Embed Size (px)
Citation preview
Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga magulang ay sina Placido
Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga talumpatiEnero 30, 1896 Ang kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa Kupang Bulacan, Bulacan noong
Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong Hunyo 19, 1861 sa
Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, ZamboangaDisyembre 30, 1896
Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
g tuberkolosis at namatay sa Barcelona, Espanya
Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – pangulo
Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa
Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896 Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;
3. pagpapatibay ng Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar
ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896 Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;
4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;
5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang mapadali ang pagdinig ng mga kaso;
6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa sa mga pamahalaang panlalawigan.
Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile
4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa
Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896 Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;
4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;
5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang mapadali ang pagdinig ng mga kaso;
6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa sa mga pamahalaang panlalawigan.
Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile
4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa
Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896 Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;
4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;
5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang mapadali ang pagdinig ng mga kaso;
6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa sa mga pamahalaang panlalawigan.
Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda
Ang Kilusang Reporma
Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari – Padre Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado – ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin, ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila2. Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya3. Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya4. Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya5. Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino6. Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang propaganda.
Enero 15, 1898 – Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.Graciano Lopez Jaena – ang unang patnugot ng pahayaganMarcelo H. del Pilar – pumalit siya sa taong Disyembre 1895Nobyembre 15, 1895 – Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar – Plaridel, Araw at Gabi, Dolores ManapatJose Rizal – Dimasalang, Laong LaanMariano Ponce – Tikbalang, Naning, KalipulakoAntonio Luna – Taga-ilogJose Maria Panganiban – Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile
4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa
Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896 Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa
ng pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;
4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;
5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang mapadali ang pagdinig ng mga kaso;
6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa sa mga pamahalaang panlalawigan.
buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang
mapadali ang pagdinig ng mga kaso;6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa
sa mga pamahalaang panlalawigan. Agustin de la Rosa – piskal
Bonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na
cedula;5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang
mapadali ang pagdinig ng mga kaso;6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa
sa mga pamahalaang panlalawigan.
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang – isang etnolohistang AustralianoDr. Miguel Morayta – Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena
ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwentoICCG International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga talumpatiEnero 30, 1896 Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Fray Botod2. La Solidaridad3. La Hiya del Fraile4. Esperanza5. Discursos y Artifulos Varios
Marcelo H. Del Pilar ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa Kupang Bulacan,
Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, EspanyaAng kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas4. Dudas5. La Soberania Monacal6. La Frailocrasia Filipinas7. Dasalang at toksohan8. Dupluhan9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa
Jose P. Rizal Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong Hunyo 19, 1861
sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya ang tulang “Sa aking Kababata” na nagturo ng pagmamahal sa sariling wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa Dapitan, ZamboangaDisyembre 30, 1896
Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa Bagumbayan (Luneta ngayon)
Ang kanyang mga akda:
1. Noli Me Tangere2. El Filibusterismo3. A La Suventad Filipina4. Mi Ultimo Adios
Asocasion Hispano – Filipino Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta – guro ng Unibersidad Central de MadridFelipe de la Corte – may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:1. pagkakabuklod ng buong kapuluan;2. pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;3. pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;4. pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;5. pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador – panguloAgustin de la Rosa – piskalBonifacio Areval – ingat-yamanDeodato Arellano – kalihimJose P. Rizal – ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si Jose Maria BasaHulyo 6, 1892 – dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort SantiagoCuerpo de Compormisarios – nagpatuloy na sumusuporta sa La Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan
May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng pamahalaang bayan;2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na cedula;5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang mapadali ang
pagdinig ng mga kaso;6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa sa mga
pamahalaang panlalawigan.
