Akut Solunum Yolu Enfeksiyonları

Dr Oya Baltalı Halıcıoğlu

Kanıta Dayalı Koruyucu Çocuk Sağlığı Uygulamaları Sempozyumu Kasım 2013, Denizli

SOLUNUM SISTEMI

Bulaşıcı organizmaların ana giriş kapısıdır

Bu nedenle en sık enfekte olan sistemdir

Hekimlerin birinci basamakta en sık tedavi

etmek durumunda kaldığı sistemdir

SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARıNıN ORTAK ÖZELLIKLERI

Büyük oranda viral kökenlidirler

Rinovirusler Koronavirusler Adenovirusler İnfluenza virus

Parainfluenzavirus Koksakivirus

RSV HSV 1-2

EBV CMV

SOLUNUM YOLU BAKTERIYEL ENFEKSIYONLARıNıN ORTAK ÖZELLIKLERI

Büyük oranda viral enfeksiyonları takiben gelişir

Spontan iyileşme oranı yüksek !

Enfeksiyon etkenleri sınırlı

A.tonsillofarenjit S.pyogenes (GABHS)

A.otitis media, A.rinosinüzit S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarrhalis

TK Pnömoni S.pneumoniae, H.influenzae, M.pneumonia

Dar spektrumlu antibiyotiklerle, ayaktan tedavi edilebilirler

Direnç sorunu!

Viral enfeksiyonlar sonrası gelişen bakteriyel enfeksiyonlar

Üst SY

Alt SY

Solunum yolları burun mukozası,

nazofarinks, orofarinks, orta kulak, sinüsler,

tonsiller

glotisten itibaren larinks, trakea,

bronşlar, bronşiyoller, terminal bronşiyoller, alveoler duktuslar ve alveoller

Şüpheli solunum yolu enfeksiyonu bulgularından bir veya daha fazlasının varlığı

(öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı, ateş)

Üst yada alt solunum yolu ayrımını yap (Göğüs ağrısı, nefes darlığı, hırıltılı solunum, stridor belirtileri varlığı

± fizik muayenede raller, ronküsler, çekilmeler, bronşiyal solunum sesleri)

HAYIR EVET

OLASI ÜSYE OLASI ASYE

SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARı

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Akut nazofarenjit (soğuk algınlığı,coriza,rinosinüzit)

Akut tonsillofarenjit

Akut otitis media Akut sinüzit

Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları

Krup Trakeit

Bronşiolit Pnömoni

AKUT NAZOFARENJIT (RINOSINÜZIT , SOĞUK ALGıNLıĞı)

Virüslerin neden olduğu, Damlacık yoluyla kişiden kişiye bulaşan Rinosinüzit şeklinde üst solunum yolunu tutan Kendi kendini sınırlayan 'hafif' seyirli bir hastalıktır.

Çocuklarda en sık rastlanan hastalık

Her çocuk yılda 5-8 atak geçirir

Kış aylarında, kreş çocuklarında, 2 yaş altı,

kötü beslenme…..sık

Etken %90 viruslar (>%40 Rhinoviruslar, diğerleri

coronavirus, parainfluenza virus,RSV, adeno,

entero v)

Allen LV. Colds & cough. Int J Pharm Compd. 2012

KLINIK

Burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve öksürük

Küçük çocuklarda ateş,huzursuzluk ve hapşırma ardından

burun akıntısı, burun tıkanıklığı

Sıklıkla kalın, opak ya da renkli bir akıntı da bulunabilir.

Bu tablo enfeksiyonun bakteriyel olduğunu göstermez.

Bu nedenle, ancak 10 gün geçtiği halde kliniği düzelmeyen

olgularda antibiyotik kullanılmalıdır.

13

SOĞUK ALGINLIĞI GRİP

Ateş nadir 38-39°

Baş ağrısı nadir sürekli

Genel ağrı ve sızı az genellikle

Yorgunluk hafif 2-3 hafta

Tıkalı burun genellikle bazen

Hapşırma genellikle bazen

Boğaz Ağrısı genellikle bazen

Öksürük nadir genellikle

Komplikasyonları sinüzit ve kulak ağrısı bronşit, zatürree

Engellemek hiç bir şey yapılamaz Aşılama ve anti viral ilaçlar

EN ÇOK GRIPLE KARıŞıR

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

Fashner J. Treatment of the common cold in children and adults Am Fam Physician. 2012.

Ateşi düşürmek ve burun tıkanıklığını gidermek için

parasetamol ve serum fizyolojik

Viral Antibiyotik gereksiz

De Sutter AI, et al.Cochrane Database Syst Rev. 2012

Antihitaminik-Dekonjestan-Antipiretik kombinasyonları büyük çocuk ve erikinlerde yarar sağlayabilir ancak küçük çocuklarda

kullanımı ile ilgili yeterli kanıt yoktur

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev.2013.

C vitamini

Semptomların süresini ve

şiddetini azaltabileceği, ancak

daha fazla RCTs çalışmaya

ihtiyaç var

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

Science M, et al. Zinc for the treatment of the common cold: a systematic review and meta-analysis. CMAJ. 2012

Çinko

Semptomların süresini

kısaltabilir ancak daha fazla

çalışmaya ihtiyaç var

Lissiman E, et al. Garlic for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2012.

Sarımsak

Yeterli kanıt yok

Sadece bir çalışma

soğuk algınlığını

önleyebileceğini

söylüyor

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

Genellikle 3-7 günde kendiliğinden iyileşir

TC Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi, 2010

AKUT BAKTERIYEL SINÜZIT (RINOSINÜZIT)

Çoğunlukla viral ÜSYE sonrası (%5-10 oranında)

Tanı öykü ile konur, genellikle görüntüleme gereksizdir

H.influenzae sıklıkla, S.pneumoniae ikinci sıklıkla

etkendir

Beta-lactamase üreten H.influenzae oranları pek çok

bölgede artmıştır

Amoksisilin-clavulanate ilk seçilecek antibiyotiktir.

-DeMuri GP, et al. NEJM 2012;367;1128-34 -AAP. Pediatrics 2013;132:e284.

TANı: ÖYKÜYLE ÜÇ ŞEKILDE

Devam eden bulgular (>10 gün devam eden burun akıntısı,burun tıkanıklığı,

öksürük)

Ciddi bulgular (en az 3 gündür ≥39 ºC ateş, pürülan burun akıntısı)

Bulgularda kötüleşme (başlangıçtaki düzelme sonrası bulguların artarak geri

dönmesi; ateş,burun akıntısı, öksürük) AAP. Clinical practise guideline for the diagnosis and management of acute

bacterial sinusitis in children aged 1 t0 18 years. Pediatrics.2013

RINOSINÜZIT IÇIN RISK FAKTÖRLERI

Lokal Faktörler:

Anatomik varyasyonlar Adenoid hipertrofisi Nazal polipler Maksillofasial anomaliler Koanal atrezi Sinonazal travma veya cerrahi

girişim Burunda yabancı cisim Alerjik rinit Rinitis medikomentoza

Sistemik Faktörler:

Alerjik durumlar İmmün yetmezlikler Kistik fibrozis ve mukosiliyer

disfonksiyon Dental enfeksiyonlar Gastroözefageal reflü

RINOSINÜZITTE ANTIBIYOTIK TEDAVISI

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011

AKUT TONSİLLOFARENJİT

Norfloksasin Siprofloksasin Enoksasin Fleroksasin Lomefloksasin Ofloksasin Levofloksasin Rufloksasin

Sparfloksasin Tosufloksasin Gatifloksasin Pazufloksasin Grepafloksasin

BAKTERİLER

Epstein-Barr virus Adenovirus Herpes simpleks virus 1 Herpes simpleks virus 2 İnfluenza virus Parainfluenza virus RSV Enterovirüsler Kızamık virüsü Kızamıkçık virüsü Sitomegalovirüs Rhinovirüs Reovirüs HIV

VİRÜSLER (%75)

ATİPİK ETKENLER

Candida Toxoplasma gondii Behçet sendromu Kawasaki hastalığı PFAPA Aftöz stomatit Steven-Johnson sendromu Nötropeni Kemoterapi

DİĞER NEDENLER

Mycoplasma pneumoniae Mycoplasma hominis Chlamydia pneumoniae Chlamydia trachomatis Legionella pneumophila Coxiella burnetti

Streptococcus pyogenes (A grubu) B, C ve G grubu streptokoklar Arcanobacterium haemolyticum Corynebacterium diphtheriae Corynebacterium pyogenes Corynebacterium ulcerans Neisseria gonorrhoeae Neisseria meningitidis Yersinia enterocolitica Streptococcus pneumoniae Salmonella typhi Leptospira spp. Borelia spp. Anaeroplar

AKUT TONSILLOFARENJIT ETKENLER

%25

AMAÇ

Tedavi gerektirmeyen viral tonsillofarenjit olgularını

GAS’a bağlı tonsillofarenjit olgularından ayırt etmek

Servikal lenfadenit Peritonsiller apse Retrofarengeal apse Akut otitis media Akut sinüzit Bronkopnömoni Menenjit Beyin apsesi Septik artrit Osteomiyelit Endokardit Sellülit Nekrotizan fasiit Bakteriyemi Streptokoksik toksik şok sendromu

Akut romatizmal ateş Poststreptokoksik glomerülonefrit Romatizmal kalp hastalığı PANDAS (Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal Infections)

ERKEN GEÇ

GAS HASTALıK YÜKÜ

En az 663.000 yeni vaka/yıl

Yaklaşık 163.000 ölüm/yıl

GAS farenjit >616 milyon vaka/yıl

Ciddi GAS hastalığı 517.000/yıl ölüm

Romatizmal kalp hastalığı Tahmini 15.6 milyon vaka

282.000/yıl yeni vaka

233.000/yıl ölüm

Carapetis JR, et al. The global burden of group A streptococcal diseases. Lancet Infect Dis. 2005

TÜRKIYE’DEN GAS TONSILLOFARENJITI OLAN 187 VAKA DEĞERLENDIRMESI

Ozkaya-Parlakay A, et al. Turk J Pediatr, 2012

ARA INSIDANS

10 ülkeden 10 çalışmanın değerlendirildiği çalışmada;

ARA ilk atak insidans 5-51/100.000 Amerika ve Batı Avrupa’da <10/100.000 Doğu Avrupa, Orta Doğu (en yüksek), Asya

ve Avustralya > 10/100.000 Afrika bilinmiyor

Tibazarwa KB, et al. Heart. 2008

TEDAVIDE VIRAL-BAKTERIYEL AYRıMı

Bakteriyel Viral

Yaş 5-15 yaş Her yaş (<3yaş) Ateş >38.5 ºC <38.0 ºC Burun akıntısı Yok Sıklıkla var Öksürük, ses kısıklığı Yok Sıklıkla var İshal Yok Görülebilir Eksuda Daha sık Daha az Ağrılı LAP Sık Seyrek

3 yaşından küçüklerde virüsler neredeyse tek etkendir.

Viral ve GAS farenjiti klinik olarak birbirinden güvenilir bir şekilde ayrılamaz.

Lancet 1997; 370: 918-921

TONSİLLOFARENJİT

Klinik: GAS? Viral?

Boğaz kültürü al

Kültür negatif Kültür pozitif

Antibiyotik başla

Semptomatik Tedavi

Klinik: GAS?

Boğaz kültürü al Antibiyotik başla

Kızıl Hastada ARA öyküsü Ailede yeni ARA öyküsü Ailede yeni GAS öyküsü ARA veya PSGN salgını

< 3 yaş Öksürük Ses kısıklığı Burun akıntısı Stomatit, oral ülser

Semptomatik Tedavi

Semptomatik Tedavi

Klinik: Viral?

TONSİLLOFARENJİT Antibiyotik Başlama Kararının Verilmesi

Klinik GAS düşündürüyor ve kültür olanağı yoksa antibiyotik başla

Pediatr Infect Dis J 2006; 25: 174-176

Prokalsitonin (ng/mL)

CRP (mg/L)

P < 0.01

GAS TONSİLLOFARENJİT TANISI Akut Faz Reaktanlarının Tanıdaki Yeri

0.374

50

0.105

23.6

0.03

2.6

GAS Tonsillofarenjiti

(n=15)

GAS dışı Tonsillofarenjit

(n=15)

Kontrol

(n=15)

ESR ve Lökosit sayısı tanı ve ayırıcı tanıda değeri yoktur.

GAS ile GAS dışı tonsilllofarenjit ayrımında sınır

Prokalsitonin 0.2275 ng/mL Sensitivite %73 Spesifite %87

CRP 39.2 mg/L Sensitivite %80 Spesifite %73

Boğaz kültürü gold standart

TEDAVİ ÖNERİLERİ

Penisilin ilk seçilecek antibiyotiktir - Klinik iyileşmenin hızlanması - Komplikasyonların önlenmesi - GAS enfeksiyonu yayılımının önlenmesi

amaç Tedaviye başlanması semptomların başlamasından

9 güne kadar güvenilir şekilde ertelenebilir. Bu durumda bile ARA gelişimi engellenir.

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011

AKUT OTİTİS MEDİA (AOM) Çocuklarda akut rinosinüzitten sonra ikinci en sık

enfeksiyondur.

3 yaşına kadar bütün çocukların 2/3’ü en az bir kez AOM,

1 yaşına kadar olan çocuklarda AOM insidansı 1.1-1.2

atak/çocuk/yıl

Bluestone CD, Clein JO. Otitis Media in Infants and Children.2001

ETYOLOJI

S.pneumonia%35

H.influenza%25

M.catarrhalis%10

Viruslar%20

Pichichero ME. Pediatr Clin North Am. 2013

Sıklıkla nazofarenkste kolonize bakterilerden kaynaklanır.

AOM RISK FAKTÖRLERI

Erkek cinsiyet

Yarık damak veya kraniofasial anomaliler

Kreş-yuva gibi kalabalık ortam

Pasif sigara içimi

Anne sütü alamama

Ailede OM öyküsü

ÜSYE atakları AOM riskini arttırdığında kış mevsiminde

görülme oranı artar

AOM KLINIK BULGULAR

Yakınma Kulak ağrısı Ağlama, irritabilite Soğuk algınlığı

bulguları Otore Ateş Uyku bozukluğu

Otoskopik muayene Kırmızı veya sarı renk Bombeleşme Kalınlaşma Aberan ışık refleksi Perforasyon ve/veya

akıntı Pnömotik otoskopta

azalmış mobilite

Hacımustafaoğlu M, Çocuklarda Akut Otitis Media, 2003

AKUT OTITIS MEDIA – TANı (AAP)

1. Ani başlangıç 2. Orta kulakta effüzyon varlığı 3. Orta kulak inflamasyonunun semptom ve

bulguları

AAP Clinical Practice Guideline. Pediatrics 2004, 113 : 1451-65.

TEDAVI

Destek tedavi analjezik, antipiretikler

Antibiyotik Dekonjestan Antihistaminik Kortikosteroid

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011

ANTIBIYOTIK

12 RCTs, metaanaliz çalışması → 3854 AOM

epizodu

antibiyotik tedavisi alanlarda plaseboya göre

ağrı süresi (%82) ,

timpanik membran perforasyonu

diğer kulakta AOM gelişmesi

Cochrane Datebase Syst Rev.2013 , 31;1:CD000219

YAŞ KESİN TANI ŞÜPHELİ TANI

< 6 ay Antibiyotik Antibiyotik

6 ay- 2 yaş Antibiyotik

Antibiyotik ya da Gözlem

> 2 yaş Antibiyotik (ciddi hastalık) ya da Gözlem

Gözlem

ANTİBİYOTİK BAŞLAMA KRİTERLERİ (AAP)

KOMPLIKASYONLAR

İşitme kaybı Mastoidit Petrozit Fasiyal paralizi Kronik efüzyon Kolesteatom oluşması Timpanoskleroz Orta kulak

atelektazisi…. İntrakraniyal

komplikasyon (menenjit, ekstradural apse, subdural ampiyem, beyin absesi, dural sinüs trombozu, otitik hidrosefali )

Kolesteatoma

Komplikasyonların hangi hastada görüleceğini önceden gösterecek bir yöntem yok.

ANTİBİYOTİK

İlk tercih:

Amoksisilin 40-50 mg/kg/gün

=>patojenlerin çoğunu kapsar =>dirençli pnömokoklara karşı etkin =>güvenli =>ucuz

Tedavi başarısızlığı için risk faktörleri 2 yaşın altında olmak Son 30 gün içinde antibiyotik kullanmak Kreşe gitmek Bölgesel direnç Eşlik eden önemli hst (immun yetmezlik vs)

Amoksisilin-klavunat 80-90 mg/kg/gün

Amoksisilin alerjisi: Klaritromisin, azitromisin, sefuroksim

KORUNMA

Aile eğitimi Aşılar Antibiyotik profilaksisi Cerrahi (kulak tüpü, adenoidektomi,

tonsillektomi) Risk faktörlerini ortadan kaldırmak (sigara)

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011

KORUNMA

PCV-10 bileşenli aşı ile; Tüm AOM %35 Pnömokokal AOM %52 H.influenza ilişkili AOM %57 PCV-13 çalışmalar net değil ancak AOM

koruyucu etkisinin 7 bileşenli aşıya göre daha yüksek olduğu düşünülüyor

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011

KRUP

A. Laringotrakeobronşit

A. Spazmodik krup

A. Epiglottit

KRUP

1-2 yaşta pik yapar

ÜSYE bulguları ile başlar

Stridor, ses kısıklığı, kaba öksürük

Solunum sıkıntısı olabilir ancak toksik ve ateşli değildir

1-2 gün sürer

KRUP

Genellikle viraldir,

En sık parainfluenza virus (Tip 1 ve 3)

Enterovirus, Adenovirus, İnfluenza A ve B, RSV, Rhinovirus, Human bocavirus ve Kızamık virusu

Nadiren Mycoplasma ve diphtheria

Akşit S. Sted, 2002

TEDAVI

Antibiyotik önerilmez

SPAZMODIK KRUP

Başlangıç semptomları yoktur Aniden stridor ile başlar Ateş yoktur Tekrarlayabilir Allerjik olabileceği düşünülmekte Tedavide soğuk buhar, steroid, adrenalin

yararlı olabilir

Akşit S. Sted, 2002

EPIGLOTTIT

Daha nadir görülür 3-4 yaşta pik yapar akut başlangıçlı ve hızla ilerleyicidir beslenme reddi, salya akması, kuru ve boğuk

ses inspiratuar stridor öksürük belirgin bulgu değil

EPIGLOTTIT

Hemophilus influenzae tip b Beta hemolitik streptokoklar genellikle bakteriyemi eşlik eder

Tanı konduğu anda parenteral Ceftriaxon veya Cefotaxim 100 mg/kg/gün başla

EPIGLOTTIT

Tıbbi bir acildir ve hastane/ yoğun bakım koşullarında izlem gerektirir

Entübasyon veya trakeostomi ile yapay hava

yolu sağlanmalı

AKUT BRONŞIOLIT

İki yaşından küçük çocuklarda sıklıkla viral

etkenlerin neden olduğu, bronşiyollerin

inflamasyonudur.

<2yaş: % 10-20 sıklıkta

Türk Toraks derneği Akut Bronşiolit Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu, 2009

KLINIK

<2 yaş sık

ÜSYE bulguları ile başlar

Ateş, öksürük, solunum sıkıntısı, hışıltı, ve

beslenme güçlüğü

Subkostal çekilmeler, apne, ağır vakalarda

siyanoz

HıŞıLTıLı INFANTTA AYıRıCı TANı

Akut bronşiolit Pnömoni Laringotrakeomalazi Yabancı cisim GÖR Konjestif kalp

yetmezliği

Vasküler ring Allerjik reaksiyon KF Mediastinal kitle Bronkojenik kist TÖF

EPIDEMIOLOJI

RSV %50-80 Parainfluenza (tip 3) İnfluenza Adeno virus Human metapnömovirus %3-19 Mycoplasma, Chlamydia, Ureaplasma, ve Pneumocystis

türleri

Mansbach JM, et al. Acad Emerg med.2008;15:111-8.

HASTANEYE SEVK KRITERLERI

Üç aydan küçük bebekler

Gestasyonel yaşı 34 haftadan küçük, 1

yaşın altında olanlar

Orta-ağır dereceli bronşiolitler

Hacımustafaoğlu M, et al. Turk J Pediatr.2013

<2 yaş, ASYE nedeniyle hastaneye yatırılan çocuklarda (671 hasta)

Akut bronşiolit %54.8 Pnömoni %45.2 RSV (+) olan hastaların: %59.5’i A.bronşiolit %40.5’i Pnömoni

BRONKODILATÖRLERIN KULLANıMı Klinik skorlarda

düzelme

TEDAVI ÖNERILERI

Tedavi Özet Öneri

Bronkodilatatörler Hastalık yada hospitalizasyon süresini etkilemez Ağır hastalık tablosu olan çocuklarda kısa süreli klinik skorları düzeltebilir

Rutin kullanımı önerilmez ..

Kortikosteroidler Hastalık yada hospitalizasyon süresini etkilemez

Rutin kullanımı önerilmez

LTRA Hastalık süresini etkilemez Önerilmez

Nebulize Hipertonik NaCl Hospitalizasyon süresini kısaltabilir

Önerilmez

PNÖMONI

Akciğer dokusunun enfeksiyöz veya nonenfeksiyöz ajanlar tarafından oluşturulan enflamasyonudur

DSÖ 2012 RAPORU

<5 yaş çocuk ölümü 6.6 milyon

ilk 1 yaşta 5 milyon

İlk 3 mortalite nedeni 1. Pnömoni 2. İshal 3. Malaria

PNÖMONI- TANıMLAR Bronkopnömoni: Küçük bronşioller ve peribronşial

alveollerin akut inflamasyonudur

Toplum Kökenli Pnömoni (TKP): Önceden sağlıklı olan, yakınmalarının başlangıcından 14 gün öncesine kadar hastanede yatış öyküsü olmayan bir kişide, toplumda günlük yaşam sırasında ortaya çıkan pnömonidir

Hastane Kökenli Pnömoni (HKP): Hastaneye yattıktan veya taburcu olduktan 48 -72 saat sonra gelişen pnömoni

TKP

Tipik Pnömoni Bakteriyel Atipik Pnömoni M.pneumoniae, C.pneumoniae, viral,Legionella

PNÖMONI IÇIN RISK FAKTÖRLERI

Konak Faktörleri Yaş (< 1yaş) Düşük doğum ağırlığı ve

erken doğum Malnütrisyon Altta yatan hastalık varlığı

(doğumsal kalp hastalıkları,DM, vb)

D vitamini eksikliği

Sosyal / Çevresel faktörler

Anne sütü ile beslenememe, Düşük sosyoekonomik düzey Kalabalık yaşam koşulları

(geniş aile, kreş bakımı, vb.), Sağlık hizmetlerine

ulaşamama, Anne yaşı ve annenin eğitimi, Başta sigara olmak üzere ev içi

ve dış ortam hava kirliliği, Yetersiz bağışıklama, Kış mevsimi

ÇOCUKLARDA TKP’DE YAŞLARA GÖRE SıK GÖRÜLEN ETKENLER

Yaş Etken Doğum- 3 hafta Grup B streptokoklar, Gram negatif bakteriler, Listeria

monocytogenes, S.aureus, CMV, HSV

3 Hafta – 3 ay S.pneumoniae, H.influenzae, C.trachomatis, Bordatella pertussis, Moraxella catarrhalis, S.aureus, Adenovirüs, İnfluenza virüs, PIV, RSV

4 ay – 5 yaş Respiratuvar virüsler, S.pneumoniae, H.influenzae, C.pneumoniae, M.pneumonia S.aureus, S.pyogenes, M. tuberculosis

5-9 yaş S. pneumoniae, M.pneumoniae, C.pneumoniae, Respiratuvar virüslar, M.tuberculosis

≥10 yaş M.pneumoniae, C.pneumoniae, S. pneumoniae, Respiratuvar virüslar, M.tuberculosis

KLİNİK ÖZELLİKLER Pnömoniye özgül hiçbir belirti ya da bulgu

yoktur. (Özellikle YD ve küçük çocuklarda tanı zor) -Öksürük, ateş, takipne, huzursuzluk, balgam

çıkarma (<8yaş yutulur), karın ağrısı, bulantı, hışıltı, siyanoz, hipoksi, BKS, İK çekilmeler,

gibi şikayetler ile başvurabilir

DSÖ pnömoniyi diğer belirgin bir nedene

bağlanamayan ateşli hastalık ile takipne olarak tanımlamaktadır.

WHO’YA GÖRE TAKIPNE SıNıRı

Yaş Normal Solunum sayısı Takipne ss/dk ss/dk

0-2 ay 40-60 60

3-12 ay 25-40 50

13 ay-5 yaş 20-30 40

5 yaş ve üstü 15-25 30

FIZIK BAKı

Oskültasyonda:

Solunum seslerinde azalma,

Tuber üfürüm, raller, ronküsler

Perküsyonda matite,

Vibrasyon torasikte azalma,

Plevral sürtünme sesi

PNÖMONI TANıSı

Pnömoni tanısı, I. basamak düzeyinde öykü ve fizik muayene bulguları ile konulabilir.

Ağır ve çok ağır pnömonisi olmayan hastalarda radyolojik inceleme gerekli değildir

Swingler GH, Zwarenstein M. Cochrane Database Syst Rev. 2005;3:

Ayaktan izlenen, akut alt solunum yolu hastalığı olan çocuklarda göğüs radyografilerinin klinik sonuca etkisi

saptanmamıştır.

PNÖMONIDE KLINIK SıNıFLANDıRMA

Pnömoni Ağır Pnömoni

Çok Ağır Pnömoni

Bilinç durumu Normal Uykuya eğilim olabilir

Letarji/konfüzyon/ağrılı uyaranlara yanıtsızlık

İnleme Yok Olabilir Var

Renk Normal Soluk Siyanotik

Solunum hızı Takipne Takipne Takipne-apne

Göğüste çekilme Yok Var Var

Beslenme Normal Azalmış Beslenemez

Dehidratasyon Yok Olabilir Var (şok bulguları)

Türk Toraks Derneği, Çocuklarda toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu, 2009.

Türk Toraks Derneği, Çocuklarda toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu, 2009.

SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARıNDA ANTIBIYOTIK KULLANıMı

Kurugöl et al. II. Uludağ Pediatri Günleri, 2007 314 çocuk

0

20

40

60

80

100

Pnömoni Tonsilit Otit Sinüzit AkutBronşiyolit

Farenjit Rinit

An

tib

iyo

tik k

ull

an

mı

(%)

66 88 93

82 96 95 90

EN ÇOK SATıLAN ILAÇLAR

Dünya

1. Kalp-damar % 19.3

2. Santral SS % 15.8

3. Metabolik % 15.3 4. Antibiyotik %

9.9 5. Solunum S. % 9.3

Türkiye

1. Antibiyotik % 19.0

2. Ağrı kesici % 12.0

3. Romatizma % 11.0 4. Soğuk algın. % 8.6 5. Vitamin % 7.3

TÜRKİYE