Upload
guillermo-garrido
View
180
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
Copia de una Historia de los Reynos de Culhuacan y Mexico escrita de letra de
Dn. Fernando de Alva Ixtlilxochitl; y le falta la primera oja.
ñññ
ò001 (fol. 1) ø que coztic quauhtli, coztic ocelotl, coztic coatl, coztic
tochin, coztic mazatl == Xitlaminacan huitztlan huitznahuatlalpan Amilpan
Xochitlalpan ompa /conquimihuazque/ {anquiminazque} tlatlauhqui quau{h}tli,
tlatlauhqui ocelotl, tlatlauhqui coatl, tlatlauhqui tochin, tlatlauhqui mazatl.
ø Auh iniquac in oantlaminato ø ye imac in Xiuhtecuhtliin huehue teotl
xiqui{n}tlalican in quipiazque eintin Mixcoatl, Tozpan, Ihuitl : yehuantin in
totoca in tenamaztli eteme. /ihuan in yuh/ Ihuin inin quinmachti Chichimeca in
Itzpapalotl.
Auh in ye huitze in Chichimeca quinyacana in mixcoa in centzon mixcoatic quicaco
chiucnauhtilli huican chiucnauh ixtlauatl ipan auh niman oncan imac huehuetzico
quin qua ynytzpapalotl in CCCC mixcoa quintlami zayuh in iztac mixcoatl in
quinotocayotia mixcoaxocoyotl chollo ø imacpaquiz heycomitl y
yticpacallactihuetz, auh in itzpapalotl quicuitihuetz in hueycomitl,
hualquiztihuetz in mixcoatl niman quimimin quinnotz in omicca CCCC mixcoa
hualhuetzque niman quimiminque, auh in omic niman quitlatique auh in inexpo ic
mixconoque, ihuan ic mixtetliccomoloque {tlilcomoloque} : auh in mocauh in
tlaquimilol mochiuh oncan mocenchichiuhque in itocayocan Mazatepec.
Oncan tzintic in xiuhpohualloni nauhtetl ic 1 acatl ó001 ic 2 tecpatl ic 3 calli
ic 4 tochtli.
1 acatl, ipan quizque chicomoztoc in chichimeca omito omoteneuh inimitolloca .
ø In xiuhtlapohualiztli, in tonalapohualiztli in cecempohuallapohualiztli huel
yehuantin in netlacuitlahuilliz mochihuaya: ñ in motenehua oxomocon cipactonal.
Oxomoco qúnú oquichtli cipaltonac qúnú cihuatl in nehuan catca huel huehuetque
illamatque in yehuantin, auh in zatepan noyuh tocayotilloya in huehuetque,
illamatque catca =
2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl,
10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == ø 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4
acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli,
12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6
tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl, 13
calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8
calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli : matlactli {omei}
tochtli ipan pehua in xiuhtlapohual tetzcoca inin chichimecayelix.
Ce acatl, ipan motlatocatlalli chicontonatiuh (Quauhtitlan) ompa in Quetzaltepec
huallatocattitia. ø 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, ipan xihuitl
tlaltech acico in chichimeca Quauhtitlancalque in oncan macuexhuacan Huehuetocan
caomito omoteneuh inic quizque chicomoztoc inyuh quimatia in ipan ce acatl
xihuitl peuh inin xiuhpohual chichimeca Quauhtitlancalque.
Auh inipan macuili acatl xihuitl ipan acico in chichimeca tlamintinemia atle ø
incal, atle intlal, atle intlaquenyan manqui tilmatli, zan ehua tlaquemitl, zan
pachtli ò002 in quimoquentiaya. Auh in inpilhuan zan chitaco huacalco in
huapahuaya. Quiquaya huey nochtli, huey comitl tzihuac xilotl xoconochtli --
miyec yuqui hiyohuiaya ixquichica in caxtolpohual xihuitl ipan epohualli on
nahui inic acico ipan altepetl Quauhtitlan ; inipan peuhtzintic in tlatocayo
Chichimeca Quauhtitlan calque ompa initoz motoquiz in tlacpan {mitoz mocaquiz in
tlacpac} ipan xihuitl ipan neltitica in ce acatl xihuitl ocotlipan in
motlatocatique. Inipan inin xiuhcahuitl inipan nemia in Chichimeca mitoa
motenehua caoc yohuayan, ø ic mitoa in oc (fol. 2) yohuayan ca ayatle intenyo
itoca ayatlepaquiliztlicatca, za nocnenontinenca eta. 6 tecpatl, 7 calli, ipan
Primera edad. In yuh ca intlatol in neyolpololiz catca huehuetque yuquimatin
{yuquimatia}, ipan tzintic moman in tlalli in tlalticpactli. 8 tochtli : ic 4
sol. in tonatiuh, nahui eecatl itonal - 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12
tochtli, 13 acatl, 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7
tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli. Ic ome edad motenehua mitoa
totol edad. 12 acatl, 13 tecpatl == Ce calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5
calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl : ic ey edad 5 sol de nahuecatl.
ø 9 calli, ipan maltepetlalique Chichimeca colhuaque : 10 tochtli, 11 acatl, 12
tecpatl, 13 calli.
ø Quauhtitlan tlatocati 7 tonatiuh manialtepetl macuexhuacan ==
Ce tochtli ipan in xiutique {tzintique} in Tolteca, oncan opeuh inin xiuhpohual
inipan in ce tochtli motenehua mitoa, ca yuh nauhtlamantli mochiuh nemiliztli
ipan iya CCCC ñ macuili edad. == in iuhqui matia huehuetque inipan in ó002 ce
tochtli, ipan moman in tlalli in ilhuicatl, ihuan yuhquimatia iniquac omoman
tlalli in ilhuicatl oyuh nauhtlamantli onoca in tlaca nauhtlamantlinemiliztli,
omochiuh iniuhquimatia ce centetl in tonatiuh catca, auh quitohuaya canextli in
quinchichiuh inquinyocox inteuh quitohuaya itech quitlamiaya in Quetzalcoatl
chicome eecatl ytonal in quinchiuh in quinyocox.
ø Inic ce tonatiuh on manca in itziuccan 4 atl initonal mitoa atonatiuh inipan
in ye iquac in mochiuh in atoco ac in anenextihuac in tlacamichtihuac.
Inic ome tonatiuh on manca4 ocelotl in itonalcatca motenehua ocelotonatiuh, ipan
mochiuh tlapachiuh in ilhuicatl in tonatiuh, iniquac amo otlatocaya can nepantla
tonatiuh, mochihua niman tlayohuaya in onotlayohuac niman Tequaloya.
Auh ipan inin Quinametin nemia conitotihui in huehuetque in huetlapalolizcatca
matimohuetziti ipampa in aquin huetzin ic cen huetzin.
Inic ei tonatiuh on manca 4 Quiahuitl in itonal ø mitoa Quiyauhtonatiuh, ipan in
in mochiuh inipan tlequiauh in onoca yc tlatlaque, ihuan ipan xaltequiyauh
conitohua iquac motepeuh in Xaltetl intic itta ihuan popozocac in tezontli,
ihuan iquac momaman in texcalli chichichiliuhticac.
Inic 4 tonatiuh, 4 ecatl intonal ecatonatiuh, ipan in ecatocoac ozomatihuac
quautla quin tepehuato in onoca tlaca Ozomatin.
Inic macuilli tonatiuh 4 ollin in itonal mitoa ollintonatiuh ipampa molini in
otlatoca auh in yuh conitotihui in huehuetque, ipan inin mochihuaz tlalloliniz
mayanaloz inic tipolihuizque.
ø ò003
2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli,
10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli,
1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli,
9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == In ipan in 13 acatl
quilmachyeipan in tlacat in axcan onmantiuh tonatiuh, ye iquac tlauez ye iquac
tlathuic in axcan onmantiuh ollin tonatiuh. 4 ollin in itonal, ic 5 inin
tonatiuh on mani ipan tlalloliniz mayanaloz == 13 acatl ipan mic 7 tonatiuh
macuexhuacan. 65 xihuitl tlatocat Quauhtitlan.
Ce tecpatl xihuitl ipanin motlatocatique in Tolteca quimotlatocatique
Mixcoamazatzin inquitzinti Tolteca tlatocayotl == Zan no ipan xihuitl
motlatocatlalli in Quauhtitlan Tlatohuani Xiuhneltzin ompa in............ ø Ce
xihuitl in ompa catca huel (fol. 3) miquanique Quaxoxouhcan imatian in Diablo
mixcoatl oc quinhuicatinemi in iquac. Auh inipan xiuhneltzin moquaxochti ñ za
tepan quimichihua in chichimeca yayaque in Ahuacan Tepehuacan quin cacahuato
quin mamacac in itlatqui inin {o}chichihual catca. == 2 calli, 3 tochtli, 4
acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli,
12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6
tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl, 13
calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8
calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. 1 acatl, 2
tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10
tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl.
Ce tecpatl ipanin motlatocatique in Chichimeca ó003 Quauhtitlancalque, inic
yancuican tzintic chichimecatlatocayotl Quauhtitlan ø ompa in itocayocan
nequameyocan, inic yancuican quimotlatocatique Vactli. Auh inyuh catqui in
tlatolchichimeca huehuetque conytotinque ; ca iniquac peuh in tlatocayo
chichimeca ce tlacatl cihuatl itoca Itzpapalotl quin nonozquimilhuian
anquitlalizque in amotlatocauh yehuatl in Vactli. ompa xihuian in nequameyocan
xicmanatin tzihuac calli, nequamecalli auh oncan anquiteuzque tzihuac petlatl
nequame petlatl, auh niman anyazque in ompa tlapco ompa antlaminazque noyuhqui
in {mictlampa teotlalli yitic antlaminazque. No yuhqui in huitztlampa ompa
antlaminazque no yuhqui in amilpanpa in [xochitlalpa]} /huitztlampa/ ompa
antlaminaaque,
auh iniquac oantlaminato in oaanquimacito in Teteo in xoxouhqui in coztic in
iztac in tlatlauhqui Quauhtli, Ocelotl, Coatl, Tochin eta. == ø Auh niman
anquintlalizque in quipiazqu‚ Xiuhteuctli in tozpan ihuan yhuitl ihuan Xiuhnel
eta. Oncan /ùùù/ yuccizque in amomalhuan, iquac in omotlatocazauh Vactli in 9
nahuilhuitl monequiz in amomal eta. == Auh in motlatocatique in chichimeca
yehuantin in nican motocayotia Mixcohuatl Xiuhnel Mimich Quahuicol == Auh niman
yehuantin Itztlacoliuhqui nequametl amimitl iquehuac nahuacan == Auh in cihua
chichimeca cohuatl minhuatl ø Coacueye yaocihuatl chichimecacihuatl tlacochcue,
auh niman huel oncan ce tlacatl chichimecapilli quixquetzque in mochipaqui
yacanaz, auh quichiuhque ce aztapamitl inic quitquitinemia in Teyacancauh in
campayaz in canin motlaliz ic ittoz inic ompa monechicotiazque == Amo yyeyan
yez == Auh in omochiuh in niman huel iquac in ipan ce tecpatl xihuitl ipan yaque
Xitinque in chichimeca, inic nohuiyan yaque ò004 Ahuacan tepehuacan, Michuacan,
Cohuixco, ø Yopitzinco, Totolan, Tepeyacac, Quauhquechollan, Huexotzinco,
Tlaxcallan, Tliliuhquitepec, Zacatlantonco, Tototepec, auh cequintin mocuepque
yaque in ompa Cuextlan, cequintin yaque Acolhuacan ahuic nenque ahuic yatinenca
in montenehua ompa tlayacantiaque Huexotzinco, Tepolnextli tlanquaxoxouhqui
Xiuhtochtli yehuantin inin quinxexelo quaxoxouhcan Tlacatecolotl in
quincacahuato Ahuacan tepehuacan == In nican tlamitlatolli tlacpac mitoz iquac
tlatocatia Xiuhneltzin Quaxoxouhcan manca in altepetl ø Coauhtitlan == 2 calli,
3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli,
11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl == ñ 1 calli, ¡pan in xihuitl in momiquilli
inintlatocauh Tolteca inquitzinti in tlatocayotl in itoca Mixcoamazatzin, niman
on motlalli Huetzin in Tollan tlatocat == 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5
calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl,
13 calli, 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl : ipan mic
initatzin Quetzalcohuatl itoca Totepeuh, auh niman iquac motlatocatlalli
Ihuitimal in tlatocat Tollan == 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, ll
tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. == øø 1 acatl yuh motenehua mitoa ipanin in
tlacat Quetzalcohuatl ictocayotilo Topiltzin (fol. 4.) Tlamacazqui. Ce acatl
Quetzalcohuatl, auh mitoa in inantzin catca ø itoca Chimaman, ihuan yuh
intalhuillo, inic motlalli in itic inantzin quetzalcohuatl chalchihuitl quitollo
== 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9
acatl. Inipan in 9 acatl ipan quitemo in itatzin ó004 Quetzalcohuatl, iquac ye
achi xitlamati ye chiucnauhxiuhtia quito nami in notatzin maxicotla ? Maix
comitlachia ? Auh niman ilhuiloc caomomiquilli ca nachca in motocac
maxicmottilli, ø niman ic ompa inin Quetzalcohuatl, auh niman qui quitemo
iniomiyo, auh in oquiquixti ohmitl. Ompa quitocat in initeocal yiztic in
motocayotia Quillaztli. 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl. == 1
tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9
tecpatl, 10 calli ; ipan in xihuitl momiquili in Quauhtitlan tlatohuani catca
Vactli, epohualli omome xihuitl in tlatocattiticatca, ø yehuatl in intlatohuani
catca amoquiximatia inic motocacintli in qualoni, ihuan amoquimatia in
macehualhuan, inic mochihua tilmatli. Zan oc yehua tlaquemitl quiquemia, zan
o[c] tototl cohuatl tochin mazatl inin tlaqual catca ayamono calli quipiaya, zan
oc ahuic yatinemia quiztinemia == 11 tochtli, ipanin motlatocatlalli in
Cihuapilli Xiuhtlacuilolxochitzin oncan manca i‡a‡acal in Tianquiztenco axcan
Tepexitenco in manca. Auh inin Cihuapilli inic itechcauh altepetl mitoa izihuauh
catca in Vactli, ihuan huel quinotzaya in Diablo Itzpapalotl == 12 acatl, 13
tecpatl == 1 calli, 2 tochtli, ipanin acico in Quetzalcoatl in ompa
Tollantzinco, oncan nauhxiuhti quichiuh in ezahualcal ixiuhhuaxalcal, ompa
quizaco cuextlan in cecni icpanoc tequappantli quitecac yuh mitoa onoc in axcan.
3 acatl, 4 tecpatl, {murio Ihuitimal} 5 calli : ø ipanin xihuitl canato in
Tolteca in yehua Quetzalcohuatl, inic quimotlatocatique in oncan Tollan, ihuan
in Teopixcauh catca == Cecni omicuillo in ixtolloca == 6 tochtli, 7 acatl ; ipan
mic Xiuhtlacuilolxochitzin Cihuapilli Quauhtitlan 12 xihuitl ò005 tlatocat - 8
tecpatl, ipan in xihuitl motlatocatlalli in ñ Ayauhcoyotzin Quauhtitlan
tlatohuani, ompa in ito cayocan Tecpanquauhtla. 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl,
12 tecpatl, 13 calli. == 1 tochtli, 2 acatl : Tetzcoco tlatolli, ipan mic
Quetzalcoatl topiltzin Tollan colhuacan. ==
Inipan 2 acatl quichiuh inezahualcal ytlamacehuayan ytlatlatlauhtiayan in
topiltzin in ce acatl Quetzalcoatl nauhtetl in quimaman ical yxinxapalcal
itapachcal iteccizcal iquetzalcal in oncan tlatlatlauhtiaya, tlamacehuaya ø auh
mozauhtinemia auh oc huel yohualnepantla in apantemoya in oncan motocayoti
atecpan amochco auh ompa in onmo huitztlaliaya in xicocotl in icpac yoan huitzue
[huitzco], ihuan tzincoc, ihuan nonohualcatepec. Auh in ihuitzquichihuaya
chalchiuhtli iniyac Xoyauhquetzalli. Auh in quitlanamacaya Teoxiuhtli,
Chalchiuhtli Tapachtli. Auh inin axtlahual catca cohuatl tototl papalotl in
quinmictiaya == Auh motenehua mitoa ca ilhuicatl yitic in tlatlatlauhtiaya in
moteotiaya. Auh in quinotzaya citlali incue citlallatonac tonacacihuatl
tonacateuctli ø tecolli quequi, yeztlaquanqui tlallamanac tlallichcatl == Auh
ompa ontzatzia yuh quimatia onomeyocan chiuhnauhnepaniuhcan inic maui in
ilhuicatl auh inyuhquimatia yehuantin ompa chaneque in quinnotzaya in quin
tlatlatlauhtiaya huel mocnomattinenca tlaocoxtinenca == Auh ixpan imatian
yequene yehuatl quinexti in huey necuiltonaliztli in chalchiuhtli in teoxiuhtli,
auh in teocuitlatl in coztic in yztic in Tapachtli in tecciztli in quetzalli in
xiuhtototl in tlauhquechol in zaquan in tzinitzcan ó005 in ayoquan. Auh ihuan
quiuaxti in tlapapalcacahuatl in tlapapalichcatl. Auh huel huey toltecatl catca
inipan ixquich itlachihual initlaquaya iniatliya in tapalcatl xoxoctic (fol. 5)
quiltic yztac coztic tlapaltic ø tlacuilolli, ihuan occequi miyec. Auh iniquac
nemia Quetzalcoatl quitziuhtica quipehualtica yteocal quimaman Coatlaquetzalli
ihuan amo quitzonquixti amo quipantlaz == Auh iniquac nemia amomonextiaya
teixpan huel ohuican calitec in catca in pialloya auh inquipiaya initecpoyohuan
mieccan quitzaquaya, auh in izquicantzacuia itzquican cecentlamantin oncan catca
initecpoyohuan. Auh inipan catca chalchiuhpetlatl, quetzalpetlatl,
teocuitlapetlatl :auh omito omoteneuh nauhtetl in quimaman inezahualcal == auh
mitoa mototolhua iniquac nenca Quetzalcoatl miecpa icamocayahuaz nequia in
tlatlacatecolo, inic tlacatica moxtlahuaz in tlacamictiz. == ø Auh ayequinec
ama‡izca cenca quintlazotla ya inimacehualhuan in tolteca catca zan mochipa
yehuatl in axtlahual catca in quin mictiaya in coatl, tototl, papalotl. Auh
motenehua mitoa yoatzihuatl ic quinxiuhtlati in tlatlacatecollo yc oncan
quipehualtique inic icamocenca yauhque inic quiquequeloque in oquitoque in
oquinecque in tlatlacatecollo inic quitollinizque in Quetzalcoatl. Auh inic
quichololtizque yuhneltic mochiuh ya == 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,
7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli.
1 acatl, in ipan in xihuitl in mic quetzalcoatl : auh mitoa zan ya in tlillan
tlapallan inic ompa miquito niman on motlatocatlalli in Tollan tlatocat itoca
ò006 Matlacxochitl. Niman motenehua in quenin zanyaquùùù huaztlacamictiz niman
mononotizque in tlatlacatecolo == In ø motocayotiaya Tezcatlipoca, ñ ihuan
ihuimecatl Toltecatl quitoque camonequi zan quitlalcahuiz inialtepeuh oncan
tinemizque quitoque matic chihuacan octlitic ytizque inictic tlapololtizque inic
aocmo tlamacehuaz. Auh niman quito in Tezcatlipoca ca niquitoa in nehuatl :
maticmacati inacayo quenquitoz quimonepan ilhuique, inic yuhquichihuazque niman
achtopaya in Tezcatlipoca. Concuic Tezcatl necoc cemiztitl cenquimilo : auh in
oacic ompaca Quetzalcoatl quimilhui in quipiaya y tecpoyohuan Xicmilhuilitin in
Tlamacazqui ca ohualla telpochtli mitzmomaquilico ø auh mitzmottitilico in
monacayo callacque in tetecpoyo quicaquiltito in Quetzalcoatl quimilhui tleinon
cocol tecpoyotl tlein nonacayo in oquihuel cuic xicyttacan quin iquac
hualcalaquiz, amo quimititiznec quimilhui, canonomatca nicnottitiliz in
Tlamacazqui xiquilhuitin quilhuito amo cia cenca mitzmottiliz nequi : quito in
Quetzalcoatl mahualauh cocol connotzato in Tezcatlipoca, callac quitlapallo
quilhui nopiltzin Tlamacazqui. Ce acatl Quetzalcoatl : nimitznotlapalhuia, ihuan
nimitznottilico in monacayotzin quito in Quetzalcoatl otiquihiyohuicocol campa
tihualla tlein nonacayo manic itta. Quilhui nopiltzin tlamacazqui ca
nimomacehual ompanihuitzin nonohualcatepetl itzintlan maxicmottili in
monacayotzin, niman cenmacac in Tetzcatl quilhui maxi miximati maxi
mottanopiltzin ø ca ompa tonneciz in tetzcatl. Auh niman mottac in Quetzalcoatl
cenca momauhti ó006 quito in tlanech itta can nomacehualhuan a‡omotlalozque
ipampa cenca ixquatol mimiltic, ixtecocoyoctic
huel nohuian xixiquipiltic inixayac amotlacacimalle in oquittac tezcatl quito
aicnech ittaz in nomacehual zanican niyez, niman hualquiz guitlalcahui in
Tezcatlipoca, auh mononotzque in ihuimecatl inic amohuel yoa mocayahua quito in
ihuimecatl maoc yehuatl yauh in coyotl inahual in amantecatl ø quicaquiltique
inic yehuatl yaz, Coyotl inahual in amantecatl quitoca yequalli mani yauh, mani
quitta in Quetzalcoatl niman ya == Quilhui in Quetzalcoatl nopiltzin caniquitoa
maximoquixtimamitz mottilican in macehualtin, manimitz nochichihuili, (fol. 6)
inic mitzmottilizque quilhui xicchihua niquittaz nococol, auh niman quichiuh in
amantecatl in coyotl inahual achtoquichiuh iniapanecayouh Quetzalcoatl, niman
quichihuilli ixiuhxayac concuic tlapalli, ic conteuchichilo concuic coztic inic
quixquauhcallichiuh, niman quicocoatlanti. niman quichihuilli in itentzon
xiuhtototl tlauhquechol, inic quitzimpachilhui ø in oquicencauh inyuhqui
inechichihual catca Quetzalcoatl noman commacac tezcatl in omotlac cenca
moqualittac, niman huel iquac quiz in Quetzalcoatl in oncan pialloya. Auh niman
ya in coyotl inahual in amantecatl quilhuito in ihuimecatl. Ca onic quixtito in
Quetzalcoatl octixiauh quito ca ye qualli, niman quicmocniuhti itoca toltecatl
ininehuan yaque in yeyazque, niman huallaque xonacapacoyan, itlanmotlalico icuen
chiuhcauh in Maxtlaton toltecatepec tlapiaya, niman noquichiuhque in quillitl in
tomatl in chilli in xillotl in ò007 exotl. Auh zan quezquilhuitl in mochiuh, Auh
no ihuan oncan catca metl quitlanilique in maxtla, zan nahuilhuitl in
conoctlalique niman concentenque yehuantin quinextique ø in quauhneccontotontin
yehuatl inic oncontenque octli, niman yaque in ichan Quetzalcoatl in ompa tollan
ñ mochi quitquique in inquil in inchil eta. Ihuan octli acito on moyeyecoque
amociaya in quixiaya Quetzalcohuatl, inic calaquizque oppa expa quin cuepque amo
celiloya zatepan tlatlaniloque incanin inchautlananquilique quitoque, ca oncan
in tlamacazcatepec in toltecatepec yuhquicac in Quetzalcoatl ic quito
mahualcalaquican callacque auh quitlapaloque yequene quimacaque in quilitl eta.
Auh in oquiquo occepa quitlatlauhtique quimacaque in octli. Auh quimilhui, ca
amoniquiz ca ninocahua axoteihuinti, anocetemicti quilhuique mamomapiltzin ic
xicpallo, ca tetlahueli cahuitztli in Quetzalcoatl imapiltica quipallo in
oquihuelmat quito ø maniqui cocol inocecon ic quilhuique in tlatlacatecollo
nahui inticmitiz yuhquimacaque ic macuilli quilhuique motlatoyahualtzin auh in
oquic ninan mochintin quin macaque in itecpoyohuan mochintin mamacuilli in
quique in oquin centlamantique {centlahuantique}, occepa in tlatlacatecollo
quilhuique in Quetzalcoatl nopiltzin maximocuicati itzcatqui in mocuicatzin in
ticmehuiliz, niman quehuili in ihuimecatl == Quetzal quetzal nocalli zaquan no
callin tapach no callin nic yacahuaz anya. == Auh in yepactica Quetzalcoatl
quito xicanatin in nohueltiuh Quetzalpetlatl ma tonehuantitlahuanacan, ø yaque
in itecpoyohuan in ompa tlamacehuaya nonohualcatepec quilhuito nopiltzi
cihuapilli ó007 Quetzalpetlatl mozauhquicatimitztanilico : mitzmochilia in
tlamacazqui in Quetzalcoatl itlan timoyetztiyetiuh quitoca ye qualli matihuian
cocoltecpoyotl. Auh in ohualla itlan motlalli in Quetzalcoac niman oquimacaque
in octli nahuinoce itlato yahual ic macuilli. Auh in tetlahuantique in
ihuimecatliyhuan toltecatl niman yeno ic quicuicatia in ihueltiuh Quetzalcoatl
quehuilique == Nohueltiuh cantiyanemeyan tiquetzalpetlatl in mantitlahuanacan a
y ya y ya in ye an == Ino ihuintique aocmo quitoque in tlaca titlamaceuhque auh
niman aocmo apantemoque ø aocmo mohuitztlalito aoctle quichiuhque in
tlahuizcalpan auh in otlatl inic cenca tlaocoxque icnoyohuac in inyollo. Niman
on can quito in Quetzalcoatl onotlahueliltic niman ye ic tlaocolcuica inic
quicuicayoti inic yaz oncan queutiaya (fol. 7) no tlapohual ce tonal no callan :
ma nican aya queyamanican no nicanan mayeon maniye quehuatlallaque zan ya cococ
tlacoyotl aycaninozcaltica == yconcamatl quiuh ycuic aya nech itquiticatca yehua
nonan ø axyacon cueyeanteotl aypillo yyaa nichoca yyayaan == Iniquac ocuicac
Quetzalcoatl niman mochintin tlaocoxque initecpoyohuan chocaque niman ic no
oncan cuicaque in queuhque.
Aya techon yacuiltonoca yehuan noteuchuan yehuan Quetzalcoatlan mochalchiuh
papahua quahuitl yezacanatlapan matic ya itzcan yehuan mantichocacan can. ñ11
Auh inocuicaque ytecpoyohuan Quetzalcoatl niman oncan quimilhui cocol tecpoyotl
maixquich manictlalcahui in altepetl mani yauh xitlanahuatican
maquichihuacantepetle calli, niman izyuhca quixinquecentetl tepetlacalli. Auh
iniquac oquixinque in oyecauh, niman oncan ò008 quitecaque in Quetzalcoatl. Auh
zan nahuilhuitl in tepetlacalco onoca, iniquac amo mohuelmati niman quimilhui
initecpoyohuan maixquich cocol tecpoyotl matihuiyan nohuian xictzatzaquacan
xictlatican inotic nextica in paquiliztli in necuiltonolli in ixquich
taxcatotlatqui. Auh initecpoyohuan yuhqui chiuhque oncan tlatlatique in
incaltieyan catca Quetzalcoatl in itocayocan atecpan amochco. == Niman ic ya in
Quetzalcoatl moquetz quincennotz in itecpoyohuan quin choquilli niman yaque ompa
tlamaztiaque in tlillan in tlapallan in tlatlayan, auh nohuian quitztia
moyeyecotia acantlahuelittac, ø auh in oacic inompa tlamattihuia, niman occeppa
oncan chocac tlaocox == Ye ipan ininxihuitl ce acatl motenehua mitoa iniquac
oacito Teoapan Ilhuica atenco niman moquetz chocac concuic initlatqui mochichiuh
in yapanecayouh inixiuhxayac, et. == Auh iniquac omocencauh niman ic imomatca
motlati motlecahui, ic motocayotia in tlatlayan in ompa motlatito in
Quetzalcoatl. Auh mitoa iniquac in yetlatla niman yeic aco quiza in ininexyo.
Auh in neci ya in quittaya mochitlazototome in aco quiza in ilhuicac ;
quimonitta tlauhquechol xiuhtototl tzinitzcan ayoquan tozneneme allome cochome,
ixquich in occequitlazototome, auh in ontlan inexyo niman yeic aci quiza
iniyollo Quetzaltototl in quitta, auh iniuhqui matia ilhuicac ya ilhuicac calac
ø quitohuaya in huehuetque yehuatl mocuep in citlallin in tlahuizcal{pan}pohual
neci, iniuhquitoa, iniquac necico in mic Quetzalcoatl ye quitocayotiaya
tlahuizcalpan teuctli iquitoaya iniquac mic zan nahuilhuitl ó008 in amonez
quitoaya iquac mictlan nemito, auh no nahuilhuitl momiti ic chicueilhuitica in
necico huey citlalli in quitoaya Quetzalcoatl, quitoaya iquac moteuctlalli. ==
Auh inyuhquimatia iniquac hualneztiuh in tleiu ipan tonalli cecentlamantin {in}
ipan miyotia, quin mina quin tlahuelix == ø Intla ce cipactli ipan yauh quinmina
huehuetque illamatque mochi yuhque. Intla ce ocelotl, intla ce mazatl, intla ce
xochitl quin mina pipiltotontin. Auh intla ce acatl quin mina tlatoque mochi
yuhqui. Intla ce miquiztli. Auh intla ce quiyahuitl e) quin{mi}mina in quiahuitl
amo quiyahuiz. Auh intla ce ollin, quin mina telpopochtin ichpopochtin. Auh
intla ce atl {acatl}, ictahuaqui et. == Cecentlamantli ic quitenyotiayaya in
huehuetque, illamatque catca (fol. 8) in omoteneuh Quetzalcoatl inic nenca in
ixquichcatlacat ipan ce acatl auh in mic zan no ipan ce acatl inic mocempoa inic
nenca Li˜ años. Ic ontlami in ipan {in} ce acatl xihuitl omito compatlac
Matlacxochitl in Tollan tlatocat == 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6
tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, ø 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13
acatl. 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, ñ12 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7
tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl. 1
calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9
calli, 10 tochtli. Ipanin xihuitl in momiquilli Quauhtitlan tlatoani
Ayauhcoyotzin. LV añ. in tlatocat. Auh no ipan inin momiquilli in Tollan
tlatoani Matlacxochitzin, niman compatlac on motlatocatlall Nauhyotzin in Tollan
tlatocat.
11 acatl, ipan in in xihuitl onmotlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani
Nequamexochitzin ompa ytlatocachan catca in Tepotzotlan miccacalco ic
tocayotilloc in miccacalco, ò009 oncan impan tlatlatzin, inic micque tlatoque,
ihuan Cihuapipiltin ic mocalcauhque za yuh manca inin Zacacal in chichimeca
tlatoque aocmo motlapaloque in oncan in tlatocachanyaz. 12 tecpatl, 13 calli ==
1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli,
9 tochtli, 10 acatl 11 tecpatl, 12 calli, ø Ipan in xihuitl in momiquilli in
Quauhtitlan tlatohuani catca, initoca Nequamexochitzin XV xihuitl in tlatocat.
Auh no yquac momiquili in Tollan tlatoani Nauhyotzin, niman compatlac on
motlatocatlalli Matlaccoatzin. 13 tochtli, ipan in xihuitl motlatocatlalli in
Quauhtitlan tlatohuani Mecellotzin, ompa itlatocachan mochiuh initocayocan
tianquizcolco Quauhtlaapan.
1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli,
9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, l2 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, 2 calli, 3
tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli,
11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl == 1 calli, ipan in in xihuitl momiquilli in
tlatohuani catca Tolla initoca Matlaccohuatzin, on motlatocatlalli Tlilcohuatzin
in Tollan tlatocat. 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl,
8 tecpatl, 9 calli. Ipan in xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatoani
Mecellotzin in tlatocat 36 años. 10 tochtli, ipan in xihuitl in motlatocatlalli
in Quauhtitlan tlatoani in Tzihuacpapalotzin ø 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli ==
1 tochtli, 2 .acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli,
9 tochtli. Inipan in 9 tochtli ipan momiquilli in Tollan tlatoani Tlilcoatzin, ø
auh niman on motlatocatlalli in Huemac itlatocatoca on mochiuh Atecpanecatl, ca
cenca miec in tolloca cecni amoxpan mocaquiz, ca iniquac motlatocatlalli, quin
no iquac mocihuahuati con mocihuahuati itoca coacueye mocihuaquetzqui in
quizcalli tlacatecolotl, oncan in ó009 itocayocan Coacueyecan, oncan chane catca
initoca Coacue : ceciyacatl mochiuh inic patlahuac icuitlapan eta. auh
inomochiuh in niman canuto in xicococ tlenamacac catca in itoca Quauhtli, niman
nia {nic} yehuatl yetlapan icpalpan on motlallico in Quetzalcoatl, ic yehuatl
con mixiptlayoti Quetzalcoatl on mochihuaco in tollan ø yehuatl oteopixcatico
compatlac in Huemac ca Quetzalcoatin Œniquac icamahuiltito yca mocayahuato in
cihua tlatlacatecollo intech acic yehuantin in tlacatecolotl yaotl, ihuan in
mitoa Tezcatlipoca in Tzapotlan nenca ompa hualla inic quiztlacahuico Huemac ñ13
in omocihuacuepque intech acic, niman ic quican {quicauh} in quetzalcoatia omito
ic ye compatlac in Quauhtli, eta. ø 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli
== 1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8
tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, (fol. 9) 13 acatl. 1
tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli. Ipan
tzintic in tlacatetemictiliztli. In ipanin chicome tochtli ipanin mochiuh in
cenca huey mayanalliztli in mitoa mochicontochhuique in tolteca catca chiconxiuh
mayananalliztli iconcanin in cenca ye tlatolinia in ye tlatlatia mayanalliztli,
niman yconcan in tlatlacatecollo quimitlanque initlazopilhuan Huemac ompa
quincahuato in Xochiquetzaliyapan, ihuan huitzcoc, ihuan xocococ {xicococ}, inic
icamoxtlahuato pipiltzitzintin ø yancuican ompa tzintic in tlacateteuh
mictiliztli in omochiuh timanca == 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12
acatl. Ipan in momiquilli in tlatoani Quauhtitlan initoca Tzihuacpapalotzin 42
xihuitl in tlatocatiticatca == 13 tecpatl, ipan in xihuitl in motlatocatlalli in
cihuapilli in Quauhtitlan quipachoaya altepetl initoca Iztacxillotzin ompa
itlatilcatqui izacacalmanca in izquitlan atla {otla} ompa itlan catca miequintin
ò010 cihuapipiltin in quimahuiztiliaya ica in chichimeca in quimocuitlahuiaya,
ete. == 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8
tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl. Ipanin in xihuitl in momiquilli in
cihuapilli Iztacxillotzin, matlacxihuitl on ce in tlatocat. Auh niman compatlac
on motlatocatlalli Eztlaquencatzin oncan in techichco yancuican quiman izacacal
initecpancal oncan can {con} ø tzinti inic oncan manca tlatocacalli, eta. 12
tecpatl, 13 calli == 1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,
7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. 1
acatl, ipan in quizque Xicco in Chalca intlatzintiani Acapol ycihuauh tetzcotzin
in pilhuan chalcotzin chalcapol, eta. 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6
tecpatl, 7 calli, 8 tochtli. Ipan in in xihuitl in cenca miec tetzahuitl mochiuh
timanca Tollan. Auh no iquac ipan in in xihuitl oncan acico in tlatlacatecollo
inmitoaya Ixcuinanme cihua Diablome ; auh inyuhca in tlatol huehuetque conitoa
inic huallaque Cuextlampa in quizaco. Auh in ompa mitoa Cuextecatl ichocayan,
oncan quin nonotzque in malhuan qui macique Cuextlan quin polyuhtlamachtique in
quimilhuique ca ye tihui in Tollan, amocatlaltechtacizque amocatilhuichihuazque,
ca aya ic tlacacalihua ø tehuantin ticpehualtitihua tamech miminazque in
oquicacque in malhuan, niman ic chocaque tlaocoxque oncan tzintic y in
tlacacaliliztli, inic ilhuichihuililoya Ixcuinanme, iniquac mitoaya Itzcalli ==
9 acatl, ipan inin acico tollan in Ixcuinanme icatlaltech acico in inmalhuan
omentin in quincacalque auh in tlatlacatecollo in cihua Diablome
imoquichhuancatca inin malhuan Cuexteca oncan yancuican tzintic in
tlacaca[li]liztli == ñ14 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl. Iniquac
{miec} mochiuhtin onca tetzahuitl in tollan, ø niman no ompa peuh y yaoyotl
inquitzinti Diablo yaotl, ompa in mitoa nextlalpan qui mixnamicque in Tolteca,
auh in otlamato niman no oncan peuh in tlacamictiliztli in quin mictique in
malhuan tolteca in tzallan ó010 in nepantla icatinenca in Diablo yaotl inic huel
oncan quenitlahuiltitinenca, inic tlacamictizque. Auh niman no contzinti
compehualti in tlacaxipehualiztli, iquac in cuica manaya texcallapan oncan
yancuican ce tlacatl cihuatl otomitl tlacimaya in atoyac oncan concui {conan} in
quixipeuh niman conaqui in nehuatl initoca xiuhcozcatl tolteca yancuican oncan
tzintic in totec ehuatl quimaquia yaya ø quin huel mochi oncan otzintic in
ixquich tlacamictiliztli ocatca ca mitoa motenehua ca in oc imac {icuac} inoc
imatiayan in achtopa Quetzalcoatl catca, (fol. 10) in motocayotia ce acatl, zan
niman aic quinec in tlacamictiliztli eta. Caquin oncan in ipan in in iquac
tlatocatiticatca Huemac mochi tzintic inomochihuaya quitzintique in Diablome
Telcecni omamayoti, omicuillo ompa mocaquiz.
1 tecpatl, ipan in in xihuitl xitinque in tolteca catca, ipan mochiuh in Huemac
iquac tlatocatia. Auh inic yaque inic ollinque quizaco cincoc, ø auh in oncan
cincoc oncan quimicti itlacateteuh in Huemac, ic moxtlauh itocacatca ce coatl.
Auh oncan oztoc callaquiz nequia in oncan otlipan tlamacazcatzinco amo huelit
niman huallehuac quizacoquauh nenec oncan mixiuh ycihuauh in Huemac itoca
Quauhnene ic tocayotillo in axcan Quauhnenec. Auh niman huallehuac quizaco
Teocopan, oncan icpac in teocomitl moquetz in tlacatecollotl yaotl, oncan quin
cennotz inic nihuan quimilhui ximotlallican in an noc nihuan mazahuiyan in
tolteca amo anyazque in an noc nihuan, ø auh in oncan quin centlalli inic ce
icnotlacatl. Ic 2 tzinma‡atl {tziuhmazatl}, ic 3 acxoquauhtli, ic 4 tzonquaye,
ic 5 xiuhcozcatl, ic 6 ozomateuctli, ic 7 tlachquiyahuitl teuctli, ic 8 huetl
{Hueitl}, ic 9 tecolteuctli, ic 10 quauhtli, ic 11 aztaxoch, ic 12 aztamamal
{oztamamal}, ic 13 icnotlacatl in an, ihuan miyequintin in zan motolinia
icnihuan Diablo in oncan quin centlalli huei conpan. Auh in oyaque tolteca niman
quimouehuiti inic nihuan Diablo ompa ò011 quintlallito in Xaltocan quimilhui
inicnotlacatl, ihuan mochintin ø amo amatlamatizque (aic) xiquilnamiquican in
ixquich inic otitlatequipanoque Tollan yuh an quichiuhtiazque mochipa. Cenca
tehuatl in tic notlacatl matatlama intlaxatlamatican namech quequeloz, namech
popoloz inyuh niquin quequelo Maxtla in toltecatepec chane catca omentin
ichpochhuan quetzalquen quetzalxilotl chalchiuh tepetlacalco in quinpiaya oncan
niquin cocohuapilhuatin {niquin cozohuapilhuati} “ onteme in quintlacatillique
nixiptlahuan {in ixiptla} in tlaquame. Auh noyuh nic quequelo in Oztotempan
tlapiaya Quauhtliztac, ihuan in Atzompan tlapiaya Quauhtli ca nehuatl
niquinpopolo. Auh in oquimonehuilti {oquimonehuiti} ic nihuan Diablo yaotl in
ompa Xaltocan inic quimontlallito tlanican tlatepotzco qui montecato in ompa
Xaltocan.
Auh in tolteca niman yaque quizato cohuatl, yyopan quizato atepocatlalpan,
quizato tepetlayacac, quizato huehuequauhtitlan, ø ñ15 oc oncan conchixque in
tamazola chanecatca in oncan tlapiaya initoca Atonal, niman notehuan quinhuicac
inimacehualhuan, niman onehuaque in tolteca quizato nepopoalco temacpalco
acatitlan tenamitl yyacac Azcapotzalco tetlollincan iquac tlatocati
tzihua{c}tlatonac in oncan oncan quincauhque omentin tolteca huehuetque
xochiololtzin Coyotzin teocuitlacomalli conmacaque in tlatohuani inic oncan
itlanomotlallique niman yaque in tolteca quizato chapoltepec, Huitzilopochco,
Colhuacan quizato Tlapechuacan, Quauhtenco, auh in oyaque in ocallacque altepetl
ipan cequintin motlallique cholollan, Teohuacan, Cozcatlan, Nonohualco, ø
Teotlillan, (fol. 11) Coaixtlahuacan, Tamazollac, Copilco, Topillan, Ayotlan,
Mazatlan inic nohuian anahuacatlalli ipan motlallito in axcan ompa onoque. ==
Auh inipan ce tecpatl no iquac ce imohui quitocaque in Colhuaque auh tlayacantia
in tlatocauh itoca Nauhyotzin == 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6
calli, 7 tochtli. Ipan in momicti in Huemac in oncan Chapoltepec cincalco. Ipan
in 7 tochtli xihuitl ipan tlamico in inxiuh ó011 Tolteca ø chiconxihuitl in
nohuiyan quiztinemito in ahuacan Tepehuacan inic ompa motecato in motlatlalito.
Inic onoca Tolteca 300 xihuitl ipan 39 añ. Auh inipan 7 tochtli xihuitl ipan in
yehuatl Huemac momictico moquech meconi {mecani} oncan motlahuelpollo in oncan
Chapoltepec oztoc achtopa chocac tlaocox iniquac aocaque quimitta Tolteca ino
icampa tlanque niman omomicti. == 8 acatl, 9 tecpatl, ipan in mic colhuacan
tlatohuani Nauhyotzin on motlalli Quauhtexpetlatzin itelpoch in Nauhyotzin, auh
ompa in miquito Nauhyotzin couatolco Ayahualolco, Tlapechuacan, Quauhtenco oncan
9 xiuhtique in colhuaque auh ompa in motlalli Quauhtexpetlatzin colhuacan
tlatocatico. == 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, 1 calli, 2 tochtli,
3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli,
11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. 1 tochtli ø itztlan {Aztlan} ic hual ollinque
Mexitin. 2 acatl, ipan in xihuitl momiquilli in tlatohuani Eztlaquentzin 57 años
in tlatocat. Toxiuhmolpili otlica ipantic in Quauhtexpetlatzin culhuacan oncan
itocayocan Xochiquilazco in Mexitin, ipan on acico quahuitl ycacan. 3 tecpatl,
ipan in xihuitl in motlatocatlalli Ezcoatzin ompa in Zimapan tehuiloyocan
cacaltitlan {Zacacaltitlan} ahuacan techichco. No ipan in mic in Chalco
tlatohuani in oc oncan xicco in Aca {Acapol} niman on motlatocatlalli
Tozquehuateuctli 40 años in tlatocat. 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl. Inipan in
xihuitl acico in Mexiti tepetl imonamiquiyan == 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli,
10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, ø ipan acico in Mexitin tepetl maxaliuhyan. ñ16
13 tochtli == 1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl. Ipan xihuitl in
in mic tlatohuani Ezcoatzin, 16 xihuitl in tlatocat. 6 tecpatl, ipan in in
xihuitl motlatocatlalli in tlatoani Teiztlacoatzin ompa in Xolloc manca
yzacacal. 7 calli, 8 tochtli. Ipan acico cohuatl yayauhcan in Mexitin. 9 acatl,
10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli. Ipan acico Zacatepec in Mexitin. 13 acatl == 1
tecpatl, 2 calli, 3 tochtli. Ipan acico in Mexitin Tematlahuacalco. ò012 4
acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli. Ipan in onacico in Mexitin Cohuatepec. 8
acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl. Ipan acico in oncan Colhuacan
in Quauhtexpetlatzin niman quimihua in imacehualhuan Ocuillan Malinalco ompa
onoque. 13 tecpatl == Ce calli, ø ipan in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani
Quauhtexpetlatzin, on motlalli Huetzi. Auh in on motlalli in ye oncan Colhuacan
niman icompeuh in Acxoquauhtli pilli ytezcauh in Nauhyotzin eta. 2 tochtli.
inipan in ye iquac in motlahuelcuitique Xochimilca ihuan Colhuaque quintocaque
in Xochimilca ompa quincahuato Teyahualco inic ompa quimiquanique. 3 acatl, yei
acatl ipan mic in (fol. 12) Chalco tlatohuani Tozquihuan, oc oncan /in/ Xicco,
niman on motlalli Acatl mochintin ipan acito in axcan mochalcaitohua eta. 4
tecpatl, in ipan nahui tecpatl acico Chimalcotitlan in Mexitin. Incan no ipan
nahui tecpatl ipan acito in Chalca tenanca tlalmacehuato anahuatlahuacan, cima
tepehua eta. 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl. Inipan in 7 acatl ipan acito in
Chalca, Mihuaque, Huitznahua, Chichimeca eta. ø 8 tecpatl, in ipan 8 tecpatl
acico in Mexiti. 9 calli, 10 tochtli. Inipan 10 tochtli acito in Chalca
tlahuacan in yaquen nahualquauhtla mixcoatl, zan no ipan in in xihuitl cemacito
in Chalca, ihuan occequi altepeme eta. 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. In ipan
13 calli quicauhque in Xochimilca in hualtepenahuiyaya Colhuacantic == 1
tochtli, inipan ce tochtli quintocaque in Xochimilca ompa quintepehuato in axcan
ompa onoque yehuantin quinpeuhque in Colhuaque. 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5
tochtli, Tollan acico in Mexica. 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli. Ipan in
xihuitl in mic Colhuacan tlatohuani Huetzin, auh no ipan acito in Mexiti in
oncan atl itlallacyan, auh niman on motlalli Nonohualcatzin in Colhuacan
tlatocat in oyuh on mic Huetzin. == ø 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13
tochtli. Cequi mitoa oncan mic ó012 Huetzin. == 1 acatl, ipan in acico Mexitin
in nican Quauhtitlan. Ipan ce acatl oncan mic in Chalco tlatohuani Acatl, on
motlalli Aalliteuctli in nican ipan in ce acatl acito Citlaltepec Tzompanco in
Mexiti, oncan matlacxiuhtique. 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6
tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli. Ipan in Ecatepec
catca Mexica. 12 tochtli, ipan acito Coatitlan in Mexitin. 13 acatl. == ñ17 1
tecpatl, ipan in acito Chalca tlacochcalca tlamacehuato yaotl. No oncan in in
tzintic tlatocayotl Tepeyacac, ihuan Cholollan. 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl. ø
Ipan in in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani Nonohualcatzin, niman on motlalli
Achitomatl in Colhuacan tlatocat. 5 tecpatl Mexitin Tolpetlac catca. 6 calli, 7
tochtli. Ipan in in xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatohuani
Teiztlacohuatzin 67 añ. in tlatocat. 8 acatl, ipaninin motlatocatlalli in
Huehuequinatzin ompa in techichco, ihuan manca itecpancal in tepetlapan
{itzcapaùùù} in tequixquinahuac Viztompan {itzoapan}. 9 tecpatl, ipan acito in
Mexiti chiquiuhtepetitlan Tecpayocan. 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl
== 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli. Ipan mic in Colhuacan
tlatohuani Achitometl, niman on motlalli Quahuitonal in Colhuacan tlatocat. 6
tochtli ipan in acito Mexitin Tepeyacac. 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli. Ipan in
acito Mexitin Pantitlan, niman Popotlan acolnahuac miquanitiaque. 10 tochtli, 11
acatl, l2 tecpatl, 13 calli. ø In oyuh xitinque Tolteca in Zamixcahuitoca
Colhuaque 125 añ.
1 tochtli, ipan in in xihuitl acito in Mexitin in ompa Chapoltepec, iquac
tlatocati Mazatzin in Chapoltepec in tlatocauh in Chichimeca, eta. Auh in
yehuantin Mexitin, in iquac inin teopixcauh catca /Tzipatzin/ itoca
Tzippantzin,auh in yehuatl Mazatzin oncatca ichpoch itoca Xochipapalotl. Auh in
iquac in ye intlancate Mexitin in tlatohuani Mazatzin, ø niman peuhque inic ica
mahuiltique inichpoch miyepa concoch mamaya, ihuan miec ic inca mahuiltiaya in
Chichimeca, niman ò013 ic in yehuatl Mazatzin in ye mamana, niman quintlalcahui
quiz quinhuicac in imacehualhuan ompa yaque in Otlazpan, ompa motlallico eta.
Auh in iquac y in acito Mexiti in ompa Chapoltepec iquac Colhuacan tlatocati,
itoca Quahuitonal. == Quitoa in Tetzcoca oncan in in mic Huemac ini Tollan
huallehuac inin tlatolli amo hualitoca omito in ineltilizyo itolloca. 2
acatl, .3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl ; ipan in xihuitl mic in
Colhuacan tlatohuani Quahuitonal, niman on motlalli Mazatzin Œ Colhuacan. ø 7
tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. == 1
acatl, 2 tecpatl, 3 calli, (fol. 13) 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8
tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, 2
calli, 3 tochtli. Ipan inin xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani Mazatzin, nimƒ
on motlalli Cuetzaltzin in Colhuacan. Intlamacehualleque tlahuaca in tlatzin
tiani, Quauhtlotlinteuctli, ihuan Ihuitzin, ihuan Tlilcoatzin, ihuan
Chalchiuhtzin, ihuan Chahuaquetzin in yehuantin in oc huel yehuantin in
chichimeca catca hualxeliuhque Xicco chalcatlahuacan, ic mitoa motenehua
Cuitlahuaca tlatoque ticic. 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9
tecpatl. Ipan in 9 tecpatl quintenancacalque in Tlaxcalteca yehuantin
quichiuhque Huexotzinca, iquac tlatocati Miccacalcatl, ihuan Acolhuaque, iquac
tlatocati Acolmiztli. == ø 11 tochtli, ipanin 11 tochtli motlatocatlalli
Cuitlahuac ticic Cohuatomatzin. 12 acatl, 13 tecpatl == 1 calli, in ipan in
hualxeliuhque in Chalca huallaque Cuitlahuac ticic in huallaque
Tlaltecayohuaquenmihuaque Acxoteca. ñ18 2 tochtli, 3 acatl, ipan mic in
Colhuacan tlatohuani Cuetzaltzin, nimƒ on motlalli Chalchiuhtlatonac in
Colhuacan, ipan in poliuhque in Chololteca quininique inin teocal Huexotzinco
Miccacalcatl quichiuh eta. 4 tecpatl, inpan inin mic tlatohuani Cuitlahuac ticic
Coatomatzin. 5 calli, 6 tochtli, ipanin motlatoca ó013 tlallitia Cuitlahuac
Miahuatonaltzinteuctli chalcapilli. 7 acatl, 8 tecpatl, ipanin in xihuitl in
quinyaoyahualloque Mexitin in ompa Chapoltepec, iniquac cenca yetlaama : ø auh
in quin yaochiuhque Colhuaque Azcapotzalco, Xochimilca, Coyohuaque iquac in
Colhuacan tlatocati chalchiuhtlatonac, Xaltocan Itztacteuctli tlatocati. Aub in
iquac in no quicaquitico in Quauhtitlan tlatohuani Quinatzin inic no yaotizque
inimacehualhuan amo ciz amo quinec, zan niman quimilhuan quinyollalito in
Mexitin inic amo no yaotizque Quauhtitlan calque tlayacantia cimatecatzintli
quin macato zollin tototl totoltetl, ihuan coatzintli initetlapalliaya
Quauhtitlancalque. Auh in Mexitin ca yeppa ynic nihuan catca in Chichimeca in
Quauhtitlancalque iquac quin mocniuhtique inic catca Tollan, atlitlalacyan,
Tequixquiac, Apazco, Citlaltepec, Tzompanco, ihuan inic Quauhtitlan ocexiuhtico
Mexitin, ihuan inic catca Coatitlan eta. Mochipa mocniuhtlaya : auh zan ye niman
iquac oquimat in tlatohuani Quinatzin in caonamoyalloque Mexitin in opoliuhque,
niman tlanahuati in tlatohuani intla ittozque Xaltocameca in quin quixtizque in
malhuan tlazaltilozque, ø auh yuh mochiuh iniquac inquintetlazalti in tlatohuani
Quinatzin Mexitin inichpoch imal catca in Xaltocameca itoca Chimallaxochtzin y
ichpoch in tlatocatia in tlapachoaya Chapoltepec initoca Huitzilyhuitzin : auh
in Huitzillihuitl Colhuacan malli mochiuh, auh inin Huitzillihuitzin yuh mitoa
itelpoch in tlahuizpotoncatzin in Xaltocameca pipiltin, auh cequintin quitoa
Tzompancopilli necahualtemocatzin itelpoch eta. Auh in iquac y in namoyalloque
Mexitin manca altepetl in techichco, auh tlanahuati in tlatohuani Quinatzin inic
piallozque auh yequene tepotztocozque in Xaltocameca in oyaotito Chapoltepec,
auh tlacaltilozque inin malhuan yuh mochiuh ompa in iltitlan acalloco caltiaya
in cohuatzintli malli in itoca Chimallaxoch, auh niman ye quin miminaznequi ò014
Xaltocameca in Quauhtitlancalque in oncan quicauhque in inmal, auh in oquicauhq
in ixpan quihualhuicaque in tlatohuani Quinatzin oncan ytepetlapan in (fol. 14)
oquittac quitlazotlac auh niman ytlanyaz nequia itech aciz nequia in tlatohuani
ø auh amo ciz can quilhui ca aya mo huelitiz totecuyo ca nino zahua maquin
mochihuaz intic monequiltia ca ni tlachpancati nipiti, auh quin oxihuitl in
nicchihua no netol ocno onxihuitl in tzonquizaz totecuyo mamotencopatzinco
tlalhuite{c}tzintli nech tlalilican inic oncan nictlamaniliz noteuh nic maniliz
note otecon, oncan nino zahuaz. Auh niman tlanahuati in tlatohuani Quinatzin
quitlallique tlalhuitectli in ompa tequixquinahuac, huitznahuac huiztopan :
ynoyecauh tlalhuitectli niman ompa quicahuato in cihuatzintli ompa mozauh. Auh
iniquac omozauh niman quimocihuahuati in tlatohuani Quinatzin, auh niman
tlacachiuh in cihuatzintli quito maquimocaquilti in tlatohuani ca otlacat in
piltzintli maquimotoca maquilli. Auh caquitilloc in tlatohuani niman quitocayoti
inipiltzin ñ19 quito ø itocayez tlazanatztoc, auh in oquicac inantzin quitoca
ipampa in zonquauhtla zacatla oquichiuh in tlatohuani in zan ompa in iamiyan in
itlaminayan eta. Auh iniquac in oyuhtlacat ipiltzin tlatohuani Quinatzin niman
tlanahuati quitlalli itlatzontec quin cenca quilti in tlatoque in chichimeca
quitoca monequi aocmo inic nihuan yezque in Xaltocameca aoquic mocniuhtlazque
ihuan ca monequi aoquic intlan huallazque, auh niman hueltic yuh mochiuh ca in
quenmanian quauhtla onhuiya Xaltocameca quinmiminaya quin tzacuilliaya ye oncan
peuh inin Xaltocameca yaoyotl, inic quinyaochiuhque Quauhtitlancalque, auh in
Xaltocameca zan quintocayotiaya tlilhuipilleque in yuhqui nonohualca in
Cozcateca. == Auh in yehuatl cihuatl in imichpoch Mexiti icome iconeuh mochiuh.
Auh aocmo quicaquilti in tlatohuani Quinatzin in tlein in toca yez za
ineixcahuitl in quitocamacac in quin ó014 tocayoti Tezcatl teuctli ø initoca
initeouh Tezcatlipoca. Auh no ihuan in yehuatl cihuatzintli iniquac malli
mochiuh quihualitquic ic hualmolpitia centetl tezcatl, ihuan xiuh ayatl, yehuatl
in ipampa initoca Tezcatl teuctli, ca amo quihuelcac initoca yyacapan in
tlazanatztoc ic in aixcahuiltica quitomacac inic omeyconeuh yehuatl in
Quauhtitlan tlatohuani mochiuh in Tezcatl teuctli, eta.
Auh iniyacapan tlatohuani Quinatzin initoca Tlatzanatztoc iniquac ohuapahuac
niman initatzin in tlatohuani Quauhtitlan conmilla pixcatlalli in ompa
Tepotzotlan, auh ompa quin tlacatilli ipilhuan itelpochhuan in tlantzanatztoc,
inic ce Xaltemotzin huicoc matlatzinco yaomic == Inic ome quinatzin ic
ocmopohuazque inipilhuan ini[c] ey cihuatl oncan hualla motlallico initocayocan
Chimalpan in axcan oncan tianquizco in inacaztlan tecpancalli in oncan mania
atezcatl in yehuantin in yeintin yecuel ixhuihuan in Quinatzin. Auh niman
occeppa mopilhuati in Tzihuatzintli in Mexitin in hueltiuh quitlacatilli
Teozatzin ic eintin inipilhuan ø ic nahui iconeuh tochtzin. Ic macuilli cihuatl
yehuantin inipilhuan Quinatzin. Auh in omoteneuh Ixhuiuhtli Quinatzin initelpoch
tlacanaztoc mopilhuati quinchiuh ipilhuan. Inic ce ihuitl temoctzin inic 2
chahuacuetzin, inic 3 quauhizomoca inic, 4 cuecuenotl . Auh in ihuitl temoctzin
mopilhuati quintlacatilli itelpoch quitocayoti Quinatzin (fol. 15) inin
quitzinti in tlatocayotl Tepotzotlan quicnoito initatzin in omoteneuh ihuitl
temoctzin iquac in huicoc Chalco, inic ompa ya omiquito ompa quihualicnoito
initelpoch, inic achitzin quic nopilhuiz, tlalli inic quimomaquiliz
Moteuczomatzin yuh caquitiloc inic zan ipampa ye yaomictinemi initechpaquizque
huehue Quinatzin inipilhuan inixhuihuan, inic quimacehuazque in pillotl in
teucyotl in tlatocayotl, ihuan in tlalli in oncan ipaltzinco cate in coltzin
inic millapia in tatzin eta. ø Quinonotzaco in huehue Moteuczomatzin
intlanonotzaco Tenayocan chane tlenamacac malli hualchollo in ompa chalco eta.
Auh in yehuatl in tlatohuani catca in huehue Moteuczomatzin quitlahuelcaquilli
ò015 inilhuitl temotzin ñ20 niman ic centlatocatlalli in Quinatzin contzinti in
tlatocayotl Tepotzontlan. Auh yu Quinatzin mopilhuati in quinchiuh ipilhuan.
Inic 1 ichpoch Tzicuiltzin. Inic 2 Quauhquece. Inic 3 Nanahuatzin quimicti in
Quinatzin ipan yaquitlaxin. Inic 4 Petlauhtocatzin. Inic 5 Acatentehuatzin. Inic
6 Aztahuitzin {Aztatzitzin}. Inic 7 Totecyatetzin Tocuiltzin. Inic 8
Cihuapipiltin miequintin in omoteneuh ichpoch Tzicuiltzin itelpoch Don Francisco
Carlos Xoconochtzin.
Auh niman in yehuatl Aztatzontzin Ixquatzalloc quixquetz in tlatohuani
Tenochtitlan initoca Moteuczomatzin yehuatl quinahuati quitlalli inic ipan
altepetl Quauhtitlan tlatohuani yez auh oc huel ixpan inomatca quinemilli in
itatzin initoca Quinatzin.
Auh iniquac inin Quauhtitlan pipiltinenca achicatzin tlilpotencatzin ypiltzin in
ayactlacatzin auh quauh tlatolloya in Quauhtitlan ø iquac quin yachohuaya in
altepetl in tlacatecatl tehuitzin tepetlapan chane, iquac chicuexihuitl in
quauhtlatolo inic on motlalico Aztatzontzin. Auh in ye tlatocati Aztatzontzin in
Quauhtitlan niman mopilhuati quinchiuh ipilhuan quin tlacatilli. Iniceque
cehuacatzin Tizoctzin Quauhyacac tlacochcalcatl y ichpoch ininantzin. Inic 2
catlacatzin Tlaquixtilli ininan catca. Inic 3 Pablo Tlillatl inahual quichihuili
tequixquinahuac chane ihuexiuh Alonso Cimatzin. Inic 4 Techan onoc D{n} Luis de
la Vega ihueltiuh quichihuilli in ya 5 zan no ye quichihuili in Don Luis
ihueltiuh itoca Tzipalle. Inic 6 Doña Maria Huitzilopochco cihuapilli
quichihuilli itoca Don Pedro Macuilxochitzin. Inic 7 itech tlacat Mozeltzin
Moteuczomatzin i ichpoch cihuapilli in quichiuh Ayactlacatzin. Inic 8 no itech
tlacat in Moteuczomatzin y ichpoch itoca Don Juan Xaltemotzin. Inic 9 no
itechtlacat in Moteuczomatzin i ichpoch itoca Don Diego Quinatzin. Inic 10
cihuatl itoca Tiacapantzin totocalco ichan ininantzin tlacotzintli, auh inin
ó015 cihuapilli tehuanya ø inic quimitlanque iniconichpochhuan tlatoanime in
quimitlan Marques iniquac yancuican acico Tenochtitlan. Auh inin cihuapilli yuh
mitoa ca ompa nemi in Cuetlaxcoac, auh omopilhuati. Inic 11 quichihuilica
Tollantzinco ichan motenehua momoztitlan Cihuapilli. Inic 12 y 13 quinchihuilli
motenehua Apazco conetl omentin cihua in quinchiuh. Inic 14 quichihuilli
Azcapotzalco cihuapilli zan no cihuatl. Inic 15 quichihuilli tlacotli tetlan man
chane, zan no cihuatl. Inic 16 quichihuilli tlacotli Xocoatolchiuhqui, auh in
piltontli Tetzcoco quichahuapollo ininantzin Xaltemoctzin. Auh in oqui
mataztatzontzin niman iztacoùùù Iztacalco pialloc in piltontli quipiaya in
calpixque. Inic 17 quichihuilli (fol. 16) tlaltecayohuacan ichan. Inic 18
Xonetzin quichihuilli inin Xonetzin Tlaquixtilli catca achiuhqui.
ñ21 Auh in yehuatl Quinatzin in Tepotzotlan tlatohuani catca in omoteneuh
itatzin Aztatzontzin ca quin yehuatl contzinti in Tepotzotlan tlatocayotl, ø auh
inin Quinatzin quiniquac momiquilli, iniquac on acico Españoles in Castilteca
quin yuh ycnauhpohualli momiquilli iniquac Tecuilhuiticaquezque Españoles ompa
quizque in Tepotzotlan in Castilteca, iquac nauhpohualtiloc in tlatohuani catca
Quinatzin. Auh in oyuh momiquilli Quinatzin in Tepotzotlan tlatohuanicatca
initatzin Aztatzontzin, niman in Tepotzotlan on motlatocatlalli in omoteneuh Don
Pedro Macuilxochitzin initelpoch Aztatzontzin yehuetlan tlatocatito in
Tepotzotlan auh manca itecpancal in Tollantzinco. Auh iniquac omic D{n}ù Pedro
Macuilxochitzin itoca Dù Diego Nequametzin. Auh iniquac omic D{n}ù Diego
Nequametzin piltzintli, niman on moquichhuati in Doña Maria in Huitzilopochco
cihuapilli inimecauh catca Aztatzontzin inihuan Macuilxochitzin con monamicti
Don Luis de Manuel Mallomitl ò016 itelpoch in Xayocuitlahuacatca, auh yno on
momamictique oyuh caxtolxihuitl omey acico in Españoles, ipan ø xihuitl 5
tecpatl, ipan año de 1536. Auh in omochiuh in niman ic yehuatl on tlatocat in
Tepotzotlan in D{n} Luis de Manuel zan ipampa in cihuapilli D{a} Maria. Auh in
ixquich icatzintic tlatocayotl Tepotzotlan quin axcan 103 años axcan omicuillo
ipan de 1563 años, ipan in Mes de Febrero itlamian. Auh in D{n}ù Luis de Manuel
26 in ontlatocat. Auh niman on motlatocatlalli in Tepotzotlan tlatocatiz itoca
D{n}ù Francisco Carlos Xoconochtzin, auh ipan in xihuitl motlatocatlalli de 1561
ye omopouh tlacpac in suma de los años compatlac Don Pedro de S{n}ù Augustin
1570.
Nican motenehua in tlatol in Quauhtitlan calque huehuetque, in ihuan imitolloca
Mexitin inpollihuilia in ompa Chapoltepec, ic yaoyahualoloque mitoa motenehua,
ca in yehuantin Mexitin in ye yuh ompohual xiuhtin ipan chiconxihuitl oncan
catca Chapoltepec, in cenca ye miec ictlaamana ictlatequipachoa in ye teca
mocacayahua in yetla cuitihuetzi in ye cana in tecihuauh in teichpoch, ihuan
occequi ø miec icteca mocacayahua, niman ic quallanque in Tepaneca in Tlacopan,
Azcapotzalco, Coyohuacan, Colhuacan, niman mocen nonotzque quitlallique in
tlatol inic zan nepantla polihuizque Mexitin quitoque in Tepaneca matiquin
namoyacan {pehuacan}. Auh inic huel mochihuaz ca monequi achto patiqui moquich
quixtizquetiquin nahuatiaque in yuh mochihuaz can nentia otizque Colhuacan achto
pati quimihuazque auh in oquizque nimanti quin namoyezque in cihua,
quihualcacque in Colhuaque yuh mochiuh niman quin yaotlalhuito in Mexica inic
achtopa yazque in Colhuacan yaotizque quimilhuique achtopa anhuetzi tihue
ynicantlatlaca anazque in Colhuacann tiyaoquizazque, auh niman yaque in Mexica
yaotito huel quicencauhque quicahualnamicque in Colhuaque, ó016 auh in Tepaneca
(fol. 17) niman inpan huetzito in cihua in ompa Chapoltepec ø huel quintlamito
in quin namoyato, auh in oquin momoyauhque niman ye nauquimonmatque in ompa ye
pollihui Mexitin in ompa ye mixnamiqui Colhuaque izcatqui cencamatentli ycacoca
cuicatl. In tlacuecuepalchi maltica ictipoliuuhque Chapoltepec tetlati Mexica
aho. In nauhcampa huicalloque tepilhuan ñ22 mochoquilitiuh Tlatoani
Huitzilihuitl acepanitl {ocepanitl} imac tecoc in Colhuacan.
Auh iniquac ompa yaotito in Xaltocameca auh omito ca in Quauhtitlancalque yeppa
inic nihuan catca in Mexitin zan {cen} quinyollalito yn poliuhque Mexitin ipan
xihuitl 8 tecpatl ø auh mitoa nauh xihuitl in contitlan ipan 7 calli, ihuan ipan
10 tochtli ipan 11 acatl quintemo in Colhuacan tlatohuani Chalchiuhtlatonac,
iquac in cenca ye quimauhtia Xochimilca, auh niman monechicoque in Mexica
moceunotzque {mocennotzque} intlahuetzacihuatl intlao oquichquiz mochin
motemoque, auh niman tepehuato in Xochimilco in ipan tlatlatectli tetocaya in
tlamaya, zan no caztli [nacaztli] in quixiquipilquetzaya, inic mochaz in
quezizque quimacia zan centlapal in quitequia nacaztli, in omochiuh in niman
tlalilloque Tizaacapan in Mexitin auh inipan l2 tecpatl, 13 calli. 1 tochtli,
ipan inin ye nocuel peuhque yyotlaama{na} Mexitin amo in ye nocolca in Diablo in
quichihuaya in pipiltotontin motlatlanicolhuaque Mexitin monamiqui in moxaxal
ilpichilia in omotlanque niman momimictia ø meltequi occequi yehuatl ic ceppa
yaotlatoque in Colhuaque quimicalque in Mexica, auh niman tetocaque in Mexitin.
9 calli, contitlan onoca Mexitin. 10 calli, contitlan onoca Mexitin omito
omoteneuh ipan in peuh yaoyotl in Xaltocan, iquac in oyuh onquiz in pollihuiliz
Mexitin in oc ompa Chapoltepec, auh in Quauhtitlan iquac tlatocati Quinatzin
ò017 itencopac inic peuh yaoyotl Xaltocan yehuatl quitzontec, ca iniquac in aya
motlaquipiaya in huellitiliztli in Mexitin, ihuan in Colhuaque macihui yehuantin
{cocoloùùù} catca, atle in huellitiliz quipiaya amo icatemiquiz
tlatzontequiliaya, auh no yuhque in Azcapotzalco ayatle in huellitilliz, iniquac
inin peuh yaoyotl in Xaltocan, ‡anoc yyoyoca catca in Altepetl eta. 11 acatl,
ipan temoloque Mexica. 12 tecpatl, 13 calli. ø Ipan in xihuitl tlalilloque
Mexitin Atizapan in itencopa Colhuacan tlatohuani Chalchiuhtlatonac, iquac in
ohuelconchiuhque yaoyotl in oyuh otepeuhque Xochimilco ca in yaohuan catca
colhuaque in Xochimilca. 1 tochtli, ipan in mixnamicque Colhuaque, ihuan
Mexitin.
2 acatl ipan in motlatocatlalli Tezcatl teuctli ompa initocayocan
Tequixquinahuac huixtopa {ùùù} yehuatl compatlac in itatzincatca in huehue
Quinatzin. Auh in tlatlatoani quito aca in Tezcatl teuctli ipilhuan tlazanaztoc
ihuan huehue Xaltemoctzin auh in Xaltemoctzin yuh quitalhuia 19 años in tlatocat
quimictique in Tepaneca inin tlacamecayo tlatolli amo huel nelti, ca ye omito
inineltica in yuh tecpantoc. In ipan in 3 tecpatl oncan mic tlatohuani
miahuatamaltzin, hualmotlalli Azayoltzin Cuitlahuac ticic tlatohuani. 4 calli, 5
tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, ø ipan mic in Colhuacan tlatohuani
Chalchiuhtlatonactzin : niman compatlac on motlatocatlalli Quauhtlix in
Colhuacan tlatocat. 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl. Ipan mic ñ23
Azayoltzin, (fol. 18) hualmotlalli Atzatzamoltzin in Cuitlahuac ticic tlatocat.
12 calli. ipan poliuhque Chalca quinpoloque Huexotzinca tlatocati Chayacamachan,
Tlaxcalteca, Totomihuaque, Tepeyacac, Quauhtinchan tlatocati quehuatl {quihuatl}
Cholollan. 13 tochtli. == 1 acatl, ipan mic in Colhuacan tlatohuani
Quauhtlixtli, niman compatlac on motlatocatlalli Yohuallatonac. In ipan in ce
acatl ipan poliuhque y Quauhquecholteca quimocolhuique Huexotzinca, Tlaxcalteca,
Totomihuaque, Tepeyacahuaque, Quauhteca, Quauhtinchan ó017 chololteca. In zan no
ipan in ce acatl ipan mic in Chalco tlatohuani Tlalliteuctli, niman on motlallo
{onmotlalito} Tochquihuateuctli in Chalco tlatocat. 2 tecpatl, ipan inin xihuitl
acico in Quahuaque Otomi, ø oncan on motlallico Chichimeca cuicoyan, iquac in
oncan tlapachoticatca piltiticatca itoca Tochtzinteuctli itelpoch in Tezcatl
teuctli yehuatl itlan quintlalli. Auh zan caxtolxiuhtique inic itlan catca,
niman ompa quimihua inic ompa onozque initocayocan Tlacopantonco Xollotl
iyatlauhyoc Tepotzotlan. 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8
tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl. Ipan in tzintic in Calpixcantli Quauhtitlan. 11
calli, ipan in xihuitl mic in Colhuacan tlatohuani catca initoca Yohuallatonac,
niman on motlalli Tziuhtecatzin in Colhuacan tlatocat. 12 tochtli, 13 acatl ==
Ce tecpatl, ipan mic Cuitlahuac tlatohuani Atzatzamoltzin, motlalli
Totepeuhteuctli oncan peuh Chalca tlatocayotl in Cuitlahuac ticic. 2 calli, ipan
inin xihuitl quin miquanique in Mexitin inic oncan motlallico tlalcocomocco
intencopa in Colhuaque, iquac tlatocati in Tziuhteuctzin Colhuacan tlatohuani.
Auh in zatepan niman yaque in Colhuaque, quinpehuazquia in Mexica, ø auh in
Colhuaque zan temac huetzito ompa qui cencahuato, auh niman quin quixtillique
iniyollo culhuaque quicentocaque in Mexitin. 3 tochtli, ipan in in xihuitl
quimiquani in Otomi in yehuatl Tezcatzinteuctli ompa quimihua in Tepozotlan
ytocayocan Tlacopantonco Xollotl yatlauhyoc. Auh in yehuantin Otomi yc ompa inin
moxexelloque cequintin yaque cincoc, cequintin yaque Huitziltepec, ihuan Xolloc,
ihuan cequintin hualmiquanique Quauhtlaapan Tianquizcolco {Tianquizcalco}. 4
acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli.
Ipan in xihuitl mic Tziuhtecatzin in Colhuacan, niman on motlalli
Xihuitltemoctzin in Colhuacan tlatocat. 12 acatl, 13 tecpatl ø quitoa Colhuaque
oncan tlacat Tezozomoctli Azcapotzalco == 1 calli, 2 tochtli, ø ipan in xihuitl
momiquilli in Quauhtitlan ò018 tlatohuani Tezcatl teuctli 39 años in tlatocat. 3
acatl, ipan inin xihuitl motlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani Huactzin
ompa in techichco manca itlatocacal ompa tlatocat titicatca. Ipan in yei acatl
ipan poliuhque huehueteca, quin peuhque Huexotzinca, Tlaxcalteca, Totomihuaque,
Cholollan, Quauhtinchan tlaca, Tepeyacac. 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7
acatl, ipan mic Cuitlahuac Ticic tlatohuani Totepeuh, niman on motlalli
Epcohuatzin. 8 tecpatl quitoa Colhuaque ipan tlacat Ixtlilxochitzin huehue
Tetzcoco. 9 calli, 10 tochtli, quitoa Cuitlahuaca oncan tlacat Tezocomoctli
Azcapotzalco. 11 acatl, 12 tecpatl, 13 calli. In ipan in xihuitl iniquac manca
altepetl in Techichco ñ24 ipan in tlatohuani Huactli hualxeliuhque iniachcahuan
in chichimeca in hualquizque inic ce maxtla, inic 2 Xochipan, inic yei
mecellotl, inic 4 acatzin, ø inic 5 tlaquatzin, inic 6 Tzohuitzin, inic 7
Quauhticatzin, yehuantin in huallaque (fol. 19) on motlallico Tecoactonco. Auh
iniquac oncan {in} on motlallico Chichimeca ocuel yuh oncan mic ce tlacatl achto
onca catca Chichimecatl itoca tecoatl monamicticatca Huauhquil, ihuan telpoch in
Chichimeca catca Zacatlatiltitlan tocayotillo in axcan in tlalilco catca,
yehuantin achto yc catca iniquac hualxeliuhque Chichimeca in omotlallico
tecoactonco, auh niman hualmiquanique yecuel ic occan motlallique itocayocan
Xalla. Auh in oncan Xalla oncan chanchiuhtoca huecahuaque, auh niman ic excan
hualmiquanique tlalcozpan in axcan oncan mani ical Don Juan Yollocamachaltzin,
zan moxelloque in oncan on motlallico. Auh iniquac in yeno oncancatca in
Izquitlan, initoca Ixahuatzin Chichimecatl Yaocotzitzitli, Xiyatl. Auh in
Tlalcozpan hualmiquanique Tzonhuintzin Quauhticatzin. Auh iniquac ye huecauhtica
oncan cate in yequimitla in Xaltocameca mochipa oncan mohuitia in onzotlami in
ompa Zoltepec, ø ca in zotlamian catca, ca in Zoltepeuh in Xaltocameca catca,
auh niman mononotzque quitoque aquique inin Xaltocameca ó018 mitoa
matiquintocacan techamanazque, ca amo qualtin cattlahuelilloque, ca yehuantin in
oquin yaochiuhque Mexitin. Auh ca otlanahuati in totlatocauh inic aictoc nihuan
yezque in Xaltocameca ycni niman yeocan inin quinpehualtique in ycquin yaochihua
in huel yc cen intech motlapaltilique. Auh inoc ic huallatia ipan itlatocayo
Quinatzin, ihuan Tezcatlteuctli, ipan ytlatocayo zan oc quintlatlazaltiaya in
tlein quimittilliaya, zanoc yuca {inca} mahuiltiaya tel ye yuhqui mattinenca in
caotlanahuatitiaque, in omicque tlatoque ; ca in yaohuan yezque. Auh in ipan in
tlatohuani Huactzin on peuh in yaoyotl Xaltocan, inic huel cen on peuh, ca yuh
motenehua, yhuan yuh mitoa, ca inin tlalpan catca Xaltocameca, inin quaxoch
catca huallametlahuaya in ompa Acaltecoyan, ozoiacayocan coyomilpan Cueppopan,
yxayoctonco, Tlilhuaton icac, Ixayoc, Citlallin iteopan, ø Cotzxipetzco,
Zoltepec Tepemaxalco, Cuitlachtepetl, Temacpalco, Quauhxomolco,
Huilacapichtepec, Otlayo, Quauhtepetl, Tezonyocan, Tlacochcalco, Tehuepanco,
Ecatepec, Chicunauhtlan, Tecaman, Mallinallocan, Tonanitlan, Papahuacan,
Ichpochco, Tzompanco quihualnamiqui Xaltenco in oncan acaltecoyan. Auh in oncan
peuh yaoyotl in oncan tlalcozpan mocennonotzque in Chichimeca, inic nohuiampa
quimicalizque iquac in catca Chichimecatl in Xochicaltitlan itoca Pitzallotl
huel huey oquichtli catca, no quinhualtzacuilli /ùùù/ in Xaltocameca, auh niman
no iquac quihualtzacuillique in Tehuilloyocan catca Chichimeca in totoomitl in
tlahuicol, ihuan oc cequintin Chichimeca. Auh huecauhtica in quincahualtique in
quaxoch Xa[l]tocameca, ic niman on miquani tlaltepan in yaoyotl, niman on
miquani in Quaxochtli Tlamacazcatepec axcan Tenexotli, Iztac coac Tamazolac on
tlamellahuaya oncan in huelhuecahuac qui hualnamiquia yyehuacan ò019 Telolo
iyacac, Tepanahuilloyan ñ25 oncan inin mitoa caxtolxiuhti in yaoyotl, inic mama.
Auh in onquiz caxtolxihuitl. ø Auh niman occeppa ica inin chihualliz Chichimeca
quin cahualtique inin quaxoch Xaltocameca. Ic niman ompa acito in yaoyotl (fol.
20) in ompa initocayocan Texacoac {Tezcacoac} ompa momanato in yaoyotl, ompa
moquetzato in Xaltocameca Quaxochtli omito Tezcacoac {Tepacoac} Tlatlaqualloyan,
Tepanahuilloyan, Tenopaltitlan, Ayocotla {Acocotla}, Teciuh Tecaltitlan,
Nextlalpan, Atizapan, Teopanzolco, Iltitlan, Cohuacalco, Quauhtepec, auh inin
Quaxochtli chiucnauh xihuitl in oncan icaca {icanca}, auh in ixquich ica oncan
manca yaoyotl ini yaoyuh Chichimeca Quauhtitlancalque. Auh niman oc ceppa
quintocaque in Xaltocameca inic yequene ompa momanatto yaoyotl iniaoyouh
Chichimeca in ompa itocayocan Acpaxapocan ye oncan inin achicehuito yaoyotl,
iquac tlatocati in Quauhtitlan in Chichimecatl Huactzin, niman iniquac ompa
omomanato yaoyotl Acpaxapocan za quemanian in on yaotia in Chichimeca. Auh aocmo
no motlapallohuaya in in huic huallehuazque Xaltocameca ipampacaquimimacacia in
Chichimeca Quauhtitlan calque. Auh in ompa inin Acpaxapocan inic ompa manca
yaoyotl ic ompa inin miecpa quintlacanotzaya inin Teouh Xaltocameca ø in oncan
hualquizaya hualmonextiaya in atlan in motocayotia acpaxapo{huey}coatl, ihuan in
ixayac cihuatl : auh initzon huel quinehuihuilia in cihua intzon in in ilhuiyac,
auh yehuatl quinmachiltiyaya quimilhuiyaya in tlein impan mochihuaz : in
azotlamazque in azomiquizque in azomamaltin mochihuazque, ihuan quimilhuiyaya :
in zazo iquin in quemaman {quemanian} quizatihui in chichimeca inic oncan
hualnamiquia Xaltocameca. Auh in yehuantin Chichimeca ca ye yuh catca in yollo
in zaco iquin in quemanian in oncan huallaya Xaltocameca in hual moxtlahuaya in
quihualla maniliaya Acpaxapo ic ompa qui ó019 monchiaya in Chichimeca, ye ompa
in icaca {izcaca} auh icac in Quaxochtli. Auh in zatepan inoyuh acico, in oyuh
huallaque Colhuaque ocno yehuantin ompa on yaotiya Acpaxapocan in intencopa
Chichimeca catca pipiltin, totomatlatzin Quauhtzoncaltzin in tahuan ø ye {yc}
ompa inin quimacito in malhuan Colhuaque in yancuican in catlamamalque : in
quimanato eintin in Xaltocameca, iquac yancuican quintlalhuitectique inin
Teohuan Colhuaque in yuh ipan mitotiuh inipan xihuitl matlactloce acatl in ocyuh
on xihuitl miquiz tlatohuani vactli ompa mocaquez initolloca in ima Xilliz
Diablome in Tlatlacatecollo, inican peuh {ompeuh} in tlateotoquiliz Chichimeca
Quauhtitlan calque. Auh in zatepan iniquac in tlatocat titicatca Quauhtitlan in
huehue Xaltemoctzin ipan in xihuitl 7 acatl xitinque in Xaltocamecacatca :
ixquich icamanca in yaoyotl inic quinyaochiuhtinenca Quauhtitlancalque
Chichimeca conazo macuilpohual xihuitl in ixquich {ica} in tzintic iniquac
poliuhque Mexitin Chapoltepeca ø {ca} omito inic ompa motlalli in yolcocol in
Chichimeca Quauhtitlan calque. Auh inic Xitinque {in} Xaltocameca ompa in
Tecaman Xitinito iniquac cenca ye momauhtia tlaihuaque in Metztitlan quitoto
inic ompa tetlantzinco monemiltitihui, ihuan tlaihuaque in Tlaxcallan in ompa
monemiltizque Tepaltzinco. Auh zatepan tlatlanilloque in tleyca yn tley ipampa
ompa nemiznequi tetlan tlananquiliz quitoque (fol. 21) ca cenca techtollinia in
toyaohuan in Chichimeca in Quauhtitlancalque, ca ye in mac titlamiznequi ca ye
huel huecauh intechpehualtique in techyaochihua oc totahuan impan ñ26 peuh in
yaoyotl. Auh niman quimilhuique tiquimittazque xiquimanacan quenamique in
amechamana, iquac in immalhuan in cacallacque in Xaltocameca in ompa Metztitlan,
ihuan in Tlaxcallan oc ompa mocaquia in ipan 7 acatl xihuitl inipan iquac
tlatocatia huehue Xaltemoctzin tecpanecatl. Auh in yeno iquac inin tlatohuani
huehue Xaltemoctzin niman ø in oxitin Xaltocamecayotl niman quimontlatlalli ò020
iniquaxochpixcahuan quimontlalli Tzompanco, Citlaltepec, Huehuetocan, Otlazpan,
ye iquac in omiquani in quaxochtli iniyahualiuhtica altepetl Quauhtitlan achtopa
oncan tocompehualtia in Mexicaotli ipan initocayocan Nepopohualco, niman
Otontepec, Quauhtepec, Tlacoc, Tehuepanco {Tepehuepanco}, Ecatepec, Tezoyocan,
Acalhuacan, Epcohuac, Tenanitlan, Axochtli, Toltecatzaqualli, Chiconquauhtli,
Iteocal, Tlamamatlatl, Cihuatlyicpac, Atehuillacachco, Ocelotlyztacan,
Quauhquemecan, Quauhtlalpan, Papahuacan, Tlatlachpanalloyan, Miccaapan,
Xillotzinco, Huitzocuitlapilco, Atlacomulco, Cuezcomahuacan, Tenexcalco,
Huixachquauhyomacuexhuacan, Temamatlac, Tlatzallan, Acatzintitlan, Pachyocan,
Nochtonco, Tatapaco, Hueytepec, Mazamican, Nopaltepec, Ozomatepec,
Quahuacatzinco, Cuicuitzcacalco, Chalchiuhtechcatitlan, Atecomoyan,
Nacazhueyacan, Xoxomalpan, Chapolmalloyan, Ichpochtetitlan, Oztotlaquetzallocan,
Ahuazhuatla, Tecaxic, Tecoac, Zoltepec, Tepetlmaxalco, Tepetitlan connamiqui in
omoteneuh Nepopohualco. ø Yehuatl in iniquaxoch altepetl Quauhtitlan. Auh inic
yahualliuhtica nohuiampa yaoyotica hualquiquequetzque in Chichimeca in
Quauhtitlancalque inyuh omito Xaltocan. Noyuhqui hueypochtlan Xillotzinco, no
yuhqui in Tlatzallan Acatzintitlan oncan mancayaoyotl huecatlan atlauhco in
quixnamiquia altepetl Tollantlaca. Noyuhqui in Chiappan yaoyotica huel moquetz
in Quaxochtli, no yuhqui in Quahuacan yaoyotica miquani, inipan iquac tlatocatia
cozauhqui xochitl in Quahuacan. Auh oc ‡enca yehuatl in hueytenyo in Tepaneca
yaoyotl ic manca in noyuhqui Xaltocameca yaoyotl, huey chicahualiztica
quixnamicque in Chichimeca in Quauhtitlan calque. Auh no yuhqui in Ecatepec
xochilhuitica tepehuaznequia in Quauhtitlan, ica in chicahualiz in Quauhtitlan
calque, nohuiampa qualtitica inin Quaxoch inyuh omotocayoti tlacpac. Auh
quinipan inimaxilliz ó020 Castilteca, inic hualla Marques del Valle,
oxixmomomoya {oxitin omomoyahuac} in altepetl Quauhtitlan, inic
omonononquatlalli in Tepotzotlan, Otlazpan, Citlaltepec, Tzompanco, ø auh in
Toltitlan no ic huel mononquatlalli in tlaltica, eta.
1 tochtli, 2 acatl, ipanin poliuhque icoppa in Quauhquecholteca zan no
quimololhuique inic omito tlacpac. 3 tecpatl, ipan mic in Colhuacan tlatohuani
Xihuitltemoctzin, niman on motlatocatlalli Cocoxteuctli in Colhuacan tlatocat. 4
calli, 5 tochtli, ipan mic Epcohuatzin tlatohuani ticic Cuitlahuac, on motlalli
Quetzalmichin teuctli. ñ27 6 acatl, ipan inin xihuitl ceppa mochiuh tlatlaminato
in Quauhtitlan tlatohuanicatca Vactzin auh quinamiquito ce tlacatl cihuatzintli
ompa initocayocan Tepzolco, auh in cihuatzintli amo quimatia (fol. 22) in azo
cihuapilli zatepan quitlatlani quilhui ac tehuatzin ac tichpotzin campa tihualla
quinan quilli quilhui totecuyo ca ompa no chan in Colhuacan, auh notatzin in
tlacatl Coxcox teuctli ø quitlatlani quilhui tleic mitzmono chilli tlemotocatzin
quinanquilli ca notoca Itztolpan Xochi auh inoquicac Vactli, niman qui
hualhuicac in ichan auh niman quimocihuahuati, auh itech quintlacatilli ipilhuan
in Vactli inic ca {ce} itoca Quauhtli ipan temoc in icome Iztactototl ixhuihuan
mochiuhque in Colhuacan tlatohuaui Coxcoxtzin teuctli == 7 tecpatl, 8 calli, 9
tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli, 1 acatl, 2 tecpatl, 3
calli, ipan mic in Quetzalmichinteuctli, niman on motlalli Quauhtlotliteuctli in
tlatocat Cuitlahuac ticic. 4 tochtli, 5 acatl 6 tecpatl, 7 calli, ipan mic in
Quauhtlotli teuctli, niman on motlalli Mamatzin teuctli in tlatocat Cuitlahuac
ticic. 8 tochtli, ipan xihuitl on peuh in oncan Mexico Tenochtitlan ø zan oc
quequezquitetl Xacalli quichiuhque in Mexiti, zano nohuian onca tlatol Quauhtla
in motlallique. 9 acatl, 10 tecpatl, ipan in xihuitl tlanahuati in tlatohuani
Quauhtitlan in Vactli inic quiyaoquixtique itelpoch initoca Yztactototl ye ompa
in Xaltocan ò021 acpaxapocan quin nahuati ititlanhuan quimilhui Xiquimilhuitin
in tlachcahuan in ompa tlapia Acahuacan Tepeyacac in Acatzin, in tlaquatzin in
Xochipan, in mecellotl ø maquicaquican ca cenca aocan huelli inican {qua}huacan,
ma ompa cana cuiteyahualochtican in telpochtontli in Iztactototzin ma nenca
matemacquitlaztin matemaccaquitin cenca tle quimati ca ixquich in niqui
montlatlauhtia in nachcahuan niman quincaquiltico in Chichimeca in tlapiaya
tepeyacac. Auh in oquicacque quitoque otech macnelili {mocnelili} in totlatocauh
mati nentlamatican, auh niman huel no iquac tlaihuaque in Chichimeca in ompa
Coacalco quin caquiltito in Tepaneca iquac oncan tlapachoticatca Xochmitl itoca
in quihuel yehuantin huallaque in motlallico oncan Coacalco, auh inoquicac
intlatol Chichimeca incaqui yaoquixtizque in tlatohuani itelpoch initoca
Iztactototl, niman quin hualmacauh inipilhuan Xochmitl in Tepaneca inic
quiyaoquixtico ipiltzin tlatohuani Vactzin. Auh mochiuh quitocato in ipiltzin
tlatohuani in Iztac tototl, /ùùù/ ye ompa in acpaxapocan, in oncan
hualmoxtlahuani Xaltocameca, ø auh in oquizaco moxtlahuaco telhuelliuh huallani
in mochipa hualmoyaochichiuhtiani, auh niman oncan tecuitihuetz in yehuatl
Iztactototl, auh in otlama niman ye yc necalihua, auh iniquac oncan ipampa
micque in Chichimeca Acatzin, tlaquatzin, ihuan chicueintin Tepaneca in
Cohuacalco quihuallihua Xochmitl, auh zanial in tlama Iztactototl. Iniquac
otlama quicaquiltico in tlatohuani Vactli, ihuan quilhuique in matlactin ipampa
omicque ñ28 ic motequipacho ihuan tlanahuati in occenca hueyaz yaoyotl, ihuan
huel micalizque in Chichimeca amo quincahuazque in Xaltocameca. Auh iniquac
otlama Iztactototl, niman quicaquilti in inantzin, auh niman quilhui ma xiyauh
maxi in mocoltzin in Coxcoxteuctlica tlatoani in ompa Colhuacan ó021
maxictlapallo in ihuan ictic motliliz caotitlamato in Xaltocan, auh quitlacama
ininantzin Iztactototl, ipampa ca Cihuapilli in ompa Colhuacan ø niman ic ya
quiteotito in icoltzin in /ùùù/ icaimal. Auh quimixtiaque yachcahuan Chichimeca.
Auh iniquac /ompa/ (fol. 23) on ya quitlapallo quimottiti, ihuan quinonotz in
quenin ixhuiuh yuh quilhui totempa {totecuyoe} tlatohuanie ca ompa nihuitz in
Quauhtitlan nimitz no tlapalhuico caoniccac in azo nelli in cuixtic mopolhui
mochpochtzin in zan ya initoca Itztolpan xochitl, auh quilhuica nehuatl ca
nonantzin ca onechmohuilli, inic tehuatzin ticmo chihuilli ic axcan mixpantzinco
nihualla, ca nimitznoteotillico ompa mani in yaoyouh in notatzin Vactzin in ompa
Xaltocan, auh ompa onitlamato. Auh niman quilhui{o}tiquiyohui nopiltzine ca
nelli ca nochpochtziu in nicnopolhui initech paotiquiz maximotlalli ca
tinexhuiuhtzin, ca ye /inyuhque/ niuhqui in ye ni huehuˆtzin ye ninomiquilliz
tehuatl nican titlatohuani tiyez in Colhuacan tin tlatocauh tiyez in Colhuaque,
ø auh in yehuatl in Iztactototl yuhqui in achitlaciuhqui catca inic tlatohuaya
in oquicac tlatolli amotlequito zatepan callac in Tlatohuani Coxcox teuctli,
occeppacallitic hualla ihuan in quilhuica inic aocmo huallaz inichan ihuan
quilhuique, inic niman yehuatl tlatohuani yez compatlaz inicoltzin. Auh in
oquicac tlatolli niman huetzcac yuh quito aquin nitlatocauh ni yez caaoc maniz
in altepetl Colhuacan ca ye Xiniz momoyahuaz, auh ca niquitoa maquimocaquilti in
tlacatl in nocoltzin acazomo imatiantzinco in mochiuhuatiuh ma yc cequintin ompa
yazque intochan ma ompa tech tocazque ca cenca huey in totlal inic ompa nicanca
Quauhtepetl ca cemilhuitl monenemi inic tlapatlahua. auh yequene ca tlatohuani
in notatzin in Huactzin, auh niman quicaquiltito in tlatohuani in Coxcoxteuctli,
in oquicac cenca ic quallan ic moyollitlaco, quito tlein quitoa piltontli
conetontli tlahuel xictlatlani can tle ayz intaltepeuh ø in aquin techpehuaz
nequiz, cuix amonicanca miquiztli quenin tixcoto{c}pac ehuaz ca nican yolli in
cocolliztli in tlailli in tlatlaciztli ò022 in atonahuiztli in tetzauh cocolli,
ihuan ca tehuantin ticmati in azo teotlqualloz in anozo tlalloliniz in anozo
titemictizque tleinic xiniz in moyahuaz taltepeuh tlein quitoa piltontli maquito
mellahuac. Auh niman hualquizque in titlantin qualanaliztica ihuan
neicahuiliztica in quitlatlanique. Auh niman quin nanquilli quimilhui tlein
quimotequi pachilhuia in tlacatl in tlatohuani tlaquimocaquilti amoyaotica in
xiniz altepetl, ihuan ayac ica mocacayahuaz amo aca in quitequipachoz ca inic
mochihuaz zan mocomonizque macomonozque in toteuctin in tlatoque, ihuan in
imacehualtzitzihuan tepan cen manizque cactimomanaz in altepetl. ø Auh ipampa in
niquitoa iniquac anxitinizque ma ompa on yazque in techan in icampa nican ca
quauhtepetl ca niquitoa ca tlatohuani in notatzin amech yaz auh amech macaz in
tlalli. Auh quicaquiltito in tlatohuani ic mocauh eta.
ñ29 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl == 1 tecpatl, ipan in in mic Colhuacan
tlatohuani in Coxcoxtli, niman on motlalli Acamapichtli in Colhuacan tlatocat. 2
calli, inyuhqui mati Cuitlahuaca ipaninin tlacat in huehueixtlilxochitl
Tetzcoco. 3 tochtli, 4 acatl 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, quitoa
Cuitlahuaca oncan motlatocatlalli in Tezozomoctli tlalhuacpan. 9 tecpatl, 10
calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, ipan in xihuitl in yehuatl Achitometl
(fol. 24) quimicti in Colhuacan tlatohuanicatca initoca Acamapichtli, auh in
oconmicti niman motlatocatlalli in Achitometl. Auh no ipan inin quimonnahualnotz
Mexitin in tlatohuan Achitometl. ø Auh no ipaninin motlatocatlalli in
Azcapotzalco huehue Tezozomoctli == Ce calli ipan mic in Cuitlahuac ticic
tlatohuani Mamatzinteuctli, niman on motlalli Pichatzinteuctli. 2 tochtli, 3
acatl, ipanin occeppa polliuhque uauhquecholteca quin polloque Huexotzinca zan
quimixcahuique iquac tlatocatia Xayacamachan in Huexotzinco. Inipan in 3 acatl
xihuitl ipan mic in chalco tlatohuani Tozquihua {teuhctli}, niman on
motlatocatlalli itoca Xipemetztli in teuctli. Auh inipan ey acatl xihuitl ipan
compehualti ó022 in oc yehuatl Tezozomoctli tlalhuacpan in yaoyouh in oncan
techichco oncan tentimanca in Chalca yaoyotl, Chalco pouhque catca in
Techichcotlaca iquac oncan incaca in quaxoch in tepan in Chalca in oncan
Colhuacan. Auh in yaoyouh manca in Tezozomoctli cempohual xihuitl ipan caxtolli
omome xihuitl in zan oc mixcahui tepanecatl oncam onpeuh in techichco Colhuacan
ø ayamonoyehuantin in Mexitin. 4 tecpatl 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, ipan
poliuhque in Totomihuaque can quinmixcahuique Huexotzinca iquac tlatocati
Xayacamachan. 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli. Ipan inin 10 tochtli, ipan in ya
Ilancueitl, ihuan quinhuicac icihuapilhuan ompa yaque in Cohuatl ichan inic
canato Acamapichtli in ompa mohuapahuato Coatlichan. 11 acatl, inipan in xihuitl
yc ipan in mochiuh in xitinque Colhuaque tepan cenmanque tepan moyahuaque
nohuian altepetl ipan yayaque in oyuh Xitinque Colhuaque niman xiuh ixhuac inin
teocal ihuan inimaltepeuh.
Inipan xihuitl 11 acatl ipan in mic Achitometl in Colhuacan tlatohuani catca, ø
zan niman iniquac omic niman xitinque in Colhuaque inin amo pehualloque in
Colhuaque inic Xitinque zan mocomonique inic Xitinque. Auh iniquac ipan in
huallaque in nican Quauhtitlan in Colhuaque, ihuan in Mexicatzinca, omito iquac
in oyuh mic Achitometl, niman iquac in moyahuac Altepetl Colhuacan, auh in
yancuican nican ic acico Quauhtitlan in Colhuaque ipan in mitoaya == 1
Hueytecuilhuitl == 2 Tlaxochimaco == 3 Xocotlhuetzi == 4 Ochpaniztli == 5
Teotleco == 6 Tepeilhuitl == 7 Quecholli == 8 Panquetzaliztli == 9 Atemoztli ==
10 Tititl == 11 Izcalli == 12 Quahuitlehua == 13 Tlacaxipehualiztli == 14
Tozoztontli == 15 Hueytozoztli == ipan in caxtolpohualtique in Colhuaque. Auh
niman huel no iquac in ye ipan in occuel peuhque in motlalhuitectique Colhuaque
in oncan quintlallique in Teohuan in mitoaya Toci, ihuan chiucnauh ozomatli,
ihuan Xochiquetzal ø in huallaque huehuetque, Quauhnochtli, Atempanecatl,
Xilloxochcatl, Mexicatl, ihuan totec Tlamacazqui. Auh in yehuantin inin
Colhuaque ñ30 iniquac omotlalhuitectique niman quintlatlauhtique in chichimeca
pipiltin in tlapachohuaya Chichimeca cuicoyan initoca totomatlatzin, ihuan
Quauhtzoncaltzin quicaquiltique, ihuan quimilhuique caotitotlallique in oncan
atentitech in oncan oantech motlalilique inipan amotlaltzin. Auh quexcan ca
tiquitoa manozo xitech motlaocalili cencanacetzin tochtzintli ò023 (fol. 25) in
coatzintli ic tocon mamalizque achitzin tlalhuitectzintli otiquintlalilique in
toteohuan. Auh iniquac oquicacque in Chichimeca mononotzaya quitoque aca oncan
yezque inin oncan omotlallico titomatia in atquemanian atocozque ca tiquitoque
iniconcan otiquintlallique ca amo tlein in cayehuantin in oquintotocaya in
oquinyaochihuaya in Mexitin. ø Auh inin tlein tiquimilhuizque cuix tiquin
macazque in tochin, in cohuatl in quitlaui {quitlani} oncayeon momana in
tomilco tlaminazque ca amo huelitiz. Auh inin ca nican in manito yaoyouh in
Xaltocan matiquimilhui zani ma ye ompa huiyan in tlatlamazque ic cenmayan
conmacehuatiquin maca in tochpochhuan, ihuan in totlal. Auh niman quimilhuique
in Chichimeca in yehuantin Colhuaque ca conitoa in Chichimeca tleyez in cohuatl
in tochin ca nican in manito yaoyouh xonhuiyan oncan in Xaltocan cuix hueca in
aquique tlamazque ic caqui macehua in tochpochhuan tamechmacazque ihuan in
totlal cenca tlaconquimati yehuatl izantlamamalizque. Auh niman yaque in
Colhuaque yaotito in ompa Xaltocan, auh iniquac in yeintin in tlamato Colhuaque
ye oncan in cenca quintlazotlaque in Colhuaque in Chichimeca oncan mocepan
icniuhtlaque ic niman quin macaque inimichpochhuan chichimeca, ihuan ycmacoque
in tlalli.
ø Ipan in Toxcatl in yancuican ilhuichihuaco Quauhtitlan in Colhuaque in
tlacamictico ca ayamo quichihuaya in Chichimeca in imixpan in teohuan
tlacamictiaya mazo ihui in otlamaya ihuan quinquaya in inmalhuan ca zan
quimictiaya amo imixpan inteohuan amo no ic tlamamalia ihuan ayamo no itla in
teocal catca quin on canin octzintic inic moteocaltique in Colhuaque ihuan
Chichimeca oncan tzintic oncan peuh in axcan oncan mani altepetl. Auh ipampa in
za tlanacaztlan mani altepetl ca oncan quintlahuelpollohuaya in Colhuaque in
momatia Chichimeca inic oncan quintlallique Colhuaque ca quen manian atocozque
ihuan moxiuhtlatizque in azo canapa yazque amo huelit zan oncan hueix in
altepetl quauhtitlancalcayotl in axcan oncan mani. Auh yequene iniquac oncan
tlalilloque Colhuaque ca oc oncan icaca in atoyatl, ihuan oncan xelihuia in atl
inic hualhuia ø auh zatepan miquani in atoyatl ipampa C calli atocoque Toltitlan
calque ic poliuhque ic ipampa miquani ó023 in acallotli ipan iquac tlatocatico
Ayactlacatzin quiquani in acallotli. Auh in yequene in yehuantin in Chichimeca
amo tley in teocal catca zan iyoquipiayamitl izacatapayolli ipan quiquetzaya:
tlalhuitecpan quitlalliaya ihuan Eztapamitl oncan quiquetzaya ihuan ceceme
momixcoachichihuaya ic quilnamiquia in quinmachti Itzpapalotl Tlacatecolotl yc
ipan in mitoaya Quecholli in quilnamictihuia. Auh in onomoteneuhque Colhuaque in
izquican yayaque iniquac tepaneca man quemoyauhque, ø inic cecni yaque
Azcapotzalco, Cohuatlichan, Huexotla, Quauhtitlan.
ñ31 12 tecpatl, inipan in xihuitl in momiquilli in Quauhtitlan tlatohuanicatca
initoca Vactzin, niman hualmotlalli in ixiptla inipatillo yecuel yehuantin in
Colhuaque in motlatocatique (fol. 26) yehuantin quinecque inic quixquetzque
initelpoch in tlatohuani Vactzin ipampa caquimatia ca ixhuiuh in tlatoanicatca
Colhuacan inomito Coxcoxteuctli oncan quizacacaltique in oncan oicaca Diablo
Mixcoatl ical zan oc icalpol in quipiaya in tlatoani Iztactototl in Mixcohuatl.
Auh yequene in yehuantin in Colhuaque huey tlamahuiztililiztica quipixque
quimahuiztillique in tlatoani Iztactototl, ihuan miec tlatecpantli quichiuhque :
auh yequene yehuantin mochi quinextico in nepapan tlachichihualli in tapalcatl
in petlatl in comitl in caxitl auh in ixquich occequi, auh yehuantin quimanque
in altepetl Quauhtitlan quitlaltechtlallique ø ca zan on miquanitinenca in
Chichimeca, ihuan yehuantin mochi caxitico in tlateotoquiliztli qui maxiltico
miequintin in teohuan, auh in ohuel moneloque Chichimeca niman peuhque inic ye
milchihua. Auh yequene ihuiyanpeuh inic tlalxotlaque quimamanque inin calpollal.
Auh in zatepan in ye mochi tlacatl tlateotoca ye ipan iniquac tlatocatia
Itzcohuatzin in Tenochtitlan iniquac in oc miyequintin onoca in Chichimeca. Auh
niman in yehuantin Colhuaque inin teixpan huito in Mexico ipampa in amo
tlateotocaznequi amo quichihuaznequia in motenehua neacazahualiztli : iniquac ne
acazahualoya, ipampa in niman ano ca in Mexico yilpitiaque in Chichimeca catca
yehuantin in xiuhcac itoca chanecatca Toltepec axcan itoca Xiuhcacco, niman
yehuantin pitzallotl ixhuihuan catca in oncan tlalcozpan huey toctitlan, niman
yehuantin in cocotl chanecatca cocotitlan ; ihuan pipilono ø ompa chane catca
ò024 tzictlacopauic, yhuan oc cequintin yehuantin inin miquito Mexico, ic niman
cuililloque in intlal, ic motenehua axcan acxotecatlalli Mexicatlalli no yuhqui
in oc cequi inihuihuical ca no yuh mictilloc in Maxtlaton chane catca Xallan
initlal axcan no mitoa Acxotlantlalli Mexicatlalli mochi yuhqui in Zoltepec in
Quauhtepec inihuan occequi Mexicatlalli ocatca. Auh iniquac inin Chichimeca
catca in ye mictillo zan yuh mati in ontlanque in quizque in yaque motecato
motozahuica, ihuan tlachco == 13 calli, ipanin quihualhuicaque in Acamapichtli
Tenochtitlan inic ompa cahuato Tetzcoco in Illancueitl cihuatl.
1 tochtli, inipan in ce tochtli ye ipan in motlatocatique Tenochca, iniquac
motlatocatlalli Acamapichtli Tenochtitlan, auh yuh motenehua mitoa zan yehuatl
in quitlatocatlalli inicihuauh catca Illancueytl oncan tzintic inin
Mexicatlatocayotl. ø Inipan in ce tochtli ipan huelyequene polliuhque
Totomihuaque quinpolloque Huexotzinca. Inipan in 1 tochtli ipan moxelloque in
Chalca tlahuacan ompa miquanique in Chalco axcan oncan onehuaque in xicco : auh
inic oncan catca Xicco 212 xihuitl in tlatocatia Petlacalliteuctli,
Tezozomoctli, Mamatzinteuctli, ihuan occequintin pipiltin, ihuan Chalchiuhtzin,
ihuan Ecatzi. 2 acatl, ipan poliuhque Mixteca quinpolloque Teohuacantlaca in
Mixtlan, iquac tlatocatia Ozomateuctli. 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl,
7 tecpatl, ipan inin motlallico Tepaneca (fol. 27) in mo Toltitlancalca itohua
axcan zan oncan otenco tecocochitiaya in axcan oncan cate ihuan teycequiaya. Auh
ayamo huecauh in motlatocatique ñ32 inotzintic in tlatocayo zatepan mitoz
mocaquiztiliz. 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, 13 tochtli. ø
Ipan in xihuitl cen manque in Totomihuaque ic cenquicauhque in maltepeuh quin
peuhque Huexotzinca yehuatl ipan tlatohuani Tenocelotzin itelpoch Xayacamachan.
1 acatl, ipan inin motlatocatlalli huehue Ixtlilxochitl in Tetzcoco tlatocat. 2
tecpatl, ipanin in xihuitl iquac mic in Chalco tlatohuani catca Xipemetztli,
niman on motlalli Yecatl teuctli, auh niman ompaya in Tenochtitlan ompa
quichihuato ipiltzin itoca Quapochtli. 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, inipan in
xihuitl momiquili in tlatohuani Quauhtitlan, itoca Iztactototzin, caxtolxihuitl
on nahui ó024 in tlatocat. 6 tecpatl, ipanin yehuatl itech oncauh in altepetl
Quauhtitlan in cihuapilli Ehuatlycuetzin inicihuauhcatca in Iztactototzin, auh
zan no oncan catca in mixcoatl iteopan ocatca in oncan itecpanchan
Iztactototzin. 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, ipan inin xihuitl qui
mictique in Cihuapilli Ehuatlycuetzin quimiminato ø in Chichimeca ompa in mitoa
Callacohuayan, inic quallanque Chichimeca quiahuianitillica in Colhuaque == 11
calli, ipanin motlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani Temetzacocuitzin oncan
in mixcohuatl Diablo iteopan catca. 12 tochtli, 13 acatl.
1 tecpatl, ipan in compehualtique in Mexiti, ihuan Chalca, inic moyayotlaya
ayamomanaya ayamo momictiaya, zan oc yuhqui inic mahuiltiaya yehuatl in mitoa in
motenehua Xochiyaoyotl, oncan manca in techichco colhuacan chiucnauhxihuitl in
manca in imahuil Mexiti, ihuan chalca iquac in oncan tenetimanca in Chalcayotl
in Colhuacan. 2 calli, inipan in xihuitl, ipan in tlaocox Ellancueitl inic
zacactimani in Colhuacan in ye xiuh ixhuatimani in altepetl yeyohuatimani yeyuh
31 xihuitl ipan inin aocac tentocati in Zaquauhtlatollo ø in oyuh quimicti
Achitometl in Acamapichtli ompa peuh in zayuhqui quauhtlatolloya mazoihui in
motlatocatlallica Achitometl aoctle centlamantli, ic tlayollaliaya auh in omic
Achitometl, niman Xitin in altepetl xitinque in Colhuaque inyuh omocaquiztilli.
Auh in yehuatl Elancueitl in oncan hualla Mexico ; iniquac tlaocox in
motequipacho in quicno ittac altepetl Colhuacan, niman in ye oncan Mexico quin
notz in pipiltin iniquimihua in ompa Colhuacan yaque oncan onehuaque in Mexico
inic ce itoca Nauhyotzin, inic 2 itoca Mimichtzin, inic ey itoca Xochitonal,
inic 4 itoca tlaltolcaltzin, auh in omoteneuh Nauhyotzin niman yehuatl on
motlatocatlalli in Colhuacan. 3 tochtli, ipanin xihuitl in momiquilli in
Quauhtitlan tlatohuani Temetzacocuitzin, zan 6 xihuitl in tlatocat. 4 acatl,
ipan in xihuitl motlatocatlalli in Tlacateotzin zan no oncan in Mixcohuatl
iteopan catca in manca izacacal, oncan tlatocat titicatca inic quimocuitlahuiaya
in altepetl Quauhtitlan. 5 tecpatl, 6 calli 7 tochtli, 8 acatl, ipan inin
xihuitl mic in Illancueitl in oncan Mexico. ø 9 tecpatl quitoa Cuitlahuaca quin
oncan inin tzintic Mexicatlatocayotl in motlalli Acamapichtli. 10 calli, ipan
inin xihuitl in yequene huelmotla huelcuitique Mexitin ihuan Chalca inomito
oncan in techichco peuh yaoyotl inin yayuh Mexica Tepaneca oncan coton in
Xochiyaoyotl, auh ò025 inin y chalcayaoyotl inic manca epohualxihuitl ipan
matlacxihuitl omome in ixquich ica ompacehuito amaquemecan ihuan (fol. 28) ñ33
iquac opeuh in yaoyotl Huexotzinco, iniquac hualcallacque Chalca in ipan huehue
Moteuczomatzin in tlatocatia Tenochtitlan. Inipan in xihuitl in 10 calli ipan
mic in Chalco tlatohuani inito catcaca Yeccatl teuctli, niman hual
motlatocatlalli in Xapaztli teuctli in tlatocat 28 xihuitl, ipan mochiuh in
Chalco Atenco inic ompa momanato yaoyotl inin yaoyuh Mexitin, ihuan Tepaneca
Quauhtitlan calque. ø Auh iniquac inin moman yaoyotl Chalco quin yeyuh napohual
ilhuitl in mani chalcayaoyotl, iquac tlamaque Quauhtitlan pipiltin Xaltemoctzin
Iquehuacatzin, auh inimal Iquehuacatzin itoca Xaxama, auh iniquac in intlamaque
pipiltin, no iquac tlamachiotique in Chichimeca Quauhtitlan calque, in oncan
icaz in teocal in axcan oncan oicaca, auh iquac tlayollome mochiuhque in
mamaltin inin malhuan pipiltin, auh inic mochiuh Diablo ical macuillamantli in
zan ihuian ic mohueillitia ic mixquentitia ixquich ica in matlac xihuitl, auh
izatepan iniquac yetlatocati huehue Xaltemoctzin quin yehuatl qui hueylli
initeocal mitoz in tlein ipan xihuitl. 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl.
1 calli, ipan inin xihuitl momiquilli in Quauhtitlan tlatohuani Tlacateotzin,
matlac xihuitl on ce in tlatocat. 2 tochtli, ipan in hualmotlatocatlalli in
Quauhtitlan tlatohuani huehue Xaltemoctzin ø oncan moman in izacacal initoca
Zacacalco in axcan Monasterio, auh in tlamato Chalco ayamo tlatohuani chane
catca Zimapanteopan. No ipan inin xihuitl hualcallacque Quauhnahuacan Xiuhtepeca
yyauhtepeca tetelpantlaca in Quauhnahuacahuitza intoca quiyauhtzin cohuatzin
Xiuhtlatonatzin moteizcocopina, auh oncan nemico in Mexico in intetlapallohuaya
mochiuh Xiuhtzontli inyuhqui xiuhtzontli catca amo quimati in tlein tlazalolli
in azo chalchihuitl in anozo xihuitl, ihuan cozcatl, matlactozcatl, ihuan
chalchiuhtzotzopaztli, ihuan yuhqui in cohuamaytl, ø ihuan yuhqui in macpalli,
iquac ca ihuan chalchiuhmalacatl, ihuan xiuhmacpalli, ihuan ontetl chalchihuitl.
3 acatl, 4 tecpatl, ø oncan ipan in quin mictito in Cuitlahuac ticic tlatohuani
initoca Pichatzin teuctli, itencopa in tlatohuani Tlatzontec in Tezozomoctzin in
Azcapotzalco ó025 tlatohuani yehuantin in temictito Tepaneca. Auh in micque
ipillohuan Pichatzin, inic ce coyotl iyacamiuh, inic ome tzopallotzin, inic ey
hueyacatzin, inic 4 quamamaztzin, inic 5 tlahuahuanqui, inic 6 xiuhtlapocca, no
iquac mic Anahuacatl tecpan tlatohuani in ompa Cuitlahuac oc cholloca za
chinampan in conmictito yehuantin Tecpaneca Cuitlahuaca aocmo yehuan in Tepaneca
in teititlanhuan Azcapotzalco Tezozomoctli. 5 calli, ipan in motlatocatlalli in
Cuitlahuac ticic tlatohuani itoca Tepolitzmaitl yehuatl quitlatocatlalli in
Tezozomoctli Azcapotzalco. 6 tochtli, 7 acatl, ipan inin xihuitl Xitinque in
Xaltocameca ompa in tecanman inic callacque Metztitlan, ihuan Tlaxcallan, iquac
inin yuca callacque in malhuan omito, ipan omocaquiztilli in inpollihuiliz
Mexitin Chapoltepec. Auh inin malhuan mochiuhque yehuantin in Quauhtitlan calque
intlamoque ø in Metztitlan in Tlaxcallan, inic ittozque in quenamique in
yaohuan, ihuan inic cuilloque, ñ34 auh in mochiuh in (fol. 29) inin yalliz inin
pollihuilliz Xaltocameca catca, iquac ipan in tlatocat titicatca Quauhtitlan in
huehue Xaltemotzin, auh in Xaltocan tlatocatia iniquac in Pantictzin teuctli
tlaltochtli teuctlacozauhqui cinquani. Auh in peuh yaoyotl, iquac in
yaoyahualoloque Mexiti in ompa Chapoltepec yehuatl ic quallanque in
Quauhtitlancalque in tehuan yaotito Xaltocameca in ompa Chapoltepec, ipampa ca
inic {in icnihuan} niman catca in Mexitin in Quauhtitlan calque, auh no iquac
inin Xitinque Xaltocameca in ompa Tecaman, auh in yehuantin in motenehua
Xaltocameca cahuitznahua, ihuan ixayoctonca, ihuan totollan Tlapallan tlilhuacan
ixayoc iyehuantin in zan quihualmatque in intlal, ipan on motecaco huallayacan
chalchiuh in oncan Ixayoctonco ; auh pacca quin celli in tlatohuani
Xaltemoctzin. Auh inipan chicome acatl xihuitl, zan no {niman} huel no iquac in
ø tlatohuani Xaltemoctzin tlanahuati, inic niman quimihua in quintlatlallito
iniquac Xochpixcahuan in ompa Tzompanco, Citlaltepec, Huehuetocan, Otlazpan. In
Tzompanco otlayacantia ontlapachoto Coyozacatzin tlacateuctli. In Citlaltepec
ontlayacantia ontlapachotia Itzcuintzin. In Huehuetocan on tlapachoto
Quauhchichitzin Tlacateuctzin yancuican motlalli. In otlazpan otlapachotia iquac
inin hueypochtlan tlapachohuaya chalchiuhtzin. In Xillotzinco pantli tlatocatia.
Auh iniquac in zatepan omochiuh inin ye yahualiuhticac quaxochtli, niman in
tlatohuani Xaltemoctzin quitzinti ò026 quipehualti inic quihueilli iteocal yno
inonca Quauhtitlan, in iquac quipehualti iteocal huehue Xaltemoctzin, yeno iquac
in itechca inic quinauhcantlalli altepetl Quauhtitlan, yehuatl itech conan inic
nau{h}campa in Anacazco iteocal ompa quinmama inyuh nauhcancatqui altepetl
Quauhtitlan. In Tequixquinahuac cecni in acatzco quiquetz inic oncan
tlatequipanoque quin huicalti Tepoxacco ihuan Tzompanco. ø In Chalmecapan cecni
in acazco quiquetz quin huicalti Quauhtlaapan, ihuan Citlaltepec. In nepantla
cecni in acazco quinquetz quinhuicalti Tepotzotlan, ihuan Huehuetocan. In
atempan cecni in acazco quinquetz quinhuicalti Coyotepec Otlazpan. Auh initeocal
huehue Xaltemoctzin macuilxiuhti ce ipan huetz in yecauh. 8 tecpatl, 9 calli, 10
tochtli, ipan in on xihuitl poliuhque Quauhtinchantlaca, iquac tlatocat
titicatca Teuctlacozauhqui yehuantin quinpeuhque in Mexitin iquac tlatocati in
Tenochtitlan Acamapichtli, Tlatilolco tlatocati Quauhtlatohuatzin, ic cempolliuh
in tlatocayotl Quauhtinchan ø iquac opeuh tzintic in tlatocayotl Oztoticpac
contzinti Cuetzpallin teuctli. 11 acatl, ipanin yecauh iteocal huehue
Xaltemoctzin in ca momamal Quauhtinchan tlaca ompa tlamato in Quauhtitlancalque.
12 tecpatl, 13 calli.
1 tochtli, ipaninin tlacat Nezahualcoyotzin Tetzcoco icemilhuitonal ce Mazatl,
quitoa in Cuitlahuaca. 2 acatl, ipan toxiuhmolpilli, quitoa oncan mic
Acamapichtli, motlalli Huitzilihuitl Cuitlahuaca intlatol. 3 tecpatl, ipanin
xihuitl in tlacat initoca Ayactlacatzin in Quauhtitlan tlatohuani (fol. 30)
mochihuaz ompa tlacat initocayocan Quauapan Tianquiz‡olco ininantzin itoca
Xochicozcatl initatzin, itoca Xaltetl, auh inicoltzin ininantzin ita ito
quauhixtli iniachtontzin tocantzin calpixqui ñ35 icalpixcauh catca in huehue
Xaltemoctzin ø inictocayotillo Ayactlacatl, zan temazcalco in tlacat ayac yixpan
ic ontetl ipiltoca Xaquinteuctli, quitoznequi Azcatl huel itlatocatoca in
Ayactlacatl cenca mocuiltonohuanicatca in cecen xiuhtica nauhpa in concuia
tetlauhtiaya, ihuan huelloquichtli tiacauhcatca, zan quitlanque in
Quauhtitlancalque inic intlatocauh mochiuh ye tiacauh yetlamani in
motlatocatlalli, iquac Quahuacan tlamato inoyuh tlama eta. Oc ompa nemito in
ó026 Quahuacan canato in Quauhtla apantlaca ipampa ca in piltzin, eta.
Quitlallito cimpallanalco ompa quicaltique no ompa in miecpa cuicuicac in
tetlauhtiaya ompa in canato Quauhtitlan calque, inic quimotlatocatique auh in ye
mochi inixiuh in yc mohuapauh ihuan inic tlatohuani catca 90 años inic nenca
tlatocat. ø In ipan in xihuitl zan no ipan in momiquilli in Tenochtitlan
tlatohuani Acamapichtli, niman on motlalli Huitzilihuitl in Tenochtitlan
tlatocat, inic ome in tlatocauh mochiuh Tenochca. No iquac motlacateccatlalli
Chimalpopocatzin {in ichpoch .......... Quauhnahuac (ayamo tlato)}. In
Chimalpopocatzin itezcauh in Huitzilihuitzin ipiltzin quitlacatilli in
Itzcoatzin, auh in Itzcoatzin icoltzin in Acamapichtli, auh in Chimalpopocatzin
quichiuh in Huehue Moteuczomatzin in inahuan quimitlan in Illancueitl in oncan
Colhuacan oncan cihua ininanhuan Mexicatlatoque. 4 calli, 5 tochtli, ipan in
xihuitl oncan tlacat Tezozomoctli Cuitlahuac ticic. 6 acatl, 7 tecpatl, ipaninin
xihuitl in huehue Xaltemoctzin Atecpanecatl teuctli in Quauhtitlan ø tlatohuani
catca quimictique in Tepaneca /quimeca/ tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani
Tezozomoctli quimecanique zan quihualnahual notzque quicohuanotzaco in ompa
Tepanohuayan ihuan micquintin ipillohuan itlatocayohuan quinhuicaque. Auh
iniquac inoyuh conmicti Quauhtitlan tlatohuani in Tezozomoctli Azcapotzalco,
niman in zatepan aocac motlapallo inictlatocatiz Quauhtitlan in Chichimeca
pipiltin chiucnauhxihuitl in yohuatimanca in aocac tlatocat Quauhtitlan ca
Quauhtlatolloya. Ye oncan inin opeuh in otzintic in cenca huey in nepohualiz in
Toltitlan calque, inic quiyaochiuhque altepetl Quauhtitlan, inic
quimixnamictique occenca yehuantin in Azcapotzalca in Tepaneca itencopa in
tlatohuanicatca Azcapotzalco in itoca Tezozomoctli, ic quice mixnamicque in
altepetl Quauhtitlan ipampa ca tepaneca in Toltitlancalque ic occenca no
yehuantin mixquetzaya in Tepaneca cahualyaotia in Quauhtitlan. Auh iniquac in
opeuh in tlatocayotl Toltitlan in intlatocayo Toltitlancalque. ø Inic ce
tlatocat in contzinti tlatocayotl itoca Quauhtzin teuctli. Inic ome tlatocat
Toltitlan itoca Xopantzin. Inic ey tlatocat Toltitlan itoca Tepanonoc in yehuatl
(fol. 31) in Tepanonoc occenca yehuatl Mixquetz in quimixnamicti altepetl
Quauhtitlan, yehuatl quihueilli in yaoyotl ompa ò027 mocaquiz inipan xihuitl
inic mochiuh Tepaneca yaoyotl.
Inic nahui tlatocat Toltitlan itoca Epcohuatl itelpoch in Azcapotzalco
Tezozomoctli, oncan quihuallatocatlalli in Toltitlan oc yequene cenca yehuatl
quihueyllico ini ixnamicoca altepetl Quauhtitlan in yaoyotl izcatqui in oc cenca
quihueylli quihuecapano quallantli : ca in yehuatl Tezozomoctli in Azcapotzalco
tlatohuani quinequia yyollo inic cetica ñ36 ipilhuan quin tlatocatlaliz quia
Quauhtitlan, auh amo cizque amo quinecqne in Chichimeca pipiltin yehuatl inin
huellic mexico in Tezozomoctli in amo celliloc itelpoch inic tlatocatizquia
Quauhtitlan ipampa ca oquimicti in tlatohuani catca in huehue Xaltemoctzin. ø
Auh inin yehuatl in tlatohuani catca Toltitlan initoca Epcohuatl ipantic ipan
mochiuh, iniquac omic itatzin in Tezozomoctli, niman huellipan inpolliuhque
Tepaneca in Toltitlancalque quimitoz in itolloca yaoyotl ompamocaquiz inipan
xihuitl inpoliuh Tepanecayotl, iquac mic in Epcohuatl Toltitlan tlatohuani catca
: ipan mantia in altepetl yaomic. Auh in oquiz yaoyotl in pollihuiliztli in
oxitinque Toltitlancalque, ihuan Tepaneca cempohual xihuitl in Ayactlatocat in
Toltitlan, ihuan zan yollic occeppa motlallico in Toltitlancalque, inic
huallaque imaltepepan. Auh in zatepan niman on motlatocatlalli in oquiz
cempohual xihuitl itoca Ocellotlapan, auh niman in onmic compatlac on
motlatocatlalli Acolmiztli, zan 40 ilhuitl in tlatocat mictilloc in on mic
compatlac on motlatocatlalli Citlalcohuatl, ø ipan on acico in Españoles
imomextin in Citlalcoatl in yohualtonatiuh totomaniliztli ic mic, niman on
motlatocatlalli don Hernando Matlallihuitzin. (Aqui sigue el catalogo de los
Gobernadores naturales que huvo hasta el año de 1570 por el mes de Agosto en que
estaba escribiendo esto el Author.)
{Niman coniquanique onmotlatocatlalli compatlac Dnù Antonio Acolmizton. Auh
iniquac omic in Dnù Antonio, Acolmizton piltontli niman on motlatocatlalli,
compatlac Don Pedro Tlacateuhtzin in omic compatlac, on motlatocatlalli Dnù
Geronimo de los Angeles. In omic compatlac on motlatocatlalli Dnù Gabriel de
Tapia Mazacihuatl axcan catqui ipan año de 1570 omicuillo ipan Agosto}.
8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli, ipaninin xihuitl momiquilli
in Colhuacan tlatohuani Nauhyotzin, zan quimicti in Azcapotzalco tlatohuani
catca Tezozomoctli, niman on motlatocatlalli itoca Acoltzin in Colhuacan
tlatocat. ø 13 tochtli, ipan inin xihuitl in mic Chalco tlatohuani ó027
initocacatca Yxapaztli teuctli, niman onmotlalli Quauhnextli tecutli in Chalco
tlatocat.
1 acatl ye ipan inin xihuitl yancuican (fol. 32) yaotque {yaoyotque} in Mexitin
in ompa Tepanohuayan, ipan inin zan oc tepitin {tepitzin} quimo quauhtlaltica
zan oc in neixcahuil. Zan no ipan inin xihuitl mic in Cuitlahuac tlatohuani
catca Tepolitzmaitl 23 xihuitl in tlatocat niman on motlalli Tezozomoctli in
tlatocat Cuitlahuac ticic. 2 tecpatl, 3 calli, ipan inin xihuitl in momiquilli
in Tenochtitlan tlatohuani Huitzilyhuitl, no ipan in motlatocatlalli
Chimalpopocatzin in tlatocat Tenochtitlan, yehuantin quineltica itohua in
Tetzcoca ipan in xippohual conitoa Colhuaque.Inipan xihuitl 3 calli ipan ye ipan
ic 9 xihuitl in Ayac tlatocat Quauhtitlan. Auh no ipaninin xihuitl in miquico
Amaquemecan tlatohuani itoca Cacamatzin, ø inic manca yaoyotl Chalco inixpan in
matian in Cuitlahuaca qui nahualcahuaco ye iquac conixtique in Cuitlahuaca, inic
ye no yaotin in ompa Chalco Atenco iconmiquani in yaoyotl. 4 tochtli, ipan inin
xihuitl in motlatocatlalli Quauhtitlan tlatohuani Tezozomoctli, ompa hualla in
Tlatilolco itelpoch in Quauhtlatohuatzin yehuatl oncan contzintico in Huexocalco
tlatocayotl, oncan commanaco initecpancal. Auh ye iquac inin Tlatilolco
tlatohuani initocacatca Tlacateotzin yehuantin cenca moyehua itohua in amo mach
yuhqui Tenochtitlan, zan no ipan in xihuitl 4 tochtli ñ37 hualxeliuhque in
Chalca inoconmatque caoconixtique intlahuaca ic in tlan hualcallacque in
huallaque tlecuilque, tlilhuaque ihuan pochteca in hualcallacque Cuitlahuac. 5
acatl, ipan inin xihuitl momiquilli in huehue Ixtlilxochitzin in Tetzcoco
tlatohuani catca amo cocoliz inic zan quimictique Tepaneca tlatzontec in
Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli, ø iquac no ihuan mic imach in
{ixtlilxochitzin} itoca Cihuaquequenotzin tlacateccatl, inic mic Cihuacuecuenotl
teyaotlalhuizquia in ompa Otompan mitica chimaltica quicahuazquia initlatzin in
yehuatl Ixtlilxochitzin. Auh in oquicacque Otompan tlaca in quiyaotlalhuia
Cihuacuecuenotl, zan niman quallanque quitoque tlein quitoa in Cihuacuecuenotl
ca tlahueliloc accinitatzin qui yaochihuaznequi, niman ic ompa qui tetepachoque
in ompa Otompan in yehuatl Cihuacuecuenotl ca ipiltzin catca in Azcapotzalco
Tezozomoctli, in ihuan mic Ixtlilxochitzin Tetzcoco. 6 tecpatl, 7 calli 8
tochtli, 9 calli, 10 tecpatl, 11 calli, inipan ò028 in xihuitl 11 calli ipan
tetequimacac temacehualmacac in Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli in
Tetzcocatl ihuan Coatlichan ø ic occan con momacehualti itech compouh, auh in
cuitlahuaca (fol. 33) ticica quimontemacac Tlatilolco, auh in Cuitlahuaca
Teopancalca atenchicalcan ihuan tecpan iyexcan nixti in quimontemacac
Tenochtitlan ompa quimontemacehualti, auh in oyuhtlatzontec in otlatlali
Azcapotzalco Tezozomoctli chiconxihuitl in ompa tetla yecoltique Tenochtitlan,
Tlatilolco, Azcapotzalco eta. 12 tochtli, 13 acatl, in ipan in xihuitl ipan in
momiquilli in Azcapotzalco tlatohuani Tezozomoctli, quitoa Cuitlahuaca ca chicua
cempoalli on matlactli ozce xihuitl in tlatocat, iniquac omic zatepan
miectlamantli in iyo nican initepotzco mochiuh ; ø ca iniquac in oc oncatca in
oc tlatocattitica oc imati yan oc yehuatl quintlatocatlalitia in ipilhuan in
altepetl ipan quimi yhua inic ompa tlatocatique. Inic ce itoca Quetzalmaquiztli
contlatocatlalli Cohuatlichan. Inic ome itoca Quappiyo contlatocatlalli
Huexotla. Inic ey itoca Teyolcocohua contlatocatlalli Acolman. Inic nahui itoca
Epcohuatl, contlatocatlalli Toltitlan. Inic macuilli itoca Quetzalcuixin
contlatocatlalli Mexicatxinco. Inic chicuacen Quetzalayatzin con mixiptlayoti
quitlatocatlalli in oncan Azcapotzalco yuhqui nahuati quilhui in tlaonon mic
tehuatl tinixiptla tiez titlatocatiz in nican Azcapotzalco. Inic chicome itoca
Maxtla contlatocatlalli Colhuacan {Coyohuacan}. ø Inic chicuey itoca
Tepanquizqui contlatocatlalli Xochimilco. Auh iniquac on mic Tezozomoctli in
Azcapotzalco tlatocatia, niman in yehuatl itelpoch initoca Maxtlaton in Coyoacan
tlatocatizquia, niman hualla on motlatocatlallico in oncan Azcapotzalco
contlatocacuilico in iteicauh initoca Quetzalayatzin.
Ce tecpatl, ipan in quimictique in Tenochtitlan tlatohuani Chimalpopocatzin in
temictique Tepaneca tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani Maxtlaton, inic mic
Huihuilanoc caltzallan quiquixtique in Chimalpopocatzin : auh in quitzauctia
inic mictiloc mitoa quitlatohmacaya in Quetzalayatzin in itiachcauh Maxtlaton
quilhui nicauh tzetleica in omitzcuilli in motlatocayo in motiachcauh in maxtla
ca tehuatl ñ38 titlatohuani ca oamech tlatlalitia in amotatzin in Tezozomoctli
niauh inin xicmicti in motiachcauh in maxtla ø ca motlatocayo inic ó028 ye
tlatocati inic huel ticmictiz Xacalli xicque tzatic cohuanotzoz ompa tic mictiz,
auh inin tlatolli caqui tilloc in Maxtlaton ic niman tlatzontec inic mictilloc
Chimalpopocatzin oncan in mic Tenochtitlan. Auh iniquac inin huallaque
temicticom in Tepaneca teximallotoc in acico iquac quihueilizquia inin teocal
Tenochca initoca Huitzilopochtli. Auh iniquac in no iquac monomatca micti
initoca Teuctlahuacatzin tlacohcalcatl in Tenochtitlan ic momauhti in omictiloc
tlatohuani Chimalpopocatzin in momatia azo ye quiyaochihuazque azo
yepehuallozque in Tenochca iconmoxochimicti mopaiti. Ayh iniquac omachoc in
aztoc niman ic qualanque in Tenochca in pipiltin in tlatoque, auh ipampa inin
Mexica ic mononotzque ic mocentlallique quicemitoque quitzontecque (fol. 34)
quitoque inipilhuan inimachhuan in ixhuihuan ø amo ce mamahuiztizque
tlatocatizque zan mochipa intech pohuizque in macehualtin auh yuh mochiuh ca
inixhuihuan macehui cenca huel yaoquizaya huel micaltinenca ayac ce
motlatocatque omahuiztique. Auh iniquac inin Tlatilolco tlatohuani catca initoca
Tlacateotzin quilnamic quiyocox ihuan quito inic yaochihuallozque in Mexica in
Tenochca, auh inipampa in mictilloc in yehuatl Tlacateotzin tlatzontec in
Azcapotzalco tlatohuani in omoteneuh Maxtlaton. Auh zan no iquac ipan inin
mochiuh in yehuatl Maxtlaton in Azcapotzalco tlatohuani qui{chololti} in
Tetzcoco Nezahualcoyotzin in ipiltzin huehue Ixtlilxochitzin ompa nemito
Atlancatepec, Tliliuhquitepec, Tlaxcallan, Huexotzinco. Auh in Nezahualcoyotzin
ompa quintlacatilli ipilhuan inic ce itoca Tleioyotl, ihuan Tliliuhquitepetl,
ihuan Tlahuexolotl. Tenochtitlan auh iniquac in yaotitlan on motlatocatlalli in
Ytzcohuatzin Tenochtitlan, auh no iquac motlatocatlalli in huehue Moteuczomatzin
yehuatl tlatocatizquia yuh motenehua mitoa amo ciz amo quinec zan quito maquin
nontlatocatiz ø ma oc ye in notlayeton Itzcohuatl caoc yeipan nonnixquetzaz
nequi oc niqui montlachichihuiliz in Mexica in Tenochca inica in imauh inin
tlaqual auh inin petl inimicpaloc huel nocontecaz amo nicnequi in nitlatocatiz
ic xinech tlacateca tlallican auh inin maoc ye tlatocati in notlaye Itzcoatl ca
zan no nehuatiez, auh inin caoc no contlaltechtlaliz in altepetl in
techyahualotoc. ò029 No ipan inin xihuitl ce tecpatl mic in Chalco tlatohuani
Quauhnextli, niman hualmotlatocatlalli itoca Caltzinteuhtli, ihuan itoca
Temiztzin in centetl itoca in Chalco tlatocat. Nican motenehua in itlatollo
Azcapotzalco Tezozomoctli inic tlatocat. ø Auh oncan motenehua inic
mococolitinenque in tlatoque, ihuan in quenin moyaochiuhque inic polliuhque
Tepaneca, inic peuh inic tzintic, tlatocamicoac Tepaneca yaotihuac necocolilli
oncan motlatlalli in nican motenehuaz nican mocaquiz in ye huecauh in quenin
mochiuh in iquac polliuhque Tepaneca inic yaochihualloque. In yehuatl
Tezozomoctli in Azcapotzalco tlatohuani mochiuh tiuh mopilhuati tlacat initoca
Tepanquizqui, auh inic ome quichiuhquet zalmazatl ñ39, inic ei itoca
Quauhpiyotzin, inic nahuitlacatl Epcohuatzin, inic macuilli tlacat
Chalchiuhtlatonactzin, inic chicuacen Teyolocohuatzin, inic chicome
Quetzalcuixin, inic chicuei itoca Quetzalayatzin, inic chiucnahui Maxtlatzin.
Auh in omoteneuh Chalchiuhtlatonactzin niman ye mocihuahuatia conan in Tetzcoco
in ichpoch Coxcoxtzin ihueltiuh in Techotlallatzin itoca Quauhcihuatzin in qui
(fol. 35) mocihuahuauhti Chalchiuhtlatonac niman on cantlacat in
Cihuacuecuenotzin, ø auh inotlacat in cihuacuecuenotzin zan ic quallanque
initiachcahuan ic quicocollique in ocuellacat in mach, auh niman
quitlahuelcahuato mazahuacato, inic ompa quinahualmictito, auh in nocommat
ininantzin Cihuacuecuenotzin niman motlallo in Tetzcoco ompa motlallito auh in
ye ompa nemi niman on mocchoti incon moquichhua itoca Zacancatl yaomitl, auh
iniquac oconmat in Tezozomoctli inicihuamon ino onmocchoti inoconan zacancatl
yaotl in Tetzcoco cenca huel icquallan in Tezozomoctli, auh niman connoz
initiachcauh initoca Tecolotzin ihuan cequintin quihuicaque quimilhui Tecolotze
chachatze, teuctzintle cihuaxochitze ca no conmati no concaqui in amoteicauh
Chalchiuhtlatonac icihuauhcatca onicma oquitecac in Huexotla in zacancatl
yaomitl oytlancoch. Tlaxicmocaquiltican nopilhuane canizancate caza ic niqualani
za ic ninoyollitlacohua ø azoceme itlan motecazquia in nopilhuan in tlatoque,
ó029 auh inin tleica in oyuh quichihuin Cuix amo tochimallacauh, cuix amo
tomitlacauh in centlacolhua, auh inin ma ye no ceppa itlaquihuallito in
Ixtlilxochitl. Niman yc onhui conmictizque in Tepaneca ye niquimo ixquetza in
ompa in chicoquauhyocan yuh neltic yuh mochiuh Xacalco in on mic. Auh iniquac in
oquinhual itonque in temictique in Tepaneca, anh niman ic quauhoztoc qui
montlallique in ipilhuan Ixtlilxochitzin inic amo micque yehuantin in
Nezahualcoyotzin, ihuan initiachcauh initoca tzontecochatzin auh in yehuantin in
tetlatique. Inic 1 itoca Huahuantzin, ihuan ø Xiconocatzin, Cuicuitzcatzin
ipalixtinin, auh iniquac on mic Ixtlilxochitzin, niman ye quihualpehualtia in on
yohuac in temaquixtique in tetlatique in oncan quauhoztoc in yehuantin
huahuantzin Xiconocatzin Cuicuitzcatzin niman quinquixtico tetzihuactla
quimonaxitico Chiauhtzinco, niman ye quinhuicatze in quamincan texcalco
quimontlallico oconcan cochque, niman ye quinhualehuitia quinquixtico teponozco
tlatzallan zan quin tlatlatitihuitze in pipiltzitzinti in Nezahualcoyotl in
tzontecochatzin niman qui monaxitico in iztacatlanextonquilpan niman yehuitz
tlachiaz in Coyohua imaalhuacan {Acolhuacan} quin hualcauhtia in Coyohua
pipiltzitzintin intech quimoncauh in huahuantzin ixiconocatzin, niman yequin
huicatz niman ye hualhuachia in acalhuacan yohualnepantla (fol. 36) niman ye qui
monitla in coyohua in aquique Acaltica onoque ø acazo itla ihualhuan in
Itzcoatzin niman ye quimonnotza in Coyohua quimonilhuia niccauhtze amo quicaqui,
niman ye quimontzatzilia quimilhuia niccahuane cuix amehuan niman ye icquin
hualnotza qui hualilhuique catehuantin notiachcauhtze. Cuix amo tehuatl in
ticoyohua quimon ilhuica nehuatl niccahuane niman ye conilhuia notiachcatze cuix
omomiquilique in pipiltzitzinti quinhualilhui, ñ40 ca inyuhqui omochiuh,
otlacotic in nopiltzin in Ixtlilxochitzin auh in Otompan in Cihuacuecuenotzin in
ixhuiuh in Tezozomoctli. Auh in ohuel quimictoc in yohualnepantla niman ye
quimilhuia can ipacate in ò030 pipiltzitzintin maoc niquimonana quilhuique ca ye
qualli xiquinhualmanilli ca ictech huallihua in Itzcohuatzin intiquintemoco auh
niman quimonanato quimontlallico in acalco, niman ye quinhuicatze yeica in cenca
quintemohua ca ixhuihuan in Nezahualcoyotzin, auh mochintin tlatemoque
inipilhuan Itzcohuatzin yeica inintlahuan in Nezahualcoyotzin, ø auh inipilhuan
Itzcohuatzin yehuantinin inic ce Cahualtzin Huehue Moteuczomatzin,
Tecallapohuatzin, Citlalcohuatzin, Cuitlahuatzin, Tzompantzin,
Quauhtlatohuatzin, in Huehuetzacatzin in Tepollomitzin in Tochihuitzin
yehuantinin matlactin inipilhuan Itzcohuatzin, auh niman ye ytech on acico in
Itzcohuatzin mochintin inintlahuan pipiltzitzintin, niman ye intlan monemiltia
in tzontecochatzin in xicomocatzin in Cuicuitzcatzin in Coyohua. Auh inic nima
ye maahuiltia in Nezahualcoyotzin. Auh inic ye ompa atlan onhuitzi auh quilmach
aquique in tlatlacatecolo canaco quihuicaque in ompa poyauhtecatl icpac inic
ompa tlamacehuato ye ompa inin mitoaya teoatica tlachinoltica quimamatelloque
ihuan yuhqui nahuatique quilhuique ø tehuatl tica timitznahuatia monemac inic
tehuatl momac xiniz in altepetl. Auh in zatepan niman ye quihuicatze in
tlatlacatecolo, zan no oncan quihualquixtique in oncan conanaco, auh niman ye
hualquiz in Nezahualcoyotzin, (fol. 37) auh in oquittac in Itzcohuatzin cenca
quimotetzahui ihuan mizahui in oquizaco in Nezahualcoyotzin, auh inin manyenemi
ye mozcaltia ye mohuapahua in Nezahualcoyotl. Auh inic niman ye tepallama ye
oquichti in ompa Zacatlan teoncayoti ,niman ye huitz in Tenochtitlan honacitlan
honacico auh niman ye no ompa yauh in Azcapotzalco quimacaz in Tezozomoctli
initepallamal Nezahualcoyotzin quitzacana Coyohua auh in yehuatl in Coyohua amo
Tetzcoco ichan occecni ichantzinco itocayocan Teopiazco quiyacantinemi in
Nezahualcoyotzin. Auh ino acito in ompa Azcapotzalco on calacque on tlatoque
niman ye qui tlatlauhtia in Tezozomoctli. ó030 Conilhuia ø Xollotze motelpochtze
Tezozomoctze motlamanillitihuitz mixpantzinco inic nopiltontli in nican
moquiahuactzinco nenemi in nican Mexico oncan monenemitia auh niman ic
yehuallatoa in Tezozomoctli quihualilhui in Coyohua. Auh Coyohua ye tlezotel
ancazonemi in Nezahualcoyotl Coyohuaye ? Zan nican Tenochtitlan monenemiltia
inic nopiltontli Xollotze occeppa quito in Tezozomoctli tlezotel Coyohuaye
onechicnelli. Auh atle quimacaque zan yuh hualla, niman ye nemi in
Nezahualcoyotzin, auh ic niman hualmito in Chalco yaoyotl niman yc ompa tlama in
Nezahualcoyotl in cacic cihuatl itoca Cilimiyauhtzin niman ya ixpan ic
motlallito inimal in Tezozomoctli quihuicac in Coyohua : auh in onyaque niman ye
ic quitlatlauhtia in Tezozomoctli ixquich conteneuh inic motlatlauhtia in
tlatlacatecolo ø niman quinhualnanquilli in Tezozomoctli quihualito Coyohuaye
tlezotel oncazonemi in Nezahualcoyotl. Niman ye connotza initiachcauh quilhuia
tecolotze teuctzintle Cihuaxochitze inin yehuatl in Nezahualcoyotl ac imac
quimanillia in mitl in chimalli cuix ilhuitl inemac inahuatil ca Mazatl ca
Tochtli ininemac iniyaouh in Nezahualcoyotl in chichimecatontli ac tlatlacoa a
yehuatl tlatlacohua in Itzcohuatl in ompa te oc chotitica in Acolhuacan azo ompa
tictlallitihui tochpoch ñ41 in Acolhuacan. cuix amo tomitlacauh tochimallacauh
in Acolhua oyuhqui ininitlatol in Tezozomoctli inic mononotzaya. Auh in yehuatl
in Nezahualcoyotzin quimacxto inimal in Tezozomoctli ompa catca auh amo quicac
inic ica mononotzaya. ø Auh no iquac tlacallaquito Acolmiztli Ixtomi huey imiuh
tequani quatlallatl yehuantinin in tlacalaquil in quimotlauhti in
Nezahualcoyotzin. (fol. 38) Zan itilma in quimomacac niman hualla in
Nezahualcoyotzin in Mexico, aocmo onhuecahuac niman ye quinahuatia in Itzcoatzin
quilhui Nezahualcoyotze ca omitz tlaocolli in tonatiuh in tlalteuctli auh inin
max onyatiuh in Acolhuacan maxocompacho ò031 in mauh in motepeuh. Auh niman yc
motlallito in Tetzcoco in Nezahualcoyotzin auh ye nemi, auh niman zatepan ye
huecauhtica in ye quilnamiqui in Tezozomoctli in yehuatl Coyohua niman
tlanahuati quito tlacanatin in Coyohua mahuallauh. Auh niman canato in Coyohua
ixpan hualla in Tezozomoctli ino acico ixpan quihualilhui tlaxihuallauh
Coyohuaye, niman ye quilhuia tlaxiccaquicoyohuaye izca inoic mitznotzato acce
nelli amo qualli in onictemic Quauhtli in nopan icac Ocelotl in nopan icac ø
Cuetlachtli inopan icac teuctlacozauhqui inopan mani cenca nechmauhtia in
notemic auh ca niquitoa Coyohuaye manechpollo in Nezahualcoyotl, maquitemo inita
in Ixtlilxochitl, auh in itla in cihuacuecuenotl ma zan no yehuatl inpan quicuep
in teoatl in tlachinolli in nopilhuan in teteuctin itlatohuanime auh inin ca
niquitoa tlaxic caqui ca izcatqui in notlatol noconitohua ca nohuian hualitto in
nopilhuan in tlatoque in teteuctin ininpaltinemiz, auh inin mach oc tlallecapil
machoc cuemecapil machoc itla itlal tletictoquillia in Nezahualcoyotl mach
noconmati ceuca tictechhuia in tiquizcaltia in tictlachialtia auh inin tlaxiqui
monitta in nopilhuan in teteuctin in tlatoque in impaltinemiz auh inin
tlaxiccaqui onyez motlal, titlamecatocaz azo ome, anozo ey mocalpixcauh yez, auh
inin izcatquimitl tlaiquech tlan xoconaquilli ø tlanoce xicatexaxaquallo in
huallathuiz azo ca nen omococheltzin : auh inin mopal noconcaquiz tlaxonmohuica.
Auh in onya coyohua niman connonotz in Nezahualcoyotzin quilhuia ca onech
hualnotzca in Azcapotzalco in Tezozomoctli, nopiltze Nezahualcoyotze quilmach
nimitz mictiz izcatquimitl omech macac quilmach moquechtlan nicaquiz nimitz
quech matelloz nimitz atexaxaqualloz, yuhqui inin itlatol in Tezozomoctli, inic
onech nahuati amo zan tehuatl ticmomachiltia mocelloqu{ic}htle, niman ye
conilhuia in Coyohua. Matimomauhti Nezahualcoyotze ca ni conyohua xima ahuilti
mamelelquiquiza ó031 anic cuepillitiuh in Tezozomoctli cani coyohua auh iquac ic
ceppa illo inin coyohua in oncan Azcapotzalco auh inic niman yeno ceppa canaco
in Coyohuahuallihua in Tezozomoctli (fol. 39) ye icoppa quin huallihua
inititlanhuan Tezozomoctli, auh in oacico niman ye quilhuia ø auh Coyohuaye
catech huallihua in Tezozomoctzin quentinemi inic mitznahuati quentitlanemiltia
cuix omochiuh auh niman quimilhui, auh xollotze ca za axcan notech aci ca za
quimonhuicatinemi iniachcauhtotonhuan, ñ42 auh niman yeno ye quitoa inin Coyohua
ye tlacon nahuiltican in quihuicatinemi tlacanaapanoz conquequezacan za‡onen
oatlan on huetz, auh tlanozotlapanco conaah uiltican tla ompa quihual mayahuican
zazonentlapanco paohualhuetz, niman ye connanquilia in Coyohua quimonilhuia ca
ye qualli Xollotze tlaticyeyecocan {azo huel ticchihuazque tlaniquimilhui
tlatlayeyecocan} ø atoconmocaquiltiz icompa yehuel conchihuazque, auh niman ye
ye ic yauh in coyohua niman connotzato in Nezahualcoyotzin, conilhui
Nezahualcoyotze tlaxiccaqui initlatol in Tezozomoctli in onocuel ic nech
hualnahuati quilmach apan comitzque quetzazque ihuan tlapanco
mitzhualmayahuizque con nonotimotlapanhui oyuhqui ininitlatol in Tezozonaoctli,
auh zan yenocuel yuh ompopolihuito initenahuatil Tezozonaoctli. Auh in ye ic
expa in yeno quihualnotza in Coyohua in yehuatl Azcapotzalco Tezozomoctli in
oquihualnotz quilhui. Tlaxihuallauh Coyohuaye tlenmach ticmati ca conimitz ilhui
in titlamecatocaz in momil ihuan in mocalpixcahuan on yezque, auh in paltinemiz
in nopilhuan in teteuctin in tlatoanime, ca ye miecpa in nimitzilhuia, ø auh
niman ye conilhuia in Coyohua in yehuatl in Tezozomoctli. Auh nopiltze, auh
Xolotze manichual mani chualhuica ca za acan huel noconchihua mani can monoma
xicmotlatlatilli inic moyollotzin pachihuiz caonimitz nolhuillica za acan huel
no conchihua in ompa. Niman oncan quito in Tezozomoctli Tezotel tecollotze
chachatze Teuctzintle cihuaxochitze ma zan nican ò032 ma za ihui mayuh mochihua
in oquito in Coyohua, auh niman quito in Tezozomoctli oquic yehuitze in
Chichimeca in tlacallaquizque inocontlatlatique in Tepaneca animan conanazque
quihuicazque azocana quimayahuizque, auh niman quito in Coyohua ca ye qualli
Xolotze, auh inic mochihuaz aoquic onmotlalliz in calli in yehuatl in
Nezahualcoyotl, auh azo quic mitz on motlatlauhtilizque in motlahuan in
chichimeca anenipa conmictia in motlahuan in Tepaneca. ø Auh azo nanaquihui in
motlahuan in Chichimeca inoconmictique, auh niman ye ic yauh in Coyohua in
quinahual notzaz in Nezahualcoyotl in canaz oquinemilitia in oncan motlalliquiuh
coyonqui in calli, auh in oc anocco inoquinotzaco niman conhuicac conexitito
niman ye yauh in quitlapaloz in Tezozomoctli inocaxitito contlapallato in
Tezozomoctli. Auh contlallito in ompa miquiz in Nezahualcoyotzin : auh niman ye
oncallaqui in Chichimeca itlan callaquizque, auh in yeyohua inic onyaque
quinahuati in Nezahualcoyotl in yehuatl Coyohua quilhui nopiltze Nezahualcoyotze
oc nehuatl nicmati in queman nimitzihuaquiuh. (fol. 40)
2 calli, ipan inin xihuitl yaotitlan hualla in xiuhcozcatzin quihualihua in
Itzcohuatzin. ø 3 tochtli, ipan inin xihuitl cenca hueix yaoyotl, ihuan in
yaotlatolli in inhuicpa Tepaneca. Achtopa tepeuhque in Quauhtitlan ipan in
tlatocatia Maxtlaton in Tepanohuayan, ihuan iquac tlatocatia Toltitlan
Epcohuatl, auh Quauhtitlan tlatocatia in Tezozomoctli Tlatilolco tlacateotl
itelpoch, auh iniquac inin Tenuchtitlan yaotitla tlatocatia in Itzcohuatl. Auh
in Tenayocan tlatocati Telitl. Auh in Quauhtitlan cenca huel quimixnamictiaya in
Tepaneca inic quinyaotlaya ipampa ca huel motlahuelcuitique ca in Quauhtitlan
tlatohuani catca Xaltemoctzin quimicti in Tezozomoctli. Auh yequene quinequia in
Tezozomoctli inic ceneipilhuan tlatocatizque Quauhtitlan, auh amo quicelique in
Quauhtitlan calque, oc cenca quihueili in necocoliliztli in nexicoliztli ó032 ic
oncan peuh in yaoyotl 22 xihuitl in mixnamictinenca. Auh in cenca ye mococoltia
ñ43 niman zatepan huel quintocaque in Quauhtitlan calque ihuan quimotecaco in
Tianquiztli, ø ihuan ompa quiquanique in Azcapotzalco ic on oton in aocmo
tlacanamacoya Quauhtitlan ic onmiquani in Azcapotzalco, oc ye ompa tlacanamacoya
in ixquich in icon acico Castillantlaca, auh in ixquich cahuitl manca yaoyotl in
quemanian in cenca quimamanaya Quauhtitlan calque ompa miquaniaya ompa
momaquixtiaya in cocotitlan ihuan in xonacapacoyan, auh cenca miecpa mochihua in
ompa nemaquixtiloya Tehuilloyocan ompa quin mictiaya in Quauhtitlan calque quin
poyomictiaya yequene cequintin in camahuiltiaya in cihua intech acia eta. Auh
yequene cenca miyecpa mochiuh in Tzompanco in Citlaltepec in Otlazpan in ompa
momaquixtiznequia in Quauhtitlancalque ompa quin poyomictique ye oncan in inic
cen moyollitlacoque Quauhtitlan calque tlatohuanime. Auh ca iyocan in
Huehuetocan in cenca tlazotlalloya Quauhtitlan calque in ompa miecpa
momaquixtique, ca iniquac inin manca Tepaneca yaoyotl huel ixquichtia
motzincuepti motlallique in quiyahualotoque Quauhtitlan altepetl in yehuantin
Toltitlan calque Tepozteca Quauhtlaapantlaca Quahuaque Tepotzoteca ø Coyotepeca
Otlazpaneca Citlaltepeca Tzompanca. Auh niman yeyehuantin in Tollan in Apazco
inic cen huey tlalli, ihuan in Xilotepec y Chiyappan, auh niman yeyehuatin inic
mocen Tepaneca itohua mochintin quimixnamictique in altepetl Quauhtitlan. Auh in
yehuatl tlatohuani Maxtlaton mochintin quintlauhti in tlatlacatecca (fol. 41 )
in tlacochcalca in nohuian ipan altepetl omoteneuh quin mamacac chimalli
tlahuiztli inicquin yaotlalhui inic qui yaochihuazque altepetl Quauhtitlan yuh
neltic yuh mochiuh. Auh iniquac in Quauhtitlan in tlatohuani catca in Tezozomoc
Tlatilolco hualla, auh ipanti ipan mochiuh in ò033 huel cacique altepetl
Quauhtitlan in Tepaneca, iquac yequene conzacamoco inin tianquiz Quauhtitlan
calque, ihuan conmetecaco, ihuan quitlecahuico inin Teocal. Auh in ye iquac in
cacique in altepetl in Tepaneca in Quauhtitlan, ihuan huel miequintin in
mamaltin axihuaque huicoque in Azcapotzalco. Auh ca miequin in mictilloque in
Quauhtitlan calque, auh yequene miyeque in malquixtiltin mochiuhque in amo
micque, ø ye iquac inin oaxihuac altepetl Quauhtitlan nappohual ilhuitl in
tetlayecoltique Quauhtitlan calque in ompa tepanohuayan. Auh in in tlacallaquil
mochiuh zan oppa in quicahuato ic ceppa iniquac axihuac in altepetl ic oppa
iniquac nappohualtique. Auh in quicallaquiaya zan yehuatl in aya cecencotontin
cecemolicpitl tetehuitl ipan pohuia eta. Auh in iquac inin axihuac altepetl
Quauhtitlan iquac in tlatohuani Tezozomoctli ompa momaquixtito in ompa cincoc
Huehuetocan. Auh iniquac in ompa pehualloc altepetl, niman qui nonotzato
quicaquiltito in Quauhtitlancalque, auh in oquicac in ca opoliuh inoaxihuac
altepetl Quauhtitlan amo cenca pachihuia iniyollo iquac itlan nenca itoca
Cohuatequitl, ihuan Tehuillacatzin niman quin hualtitlan inic pachihui quiuh
inin yollo in quenin omochiuh ompa huallehuaque in cincoc niman tlachia co
caomicohuac ihuan miec in ohuicoque in mamaltin ihuan yehuantin nemi in ø
Tepaneca in Toltitlancalque in oncan tecpan huexacalco, auh zan niman huel iquac
quicaquiltito in tlatohuani Tezozomoctli quititlanhuan in ca nelli oaxihuac
altepetl Quauhtitlan, auh iniquac oquicac in tlatohuani Tezozomoctli, niman
chocac tlaocox quin huallihua initlan onoca Quauhtitlan calque. ñ44 Ye ipan in
in ey tochtli niman in Tezozomoctli in Quauhtitlan tlatohuani ompeuh niman ic ya
quihuicaque in itetlan nencahuan cohuatequitl {Tehuillacatzin zan otlica
quihualtitlan in coatequitl} in quito itlatzin notechmonequi ic tetech nonaciz
in Mexico xiquimilhui in tocolhuan ó033 intachcahuan ic quihualnahualihua, auh
in ye onacitiuh Atzompan qui nahuati in Tehuillacatzin quilhui
xiqualmonamiquilli in tocol cohuatequitl nican atzompan nopan amaciquihui
hualpeuh in Tehuillacatzin za ycel concauh in tlatohuani Tezozomoctli. (fol. 42)
Ye oncan in ipan in xihuitl oncan in Atzompan monomatca micti mopa iti in
tlatohuani Tezozomoctli in Quauhtitlan tlatohuani catca ø ipampa momicti in ipan
on mantia Quauhtitlan calcayotl. Auh inic cenca huel momauhti inic monomatca
micti ca huel mochi quitlatique quitlacahuique /inic qui yaoyahualloque/
ininteocal inizacatzonyo catca, aic ceppa yuh mochihuaya ca quiniyopa cenca huel
quicentlatalhuique inic qui yaoyahualloque in altepetl Quauhtitlan ca in
yehuatin in Tepaneca in Quauhtlaapantlaca oncan mohuitico in Chianquac auh
tlatlecahuico zacacaltitlan, auh in yehuantin Tepotzoteca oncan tlatlecahuico in
tlacocouhcan huel quixinique in altepetl in momatia Tezozomoctli ca zan niman
aoquic ceppa yez in Quauhtitlan caoqui yayahuallo iniyaouh in izqui altepetl
omoteneuh, tlacpac yehuatl ipampa inin monomatca micti in Tezozomoctli.
Auh in zatepan ino Achitzin in yollo motlalli Quauhtitlan calque, niman ye oncan
on motlatocatique cenca huey nemachiliztica quitlatocatlallique initoca
Tecocohuatzin Chichimecapilli oncan in huexocolco tecpan in quitlatocapixque
oncan motlatocazauh, auh yequene amo quimochiltique in Azcapotzalco tlatohuani
initoca Maxtlaton ø zan yehuantin qui matque in Mexica Tenochca, ihuan yehuantin
quin namiquia, auh inoc motlatocazahuaya mohuexotzin cachichiuhtinenca inic
mozahuaya, ihuan iquauhquetzal contlaliaya, ihuan Cuetlaxtlailcatia tzolli inic
moque ilpiaya ihuan ixmapan tlachnacoch ihuan iquauhtenteuh in quimama
itenzacahuicol icueppa yahualolcozqui iztaccanahuac, ihuan iztacmaxtlatl initech
quitlaliaya, auh xoyolticuecuex ò034 Cuetlaxmecayo ihuan itzapotopil, ø auh
inipillohuan initiacahuan ceceyacayuh mochichihuaya mochintin chichiquiltopilli
maquauhtopilli in quitquitinemia Huexotzinca, ipan moquixtitinenca in oncan
tecpan ic nenca mo Huexotzinca notzaya.
Auh inic yuh mochihuin ca ipampa ye oncatca in teuctlatolli in teuc nenonotzalli
in quenin monequi yaochihualoz in tepanecatl : aocmo zan nen iniuhqui ipan
moquixtiaya in Chichimeca Quauhtitlan calque in mohuexotzinca chichiuhtinenca
yuh catca inyollo in Mexica ihuan in cequintin Acolhuaque quimatix, auh yequene
ca cenca otlaellelaxitique in Tepaneca ca cenca mieccan in otetla ca mictique
inoc yehuatl Tezozomoctli, ihuan initelpoch in Maxtlaton quintlatzontequillique
miequintin tlatoque inic micque. Ca itencopa inic Colhuacan tlatohuani
Nauhyotzin quimicti in Tezozomoctli == Ihuan no quimicti in Tetzcoco tlatohuani
(fol. 43) Huehue Ixtlilxochitzin, yhuan yehuatl quimicti Pichacatzin teuctli
Cuitlahuac ticic tlatohuani, ihuan yehuatl quimicti in Tlatilolco tlatohuani
Tlacateotzin, ihuan yehuatl quimicti ñ45 in Quauhtitlan tlatohuani Huehue
Xaltemoctzin, ø ihuan yehuatl quimicti in Tenochtitlan tlatohuani catca in itoca
Chimalpopocatzin, tlatzontec in Maxtlaton ; ihuan quimicti in Tlatilolco
Quauhtlatohuatzin tlatzontec in Maxtlaton. Auh quichololti in Tetzcoco
tlatohuani Nezahualcoyotzin ihuan miyeque inipillohuan intlatocayohuan
ininhuantin namicque inyuh omito inipan cecencamatl xiuhtlapohualli. Auh iniquac
inin ye tlatocat tinemi yaotitlan in tlatohuani Tecocohuatzin no yuh yaotitlan
tlatocati in Tenochtitlan Itzcohuatzin, auh in yehuantinin in tlatohuanime niman
inoquitzotecque inic yaochihuallozque in Tepaneca, niman tlaihuaque tlatitlanque
in Huexotzinco inic quitoto inin teca necacayahualiz Tepanecatl, eta. Ihuan
quitoto ó034 inic cetzin acatzintli centetl tetzintli, ipan quichihuaquihui inin
coton cahuan inin huilteccayohuan in Mexica in Quauhtitlan calque, ihuan in
Acolhuaque. eta. Auh iniquac in tlatohuani catca in ompa Huexotzinco
Tenocellotzin, iquac Chiauhtzinco tlatolloyan catca. Ca yuh mitoa in ompa ic
tlamanca Huexotzinco miquanitinenca in tlatocayotl excan quizaya in ic
miquaniaya. ø Auh in ye iquac in achtopa tlaihua in Maxtlaton in Azcapotzalco
tlatohuani catca quitoto in Huexotzinco inic palehuilozque yaoyotica, quitquique
chalchiuhcozcatl miec, ihuan chimalli tlahuiztli eta. Noquitoto in Chalco ihuan
Chiappan nohuian quicacahuato in Chalchiuhcozcatl, eta. Auh mitoa motenehua in
yehuatl tlatohuani Huexotzinco quipacca celi inintla itlaniliz ihuan niman ompa
quintlallique quin chiazque in Huexotzinca inic quin hual in canazque, auh inin
titlantin yehuantin ititlanhuani Maxtlaton in quinyacan itoca Chalchiuh. Auh in
Quauhtitlan tlatohuani Tecocohuatzin niman no ic tlaihua in Huexotzinco inqui
tlatlauhtito in tlatohuanin Tenocellotzin, ø auh inititlanhuan mochiuhque
iniachcahuan i Quauhtitlan calque in quimihua Huexotzinco. Inic ce
Teuctlamacazqui Tequixquinahnac chane Chichanitzin, inic ome Tziuhcohuatzin
nepantla tochuehuetzin : inic ey Cohuatzin Chalmecapan chane : inic nahui
tlacochcalcatl Callaxochitl atempan Huauhtlan chane : auh quin yehuantinin in
ititlahuan tlatohuani Quauhtitlan in oacito Huexotzinco in (fol. 44)
omoteneuhque motocayotique, auh yequene Choquizpan tlatlatlauhtique, auh amo
cencatle maitlatlazotli inin tlatlapalohuaya ic amo tleipan ittoque auh yequene
ompa ilpilloque miquizquia eta. Auh iniquac inin yenemi in ye mitoa
inotlatolli, niman tlanahuati in tlatohuani Tecocolhuatzin inic mochitlacatl in
tehuayolque quimilhui tihui in malquixtiltin in ompa nemi Azcapotzalco : inic
mochintin ne matca quizazque : pacca quimilhuizque in tlacahuaque in oc onaci
quihui inin chachan, yuh mochiuh yuh neltic, mochintin anoto in mamaltin catca,
auh yequene in cenca ‡a cencatca ø mochintin cen cholloque in amo macahualloya,
ò035 auh niman in zatepan hualla ihua in Maxtlaton, inic qui manazque mamaltin
tlatlacotin, auh in titlantin oncan in Huexocalco tecpan mochintin cecen
mequintzin quauhtetzotzonaya in teccalco huitzoctli inipan qui montzitzinaquiaya
ipan cacate tlayahuallotoque izquitlamantique in titlantin mochintin yuh
mictilloque : in quintzin quauhtetzotzonque yehuatl in cenca yequene ic
motequipachoque in Tepaneca eta. ñ46 Auh in zatepan niman ontlayohuaque in
Tlatilolca in ompa Huexotzinco inic quitlatlauhtito in tlatohuani Tenocelotzin,
auh yehuantinin in Mexica Tlatilolca quitoto quinextito in quenin cenca
otecamohuiltique in Tepaneca ihuan inic cenca omoyehuatocaque inic miyeque oquin
mictique tlatohuanime. Auh yequene no cenca tlazotli in Chalchiuh in maquizquit
quique ihuan chimalli tlahuiztli inin tetlapallohuaya mochiuh eta. Auh iniquac
in huelquimatia in ca ompa nemi in Nezahualcoyotzin ø in quichololti Maxtlaton
itatzin initoca Tezozomoctli ic niman quinotzque inic ihuan tlatoz inimixpan
Huexotzinca, auh in Nezahualcoyotzin oc cenca mellahuac inic tlanonotz :
itzinecan quipehualti inyuh teca omoca yauhtinin Tezozomoctli : auh yenocuel no
yuh nemiznequi initelpoch initoca Maxtlaton eta. Niman ye oncan in cenca huel
motlac inin tlatlacol Tepaneca, ic niman notzalloque in Quauhtitlan calque
inomotocateneuhque no yehuantin tlaneltilique, ihuan tlatlatlauhtique in ica
tlacamecayotica miximati in Qauhtitlan calque ihuan ica inmitl ihuan ininteuh
initoca. Mixcohuatl mochi oncan quitoque ihuan yuh quitoque ca in Tepaneca amo
inhuanpohuan ca tematlatl in intlatqui, ø auh yequene quitoque ca amo
quimiximati ca ce ininteouh initoca Cuecuex : amo in neneuhcahuan ye oncan
intzontec inic oppa mictilloque : in Tepaneca teixpan, ihuan oncan in icxitlan
in inteouh Huexotzinca in oncan icac Camaxtle oncan imixpan Quauhcoxtica
{Quauhcaxtica} con mamanaco in itztli inic oncan ic tetecoque. Auh (fol. 45) in
yehuantin in tlatilolcatitlantin in ompa huiya Huexotzinco za mochintin Amaxac
calque ó035 Inic ce Cuachayatzin, ihuan Atepocatzin, Tecatlatohuatzin
Callatlaxcaltzin, in yehuantinin quicennotz in Nezahualcoyotzin ihuan quimilhui
inic {no} ompa yazque tlanonotzatihui in tliliuhquitepec in atlancatepec ihuan
Tlaxcallan ø mochiuh quinextitihui inin nepohualiz Tepaneca yuh neltic yuh
mochiuh quin yacantinen in Nezahualcoyotzin. Auh ic niman nenonotzalloc inic
huallazque yaoqui inquihui in Huexotzinca in Tlaxcalteca in Tlilliuhquitepeca ca
in yehuatl in Nezahualcoyotzin huel quiximatia in Tlilliuhquitepeca in
Atlauhcatepectlaca in Tlaxcalteca in Huexotzinca ic cenca huel neltococ in
itlatol inic yehuantin yaochihualozque Tepaneca ipampa in motlalli nenonotzalli
yuh mito ca monequi itla ic mo machiotizque in Quauhtitlancalque, ihuan in
Acolhuaqne ihuan in Mexica ipampa inic amo cequintin tlanehuilozque mictillozque
ic mitoca monequi mitzoquihuazque ihuan zacamecatica mo quailpozque inic
ittozque ihuan quimiximatizque ca inic nihuan ca quin pallehuico. Auh iniquac
otzontec inic huallazque Huexotzinca Tlaxalteca, eta. Auh {achtopa}
tepahuallihualloque in Tlatilolca in Quauhtitlan calque ø omitoca ompa
mictilloque in Tepaneca tetecoque. Auh in zatepan quizato inititlanhuan
Itzcohuatzin za itotoca ca mochiuh in yaotlatolli ca ye iquac otzontec omito
inic pehualozque Tepaneca.
Inipan 3 tochtli ipantic iniquac quizaco in Nezahualcoyotzin in quihualhuicaque
Huexotzinca, Tlaxcalteca, ihuan Chalca ye iquac inin Nezahualcoyotzin huel ompa
quin mattia inompa izquican tlatlatocatia in ipilhuan Tezozomoctli izquican
tepehualloco. Inic hualla, inic quizaco in Nezahualcoyotzin ompa hualquiz in
Chalco niman achtopa hualteyacantia in Tetzcoco, ñ47 Cohuatlichan yancuican
achtopa oncan tepehualoc iquac oncan tlatocatia Quetzalmaquiztli ino onmic
Ixoccan Huexotla iquac oncan tlatocatia Quappiyon in on mictilloc, niman ic
excan tepehualloc oncan in Acolman iquac oncan tlatocatia Teyolocohuatzin. Auh
inic nauhcan tepehualloc ò036 Toltitlan iquac oncan tlatocatia Epcohuatl, ø
ipaninin oncan acico Nezahualcoyotzin, ihuan Huexotzinca, Tlaxcalteca, Chalca
ipan cemilhuitonalli ce tecpatl in ollinque Toltitlan calque, auh ye oncan in in
tlatohuani Tecocohuatzin cetica iichpochtzin axihuac malli mochiuh ompa in
Toltitlan cihuapiltiti catca icihuauhcatca in tlatohuani Epcohuatl. Auh in
yehuatl cihuapilli achtopa iniquac opeuh yaoyotl ca yeyuh catca iyollo in
omocemitto pollihuizque Tepaneca, ihuan no yehuatl huelineltica quihualitohuaya
in tlein (fol. 46) quitohuaya Toltitlancalque in mochipa iquac yaotlatohuaya
quihualcaquiltiaya in tlatohuani Tecocohuatzin : auh ipampa in opeuh yaoyotl in
yequenin tlachiaya caicpac tlecoc in tlacatecollocalli Toltitlan, niman yehuatl
in cihuapilli inomatca quitlati quitlecahui in izacatzonyo tlacatecollocalli
eta. Auh in ye namoyallo in ye axihua mamaltin no tehuan malli mochiuh axihuac ø
Cacique Chalca, auh niman ye quihuicoya auh quimilhui in tlamani ac yehuatzin in
nican micatilticac Quetzalpatzactli in on aquia ilhuiloc ca yehuatzin in
tlatohuani Tenocelotzin quimilhui maoc nicnotlapalhui, niman quitlapallo, auh ye
inin quilhui totecuyo canehuatl ca nimohueltihuatzin, ca notatzin in tlacatl in
tlatohuani Tecocohuatzin Quauhtitlan nican nech hualmocahuilli otonehuac
ochichinacac in iyollo ininacayo eta. tlanahuati in tlatohuani Tenocelotl
Huexotzinco inic cahualoz yuh mochiuh.
Auh niman yeyauh in altepetl Toltitlan quinquixtito Cuitlachtepec temacpalco :
iquac tlatocatia Tellitl in Tenayocan quimololotihui in quintoca, auh niman
quimaxitito in Azcapotzalco iquac oncan tlatocatia in Maxtlaton, ø auh in ye ic
chicuaceccan tlalpoliuh Coyohuacan, ic chicoccan tlalpoliuh Xochimilco iquac
oncan tlatocatia Tepanquizqui, auh in izquicanin tlalpoliuh nohuian yehuantin
tlatocatia in ipilhuan Tezozomoctli in tlatohuani catca Azcapotzalco, auh huel
quimatia in tlatohuani catca Nezahualcoyotzin inic inca motzoncuic caqui micti
in itatzin Tezozomoctli in itoca catca Huehue Ixtlilxochitl. ó036 Inin mochiuh
yaoyotl yehuantin tlatohuanime quitoque quichiuhque ø Itzcohuatzin,
Tecocohuatzin Quauhtitlan Nezahualcoyotzin Tetzcoco, Tenocellotzin Huexotzinco
iquac in oncan yaomic in Colhuacan tlatohuani Acoltzin quimictique in Tepaneca,
auh ye iquac inin Xochimilco cehuito yaoyotl zan cemilhuitl inquitocaque in
Tepaneca, inic ompa quimaxitito tonan ixillan ihuan atl Tepachiuhcan,
Quauhximalpan ompa nauhxitito in Tepaneca in Toltitlan, Tenayocan, Azcapotzalco,
Tlacopan, Coyohuacan, auh cequi xochimilca eta. Auh no ica peuh in yaoyotl in
Tetzcoca Cohuatlychan, Huexotla, Acolman zan quexquichtin in micque.
Auh ye iquac in in Quauhtitlan cocoton, inic nauhcan catca altepetl in
ihuihuical mochiuhti catca, oncan in xitin in itlatecpan catca ñ48 Huehue
Xaltemoctzin in quitlatlallitia Tequixquinahuacan ihuicalcatca Tepoxacco
Tzompanco, Chalmacapan ihuical catca Quauhtlaapan, Citlaltepec, nepantla
ihuicalcatca Tepotzotlan, Huehuetocan. Atempan ihuicalcatca Coyotepec Otlazpan
oye oncan in inonquiz yaoyotl quilnamic (fol. 47) in Quauhtitlan tlatohuani
catca yeipan iniquac tlatocat ø Ayactlacatzin oyuh onmomiquilli in Tecocohuatzin
quilnamic. Auh quichiuh in tlatohuani in ipampa iquallan, ihuan inic motzoncuic
inic oyaoyahualoloca altepetl Quauhtitlan, niman quixexello in tlalli qui
temacac qui tetlauhti iniquac tlaltech tlaliloco altepetl Quauhtitlan calcayotl
inipampa yaoyotl inic tlatlauhtilloco eta. Auh in qui xexello tlalli Tzompanco
Citlaltepec, za iyo conmotonalti in ipan icaca in teocal Citlaltepeca
conmotechti in tlalli huel inomatca in tlatohuanicatca Ayactlacatzin ihuan
titlantin in tlalxotlaco Tenochca Tlatilolca, auh niman onmoxotlac in Otlazpan,
auh zatepan moxotlac in Tepoxacco in Tehuiloyocan ye oncan peuh inic cohuatlalli
mochiuh in izquican omopouh tlaxotlaloc ø ypampa in yehuantin Huehuetocameca
cenca quintlazotlaya in Quauhtitlancalque iniquac ompa momaquixtiaya inipan ic
manca ò037 yaoyotl cenca quinpalehuiaya ca huel icallitic ipan quimatia in
Quauhtitlan calque. Izcatqui in oca {ocacoca} cuicatl inic poliuhque Tepaneca.
Inipan ei tochtli iccoppa quimixnamicti in Tepanecatl in Mexicatl achtopa matlac
xihuitl omome inic otetlayecoltique Tepaneca in ompa Tenochtitlan ipan ce acatl
quinpeuhca iquac zan oc achiton iniquauhtlal contlallica Mexitin. Auh ipanin in
ey tochtli in hueyx iniquauhtlal Mexiti in oncan Tepanohuayan yehuantin ic
tlaneltilia inin Colhuaque inin tlatolli. Auh ihuan quitoa in Colhuaque ca ipan
nahui tochtli pehualloque in Xochimilca quinpeuh Nezahualcoyotzin iquac in
motlatocatlalli.
ø Auh inomito in omopouh ey tochtli xihuitl inipan pehualloque Tepaneca, no
iquac pehualloque Quauhnahuaca, ihuan Xaltocameca quin peuhque Nezahualcoyotzin,
ihuan Itzcohuatzin, ihuan Tecocohuatzin Quauhtitlan.
4 acatl, inipan in xihuitl ipan motlatocatlalli in Nezahualcoyotzin oncan in
Mexico.
Auh ‡an no ipan inin xihuitl ipan Izcalli iniquac huey ilhuitl quichihuaya
Quauhtitlancalque in nohuian hualhuilohuaya altepepan, iquac in yehuantin
Toltitlancalque, niman ompa yaque in Cuahuacan ø quitlatlauhtito in Cuahuacan
tlatohuani Xochitlcozauhqui quilhuito inic pehualozque Quauhtitlancalque ipampa
ca amo innemechpan, ca inilhuiuh quiza, auh quintlahuelcaquilli in Cuahuacan
tlatohuani, niman yaonato inic pehualozque Quauhtitlancalque : auh niman
huallehuaque in yaotico Quauhtitlan. Auh zan no yehuantin in Toltitlan calque
Ahuacatitlan chaneque quicaquiltico quinonotzaco in Quauhtitlan tlatohuani
Tecocohuatzin, niman iquac quimontepialti in Toltitlan calque amo yazque intlaca
moneltiz inin (fol. 48) tlatolmiquizque. Auh zan niman huel iquac neltic
huallaque in yaoquizaco Cuahuaque Tepaneca, auh cenca huel nemachiliztica
quintlachichihuilique ñ49 inic mochintin nican axihuaque mamaltin mo ca calque
ó037 in ipan ilhuitl inca ilhuitl quiz, auh niman in yehuantin Ahuacatitlan
chaneque, quin tlaltechtlalli in tlatohuani Quauhtitlan quin macac inic chan
inic oncan nemizque eta. ø Ihuan nahuatilloque inic aocmo ica ceppa
quimixnamictiz nequizque in altepetl Quauhtitlan.
In ipan xihuitl 4 acatl. ipan yaotlato in tlatohuani Itzcohuatzin Tenochtitlan,
ipan in ayamo huel onixneci, iniquac ca yaotitla in motlatocatlalli, auh in qui
yaotlatalhui yehuantin in Cuitlahuaca inic quinpehuaz, zanoc quin mixcahui yaya
in Tenochcatl ye xihuitl in quin yaotlac amo huel quichiuh zan on moxiuhtlati.
Auh zan no ipanin in xihuitl 4 acatl inipan altepetl Quauhtitlan monecuillo
miquani in atoyatl inic ompa callaqui Temilco huexocaltitlan altepeyolloco in
quizaya : auh inic miquani miecpa mochiuh inic atocohuac ihuan miecpa ic
xixitiniya in calli inicuac tentihuia atl, auh in yequene iquac inin miquani
Atoyatl iquac in ye oncan Toltitlan macuiltecpantli in xitin calli, in
calcahualli ø in aocac ocatca mochiatococ in calli, ica intlanequiliz in
Quauhtitlan calque, iquac Quauhximalpan onoca in Tepaneca in Toltitlan calque,
auh niman in zatepan in oyelelquiz in tlatohuani Tecocohuitzin, niman tlanahuati
inic atatacoc in ompa monecuilo atoyatl in axcan oncan icac on xihuitl in
atatacoc zatepan motzauc in atl.
5 tecpatl, ipan inin xihuitl huel hual ixnez in Tenochtitlan tlatohuani
Itzcohuatzin inic nohuian tlatocat inipan ahuacan tepehuacan tlatohuanime oncan
in cen manca ompeuh in imahuayo Mexicatl Tenochcatl eta.
6 calli, ipan inin xihuitl in omotlallito Tetzcoco in tlatohuani
Nezahualcoyotzin oncan onehuac in Tenochtitlan contlatocatlalli in Itzcohuatzin
mazo ihui yaotitlan motlatocatlallique oncan Tenochtitlan quin ipan in xihuitl
conpachoto in altepetl Tetzcoco.
Inipan in xihuitl 6 calli, ipan hualtotocoque in Tepaneca in ompa Tonanitlan,
ihuan Quauhximalpan, ihuan ò038 atltepachiuhcan inic ompa onocca nauhxiuhtito, ø
achto mocnomatico ixpan quitlatlauhtico in tlatohuani Tecocohuatzin, ihuan in
tlatoque pipiltin Quauhtitlan calque. Auh in zatepan quin celique inic
huallazque inic oncan motlalizque Toltitlan inimaltepepan. Ihuan
cemixnahuatilloque in tlao occeppa ixco ehuazque altepetl Quauhtitlan, niman
aocmo tlaocolilozque eta. Y contlallicoto in Toltitlan. Auh niman in tlatohuani
Tecocohuatzin, quintequimacac in Toltitlan calque, inic yehuantin quitzaquato in
atoyatl in ompa quitocayotiaya Tepolnexco : ica huapantli in quitzaquato amo
ixtlapal zan eehuatemi in apanco in quahuitl zan quitotoca temi in apantli inic
huel cenmayan camo tzauc inic miquani atl in monecuillo inic axcan ompa callaqui
atoyatl in ompa Citlaltepec.
Ipan in in xihuitl 6 calli momiquilli in Quauhtitlan tlatohuanicatca
Tecocohuatzin, zan nauhxihuitl in tlatocat, on can in Quauhtla Huexocolco
Ayactlacatzin {tlatocat}.
7 tochtli, ipan inin xihuitl nechicontochhuilloc mayanalloc, ø ñ50 no (fol. 49)
yquac motlatocatlalli in tlatohuani Quauhtitlan in itoca Ayactlacatzin
Xaquinteuctli oncan in Quauhtla huexocolco tlatocat ca omito in iuhca
itlacatiliz inic itoca Ayactlacatl. Inipan in xihuitl 7. tochtli ipan occeppa
yaotlato in Itzcohuatzin Tenochtitlan inic quinpehuaz Cuitlahuaca quimonnotz in
Tetzcoca, auh in xihuitl zan quihuallaztoca amo hual moquetzaya in Tetzcocatl,
auh in iquac in ye miec miqui Mexicatl iniquac huallollin in Tetzcocatl, ye ompa
huallicatia in Mexico ipan in tlatocatia Tezozomoctzin in Cuitlahuac zan
neneuhqui inintlahuiz ananacaztli, zan mananacaz namicque in Cuitlahuaca ihuan
Tetzcoca.
8 acatl, ipan in in xihuitl hualcallacque in Cuitlahuaca inic mo Mexica
pouhcatoca, atl. Inipan in 8 acatl xihuitl yequene ipan cen maya omotzauc in
Atoyatl inic ye Citlaltepecpa callaqui ø omocenyectillin in apantli in acallotli
chicon xihuitl in huel qualtix acallotli, ihuan in huelhuac calla icaca
acallotli in axcan motocayotia Aytictli ye miltitoc. ó038 In ipan xihuitl 8
acatl ipan in in motlallique in axcan in moxaltocameca itoa Acolhuantlaca
Colhuaque, Tenochca ihuan Otomi zan tlacanechicoltin, auh aictlatocaiotl
omotlalli in ixquich ica inic itech huallaci inic huallaque Españoles, iquac cen
manyan poliuh in tlatocayotl inic xitinque Xaltocameca, in quin peuhque
Quauhtitlan calque, inic callacque Metztitlan, ihuan Tlaxcallan, auh in oyuh
Xitinque Xaltocameca cempohual xihuitl on matlactli ozce in cactimanca in ayac
onoca Xaltocan. Auh yequene zatecamman miquanica in Xaltocameca ye ompa in
Xitinque eta. ø In ipan in xihuitl 8 acatl, zan no ipan in quimachiotico
Mexicatlalli in Tenochca, ihuan in Tlatilolca in oncan Toltepec, Tepeyacac,
ihuan quimachiotique in omitoaya Tlatilolca atl yehuatl in quachilco in
quiquaxochnamiqui tlachcuicalco ihuan tozquen itlal.
Ipan in xihuitl Xochilhuitica chicome xochitl in oquetzanetoticoya. (7 dias)
yaoyotl quitlanilito in Itzcohuatzin in Ecatepeca quitoto ca omochimalli
quixnequi in Quauhtitlan calque quihuelcac in Itzcoatzin 80 itlapepenhuan quin
huallihua tlapiaco eta. Tenextlica quinmopachihuico in Quauhtitlan calque eta.
9. tecpatl, 10 calli, ipanin in xihuitl in momanato yaoyotl in ompa acito Chalco
Atenco Tlacochcalco in yaoyuh Mexica ø 43 xiuhtica in ompa acito Chalca yaoyotl.
11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl, ipaninin xihuitl in momiquilli in Tenochtitlan
tlatohuani Itzcohuatzin, auh niman on motlatocatlalli in Tenochtitlan tlatohuani
huehue Moteuczomatzin Ilhuicaminatzin.
Auh zan no ipan inin xihuitl in motlatocatlalli in Colhuacan tlatohuani
Xillomantzin yeyuh matlac xihuitl ozce in omic in tlatohuani catca Colhuacan
initoca Acoltzin, iniquac motlatocatlalli ye itlamian in 13 tecpatl xihuitl.
Ce calli, ipan in in xihuitl mixnamicque moyaochiuhque in Cuitlahuaca zan
monetechhuique monamicque, atenchicalque iquac ñ51 oncan tlatocatia Acolmiztli,
ipan in mochiuh cemilhuitonalli 4 Itzcuintli iniquac in yaoyotl mani in Chalco
ò039 ompa yaotito in ticica Cuitlahuaca, iquac tlatocati Tezozomoctli
izacontlachialli in Atenchicalcatl quitoca yaotito in Chalco y ticicatl in
huallaz on ocompollo in cihuatl in piltontli, niman (fol. 50) quipehualti in
iyaoyuh Acolmiztli, ø niman ye micalli quin namiqui in ticica ca iyoque
pipiltotontin, ihuan huehuentoton, auh in huallaque in ticica in oyaotito
Chalco, ocalacque in inchan in Atenchicalque omotlallito niman ic otlaihua in
Tezozomoctli in ompa Atenchicalcan quito xoconilhuitin in Acolmiztli tleicayucan
nech ichtacapolloz nequi. Auh inin quin macuilli huel titomana mahuellon
mochichihua ca ye huel non mochihua in niti‡acatl, auh quin caquiltito in
atenchicalque, auh niman in ihuip tlayoc mochiuh zan moyohualpollo in
Atenchicalqui, iquac huallathuic ipan 6 malinalli tonalli, ompa miquanique in
Itztapallapan in illamatoton in huehuentoton, in pipiltotontin in tlapallihui
ipan ic omilhuitique 7 acatl tonalli. Auh niman yaque qui nonotzato in
Moteuczomatzin huehue yuhquilhuitoca oquicauhque in imaltepeuh ø in tlanonotzato
itoca quauhtlatohua quilhuito nopiltzintzine tlatohuanie ca otechhualpeuh in
nocoton ca in ticicatl ca axcan yecuel icomilhuitl in oncan monoltito
Itztapallapan in momacehualtzin nopiltzintzine in axcan ca octley in quimoqualti
yanica zan mochiquihual mocahuillitiquiz inicintzin. Auh in axcan azo titech
mocahuilitiuh, ca izcatqui timitztomaquiliya totepetzin in tatenchicalque, auh
niman quin notz inipilhuan in Moteuczomatzin inic ce citlalcohuatzin
tlacochcalcatl ihuan iquehuacatzin tlacateccatl quimilhui xihualhuian in
anteteuctin in anpipiltin ca izcatqui intechmaca initepeuh in atenchicalqui, auh
inin intlato connotza can in acollihua can mach achi intictomacazque, auh inin
mazan tehuantin in ti Mexica, ihuan Tlatilolca, ihuan tonauhteuc,
Mexicatzincatl, Colhuacatl, Itztapallapanecatl m zan tiyoque toconcallaquitin
inichan atenchicalqui : ø ipan in nenonotzalloc 8 ocellotl tonalli, auh inipan 9
quauhtli tonalli, ipan in callaquito ichan in Atenchicalqui iquac quitlatito
ininteocal Cuitlahuaca inical mixcoatl Diablo, iquac Mexicatzinco yaocuixtli in
achto tlecotihuetz in icpac ó039 Mixcoatl in quicuito itzpapalotl inaxyo in
mitoaya tlaquimilolli eta. Omein quetzal otlatl ic temiya : auh niman ye
quilhuiya in Tezozomoctli in Citlalcohuatzin Tenochtitlan ihuan in Iquehuatzin,
ihuan Axicyotzin, ihuan Tenamaztzin, quilhuique Tezozomoctze : ca otlatlac in
Mixcoatl in Xocoyotl, ca nel aocmo tocon cuic in mitl in chimalli, auh inin
canotictecac in mixcoatl tichuicazque xitechmaca. Auh niman quito in
Tezozomoctli ticic tlatohuani, auh in ye nictemaca in mixcoatl quenin quin
chihuazque in nopilhuan in huecauh yez. ø Auh inic zan yehuatl quin
hualtehuicaltique inixiptla Diablo teuhcatl ticic teotl catca ompa pialloya
initocayocan tepixtloco, oyehuatli in quihualhuicaque Mexica yehuatl inonoca
Tenochtitlan in oncan mitoaya Mixcoatepec, amo nelli yehuatl ixiptla in mitoaya
Camaxtle Mixcohuatl, ca zan yehuatl initoca teohcatl ‡an noyuhqui inin
nechichihual in Mixcohuatl, zan no yuh ipan quittaque in Mexica in momatque
azonelli yehuatl ca zan ic inca necayahualloc in Mexica in mochiuh in ye 104
xihuitl. ñ52
ø Inipan (fol. 51) ce calli ipan poliuhque Oztoticpactlaca, iquac oncan
tlatocati Cuetzpalli quinpolloque Huexotzinca, iquac Huexotzinco tlatocati
Tenocelotl, ihuan no yehuantin Tepeyacahuaque, iquac ompa tlatocati
Chiauhcohuatl in Tepeyacac.
2 tochtli, 3 acatl, ipanin mic in Chalco tlatohuani Caltzinteuctli Temiztzin,
niman on motlatocatlalli Tlaltzin teuctli in tlatocat 24 xihuitl. Ipanin in
Xaltocameca huallaque motlalico in ixpan in Ayactlacatzin inic tequimacoque
Mexica tequitizque, eta.
4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, ipan in tlatlali in Xomotzin Colhuacan inipampa
intlal. 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, ø ipan inin xihuitl
huetz cepayahuitl centlanquatl macuililhuitl in huetzi. 12 tecpatl, 13 calli.
1 tochtli, ipan in in necetochhuiloc iniquac in Quauhtenampan manca in Chalca
yaoyotl, ic mocauhca aocmo neyaochihualloya, auh exihuitl in mayanalloc aoctle
mochihuaya ò040 in tonacayotl. Auh inipan in xihuitl ce tochtli no iquac ipan
tlamachixti in Nezahualcoyotzin incanin icaz iteocal tetzcotzinco ø
hualmotlaliaya inic quinemiliyaya auh in ohuelquittac quipehualti inteocal 13
xihuitl in yecahuito ipan 1 acatl xihuitl inpan huetzito ompa mocaquiztiliz in
itolloca.
2 acatl, inipan in oncan yancuican quitetzontlalli Nezahualcoyotzin iteocal, no
ipan in toxiuhmolpilli iquac ic oxihuitl mayanalloc cenca hueix mayanalliztli. 3
tecpatl, ipan mochiuh huauhtli zan moch ein qualloya ic micohuaya oncan in
icexihuitl in mayanalloc in icuilliuhticate yuhquin tlaca ø in quin
quatzopillome ihuan cocoyo.
4 calli, 5 tochtli, ipan inin xihuitl yaotlato in Huehue Moteuczomatzin inic
yaoquixohuato tepehualloto, Cohuayxtlahuacan, ø iniquac in oncan tlatocatia huey
tlatohuani itoca Atonal, oncan qui cemitaya innohuian anahuac tlacallaquilli,
auh inin Atonal yuh mitoa caoc in piltzin in tolteca catca, oncan chane catca in
Toltitlan Tamazolac oncan ehuac in ic quizque Tolteca iniquac xitinque, auh
mitoa iniquac omic Atonal niman anoc inicihuauhcatca cenca huey hualhuicoc in
Mexico Tenochtitlan, auh in tlatohuani Moteuczoma itlan yaznequia itech
aciznequia zan zotlahuac, auh amo itech acic, ø auh mitoa inic cihuatl inimaxac
chalchihuitl tlacanahualli initepillixquac onoc eta. Auh niman occeppa quihua in
tlatohuani huehue Moteuczoma, inic yehuatl ompa quinechicohuaya in cen nohuian
tlacallaquilli, yuhqui in cihuacalpixqui mochihuaya, yeiquac inin axihuac
altepetl Cohuaixtlahuacan oncan yancuican ompeuh in hualcallaquia teocuitlatl,
quetzalli olli, cacahuatl ihuan occequi necuiltonalli eta. ø Oncan peuh in
ineyolaliz Mexicayotl inic atlacallaquilli eta.
(fol. 52) Inipan in xihuitl 5 tochtli iquac callacque Matlatzinco in
Tepeyacactlaca quinpeuhque iquac tlatocati in Tepeyacac Chiauhcohuatl
Quauhtinchan tlatocati Xochicozcatl ó040 Tlazolteotl Tecanmecatl yaopan.
6 acatl, 7 tecpatl, ipan inin xihuitl yancuican contlalli in ompa Tepotzotlan
itoca Quinatzin in Mexico tlatohuani huehue Moteuczomatzin inic ontzintic
Tepotzotlan tlatocayotl iquac a in netlatoca nonotzal in Quauhtitlan tlatohuani
Ayactlacatzin. ñ53
8 calli, ipan in yaoquixohuato tepehualloto Atezcahuacan, no ipan in momiquilli
Huitzilteuhcatzin in Colhuacan ø 9 tochtli, ipan in itzonquizyan in xihuitl, zan
oc ichtaca mitoco in Chalca inic hualcallaquizque Mexico.
10 acatl, ipan inin xihuitl huallaque in Chalca in ixpan in Mexico tlatohuani
huehue Moteuczomatzin, quinonotzaco quicaquiltico inic hualcallaquizque in oncan
Mexico in huallaque inic ce nequametl, inic ome huehue tepoztli ihuan ic occan
yaque in ixpan Tetzcoco tlatohuani Nezahualcoyotzin ic occan tlanonotzato in
yehuantinin, zan yuhqui in quitzintlanhuito quiyahualloque inimaltepeuh in ompa
in Chalco quimilhuico in tlatohuanime in Moteuczomatzin in Nezahualcoyotzin,
nopiltzintzine totecoe tlatohuanie ca in axcan ye yuhqui ca ye onnalquiza in
Chalco in yaoyotl xitech momaquilli in tlatocayotl quenquinequi in moyollotzin
ca ye on nalquiza in yaoyotl, ihuan in tlalli quinanquilli in Moteuczomatzin ca
zan cocotitlan in icazquia quaxochtli, ihuan nepopohualco, ihuan Oztoticpac, ø
auh in axcan cuix quino anmozcallito ca onalquiz in tlalli can oc antlaanozque,
auh in Nezahualcoyotzin quimilhuica qualli in anquitoa in axcan xihuiyan
xitetzaquati mamoteca in macehualli macamo ompa callaqui in Huexotzinco niman
quintlatlani quimilhui cuixpilli in huehue tepoz quinanquilli in huehue tepoz
quilhuica amo ni pilli caye pilli in nequametl niman itencopa in Moteuczomatzin
{quito ma ye motitlani in nequametl, auh in oyuh quinnahuati Moteuc} zomatzin
zatepan quito in Nezahualcoyotzin ca ye ihui ò041 ino amech ilhui in tlacatl
cuix quino amoz callito ca onalquiz auh inin xitetzaquati in macehualti, auh in
Moteuczomatzin /inquixtlauhti/ in quintlauhti quetzallalpilloni cecen tozcatl
chalchiuhcozcatl ø cecen quauhquetzalli cecentlamantli teocuitlamatl mecatl
cecen teocuitlaehuacozcatl, ihuan cecentlamantli teocuitlacotzehuatl cequimilli
tilmatli, (fol. 53) auh in Tetzcoco tlatohuani Nezahualcoyotzin in quin macac,
cecentlamantli teocuitla nacochtli cecentlamantli teocuitla matemecatl,
cecentlamantli teocuitla ehuacozcatl omquimilli tilmatli. Auh niman ic yaque in
nequametl, ihuan huehuetepoztli in ompa Chalco.
11, tecpatl, ipan tlacat Nezahualcoyotzin Tetzcoco ipiltzin itoca
Nezahualpiltzintli. No ipan in Ecatococ toctli ipan motzineuh quahuitl.
ø 12 calli, ipan inin xihuitl in huel hualcallacque Chalca ipan mochiuh, inic
mic in Chalco tlatohuani catca itoca Tlaltzin teuctli, in iquac oonmic Ayac
motlalli tlatohuani inoyuh mic ninan icceuh in yaoyotl ic moman in mitl chimalli
ompa cehuito in yaoyotl, Amaquemecan, oncan onpeuh inic Quauhtlatolloc Chalco
cempohualxihuitl ozce in Quauhtlatolloya, auh inin tequiuh ompa concaquia
initocayocan tlaltecahuacan Xocuatzin inonhuia tlaillotlacan ichan, ihuan
quauhtzipitl yehuantin macoque in macehuahlli eta. ø Inipan in onmiquani
momanato in yaoyotl Huexotzinco. Cequintin quitoa quinipan in tlacat
Nezahualpilli Tetzcoco. Inipan 12 calli xihuitl ipantic in tepehualloc
Huehuetlan, auh zan no ipan in xihuitl ipan in yancuican onpeuh coatequitl in
ompa Tenochtitlan Mexico itech onpeuh inic moquetzaotli Chapoltepec in
hualcallaqui Tenochtitlan, auh yehuatl ipan tlatocatia in Tenochtitlan in huehue
Moteuczomatzin, auh yehuatl ipan tlato in aotli in Tetzcoco tlatohuani
Nezahualcoyotzin. ó041 ñ54
13 tochtli, ipan inin xihuitl quiyacanato in atl in Nezahualcoyotzin inic
yancuican callaquico Tenochtitlan, auh Tepeyacahuaque ininca quihual
izcaltitiaque in hualmictiaque ixpan atl. Iniquac in zan oc ompa on atlacuihuaya
in Chapoltepec, auh iniquac ininipan xihuitl ipan pehualloque in Tepeyacahuaque
iquac tlatocatia Chiauhcohuatl in Tepeyacac, auh yehuatl quinpeuh in Axayacatzin
ayamo yuh tlatocati. Coatepec Quetzaltototl quauhtlatohua, ø Tecalco tlatohuani
mozauhqui, Quauhtinchan Xochicozcatl tlatocati iniquac in pehualloque Tepeyacac,
ihuan in izquican omito.
1 acatl, in ipan inin xihuitl ce acatl panhuetz initeocal Nezahualcoyotzin, auh
iniquac opanhuetz, niman quitlatlauhtito in Huehue Moteuczomatzin inic quin
macahuaz quimitlanito Tzompanca, Xillotzinca, Citlaltepeca in ica (fol. 54)
mamalliz, auh niman ciz in tlatohuani Tenochtitlan quin macauh eta. Auh niman
ilhuilloco in Quauhtitlan tlatohuani hualla ihua in Moteuczomatzin, ihuan yuh ca
quitilloc in piallo tihui Tzompanca in tequippan mochiuh in Quauhtitlan calque
Toltitlan, Cuitlachtepec eta. Inic yuh mochiuh iteic neliliztica in Tenochtitlan
tlatohuani. Auh niman yuh neltic pialloto in Tzompanca iquac on patlapachohuaya
Teyahuallohuatzin, auh in Xillotzinco iquac tlatocatia Pantli, auh in ye iquac
yaotlato Nezahualcoyotzin in quizaco Tetzcoca Acolhuaque in yaotizque ø
ocuellequiz in piltzintli in cihuatzintli otlecoc Citlaltepetl icpac auh
omotlalli in Quauhtli in Ocellotl in yaotiz inic mochiuh in ixquich in Nopalli
in metl mochi ipan quimamaltique tlahuiztli conaquique in chimal iquauh itech
quilpique nemachiliztica motlamauhtillique eta. Auh quintlayohualcuillique in
Tzompanca in Xillotzinca in tlathuic omixcuepque in Acolhuaque Citlaltepecatlan
in nemi quin hualtocaque niman quin cemehuitique, auh in Tzompanca in
Xillotzinca qui monnamicque, niman ye quintoca quimaxitito inipan tochatlauhtli,
oncan inin miec ic motetzahuique in quittaya ò042 Acolhuaque, ca tlatlatoc in
atlauhtli in tlemiyahuatl inhuicpa moquetza ye oncan in huel ixpoliuhque
Acolhuaque in micque ic tenque in tochatlauhtli, auh huel quintlamito in
tiacahuan in oquichtin Acolhuaque ø ye iquac inin mochintin Huitza in Totonaque
in Cuexteca in amotle in maxtli in maxauhtinemi mochintin oncan yaotilo in
Tzompanco. Auh yancuican oncan quinextico imaztapan in quinhualyacan inin
nezcahual mochiuhtia, ye oncan inin quintocaque ; ompa cehuito in yaoyotl in
ompa Otompan, ihuan ompa papahuacan, ye iquac inin moman quauhtlalli in ompa
Tizayocan moxoxotlac in tlalli, ca in oncan Tizayocan Quauhtlalpan axcan
Acolhuacan tlalli, ipan yaotlalpan catca ca axcan ompa mani xoxototimani,
Quauhtitlan, Toltitlan, Cuitlachtepec in Quauhtlalli quicuique eta.
Inipan in xihuitl ipan quimamalque inin teocal Chalca quicaquiltico in
Moteuczomatzin quilhuico nopiltzintzine ma quimamallizqui in oquicauhtiquizque
in tzaqual in yehuantin tlacochcalca ø quito in Huehue Moteuczomatzin maihui ca
ye qualli mayuh mochihua.
ñ55 2 tecpatl, 3 calli, ipan in xihuitl momiquilli in huehue Moteuczomatzin
yeitlamian inomoteneuh 2 tecpatl (fol. 55) xihuitl in tlatocat 29 xihuitl, niman
on motlatocatlalli Axayacatzin ipantic auh yehuatl quin peuh in
Tlatlauhquitepeca. No ipan inin xihuitl tlacat Teopancalcan tlatocat itoca
Quappotonqui ompa in Cuitlahuac.
4 tochtli, ipan yaoquixohuato Quaxoxocan. 5 acatl, ipan inin xihuitl in
moxoxotlato Quauhtlalli Matla{c}tzinco in tehuicaya in tlapiato Quauhtitlan
calque Tequixquinahuac Chalmecapan nepantla Tziuhcoacatl Atempan Tepecomecatl.
6 tecpatl, ic onxihuitl ipan inin tlalxotlacoc Matlactzinco. No ipan inin
momiquilli Tetzcoco Nezahualcoyotzin, niman on motlatocatlalli
Nezahualpiltzintli in Tetzcoco tlatocat. Auh zan no ipan inin xihuitl
motlatocatlalli Cuitlahuac Teopancalcan Quappotonqui.
7 calli, ipan inin xihuitl mixnamicque in Tenochca ó042 ihuan Tlatilolca ipan in
tlatohuani Axayacatzin, auh no iquac in tlatocatia Tlatilolco Moquihuixtli ø
izcatqui icacoca mochihua, ca in iquac in amo mochihua yaoyotl miectlamantli in
amo qualli quichihuaya Moquihuixtli in cihuatica, ca iniquac inin ichpoch
Axayacatzin in Tenochtitlan tlatohuani icihuauhcatca in Moquihuixtli, auh
yehuatl in cihuapilli mochiconitoaya in Tenochtitlan in quexquich in ichtaca
iyaotlatol Moquihuix concaquiltiaya in Axayacatzin, auh iniquac in miectlamantli
inic quitetzahui altepetl in Moquihuixtli inicihuahuan catca mochintin quin
pochohuiaya inic cenca huehueintin mochiuhque, auh in cihuapilli Axayacatzin
iichpoch imaxac caquilliaya in imatzotzopaz, auh tlamatocaya inacayo iitic, auh
mitoa qui notz initepil cihuapilli quilhui tlein ic tinentlamati Moquihuix icoto
cencahuilli in altepetl, aic yez, aic tlathuiz, auh niman omochiuh quitlalli
itetepeuh in tecpan callitic, auh inic mahuiltiaya nopalalactli ic caltiyaya
initetepeuh, auh quin pepetlahuaya inicihuahuan inic oncan hualmoxtla callahuaya
in cihua ceceme qui mitzticaca, eta. ø In oquiz miectlamantli tetzahuitl, niman
hualla, ihuan in Moquihuixtli in nican Quauhtitlan inic pallehuilozque
quitlatlauhtico in tlatohuani Ayactlacatzin, amo quin huelcac, auh niman no
hualla ihua in Axayacatzin in Tenochtitlan tlatohuani quihuallatlauhti in
tlatohuani Ayactlacatzin inic, pallehuilozque niman quintlahuelcaquilli
quimilhui macanamotequipacho in tlacatl yuh neltiz in yuh mochihuaz in yuh
tlaitlani in tlacatl in quin huallalauhtia in toteohuan, ihuan initeotzitzihuan,
auh niman in Tlatilolco tlatohuani Moquihuix tlanahuati quito in tlaca no huel
inpehualloz in Tlatilolcatl, niman an quin namoyazque in Quauhtitlan calque,
quihuallalli itlatol in Tollan in Apazco in Xilotepec, in Chiyappan, in
Quahuacan quito namech maca (fol. 56) in altepetl Quauhtitlan, iniquac
ticpehualtizque toya, auh in Tenochcatl zan huellan conyahuallotiezque, auh in
ono compollo Tenochcatl niman ye ic ò043 anquimonnamoya in Quauhtitlancalque, ø
yuh mochiuh in Otomi oncan in Macuexhuacan tlacpac mocentlallique mocennonotzque
inic quinamoyazque altepetl Quauhtitlan compixti motlallico in altepetl izqui
altepeme in omoteneuhque Tlacpac eta. ñ56 Auh niman in yehuatl in tlacatl in
tlatohuani Axayacatzin, niman tlanahuati tlaixquetz inic pallehuiloz altepetl
Tenochtitlan, niman netlalhuiloc inic nauhcan catqui altepetl Quauhtitlan o
ontecpantli in mayahuini in huehue itlaminque in chicahuaque tiyacahuan yazque
in Tenochtitlan quipallehuizque in altepetl yuh neltic yuh mochiuh, inic
netlalhuiloc cenmito atatacoz yohualtica in callacoac ompa hualcallacohuato
Chapoltepec atlixyocan, zan petlaticayaya inin miuh inin tlahuitol chichimeca
eta. In acito yenecallihua oquimaxitito Tezocaltitlan in Tenochca huallato ic
peuh in yaoyotl ittoque in Quauhtitlan calque ø amo iyollo pachihuiya in
Axayacatzin yuh momatia, ca amo nelli yehuantin in tiacahuan in oquimittac
nentlama eta. Zatepan quin chichiuhque in Quauhtitlan calque quintlahuiz macaque
in cequin mixcoa chichiuhque, ihuan quintlacualtique quimatlitique apetlac
tlacatecollo Ithualco eta. Auh niman peuh in yaoyotl ipan in mochiuh
tecuilhuitontli ipan macuilli quiyahuitl tonalli inipan polliuhque Tlatilolca ic
oncan in ye pehua yaoyotl, niman oomentin acalco quimonmamanque in Quauhtitlan
calque quin tlanelhuitihui, ihuan cequintin Otlipan tlayecotihui in micaltihui
in zan neneutihui in amo moquetzaya atle quimeleltiaya inic onpeuhque achtopa
tlaminque acopa niman tlalchipa ompa mocauh tonatiuh iixcopa eta. ø On nalquiz
in yaoyotl, zan hualla melauhque in cequintin Quauhtitlancalque, ic hualquizque
in tlein cacique azo tilmatli anozo quahuitl eta. Auh no yuh mochiuh in miec
tlacatl oncan in motlahuellpollo, aocmo quin miximatcanec inin hualyolque
inonquiz yaoyotl eta. ó043
Auh mitoa in ye /in ye/ mochihua yaoyotl Mexico Tenochtitlan Tlatilolco, niman
in Otomi in quiyahualloticatca altepetl Quauhtitlan in camocayauh in Diablo in
mitl in tzallan in nepantla on huetzia, ihuan quicaquito in chimalli como in
ihuan motenhuitequia, ic niman oncan in cenmanque in Otomi eta.
(fol. 57) In ipan in 7 calli xihuitl can no ipan in mic Colhuacan tlatohuani
Xillomantzin itech tlatlami in Axayacatzin, in on mic niman ic on
motlatocatlalli Maxihuitzin Mallihuitzin ipiltzin in Chimalpopocatzin, ompa
tlatocatito in Colhuacan. Auh iniquac oyuh mic Xillomantzin oncatca calpixque
ontecpantli niman ic quimonan in Axayacatzin, auh in Mallihuitzin intlatocat zan
epohualilhuitl ipan nahuilhuitl, niman on motlatocatlalli Tlatolcatzin in
Colhuacan tlatocat.
ø 8 tochtli, ipan in yaoyotl mochihuazquia Huexotla auh zan no ipan inin
tepeuhque Matlatzinca. 9 acatl, 10 tecpatl, nican tepehualloc Ocuillan
quimpolloque Quauhnahuacan. No ipanin qualloc tonatiuh.
11 calli, nican poliuhque Poctepeca. Zan no ipanin in hualcallacque Huexotzinca,
iquac Chiyauhtzinco tlatocatia Toltecatzin, auh ixpan hualla in Tenochtitlan
tlatohuani Axayacatzin, in quin hualhuicac icihuahuan Toltecatzin omentin, auh
inipampa hualcalacca Mexico yaoyotl collinica in Huexotzinco, ipampa ompa
quiquaniz nequiya in Chiauhtzinco inixiptla mixcohuatl, auh in ompa atle iteocal
zan calpolli in quipiyaya, ipampa in in hualcallacca Mexico, auh in oncan Mexico
in ye nemi cihuapan quin callaquique inicihuahuan, ø auh in ye izquezquiyoc
itencopa in tlatohuani Axayacatzin cequi qualtique quitlemolhuique innicihuahuan
eta.
ñ57 12 tochtli, ipan inin tlalpolliuh Matlatzinco, inic mo cemitoa Xiquipilco
quin peuh in tlatohuani Axayacatzin iquac ompa tlama in Axayacatzin.
13 acatl, ipan inin miquico Tliliuhquitepec in Cuitlahuaca, no ihuan in mic
Ixtotomahuatzin teopacalcan ò044 onmotlalli Camaxtle, itelpoch, itoca Calixto
inin zan 80 ilhuitl in ontlatocat, niman onmotlalli Don Mateo Ixtliltzin.
1 tecpatl, ipan inin mic Tlahzolyaotzin Huexotla, niman on motlatocatlalli
Cuitlahuatzin.
2 calli, ipan inin mic in tlatohuani Axayacatzin, niman on motlatocatlalli
Tizocicatzin in tlatocat Tenochtitlan, no ipan qualloc in tonatiuh.
3 tochtli, ipaninin momiquilli in Colhuacan tlatohuani initoca Tlatolcatzin, ø
niman on motlatocatlalli ipilzin itoca Tezozomoctli in tlatocat Colhuacan.
4 acatl, ipan inin motetzontlalli in Tenochtitlan Huitzilopochtli Diablo
icalquin pehualti in tlatohuani Tizocicatzin. Zan no ipan inin micque
Quauhnahuaca quin polozquia in Huexotzinca, oncan quicencahuato in Atlixco. Zan
no ipan inin mic in tlatohuani Cuitlahuac Tezozomoctli, niman on motlalli
Xochiolloltzin in tlatocat Cuitlahuac ticic.
5 tecpatl, ipan inin hualmotzauc Chiyappan.
6 calli, ipan inin mic Cohuatlichan Quappopocatzin, niman on motlatocatlalli
Xaquintzin.
7 tochtli, inipan in xihuitl ipan in momiquilli Tizocicatzin, niman on motlalli
Ahuitzotzin in tlatocat Tenochtitlan. (fol. 58) Ipan inin xihuitl in poliuhque
Cozcaquauhtenanca, ihuan no iquac poliuhque Tlappaneca ihua Tziuhcohuaca ihuan
Mictlanquauhtlatlaca. ø Auh zan no ipan inin xihuitl on peuh on tzintic in
tlatocayotl Chalco tlacochcalco contzinti in Itzcahuatzin, ipan moteuctlalli in
oncan in quicauhque inic aocmo mopillitoque, in tlalmacehualleque
tlaltecayohuaque Chalca. Auh in San Juan in contlan in tlaillotlacan, za iyoque
in mopillitohuaya, auh in iquac inin ye mopillito tinemi, niman ye chachallaca
in Conteca in Mihuaque in Tlaillotlaque inipampa inic ye tlatocati in
Itzcahuatzin, niman ixpan huallaque in Ahuitzotzin in Mexico tlatohuani in
huitza mihuaque tlacochtzin ó044 pilli, auh in tlilhuacan chichicuepotl pilli,
auh in tlaltecahuacan ayac huitza, ye yuh miecpa mictillo, auh oquitlatlauhtique
in Ahuitzotzin oquilhuique, ca ye ontimalihui in Techinantitlan, eta. ø Auh
cayetechcuilia in tomil in itzcahua, ca ye ontimalihui in tlachpanaliztli
intletlaliliztli. Auh niman quinnahuati in Ahuitzotzin quimilhuixiccuican in
amotlal, auh in oconcac in Itzcahuacan niman quallan quito manic itta in
tlatohuani niman ic ixpan hualla in Ahuitzotzin quilhui tzone otiquin
monahuatilli otiquin momaquilli inintlal in mihuaque in tlilhuaque in
tlaillotlaque ca otinech moteuctlalicatlino nicno macehui cayuhqui
inyeteuchuetzi, auh tlaxiquin mottilli yenocuel ye yuhqui in mopilnequi in
mohueillia in Mihuaque in Tlilhuaque in tlaillotlaque, eta. Auh inhuiia Mexico
yeyuh matlac xihuitl on nahui tlatocati in Itzcohuatzin, auh niman quinahuati in
tlatohuani Ahuitzotzin quilhui, ca oniccac in motlatol nimitznahuatia momac
niquincahua ye tehuatl ticmati ø xiquin huihuitequi xiquin quechmecani in
aquique mopil itotinemi, auh niman yuh quichiuh in Itzcahua quin micti in mopil
itohuaya ñ58 iquac mic iceltzin mopillitoaya eta. Miec in iitolloca in.
8 acatl, ipaninin momamal in Tenochtitlan Huitzilopochtli ical nauh xihuitl
inpan huetz. Auh ininca momamal in mamaltin catca in micque nican mopohua in
izqui altepeme. Tzapoteca micque on xiquipilli. Tlappaneca micque exiquipilli.
Huexotzinca micque onxiquipilli. Tziuhcohuaca micqne exiquipilli, ipan
centzontli, ic mocempohua in Cozcaquauhtenanca in Mictlan quauhtlatlaca catca.
Inic mocempohuain ye mochintin mamaltin matlac xiquipilli ipan centxontli.
ø 9 tecpatl, ipan inin poliuhque Chiappaneca ocno ihuan ic on xihuitl ica
momamal in Teocalli Tenochtitlan no ihuan polliuhque Cozcaquauhtenanca ihuan
tzicoac.
10 calli, ipan inin Cuauhnahuac quiztiquiz in tzintemazatl in machuatzito in
Xochimilca ompa quimictique ò045
11 tochtli, ipaninin xihuitl in tlama Nezahualpilli ompa Huexotzinco, ihuan
tlamaque Totollapaneca. Zano ipan inin tlatohuani Ahuitzotzin quin temacac
ontecpantin mamaltin ompa in Quauhnahuac ic momamal inteocal Quauhnahuaca. ø No
ipan in qualloc in tonatiuh nezque in cicitlaltin.
12 acatl, 13 tecpatl, ipanin in polliuhque Xicochimalca. No ipan in qualloc in
tonatiuh.
1 calli (fol. 59; 1 calli) ipaninin polliuhque ayotoch Cuitlatlan, ihuan
Xaltepec. No ipan qualloc in tonatiuh, nezqui in cicitlaltin. No ipanin in
xihuitl tepeuh Santo Domingo ihuan Granada ihuan /Tehuaque/ {euhteuhque} in
Indiome.
2 tochtli, 3 acatl, in ipan in xihuitl in momiquilli Quauhtitlan tlatohuani
initocacatca Ayactlacatzin, iniquac oyuh onnnomiquilli Ayacmotlalli tlatohuani
in Quauhtitlan zan quauhtlatolloya yehuatl tlatocatia in tlacateccatl Tehuitzin
chanecatca in ompa Tepetlapan. Zano ipan in xihuitl yaotihuac Tliltepec
miequintin in ompa miquito Tetzcoca. Zan no ipan inin xihuitl in miquito
Huexotzinco in Tlacahuepantzin.
4 tecpatl, inipan in xihuitl ipan Xochtlatlalpoliuh. No ipan qualloc in
tonatiuh. ø 5 calli, ipan in Tequantepec tlalpoliuh, ihuan Amaxtlan tlalpoliuh.
6 tochtli, ipanin in xihuitl ixpolihuico Huexotzica in oncan Coatepec, ipan
cepayauh, auh no iquac yaotlapiazquia in Cuitlahuaca in ompa Huexotzinco ompa
micque, no inpan cepayauh. Zan no ipan in xihuitl micque Chiyauhcoatl, ihuan
Huitzilihuitl, ihuan Maxtla quitlaxinque in Nezahualpilli Tetzcoco.
7 acatl, ipan inin xihuitl in hualmoquetz Acuecuexatl in mollan in ompa
Coyohuacan ipan cemilhuitonalli nahui ocellotl, in huallahuac in callaquic
Tenochtitlan, auh zan no ipan inin cemilhuitl neppatlallolin. Auh mitoa caquiz
ipanin in hualcallacca Huexotzinco tlatohua Toltecatzin ó045 Chiyauhtzinco omito
tlacpac 23 xihuitl ipan omoteneuh.
8. tecpatl, ipan inin yequene huelpoliuhque Xaltepeca. ø Auh zan no ipan inin
yequene huelmomanaco i Acuecuexatl inic nohuian acito Cuitlahuac, Mizquic,
Ayotzinco, Xochimilco, ihuan huel iquac tentimomanato in Tepetzinco in Tetzcoco
Atenco, auh acito in Xalmimilolco in Mazatzintamalco huel tentimoman in atl in
Mexico.
9 calli, 10 tochtli, ipan inin xihuitl moyahuaque in Cuitlahuaca
apachihuiliztica, ihuan mayanaliztica iquac in huel tentimomanato in Acuecuexatl
inin calla. ñ59 Zan no ipan inin motlatocatlalli in Cuitlahuac Atenchicalcan
Mayehuatzin. Zan no ipan inin peuh in ye cuel aocmo quiyahui inic tacique ce
tochtli itech inic mayanalloc.
11 acatl, ipaninin xihuitl in mic Ahuitzotzin Tenochtitlan tlatohuani, niman on
motlalli in tlatohuani Moteuczomatzin. Zan no ipan inin motlatocatlalli
Quauhtitlan tlatohuani Aztatzontzin quixello in xihuitl ompa hualtemoc in
Tepotzotlan inic on motlatocatlallico itelpoch in Quinatzin eta. ø Zan no ipan
inin panhuetz inic moquetz in Tlacatecollocalli Tlalmanalco.
12 tecpatl, ipaninin xihuitl tepeuhque in Españoles in ompa Cuba. Zan no ipan
inin xihuitl in mic Tehuehueltzin Quauhuahuac, niman on motlatocatlalli
Itzcoatzin itatzin in Don Hernando Quauhnahuac. Zan no ipan inin xihuitl
quihueillique ininteocal Mixcoatl in Cuitlahuaca ipan cemilhuitl tonalli 13
miquiztli, ipan qualoc in tonatiuh. Auh za no ipan inin Cuitlahuac Teopancalcan
mic in tlatohuani catca itoca Quappotonqui, niman on motlalli Ixtotomahuatzin
intlatocat Teopancalcan, itatzin in Dnù Mateo Ixtliltzin, ipan 13 miquiztli
tonalli.
13 calli, ipaninin xihuitl quicxitocac quinemilli in tlalli in Quauhtitlan
tlatohuani Aztatzontzin yehuatl in tlaxoxiuhco, ihuan huexocalco calpixcatlalli
ihuan in calpollalli inic quitequi yoti ø iquac qui callalli in tlacateuctzin
tzincopintzin chane Tollantzinco quitzotzonilliaya initlatol in quilhui ma
mitzmotlahualitin in moteotzitzinhuan ò046 mayuhtia in tiquinmocuililia tlalli
eta. Auh no ipan in in xihuitl in netotonacahuilloc ompa on tlaolmamaloya in
Totonacapan inic cenca mayanalloya.
1 tochtli, ipan inin xihuitl Zozolan tlalpolliuh ipan cemilhui tonalli (fol. 60)
13 acatl. Zan no ipan inin huallo mixtonac inic tlatohuani mochiuh in omoteneuh
Cuitlahuac teopancalcan Ixtotomahuatzin. Zan no ipan inin xihuitl yecuel ipan
patihuac in mayanaliztli, zan exihuitl in tlatollini mayanaliztli.
2 acatl, ipan in toxiuhmolpi, ipan cemilhuitonalli 8 acatl tonalli ø ye ipan in
in Huixachtlan tlequahuitl huetz, no ipan in in mic Huexotla Cuitlahuatzin. Auh
inipan altepetl Quauhtitlan iquac moman in temallacatl, inipan tlahuahuanalloya,
auh iniquac moman in camo mamal mamaltin Quauhtitlan zan omentin, auh
chicomentin Atotonilca in malhuan Metztitlan calque in mamaltin ic mocaqui in
tlamamalque, ipan temallacatl Quauhtitlan calque ic ce ticoc yahuacatl
Maxtlatzin ompa tlama in Ecatepec, ic ome Itztoltzin tequihua quauhtli chane
tollantzinco anahuac tlama piltzintli in cacic, auh itencopa in tlatohuani
Tepexic ic Tequixtillo ompa ic Tlapatlalloto Tlapallihui in manato malli ipan
mantin centetl chimalli, ihuan cenquimilli quachtli, ø ic mocaqui in Ticoctzin
tequihua iniquac tlama Ecatepec zan icel iquac ompa yaomic Yohualpaintzin. In
iquac in ompa in Ecatepec nappohual ilhuitl in tzauctimanca Achcacauhtin
iachcauhpan in tlama iquac Teuctitlantin mochiuhtinenca iniquac in
caltzaqualloque, ñ60 Ecatepec ompa tlapachotoca temachtitlan Tolnahuacatzintli,
auh in Quauhtitlan tlapachotoca Macuextzin tlacatecatl. In omito ticoc yahuacatl
Maxtlatzin iniquac tlama Ecatepec oyuh achtopa ompa tzauctimanca imachcauhpan in
ompa itocayocan nahuicallocan ihuan macuillocotlan, auh yequene ceppa,
imachcauhpan tetlatoca mictito xiuhtlan. Imomextin tlamaque ó046 tzonmolcatl
Tequixquinahuac zanehuan in inquimicictique tlatohuani ipampa yohualtica ye
quauhtla incanato chollohuaya in tlatohuani Cololhuitihuia in ipillolhuan, ihuan
in cihuapipiltin ye yuh cemilhuitl, ihuan cenyohual nenemi initech acito, aocmo
ceme in Mexica, in Tepaneca, in Acolhuaque, eta.
Auh acito in Mexico quinonotzque in tlatohuaui Moteuczomatzin nemactilloque in
exotli in acochtli ihuan in naozalli in ø mochi Mexicayotl in yuh neztinemi
Mexica tiacahuan oquichtin eta. Auh amo quinec in tlatohuani Quauhtitlan quito
mayuhtia maic ticocolilotin eta. Zan iyo quinmacac inin tlacuiyaya nochpalli,
eta. 1257. Inipan in xihuitl 2 acatl Teuctepec tlalpoliuh ihuan Itztitlan
tlalpoliuh. No ipan qualloc in tonatiuh. Zan no ipan inin xihuitl omito in
tlamato Aztatzontzin in ompa in Huexotzinco oncan in tlamaque Atlixco
atzomiatenanco in catzic Aztatzontzin itoca macuilxochitl, auh in iteicauh cacic
initoca Totec iyauhteuh zan no nehuanehuaya in Macuilxochitl, zan no iteicauh
itoca Tepetl in yehuantinin ipilhuan Chichimecateuctli Atlixco pipiltin, eta.
3 tecpatl, ipan inin xihuitl yancuican necico Mixpamitl ø Tlahuizcalli in ompa
Iquizayampa Tonatiuh ye tlathuinahuac in mottaya. ø Zan no ipan inin xihuitl
motlatocatlalli in Tzontemoctzin Huexotla. Zan no ipan inin xihuitl Amillpan
tlamalloto in ompa Huexotzinco mochintin cihua in anoto ipan 13 ocellotl
cemilhuitonalli. Ye no iquac ininipan xihuitl motlalmacaque in Mexica pipiltin
Tenochtitlan Tlatilolco in ompa Tehuilloyocan inic axcan mamani Cohuatlalli
Xexeliuh in tlalli ipan in tlatohuani Tenochtitlan Moteuczomatzin, Quauhtitlan
tlatohuani Aztatzontzin inic tetlalmacoc in mac in Acxotlan calpixqui ø amo in
machiz mochiuh in pipiltin in tlatoque (fol, 61) Quauhtitlan in motlalmacaque
Tlatilolco Tzihuacpopocatzin inemac in tepetl Tehuilloyocan axcan motocayotia
Tlatilolcatlalli. Ic 2 Techotlallatzin in nemac amilli in mitoa ò047 Atzaqualpan
Itztapalapan teuctli eta. Ic 3 Mexicatzinco Tochihuitzin inemac amilli in zan no
oncan Atzacualpan inic onzomani ipan onoque Cohuatzincatl. Auh niman
Macuiltzinco tlalli tlato can pouhqui Tezoncaltitlan, ipan onoque Tehuilocan
tlacochteuctli ipilhuan Atzacualpan inoncan Quauhacaltitlan ihuinin in
motlalmacaque pipiltin in omotoca teneuhque.
4 calli, ipaninin xihuitl in huel ipan peuh in mixpamitl hualmoquetzaya Tonatiuh
iquizayampa. Auh zan no ipan inin xihuitl occeppa tlalxotlalloto in ompa Chalco
chiucnauh xihuitl in ompa otlalchihualloc in ompa otlaqualoc ic matlac xihuitl
zamo cauh ø 5 tochtli, ipanin in tlacat ipiltzin ñ61 Aztatzontzin quitlacatilli
Doña Maria Xochimilco Cihuapilli in quitlacatilli itoca Dnù Pedro Macuilxochitl
zatepan tlatocat in Tepotzotlan. Oc no ipan inin cenca yequene ne tetzahuilloya
imixpanitl hualmoquetzaya tonatiuh iquizayampa yuhquin tletl nehuia cenca
netetzahuilloya. Zan no ipanin in xihuitl huillohuaya yaoquixohuato Icpatepec,
ihuan Izquixochitepec ipan cemilhui tonalli 2 Mazatl in poliohuac oncan tlama
Ixtotomahuatzin Cuitlahuac.
6 acatl, ipaninin xihuitl in poliuhque Tlachquiyauhca. Zan no ipan inin moc
chotito in ichpoch Moteuczomatzin in ompa Colhuacan.
7 tecpatl, ipan inin quimichtlan huillohuaya yaoquixohuato, no ipan inin xihuitl
hualla in Tenochtitlan tlatohuani Moteuczomatzin in ichpoch inic mocchotito
Quauhtitlan quihualmacac in Aztatzontzin tlatohuani. ø Zan no ipan inin mic
Itzcohuatzin Quauhnahuac tlatohuani oxihuitl in Ayac tlatocat, compatlac
yaocuixtli tlatocat
8 calli, ipanin in motlatocatlalli Cuitlahuac tecpan tlatohuani Tezotlaltzin. No
ipan inin miquito Cuitlahuaca in ompa Huexotzinco in miquito itoca Miztli ima
ihuan Mexayacatl iteicahuan Teopancalcan tlatohuani Ixtotomahuatzin. No ipan in
mopilhuati in ichpoch Moteuczomatzin ó047 in ompa Colhuacan.
9, tochtli, ipan inin xihuitl Iztactlallocan huilohuaya ihuan macuilloctlan
huillohuaya Iztactlallocan tlamato Ixtotomahuatzin Cuitlahuac.
10 acatl, ipan inin momiquilli Nezahualpiltzintli Tetzcoco. No ipan in in
Cuauhnahuac motlatocatlalli Yaocuixtli. Zan no ipan inin xihuitl poliuhque
centzontepeca ipan cemilhuitonalli 7 cozcaquauhtli, oncan moxin Ixtotomahuatzin.
Zan no ipan inin xihuitl in hualcallacque Huexotzinca in Mexico Tenochtitlan
Xayacamachan Ixtehueyo Miztliyma Tetzcatlpopoca ø iyauhpotonqui, ihuan ce
inhueltiuh, eta.
Zan no ipan inin xihuitl tlacat in Dnù Diego Tizaatzin Colhuacan.
11 tecpatl, ipan inin xihuitl in motlatocatlalli Cacamatzin Tetzcoco tlatohuani.
12 calli, ipan inin xihuitl quin micti in Moteuczoma in Cuitlahuac
Tzompauteuctli, ihuan mochintin in ipilhuan in mictiloque, zan yehuantin in
Cuitlahuaca temictique itencopa Mexico tlatohuani Moteuczoma ipampa in mic
Tzompanteuctli quinanquilli in Moteuczoma ipampa quitlatlania in quenin monequi
mochihuaz quilhuica omic quallittac ca monequi motquitaz teocuitlatl coztic
inical Huitzillopochtli, auh chalchihuitl yey in callitic ihuan quetzalli, eta.
Can nozo monequiz in cemanahuac (fol. 62) tlacalaquilli ca oncan monequia in
itech toteouh : oquentiquitohua oncan quinanquilli i Tzompanteuctli quilhui ø
totecuyoe tlatohuanie ca amo maxicmocaquilti ca ictiquicihuitiz inipolihuiliz
maltepeuh, ihuan cati tlayollitlacoz in topan in ilhuicac cati hual itatotoque
maxic mocuilli maxic mocaquilti ca amo yehuatl yez in toteouh ca ocon catqui in
axcahua in tlatquihua in tlachihualla cahuitz ca quiza quiuh eta. Inoquicac
Moteuczoma cenca quallan quilhui in Tzompanteuctli xiyauh xiqualchia in notlatol
ihuin inin micque Tzompanteuctli mochintin ipilhuan, ic mocaqui in
Tzompanteuctin qù nù Nahualteuctin, ø nican motenehua inimitoloca in quenin
tzintique Tzompanteuctin onemico. ò048 In miec imitolloca ic otlxztlacahuico,
tlatlacatecollo Diablome ñ62 oncan on mana itech in mitoa Mixcohuatl in
quimotocayotia Iztac Mixcohuatl Mixcohuaxocoyotl onca itolloca inyuhca ompa
temoque in canin Colhuacan, eta. Auh chiuhnappa in quiyahuallo anahuatl in acan
mohuelmati niman occeppa icuitlahuic hualla, ye ompa hualitztia in yaotenco
cuallac niman quizaco tecoac, quizaco Zacatzontitlan, quizaco Quauhyacac,
quizaco Tetzcoco, quizaco Coatlichan, quizaco Chiqualloapan, quizaco Aticpac
Cuexomatl itepotzco, quizaco Tepotoniloyan, quizaco Teyayahualco, quizaco
Omexcac, quizaco Itzcalpan.
Auh niman ic acico Atempan inpan quizaco in Comalteca, Maquizteca, iquac
tlatocati Tecomaihuan Maquiztli Comaltecatl Chilpan ; ø auh iniquac ocallaquico
nican, niman yeichualcallaqui in atl in itic in Tollan, in Cuitlahuac, auh in
oacic niman Mizoc, ipan iniyacapepech oncan yoltlacatl macehualli : auh niman in
nohuiyan ic hualla inic quizaco quihualyacantia itahual mochiuhtiaya itoca
Tetzauh quihuicatinenca, auh ininezol Mixcoatl itech yoltlacatl mochiuh,
yancuican quitocayoti poloc, auh ino hueix niman mocihuahuati, auh niman oncan
tlacat itoca Mapach, auh in ohueix niman mocihuahuati oncan tlacat teotlahuica
inin yehuantinin eintin ipilhuan in Mixcohuatl Diablo iyez‡o in tech yolque
itech tlacatque ø iniquac ayamo cenca tlacatl aocyohuayan, auh niman in zatepan
tlacatque in ye tlaca, niman tlacat itoca Zonelteuctli, niman tlacat
Calliteuctli, niman tlacat pilli teuctli niman tlacat Mallintzin cihuatl no
Tzompanteuctic, auh niman tlacat Atzinteuctli, auh niman tlacat Quetzalteuctli.
Auh inin yehuatl Quetzalteuctli quin yehuatl quimonnauhcantlalli in
Nahualteteuctin, ø contlalli ticic Teopancalcan Tecpan Atenchicalcan, niman
yehuatl quinteuctlatalhui in Quetzalteuctli, auh in on mic hualmotlalli
Malpantzinteuctli, in onmic hualmotlalli Quetzalmazatzin ó048 quin yehuatl
quimiximat in Tenochca iquac ipan tlatocatia Itzcoatzin, niman on mic in
Quetzalmazatzin, niman hualmotlalli in Tlazolteotzin, niman conan in ichpoch
(fol. 63) Huehue Moteuczomatzin itoca yohuatzin, auh in omic Tlazolteotzin niman
hualmotlalli in ixhuiuh Moteuczomatzin, itoca Maquizpantzin, auh in onmic
hualmotlalli Quetzalmazatzin yehuatl in contlamico Nahualteteuctin inmecayo.
Inin yehuatl inin Quetzalmazatl inomextin ipilhuan in yohuatzin ye teach in
Maquizpantzin, auh in mictilloc Quetzalmazatzin itoca. Inin yehuantinin in nican
omopouh intoca mochintin Tzompanteuctin mochiuh tihui in Cuitlahuac chaneque
catca. In yancuican ic acico Mixcoatl in quimotocayotia Mixcoaxocoyotl Iztac
Mixcoatl inic moquaxochti quiyahuallo in quimotlalti compehualti techichco ;
niman chalchiuhtamazollin iyeyan, ø niman Pantitlan, niman Aticpac, niman
Xochiquilazyo itech, niman Ocoyo itech, niman in tech in Xiuhteteuctin, niman
Techimalco, niman tzitzintepec, niman Texcalyacac, niman Ayauhcontitlan, niman
Amoxpan, niman Nahualliyapan, niman Iztaccoatl yonocan, niman Mizquic, niman
Xictlan, niman Aquaqualachco, niman Quatizatepec, niman texopeco, niman
quacuicuilco, niman tetlpotzteccan, niman tlaltetelpan, niman moyotepec, ninan
techquauhtitlan, niman tennecuilco, niman teoztoc, oncan quihualnamiqui in
techichco. ñ63 Inipanin xihuitl 12 calli no iquac canque Texocuauhtli, totec
ipan quizaya in tlacatecolotl caxitito in Mexico.
13 tochtli, ipan inin xihuitl in ye mocuepque in chan in Huexotzinca in
hualcalacca Mexico in omoteneuhque Xayacamachan Miztliyma ixtehueyo
yauhquemepetonqui Tezcatlpopoca, auh inin hueltiuh omanca in ø in Moteuczomatzin
con momecatl auh in Mexico exiuhtico in yeyazque mononotzque inoquitoque niman
zan no yehuantin cetica mitoque itoca Ixtehueyo quitoca ye cholozque in
tocnihuan moztlayohuan in yazque ò049 niman quicac in tlatohuani, eta.
tlanahuati in tlatohuani inic pialozque in quen man quizazque, niman chialloto
Amaquemecan, auh inin niman quimonpixtiaque ompa mictiloto in Quauhtechcac, eta.
Tlatoloyan catca, achto Tollan, Quauhchinanco, Quauhnahuac, Huaxtepec,
Quahuacan. In onquiz oc ye ontlatoloc Azcapotzalco, Colhuacan, Cohuatlichan. In
onquiz, niman tlatolloc Tenochtitlan Mexico, Tetzcoco, Acolhuacan ; Tlacopan
Tepanohuayan ; niman on acico in Españoles. ø 1 acatl, in ipan xihuitl ce acatl
in altepetl ipan tlatohuanime catca ininpan acico Españoles inic yancuican
huallaque in ipan año de 1519 Tecamachalco Acuechetzin tlatocati. Tepeyacac
Ixcozauhqui tlatocati. Quauhquechollan Calcozamatl. Itzyoca, Nahuiacatl.
Tenanco, Tlacayaotzin. Amaquemecan, Cacamatzin. Chalco, Itzcahuatzin. Huaxtepec,
Tizapapalotzin. Quauhnahuac, Yaomahuitzin. Mizquic Chalca, Yaotzin. Xochimilco,
Tlatolcaltzin. Cuitlahuac, Atenchicalcan Mayehuatzin, ticic Atlpopocatzin.
Teopancalcan, Ixtotomahuatzin. Tecpan, Cempoalxochitzin. Itztapalapan,
Cuitlahuatzin. Mexicatzinco, Tochihuitzin. Colhuacan, Tezozomoctzin.
Huitzilopochco, Huitzillatzin. ø Coyohuacan, Quappopocatzin. Tlacopan,
Totoquihuatzin. Azcapotzalco, Teuhtlahuacatzin. Tenayocan, Moteuczomatzin.
Ecatepec, Panitzin. Matlatzinco, Mazacoyotzin. Cempohuallan Dnù Juan
Tlacochcalcatl. Nauhtlan, Cohuatlpopoca. Tlaxcallan, Xicotencatl. Chollollan,
Temotzin. (fol. 64) Huexotzinco, Quecehuatl. Calpan, Teohua. Chiucnauhtlan,
tlaltecatl. Acolman, Coyoctzin. ø Teotihuacan, Mamallitzin. Otompan,
Cuechimaltzin. Huexotla, Tzontemoctzin. Cohuatlichan, Xaquinteuctli. Toltitlan,
Citlalcohuatl. Tepexic, Ayoquan. Tepotzotlan, Quinatzin. Apazco,
Matlillihuitzin. Xippacoyan.
Tollan, Xochitzetzeltzin. ø Xillotepec, Ilmexayac. Chiyappan, Acxoyatl.
Xocotitlan, Ocellotzin. Quauhtitlan, Aztatzontzin. Inauhteuc tzompanco,
Citlaltepec, ó049 Huehuetocan, Otlazpan. Itlahuillanalpan Toltitlan, Tepexic
Tepotzotlan. ø Ihueitlal Itlahuillanal itlatoc, Apazco 20 altepetl quiyacana,
Tollan 20 altepetl quiyacana. Apazco quitzintitlatocayotl. Atlapopocatzin Dnù
Juan Matlallihuitzin inihueltiuh Tezcacoac catca Aztatzontzin icihuauhcatca
inichpoch inamic catca Pablo Yaotlamin ñ64 ToIlan tlatoque Iztauhyatl
{Ixauhyatli} i Ixtlilcuechahuac Dnù Pedro Tlacahuepantzin.
Tetzcoco tlatohuanime izquixiuhtique Nezahualcoyotzin 42 años,
Nezahualpiltzintli, 46 años.
ø Izcatqui Tetzcoco pohuia 1 Quauhnahuac, 2 Atlpoyecan, 3 Miyacatla, 4
Mazatepec, 5 Tlaquiltenanco, 6 Zacatepec, 7 Ollintepec, 8 Ocopetlatlan, 9
Huehuetl Itzallan.
Nombres de Meses
Tlacaxipehualiztli 400 itzmicohuatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400
tlamachcohuatilmatli, 400 canahuactene iEtzalqualiztli 200 Ixtecuicuiliuhqui,
cacamoliuhqui cueyitl. ø Tecuilhuitl, 100 tilmatli tlateoa ycuilolli, 100
maxtlatl.
Ochpaniztli, 400 itzmicoatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400 itzmicoatilmatli,
400 teoatica tliltzotehuilacachiuhqui. Quecholli, 100 tilmatli tlateoaicuilolli,
100 maxtlatl. Panquetzaliztli, 200 cacamoliuhqui cueitlhuipilli itzatzacca, 200
tilmatli cacamoliuhqui.
Tetzcoco mochi itlatocayotl Netzahualcoyotzin, Nezahualpiltzintli. Huexotla,
Cohuatlichan, Chimalhuacan, Otompan, Teotihuacan, Tepetlaoztoc, Acolman,
Tepechpan, Tezoyocan Tetzcoco, Chiauhtla Tetzcoco, Chiucnauhtlan, ø
Tollantzinco, Quauhchinanco, Xicotepec, Papallotlan Tetzcoco, Xaltocan,
Ahuatepec, Oztoticpac, Axapochco, Aztaquemecan, Tizayocan, Tlallan, Apan, ø
Tepepulco, Coyohuac, Oztotl, Tlatlauhyan, Achichillacachyocan, Tetliztacan,
Tliltzapoapan, Tecpan Mollonco, Tanchol, Xocoapan, Tamazollan, Teoquauhtla, ò050
Chamollan, Chicontepec, Teonochtlan, Teccizapan, Zocotetlan, Xochimilco,
Ahuatlan, Cozcatecotlan, Ayacachtepec, Tezatlan, Xicallanco, Palzoquitla,
Cuachicol, Tonallan, Tamaoc, Cozocuentlan, Tlapalichcatla, Zihuatlan,
Tlacotepec, Tziuhcohuac, Macuextlan, Tlapacoyan, Tlatlauhquitepec.
In nohuian altepetl itlacallaquil excan xellihuia Mexico, Tetzcoco, Tlacopan ø
tlacallaquilli.
Chicuetzontli in tochpanocayotl, chichicueamatl tilmatli. Centzontli
tlatlapaltilmatli motenehua centzontilmatli, ihuan ichcatilmatli, ihuan
tlaxochyo, ihuan tlilpapatlahuac, mamacuilquimilca ic centzontli centzontli in
zan oc no yuhqui omotocayoti ic oppa tlacallaquilli ic ontzontli. Nauhtzontli
cueitl huipilli izazaua in tlamachyo. Etzontli tlalpilli tlatlapalli canahuac
cecenta onca in. (fol. 65) Etzontli tlacuillolli. ocello tzontecomayo, ollin
teccizyo, Macuilxiquipilli ihuitl, Macuilxiquipilli axin, centecpantli cuexteca
tlatlacotin.
ñ65 In Mexica quin tlayecoltique.
Atecpan, Ixicayan, Tlapallitlan, Tozpantlan, Yeyitzcuintlan, Atlxoxouhcan,
Itzmatla, Cemacac, Ometlan, Tecolotlan, ø Mazaapan, Quaxipetztenantlan,
Tepetlapan, Cozapan, Cihuateotitlan, Teteltitlan, Quauhtzapotitlan, Chinamecan,
Citlalpollan, Paintzontlan, Tlacoxochitla, Itzmatla, Teotitlan, Chiucnauhuac,
Ollan, Tizapa, Tlatolloyan, Amatzcallapan, Ichcapetlazotla, Quauhtlaacapan,
Chiconcoac, Xochiquentlan, Yyactecuicitlan, Mazatlan, Tlazohuallan, Tochmilco,
Cozcaquauhtlan, Tochpan.
Ahuitzilco, Moyotlan, Quaxipetztecomatlan, Tetlpozteccan, Micquetlan,
Apachiquauhtla, Tecomaapan, Tetlmopaccan, Miyahuapan, Totollocan, Miztontlan,
Patoltetitlan, Ayotepec, Quauhcallapan, Ocellotepec, Eztecollan, Pollotlan,
Coyochimalco, Xochimilco, Quauhtzapotla, Tollapan, Quetzalcoatenco,
Cohuatlachco, Quauhcalco, Huiloc, Omacatlan, Tozpotonco, Pohuazanco, Papatlan.
ó050 Tlamacaztlan, Xochititlan, Mollanco, Xollan, Teuctonallan, itzcatqui ic
xexelihuia in tlacalaquilli nohuian altepetl.
ø Tenochtitlan Mexico izca itech pohuia 100 chichicueematl, 100 nanamatl, 200
cohuatilmatli, 200 ichcatilmatli, 400 cueitl huipilli concahuia itzatzacca,400
illacatziuhquitlatezotl concahuia, 400 tlaxochootentlapalli concahuia, 400
maxtlatl canahuac concahuia, 400 ezpetlatl, Coyoehuatl concahuia, 100 Xomotl, ø
100 chiltecpin tlamamalli, 100 tlamamalli ichcatl, 100 totollin, 40 tlamamalli
tochin, mazatl concahuia, 20tlamamalli iztaxalli 20, 10 tlacatl cihuatlacotin
Nezahualpilli Tetzcoco itech pohuia.
5 quimilli chicuematl, 105 quimilli nanamatl, 110 quimilli coatilmatli, 210
quimilli canahuac, 400 cueitl huipilli concahuia itzotzacca, 400
illacatziuhquitlatenzotl concahuia, 400 tlaxochyo tentlapalli concahuia,400
maxtlatl canahuac concahuia, 400 ezpetlatl ehuatl concahuia, 100 Xomotl, 100
tlamamalli chiltecpin, 100 tlamamalli ichcatl, 100 totollin, 40 tlamamalli
tochin mazatl concahuia, 20 tlamamalli iztaxalli 20 10 cihuatlacotli.
Totoquihuaztzin Tlacopan itech pohui.
50 chicuematl, 50 nanamatl, 200 coatilmacanahuac, ø 200 cueitl huipilli, 200
Coyo ichcatl canahuac, 200 tlatlapalli ichcatilmatli, 10 canahuac maxtlatl, 5
ehuatl macuillipilli, 5 ezpetlatl, 140 tocuilcoyotl, 60 chiltecpin cargas, 60
ichcatl cargas, 60 totollin, 20 iztaxalli cargas, 20 tochin mazatl, 10 personas
cihuatlacoti.
Tenochtitlau Moteuczomatzin, Tetzcoco Nezahualpilli, Tlacopan Totoquihuaztli.
Quechollan, Tlacoapan, Chiltepec, Poctlan, Oxitlan, Ichcatlan, Tlequauhtla,
Zoyatepec, Tzinacanoztoc, Xallapan, Otlatitlan, Tochtepec, Cacahuatl centecpan
tlamamalli ipan matlactlamamalli ozce achiyotl 400, olli ò051 y v 10 ð CCCC. ø
ñ66 In tlatocauh intepachocauh itoca catca, Acamapich, auh in inin Acamapich
ompohualxihuitl on matlactli on nahui xihuitl intlatocattiticatca, auh in
zantepan con motechti, con yaocuic nauhtetl altepetl, inic cecni itocayocan
Mizquic, Xochimilco, Quauhnahuac, Cuitlahuac, auh iniquac in ayamo mopiaya
inichihualloca inimachoca in qualli tilmatli, zan oc yehuatl nenca neololoya in
motenehua axcan ayatl.
In on momiquilli in Acamapichtzin yenoyeipan on motlatocatecac in
Huitzilihuitzin, auh intlatocat matlacxihuitl, auh in yehuatl in quiman
mocniuhti con motechti intech quimonpouh chicuetetl (fol. 66) altepetl ic cecni
itocayocan Tollan, Quauhtitlan, Azcapotzalco, Chalco, Otompan, Acolhuacan,
Tollantzinco, Acolman. Auh in on momiquilli Huitzilihuitzin oc ye compatlac in
Chimalpopocatzin in tlatocat matlac xihuitl omey. ø Auh in ye iquac in in
Tlatilolco tlatohuani initoca catca Tlacateotzin quilnamic quiyocox quito, inic
yaochihualozque in Mexica in Tenochca, auh inipampa in mictilloc in yehuatl
Tlacateotzin tlatzontec in Azcapotzalco tlatohuani catca itoca catca Maxtlaton.
Auh zan no yehuatl tlatocati iniquac macuiltin Mexica mictilloque inompa
tlacochcalco in temictique yehuantin in Chalca ihuan Etetlacalli quitlatlapanque
ic quinezcayotique caquin yaochihuazque in Mexica. Auh amo quintlayecoltiznequi
amo in tlaniyoc yeznequi, auh ic momauhti in Chimalpopoca, auh yequene mononotza
inipiltzin Tezozomoctli initoca Quetzallayateca quimolhuica inic quimictizque
Maxtlaton in Azcapotzalco tlatohuani. Auh caquitilloc in Maxtlaton, niman
tlatzontec inic mictilloc Chimalpopocatzin nohuian Caltzallan quihuihuillanque
in Tepaneca ic momauhtique in Tenochca, in momatiya ca ye pehuallozque, auh
inipampa inin Mexica ic mononotzque ic mocentlallique qui cemitoque qui ó051
tzontecque quitoque in inpilhuan inimachhuan inixhuihuan amo ce motlatocatizque,
zan intech pohuizque in macehualtin, ø auh yuh mochiuh ca inixhuihuan macihui
cenca huel yaoquicaya huel micaltinenca ayac ceme otlatocatque oma huiztique.
Auh inoyuh on momiquilli Chimalpopocatzin quihualtoquilli Itzcohuatzin in
tlatocat matlac xihuitl omome, auh in yehuatl in Itzcohuatzin occepa itech
compouh in altepetl Chalco : auh quimicti in Tlatilolco tlatohuani initocacatca
Quauhtlatohuatzin, zan ye no yehuatl ipampa in yaoyotl quitoca inic mictilloc
tlacateotzin in quinequia in mapehualiocan in Mexica in Tenochca, auh niman
occepa yequimon motechti quin maceuh in izquitetl altepetl in nican motenehua
inic cecni, Azcapotzalco, Acolhuacan Tlacopan, Atlacuihuayan, Teocalhuiyacan,
Mizquic, Cuitlahuac, Xochimilco, Coyohuacan, Mixcohuac, Tetzcoco, Quauhnahuac,
Xiuhtepec, Cuezallan, Yohuallan, Tepequacuilco, Tollan, Quauhtitlan, Tecpan,
Huitzitzillapan.
ø Auh in oyuh on mic in Itzcoatzin, niman tlatocat in Huehue Moteuczomatzin,
auh motocayotiaya itoca catca Ilhuicamina concuic in teucyotl in tlatocayotl auh
in tlatocat cempohualxihuitl on chiucnahui, auh yehuatl yacachto quiquetz
acachto quichiuh in aotli in Chapoltepec huallaticac, auh ce tlacatl quimicti
tlatohuani Cohuaixtlahuacan itoca catca Atonal, iniquac inoquito in quipoloz
altepetl Coaixtlahuacan, ñ67 niman peuh nauhxihuitl inyuh moxintinenca inyuh
moximatenime Mixteca inipampa quinmicti tlatohuani Cohuaixtlahuacan ipampa in
amo quitlayecoltiznequi Mexicatl. Auh inin tlatohuani itech conpouh in occequi
altepetl in nican motenehua ihuan Chalco altepetl conmaxcati commotechti Chalco,
Chiconquiyauhco, Mamalhuazyocan, Totollopan, Atltlatlauhyan, Cuetlaxtlan,
Quauhtocbco, (fol. 67) Cohuaixtlahuacan, Xiuhtepec, Quauhnahuac, Quiyauhtepec,
Huaxtepec, Itzyocan, ò052 Yohualtepec, Tlachco, Tepequacuilco, Tlalcozauhtitlan,
Quiyauhteopan, ø Xillotepec, Itzcuincuitlapilco, Tlapacoyan, Chapolicxitla,
Tlatlauhquitepec, Yacapichtlan.
Auh iniquac inoyuh on mic in Moteuczoma, ye ontlatocat in Axayacatzin, auh
chiucnauh xihuitl in tlatocat. Auh yehuatl quin peuh in Tlatilolca eta. ihuan in
occequi altepetl, nican mopohuaz in Tlatilolco iquac tlatocatia Moquihuix in
pehualloc altepetl Tlatilolco, Xiquipilco, Tollocan, Tzinacantepec, Tlacotepec,
Callimayan, Teotenanco, Tenantzinco, Xochiyacan, Ocuillan, Metepec, Oztoman,
Capolloac, Atlappolco, Tlaximalloyan, Xallatlauhco, Quappanohuayan, Ocoyacac,
Tepeyacac, Tecalco, Cuezcomaixtlahuacan, Matlatlan, Oztoticpac, Tlaollan,
Ahuilizapan, Tozcauhtlan, Tototlan, Cuetlaxtlan, Cuetzaloztoc, Mixtlan,
Tzapotitlan, Micquetlan, Tochpan, Tenexticpac, Tapatel, Tamomox.
ø Auh iniquac in oyuh on mic in Axayacatzin, niman on motlatocatlalli
Tizocicatzin, auh in tlatocat titicatca zan macuilli xihuitl, auh itech quipouh
in altepetl in Izquitetl, in nican icuiliuhtoc, Tecaxic, Tonalli ymoquetzayan,
Toxico, Ecatepec, Zillan, Matlatzinco, Mazatepec, Ecatlyquappanco, Tamapachco,
Micquetlan, Tlappan, Yancuitlan, Xochiyetlan, Atezcahuacan.
Auh iniquac omic Tizocicatzin yehuatl on tlatocat in Ahuitzotzin, auh in
tlatocat titicatca matlac xihuitl on nahui, auh yehuatl cacitia in altepetl in
nican motenehua itech compouh in itlatocayo inic cecni itocayocan, Tlappan,
Tziuhcohuac, Mollanco, Tzapotlan, Xaltepec, Tototepec, ø Xochtlan, Amaxtlan,
Chiyappan, Cozcaquauhtenanco, Xollochiyuhyan, Cozohuipillan, Coyocac,
Apancallecan, Xiuhtlan, Acatliyacac, Acapolco, Totollan, Tecpantepec, Nexpan,
Iztactlallocan, Teocuitlatlan, Teopochtlan {Xolotlan}, Xicochimalco,
Cuauhxayacatitlan, Coyolapan, Quauhnacaztitlan, Cuetzalcuitlapillan, Izhuatlan,
Cihuatlan, Huehuetlan, Huitztlan, Xollotlan, Mazatlan, Huipillan, ó052
Tequantepec, Ayotochcuitlatlan, Quauhtlan, Mizquitlan, Tlacotepec, Cuappilollan.
Auh in omic in Ahuitzotzin, niman ipan omotlatocatecac inic ome Moteuczomatzin,
auh in tlatocat titicatca caxtolxihuitl ipan exihuitl ipan tlaco, auh in cacic
in quinpeuh altepeme nican motocayotia icompehua itocayocan Achiyotlan,
Zozollan, Teuhtepec, Nocheztlan {Nochiztlan }, Tototepec, Tlahuiztlan, Zoltepec,
Icpatepec, Izquixochitepec, Quiyauhtepec, Chichihualtatacallan, Texotlan,
Piyaztlan, Ollan, Huitztlan, (fol. 68) Tzinacatlan, Tlatlayan, Yancuitlan,
Xicotepec, Toztepec, Micquetlan, Huexollotlan, Tliltepec, Nopallan,
Tlalcozauhtitlan, Texopan, Itzyoyocan, Caltepec, Panco, Teochiyauhtzinco,
Teochiyappa, Tlachquiyauhco, Malinaltepec, ø ñ68 {Quimichtepec, Centzontepec,
Quetzaltepec}, Cuezcomaixtlahuacan, Zacatepec, Xallapan, Xaltianquixco,
Yolloxonecuillan, Itzcuintepec, Itztitlan.
Auh iniquac tlatocat titicatca in Moteuczomatzin ipan in yancuican huallaque
nican in Españoles, yancuican oncan quizaco in oncan acico in itocayocan
Chalchiuhcueyecan, auh iniquac in oquimatque in huelloquittaque
initlamocuitlahuicahuan in Moteuczomatzin in ø Cuetlaxtlantlaca inin teyacancauh
catca itoca Cuetlaxtecatl Pinotl, niman on peuhque in quimittato in
Christianotin, iniquac quimittaque ipan quin matia teteo, auh zatepan quin
tocayotique Christianotin, inic quitohuaya teteo, ca tlatlacatecollo ic
quintocayotiaya nauh ecatl tonatiuh, Quetzalcohuatl eta.
Auh iniquac oquimatque inoquicacque in Christianotin, ca yehuatl huey tlatohuani
in Moteuczoma inoncan Mexico, auh niman quihuallihuallique in tetlapaloaya in
Christianotin ic quihuallapalloque in Moteuczomatzin yehuantin quihualitquique
in ompa tlamocuitlahuiyaya in quimocuitlahuiyaya tlacallaquilli, inic ce yehuatl
in oticteneuhque initoca Cuetlaxtecatl Pinotl, inic ome tentlil, inic ey
cuitlalpitoc, ø auh izcatqui inin tetlapallohuaya Christianotin yehuatl ò053 in
inquimacaco Moteuczomatzin. Centetl Xayoxoxoctic, auh ontetl capatli, centetl
tliltic, centletl chichiltic, auh ontlamantli cactli zapatos, ce cuchillo,
centetl sombrero, ihuan centetl gorra, ihuan centetl paño, ihuan centetl taza,
ihuan cequi cozcatl.