Administriranje klijentskog operacijskog sustava Windows ... · Str. 36 ADMINISTRIRANJE KLIJENTSKOG OPERACIJSKOG SUSTAVA WINDOWS Drugi često upotrebljavani model računalnih mreža

Autor:

Dario Car Goran Medić

Urednik:

Ivan Jurišić

Naslov:

Administriranje klijentskog operacijskog sustava Windows

Izdanje:

1. izdanje

Stručni recenzent:

Ivan Jurišić

Lektorica:

Iva Lednicki

Grafički urednik:

Krešimir Pletikosa, ACE

Nakladnik:

Algebra d.o.o., 2013.

Za nakladnika:

mr.sc. Mislav Balković

Mjesto i godina izdanja:

Zagreb, 2013.

Sva prava pridržana. Niti jedan dio ove knjige ne smije se reproducirati ili prenositi u bilo kojem obliku, niti na koji način. Zabranjeno je svako kopiranje, citiranje te upotreba knjige u javnim i privatnim edukacijskim organizacijama u svrhu organiziranih školovanja, a bez pisanog odobrenja nositelja autorskih prava. Copyright © Algebra d.o.o. CIP zapis dostupan u računalnom katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 854406

ISBN 978‐953‐322‐159‐5

Sadržaj:

1. poglavlje: INSTALACIJA SUSTAVA WINDOWS 8....................................................................................... 5 1.1 Uvod ....................................................................................................................................................... 6 1.2 Operacijski sustavi ................................................................................................................................. 7

1.2.1 Što je operacijski sustav .................................................................................................................... 7 1.3 Povijest operacijskih sustava ................................................................................................................. 7 1.4 Uvod u sustav Windows 8 .................................................................................................................... 14

1.4.1 Nove funkcije ................................................................................................................................... 14 1.5 Inačice Windows 8 i Windows RT ........................................................................................................ 16

1.5.1 Razlike između inačica operacijskog sustava .................................................................................. 16 1.5.2 Windows RT .................................................................................................................................... 18

1.6 Prednosti 64-bitne arhitekture .............................................................................................................. 18 1.7 O sistemskim zahtjevima ..................................................................................................................... 19

1.7.1 Hardverski zahtjevi .......................................................................................................................... 19 1.7.2 Kompatibilnost ostalih komponenti računala .................................................................................... 20 1.7.3 BIOS (Basic Input-Output Sistem) ................................................................................................... 20

1.8 Nova instalacija (Clean install) ............................................................................................................. 23 1.8.1 Instalacija dodatnih upravljačkih programa čvrstog diska ................................................................ 25

1.9 Nadogradnja operacijskog sustava ...................................................................................................... 26 1.9.1 Nadogradnja In-place ...................................................................................................................... 27

1.10 Aktivacija sustava Windows ................................................................................................................. 28 1.10.1 Volume Activation ........................................................................................................................ 28

1.11 Vježba 1 – Clean Installation ................................................................................................................ 29

2. poglavlje: MREŽNO POVEZIVANJE ........................................................................................................... 33 2.1 Uvod u mreže ....................................................................................................................................... 34 2.2 Povezivanje .......................................................................................................................................... 34

2.2.1 Protokoli ........................................................................................................................................... 34 2.2.2 Protokol TCP/IP ............................................................................................................................... 35 2.2.3 Subnet maska .................................................................................................................................. 38 2.2.4 DHCP, DNS, Default Gateway ......................................................................................................... 39 2.2.5 Mrežni klijenti i servisi ...................................................................................................................... 42 2.2.6 Mrežni adapteri ................................................................................................................................ 42

2.3 Promjena mrežnih postavki u operacijskom sustavu Windows 8 ......................................................... 43 2.3.1 Rješavanje problema s mrežnom konekcijom ................................................................................. 47

2.4 Vježba 2 - Konfiguracija mrežnih postavki ........................................................................................... 51

3. poglavlje: KONFIGURACIJA SISTEMSKIH POSTAVKI ............................................................................ 55 3.1 Osnovne konfiguracijske zadaće.......................................................................................................... 56

3.1.1 Odabir mrežnog profila .................................................................................................................... 56 3.1.2 Homegroup ...................................................................................................................................... 56 3.1.3 Promjena mrežne lokacije................................................................................................................ 58 3.1.4 Povezivanje na Internet ................................................................................................................... 60

3.2 Windows Domain ................................................................................................................................. 61 3.3 Action center ........................................................................................................................................ 64 3.4 Migracija korisničkih podataka ............................................................................................................. 64

3.4.1 Što je važno sačuvati odnosno migrirati?......................................................................................... 65 3.4.2 Korištenje Windows Easy Transfera ................................................................................................ 66

3.5 User account control - UAC ................................................................................................................. 68 3.5.1 UAC za administratorske račune ..................................................................................................... 69 3.5.2 UAC za standardne korisnike .......................................................................................................... 70

3.6 Upravljački programi ............................................................................................................................ 70 3.7 Instalacija upravljačkih programa ......................................................................................................... 72

3.7.1 Instalacija hardvera .......................................................................................................................... 73 3.7.2 Čarobnjak za dodavanje hardvera ................................................................................................... 74 3.7.3 Ažuriranje upravljačkih programa .................................................................................................... 75

3.7.4 Sistemski resursi .............................................................................................................................. 76 Pregled sistemskih resursa: .......................................................................................................................... 76

3.8 Vježba 3 – Migracija korisničkih podataka i podešavanje UAC-a ......................................................... 77

4. poglavlje: UPRAVLJANJE ČVRSTIM DISKOVIMA .................................................................................... 79 4.1 Čvrsti diskovi ........................................................................................................................................ 80

4.1.1 Obični čvrsti diskovi ......................................................................................................................... 80 4.1.2 Dinamički čvrsti diskovi .................................................................................................................... 80

4.2 Rad s diskovima ................................................................................................................................... 83 4.2.1 Inicijalizacija diskova ........................................................................................................................ 83 4.2.2 Izrada particija ................................................................................................................................. 85

4.3 Upravljanje čvrstim diskovima preko konzole Disk Management ......................................................... 90 4.3.1 Defragmentacija ............................................................................................................................... 91 4.3.2 Popravljanje i brisanje particija i volumena ...................................................................................... 92 4.3.3 Popravljanje particije i volumena ..................................................................................................... 92 4.3.4 Brisanje particije i volumena ............................................................................................................ 92 4.3.5 Dodavanje diskova .......................................................................................................................... 92 4.3.6 Dodavanje novog diska ................................................................................................................... 92 4.3.7 Dodavanje diskova s drugog računala ............................................................................................. 92 4.3.8 Upravljanje slovnim oznakama diskova ........................................................................................... 93

4.4 Sigurnosna kopija podataka na čvrstim diskovima ............................................................................... 94 4.4.1 File History ....................................................................................................................................... 95 4.4.2 Windows 7 File Recovery ................................................................................................................ 96

4.5 Diskovne kvote ..................................................................................................................................... 97 4.6 Vježba 4 – Kreiranje mirror diska ......................................................................................................... 98

5. poglavlje: KORISNIČKI RAČUNI I GRUPE ................................................................................................. 99 5.1 Uvod u korisničke račune ................................................................................................................... 100

5.1.1 Osnovno o korisničkim računima ................................................................................................... 101 5.1.2 Dogovor o zaporkama ................................................................................................................... 101 5.1.3 Vrste korisničkih računa ................................................................................................................. 102 5.1.4 Izrada lokalnog korisničkog računa ................................................................................................ 102

5.2 Uvod u korisničke grupe ..................................................................................................................... 104 5.2.1 Lokalne grupe ................................................................................................................................ 105 5.2.2 Ugrađene lokalne grupe ................................................................................................................ 106 5.2.3 Strategija korištenja lokalnih grupa ................................................................................................ 106 5.2.4 Izrada lokalnih grupa ..................................................................................................................... 106

5.3 Korisnički profili .................................................................................................................................. 108 5.3.1 Centralizacija korisničkih podataka ................................................................................................ 108

5.4 Vrste korisničkih profila ...................................................................................................................... 108 5.4.1 Postavljanje roaming profila ........................................................................................................... 109

5.5 Vježba 5 – Kreiranje korisnika i grupa ................................................................................................ 110

6. poglavlje: UPRAVLJANJE DOZVOLAMA KORIŠTENJEM SUSTAVA NTFS ......................................... 111 6.1 Dozvole pristupa ................................................................................................................................ 112

6.1.1 Generalni koncepti ......................................................................................................................... 112 6.1.2 Access Control Lists (ACL) i Access Control Entries (ACE) .......................................................... 112 6.1.3 NTFS dozvole ................................................................................................................................ 113 6.1.4 Vlasništvo ...................................................................................................................................... 117 6.1.5 Pravila nasljeđivanja dozvola kod kopiranja i premještanja podataka ............................................ 119 6.1.6 Postavljanje NTFS dozvola ............................................................................................................ 119

6.2 Dozvole pristupa dijeljenim mapama .................................................................................................. 120 6.2.1 Vrste dozvola dijeljenja .................................................................................................................. 121 6.2.2 Postavljanje dozvola dijeljenja ....................................................................................................... 122 6.2.3 Kombiniranje NTFS i dijeljenih dozvola ......................................................................................... 122

6.3 Dijeljenje mapa i dokumenata ............................................................................................................ 123 6.4 File sharing ........................................................................................................................................ 123

6.4.1 Stvaranje dijeljenih mapa ............................................................................................................... 124

6.4.2 Pregled dijeljenih mapa ................................................................................................................. 127 6.5 Vježba 6 – Upravljanje dozvolama ..................................................................................................... 129

7. poglavlje: UPRAVLJANJE SIGURNOŠĆU I ADMINISTRATIVNI ALATI ................................................. 131 7.1 Uvod ................................................................................................................................................... 132 7.2 Udaljena administracija ...................................................................................................................... 132

7.2.1 Podešavanje klijenta ...................................................................................................................... 135 7.3 Task Manager .................................................................................................................................... 136 7.4 Event Viewer ...................................................................................................................................... 136

7.4.1 Vrste logova ................................................................................................................................... 137 7.4.2 Nivoi događaja (Event levels) ........................................................................................................ 137

7.5 Upravljanje servisima ......................................................................................................................... 138 7.5.1 Upravljanje servisima putem aplikacije Services snap-in ............................................................... 138

7.6 BitLocker i BitLocker To Go ............................................................................................................... 140 7.7 Windows Firewall ............................................................................................................................... 141 7.8 Vježba 7 – Podešavanje udaljenog pristupa ...................................................................................... 142

U ovom poglavlju naučit ćete:

Što su protokoli

Podjelu mreža

Što su to DHCP, DNS, DG

Što je to IP adresiranje

2. poglavlje: MREŽNO POVEZIVANJE

Str. 34 ADMINISTRIRANJE KLIJENTSKOG OPERACIJSKOG SUSTAVA WINDOWS

2.1 Uvod u mreže Računalna mreža nastaje povezivanjem dvaju i više računala. Svrha povezivanja računala je dijeljenje podataka i perifernih uređaja (printera, skenera...) kojima se može pristupiti putem mreže, ili stvaranje distribuirane obrade podataka.

S razvojem i širokom primjenom osobnih računala javila se mogućnost stvaranja velike količine programa i multimedijalnog sadržaja (teksta, grafike, zvučnog i video-sadržaja) koje je bilo poželjno dijeliti s drugim korisnicima računala. U vrijeme prije izgradnje računalnih mreža taj se sadržaj razmjenjivao putem prijenosnih medija za pohranu podataka (disketa, CD-ova, DVD medija…). S obzirom na njihova ograničenja (veličina datoteka koje se mogu na njih pohraniti), na taj se način moglo prenijeti manje podatka. Povezivanjem računala u mrežu, putem medija kojim su računala povezana (bakreni vodič, optičko vlakno, bežični prijenos), u kraćem vremenskom razdoblju moguće je prenijeti više podataka.

Daljnjim razvojem mreža povećana je propusnost i ostvaren je prijenos veće količine podataka i multimedijalnog sadržaja- najprije na manje udaljenosti unutar lokalnih mreža (LAN – Local Area Network), a potom i na veće udaljenosti (WAN – Wide Area Network).

Svrha mreže je:

zajedničko korištenje programske potpore realizirane putem zajedničkih aplikacija za sve korisnike ili putem aplikacije koja je razdijeljena, a rezultati obrade objedinjeni (knjigovodstveni programi, kolaboracijski alati...)

objedinjavanje pristupa mrežnim resursima (printer, skener, ploter, File server…) pristup zajedničkim bazama podataka elektronska komunikacija (MSN, ICQ, Yahoo Messenger...) i elektronička pošta upravljanje i administriranje podacima povezivanje različitih platformi (DOS, OS/2, UNIX, Linux, Windows…) povećanje učinkovitosti poslovanja

2.2 Povezivanje Kako biste računalo povezali na MS Windows ili neku drugu mrežu, potrebne su vam sljedeće komponente:

Mrežni protokol (engl. Network protocol) Mrežni servis (engl. Network service) i mrežni klijent (engl. Network client) Mrežni adapter (engl. Network adapter ili Network Interface Card – NIC) Pridruživanje (engl. Bindings)

2.2.1 Protokoli

Protokol je skup pravila komunikacije računala na računalnoj mreži. Protokoli se brinu da informacije koje odlaze na mrežu budu prilagođene mreži, tempirane, te se brinu oko eventualnih pogrešaka i njihova ispravljanja. Može se reći da je protokol komunikacijski jezik uređaja spojenih u mrežu.

2. poglavlje: MREŽNO POVEZIVANJE Str. 35

Windows 8 standardno instalira skup protokola TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). TCP/IP je danas najrasprostranjeniji protokol u informatičkoj industriji. Koriste ga mreže bazirane na sustavima MS Windows, kao i Internet.

MS Windows XP, osim protokola TCP/IP, može standardno koristiti i NWLink IPX/SPX/NetBIOS Transport Protocol.

Napomena: Kako bi dva računala na mreži međusobno mogla direktno komunicirati, moraju koristiti identične protokole.

2.2.2 Protokol TCP/IP

Da bi računala međusobno izmjenjivala podatke, moraju koristiti adrese koje će ih identificirati na mreži. IP adresa računala je jedinstveni identifikator računala u mrežnom okruženju i samo jedno računalo može na istoj mreži imati istu IP adresu. Također, da bi mogla komunicirati, sva računala moraju koristiti isti protokol. S obzirom na to da računalo adresu može dobiti na nekoliko načina, važno je da se administrator dobro upozna s načinima dobivanja adresa i ostalih mrežnih postavki i stekne uvid u korištenje osnovnih alata za pregled postavki i provjeru komunikacije s drugim računalima.

TCP/IP je uobičajena oznaka grupe protokola koju još nazivamo IP grupa protokola (engl. IP protocol suite). Ova grupa protokola naziv je dobila prema dva najvažnija protokola iz te skupine: TCP (od engleskog Transmission Control Protocol) te prema samom protokolu IP. TCP/IP omogućuje komunikaciju preko raznih međusobno povezanih mreža i danas je najrasprostranjeniji protokol na lokalnim mrežama (LAN), a također se na njemu zasniva i globalna mreža - Internet (WAN).

Mrežni model korišten u grupi protokola TCP/IP je 4-slojni model koji se sastoji od sljedećih slojeva:

Sloj podatkovne veze Mrežni sloj Transportni sloj Aplikacijski sloj


Drugi često upotrebljavani model računalnih mreža (OSI) za razliku od ovog modela sadrži 7 slojeva i moguće je napraviti sljedeću usporedbu slojeva (nije potpuno precizno, ali za potrebe razumijevanja dovoljno dobro poopćenje):

OSI model TCP/IP model

7. Aplikacijski sloj

4. Aplikacijski sloj

6. Prezentacijski sloj

5. Sloj sesije

4. Transportni sloj 3. Transportni sloj

3. Mrežni sloj 2. Mrežni sloj

2. Sloj podatkovne veze

1. Sloj podatkovne veze

1. Fizički sloj

Napomena: Model OSI je apstraktni opis dizajna protokola komunikacijskih i računalnih mreža, predstavljen u obliku sedam slojeva.

2.2.2.1 IP adresa

IP adresa je 32-bitni broj koji računalo koristi za identifikaciju na mreži. Prikazuje se kao četiri broja odvojena točkom (engl. dotted decimal nottation). Primjer IP adrese je 192.168.1.1.


2.2.2.2 Klase IP adresa

Početkom osamdesetih godina adresni je sustav podijeljen na tri klase - A, B i C. Svaka je klasa predstavljala mreže fiksnih veličina. Budući da u to vrijeme nisu postojale subnet maske za određivanje granice između network i host dijela adrese, definirani su točno određeni rasponi adresa za svaku od tri klase.

Klasa

Raspon u prvom oktetu

Prefiks i maska

Broj mogućih mreža

Broj mogućih hostova

A 1-126 /8 255.0.0.0 126 (27) 16 777 214 (224-2)

B 128-191 /16 255.255.0.0 16 384 (214) 65 534 (216-2)

C 192-223 /24 255.255.255.0 2 097 159 (221) 254 (28-2)

Klasa A – adresni raspon u toj klasi koristi se za vrlo velike mreže. Ukupno je moguće adresirati samo 126 mreža, ali na svakoj od njih može biti više

od 16 mil. računala. Raspon adresa je od 0.0.0.0 do 127.255.255.255. Prvi oktet definira Network ID, a preostala tri Host ID. Klasa B – dizajnirana je za srednje i velike mreže. Ukupno je moguće adresirati više od 16 000 mreža s više od 65 000 računala unutar

svake mreže. Raspon adresa je od 128.0.0.0 do 191.255.255.255. Prva dva okteta definiraju Network ID, a preostala dva Host ID. Klasa C –najčešće je korištena klasa čija je namjena adresiranje mreža s manje

od 254 računala. Ukupno je na raspolaganju više od 2 mil. mreža sa 254 adrese za računala unutar

svake mreže. Raspon adresa je od 192.0.0.0 do 223.255.255.255. Prva tri okteta definiraju Network ID, a posljednji obilježava Host ID.

Postoje još i D i E klase koje nećemo posebno opisivati u ovom udžbeniku.

2.2.2.3 Protokol TCP/IP v6

Ranije je spomenuto da Windows 8 standardno instalira protokol TCP/IP.

S obzirom na to da je IP adresa u verziji IPv4 propisane duljine od 32 bita, lako je izračunati da je maksimalni broj različitih adresa 232 ili približno 4,3·109, odnosno 4,3 milijarde adresa.


Iako se taj broj čini prilično velikim, širenje Interneta i rast potrebe za novim IP adresama doveli su do toga da taj adresni prostor postane daleko premalen za sve potrebe.

Shodno tome, za razliku od sustava Windows XP, gdje ga je trebalo naknadno instalirati, verzija 6 protokola TCP/IP instalira se prilikom instalacije samog sustava.

2.2.3 Subnet maska

IP adresa ima hijerarhijsku strukturu, što znači da jedan dio adrese definira na kojoj se mreži nalazi računalo, a drugi obilježava točno određeno računalo unutar te mreže. Za primjer možemo uzeti našu kućnu adresu.

Ako je ona Zagreb, Maksimirska 58a, tada obilježava točno određenu lokaciju u gradu i mi se nalazimo točno na toj adresi.

Primjena hijerarhijske strukture korisna je, jer se na taj način iste adrese koje obilježavaju računalo mogu koristiti unutar različitih mreža - isto kao što se adresa Maksimirska 58a može nalaziti i u Zagrebu i u Splitu. Razlika će biti u tome što će za Split puna adresa biti Split, Maksimirska 58a.

Koji će dio IP adrese definirati mrežu, a koji računalo, određuje subnet maska. Subnet maska je također sadrži četiri broja odvojena točkom, ali se ovdje ne mogu koristiti sve vrijednosti od 0 do 255 kao kod IP adresa.

Primjer tipične subnet maske je 255.255.255.0.


Ako je IP adresa računala 192.168.1.15, a subnet maska 255.255.255.0, može se reći da prva tri okteta 192.168.1 definiraju mrežu, a posljednji oktet 15 obilježava točno određeno računalo unutar te mreže.

U praksi poštanskih adresa, to bi značilo da su prva tri okteta naša adresa: Zagreb, Maksimirska, a zadnji oktet kućni broj na kojem se nalazi samo Algebra.

Izraz Network ID upotrebljava se za adresu mreže, a izraz Host ID za identifikator računala.

Prevedeno, to bi značilo da je Network ID = Zagreb, Maksimirska, a HOST ID = naš kućni broj 58a.

2.2.4 DHCP, DNS, Default Gateway

Ako pogledamo postavke mrežne kartice na sustavu Windows 8, vidjet ćemo kako, da bi računalo moglo mrežno komunicirati, osim spomenute IP adrese i subnet maske, treba konfigurirati Default gateway i DNS server.

Također, kako što se vidi na slici, postavke mogu biti unesene ručno ili automatski.

Automatski unos možete ostaviti kao opciju ako u vašoj lokalnoj mreži postoji DHCP server.


2.2.4.1 DHCP server

Statičkim upisivanjem IP adrese administrator ima potpunu kontrolu nad korištenjem adresa unutar mreže. Ako je na mreži mnogo računala, ručno upisivanje adresa zahtijevalo bi previše vremena. Neka računala mogu biti i na udaljenim lokacijama, što dodatno otežava administraciju, a ako je, recimo, potrebno nakon nekog vremena promijeniti neku od postavki, to bi značilo da administrator mora obići svako od računala i to sam ručno promijeniti. U tom slučaju mnogo je praktičnije koristiti mogućnost da računalo adresu dobije automatski.

DHCP (engl. dynamic host configuration protocol) – DHCP je protokol koji omogućuje dinamičku dodjelu adresa računalima na mreži. Ako na mreži postoji DHCP server, na njemu će biti podešen raspon adresa za dodjelu računalima, zajedno sa svim potrebnim postavkama, poput default gateway adrese i adrese DNS servera. Budući da je na operacijskim sustavima Windows predefinirano podešena opcija za automatsko dodjeljivanje adresa, računalo će sve potrebne postavke dobiti od servera.

Upotreba DHCP servera osobito je korisna na velikim mrežama i zato što se ne mora voditi računa o tome koja je adresa već dodijeljena (svako računalo mora imati jedinstvenu IP adresu na mreži) jer ju u ime administratora izrađuje DHCP server.

2.2.4.2 APIPA - Automatic Private IP Addressing

Mrežu 169.254.0.0 /16 rezervirala je Microsoft korporacija za automatsku dodjelu adresa računalima. Ako računalo ne uspije kontaktirati DHCP server na mreži, samo će sebi dodijeliti slobodnu adresu iz raspona definiranog protokolom APIPA. Na taj način računala će bez statičkog podešavanja i bez DHCP servera na mreži dobiti osnovne postavke potrebne za mrežnu komunikaciju. Budući da APIPA ne dodjeljuje default gateway adresu, bit će omogućena samo komunikacija unutar lokalne mreže.

2.2.4.3 DNS server

Komunikacija između pojedinih računala u nekoj mreži zasnovana je na principu IP adresa koje su kombinacija brojeva, npr: 192.168.0.1. Budući da je teško zapamtiti te zadržati preglednost nad, primjerice, 200 ovakvih adresa, uveden je sustav koji veže adresu jednog računala za jedno ime. Tako je moguće, računalu s adresom 192.168.0.1 dodijeliti ime PC_ALGEBRA1 i za sve administrativne poslove koristiti samo to ime. Ako se to računalo kasnije prebaci u drugu mrežu (subnet), ne treba pamtiti novu IP adresu sve dok njegovo ime ostaje isto.

DNS je baza podataka u kojoj su upisana sva imena i odgovarajuće IP adrese pojedinih računala, poslužitelja, te skupina funkcija koje omogućuju prevođenje istih. Treba naglasiti da cijeli Internet, koji je također jedna velika mreža, koristi DNS mehanizam.

Napomena: U manjim lokalnim mrežama koje nemaju aktivan DNS server, kao zamjena se može koristiti datoteka hosts koja se nalazi u mapi C:\Windows\System32\drivers\etc. Potrebno ju je otvoriti u programu za uređivanje teksta, npr. u Notepadu, i izvršiti unose IP adresa i imena računala koja postoje na mreži. Naravno, preduvjet za to je da su i same IP adrese tih računala fiksne, odnosno da se ne mijenjaju dinamički s DHCP servera.


Napomena: Izgled datoteke hosts uređene u Notepadu

# Copyright (c) 1993-2006 Microsoft Corp.

#

# This is a sample HOSTS file used by Microsoft TCP/IP for Windows.

#

# This file contains the mappings of IP addresses to host names. Each

# entry should be kept on an individual line. The IP address should

# be placed in the first column followed by the corresponding host name.

# The IP address and the host name should be separated by at least one

# space.

#

# Additionally, comments (such as these) may be inserted on individual

# lines or following the machine name denoted by a '#' symbol.

#

# For example:

#

# 102.54.94.97 rhino.acme.com # source server

# 38.25.63.10 x.acme.com # x client host

127.0.0.1 localhost

192.168.0.1 AlgebraPC1

192.168.0.2 AlgebraPC2


2.2.4.4 Default gateway

Defaultni gateway je IPv4 adresa routera koja služi povezivanju računala na različitim mrežama.

2.2.5 Mrežni klijenti i servisi

Mrežni klijenti omogućuju računalu korištenje resursa i servisa dostupnih na mreži. Mrežni servisi, pak, omogućuju da druga računala na mreži koriste neke servise i resurse s jednog računala.

Windows 8 automatski instalira mrežni klijent, Client for Microsoft Networks, koji omogućava računalu korištenje npr. dijeljenih mapa i pisača na računalnoj mreži.

Isto tako, Windows 8 će automatski instalirati mrežni servis, File and Printer Sharing for Microsoft Networks, koji će omogućiti drugim računalima na mreži pristup dijeljenim mapama i pisačima na računalu, na kojem je taj servis instaliran.

2.2.6 Mrežni adapteri

Mrežni adapter, odnosno NIC (Network Interface Card), hardverska je komponenta ugrađena u računalo koja nam omogućava povezivanje na mrežu korištenjem nekog medija prijenosa podataka. Mrežni adapter može imati fizički konektor za spajanje kabela (poput UTP ili optičkog kabela) ili antene.


2.3 Promjena mrežnih postavki u operacijskom sustavu Windows 8

S obzirom na to da je kod sustava Windows 8 promijenjen način pristupa aplikacijama i postavkama jer nema izbornika Start, pozicionirajte se mišem u donji desni dio ekrana i odaberite Settings charm s trake koja se pojavljuje na desnom rubu ekrana. Prikazat će vam se sljedeće sučelje:

Odaberite Control Panel pri čemu se pojavljuje sučelje upravljačke ploče na kakvo smo navikli kod sustava Windows 7. Odaberite Network and Internet Network and Sharing Center.

Nakon toga, na slici prikazanoj u nastavku, s lijeve strane odaberite: Change Adapter Settings.


Nakon toga prikazat će se mrežni adapteri za to računalo.

Napomena: Nakon što ste označili mrežni adapter, uz pomoć funkcijske tipke F2 možete preimenovati naziv adaptera. Bitno ga je zapamtiti, jer se kasnije koristi u radu s komandno-linijskim alatom netsh. Netsh je alat uz pomoć kojeg možete raditi promjene postavki na mrežnim adapterima na lokalnim i udaljenim računalima.

Dvostrukim klikom na odabrani mrežni adapter, otvara se sljedeći dijaloški okvir u kojem možete definirati hoće li IP adresa na određenom računalu biti fiksna ili će postavke dodjeljivati


DHCP server na mreži. Također možete definirati postavke DNS servera te Default Gatewaya. Da biste to učinili, potrebno je kliknuti na Properties .

Ovisno o tome je li vaša mreža bazirana na protokolu TCP/IP v4 ili v6, unosite i same promjene (slika u nastavku).


Koristeći sljedeću naredbu:

Netsh interface ipv4 set address name="Local Area Connection" source=static addr=192.168.2.9 mask=255.255.255.0 gateway=192.168.2.1

netsh interface ip set dns "Local Area Connection" static 192.168.2.8

na računalu ste IP adresu postavili u ovom obliku:

Naravno, isto to se moglo napraviti i kroz grafičko sučelje, kako je opisano iznad same naredbe netsh .

Napomena: IP adrese na ovaj način definiramo ako na našoj mreži ne postoji DHCP server koji će vršiti automatsku dodjelu IP adresa računalima ili ako na određenim računalima želimo koristiti fiksne, odnosno statičke IP adrese.


2.3.1 Rješavanje problema s mrežnom konekcijom

S vremena na vrijeme korisnici mogu osjetiti probleme s mrežnim konekcijama. Najčešće se to očituje nemogućnošću pristupa internetu, mrežnim lokacijama unutar kompanije i sl.

U takvom slučajevima, kako bismo utvrdili problem, koristimo komandno-linijsku naredbu IPCONFIG.

Naredbu Ipconfig potrebno je pokrenuti iz Command Prompta s administratorskim ovlastima. Pri ispisivanju naredbe možemo koristiti opcije odnosno prekidače (engl. Switch) kako bismo dobili rezultate kakve želimo. Pregled opcija prikazan je u nastavku.

Mogućnosti Opis

Ipconfig /all Prikazuje trenutne konfiguracije IP postavki računala

Ipconfig /release Otpušta dinamički dodijeljenu IP adresu

Ipconfig /renew Obnavlja dinamički dodijeljenu IP adresu

2.3.1.1 Pokretanje naredbe Ipconfig

1. Pozicionirajte se mišem u donji desni dio ekrana nakon čega se prikazuje „Search“ sučelje unutar kojega unesite CMD, kako je prikazano na slici.


2. Nakon što se pokaže sljedeći dijaloški okvir, pozicionirajte se mišem na Command Prompt te napravite desni klik nakon kojeg će se pokazati donji izbornik. U njemu odaberite „Run as administrator“.

3. Nakon toga prikazuje se Command Prompt. Upišite ipconfig /all.


Dobit ćete ovakav rezultat:

C:\Windows\system32>ipconfig /all

Windows IP Configuration

Host Name . . . . . . . . . . . . : SMA-PC1

Primary Dns Suffix . . . . . . . :

Node Type . . . . . . . . . . . . : Hybrid

IP Routing Enabled. . . . . . . . : No

WINS Proxy Enabled. . . . . . . . : No

Ethernet adapter Local Area Connection:

Connection-specific DNS Suffix . :

Description . . . . . . . . . . . : Microsoft Hyper-V Network Adapter

Physical Address. . . . . . . . . : 00-15-5D-02-06-06

DHCP Enabled. . . . . . . . . . . : No

Autoconfiguration Enabled . . . . : Yes

Link-local IPv6 Address . . . . . : fe80::51b4:2c20:5de1:810f%12(Preferred)

IPv4 Address. . . . . . . . . . . : 192.168.2.9(Preferred)

Subnet Mask . . . . . . . . . . . : 255.255.255.0

Default Gateway . . . . . . . . . : 192.168.2.1

DHCPv6 IAID . . . . . . . . . . . : 251663709

DHCPv6 Client DUID. . . . . . . . : 00-01-00-01-19-02-26-82-00-15-5D-02-02-00

DNS Servers . . . . . . . . . . . : 192.168.2.8

NetBIOS over Tcpip. . . . . . . . : Enabled

U dijelu ispred prikazana je „dobra“ konfiguracija mrežnih postavki, no ako su korisnici prijavili nepravilnosti u radu, u odnosu na gore navedeno može biti odstupanja. Tipični rezultati kao i mogući načini otklanjanja pogreške prikazani su u tablici u nastavku.


Problem Razlog i rješenje problema

Računalo nema IP adresu ili je ona oblika 0.0.0.0 Provjerite je li mrežna kartica ispravna i postoji li fizička konekcija na mrežu. Ako je sa hardverske strane sve u redu, provjerite postoji li na mreži funkcionalni DHCP server.

Računalo ima dodijeljenu APIPA adresu (169.254.0.1 - 169.254.255.254)

Probajte naredbom ipconfig /renew ručno obnoviti IP adresu. Provjerite postoji li fizička konekcija na mrežu. Provjerite postoji li na mreži funkcionalni DHCP server.

Računalo ima nekompletne IP postavke, npr. nedostaje IP adresa usmjernika (Default gateway) ili sl.

Probajte naredbom ipconfig /renew ručno obnoviti IP adresu. Provjerite konfiguraciju DHCP servera, pogotovo ako se to ponavlja na više računala.


2.4 Vježba 2 - Konfiguracija mrežnih postavki a) U ovoj vježbi provjerit ćete na koji je način računalo konfigurirano da dobije IP adresu b) Uz pomoć naredbe netsh dodijelit ćete klijentu fiksnu IP adresu c) Uz pomoć grafičkog sučelja provjerit ćete konfiguraciju IP adrese

1. Na računalu host pokrenite Start Administrative Tools Hyper-V Manager.

2. Pozicionirajte se na računalo SMA-CL1 i desnim klikom odaberite Start pa potom Connect .


3. Prijavite se na računalo koristeći korisnički račun Polaznik i zaporku Pa$$word. 4. Nakon prijave, pozicionirajte se mišem u donji desni ugao i odaberite iz izbornika

opciju Start.

5. Odaberite Desktop, nakon čega ulazite u standardni način rada na kakav smo navikli u ranijim verzijama operacijskih sustava Windows

6. U donjem desnom dijelu Desktopa, pozicionirajte se na mrežnu karticu i desnim klikom miša odaberite Open Network and Sharing Center.

7. Otvorite Command Prompt na način kako je opisano u poglavlju 2.3.1.1 8. Upišite sljedeću naredbu: Ipconfig /all. Koje ste vrijednosti dobili? O kakvoj se IP

adresi radi? Zašto je to tako? 9. I dalje ste u Command Promptu, te upišite:

Netsh interface ipv4 set address name="Local Area Connection" source=static addr=172.16.16.3 mask=255.255.255.0 gateway=172.16.16.1

10. Unutar Network and Sharing Centra, s lijeve strane odaberite: Change adapter settings, dvaput kliknite na Local Area Connection i potom odaberite Properties te nakon toga Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4).


11. Upišite kako je konfigurirana IP adresa 12. Ponovno u Command Promptu upišite ipconfig /all.Po čenu se rezulat razlikuje od

rezultata prethodnog?Zašto?

Napomena: U ovoj vježbi ste na početku vidjeli da je računalo konfigurirano tako da dobije IP adresu od DHCP servera. Kako u ovome trenutku nemate DHCP server na mreži, ono je upotrijebilo APIPA-u. U sljedećem ste koraku definirali fiksnu IP adresu uz pomoć naredbe netsh te rezultate provjerili kroz mrežne postavke i uz pomoć naredbe ipconfig.

Documents

Administriranje klijentskog operacijskog sustava Windows ... · Str. 36 ADMINISTRIRANJE KLIJENTSKOG OPERACIJSKOG SUSTAVA WINDOWS Drugi često upotrebljavani model računalnih mreža