44
ALJABAR BOOLE DEFINISI PRINSIP DUALITAS FUNGSI BOOLEAN KONVERSI FUNGSI BOOLEAN

ALJABAR BOOLE

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ALJABAR BOOLE. DEFINISI PRINSIP DUALITAS FUNGSI BOOLEAN KONVERSI FUNGSI BOOLEAN. DEFINISI ALJABAR BOOLE. Sistem aljabar dengan dua operasi penjumlahan (+) dan perkalian (.) yang didefinisikan sehingga memenuhi ketentuan berikut ini : - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: ALJABAR BOOLE

ALJABAR BOOLE

DEFINISI PRINSIP DUALITAS FUNGSI BOOLEAN KONVERSI FUNGSI BOOLEAN

Page 2: ALJABAR BOOLE

DEFINISI ALJABAR BOOLE

Sistem aljabar dengan dua operasi penjumlahan (+) dan perkalian (.) yang didefinisikan sehingga memenuhi ketentuan berikut ini :

aturan A1 sampai dengan A5, M1 sampai M3, M5, D1, dan D2,setiap elemen a, b, c dari S mempunyai sifat-sifat atau aksioma-aksioma berikut ini :

2

Page 3: ALJABAR BOOLE

A1 a + b S closure

M1 a b S closure

A2 a + (b + c) = (a + b) + c asosiatif

M2 a (b c) = (a b) c asosiatif

A3 Jika 0 S, maka untuk setiap a S berlaku 0 + a = a + 0 = a

identitas

M3 Jika 0 S, maka untuk setiap a S berlaku 1 a = a 1 = a

identitas

A5 a + b = b + a komunitatif

M5 a b = b a komunitatif

D1 a (b + c) = a b +a c distributif

D2 (a + b) c = a c + b c distributif

D3 a + (b c) = (a + b) (a + c) distributif

D4 (a b) + c = (a + c) (b + c) distributif

C1 Untuk setiap a S dan a’ S berlaku a + a’ = 1 a a’ = 0

komplemen

Page 4: ALJABAR BOOLE

a + a = (a + a) (1) identitas a 1 = a M3

(a + a) (a + a’) komplemen a + a’ = 1 C1

a + (a a’) Distributif D3

a + 0 komplemen a a’ = 0 C1

a identitas a + 0 = a A3

a a = a a + 0 identitas a + 0 = a A3

= a a + a a’ komplemen a a’ = 0 C1

= a (a + a’) distributif D1

= a 1 komplemen a + a’ =1 C1

= a identitas a 1 = a M3

PRINSIP DUALITASTeorema 2.1 Untuk setiap elemen a, berlaku

a + a = a dan a a = aBukti :

Page 5: ALJABAR BOOLE

a + 1 = a + (a + a’) komplemen a + a’= 1 C1

(a + a) + a’ asosiatif A2

a + a’ teorema 2.1 a + a = a

1 komplemen a + a’= 1 C1

a 0 = a (a a’) komplemen a + 0 = a C1

= (a a) a’ asosiatif M2

= a a’ teorema 2.1 a a =a

= 0 komplemen a a’ = 0 C1

Teorema 2.2 Untuk setiap elemen a, berlaku :

a + 1 = 1 dan a 0 = 0

Bukti :

Page 6: ALJABAR BOOLE

a + ab = a 1 + a.b identitas a 1 = a M3

a (1 + b) distributif D1

a 1 teorema 2.2 1 + a =1

a identitas a 1 = a M3

a .(a+b) = a a + a b distributif a + 0 = a A3

= a + a b teorema 2.1 a a = a

= a 1+ a b identitas a 1=a M3

= a (1+b) distributif D2

= a 1 teorema 2.2 a + 1 = a

= a identitas a 1 = a M3

Teorema 2.3 (Hukum penyerapan)

Untuk setiap elemen a dan b, berlaku

a + a b = a dan a (a+b) = aBukti :

Page 7: ALJABAR BOOLE

Diketahui : (ab) (ab)’= 0 komplemen C1

ab (a’+b’) = (aa’)b + a(bb’) distributif D1

= 0 b + a 0 komplemen C1

= 0 + 0 Teorema 2.2

= 0 identitas A3

(ab)’ = a’ + b’ kesimpulan

Teorema 2.4 (Hukum de Morgan)

Untuk setiap elemen a dan b, berlaku :

(a b)’ = a’ + b’ dan (a + b)’ = a’ b’

Bukti :

Page 8: ALJABAR BOOLE

Diketahui : (ab) + (ab)’= 1 komplemen C1

ab+(a’+b’) = (a + a’ + b’)(b + a’ + b’) distributif D4

= (1 + b’) (1 + a’) komplemen C1

= 1 1 teorema 2.2

= 1 teorema 2.2

(ab)’ = a’ + b’ kesimpulan

Bukti :

Page 9: ALJABAR BOOLE
Page 10: ALJABAR BOOLE

Latihan Soal 2.1

Buktikan teorema 2.5 :

a+a’b=a+b

a(a’+b)=ab

Latihan Soal 2.2Sederhanakan ekspresi berikut :

'bc'ab

)c'b'ab('ab

z)yx()yx(

a + a b = a dan a (a+b) = a

Page 11: ALJABAR BOOLE

'''

')''('

)()(

bbcab

abcbabab

yxzyxyx

Page 12: ALJABAR BOOLE

Latihan Soal 2.3

Buktikan teorema 2.6 :

ab+ab’=a

(a+b)(a+b’)=a

Latihan Soal 2.4Sederhanakan ekspresi berikut :

)z'y'x'w)('z'y'x'w(

))'cb(ad)(cbad(

c'ababc

a + a b = a dan a (a+b) = a

a+a’b=a+b

a(a’+b)=ab

Page 13: ALJABAR BOOLE

''')''')(''''(

))'()((

'

yxwzyxwzyxw

adcbadcbad

accababc

Page 14: ALJABAR BOOLE

Latihan Soal 2.5

Buktikan teorema 2. 7

ab+ab’c=ab+ac

(a+b)(a+b’+c)=(a+b)(a+c)

Latihan Soal 2.6Sederhanakan ekspresi berikut :

wwxzwxyzywxwy

bbacbcba

yxwzyxzyxwzyx

zwxxyzwxyxy

'''

')')(')('''(

)'')(''()''')(''(

)''()''('

a + a b = a dan a (a+b) = a

a+a’b=a+b

a(a’+b)=ab

ab+ab’=a

(a+b)(a+b’)=a

Page 15: ALJABAR BOOLE

T2.7 : (a+b)(a+b’+c)=(a+b)(a+c)

a b + a b’ c = a b + a c

T2.3 : a + a b = a a (a+b) = a

T2.6 : a b + a b’= a (a + b) (a + b’) = a

(a’+b’+c’) (b’+c) (a+b’) = (b’+c) (b’+a’) (a+b’) T2.7

= (b’+c) b’ T2.6

= b’ T2.3

wy’+wx’y+wxyz+wxz’ = wy’+wx’y+wxy+wxz T2.7

= (wy’+wy)+wxz T2.6

= w+wxz T2.6

= w T2.3

Page 16: ALJABAR BOOLE

16

wwxzwxyzywxwy

bbacbcba

'''

')')(')('''(

Page 17: ALJABAR BOOLE

C1 a + a’ = 1 a a’ = 0

A2 M2 a + (b + c) = (a + b) + c a (b c) = (a b) c

A3 M3 a + 0 = a a 1 = 1

A2 M2 a + (b + c) = (a + b) + c a (b c) = (a b) c

A5 M5 a + b = b + a a b = b a

D1 D2 a (b + c) = a b +a c (a + b) c = a c + b c

D3 D4 a + (b c) = (a + b) (a + c) (a b) + c = (a + c) (b + c)

T2.1 a+ a = a a a = a

T2.2 a + 1 = 1 a 0 = 0

T2.3 a + a b = a a (a+b) = a

T2.4 (a b)’ = a’ + b’ (a + b)’ = a’ b’

T2.5 a + a’ b = a + b a (a’+ b) = a b

T2.6 a b + a b’= a (a + b) (a + b’) = a

T2.7 a b + a b’ c = a b + a c

(a + b) (a + b’+ c) = (a + b) (a + c)

Page 18: ALJABAR BOOLE

FUNGSI BOOLEAN Misalkan x1, x2, x3, … , xn merupakan variabel-variabel aljabar

Boolean. Fungsi Boolean dengan n variabel adalah fungsi yang dapat dibentuk dari aturan-aturan berikut :

• fungsi konstanf(x1, x2, x3, … , xn) = a

• fungsi proyeksi f(x1, x2, x3, … , xn) = xi i = 1, 2, 3, … , n

• fungsi komplemen g(x1, x2, x3, … , xn) = (f(x1, x2, x3, … , xn))’

• fungsi gabunganh(x1, x2, x3, … , xn) = f(x1, x2, x3, … , xn) + g(x1, x2, x3, … , xn)

h(x1, x2, x3, … , xn) = f(x1, x2, x3, … , xn) . g(x1, x2, x3, … , xn)

18

Page 19: ALJABAR BOOLE

BENTUK FUNGSI BOOLEAN

Suatu fungsi Boolean dapat dinyatakan dalam bentuk yang berbeda tetapi memiliki arti yang samaContoh :f1(x,y) = x’ . y’

f2(x,y) = (x + y)’

f1 dan f2 merupakan bentuk fungsi boolean yang sama, yaitu dengan menggunakan Hukum De Morgan.

19

Page 20: ALJABAR BOOLE

NILAI FUNGSI

Fungsi Boolean dinyatakan nilainya pada setiap variabel yaitu pada setiap kombinasi (0,1).

Contoh : Fungsi Booleanf(x,y) = x’y + xy’ + y’

20

Page 21: ALJABAR BOOLE

21

MINTERM DAN MAXTERM

Fungsi dua variabel :

Mj = m’j

Page 22: ALJABAR BOOLE

22

Fungsi tiga variabel :

Page 23: ALJABAR BOOLE

KONVERSI FUNGSI BOOLEAN23

Contoh Soal 2.1

Dari tabel kebenaran di bawah ini, nyatakan fungsi boolean dalam bentuk SOP (sum of product) dan POS (Product of sum)

Page 24: ALJABAR BOOLE

No x y z F(x,y,z)

0 0 0 0 0

1 0 0 1 1 m1

2 0 1 0 0

3 0 1 1 0

4 1 0 0 1 m4

5 1 0 1 0

6 1 1 0 0

7 1 1 1 1 m7

SOP

SOP

SOP

f1(x,y,z) = x’y’z + xy’z’ + xyz = m1 + m4 + m7

f1’(x,y,z)= x’y’z’ + x’yz’ + x’yz + xy’z + xyz’

Jawab : Bentuk SOP

Page 25: ALJABAR BOOLE

No x y z F(x,y,z)

0 0 0 0 0 Mo

1 0 0 1 1

2 0 1 0 0 M2

3 0 1 1 0 M3

4 1 0 0 1

5 1 0 1 0 M5

6 1 1 0 0 M6

7 1 1 1 1

POS

POS

POS

Jawab : Bentuk POS

f2(x,y,z) = (x+y+z)(x+y’+z)(x+y’+z’)(x’+y+z’)(x’+y’+z)

= M0 M2 M3 M5 M6 = (f1’(x,y,z))’

F (x,y,z) = m1 + m4 + m7 = M0 . M2 . M3 . M5 . M6

POS

POS

Page 26: ALJABAR BOOLE

26Contoh Soal 2.2

Dari tabel kebenaran di bawah ini, nyatakan fungsi boolean dalam bentuk SOP (sum of product) dan POS (Product of sum)

Page 27: ALJABAR BOOLE

No x y z f(x,y,z)

0 0 0 0 1 m0

1 0 0 1 1 m1

2 0 1 0 1 m2

3 0 1 1 1 m3

4 1 0 0 1 m4

5 1 0 1 0

6 1 1 0 1 m6

7 1 1 1 0

SOP

SOP

SOP

Jawab : Bentuk SOP

f1(x,y,z) = x’y’z’ + x’y’z + x’yz’ + x’yz + xy’z+xyz’

= m0 + m1 + m2 + m3 + m4 + m6

f1’(x,y,z) = xy’z + xyz

SOP

SOP

SOP

Page 28: ALJABAR BOOLE

Jawab : Bentuk POS

POS

POS

No x y z f(x,y,z)

0 0 0 0 1

1 0 0 1 1

2 0 1 0 1

3 0 1 1 1

4 1 0 0 1

5 1 0 1 0 M5

6 1 1 0 1

7 1 1 1 0 M7

f2(x,y,z)= (x’ + y + z’)(x’ + y’ + z’)

= (f1’(x,y,z))’ = M5. M7

F(x,y,z)= m0 + m1 + m2 + m3 + m4 + m6 = M5. M7

Page 29: ALJABAR BOOLE

29Contoh Soal 2.3

Dari tabel kebenaran di bawah ini, nyatakan fungsi boolean dalam bentuk SOP (sum of product) dan POS (Product of sum)

Page 30: ALJABAR BOOLE

No x y z f(x,y,z)

0 0 0 0 0

1 0 0 1 0

2 0 1 0 1 m2

3 0 1 1 1 m3

4 1 0 0 0

5 1 0 1 0

6 1 1 0 1 m6

7 1 1 1 1 m7

SOP

Jawab : Bentuk SOP

SOP

SOP

SOP

f1(x,y,z) = x’yz’ + x’yz + xyz’ + xyz

= m2 + m3 + m6 + m7

f1’(x,y,z)= x’y’z’ + x’y’z + xy’z’ + xy’z

Page 31: ALJABAR BOOLE

Jawab : Bentuk POS

POS

POS

No x y z f(x,y,z)

0 0 0 0 0 Mo

1 0 0 1 0 M1

2 0 1 0 1

3 0 1 1 1

4 1 0 0 0 M4

5 1 0 1 0 M5

6 1 1 0 1

7 1 1 1 1

f2(x,y,z) = (x + y + z).(x + y + z’).(x’ + y + z).(x’ + y + z’)

= (f1’(x,y,z))’= M0.M1. M4. M5

F(x,y,z) = m2 + m3 + m6 + m7 = M0.M1. M4. M5

POS

POS

Page 32: ALJABAR BOOLE

BENTUK STANDAR/KANONIK

Jika f adalah fungsi boolean satu variabel maka untuk semua nilai x berlaku :

f (x) = f (1) . x + f (0) . x’

Jika f adalah fungsi boolean dua variabel maka untuk semua nilai x berlaku :

f(x,y) = f(0,0) . x’y’ + f(0,1) . x’y + f(1,0) . xy’ + f(1,1) . xy

Jika f adalah fungsi boolean tiga variabel maka untuk semua nilai x berlaku :

f(x,y,z) = f(0,0,0) . x’y’ z’ + f(0,0,1) . x’y’z + f(0,1,0) . x’yz’ + f(0,1,1) . x’yz + f(1,0,0) . xy’z’ + f(1,0,1) . xy’z’ + f(1,1,0) . xyz’ + f(1,1,1) . xyz

32

Page 33: ALJABAR BOOLE

No x y z f(x,y,z)

0 0 0 0 0

1 0 0 1 1 m1

2 0 1 0 0

3 0 1 1 0

4 1 0 0 1 m4

5 1 0 1 0

6 1 1 0 0

7 1 1 1 1 m7

SOP

SOP

SOP

f1(x,y,z) = f(0,0,1) x’y’z + f(1,0,0) xy’z’ + f(1,1,1) xyz = x’y’z + xy’z’ + xyz = m1 + m4 + m7

Page 34: ALJABAR BOOLE

KONVERSI KE BENTUK STANDAR/KANONIK

34

Contoh Soal 2.4

Cari bentuk standar dan kanonik dari f(x,y) = x’

f(x,y) = x’ . 1 identitas

= x’ . (y + y’)

komplemen

= x’y + x’y’ distributif

= m(0,1)

Bentuk standar : x’y + x’ y’

Bentuk kanonik : m(0,1) bentuk SOP

Page 35: ALJABAR BOOLE

f’(x,y) = x . 1 identitas

= x . (y + y’) komplemen

= xy + xy’ distributif

= m(2,3)

(f’(x,y))’= (x’+y’).(x’+y)

= M(2,3)

Bentuk standar : f(x,y) = (x’+y’).(x’+y)

Bentuk kanonik : M(2,3) bentuk POS

Contoh Soal 2.4

Cari bentuk standar dan kanonik dari f(x,y) = x

Page 36: ALJABAR BOOLE

Contoh Soal 2.5Cari bentuk standar dari f(x,y,z) = y’ + xy + x’yz’Jawab :f(x,y,z) = y’ + xy + x’yz’ lengkapi literal pada tiap suku

= y’(x+x’)(z+z’) + xy(z+z’) + x’yz’= (xy’ + x’y’)(z+z’) + xyz + xyz’ + x’yz’

f(x,y,z) = xy’z + xy’z’ + x’y’z + x’y’z’ + xyz + xyz’ + x’yz’= m5 + m4 + m1+ m0 + m7 + m6 + m2

SOPBentuk Standar : f(x,y,z)= xy’z + xy’z’ + x’y’z + x’y’z’ + xyz + xyz’ + x’yz’Bentuk Kanonik : f(x,y) = m(0, 1, 2, 4, 5, 6, 7)

atau POSBentuk Standar : f(x,y,z) = x + y’ + z’Bentuk Kanonik : f(x,y) = M(3)

36

Page 37: ALJABAR BOOLE

37Contoh Soal 2.6

Cari bentuk standar dan kanonik dari f(x,y,z) = y’ + xy + x’yz

f(x,y) = y’ + xy + x’yz’ lengkapi literal pada tiap suku

= y’(x+x’)(z+z’) + xy(z+z’) + x’yz’

= (xy’ + x’y’)(z+z’) + xyz + xyz’ + x’yz’

= xy’z + xy’z’ + x’y’z + x’y’z’ + xyz + xyz’ + x’yz’

= m5 + m4 + m1+ m0 + m7 + m6 + m2

Bentuk Standar : f(x,y,z)= xy’z + xy’z’ + x’y’z + x’y’z’ + xyz + xyz’ +

x’yz’

Bentuk Kanonik : f(x,y) = m(0, 1, 2, 4, 5, 6, 7) SOP

Bentuk Standar : f(x,y,z) = x + y’ + z’

Bentuk Kanonik : f(x,y) = M(3) POS

Page 38: ALJABAR BOOLE

Latihan

1. Cari bentuk standar dari : a. f(x,y,z) = x + z,b. f(x,y,z) = z’

2. Cari bentuk Kanonik dari : a. f(x,y) = x’y + xy’ b. f(x,y,z) = x’y’z + xy’z’ + xyz

38

Page 39: ALJABAR BOOLE

KONVERSI KE BENTUK SOPContoh Soal 2.7Nyatakan Fungsi Boolean f(x,y,z) = x + y’z dalam SOPJawab :Lengkapi literal untuk setiap suku agar samaf(x,y,z) = x . (y+y’).(z+z’) + (x+x’) . y’z

= (xy+xy’)(z+z’) + xy’z + x’y’z= xyz + xyz’ + xy’z + xy’z’ + xy’z + x’y’z= xyz + xyz’ + xy’z + xy’z’ + x’y’z= m7 + m6 + m5 + m4 + m1

= m(1, 4, 5, 6, 7)

39

Page 40: ALJABAR BOOLE

Contoh Soal 2.8Nyatakan Fungsi Boolean f(x,y,z) = x’y’z + xz + yz

dalam SOPJawab :Lengkapi literal untuk setiap suku agar samaf(x,y,z) = x’y’z + xz + yz

= x’y’z + x. (y+y’) . z + (x+x’) . yz= x’y’z + xyz + xy’z + xyz + x’yz= m1 + m3 + m5 + m7

= m(1, 3, 5, 7)

40

Page 41: ALJABAR BOOLE

Contoh Soal 2.9Nyatakan Fungsi Boolean f(w,x,y,z) = wxy + yz + xy dalam SOPJawab :Lengkapi literal untuk setiap suku agar samaf(w,x,y,z) = wxy + yz + xy

= wxy . (z+z’) + (w+w’)(x+x’) . yz + (w+w’) . xy . (z+z’)

= wxyz + wxyz’ + (wx+wx’+w’x+w’x’)yz + (wxy+w’xy)(z+z’)

= wxyz + wxyz’ + wxyz + wx’yz + w’xyz + w’x’yz + wxyz + wxyz’ + w’xyz + w’xyz’

= w’x’yz + w’xyz’ + w’xyz + wx’yz + wxyz’ + wxyz = m(3, 6, 7, 10, 14, 15)

41

Page 42: ALJABAR BOOLE

KONVERSI KE BENTUK POSContoh Soal 2.10Nyatakan Fungsi Boolean f(x,y,z) = x y+ x’z dalam POSJawab :

Bentuk fungsi ke POSf(x,y,z) = xy + x’z

= (xy + x’)(xy + z) distributif= (x + x’)(y + x’)(x + z)(y + z) distributif= (x’ + y)(x + z)(y + z) komplemen,

identitas

Lengkapi literal untuk setiap suku agar samaSuku-1 x’ + y = x’ + y + zz’

= (x’ + y + z)(x’ + y + z’)Suku-2 x + z = x + z + yy’

= (x + y + z)(x + y’ + z)Suku-3 y + z = xx’ + y + z

= (x + y + z)(x’ + y + z)

42

Page 43: ALJABAR BOOLE

KONVERSI KE BENTUK POSf(x,y,z) = (x’ + y)(x + z)(y + z)Lengkapi literal untuk setiap suku agar samaSuku-1 x’ + y = (x’ + y + z)(x’ + y + z’)Suku-2 x + z = (x + y + z)(x + y’ + z)Suku-3 y + z = (x + y + z)(x’ + y + z)

Semua suku dengan literal lengkap :f(x,y,z) = (x’ + y)(x + z)(y + z)

= (x + x’)(y + x’)(x + z)(y + z) = (x’ + y)(x + z)(y + z) = (x’+y+z)(x’+y+z’)(x+y+z)(x+y’+z)(x+y+z)

(x’+y+z) = (x+y+z)(x+y’+z)(x’+y+z)(x’+y+z’) = M0 . M2 . M4 . M5

= M(0, 2, 4, 5)

43

Page 44: ALJABAR BOOLE

Contoh Soal 2.11Nyatakan Fungsi Boolean f(x,y,z) = (x+z)(y’+z’) dalam POSJawab :Fungsi Boolean asumsi sudah dalam bentuk POSf(x,y,z) = (x+z)(y’+z’) lengkapi literal pada tiap suku

= (x+yy’+z)(xx’+y’+z’) identitas, komplemen= (x+y+z)(x+y’+z)(x+y’+z’)(x’+y’+z’) distributif= M0 . M2 . M3 . M7

44