptian.

Great Pyramid of Giza

Ang pyramid ay nagsisilbing

monumento ng kapangyarihan ng mga

pharaoh at huling hantungan sa

kanilang pagpanaw. Ang mga piramide

ay hitik sa mga simbolismong

relihiyoso.

➢ Great Pyramid of Giza –

pinakamalaki, pinakamataas at

pinakamarangal na piramideng

ipinatayo ni Khufu noong 2600

BCE. Kabilang ito sa tinaguriang

Seven Wonders of the Ancient

World.

Hieroglyphics

Hieroglyphics ay ang sistema ng

pagsulat na nalinang ng mga

eskribano, na nangangahulugang

“sagradong ukit” o hieratic sa wikang

Greek. Ang hieroglyphics ay nakasulat

hindi lamang sa mga papel kundi

nakaukit din sa mga pampublikong

gusali o kaya naman ay nakapinta sa

luwad o kahoy. Ang panulat na ito ay

naging mahalaga sa pagtatala at

kalakalan. Ang mga rolyo ng pergamino

o paper scroll ay mula sa mala-tambong

halaman na tinatawag na papyrus.

Mummification

Mummification ang katawan ng

isang yumao ay sumasailalim sa isang

preserbasyon bago ito tuluyang ilibing.

Ang mga Egyptian ay gumagamit ng

kemikal upang patuyuin ang bangkay.

Matapos nito, ang isang mummy o

embalsamadong bangkay ay

pinipintahan, binabalutan ng linen, at

pinapalamutian ng alahas.

Page 21: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

15

Iba pang kontribusyon

• Kalendaryo na may 365 araw sa

isang taon na hinati sa 12 buwan.

• Geometry

• Medisina tulad ng pagsasaayos ng

nabaling buto

• Paggamit ng chariot o karong

pandigma

Pagyamanin

Gawain 1: Flower Chart

Pumili ng isang kabihasnan at ibigay ang limang (5) mahahalagang kontribusyon

nito sa daigdig gamit ang Flower Chart. Kopyahin ang flower chart sa sagutang papel

at isulat ang iyong sagot sa bawat talulot ng bulaklak.

Page 22: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

16

Gawain 2: Maglakbay Tayo!

Tukuyin ang kabihasnang pinagmulan ng mga sumusunod na ambag na makikita

sa bawat chariot. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

A B

C. D.

clay tablet

araro

water clock

seismograph

silk

chopsticks

paper scroll

kalendaryo

chariot

Arthasastra

Taj Mahal

Ayurveda

Page 23: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

17

Gawain 3: Makabuluhang Pamana!

Makikita ang tunay na kabuluhan ng kasaysayan kung maiuugnay ang mga

pangyayari ng nakaraan sa kasalukuyan. Ilahad ang kahalagahan sa kasalukuyan

ng mga pamana ng sinaunang kabihasnan. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Paggamit ng

gulong

Kabuluhan sa Kasalukuyan:

___________________________________

___________________________________

Pagbuo ng

sistema ng

pagsulat

Kabuluhan sa Kasalukuyan:

___________________________________

___________________________________

___________________________________

___________________________________

Pagkaimbento

ng kalendaryo

Kabuluhan sa Kasalukuyan:

___________________________________

___________________________________

___________________________________

___________________________________

Paggamit ng

araro sa

pagsasaka

Kabuluhan sa Kasalukuyan:

___________________________________

___________________________________

___________________________________

___________________________________

Paglikha ng mga

bangka at layag

Kabuluhan sa Kasalukuyan:

___________________________________

___________________________________

___________________________________

___________________________________

Page 24: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

18

Gawain 4: Triple Matching Type

Buoin ang triple matching type sa pamamagitan ng pagpili ng mga konsepto mula

sa Hanay A at Hanay C na kaugnay ng kabihasnan na nasa Hanay B. Isulat ang

iyong sagot sa sagutang papel.

Gawain 5: Tri-Question Approach

Sagutin ang mga sumusunod na katanungan batay sa iyong pagkaunawa sa aralin.

Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

C

Sistemang Caste

Zoroastrianismo

Hinduismo

Monoteismo

mummification

Confucianismo

A

Taj Mahal

Great Pyramid

Forbidden City

Ziggurat

Grand Canal

Hanging Garden

B

Mesopotamia

Egypt

Tsino

Indus

Anong mga

katangian ang

taglay ng mga

sinaunang tao

upang magawa

ang mga bagay

na naging

pamana nila sa

kasalukuyang

panahon?

Kahanga-hanga

ba ang ginawa ng

mga sinaunang

tao sa paglikha

nila ng iba’t ibang

kagamitan upang

mapatatag ang

kanilang

kabihasnan?

Bakit?

Paano nakatulong

sa mga Pilipino

ang mga pamana

ng mga sinaunang

kabihasnan tulad

ng araro, gulong,

mga kaalamang

pangmedisina at

iba pa?

Page 25: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

19

Gawain 6: Konsepto Ko, Buoin Mo!

Tukuyin ang mga konseptong inilalarawan sa pamamagitan ng pagpuno ng wastong

titik sa loob ng mga kahon. Gawing gabay ang mga titik na nasa loob ng kahon. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

G M

H U

M

G A

P N

P Y

G Y

A D

G

S G M

1. Epikong itinuturing bilang kauna-unahang

akdang pampanitikan sa buong Daigdig.

2. Matandang relihiyon na nagmula sa India

3. Embalsamadong bangkay na pinipintahan,

binabalutan ng linen at pinapalamutian ng

alahas

4. Ang kaisipang ito ay ukol sa tamang

pagbabalanse ng yin at yang

5. Pangunahing produktong iniluluwas ng mga

Tsino noon

6. Halamang pinagmumulan ng paper scroll ng

mga Egyptian

7. konseptong napakahalaga upang sukatin

ang lupa, planuhin ang istruktura at iba pa.

8. Isang mahalagang kaisipang pangmedisina

ng sinaunang India.

9. Ang pagkatuklas nito ay nagpadali sa

paggawa ng mga banga.

10. Matandang sistema ng matematika kung

saan ang pagbibilang ay nakabatay sa 60.

Page 26: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

20

Isaisip

Isulat ang tamang impormasyon upang mabuo ang buod ng aralin. Isulat ang iyong

sagot sa sagutang papel.

Ang mga sinaunang kabihasnang umusbong sa

Daigdig ay nag-iwan ng kani-kanilang mga pamana sa

sangkatauhan.

Ang ilan sa mga kilalang ambag na nagmula sa

Mesopotamia ay ang mga sumusunod

_________________________________. Samantala pinagyaman

ng India ang panitikan ng Daigdig sa pamamagitan ng

___________________________________ na kanilang ambag sa

panitikan. Gayundin, ang bawat dinastiyang nangibabaw sa

China ay may mga kontribusyon sa pagpapayabong ng

kulturang Tsino. Naimbento nila ang

_______________________________ na ginagamit pa rin sa

kasalukuyang panahon. Sa kabihasnang Egypt naman

naitayo ang ________________________________ na itinuturing

na isa sa Seven Wonders of the Ancient World.

Sa kabuoan, masasabi na naging matagumpay ang

mga sinaunang kabihasnan sa Daigdig sapagkat nakapag-

iwan ang mga ito ng mga pamana na hanggang sa

kasalukuyan ay napakikinabangan.

Page 27: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

21

Isagawa

Ilahad ang kahalagahan ng pagkakaimbento ng papel sa mga sumusunod batay sa

iyong sariling pagkaunawa. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

Tayahin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng wastong sagot at isulat ito sa

iyong sagutang papel.

1. Alin sa sumusunod ang sinaunang paniniwala ng mga pinunong Tsino na may

pahintulot ang langit na pamunuan ng emperador ang China?

A. Divine Origin C. Mandate of Heaven

B. Devaraja D. Caliph

2. Aling relihiyon ang pinalaganap ng mga Persiano sa Mesopotamia?

A. Kristiyanismo C. Budismo

B. Islam D. Zoroastrinismo

3. Alin sa sumusunod ang isang tulang epiko tungkol sa kadakilaan ni Prinsipe

Rama at ang pagsagip niya kay Prinsesa Sita?

A. Mahabharata C. Ayurveda

B. Arthasastra D. Ramayana

Kahalagahan ng pagkakaimbento ng papel

Sa iyo, bilang

isang mag-aaral:

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

_____

Sa ating lipunan:

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

_____

Sa Daigdig:

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

_____

Page 28: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

22

4. Ano ang isa sa mga pinakaunang isinulat na batas sa kasaysayan at naglalaman

ng 282 batas ng Babylonia?

A. Kodigo ni Hammurabi C. Kodigo ni Naram Sin

B. Kodigo ni Sargon D. Kodigo ni Cyrus the Great

5. Alin sa sumusunod ang ibinibigay na eksamin sa mga naglilingkod sa

pamahalaan?

A. Calligraphy C. Sphere of influence

B. Civil Service Examination D. Cuneiform

6. Ano ang akdang isinulat ni Kautilya tungkol sa pamahalaan at ekonomiya?

A. Ayurveda C. Epic of Gilgamesh

B. Arthasastra D. Ramayana

7. Ano ang libingan ng hari sa Ehipto na hitik sa mga simbolismong relihiyoso?

A. Hanging Garden C. Memorial Park

B. Dome D. Pyramid

8. Alin ang tumutukoy sa tinipong himnong pandigma, mga sagradong ritwal, mga

sawikain, at mga salaysay?

A. Mahabharata C. Ayurveda

B. Vedas D. Ramayana

9. Alin ang ambag ng mga Sumerian na naging malaking pakinabang at gamit sa

transportasyon at pakikidigma?

A. araro C. arko

B. gulong D. bakal

10. Ano ang pilosopiya na hangad ang balanse sa kalikasan at Daigdig at pakikiayon

ng tao sa kalikasan?

A. Confucianism C. Legalism

B. Taoism D. Buddhism

11. Aling estruktura ang nagsilbing tanggulan laban sa mga tribong nomadiko sa

hilagang China?

A. Ziggurat C. Pyramid

B. Great Wall D. Grand Canal

12. Sa anong halaman nagmumula ang mga rolyo ng pergamino o paper scroll ng

mga Egyptian?

A. Abaca C. papyrus

B. Cacao D. punong-kahoy

13. Anong relihiyon ang itinatag ni Siddharta Gautama na naging malaking salik sa

pagpapayaman sa kultura ng India?

A. Budismo C. Kristiyanismo

B. Hinduismo D. Jainismo

14. Ano ang estrukturang ipinatayo ni Shah Jahan bilang alaala ng kanyang

minamahal na asawang si Mumtaz Mahal?

A. Forbidden City C. Taj Mahal

B. Great Wall D. Grand Canal

15. Alin sa sumusunod ang itinuturing bilang kauna-unahang akdang pampanitikan

sa buong Daigdig?

A. Code of Hammurabi C. Epic of Gilgamesh

B. Code of Ur-Nammu D. Enuma Elish

Page 29: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

23

Karagdagang Gawain

Sagutin upang mas higit na mapagtibay ang natutuhan sa aralin. Isulat ang iyong

sagot sa sagutang papel.

1. Anong aral ang iyong natutuhan sa naging katangian at kakayahan

ng mga sinaunang tao na mapaunlad ang kanilang pamumuhay?

2. Pumili ng dalawang (2) ambag ng sinaunang kabihasnan at ilahad

ang kapakinabangang dulot nito sa iyo bilang isang kabataan sa

kasalukuyang panahon.

Napiling Ambag:

____________________________

Kapakinabangan:

____________________________

____________________________

____________________________

Napiling Ambag:

____________________________

Kapakinabangan:

____________________________

____________________________

____________________________

Page 30: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

24

Susi sa Pagwawasto

SUBUKIN 1.B 9. C

2.B 10. A

3.D 11. D

4.A 12. A

5.B 13. C

6.B 14. A 7.A 15. A

8.A

TUKLASIN

Batay sa sariling pagkaunawa ng mag-aaral

ang kasagutan

Gawain 1

Batay sa sariling pagkaunawa ng mag-aaral

ang kasagutan

Gawain 2

A.Mesopotamia

B.Tsino

C.Egypt

D.Indus

Gawain 3

Batay sa sariling

pagkaunawa ng mga mag-

aaral ang kasagutan

Gawain 4

Mesopotamia – Ziggurat

Hanging Garden

Zoroastrianismo

Indus – Taj Mahal

Sistemang Caste

Hinduismo

ISAISIP

Mesopotamia – cuneiform

Ziggurat

Gulong

Water clock

Unang mapa

Indus – Ayurveda Arthashastra

Ramayana at

Mahabharata

Tsino – seda

Kalendaryo

Chopsticks Pamaypay

Paying

Compass

Wheelbarrow

Egypt – Great Pyramid

ISAGAWA

Batay sa sariling

pagkaunawa ng mag-aaral

ang kasagutan

TAYAHIN

1.C 11. B

2.D 12. C

3.D 13. A

4.A 14. C

5.B 15. C 6.B

7.D

8.B

9.B

10.B

KARAGDAGANG GAWAIN

Batay sa sariling

pagkaunawa ng mag-aaral

ang kasagutan

Egypt – Great Pyramid Mummification

Monoteismo

Gawain 5 Batay sa sariling

pagkaunawa ng mga mag-

aaral ang kasagutan

Gawain 6

1.Gilgamesh

2.Hinduismo 3.Mummy

4.Geomancy

5.Porcelana

6.Papyrus

7.Great Pyramid 8.Ayurveda

9.Gulong

10.Sexagesimal

Page 31: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

25

Sanggunian

Blando Rosemarie C. et al. 2014. Kasaysayan ng Daigdig. Araling Panlipunan –

Modyul ng Mag-aaral. Department of Education-Instructional Materials

Council Secretariat. DEPED Complex Meralco Avenue, Pasig City: Vibal

Group, Inc.

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Baitang 1-10. DepEd Learning

Portal. Mayo 2016. https://lrmds.deped.gov.ph/

K to 12 Curriculum Most Essential Learning Competencies in Araling Panlipunan.

Deped Learning Portal. https://lrmds.deped.gov.ph/detail/18275

Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan. Manwal ng Guro. Department

of Education-Instructional Materials Council Secretariat. Deped Complex

Meralco Avenue, Pasig City. Vibal Group, Inc. 2014.

Project EASE Araling Panlipunan III. “Modyul 3 Ang Mga Unang Kabihasnan”

http://www.lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/MODYUL_03

UNANG_KABIHASNAN.PDF

Vivar, Teofista L. et.al. 2000. Kasaysayan ng Daigdig Batayang Aklat Para sa

Ikatlong Taon. Kagawaran ng Edukasyon-Instructional Materials Council

Secretariat. DEPED Complex Meralco Avenue, Pasig City: SD Publications,

Inc.

Page 32: Araling Panlipunan...itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education Region III – Learning Resources

Management Section (DepEd Region III-LRMS)

Office Address: Diosdado Macapagal Government Center

Maimpis, City of San Fernando (P)