103
Copia de una Historia de los Reynos de Culhuacan y Mexico escrita de letra de Dn. Fernando de Alva Ixtlilxochitl; y le falta la primera oja. ñññ ò001 (fol. 1) ø que coztic quauhtli, coztic ocelotl, coztic coatl, coztic tochin, coztic mazatl == Xitlaminacan huitztlan huitznahuatlalpan Amilpan Xochitlalpan ompa /conquimihuazque/ {anquiminazque} tlatlauhqui quau{h}tli, tlatlauhqui ocelotl, tlatlauhqui coatl, tlatlauhqui tochin, tlatlauhqui mazatl. ø Auh iniquac in oantlaminato ø ye imac in Xiuhtecuhtliin huehue teotl xiqui{n}tlalican in quipiazque eintin Mixcoatl, Tozpan, Ihuitl : yehuantin in totoca in tenamaztli eteme. /ihuan in yuh/ Ihuin inin quinmachti Chichimeca in Itzpapalotl. Auh in ye huitze in Chichimeca quinyacana in mixcoa in centzon mixcoatic quicaco chiucnauhtilli huican chiucnauh ixtlauatl ipan auh niman oncan imac huehuetzico quin qua ynytzpapalotl in CCCC mixcoa quintlami zayuh in iztac mixcoatl in quinotocayotia mixcoaxocoyotl chollo ø imacpaquiz heycomitl y yticpacallactihuetz, auh in itzpapalotl quicuitihuetz in hueycomitl, hualquiztihuetz in mixcoatl niman quimimin quinnotz in omicca CCCC mixcoa hualhuetzque niman quimiminque, auh in omic niman quitlatique auh in inexpo ic mixconoque, ihuan ic mixtetliccomoloque {tlilcomoloque} : auh in mocauh in tlaquimilol mochiuh oncan mocenchichiuhque in itocayocan Mazatepec. Oncan tzintic in xiuhpohualloni nauhtetl ic 1 acatl ó001 ic 2 tecpatl ic 3 calli ic 4 tochtli. 1 acatl, ipan quizque chicomoztoc in chichimeca omito omoteneuh inimitolloca . ø In xiuhtlapohualiztli, in tonalapohualiztli in cecempohuallapohualiztli huel yehuantin in netlacuitlahuilliz mochihuaya: ñ in motenehua oxomocon cipactonal.

Analesdecuauhtitlan

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Analesdecuauhtitlan

Copia de una Historia de los Reynos de Culhuacan y Mexico escrita de letra de

Dn. Fernando de Alva Ixtlilxochitl; y le falta la primera oja.

ñññ

ò001 (fol. 1) ø que coztic quauhtli, coztic ocelotl, coztic coatl, coztic

tochin, coztic mazatl == Xitlaminacan huitztlan huitznahuatlalpan Amilpan

Xochitlalpan ompa /conquimihuazque/ {anquiminazque} tlatlauhqui quau{h}tli,

tlatlauhqui ocelotl, tlatlauhqui coatl, tlatlauhqui tochin, tlatlauhqui mazatl.

ø Auh iniquac in oantlaminato ø ye imac in Xiuhtecuhtliin huehue teotl

xiqui{n}tlalican in quipiazque eintin Mixcoatl, Tozpan, Ihuitl : yehuantin in

totoca in tenamaztli eteme. /ihuan in yuh/ Ihuin inin quinmachti Chichimeca in

Itzpapalotl.

Auh in ye huitze in Chichimeca quinyacana in mixcoa in centzon mixcoatic quicaco

chiucnauhtilli huican chiucnauh ixtlauatl ipan auh niman oncan imac huehuetzico

quin qua ynytzpapalotl in CCCC mixcoa quintlami zayuh in iztac mixcoatl in

quinotocayotia mixcoaxocoyotl chollo ø imacpaquiz heycomitl y

yticpacallactihuetz, auh in itzpapalotl quicuitihuetz in hueycomitl,

hualquiztihuetz in mixcoatl niman quimimin quinnotz in omicca CCCC mixcoa

hualhuetzque niman quimiminque, auh in omic niman quitlatique auh in inexpo ic

mixconoque, ihuan ic mixtetliccomoloque {tlilcomoloque} : auh in mocauh in

tlaquimilol mochiuh oncan mocenchichiuhque in itocayocan Mazatepec.

Oncan tzintic in xiuhpohualloni nauhtetl ic 1 acatl ó001 ic 2 tecpatl ic 3 calli

ic 4 tochtli.

1 acatl, ipan quizque chicomoztoc in chichimeca omito omoteneuh inimitolloca .

ø In xiuhtlapohualiztli, in tonalapohualiztli in cecempohuallapohualiztli huel

yehuantin in netlacuitlahuilliz mochihuaya: ñ in motenehua oxomocon cipactonal.

Oxomoco qúnú oquichtli cipaltonac qúnú cihuatl in nehuan catca huel huehuetque

illamatque in yehuantin, auh in zatepan noyuh tocayotilloya in huehuetque,

illamatque catca =

2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl,

10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == ø 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4

Page 2: Analesdecuauhtitlan

acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli,

12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6

tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl, 13

calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8

calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli : matlactli {omei}

tochtli ipan pehua in xiuhtlapohual tetzcoca inin chichimecayelix.

Ce acatl, ipan motlatocatlalli chicontonatiuh (Quauhtitlan) ompa in Quetzaltepec

huallatocattitia. ø 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, ipan xihuitl

tlaltech acico in chichimeca Quauhtitlancalque in oncan macuexhuacan Huehuetocan

caomito omoteneuh inic quizque chicomoztoc inyuh quimatia in ipan ce acatl

xihuitl peuh inin xiuhpohual chichimeca Quauhtitlancalque.

Auh inipan macuili acatl xihuitl ipan acico in chichimeca tlamintinemia atle ø

incal, atle intlal, atle intlaquenyan manqui tilmatli, zan ehua tlaquemitl, zan

pachtli ò002 in quimoquentiaya. Auh in inpilhuan zan chitaco huacalco in

huapahuaya. Quiquaya huey nochtli, huey comitl tzihuac xilotl xoconochtli --

miyec yuqui hiyohuiaya ixquichica in caxtolpohual xihuitl ipan epohualli on

nahui inic acico ipan altepetl Quauhtitlan ; inipan peuhtzintic in tlatocayo

Chichimeca Quauhtitlan calque ompa initoz motoquiz in tlacpan {mitoz mocaquiz in

tlacpac} ipan xihuitl ipan neltitica in ce acatl xihuitl ocotlipan in

motlatocatique. Inipan inin xiuhcahuitl inipan nemia in Chichimeca mitoa

motenehua caoc yohuayan, ø ic mitoa in oc (fol. 2) yohuayan ca ayatle intenyo

itoca ayatlepaquiliztlicatca, za nocnenontinenca eta. 6 tecpatl, 7 calli, ipan

Primera edad. In yuh ca intlatol in neyolpololiz catca huehuetque yuquimatin

{yuquimatia}, ipan tzintic moman in tlalli in tlalticpactli. 8 tochtli : ic 4

sol. in tonatiuh, nahui eecatl itonal - 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12

tochtli, 13 acatl, 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7

tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli. Ic ome edad motenehua mitoa

totol edad. 12 acatl, 13 tecpatl == Ce calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5

calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl : ic ey edad 5 sol de nahuecatl.

Page 3: Analesdecuauhtitlan

ø 9 calli, ipan maltepetlalique Chichimeca colhuaque : 10 tochtli, 11 acatl, 12

tecpatl, 13 calli.

ø Quauhtitlan tlatocati 7 tonatiuh manialtepetl macuexhuacan ==

Ce tochtli ipan in xiutique {tzintique} in Tolteca, oncan opeuh inin xiuhpohual

inipan in ce tochtli motenehua mitoa, ca yuh nauhtlamantli mochiuh nemiliztli

ipan iya CCCC ñ macuili edad. == in iuhqui matia huehuetque inipan in ó002 ce

tochtli, ipan moman in tlalli in ilhuicatl, ihuan yuhquimatia iniquac omoman

tlalli in ilhuicatl oyuh nauhtlamantli onoca in tlaca nauhtlamantlinemiliztli,

omochiuh iniuhquimatia ce centetl in tonatiuh catca, auh quitohuaya canextli in

quinchichiuh inquinyocox inteuh quitohuaya itech quitlamiaya in Quetzalcoatl

chicome eecatl ytonal in quinchiuh in quinyocox.

ø Inic ce tonatiuh on manca in itziuccan 4 atl initonal mitoa atonatiuh inipan

in ye iquac in mochiuh in atoco ac in anenextihuac in tlacamichtihuac.

Inic ome tonatiuh on manca4 ocelotl in itonalcatca motenehua ocelotonatiuh, ipan

mochiuh tlapachiuh in ilhuicatl in tonatiuh, iniquac amo otlatocaya can nepantla

tonatiuh, mochihua niman tlayohuaya in onotlayohuac niman Tequaloya.

Auh ipan inin Quinametin nemia conitotihui in huehuetque in huetlapalolizcatca

matimohuetziti ipampa in aquin huetzin ic cen huetzin.

Inic ei tonatiuh on manca 4 Quiahuitl in itonal ø mitoa Quiyauhtonatiuh, ipan in

in mochiuh inipan tlequiauh in onoca yc tlatlaque, ihuan ipan xaltequiyauh

conitohua iquac motepeuh in Xaltetl intic itta ihuan popozocac in tezontli,

ihuan iquac momaman in texcalli chichichiliuhticac.

Inic 4 tonatiuh, 4 ecatl intonal ecatonatiuh, ipan in ecatocoac ozomatihuac

quautla quin tepehuato in onoca tlaca Ozomatin.

Inic macuilli tonatiuh 4 ollin in itonal mitoa ollintonatiuh ipampa molini in

otlatoca auh in yuh conitotihui in huehuetque, ipan inin mochihuaz tlalloliniz

mayanaloz inic tipolihuizque.

ø ò003

2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli,

10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli,

Page 4: Analesdecuauhtitlan

1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli,

9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == In ipan in 13 acatl

quilmachyeipan in tlacat in axcan onmantiuh tonatiuh, ye iquac tlauez ye iquac

tlathuic in axcan onmantiuh ollin tonatiuh. 4 ollin in itonal, ic 5 inin

tonatiuh on mani ipan tlalloliniz mayanaloz == 13 acatl ipan mic 7 tonatiuh

macuexhuacan. 65 xihuitl tlatocat Quauhtitlan.

Ce tecpatl xihuitl ipanin motlatocatique in Tolteca quimotlatocatique

Mixcoamazatzin inquitzinti Tolteca tlatocayotl == Zan no ipan xihuitl

motlatocatlalli in Quauhtitlan Tlatohuani Xiuhneltzin ompa in............ ø Ce

xihuitl in ompa catca huel (fol. 3) miquanique Quaxoxouhcan imatian in Diablo

mixcoatl oc quinhuicatinemi in iquac. Auh inipan xiuhneltzin moquaxochti ñ za

tepan quimichihua in chichimeca yayaque in Ahuacan Tepehuacan quin cacahuato

quin mamacac in itlatqui inin {o}chichihual catca. == 2 calli, 3 tochtli, 4

acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli,

12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6

tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl, 13

calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8

calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. 1 acatl, 2

tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10

tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl.

Ce tecpatl ipanin motlatocatique in Chichimeca ó003 Quauhtitlancalque, inic

yancuican tzintic chichimecatlatocayotl Quauhtitlan ø ompa in itocayocan

nequameyocan, inic yancuican quimotlatocatique Vactli. Auh inyuh catqui in

tlatolchichimeca huehuetque conytotinque ; ca iniquac peuh in tlatocayo

chichimeca ce tlacatl cihuatl itoca Itzpapalotl quin nonozquimilhuian

anquitlalizque in amotlatocauh yehuatl in Vactli. ompa xihuian in nequameyocan

xicmanatin tzihuac calli, nequamecalli auh oncan anquiteuzque tzihuac petlatl

nequame petlatl, auh niman anyazque in ompa tlapco ompa antlaminazque noyuhqui

in {mictlampa teotlalli yitic antlaminazque. No yuhqui in huitztlampa ompa

antlaminazque no yuhqui in amilpanpa in [xochitlalpa]} /huitztlampa/ ompa

antlaminaaque,

Page 5: Analesdecuauhtitlan

auh iniquac oantlaminato in oaanquimacito in Teteo in xoxouhqui in coztic in

iztac in tlatlauhqui Quauhtli, Ocelotl, Coatl, Tochin eta. == ø Auh niman

anquintlalizque in quipiazqu‚ Xiuhteuctli in tozpan ihuan yhuitl ihuan Xiuhnel

eta. Oncan /ùùù/ yuccizque in amomalhuan, iquac in omotlatocazauh Vactli in 9

nahuilhuitl monequiz in amomal eta. == Auh in motlatocatique in chichimeca

yehuantin in nican motocayotia Mixcohuatl Xiuhnel Mimich Quahuicol == Auh niman

yehuantin Itztlacoliuhqui nequametl amimitl iquehuac nahuacan == Auh in cihua

chichimeca cohuatl minhuatl ø Coacueye yaocihuatl chichimecacihuatl tlacochcue,

auh niman huel oncan ce tlacatl chichimecapilli quixquetzque in mochipaqui

yacanaz, auh quichiuhque ce aztapamitl inic quitquitinemia in Teyacancauh in

campayaz in canin motlaliz ic ittoz inic ompa monechicotiazque == Amo yyeyan

yez == Auh in omochiuh in niman huel iquac in ipan ce tecpatl xihuitl ipan yaque

Xitinque in chichimeca, inic nohuiyan yaque ò004 Ahuacan tepehuacan, Michuacan,

Cohuixco, ø Yopitzinco, Totolan, Tepeyacac, Quauhquechollan, Huexotzinco,

Tlaxcallan, Tliliuhquitepec, Zacatlantonco, Tototepec, auh cequintin mocuepque

yaque in ompa Cuextlan, cequintin yaque Acolhuacan ahuic nenque ahuic yatinenca

in montenehua ompa tlayacantiaque Huexotzinco, Tepolnextli tlanquaxoxouhqui

Xiuhtochtli yehuantin inin quinxexelo quaxoxouhcan Tlacatecolotl in

quincacahuato Ahuacan tepehuacan == In nican tlamitlatolli tlacpac mitoz iquac

tlatocatia Xiuhneltzin Quaxoxouhcan manca in altepetl ø Coauhtitlan == 2 calli,

3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli,

11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl == ñ 1 calli, ¡pan in xihuitl in momiquilli

inintlatocauh Tolteca inquitzinti in tlatocayotl in itoca Mixcoamazatzin, niman

on motlalli Huetzin in Tollan tlatocat == 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5

calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl,

13 calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl : ipan mic

initatzin Quetzalcohuatl itoca Totepeuh, auh niman iquac motlatocatlalli

Ihuitimal in tlatocat Tollan == 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, ll

tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. == øø 1 acatl yuh motenehua mitoa ipanin in

tlacat Quetzalcohuatl ictocayotilo Topiltzin (fol. 4.) Tlamacazqui. Ce acatl

Quetzalcohuatl, auh mitoa in inantzin catca ø itoca Chimaman, ihuan yuh

Page 6: Analesdecuauhtitlan

intalhuillo, inic motlalli in itic inantzin quetzalcohuatl chalchihuitl quitollo

== 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9

acatl. Inipan in 9 acatl ipan quitemo in itatzin ó004 Quetzalcohuatl, iquac ye

achi xitlamati ye chiucnauhxiuhtia quito nami in notatzin maxicotla ? Maix

comitlachia ? Auh niman ilhuiloc caomomiquilli ca nachca in motocac

maxicmottilli, ø niman ic ompa inin Quetzalcohuatl, auh niman qui quitemo

iniomiyo, auh in oquiquixti ohmitl. Ompa quitocat in initeocal yiztic in

motocayotia Quillaztli. 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl. == 1

tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9

tecpatl, 10 calli ; ipan in xihuitl momiquili in Quauhtitlan tlatohuani catca

Vactli, epohualli omome xihuitl in tlatocattiticatca, ø yehuatl in intlatohuani

catca amoquiximatia inic motocacintli in qualoni, ihuan amoquimatia in

macehualhuan, inic mochihua tilmatli. Zan oc yehua tlaquemitl quiquemia, zan

o[c] tototl cohuatl tochin mazatl inin tlaqual catca ayamono calli quipiaya, zan

oc ahuic yatinemia quiztinemia == 11 tochtli, ipanin motlatocatlalli in

Cihuapilli Xiuhtlacuilolxochitzin oncan manca i‡a‡acal in Tianquiztenco axcan

Tepexitenco in manca. Auh inin Cihuapilli inic itechcauh altepetl mitoa izihuauh

catca in Vactli, ihuan huel quinotzaya in Diablo Itzpapalotl == 12 acatl, 13

tecpatl == 1 calli, 2 tochtli, ipanin acico in Quetzalcoatl in ompa

Tollantzinco, oncan nauhxiuhti quichiuh in ezahualcal ixiuhhuaxalcal, ompa

quizaco cuextlan in cecni icpanoc tequappantli quitecac yuh mitoa onoc in axcan.

3 acatl, 4 tecpatl, {murio Ihuitimal} 5 calli : ø ipanin xihuitl canato in

Tolteca in yehua Quetzalcohuatl, inic quimotlatocatique in oncan Tollan, ihuan

in Teopixcauh catca == Cecni omicuillo in ixtolloca == 6 tochtli, 7 acatl ; ipan

mic Xiuhtlacuilolxochitzin Cihuapilli Quauhtitlan 12 xihuitl ò005 tlatocat - 8

tecpatl, ipan in xihuitl motlatocatlalli in ñ Ayauhcoyotzin Quauhtitlan

tlatohuani, ompa in ito cayocan Tecpanquauhtla. 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl,

12 tecpatl, 13 calli. == 1 tochtli, 2 acatl : Tetzcoco tlatolli, ipan mic

Quetzalcoatl topiltzin Tollan colhuacan. ==

Inipan 2 acatl quichiuh inezahualcal ytlamacehuayan ytlatlatlauhtiayan in

topiltzin in ce acatl Quetzalcoatl nauhtetl in quimaman ical yxinxapalcal

Page 7: Analesdecuauhtitlan

itapachcal iteccizcal iquetzalcal in oncan tlatlatlauhtiaya, tlamacehuaya ø auh

mozauhtinemia auh oc huel yohualnepantla in apantemoya in oncan motocayoti

atecpan amochco auh ompa in onmo huitztlaliaya in xicocotl in icpac yoan huitzue

[huitzco], ihuan tzincoc, ihuan nonohualcatepec. Auh in ihuitzquichihuaya

chalchiuhtli iniyac Xoyauhquetzalli. Auh in quitlanamacaya Teoxiuhtli,

Chalchiuhtli Tapachtli. Auh inin axtlahual catca cohuatl tototl papalotl in

quinmictiaya == Auh motenehua mitoa ca ilhuicatl yitic in tlatlatlauhtiaya in

moteotiaya. Auh in quinotzaya citlali incue citlallatonac tonacacihuatl

tonacateuctli ø tecolli quequi, yeztlaquanqui tlallamanac tlallichcatl == Auh

ompa ontzatzia yuh quimatia onomeyocan chiuhnauhnepaniuhcan inic maui in

ilhuicatl auh inyuhquimatia yehuantin ompa chaneque in quinnotzaya in quin

tlatlatlauhtiaya huel mocnomattinenca tlaocoxtinenca == Auh ixpan imatian

yequene yehuatl quinexti in huey necuiltonaliztli in chalchiuhtli in teoxiuhtli,

auh in teocuitlatl in coztic in yztic in Tapachtli in tecciztli in quetzalli in

xiuhtototl in tlauhquechol in zaquan in tzinitzcan ó005 in ayoquan. Auh ihuan

quiuaxti in tlapapalcacahuatl in tlapapalichcatl. Auh huel huey toltecatl catca

inipan ixquich itlachihual initlaquaya iniatliya in tapalcatl xoxoctic (fol. 5)

quiltic yztac coztic tlapaltic ø tlacuilolli, ihuan occequi miyec. Auh iniquac

nemia Quetzalcoatl quitziuhtica quipehualtica yteocal quimaman Coatlaquetzalli

ihuan amo quitzonquixti amo quipantlaz == Auh iniquac nemia amomonextiaya

teixpan huel ohuican calitec in catca in pialloya auh inquipiaya initecpoyohuan

mieccan quitzaquaya, auh in izquicantzacuia itzquican cecentlamantin oncan catca

initecpoyohuan. Auh inipan catca chalchiuhpetlatl, quetzalpetlatl,

teocuitlapetlatl :auh omito omoteneuh nauhtetl in quimaman inezahualcal == auh

mitoa mototolhua iniquac nenca Quetzalcoatl miecpa icamocayahuaz nequia in

tlatlacatecolo, inic tlacatica moxtlahuaz in tlacamictiz. == ø Auh ayequinec

ama‡izca cenca quintlazotla ya inimacehualhuan in tolteca catca zan mochipa

yehuatl in axtlahual catca in quin mictiaya in coatl, tototl, papalotl. Auh

motenehua mitoa yoatzihuatl ic quinxiuhtlati in tlatlacatecollo yc oncan

quipehualtique inic icamocenca yauhque inic quiquequeloque in oquitoque in

oquinecque in tlatlacatecollo inic quitollinizque in Quetzalcoatl. Auh inic

Page 8: Analesdecuauhtitlan

quichololtizque yuhneltic mochiuh ya == 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,

7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli.

1 acatl, in ipan in xihuitl in mic quetzalcoatl : auh mitoa zan ya in tlillan

tlapallan inic ompa miquito niman on motlatocatlalli in Tollan tlatocat itoca

ò006 Matlacxochitl. Niman motenehua in quenin zanyaquùùù huaztlacamictiz niman

mononotizque in tlatlacatecolo == In ø motocayotiaya Tezcatlipoca, ñ ihuan

ihuimecatl Toltecatl quitoque camonequi zan quitlalcahuiz inialtepeuh oncan

tinemizque quitoque matic chihuacan octlitic ytizque inictic tlapololtizque inic

aocmo tlamacehuaz. Auh niman quito in Tezcatlipoca ca niquitoa in nehuatl :

maticmacati inacayo quenquitoz quimonepan ilhuique, inic yuhquichihuazque niman

achtopaya in Tezcatlipoca. Concuic Tezcatl necoc cemiztitl cenquimilo : auh in

oacic ompaca Quetzalcoatl quimilhui in quipiaya y tecpoyohuan Xicmilhuilitin in

Tlamacazqui ca ohualla telpochtli mitzmomaquilico ø auh mitzmottitilico in

monacayo callacque in tetecpoyo quicaquiltito in Quetzalcoatl quimilhui tleinon

cocol tecpoyotl tlein nonacayo in oquihuel cuic xicyttacan quin iquac

hualcalaquiz, amo quimititiznec quimilhui, canonomatca nicnottitiliz in

Tlamacazqui xiquilhuitin quilhuito amo cia cenca mitzmottiliz nequi : quito in

Quetzalcoatl mahualauh cocol connotzato in Tezcatlipoca, callac quitlapallo

quilhui nopiltzin Tlamacazqui. Ce acatl Quetzalcoatl : nimitznotlapalhuia, ihuan

nimitznottilico in monacayotzin quito in Quetzalcoatl otiquihiyohuicocol campa

tihualla tlein nonacayo manic itta. Quilhui nopiltzin tlamacazqui ca

nimomacehual ompanihuitzin nonohualcatepetl itzintlan maxicmottili in

monacayotzin, niman cenmacac in Tetzcatl quilhui maxi miximati maxi

mottanopiltzin ø ca ompa tonneciz in tetzcatl. Auh niman mottac in Quetzalcoatl

cenca momauhti ó006 quito in tlanech itta can nomacehualhuan a‡omotlalozque

ipampa cenca ixquatol mimiltic, ixtecocoyoctic

huel nohuian xixiquipiltic inixayac amotlacacimalle in oquittac tezcatl quito

aicnech ittaz in nomacehual zanican niyez, niman hualquiz guitlalcahui in

Tezcatlipoca, auh mononotzque in ihuimecatl inic amohuel yoa mocayahua quito in

ihuimecatl maoc yehuatl yauh in coyotl inahual in amantecatl ø quicaquiltique

inic yehuatl yaz, Coyotl inahual in amantecatl quitoca yequalli mani yauh, mani

Page 9: Analesdecuauhtitlan

quitta in Quetzalcoatl niman ya == Quilhui in Quetzalcoatl nopiltzin caniquitoa

maximoquixtimamitz mottilican in macehualtin, manimitz nochichihuili, (fol. 6)

inic mitzmottilizque quilhui xicchihua niquittaz nococol, auh niman quichiuh in

amantecatl in coyotl inahual achtoquichiuh iniapanecayouh Quetzalcoatl, niman

quichihuilli ixiuhxayac concuic tlapalli, ic conteuchichilo concuic coztic inic

quixquauhcallichiuh, niman quicocoatlanti. niman quichihuilli in itentzon

xiuhtototl tlauhquechol, inic quitzimpachilhui ø in oquicencauh inyuhqui

inechichihual catca Quetzalcoatl noman commacac tezcatl in omotlac cenca

moqualittac, niman huel iquac quiz in Quetzalcoatl in oncan pialloya. Auh niman

ya in coyotl inahual in amantecatl quilhuito in ihuimecatl. Ca onic quixtito in

Quetzalcoatl octixiauh quito ca ye qualli, niman quicmocniuhti itoca toltecatl

ininehuan yaque in yeyazque, niman huallaque xonacapacoyan, itlanmotlalico icuen

chiuhcauh in Maxtlaton toltecatepec tlapiaya, niman noquichiuhque in quillitl in

tomatl in chilli in xillotl in ò007 exotl. Auh zan quezquilhuitl in mochiuh, Auh

no ihuan oncan catca metl quitlanilique in maxtla, zan nahuilhuitl in

conoctlalique niman concentenque yehuantin quinextique ø in quauhneccontotontin

yehuatl inic oncontenque octli, niman yaque in ichan Quetzalcoatl in ompa tollan

ñ mochi quitquique in inquil in inchil eta. Ihuan octli acito on moyeyecoque

amociaya in quixiaya Quetzalcohuatl, inic calaquizque oppa expa quin cuepque amo

celiloya zatepan tlatlaniloque incanin inchautlananquilique quitoque, ca oncan

in tlamacazcatepec in toltecatepec yuhquicac in Quetzalcoatl ic quito

mahualcalaquican callacque auh quitlapaloque yequene quimacaque in quilitl eta.

Auh in oquiquo occepa quitlatlauhtique quimacaque in octli. Auh quimilhui, ca

amoniquiz ca ninocahua axoteihuinti, anocetemicti quilhuique mamomapiltzin ic

xicpallo, ca tetlahueli cahuitztli in Quetzalcoatl imapiltica quipallo in

oquihuelmat quito ø maniqui cocol inocecon ic quilhuique in tlatlacatecollo

nahui inticmitiz yuhquimacaque ic macuilli quilhuique motlatoyahualtzin auh in

oquic ninan mochintin quin macaque in itecpoyohuan mochintin mamacuilli in

quique in oquin centlamantique {centlahuantique}, occepa in tlatlacatecollo

quilhuique in Quetzalcoatl nopiltzin maximocuicati itzcatqui in mocuicatzin in

ticmehuiliz, niman quehuili in ihuimecatl == Quetzal quetzal nocalli zaquan no

Page 10: Analesdecuauhtitlan

callin tapach no callin nic yacahuaz anya. == Auh in yepactica Quetzalcoatl

quito xicanatin in nohueltiuh Quetzalpetlatl ma tonehuantitlahuanacan, ø yaque

in itecpoyohuan in ompa tlamacehuaya nonohualcatepec quilhuito nopiltzi

cihuapilli ó007 Quetzalpetlatl mozauhquicatimitztanilico : mitzmochilia in

tlamacazqui in Quetzalcoatl itlan timoyetztiyetiuh quitoca ye qualli matihuian

cocoltecpoyotl. Auh in ohualla itlan motlalli in Quetzalcoac niman oquimacaque

in octli nahuinoce itlato yahual ic macuilli. Auh in tetlahuantique in

ihuimecatliyhuan toltecatl niman yeno ic quicuicatia in ihueltiuh Quetzalcoatl

quehuilique == Nohueltiuh cantiyanemeyan tiquetzalpetlatl in mantitlahuanacan a

y ya y ya in ye an == Ino ihuintique aocmo quitoque in tlaca titlamaceuhque auh

niman aocmo apantemoque ø aocmo mohuitztlalito aoctle quichiuhque in

tlahuizcalpan auh in otlatl inic cenca tlaocoxque icnoyohuac in inyollo. Niman

on can quito in Quetzalcoatl onotlahueliltic niman ye ic tlaocolcuica inic

quicuicayoti inic yaz oncan queutiaya (fol. 7) no tlapohual ce tonal no callan :

ma nican aya queyamanican no nicanan mayeon maniye quehuatlallaque zan ya cococ

tlacoyotl aycaninozcaltica == yconcamatl quiuh ycuic aya nech itquiticatca yehua

nonan ø axyacon cueyeanteotl aypillo yyaa nichoca yyayaan == Iniquac ocuicac

Quetzalcoatl niman mochintin tlaocoxque initecpoyohuan chocaque niman ic no

oncan cuicaque in queuhque.

Aya techon yacuiltonoca yehuan noteuchuan yehuan Quetzalcoatlan mochalchiuh

papahua quahuitl yezacanatlapan matic ya itzcan yehuan mantichocacan can. ñ11

Auh inocuicaque ytecpoyohuan Quetzalcoatl niman oncan quimilhui cocol tecpoyotl

maixquich manictlalcahui in altepetl mani yauh xitlanahuatican

maquichihuacantepetle calli, niman izyuhca quixinquecentetl tepetlacalli. Auh

iniquac oquixinque in oyecauh, niman oncan ò008 quitecaque in Quetzalcoatl. Auh

zan nahuilhuitl in tepetlacalco onoca, iniquac amo mohuelmati niman quimilhui

initecpoyohuan maixquich cocol tecpoyotl matihuiyan nohuian xictzatzaquacan

xictlatican inotic nextica in paquiliztli in necuiltonolli in ixquich

taxcatotlatqui. Auh initecpoyohuan yuhqui chiuhque oncan tlatlatique in

incaltieyan catca Quetzalcoatl in itocayocan atecpan amochco. == Niman ic ya in

Quetzalcoatl moquetz quincennotz in itecpoyohuan quin choquilli niman yaque ompa

Page 11: Analesdecuauhtitlan

tlamaztiaque in tlillan in tlapallan in tlatlayan, auh nohuian quitztia

moyeyecotia acantlahuelittac, ø auh in oacic inompa tlamattihuia, niman occeppa

oncan chocac tlaocox == Ye ipan ininxihuitl ce acatl motenehua mitoa iniquac

oacito Teoapan Ilhuica atenco niman moquetz chocac concuic initlatqui mochichiuh

in yapanecayouh inixiuhxayac, et. == Auh iniquac omocencauh niman ic imomatca

motlati motlecahui, ic motocayotia in tlatlayan in ompa motlatito in

Quetzalcoatl. Auh mitoa iniquac in yetlatla niman yeic aco quiza in ininexyo.

Auh in neci ya in quittaya mochitlazototome in aco quiza in ilhuicac ;

quimonitta tlauhquechol xiuhtototl tzinitzcan ayoquan tozneneme allome cochome,

ixquich in occequitlazototome, auh in ontlan inexyo niman yeic aci quiza

iniyollo Quetzaltototl in quitta, auh iniuhqui matia ilhuicac ya ilhuicac calac

ø quitohuaya in huehuetque yehuatl mocuep in citlallin in tlahuizcal{pan}pohual

neci, iniuhquitoa, iniquac necico in mic Quetzalcoatl ye quitocayotiaya

tlahuizcalpan teuctli iquitoaya iniquac mic zan nahuilhuitl ó008 in amonez

quitoaya iquac mictlan nemito, auh no nahuilhuitl momiti ic chicueilhuitica in

necico huey citlalli in quitoaya Quetzalcoatl, quitoaya iquac moteuctlalli. ==

Auh inyuhquimatia iniquac hualneztiuh in tleiu ipan tonalli cecentlamantin {in}

ipan miyotia, quin mina quin tlahuelix == ø Intla ce cipactli ipan yauh quinmina

huehuetque illamatque mochi yuhque. Intla ce ocelotl, intla ce mazatl, intla ce

xochitl quin mina pipiltotontin. Auh intla ce acatl quin mina tlatoque mochi

yuhqui. Intla ce miquiztli. Auh intla ce quiyahuitl e) quin{mi}mina in quiahuitl

amo quiyahuiz. Auh intla ce ollin, quin mina telpopochtin ichpopochtin. Auh

intla ce atl {acatl}, ictahuaqui et. == Cecentlamantli ic quitenyotiayaya in

huehuetque, illamatque catca (fol. 8) in omoteneuh Quetzalcoatl inic nenca in

ixquichcatlacat ipan ce acatl auh in mic zan no ipan ce acatl inic mocempoa inic

nenca Li˜ años. Ic ontlami in ipan {in} ce acatl xihuitl omito compatlac

Matlacxochitl in Tollan tlatocat == 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6

tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, ø 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13

acatl. 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, ñ12 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7

tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl. 1

calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9

Page 12: Analesdecuauhtitlan

calli, 10 tochtli. Ipanin xihuitl in momiquilli Quauhtitlan tlatoani

Ayauhcoyotzin. LV añ. in tlatocat. Auh no ipan inin momiquilli in Tollan

tlatoani Matlacxochitzin, niman compatlac on motlatocatlall Nauhyotzin in Tollan

tlatocat.

11 acatl, ipan in in xihuitl onmotlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani

Nequamexochitzin ompa ytlatocachan catca in Tepotzotlan miccacalco ic

tocayotilloc in miccacalco, ò009 oncan impan tlatlatzin, inic micque tlatoque,

ihuan Cihuapipiltin ic mocalcauhque za yuh manca inin Zacacal in chichimeca

tlatoque aocmo motlapaloque in oncan in tlatocachanyaz. 12 tecpatl, 13 calli ==

1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli,

9 tochtli, 10 acatl 11 tecpatl, 12 calli, ø Ipan in xihuitl in momiquilli in

Quauhtitlan tlatohuani catca, initoca Nequamexochitzin XV xihuitl in tlatocat.

Auh no yquac momiquili in Tollan tlatoani Nauhyotzin, niman compatlac on

motlatocatlalli Matlaccoatzin. 13 tochtli, ipan in xihuitl motlatocatlalli in

Quauhtitlan tlatohuani Mecellotzin, ompa itlatocachan mochiuh initocayocan

tianquizcolco Quauhtlaapan.

1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli,

9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, l2 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, 2 calli, 3

tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli,

11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl == 1 calli, ipan in in xihuitl momiquilli in

tlatohuani catca Tolla initoca Matlaccohuatzin, on motlatocatlalli Tlilcohuatzin

in Tollan tlatocat. 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl,

8 tecpatl, 9 calli. Ipan in xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatoani

Mecellotzin in tlatocat 36 años. 10 tochtli, ipan in xihuitl in motlatocatlalli

in Quauhtitlan tlatoani in Tzihuacpapalotzin ø 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli ==

1 tochtli, 2 .acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli,

9 tochtli. Inipan in 9 tochtli ipan momiquilli in Tollan tlatoani Tlilcoatzin, ø

auh niman on motlatocatlalli in Huemac itlatocatoca on mochiuh Atecpanecatl, ca

cenca miec in tolloca cecni amoxpan mocaquiz, ca iniquac motlatocatlalli, quin

no iquac mocihuahuati con mocihuahuati itoca coacueye mocihuaquetzqui in

quizcalli tlacatecolotl, oncan in ó009 itocayocan Coacueyecan, oncan chane catca

Page 13: Analesdecuauhtitlan

initoca Coacue : ceciyacatl mochiuh inic patlahuac icuitlapan eta. auh

inomochiuh in niman canuto in xicococ tlenamacac catca in itoca Quauhtli, niman

nia {nic} yehuatl yetlapan icpalpan on motlallico in Quetzalcoatl, ic yehuatl

con mixiptlayoti Quetzalcoatl on mochihuaco in tollan ø yehuatl oteopixcatico

compatlac in Huemac ca Quetzalcoatin Œniquac icamahuiltito yca mocayahuato in

cihua tlatlacatecollo intech acic yehuantin in tlacatecolotl yaotl, ihuan in

mitoa Tezcatlipoca in Tzapotlan nenca ompa hualla inic quiztlacahuico Huemac ñ13

in omocihuacuepque intech acic, niman ic quican {quicauh} in quetzalcoatia omito

ic ye compatlac in Quauhtli, eta. ø 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli

== 1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8

tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, (fol. 9) 13 acatl. 1

tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli. Ipan

tzintic in tlacatetemictiliztli. In ipanin chicome tochtli ipanin mochiuh in

cenca huey mayanalliztli in mitoa mochicontochhuique in tolteca catca chiconxiuh

mayananalliztli iconcanin in cenca ye tlatolinia in ye tlatlatia mayanalliztli,

niman yconcan in tlatlacatecollo quimitlanque initlazopilhuan Huemac ompa

quincahuato in Xochiquetzaliyapan, ihuan huitzcoc, ihuan xocococ {xicococ}, inic

icamoxtlahuato pipiltzitzintin ø yancuican ompa tzintic in tlacateteuh

mictiliztli in omochiuh timanca == 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12

acatl. Ipan in momiquilli in tlatoani Quauhtitlan initoca Tzihuacpapalotzin 42

xihuitl in tlatocatiticatca == 13 tecpatl, ipan in xihuitl in motlatocatlalli in

cihuapilli in Quauhtitlan quipachoaya altepetl initoca Iztacxillotzin ompa

itlatilcatqui izacacalmanca in izquitlan atla {otla} ompa itlan catca miequintin

ò010 cihuapipiltin in quimahuiztiliaya ica in chichimeca in quimocuitlahuiaya,

ete. == 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8

tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl. Ipanin in xihuitl in momiquilli in

cihuapilli Iztacxillotzin, matlacxihuitl on ce in tlatocat. Auh niman compatlac

on motlatocatlalli Eztlaquencatzin oncan in techichco yancuican quiman izacacal

initecpancal oncan can {con} ø tzinti inic oncan manca tlatocacalli, eta. 12

tecpatl, 13 calli == 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,

7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. 1

Page 14: Analesdecuauhtitlan

acatl, ipan in quizque Xicco in Chalca intlatzintiani Acapol ycihuauh tetzcotzin

in pilhuan chalcotzin chalcapol, eta. 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6

tecpatl, 7 calli, 8 tochtli. Ipan in in xihuitl in cenca miec tetzahuitl mochiuh

timanca Tollan. Auh no iquac ipan in in xihuitl oncan acico in tlatlacatecollo

inmitoaya Ixcuinanme cihua Diablome ; auh inyuhca in tlatol huehuetque conitoa

inic huallaque Cuextlampa in quizaco. Auh in ompa mitoa Cuextecatl ichocayan,

oncan quin nonotzque in malhuan qui macique Cuextlan quin polyuhtlamachtique in

quimilhuique ca ye tihui in Tollan, amocatlaltechtacizque amocatilhuichihuazque,

ca aya ic tlacacalihua ø tehuantin ticpehualtitihua tamech miminazque in

oquicacque in malhuan, niman ic chocaque tlaocoxque oncan tzintic y in

tlacacaliliztli, inic ilhuichihuililoya Ixcuinanme, iniquac mitoaya Itzcalli ==

9 acatl, ipan inin acico tollan in Ixcuinanme icatlaltech acico in inmalhuan

omentin in quincacalque auh in tlatlacatecollo in cihua Diablome

imoquichhuancatca inin malhuan Cuexteca oncan yancuican tzintic in

tlacaca[li]liztli == ñ14 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl. Iniquac

{miec} mochiuhtin onca tetzahuitl in tollan, ø niman no ompa peuh y yaoyotl

inquitzinti Diablo yaotl, ompa in mitoa nextlalpan qui mixnamicque in Tolteca,

auh in otlamato niman no oncan peuh in tlacamictiliztli in quin mictique in

malhuan tolteca in tzallan ó010 in nepantla icatinenca in Diablo yaotl inic huel

oncan quenitlahuiltitinenca, inic tlacamictizque. Auh niman no contzinti

compehualti in tlacaxipehualiztli, iquac in cuica manaya texcallapan oncan

yancuican ce tlacatl cihuatl otomitl tlacimaya in atoyac oncan concui {conan} in

quixipeuh niman conaqui in nehuatl initoca xiuhcozcatl tolteca yancuican oncan

tzintic in totec ehuatl quimaquia yaya ø quin huel mochi oncan otzintic in

ixquich tlacamictiliztli ocatca ca mitoa motenehua ca in oc imac {icuac} inoc

imatiayan in achtopa Quetzalcoatl catca, (fol. 10) in motocayotia ce acatl, zan

niman aic quinec in tlacamictiliztli eta. Caquin oncan in ipan in in iquac

tlatocatiticatca Huemac mochi tzintic inomochihuaya quitzintique in Diablome

Telcecni omamayoti, omicuillo ompa mocaquiz.

1 tecpatl, ipan in in xihuitl xitinque in tolteca catca, ipan mochiuh in Huemac

iquac tlatocatia. Auh inic yaque inic ollinque quizaco cincoc, ø auh in oncan

Page 15: Analesdecuauhtitlan

cincoc oncan quimicti itlacateteuh in Huemac, ic moxtlauh itocacatca ce coatl.

Auh oncan oztoc callaquiz nequia in oncan otlipan tlamacazcatzinco amo huelit

niman huallehuac quizacoquauh nenec oncan mixiuh ycihuauh in Huemac itoca

Quauhnene ic tocayotillo in axcan Quauhnenec. Auh niman huallehuac quizaco

Teocopan, oncan icpac in teocomitl moquetz in tlacatecollotl yaotl, oncan quin

cennotz inic nihuan quimilhui ximotlallican in an noc nihuan mazahuiyan in

tolteca amo anyazque in an noc nihuan, ø auh in oncan quin centlalli inic ce

icnotlacatl. Ic 2 tzinma‡atl {tziuhmazatl}, ic 3 acxoquauhtli, ic 4 tzonquaye,

ic 5 xiuhcozcatl, ic 6 ozomateuctli, ic 7 tlachquiyahuitl teuctli, ic 8 huetl

{Hueitl}, ic 9 tecolteuctli, ic 10 quauhtli, ic 11 aztaxoch, ic 12 aztamamal

{oztamamal}, ic 13 icnotlacatl in an, ihuan miyequintin in zan motolinia

icnihuan Diablo in oncan quin centlalli huei conpan. Auh in oyaque tolteca niman

quimouehuiti inic nihuan Diablo ompa ò011 quintlallito in Xaltocan quimilhui

inicnotlacatl, ihuan mochintin ø amo amatlamatizque (aic) xiquilnamiquican in

ixquich inic otitlatequipanoque Tollan yuh an quichiuhtiazque mochipa. Cenca

tehuatl in tic notlacatl matatlama intlaxatlamatican namech quequeloz, namech

popoloz inyuh niquin quequelo Maxtla in toltecatepec chane catca omentin

ichpochhuan quetzalquen quetzalxilotl chalchiuh tepetlacalco in quinpiaya oncan

niquin cocohuapilhuatin {niquin cozohuapilhuati} “ onteme in quintlacatillique

nixiptlahuan {in ixiptla} in tlaquame. Auh noyuh nic quequelo in Oztotempan

tlapiaya Quauhtliztac, ihuan in Atzompan tlapiaya Quauhtli ca nehuatl

niquinpopolo. Auh in oquimonehuilti {oquimonehuiti} ic nihuan Diablo yaotl in

ompa Xaltocan inic quimontlallito tlanican tlatepotzco qui montecato in ompa

Xaltocan.

Auh in tolteca niman yaque quizato cohuatl, yyopan quizato atepocatlalpan,

quizato tepetlayacac, quizato huehuequauhtitlan, ø ñ15 oc oncan conchixque in

tamazola chanecatca in oncan tlapiaya initoca Atonal, niman notehuan quinhuicac

inimacehualhuan, niman onehuaque in tolteca quizato nepopoalco temacpalco

acatitlan tenamitl yyacac Azcapotzalco tetlollincan iquac tlatocati

tzihua{c}tlatonac in oncan oncan quincauhque omentin tolteca huehuetque

xochiololtzin Coyotzin teocuitlacomalli conmacaque in tlatohuani inic oncan

Page 16: Analesdecuauhtitlan

itlanomotlallique niman yaque in tolteca quizato chapoltepec, Huitzilopochco,

Colhuacan quizato Tlapechuacan, Quauhtenco, auh in oyaque in ocallacque altepetl

ipan cequintin motlallique cholollan, Teohuacan, Cozcatlan, Nonohualco, ø

Teotlillan, (fol. 11) Coaixtlahuacan, Tamazollac, Copilco, Topillan, Ayotlan,

Mazatlan inic nohuian anahuacatlalli ipan motlallito in axcan ompa onoque. ==

Auh inipan ce tecpatl no iquac ce imohui quitocaque in Colhuaque auh tlayacantia

in tlatocauh itoca Nauhyotzin == 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6

calli, 7 tochtli. Ipan in momicti in Huemac in oncan Chapoltepec cincalco. Ipan

in 7 tochtli xihuitl ipan tlamico in inxiuh ó011 Tolteca ø chiconxihuitl in

nohuiyan quiztinemito in ahuacan Tepehuacan inic ompa motecato in motlatlalito.

Inic onoca Tolteca 300 xihuitl ipan 39 añ. Auh inipan 7 tochtli xihuitl ipan in

yehuatl Huemac momictico moquech meconi {mecani} oncan motlahuelpollo in oncan

Chapoltepec oztoc achtopa chocac tlaocox iniquac aocaque quimitta Tolteca ino

icampa tlanque niman omomicti. == 8 acatl, 9 tecpatl, ipan in mic colhuacan

tlatohuani Nauhyotzin on motlalli Quauhtexpetlatzin itelpoch in Nauhyotzin, auh

ompa in miquito Nauhyotzin couatolco Ayahualolco, Tlapechuacan, Quauhtenco oncan

9 xiuhtique in colhuaque auh ompa in motlalli Quauhtexpetlatzin colhuacan

tlatocatico. == 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli,

3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli,

11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. 1 tochtli ø itztlan {Aztlan} ic hual ollinque

Mexitin. 2 acatl, ipan in xihuitl momiquilli in tlatohuani Eztlaquentzin 57 años

in tlatocat. Toxiuhmolpili otlica ipantic in Quauhtexpetlatzin culhuacan oncan

itocayocan Xochiquilazco in Mexitin, ipan on acico quahuitl ycacan. 3 tecpatl,

ipan in xihuitl in motlatocatlalli Ezcoatzin ompa in Zimapan tehuiloyocan

cacaltitlan {Zacacaltitlan} ahuacan techichco. No ipan in mic in Chalco

tlatohuani in oc oncan xicco in Aca {Acapol} niman on motlatocatlalli

Tozquehuateuctli 40 años in tlatocat. 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl. Inipan in

xihuitl acico in Mexiti tepetl imonamiquiyan == 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli,

10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, ø ipan acico in Mexitin tepetl maxaliuhyan. ñ16

13 tochtli == 1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl. Ipan xihuitl in

in mic tlatohuani Ezcoatzin, 16 xihuitl in tlatocat. 6 tecpatl, ipan in in

Page 17: Analesdecuauhtitlan

xihuitl motlatocatlalli in tlatoani Teiztlacoatzin ompa in Xolloc manca

yzacacal. 7 calli, 8 tochtli. Ipan acico cohuatl yayauhcan in Mexitin. 9 acatl,

10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli. Ipan acico Zacatepec in Mexitin. 13 acatl == 1

tecpatl, 2 calli, 3 tochtli. Ipan acico in Mexitin Tematlahuacalco. ò012 4

acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli. Ipan in onacico in Mexitin Cohuatepec. 8

acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl. Ipan acico in oncan Colhuacan

in Quauhtexpetlatzin niman quimihua in imacehualhuan Ocuillan Malinalco ompa

onoque. 13 tecpatl == Ce calli, ø ipan in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani

Quauhtexpetlatzin, on motlalli Huetzi. Auh in on motlalli in ye oncan Colhuacan

niman icompeuh in Acxoquauhtli pilli ytezcauh in Nauhyotzin eta. 2 tochtli.

inipan in ye iquac in motlahuelcuitique Xochimilca ihuan Colhuaque quintocaque

in Xochimilca ompa quincahuato Teyahualco inic ompa quimiquanique. 3 acatl, yei

acatl ipan mic in (fol. 12) Chalco tlatohuani Tozquihuan, oc oncan /in/ Xicco,

niman on motlalli Acatl mochintin ipan acito in axcan mochalcaitohua eta. 4

tecpatl, in ipan nahui tecpatl acico Chimalcotitlan in Mexitin. Incan no ipan

nahui tecpatl ipan acito in Chalca tenanca tlalmacehuato anahuatlahuacan, cima

tepehua eta. 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl. Inipan in 7 acatl ipan acito in

Chalca, Mihuaque, Huitznahua, Chichimeca eta. ø 8 tecpatl, in ipan 8 tecpatl

acico in Mexiti. 9 calli, 10 tochtli. Inipan 10 tochtli acito in Chalca

tlahuacan in yaquen nahualquauhtla mixcoatl, zan no ipan in in xihuitl cemacito

in Chalca, ihuan occequi altepeme eta. 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. In ipan

13 calli quicauhque in Xochimilca in hualtepenahuiyaya Colhuacantic == 1

tochtli, inipan ce tochtli quintocaque in Xochimilca ompa quintepehuato in axcan

ompa onoque yehuantin quinpeuhque in Colhuaque. 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5

tochtli, Tollan acico in Mexica. 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli. Ipan in

xihuitl in mic Colhuacan tlatohuani Huetzin, auh no ipan acito in Mexiti in

oncan atl itlallacyan, auh niman on motlalli Nonohualcatzin in Colhuacan

tlatocat in oyuh on mic Huetzin. == ø 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13

tochtli. Cequi mitoa oncan mic ó012 Huetzin. == 1 acatl, ipan in acico Mexitin

in nican Quauhtitlan. Ipan ce acatl oncan mic in Chalco tlatohuani Acatl, on

motlalli Aalliteuctli in nican ipan in ce acatl acito Citlaltepec Tzompanco in

Page 18: Analesdecuauhtitlan

Mexiti, oncan matlacxiuhtique. 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6

tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli. Ipan in Ecatepec

catca Mexica. 12 tochtli, ipan acito Coatitlan in Mexitin. 13 acatl. == ñ17 1

tecpatl, ipan in acito Chalca tlacochcalca tlamacehuato yaotl. No oncan in in

tzintic tlatocayotl Tepeyacac, ihuan Cholollan. 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl. ø

Ipan in in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani Nonohualcatzin, niman on motlalli

Achitomatl in Colhuacan tlatocat. 5 tecpatl Mexitin Tolpetlac catca. 6 calli, 7

tochtli. Ipan in in xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatohuani

Teiztlacohuatzin 67 añ. in tlatocat. 8 acatl, ipaninin motlatocatlalli in

Huehuequinatzin ompa in techichco, ihuan manca itecpancal in tepetlapan

{itzcapaùùù} in tequixquinahuac Viztompan {itzoapan}. 9 tecpatl, ipan acito in

Mexiti chiquiuhtepetitlan Tecpayocan. 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl

== 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli. Ipan mic in Colhuacan

tlatohuani Achitometl, niman on motlalli Quahuitonal in Colhuacan tlatocat. 6

tochtli ipan in acito Mexitin Tepeyacac. 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli. Ipan in

acito Mexitin Pantitlan, niman Popotlan acolnahuac miquanitiaque. 10 tochtli, 11

acatl, l2 tecpatl, 13 calli. ø In oyuh xitinque Tolteca in Zamixcahuitoca

Colhuaque 125 añ.

1 tochtli, ipan in in xihuitl acito in Mexitin in ompa Chapoltepec, iquac

tlatocati Mazatzin in Chapoltepec in tlatocauh in Chichimeca, eta. Auh in

yehuantin Mexitin, in iquac inin teopixcauh catca /Tzipatzin/ itoca

Tzippantzin,auh in yehuatl Mazatzin oncatca ichpoch itoca Xochipapalotl. Auh in

iquac in ye intlancate Mexitin in tlatohuani Mazatzin, ø niman peuhque inic ica

mahuiltique inichpoch miyepa concoch mamaya, ihuan miec ic inca mahuiltiaya in

Chichimeca, niman ò013 ic in yehuatl Mazatzin in ye mamana, niman quintlalcahui

quiz quinhuicac in imacehualhuan ompa yaque in Otlazpan, ompa motlallico eta.

Auh in iquac y in acito Mexiti in ompa Chapoltepec iquac Colhuacan tlatocati,

itoca Quahuitonal. == Quitoa in Tetzcoca oncan in in mic Huemac ini Tollan

huallehuac inin tlatolli amo hualitoca omito in ineltilizyo itolloca. 2

acatl, .3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl ; ipan in xihuitl mic in

Colhuacan tlatohuani Quahuitonal, niman on motlalli Mazatzin Œ Colhuacan. ø 7

Page 19: Analesdecuauhtitlan

tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. == 1

acatl, 2 tecpatl, 3 calli, (fol. 13) 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8

tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, 2

calli, 3 tochtli. Ipan inin xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani Mazatzin, nimƒ

on motlalli Cuetzaltzin in Colhuacan. Intlamacehualleque tlahuaca in tlatzin

tiani, Quauhtlotlinteuctli, ihuan Ihuitzin, ihuan Tlilcoatzin, ihuan

Chalchiuhtzin, ihuan Chahuaquetzin in yehuantin in oc huel yehuantin in

chichimeca catca hualxeliuhque Xicco chalcatlahuacan, ic mitoa motenehua

Cuitlahuaca tlatoque ticic. 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9

tecpatl. Ipan in 9 tecpatl quintenancacalque in Tlaxcalteca yehuantin

quichiuhque Huexotzinca, iquac tlatocati Miccacalcatl, ihuan Acolhuaque, iquac

tlatocati Acolmiztli. == ø 11 tochtli, ipanin 11 tochtli motlatocatlalli

Cuitlahuac ticic Cohuatomatzin. 12 acatl, 13 tecpatl == 1 calli, in ipan in

hualxeliuhque in Chalca huallaque Cuitlahuac ticic in huallaque

Tlaltecayohuaquenmihuaque Acxoteca. ñ18 2 tochtli, 3 acatl, ipan mic in

Colhuacan tlatohuani Cuetzaltzin, nimƒ on motlalli Chalchiuhtlatonac in

Colhuacan, ipan in poliuhque in Chololteca quininique inin teocal Huexotzinco

Miccacalcatl quichiuh eta. 4 tecpatl, inpan inin mic tlatohuani Cuitlahuac ticic

Coatomatzin. 5 calli, 6 tochtli, ipanin motlatoca ó013 tlallitia Cuitlahuac

Miahuatonaltzinteuctli chalcapilli. 7 acatl, 8 tecpatl, ipanin in xihuitl in

quinyaoyahualloque Mexitin in ompa Chapoltepec, iniquac cenca yetlaama : ø auh

in quin yaochiuhque Colhuaque Azcapotzalco, Xochimilca, Coyohuaque iquac in

Colhuacan tlatocati chalchiuhtlatonac, Xaltocan Itztacteuctli tlatocati. Aub in

iquac in no quicaquitico in Quauhtitlan tlatohuani Quinatzin inic no yaotizque

inimacehualhuan amo ciz amo quinec, zan niman quimilhuan quinyollalito in

Mexitin inic amo no yaotizque Quauhtitlan calque tlayacantia cimatecatzintli

quin macato zollin tototl totoltetl, ihuan coatzintli initetlapalliaya

Quauhtitlancalque. Auh in Mexitin ca yeppa ynic nihuan catca in Chichimeca in

Quauhtitlancalque iquac quin mocniuhtique inic catca Tollan, atlitlalacyan,

Tequixquiac, Apazco, Citlaltepec, Tzompanco, ihuan inic Quauhtitlan ocexiuhtico

Mexitin, ihuan inic catca Coatitlan eta. Mochipa mocniuhtlaya : auh zan ye niman

Page 20: Analesdecuauhtitlan

iquac oquimat in tlatohuani Quinatzin in caonamoyalloque Mexitin in opoliuhque,

niman tlanahuati in tlatohuani intla ittozque Xaltocameca in quin quixtizque in

malhuan tlazaltilozque, ø auh yuh mochiuh iniquac inquintetlazalti in tlatohuani

Quinatzin Mexitin inichpoch imal catca in Xaltocameca itoca Chimallaxochtzin y

ichpoch in tlatocatia in tlapachoaya Chapoltepec initoca Huitzilyhuitzin : auh

in Huitzillihuitl Colhuacan malli mochiuh, auh inin Huitzillihuitzin yuh mitoa

itelpoch in tlahuizpotoncatzin in Xaltocameca pipiltin, auh cequintin quitoa

Tzompancopilli necahualtemocatzin itelpoch eta. Auh in iquac y in namoyalloque

Mexitin manca altepetl in techichco, auh tlanahuati in tlatohuani Quinatzin inic

piallozque auh yequene tepotztocozque in Xaltocameca in oyaotito Chapoltepec,

auh tlacaltilozque inin malhuan yuh mochiuh ompa in iltitlan acalloco caltiaya

in cohuatzintli malli in itoca Chimallaxoch, auh niman ye quin miminaznequi ò014

Xaltocameca in Quauhtitlancalque in oncan quicauhque in inmal, auh in oquicauhq

in ixpan quihualhuicaque in tlatohuani Quinatzin oncan ytepetlapan in (fol. 14)

oquittac quitlazotlac auh niman ytlanyaz nequia itech aciz nequia in tlatohuani

ø auh amo ciz can quilhui ca aya mo huelitiz totecuyo ca nino zahua maquin

mochihuaz intic monequiltia ca ni tlachpancati nipiti, auh quin oxihuitl in

nicchihua no netol ocno onxihuitl in tzonquizaz totecuyo mamotencopatzinco

tlalhuite{c}tzintli nech tlalilican inic oncan nictlamaniliz noteuh nic maniliz

note otecon, oncan nino zahuaz. Auh niman tlanahuati in tlatohuani Quinatzin

quitlallique tlalhuitectli in ompa tequixquinahuac, huitznahuac huiztopan :

ynoyecauh tlalhuitectli niman ompa quicahuato in cihuatzintli ompa mozauh. Auh

iniquac omozauh niman quimocihuahuati in tlatohuani Quinatzin, auh niman

tlacachiuh in cihuatzintli quito maquimocaquilti in tlatohuani ca otlacat in

piltzintli maquimotoca maquilli. Auh caquitilloc in tlatohuani niman quitocayoti

inipiltzin ñ19 quito ø itocayez tlazanatztoc, auh in oquicac inantzin quitoca

ipampa in zonquauhtla zacatla oquichiuh in tlatohuani in zan ompa in iamiyan in

itlaminayan eta. Auh iniquac in oyuhtlacat ipiltzin tlatohuani Quinatzin niman

tlanahuati quitlalli itlatzontec quin cenca quilti in tlatoque in chichimeca

quitoca monequi aocmo inic nihuan yezque in Xaltocameca aoquic mocniuhtlazque

ihuan ca monequi aoquic intlan huallazque, auh niman hueltic yuh mochiuh ca in

Page 21: Analesdecuauhtitlan

quenmanian quauhtla onhuiya Xaltocameca quinmiminaya quin tzacuilliaya ye oncan

peuh inin Xaltocameca yaoyotl, inic quinyaochiuhque Quauhtitlancalque, auh in

Xaltocameca zan quintocayotiaya tlilhuipilleque in yuhqui nonohualca in

Cozcateca. == Auh in yehuatl cihuatl in imichpoch Mexiti icome iconeuh mochiuh.

Auh aocmo quicaquilti in tlatohuani Quinatzin in tlein in toca yez za

ineixcahuitl in quitocamacac in quin ó014 tocayoti Tezcatl teuctli ø initoca

initeouh Tezcatlipoca. Auh no ihuan in yehuatl cihuatzintli iniquac malli

mochiuh quihualitquic ic hualmolpitia centetl tezcatl, ihuan xiuh ayatl, yehuatl

in ipampa initoca Tezcatl teuctli, ca amo quihuelcac initoca yyacapan in

tlazanatztoc ic in aixcahuiltica quitomacac inic omeyconeuh yehuatl in

Quauhtitlan tlatohuani mochiuh in Tezcatl teuctli, eta.

Auh iniyacapan tlatohuani Quinatzin initoca Tlatzanatztoc iniquac ohuapahuac

niman initatzin in tlatohuani Quauhtitlan conmilla pixcatlalli in ompa

Tepotzotlan, auh ompa quin tlacatilli ipilhuan itelpochhuan in tlantzanatztoc,

inic ce Xaltemotzin huicoc matlatzinco yaomic == Inic ome quinatzin ic

ocmopohuazque inipilhuan ini[c] ey cihuatl oncan hualla motlallico initocayocan

Chimalpan in axcan oncan tianquizco in inacaztlan tecpancalli in oncan mania

atezcatl in yehuantin in yeintin yecuel ixhuihuan in Quinatzin. Auh niman

occeppa mopilhuati in Tzihuatzintli in Mexitin in hueltiuh quitlacatilli

Teozatzin ic eintin inipilhuan ø ic nahui iconeuh tochtzin. Ic macuilli cihuatl

yehuantin inipilhuan Quinatzin. Auh in omoteneuh Ixhuiuhtli Quinatzin initelpoch

tlacanaztoc mopilhuati quinchiuh ipilhuan. Inic ce ihuitl temoctzin inic 2

chahuacuetzin, inic 3 quauhizomoca inic, 4 cuecuenotl . Auh in ihuitl temoctzin

mopilhuati quintlacatilli itelpoch quitocayoti Quinatzin (fol. 15) inin

quitzinti in tlatocayotl Tepotzotlan quicnoito initatzin in omoteneuh ihuitl

temoctzin iquac in huicoc Chalco, inic ompa ya omiquito ompa quihualicnoito

initelpoch, inic achitzin quic nopilhuiz, tlalli inic quimomaquiliz

Moteuczomatzin yuh caquitiloc inic zan ipampa ye yaomictinemi initechpaquizque

huehue Quinatzin inipilhuan inixhuihuan, inic quimacehuazque in pillotl in

teucyotl in tlatocayotl, ihuan in tlalli in oncan ipaltzinco cate in coltzin

inic millapia in tatzin eta. ø Quinonotzaco in huehue Moteuczomatzin

Page 22: Analesdecuauhtitlan

intlanonotzaco Tenayocan chane tlenamacac malli hualchollo in ompa chalco eta.

Auh in yehuatl in tlatohuani catca in huehue Moteuczomatzin quitlahuelcaquilli

ò015 inilhuitl temotzin ñ20 niman ic centlatocatlalli in Quinatzin contzinti in

tlatocayotl Tepotzontlan. Auh yu Quinatzin mopilhuati in quinchiuh ipilhuan.

Inic 1 ichpoch Tzicuiltzin. Inic 2 Quauhquece. Inic 3 Nanahuatzin quimicti in

Quinatzin ipan yaquitlaxin. Inic 4 Petlauhtocatzin. Inic 5 Acatentehuatzin. Inic

6 Aztahuitzin {Aztatzitzin}. Inic 7 Totecyatetzin Tocuiltzin. Inic 8

Cihuapipiltin miequintin in omoteneuh ichpoch Tzicuiltzin itelpoch Don Francisco

Carlos Xoconochtzin.

Auh niman in yehuatl Aztatzontzin Ixquatzalloc quixquetz in tlatohuani

Tenochtitlan initoca Moteuczomatzin yehuatl quinahuati quitlalli inic ipan

altepetl Quauhtitlan tlatohuani yez auh oc huel ixpan inomatca quinemilli in

itatzin initoca Quinatzin.

Auh iniquac inin Quauhtitlan pipiltinenca achicatzin tlilpotencatzin ypiltzin in

ayactlacatzin auh quauh tlatolloya in Quauhtitlan ø iquac quin yachohuaya in

altepetl in tlacatecatl tehuitzin tepetlapan chane, iquac chicuexihuitl in

quauhtlatolo inic on motlalico Aztatzontzin. Auh in ye tlatocati Aztatzontzin in

Quauhtitlan niman mopilhuati quinchiuh ipilhuan quin tlacatilli. Iniceque

cehuacatzin Tizoctzin Quauhyacac tlacochcalcatl y ichpoch ininantzin. Inic 2

catlacatzin Tlaquixtilli ininan catca. Inic 3 Pablo Tlillatl inahual quichihuili

tequixquinahuac chane ihuexiuh Alonso Cimatzin. Inic 4 Techan onoc D{n} Luis de

la Vega ihueltiuh quichihuilli in ya 5 zan no ye quichihuili in Don Luis

ihueltiuh itoca Tzipalle. Inic 6 Doña Maria Huitzilopochco cihuapilli

quichihuilli itoca Don Pedro Macuilxochitzin. Inic 7 itech tlacat Mozeltzin

Moteuczomatzin i ichpoch cihuapilli in quichiuh Ayactlacatzin. Inic 8 no itech

tlacat in Moteuczomatzin y ichpoch itoca Don Juan Xaltemotzin. Inic 9 no

itechtlacat in Moteuczomatzin i ichpoch itoca Don Diego Quinatzin. Inic 10

cihuatl itoca Tiacapantzin totocalco ichan ininantzin tlacotzintli, auh inin

ó015 cihuapilli tehuanya ø inic quimitlanque iniconichpochhuan tlatoanime in

quimitlan Marques iniquac yancuican acico Tenochtitlan. Auh inin cihuapilli yuh

mitoa ca ompa nemi in Cuetlaxcoac, auh omopilhuati. Inic 11 quichihuilica

Page 23: Analesdecuauhtitlan

Tollantzinco ichan motenehua momoztitlan Cihuapilli. Inic 12 y 13 quinchihuilli

motenehua Apazco conetl omentin cihua in quinchiuh. Inic 14 quichihuilli

Azcapotzalco cihuapilli zan no cihuatl. Inic 15 quichihuilli tlacotli tetlan man

chane, zan no cihuatl. Inic 16 quichihuilli tlacotli Xocoatolchiuhqui, auh in

piltontli Tetzcoco quichahuapollo ininantzin Xaltemoctzin. Auh in oqui

mataztatzontzin niman iztacoùùù Iztacalco pialloc in piltontli quipiaya in

calpixque. Inic 17 quichihuilli (fol. 16) tlaltecayohuacan ichan. Inic 18

Xonetzin quichihuilli inin Xonetzin Tlaquixtilli catca achiuhqui.

ñ21 Auh in yehuatl Quinatzin in Tepotzotlan tlatohuani catca in omoteneuh

itatzin Aztatzontzin ca quin yehuatl contzinti in Tepotzotlan tlatocayotl, ø auh

inin Quinatzin quiniquac momiquilli, iniquac on acico Españoles in Castilteca

quin yuh ycnauhpohualli momiquilli iniquac Tecuilhuiticaquezque Españoles ompa

quizque in Tepotzotlan in Castilteca, iquac nauhpohualtiloc in tlatohuani catca

Quinatzin. Auh in oyuh momiquilli Quinatzin in Tepotzotlan tlatohuanicatca

initatzin Aztatzontzin, niman in Tepotzotlan on motlatocatlalli in omoteneuh Don

Pedro Macuilxochitzin initelpoch Aztatzontzin yehuetlan tlatocatito in

Tepotzotlan auh manca itecpancal in Tollantzinco. Auh iniquac omic D{n}ù Pedro

Macuilxochitzin itoca Dù Diego Nequametzin. Auh iniquac omic D{n}ù Diego

Nequametzin piltzintli, niman on moquichhuati in Doña Maria in Huitzilopochco

cihuapilli inimecauh catca Aztatzontzin inihuan Macuilxochitzin con monamicti

Don Luis de Manuel Mallomitl ò016 itelpoch in Xayocuitlahuacatca, auh yno on

momamictique oyuh caxtolxihuitl omey acico in Españoles, ipan ø xihuitl 5

tecpatl, ipan año de 1536. Auh in omochiuh in niman ic yehuatl on tlatocat in

Tepotzotlan in D{n} Luis de Manuel zan ipampa in cihuapilli D{a} Maria. Auh in

ixquich icatzintic tlatocayotl Tepotzotlan quin axcan 103 años axcan omicuillo

ipan de 1563 años, ipan in Mes de Febrero itlamian. Auh in D{n}ù Luis de Manuel

26 in ontlatocat. Auh niman on motlatocatlalli in Tepotzotlan tlatocatiz itoca

D{n}ù Francisco Carlos Xoconochtzin, auh ipan in xihuitl motlatocatlalli de 1561

ye omopouh tlacpac in suma de los años compatlac Don Pedro de S{n}ù Augustin

1570.

Page 24: Analesdecuauhtitlan

Nican motenehua in tlatol in Quauhtitlan calque huehuetque, in ihuan imitolloca

Mexitin inpollihuilia in ompa Chapoltepec, ic yaoyahualoloque mitoa motenehua,

ca in yehuantin Mexitin in ye yuh ompohual xiuhtin ipan chiconxihuitl oncan

catca Chapoltepec, in cenca ye miec ictlaamana ictlatequipachoa in ye teca

mocacayahua in yetla cuitihuetzi in ye cana in tecihuauh in teichpoch, ihuan

occequi ø miec icteca mocacayahua, niman ic quallanque in Tepaneca in Tlacopan,

Azcapotzalco, Coyohuacan, Colhuacan, niman mocen nonotzque quitlallique in

tlatol inic zan nepantla polihuizque Mexitin quitoque in Tepaneca matiquin

namoyacan {pehuacan}. Auh inic huel mochihuaz ca monequi achto patiqui moquich

quixtizquetiquin nahuatiaque in yuh mochihuaz can nentia otizque Colhuacan achto

pati quimihuazque auh in oquizque nimanti quin namoyezque in cihua,

quihualcacque in Colhuaque yuh mochiuh niman quin yaotlalhuito in Mexica inic

achtopa yazque in Colhuacan yaotizque quimilhuique achtopa anhuetzi tihue

ynicantlatlaca anazque in Colhuacann tiyaoquizazque, auh niman yaque in Mexica

yaotito huel quicencauhque quicahualnamicque in Colhuaque, ó016 auh in Tepaneca

(fol. 17) niman inpan huetzito in cihua in ompa Chapoltepec ø huel quintlamito

in quin namoyato, auh in oquin momoyauhque niman ye nauquimonmatque in ompa ye

pollihui Mexitin in ompa ye mixnamiqui Colhuaque izcatqui cencamatentli ycacoca

cuicatl. In tlacuecuepalchi maltica ictipoliuuhque Chapoltepec tetlati Mexica

aho. In nauhcampa huicalloque tepilhuan ñ22 mochoquilitiuh Tlatoani

Huitzilihuitl acepanitl {ocepanitl} imac tecoc in Colhuacan.

Auh iniquac ompa yaotito in Xaltocameca auh omito ca in Quauhtitlancalque yeppa

inic nihuan catca in Mexitin zan {cen} quinyollalito yn poliuhque Mexitin ipan

xihuitl 8 tecpatl ø auh mitoa nauh xihuitl in contitlan ipan 7 calli, ihuan ipan

10 tochtli ipan 11 acatl quintemo in Colhuacan tlatohuani Chalchiuhtlatonac,

iquac in cenca ye quimauhtia Xochimilca, auh niman monechicoque in Mexica

moceunotzque {mocennotzque} intlahuetzacihuatl intlao oquichquiz mochin

motemoque, auh niman tepehuato in Xochimilco in ipan tlatlatectli tetocaya in

tlamaya, zan no caztli [nacaztli] in quixiquipilquetzaya, inic mochaz in

quezizque quimacia zan centlapal in quitequia nacaztli, in omochiuh in niman

tlalilloque Tizaacapan in Mexitin auh inipan l2 tecpatl, 13 calli. 1 tochtli,

Page 25: Analesdecuauhtitlan

ipan inin ye nocuel peuhque yyotlaama{na} Mexitin amo in ye nocolca in Diablo in

quichihuaya in pipiltotontin motlatlanicolhuaque Mexitin monamiqui in moxaxal

ilpichilia in omotlanque niman momimictia ø meltequi occequi yehuatl ic ceppa

yaotlatoque in Colhuaque quimicalque in Mexica, auh niman tetocaque in Mexitin.

9 calli, contitlan onoca Mexitin. 10 calli, contitlan onoca Mexitin omito

omoteneuh ipan in peuh yaoyotl in Xaltocan, iquac in oyuh onquiz in pollihuiliz

Mexitin in oc ompa Chapoltepec, auh in Quauhtitlan iquac tlatocati Quinatzin

ò017 itencopac inic peuh yaoyotl Xaltocan yehuatl quitzontec, ca iniquac in aya

motlaquipiaya in huellitiliztli in Mexitin, ihuan in Colhuaque macihui yehuantin

{cocoloùùù} catca, atle in huellitiliz quipiaya amo icatemiquiz

tlatzontequiliaya, auh no yuhque in Azcapotzalco ayatle in huellitilliz, iniquac

inin peuh yaoyotl in Xaltocan, ‡anoc yyoyoca catca in Altepetl eta. 11 acatl,

ipan temoloque Mexica. 12 tecpatl, 13 calli. ø Ipan in xihuitl tlalilloque

Mexitin Atizapan in itencopa Colhuacan tlatohuani Chalchiuhtlatonac, iquac in

ohuelconchiuhque yaoyotl in oyuh otepeuhque Xochimilco ca in yaohuan catca

colhuaque in Xochimilca. 1 tochtli, ipan in mixnamicque Colhuaque, ihuan

Mexitin.

2 acatl ipan in motlatocatlalli Tezcatl teuctli ompa initocayocan

Tequixquinahuac huixtopa {ùùù} yehuatl compatlac in itatzincatca in huehue

Quinatzin. Auh in tlatlatoani quito aca in Tezcatl teuctli ipilhuan tlazanaztoc

ihuan huehue Xaltemoctzin auh in Xaltemoctzin yuh quitalhuia 19 años in tlatocat

quimictique in Tepaneca inin tlacamecayo tlatolli amo huel nelti, ca ye omito

inineltica in yuh tecpantoc. In ipan in 3 tecpatl oncan mic tlatohuani

miahuatamaltzin, hualmotlalli Azayoltzin Cuitlahuac ticic tlatohuani. 4 calli, 5

tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, ø ipan mic in Colhuacan tlatohuani

Chalchiuhtlatonactzin : niman compatlac on motlatocatlalli Quauhtlix in

Colhuacan tlatocat. 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl. Ipan mic ñ23

Azayoltzin, (fol. 18) hualmotlalli Atzatzamoltzin in Cuitlahuac ticic tlatocat.

12 calli. ipan poliuhque Chalca quinpoloque Huexotzinca tlatocati Chayacamachan,

Tlaxcalteca, Totomihuaque, Tepeyacac, Quauhtinchan tlatocati quehuatl {quihuatl}

Cholollan. 13 tochtli. == 1 acatl, ipan mic in Colhuacan tlatohuani

Page 26: Analesdecuauhtitlan

Quauhtlixtli, niman compatlac on motlatocatlalli Yohuallatonac. In ipan in ce

acatl ipan poliuhque y Quauhquecholteca quimocolhuique Huexotzinca, Tlaxcalteca,

Totomihuaque, Tepeyacahuaque, Quauhteca, Quauhtinchan ó017 chololteca. In zan no

ipan in ce acatl ipan mic in Chalco tlatohuani Tlalliteuctli, niman on motlallo

{onmotlalito} Tochquihuateuctli in Chalco tlatocat. 2 tecpatl, ipan inin xihuitl

acico in Quahuaque Otomi, ø oncan on motlallico Chichimeca cuicoyan, iquac in

oncan tlapachoticatca piltiticatca itoca Tochtzinteuctli itelpoch in Tezcatl

teuctli yehuatl itlan quintlalli. Auh zan caxtolxiuhtique inic itlan catca,

niman ompa quimihua inic ompa onozque initocayocan Tlacopantonco Xollotl

iyatlauhyoc Tepotzotlan. 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8

tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl. Ipan in tzintic in Calpixcantli Quauhtitlan. 11

calli, ipan in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani catca initoca Yohuallatonac,

niman on motlalli Tziuhtecatzin in Colhuacan tlatocat. 12 tochtli, 13 acatl ==

Ce tecpatl, ipan mic Cuitlahuac tlatohuani Atzatzamoltzin, motlalli

Totepeuhteuctli oncan peuh Chalca tlatocayotl in Cuitlahuac ticic. 2 calli, ipan

inin xihuitl quin miquanique in Mexitin inic oncan motlallico tlalcocomocco

intencopa in Colhuaque, iquac tlatocati in Tziuhteuctzin Colhuacan tlatohuani.

Auh in zatepan niman yaque in Colhuaque, quinpehuazquia in Mexica, ø auh in

Colhuaque zan temac huetzito ompa qui cencahuato, auh niman quin quixtillique

iniyollo culhuaque quicentocaque in Mexitin. 3 tochtli, ipan in in xihuitl

quimiquani in Otomi in yehuatl Tezcatzinteuctli ompa quimihua in Tepozotlan

ytocayocan Tlacopantonco Xollotl yatlauhyoc. Auh in yehuantin Otomi yc ompa inin

moxexelloque cequintin yaque cincoc, cequintin yaque Huitziltepec, ihuan Xolloc,

ihuan cequintin hualmiquanique Quauhtlaapan Tianquizcolco {Tianquizcalco}. 4

acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli.

Ipan in xihuitl mic Tziuhtecatzin in Colhuacan, niman on motlalli

Xihuitltemoctzin in Colhuacan tlatocat. 12 acatl, 13 tecpatl ø quitoa Colhuaque

oncan tlacat Tezozomoctli Azcapotzalco == 1 calli, 2 tochtli, ø ipan in xihuitl

momiquilli in Quauhtitlan ò018 tlatohuani Tezcatl teuctli 39 años in tlatocat. 3

acatl, ipan inin xihuitl motlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani Huactzin

ompa in techichco manca itlatocacal ompa tlatocat titicatca. Ipan in yei acatl

Page 27: Analesdecuauhtitlan

ipan poliuhque huehueteca, quin peuhque Huexotzinca, Tlaxcalteca, Totomihuaque,

Cholollan, Quauhtinchan tlaca, Tepeyacac. 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7

acatl, ipan mic Cuitlahuac Ticic tlatohuani Totepeuh, niman on motlalli

Epcohuatzin. 8 tecpatl quitoa Colhuaque ipan tlacat Ixtlilxochitzin huehue

Tetzcoco. 9 calli, 10 tochtli, quitoa Cuitlahuaca oncan tlacat Tezocomoctli

Azcapotzalco. 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. In ipan in xihuitl iniquac manca

altepetl in Techichco ñ24 ipan in tlatohuani Huactli hualxeliuhque iniachcahuan

in chichimeca in hualquizque inic ce maxtla, inic 2 Xochipan, inic yei

mecellotl, inic 4 acatzin, ø inic 5 tlaquatzin, inic 6 Tzohuitzin, inic 7

Quauhticatzin, yehuantin in huallaque (fol. 19) on motlallico Tecoactonco. Auh

iniquac oncan {in} on motlallico Chichimeca ocuel yuh oncan mic ce tlacatl achto

onca catca Chichimecatl itoca tecoatl monamicticatca Huauhquil, ihuan telpoch in

Chichimeca catca Zacatlatiltitlan tocayotillo in axcan in tlalilco catca,

yehuantin achto yc catca iniquac hualxeliuhque Chichimeca in omotlallico

tecoactonco, auh niman hualmiquanique yecuel ic occan motlallique itocayocan

Xalla. Auh in oncan Xalla oncan chanchiuhtoca huecahuaque, auh niman ic excan

hualmiquanique tlalcozpan in axcan oncan mani ical Don Juan Yollocamachaltzin,

zan moxelloque in oncan on motlallico. Auh iniquac in yeno oncancatca in

Izquitlan, initoca Ixahuatzin Chichimecatl Yaocotzitzitli, Xiyatl. Auh in

Tlalcozpan hualmiquanique Tzonhuintzin Quauhticatzin. Auh iniquac ye huecauhtica

oncan cate in yequimitla in Xaltocameca mochipa oncan mohuitia in onzotlami in

ompa Zoltepec, ø ca in zotlamian catca, ca in Zoltepeuh in Xaltocameca catca,

auh niman mononotzque quitoque aquique inin Xaltocameca ó018 mitoa

matiquintocacan techamanazque, ca amo qualtin cattlahuelilloque, ca yehuantin in

oquin yaochiuhque Mexitin. Auh ca otlanahuati in totlatocauh inic aictoc nihuan

yezque in Xaltocameca ycni niman yeocan inin quinpehualtique in ycquin yaochihua

in huel yc cen intech motlapaltilique. Auh inoc ic huallatia ipan itlatocayo

Quinatzin, ihuan Tezcatlteuctli, ipan ytlatocayo zan oc quintlatlazaltiaya in

tlein quimittilliaya, zanoc yuca {inca} mahuiltiaya tel ye yuhqui mattinenca in

caotlanahuatitiaque, in omicque tlatoque ; ca in yaohuan yezque. Auh in ipan in

tlatohuani Huactzin on peuh in yaoyotl Xaltocan, inic huel cen on peuh, ca yuh

Page 28: Analesdecuauhtitlan

motenehua, yhuan yuh mitoa, ca inin tlalpan catca Xaltocameca, inin quaxoch

catca huallametlahuaya in ompa Acaltecoyan, ozoiacayocan coyomilpan Cueppopan,

yxayoctonco, Tlilhuaton icac, Ixayoc, Citlallin iteopan, ø Cotzxipetzco,

Zoltepec Tepemaxalco, Cuitlachtepetl, Temacpalco, Quauhxomolco,

Huilacapichtepec, Otlayo, Quauhtepetl, Tezonyocan, Tlacochcalco, Tehuepanco,

Ecatepec, Chicunauhtlan, Tecaman, Mallinallocan, Tonanitlan, Papahuacan,

Ichpochco, Tzompanco quihualnamiqui Xaltenco in oncan acaltecoyan. Auh in oncan

peuh yaoyotl in oncan tlalcozpan mocennonotzque in Chichimeca, inic nohuiampa

quimicalizque iquac in catca Chichimecatl in Xochicaltitlan itoca Pitzallotl

huel huey oquichtli catca, no quinhualtzacuilli /ùùù/ in Xaltocameca, auh niman

no iquac quihualtzacuillique in Tehuilloyocan catca Chichimeca in totoomitl in

tlahuicol, ihuan oc cequintin Chichimeca. Auh huecauhtica in quincahualtique in

quaxoch Xa[l]tocameca, ic niman on miquani tlaltepan in yaoyotl, niman on

miquani in Quaxochtli Tlamacazcatepec axcan Tenexotli, Iztac coac Tamazolac on

tlamellahuaya oncan in huelhuecahuac qui hualnamiquia yyehuacan ò019 Telolo

iyacac, Tepanahuilloyan ñ25 oncan inin mitoa caxtolxiuhti in yaoyotl, inic mama.

Auh in onquiz caxtolxihuitl. ø Auh niman occeppa ica inin chihualliz Chichimeca

quin cahualtique inin quaxoch Xaltocameca. Ic niman ompa acito in yaoyotl (fol.

20) in ompa initocayocan Texacoac {Tezcacoac} ompa momanato in yaoyotl, ompa

moquetzato in Xaltocameca Quaxochtli omito Tezcacoac {Tepacoac} Tlatlaqualloyan,

Tepanahuilloyan, Tenopaltitlan, Ayocotla {Acocotla}, Teciuh Tecaltitlan,

Nextlalpan, Atizapan, Teopanzolco, Iltitlan, Cohuacalco, Quauhtepec, auh inin

Quaxochtli chiucnauh xihuitl in oncan icaca {icanca}, auh in ixquich ica oncan

manca yaoyotl ini yaoyuh Chichimeca Quauhtitlancalque. Auh niman oc ceppa

quintocaque in Xaltocameca inic yequene ompa momanatto yaoyotl iniaoyouh

Chichimeca in ompa itocayocan Acpaxapocan ye oncan inin achicehuito yaoyotl,

iquac tlatocati in Quauhtitlan in Chichimecatl Huactzin, niman iniquac ompa

omomanato yaoyotl Acpaxapocan za quemanian in on yaotia in Chichimeca. Auh aocmo

no motlapallohuaya in in huic huallehuazque Xaltocameca ipampacaquimimacacia in

Chichimeca Quauhtitlan calque. Auh in ompa inin Acpaxapocan inic ompa manca

yaoyotl ic ompa inin miecpa quintlacanotzaya inin Teouh Xaltocameca ø in oncan

Page 29: Analesdecuauhtitlan

hualquizaya hualmonextiaya in atlan in motocayotia acpaxapo{huey}coatl, ihuan in

ixayac cihuatl : auh initzon huel quinehuihuilia in cihua intzon in in ilhuiyac,

auh yehuatl quinmachiltiyaya quimilhuiyaya in tlein impan mochihuaz : in

azotlamazque in azomiquizque in azomamaltin mochihuazque, ihuan quimilhuiyaya :

in zazo iquin in quemaman {quemanian} quizatihui in chichimeca inic oncan

hualnamiquia Xaltocameca. Auh in yehuantin Chichimeca ca ye yuh catca in yollo

in zaco iquin in quemanian in oncan huallaya Xaltocameca in hual moxtlahuaya in

quihualla maniliaya Acpaxapo ic ompa qui ó019 monchiaya in Chichimeca, ye ompa

in icaca {izcaca} auh icac in Quaxochtli. Auh in zatepan inoyuh acico, in oyuh

huallaque Colhuaque ocno yehuantin ompa on yaotiya Acpaxapocan in intencopa

Chichimeca catca pipiltin, totomatlatzin Quauhtzoncaltzin in tahuan ø ye {yc}

ompa inin quimacito in malhuan Colhuaque in yancuican in catlamamalque : in

quimanato eintin in Xaltocameca, iquac yancuican quintlalhuitectique inin

Teohuan Colhuaque in yuh ipan mitotiuh inipan xihuitl matlactloce acatl in ocyuh

on xihuitl miquiz tlatohuani vactli ompa mocaquez initolloca in ima Xilliz

Diablome in Tlatlacatecollo, inican peuh {ompeuh} in tlateotoquiliz Chichimeca

Quauhtitlan calque. Auh in zatepan iniquac in tlatocat titicatca Quauhtitlan in

huehue Xaltemoctzin ipan in xihuitl 7 acatl xitinque in Xaltocamecacatca :

ixquich icamanca in yaoyotl inic quinyaochiuhtinenca Quauhtitlancalque

Chichimeca conazo macuilpohual xihuitl in ixquich {ica} in tzintic iniquac

poliuhque Mexitin Chapoltepeca ø {ca} omito inic ompa motlalli in yolcocol in

Chichimeca Quauhtitlan calque. Auh inic Xitinque {in} Xaltocameca ompa in

Tecaman Xitinito iniquac cenca ye momauhtia tlaihuaque in Metztitlan quitoto

inic ompa tetlantzinco monemiltitihui, ihuan tlaihuaque in Tlaxcallan in ompa

monemiltizque Tepaltzinco. Auh zatepan tlatlanilloque in tleyca yn tley ipampa

ompa nemiznequi tetlan tlananquiliz quitoque (fol. 21) ca cenca techtollinia in

toyaohuan in Chichimeca in Quauhtitlancalque, ca ye in mac titlamiznequi ca ye

huel huecauh intechpehualtique in techyaochihua oc totahuan impan ñ26 peuh in

yaoyotl. Auh niman quimilhuique tiquimittazque xiquimanacan quenamique in

amechamana, iquac in immalhuan in cacallacque in Xaltocameca in ompa Metztitlan,

ihuan in Tlaxcallan oc ompa mocaquia in ipan 7 acatl xihuitl inipan iquac

Page 30: Analesdecuauhtitlan

tlatocatia huehue Xaltemoctzin tecpanecatl. Auh in yeno iquac inin tlatohuani

huehue Xaltemoctzin niman ø in oxitin Xaltocamecayotl niman quimontlatlalli ò020

iniquaxochpixcahuan quimontlalli Tzompanco, Citlaltepec, Huehuetocan, Otlazpan,

ye iquac in omiquani in quaxochtli iniyahualiuhtica altepetl Quauhtitlan achtopa

oncan tocompehualtia in Mexicaotli ipan initocayocan Nepopohualco, niman

Otontepec, Quauhtepec, Tlacoc, Tehuepanco {Tepehuepanco}, Ecatepec, Tezoyocan,

Acalhuacan, Epcohuac, Tenanitlan, Axochtli, Toltecatzaqualli, Chiconquauhtli,

Iteocal, Tlamamatlatl, Cihuatlyicpac, Atehuillacachco, Ocelotlyztacan,

Quauhquemecan, Quauhtlalpan, Papahuacan, Tlatlachpanalloyan, Miccaapan,

Xillotzinco, Huitzocuitlapilco, Atlacomulco, Cuezcomahuacan, Tenexcalco,

Huixachquauhyomacuexhuacan, Temamatlac, Tlatzallan, Acatzintitlan, Pachyocan,

Nochtonco, Tatapaco, Hueytepec, Mazamican, Nopaltepec, Ozomatepec,

Quahuacatzinco, Cuicuitzcacalco, Chalchiuhtechcatitlan, Atecomoyan,

Nacazhueyacan, Xoxomalpan, Chapolmalloyan, Ichpochtetitlan, Oztotlaquetzallocan,

Ahuazhuatla, Tecaxic, Tecoac, Zoltepec, Tepetlmaxalco, Tepetitlan connamiqui in

omoteneuh Nepopohualco. ø Yehuatl in iniquaxoch altepetl Quauhtitlan. Auh inic

yahualliuhtica nohuiampa yaoyotica hualquiquequetzque in Chichimeca in

Quauhtitlancalque inyuh omito Xaltocan. Noyuhqui hueypochtlan Xillotzinco, no

yuhqui in Tlatzallan Acatzintitlan oncan mancayaoyotl huecatlan atlauhco in

quixnamiquia altepetl Tollantlaca. Noyuhqui in Chiappan yaoyotica huel moquetz

in Quaxochtli, no yuhqui in Quahuacan yaoyotica miquani, inipan iquac tlatocatia

cozauhqui xochitl in Quahuacan. Auh oc ‡enca yehuatl in hueytenyo in Tepaneca

yaoyotl ic manca in noyuhqui Xaltocameca yaoyotl, huey chicahualiztica

quixnamicque in Chichimeca in Quauhtitlan calque. Auh no yuhqui in Ecatepec

xochilhuitica tepehuaznequia in Quauhtitlan, ica in chicahualiz in Quauhtitlan

calque, nohuiampa qualtitica inin Quaxoch inyuh omotocayoti tlacpac. Auh

quinipan inimaxilliz ó020 Castilteca, inic hualla Marques del Valle,

oxixmomomoya {oxitin omomoyahuac} in altepetl Quauhtitlan, inic

omonononquatlalli in Tepotzotlan, Otlazpan, Citlaltepec, Tzompanco, ø auh in

Toltitlan no ic huel mononquatlalli in tlaltica, eta.

Page 31: Analesdecuauhtitlan

1 tochtli, 2 acatl, ipanin poliuhque icoppa in Quauhquecholteca zan no

quimololhuique inic omito tlacpac. 3 tecpatl, ipan mic in Colhuacan tlatohuani

Xihuitltemoctzin, niman on motlatocatlalli Cocoxteuctli in Colhuacan tlatocat. 4

calli, 5 tochtli, ipan mic Epcohuatzin tlatohuani ticic Cuitlahuac, on motlalli

Quetzalmichin teuctli. ñ27 6 acatl, ipan inin xihuitl ceppa mochiuh tlatlaminato

in Quauhtitlan tlatohuanicatca Vactzin auh quinamiquito ce tlacatl cihuatzintli

ompa initocayocan Tepzolco, auh in cihuatzintli amo quimatia (fol. 22) in azo

cihuapilli zatepan quitlatlani quilhui ac tehuatzin ac tichpotzin campa tihualla

quinan quilli quilhui totecuyo ca ompa no chan in Colhuacan, auh notatzin in

tlacatl Coxcox teuctli ø quitlatlani quilhui tleic mitzmono chilli tlemotocatzin

quinanquilli ca notoca Itztolpan Xochi auh inoquicac Vactli, niman qui

hualhuicac in ichan auh niman quimocihuahuati, auh itech quintlacatilli ipilhuan

in Vactli inic ca {ce} itoca Quauhtli ipan temoc in icome Iztactototl ixhuihuan

mochiuhque in Colhuacan tlatohuaui Coxcoxtzin teuctli == 7 tecpatl, 8 calli, 9

tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli, 1 acatl, 2 tecpatl, 3

calli, ipan mic in Quetzalmichinteuctli, niman on motlalli Quauhtlotliteuctli in

tlatocat Cuitlahuac ticic. 4 tochtli, 5 acatl 6 tecpatl, 7 calli, ipan mic in

Quauhtlotli teuctli, niman on motlalli Mamatzin teuctli in tlatocat Cuitlahuac

ticic. 8 tochtli, ipan xihuitl on peuh in oncan Mexico Tenochtitlan ø zan oc

quequezquitetl Xacalli quichiuhque in Mexiti, zano nohuian onca tlatol Quauhtla

in motlallique. 9 acatl, 10 tecpatl, ipan in xihuitl tlanahuati in tlatohuani

Quauhtitlan in Vactli inic quiyaoquixtique itelpoch initoca Yztactototl ye ompa

in Xaltocan ò021 acpaxapocan quin nahuati ititlanhuan quimilhui Xiquimilhuitin

in tlachcahuan in ompa tlapia Acahuacan Tepeyacac in Acatzin, in tlaquatzin in

Xochipan, in mecellotl ø maquicaquican ca cenca aocan huelli inican {qua}huacan,

ma ompa cana cuiteyahualochtican in telpochtontli in Iztactototzin ma nenca

matemacquitlaztin matemaccaquitin cenca tle quimati ca ixquich in niqui

montlatlauhtia in nachcahuan niman quincaquiltico in Chichimeca in tlapiaya

tepeyacac. Auh in oquicacque quitoque otech macnelili {mocnelili} in totlatocauh

mati nentlamatican, auh niman huel no iquac tlaihuaque in Chichimeca in ompa

Coacalco quin caquiltito in Tepaneca iquac oncan tlapachoticatca Xochmitl itoca

Page 32: Analesdecuauhtitlan

in quihuel yehuantin huallaque in motlallico oncan Coacalco, auh inoquicac

intlatol Chichimeca incaqui yaoquixtizque in tlatohuani itelpoch initoca

Iztactototl, niman quin hualmacauh inipilhuan Xochmitl in Tepaneca inic

quiyaoquixtico ipiltzin tlatohuani Vactzin. Auh mochiuh quitocato in ipiltzin

tlatohuani in Iztac tototl, /ùùù/ ye ompa in acpaxapocan, in oncan

hualmoxtlahuani Xaltocameca, ø auh in oquizaco moxtlahuaco telhuelliuh huallani

in mochipa hualmoyaochichiuhtiani, auh niman oncan tecuitihuetz in yehuatl

Iztactototl, auh in otlama niman ye yc necalihua, auh iniquac oncan ipampa

micque in Chichimeca Acatzin, tlaquatzin, ihuan chicueintin Tepaneca in

Cohuacalco quihuallihua Xochmitl, auh zanial in tlama Iztactototl. Iniquac

otlama quicaquiltico in tlatohuani Vactli, ihuan quilhuique in matlactin ipampa

omicque ñ28 ic motequipacho ihuan tlanahuati in occenca hueyaz yaoyotl, ihuan

huel micalizque in Chichimeca amo quincahuazque in Xaltocameca. Auh iniquac

otlama Iztactototl, niman quicaquilti in inantzin, auh niman quilhui ma xiyauh

maxi in mocoltzin in Coxcoxteuctlica tlatoani in ompa Colhuacan ó021

maxictlapallo in ihuan ictic motliliz caotitlamato in Xaltocan, auh quitlacama

ininantzin Iztactototl, ipampa ca Cihuapilli in ompa Colhuacan ø niman ic ya

quiteotito in icoltzin in /ùùù/ icaimal. Auh quimixtiaque yachcahuan Chichimeca.

Auh iniquac /ompa/ (fol. 23) on ya quitlapallo quimottiti, ihuan quinonotz in

quenin ixhuiuh yuh quilhui totempa {totecuyoe} tlatohuanie ca ompa nihuitz in

Quauhtitlan nimitz no tlapalhuico caoniccac in azo nelli in cuixtic mopolhui

mochpochtzin in zan ya initoca Itztolpan xochitl, auh quilhuica nehuatl ca

nonantzin ca onechmohuilli, inic tehuatzin ticmo chihuilli ic axcan mixpantzinco

nihualla, ca nimitznoteotillico ompa mani in yaoyouh in notatzin Vactzin in ompa

Xaltocan, auh ompa onitlamato. Auh niman quilhui{o}tiquiyohui nopiltzine ca

nelli ca nochpochtziu in nicnopolhui initech paotiquiz maximotlalli ca

tinexhuiuhtzin, ca ye /inyuhque/ niuhqui in ye ni huehuˆtzin ye ninomiquilliz

tehuatl nican titlatohuani tiyez in Colhuacan tin tlatocauh tiyez in Colhuaque,

ø auh in yehuatl in Iztactototl yuhqui in achitlaciuhqui catca inic tlatohuaya

in oquicac tlatolli amotlequito zatepan callac in Tlatohuani Coxcox teuctli,

occeppacallitic hualla ihuan in quilhuica inic aocmo huallaz inichan ihuan

Page 33: Analesdecuauhtitlan

quilhuique, inic niman yehuatl tlatohuani yez compatlaz inicoltzin. Auh in

oquicac tlatolli niman huetzcac yuh quito aquin nitlatocauh ni yez caaoc maniz

in altepetl Colhuacan ca ye Xiniz momoyahuaz, auh ca niquitoa maquimocaquilti in

tlacatl in nocoltzin acazomo imatiantzinco in mochiuhuatiuh ma yc cequintin ompa

yazque intochan ma ompa tech tocazque ca cenca huey in totlal inic ompa nicanca

Quauhtepetl ca cemilhuitl monenemi inic tlapatlahua. auh yequene ca tlatohuani

in notatzin in Huactzin, auh niman quicaquiltito in tlatohuani in Coxcoxteuctli,

in oquicac cenca ic quallan ic moyollitlaco, quito tlein quitoa piltontli

conetontli tlahuel xictlatlani can tle ayz intaltepeuh ø in aquin techpehuaz

nequiz, cuix amonicanca miquiztli quenin tixcoto{c}pac ehuaz ca nican yolli in

cocolliztli in tlailli in tlatlaciztli ò022 in atonahuiztli in tetzauh cocolli,

ihuan ca tehuantin ticmati in azo teotlqualloz in anozo tlalloliniz in anozo

titemictizque tleinic xiniz in moyahuaz taltepeuh tlein quitoa piltontli maquito

mellahuac. Auh niman hualquizque in titlantin qualanaliztica ihuan

neicahuiliztica in quitlatlanique. Auh niman quin nanquilli quimilhui tlein

quimotequi pachilhuia in tlacatl in tlatohuani tlaquimocaquilti amoyaotica in

xiniz altepetl, ihuan ayac ica mocacayahuaz amo aca in quitequipachoz ca inic

mochihuaz zan mocomonizque macomonozque in toteuctin in tlatoque, ihuan in

imacehualtzitzihuan tepan cen manizque cactimomanaz in altepetl. ø Auh ipampa in

niquitoa iniquac anxitinizque ma ompa on yazque in techan in icampa nican ca

quauhtepetl ca niquitoa ca tlatohuani in notatzin amech yaz auh amech macaz in

tlalli. Auh quicaquiltito in tlatohuani ic mocauh eta.

ñ29 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, ipan in in mic Colhuacan

tlatohuani in Coxcoxtli, niman on motlalli Acamapichtli in Colhuacan tlatocat. 2

calli, inyuhqui mati Cuitlahuaca ipaninin tlacat in huehueixtlilxochitl

Tetzcoco. 3 tochtli, 4 acatl 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, quitoa

Cuitlahuaca oncan motlatocatlalli in Tezozomoctli tlalhuacpan. 9 tecpatl, 10

calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, ipan in xihuitl in yehuatl Achitometl

(fol. 24) quimicti in Colhuacan tlatohuanicatca initoca Acamapichtli, auh in

oconmicti niman motlatocatlalli in Achitometl. Auh no ipan inin quimonnahualnotz

Mexitin in tlatohuan Achitometl. ø Auh no ipaninin motlatocatlalli in

Page 34: Analesdecuauhtitlan

Azcapotzalco huehue Tezozomoctli == Ce calli ipan mic in Cuitlahuac ticic

tlatohuani Mamatzinteuctli, niman on motlalli Pichatzinteuctli. 2 tochtli, 3

acatl, ipanin occeppa polliuhque uauhquecholteca quin polloque Huexotzinca zan

quimixcahuique iquac tlatocatia Xayacamachan in Huexotzinco. Inipan in 3 acatl

xihuitl ipan mic in chalco tlatohuani Tozquihua {teuhctli}, niman on

motlatocatlalli itoca Xipemetztli in teuctli. Auh inipan ey acatl xihuitl ipan

compehualti ó022 in oc yehuatl Tezozomoctli tlalhuacpan in yaoyouh in oncan

techichco oncan tentimanca in Chalca yaoyotl, Chalco pouhque catca in

Techichcotlaca iquac oncan incaca in quaxoch in tepan in Chalca in oncan

Colhuacan. Auh in yaoyouh manca in Tezozomoctli cempohual xihuitl ipan caxtolli

omome xihuitl in zan oc mixcahui tepanecatl oncam onpeuh in techichco Colhuacan

ø ayamonoyehuantin in Mexitin. 4 tecpatl 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, ipan

poliuhque in Totomihuaque can quinmixcahuique Huexotzinca iquac tlatocati

Xayacamachan. 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli. Ipan inin 10 tochtli, ipan in ya

Ilancueitl, ihuan quinhuicac icihuapilhuan ompa yaque in Cohuatl ichan inic

canato Acamapichtli in ompa mohuapahuato Coatlichan. 11 acatl, inipan in xihuitl

yc ipan in mochiuh in xitinque Colhuaque tepan cenmanque tepan moyahuaque

nohuian altepetl ipan yayaque in oyuh Xitinque Colhuaque niman xiuh ixhuac inin

teocal ihuan inimaltepeuh.

Inipan xihuitl 11 acatl ipan in mic Achitometl in Colhuacan tlatohuani catca, ø

zan niman iniquac omic niman xitinque in Colhuaque inin amo pehualloque in

Colhuaque inic Xitinque zan mocomonique inic Xitinque. Auh iniquac ipan in

huallaque in nican Quauhtitlan in Colhuaque, ihuan in Mexicatzinca, omito iquac

in oyuh mic Achitometl, niman iquac in moyahuac Altepetl Colhuacan, auh in

yancuican nican ic acico Quauhtitlan in Colhuaque ipan in mitoaya == 1

Hueytecuilhuitl == 2 Tlaxochimaco == 3 Xocotlhuetzi == 4 Ochpaniztli == 5

Teotleco == 6 Tepeilhuitl == 7 Quecholli == 8 Panquetzaliztli == 9 Atemoztli ==

10 Tititl == 11 Izcalli == 12 Quahuitlehua == 13 Tlacaxipehualiztli == 14

Tozoztontli == 15 Hueytozoztli == ipan in caxtolpohualtique in Colhuaque. Auh

niman huel no iquac in ye ipan in occuel peuhque in motlalhuitectique Colhuaque

in oncan quintlallique in Teohuan in mitoaya Toci, ihuan chiucnauh ozomatli,

Page 35: Analesdecuauhtitlan

ihuan Xochiquetzal ø in huallaque huehuetque, Quauhnochtli, Atempanecatl,

Xilloxochcatl, Mexicatl, ihuan totec Tlamacazqui. Auh in yehuantin inin

Colhuaque ñ30 iniquac omotlalhuitectique niman quintlatlauhtique in chichimeca

pipiltin in tlapachohuaya Chichimeca cuicoyan initoca totomatlatzin, ihuan

Quauhtzoncaltzin quicaquiltique, ihuan quimilhuique caotitotlallique in oncan

atentitech in oncan oantech motlalilique inipan amotlaltzin. Auh quexcan ca

tiquitoa manozo xitech motlaocalili cencanacetzin tochtzintli ò023 (fol. 25) in

coatzintli ic tocon mamalizque achitzin tlalhuitectzintli otiquintlalilique in

toteohuan. Auh iniquac oquicacque in Chichimeca mononotzaya quitoque aca oncan

yezque inin oncan omotlallico titomatia in atquemanian atocozque ca tiquitoque

iniconcan otiquintlallique ca amo tlein in cayehuantin in oquintotocaya in

oquinyaochihuaya in Mexitin. ø Auh inin tlein tiquimilhuizque cuix tiquin

macazque in tochin, in cohuatl in quitlaui {quitlani} oncayeon momana in

tomilco tlaminazque ca amo huelitiz. Auh inin ca nican in manito yaoyouh in

Xaltocan matiquimilhui zani ma ye ompa huiyan in tlatlamazque ic cenmayan

conmacehuatiquin maca in tochpochhuan, ihuan in totlal. Auh niman quimilhuique

in Chichimeca in yehuantin Colhuaque ca conitoa in Chichimeca tleyez in cohuatl

in tochin ca nican in manito yaoyouh xonhuiyan oncan in Xaltocan cuix hueca in

aquique tlamazque ic caqui macehua in tochpochhuan tamechmacazque ihuan in

totlal cenca tlaconquimati yehuatl izantlamamalizque. Auh niman yaque in

Colhuaque yaotito in ompa Xaltocan, auh iniquac in yeintin in tlamato Colhuaque

ye oncan in cenca quintlazotlaque in Colhuaque in Chichimeca oncan mocepan

icniuhtlaque ic niman quin macaque inimichpochhuan chichimeca, ihuan ycmacoque

in tlalli.

ø Ipan in Toxcatl in yancuican ilhuichihuaco Quauhtitlan in Colhuaque in

tlacamictico ca ayamo quichihuaya in Chichimeca in imixpan in teohuan

tlacamictiaya mazo ihui in otlamaya ihuan quinquaya in inmalhuan ca zan

quimictiaya amo imixpan inteohuan amo no ic tlamamalia ihuan ayamo no itla in

teocal catca quin on canin octzintic inic moteocaltique in Colhuaque ihuan

Chichimeca oncan tzintic oncan peuh in axcan oncan mani altepetl. Auh ipampa in

za tlanacaztlan mani altepetl ca oncan quintlahuelpollohuaya in Colhuaque in

Page 36: Analesdecuauhtitlan

momatia Chichimeca inic oncan quintlallique Colhuaque ca quen manian atocozque

ihuan moxiuhtlatizque in azo canapa yazque amo huelit zan oncan hueix in

altepetl quauhtitlancalcayotl in axcan oncan mani. Auh yequene iniquac oncan

tlalilloque Colhuaque ca oc oncan icaca in atoyatl, ihuan oncan xelihuia in atl

inic hualhuia ø auh zatepan miquani in atoyatl ipampa C calli atocoque Toltitlan

calque ic poliuhque ic ipampa miquani ó023 in acallotli ipan iquac tlatocatico

Ayactlacatzin quiquani in acallotli. Auh in yequene in yehuantin in Chichimeca

amo tley in teocal catca zan iyoquipiayamitl izacatapayolli ipan quiquetzaya:

tlalhuitecpan quitlalliaya ihuan Eztapamitl oncan quiquetzaya ihuan ceceme

momixcoachichihuaya ic quilnamiquia in quinmachti Itzpapalotl Tlacatecolotl yc

ipan in mitoaya Quecholli in quilnamictihuia. Auh in onomoteneuhque Colhuaque in

izquican yayaque iniquac tepaneca man quemoyauhque, ø inic cecni yaque

Azcapotzalco, Cohuatlichan, Huexotla, Quauhtitlan.

ñ31 12 tecpatl, inipan in xihuitl in momiquilli in Quauhtitlan tlatohuanicatca

initoca Vactzin, niman hualmotlalli in ixiptla inipatillo yecuel yehuantin in

Colhuaque in motlatocatique (fol. 26) yehuantin quinecque inic quixquetzque

initelpoch in tlatohuani Vactzin ipampa caquimatia ca ixhuiuh in tlatoanicatca

Colhuacan inomito Coxcoxteuctli oncan quizacacaltique in oncan oicaca Diablo

Mixcoatl ical zan oc icalpol in quipiaya in tlatoani Iztactototl in Mixcohuatl.

Auh yequene in yehuantin in Colhuaque huey tlamahuiztililiztica quipixque

quimahuiztillique in tlatoani Iztactototl, ihuan miec tlatecpantli quichiuhque :

auh yequene yehuantin mochi quinextico in nepapan tlachichihualli in tapalcatl

in petlatl in comitl in caxitl auh in ixquich occequi, auh yehuantin quimanque

in altepetl Quauhtitlan quitlaltechtlallique ø ca zan on miquanitinenca in

Chichimeca, ihuan yehuantin mochi caxitico in tlateotoquiliztli qui maxiltico

miequintin in teohuan, auh in ohuel moneloque Chichimeca niman peuhque inic ye

milchihua. Auh yequene ihuiyanpeuh inic tlalxotlaque quimamanque inin calpollal.

Auh in zatepan in ye mochi tlacatl tlateotoca ye ipan iniquac tlatocatia

Itzcohuatzin in Tenochtitlan iniquac in oc miyequintin onoca in Chichimeca. Auh

niman in yehuantin Colhuaque inin teixpan huito in Mexico ipampa in amo

tlateotocaznequi amo quichihuaznequia in motenehua neacazahualiztli : iniquac ne

Page 37: Analesdecuauhtitlan

acazahualoya, ipampa in niman ano ca in Mexico yilpitiaque in Chichimeca catca

yehuantin in xiuhcac itoca chanecatca Toltepec axcan itoca Xiuhcacco, niman

yehuantin pitzallotl ixhuihuan catca in oncan tlalcozpan huey toctitlan, niman

yehuantin in cocotl chanecatca cocotitlan ; ihuan pipilono ø ompa chane catca

ò024 tzictlacopauic, yhuan oc cequintin yehuantin inin miquito Mexico, ic niman

cuililloque in intlal, ic motenehua axcan acxotecatlalli Mexicatlalli no yuhqui

in oc cequi inihuihuical ca no yuh mictilloc in Maxtlaton chane catca Xallan

initlal axcan no mitoa Acxotlantlalli Mexicatlalli mochi yuhqui in Zoltepec in

Quauhtepec inihuan occequi Mexicatlalli ocatca. Auh iniquac inin Chichimeca

catca in ye mictillo zan yuh mati in ontlanque in quizque in yaque motecato

motozahuica, ihuan tlachco == 13 calli, ipanin quihualhuicaque in Acamapichtli

Tenochtitlan inic ompa cahuato Tetzcoco in Illancueitl cihuatl.

1 tochtli, inipan in ce tochtli ye ipan in motlatocatique Tenochca, iniquac

motlatocatlalli Acamapichtli Tenochtitlan, auh yuh motenehua mitoa zan yehuatl

in quitlatocatlalli inicihuauh catca Illancueytl oncan tzintic inin

Mexicatlatocayotl. ø Inipan in ce tochtli ipan huelyequene polliuhque

Totomihuaque quinpolloque Huexotzinca. Inipan in 1 tochtli ipan moxelloque in

Chalca tlahuacan ompa miquanique in Chalco axcan oncan onehuaque in xicco : auh

inic oncan catca Xicco 212 xihuitl in tlatocatia Petlacalliteuctli,

Tezozomoctli, Mamatzinteuctli, ihuan occequintin pipiltin, ihuan Chalchiuhtzin,

ihuan Ecatzi. 2 acatl, ipan poliuhque Mixteca quinpolloque Teohuacantlaca in

Mixtlan, iquac tlatocatia Ozomateuctli. 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,

7 tecpatl, ipan inin motlallico Tepaneca (fol. 27) in mo Toltitlancalca itohua

axcan zan oncan otenco tecocochitiaya in axcan oncan cate ihuan teycequiaya. Auh

ayamo huecauh in motlatocatique ñ32 inotzintic in tlatocayo zatepan mitoz

mocaquiztiliz. 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. ø

Ipan in xihuitl cen manque in Totomihuaque ic cenquicauhque in maltepeuh quin

peuhque Huexotzinca yehuatl ipan tlatohuani Tenocelotzin itelpoch Xayacamachan.

1 acatl, ipan inin motlatocatlalli huehue Ixtlilxochitl in Tetzcoco tlatocat. 2

tecpatl, ipanin in xihuitl iquac mic in Chalco tlatohuani catca Xipemetztli,

niman on motlalli Yecatl teuctli, auh niman ompaya in Tenochtitlan ompa

Page 38: Analesdecuauhtitlan

quichihuato ipiltzin itoca Quapochtli. 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, inipan in

xihuitl momiquili in tlatohuani Quauhtitlan, itoca Iztactototzin, caxtolxihuitl

on nahui ó024 in tlatocat. 6 tecpatl, ipanin yehuatl itech oncauh in altepetl

Quauhtitlan in cihuapilli Ehuatlycuetzin inicihuauhcatca in Iztactototzin, auh

zan no oncan catca in mixcoatl iteopan ocatca in oncan itecpanchan

Iztactototzin. 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, ipan inin xihuitl qui

mictique in Cihuapilli Ehuatlycuetzin quimiminato ø in Chichimeca ompa in mitoa

Callacohuayan, inic quallanque Chichimeca quiahuianitillica in Colhuaque == 11

calli, ipanin motlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani Temetzacocuitzin oncan

in mixcohuatl Diablo iteopan catca. 12 tochtli, 13 acatl.

1 tecpatl, ipan in compehualtique in Mexiti, ihuan Chalca, inic moyayotlaya

ayamomanaya ayamo momictiaya, zan oc yuhqui inic mahuiltiaya yehuatl in mitoa in

motenehua Xochiyaoyotl, oncan manca in techichco colhuacan chiucnauhxihuitl in

manca in imahuil Mexiti, ihuan chalca iquac in oncan tenetimanca in Chalcayotl

in Colhuacan. 2 calli, inipan in xihuitl, ipan in tlaocox Ellancueitl inic

zacactimani in Colhuacan in ye xiuh ixhuatimani in altepetl yeyohuatimani yeyuh

31 xihuitl ipan inin aocac tentocati in Zaquauhtlatollo ø in oyuh quimicti

Achitometl in Acamapichtli ompa peuh in zayuhqui quauhtlatolloya mazoihui in

motlatocatlallica Achitometl aoctle centlamantli, ic tlayollaliaya auh in omic

Achitometl, niman Xitin in altepetl xitinque in Colhuaque inyuh omocaquiztilli.

Auh in yehuatl Elancueitl in oncan hualla Mexico ; iniquac tlaocox in

motequipacho in quicno ittac altepetl Colhuacan, niman in ye oncan Mexico quin

notz in pipiltin iniquimihua in ompa Colhuacan yaque oncan onehuaque in Mexico

inic ce itoca Nauhyotzin, inic 2 itoca Mimichtzin, inic ey itoca Xochitonal,

inic 4 itoca tlaltolcaltzin, auh in omoteneuh Nauhyotzin niman yehuatl on

motlatocatlalli in Colhuacan. 3 tochtli, ipanin xihuitl in momiquilli in

Quauhtitlan tlatohuani Temetzacocuitzin, zan 6 xihuitl in tlatocat. 4 acatl,

ipan in xihuitl motlatocatlalli in Tlacateotzin zan no oncan in Mixcohuatl

iteopan catca in manca izacacal, oncan tlatocat titicatca inic quimocuitlahuiaya

in altepetl Quauhtitlan. 5 tecpatl, 6 calli 7 tochtli, 8 acatl, ipan inin

xihuitl mic in Illancueitl in oncan Mexico. ø 9 tecpatl quitoa Cuitlahuaca quin

Page 39: Analesdecuauhtitlan

oncan inin tzintic Mexicatlatocayotl in motlalli Acamapichtli. 10 calli, ipan

inin xihuitl in yequene huelmotla huelcuitique Mexitin ihuan Chalca inomito

oncan in techichco peuh yaoyotl inin yayuh Mexica Tepaneca oncan coton in

Xochiyaoyotl, auh ò025 inin y chalcayaoyotl inic manca epohualxihuitl ipan

matlacxihuitl omome in ixquich ica ompacehuito amaquemecan ihuan (fol. 28) ñ33

iquac opeuh in yaoyotl Huexotzinco, iniquac hualcallacque Chalca in ipan huehue

Moteuczomatzin in tlatocatia Tenochtitlan. Inipan in xihuitl in 10 calli ipan

mic in Chalco tlatohuani inito catcaca Yeccatl teuctli, niman hual

motlatocatlalli in Xapaztli teuctli in tlatocat 28 xihuitl, ipan mochiuh in

Chalco Atenco inic ompa momanato yaoyotl inin yaoyuh Mexitin, ihuan Tepaneca

Quauhtitlan calque. ø Auh iniquac inin moman yaoyotl Chalco quin yeyuh napohual

ilhuitl in mani chalcayaoyotl, iquac tlamaque Quauhtitlan pipiltin Xaltemoctzin

Iquehuacatzin, auh inimal Iquehuacatzin itoca Xaxama, auh iniquac in intlamaque

pipiltin, no iquac tlamachiotique in Chichimeca Quauhtitlan calque, in oncan

icaz in teocal in axcan oncan oicaca, auh iquac tlayollome mochiuhque in

mamaltin inin malhuan pipiltin, auh inic mochiuh Diablo ical macuillamantli in

zan ihuian ic mohueillitia ic mixquentitia ixquich ica in matlac xihuitl, auh

izatepan iniquac yetlatocati huehue Xaltemoctzin quin yehuatl qui hueylli

initeocal mitoz in tlein ipan xihuitl. 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl.

1 calli, ipan inin xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatohuani Tlacateotzin,

matlac xihuitl on ce in tlatocat. 2 tochtli, ipan in hualmotlatocatlalli in

Quauhtitlan tlatohuani huehue Xaltemoctzin ø oncan moman in izacacal initoca

Zacacalco in axcan Monasterio, auh in tlamato Chalco ayamo tlatohuani chane

catca Zimapanteopan. No ipan inin xihuitl hualcallacque Quauhnahuacan Xiuhtepeca

yyauhtepeca tetelpantlaca in Quauhnahuacahuitza intoca quiyauhtzin cohuatzin

Xiuhtlatonatzin moteizcocopina, auh oncan nemico in Mexico in intetlapallohuaya

mochiuh Xiuhtzontli inyuhqui xiuhtzontli catca amo quimati in tlein tlazalolli

in azo chalchihuitl in anozo xihuitl, ihuan cozcatl, matlactozcatl, ihuan

chalchiuhtzotzopaztli, ihuan yuhqui in cohuamaytl, ø ihuan yuhqui in macpalli,

iquac ca ihuan chalchiuhmalacatl, ihuan xiuhmacpalli, ihuan ontetl chalchihuitl.

3 acatl, 4 tecpatl, ø oncan ipan in quin mictito in Cuitlahuac ticic tlatohuani

Page 40: Analesdecuauhtitlan

initoca Pichatzin teuctli, itencopa in tlatohuani Tlatzontec in Tezozomoctzin in

Azcapotzalco ó025 tlatohuani yehuantin in temictito Tepaneca. Auh in micque

ipillohuan Pichatzin, inic ce coyotl iyacamiuh, inic ome tzopallotzin, inic ey

hueyacatzin, inic 4 quamamaztzin, inic 5 tlahuahuanqui, inic 6 xiuhtlapocca, no

iquac mic Anahuacatl tecpan tlatohuani in ompa Cuitlahuac oc cholloca za

chinampan in conmictito yehuantin Tecpaneca Cuitlahuaca aocmo yehuan in Tepaneca

in teititlanhuan Azcapotzalco Tezozomoctli. 5 calli, ipan in motlatocatlalli in

Cuitlahuac ticic tlatohuani itoca Tepolitzmaitl yehuatl quitlatocatlalli in

Tezozomoctli Azcapotzalco. 6 tochtli, 7 acatl, ipan inin xihuitl Xitinque in

Xaltocameca ompa in tecanman inic callacque Metztitlan, ihuan Tlaxcallan, iquac

inin yuca callacque in malhuan omito, ipan omocaquiztilli in inpollihuiliz

Mexitin Chapoltepec. Auh inin malhuan mochiuhque yehuantin in Quauhtitlan calque

intlamoque ø in Metztitlan in Tlaxcallan, inic ittozque in quenamique in

yaohuan, ihuan inic cuilloque, ñ34 auh in mochiuh in (fol. 29) inin yalliz inin

pollihuilliz Xaltocameca catca, iquac ipan in tlatocat titicatca Quauhtitlan in

huehue Xaltemotzin, auh in Xaltocan tlatocatia iniquac in Pantictzin teuctli

tlaltochtli teuctlacozauhqui cinquani. Auh in peuh yaoyotl, iquac in

yaoyahualoloque Mexiti in ompa Chapoltepec yehuatl ic quallanque in

Quauhtitlancalque in tehuan yaotito Xaltocameca in ompa Chapoltepec, ipampa ca

inic {in icnihuan} niman catca in Mexitin in Quauhtitlan calque, auh no iquac

inin Xitinque Xaltocameca in ompa Tecaman, auh in yehuantin in motenehua

Xaltocameca cahuitznahua, ihuan ixayoctonca, ihuan totollan Tlapallan tlilhuacan

ixayoc iyehuantin in zan quihualmatque in intlal, ipan on motecaco huallayacan

chalchiuh in oncan Ixayoctonco ; auh pacca quin celli in tlatohuani

Xaltemoctzin. Auh inipan chicome acatl xihuitl, zan no {niman} huel no iquac in

ø tlatohuani Xaltemoctzin tlanahuati, inic niman quimihua in quintlatlallito

iniquac Xochpixcahuan in ompa Tzompanco, Citlaltepec, Huehuetocan, Otlazpan. In

Tzompanco otlayacantia ontlapachoto Coyozacatzin tlacateuctli. In Citlaltepec

ontlayacantia ontlapachotia Itzcuintzin. In Huehuetocan on tlapachoto

Quauhchichitzin Tlacateuctzin yancuican motlalli. In otlazpan otlapachotia iquac

inin hueypochtlan tlapachohuaya chalchiuhtzin. In Xillotzinco pantli tlatocatia.

Page 41: Analesdecuauhtitlan

Auh iniquac in zatepan omochiuh inin ye yahualiuhticac quaxochtli, niman in

tlatohuani Xaltemoctzin quitzinti ò026 quipehualti inic quihueilli iteocal yno

inonca Quauhtitlan, in iquac quipehualti iteocal huehue Xaltemoctzin, yeno iquac

in itechca inic quinauhcantlalli altepetl Quauhtitlan, yehuatl itech conan inic

nau{h}campa in Anacazco iteocal ompa quinmama inyuh nauhcancatqui altepetl

Quauhtitlan. In Tequixquinahuac cecni in acatzco quiquetz inic oncan

tlatequipanoque quin huicalti Tepoxacco ihuan Tzompanco. ø In Chalmecapan cecni

in acazco quiquetz quin huicalti Quauhtlaapan, ihuan Citlaltepec. In nepantla

cecni in acazco quinquetz quinhuicalti Tepotzotlan, ihuan Huehuetocan. In

atempan cecni in acazco quinquetz quinhuicalti Coyotepec Otlazpan. Auh initeocal

huehue Xaltemoctzin macuilxiuhti ce ipan huetz in yecauh. 8 tecpatl, 9 calli, 10

tochtli, ipan in on xihuitl poliuhque Quauhtinchantlaca, iquac tlatocat

titicatca Teuctlacozauhqui yehuantin quinpeuhque in Mexitin iquac tlatocati in

Tenochtitlan Acamapichtli, Tlatilolco tlatocati Quauhtlatohuatzin, ic cempolliuh

in tlatocayotl Quauhtinchan ø iquac opeuh tzintic in tlatocayotl Oztoticpac

contzinti Cuetzpallin teuctli. 11 acatl, ipanin yecauh iteocal huehue

Xaltemoctzin in ca momamal Quauhtinchan tlaca ompa tlamato in Quauhtitlancalque.

12 tecpatl, 13 calli.

1 tochtli, ipaninin tlacat Nezahualcoyotzin Tetzcoco icemilhuitonal ce Mazatl,

quitoa in Cuitlahuaca. 2 acatl, ipan toxiuhmolpilli, quitoa oncan mic

Acamapichtli, motlalli Huitzilihuitl Cuitlahuaca intlatol. 3 tecpatl, ipanin

xihuitl in tlacat initoca Ayactlacatzin in Quauhtitlan tlatohuani (fol. 30)

mochihuaz ompa tlacat initocayocan Quauapan Tianquiz‡olco ininantzin itoca

Xochicozcatl initatzin, itoca Xaltetl, auh inicoltzin ininantzin ita ito

quauhixtli iniachtontzin tocantzin calpixqui ñ35 icalpixcauh catca in huehue

Xaltemoctzin ø inictocayotillo Ayactlacatl, zan temazcalco in tlacat ayac yixpan

ic ontetl ipiltoca Xaquinteuctli, quitoznequi Azcatl huel itlatocatoca in

Ayactlacatl cenca mocuiltonohuanicatca in cecen xiuhtica nauhpa in concuia

tetlauhtiaya, ihuan huelloquichtli tiacauhcatca, zan quitlanque in

Quauhtitlancalque inic intlatocauh mochiuh ye tiacauh yetlamani in

motlatocatlalli, iquac Quahuacan tlamato inoyuh tlama eta. Oc ompa nemito in

Page 42: Analesdecuauhtitlan

ó026 Quahuacan canato in Quauhtla apantlaca ipampa ca in piltzin, eta.

Quitlallito cimpallanalco ompa quicaltique no ompa in miecpa cuicuicac in

tetlauhtiaya ompa in canato Quauhtitlan calque, inic quimotlatocatique auh in ye

mochi inixiuh in yc mohuapauh ihuan inic tlatohuani catca 90 años inic nenca

tlatocat. ø In ipan in xihuitl zan no ipan in momiquilli in Tenochtitlan

tlatohuani Acamapichtli, niman on motlalli Huitzilihuitl in Tenochtitlan

tlatocat, inic ome in tlatocauh mochiuh Tenochca. No iquac motlacateccatlalli

Chimalpopocatzin {in ichpoch .......... Quauhnahuac (ayamo tlato)}. In

Chimalpopocatzin itezcauh in Huitzilihuitzin ipiltzin quitlacatilli in

Itzcoatzin, auh in Itzcoatzin icoltzin in Acamapichtli, auh in Chimalpopocatzin

quichiuh in Huehue Moteuczomatzin in inahuan quimitlan in Illancueitl in oncan

Colhuacan oncan cihua ininanhuan Mexicatlatoque. 4 calli, 5 tochtli, ipan in

xihuitl oncan tlacat Tezozomoctli Cuitlahuac ticic. 6 acatl, 7 tecpatl, ipaninin

xihuitl in huehue Xaltemoctzin Atecpanecatl teuctli in Quauhtitlan ø tlatohuani

catca quimictique in Tepaneca /quimeca/ tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani

Tezozomoctli quimecanique zan quihualnahual notzque quicohuanotzaco in ompa

Tepanohuayan ihuan micquintin ipillohuan itlatocayohuan quinhuicaque. Auh

iniquac inoyuh conmicti Quauhtitlan tlatohuani in Tezozomoctli Azcapotzalco,

niman in zatepan aocac motlapallo inictlatocatiz Quauhtitlan in Chichimeca

pipiltin chiucnauhxihuitl in yohuatimanca in aocac tlatocat Quauhtitlan ca

Quauhtlatolloya. Ye oncan inin opeuh in otzintic in cenca huey in nepohualiz in

Toltitlan calque, inic quiyaochiuhque altepetl Quauhtitlan, inic

quimixnamictique occenca yehuantin in Azcapotzalca in Tepaneca itencopa in

tlatohuanicatca Azcapotzalco in itoca Tezozomoctli, ic quice mixnamicque in

altepetl Quauhtitlan ipampa ca tepaneca in Toltitlancalque ic occenca no

yehuantin mixquetzaya in Tepaneca cahualyaotia in Quauhtitlan. Auh iniquac in

opeuh in tlatocayotl Toltitlan in intlatocayo Toltitlancalque. ø Inic ce

tlatocat in contzinti tlatocayotl itoca Quauhtzin teuctli. Inic ome tlatocat

Toltitlan itoca Xopantzin. Inic ey tlatocat Toltitlan itoca Tepanonoc in yehuatl

(fol. 31) in Tepanonoc occenca yehuatl Mixquetz in quimixnamicti altepetl

Page 43: Analesdecuauhtitlan

Quauhtitlan, yehuatl quihueilli in yaoyotl ompa ò027 mocaquiz inipan xihuitl

inic mochiuh Tepaneca yaoyotl.

Inic nahui tlatocat Toltitlan itoca Epcohuatl itelpoch in Azcapotzalco

Tezozomoctli, oncan quihuallatocatlalli in Toltitlan oc yequene cenca yehuatl

quihueyllico ini ixnamicoca altepetl Quauhtitlan in yaoyotl izcatqui in oc cenca

quihueylli quihuecapano quallantli : ca in yehuatl Tezozomoctli in Azcapotzalco

tlatohuani quinequia yyollo inic cetica ñ36 ipilhuan quin tlatocatlaliz quia

Quauhtitlan, auh amo cizque amo quinecqne in Chichimeca pipiltin yehuatl inin

huellic mexico in Tezozomoctli in amo celliloc itelpoch inic tlatocatizquia

Quauhtitlan ipampa ca oquimicti in tlatohuani catca in huehue Xaltemoctzin. ø

Auh inin yehuatl in tlatohuani catca Toltitlan initoca Epcohuatl ipantic ipan

mochiuh, iniquac omic itatzin in Tezozomoctli, niman huellipan inpolliuhque

Tepaneca in Toltitlancalque quimitoz in itolloca yaoyotl ompamocaquiz inipan

xihuitl inpoliuh Tepanecayotl, iquac mic in Epcohuatl Toltitlan tlatohuani catca

: ipan mantia in altepetl yaomic. Auh in oquiz yaoyotl in pollihuiliztli in

oxitinque Toltitlancalque, ihuan Tepaneca cempohual xihuitl in Ayactlatocat in

Toltitlan, ihuan zan yollic occeppa motlallico in Toltitlancalque, inic

huallaque imaltepepan. Auh in zatepan niman on motlatocatlalli in oquiz

cempohual xihuitl itoca Ocellotlapan, auh niman in onmic compatlac on

motlatocatlalli Acolmiztli, zan 40 ilhuitl in tlatocat mictilloc in on mic

compatlac on motlatocatlalli Citlalcohuatl, ø ipan on acico in Españoles

imomextin in Citlalcoatl in yohualtonatiuh totomaniliztli ic mic, niman on

motlatocatlalli don Hernando Matlallihuitzin. (Aqui sigue el catalogo de los

Gobernadores naturales que huvo hasta el año de 1570 por el mes de Agosto en que

estaba escribiendo esto el Author.)

{Niman coniquanique onmotlatocatlalli compatlac Dnù Antonio Acolmizton. Auh

iniquac omic in Dnù Antonio, Acolmizton piltontli niman on motlatocatlalli,

compatlac Don Pedro Tlacateuhtzin in omic compatlac, on motlatocatlalli Dnù

Geronimo de los Angeles. In omic compatlac on motlatocatlalli Dnù Gabriel de

Tapia Mazacihuatl axcan catqui ipan año de 1570 omicuillo ipan Agosto}.

Page 44: Analesdecuauhtitlan

8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, ipaninin xihuitl momiquilli

in Colhuacan tlatohuani Nauhyotzin, zan quimicti in Azcapotzalco tlatohuani

catca Tezozomoctli, niman on motlatocatlalli itoca Acoltzin in Colhuacan

tlatocat. ø 13 tochtli, ipan inin xihuitl in mic Chalco tlatohuani ó027

initocacatca Yxapaztli teuctli, niman onmotlalli Quauhnextli tecutli in Chalco

tlatocat.

1 acatl ye ipan inin xihuitl yancuican (fol. 32) yaotque {yaoyotque} in Mexitin

in ompa Tepanohuayan, ipan inin zan oc tepitin {tepitzin} quimo quauhtlaltica

zan oc in neixcahuil. Zan no ipan inin xihuitl mic in Cuitlahuac tlatohuani

catca Tepolitzmaitl 23 xihuitl in tlatocat niman on motlalli Tezozomoctli in

tlatocat Cuitlahuac ticic. 2 tecpatl, 3 calli, ipan inin xihuitl in momiquilli

in Tenochtitlan tlatohuani Huitzilyhuitl, no ipan in motlatocatlalli

Chimalpopocatzin in tlatocat Tenochtitlan, yehuantin quineltica itohua in

Tetzcoca ipan in xippohual conitoa Colhuaque.Inipan xihuitl 3 calli ipan ye ipan

ic 9 xihuitl in Ayac tlatocat Quauhtitlan. Auh no ipaninin xihuitl in miquico

Amaquemecan tlatohuani itoca Cacamatzin, ø inic manca yaoyotl Chalco inixpan in

matian in Cuitlahuaca qui nahualcahuaco ye iquac conixtique in Cuitlahuaca, inic

ye no yaotin in ompa Chalco Atenco iconmiquani in yaoyotl. 4 tochtli, ipan inin

xihuitl in motlatocatlalli Quauhtitlan tlatohuani Tezozomoctli, ompa hualla in

Tlatilolco itelpoch in Quauhtlatohuatzin yehuatl oncan contzintico in Huexocalco

tlatocayotl, oncan commanaco initecpancal. Auh ye iquac inin Tlatilolco

tlatohuani initocacatca Tlacateotzin yehuantin cenca moyehua itohua in amo mach

yuhqui Tenochtitlan, zan no ipan in xihuitl 4 tochtli ñ37 hualxeliuhque in

Chalca inoconmatque caoconixtique intlahuaca ic in tlan hualcallacque in

huallaque tlecuilque, tlilhuaque ihuan pochteca in hualcallacque Cuitlahuac. 5

acatl, ipan inin xihuitl momiquilli in huehue Ixtlilxochitzin in Tetzcoco

tlatohuani catca amo cocoliz inic zan quimictique Tepaneca tlatzontec in

Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli, ø iquac no ihuan mic imach in

{ixtlilxochitzin} itoca Cihuaquequenotzin tlacateccatl, inic mic Cihuacuecuenotl

teyaotlalhuizquia in ompa Otompan mitica chimaltica quicahuazquia initlatzin in

yehuatl Ixtlilxochitzin. Auh in oquicacque Otompan tlaca in quiyaotlalhuia

Page 45: Analesdecuauhtitlan

Cihuacuecuenotl, zan niman quallanque quitoque tlein quitoa in Cihuacuecuenotl

ca tlahueliloc accinitatzin qui yaochihuaznequi, niman ic ompa qui tetepachoque

in ompa Otompan in yehuatl Cihuacuecuenotl ca ipiltzin catca in Azcapotzalco

Tezozomoctli, in ihuan mic Ixtlilxochitzin Tetzcoco. 6 tecpatl, 7 calli 8

tochtli, 9 calli, 10 tecpatl, 11 calli, inipan ò028 in xihuitl 11 calli ipan

tetequimacac temacehualmacac in Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli in

Tetzcocatl ihuan Coatlichan ø ic occan con momacehualti itech compouh, auh in

cuitlahuaca (fol. 33) ticica quimontemacac Tlatilolco, auh in Cuitlahuaca

Teopancalca atenchicalcan ihuan tecpan iyexcan nixti in quimontemacac

Tenochtitlan ompa quimontemacehualti, auh in oyuhtlatzontec in otlatlali

Azcapotzalco Tezozomoctli chiconxihuitl in ompa tetla yecoltique Tenochtitlan,

Tlatilolco, Azcapotzalco eta. 12 tochtli, 13 acatl, in ipan in xihuitl ipan in

momiquilli in Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli, quitoa Cuitlahuaca ca chicua

cempoalli on matlactli ozce xihuitl in tlatocat, iniquac omic zatepan

miectlamantli in iyo nican initepotzco mochiuh ; ø ca iniquac in oc oncatca in

oc tlatocattitica oc imati yan oc yehuatl quintlatocatlalitia in ipilhuan in

altepetl ipan quimi yhua inic ompa tlatocatique. Inic ce itoca Quetzalmaquiztli

contlatocatlalli Cohuatlichan. Inic ome itoca Quappiyo contlatocatlalli

Huexotla. Inic ey itoca Teyolcocohua contlatocatlalli Acolman. Inic nahui itoca

Epcohuatl, contlatocatlalli Toltitlan. Inic macuilli itoca Quetzalcuixin

contlatocatlalli Mexicatxinco. Inic chicuacen Quetzalayatzin con mixiptlayoti

quitlatocatlalli in oncan Azcapotzalco yuhqui nahuati quilhui in tlaonon mic

tehuatl tinixiptla tiez titlatocatiz in nican Azcapotzalco. Inic chicome itoca

Maxtla contlatocatlalli Colhuacan {Coyohuacan}. ø Inic chicuey itoca

Tepanquizqui contlatocatlalli Xochimilco. Auh iniquac on mic Tezozomoctli in

Azcapotzalco tlatocatia, niman in yehuatl itelpoch initoca Maxtlaton in Coyoacan

tlatocatizquia, niman hualla on motlatocatlallico in oncan Azcapotzalco

contlatocacuilico in iteicauh initoca Quetzalayatzin.

Ce tecpatl, ipan in quimictique in Tenochtitlan tlatohuani Chimalpopocatzin in

temictique Tepaneca tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani Maxtlaton, inic mic

Huihuilanoc caltzallan quiquixtique in Chimalpopocatzin : auh in quitzauctia

Page 46: Analesdecuauhtitlan

inic mictiloc mitoa quitlatohmacaya in Quetzalayatzin in itiachcauh Maxtlaton

quilhui nicauh tzetleica in omitzcuilli in motlatocayo in motiachcauh in maxtla

ca tehuatl ñ38 titlatohuani ca oamech tlatlalitia in amotatzin in Tezozomoctli

niauh inin xicmicti in motiachcauh in maxtla ø ca motlatocayo inic ó028 ye

tlatocati inic huel ticmictiz Xacalli xicque tzatic cohuanotzoz ompa tic mictiz,

auh inin tlatolli caqui tilloc in Maxtlaton ic niman tlatzontec inic mictilloc

Chimalpopocatzin oncan in mic Tenochtitlan. Auh iniquac inin huallaque

temicticom in Tepaneca teximallotoc in acico iquac quihueilizquia inin teocal

Tenochca initoca Huitzilopochtli. Auh iniquac in no iquac monomatca micti

initoca Teuctlahuacatzin tlacohcalcatl in Tenochtitlan ic momauhti in omictiloc

tlatohuani Chimalpopocatzin in momatia azo ye quiyaochihuazque azo

yepehuallozque in Tenochca iconmoxochimicti mopaiti. Ayh iniquac omachoc in

aztoc niman ic qualanque in Tenochca in pipiltin in tlatoque, auh ipampa inin

Mexica ic mononotzque ic mocentlallique quicemitoque quitzontecque (fol. 34)

quitoque inipilhuan inimachhuan in ixhuihuan ø amo ce mamahuiztizque

tlatocatizque zan mochipa intech pohuizque in macehualtin auh yuh mochiuh ca

inixhuihuan macehui cenca huel yaoquizaya huel micaltinenca ayac ce

motlatocatque omahuiztique. Auh iniquac inin Tlatilolco tlatohuani catca initoca

Tlacateotzin quilnamic quiyocox ihuan quito inic yaochihuallozque in Mexica in

Tenochca, auh inipampa in mictilloc in yehuatl Tlacateotzin tlatzontec in

Azcapotzalco tlatohuani in omoteneuh Maxtlaton. Auh zan no iquac ipan inin

mochiuh in yehuatl Maxtlaton in Azcapotzalco tlatohuani qui{chololti} in

Tetzcoco Nezahualcoyotzin in ipiltzin huehue Ixtlilxochitzin ompa nemito

Atlancatepec, Tliliuhquitepec, Tlaxcallan, Huexotzinco. Auh in Nezahualcoyotzin

ompa quintlacatilli ipilhuan inic ce itoca Tleioyotl, ihuan Tliliuhquitepetl,

ihuan Tlahuexolotl. Tenochtitlan auh iniquac in yaotitlan on motlatocatlalli in

Ytzcohuatzin Tenochtitlan, auh no iquac motlatocatlalli in huehue Moteuczomatzin

yehuatl tlatocatizquia yuh motenehua mitoa amo ciz amo quinec zan quito maquin

nontlatocatiz ø ma oc ye in notlayeton Itzcohuatl caoc yeipan nonnixquetzaz

nequi oc niqui montlachichihuiliz in Mexica in Tenochca inica in imauh inin

tlaqual auh inin petl inimicpaloc huel nocontecaz amo nicnequi in nitlatocatiz

Page 47: Analesdecuauhtitlan

ic xinech tlacateca tlallican auh inin maoc ye tlatocati in notlaye Itzcoatl ca

zan no nehuatiez, auh inin caoc no contlaltechtlaliz in altepetl in

techyahualotoc. ò029 No ipan inin xihuitl ce tecpatl mic in Chalco tlatohuani

Quauhnextli, niman hualmotlatocatlalli itoca Caltzinteuhtli, ihuan itoca

Temiztzin in centetl itoca in Chalco tlatocat. Nican motenehua in itlatollo

Azcapotzalco Tezozomoctli inic tlatocat. ø Auh oncan motenehua inic

mococolitinenque in tlatoque, ihuan in quenin moyaochiuhque inic polliuhque

Tepaneca, inic peuh inic tzintic, tlatocamicoac Tepaneca yaotihuac necocolilli

oncan motlatlalli in nican motenehuaz nican mocaquiz in ye huecauh in quenin

mochiuh in iquac polliuhque Tepaneca inic yaochihualloque. In yehuatl

Tezozomoctli in Azcapotzalco tlatohuani mochiuh tiuh mopilhuati tlacat initoca

Tepanquizqui, auh inic ome quichiuhquet zalmazatl ñ39, inic ei itoca

Quauhpiyotzin, inic nahuitlacatl Epcohuatzin, inic macuilli tlacat

Chalchiuhtlatonactzin, inic chicuacen Teyolocohuatzin, inic chicome

Quetzalcuixin, inic chicuei itoca Quetzalayatzin, inic chiucnahui Maxtlatzin.

Auh in omoteneuh Chalchiuhtlatonactzin niman ye mocihuahuatia conan in Tetzcoco

in ichpoch Coxcoxtzin ihueltiuh in Techotlallatzin itoca Quauhcihuatzin in qui

(fol. 35) mocihuahuauhti Chalchiuhtlatonac niman on cantlacat in

Cihuacuecuenotzin, ø auh inotlacat in cihuacuecuenotzin zan ic quallanque

initiachcahuan ic quicocollique in ocuellacat in mach, auh niman

quitlahuelcahuato mazahuacato, inic ompa quinahualmictito, auh in nocommat

ininantzin Cihuacuecuenotzin niman motlallo in Tetzcoco ompa motlallito auh in

ye ompa nemi niman on mocchoti incon moquichhua itoca Zacancatl yaomitl, auh

iniquac oconmat in Tezozomoctli inicihuamon ino onmocchoti inoconan zacancatl

yaotl in Tetzcoco cenca huel icquallan in Tezozomoctli, auh niman connoz

initiachcauh initoca Tecolotzin ihuan cequintin quihuicaque quimilhui Tecolotze

chachatze, teuctzintle cihuaxochitze ca no conmati no concaqui in amoteicauh

Chalchiuhtlatonac icihuauhcatca onicma oquitecac in Huexotla in zacancatl

yaomitl oytlancoch. Tlaxicmocaquiltican nopilhuane canizancate caza ic niqualani

za ic ninoyollitlacohua ø azoceme itlan motecazquia in nopilhuan in tlatoque,

ó029 auh inin tleica in oyuh quichihuin Cuix amo tochimallacauh, cuix amo

Page 48: Analesdecuauhtitlan

tomitlacauh in centlacolhua, auh inin ma ye no ceppa itlaquihuallito in

Ixtlilxochitl. Niman yc onhui conmictizque in Tepaneca ye niquimo ixquetza in

ompa in chicoquauhyocan yuh neltic yuh mochiuh Xacalco in on mic. Auh iniquac in

oquinhual itonque in temictique in Tepaneca, anh niman ic quauhoztoc qui

montlallique in ipilhuan Ixtlilxochitzin inic amo micque yehuantin in

Nezahualcoyotzin, ihuan initiachcauh initoca tzontecochatzin auh in yehuantin in

tetlatique. Inic 1 itoca Huahuantzin, ihuan ø Xiconocatzin, Cuicuitzcatzin

ipalixtinin, auh iniquac on mic Ixtlilxochitzin, niman ye quihualpehualtia in on

yohuac in temaquixtique in tetlatique in oncan quauhoztoc in yehuantin

huahuantzin Xiconocatzin Cuicuitzcatzin niman quinquixtico tetzihuactla

quimonaxitico Chiauhtzinco, niman ye quinhuicatze in quamincan texcalco

quimontlallico oconcan cochque, niman ye quinhualehuitia quinquixtico teponozco

tlatzallan zan quin tlatlatitihuitze in pipiltzitzinti in Nezahualcoyotl in

tzontecochatzin niman qui monaxitico in iztacatlanextonquilpan niman yehuitz

tlachiaz in Coyohua imaalhuacan {Acolhuacan} quin hualcauhtia in Coyohua

pipiltzitzintin intech quimoncauh in huahuantzin ixiconocatzin, niman yequin

huicatz niman ye hualhuachia in acalhuacan yohualnepantla (fol. 36) niman ye qui

monitla in coyohua in aquique Acaltica onoque ø acazo itla ihualhuan in

Itzcoatzin niman ye quimonnotza in Coyohua quimonilhuia niccauhtze amo quicaqui,

niman ye quimontzatzilia quimilhuia niccahuane cuix amehuan niman ye icquin

hualnotza qui hualilhuique catehuantin notiachcauhtze. Cuix amo tehuatl in

ticoyohua quimon ilhuica nehuatl niccahuane niman ye conilhuia notiachcatze cuix

omomiquilique in pipiltzitzinti quinhualilhui, ñ40 ca inyuhqui omochiuh,

otlacotic in nopiltzin in Ixtlilxochitzin auh in Otompan in Cihuacuecuenotzin in

ixhuiuh in Tezozomoctli. Auh in ohuel quimictoc in yohualnepantla niman ye

quimilhuia can ipacate in ò030 pipiltzitzintin maoc niquimonana quilhuique ca ye

qualli xiquinhualmanilli ca ictech huallihua in Itzcohuatzin intiquintemoco auh

niman quimonanato quimontlallico in acalco, niman ye quinhuicatze yeica in cenca

quintemohua ca ixhuihuan in Nezahualcoyotzin, auh mochintin tlatemoque

inipilhuan Itzcohuatzin yeica inintlahuan in Nezahualcoyotzin, ø auh inipilhuan

Itzcohuatzin yehuantinin inic ce Cahualtzin Huehue Moteuczomatzin,

Page 49: Analesdecuauhtitlan

Tecallapohuatzin, Citlalcohuatzin, Cuitlahuatzin, Tzompantzin,

Quauhtlatohuatzin, in Huehuetzacatzin in Tepollomitzin in Tochihuitzin

yehuantinin matlactin inipilhuan Itzcohuatzin, auh niman ye ytech on acico in

Itzcohuatzin mochintin inintlahuan pipiltzitzintin, niman ye intlan monemiltia

in tzontecochatzin in xicomocatzin in Cuicuitzcatzin in Coyohua. Auh inic nima

ye maahuiltia in Nezahualcoyotzin. Auh inic ye ompa atlan onhuitzi auh quilmach

aquique in tlatlacatecolo canaco quihuicaque in ompa poyauhtecatl icpac inic

ompa tlamacehuato ye ompa inin mitoaya teoatica tlachinoltica quimamatelloque

ihuan yuhqui nahuatique quilhuique ø tehuatl tica timitznahuatia monemac inic

tehuatl momac xiniz in altepetl. Auh in zatepan niman ye quihuicatze in

tlatlacatecolo, zan no oncan quihualquixtique in oncan conanaco, auh niman ye

hualquiz in Nezahualcoyotzin, (fol. 37) auh in oquittac in Itzcohuatzin cenca

quimotetzahui ihuan mizahui in oquizaco in Nezahualcoyotzin, auh inin manyenemi

ye mozcaltia ye mohuapahua in Nezahualcoyotl. Auh inic niman ye tepallama ye

oquichti in ompa Zacatlan teoncayoti ,niman ye huitz in Tenochtitlan honacitlan

honacico auh niman ye no ompa yauh in Azcapotzalco quimacaz in Tezozomoctli

initepallamal Nezahualcoyotzin quitzacana Coyohua auh in yehuatl in Coyohua amo

Tetzcoco ichan occecni ichantzinco itocayocan Teopiazco quiyacantinemi in

Nezahualcoyotzin. Auh ino acito in ompa Azcapotzalco on calacque on tlatoque

niman ye qui tlatlauhtia in Tezozomoctli. ó030 Conilhuia ø Xollotze motelpochtze

Tezozomoctze motlamanillitihuitz mixpantzinco inic nopiltontli in nican

moquiahuactzinco nenemi in nican Mexico oncan monenemitia auh niman ic

yehuallatoa in Tezozomoctli quihualilhui in Coyohua. Auh Coyohua ye tlezotel

ancazonemi in Nezahualcoyotl Coyohuaye ? Zan nican Tenochtitlan monenemiltia

inic nopiltontli Xollotze occeppa quito in Tezozomoctli tlezotel Coyohuaye

onechicnelli. Auh atle quimacaque zan yuh hualla, niman ye nemi in

Nezahualcoyotzin, auh ic niman hualmito in Chalco yaoyotl niman yc ompa tlama in

Nezahualcoyotl in cacic cihuatl itoca Cilimiyauhtzin niman ya ixpan ic

motlallito inimal in Tezozomoctli quihuicac in Coyohua : auh in onyaque niman ye

ic quitlatlauhtia in Tezozomoctli ixquich conteneuh inic motlatlauhtia in

tlatlacatecolo ø niman quinhualnanquilli in Tezozomoctli quihualito Coyohuaye

Page 50: Analesdecuauhtitlan

tlezotel oncazonemi in Nezahualcoyotl. Niman ye connotza initiachcauh quilhuia

tecolotze teuctzintle Cihuaxochitze inin yehuatl in Nezahualcoyotl ac imac

quimanillia in mitl in chimalli cuix ilhuitl inemac inahuatil ca Mazatl ca

Tochtli ininemac iniyaouh in Nezahualcoyotl in chichimecatontli ac tlatlacoa a

yehuatl tlatlacohua in Itzcohuatl in ompa te oc chotitica in Acolhuacan azo ompa

tictlallitihui tochpoch ñ41 in Acolhuacan. cuix amo tomitlacauh tochimallacauh

in Acolhua oyuhqui ininitlatol in Tezozomoctli inic mononotzaya. Auh in yehuatl

in Nezahualcoyotzin quimacxto inimal in Tezozomoctli ompa catca auh amo quicac

inic ica mononotzaya. ø Auh no iquac tlacallaquito Acolmiztli Ixtomi huey imiuh

tequani quatlallatl yehuantinin in tlacalaquil in quimotlauhti in

Nezahualcoyotzin. (fol. 38) Zan itilma in quimomacac niman hualla in

Nezahualcoyotzin in Mexico, aocmo onhuecahuac niman ye quinahuatia in Itzcoatzin

quilhui Nezahualcoyotze ca omitz tlaocolli in tonatiuh in tlalteuctli auh inin

max onyatiuh in Acolhuacan maxocompacho ò031 in mauh in motepeuh. Auh niman yc

motlallito in Tetzcoco in Nezahualcoyotzin auh ye nemi, auh niman zatepan ye

huecauhtica in ye quilnamiqui in Tezozomoctli in yehuatl Coyohua niman

tlanahuati quito tlacanatin in Coyohua mahuallauh. Auh niman canato in Coyohua

ixpan hualla in Tezozomoctli ino acico ixpan quihualilhui tlaxihuallauh

Coyohuaye, niman ye quilhuia tlaxiccaquicoyohuaye izca inoic mitznotzato acce

nelli amo qualli in onictemic Quauhtli in nopan icac Ocelotl in nopan icac ø

Cuetlachtli inopan icac teuctlacozauhqui inopan mani cenca nechmauhtia in

notemic auh ca niquitoa Coyohuaye manechpollo in Nezahualcoyotl, maquitemo inita

in Ixtlilxochitl, auh in itla in cihuacuecuenotl ma zan no yehuatl inpan quicuep

in teoatl in tlachinolli in nopilhuan in teteuctin itlatohuanime auh inin ca

niquitoa tlaxic caqui ca izcatqui in notlatol noconitohua ca nohuian hualitto in

nopilhuan in tlatoque in teteuctin ininpaltinemiz, auh inin mach oc tlallecapil

machoc cuemecapil machoc itla itlal tletictoquillia in Nezahualcoyotl mach

noconmati ceuca tictechhuia in tiquizcaltia in tictlachialtia auh inin tlaxiqui

monitta in nopilhuan in teteuctin in tlatoque in impaltinemiz auh inin

tlaxiccaqui onyez motlal, titlamecatocaz azo ome, anozo ey mocalpixcauh yez, auh

inin izcatquimitl tlaiquech tlan xoconaquilli ø tlanoce xicatexaxaquallo in

Page 51: Analesdecuauhtitlan

huallathuiz azo ca nen omococheltzin : auh inin mopal noconcaquiz tlaxonmohuica.

Auh in onya coyohua niman connonotz in Nezahualcoyotzin quilhuia ca onech

hualnotzca in Azcapotzalco in Tezozomoctli, nopiltze Nezahualcoyotze quilmach

nimitz mictiz izcatquimitl omech macac quilmach moquechtlan nicaquiz nimitz

quech matelloz nimitz atexaxaqualloz, yuhqui inin itlatol in Tezozomoctli, inic

onech nahuati amo zan tehuatl ticmomachiltia mocelloqu{ic}htle, niman ye

conilhuia in Coyohua. Matimomauhti Nezahualcoyotze ca ni conyohua xima ahuilti

mamelelquiquiza ó031 anic cuepillitiuh in Tezozomoctli cani coyohua auh iquac ic

ceppa illo inin coyohua in oncan Azcapotzalco auh inic niman yeno ceppa canaco

in Coyohuahuallihua in Tezozomoctli (fol. 39) ye icoppa quin huallihua

inititlanhuan Tezozomoctli, auh in oacico niman ye quilhuia ø auh Coyohuaye

catech huallihua in Tezozomoctzin quentinemi inic mitznahuati quentitlanemiltia

cuix omochiuh auh niman quimilhui, auh xollotze ca za axcan notech aci ca za

quimonhuicatinemi iniachcauhtotonhuan, ñ42 auh niman yeno ye quitoa inin Coyohua

ye tlacon nahuiltican in quihuicatinemi tlacanaapanoz conquequezacan za‡onen

oatlan on huetz, auh tlanozotlapanco conaah uiltican tla ompa quihual mayahuican

zazonentlapanco paohualhuetz, niman ye connanquilia in Coyohua quimonilhuia ca

ye qualli Xollotze tlaticyeyecocan {azo huel ticchihuazque tlaniquimilhui

tlatlayeyecocan} ø atoconmocaquiltiz icompa yehuel conchihuazque, auh niman ye

ye ic yauh in coyohua niman connotzato in Nezahualcoyotzin, conilhui

Nezahualcoyotze tlaxiccaqui initlatol in Tezozomoctli in onocuel ic nech

hualnahuati quilmach apan comitzque quetzazque ihuan tlapanco

mitzhualmayahuizque con nonotimotlapanhui oyuhqui ininitlatol in Tezozonaoctli,

auh zan yenocuel yuh ompopolihuito initenahuatil Tezozonaoctli. Auh in ye ic

expa in yeno quihualnotza in Coyohua in yehuatl Azcapotzalco Tezozomoctli in

oquihualnotz quilhui. Tlaxihuallauh Coyohuaye tlenmach ticmati ca conimitz ilhui

in titlamecatocaz in momil ihuan in mocalpixcahuan on yezque, auh in paltinemiz

in nopilhuan in teteuctin in tlatoanime, ca ye miecpa in nimitzilhuia, ø auh

niman ye conilhuia in Coyohua in yehuatl in Tezozomoctli. Auh nopiltze, auh

Xolotze manichual mani chualhuica ca za acan huel noconchihua mani can monoma

xicmotlatlatilli inic moyollotzin pachihuiz caonimitz nolhuillica za acan huel

Page 52: Analesdecuauhtitlan

no conchihua in ompa. Niman oncan quito in Tezozomoctli Tezotel tecollotze

chachatze Teuctzintle cihuaxochitze ma zan nican ò032 ma za ihui mayuh mochihua

in oquito in Coyohua, auh niman quito in Tezozomoctli oquic yehuitze in

Chichimeca in tlacallaquizque inocontlatlatique in Tepaneca animan conanazque

quihuicazque azocana quimayahuizque, auh niman quito in Coyohua ca ye qualli

Xolotze, auh inic mochihuaz aoquic onmotlalliz in calli in yehuatl in

Nezahualcoyotl, auh azo quic mitz on motlatlauhtilizque in motlahuan in

chichimeca anenipa conmictia in motlahuan in Tepaneca. ø Auh azo nanaquihui in

motlahuan in Chichimeca inoconmictique, auh niman ye ic yauh in Coyohua in

quinahual notzaz in Nezahualcoyotl in canaz oquinemilitia in oncan motlalliquiuh

coyonqui in calli, auh in oc anocco inoquinotzaco niman conhuicac conexitito

niman ye yauh in quitlapaloz in Tezozomoctli inocaxitito contlapallato in

Tezozomoctli. Auh contlallito in ompa miquiz in Nezahualcoyotzin : auh niman ye

oncallaqui in Chichimeca itlan callaquizque, auh in yeyohua inic onyaque

quinahuati in Nezahualcoyotl in yehuatl Coyohua quilhui nopiltze Nezahualcoyotze

oc nehuatl nicmati in queman nimitzihuaquiuh. (fol. 40)

2 calli, ipan inin xihuitl yaotitlan hualla in xiuhcozcatzin quihualihua in

Itzcohuatzin. ø 3 tochtli, ipan inin xihuitl cenca hueix yaoyotl, ihuan in

yaotlatolli in inhuicpa Tepaneca. Achtopa tepeuhque in Quauhtitlan ipan in

tlatocatia Maxtlaton in Tepanohuayan, ihuan iquac tlatocatia Toltitlan

Epcohuatl, auh Quauhtitlan tlatocatia in Tezozomoctli Tlatilolco tlacateotl

itelpoch, auh iniquac inin Tenuchtitlan yaotitla tlatocatia in Itzcohuatl. Auh

in Tenayocan tlatocati Telitl. Auh in Quauhtitlan cenca huel quimixnamictiaya in

Tepaneca inic quinyaotlaya ipampa ca huel motlahuelcuitique ca in Quauhtitlan

tlatohuani catca Xaltemoctzin quimicti in Tezozomoctli. Auh yequene quinequia in

Tezozomoctli inic ceneipilhuan tlatocatizque Quauhtitlan, auh amo quicelique in

Quauhtitlan calque, oc cenca quihueili in necocoliliztli in nexicoliztli ó032 ic

oncan peuh in yaoyotl 22 xihuitl in mixnamictinenca. Auh in cenca ye mococoltia

ñ43 niman zatepan huel quintocaque in Quauhtitlan calque ihuan quimotecaco in

Tianquiztli, ø ihuan ompa quiquanique in Azcapotzalco ic on oton in aocmo

tlacanamacoya Quauhtitlan ic onmiquani in Azcapotzalco, oc ye ompa tlacanamacoya

Page 53: Analesdecuauhtitlan

in ixquich in icon acico Castillantlaca, auh in ixquich cahuitl manca yaoyotl in

quemanian in cenca quimamanaya Quauhtitlan calque ompa miquaniaya ompa

momaquixtiaya in cocotitlan ihuan in xonacapacoyan, auh cenca miecpa mochihua in

ompa nemaquixtiloya Tehuilloyocan ompa quin mictiaya in Quauhtitlan calque quin

poyomictiaya yequene cequintin in camahuiltiaya in cihua intech acia eta. Auh

yequene cenca miyecpa mochiuh in Tzompanco in Citlaltepec in Otlazpan in ompa

momaquixtiznequia in Quauhtitlancalque ompa quin poyomictique ye oncan in inic

cen moyollitlacoque Quauhtitlan calque tlatohuanime. Auh ca iyocan in

Huehuetocan in cenca tlazotlalloya Quauhtitlan calque in ompa miecpa

momaquixtique, ca iniquac inin manca Tepaneca yaoyotl huel ixquichtia

motzincuepti motlallique in quiyahualotoque Quauhtitlan altepetl in yehuantin

Toltitlan calque Tepozteca Quauhtlaapantlaca Quahuaque Tepotzoteca ø Coyotepeca

Otlazpaneca Citlaltepeca Tzompanca. Auh niman yeyehuantin in Tollan in Apazco

inic cen huey tlalli, ihuan in Xilotepec y Chiyappan, auh niman yeyehuatin inic

mocen Tepaneca itohua mochintin quimixnamictique in altepetl Quauhtitlan. Auh in

yehuatl tlatohuani Maxtlaton mochintin quintlauhti in tlatlacatecca (fol. 41 )

in tlacochcalca in nohuian ipan altepetl omoteneuh quin mamacac chimalli

tlahuiztli inicquin yaotlalhui inic qui yaochihuazque altepetl Quauhtitlan yuh

neltic yuh mochiuh. Auh iniquac in Quauhtitlan in tlatohuani catca in Tezozomoc

Tlatilolco hualla, auh ipanti ipan mochiuh in ò033 huel cacique altepetl

Quauhtitlan in Tepaneca, iquac yequene conzacamoco inin tianquiz Quauhtitlan

calque, ihuan conmetecaco, ihuan quitlecahuico inin Teocal. Auh in ye iquac in

cacique in altepetl in Tepaneca in Quauhtitlan, ihuan huel miequintin in

mamaltin axihuaque huicoque in Azcapotzalco. Auh ca miequin in mictilloque in

Quauhtitlan calque, auh yequene miyeque in malquixtiltin mochiuhque in amo

micque, ø ye iquac inin oaxihuac altepetl Quauhtitlan nappohual ilhuitl in

tetlayecoltique Quauhtitlan calque in ompa tepanohuayan. Auh in in tlacallaquil

mochiuh zan oppa in quicahuato ic ceppa iniquac axihuac in altepetl ic oppa

iniquac nappohualtique. Auh in quicallaquiaya zan yehuatl in aya cecencotontin

cecemolicpitl tetehuitl ipan pohuia eta. Auh in iquac inin axihuac altepetl

Quauhtitlan iquac in tlatohuani Tezozomoctli ompa momaquixtito in ompa cincoc

Page 54: Analesdecuauhtitlan

Huehuetocan. Auh iniquac in ompa pehualloc altepetl, niman qui nonotzato

quicaquiltito in Quauhtitlancalque, auh in oquicac in ca opoliuh inoaxihuac

altepetl Quauhtitlan amo cenca pachihuia iniyollo iquac itlan nenca itoca

Cohuatequitl, ihuan Tehuillacatzin niman quin hualtitlan inic pachihui quiuh

inin yollo in quenin omochiuh ompa huallehuaque in cincoc niman tlachia co

caomicohuac ihuan miec in ohuicoque in mamaltin ihuan yehuantin nemi in ø

Tepaneca in Toltitlancalque in oncan tecpan huexacalco, auh zan niman huel iquac

quicaquiltito in tlatohuani Tezozomoctli quititlanhuan in ca nelli oaxihuac

altepetl Quauhtitlan, auh iniquac oquicac in tlatohuani Tezozomoctli, niman

chocac tlaocox quin huallihua initlan onoca Quauhtitlan calque. ñ44 Ye ipan in

in ey tochtli niman in Tezozomoctli in Quauhtitlan tlatohuani ompeuh niman ic ya

quihuicaque in itetlan nencahuan cohuatequitl {Tehuillacatzin zan otlica

quihualtitlan in coatequitl} in quito itlatzin notechmonequi ic tetech nonaciz

in Mexico xiquimilhui in tocolhuan ó033 intachcahuan ic quihualnahualihua, auh

in ye onacitiuh Atzompan qui nahuati in Tehuillacatzin quilhui

xiqualmonamiquilli in tocol cohuatequitl nican atzompan nopan amaciquihui

hualpeuh in Tehuillacatzin za ycel concauh in tlatohuani Tezozomoctli. (fol. 42)

Ye oncan in ipan in xihuitl oncan in Atzompan monomatca micti mopa iti in

tlatohuani Tezozomoctli in Quauhtitlan tlatohuani catca ø ipampa momicti in ipan

on mantia Quauhtitlan calcayotl. Auh inic cenca huel momauhti inic monomatca

micti ca huel mochi quitlatique quitlacahuique /inic qui yaoyahualloque/

ininteocal inizacatzonyo catca, aic ceppa yuh mochihuaya ca quiniyopa cenca huel

quicentlatalhuique inic qui yaoyahualloque in altepetl Quauhtitlan ca in

yehuatin in Tepaneca in Quauhtlaapantlaca oncan mohuitico in Chianquac auh

tlatlecahuico zacacaltitlan, auh in yehuantin Tepotzoteca oncan tlatlecahuico in

tlacocouhcan huel quixinique in altepetl in momatia Tezozomoctli ca zan niman

aoquic ceppa yez in Quauhtitlan caoqui yayahuallo iniyaouh in izqui altepetl

omoteneuh, tlacpac yehuatl ipampa inin monomatca micti in Tezozomoctli.

Auh in zatepan ino Achitzin in yollo motlalli Quauhtitlan calque, niman ye oncan

on motlatocatique cenca huey nemachiliztica quitlatocatlallique initoca

Tecocohuatzin Chichimecapilli oncan in huexocolco tecpan in quitlatocapixque

Page 55: Analesdecuauhtitlan

oncan motlatocazauh, auh yequene amo quimochiltique in Azcapotzalco tlatohuani

initoca Maxtlaton ø zan yehuantin qui matque in Mexica Tenochca, ihuan yehuantin

quin namiquia, auh inoc motlatocazahuaya mohuexotzin cachichiuhtinenca inic

mozahuaya, ihuan iquauhquetzal contlaliaya, ihuan Cuetlaxtlailcatia tzolli inic

moque ilpiaya ihuan ixmapan tlachnacoch ihuan iquauhtenteuh in quimama

itenzacahuicol icueppa yahualolcozqui iztaccanahuac, ihuan iztacmaxtlatl initech

quitlaliaya, auh xoyolticuecuex ò034 Cuetlaxmecayo ihuan itzapotopil, ø auh

inipillohuan initiacahuan ceceyacayuh mochichihuaya mochintin chichiquiltopilli

maquauhtopilli in quitquitinemia Huexotzinca, ipan moquixtitinenca in oncan

tecpan ic nenca mo Huexotzinca notzaya.

Auh inic yuh mochihuin ca ipampa ye oncatca in teuctlatolli in teuc nenonotzalli

in quenin monequi yaochihualoz in tepanecatl : aocmo zan nen iniuhqui ipan

moquixtiaya in Chichimeca Quauhtitlan calque in mohuexotzinca chichiuhtinenca

yuh catca inyollo in Mexica ihuan in cequintin Acolhuaque quimatix, auh yequene

ca cenca otlaellelaxitique in Tepaneca ca cenca mieccan in otetla ca mictique

inoc yehuatl Tezozomoctli, ihuan initelpoch in Maxtlaton quintlatzontequillique

miequintin tlatoque inic micque. Ca itencopa inic Colhuacan tlatohuani

Nauhyotzin quimicti in Tezozomoctli == Ihuan no quimicti in Tetzcoco tlatohuani

(fol. 43) Huehue Ixtlilxochitzin, yhuan yehuatl quimicti Pichacatzin teuctli

Cuitlahuac ticic tlatohuani, ihuan yehuatl quimicti in Tlatilolco tlatohuani

Tlacateotzin, ihuan yehuatl quimicti ñ45 in Quauhtitlan tlatohuani Huehue

Xaltemoctzin, ø ihuan yehuatl quimicti in Tenochtitlan tlatohuani catca in itoca

Chimalpopocatzin, tlatzontec in Maxtlaton ; ihuan quimicti in Tlatilolco

Quauhtlatohuatzin tlatzontec in Maxtlaton. Auh quichololti in Tetzcoco

tlatohuani Nezahualcoyotzin ihuan miyeque inipillohuan intlatocayohuan

ininhuantin namicque inyuh omito inipan cecencamatl xiuhtlapohualli. Auh iniquac

inin ye tlatocat tinemi yaotitlan in tlatohuani Tecocohuatzin no yuh yaotitlan

tlatocati in Tenochtitlan Itzcohuatzin, auh in yehuantinin in tlatohuanime niman

inoquitzotecque inic yaochihuallozque in Tepaneca, niman tlaihuaque tlatitlanque

in Huexotzinco inic quitoto inin teca necacayahualiz Tepanecatl, eta. Ihuan

quitoto ó034 inic cetzin acatzintli centetl tetzintli, ipan quichihuaquihui inin

Page 56: Analesdecuauhtitlan

coton cahuan inin huilteccayohuan in Mexica in Quauhtitlan calque, ihuan in

Acolhuaque. eta. Auh iniquac in tlatohuani catca in ompa Huexotzinco

Tenocellotzin, iquac Chiauhtzinco tlatolloyan catca. Ca yuh mitoa in ompa ic

tlamanca Huexotzinco miquanitinenca in tlatocayotl excan quizaya in ic

miquaniaya. ø Auh in ye iquac in achtopa tlaihua in Maxtlaton in Azcapotzalco

tlatohuani catca quitoto in Huexotzinco inic palehuilozque yaoyotica, quitquique

chalchiuhcozcatl miec, ihuan chimalli tlahuiztli eta. Noquitoto in Chalco ihuan

Chiappan nohuian quicacahuato in Chalchiuhcozcatl, eta. Auh mitoa motenehua in

yehuatl tlatohuani Huexotzinco quipacca celi inintla itlaniliz ihuan niman ompa

quintlallique quin chiazque in Huexotzinca inic quin hual in canazque, auh inin

titlantin yehuantin ititlanhuani Maxtlaton in quinyacan itoca Chalchiuh. Auh in

Quauhtitlan tlatohuani Tecocohuatzin niman no ic tlaihua in Huexotzinco inqui

tlatlauhtito in tlatohuanin Tenocellotzin, ø auh inititlanhuan mochiuhque

iniachcahuan i Quauhtitlan calque in quimihua Huexotzinco. Inic ce

Teuctlamacazqui Tequixquinahnac chane Chichanitzin, inic ome Tziuhcohuatzin

nepantla tochuehuetzin : inic ey Cohuatzin Chalmecapan chane : inic nahui

tlacochcalcatl Callaxochitl atempan Huauhtlan chane : auh quin yehuantinin in

ititlahuan tlatohuani Quauhtitlan in oacito Huexotzinco in (fol. 44)

omoteneuhque motocayotique, auh yequene Choquizpan tlatlatlauhtique, auh amo

cencatle maitlatlazotli inin tlatlapalohuaya ic amo tleipan ittoque auh yequene

ompa ilpilloque miquizquia eta. Auh iniquac inin yenemi in ye mitoa

inotlatolli, niman tlanahuati in tlatohuani Tecocolhuatzin inic mochitlacatl in

tehuayolque quimilhui tihui in malquixtiltin in ompa nemi Azcapotzalco : inic

mochintin ne matca quizazque : pacca quimilhuizque in tlacahuaque in oc onaci

quihui inin chachan, yuh mochiuh yuh neltic, mochintin anoto in mamaltin catca,

auh yequene in cenca ‡a cencatca ø mochintin cen cholloque in amo macahualloya,

ò035 auh niman in zatepan hualla ihua in Maxtlaton, inic qui manazque mamaltin

tlatlacotin, auh in titlantin oncan in Huexocalco tecpan mochintin cecen

mequintzin quauhtetzotzonaya in teccalco huitzoctli inipan qui montzitzinaquiaya

ipan cacate tlayahuallotoque izquitlamantique in titlantin mochintin yuh

mictilloque : in quintzin quauhtetzotzonque yehuatl in cenca yequene ic

Page 57: Analesdecuauhtitlan

motequipachoque in Tepaneca eta. ñ46 Auh in zatepan niman ontlayohuaque in

Tlatilolca in ompa Huexotzinco inic quitlatlauhtito in tlatohuani Tenocelotzin,

auh yehuantinin in Mexica Tlatilolca quitoto quinextito in quenin cenca

otecamohuiltique in Tepaneca ihuan inic cenca omoyehuatocaque inic miyeque oquin

mictique tlatohuanime. Auh yequene no cenca tlazotli in Chalchiuh in maquizquit

quique ihuan chimalli tlahuiztli inin tetlapallohuaya mochiuh eta. Auh iniquac

in huelquimatia in ca ompa nemi in Nezahualcoyotzin ø in quichololti Maxtlaton

itatzin initoca Tezozomoctli ic niman quinotzque inic ihuan tlatoz inimixpan

Huexotzinca, auh in Nezahualcoyotzin oc cenca mellahuac inic tlanonotz :

itzinecan quipehualti inyuh teca omoca yauhtinin Tezozomoctli : auh yenocuel no

yuh nemiznequi initelpoch initoca Maxtlaton eta. Niman ye oncan in cenca huel

motlac inin tlatlacol Tepaneca, ic niman notzalloque in Quauhtitlan calque

inomotocateneuhque no yehuantin tlaneltilique, ihuan tlatlatlauhtique in ica

tlacamecayotica miximati in Qauhtitlan calque ihuan ica inmitl ihuan ininteuh

initoca. Mixcohuatl mochi oncan quitoque ihuan yuh quitoque ca in Tepaneca amo

inhuanpohuan ca tematlatl in intlatqui, ø auh yequene quitoque ca amo

quimiximati ca ce ininteouh initoca Cuecuex : amo in neneuhcahuan ye oncan

intzontec inic oppa mictilloque : in Tepaneca teixpan, ihuan oncan in icxitlan

in inteouh Huexotzinca in oncan icac Camaxtle oncan imixpan Quauhcoxtica

{Quauhcaxtica} con mamanaco in itztli inic oncan ic tetecoque. Auh (fol. 45) in

yehuantin in tlatilolcatitlantin in ompa huiya Huexotzinco za mochintin Amaxac

calque ó035 Inic ce Cuachayatzin, ihuan Atepocatzin, Tecatlatohuatzin

Callatlaxcaltzin, in yehuantinin quicennotz in Nezahualcoyotzin ihuan quimilhui

inic {no} ompa yazque tlanonotzatihui in tliliuhquitepec in atlancatepec ihuan

Tlaxcallan ø mochiuh quinextitihui inin nepohualiz Tepaneca yuh neltic yuh

mochiuh quin yacantinen in Nezahualcoyotzin. Auh ic niman nenonotzalloc inic

huallazque yaoqui inquihui in Huexotzinca in Tlaxcalteca in Tlilliuhquitepeca ca

in yehuatl in Nezahualcoyotzin huel quiximatia in Tlilliuhquitepeca in

Atlauhcatepectlaca in Tlaxcalteca in Huexotzinca ic cenca huel neltococ in

itlatol inic yehuantin yaochihualozque Tepaneca ipampa in motlalli nenonotzalli

yuh mito ca monequi itla ic mo machiotizque in Quauhtitlancalque, ihuan in

Page 58: Analesdecuauhtitlan

Acolhuaqne ihuan in Mexica ipampa inic amo cequintin tlanehuilozque mictillozque

ic mitoca monequi mitzoquihuazque ihuan zacamecatica mo quailpozque inic

ittozque ihuan quimiximatizque ca inic nihuan ca quin pallehuico. Auh iniquac

otzontec inic huallazque Huexotzinca Tlaxalteca, eta. Auh {achtopa}

tepahuallihualloque in Tlatilolca in Quauhtitlan calque ø omitoca ompa

mictilloque in Tepaneca tetecoque. Auh in zatepan quizato inititlanhuan

Itzcohuatzin za itotoca ca mochiuh in yaotlatolli ca ye iquac otzontec omito

inic pehualozque Tepaneca.

Inipan 3 tochtli ipantic iniquac quizaco in Nezahualcoyotzin in quihualhuicaque

Huexotzinca, Tlaxcalteca, ihuan Chalca ye iquac inin Nezahualcoyotzin huel ompa

quin mattia inompa izquican tlatlatocatia in ipilhuan Tezozomoctli izquican

tepehualloco. Inic hualla, inic quizaco in Nezahualcoyotzin ompa hualquiz in

Chalco niman achtopa hualteyacantia in Tetzcoco, ñ47 Cohuatlichan yancuican

achtopa oncan tepehualoc iquac oncan tlatocatia Quetzalmaquiztli ino onmic

Ixoccan Huexotla iquac oncan tlatocatia Quappiyon in on mictilloc, niman ic

excan tepehualloc oncan in Acolman iquac oncan tlatocatia Teyolocohuatzin. Auh

inic nauhcan tepehualloc ò036 Toltitlan iquac oncan tlatocatia Epcohuatl, ø

ipaninin oncan acico Nezahualcoyotzin, ihuan Huexotzinca, Tlaxcalteca, Chalca

ipan cemilhuitonalli ce tecpatl in ollinque Toltitlan calque, auh ye oncan in in

tlatohuani Tecocohuatzin cetica iichpochtzin axihuac malli mochiuh ompa in

Toltitlan cihuapiltiti catca icihuauhcatca in tlatohuani Epcohuatl. Auh in

yehuatl cihuapilli achtopa iniquac opeuh yaoyotl ca yeyuh catca iyollo in

omocemitto pollihuizque Tepaneca, ihuan no yehuatl huelineltica quihualitohuaya

in tlein (fol. 46) quitohuaya Toltitlancalque in mochipa iquac yaotlatohuaya

quihualcaquiltiaya in tlatohuani Tecocohuatzin : auh ipampa in opeuh yaoyotl in

yequenin tlachiaya caicpac tlecoc in tlacatecollocalli Toltitlan, niman yehuatl

in cihuapilli inomatca quitlati quitlecahui in izacatzonyo tlacatecollocalli

eta. Auh in ye namoyallo in ye axihua mamaltin no tehuan malli mochiuh axihuac ø

Cacique Chalca, auh niman ye quihuicoya auh quimilhui in tlamani ac yehuatzin in

nican micatilticac Quetzalpatzactli in on aquia ilhuiloc ca yehuatzin in

tlatohuani Tenocelotzin quimilhui maoc nicnotlapalhui, niman quitlapallo, auh ye

Page 59: Analesdecuauhtitlan

inin quilhui totecuyo canehuatl ca nimohueltihuatzin, ca notatzin in tlacatl in

tlatohuani Tecocohuatzin Quauhtitlan nican nech hualmocahuilli otonehuac

ochichinacac in iyollo ininacayo eta. tlanahuati in tlatohuani Tenocelotl

Huexotzinco inic cahualoz yuh mochiuh.

Auh niman yeyauh in altepetl Toltitlan quinquixtito Cuitlachtepec temacpalco :

iquac tlatocatia Tellitl in Tenayocan quimololotihui in quintoca, auh niman

quimaxitito in Azcapotzalco iquac oncan tlatocatia in Maxtlaton, ø auh in ye ic

chicuaceccan tlalpoliuh Coyohuacan, ic chicoccan tlalpoliuh Xochimilco iquac

oncan tlatocatia Tepanquizqui, auh in izquicanin tlalpoliuh nohuian yehuantin

tlatocatia in ipilhuan Tezozomoctli in tlatohuani catca Azcapotzalco, auh huel

quimatia in tlatohuani catca Nezahualcoyotzin inic inca motzoncuic caqui micti

in itatzin Tezozomoctli in itoca catca Huehue Ixtlilxochitl. ó036 Inin mochiuh

yaoyotl yehuantin tlatohuanime quitoque quichiuhque ø Itzcohuatzin,

Tecocohuatzin Quauhtitlan Nezahualcoyotzin Tetzcoco, Tenocellotzin Huexotzinco

iquac in oncan yaomic in Colhuacan tlatohuani Acoltzin quimictique in Tepaneca,

auh ye iquac inin Xochimilco cehuito yaoyotl zan cemilhuitl inquitocaque in

Tepaneca, inic ompa quimaxitito tonan ixillan ihuan atl Tepachiuhcan,

Quauhximalpan ompa nauhxitito in Tepaneca in Toltitlan, Tenayocan, Azcapotzalco,

Tlacopan, Coyohuacan, auh cequi xochimilca eta. Auh no ica peuh in yaoyotl in

Tetzcoca Cohuatlychan, Huexotla, Acolman zan quexquichtin in micque.

Auh ye iquac in in Quauhtitlan cocoton, inic nauhcan catca altepetl in

ihuihuical mochiuhti catca, oncan in xitin in itlatecpan catca ñ48 Huehue

Xaltemoctzin in quitlatlallitia Tequixquinahuacan ihuicalcatca Tepoxacco

Tzompanco, Chalmacapan ihuical catca Quauhtlaapan, Citlaltepec, nepantla

ihuicalcatca Tepotzotlan, Huehuetocan. Atempan ihuicalcatca Coyotepec Otlazpan

oye oncan in inonquiz yaoyotl quilnamic (fol. 47) in Quauhtitlan tlatohuani

catca yeipan iniquac tlatocat ø Ayactlacatzin oyuh onmomiquilli in Tecocohuatzin

quilnamic. Auh quichiuh in tlatohuani in ipampa iquallan, ihuan inic motzoncuic

inic oyaoyahualoloca altepetl Quauhtitlan, niman quixexello in tlalli qui

temacac qui tetlauhti iniquac tlaltech tlaliloco altepetl Quauhtitlan calcayotl

inipampa yaoyotl inic tlatlauhtilloco eta. Auh in qui xexello tlalli Tzompanco

Page 60: Analesdecuauhtitlan

Citlaltepec, za iyo conmotonalti in ipan icaca in teocal Citlaltepeca

conmotechti in tlalli huel inomatca in tlatohuanicatca Ayactlacatzin ihuan

titlantin in tlalxotlaco Tenochca Tlatilolca, auh niman onmoxotlac in Otlazpan,

auh zatepan moxotlac in Tepoxacco in Tehuiloyocan ye oncan peuh inic cohuatlalli

mochiuh in izquican omopouh tlaxotlaloc ø ypampa in yehuantin Huehuetocameca

cenca quintlazotlaya in Quauhtitlancalque iniquac ompa momaquixtiaya inipan ic

manca ò037 yaoyotl cenca quinpalehuiaya ca huel icallitic ipan quimatia in

Quauhtitlan calque. Izcatqui in oca {ocacoca} cuicatl inic poliuhque Tepaneca.

Inipan ei tochtli iccoppa quimixnamicti in Tepanecatl in Mexicatl achtopa matlac

xihuitl omome inic otetlayecoltique Tepaneca in ompa Tenochtitlan ipan ce acatl

quinpeuhca iquac zan oc achiton iniquauhtlal contlallica Mexitin. Auh ipanin in

ey tochtli in hueyx iniquauhtlal Mexiti in oncan Tepanohuayan yehuantin ic

tlaneltilia inin Colhuaque inin tlatolli. Auh ihuan quitoa in Colhuaque ca ipan

nahui tochtli pehualloque in Xochimilca quinpeuh Nezahualcoyotzin iquac in

motlatocatlalli.

ø Auh inomito in omopouh ey tochtli xihuitl inipan pehualloque Tepaneca, no

iquac pehualloque Quauhnahuaca, ihuan Xaltocameca quin peuhque Nezahualcoyotzin,

ihuan Itzcohuatzin, ihuan Tecocohuatzin Quauhtitlan.

4 acatl, inipan in xihuitl ipan motlatocatlalli in Nezahualcoyotzin oncan in

Mexico.

Auh ‡an no ipan inin xihuitl ipan Izcalli iniquac huey ilhuitl quichihuaya

Quauhtitlancalque in nohuian hualhuilohuaya altepepan, iquac in yehuantin

Toltitlancalque, niman ompa yaque in Cuahuacan ø quitlatlauhtito in Cuahuacan

tlatohuani Xochitlcozauhqui quilhuito inic pehualozque Quauhtitlancalque ipampa

ca amo innemechpan, ca inilhuiuh quiza, auh quintlahuelcaquilli in Cuahuacan

tlatohuani, niman yaonato inic pehualozque Quauhtitlancalque : auh niman

huallehuaque in yaotico Quauhtitlan. Auh zan no yehuantin in Toltitlan calque

Ahuacatitlan chaneque quicaquiltico quinonotzaco in Quauhtitlan tlatohuani

Tecocohuatzin, niman iquac quimontepialti in Toltitlan calque amo yazque intlaca

moneltiz inin (fol. 48) tlatolmiquizque. Auh zan niman huel iquac neltic

huallaque in yaoquizaco Cuahuaque Tepaneca, auh cenca huel nemachiliztica

Page 61: Analesdecuauhtitlan

quintlachichihuilique ñ49 inic mochintin nican axihuaque mamaltin mo ca calque

ó037 in ipan ilhuitl inca ilhuitl quiz, auh niman in yehuantin Ahuacatitlan

chaneque, quin tlaltechtlalli in tlatohuani Quauhtitlan quin macac inic chan

inic oncan nemizque eta. ø Ihuan nahuatilloque inic aocmo ica ceppa

quimixnamictiz nequizque in altepetl Quauhtitlan.

In ipan xihuitl 4 acatl. ipan yaotlato in tlatohuani Itzcohuatzin Tenochtitlan,

ipan in ayamo huel onixneci, iniquac ca yaotitla in motlatocatlalli, auh in qui

yaotlatalhui yehuantin in Cuitlahuaca inic quinpehuaz, zanoc quin mixcahui yaya

in Tenochcatl ye xihuitl in quin yaotlac amo huel quichiuh zan on moxiuhtlati.

Auh zan no ipanin in xihuitl 4 acatl inipan altepetl Quauhtitlan monecuillo

miquani in atoyatl inic ompa callaqui Temilco huexocaltitlan altepeyolloco in

quizaya : auh inic miquani miecpa mochiuh inic atocohuac ihuan miecpa ic

xixitiniya in calli inicuac tentihuia atl, auh in yequene iquac inin miquani

Atoyatl iquac in ye oncan Toltitlan macuiltecpantli in xitin calli, in

calcahualli ø in aocac ocatca mochiatococ in calli, ica intlanequiliz in

Quauhtitlan calque, iquac Quauhximalpan onoca in Tepaneca in Toltitlan calque,

auh niman in zatepan in oyelelquiz in tlatohuani Tecocohuitzin, niman tlanahuati

inic atatacoc in ompa monecuilo atoyatl in axcan oncan icac on xihuitl in

atatacoc zatepan motzauc in atl.

5 tecpatl, ipan inin xihuitl huel hual ixnez in Tenochtitlan tlatohuani

Itzcohuatzin inic nohuian tlatocat inipan ahuacan tepehuacan tlatohuanime oncan

in cen manca ompeuh in imahuayo Mexicatl Tenochcatl eta.

6 calli, ipan inin xihuitl in omotlallito Tetzcoco in tlatohuani

Nezahualcoyotzin oncan onehuac in Tenochtitlan contlatocatlalli in Itzcohuatzin

mazo ihui yaotitlan motlatocatlallique oncan Tenochtitlan quin ipan in xihuitl

conpachoto in altepetl Tetzcoco.

Inipan in xihuitl 6 calli, ipan hualtotocoque in Tepaneca in ompa Tonanitlan,

ihuan Quauhximalpan, ihuan ò038 atltepachiuhcan inic ompa onocca nauhxiuhtito, ø

achto mocnomatico ixpan quitlatlauhtico in tlatohuani Tecocohuatzin, ihuan in

tlatoque pipiltin Quauhtitlan calque. Auh in zatepan quin celique inic

huallazque inic oncan motlalizque Toltitlan inimaltepepan. Ihuan

Page 62: Analesdecuauhtitlan

cemixnahuatilloque in tlao occeppa ixco ehuazque altepetl Quauhtitlan, niman

aocmo tlaocolilozque eta. Y contlallicoto in Toltitlan. Auh niman in tlatohuani

Tecocohuatzin, quintequimacac in Toltitlan calque, inic yehuantin quitzaquato in

atoyatl in ompa quitocayotiaya Tepolnexco : ica huapantli in quitzaquato amo

ixtlapal zan eehuatemi in apanco in quahuitl zan quitotoca temi in apantli inic

huel cenmayan camo tzauc inic miquani atl in monecuillo inic axcan ompa callaqui

atoyatl in ompa Citlaltepec.

Ipan in in xihuitl 6 calli momiquilli in Quauhtitlan tlatohuanicatca

Tecocohuatzin, zan nauhxihuitl in tlatocat, on can in Quauhtla Huexocolco

Ayactlacatzin {tlatocat}.

7 tochtli, ipan inin xihuitl nechicontochhuilloc mayanalloc, ø ñ50 no (fol. 49)

yquac motlatocatlalli in tlatohuani Quauhtitlan in itoca Ayactlacatzin

Xaquinteuctli oncan in Quauhtla huexocolco tlatocat ca omito in iuhca

itlacatiliz inic itoca Ayactlacatl. Inipan in xihuitl 7. tochtli ipan occeppa

yaotlato in Itzcohuatzin Tenochtitlan inic quinpehuaz Cuitlahuaca quimonnotz in

Tetzcoca, auh in xihuitl zan quihuallaztoca amo hual moquetzaya in Tetzcocatl,

auh in iquac in ye miec miqui Mexicatl iniquac huallollin in Tetzcocatl, ye ompa

huallicatia in Mexico ipan in tlatocatia Tezozomoctzin in Cuitlahuac zan

neneuhqui inintlahuiz ananacaztli, zan mananacaz namicque in Cuitlahuaca ihuan

Tetzcoca.

8 acatl, ipan in in xihuitl hualcallacque in Cuitlahuaca inic mo Mexica

pouhcatoca, atl. Inipan in 8 acatl xihuitl yequene ipan cen maya omotzauc in

Atoyatl inic ye Citlaltepecpa callaqui ø omocenyectillin in apantli in acallotli

chicon xihuitl in huel qualtix acallotli, ihuan in huelhuac calla icaca

acallotli in axcan motocayotia Aytictli ye miltitoc. ó038 In ipan xihuitl 8

acatl ipan in in motlallique in axcan in moxaltocameca itoa Acolhuantlaca

Colhuaque, Tenochca ihuan Otomi zan tlacanechicoltin, auh aictlatocaiotl

omotlalli in ixquich ica inic itech huallaci inic huallaque Españoles, iquac cen

manyan poliuh in tlatocayotl inic xitinque Xaltocameca, in quin peuhque

Quauhtitlan calque, inic callacque Metztitlan, ihuan Tlaxcallan, auh in oyuh

Xitinque Xaltocameca cempohual xihuitl on matlactli ozce in cactimanca in ayac

Page 63: Analesdecuauhtitlan

onoca Xaltocan. Auh yequene zatecamman miquanica in Xaltocameca ye ompa in

Xitinque eta. ø In ipan in xihuitl 8 acatl, zan no ipan in quimachiotico

Mexicatlalli in Tenochca, ihuan in Tlatilolca in oncan Toltepec, Tepeyacac,

ihuan quimachiotique in omitoaya Tlatilolca atl yehuatl in quachilco in

quiquaxochnamiqui tlachcuicalco ihuan tozquen itlal.

Ipan in xihuitl Xochilhuitica chicome xochitl in oquetzanetoticoya. (7 dias)

yaoyotl quitlanilito in Itzcohuatzin in Ecatepeca quitoto ca omochimalli

quixnequi in Quauhtitlan calque quihuelcac in Itzcoatzin 80 itlapepenhuan quin

huallihua tlapiaco eta. Tenextlica quinmopachihuico in Quauhtitlan calque eta.

9. tecpatl, 10 calli, ipanin in xihuitl in momanato yaoyotl in ompa acito Chalco

Atenco Tlacochcalco in yaoyuh Mexica ø 43 xiuhtica in ompa acito Chalca yaoyotl.

11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, ipaninin xihuitl in momiquilli in Tenochtitlan

tlatohuani Itzcohuatzin, auh niman on motlatocatlalli in Tenochtitlan tlatohuani

huehue Moteuczomatzin Ilhuicaminatzin.

Auh zan no ipan inin xihuitl in motlatocatlalli in Colhuacan tlatohuani

Xillomantzin yeyuh matlac xihuitl ozce in omic in tlatohuani catca Colhuacan

initoca Acoltzin, iniquac motlatocatlalli ye itlamian in 13 tecpatl xihuitl.

Ce calli, ipan in in xihuitl mixnamicque moyaochiuhque in Cuitlahuaca zan

monetechhuique monamicque, atenchicalque iquac ñ51 oncan tlatocatia Acolmiztli,

ipan in mochiuh cemilhuitonalli 4 Itzcuintli iniquac in yaoyotl mani in Chalco

ò039 ompa yaotito in ticica Cuitlahuaca, iquac tlatocati Tezozomoctli

izacontlachialli in Atenchicalcatl quitoca yaotito in Chalco y ticicatl in

huallaz on ocompollo in cihuatl in piltontli, niman (fol. 50) quipehualti in

iyaoyuh Acolmiztli, ø niman ye micalli quin namiqui in ticica ca iyoque

pipiltotontin, ihuan huehuentoton, auh in huallaque in ticica in oyaotito

Chalco, ocalacque in inchan in Atenchicalque omotlallito niman ic otlaihua in

Tezozomoctli in ompa Atenchicalcan quito xoconilhuitin in Acolmiztli tleicayucan

nech ichtacapolloz nequi. Auh inin quin macuilli huel titomana mahuellon

mochichihua ca ye huel non mochihua in niti‡acatl, auh quin caquiltito in

atenchicalque, auh niman in ihuip tlayoc mochiuh zan moyohualpollo in

Atenchicalqui, iquac huallathuic ipan 6 malinalli tonalli, ompa miquanique in

Page 64: Analesdecuauhtitlan

Itztapallapan in illamatoton in huehuentoton, in pipiltotontin in tlapallihui

ipan ic omilhuitique 7 acatl tonalli. Auh niman yaque qui nonotzato in

Moteuczomatzin huehue yuhquilhuitoca oquicauhque in imaltepeuh ø in tlanonotzato

itoca quauhtlatohua quilhuito nopiltzintzine tlatohuanie ca otechhualpeuh in

nocoton ca in ticicatl ca axcan yecuel icomilhuitl in oncan monoltito

Itztapallapan in momacehualtzin nopiltzintzine in axcan ca octley in quimoqualti

yanica zan mochiquihual mocahuillitiquiz inicintzin. Auh in axcan azo titech

mocahuilitiuh, ca izcatqui timitztomaquiliya totepetzin in tatenchicalque, auh

niman quin notz inipilhuan in Moteuczomatzin inic ce citlalcohuatzin

tlacochcalcatl ihuan iquehuacatzin tlacateccatl quimilhui xihualhuian in

anteteuctin in anpipiltin ca izcatqui intechmaca initepeuh in atenchicalqui, auh

inin intlato connotza can in acollihua can mach achi intictomacazque, auh inin

mazan tehuantin in ti Mexica, ihuan Tlatilolca, ihuan tonauhteuc,

Mexicatzincatl, Colhuacatl, Itztapallapanecatl m zan tiyoque toconcallaquitin

inichan atenchicalqui : ø ipan in nenonotzalloc 8 ocellotl tonalli, auh inipan 9

quauhtli tonalli, ipan in callaquito ichan in Atenchicalqui iquac quitlatito

ininteocal Cuitlahuaca inical mixcoatl Diablo, iquac Mexicatzinco yaocuixtli in

achto tlecotihuetz in icpac ó039 Mixcoatl in quicuito itzpapalotl inaxyo in

mitoaya tlaquimilolli eta. Omein quetzal otlatl ic temiya : auh niman ye

quilhuiya in Tezozomoctli in Citlalcohuatzin Tenochtitlan ihuan in Iquehuatzin,

ihuan Axicyotzin, ihuan Tenamaztzin, quilhuique Tezozomoctze : ca otlatlac in

Mixcoatl in Xocoyotl, ca nel aocmo tocon cuic in mitl in chimalli, auh inin

canotictecac in mixcoatl tichuicazque xitechmaca. Auh niman quito in

Tezozomoctli ticic tlatohuani, auh in ye nictemaca in mixcoatl quenin quin

chihuazque in nopilhuan in huecauh yez. ø Auh inic zan yehuatl quin

hualtehuicaltique inixiptla Diablo teuhcatl ticic teotl catca ompa pialloya

initocayocan tepixtloco, oyehuatli in quihualhuicaque Mexica yehuatl inonoca

Tenochtitlan in oncan mitoaya Mixcoatepec, amo nelli yehuatl ixiptla in mitoaya

Camaxtle Mixcohuatl, ca zan yehuatl initoca teohcatl ‡an noyuhqui inin

nechichihual in Mixcohuatl, zan no yuh ipan quittaque in Mexica in momatque

Page 65: Analesdecuauhtitlan

azonelli yehuatl ca zan ic inca necayahualloc in Mexica in mochiuh in ye 104

xihuitl. ñ52

ø Inipan (fol. 51) ce calli ipan poliuhque Oztoticpactlaca, iquac oncan

tlatocati Cuetzpalli quinpolloque Huexotzinca, iquac Huexotzinco tlatocati

Tenocelotl, ihuan no yehuantin Tepeyacahuaque, iquac ompa tlatocati

Chiauhcohuatl in Tepeyacac.

2 tochtli, 3 acatl, ipanin mic in Chalco tlatohuani Caltzinteuctli Temiztzin,

niman on motlatocatlalli Tlaltzin teuctli in tlatocat 24 xihuitl. Ipanin in

Xaltocameca huallaque motlalico in ixpan in Ayactlacatzin inic tequimacoque

Mexica tequitizque, eta.

4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, ipan in tlatlali in Xomotzin Colhuacan inipampa

intlal. 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, ø ipan inin xihuitl

huetz cepayahuitl centlanquatl macuililhuitl in huetzi. 12 tecpatl, 13 calli.

1 tochtli, ipan in in necetochhuiloc iniquac in Quauhtenampan manca in Chalca

yaoyotl, ic mocauhca aocmo neyaochihualloya, auh exihuitl in mayanalloc aoctle

mochihuaya ò040 in tonacayotl. Auh inipan in xihuitl ce tochtli no iquac ipan

tlamachixti in Nezahualcoyotzin incanin icaz iteocal tetzcotzinco ø

hualmotlaliaya inic quinemiliyaya auh in ohuelquittac quipehualti inteocal 13

xihuitl in yecahuito ipan 1 acatl xihuitl inpan huetzito ompa mocaquiztiliz in

itolloca.

2 acatl, inipan in oncan yancuican quitetzontlalli Nezahualcoyotzin iteocal, no

ipan in toxiuhmolpilli iquac ic oxihuitl mayanalloc cenca hueix mayanalliztli. 3

tecpatl, ipan mochiuh huauhtli zan moch ein qualloya ic micohuaya oncan in

icexihuitl in mayanalloc in icuilliuhticate yuhquin tlaca ø in quin

quatzopillome ihuan cocoyo.

4 calli, 5 tochtli, ipan inin xihuitl yaotlato in Huehue Moteuczomatzin inic

yaoquixohuato tepehualloto, Cohuayxtlahuacan, ø iniquac in oncan tlatocatia huey

tlatohuani itoca Atonal, oncan qui cemitaya innohuian anahuac tlacallaquilli,

auh inin Atonal yuh mitoa caoc in piltzin in tolteca catca, oncan chane catca in

Toltitlan Tamazolac oncan ehuac in ic quizque Tolteca iniquac xitinque, auh

mitoa iniquac omic Atonal niman anoc inicihuauhcatca cenca huey hualhuicoc in

Page 66: Analesdecuauhtitlan

Mexico Tenochtitlan, auh in tlatohuani Moteuczoma itlan yaznequia itech

aciznequia zan zotlahuac, auh amo itech acic, ø auh mitoa inic cihuatl inimaxac

chalchihuitl tlacanahualli initepillixquac onoc eta. Auh niman occeppa quihua in

tlatohuani huehue Moteuczoma, inic yehuatl ompa quinechicohuaya in cen nohuian

tlacallaquilli, yuhqui in cihuacalpixqui mochihuaya, yeiquac inin axihuac

altepetl Cohuaixtlahuacan oncan yancuican ompeuh in hualcallaquia teocuitlatl,

quetzalli olli, cacahuatl ihuan occequi necuiltonalli eta. ø Oncan peuh in

ineyolaliz Mexicayotl inic atlacallaquilli eta.

(fol. 52) Inipan in xihuitl 5 tochtli iquac callacque Matlatzinco in

Tepeyacactlaca quinpeuhque iquac tlatocati in Tepeyacac Chiauhcohuatl

Quauhtinchan tlatocati Xochicozcatl ó040 Tlazolteotl Tecanmecatl yaopan.

6 acatl, 7 tecpatl, ipan inin xihuitl yancuican contlalli in ompa Tepotzotlan

itoca Quinatzin in Mexico tlatohuani huehue Moteuczomatzin inic ontzintic

Tepotzotlan tlatocayotl iquac a in netlatoca nonotzal in Quauhtitlan tlatohuani

Ayactlacatzin. ñ53

8 calli, ipan in yaoquixohuato tepehualloto Atezcahuacan, no ipan in momiquilli

Huitzilteuhcatzin in Colhuacan ø 9 tochtli, ipan in itzonquizyan in xihuitl, zan

oc ichtaca mitoco in Chalca inic hualcallaquizque Mexico.

10 acatl, ipan inin xihuitl huallaque in Chalca in ixpan in Mexico tlatohuani

huehue Moteuczomatzin, quinonotzaco quicaquiltico inic hualcallaquizque in oncan

Mexico in huallaque inic ce nequametl, inic ome huehue tepoztli ihuan ic occan

yaque in ixpan Tetzcoco tlatohuani Nezahualcoyotzin ic occan tlanonotzato in

yehuantinin, zan yuhqui in quitzintlanhuito quiyahualloque inimaltepeuh in ompa

in Chalco quimilhuico in tlatohuanime in Moteuczomatzin in Nezahualcoyotzin,

nopiltzintzine totecoe tlatohuanie ca in axcan ye yuhqui ca ye onnalquiza in

Chalco in yaoyotl xitech momaquilli in tlatocayotl quenquinequi in moyollotzin

ca ye on nalquiza in yaoyotl, ihuan in tlalli quinanquilli in Moteuczomatzin ca

zan cocotitlan in icazquia quaxochtli, ihuan nepopohualco, ihuan Oztoticpac, ø

auh in axcan cuix quino anmozcallito ca onalquiz in tlalli can oc antlaanozque,

auh in Nezahualcoyotzin quimilhuica qualli in anquitoa in axcan xihuiyan

xitetzaquati mamoteca in macehualli macamo ompa callaqui in Huexotzinco niman

Page 67: Analesdecuauhtitlan

quintlatlani quimilhui cuixpilli in huehue tepoz quinanquilli in huehue tepoz

quilhuica amo ni pilli caye pilli in nequametl niman itencopa in Moteuczomatzin

{quito ma ye motitlani in nequametl, auh in oyuh quinnahuati Moteuc} zomatzin

zatepan quito in Nezahualcoyotzin ca ye ihui ò041 ino amech ilhui in tlacatl

cuix quino amoz callito ca onalquiz auh inin xitetzaquati in macehualti, auh in

Moteuczomatzin /inquixtlauhti/ in quintlauhti quetzallalpilloni cecen tozcatl

chalchiuhcozcatl ø cecen quauhquetzalli cecentlamantli teocuitlamatl mecatl

cecen teocuitlaehuacozcatl, ihuan cecentlamantli teocuitlacotzehuatl cequimilli

tilmatli, (fol. 53) auh in Tetzcoco tlatohuani Nezahualcoyotzin in quin macac,

cecentlamantli teocuitla nacochtli cecentlamantli teocuitla matemecatl,

cecentlamantli teocuitla ehuacozcatl omquimilli tilmatli. Auh niman ic yaque in

nequametl, ihuan huehuetepoztli in ompa Chalco.

11, tecpatl, ipan tlacat Nezahualcoyotzin Tetzcoco ipiltzin itoca

Nezahualpiltzintli. No ipan in Ecatococ toctli ipan motzineuh quahuitl.

ø 12 calli, ipan inin xihuitl in huel hualcallacque Chalca ipan mochiuh, inic

mic in Chalco tlatohuani catca itoca Tlaltzin teuctli, in iquac oonmic Ayac

motlalli tlatohuani inoyuh mic ninan icceuh in yaoyotl ic moman in mitl chimalli

ompa cehuito in yaoyotl, Amaquemecan, oncan onpeuh inic Quauhtlatolloc Chalco

cempohualxihuitl ozce in Quauhtlatolloya, auh inin tequiuh ompa concaquia

initocayocan tlaltecahuacan Xocuatzin inonhuia tlaillotlacan ichan, ihuan

quauhtzipitl yehuantin macoque in macehuahlli eta. ø Inipan in onmiquani

momanato in yaoyotl Huexotzinco. Cequintin quitoa quinipan in tlacat

Nezahualpilli Tetzcoco. Inipan 12 calli xihuitl ipantic in tepehualloc

Huehuetlan, auh zan no ipan in xihuitl ipan in yancuican onpeuh coatequitl in

ompa Tenochtitlan Mexico itech onpeuh inic moquetzaotli Chapoltepec in

hualcallaqui Tenochtitlan, auh yehuatl ipan tlatocatia in Tenochtitlan in huehue

Moteuczomatzin, auh yehuatl ipan tlato in aotli in Tetzcoco tlatohuani

Nezahualcoyotzin. ó041 ñ54

13 tochtli, ipan inin xihuitl quiyacanato in atl in Nezahualcoyotzin inic

yancuican callaquico Tenochtitlan, auh Tepeyacahuaque ininca quihual

izcaltitiaque in hualmictiaque ixpan atl. Iniquac in zan oc ompa on atlacuihuaya

Page 68: Analesdecuauhtitlan

in Chapoltepec, auh iniquac ininipan xihuitl ipan pehualloque in Tepeyacahuaque

iquac tlatocatia Chiauhcohuatl in Tepeyacac, auh yehuatl quinpeuh in Axayacatzin

ayamo yuh tlatocati. Coatepec Quetzaltototl quauhtlatohua, ø Tecalco tlatohuani

mozauhqui, Quauhtinchan Xochicozcatl tlatocati iniquac in pehualloque Tepeyacac,

ihuan in izquican omito.

1 acatl, in ipan inin xihuitl ce acatl panhuetz initeocal Nezahualcoyotzin, auh

iniquac opanhuetz, niman quitlatlauhtito in Huehue Moteuczomatzin inic quin

macahuaz quimitlanito Tzompanca, Xillotzinca, Citlaltepeca in ica (fol. 54)

mamalliz, auh niman ciz in tlatohuani Tenochtitlan quin macauh eta. Auh niman

ilhuilloco in Quauhtitlan tlatohuani hualla ihua in Moteuczomatzin, ihuan yuh ca

quitilloc in piallo tihui Tzompanca in tequippan mochiuh in Quauhtitlan calque

Toltitlan, Cuitlachtepec eta. Inic yuh mochiuh iteic neliliztica in Tenochtitlan

tlatohuani. Auh niman yuh neltic pialloto in Tzompanca iquac on patlapachohuaya

Teyahuallohuatzin, auh in Xillotzinco iquac tlatocatia Pantli, auh in ye iquac

yaotlato Nezahualcoyotzin in quizaco Tetzcoca Acolhuaque in yaotizque ø

ocuellequiz in piltzintli in cihuatzintli otlecoc Citlaltepetl icpac auh

omotlalli in Quauhtli in Ocellotl in yaotiz inic mochiuh in ixquich in Nopalli

in metl mochi ipan quimamaltique tlahuiztli conaquique in chimal iquauh itech

quilpique nemachiliztica motlamauhtillique eta. Auh quintlayohualcuillique in

Tzompanca in Xillotzinca in tlathuic omixcuepque in Acolhuaque Citlaltepecatlan

in nemi quin hualtocaque niman quin cemehuitique, auh in Tzompanca in

Xillotzinca qui monnamicque, niman ye quintoca quimaxitito inipan tochatlauhtli,

oncan inin miec ic motetzahuique in quittaya ò042 Acolhuaque, ca tlatlatoc in

atlauhtli in tlemiyahuatl inhuicpa moquetza ye oncan in huel ixpoliuhque

Acolhuaque in micque ic tenque in tochatlauhtli, auh huel quintlamito in

tiacahuan in oquichtin Acolhuaque ø ye iquac inin mochintin Huitza in Totonaque

in Cuexteca in amotle in maxtli in maxauhtinemi mochintin oncan yaotilo in

Tzompanco. Auh yancuican oncan quinextico imaztapan in quinhualyacan inin

nezcahual mochiuhtia, ye oncan inin quintocaque ; ompa cehuito in yaoyotl in

ompa Otompan, ihuan ompa papahuacan, ye iquac inin moman quauhtlalli in ompa

Tizayocan moxoxotlac in tlalli, ca in oncan Tizayocan Quauhtlalpan axcan

Page 69: Analesdecuauhtitlan

Acolhuacan tlalli, ipan yaotlalpan catca ca axcan ompa mani xoxototimani,

Quauhtitlan, Toltitlan, Cuitlachtepec in Quauhtlalli quicuique eta.

Inipan in xihuitl ipan quimamalque inin teocal Chalca quicaquiltico in

Moteuczomatzin quilhuico nopiltzintzine ma quimamallizqui in oquicauhtiquizque

in tzaqual in yehuantin tlacochcalca ø quito in Huehue Moteuczomatzin maihui ca

ye qualli mayuh mochihua.

ñ55 2 tecpatl, 3 calli, ipan in xihuitl momiquilli in huehue Moteuczomatzin

yeitlamian inomoteneuh 2 tecpatl (fol. 55) xihuitl in tlatocat 29 xihuitl, niman

on motlatocatlalli Axayacatzin ipantic auh yehuatl quin peuh in

Tlatlauhquitepeca. No ipan inin xihuitl tlacat Teopancalcan tlatocat itoca

Quappotonqui ompa in Cuitlahuac.

4 tochtli, ipan yaoquixohuato Quaxoxocan. 5 acatl, ipan inin xihuitl in

moxoxotlato Quauhtlalli Matla{c}tzinco in tehuicaya in tlapiato Quauhtitlan

calque Tequixquinahuac Chalmecapan nepantla Tziuhcoacatl Atempan Tepecomecatl.

6 tecpatl, ic onxihuitl ipan inin tlalxotlacoc Matlactzinco. No ipan inin

momiquilli Tetzcoco Nezahualcoyotzin, niman on motlatocatlalli

Nezahualpiltzintli in Tetzcoco tlatocat. Auh zan no ipan inin xihuitl

motlatocatlalli Cuitlahuac Teopancalcan Quappotonqui.

7 calli, ipan inin xihuitl mixnamicque in Tenochca ó042 ihuan Tlatilolca ipan in

tlatohuani Axayacatzin, auh no iquac in tlatocatia Tlatilolco Moquihuixtli ø

izcatqui icacoca mochihua, ca in iquac in amo mochihua yaoyotl miectlamantli in

amo qualli quichihuaya Moquihuixtli in cihuatica, ca iniquac inin ichpoch

Axayacatzin in Tenochtitlan tlatohuani icihuauhcatca in Moquihuixtli, auh

yehuatl in cihuapilli mochiconitoaya in Tenochtitlan in quexquich in ichtaca

iyaotlatol Moquihuix concaquiltiaya in Axayacatzin, auh iniquac in miectlamantli

inic quitetzahui altepetl in Moquihuixtli inicihuahuan catca mochintin quin

pochohuiaya inic cenca huehueintin mochiuhque, auh in cihuapilli Axayacatzin

iichpoch imaxac caquilliaya in imatzotzopaz, auh tlamatocaya inacayo iitic, auh

mitoa qui notz initepil cihuapilli quilhui tlein ic tinentlamati Moquihuix icoto

cencahuilli in altepetl, aic yez, aic tlathuiz, auh niman omochiuh quitlalli

itetepeuh in tecpan callitic, auh inic mahuiltiaya nopalalactli ic caltiyaya

Page 70: Analesdecuauhtitlan

initetepeuh, auh quin pepetlahuaya inicihuahuan inic oncan hualmoxtla callahuaya

in cihua ceceme qui mitzticaca, eta. ø In oquiz miectlamantli tetzahuitl, niman

hualla, ihuan in Moquihuixtli in nican Quauhtitlan inic pallehuilozque

quitlatlauhtico in tlatohuani Ayactlacatzin, amo quin huelcac, auh niman no

hualla ihua in Axayacatzin in Tenochtitlan tlatohuani quihuallatlauhti in

tlatohuani Ayactlacatzin inic, pallehuilozque niman quintlahuelcaquilli

quimilhui macanamotequipacho in tlacatl yuh neltiz in yuh mochihuaz in yuh

tlaitlani in tlacatl in quin huallalauhtia in toteohuan, ihuan initeotzitzihuan,

auh niman in Tlatilolco tlatohuani Moquihuix tlanahuati quito in tlaca no huel

inpehualloz in Tlatilolcatl, niman an quin namoyazque in Quauhtitlan calque,

quihuallalli itlatol in Tollan in Apazco in Xilotepec, in Chiyappan, in

Quahuacan quito namech maca (fol. 56) in altepetl Quauhtitlan, iniquac

ticpehualtizque toya, auh in Tenochcatl zan huellan conyahuallotiezque, auh in

ono compollo Tenochcatl niman ye ic ò043 anquimonnamoya in Quauhtitlancalque, ø

yuh mochiuh in Otomi oncan in Macuexhuacan tlacpac mocentlallique mocennonotzque

inic quinamoyazque altepetl Quauhtitlan compixti motlallico in altepetl izqui

altepeme in omoteneuhque Tlacpac eta. ñ56 Auh niman in yehuatl in tlacatl in

tlatohuani Axayacatzin, niman tlanahuati tlaixquetz inic pallehuiloz altepetl

Tenochtitlan, niman netlalhuiloc inic nauhcan catqui altepetl Quauhtitlan o

ontecpantli in mayahuini in huehue itlaminque in chicahuaque tiyacahuan yazque

in Tenochtitlan quipallehuizque in altepetl yuh neltic yuh mochiuh, inic

netlalhuiloc cenmito atatacoz yohualtica in callacoac ompa hualcallacohuato

Chapoltepec atlixyocan, zan petlaticayaya inin miuh inin tlahuitol chichimeca

eta. In acito yenecallihua oquimaxitito Tezocaltitlan in Tenochca huallato ic

peuh in yaoyotl ittoque in Quauhtitlan calque ø amo iyollo pachihuiya in

Axayacatzin yuh momatia, ca amo nelli yehuantin in tiacahuan in oquimittac

nentlama eta. Zatepan quin chichiuhque in Quauhtitlan calque quintlahuiz macaque

in cequin mixcoa chichiuhque, ihuan quintlacualtique quimatlitique apetlac

tlacatecollo Ithualco eta. Auh niman peuh in yaoyotl ipan in mochiuh

tecuilhuitontli ipan macuilli quiyahuitl tonalli inipan polliuhque Tlatilolca ic

oncan in ye pehua yaoyotl, niman oomentin acalco quimonmamanque in Quauhtitlan

Page 71: Analesdecuauhtitlan

calque quin tlanelhuitihui, ihuan cequintin Otlipan tlayecotihui in micaltihui

in zan neneutihui in amo moquetzaya atle quimeleltiaya inic onpeuhque achtopa

tlaminque acopa niman tlalchipa ompa mocauh tonatiuh iixcopa eta. ø On nalquiz

in yaoyotl, zan hualla melauhque in cequintin Quauhtitlancalque, ic hualquizque

in tlein cacique azo tilmatli anozo quahuitl eta. Auh no yuh mochiuh in miec

tlacatl oncan in motlahuellpollo, aocmo quin miximatcanec inin hualyolque

inonquiz yaoyotl eta. ó043

Auh mitoa in ye /in ye/ mochihua yaoyotl Mexico Tenochtitlan Tlatilolco, niman

in Otomi in quiyahualloticatca altepetl Quauhtitlan in camocayauh in Diablo in

mitl in tzallan in nepantla on huetzia, ihuan quicaquito in chimalli como in

ihuan motenhuitequia, ic niman oncan in cenmanque in Otomi eta.

(fol. 57) In ipan in 7 calli xihuitl can no ipan in mic Colhuacan tlatohuani

Xillomantzin itech tlatlami in Axayacatzin, in on mic niman ic on

motlatocatlalli Maxihuitzin Mallihuitzin ipiltzin in Chimalpopocatzin, ompa

tlatocatito in Colhuacan. Auh iniquac oyuh mic Xillomantzin oncatca calpixque

ontecpantli niman ic quimonan in Axayacatzin, auh in Mallihuitzin intlatocat zan

epohualilhuitl ipan nahuilhuitl, niman on motlatocatlalli Tlatolcatzin in

Colhuacan tlatocat.

ø 8 tochtli, ipan in yaoyotl mochihuazquia Huexotla auh zan no ipan inin

tepeuhque Matlatzinca. 9 acatl, 10 tecpatl, nican tepehualloc Ocuillan

quimpolloque Quauhnahuacan. No ipanin qualloc tonatiuh.

11 calli, nican poliuhque Poctepeca. Zan no ipanin in hualcallacque Huexotzinca,

iquac Chiyauhtzinco tlatocatia Toltecatzin, auh ixpan hualla in Tenochtitlan

tlatohuani Axayacatzin, in quin hualhuicac icihuahuan Toltecatzin omentin, auh

inipampa hualcalacca Mexico yaoyotl collinica in Huexotzinco, ipampa ompa

quiquaniz nequiya in Chiauhtzinco inixiptla mixcohuatl, auh in ompa atle iteocal

zan calpolli in quipiyaya, ipampa in in hualcallacca Mexico, auh in oncan Mexico

in ye nemi cihuapan quin callaquique inicihuahuan, ø auh in ye izquezquiyoc

itencopa in tlatohuani Axayacatzin cequi qualtique quitlemolhuique innicihuahuan

eta.

Page 72: Analesdecuauhtitlan

ñ57 12 tochtli, ipan inin tlalpolliuh Matlatzinco, inic mo cemitoa Xiquipilco

quin peuh in tlatohuani Axayacatzin iquac ompa tlama in Axayacatzin.

13 acatl, ipan inin miquico Tliliuhquitepec in Cuitlahuaca, no ihuan in mic

Ixtotomahuatzin teopacalcan ò044 onmotlalli Camaxtle, itelpoch, itoca Calixto

inin zan 80 ilhuitl in ontlatocat, niman onmotlalli Don Mateo Ixtliltzin.

1 tecpatl, ipan inin mic Tlahzolyaotzin Huexotla, niman on motlatocatlalli

Cuitlahuatzin.

2 calli, ipan inin mic in tlatohuani Axayacatzin, niman on motlatocatlalli

Tizocicatzin in tlatocat Tenochtitlan, no ipan qualloc in tonatiuh.

3 tochtli, ipaninin momiquilli in Colhuacan tlatohuani initoca Tlatolcatzin, ø

niman on motlatocatlalli ipilzin itoca Tezozomoctli in tlatocat Colhuacan.

4 acatl, ipan inin motetzontlalli in Tenochtitlan Huitzilopochtli Diablo

icalquin pehualti in tlatohuani Tizocicatzin. Zan no ipan inin micque

Quauhnahuaca quin polozquia in Huexotzinca, oncan quicencahuato in Atlixco. Zan

no ipan inin mic in tlatohuani Cuitlahuac Tezozomoctli, niman on motlalli

Xochiolloltzin in tlatocat Cuitlahuac ticic.

5 tecpatl, ipan inin hualmotzauc Chiyappan.

6 calli, ipan inin mic Cohuatlichan Quappopocatzin, niman on motlatocatlalli

Xaquintzin.

7 tochtli, inipan in xihuitl ipan in momiquilli Tizocicatzin, niman on motlalli

Ahuitzotzin in tlatocat Tenochtitlan. (fol. 58) Ipan inin xihuitl in poliuhque

Cozcaquauhtenanca, ihuan no iquac poliuhque Tlappaneca ihua Tziuhcohuaca ihuan

Mictlanquauhtlatlaca. ø Auh zan no ipan inin xihuitl on peuh on tzintic in

tlatocayotl Chalco tlacochcalco contzinti in Itzcahuatzin, ipan moteuctlalli in

oncan in quicauhque inic aocmo mopillitoque, in tlalmacehualleque

tlaltecayohuaque Chalca. Auh in San Juan in contlan in tlaillotlacan, za iyoque

in mopillitohuaya, auh in iquac inin ye mopillito tinemi, niman ye chachallaca

in Conteca in Mihuaque in Tlaillotlaque inipampa inic ye tlatocati in

Itzcahuatzin, niman ixpan huallaque in Ahuitzotzin in Mexico tlatohuani in

huitza mihuaque tlacochtzin ó044 pilli, auh in tlilhuacan chichicuepotl pilli,

auh in tlaltecahuacan ayac huitza, ye yuh miecpa mictillo, auh oquitlatlauhtique

Page 73: Analesdecuauhtitlan

in Ahuitzotzin oquilhuique, ca ye ontimalihui in Techinantitlan, eta. ø Auh

cayetechcuilia in tomil in itzcahua, ca ye ontimalihui in tlachpanaliztli

intletlaliliztli. Auh niman quinnahuati in Ahuitzotzin quimilhuixiccuican in

amotlal, auh in oconcac in Itzcahuacan niman quallan quito manic itta in

tlatohuani niman ic ixpan hualla in Ahuitzotzin quilhui tzone otiquin

monahuatilli otiquin momaquilli inintlal in mihuaque in tlilhuaque in

tlaillotlaque ca otinech moteuctlalicatlino nicno macehui cayuhqui

inyeteuchuetzi, auh tlaxiquin mottilli yenocuel ye yuhqui in mopilnequi in

mohueillia in Mihuaque in Tlilhuaque in tlaillotlaque, eta. Auh inhuiia Mexico

yeyuh matlac xihuitl on nahui tlatocati in Itzcohuatzin, auh niman quinahuati in

tlatohuani Ahuitzotzin quilhui, ca oniccac in motlatol nimitznahuatia momac

niquincahua ye tehuatl ticmati ø xiquin huihuitequi xiquin quechmecani in

aquique mopil itotinemi, auh niman yuh quichiuh in Itzcahua quin micti in mopil

itohuaya ñ58 iquac mic iceltzin mopillitoaya eta. Miec in iitolloca in.

8 acatl, ipaninin momamal in Tenochtitlan Huitzilopochtli ical nauh xihuitl

inpan huetz. Auh ininca momamal in mamaltin catca in micque nican mopohua in

izqui altepeme. Tzapoteca micque on xiquipilli. Tlappaneca micque exiquipilli.

Huexotzinca micque onxiquipilli. Tziuhcohuaca micqne exiquipilli, ipan

centzontli, ic mocempohua in Cozcaquauhtenanca in Mictlan quauhtlatlaca catca.

Inic mocempohuain ye mochintin mamaltin matlac xiquipilli ipan centxontli.

ø 9 tecpatl, ipan inin poliuhque Chiappaneca ocno ihuan ic on xihuitl ica

momamal in Teocalli Tenochtitlan no ihuan polliuhque Cozcaquauhtenanca ihuan

tzicoac.

10 calli, ipan inin Cuauhnahuac quiztiquiz in tzintemazatl in machuatzito in

Xochimilca ompa quimictique ò045

11 tochtli, ipaninin xihuitl in tlama Nezahualpilli ompa Huexotzinco, ihuan

tlamaque Totollapaneca. Zano ipan inin tlatohuani Ahuitzotzin quin temacac

ontecpantin mamaltin ompa in Quauhnahuac ic momamal inteocal Quauhnahuaca. ø No

ipan in qualloc in tonatiuh nezque in cicitlaltin.

12 acatl, 13 tecpatl, ipanin in polliuhque Xicochimalca. No ipan in qualloc in

tonatiuh.

Page 74: Analesdecuauhtitlan

1 calli (fol. 59; 1 calli) ipaninin polliuhque ayotoch Cuitlatlan, ihuan

Xaltepec. No ipan qualloc in tonatiuh, nezqui in cicitlaltin. No ipanin in

xihuitl tepeuh Santo Domingo ihuan Granada ihuan /Tehuaque/ {euhteuhque} in

Indiome.

2 tochtli, 3 acatl, in ipan in xihuitl in momiquilli Quauhtitlan tlatohuani

initocacatca Ayactlacatzin, iniquac oyuh onnnomiquilli Ayacmotlalli tlatohuani

in Quauhtitlan zan quauhtlatolloya yehuatl tlatocatia in tlacateccatl Tehuitzin

chanecatca in ompa Tepetlapan. Zano ipan in xihuitl yaotihuac Tliltepec

miequintin in ompa miquito Tetzcoca. Zan no ipan inin xihuitl in miquito

Huexotzinco in Tlacahuepantzin.

4 tecpatl, inipan in xihuitl ipan Xochtlatlalpoliuh. No ipan qualloc in

tonatiuh. ø 5 calli, ipan in Tequantepec tlalpoliuh, ihuan Amaxtlan tlalpoliuh.

6 tochtli, ipanin in xihuitl ixpolihuico Huexotzica in oncan Coatepec, ipan

cepayauh, auh no iquac yaotlapiazquia in Cuitlahuaca in ompa Huexotzinco ompa

micque, no inpan cepayauh. Zan no ipan in xihuitl micque Chiyauhcoatl, ihuan

Huitzilihuitl, ihuan Maxtla quitlaxinque in Nezahualpilli Tetzcoco.

7 acatl, ipan inin xihuitl in hualmoquetz Acuecuexatl in mollan in ompa

Coyohuacan ipan cemilhuitonalli nahui ocellotl, in huallahuac in callaquic

Tenochtitlan, auh zan no ipan inin cemilhuitl neppatlallolin. Auh mitoa caquiz

ipanin in hualcallacca Huexotzinco tlatohua Toltecatzin ó045 Chiyauhtzinco omito

tlacpac 23 xihuitl ipan omoteneuh.

8. tecpatl, ipan inin yequene huelpoliuhque Xaltepeca. ø Auh zan no ipan inin

yequene huelmomanaco i Acuecuexatl inic nohuian acito Cuitlahuac, Mizquic,

Ayotzinco, Xochimilco, ihuan huel iquac tentimomanato in Tepetzinco in Tetzcoco

Atenco, auh acito in Xalmimilolco in Mazatzintamalco huel tentimoman in atl in

Mexico.

9 calli, 10 tochtli, ipan inin xihuitl moyahuaque in Cuitlahuaca

apachihuiliztica, ihuan mayanaliztica iquac in huel tentimomanato in Acuecuexatl

inin calla. ñ59 Zan no ipan inin motlatocatlalli in Cuitlahuac Atenchicalcan

Mayehuatzin. Zan no ipan inin peuh in ye cuel aocmo quiyahui inic tacique ce

tochtli itech inic mayanalloc.

Page 75: Analesdecuauhtitlan

11 acatl, ipaninin xihuitl in mic Ahuitzotzin Tenochtitlan tlatohuani, niman on

motlalli in tlatohuani Moteuczomatzin. Zan no ipan inin motlatocatlalli

Quauhtitlan tlatohuani Aztatzontzin quixello in xihuitl ompa hualtemoc in

Tepotzotlan inic on motlatocatlallico itelpoch in Quinatzin eta. ø Zan no ipan

inin panhuetz inic moquetz in Tlacatecollocalli Tlalmanalco.

12 tecpatl, ipaninin xihuitl tepeuhque in Españoles in ompa Cuba. Zan no ipan

inin xihuitl in mic Tehuehueltzin Quauhuahuac, niman on motlatocatlalli

Itzcoatzin itatzin in Don Hernando Quauhnahuac. Zan no ipan inin xihuitl

quihueillique ininteocal Mixcoatl in Cuitlahuaca ipan cemilhuitl tonalli 13

miquiztli, ipan qualoc in tonatiuh. Auh za no ipan inin Cuitlahuac Teopancalcan

mic in tlatohuani catca itoca Quappotonqui, niman on motlalli Ixtotomahuatzin

intlatocat Teopancalcan, itatzin in Dnù Mateo Ixtliltzin, ipan 13 miquiztli

tonalli.

13 calli, ipaninin xihuitl quicxitocac quinemilli in tlalli in Quauhtitlan

tlatohuani Aztatzontzin yehuatl in tlaxoxiuhco, ihuan huexocalco calpixcatlalli

ihuan in calpollalli inic quitequi yoti ø iquac qui callalli in tlacateuctzin

tzincopintzin chane Tollantzinco quitzotzonilliaya initlatol in quilhui ma

mitzmotlahualitin in moteotzitzinhuan ò046 mayuhtia in tiquinmocuililia tlalli

eta. Auh no ipan in in xihuitl in netotonacahuilloc ompa on tlaolmamaloya in

Totonacapan inic cenca mayanalloya.

1 tochtli, ipan inin xihuitl Zozolan tlalpolliuh ipan cemilhui tonalli (fol. 60)

13 acatl. Zan no ipan inin huallo mixtonac inic tlatohuani mochiuh in omoteneuh

Cuitlahuac teopancalcan Ixtotomahuatzin. Zan no ipan inin xihuitl yecuel ipan

patihuac in mayanaliztli, zan exihuitl in tlatollini mayanaliztli.

2 acatl, ipan in toxiuhmolpi, ipan cemilhuitonalli 8 acatl tonalli ø ye ipan in

in Huixachtlan tlequahuitl huetz, no ipan in in mic Huexotla Cuitlahuatzin. Auh

inipan altepetl Quauhtitlan iquac moman in temallacatl, inipan tlahuahuanalloya,

auh iniquac moman in camo mamal mamaltin Quauhtitlan zan omentin, auh

chicomentin Atotonilca in malhuan Metztitlan calque in mamaltin ic mocaqui in

tlamamalque, ipan temallacatl Quauhtitlan calque ic ce ticoc yahuacatl

Maxtlatzin ompa tlama in Ecatepec, ic ome Itztoltzin tequihua quauhtli chane

Page 76: Analesdecuauhtitlan

tollantzinco anahuac tlama piltzintli in cacic, auh itencopa in tlatohuani

Tepexic ic Tequixtillo ompa ic Tlapatlalloto Tlapallihui in manato malli ipan

mantin centetl chimalli, ihuan cenquimilli quachtli, ø ic mocaqui in Ticoctzin

tequihua iniquac tlama Ecatepec zan icel iquac ompa yaomic Yohualpaintzin. In

iquac in ompa in Ecatepec nappohual ilhuitl in tzauctimanca Achcacauhtin

iachcauhpan in tlama iquac Teuctitlantin mochiuhtinenca iniquac in

caltzaqualloque, ñ60 Ecatepec ompa tlapachotoca temachtitlan Tolnahuacatzintli,

auh in Quauhtitlan tlapachotoca Macuextzin tlacatecatl. In omito ticoc yahuacatl

Maxtlatzin iniquac tlama Ecatepec oyuh achtopa ompa tzauctimanca imachcauhpan in

ompa itocayocan nahuicallocan ihuan macuillocotlan, auh yequene ceppa,

imachcauhpan tetlatoca mictito xiuhtlan. Imomextin tlamaque ó046 tzonmolcatl

Tequixquinahuac zanehuan in inquimicictique tlatohuani ipampa yohualtica ye

quauhtla incanato chollohuaya in tlatohuani Cololhuitihuia in ipillolhuan, ihuan

in cihuapipiltin ye yuh cemilhuitl, ihuan cenyohual nenemi initech acito, aocmo

ceme in Mexica, in Tepaneca, in Acolhuaque, eta.

Auh acito in Mexico quinonotzque in tlatohuaui Moteuczomatzin nemactilloque in

exotli in acochtli ihuan in naozalli in ø mochi Mexicayotl in yuh neztinemi

Mexica tiacahuan oquichtin eta. Auh amo quinec in tlatohuani Quauhtitlan quito

mayuhtia maic ticocolilotin eta. Zan iyo quinmacac inin tlacuiyaya nochpalli,

eta. 1257. Inipan in xihuitl 2 acatl Teuctepec tlalpoliuh ihuan Itztitlan

tlalpoliuh. No ipan qualloc in tonatiuh. Zan no ipan inin xihuitl omito in

tlamato Aztatzontzin in ompa in Huexotzinco oncan in tlamaque Atlixco

atzomiatenanco in catzic Aztatzontzin itoca macuilxochitl, auh in iteicauh cacic

initoca Totec iyauhteuh zan no nehuanehuaya in Macuilxochitl, zan no iteicauh

itoca Tepetl in yehuantinin ipilhuan Chichimecateuctli Atlixco pipiltin, eta.

3 tecpatl, ipan inin xihuitl yancuican necico Mixpamitl ø Tlahuizcalli in ompa

Iquizayampa Tonatiuh ye tlathuinahuac in mottaya. ø Zan no ipan inin xihuitl

motlatocatlalli in Tzontemoctzin Huexotla. Zan no ipan inin xihuitl Amillpan

tlamalloto in ompa Huexotzinco mochintin cihua in anoto ipan 13 ocellotl

cemilhuitonalli. Ye no iquac ininipan xihuitl motlalmacaque in Mexica pipiltin

Tenochtitlan Tlatilolco in ompa Tehuilloyocan inic axcan mamani Cohuatlalli

Page 77: Analesdecuauhtitlan

Xexeliuh in tlalli ipan in tlatohuani Tenochtitlan Moteuczomatzin, Quauhtitlan

tlatohuani Aztatzontzin inic tetlalmacoc in mac in Acxotlan calpixqui ø amo in

machiz mochiuh in pipiltin in tlatoque (fol, 61) Quauhtitlan in motlalmacaque

Tlatilolco Tzihuacpopocatzin inemac in tepetl Tehuilloyocan axcan motocayotia

Tlatilolcatlalli. Ic 2 Techotlallatzin in nemac amilli in mitoa ò047 Atzaqualpan

Itztapalapan teuctli eta. Ic 3 Mexicatzinco Tochihuitzin inemac amilli in zan no

oncan Atzacualpan inic onzomani ipan onoque Cohuatzincatl. Auh niman

Macuiltzinco tlalli tlato can pouhqui Tezoncaltitlan, ipan onoque Tehuilocan

tlacochteuctli ipilhuan Atzacualpan inoncan Quauhacaltitlan ihuinin in

motlalmacaque pipiltin in omotoca teneuhque.

4 calli, ipaninin xihuitl in huel ipan peuh in mixpamitl hualmoquetzaya Tonatiuh

iquizayampa. Auh zan no ipan inin xihuitl occeppa tlalxotlalloto in ompa Chalco

chiucnauh xihuitl in ompa otlalchihualloc in ompa otlaqualoc ic matlac xihuitl

zamo cauh ø 5 tochtli, ipanin in tlacat ipiltzin ñ61 Aztatzontzin quitlacatilli

Doña Maria Xochimilco Cihuapilli in quitlacatilli itoca Dnù Pedro Macuilxochitl

zatepan tlatocat in Tepotzotlan. Oc no ipan inin cenca yequene ne tetzahuilloya

imixpanitl hualmoquetzaya tonatiuh iquizayampa yuhquin tletl nehuia cenca

netetzahuilloya. Zan no ipanin in xihuitl huillohuaya yaoquixohuato Icpatepec,

ihuan Izquixochitepec ipan cemilhui tonalli 2 Mazatl in poliohuac oncan tlama

Ixtotomahuatzin Cuitlahuac.

6 acatl, ipaninin xihuitl in poliuhque Tlachquiyauhca. Zan no ipan inin moc

chotito in ichpoch Moteuczomatzin in ompa Colhuacan.

7 tecpatl, ipan inin quimichtlan huillohuaya yaoquixohuato, no ipan inin xihuitl

hualla in Tenochtitlan tlatohuani Moteuczomatzin in ichpoch inic mocchotito

Quauhtitlan quihualmacac in Aztatzontzin tlatohuani. ø Zan no ipan inin mic

Itzcohuatzin Quauhnahuac tlatohuani oxihuitl in Ayac tlatocat, compatlac

yaocuixtli tlatocat

8 calli, ipanin in motlatocatlalli Cuitlahuac tecpan tlatohuani Tezotlaltzin. No

ipan inin miquito Cuitlahuaca in ompa Huexotzinco in miquito itoca Miztli ima

ihuan Mexayacatl iteicahuan Teopancalcan tlatohuani Ixtotomahuatzin. No ipan in

mopilhuati in ichpoch Moteuczomatzin ó047 in ompa Colhuacan.

Page 78: Analesdecuauhtitlan

9, tochtli, ipan inin xihuitl Iztactlallocan huilohuaya ihuan macuilloctlan

huillohuaya Iztactlallocan tlamato Ixtotomahuatzin Cuitlahuac.

10 acatl, ipan inin momiquilli Nezahualpiltzintli Tetzcoco. No ipan in in

Cuauhnahuac motlatocatlalli Yaocuixtli. Zan no ipan inin xihuitl poliuhque

centzontepeca ipan cemilhuitonalli 7 cozcaquauhtli, oncan moxin Ixtotomahuatzin.

Zan no ipan inin xihuitl in hualcallacque Huexotzinca in Mexico Tenochtitlan

Xayacamachan Ixtehueyo Miztliyma Tetzcatlpopoca ø iyauhpotonqui, ihuan ce

inhueltiuh, eta.

Zan no ipan inin xihuitl tlacat in Dnù Diego Tizaatzin Colhuacan.

11 tecpatl, ipan inin xihuitl in motlatocatlalli Cacamatzin Tetzcoco tlatohuani.

12 calli, ipan inin xihuitl quin micti in Moteuczoma in Cuitlahuac

Tzompauteuctli, ihuan mochintin in ipilhuan in mictiloque, zan yehuantin in

Cuitlahuaca temictique itencopa Mexico tlatohuani Moteuczoma ipampa in mic

Tzompanteuctli quinanquilli in Moteuczoma ipampa quitlatlania in quenin monequi

mochihuaz quilhuica omic quallittac ca monequi motquitaz teocuitlatl coztic

inical Huitzillopochtli, auh chalchihuitl yey in callitic ihuan quetzalli, eta.

Can nozo monequiz in cemanahuac (fol. 62) tlacalaquilli ca oncan monequia in

itech toteouh : oquentiquitohua oncan quinanquilli i Tzompanteuctli quilhui ø

totecuyoe tlatohuanie ca amo maxicmocaquilti ca ictiquicihuitiz inipolihuiliz

maltepeuh, ihuan cati tlayollitlacoz in topan in ilhuicac cati hual itatotoque

maxic mocuilli maxic mocaquilti ca amo yehuatl yez in toteouh ca ocon catqui in

axcahua in tlatquihua in tlachihualla cahuitz ca quiza quiuh eta. Inoquicac

Moteuczoma cenca quallan quilhui in Tzompanteuctli xiyauh xiqualchia in notlatol

ihuin inin micque Tzompanteuctli mochintin ipilhuan, ic mocaqui in

Tzompanteuctin qù nù Nahualteuctin, ø nican motenehua inimitoloca in quenin

tzintique Tzompanteuctin onemico. ò048 In miec imitolloca ic otlxztlacahuico,

tlatlacatecollo Diablome ñ62 oncan on mana itech in mitoa Mixcohuatl in

quimotocayotia Iztac Mixcohuatl Mixcohuaxocoyotl onca itolloca inyuhca ompa

temoque in canin Colhuacan, eta. Auh chiuhnappa in quiyahuallo anahuatl in acan

mohuelmati niman occeppa icuitlahuic hualla, ye ompa hualitztia in yaotenco

cuallac niman quizaco tecoac, quizaco Zacatzontitlan, quizaco Quauhyacac,

Page 79: Analesdecuauhtitlan

quizaco Tetzcoco, quizaco Coatlichan, quizaco Chiqualloapan, quizaco Aticpac

Cuexomatl itepotzco, quizaco Tepotoniloyan, quizaco Teyayahualco, quizaco

Omexcac, quizaco Itzcalpan.

Auh niman ic acico Atempan inpan quizaco in Comalteca, Maquizteca, iquac

tlatocati Tecomaihuan Maquiztli Comaltecatl Chilpan ; ø auh iniquac ocallaquico

nican, niman yeichualcallaqui in atl in itic in Tollan, in Cuitlahuac, auh in

oacic niman Mizoc, ipan iniyacapepech oncan yoltlacatl macehualli : auh niman in

nohuiyan ic hualla inic quizaco quihualyacantia itahual mochiuhtiaya itoca

Tetzauh quihuicatinenca, auh ininezol Mixcoatl itech yoltlacatl mochiuh,

yancuican quitocayoti poloc, auh ino hueix niman mocihuahuati, auh niman oncan

tlacat itoca Mapach, auh in ohueix niman mocihuahuati oncan tlacat teotlahuica

inin yehuantinin eintin ipilhuan in Mixcohuatl Diablo iyez‡o in tech yolque

itech tlacatque ø iniquac ayamo cenca tlacatl aocyohuayan, auh niman in zatepan

tlacatque in ye tlaca, niman tlacat itoca Zonelteuctli, niman tlacat

Calliteuctli, niman tlacat pilli teuctli niman tlacat Mallintzin cihuatl no

Tzompanteuctic, auh niman tlacat Atzinteuctli, auh niman tlacat Quetzalteuctli.

Auh inin yehuatl Quetzalteuctli quin yehuatl quimonnauhcantlalli in

Nahualteteuctin, ø contlalli ticic Teopancalcan Tecpan Atenchicalcan, niman

yehuatl quinteuctlatalhui in Quetzalteuctli, auh in on mic hualmotlalli

Malpantzinteuctli, in onmic hualmotlalli Quetzalmazatzin ó048 quin yehuatl

quimiximat in Tenochca iquac ipan tlatocatia Itzcoatzin, niman on mic in

Quetzalmazatzin, niman hualmotlalli in Tlazolteotzin, niman conan in ichpoch

(fol. 63) Huehue Moteuczomatzin itoca yohuatzin, auh in omic Tlazolteotzin niman

hualmotlalli in ixhuiuh Moteuczomatzin, itoca Maquizpantzin, auh in onmic

hualmotlalli Quetzalmazatzin yehuatl in contlamico Nahualteteuctin inmecayo.

Inin yehuatl inin Quetzalmazatl inomextin ipilhuan in yohuatzin ye teach in

Maquizpantzin, auh in mictilloc Quetzalmazatzin itoca. Inin yehuantinin in nican

omopouh intoca mochintin Tzompanteuctin mochiuh tihui in Cuitlahuac chaneque

catca. In yancuican ic acico Mixcoatl in quimotocayotia Mixcoaxocoyotl Iztac

Mixcoatl inic moquaxochti quiyahuallo in quimotlalti compehualti techichco ;

niman chalchiuhtamazollin iyeyan, ø niman Pantitlan, niman Aticpac, niman

Page 80: Analesdecuauhtitlan

Xochiquilazyo itech, niman Ocoyo itech, niman in tech in Xiuhteteuctin, niman

Techimalco, niman tzitzintepec, niman Texcalyacac, niman Ayauhcontitlan, niman

Amoxpan, niman Nahualliyapan, niman Iztaccoatl yonocan, niman Mizquic, niman

Xictlan, niman Aquaqualachco, niman Quatizatepec, niman texopeco, niman

quacuicuilco, niman tetlpotzteccan, niman tlaltetelpan, niman moyotepec, ninan

techquauhtitlan, niman tennecuilco, niman teoztoc, oncan quihualnamiqui in

techichco. ñ63 Inipanin xihuitl 12 calli no iquac canque Texocuauhtli, totec

ipan quizaya in tlacatecolotl caxitito in Mexico.

13 tochtli, ipan inin xihuitl in ye mocuepque in chan in Huexotzinca in

hualcalacca Mexico in omoteneuhque Xayacamachan Miztliyma ixtehueyo

yauhquemepetonqui Tezcatlpopoca, auh inin hueltiuh omanca in ø in Moteuczomatzin

con momecatl auh in Mexico exiuhtico in yeyazque mononotzque inoquitoque niman

zan no yehuantin cetica mitoque itoca Ixtehueyo quitoca ye cholozque in

tocnihuan moztlayohuan in yazque ò049 niman quicac in tlatohuani, eta.

tlanahuati in tlatohuani inic pialozque in quen man quizazque, niman chialloto

Amaquemecan, auh inin niman quimonpixtiaque ompa mictiloto in Quauhtechcac, eta.

Tlatoloyan catca, achto Tollan, Quauhchinanco, Quauhnahuac, Huaxtepec,

Quahuacan. In onquiz oc ye ontlatoloc Azcapotzalco, Colhuacan, Cohuatlichan. In

onquiz, niman tlatolloc Tenochtitlan Mexico, Tetzcoco, Acolhuacan ; Tlacopan

Tepanohuayan ; niman on acico in Españoles. ø 1 acatl, in ipan xihuitl ce acatl

in altepetl ipan tlatohuanime catca ininpan acico Españoles inic yancuican

huallaque in ipan año de 1519 Tecamachalco Acuechetzin tlatocati. Tepeyacac

Ixcozauhqui tlatocati. Quauhquechollan Calcozamatl. Itzyoca, Nahuiacatl.

Tenanco, Tlacayaotzin. Amaquemecan, Cacamatzin. Chalco, Itzcahuatzin. Huaxtepec,

Tizapapalotzin. Quauhnahuac, Yaomahuitzin. Mizquic Chalca, Yaotzin. Xochimilco,

Tlatolcaltzin. Cuitlahuac, Atenchicalcan Mayehuatzin, ticic Atlpopocatzin.

Teopancalcan, Ixtotomahuatzin. Tecpan, Cempoalxochitzin. Itztapalapan,

Cuitlahuatzin. Mexicatzinco, Tochihuitzin. Colhuacan, Tezozomoctzin.

Huitzilopochco, Huitzillatzin. ø Coyohuacan, Quappopocatzin. Tlacopan,

Totoquihuatzin. Azcapotzalco, Teuhtlahuacatzin. Tenayocan, Moteuczomatzin.

Ecatepec, Panitzin. Matlatzinco, Mazacoyotzin. Cempohuallan Dnù Juan

Page 81: Analesdecuauhtitlan

Tlacochcalcatl. Nauhtlan, Cohuatlpopoca. Tlaxcallan, Xicotencatl. Chollollan,

Temotzin. (fol. 64) Huexotzinco, Quecehuatl. Calpan, Teohua. Chiucnauhtlan,

tlaltecatl. Acolman, Coyoctzin. ø Teotihuacan, Mamallitzin. Otompan,

Cuechimaltzin. Huexotla, Tzontemoctzin. Cohuatlichan, Xaquinteuctli. Toltitlan,

Citlalcohuatl. Tepexic, Ayoquan. Tepotzotlan, Quinatzin. Apazco,

Matlillihuitzin. Xippacoyan.

Tollan, Xochitzetzeltzin. ø Xillotepec, Ilmexayac. Chiyappan, Acxoyatl.

Xocotitlan, Ocellotzin. Quauhtitlan, Aztatzontzin. Inauhteuc tzompanco,

Citlaltepec, ó049 Huehuetocan, Otlazpan. Itlahuillanalpan Toltitlan, Tepexic

Tepotzotlan. ø Ihueitlal Itlahuillanal itlatoc, Apazco 20 altepetl quiyacana,

Tollan 20 altepetl quiyacana. Apazco quitzintitlatocayotl. Atlapopocatzin Dnù

Juan Matlallihuitzin inihueltiuh Tezcacoac catca Aztatzontzin icihuauhcatca

inichpoch inamic catca Pablo Yaotlamin ñ64 ToIlan tlatoque Iztauhyatl

{Ixauhyatli} i Ixtlilcuechahuac Dnù Pedro Tlacahuepantzin.

Tetzcoco tlatohuanime izquixiuhtique Nezahualcoyotzin 42 años,

Nezahualpiltzintli, 46 años.

ø Izcatqui Tetzcoco pohuia 1 Quauhnahuac, 2 Atlpoyecan, 3 Miyacatla, 4

Mazatepec, 5 Tlaquiltenanco, 6 Zacatepec, 7 Ollintepec, 8 Ocopetlatlan, 9

Huehuetl Itzallan.

Nombres de Meses

Tlacaxipehualiztli 400 itzmicohuatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400

tlamachcohuatilmatli, 400 canahuactene iEtzalqualiztli 200 Ixtecuicuiliuhqui,

cacamoliuhqui cueyitl. ø Tecuilhuitl, 100 tilmatli tlateoa ycuilolli, 100

maxtlatl.

Ochpaniztli, 400 itzmicoatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400 itzmicoatilmatli,

400 teoatica tliltzotehuilacachiuhqui. Quecholli, 100 tilmatli tlateoaicuilolli,

100 maxtlatl. Panquetzaliztli, 200 cacamoliuhqui cueitlhuipilli itzatzacca, 200

tilmatli cacamoliuhqui.

Tetzcoco mochi itlatocayotl Netzahualcoyotzin, Nezahualpiltzintli. Huexotla,

Cohuatlichan, Chimalhuacan, Otompan, Teotihuacan, Tepetlaoztoc, Acolman,

Tepechpan, Tezoyocan Tetzcoco, Chiauhtla Tetzcoco, Chiucnauhtlan, ø

Page 82: Analesdecuauhtitlan

Tollantzinco, Quauhchinanco, Xicotepec, Papallotlan Tetzcoco, Xaltocan,

Ahuatepec, Oztoticpac, Axapochco, Aztaquemecan, Tizayocan, Tlallan, Apan, ø

Tepepulco, Coyohuac, Oztotl, Tlatlauhyan, Achichillacachyocan, Tetliztacan,

Tliltzapoapan, Tecpan Mollonco, Tanchol, Xocoapan, Tamazollan, Teoquauhtla, ò050

Chamollan, Chicontepec, Teonochtlan, Teccizapan, Zocotetlan, Xochimilco,

Ahuatlan, Cozcatecotlan, Ayacachtepec, Tezatlan, Xicallanco, Palzoquitla,

Cuachicol, Tonallan, Tamaoc, Cozocuentlan, Tlapalichcatla, Zihuatlan,

Tlacotepec, Tziuhcohuac, Macuextlan, Tlapacoyan, Tlatlauhquitepec.

In nohuian altepetl itlacallaquil excan xellihuia Mexico, Tetzcoco, Tlacopan ø

tlacallaquilli.

Chicuetzontli in tochpanocayotl, chichicueamatl tilmatli. Centzontli

tlatlapaltilmatli motenehua centzontilmatli, ihuan ichcatilmatli, ihuan

tlaxochyo, ihuan tlilpapatlahuac, mamacuilquimilca ic centzontli centzontli in

zan oc no yuhqui omotocayoti ic oppa tlacallaquilli ic ontzontli. Nauhtzontli

cueitl huipilli izazaua in tlamachyo. Etzontli tlalpilli tlatlapalli canahuac

cecenta onca in. (fol. 65) Etzontli tlacuillolli. ocello tzontecomayo, ollin

teccizyo, Macuilxiquipilli ihuitl, Macuilxiquipilli axin, centecpantli cuexteca

tlatlacotin.

ñ65 In Mexica quin tlayecoltique.

Atecpan, Ixicayan, Tlapallitlan, Tozpantlan, Yeyitzcuintlan, Atlxoxouhcan,

Itzmatla, Cemacac, Ometlan, Tecolotlan, ø Mazaapan, Quaxipetztenantlan,

Tepetlapan, Cozapan, Cihuateotitlan, Teteltitlan, Quauhtzapotitlan, Chinamecan,

Citlalpollan, Paintzontlan, Tlacoxochitla, Itzmatla, Teotitlan, Chiucnauhuac,

Ollan, Tizapa, Tlatolloyan, Amatzcallapan, Ichcapetlazotla, Quauhtlaacapan,

Chiconcoac, Xochiquentlan, Yyactecuicitlan, Mazatlan, Tlazohuallan, Tochmilco,

Cozcaquauhtlan, Tochpan.

Ahuitzilco, Moyotlan, Quaxipetztecomatlan, Tetlpozteccan, Micquetlan,

Apachiquauhtla, Tecomaapan, Tetlmopaccan, Miyahuapan, Totollocan, Miztontlan,

Patoltetitlan, Ayotepec, Quauhcallapan, Ocellotepec, Eztecollan, Pollotlan,

Coyochimalco, Xochimilco, Quauhtzapotla, Tollapan, Quetzalcoatenco,

Cohuatlachco, Quauhcalco, Huiloc, Omacatlan, Tozpotonco, Pohuazanco, Papatlan.

Page 83: Analesdecuauhtitlan

ó050 Tlamacaztlan, Xochititlan, Mollanco, Xollan, Teuctonallan, itzcatqui ic

xexelihuia in tlacalaquilli nohuian altepetl.

ø Tenochtitlan Mexico izca itech pohuia 100 chichicueematl, 100 nanamatl, 200

cohuatilmatli, 200 ichcatilmatli, 400 cueitl huipilli concahuia itzatzacca,400

illacatziuhquitlatezotl concahuia, 400 tlaxochootentlapalli concahuia, 400

maxtlatl canahuac concahuia, 400 ezpetlatl, Coyoehuatl concahuia, 100 Xomotl, ø

100 chiltecpin tlamamalli, 100 tlamamalli ichcatl, 100 totollin, 40 tlamamalli

tochin, mazatl concahuia, 20tlamamalli iztaxalli 20, 10 tlacatl cihuatlacotin

Nezahualpilli Tetzcoco itech pohuia.

5 quimilli chicuematl, 105 quimilli nanamatl, 110 quimilli coatilmatli, 210

quimilli canahuac, 400 cueitl huipilli concahuia itzotzacca, 400

illacatziuhquitlatenzotl concahuia, 400 tlaxochyo tentlapalli concahuia,400

maxtlatl canahuac concahuia, 400 ezpetlatl ehuatl concahuia, 100 Xomotl, 100

tlamamalli chiltecpin, 100 tlamamalli ichcatl, 100 totollin, 40 tlamamalli

tochin mazatl concahuia, 20 tlamamalli iztaxalli 20 10 cihuatlacotli.

Totoquihuaztzin Tlacopan itech pohui.

50 chicuematl, 50 nanamatl, 200 coatilmacanahuac, ø 200 cueitl huipilli, 200

Coyo ichcatl canahuac, 200 tlatlapalli ichcatilmatli, 10 canahuac maxtlatl, 5

ehuatl macuillipilli, 5 ezpetlatl, 140 tocuilcoyotl, 60 chiltecpin cargas, 60

ichcatl cargas, 60 totollin, 20 iztaxalli cargas, 20 tochin mazatl, 10 personas

cihuatlacoti.

Tenochtitlau Moteuczomatzin, Tetzcoco Nezahualpilli, Tlacopan Totoquihuaztli.

Quechollan, Tlacoapan, Chiltepec, Poctlan, Oxitlan, Ichcatlan, Tlequauhtla,

Zoyatepec, Tzinacanoztoc, Xallapan, Otlatitlan, Tochtepec, Cacahuatl centecpan

tlamamalli ipan matlactlamamalli ozce achiyotl 400, olli ò051 y v 10 ð CCCC. ø

ñ66 In tlatocauh intepachocauh itoca catca, Acamapich, auh in inin Acamapich

ompohualxihuitl on matlactli on nahui xihuitl intlatocattiticatca, auh in

zantepan con motechti, con yaocuic nauhtetl altepetl, inic cecni itocayocan

Mizquic, Xochimilco, Quauhnahuac, Cuitlahuac, auh iniquac in ayamo mopiaya

inichihualloca inimachoca in qualli tilmatli, zan oc yehuatl nenca neololoya in

motenehua axcan ayatl.

Page 84: Analesdecuauhtitlan

In on momiquilli in Acamapichtzin yenoyeipan on motlatocatecac in

Huitzilihuitzin, auh intlatocat matlacxihuitl, auh in yehuatl in quiman

mocniuhti con motechti intech quimonpouh chicuetetl (fol. 66) altepetl ic cecni

itocayocan Tollan, Quauhtitlan, Azcapotzalco, Chalco, Otompan, Acolhuacan,

Tollantzinco, Acolman. Auh in on momiquilli Huitzilihuitzin oc ye compatlac in

Chimalpopocatzin in tlatocat matlac xihuitl omey. ø Auh in ye iquac in in

Tlatilolco tlatohuani initoca catca Tlacateotzin quilnamic quiyocox quito, inic

yaochihualozque in Mexica in Tenochca, auh inipampa in mictilloc in yehuatl

Tlacateotzin tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani catca itoca catca Maxtlaton.

Auh zan no yehuatl tlatocati iniquac macuiltin Mexica mictilloque inompa

tlacochcalco in temictique yehuantin in Chalca ihuan Etetlacalli quitlatlapanque

ic quinezcayotique caquin yaochihuazque in Mexica. Auh amo quintlayecoltiznequi

amo in tlaniyoc yeznequi, auh ic momauhti in Chimalpopoca, auh yequene mononotza

inipiltzin Tezozomoctli initoca Quetzallayateca quimolhuica inic quimictizque

Maxtlaton in Azcapotzalco tlatohuani. Auh caquitilloc in Maxtlaton, niman

tlatzontec inic mictilloc Chimalpopocatzin nohuian Caltzallan quihuihuillanque

in Tepaneca ic momauhtique in Tenochca, in momatiya ca ye pehuallozque, auh

inipampa inin Mexica ic mononotzque ic mocentlallique qui cemitoque qui ó051

tzontecque quitoque in inpilhuan inimachhuan inixhuihuan amo ce motlatocatizque,

zan intech pohuizque in macehualtin, ø auh yuh mochiuh ca inixhuihuan macihui

cenca huel yaoquicaya huel micaltinenca ayac ceme otlatocatque oma huiztique.

Auh inoyuh on momiquilli Chimalpopocatzin quihualtoquilli Itzcohuatzin in

tlatocat matlac xihuitl omome, auh in yehuatl in Itzcohuatzin occepa itech

compouh in altepetl Chalco : auh quimicti in Tlatilolco tlatohuani initocacatca

Quauhtlatohuatzin, zan ye no yehuatl ipampa in yaoyotl quitoca inic mictilloc

tlacateotzin in quinequia in mapehualiocan in Mexica in Tenochca, auh niman

occepa yequimon motechti quin maceuh in izquitetl altepetl in nican motenehua

inic cecni, Azcapotzalco, Acolhuacan Tlacopan, Atlacuihuayan, Teocalhuiyacan,

Mizquic, Cuitlahuac, Xochimilco, Coyohuacan, Mixcohuac, Tetzcoco, Quauhnahuac,

Xiuhtepec, Cuezallan, Yohuallan, Tepequacuilco, Tollan, Quauhtitlan, Tecpan,

Huitzitzillapan.

Page 85: Analesdecuauhtitlan

ø Auh in oyuh on mic in Itzcoatzin, niman tlatocat in Huehue Moteuczomatzin,

auh motocayotiaya itoca catca Ilhuicamina concuic in teucyotl in tlatocayotl auh

in tlatocat cempohualxihuitl on chiucnahui, auh yehuatl yacachto quiquetz

acachto quichiuh in aotli in Chapoltepec huallaticac, auh ce tlacatl quimicti

tlatohuani Cohuaixtlahuacan itoca catca Atonal, iniquac inoquito in quipoloz

altepetl Coaixtlahuacan, ñ67 niman peuh nauhxihuitl inyuh moxintinenca inyuh

moximatenime Mixteca inipampa quinmicti tlatohuani Cohuaixtlahuacan ipampa in

amo quitlayecoltiznequi Mexicatl. Auh inin tlatohuani itech conpouh in occequi

altepetl in nican motenehua ihuan Chalco altepetl conmaxcati commotechti Chalco,

Chiconquiyauhco, Mamalhuazyocan, Totollopan, Atltlatlauhyan, Cuetlaxtlan,

Quauhtocbco, (fol. 67) Cohuaixtlahuacan, Xiuhtepec, Quauhnahuac, Quiyauhtepec,

Huaxtepec, Itzyocan, ò052 Yohualtepec, Tlachco, Tepequacuilco, Tlalcozauhtitlan,

Quiyauhteopan, ø Xillotepec, Itzcuincuitlapilco, Tlapacoyan, Chapolicxitla,

Tlatlauhquitepec, Yacapichtlan.

Auh iniquac inoyuh on mic in Moteuczoma, ye ontlatocat in Axayacatzin, auh

chiucnauh xihuitl in tlatocat. Auh yehuatl quin peuh in Tlatilolca eta. ihuan in

occequi altepetl, nican mopohuaz in Tlatilolco iquac tlatocatia Moquihuix in

pehualloc altepetl Tlatilolco, Xiquipilco, Tollocan, Tzinacantepec, Tlacotepec,

Callimayan, Teotenanco, Tenantzinco, Xochiyacan, Ocuillan, Metepec, Oztoman,

Capolloac, Atlappolco, Tlaximalloyan, Xallatlauhco, Quappanohuayan, Ocoyacac,

Tepeyacac, Tecalco, Cuezcomaixtlahuacan, Matlatlan, Oztoticpac, Tlaollan,

Ahuilizapan, Tozcauhtlan, Tototlan, Cuetlaxtlan, Cuetzaloztoc, Mixtlan,

Tzapotitlan, Micquetlan, Tochpan, Tenexticpac, Tapatel, Tamomox.

ø Auh iniquac in oyuh on mic in Axayacatzin, niman on motlatocatlalli

Tizocicatzin, auh in tlatocat titicatca zan macuilli xihuitl, auh itech quipouh

in altepetl in Izquitetl, in nican icuiliuhtoc, Tecaxic, Tonalli ymoquetzayan,

Toxico, Ecatepec, Zillan, Matlatzinco, Mazatepec, Ecatlyquappanco, Tamapachco,

Micquetlan, Tlappan, Yancuitlan, Xochiyetlan, Atezcahuacan.

Auh iniquac omic Tizocicatzin yehuatl on tlatocat in Ahuitzotzin, auh in

tlatocat titicatca matlac xihuitl on nahui, auh yehuatl cacitia in altepetl in

nican motenehua itech compouh in itlatocayo inic cecni itocayocan, Tlappan,

Page 86: Analesdecuauhtitlan

Tziuhcohuac, Mollanco, Tzapotlan, Xaltepec, Tototepec, ø Xochtlan, Amaxtlan,

Chiyappan, Cozcaquauhtenanco, Xollochiyuhyan, Cozohuipillan, Coyocac,

Apancallecan, Xiuhtlan, Acatliyacac, Acapolco, Totollan, Tecpantepec, Nexpan,

Iztactlallocan, Teocuitlatlan, Teopochtlan {Xolotlan}, Xicochimalco,

Cuauhxayacatitlan, Coyolapan, Quauhnacaztitlan, Cuetzalcuitlapillan, Izhuatlan,

Cihuatlan, Huehuetlan, Huitztlan, Xollotlan, Mazatlan, Huipillan, ó052

Tequantepec, Ayotochcuitlatlan, Quauhtlan, Mizquitlan, Tlacotepec, Cuappilollan.

Auh in omic in Ahuitzotzin, niman ipan omotlatocatecac inic ome Moteuczomatzin,

auh in tlatocat titicatca caxtolxihuitl ipan exihuitl ipan tlaco, auh in cacic

in quinpeuh altepeme nican motocayotia icompehua itocayocan Achiyotlan,

Zozollan, Teuhtepec, Nocheztlan {Nochiztlan }, Tototepec, Tlahuiztlan, Zoltepec,

Icpatepec, Izquixochitepec, Quiyauhtepec, Chichihualtatacallan, Texotlan,

Piyaztlan, Ollan, Huitztlan, (fol. 68) Tzinacatlan, Tlatlayan, Yancuitlan,

Xicotepec, Toztepec, Micquetlan, Huexollotlan, Tliltepec, Nopallan,

Tlalcozauhtitlan, Texopan, Itzyoyocan, Caltepec, Panco, Teochiyauhtzinco,

Teochiyappa, Tlachquiyauhco, Malinaltepec, ø ñ68 {Quimichtepec, Centzontepec,

Quetzaltepec}, Cuezcomaixtlahuacan, Zacatepec, Xallapan, Xaltianquixco,

Yolloxonecuillan, Itzcuintepec, Itztitlan.

Auh iniquac tlatocat titicatca in Moteuczomatzin ipan in yancuican huallaque

nican in Españoles, yancuican oncan quizaco in oncan acico in itocayocan

Chalchiuhcueyecan, auh iniquac in oquimatque in huelloquittaque

initlamocuitlahuicahuan in Moteuczomatzin in ø Cuetlaxtlantlaca inin teyacancauh

catca itoca Cuetlaxtecatl Pinotl, niman on peuhque in quimittato in

Christianotin, iniquac quimittaque ipan quin matia teteo, auh zatepan quin

tocayotique Christianotin, inic quitohuaya teteo, ca tlatlacatecollo ic

quintocayotiaya nauh ecatl tonatiuh, Quetzalcohuatl eta.

Auh iniquac oquimatque inoquicacque in Christianotin, ca yehuatl huey tlatohuani

in Moteuczoma inoncan Mexico, auh niman quihuallihuallique in tetlapaloaya in

Christianotin ic quihuallapalloque in Moteuczomatzin yehuantin quihualitquique

in ompa tlamocuitlahuiyaya in quimocuitlahuiyaya tlacallaquilli, inic ce yehuatl

in oticteneuhque initoca Cuetlaxtecatl Pinotl, inic ome tentlil, inic ey

Page 87: Analesdecuauhtitlan

cuitlalpitoc, ø auh izcatqui inin tetlapallohuaya Christianotin yehuatl ò053 in

inquimacaco Moteuczomatzin. Centetl Xayoxoxoctic, auh ontetl capatli, centetl

tliltic, centletl chichiltic, auh ontlamantli cactli zapatos, ce cuchillo,

centetl sombrero, ihuan centetl gorra, ihuan centetl paño, ihuan centetl taza,

ihuan cequi cozcatl.