แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๙๓

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กรกฎาคม ๒๕๕๘

คณะรฐมนตรเหนชอบเมอ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๘ คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาตเหนชอบเมอ ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๕๗

๑

สารบญ สวนท หนา

๑ บทนา ๑ ๑.๑ ความสาคญของปญหา ๑ ๑.๒ วตถประสงคหลกในการจดทาแผนแมบท ๒ ๑.๓ กรอบแนวคดในการวเคราะหเพอจดทาแผนแมบท ๓ ๑.๔ กระบวนการจดทาแผนแมบท ๗

๒ บทวเคราะห ๙ ๒.๑ แนวโนมและทศทางการพฒนา ๙ ๒.๒ การปลอยกาซเรอนกระจกในระดบโลกและของประเทศไทย ๑๕ ๒.๓ สถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกและประเทศไทย ๒๗ ๒.๔ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๓๗ ๒.๕ การตอบสนองตอปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๔๘

๓ แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ๕๗ วสยทศน ๕๗ พนธกจ ๕๗ เปาหมาย ๕๗ องคประกอบ ๖๔ ๑. การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Adaptation) ๖๕ ๒. การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนตา (Mitigation) ๗๙ ๓. การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๙๒

๔ แนวทางการขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนแมบท ๑๐๔ ๔.๑ แนวทางการขบเคลอนและการแปลงแผนแมบทไปสการปฏบต ๑๐๕ ๔.๒ แนวทางการตดตามประเมนผลและทบทวนปรบปรงแผนแมบท ๑๑๐ ภาคผนวก ๑๑๒

บรรณานกรม ๑๑๓

๑

สวนท ๑

บทนา

๑.๑ ความสาคญของปญหา

ประเทศไทยกาลงเผชญกบความทาทายทสาคญตอการพฒนาทยงยน สบเนองจากปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงเปนสถานการณทเกดขนในระดบโลกอนมสาเหตมาจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศพฒนาแลวในชวงหลงปฏวตอตสาหกรรม เปนตวเรงสาคญทกอใหเกดการสงสมของปรมาณกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศ และทาใหปรากฏการณกาซเรอนกระจก และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทวความรนแรงขนอยางมนยสาคญ ถงแมวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนสถานการณปญหาทสาคญระดบโลก แตสงผลกระทบตอประเทศกาลงพฒนาเชนประเทศไทยเปนอยางมากในสองสวนหลกๆ กลาวคอ ประเทศไทยตองเผชญและรบมอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงรวมถง การเปลยนแปลงรปแบบของฤดกาล การเกดภยพบตทรนแรงและบอยครงขน ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต การเปลยนแปลงของรปแบบและการแพรกระจายของเชอโรคและพาหะนาโรค นามาซงการเกดโรคอบตใหมและโรคอบตซา เปนตน ทงน ประเทศไทย ในฐานะทเปนประเทศเกษตรกรรม มรปแบบการพฒนา และวถชวตทตองพงพงความอดมสมบรณของฐานทรพยากรธรรมชาตของประเทศ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจงนบเปนภยคกคามทสาคญตอการบรรลเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยน ทงการรกษาการเตบโตทางเศรษฐกจ การขจดปญหาความยากจนและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหดขน รวมถงการรกษาความสมดลของระบบนเวศ ความสมบรณของฐานทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมทด ในขณะเดยวกน ปญหาอกสวนหนงทประเทศไทยตองเผชญ คอการเพมขนของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากรปแบบของการพฒนาประเทศทจาเปนตองพงพาพลงงานจากเชอเพลงฟอสซลเปนหลก และจากการขยายตวอยางรวดเรวของพนทเมอง ทาใหมความตองการใชพลงงานเพมขนอยางตอเนอง เปนตน ซงหากประเทศไทยและประเทศกาลงพฒนาอนๆ ยงคงไวซงรปแบบการพฒนาดงกลาว ยอมจะสงผลใหการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบตางๆ ทวความรนแรงขนอยางมากในอนาคต และทาใหการปรบตวและรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคตทาไดยากยงขนไปอก นอกจากน การทปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดทวความสาคญ ทาใหนานาประเทศมความรวมมอกนในการแกไขปญหาดงกลาว ประเทศไทยจงอาจตองเผชญกบความกดดน ทงในกรอบความรวมมอระหวางประเทศในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ใหตองมภาระรบผดชอบเพมขนในการรวม

๒

แกไขปญหา และจากประเทศคคาตางๆ ทมศกยภาพ เทคโนโลย และการจดการกระบวนการผลตสนคาและบรการทดกวา ซงเรมนาประเดนดงกลาวมาเปนขอกาหนดหรอขอบงคบทางการคาลกษณะตางๆ เชน การเกบคาธรรมเนยมการปลอยกาซเรอนกระจกจากเทยวบนทบนเขานานฟาของสหภาพยโรป การบงคบใหตดฉลากรอยเทาคารบอน (carbon footprint) เปนตน โดยประเทศไทยซงมฐานเศรษฐกจทตองพงพาการสงออก ยอมไดรบผลกระทบหรอมความเสยงสงทจะตองเผชญกบปญหาดงกลาวอยางหลกเลยงไมได

ความพยายามทจะแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจาเปนตองผลกดนใหเกดความรวมมอกนในระดบโลก ซงประเทศไทยกไดตระหนกถงความจาเปนในการรวมกบประชาคมโลกในเรองดงกลาวอยางจรงจง จงไดใหสตยาบนเขาเปนรฐภาคภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climage Change: UNFCCC) และพธสารเกยวโต (The Kyoto Protocol: KP) เมอป พ.ศ. ๒๕๓๗ และ พ.ศ. ๒๕๔๕ ตามลาดบ และไดเขารวมประชมหารอกรอบความรวมมอระดบโลกในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางตอเนอง อยางไรกด ประเทศไทยมความจาเปนตองมยทธศาสตรในการจดการกบปญหาในสวนทกระทบหรอเกยวของกบประเทศไทย จงไดมการจดทา “ยทธศาสตรแหงชาตวาดวยการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๕” ขนเปนฉบบแรก โดยคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท ๒๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ใหกระทรวง ทบวง กรม ทเกยวของนาไปใชเปนกรอบนโยบายในการแปลงแผนไปสการปฏบตตอไป และเพอใหเกดการดาเนนงานทตอเนอง จงไดจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๙๓ ขน เพอใชสาหรบเปนกรอบแนวทางในระยะยาวในการดาเนนงานของภาคสวนทเกยวของ โดยมความคาดหวงวาหนวยงานตางๆ จะสามารถนากรอบแนวทางทนาเสนอไวในแผนแมบทฯ ไปจดทาเปนแผนปฏบตการในเชงลกเพอขบเคลอนการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหเกดผลสมฤทธตอไป

๑.๒ วตถประสงคหลกในการจดทาแผนแมบท

(๑) เพอใหมกรอบแนวทางระยะยาวของประเทศทครอบคลม ในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ครอบคลมประเดนสาคญทงดานการปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการสงเสรมรปแบบการเตบโตทปลอยคารบอนตาตามแนวทางการพฒนาทยงยน

(๒) เพอใชเปนกรอบในเชงนโยบาย (policy framework) ทจะนาไปสการสรางกลไกและเครองมอ ทงในภาพรวมและในภาคสวนตางๆ สาหรบผลกดนการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหเกดผลสมฤทธอยางมประสทธภาพ

๓

(๓) เพอใหหนวยงานของรฐและองคกรทเกยวของสามารถใชเปนกรอบแนวทางในการจดทาแผนปฏบตการในรายละเอยด สรางความตระหนกถงความสาคญของปญหา สรางความเขาใจทตรงกนระหวางหนวยงานของรฐและองคกรทเกยวของ เพอขบเคลอนการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางบรณาการและไมเกดความซาซอนในการดาเนนงาน

(๔) เพอใหหนวยงานทรบผดชอบการบรหารจดการงบประมาณใชเปนกรอบในการจดสรรงบประมาณ เพอใหเกดการขบเคลอนการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเปนรปธรรม

๑.๓ กรอบแนวคดในการวเคราะหเพอจดทาแผนแมบท

เนองจากปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมความเกยวของและสงผลกระทบกบภาคสวนตางๆ ในวงกวาง ในการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ จาเปนตองมกรอบแนวคดในการวเคราะหสถานการณปญหาอยางครบถวน ครอบคลมทกมตหลกของปญหา โดยกรอบแนวคดหลกทใชในการวเคราะหสาหรบการจดทาแผนแมบทฯ ฉบบน ไดแก กรอบแนวคด DPSIR (Driving Forces-Pressure-State-Impact-Response Framework) ซงเปนกรอบแนวคดทปรบปรงจาก Pressure-State-Response Framework

กรอบแนวคด DPSIR มงเนนทจะพจารณาถงสถานการณปญหาสงแวดลอมทเกดขน (เชน ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ) วเคราะหปจจยแวดลอมอยางรอบดาน และมงหาแนวทางในการแกไขปญหาทตอบสนองตอทงสถานการณปญหาทเกดขน ตอบสนองตอปจจยแวดลอม และตอแรงผลกดนหรอขบเคลอนทกอใหเกดปญหา โดยกรอบแนวคด DPSIR ประกอบดวยขนตอนในการวเคราะห ๕ ขนตอน ดงแสดงในแผนภาพ ๑-๑

๔

แผนภาพท ๑-๑ กรอบแนวคด DPSIR

DRIVING FORCES: ในสวนน จะเปนการพจารณาปจจยพนฐานหลกทเปนตนเหตกอใหเกด

กจกรรมหรอการดาเนนการทกอแรงกดดนตอสงแวดลอม เชน โครงสราง แนวโนมทศทางการพฒนา ทงระดบโลกและระดบประเทศ เปนตน

PRESSURES: ในสวนน จะเปนการพจารณากจกรรมหรอการดาเนนการทเปนแรงกดดน

กอใหเกดปญหาดานสงแวดลอม เชน กจกรรมทปลอยกาซเรอนกระจก เปนตน

STATE: ในสวนน จะเปนการพจารณาสถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน การ

เปลยนแปลงอณหภม ปรมาณนาฝน ความแปรปรวนของสภาพอากาศ ระดบนาทะเล เปนตน

IMPACTS: ในสวนน จะเปนการพจารณาถงผลกระทบตอภาคสวนตางๆ หรอสถานการณ

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ครอบคลมภาคสวนหลก เชน การจดการนา เกษตร สาธารณสข เปนตน

RESPONSES: ในสวนน จะเปนการนาเสนอแนวทางและมาตรการเพอแกไขปญหาการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเปนการปรบเปลยนหรอการรบมอกบ DRIVERS, PRESSURES และ IMPACTS เพอขจดหรอบรรเทาปญหาทเกดขน

นอกจากกรอบแนวคด DPSIR แลว การจดทาแผนแมบทฯ มปจจยทสาคญอนๆ ทไดนามาประกอบ ไดแก

๕

การจดทาแผนระยะยาว การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไมใชปรากฏการณทเกดขนโดยฉบพลน แตเปนการเปลยนแปลงของรปแบบของสภาพภมอากาศทมากกวาความแปรปรวนของสภาพอากาศตามธรรมชาตโดยทวไป กรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ไดระบคาจากดความของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไวในมาตรา ๑ กลาวคอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ หมายถง “การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ซงเปนผลโดยตรงหรอโดยออมจากกจกรรมของมนษยทเปลยนแปลงองคประกอบของชนบรรยากาศโลก และเปนการเปลยนแปลงทมากกวาการเปลยนแปลงทเกดจากความแปรปรวนทางสภาพภมอากาศทเกดขนตามธรรมชาตในชวงเวลาเดยวกน” ซงการเปลยนแปลงดงกลาวเปนปรากฏการณในระยะยาว การปรากฏผลเปนรปธรรมของการเปลยนแปลงและผลกระทบทจะเกดขนนนอาจใชระยะเวลายาวนานถง ๓๐-๕๐ ป เปนตน นอกจากน การเกดปรากฏการณภาวะเรอนกระจก (greenhouse effects) ซงเปนสาเหตของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศนน เกดจากความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศทเพมสงขน กาซเรอนกระจกบางชนดมอายในชนบรรยากาศสน เมอเราหยดการปลอยกาซเรอนกระจกดงกลาว จะสามารถทาใหความเขมขนในชนบรรยากาศของกาซนนๆ ลดลงได แตกาซเรอนกระจกบางชนด เชน กาซคารบอนไดออกไซด มอายในชนบรรยากาศยาวนาน ทาใหถงแมจะลดปรมาณการปลอยกาซนนๆ ลงแลว ความเขมขนในชนบรรยากาศจะยงคงไมลดลงในทนท ประกอบกบความเฉอย (inertia) ของระบบภมอากาศ การสงผานความรอนผานมวลอนมหาศาลของมหาสมทร การเปลยนแปลงอยางเชองชาของแผนนาแขง ทาใหอณหภมและระดบนาทะเลยงคงสามารถเพมสงขนอยางตอเนอง ถงแมวาความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศจะคงทแลวกตาม โดยคาดวาจะใชระยะเวลานานหลายศตวรรษกวาระบบภมอากาศจะสามารถปรบสมดลใหมได (IPCC 2001) ดวยเหตผลดงกลาว จะเหนไดวาการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศซงประกอบดวยการดาเนนงานหลกใน ๒ สวน คอ การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (adaptation) ซงมงเนนการเพมขดความสามารถในการปรบตวและสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการลดการปลอยกาซเรอนกระจก (mitigation) ซงเกยวของกบการปรบเปลยนโครงสรางพนฐานใหเปนแบบปลอยคารบอนตา การปรบเปลยนพฤตกรรมในการดาเนนกจกรรมตางๆ ของมนษย การเพมแหลงกกเกบคารบอน เชน การปลกปา เปนตน ลวนเปนการดาเนนการทจาเปนตองอาศยระยะเวลานาน และเนองจากกาซเรอนกระจกเปนปญหาสงแวดลอมในลกษณะขามพรมแดน (transboundary) การแกไขปญหาจงจาเปนตองอาศยความรวมมอจากนานาประเทศอกดวย แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๒๕๕๘-๒๕๙๓ เปนแผนระยะยาวซงสอดคลองตอลกษณะของปญหาทเกดขน ทงน การจดทาแผนระยะยาวจะชวยเปนหลกประกนใหเกดความตอเนองของการดาเนนงานของภาครฐ ชวยใหการกาหนดตวชวดและการประเมนผลสมฤทธของการดาเนนงานมความเปนไปไดในทางปฏบต อกทงทาใหสามารถกาหนดเปาหมายระยะสนและระยะยาวไดสอดคลองกบการดาเนนการของนานาประเทศ

๖

ความเชอมโยงกบปจจยการพฒนา การปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมของมนษยนบเปนสาเหตหลกทกอใหเกดปรากฏการณภาวะเรอนกระจกและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเราสามารถจาแนกสาขาของกจกรรมมนษยทมการปลอยกาซเรอนกระจก แบงเปน ๗ สาขา ไดแก (๑) การผลตและจดหาพลงงาน (๒) การคมนาคมขนสง (๓) อตสาหกรรม (๔) เกษตรกรรม (๕) การใชพลงงานในอาคารทพกอาศยและอาคารพาณชย (๖) ปาไมและการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน และ (๗) ขยะและนาเสย (IPCC 2007) ซงสาขาเหลานลวนแลวแตเปนกจกรรมการพฒนาหรอเปนผลมาจากกจกรรมการพฒนาทงสน ดงนน การพจารณาการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจงมความจาเปนทจะตองคานงถงทศทางหรอรปแบบของการพฒนา ซงมกจะไดรบอทธพลจากการลงทนและนโยบายดานโครงสรางพนฐานและสาธารณปโภคตางๆ ของประเทศ โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานทางดานพลงงาน การคมนาคมขนสง และอาคาร รวมถงการสนบสนนการลงทนในภาคการผลตและบรการทเปนปจจยหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจ ในการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ในบรบทของประเทศไทย จงไดนาวสยทศนและทศทางการพฒนาประเทศตามทมกาหนดไวในนโยบายและแผนของหนวยงานตางๆ มาเปนองคประกอบหนงในการพจารณาเพอหาปจจยทางการพฒนาทจะสงผลถงแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ ซงจะนาไปสการกาหนดแนวทางและมาตรการทเหมาะสมในการสงเสรมหรอปรบเปลยนปจจยดงกลาวเพอกอใหเกดการพฒนาทปลอยกาซเรอนกระจกตาได นอกจากน การพจารณาวสยทศนและทศทางการพฒนาประเทศโดยคานงถงความเปราะบาง (vulnerability) ของการพฒนาตอปจจยทางภมอากาศทมแนวโนมจะเปลยนแปลงไปในอนาคตยงนาไปสการกาหนดแนวทางและมาตรการทเหมาะสมในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงในเชงรบ ไดแก การเพมขดความสามารถในการรองรบการเปลยนแปลง (coping capacity) และเชงรก ไดแก การลดการเปดรบ (exposure) ตอสภาพอากาศทไมพงประสงค และการลดความออนไหว (sensitivity) ตอปจจยทางภมอากาศ อกดวย (อานนท สนทวงศ ณ อยธยา ๒๕๕๔) อยางไรกด การดาเนนการตามวสยทศนและทศทางการพฒนาประเทศในดานตางๆ ทกาหนดไวในนโยบายและแผนของหนวยงาน รวมถงการคาดการณสถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคต ยอมมความไมแนนอนและอาจมการปรบเปลยนตามสถานการณตางๆ ดงนน จงควรกาหนดใหมการประเมนผลสมฤทธและทบทวนแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ เปนระยะๆ เพอใหสามารถปรบเปาหมาย แนวทางและมาตรการใหสอดคลองกบสถานการณและการพฒนาทเปลยนแปลงไป

ความสอดคลองกบการดาเนนงานระดบโลก เนองจากปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปญหาสงแวดลอมขามพรมแดน และจาเปนตองมการจดการปญหารวมกนในระดบโลก เชนเดยวกบปญหาการทาลายโอโซนในชนบรรยากาศ เปนตน การดาเนนงานภายในประเทศจงควรคานงถงความสอดคลองกบการดาเนนงานในกรอบความรวมมอระดบนานาชาตดวย ทงน ในกรอบอนสญญา

๗

สหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มการกาหนด milestones เปนชวงทศวรรษ เชน ป ค.ศ. ๒๐๒๐ ๒๐๓๐ ๒๐๕๐ เปนตน ในพธสารเกยวโต กกาหนดระยะพนธกรณท ๒ สนสดภายในป ค.ศ. ๒๐๒๐ ดงนน การจดทาแผนแมบทฯ น ซงเปนแผนระยะยาว จงไดกาหนดชวงระยะเวลาทสอดคลองกบการดาเนนงานดงกลาว ไดแก ระยะกลางของแผน คอ พ.ศ. ๒๕๖๓ (ค.ศ. ๒๐๒๐) และระยะยาว คอ พ.ศ. ๒๕๙๓ (ค.ศ. ๒๐๕๐)

๑.๔ กระบวนการจดทาแผนแมบท

กระบวนการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ไดเนนการมสวนรวมจากทกภาคสวน โดยใชเวทระดมความคดเหนจากผบรหาร/นกวชาการ/ผมสวนไดสวนเสยจากหนวยงานทเกยวของ จนได (ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศดานวชาการ คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต และคณะรฐมนตร มาตามลาดบ กระบวนการขนตอนการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ มรายละเอยดดงแสดงในแผนภาพท ๑-๒

๘

กระบวนการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในฐานะหนวยงานหลกประสานการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศภายใตอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดแตงตงคณะทางานขน 2 คณะ (ในป พ.ศ. ๒๕๕๔)

คณะทางานปรบปรงแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดานการปรบตว (Adaptation) มองคประกอบจากหนวยงานทเกยวของ ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม

คณะทางานปรบปรงแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดานการลดกาซเรอนกระจก (Mitigation) มองคประกอบจากหนวยงานทเกยวของ ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ..... ความคดเหนจากรบฟงความคดเหนภาคประชาสงคม จานวนรวม 6 ครง ในชวงป พ.ศ. 255

ครงท 1 ภาคใต ณ จงหวดนครศรธรรมราช ครงท 2 ภาคกลาง ณ กรงเทพมหานคร ครงท 3 ภาคเหนอตอนลาง ณ จงหวดพษณโลก ครงท 4 ภาคเหนอตอนบน ณ จงหวดเชยงใหม ครงท 5 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ณ จงหวดขอนแกน ครงท 6 ภาคกลางตอนลาง ณ จงหวดประจวบครขนธ

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ....

ฉบบผานการปรบปรงแกไขจากการรบฟงความคดเหนภาคประชาสงคมและจากขอเสนอแนะขอคดเหนคณะทางานฯ ทง 2 ชด

ทาการประชมรบฟงความคดเหนตอ (ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. .... ฉบบปรบปรงอกครงหนงในทกภมภาค จานวนรวม 6 ครง (ในชวงป พ.ศ. 2554-2555) ครงท 1 ภาคกลาง ณ กรงเทพมหานคร ครงท 2 ภาคใต ณ จงหวดนครศรธรรมราช ครงท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ณ จงหวดขอนแกน ครงท 4 ภาคกลางตอนลาง ณ จงหวดประจวบครขนธ ครงท 5 ภาคเหนอตอนบน ณ จงหวดเชยงราย ครงท 6 ภาคกลาง ณ กรงเทพมหานคร

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 255๕ - 2593

คณะอนกรรมการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดานวชาการ เหนชอบเมอ 17 กนยายน 2556

แผนภาพท 1-๒ กระบวนการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 255๖ - 2593

ขอคดเหนและขอเสนอแนะจากหนวยงานภาครฐ

ความคดเหนจากการประชมรบฟงความคดเหนของภาคประชาสงคมเอกชน และหนวยงานทเกยวของ เมอวนท 24 มถนายน 2556

ความเหนจากคณะทางานทงสองคณะ

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 255๗ - 2593

ปรบปรงตามขอเสนอแนะคณะอนกรรมการฯ

คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต เหนชอบ เมอ ๒๐ พฤศจกายน 25๕๗

(ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 255๘ - 2593

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. 255๘ - 2593

ปรบปรงตามขอเสนอแนะคณะกรรมการฯ

คณะรฐมนตร เหนชอบ เมอวนท ๑๔ กรกฎาคม 25๕๘

๙

สวนท ๒ บทวเคราะห

การจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๕๙ ไดนากรอบแนวคด DPSIR (Driving Forces-Pressure-State-Impact-Response Framework) มาประยกตใชในการวเคราะหเพอนาไปสแนวทางในการตอบสนองตอปญหา โดยมสาระสาคญ ดงน

๒.๑ แนวโนมและทศทางการพฒนา

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดจดทาวสยทศนการพฒนาประเทศในระยะยาว ๒๐ ป เพอเปนกรอบทศทางการจดทาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะ ๕ ป นบจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนตนไป โดยเปนการกาหนดวสยทศนประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๗๐ ซงไดพจารณาถงปจจยและแนวโนมหลกทประเทศไทยตองเผชญในชวง ๒๐ ปตอไป ทงปจจยภายนอกและภายใน ในสวนน จงเปนการทบทวนปจจยทมสวนเกยวของกบเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและแนวโนมหรอทศทางของประเทศในการตอบสนองตอปจจยนนๆ สรปสาระสาคญได ดงน

(๑) การรวมตวทางเศรษฐกจในภมภาคและแนวโนมเศรษฐกจโลกหลายศนยกลาง เชน การเตบโตของมหาอานาจทางเศรษฐกจใหมทเปนประเทศกาลงพฒนา ไดแก จน อนเดย เปนตน ทาใหเกดการเปลยนแปลงศนยกลางอานาจของเศรษฐกจโลกมาอยทภมภาคเอเชยเพมขน การเขาสประชาคมอาเซยนกอใหเกดการพฒนาโครงสรางพนฐานซงทาใหเกดความเชอมโยงระหวางประเทศในภมภาคและอนภมภาคมากขน เชน การพฒนาโครงขายถนนตาม East-West Corridor เชอมโยงประเทศเวยดนาม ลาว ไทย และพมา หรอ North-South Corridor เชอมโยงจาก กรงเทพมหานครถงนครคนหมงทางตอนใตของประเทศจน เปนตน ทงน ในอนาคต ความเชอมโยงของระบบโครงสรางพนฐานภายในภมภาคมแนวโนมจะเพมขนอก ทงเสนทางคมนาคมทางถนนและราง โครงขายโทรคมนาคม และโครงขายสายสงไฟฟา ซงจะชวยผลกดนใหความรวมมอทางการคาและการลงทนมการพฒนาขนอกอยางกาวกระโดด โดยเฉพาะในประเทศเพอนบาน เชน ประเทศพมา ซงไดเรมดาเนนการตามแผนทจะนาไปสการปกครองระบบประชาธปไตยและเปดโอกาสทางการคาและการลงทนมากขน และจะเปนแหลงดงดดเงนลงทนสอาเซยน รวมถงเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจในอนภมภาคนไปสประเทศอนเดย ดงนน ในชวง ๒๐ ปขางหนาน อนภมภาคอาเซยนมศกยภาพในการเตบโตสง การวางบทบาทของประเทศไทยอยางเหมาะสมในกระแสพฒนาของอนภมภาคอาเซยนจงเปนเรองสาคญทควรกาหนดนโยบายและทศทางอยางชดเจนและผลกดนการขบเคลอนภาคสวนตางๆ ใหสอดคลอง ตอยอดซง

๑๐

กนและกน อยางทนตอเหตการณ นอกจากน แนวโนมของการรวมกลมทางเศรษฐกจซงเปนแนวโนมทเกดในระดบโลกและเปนโอกาสทสรางอานาจการตอรองเชงเศรษฐกจใหแกประเทศในกลมเพอตอรองกบประเทศนอกกลม ยงสงผลตอเนองถงการกาหนดมาตรการกดกนทางการคาผานการกาหนดมาตรฐานตางๆ เชน มาตรฐานดานสงแวดลอม ความปลอดภยทางอาหาร การใชแรงงาน เปนตน ซงแนวโนมดงกลาวถอเปนความเสยงสาหรบประเทศไทยทการเตบโตทางเศรษฐกจตองพงพาการสงออกเปนหลก

ปจจยดานการรวมตวทางเศรษฐกจและการเปลยนศนยกลางอานาจของเศรษฐกจโลกมาอยทภมภาคเอเชยเพมขน เปนแรงขบเคลอนตอประเดนทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดงน

(๑.๑) การพฒนาโครงสรางพนฐาน การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคและอนภมภาค การกาหนดสทธพเศษตางๆ เชน การจดตงเขตการคาเสร การอานวยความสะดวกดานพธการตรวจคนเขาเมองและพธการศลกากร ฯลฯ กอใหเกดการเคลอนยายคนและสนคาเพมขน ซงประเทศตางๆ ตองเรงพฒนาโครงสรางพนฐานทางการคมนาคมขนสงเพอรองรบความตองการทเพมขนดงกลาว สาหรบประเทศไทย กระทรวงคมนาคมไดจดทายทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมขนสงของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๖๕ เพอรองรบความตองการในการคมนาคมขนสงในอนาคต ทงการพฒนาใหประเทศเปนศนยกลางดานโลจสตกสของภมภาค และการรองรบความตองการการเดนทางทเพมขน โดยมแนวคดในการพฒนาเครอขายการคมนาคมขนสงแบบหลายรปแบบ (multi-modal) เพอใหเกดประสทธภาพสงสดและลดตนทนดานการคมนาคมขนสง เชน การปรบสดสวนการขนสงสนคาทางถนนใหลดลง และไปใชการขนสงทางรางและทางนาใหเพมขน เปนตน ทงน จากขอมล ป พ.ศ. ๒๕๕๓ (สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร) การขนสงสนคาทางถนนมสดสวนมากกวา รอยละ ๘๐ ของการขนสงสนคาทงหมด และมตนทนในการขนสงถง ๑.๗๒ บาท/ตนกโลเมตร เทยบกบตนทนการขนสงทางราง ๐.๙๓ บาท/ตนกโลเมตร และทางนา ๐.๖๔ บาท/ตนกโลเมตร

ทงน รปแบบการพฒนาโครงสรางพนฐานทางการคมนาคมขนสงจะเปนตวกาหนดปรมาณและอตราการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศในอนาคตอยางมนยสาคญ ทงจากรปแบบของระบบคมนาคมขนสงทเลอกใช ซงจะสงผลตอรปแบบการพฒนาและกระจายตวของเมองดวย ในการพฒนาโครงสรางพนฐานดงกลาวจงควรพจารณาทางเลอกทปลอยกาซเรอนกระจกตาควบคไปกบทางเลอกแบบ BAU (Business-as-usual) และคานงถงผลกระทบตอทศทางการพฒนาในระยะยาว ผลกระทบตอความตองการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง และพนธกรณระหวางประเทศดานการลดกาซเรอนกระจกทอาจเกดขน นอกจากน ควรพจารณาถงโอกาสในการเขาถงและใชประโยชนจากกลไกระหวางประเทศทเกยวของเพอสนบสนนการลงทนดานโครงสรางพนฐานทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม ทงดานการเงนและการสนบสนนทางเทคโนโลยและเทคนควชาการ

(๑.๒) ภาระในการจดการสนคามาตรฐานตาและการลงทนทกอภาระดานสงแวดลอม นโยบายการคาเสรทาใหเกดการสงเสรมการลงทนและการนาเขาสนคาจากประเทศภายในภมภาค เชน จน เวยดนาม เปนตน ซงควรมการตดตามและเฝาระวงการนาเขาสนคาทมมาตรฐานตาดานประสทธภาพการใช

๑๑

พลงงาน อายการใชงาน มการปลอยกาซเรอนกระจกสง หรอมาตรฐานดานประสทธภาพและความปลอดภยอนๆ เนองจากสนคาเหลานอาจกอใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกสงในระยะการใชงาน กอใหเกดภาระในการจดการหลงจากหมดอายการใชงาน ซงขดแยงกบนโยบายการลดการเกดขยะ นอกจากน อาจเปนอปสรรคสาคญตอการพฒนามาตรฐานสงแวดลอมของสนคาทผลตในประเทศและการพฒนาเรองการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เนองจากมสนคามาตรฐานตาเขามาแขงขนในราคาทถกกวา รวมถงเปนอปสรรคตอการมงสการเปนผนาดานมาตรฐานและการรบรองมาตรฐานดานสงแวดลอมของภมภาค/อนภมภาค สาหรบการลงทนกเชนกน ควรมการกาหนดมาตรฐานในการสนบสนนการลงทนจากบรษทขามชาตใหมการจดการทมประสทธภาพ ปลอยกาซเรอนกระจกตา และเปนมตรตอสงแวดลอม นอกเหนอจากการพจารณาผลประโยชนเชงเศรษฐกจแตเพยงอยางเดยว

(๑.๓) การเปลยนโครงสรางเศรษฐกจของไทย การรวมกลมทางเศรษฐกจสรางขอไดเปรยบในการขยายฐานทรพยากรทเปนปจจยในการผลตและเปดโอกาสใหใชจดแขงของประเทศตางๆ ในการตอยอดศกยภาพในการแขงขนทางเศรษฐกจของภมภาค/อนภมภาค แตในขณะเดยวกนกเปนการเปดโอกาสใหเกดการทดแทนในสงทเปนจดออนของแตละประเทศ เชน การยายฐานการผลตของภาคอตสาหกรรมไปยงประเทศทมแรงงานราคาถกและมมาตรฐานดานแรงงานทตากวา หรอการนาเขาแรงงานทมทกษะและคณสมบตทเหมาะสมมากกวาหรอราคาถกกวาแรงงานภายในประเทศเอง เปนตน ในบรบทของประเทศไทยไดมการวางแผนเพอรบมอกบความเสยงดงกลาว โดยแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดกาหนดยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน มงเนนการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค สรางมลคาเพมจากนวตกรรมและมาตรฐานสงแวดลอม การพฒนาอตสาหกรรมทเนนแรงงานมฝมอ การพฒนาการคาและเศรษฐกจภาคบรการเพอทดแทนการยายฐานการผลต รวมถงการพฒนาเปนศนยกลางการบน การทองเทยว และการขนสงสนคาทางอากาศ ทาใหมการสรางอาคารสานกงาน หางสรรพสนคา โรงแรม ฯลฯ รวมถงธรกจการขนสงสนคาเพมขนเพอรองรบทศทางการพฒนาในรปแบบน ซงอาจสงผลใหสดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกจากสาขาการใชพลงงานภายในอาคารและการคมนาคมขนสงเพมขนอยางมากในอนาคต ดงนน มาตรการทนาไปสการเตบโตทปลอยกาซเรอนกระจกตาทควรเรงนามาใชควบคกนไป ไดแก การกาหนดมาตรฐานอาคารประหยดพลงงาน มาตรฐานประสทธภาพการใชพลงงานในอาคาร อปกรณสองสวางและทาความเยน การสงเสรมระบบคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสง การสนบสนนการใชเชอเพลงหมนเวยนในภาคคมนาคมขนสงและการใชยานพาหนะทมประสทธภาพการใชเชอเพลงสง ซงครอบคลมทงทางบก ทางนา และทางอากาศ เปนตน นอกจากน กจาเปนตองมแนวทางในการพฒนาทกษะแรงงานและยกระดบใหไดมาตรฐาน โดยเฉพาะทกษะเรองการจดการดานสงแวดลอม การเรงพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศใหไดมาตรฐานเพอลดตนทนในการนาเขาเทคโนโลย โดยแนวทางดงกลาวตองสอดประสานและตอยอดซงกนและกน

(๑.๔) การเปลยนแปลงสสงคมเมองอยางรวดเรว การเตบโตทางเศรษฐกจอยางกาวกระโดดภายในภมภาค ยอมสงผลตอการเปลยนแปลงสสงคมเมองและการเพมขนของรายไดประชากร ประเทศไทยม

๑๒

แนวโนมการเตบโตอยางรวดเรวของสงคมเมอง (rapid urbanization) เชนเดยวกบประเทศกาลงพฒนาโดยสวนใหญ การเปลยนแปลงสสงคมเมองและการเพมขนของรายไดประชากรสงผลใหมการใชพลงงานและการอปโภคบรโภคทนอกเหนอความจาเปนพนฐานเพมขน ซงเปนแรงกระตนใหเกดการผลตเพอการคาเพมขน การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนจากพนทเกษตรสพนทเมอง ประกอบกบการขาดประสทธผลในการบงคบใชกฎหมายสงผลใหเกดการรกลาพนทปา ซงลวนแตกอใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ ลดแหลงกกเกบกาซเรอนกระจก เพมความออนไหวและความเสยงตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงของปจจยภมอากาศของระบบนเวศ แหลงทรพยากรธรรมชาต และชมชนในพนท ดงนน จงควรมการกาหนดมาตรการทมงเนนการเพมประสทธภาพของการเตบโตของสงคมเมองและการใชประโยชนทดน การวางรากฐานโครงสรางพนฐานทกอใหเกดการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ มาตรการดานการอนรกษการใชพลงงาน การลดการเกดขยะตามแนวทาง 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle) มาตรการอนรกษและฟนฟพนทปา ระบบนเวศ และทรพยากรธรรมชาต ทสามารถนาไปสการปฏบตอยางมประสทธผล

(๒) สถานการณพลงงาน การเตบโตของเอเชยจะสงผลใหภมภาคนมความตองการใชนามนเพมขนอกไมตากวา ๒ เทาภายใน ๒๐ ปขางหนา ในขณะทมการคาดการณวาปรมาณนามนของโลกทสามารถนามาใชไดจะลดนอยลงและอาจจะหมดไปภายใน ๕๐-๖๐ ป สาหรบแหลงพลงงานอนๆ เชน กาซธรรมชาตในภมภาคทประเทศไทยจะพงพาไดกอาจจะมปรมาณสารองอยไดอกประมาณ ๒๐ ป (สศช. ๒๕๕๑) ดงนน จงตองวางรากฐานและเรงสงเสรมนโยบายสรางประสทธภาพการใชพลงงาน ความมนคงของพลงงาน และการพฒนาพลงงานทสอดคลองกบสงแวดลอม ประเทศทมประสทธภาพและความมนคงของพลงงานจงจะมขดความสามารถในการแขงขนและมภมคมกนตอสถานการณและแรงกดดนจากขอจากดดานพลงงานในอนาคต นโยบายและมาตรการดงกลาวนอกจากการพฒนาพลงงานทดแทนโดยตรง ยงเกยวของกบโครงสรางพนฐาน และการบรหารความตองการใชพลงงาน (energy demand management) ซงตองอาศยการปรบตวของการดาเนนธรกจและพฤตกรรมของประชาชนดวย

แผนพฒนากาลงผลตไฟฟาของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๗๓ (PDP2010) ไดมงเนนการเสรมสรางความมนคงทางพลงงานโดยลดสดสวนการพงพากาซธรรมชาตในการผลตไฟฟาลง และเพมสดสวนการใชเชอเพลงอนและการรบซอไฟฟาจากตางประเทศเพมขน รายละเอยดดงแสดงในตาราง ๒.๑ อยางไรกด การเพมสดสวนการใชถานหนในการผลตไฟฟา ถงแมจะปรบปรงเปนถานหนสะอาด (clean coal) เพอลดการปลอยมลพษอนๆ เชน กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจนออกไซด และฝนละออง เปนตน แตการเผาไหมถานหนกยงกอใหเกดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดสชนบรรยากาศ ซงทาใหอาจตองพจารณาเทคโนโลยในการกกเกบกาซคารบอนไดออกไซด (Carbon Capture and Storage: CCS) มาใชควบคกน ซงเทคโนโลยดงกลาวในขณะนยงไมแพรหลายในเชงพาณชย เปนเทคโนโลยทตองนาเขา ยงตองศกษาถงศกยภาพเชงกายภาพของพนททมความเหมาะสม เนองจากเปนการกกเกบกาซคารบอนไดออกไซดลงดน หรอใตทะเล และตองศกษาถงความเสยงในการรวไหลอกดวย เชนเดยวกบการใชพลงงานนวเคลยร ซงถงแมจะเปนพลงงานทปลดปลอย

๑๓

คารบอนตา แตจาเปนตองพจารณาถงผลกระทบอนๆ โดยเฉพาะความเสยงในการรวไหลของกมมนตรงส และคาใชจายในการกกเกบกากกมมนตรงสดวย เปนตน

ตารางท ๒-๑ สดสวนพลงงานไฟฟาแยกตามประเภทเชอเพลงในแผน PDP2010

ทมา: แผนพฒนากาลงผลตไฟฟาของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๗๓

นอกจากน กระทรวงพลงงานยงไดกาหนดแผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๔–๒๕๗๓) โดยตงเปาหมายทจะลดความเขมการใชพลงงาน (energy intensity) ลง ๒๕% ในป พ.ศ. ๒๕๗๓ เมอเทยบกบป พ.ศ. ๒๕๔๘ และลดการใชพลงงานขนสดทาย (final energy) ลง ๒๐% ในป พ.ศ. ๒๕๗๓ หรอประมาณ ๓๐,๐๐๐ พนตนเทยบเทานามนดบ และแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก ใหมสดสวนการใชพลงงานทดแทนคดเปน รอยละ ๒๕ ของการใชพลงงานทงหมด ภายใน ๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔) การแกไขปญหาขอจากดดานพลงงานในอนาคตสามารถเชอมโยงและมสวนสงเสรมการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไปไดพรอมๆ กน โดยกาหนดนโยบายสงเสรมการพฒนาพลงงานหมนเวยนทเปนมตรกบสงแวดลอมและปลอยคารบอนตาเปนทางเลอกของการพฒนาพลงงานเพอทดแทนเชอเพลงฟอสซล จากการศกษาศกยภาพพลงงานหมนเวยนในประเทศไทย พบวาประเทศไทยจดไดวาเปนประเทศทมศกยภาพดานพลงงานหมนเวยนในระดบสง เนองจากเปนประเทศเกษตรกรรมจงมผลผลตทางการเกษตรจานวนมาก ขณะเดยวกนกมอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตทางการเกษตรซงลวนแตอานวยใหเกดวตถดบนามาผลตพลงงานชวมวล ชวภาพ รวมไปถงไบโอดเซลและเอทานอล และมศกยภาพดานพลงงานธรรมชาต เชน พลงงานแสงอาทตย ดวยความเขมรงสแสงอาทตยเฉลยประมาณ ๑๘.๒ เมกะจล/ตารางเมตร/วน อยางไรกด การพฒนาพลงงานหมนเวยนรวมถงโครงสรางพนฐานทสนบสนนการใชพลงงานหมนเวยนจาเปนตองอาศยเทคโนโลยจากตางประเทศจงทาใหมตนทนสง แตความสามารถทจะพงพาตนเองไดในดานพลงงานกนบเปนมตทสาคญมากในระยะยาวและมนยสาคญตอการเตบโตของประเทศอยางยงยน ดงนน จงควรผลกดนใหมการเรงพฒนาศกยภาพเชงเทคโนโลยและบคลากรในการผลตพลงงานทดแทนควบคกนไปดวย

(๓) สถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนความทาทายสาคญระดบโลก ไมเพยงแตเฉพาะประเทศไทย ทงในแงของผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงของตวแปรทางภมอากาศ การเกดพาย ภยพบตทางธรรมชาตทรนแรงขน การเพมขนของระดบนาทะเล สงผลกระทบตอการตงถนฐานของชมชน

๑๔

การเกษตร อตสาหกรรม สาธารณสข เปนตน นอกจากน ประเดนการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและประเดนสงแวดลอมตางๆ ถกหยบยกขนมาเปนมาตรการกดกนทางการคาเพมมากขนเรอยๆ แตในขณะเดยวกน กเปนโอกาสททาใหเกดตลาดของสนคามาตรฐานใหมๆ ซงหากประเทศไทยสามารถมแนวนโยบายและการขบเคลอนเพอยกระดบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมของประเทศ รวมถงมาตรฐานสนคาจากประเทศไทยแลว นอกจากประโยชนดานคณภาพสงแวดลอมภายในประเทศดขน กจะเปนการสรางโอกาสทางธรกจทยงยนและยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไดเชนกน

(๔) ความกาวหนาทางเทคโนโลยและการดารงชวตของมนษย การประยกตใชเทคโนโลยในสนคาและบรการตางๆ จะสงผลกระทบตอชวตประจาวน ความเปนอย โอกาสทางเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงขดความสามารถในการแขงขนของธรกจตางๆ อยางมหาศาล ในชวงทผานมาอทธพลของเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) ไดสรางชองวางระหวางคนหรอประเทศทมความพรอมในการเขาถงและใชเทคโนโลยทสงผลใหมโอกาสในการพฒนาสง กบคนหรอประเทศทยงลาหลงในการเขาถงและประยกตใชเทคโนโลย นอกจากน การตอยอดการพฒนาบนพนฐานของเทคโนโลยทกาวหนา ยอมสงผลใหสามารถพฒนาไปไดอยางกาวกระโดด อยางไรกตาม การใชเทคโนโลยทเพมขนยอมสงผลตอความตองการพลงงานทสงขน รวมถงภาระในการจดการอปกรณทางเทคโนโลยตางๆ หลงจากทหมดอายการใชงานหรอมการเปลยนเทคโนโลยใหมๆ ซงลวนแตมสวนทาใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขน นอกจากน ประเทศไทยยงคงตองอาศยการนาเขาเทคโนโลย ทาใหมตนทนในการใชเทคโนโลยทสง โดยเฉพาะเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม ดงนน จงควรกาหนดการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมภายในประเทศทางดานนอยางจรงจง สงเสรมการถายทอดเทคโนโลย การตอยอด การพฒนาทกษะแรงงานรองรบการพฒนา การผลต และการใชเทคโนโลยดงกลาวอยางเปนระบบ

สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) ไดประเมนความตองการเทคโนโลยในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทย (Climate Change Technology Needs Assessment for Thailand) จดลาดบความสาคญของความตองการเทคโนโลยในการรบมอกบปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยแบงเปน ๒ ดาน ไดแก เทคโนโลยดานการปรบตว (adaptation) ในภาคเกษตรใหความสาคญกบเทคโนโลยระบบพยากรณและระบบเตอนภย การปรบปรงพนธพช และการเกษตรทมความแมนยาสง (precision farming) ในภาคการบรหารจดการทรพยากรนา ใหความสาคญกบเทคโนโลยการเชอมโยงการบรหารโครงสรางนา การคาดการณภมอากาศระดบฤดกาล และระบบตรวจจบและตดตามภยนาทวมและดนถลม ในการจดทาแบบจาลองภมอากาศใหความสาคญกบการจดตงศนยขอมลสภาพภมอากาศระดบประเทศ เทคโนโลยการรวบรวมและสงผานขอมล และเทคโนโลยแบบจาลองการพยากรณอากาศ สาหรบเทคโนโลยดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจก (mitigation) ในภาคพลงงานใหความสาคญกบเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (smart grid) การผลตพลงงานจากขยะ เชอเพลงชวภาพยคท ๒ การปรบปรงประสทธภาพการเผาไหมเชอเพลงในภาคอตสาหกรรม และการกกเกบคารบอน (Carbon Capture and Storage: CCS)

๑๕

(๕) การปรบโครงสรางประชากรของไทยเขาสสงคมผสงอาย ซงเปนโอกาสของประเทศไทยในการพฒนาบรการทางการแพทยใหมความกาวหนาและเปนผนาหรอศนยกลางทางการแพทยของภมภาค (regional medical hub) ทงการแพทยแผนปจจบนและการแพทยทางเลอก รวมถงธรกจสปา การฟนฟและบารงคณภาพชวต (well-being) การพฒนาโครงสรางพนฐานและการบรการรองรบประชากรผสงอายทงในประเทศและจากตางประเทศ อยางไรกด กลมผสงอายมความออนไหวตอปจจยทางภมอากาศสง เชน อณหภมทสงขน การแปรปรวนของอณหภมอยางกะทนหน การเกดภยธรรมชาตรนแรงตางๆ เปนตน ซงภาครฐจาเปนตองใหความสาคญในการพฒนาใหกลมผสงวยสามารถเขาถงการสาธารณสขและการปองกนสาธารณภยขนพนฐานอยางเทาเทยมกน การพฒนาการแพทยทางเลอก ธรกจสปา และบรการตางๆ ทมการใชประโยชนจากผลตผลทางการเกษตรและความหลากหลายทางชวภาพ เชน การสกดยาจากพชสมนไพร เปนตน ควรผลกดนใหมมาตรการในการอนรกษและใชประโยชนอยางยงยน โดยการมสวนรวมของชมชนในทองถน และควรนาแนวทางการชาระคาบรการเชงนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) มาปรบใชเพอจดสรรผลประโยชนอยางเปนธรรมใหแกชมชนนเวศทมวถชวตเชงอนรกษและมการจดการการใชประโยชนจากทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน นอกจากน การเขาสสงคมสงอายเปนสาเหตของการขาดแคลงแรงงานในวยทางาน ซงสงผลใหเกดการนาเขาแรงงานจากประเทศขางเคยงและมนยยะตอปญหาดานการสาธารณสข การใชแรงงาน และสทธมนษยชน เปนตน

๒.๒ การปลอยกาซเรอนกระจกในระดบโลกและของประเทศไทย

(๑) สถานการณระดบโลก

เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๕๕ โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (United Nations Environment Programme: UNEP) ไดเผยแพรรายงาน The Emissions Gap Report 2012 ซงแสดงขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกระดบโลก โดยในป ค.ศ. ๒๐๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของทงโลกคดเปนประมาณ ๔๙-๕๐ พนลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา แผนภาพท ๒-๑ แสดงแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกของโลก โดยรวมและแยกเปนรายสาขา สาหรบชวงป ค.ศ. ๑๙๗๐ – ๒๐๑๐ (พ.ศ. ๒๕๑๓ – ๒๕๕๓) ซงแสดงใหเหนแนวโนมทเพมขนเรอยๆ ของปรมาณกาซเรอนกระจกในภาพรวมและสดสวนของการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตและแปรรปพลงงานทเพมสงขนเชนกน

๑๖

แผนภาพท ๒-๑ แนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกของโลกโดยรวมและรายสาขา ป ค.ศ. ๑๙๗๐-๒๐๑๐ ทมา: UNEP 2012

แผนภาพท ๒-๒ และ ๒-๓ แสดงสดสวนของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของโลก จาแนกรายสาขาหลกๆ โดยปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคพลงงาน (จากการผลตและแปรรปพลงงาน และจากกาซคารบอนไดออกไซดทเกดจากการเผาบาบดและการรวไหลของกาซมเทน) คดเปนรอยละ ๓๕ ปรมาณการปลอยจากภาคอตสาหกรรม คดเปนรอยละ ๑๘ ภาคคมนาคมขนสง รอยละ ๑๓ ภาคเกษตรกรรม รอยละ ๑๑ ภาคปาไม รอยละ ๑๑ ภาคอาคาร รอยละ ๘ และภาคของเสย รอยละ ๔ โดยหากจาแนกตามประเภทกาซเรอนกระจกจะคดเปน กาซคารบอนไดออกไซด รอยละ ๗๖ กาซมเทน คดเปนรอยละ ๑๖ กาซไนตรสออกไซด คดเปนรอยละ ๖ กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน กาซเพอรฟลออโรคารบอน และกาซซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด รวมกนคดเปนรอยละ ๒

๑๗

แผนภาพท ๒-๒ สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกของโลกในป ค.ศ. ๒๐๑๐ จาแนกรายภาคสวน

แผนภาพท ๒-๓ สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกของโลกในป ค.ศ. ๒๐๑๐ จาแนกรายภาคสวนและ ประเภทของกาซ ทมา: UNEP 2012

๑๘

ทงน ปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากเชอเพลงฟอสซลและจากการผลตซเมนตในภาพรวมของโลกในป ค.ศ. ๒๐๐๙ (พ.ศ. ๒๕๕๒) ไดลดตาลงซงมสาเหตจากภาวะเศรษฐกจถดถอย (ลดลงรอยละ ๑) อยางไรกตาม ปรมาณการปลอยดงกลาวเพมขนอยางรวดเรวในป ค.ศ. ๒๐๑๐ – ๒๐๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๓ – ๒๕๕๔) โดยเพมขนรอยละ ๕ และรอยละ ๓ ตามลาดบ เมอเทยบกบปกอนหนา และคดเปนปรมาณการปลอยรวม ๓๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (JRC/PBL 2012; Olivier et al. 2012) ในป ค.ศ. ๒๐๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ภาคปาไมและการใชประโยชนทดนมปรมาณการปลอยลดลงประมาณรอยละ ๑๕ สวนปรมาณการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดเพมขนรอยละ ๐.๕ ในขณะทปรมาณการปลอย F-gases (กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน กาซเพอรฟลออโรคารบอน และกาซซลเฟอรเฮกซาฟลออไรด) เพมขนรอยละ ๗

แผนภาพท ๒-๔ แสดงตวอยางปรมาณและสดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกของกลมประเทศและประเทศทอยในกลม G-20 ในป ค.ศ. ๒๐๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ซงจะเหนไดวาสดสวนปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคสวนตางๆ มความแตกตางกนไปตามบรบทและรปแบบการพฒนาของแตละประเทศ (UNEP 2012)

แผนภาพท ๒-๔ สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกในป ค.ศ. ๒๐๑๐ ของประเทศในกลม ๒๐ ทไดแสดง เจตจานงการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ทมา: UNEP 2012

๑๙

(๒) การปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย

ในปพ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดของประเทศไทยเฉพาะสวนทเกดจากแหลงปลอย (emission from source) เทากบ ๒๙๒.๖๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (TgCO2e) ภาคพลงงานเปนภาคทปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดคดเปน ๑๕๙.๓๙ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอคดเปนรอยละ ๕๔.๕ ของการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดของประเทศ รองลงมาคอภาคการเปลยนแปลงการใชพนทและปาไม มการปลอย ๕๕.๖๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาหรอคดเปนรอยละ ๑๙.๐ ภาคการเกษตรมการปลอย ๕๑.๘๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอคดเปนรอยละ ๑๗.๗ ภาคกระบวนการอตสาหกรรม มปรมาณการปลอยเทากบ ๑๖.๓๙ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๕.๖ สาหรบภาคทปลอยกาซเรอนกระจกนอยทสด คอภาคของเสย คดเปนปรมาณการปลอยเทากบ ๙.๓๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๓.๒ ของการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดของประเทศ อยางไรกด ในภาคการเปลยนแปลงการใชพนทและปาไม มการดดกลบปรมาณกาซเรอนกระจกดวย (removal by sink) คดเปนปรมาณการดดกลบ ๖๓.๕๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๒๑.๗ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยรวมของประเทศ จงทาใหคารวมของภาคนเทากบ -๗.๙๐ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ รวมทงการดดกลบจะเทากบ ๒๒๙.๐๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา แผนภาพท ๒-๕ แสดงปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (emission by source) และสดสวนการปลอยจาแนกรายสาขา (บณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ๒๕๕๓)

แผนภาพท ๒-๕ การปลอยกาซเรอนกระจกของไทย ป พ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) และสดสวนการปลอย รายภาคสวน ทมาของขอมล: รายงานแหงชาตฉบบท ๒

สาหรบแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจก ในการจดทารายงานแหงชาตฉบบท ๒ ไดนาขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกของป พ.ศ. ๒๕๓๗ (ค.ศ. ๑๙๙๔) ทจดทาในรายงานแหงชาตฉบบท ๑ มาคานวณใหม

๒๐

เพอเปรยบเทยบกบขอมลป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) พบวา ในชวง ๕ ประหวาง พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) ประเทศไทยปลอยกาซเรอนกระจก (emission by source) เพมขนทกปในอตรารอยละ ๓.๙ ตอป ซงเปนอตราทสงกวาการปลอยในชวง ๑๑ ป ระหวาง พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๑๙๙๔-๒๐๐๔) ทมอตราการเพมปรมาณการปลอยเทากบรอยละ ๒.๐ ตอป แผนภาพท ๒-๖ แสดงแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจก (emission by source) และการดดกลบปรมาณกาซเรอนกระจก (removal by sink) ของประเทศไทยในป พ.ศ. ๒๕๓๗ และ ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๑๙๙๔ และ ๒๐๐๐-๒๐๐๔) ทงน ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ รวมทงการดดกลบในภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม ในป พ.ศ. ๒๕๓๗ และ ๒๕๔๓-๒๕๔๗ คดเปน ๒๓๘.๓๐ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๒๒๙.๐๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๒๒๕.๐๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๒๓๘.๘๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๒๕๑.๗๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และ ๒๖๕.๘๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ตามลาดบ ซงเมอคดเปนอตราตอหวประชากร จะเทากบ ๔.๐๓ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๓.๗๐ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๓.๖๑ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๓ .๘๐ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ๓ .๙๙ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และ ๔ .๒๙ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ตามลาดบ ดงแสดงในแผนภาพ ๒-๗ และเมอคดเปนอตราตอผลตภณฑมวลรวมของประเทศ จะเทากบ ๑,๖๔๙.๖๘ ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอมลคาผลตภณฑมวลรวมหนงลานเหรยญสหรฐฯ (tCO2e/GDP (million USD)) ๑,๘๖๖.๕๙ tCO2e/GDP (million USD) ๑,๙๔๗.๗๘ tCO2e/GDP (million USD) ๑,๘๘๒.๓๐ tCO2e/GDP (million USD) ๑,๗๖๔.๘๗ tCO2e/GDP (million USD) และ ๑,๖๔๗.๕๗ tCO2e/GDP (million USD) ตามลาดบ ดงแสดงในแผนภาพ ๒-๘

แผนภาพท ๒-๖ แนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกของไทย พ.ศ. ๒๕๓๗ และ ๒๕๔๓-๒๕๔๗

๒๑

แผนภาพท ๒-๗ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอหวประชากร พ.ศ. ๒๕๓๗ และ ๒๕๔๓-๒๕๔๗

แผนภาพท ๒-๘ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอมลคาผลตภณฑมวลรวม พ.ศ. ๒๕๓๗ และ ๒๕๔๓-๒๕๔๗ ทมาของขอมล: (๑) ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก - รายงานแหงชาตฉบบท ๒ (๒) จานวนประชากร - กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย (๓) มลคาผลตภณฑมวลรวม - สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (๔) อตราแลกเปลยน – ธนาคารแหงประเทศไทย

ภาคพลงงาน การปลอยกาซเรอนกระจกในภาคพลงงาน แบงออกเปน ๒ กลมหลก คอ กลมท 1A การปลอยจากกลมการเผาไหมเชอเพลง และกลมท 1B การปลอยจากกลม Fugitive Emissions from Fuels ภาคพลงงานมการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนในชวง ๑๑ ป ระหวางป พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๑๙๙๔-๒๐๐๔) คดเปนรอยละ ๕๘.๑ และมอตราการเพมขนรอยละ ๔.๗ ตอป และในชวง ๕ ป ระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) คดเปนรอยละ ๒๘ โดยมอตราเพมขนรอยละ ๖.๔ ตอป จากขอมลในป พ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) สาขายอยในกลมการเผาไหมเชอเพลงทมปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดคอ สาขาการเผาไหมเชอเพลงเพอการผลตพลงงาน (1A1) มการปลอยกาซเรอนกระจกประมาณ ๖๖.๔๔

๒๒

ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๔๑.๗ ของปรมาณปลอยกาซเรอนกระจกในภาคพลงงานทงหมด ทงน ในกลมการผลตพลงงาน สามารถแบงยอยเปนการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชกาซธรรมชาตและการใชถานหน เนองจากการจดหาพลงงานสาหรบการผลตกระแสไฟฟาของประเทศสวนใหญมาจากกาซธรรมชาต การปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชกาซธรรมชาตในกลมน จงมมากกวาปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชถานหนลกไนทถงแมวากาซธรรมชาตจะมคาการปลอย (emission factor) นอยวาถานหนกตาม อยางไรกด จะเหนไดวาปรมาณการปลอยในสาขานขนกบการจดหาพลงงานในการผลตกระแสไฟฟา ดงนน การเปลยนประเภทของเชอเพลงในแผนพฒนากาลงผลตไฟฟาของประเทศไทย (Power Development Plan: PDP) อาจทาใหลาดบการปลอยกาซเรอนกระจกจากสาขานเปลยนไปดวย ในชวง ๕ ป ระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในสาขาการเผาไหมเชอเพลงเพอการผลตพลงงานเพมขนรอยละ ๕.๘ ตอป ทงน การเพมขนของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยรวมยงขนอยกบความตองการไฟฟาและการผลตเปนหลก

แผนภาพท ๒-๙ สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคพลงงาน พ.ศ. ๒๕๔๓ ทมาของขอมล: รายงานแหงชาตฉบบท ๒

การเผาไหมเชอเพลงในสาขาขนสงและสาขาอตสาหกรรมการผลตและกอสรางเปนอกสองสาขาทมปรมาณการปลอยมาก คอ ๔๔.๗๐ และ ๓๐.๗๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๒๘.๐ และ ๑๙.๓ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคพลงงาน ตามลาดบ การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงในสาขาขนสงสวนใหญมาจากการขนสงทางบกและมการเพมขนประมาณรอยละ ๖.๐ ตอ

๒๓

ป ในชวงป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) ซงในชวงปดงกลาวยงไมมขอมลการใชแกสโซฮอลและไบโอดเซล การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงในสาขาอตสาหกรรมการผลตและกอสรางสวนใหญมาจากอตสาหกรรมทตองการใชพลงงานสงและมกาลงการผลตมาก เชน อตสาหกรรมอโลหะและอตสาหกรรมเคม เปนตน การปลอยกาซเรอนกระจกจากสาขานมการเพมขนในชวงป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) คดเปนรอยละ ๙.๘ ตอป ซงสงกวาการเพมขนโดยรวมของภาคพลงงาน (รอยละ ๖.๔ ตอป) ทงน เนองจากมการขยายตวของอตสาหกรรมในชวงเวลาทศกษาสง ดงนน การขยายตวของอตสาหกรรมในอนาคตโดยเฉพาะอตสาหกรรมทมการใชพลงงานสง (energy intensive industry) จะเปนตวแปรในการเพมหรอลดการปลอยของสาขาน สาหรบการใชพลงงานในสาขาอน ไดแก การเผาไหมเชอเพลงในสาขาการเกษตร/ประมง และสาขาครวเรอน (อาคารทพกอาศย) มการปลอยกาซเรอนกระจกในปรมาณ ๖.๖๗ และ ๕.๕๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๔.๑๘ และ ๓.๕๐ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคพลงงาน ตามลาดบ สวนการปลอยกาซเรอนกระจกจากกลม Fugitive Emissions from Fuels นน มปรมาณประมาณรอยละ ๓.๒๘ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคพลงงาน โดยเปนการปลอยจากการขดเจาะนามนและกาซธรรมชาตจานวน ๔.๕๖ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๒.๘๖ ของปรมาณการปลอยในภาคพลงงาน

ภาคกระบวนการทางอตสาหกรรม การปลอยกาซเรอนกระจกจากระบวนการทางอตสาหกรรมจะแบงกลมตามประเภทของกระบวนการทปลอยกาซเรอนกระจก ไดแก กลมผลตภณฑแร กลมอตสาหกรรมเคม กลมอตสาหกรรมการผลตโลหะ กลมอตสาหกรรมการผลตอนๆ กลมอตสาหกรรมทผลตและใชสารฮาโลคารบอนและซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด เปนตน ปรมาณกาซสวนใหญมาจากกลมผลตภณฑแร โดยอตสาหกรรมปนซเมนต ปลอยกาซเรอนกระจกในปรมาณ ๑๖.๐๕ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๙๗.๙ ของการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคนทงหมด กลมอตสาหกรรมเคม กลมอตสาหกรรมการผลตโลหะ มปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกคดเปนรอยละ ๒.๐ และ ๐.๐๔ ตามลาดบ สาหรบปรมาณกาซฮาโลคารบอน ในป พ.ศ. ๒๕๔๓ ยงไมมขอมลจงไมมการรายงานการปลอยกาซฮาโลคารบอนทงสามชนด ภาคกระบวนการทางอตสาหกรรมมการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนในชวง ๑๑ ป ระหวางป พ.ศ. ๒๕๓๗-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๑๙๙๔-๒๐๐๔) คดเปนรอยละ ๕๖.๖ และมอตราการเพมขนรอยละ ๔.๖ ตอป และในชวง ๕ ป ระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) คดเปนรอยละ ๔๒.๔ โดยมอตราเพมขนรอยละ ๙.๒ ตอป ตารางท ๒-๒ แสดงแนวโนมของการปลอยกาซเรอนกระจก จาแนกเปนรายอตสาหกรรม

๒๔

ตารางท ๒-๒ แนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคกระบวนการทางอตสาหกรรม จาแนกเปนราย อตสาหกรรม

กลมอตสาหกรรม/ป ค.ศ. 2000 2001 2002 2003 2004

อตราการเตบโต1

อตราการเตบโตตอป

กลมผลตภณฑแร 16,052.62 18,649.04 21,614.89 19,156.07 20,267.06 26.3% 6.0%กลมอตสาหกรรมเคม 335.29 369.95 378.38 392.15 415.74 24.0% 5.5%กลมอตสาหกรรมผลตโลหะ 6.65 7.79 9.50 13.30 16.73 151.6% 25.9%กลมอตสาหกรรมทใชสารฮาโลคารบอนและซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด 0.00 509.58 1,867.05 2,436.73 2,638.00 417.7% 73.0%

หมายเหต ปรมาณกาซเรอนกระจก (หนวย: พนตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา) 1 เฉพาะกลมอตสาหกรรมทใชสารฮาโลคารบอนและซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด ใชอตราการเตบโตชวง ๔ ป ระหวาง ค.ศ. ๒๐๐๑-๒๐๐๔ กลมอตสาหกรรมอนๆ ใชอตราการเตบโตชวง ๕ ป ระหวาง ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔ ทมาของขอมล: รายงานแหงชาตฉบบท ๒

การเพมขนของปรมาณกาซเรอนกระจกของภาคกระบวนการอตสาหกรรมเกดขนจากการขยายตวของโรงงานอตสาหกรรมบางประเภท เชน โรงงานเหลกและเหลกกลา ทาใหมการปลอยกาซเรอนกระจกจากกลมอตสาหกรรมดงกลาวเพมขน คดเปนรอยละ ๒๕.๙ ตอป รวมทงปรมาณกาซฟลออโลคารบอน (F gases) ซงเรมการปลอยในป พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๑-๒๐๐๔) โดยการปลอยกาซไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFCs) เพมขนรอยละ ๑๓๗ ตอป และกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6) เพมขนรอยละ ๘๗ ตอป ทาใหมการปลอยกาซเรอนกระจกจากอตสาหกรรมทมการใชสารดงกลาวเพมขนรอยละ ๗๓.๐ ตอป ในการจดทารายงานแหงชาต ฉบบท ๒ ขอมลทใชในการคานวณปรมาณการปลอยกาซดงกลาวมาจากรายงานการนาเขาและสงออกสนคาจากกรมศลกากรเปนหลก อยางไรกด การพฒนาฐานขอมลของสารฮาโลคารบอนทใชในโรงงานอตสาหกรรมเปนสงจาเปนเพอใหไดขอมลทถกตองมากทสด ซงควรมการพฒนาฐานขอมลหรอขนตอนการรายงานเกยวกบการนาเขาและใชสารดงกลาวทจะทาใหสามารถตดตามปรมาณการใชสารดงกลาวในรอบปไดอยางจรงจง

ภาคการเกษตร ในป พ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) ภาคการเกษตรปลอยกาซเรอนกระจก เทากบ ๕๑.๘๘ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา กาซเรอนกระจกหลกของภาคนคอ กาซมเทน (CH4) โดยม แหลงปลอยทสาคญ ไดแก กลมนาขาว มปรมาณการปลอยคดเปน ๒๙.๙๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๕๗.๗ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตร กลมการหมกในระบบยอยอาหารของสตว มปรมาณการปลอยคดเปน ๘.๒๖ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๑๕.๙๒ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตร กลมดนทใชในการเกษตร มปรมาณการปลอย ๗.๖ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๑๔.๖ กลมการจดการมลสตว ๕.๐๗ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๙.๘ และกลมการเผาเศษวสดการเกษตรในทโลง มปรมาณการปลอย ๑.๐๑ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๑.๙ ของปรมาณการปลอยในภาคการเกษตร

๒๕

สาหรบการเพมขนของกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตรในชวง พ.ศ.๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) คอนขางจะคงทเนองจากกจกรรมในภาคการเกษตรคอนขางคงทโดยเฉพาะพนทในการปลกขาว รวมถงเทคโนโลยทใชในการเพาะปลกไมไดแตกตางไปจากเดม สวนใหญการเพมขนมาจากการเพมปรมาณการใชปยเปนหลก

ภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม ในป พ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) ภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไมปลอยกาซเรอนกระจก เทากบ ๕๕.๖๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา แตมปรมาณการดดกลบกาซเรอนกระจก เทากบ ๖๓.๕๔ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ทาใหมปรมาณการดดกลบมากกวาปรมาณการปลอยประมาณ ๗.๙ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา การคานวณปรมาณการปลอยและดดกลบกาซเรอนกระจก สามารถแบงไดเปน ๓ กลม ไดแก กลมการปรบเปลยนปาและทงหญา มปรมาณการปลอยคดเปน ๔๔.๔๗ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๗๙.๙ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม (โดยไมรวมการดดกลบ) กลมการเปลยนแปลงของปาและปรมาณชวมวล มปรมาณการปลอยคดเปน ๑๑.๑๗ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๒๐.๑ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม (โดยไมรวมการดดกลบ) อยางไรกดในกลมนมปรมาณการดดกลบกาซเรอนกระจกมากกวาการปลอยทาใหสทธแลวมปรมาณการดดกลบกาซเรอนกระจก เทากบ ๑๓.๓๕ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และกลมการฟนฟพนททงราง มปรมาณการดดกลบกาซเรอนกระจกคดเปน ๓๙.๐๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ตารางท ๒-๓ แสดงแนวโนมของปรมาณการปลอยและดดกลบกาซเรอนกระจกของภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม ระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) จาแนกเปนกลมยอยตางๆ

๒๖

ตารางท ๒-๓ ปรมาณการปลอยและดดกลบกาซเรอนกระจกในภาคการเปลยนแปลงการใชประโยชน ทดนและปาไม พ.ศ. ๒๕๔๓ – ๒๕๔๗

Land use subsector 2000 2001 2002 2003 2004 5A Changes in forest and other woody stocks

5A1 Plantation - 24,521.20 - 22,149.67 - 28,121.94 - 34,764.25 - 43,356.43 5A2 Commercial

harvest 11,169.66 6,670.80 4,678.96 10,099.36 15,638.59 Subtotal 5A - 13,351.54 - 15,478.87 - 23,442.98 - 24,664.90 - 27,717.84 5B Forest conversion

5B1 Carbon release by on-site burning 2,382.45 83.78 42.53 42.53 2,231.28

5B2 Carbon release by off-site burning 28,579.76 5,132.20 17,655.48 17,655.48 21,714.04

5B3 Carbon release by decay of biomass 13,271.90 10,660.32 10,855.31 11,011.29 6,251.56

5B4 Non-CO2 burning on-site

- CH4 in CO2e 218.40 7.77 3.99 3.99 204.54 - N2O in CO2e 21.70 - - - 21.70

Subtotal 5B 44,474.21 15,884.07 28,557.31 28,713.29 30,423.12 5C Abandonment of managed land

5C1 Carbon uptake by aboveground regrowth-first 20 yr - 16,390.00 - 6,495.79 - 7,463.21 - 8,549.05 - 10,634.65

5C2 Carbon uptake by aboveground regrowth- > 20 yr - 22,632.46 - 22,917.91 - 22,195.80 - 21,641.80 - 20,573.19 Subtotal 5C - 39,022.46 - 29,413.71 - 29,659.01 - 30,190.86 - 31,207.84 Total emission (Gg CO2e) 55,643.87 22,554.87 33,236.27 38,812.65 46,061.70 Total removal (Gg CO2e) - 63,543.66 - 51,563.38 - 57,780.95 - 64,955.11 - 74,564.27 Net total (Gg CO2e) - 7,899.79 - 29,008.51 - 24,544.67 - 26,142.46 - 28,502.57

หมายเหต ปรมาณกาซเรอนกระจก (หนวย: พนตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา) / ทมา: รายงานแหงชาตฉบบท ๒

ภาคของเสย ในปพ.ศ. ๒๕๔๓ (ค.ศ. ๒๐๐๐) ปรมาณกาซเรอนกระจกในภาคของเสย คดเปน ๙.๓๒ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอรอยละ ๓.๒ ของปรมาณทงหมดของประเทศ โดยกลมทปลอย คอกลมการบาบดของเสย กลมการบาบดนาเสย และกลมการกาจดขยะดวยเตาเผา กาซสวนใหญทปลอย คอกาซมเทนจากกระบวนการทางชววทยา ปรมาณทปลอยในกลมการกาจดของเสยบนดนและกลมการจดการนาเสยมใกลเคยงกน คอ ๔.๘๖ และ ๔.๔๓ ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา คดเปนรอยละ ๕๒.๑ และ ๔๗.๕ ของการปลอยทงหมดในภาคของเสย ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคของเสยเพมขนอยางตอเนอง

๒๗

ทกป ในอตรารอยละ ๖.๕ ตอป ระหวาง พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๗ (ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๐๔) ทงน เนองจากการเพมขนของจานวนโรงงานอตสาหกรรมทมการบาบดแบบไรอากาศมากขน การคานวณการปลอยกาซเรอนกระจกจากแหลงบาบดขยะมลฝอยจาเปนตองมการตดตามการจดการและบาบดขยะมลฝอยของแตละทองถน โดยเฉพาะขอมลการคดแยกของเสยทสงผลตอองคประกอบของขยะกอนฝงกลบ จงควรจดใหมการตรวจวด จดเกบและรายงานขอมลปรมาณขยะกอนฝงกลบใหเปนระบบ รวมทงการตรวจวเคราะหองคประกอบของขยะอยางนอยทกป สาหรบปรมาณกาซเรอนกระจกจากนาเสยโดยเฉพาะนาเสยอตสาหกรรม ยงคงตองปรบปรงระบบขอมลเชงลกในระดบรายโรงงานและระดบเทคโนโลยดวย

๒.๓ สถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกและประเทศไทย

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (climate change) ตามความหมายทางอตนยมวทยา หมายถง การเปลยนแปลงลกษณะอากาศเฉลยในพนทหนง ลกษณะอากาศเฉลย หมายความรวมถงลกษณะทงหมดทเกยวของกบอากาศ เชน อณหภม ฝน ลม เปนตน แตในความหมายตามกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) หมายถง การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอนเปนผลทางตรงหรอทางออมจากกจกรรมตางๆ ของมนษยททาใหองคประกอบของบรรยากาศเปลยนแปลงไป ความหมายทใชในคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) หมายถง การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไมวาจะเนองมาจากความผนแปรตามธรรมชาต หรอจากกจกรรมของมนษย (กรมอตนยมวทยา ๒๕๕๖, กณฑรย บญประกอบ ๒๕๕๔)

(๑) การเปลยนแปลงระดบโลก

ปจจบนเปนทประจกษวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเกดขนจรง จากการศกษาทางวทยาศาสตรแสดงใหเหนวาอณหภมของโลกสงขนและมแนวโนมสงขน ปรมาณนาฝน และระดบนาทะเลเปลยนแปลงไป โดยในรายงานการประเมนครงท ๔ ของ IPCC (IPCC 2007) สรปเกยวกบอณหภมผวพนของโลกไววาในชวงป พ.ศ. ๒๕๓๘ – ๒๕๔๙ (ค.ศ. ๑๙๙๕ – ๒๐๐๖) มจานวน ๑๑ ปจาก ๑๒ ป ทเปนปทรอนทสดเทาทเคยบนทกไดโดยตรงตงแต พ.ศ. ๒๓๙๓ (ค.ศ. ๑๘๕๐) และในชวง ๑๐๐ ปทผานมา พ.ศ. ๒๔๔๙ – ๒๕๔๘ (ค.ศ. ๑๙๐๖ – ๒๐๐๕) อณหภมผวพนของโลกเพมขนโดยเฉลย ๐.๗๔ องศาเซลเซยส ในชวงป พ.ศ. ๒๕๒๒ – ๒๕๔๘ การเพมขนของอณหภมผวพนของโลกหรอเหนอพนดนมอตราสงกวาการเพมขนของอณหภมนาทะเลประมาณ ๒ เทา คอ ๐.๒๗ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ เทยบกบ ๐.๑๓ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ ซงโดยภาพรวมแลวอณหภมนาทะเลเฉลยทงโลกสงขนและมความสมพนธกบระดบนาทะเลทเพมขน โดยอตราการเพมขนในระยะหลงสงกวาในอดต โดยจากขอมลสถานวดระดบนาระหวางป พ.ศ. ๒๕๐๔ – ๒๕๔๖ แสดงใหเหนวาระดบนาทะเลเฉลยทงโลกเพมขนดวยอตราเฉลย ๑.๘ มลลเมตรตอป สวนการตรวจวดดวยดาวเทยมระหวางป พ.ศ. ๒๕๓๖ – ๒๕๔๖ พบวา ระดบนาทะเลเฉลยทงโลกเพมขนดวยอตรา ๓.๑ มลลเมตรตอป (Bindoff et.

๒๘

Al 2007) และระหวางป พ.ศ. ๒๕๓๖ – ๒๕๕๑ พบวา อตราการเพมขนของระดบนาทะเลเฉลยทงโลกมคาสงขนเปน ๓.๔ มลลเมตรตอป (Cazenave and Llovel 2001) การเพมขนของระดบนาทะเลเกดเนองจาก (๑) การขยายตวของนาทะเลจากอณหภมนาทะเลทสงขน และ (๒) การเพมขนของมวลนาทะเลจากการละลายของธารนาแขงบนแผนดนและการละลายของนาแขงขวโลก ทงจากเกาะกรนแลนดและทวปแอนตารกตกา

สาเหตของการเพมขนของอณหภมโลกมาจากปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจก (Greenhouse gases: GHGs) ซงในชวงระหวางป ค.ศ. ๑๙๗๐ – ๒๐๐๔ (พ.ศ. ๒๕๑๓-๒๕๔๗) มการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากกจกรรมมนษย เพมขนถงรอยละ ๗๐ จาก ๒๘.๗ พนลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป (GtCO2-eq/yr) เมอป ค.ศ. ๑๙๗๐ (พ.ศ. ๒๕๑๓) เพมขนเปน ๔๙ พนลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอปเมอป ค.ศ. ๒๐๐๔ (พ.ศ. ๒๕๔๗) โดยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) เปนกาซทมอตราการเพมขนสงสดถงรอยละ ๘๐ และมปรมาณคดเปนรอยละ ๗๗ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกเมอป ค.ศ. ๒๐๐๔ (พ.ศ. ๒๕๔๗) รายละเอยดดงแสดงในแผนภาพท ๒-๑๐ นอกจากน อตราการปลอยกาซเรอนกระจกยงเพมสงขนเรอยๆ โดยในชวงป ค.ศ. ๑๙๙๕ – ๒๐๐๔ (พ.ศ. ๒๕๓๘-๒๕๔๗) ชวงเวลา ๑๐ ป มอตราการเตบโตของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกคดเปน ๐.๙๒ พนลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป ในขณะทชวงป ค.ศ. ๑๙๗๐ – ๑๙๙๔ (พ.ศ. ๒๕๑๓-๒๕๓๗) ชวงเวลา ๒๕ ป มอตราการเตบโตของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกคดเปน ๐.๔๓ พนลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอป

แผนภาพท ๒-๑๐ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของโลกจากกจกรรมมนษย ป ค.ศ. ๑๙๗๐-๒๐๐๔ ทมา: IPCC 2007

ภายใตสถานการณจาลองความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศในระดบตางๆ คาดการณวาภายในสนศตวรรษน (ค.ศ. ๒๐๙๙) อณหภมผวพนของโลกเฉลยจะเพมขนจากระดบเมอ ค.ศ. ๑๙๘๐ – ๑๙๙๙ (พ.ศ. ๒๕๒๓-๒๕๔๒) คดเปนคาเฉลยแบบ best estimate ในกรณตางๆ ดงน (๑) ทความเขมขนของ

๒๙

กาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศเทากบ ๖๐๐ สวนในลานสวน (parts per million: ppm) อณหภมผวพนของโลกเฉลยจะเพมขน ๑.๘ องศาเซลเซยส (๒) ทความเขมขนเทากบ ๗๐๐-๘๐๐ สวนในลานสวน อณหภมเฉลยจะเพมขน ๒.๔ องศาเซลเซยส (๓) ทความเขมขนเทากบ ๘๕๐ สวนในลานสวน อณหภมเฉลยจะเพมขน ๒.๘ องศาเซลเซยส (๔) ทความเขมขนเทากบ ๑,๒๕๐ สวนในลานสวน อณหภมเฉลยจะเพมขน ๓.๔ องศาเซลเซยส (๕) ทความเขมขนเทากบ ๑,๕๕๐ สวนในลานสวน อณหภมเฉลยจะเพมขน ๔ องศาเซลเซยส (IPCC 2007) รปการณเชนนจะสงผลกระทบอยางมากตอการเจรญเตบโตและการพฒนาของโลก (ธนาคารพฒนาเอเชย ๒๕๕๒) แผนภาพท ๒-๑๑ แสดงการคาดการณของความรอนผวโลกจากแบบจาลองทจดทาโดย IPCC

แผนภาพท ๒-๑๑ สถานการณปรมาณกาซเรอนกระจกแบบตางๆ และการคาดการณอณหภมผวพนโลก ทมา: IPCC 2007

ทงน เมอเดอนพฤษภาคม ๒๕๕๖ (ค.ศ. ๒๐๑๓) รายงานจากหอสงเกตการณเมานาโลอา ณ มลรฐฮาวาย สหรฐอเมรกา ไดเผยแพรขอมลความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศ ณ ปจจบนซงไดเพมสงขนจนเกอบถงระดบ ๔๐๐ สวนในลานสวนแลว (NOAA 2013)

ความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศ และผลจากการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉลยของโลกจะมสวนสาคญในการปรบเปลยนทางกายภาพของภมศาสตรโลก ซงจะมผลอยางยงกบภมประเทศตางๆ ทเปนอยอาศยและมการดารงชวตอยของมวลมนษยและสงมชวตในโลก แผนภาพท ๒-๑๒ แสดงความสมพนธของการเปลยนแปลงดงกลาวและผลกระทบทคาดวาจะเกดขนในแตละระดบตามคาเฉลย (เปอรเซนไทลท ๕๐) ของความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศจากการคาดการณของแบบจาลอง

๓๐

แผนภาพท ๒-๑๒ ผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉลยของโลก ทมา: Stern 2006

นอกจากการคาดการณผลกระทบจากอณหภมเฉลยทเพมสงขนแลว ยงมการคาดการณถงผลกระทบจากสภาพอากาศรนแรง การมชวงฤดรอนทยาวนานขน และฤดหนาวทสนลง ภาวะแหงแลงในชวงฤดแลงททวความรนแรง ฝนตกชกเพมขนในชวงฤดฝน การเกดสภาวะอากาศแปรปรวนและสภาพอากาศรนแรงบอยครง

๓๑

ขน รวมทงสถตของระดบสงสดของนาทะเลทมแนวโนมเพมขนเชนกน ตารางท ๒-๔ แสดงสรปภาพรวมของแนวโนมและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก

ตารางท ๒-๔ ตวอยางผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอนเนองมาจากการเปลยนแปลงของการเกดสภาพอากาศแปรปรวนและสภาพอากาศรนแรง

ทมา: IPCC 2007

๓๒

อณหภมสงขน มชวงฤดรอนทยาวนานขน ฤดหนาวทสนลง ภาวะแหงแลงในชวงฤดแลงจะทวความรนแรง ในสวนของภาคเกษตร ปาไม และระบบนเวศ อาจสงผลใหประเทศในภมภาคทอากาศหนาวเยนมผลผลตทางการเกษตรเพมขน ในขณะทประเทศในภมภาคทอากาศรอนอยแลวอาจประสบปญหาผลผลตทางการเกษตรลดลง สภาพดนเสอมโทรม อากาศทอบอนขนจะสงผลใหเกดภาวะทเหมาะสมของการแพรพนธและแพรระบาดของแมลงศตรพชเพมขน รวมถงสงผลตอการเกดไฟปาบอยครงขน อตราการตายของปศสตวและสตวปาเพมสงขน ในสวนของการจดการนา อาจสงผลใหปรมาณนาในแหลงนาลดนอยลงสาหรบประเทศทตองพงพาแหลงนาจากการละลายของหมะ และในประเทศอากาศรอนจะสงผลใหความตองการใชนาเพมขน อาจเกดภาวะขาดแคลนนาในวงกวาง และอาจสงผลตอปญหาคณภาพนา เชน ปรากฏการณขปลาวาฬหรอนาเขยว เนองจากการเพมขนอยางรวดเรวของสาหราย เปนตน ในสวนของสขภาพของมนษย อาจสงผลดในแงของการลดอตราการตายจากสภาพอากาศหนาว แตกอาจสงผลกระทบใหอตราการตายทเกยวของกบสภาพอากาศรอนเพมขน โดยเฉพาะในประชากรกลมเสยงทออนไหวตอสภาพอากาศ เชน เดกออน ผสงอาย ผปวยเรอรง และผทถกทอดทงทางสงคม เปนตน มความเสยงตอภาวะขาดแคลนนาและอาหาร ภาวะทพโภชนาการ การระบาดของโรคระบาดทางนาและอาหารเพมขน ในสวนของผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม การตงถนฐาน และสงคมโดยรวม ความตองการใชพลงงานในการทาความรอนอาจลดนอยลง แตความตองการใชพลงงานในการทาความเยนจะเพมขน คณภาพอากาศในเมองมแนวโนมจะแยลง และคณภาพชวตของคนไรบานหรอคนทไมมทพกอาศยจะแยลง อปสรรคในการเดนทางจากหมะจะลดนอยลง ในขณะทการทองเทยวและกจกรรมฤดหนาวทตองพงพาหมะจะไดรบผลกระทบ ภาวะขาดแคลนนาอาจสงผลใหเกดการอพยพยายถนฐานของประชากร

ในชวงฤดฝนจะมฝนตกชกเพมขน สภาวะอากาศแปรปรวนและสภาพอากาศรนแรงจะเกดบอยครงขน ในสวนของภาคเกษตร ปาไม และระบบนเวศ อาจสงผลใหพชผลทางการเกษตรเสยหาย พนททจะเพาะปลกทางการเกษตรลดนอยลงเนองจากนาทวมขง มการพงทลายของดน ดนถลม การโคนลมของตนไมในปา แนวปะการงไดรบความเสยหาย ในสวนของการจดการนา จะสงผลใหคณภาพนาผวดนและนาใตดนมการปนเปอน ระบบจายนาอาจไดรบความเสยหายจากความรนแรงของพาย ในสวนของสขภาพของมนษย อตราความเจบปวย การบาดเจบ และการตายจากพายและภยพบตเพมขน สภาวะความเครยดจากการประสบภยพบต ในสวนของผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม การตงถนฐาน และสงคมโดยรวม กอใหเกดความเสยหายตอทรพยสน ธรกจดานประกนภยอาจมความจาเปนตองงดการประกนภยพบตในพนทเสยง การอพยพยายถนฐานของประชากร

สถตของระดบสงสดของนาทะเลมแนวโนมทจะเพมขน ในภาคเกษตร ปาไม และระบบนเวศ จะไดรบผลกระทบจากการรกลาของนาเคม สงผลตอการจดการนา เนองจากมปรมาณนาจดในแหลงนาจดลดลง เกดภาวะขาดแคลนนา ในสวนของสขภาพของมนษย เกดการบาดเจบและการตายเนองจากคลนและลมพายในทะเล ในสวนของผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม การตงถนฐาน และสงคมโดยรวม สงผลใหเกดการยายถน

๓๓

ฐานของประชากร เนองจากปญหาการกดเซาะชายฝงและการเพมขนของระดบนาทะเลจนเกดการทวมพนทอยอาศยเดม

(๒) การเปลยนแปลงในประเทศไทย

สาหรบประเทศไทย มการศกษาทงในเชงสถตและการคาดการณโดยแบบจาลองภมอากาศ ขอมลการตรวจวดทผวพนและในบรรยากาศจากสถานอตนยมวทยาทวประเทศ บงชวาอณหภมในประเทศไทยในรอบ ๕๕ ปทผานมา (พ.ศ. ๒๔๙๘ – ๒๕๕๒) เพมสงขนอยางมนยสาคญ (ระดบความเชอมน รอยละ ๙๙ หรอคา p<๐.๐๐๑) โดยคาเฉลยรายปของอณหภมสงสด อณหภมเฉลย และอณหภมตาสด มแนวโนมเพมขน ๐.๘๖ ๐.๙๕ และ ๑.๔๕ องศาเซลเซยส ตามลาดบ และมอตราการเปลยนแปลงตอทศวรรษเทากบ ๐.๑๕๖ ๐.๑๗๔ และ ๐.๒๖๓ องศาเซลเซยส ตามลาดบ ซงอตราการเพมขนของอณหภมเฉลยตอทศวรรษของไทย (๐.๑๗๔ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ) มอตราการเพมขนสงกวาของโลก (๐.๑๒๖ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ) (อศมน ลมสกล และแสงจนทร ลมจรกาล ๒๕๕๔) อณหภมผวนาทะเลเฉลยในอาวไทยและทะเลอนดามนมแนวโนมสงขนประมาณ ๐.๑ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ ในรอบ ๕๐ ป (พ.ศ. ๒๕๑๐ - ๒๕๔๙) สาหรบระดบนาทะเลเฉลยในอาวไทยมแนวโนมสงขน โดยขอมลจากสถานวดระดบนา ๔ สถานในอาวไทยในรอบกวา ๖๐ ป (พ.ศ. ๒๔๓๘ – ๒๕๔๗) พบวา ระดบนาทะเลเฉลยในอาวไทยมแนวโนมสงขนดวยอตรา ๓.๐ - ๕.๐ มลลเมตรตอป ขณะทขอมลจากจานดาวเทยมวดระดบนาทะเลในรอบ ๑๗ ป (พ.ศ. ๒๕๓๖ – ๒๕๕๒) กแสดงอตราเพมขนของระดบนาทะเลเฉลยทสอดคลองในทศทางเดยวกน แตสาหรบในทะเลอนดามนยงไมมการศกษาอยางชดเจน (ปทมา สงหรกษ และธชณฐ ภทรสถาพรกล ๒๕๕๔) นอกจากน คาเฉลยรายปของความชนสมพทธและอณหภม มแนวโนมเพมขน ในขณะทอตราการระเหยของนากลบลดลง สาหรบปรมาณฝนสะสมรายปของประเทศไทยในรอบ ๕๕ ปทผานมา มแนวโนมลดลงเพยงเลกนอยซงไมมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕ แตพบวาการเปลยนแปลงของปรมาณฝนสะสมของประเทศไทยมความเชอมโยงกบปรากฏการณเอนโซ โดยจะมปรมาณฝนสะสมรายปตากวาปกตในปทเกดเหตการณเอลนโญ และปรมาณฝนสะสมรายปจะเพมขนในปทตรงกบเหตการณลานญา (สานกงานกองทนสนบสนนการวจย ๒๕๕๔)

การสรางภาพจาลองของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทยในอนาคตลวงหนา ๓๐ – ๑๐๐ ป ดวยการลดขนาด (downscale) ผลลพธของแบบจาลองภมอากาศโลกลงบนพนทประเทศไทย ตามรปแบบของการพฒนาในอนาคตทจะสงผลตอความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศในระดบตางๆ แบงเปน ๓ กรณ ไดแก (๑) กรณ B2 ทความเขมขนของกาซเรอนกระจกเทากบ ๘๐๐ สวนในลานสวน (๒) กรณ A1B ทความเขมขนเทากบ ๘๕๐ สวนในลานสวน (๓) กรณ A2 ทความเขมขนเทากบ ๑,๒๕๐ สวนในลานสวน (IPCC 2007) โดยใชแบบจาลอง ๔ แบบ ซงพบวาทกแบบจาลองใหผลสอดคลองกน คอ อณหภมโดยรวมเพมขน แตอตราการเพมของอณหภมมความแตกตางกน บางแบบจาลองแสดงการเพมของอณหภมเฉลยถง ๔ องศาเซลเซยส ในอกประมาณ ๑๐๐ ปขางหนา สวนการเปลยนแปลงปรมาณนาฝนยงไมเหนแนวโนมชดเจนนก แตแบบจาลองสวนมากคาดการณวาจะมปรมาณนาฝนเพมขนในอนาคต (สานกงาน

๓๔

กองทนสนบสนนการวจย ๒๕๕๔) ตารางท ๒-๕ แสดงการเปลยนแปลงอณหภมของประเทศไทยตามภาพจาลองการปลอยกาซเรอนกระจกแบบตางๆ

ตารางท ๒-๕ การคาดการณการเปลยนแปลงอณหภมเฉลยของประเทศไทยในสถานการณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกแบบตางๆ

ชอแบบจาลอง

ความละเอยดเชงพนท

ปฐาน (ค.ศ.)

ปอนาคตทสรางภาพจาลอง (ค.ศ.)

กรณของภาพจาลองการปลอยกาซเรอน

กระจก

การเพมขนของอณหภม ณ ปสดทายของ

แบบจาลองเทยบกบปฐาน (องศาเซลเซยส)

GFDL-R30 0.5° lat. x 0.5°long.

1965-1990 2010-2029

และ 2040-2059

B2 0.56 (อณหภมเฉลย)

MM5-RCM 45 x 45 km2 และ 15 x 15 km2

1970-1990 2010-2039 A2 0.8-1.0 (อณหภมสงสด)

A1B 0.4-0.8 (อณหภมสงสด)

PRECIS2 25 x 25 km2 1980-1989 2010-2099 A2 2.0-4.0 (อณหภมสงสด)

RegCM32 20 x 20 km2 1961-2000 2031-2070 A1B 2.0-2.5 (อณหภมเฉลย)

ทมา: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย ๒๕๕๔

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมกบศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยศนยเครอขายงานวเคราะหวจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดจดทาโครงการศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและความแปรปรวนของสภาพภมอากาศในอนาคตและการปรบตวของภาคสวนทสาคญ โดยไดทบทวนการศกษาดานการคาดการณภมอากาศในอนาคตระยะยาว พบวา การจาลองสภาพภมอากาศทมความละเอยดเชงพนทสงสาหรบประเทศไทยและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในระยะแรกนน ไดมดาเนนการศกษาโดยการใชแบบจาลอง Conformal Cubic Atmospheric Model (CCAM) เงอนไขทใชกาหนดขอมลนาเขาสาหรบการจาลองการเปลยนแปลงภมอากาศในการศกษาน คอ ปรมาณความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศ ๓๖๐ สวนในลานสวน เปนความเขมขนทใชคานวณภมอากาศในชวงเวลาปจจบนเพอใชเปนฐานในการเปรยบเทยบ และเพมความเขมขนกาซเรอนกระจกขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน และ ๗๒๐ สวนในลานสวนเพอจาลองสภาพภมอากาศอนาคต ทงนผลของการจาลองภมอากาศภายใตเงอนไขดงกลาวโดยแบบจาลอง CCAM บงชวาแนวโนมของอณหภมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะลดลงเลกนอย ภายใตเงอนไขกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน แตอณหภมจะเพมสงขนกวาปจจบนเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน การเปลยนแปลงอณหภมในอนาคตภายใตสถานการณจาลองนจะอยในชวง ๑-๒ องศาเซลเซยสเมอเทยบกบปจจบน แตการเปลยนแปลงดานระยะเวลาทมอากาศรอนหรอเยนจะเหนไดชดกวา กลาวคอ จานวนวนทมอากาศรอน หรอวนทมอณหภมสงสดมากกวา ๓๓ องศาเซลเซยสจะเพมขนอก ๒-๓ สปดาหตอป และจานวนวนทมอากาศเยน หรอวนทมอณหภมตากวา ๑๕ องศาเซลเซยสจะลดลงอก ๒-๓ สปดาหตอป หรออาจกลาวไดวา ในอนาคต ฤดรอนในภมภาคนจะม

๓๕

ระยะเวลายาวนานขนและฤดหนาวจะสนลง นอกจากนน ผลจากแบบจาลองยงแสดงใหเหนวาสภาพภมอากาศในอนาคตภายใตเงอนไขทระดบความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมสงขนเปน ๕๔๐ และ ๗๒๐ สวนในลานสวน จะมฝนตกเพมมากขนประมาณรอยละ ๑๐-๒๐ ทงภมภาค (Southeast Asia START Regional Center 2006) ผลการศกษาในระยะตอมาไดสรปมาจากการจาลองสถานการณสภาพภมอากาศอนาคตในโครงการ “การจาลองสภาพภมอากาศอนาคตสาหรบประเทศไทยและพนทขางเคยง” ซงเปนผลสบเนองจากความรวมมอระหวางศนยเครอขายงานวเคราะหวจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และ The Met Office Hadley Center for Climate Change ซงเปนหนวยวจยทางดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในสหราชอาณาจกร โดยเปนการจาลองสภาพภมอากาศทมความละเอยดเชงพนทสง และครอบคลมพนทประเทศไทยทงหมดตลอดจนประเทศขางเคยงเพอใหเกดความเขาใจถงแนวโนมของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภมภาคนอนเปนผลจากการเปลยนแปลงสภาพอากาศในอนาคตภายใตแนวโนมของการเปลยนแปลงกาซเรอนกระจกในบรรยากาศ ๓ แนวทาง ไดแก (๑) แนวทาง A2 คอ แนวทางทคลายกบลกษณะการพฒนาของโลกทผานมาในอดตถงปจจบน กลาวคอ เปนโลกทมความแตกตางและหลากหลายในเชงเศรษฐกจ การเมองและการเขาถงเทคโนโลยตางๆ โดยทการพฒนาจะเนนการเจรญเตบโตในเชงเศรษฐกจมากกวาความยงยนทางสงแวดลอม และนาไปสความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศทสงถง ๑,๒๕๐ สวนในลานสวน ภายในปลายครสตศตวรรษท ๒๑ (๒) แนวทาง B2 คอ แนวทางการพฒนาแบบสมดล และเปลยนแปลงสการพฒนาควบคกบการดแลรกษาธรรมชาตอยางยงยน เนนการแกปญหาทองถน ทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทยงยน ซงจะนาไปสความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศท ๘๐๐ สวนในลานสวน ภายในปลายครสตศตวรรษท ๒๑ และ (๓) แนวทาง A1B คอ แนวทางการพฒนาทมการใชพลงงานแบบผสมผสาน สมดลทกแหลง กลาวคอ มการนาพลงงานชวมวลมาใชอยางผสมผสานและสมดลกบแหลงพลงงานอนๆ ซงเปนการพฒนาดแลสงแวดลอมและมความรวมมอระหวางโลกและภมภาคอยางสมดล ซงจะนาไปสความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศท ๘๕๐ สวนในลานสวน ภายในปลายครสตศตวรรษท ๒๑ และในการวเคราะหสภาพอากาศในแตละแนวทางเลอกใชผลจากแบบจาลอง ๔ ชนดไดแก ปรมาณนาฝนรายวน อณหภมสงสด อณหภมเฉลย และอณหภมตาสดรายวน ทศทางและความเรวลมรายวน โดยแบงชวงการศกษาเปน ๔ คาบเวลา คาบละ ๓๐ ป คอ ป ค.ศ.๑๙๘๐-๒๐๐๙ (พ.ศ. ๒๕๒๓ – ๒๕๕๒) ซงกาหนดเปนปฐาน (baseline) ของการศกษา และปอนาคต ๓ คาบเวลา คอ ชวงตน กลาง และปลายครสตศตวรรษ ไดแก ป ค.ศ. ๒๐๑๐ – ๒๐๓๙ (พ.ศ. ๒๕๕๓ – ๒๕๘๒) ป ค.ศ. ๒๐๔๐ – ๒๐๖๙ (พ.ศ. ๒๕๘๓ – ๒๖๑๒) และป ค.ศ. ๒๐๗๐ – ๒๐๙๙ (พ.ศ. ๒๖๑๓ – ๒๖๔๒) และทาการสรปผลการคาดการณแนวโนมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสาหรบภาพรวมทงประเทศตามชวงของคาบเวลาศกษา ในเชงของคาเฉลย ความแปรปรวน และความเบยงเบนจากกนและกนของลกษณะอากาศในอนาคตเปนรายจงหวด ซงในทนจะสรปผลการศกษาในสวนของภาพรวมของประเทศ ดงน

ปรมาณนาฝน ผลสรปการคานวณแสดงใหเหนวาปรมาณนาฝนเฉลยรายปมแนวโนมเพมสงขนในทวทกภาคของประเทศไทยทงในดานปรมาณและการกระจายตวของพนททมปรมาณฝนตกเพมมากขน โดยเฉพาะ

๓๖

อยางยง ในชวงปลายครสตศตวรรษ ในสวนของจานวนวนทฝนตกในรอบป ซงใชเกณฑคอ วนทมฝนตกเกนกวา ๓ มลลเมตรขนไป พบวาจานวนวนทฝนตกเฉลยในแตละปในเกอบทกพนทยงคงใกลเคยงกบทเคยเปนมาในอดต แสดงใหเหนถงลกษณะและความยาวนานของฤดฝนทอาจจะยงคงไมเปลยนแปลงไปจากทเปนอยในปจจบนมากนก แตปรมาณนาฝนในแตละปของเกอบทกพนทจะเพมขน จงอาจจะบงชวาปรมาณนาฝนทตกในแตละครงในอนาคตจะเพมสงขนหรออาจจะเรยกไดวาฝนทตกแตละครงจะตกหนกมากขนกวาทเปนมาในอดต ซงหมายถงความเสยงตอภาวะนาทวมฉบพลน นาหลาก และภยธรรมชาตทจะเกดตามมาจากอทกภยอกหลายชนด

อณหภมสงสด ภายใตสถานการณการเปลยนแปลงกาซเรอนกระจกตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแบบ A2 พบวาอณหภมสงสดเฉลยในประเทศไทยในชวงตนครสตศตวรรษ ไมไดเปลยนแปลงไปจากชวงปลายครสตศตวรรษกอนมากนก แตในชวงกลาง และปลายครสตศตวรรษเปนตนไป มแนวโนมอณหภมสงสดเพมขนเรอยๆ ในทกๆ ภาค สวนสภาพอณหภมสงสดในอนาคตภายใตสถานการณการเปลยนแปลงกาซเรอนกระจกตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแบบ B2 กเปนไปในทศทางทเพมสงขนในเกอบทกพนทในประเทศไทยเชนกน แตเพมสงขนในระดบทตากวาแนวทาง A2 เลกนอย ในสวนของระยะเวลาทมอากาศรอนในรอบป หรอวนทมอณหภมสงสดเทากบหรอสงกวา ๓๕ องศาเซลเซยสนน ผลสรปแสดงใหเหนวา ในชวงปลายศตวรรษทผานมา บรเวณทมจานวนวนทมอากาศรอนมากทสดอยในบรเวณภาคกลาง ตะวนตกและตอนกลางของภาคใต โดยมจานวนวนทมอากาศรอนยาวนานถงประมาณ ๕-๖ เดอนตอป และนานมากถง ๗-๘ เดอนตอปในบางพนท ผลจากการคาดการณแสดงใหเหนวาฤดรอนจะยดยาวขนในเกอบทกพนทในประเทศไทย ซงอาจยาวนานขนกวาเดมถง ๒-๓ เดอนในชวงปลายครสตศตวรรษน

อณหภมตาสด สภาพการเปลยนแปลงภมอากาศในอนาคตแสดงใหเหนวาพนททวประเทศไทยมแนวโนมทอณหภมรายวนตาสดเฉลยจะเพมสงขน ซงอาจเพมสงขน ๓-๔ องศาเซลเซยสในชวงปลายครสตศตวรรษภายใตสถานการณการเปลยนแปลงกาซเรอนกระจกตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแบบ A2 สวนภายใตสถานการณแบบ B2 อณหภมรายวนตาสดเฉลยตลอดปกมแนวโนมทเพมสงขนเชนกน แตเปนไปในระดบทตากวาแนวทางแบบ A2 กลาวคอ ประมาณ ๒-๓ องศาเซลเซยส ในสวนของระยะเวลาทมอากาศเยนในรอบปโดยเฉลยนน ในชวงตนครสตศตวรรษน พนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนจะมจานวนวนทอณหภมตากวา ๑๖ องศาเซลเซยส ยาวนานทสดประมาณ ๑-๒.๕ เดอน โดยยงคงมพนททมอณหภมตากวา ๑๖ องศาเซลเซยส ยาวนานกวา ๒ เดอนปรากฏใหเหนอยทางตอนบนของพนท แตระยะเวลาทมอากาศเยนนจะหดสนลง โดยเรมเหนไดตงแตชวงกลางครสตศตวรรษและเหนไดอยางชดเจนในชวงปลายครสตศตวรรษ ภายใตสถานการณการเปลยนแปลงกาซเรอนกระจกตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแบบ A2 ทงน พนททจะมอณหภมตากวา ๑๖ องศาเซลเซยส จะเหลออยเพยงตามพนทเทอกเขาบางแหงเทานน อยางไรกตามสถานการณภายใตการเปลยนแปลงแบบ B2 จะเปลยนนอยกวา โดยบางสวนของภาคเหนอตอนบนและภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนยงคงมระยะเวลาทอากาศเยนประมาณ ๑ เดอนอยบาง แตพนทดงกลาวกมแนวโนมลดลง

๓๗

ทศทางและความเรวลม สรปผลการคานวณแสดงใหเหนวาพนทตอนบนของประเทศทอยลกเขาไปในแผนดน ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลางตอนบน ในรอบ ๑๐๐ ปขางหนาไมมการเปลยนแปลงรปแบบของการพดปกคลมของลมมากนก โดยทศทางของลมทพดปกคลมยงคงมคาเฉลยใกลเคยงกบทเคยเปนมาในอดต การเปลยนแปลงทเกดกบทศทางและความเรวของลมเรมปรากฏในพนทใกลชายฝงตงแตบรเวณภาคกลางตอนลางและภาคตะวนออก และในพนทภาคใตซงมลกษณะเปนคาบสมทรยนออกมาจากแผนดนจะเหนการเปลยนแปลงไดอยางชดเจน

อยางไรกด การใชขอมลจากแบบจาลองภมอากาศนมขอควรคานงถงความไมสอดคลองของขอมลอนเนองมาจากผลจากปรากฏการณตางๆ ในทองถน เชน ผลจากภมอากาศในพนทเฉพาะ (micro climate) ซงไดรบอทธพลจากสภาพแวดลอมในทองถนนน ดงนนการศกษาดานการจดทาภาพฉายอนาคตของการเปลยนแปลงภมอากาศในระยะตอไป จงควรทจะตองพจารณาถงอทธพลตางๆ ในระดบทองถนทอาจสงผลกระทบตอภมอากาศในแตละพนท เพอนามาปรบแกความคลาดเคลอนของแบบจาลองภมอากาศตอไป (ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๕๔)

๒.๔ ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การเปลยนแปลงของตวแปรทางภมอากาศ เชน อณหภม ปรมาณนาฝน ยอมสงผลกระทบตอระบบและภาคสวนตางๆ และอาจทาใหระบบนเวศ ฐานทรพยากรธรรมชาตของประเทศ เชน ปาไม แหลงนา เกดการเปลยนแปลง ซงจะสงผลกระทบตอเนองตอภาคสวนทตองพงพาปจจยเหลาน ไดแก ภาคเกษตร ภาคการทองเทยว การตงถนฐานของชมชน เปนตน ดงนน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจงนบเปนความเสยงหรอแรงกดดนทเพมเตมจากเดมทมอย ซงเกดจากการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางไมยงยน การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทขาดประสทธภาพ ทาใหปญหาดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความรนแรงขน จากการทบทวนการศกษาเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทย โดยศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย (๒๕๕๔) สรปสาระสาคญได ดงน

ผลกระทบตอระบบนเวศและชวกายภาพ การประเมนผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอพช ๒๒ ชนดในพนทภาคเหนอของประเทศไทย โดยใชสภาพภมอากาศอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศโลก HadCM3 GCM ตามแนวทางการเพมขนของกาซเรอนกระจกแบบ A2 โดยประเมนผลกระทบทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงภมอากาศในชวงทศวรรษท ๒๐๕๐ พบวาการเปลยนแปลงภมอากาศไมสงผลตอจานวนสายพนธของพชอยางมนยสาคญ แตสงผลตอการเปลยนแปลงในเชงพนท คอ การกระจายตวของสายพนธตางๆ จะเปลยนแปลงไปและมอตราการหมนเวยนสง โดยเฉพาะพชตระกลทมใบเขยวตลอดป ทงนผลการศกษาพบวาพช ๑๐ ชนด จาก ๒๒ ชนดจะสญเสยสภาพแวดลอมทเออตอการดารงชวตทเหมาะสม สวนอก ๑๒ ชนดทเหลอนนจะมพนททเหมาะสมเพมขน โดยพชสายพนธทเปนไมผลดใบจะมการขยายแหลง

๓๘

กระจายพนธ (distribution range) ซงคาดวาการเปลยนแปลงสวนใหญจะเกดขนบรเวณตะวนตกและบรเวณตอนบนของภาคเหนอ (Trisurat et al. 2009) นอกจากน การเพมขนของอณหภมมแนวโนมจะสงผลกระทบตอระบบนเวศวทยาบรเวณทสงโดยเฉพาะพนทปาดบเขา (hill evergreen forest) ในอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา จงหวดกระบ ซงคาดวาจะถอยรนขนสบรเวณพนทในระดบชนความสงมากขน และพนทปาชายเลน (mangrove forest) ซงมความสาคญในการเปนแนวปองกนชายฝงจากคลนพายซดฝง (storm surges) เปนแหลงวางไขของปลาและหอยตางๆ เปนแหลงอาหาร และเปนแหลงเชอเพลงจากฟนทสาคญสาหรบชมชนทองถน อกทงยงทาใหเกดการหมนเวยนสารอาหารจากบรเวณตนนา และเปนระบบนเวศทชวยปรบคณภาพนาใหดขน จากการศกษาพบวา ผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศในพนทจงหวดกระบในอก ๒๕ ปขางหนาอาจสงผลใหพนทปาชายเลนบรเวณจงหวดกระบลดลง รนเขามาในแผนดน โดยเฉลย ๑๘ เมตร (Southeast Asia START Regional Center and WWF 2008)

ผลกระทบตอการเกษตรกรรม การจาลองผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศตอผลผลตขาว ภายใตสถานการณจาลองสภาพภมอากาศทกาชเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนสองเทา ซงโดยปกตแลวการทกาซคารบอนไดออกไซดซงเปนกาซเรอนกระจกเพมขนจะสงผลใหผลผลตเพม แตหากอณหภมเพมขนจะทาใหผลผลตลดลง ผลจากแบบจาลองภมอากาศโลกแสดงใหเหนวาอณหภมในอนาคตจะสงขนประมาณ ๔-๕ องศาเซลเซยส และปรมาณฝนเพมขนรอยละ ๘-๑๕ โดย พบวาผลผลตขาวของประเทศไทยในอนาคตอาจเพมขนหรอลดลง อยในชวงรอยละ +๙.๓ ถง -๐.๙ และรอยละ +๖.๔ ถง -๑๑.๖ (Matthews et al. 1997) ในระยะตอมา ไดมการศกษาผลกระทบจากตอผลผลตขาว ๓ พนทในประเทศไทย คอ จงหวดเชยงราย สกลนคร และสระแกว โดยแบบจาลองผลผลตการเกษตร Decision Support System for Agro Technology Transfers (DSSAT version 4.0) (Hoogenboom et al. 1998) และใชขอมลสภาพอากาศรายวนในอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศ CCAM ซงประกอบดวยขอมลอณหภมสงสดและตาสด ปรมาณฝน รงสจากดวงอาทตย ประกอบกบรปแบบการจดการทางการเกษตรและคณสมบตของดน โดยนามาคานวณผลผลตขาวในอนาคต ภายใตสถานการณจาลองภมอากาศ ๓ สถานการณดวยกน ไดแก ชวงปฐานซงเปนการคานวณผลผลตอนาคตภายใตภมอากาศจาลองในสถานการณทมความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศ ๓๖๐ สวนในลานสวน โดยเปรยบเทยบกบสถานการณภายใตภมอากาศอนาคตเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ และ ๗๒๐ สวนในลานสวน พบวามการเปลยนแปลงผลผลตขาวเพยงเลกนอย แตอยางไรกด ภายใตสภาพภมอากาศอนาคตเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน นน แมวาผลผลตขาวโดยเฉลยเพมขนเพยงเลกนอย แตความแปรปรวนของผลผลตรายปกเพมสงขนดวยเชนกน โดยพนททง ๓ จงหวด มผลผลตขาวโดยเฉลยในชวงปฐาน ๒,๕๒๒ (+๒๑๖) กโลกรมตอเฮกตาร ภายใตเงอนไขสภาพภมอากาศทมกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน ผลผลตขาวโดยเฉลยจะเปน ๒,๕๕๒ (+๒๗๐) กโลกรมตอเฮกตาร และภายใตเงอนไขสภาพภมอากาศทมกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน จะมผลผลตขาวโดยเฉลยคอ ๒,๘๓๖ (+๕๔๐) กโลกรมตอเฮกตาร นอกจากนน ยงพบวาเมอเปรยบเทยบผลผลตขาวในปทฝนตกนอย ฝนตกปานกลางและ

๓๙

ฝนตกมาก พบวาผลผลตขาวไมแตกตางกนมากนก (Buddhaboon et al. 2005) นอกจากน ยงมการจาลองผลผลตขาวบรเวณพนทศกษาจงหวดอบลราชธาน โดยขอมลจากแบบจาลองผลผลตจาก DSSAT และขอมลภมอากาศจากแบบจาลอง CCAM ซงแสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงภมอากาศจะสงผลดตอผลผลตขาวในพนทดงกลาว สภาพอากาศในอนาคตจะทาใหผลผลตจากขาวมแนวโนมทจะเพมขน โดยอยในชวงรอยละ ๑.๔๘ ถง ๑๕.๒๙ และในบางพนทผลผลตจะสงขนรอยละ ๑๐-๑๕ (Southeast Asia START Regional Center 2006) (Chinvanno et al. 2008a) และผลจากการวเคราะหขาวหอมพนธขาวดอกมะล KDML 105 บรเวณทงกลารองไห กไดผลดขนเชนเดยวกน (วเชยร เกดสข และคณะ ๒๕๔๗)

ผลผลตทางการเกษตรพชไรหลกชนดอนๆ ในประเทศไทย ไดแก ขาวโพด ออย มนสาปะหลง ไดรบผลกระทบตางๆ กน โดยมการศกษาในพนทจงหวดขอนแกน ซงพบวาการเปลยนแปลงภมอากาศทาใหผลผลตจากขาวโพดและออยในจงหวดขอนแกนเพมขน แตผลผลตจากมนสาปะหลงจะลดลง เมอกาซเรอนกระจกเพมขน ระยะเวลาในการเตบโตของออยจะสนลง สวนผลผลตจากมนสาปะหลงนนมแนวโนมลดลงในปทฝนตกนอยและฝนตกปานกลาง แตจะเพมขนอยางมากในปทมฝนมากภายใตสภาพอากาศอนาคตเมอความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ และ ๗๒๐ สวนในลานสวน นอกจากน การเปลยนแปลงภมอากาศยงสงผลใหวนแตกกงของมนสาปะหลงเกดเรวขน คาดชนการเกบเกยวลดลง แตคาดชนของพนทผวใบ (leaf area index) จะเพมขน ยกเวนในชวงปทมฝนตกนอย (สหสชย คงทน และคณะ ๒๕๔๗) นอกจากน ยงมการศกษาซงไดใชเครองมอและชดขอมลเดยวกน พบผลกระทบในทางบวกจากการเปลยนแปลงภมอากาศตอผลผลตออยในจงหวดขอนแกนและจงหวดเชยงใหม (Jintrawet and Prammanee 2005) อยางไรกด การวเคราะหผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศในอนาคตตอผลผลตขาวในชวงทศวรรษ ๒๐๒๐ (พ.ศ. ๒๕๖๓) ทศวรรษ ๒๐๕๐ (พ.ศ. ๒๕๙๓) และทศวรรษ ๒๐๘๐ (พ.ศ. ๒๖๒๓) ในจงหวดอบลราชธาน ขอนแกน และรอยเอด ซงใชแบบจาลองการเจรญเตบโตของขาว CRES และใชขอมลภมอากาศในอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศโลก ECHAM4 GCM ตามแนวทางการเพมขนของกาซเรอนกระจกแบบ A2 และคานวณเพมรายละเอยดโดยแบบจาลองภมอากาศระดบภมภาค PRECIS แสดงใหเหนวาผลผลตขาวมแนวโนมลดลงรอยละ ๒๔ เมอเปรยบเทยบกบผลผลตในชวงปฐาน ในป ค.ศ. ๑๙๙๗ – ๒๐๐๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐ – ๒๕๔๙) โดยผลผลตทคาดการณวาจะลดลง ไดแก ขาวสายพนธ KDML 105 ซงลดลงรอยละ ๑๕ และขาวสายพนธ RD6 ลดลงรอยละ ๕.๕ ซงคาดวาเกดจากการทมอณหภมสงขน (Ansul 2009)

การประเมนผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศตอผลผลตทางการเกษตรทไดมการศกษาโดยละเอยดทสดในระยะทผานมาเปนการศกษาภายใตโครงการผลกระทบของภาวะโลกรอนตอผลผลตขาว ออย มนสาปะหลงและขาวโพดของประเทศไทย ซงเปนโครงการวจยภายใตการสนบสนนของสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (เกรก ปนเหนงเพชร และคณะ ๒๕๕๒) ใชแบบจาลองผลผลตการเกษตร DSSAT4 โดยใชขอมลภมอากาศอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศโลก ECHAM4 ตามแนวทางการเพมขนของกาซเรอนกระจกแบบ A2 และ B2 ตลอดชวงศตวรรษท ๒๑ และคานวณเพมรายละเอยดโดยแบบจาลองภมอากาศระดบทองถน PRECIS ซงไดผลสรปวาผลผลตทางการเกษตรในประเทศไทยโดยทวไปไมไดรบผลกระทบทรนแรงจาก

๔๐

การเปลยนแปลงภมอากาศ ยกเวนมนสาปะหลง อยางไรกตาม รปแบบความแปรปรวนของสภาพอากาศในอนาคตสงผลใหผลผลตทางการเกษตรมความแปรปรวนไปดวยเชนกน และถงแมวาผลผลตโดยรวมของประเทศจะไมมการเปลยนแปลงทรนแรงมากนก แตบางพนทจดวาเปนพนทวกฤตตอการเปลยนแปลงภมอากาศซงผลผลตในอนาคตจะมการเปลยนแปลงมาก ไดแก พนททานานาฝนหรอขาวนาป ตลอดจนพนทปลกออยและมนสาปะหลงทางภาคเหนอของประเทศ และในชวงฤดแลง พนทานาขาวและพนทเพาะปลกขาวโพดทไดรบผลกระทบจะขยายขอบเขตไปในหลายพนท ผลจากการประเมนพบวา สาเหตหลกททาใหผลผลตขาวลดลงไดแก ธาตอาหารในดน และการกระจายตวของฝน สวนสาเหตทผลผลตมนสาปะหลงลดลง เนองจากคณสมบตของดนและปรมาณนาฝนทไมสมพนธกน การเปลยนแปลงอณหภมเปนปญหาหลกในบรเวณภาคเหนอตอนลาง นอกจากน ผลผลตขาวโพดจะลดลงเนองจากการขาดนาในระยะออกดอก โดยเฉพาะในชวงขาวโพดออกไหมและชวงทปรากฏชอเกสรตวผ (เกรก ปนเหนงเพชร และคณะ ๒๕๕๒) แผนภาพท ๒-๑๓ ถง ๒-๑๗ แสดงการเปลยนแปลงของผลผลตทางการเกษตรตางๆ จากแบบจาลองสถานการณภมอากาศในอนาคต

แผนภาพท ๒-๑๓ การเปลยนแปลงผลผลตขาวนานาฝน/ขาวนาป ภายใตสภาพภมอากาศในอนาคต

๔๑

แผนภาพท ๒-๑๔ การเปลยนแปลงผลผลตขาวนาชลประทานฤดแลง/ขาวนาปรงภายใตสภาพ ภมอากาศในอนาคต

แผนภาพท ๒-๑๕ การเปลยนแปลงผลผลตออยภายใตสภาพภมอากาศในอนาคต

๔๒

แผนภาพท ๒-๑๖ การเปลยนแปลงผลผลตมนสาปะหลงภายใตสภาพภมอากาศในอนาคต

แผนภาพท ๒-๑๗ การเปลยนแปลงผลผลตขาวโพดภายใตสภาพภมอากาศในอนาคต ทมา: ศนยเครอขายงานวเคราะหวจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ๒๕๕๔

๔๓

ผลกระทบตอทรพยากรนา การเปลยนแปลงภมอากาศจะสงผลกระทบโดยตรงตอแหลงนา โดยเฉพาะการเปลยนแปลงการกระจายตวของฝนและปรมาณฝนรายป การเปลยนแปลงอณหภม ความเรวและทศทางลม มสวนทาใหเกดการเปลยนแปลงตอแหลงนา เนองจากเปนตวกาหนดปรมาณนาทเกดจากลมนา ผลจากแบบจาลองวฏจกรนา Variable Infiltration Capacity (VIC) โดยใชขอมลสภาพอากาศอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศ CCAM แสดงใหเหนวาลมนาสาขาสวนใหญของแมนาโขงในประเทศลาวและประเทศไทยในอนาคต มแนวโนมทปรมาณนาจะมากขนเนองจากปรมาณฝนทตกเพมขน โดยเมอพจารณาสถานการณในปทฝนตกมากในชวงทศวรรษทความเขมขนของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน นน เกอบทกลมนาสาขาของแมนาโขงในประเทศลาวและประเทศไทยจะมปรมาณสงขน และจะเพมสงขนอก ภายใตสภาพอากาศเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน อยางไรกตาม เมอพจารณาสถานการณในปทฝนตกนอย พบวา แหลงนาสาขาในหลายๆ พนท จะมปรมาณนานอยลง ภายใตสภาพภมอากาศเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน แตภายใตสภาพอากาศเมอกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน แมในปทมฝนนอย ปรมาณนาจากเกอบทกลมนากยงเพมสงขนกวาปจจบน (Southeast Asia START Regional Center 2006) ผลการศกษาอกชนหนงซงเปนการประเมนการเปลยนแปลงภมอากาศในบรเวณลมแมนาโขงในชวงทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๓๐ (พ.ศ. ๒๕๗๓) ชใหเหนถงแนวโนมปรมาณฝนเพมขนในบรเวณภาคเหนอของประเทศไทย ในชวงฤดแลง สวนทางภาคตะวนออกจะมปรมาณฝนลดลง ทงน คาดวาปรมาณฝนรายปโดยรวมทงประเทศจะเพมขนเนองจากจะมปรมาณฝนเพมขนในชวงฤดฝน นอกจากน ยงมการคาดการณวาการไหลของนาบนผวดน (run-off) และการเกดนาทวมจะเพมขน ซงจดเดนของการศกษานเปนการใชชดขอมลจากแบบจาลองภมอากาศโลก รวมทงสน ๑๑ แบบจาลอง ซงทาใหสามารถสรปผลการเปลยนแปลงตามฤดกาลนไดอยางเหมาะสมมากขน (Eastham et al. 2008)

การศกษาในพนทจงหวดกระบพบวาการขยายตวของเมอง การทาลายปา และการเปลยนการใชประโยชนของพนทไปเปนพนทเกษตรกรรมนน สงผลกระทบตอทรพยากรนาและพนทกกเกบนาแลวในปจจบน แตการเปลยนแปลงภมอากาศจะสงผลใหปรมาณนาฝนลดลง อกทงระยะเวลาของฤดแลงยาวนานขน ซงระยะเวลาฤดแลงทยาวนานมากขนนสงผลทาใหความตองการใชนาเพอกจการทองเทยวเพมสงขน และถาหากในอนาคตมความตองการนามนปาลมในปรมาณสงจากกลไกตลาดหรอนโยบายของรฐ กอาจสงผลใหมการกกเกบนาเพอใชในการปลกปาลมนามน ปจจยตาง ๆ เหลานทาใหความตองการนาโดยรวมสงขน นอกเหนอจากนน นาทะเลทเพมสงขนจะทาใหเกดการแทรกของนาเคมแพรกระจายเขาไปในชนนาจดชายฝงและกอใหเกดการปนเปอนของนาเคมในบอนาตนซงเปนแหลงนาเพอการอปโภคและบรโภคของชมชนในพนทชายฝงทะเล สงผลใหมความตองการนาจากแหลงธรรมชาตแหลงอนมากขนอกดวย (Southeast Asia START Regional Center and WWF 2008)

อณหภมทสงขนและฤดรอนทยาวนานขนในอนาคตจะสงผลกระทบตอการการระเหยของนา ซงอาจสงผลใหเกดความไมสมดลระหวางปรมาณนาทตองการใชและปรมาณนาทมอยในแหลงนา การศกษาจากการ

๔๔

จาลองภมอากาศโดยแบบจาลองภมอากาศโลก CCGCM2 และ HadCM3 GCM ภายใตสถานการณทกาซเรอนกระจกเพมสงขนตามภาพฉายอนาคตแบบ A2 และ B2 โดยทาการคานวณเพมรายละเอยดพนทบรเวณทางตอนลางของแมนาเจาพระยาในชวงทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๒๐ (พ.ศ. ๒๕๖๓) ค.ศ. ๒๐๕๐ (พ.ศ. ๒๕๙๓) และ ค.ศ. ๒๐๘๐ (พ.ศ. ๒๖๒๓) แสดงใหเหนวา อณหภมสงสดและอณหภมตาสดจะเพมสงขนในอนาคต ในขณะทความชนสมพทธจะลดลง สงผลใหการคายระเหยสงสดของนาเพมสงขนประมาณรอยละ ๐.๔ ถง ๒.๖๗ และรอยละ ๐.๐๖ ถง ๑.๑๗ เมอเปรยบเทยบกบปฐาน ค.ศ. ๑๙๗๔ – ๑๙๘๕ (พ.ศ. ๒๕๑๗ – ๒๕๒๘) (Chaowiwat and Likitdecharote 2009) การเปลยนแปลงการคายระเหยสงสดจะสงผลกระทบตอความตองการใชนา จากการประเมนสถานการณอนาคตภายใตสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนจาก ๓๖๐ สวนในลานสวน ในปจจบน เปน ๕๔๐ และ ๗๒๐ สวนในลานสวน ในอนาคต โดย CSIRO (Southeast Asia START Regional Center 2006) พบวาการคายระเหยนามแนวโนมทจะลดลงเพยงเลกนอย ภายใตเงอนไขสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน แตการคายระเหยนาจะเพมขนภายใตเงอนไขสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน อยางไรกตาม ผลการวเคราะหแสดงใหเหนการแปรปรวนระหวางฤดกาล ซงการระเหยของนาจะมากขนในชวงฤดแลงแตจะลดลงในฤดฝน นอกจากน การคานวณประสทธภาพการใชนาไดผลสรปวา นาขาวอาจมความตองการนาตาลงในชวงฤดฝน ภายใตเงอนไขสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๕๔๐ สวนในลานสวน แตจะตองการใชนาเพมขนในชวงเรมการเพาะปลก ภายใตเงอนไขสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน (Noimunwai 2008)

การเปลยนแปลงการกระจายตวของฝนจะทาใหการจดการทรพยากรนาในอนาคตมความซบซอนและยากขน จากการศกษาความสมดลของนาในลมนาแมกลอง โดยใชขอมลสภาพอากาศอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศโลก ECHAM4 ภายใตสถานการณทกาซเรอนกระจกเพมสงขนตามภาพฉายอนาคตแบบ A2 และคานวณเพมรายละเอยดโดยแบบจาลองภมอากาศระดบทองถน PRECIS (Chinvanno et al. 2009) ในชวงทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๒๕ (พ.ศ. ๒๕๖๘) ทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๕๐ (พ.ศ. ๒๕๙๓) และทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๙๕ (พ.ศ. ๒๖๓๘) แสดงใหเหนวา ถงแมปรมาณนาฝนทเพมขนจะทาใหการขาดแคลนนาลดลง แตการจดการนาในเขอนศรนครนทรและเขอนวชราลงกรณจะมความยงยากขนเนองจากจะตองมการปลอยนาเพอควบคมการแพรกระจายของนาทะเลบรเวณปากแมนา โดยเฉพาะในฤดแลงซงเปนชวงเวลาทปรมาณนาในลานาลดตาลง (Rojrungtavee 2009) นอกจากนน จากการเปลยนแปลงระดบนาทะเลจะยงทาใหปญหาการแทรกตวของนาเคมบรเวณปากแมนารนแรงมากขนดวย การศกษาบรเวณแมนาทาจน โดยใชสถานการณจาลองการเปลยนแปลงภมอากาศของ IPCC ภายใตเงอนไขสถานการณทกาซเรอนกระจกเพมสงขนตามภาพฉายอนาคตแบบ A1FI (ความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศเปน ๑,๕๕๐ สวนในลานสวน) และ B1 (ความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศเปน ๖๐๐ สวนในลานสวน) พบวาการแทรกตวของนาเคมจะรนแรงมากขนในอนาคต (สนท วงษา และคณะ ๒๕๕๒)

๔๕

ผลกระทบตอการเพมขนของระดบนาทะเลและการกดเซาะชายฝง การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะสงผลกระทบตอระดบนาทะเล โดยเฉพาะบรเวณใกลเสนศนยสตร เชน ในประเทศไทย อนเปนผลเนองจากการละลายของนาแขงและการขยายตวของมวลนาในมหาสมทรจากอณหภมนาทะเลทเพมสงขน (Parry et al. 2007) แตการวเคราะหระดบนาทะเลในอาวไทย บรเวณเกาะหลก จงหวดประจวบครขนธ และบรเวณสตหบ จงหวดชลบร โดยใชขอมลสถต ๕๖ ปทผานมา ตงแตป ค.ศ. ๑๙๔๐ – ๑๙๙๖ (พ.ศ. ๒๔๘๓ – ๒๕๓๙) ไมพบแนวโนมของระดบนาทะเลเพมสงขน ในทางตรงขาม ระดบนาทะเลบรเวณอาวไทยแสดงแนวโนมลดลง ๓๖ เซนตเมตรตอศตวรรษ โดยมสาเหตเนองมาจากการเคลอนตวของเปลอกโลก และการกดเซาะชายฝงเนองจากตะกอนดนจากแมนาสายหลกตางๆ ลดลง (Vongvisessomjai 2006) อยางไรกตาม การเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตอาจไมไดเปนรปแบบเชนเดยวกบในอดต จากการประเมนโดยเครองมอ Dynamic Interactive Vulnerability Assessment (DIVA) แสดงใหเหนวาระดบนาทะเลปานกลางบรเวณจงหวดกระบในชวงทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๒๐ (พ.ศ. ๒๕๖๓) และ ค.ศ. ๒๐๕๐ (พ.ศ. ๒๕๙๓) จะเพมขน ๑๑ เซนตเมตร และ ๒๑ เซนตเมตร ตามลาดบ เมอเทยบกบชวงปฐาน คอ ป ค.ศ. ๑๙๙๕ (พ.ศ. ๒๕๓๘) นอกจากนน อทธพลจากลมทองถนกยงมผลใหระดบนาทะเลสงขนในบางฤดกาล โดยเฉพาะชวงฤดมรสมตะวนตกเฉยงใต (Southeast Asia START Regional Center and WWF 2008)

ผลกระทบตอชมชนและการตงถนฐาน การเปลยนแปลงดานอณหภม โดยเฉพาะการทอณหภมเพมสงขน จะสงผลกระทบตอความตองการใชไฟฟา การศกษาซงไดประเมนความตองการใชไฟฟาในประเทศไทยรายวนในชวงฤดกาลตางๆ แสดงผลการเปลยนแปลงอณหภมสงสดจากแบบจาลองภมอากาศโลก HadCM3 วา ประเทศไทยจะมอณหภมสงขนมากทสดในชวงฤดรอน ซงตรงกบชวงทมความตองการใชไฟฟาในประเทศสงสดดวยเชนกน ดงนน การคาดการณความตองการใชไฟฟาโดยพจารณาการเตบโตทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยวและไมไดคานงถงการเปลยนแปลงภมสภาพภมอากาศในอนาคตอาจจะทาใหผลทไดจากการคาดการณตากวาความเปนจรง (Parkpoom, and Harrison, 2008) สาหรบการศกษาโดยกลม Water Utilization Program – Finland team (WUP Fin) ท Mekong River Commission (MRC) ไดแสดงใหเหนการเปลยนแปลงขอบเขตพนทนาทวมในลมแมนาสงคราม ภายใตการเปลยนแปลงภมอากาศตามการจาลองสถานการณสภาพอากาศอนาคตจากแบบจาลองภมอากาศ CCAM ภายใตเงอนไขสภาพอากาศเมอความเขมขนกาซเรอนกระจกในบรรยากาศเพมขนเปน ๗๒๐ สวนในลานสวน (Southeast Asia START Regional Center, 2006) ซงผลการศกษาบงชวา ปรมาณฝนในลมนาโขงในอนาคตอาจทาใหสภาพนาทวมในพนทลมแมนาสงครามตอนลางมขอบเขตทกวางกวาปจจบน และอาจสงผลกระทบตอสภาพความเปนอยของชมชนโดยรอบ

ผลกระทบตอสขภาพอนามย การทอณหภมและปรมาณนาฝนเพมสงขนในหลายๆ พนท เปนสาเหตใหเกดโรคทมแมลงเปนพาหะและโรคระบาดทมาจากนามากขน (Parry et al. 2007) การศกษาซงใชผลจากแบบจาลองภมอากาศโลก ๓ แบบ คอ ECHAM1, UKTR และ GFDL89 พบวาในชวงทศวรรษ ค.ศ. ๒๐๕๐ (พ.ศ. ๒๕๙๓) อณหภมเฉลยจะเพมสงขน ๑.๑๖ องศาเซลเซยสจากปฐาน ค.ศ. ๑๙๓๑ – ๑๙๘๐ (พ.ศ.

๔๖

๒๔๗๔ – ๒๕๒๓) ซงจะสงผลใหการระบาดของโรคไขเลอดออกมแนวโนมสงขน ทงน ผลจากแบบจาลองโรคไขเลอดออก Epidemic Potential (EP Model) ระบวา แนวโนมโรคไขเลอดออกจะระบาดมากทสด ในชวงเดอน เมษายน – พฤษภาคม โดยมระยะทเชอเพมจานวน (log growth phase) เปนระยะเวลาประมาณ ๓ เดอน ซงจะสงผลใหเกดผปวยมากทสดในชวงเดอนกรกฎาคมและเดอนสงหาคม (Jonathan et al. 1998)

ผลกระทบตอการทองเทยว การทองเทยวเปนภาคสวนสาคญตอเศรษฐกจของประเทศไทย ซงจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศในลกษณะตางๆ เชน การเปลยนแปลงปรมาณฝนและรปแบบการกระจายของฝนรายป ตลอดจนอณหภม และปจจยทสาคญทางสมทรศาสตร อยางไรกตาม ถงแมวายงมไมมการประเมนผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศตอการทองเทยวของประเทศไทยอยางเตมรปแบบ แตกระทรวงการทองเทยวและกฬาไดรเรมจดทาการประเมนความเสยงจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความเปราะบางของคลสเตอรทางการทองเทยว ทง ๑๔ คลสเตอรซงมรปแบบความเสยงแตกตางกนไป (ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณ ๒๕๕๒)

จากการทบทวนการศกษาดานการประเมนคาดการณสถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบตอภาคสวนตางๆ ในอนาคต จะเหนไดวาประเทศไทยยงมขอจากดขององคความรในดานนอยมาก เนองจากยงคงมปรมาณงานศกษาวจยไมมากและยงไมครอบคลมในทกดานของผลกระทบ นอกจากน การคาดการณสถานการณการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยใชขอมลพนฐานจากแบบจาลองภมอากาศของโลกทมสถานการณการปลอยกาซเรอนกระจกตางๆ นน กยงมขอจากดในเรองความไมแนนอนของการคาดการณ ทงจากผลกระทบของปรากฏการณทางภมอากาศ รวมถงสภาพอากาศแปรปรวนตางๆ ทเชอมโยงตอกนและกน ผลกระทบในระดบทองถน รวมถงการปรบตวตอการเปลยนแปลงซงเกดขนอยางตอเนองของระบบนเวศและระบบของมนษย นอกจากน สถานการณความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศทใชในแบบจาลอง เปนสถานะระดบโลกซงขนอยกบทศทางการพฒนาของนานาประเทศ ทาใหอาจมความคลาดเคลอนในแงของชวงเวลาได เนองจากอนาคตเปนสงทคาดเดาไดยาก ผลกระทบจากภมอากาศนนอาจจะเกดขนหรอไมกได และหากเกดขนแลวจะมรปแบบเปนอยางไรกยงมความไมแนนอนสง การเตรยมการรบมอของแตละระบบและภาคสวนตางๆ ทงทางสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม จงตองใชแนวทางการจดการความเสยงเปนพนฐาน อยางไรกด การเปลยนแปลงภมอากาศนไมไดสงผลใหเกดความเสยงตอระบบหรอภาคสวนโดยตรง แตผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศตอระบบชวภาพกายภาพตางๆ นน จะมผลตอความเสยงของภาคสวนซงพงพาระบบตางๆ เหลานน ดงนน จงนาผลกระทบตอระบบชวภาพกายภาพดงกลาวมาใชเปนตวแทน (proxy) ในการประเมนความเสยงจากการเปลยนแปลงภมอากาศ โดยความเสยงภายใตภมอากาศ ณ เวลาใดเวลาหนงนนจะขนกบโอกาสในการเปดรบ (exposure) ของระบบและภาคสวน ซงจะเสรมดวยความออนไหว (sensitivity) ของระบบหรอภาคสวนตอผลกระทบทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงภมอากาศ ทงน ระดบความเสยงจะแตกตางกนไปตามบรบทของพนท ขนกบรปแบบความเกยวของหรอ ความสมพนธทระบบหรอภาคสวนมตอผลกระทบตาง ๆ รวมถงทตงทางภมศาสตรทแตกตางกนกอาจจะมผลตอระดบความออนไหวตอตวแปรทางภมอากาศทไมเหมอนกนกได การประเมนความเสยง หรอผลกระทบจากการ

๔๗

เปลยนแปลงภมอากาศนนอาจทาไดหลายแบบ ทงการประเมนโดยใชการรวบรวมความคดเหน หรอการใชแบบจาลองตางๆ ไดแก แบบจาลองดานการเกษตร หรอทรพยากรนา ตวอยางเชน แบบจาลองทางดานผลผลตพช (crop model) และแบบจาลองทางอทกวทยา (hydrological model) ซงคอนขางจะเปนแบบจาลองทมความกาวหนามากกวาดานอนๆ ผลทไดจากการวเคราะหโดยแบบจาลองจะออกมาในเชงปรมาณทาใหงายตอการประเมนและทาไดคอนขางสะดวก แตทงนไมไดหมายความวาผลทไดนนจะถกตองหรอดทสดเสมอไป ในบางครงยงอาจจะตองใชความคดเหนรวมพจารณาดวยเชนกน โดยเปนการวเคราะหเชงคณภาพ จากนนจงเชอมโยงระหวางผลกระทบนเขากบความเสยงภายใตบรบททศทางการพฒนาในอนาคตทไดสรางไว วาจะสามารถดาเนนการพฒนาไปสเปาหมายทตงไวในอนาคตไดหรอไม ซงถาหากสามารถดาเนนทศทางการพฒนาทคาดหวงไวตอไปไดภายใตสถานการณภมอากาศนนๆ โดยอาจปรบเปลยนบางประการ กแสดงวาระบบหรอภาคสวนนนๆ ไมมความเปราะบาง (vulnerability) แตมศกยภาพในการรบมอ (coping capacity) ทเพยงพอ และในทางตรงกนขามหากไมสามารถดาเนนแนวทางการพฒนานนตอไปได ระบบหรอภาคสวนนนๆ กควรจะมมาตรการเพมเตมเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงนควรทจะตองวเคราะหการดาเนนมาตรการตางๆ ในเชงตนทนและผลตอบแทนทได ซงถาหากอยในวสยทรบได มาตรการตางๆ เหลานนกจดวาเปนแนวทางทสมควร แตถาไมได ตองยอนกลบมาทบทวนดวา ทศทางการพฒนาทเราคาดหวงไวนนอาจจะไมเหมาะสมกบบรบทของพนทกเปนได

ความเปราะบางอาจจะสรปในรปของความสมพนธของความเสยง (risk) หรอการเปดรบและความออนไหวตอภมอากาศกบขดความสามารถในการรบมอ ดงน

และ

โดยทระบบหรอภาคสวนใดๆ จะเปราะบางตอภมอากาศมากหรอนอยขนกบสดสวนระหวางความเสยงกบขดความสามารถในการรบมอ อยางไรกด การทาใหความเสยงเปน ๐ และ/หรอความเปราะบางนอยมากๆ โดยเพมความสามารถในการรบมอใหสงมากๆ นน มกจะเปนไปไดยาก ทงในทางเศรษฐกจ และเทคโนโลย ดงนนโดยสวนใหญ ระบบและภาคสวนตางๆ ในสงคม จาเปนตองบรหารความเสยงโดยพยายามใหเกดความพอดของความเสยงและความสามารถในการรบมอ นอกจากน เรองทควรใหความสาคญอกเรองหนงสาหรบการประเมนความเสยง คอ สเกลเชงเวลาและเชงพนท (ภมศาสตร) สาหรบการตอบสนองตอปรากฎการณทางภมอากาศ และลกษณะอากาศ โดยทระบบหรอภาคสวน นนจะมอยหลายระดบ และจะมความสมพนธในเชงเวลา ซงเปนเรองของกระบวนการทางสภาพอากาศ ถาในระยะสนๆ จะเรยกวา weather event หรอลกษณะอากาศ ซงจะมลกษณะทเกดขนเปนครงคราว หรอสภาพอากาศชวงเวลาประมาณ ๑๐ ป หรอ ทศวรรษ โดยระบบหรอภาคสวนในระดบครวเรอน ระดบตาบล หรอระดบอาเภอโดยทวไปจะตอบสนองกบ

๔๘

ลกษณะอากาศหรอ weather event ในระยะสนๆ มากกวา หรอจะเปนการสนใจเรองเฉพาะหนาชวงเวลาไมเกน ๒-๓ ป หรอสนใจในระดบรายวน แตถาเปนการตอบสนองตอสภาพอากาศของระบบหรอภาคสวนในระดบใหญขน เชน ระดบภาค ระดบลมนา และระดบประเทศ ขนไป สเกลในระดบพนทเปนระดบลานไรหรอหลายลานไร การมองประเดนเรองของ climate event หรอภมอากาศในระยะยาวจะมความสาคญมากขน เนองจากเปนการวางยทธศาสตรระยะยาวซงอาจครอบคลมชวงระยะเวลามากกวา ๓๐ ป หรอเปนศตวรรษ ซงจะมองภาพการเปลยนแปลงทยาวขน ดงนน การเตรยมการสการปรบตวตอการเปลยนแปลงในระยะยาวนจะตองมการจดรปแบบในลกษณะทเปนกระบวนการตอเนอง โดยมการถายทอดองคความรทตอเนอง และสอสารกบผทมสวนเกยวของในพนทใหสอดคลองหรอเหมาะสมกบระดบการจดการของพนทดวย (ศนยเครอขายงานวเคราะหวจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ๒๕๕๔)

๒.๕ การตอบสนองตอปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑) กรอบความรวมมอระหวางประเทศ ในป พ.ศ. ๒๕๓๓ (ค.ศ. ๑๙๙๐) คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) ซงเปนองคกรสนบสนนขอมลเชงวทยาศาสตรเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดพมพเผยแพรรายงานการประเมนสถานการณดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอยนยนถงสภาพภมอากาศทเปลยนแปลงอนเปนผลมาจากการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศโลก และคาดการณถงภยคกคามทอาจจะเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน การละลายของภเขานาแขงและธารนาแขง การเพมขนของระดบนาทะเลในมหาสมทร การกอตวรนแรงของภยธรรมชาตทเกดบอยครงขน เปนตน ผลการประเมนดงกลาวไดกอใหเกดความรวมมอระดบโลกขน โดยกาหนดเปนกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) เพอใชเปนเวทในการสรางความรวมมอจากนานาชาตในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประเทศไทยไดตระหนกถงความรนแรงของปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และความจาเปนในการเขารวมกบประชาคมโลกในการแกไขปญหาดงกลาว จงไดรวมใหสตยาบนเปนภาคในกรอบอนสญญาฯ เมอวนท ๒๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ ทงน กรอบอนสญญาฯ ไดกาหนดพนธกรณแกประเทศภาค โดยใชหลกการ “ความรบผดชอบรวมกนทแตกตาง” หรอ “common but differentiated responsibilities” โดยจาแนกประเทศภาคเปน ๓ กลม ไดแก กลมภาคผนวกท ๑ คอ ประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลวทมการปลดปลอยกาซเรอนกระจกมากมากอน จดเปนกลมทมตองมพนธกรณทเปนรปธรรมในการลดกาซเรอนกระจก เชน มเปาหมายการลด กลมภาคผนวกท ๒ คอ ประเทศพฒนาแลวตามภาคผนวกท ๑ แตไมรวมประเทศทมการเปลยนผานทางเศรษฐกจ (จากสงคมนยมเปนทนนยม) โดยกลมน จดเปนกลมทตองใหการสนบสนนทางการเงน การพฒนาและถายทอดเทคโนโลย และการสรางศกยภาพ ใหแกประเทศกาลงพฒนาในการลดกาซเรอนกระจกและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และกลมนอกภาคผนวกท ๑ คอ ประเทศกาลงพฒนา ซง ดงนน ตงแตการใหสตยาบนเมอป พ.ศ. ๒๕๓๗ จนถง

๔๙

ปจจบน ประเทศไทยจดอยในกลมนอกภาคผนวกท ๑ ซงไมมพนธกรณทจะตองตงเปาหมายการลด แตมพนธกรณในการ (๑) จดทาและปรบปรงบญชกาซเรอนกระจกของประเทศ รวมถงเผยแพรขอมลดงกลาวใหประเทศภาคอนสญญาฯ ทราบ (๒) จดทาแผนของประเทศในการลดกาซเรอนกระจกและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๓) สงเสรมใหเกดการพฒนาและถายทอดเทคโนโลยเพอลดกาซเรอนกระจกรายสาขา ซงรวมถง พลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม เกษตร ปาไม และการจดการของเสย (๔) สนบสนนการอนรกษแหลงกกเกบกาซเรอนกระจก ไดแก ปาไม ชวมวล และระบบนเวศ ทงบนบก ชายฝง และทางทะเล (๕) ประสานความรวมมอเพอรบมอและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๖) คานงถงเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการกาหนดนโยบายและแผนดานเศรษฐกจและสงแวดลอม (๗) สงเสรมการวจยและพฒนาทเกยวของ (๘) สงเสรมใหเกดการแลกเปลยนขอมลเชงวชาการ เชงเศรษฐสงคม และเชงกฎหมายทเกยวของกบการดาเนนมาตรการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๙) สงเสรมความรวมมอในการใหการศกษา การฝกอบรม และการสรางความตระหนกแกสาธารณชน ในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๑๐) จดทารายงานแหงชาต ครอบคลมขอมลบญชกาซเรอนกระจก สถานการณและการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศ เผยแพรใหแกประเทศภาคทราบ โดยประเทศในกลมนอกภาคผนวกท ๑ จะไดรบการสนบสนนทางการเงนในการจดทารายงานแหงชาตดงกลาว การดาเนนงานภายใตกรอบอนสญญาฯ สามารถแบงเปน ๒ ชวงหลก ดงน

(๑.๑) การดาเนนงานสาหรบชวงกอนป ค.ศ. ๒๐๒๐ (Pre-2020)

การประชมสมชชาภาคภายใตกรอบอนสญญาฯ (Conference of the Parties: COP) สมยท ๓ ในป พ.ศ. ๒๕๔๐ (ค.ศ. ๑๙๙๗) ณ กรงเกยวโต ประเทศญปน ทประชมไดมมตเหนชอบตอพธสารเกยวโต ซงเปนขอตกลงทมผลผกพนทางกฎหมายซงอยภายใตกรอบอนสญญาฯ มวตถประสงคหลก คอ การกาหนดพนธกรณในการลดกาซเรอนกระจก โดยกาหนดเปนตวเลขเปาหมายการลดในภาพรวมและเปาหมายรายประเทศสาหรบกลมภาคผนวกท ๑ และกาหนดระยะพนธกรณ (ระยะเวลาเปาหมาย) โดยในระยะพนธกรณท ๑ (First Commitment Period) คอ ภายในชวงป ค.ศ. ๒๐๐๘-๒๐๑๒ (พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๕) ประเทศกลมภาคผนวกท ๑ มเปาหมายในการลดกาซเรอนกระจกโดยรวมใหได รอยละ ๕ จากระดบการปลอยกาซเรอนกระจกของป ค.ศ. ๑๙๙๐ (พ.ศ. ๒๕๓๓) นอกจากน พธสารเกยวโตยงไดกาหนดกลไกความรวมมอระหวางประเทศไว ๓ รปแบบ เพอสนบสนนการบรรลเปาหมายดงกลาว ไดแก (๑) กลไกการซอขายหนวยกาซเรอนกระจก หรอ คารบอนเครดต ระหวางประเทศกลมภาคผนวกท ๑ ดวยกนเอง (Emission Trading) (๒) การลงทนดาเนนโครงการลดกาซ เร อนกระจกร วม กนระหวางประ เทศก ลมภาคผนวกท ๑ ด วย กน เอง (Joint Implementation) และ (๓) การลงทนดาเนนโครงการลดกาซเรอนกระจกรวมกนระหวางประเทศในและนอกกลมภาคผนวกท ๑ หรอทเรยกวา กลไกการพฒนาทสะอาด (Clean Development Mechanism: CDM) ประเทศไทยไดใหสตยาบนตอพธสารเกยวโตเมอวนท ๒๘ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ ซงการใหสตยาบนตอพธสารเกยวโตสงผลใหประเทศไทยสามารถรวมดาเนนกลไก CDM กบประเทศกลมภาคผนวกท ๑ ได ตอมาการประชมรฐภาคพธสารเกยวโต สมยท ๘ เมอเดอนธนวาคม ป ค.ศ. 2012 (พ.ศ. ๒๕๕๕) ณ กรงโดฮา รฐ

๕๐

กาตาร ประเทศภาคพธสารฯ ไดมมต (ขอตดสนใจท 1/CMP.8) แกไขพธสาร โดยมสาระสาคญ ดงน (๑) กาหนดเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกโดยรวมของประเทศกลมภาคผนวกท ๑ เปนรอยละ ๑๘ จากระดบการปลอยกาซเรอนกระจกในป ค.ศ. ๑๙๙๐ (พ.ศ. ๒๕๓๓) ภายในระยะพนธกรณท ๒ ไดแก ชวงป ค.ศ. ๒๐๑๓-๒๐๒๐ (พ.ศ. ๒๕๕๖-๒๕๖๓) (๒) เพมเตมประเภทกาซเรอนกระจกใหครอบคลมกาซไนโตรเจนไตรฟลออไรด (NF3) ในการกาหนดเปาหมายและระยะพนธกรณท ๒ ของพธสารเกยวโต มประเทศภาคในกลมภาคผนวกท ๑ ทขอสงวนสทธไมเขารวม/ไมเสนอเปาหมายในระยะพนธกรณท ๒ ไดแก ประเทศญปน สหพนธรฐรสเซย ประเทศนวซแลนด ประเทศภาคทขอสงวนสทธในการปรบเปลยนเปาหมายในระยะพนธกรณท ๒ ตามความเหมาะสม ไดแก เครอรฐออสเตรเลย และประเทศภาคทขอถอนตวจากการเปนภาคพธสารเกยวโต ไดแก ประเทศแคนาดา สาหรบประเทศไทย ในฐานะทเปนประเทศนอกกลมภาคผนวกท ๑ จงยงไมมพนธกรณในรปแบบของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกทงในระยะพนธกรณท ๑ และ ๒ (จนถงปลายป ค.ศ. ๒๐๒๐ หรอ พ.ศ. ๒๕๖๓)

พธสารเกยวโตถอเปนกลไกความรวมมอระดบโลกในการกาหนดเปาหมายทเปนรปธรรมในการลดกาซเรอนกระจก โดยกาหนดเปนขอตกลงทมผลผกพนทางกฎหมาย อยางไรกตาม ความรวมมอดงกลาวยงคงมขอจากดบางประการททาใหไมสามารถแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดอยางเตมท ซงขอจากดหลก ไดแกการทสหรฐอเมรกาซงเปนประเทศในกลมภาคผนวกท ๑ และปลอยกาซเรอนกระจกมากมาตงแตอดตจนถงปจจบน ตดสนใจไมเขารวมเปนภาคของพธสารฯ ดงนน การกาหนดเปาหมายและกลไกความรวมมอภายใตพธสารฯ ดงกลาวจงไมครอบคลมสหรฐอเมรกา ซงทาใหประเทศอนๆ ในกลมภาคผนวกท ๑ มขอกงวลใจถงความไมเปนธรรมทสหรฐอเมรกาไมมพนธกรณทเปนรปธรรม หรอไมมเปาหมายในการลดกาซเรอนกระจกทชดเจนและเทยบเคยงกนได ทงน การทสหรฐอเมรกาไมเขารวมเปนภาคพธสารเกยวโตนน สบเนองจากมตของรฐสภาทไมเหนชอบใหสหรฐอเมรกาเขารวมเปนภาคและมพนธกรณในขอตกลงระหวางประเทศดานการลดกาซเรอนกระจกใด หากขอตกลงนนไมครอบคลมหรอไมกาหนดพนธกรณของประเทศกาลงพฒนาทมการปลอยกาซเรอนกระจกสงในปจจบนดวย เชน สาธารณรฐประชาชนจน เปนตน ดงนน แนวโนมของการเจรจาขอตกลงภายใตกรอบอนสญญาฯ ในชวงทผานมา จงมงเนนความพยายามทจะใหมขอตกลงใหม นอกเหนอจากพธสารเกยวโต ทมผลผกพนครอบคลมประเทศทปลอยกาซเรอนกระจกรายใหญของโลก โดยไดจดตงกระบวนการเจรจาในรอบแรก ไดแก Ad Hoc Working Group on Long Term Cooperative Action (AWG-LCA) ซงระบใหกาหนดขอตกลงใหแลวเสรจภายใน ป ค.ศ. ๒๐๐๙ (พ.ศ. ๒๕๕๒) ในการประชม COP สมยท ๑๕ ณ กรงโคเปนฮาเกน ราชอาณาจกรเดนมารก อยางไรกตาม ทประชมไมสามารถมมตเกยวกบขอตกลงใหมรวมกนได จนกระทงการประชม COP สมยท ๑๗ ณ เมองเดอรบน สาธารณรฐแอฟรกาใต เมอ ป ค.ศ. ๒๐๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๔) ทประชมจงไดจดตงกระบวนการเจรจาในรอบท ๒ หรอรอบปจจบนขน ไดแก Ad Hoc Working Group on the Durban Platform for Enhanced Action (ADP) ซงระบใหกาหนดขอตกลงใหมใหแลวเสรจภายในป ค.ศ. ๒๐๑๕ (พ.ศ. ๒๕๕๘) ในการประชม COP สมยท ๒๑ ซงจะจดขน ณ กรงปารส สาธารณรฐฝรงเศส

๕๑

นอกจากการกาหนดกระบวนการในการเจรจา ทประชม COP ยงมความพยายามในการกาหนดเปาหมายในการรกษาระดบการเพมของอณหภมเฉลยของโลกไมใหเกน ๒ องศาเซลเซยสเทยบกบอณหภมเฉลยในยคกอนอตสาหกรรม เปนวสยทศนรวมกน (shared vision) ในระยะยาว ซงการกาหนดเปาหมายท ๒ องศาเซลเซยสนนจะเชอมโยงไปถงระดบความเขมขนของกาซเรอนกระจกในชนบรรยากาศซง IPCC ไดเคยนาเสนอไวท ๔๕๐ สวนในลานสวน (parts per million: ppm) ซงจะเชอมโยงไปถงเสนทางของการปลอยกาซเรอนกระจก (emission pathway) ของโลกทสอดคลองกน นอกจากน ยงไดกาหนดกลไกในการชวยผลกดนใหประเทศภาคเรงดาเนนการลดกาซเรอนกระจก โดยกาหนดใหประเทศพฒนาแลวแสดงเจตจานง (pledge) ของพนธกรณการลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสม (Nationally Appropriate Mitigation Commitments) และใหกลมประเทศกาลงพฒนาแสดงเจตจานงของแนวทางการลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสม (Nationally Appropriate Mitigation Actions: NAMAs) โดยสมครใจ โดยกาหนดปเปาหมายไวทป ค.ศ. ๒๐๒๐ ซงสอดคลองกบระยะพนธกรณท ๒ ของพธสารเกยวโต ถอเปนความพยายามในการใหประเทศทไมเขารวมหรอไมกาหนดเปาหมายในระยะพนธกรณท ๒ ของพธสารเกยวโต แสดงเจตจานงเกยวกบเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกของตน สาหรบประเทศไทยไดมการศกษาศกยภาพการลดกาซเรอนกระจกเพอจดทาเจตจานงการดาเนนงานลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสมของประเทศ (NAMA Pledge) โดยผลการศกษาระบถงเปาหมายในการลดกาซเรอนกระจก รอยละ ๗-๒๐ ในภาคพลงงานและคมนาคมขนสง เมอเทยบกบกรณปกตในป ค.ศ. ๒๐๒๐ (กรณปกต ไดแก ป ค.ศ. ๒๐๐๕)

อยางไรกด โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (United Nations Environment Programme: UNEP) ไดจดทารายงานเกยวกบเสนทางการปลอยกาซเรอนกระจกของโลก โดยนาเสนอวาเพอบรรลเปาหมายการรกษาระดบการเพมขนของอณหภมเฉลยของโลกภายในป ค.ศ. ๒๑๐๐ ไมใหเกน ๑.๕ – ๒ องศาเซลเซยสเมอเทยบกบอณหภมเฉลยในยคกอนอตสาหกรรมนน ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกควรจะเพมขนถงจดสงสด (peak) ใหไดภายในป ค.ศ. ๒๐๒๐ โดยปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในป ค.ศ. ๒๐๒๐ ควรมคาเฉลยมธยฐานทประมาณ ๔๔ พนลานตนเทยบเทาคารบอนไดออกไซด (gigatonnes of carbon dioxide equivalent: GtCO2e) และลดลงอยางรวดเรวภายหลงจากป ค.ศ. ๒๐๒๐ โดยมคาเฉลยมธยฐานของอตราการลดเทากบรอยละ ๒.๕ ตอป ในป ค.ศ. ๒๐๓๐ คาเฉลยมธยฐานของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจะอยท ๓๗ พนลานตนเทยบเทาคารบอนไดออกไซด และในป ค.ศ. ๒๐๕๐ จะอยท ๒๑ พนลานตนเทยบเทาคารบอนไดออกไซด (UNEP ๒๐๑๒) นอกจากน รายงานของ UNEP ยงไดนาเสนอการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของ emission pathways ระหวางเสนทางทจะนาไปสการบรรลเปาหมาย ๒ องศาเซลเซยส เสนทางตามทประเทศตางๆ ไดประกาศเจตจานงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกไว (emission reduction pledges) และเสนทางกรณไมมการดาเนนนโยบายเพมเตมเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก (business-as-usual: BAU) โดยพบวาถงแมจะมการดาเนนการตามเจตจานงกยงคงไมสามารถบรรลเปาหมาย ๒ องศาเซลเซยสได โดยมความแตกตางหรอชองวางของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (emission gap) ของป ค.ศ. ๒๐๒๐ ทตองลดลงใหไดอกเพอบรรลเปาหมาย ๒ องศาเซลเซยส อย

๕๒

ประมาณ ๘ พนลานตนเทยบเทาคารบอนไดออกไซด และในกรณ BAU ชองวางดงกลาวจะสงถงประมาณ ๑๔ พนลานตนเทยบเทาคารบอนไดออกไซด (สานกงานกองทนสนบสนนการวจย ๒๕๕๖) การประเมนชองวางของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก สงผลใหทประชม COP มมตใหกระบวนการเจรจา ADP มการพจารณาถงการลดหรอขจดชองวางดงกลาว (close the emission gap) ในชวงกอนป ค.ศ. ๒๐๒๐ นอกเหนอจากการพจารณากาหนดขอตกลงใหมทจะมผลบงคบใชหลงป ค.ศ. ๒๐๒๐

(๑.๒) การดาเนนงานสาหรบชวงหลงป ค.ศ. ๒๐๒๐ (Post-2020)

กระบวนการเจรจา ADP ทจดตงขนโดยทประชม COP สมยท ๑๗ นน มวตถประสงคหลกประการหนงเพอเปนเวทใหประเทศภาคเจรจาขอตกลงใหม ทจะมผลบงคบใชหลงป ค.ศ. ๒๐๒๐ ซงจะมาแทนทพธสารเกยวโต โดยเปนทคาดหวงวาขอตกลงใหมนจะครอบคลมประเทศทปลอยกาซเรอนกระจกรายใหญของโลก และใหมการกาหนดเปาหมายในการลดกาซเรอนกระจกภายหลงป ค.ศ. ๒๐๒๐ อยางเปนรปธรรม ในขณะทจดทาแผนแมบทฯ ฉบบน กระบวนการเจรจายงคงดาเนนอย และมกาหนดจะแลวเสรจภายใน ป ค.ศ. ๒๐๑๕ ในการประชม COP สมยท ๒๑ ณ กรงปารส สาธารณรฐฝรงเศส ทงน ในการประชม COP สมยท ๑๙ ทผานมา ทประชมมมตเชญชวนใหประเทศภาค ทงประเทศพฒนาแลวและประเทศกาลงพฒนา เตรยมการเกยวกบการเสนอ Intended Nationally Determined Contributions: INDCs ซงเปนการแสดงเจตจานงของแตละประเทศทจะมสวนรวมลดกาซเรอนกระจก เพอเปนพนฐานสาหรบการกาหนดขอตกลงใหมดงกลาว โดยขอใหประเทศภาคเสนอขอมลดงกลาวแตเนนๆ กอนการประชม สมยท ๒๑ (เชน ภายในไตรมาสแรกของป พ.ศ. ๒๕๕๘ สาหรบประเทศทพรอม) โดยขอมลทนาเสนอควรจะมความชดเจน โปรงใส และเขาใจไดงาย พรอมกนน ไดเชญชวนใหประเทศพฒนาแลวสนบสนนการเตรยมการดงกลาวของประเทศกาลงพฒนาดวย ซงประเทศไทยไดรบการสนบสนนงบประมาณจากกองทนสงแวดลอมโลกในการดาเนนการจดทา INDCs ของประเทศ โดยจะทาการศกษาศกยภาพการลดกาซเรอนกระจกของประเทศและกาหนดเปนเปาหมายระยะยาวภายหลง ป ค.ศ. ๒๐๒๐

ประเทศไทยเปนประเทศทมรายไดระดบปานกลาง มศกยภาพความพรอมทางเศรษฐกจ โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภคทด และมการพฒนาอยางตอเนอง มวสยทศนและเปาหมายในการพฒนาตนเองไปสการเปนประเทศพฒนาแลว จงมความจาเปนตองปรบเปลยนบทบาทในเวทนานาชาตใหมการดาเนนการเชงรกและมบทบาททสาคญมากขน ประเทศไทยจาเปนตองเตรยมความพรอมของขอมล ทงปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาพรวมและรายสาขาตางๆ รวมถงศกยภาพและความคมคาทางเศรษฐศาสตรของการลดการปลอยกาซเรอนกระจกเพอประกอบการพจารณาการกาหนดนโยบายทจะดาเนนการภายในประเทศและนโยบายความรวมมอระหวางประเทศดวย ซงจะตองพจารณาอยางรดกมและครอบคลม เพราะนอกจากปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนปญหาดานสงแวดลอมทสาคญระดบโลกแลว ยงมนยสาคญตอการพฒนาประเทศอกดวย เนองจากมความเชอมโยงไปถงนโยบายพลงงาน ซงเปนพนฐานสาคญของกจกรรมการพฒนาในทกๆ ดาน รวมถงนโยบายรายสาขาอนๆ เชน อตสาหกรรม เกษตรกรรม การพาณชย คมนาคม เปนตน นอกจากน ยงมแนวโนมในการนาประเดนเรองการปลอยกาซเรอนกระจกมาเปนเงอนไขทใชกาหนด

๕๓

มาตรฐานสนคาสาหรบการคาระหวางประเทศ ซงในแงมมหนงกมขอดในการพฒนาสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม แตในอกแงมมหนงกเปนเครองมอหรอมาตรการกดกนทางการคาทไมใชภาษ (non-tariff barrier) เพอลดความไดเปรยบทางตนทนการผลตของสนคาจากประเทศกาลงพฒนา และถงแมวากรอบอนสญญาฯ จะไดมการกาหนดในเรองของความชวยเหลอดานการถายทอดเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอมไว กยงคงมขอจากดในทางปฏบตเนองจากมความขดแยงกบแนวทางการปกปองสทธของทรพยสนทางปญญา (intellectual property rights) เชนทมระบไวภายใตกรอบ WTO (World Trade Organization) เปนตน ทงน ประเทศไทยซงขณะนยงคงอยในฐานะประเทศกาลงพฒนาทสามารถรบความชวยเหลอดานการเงน การเสรมสรางศกยภาพ และการถายทอดเทคโนโลย จงควรมบทบาทในการเรงผลกดนใหกลไกความชวยเหลอเหลานเกดผลในทางปฏบตโดยเรว และผลกดนใหมบทบาทสาคญในการเปนผนาพฒนาการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบภมภาคหรออนภมภาค

(๒) แนวทางการดาเนนงานภายในประเทศ หากพจารณาจากนโยบายและทศทางในการพฒนาประเทศ จะเหนไดวานโยบายและแผนหลกๆ ของประเทศ เชน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ แผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙ เปนตน มแนวคดและทศทางทสงเสรมการดาเนนงานเพอแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยแลว เนองจากในการจดทานโยบายและแผนดงกลาว ไดระบเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนปจจยเสยงสาคญประการหนงสาหรบประเทศ สาหรบการจดทานโยบายและแผนทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยตรง ไดมการจดทายทธศาสตรแหงชาตวาดวยการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๕ เปนกรอบแนวทางในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนฉบบแรก ประกอบดวย ๖ ยทธศาสตร ไดแก (๑) การสรางความสามารถในการปรบตวเพอรบมอและลดความลอแหลมตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๒) การสนบสนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและเพมแหลงดดซบกาซบนพนฐานของการพฒนาทยงยน (๓) การสนบสนนงานวจยและพฒนาเพอสรางความเขาใจทชดเจนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๔) การสรางความตระหนกรและการมสวนรวมในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๕) การเพมศกยภาพของบคลากรและหนวยงานทเกยวของในการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๖) การพฒนาการดาเนนงานในกรอบความรวมมอกบตางประเทศ ทงน การจดทาแผนแมบทฯ ฉบบน จงเปนการกาหนดกรอบแนวทางในระยะทตอเนองจากยทธศาสตรแหงชาตฯ ดงกลาว นอกจากน ประเทศไทยยงมนโยบายและมาตรการรายสาขาทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดแก แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกรอยละ ๒๕ ใน ๑๐ ป แผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ป แผนแมบทดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ยทธศาสตรการเปลยนแปลงภมอากาศดานการเกษตร แผนยทธศาสตรอนามยสงแวดลอมแหงชาต แผนแมบทการพฒนาระบบขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๖-๒๕๗๓ เปนตน ทงน ไดนาแผนดานพลงงานและคมนาคมขนสงมาเปนพนฐานสาคญในการจดทาเจตจานงการดาเนนงานลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสมของประเทศดวย การกาหนดแนวทางการดาเนนงานของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลง

๕๔

สภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ จงไมไดเรมจากสญญากาศ แตเปนการตอยอดการดาเนนงานทมอยแลว โดยมงเนนใหเกดความครอบคลม ครบถวน มความตอเนองของการดาเนนงานเพอใหเหมาะสมกบการแกปญหาระยะยาว และมความสอดคลองกบการดาเนนงานของนานาประเทศ นอกจากน จากการวเคราะหแนวโนมและสถานการณตางๆ สามารถสรปเปนกรอบแนวทางหลกในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทยได ดงน

กรอบแนวทางท ๑ มงเนนการเสรมสรางขดความสามารถในการปรบตวและรบมอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคสวนตางๆ อยางเปนรปธรรม โดยใหความสาคญกบภาคสวนทมความออนไหวสงตอการเปลยนแปลงและมศกยภาพตาในการรบมอกบผลกระทบ เชน กลมผมรายไดนอย ชมชนในพนท เสยงภยธรรมชาต กลมเกษตรกรและกลมธรกจทจาเปนตองพงพาสภาพอากาศและทรพยากรธรรมชาตในการหาเลยงชพ เชน ภาคการทองเทยว โดยเฉพาะในสวนท ดาเนนการโดยผประกอบการรายยอย เปนตน นอกจากน ควรเรงผลกดนมาตรการอนรกษและสงเสรมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน และมาตรการการจดการคณภาพสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ เพอลดแรงกดดนตอฐานทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอม และรกษาหรอเสรมสรางขดความสามารถของฐานทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอปองกนผลกระทบอนๆ ทเกดจากการเสอมโทรมของฐานทรพยากรธรรมชาต เชน ลดปญหาความเหลอมลาในการเขาถงฐานทรพยากรธรรมชาต ซงนาไปสความเหลอมลาของรายไดประชากรในทสด

กรอบแนวทางท ๒ มงเนนการลดกาซเรอนกระจก โดยผลกดนนโยบายการพฒนาพลงงานทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม มาตรการอนรกษและเพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคสวนตางๆ เชน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม อาคาร เมอง เปนตน ซงมสวนเกยวของกบการพฒนาโครงสรางพนฐานทปลอยคารบอนตาในหลายสาขา การขยายแนวทางการลดกาซเรอนกระจกใหครอบคลมภาคสวนอนๆ โดยใชหลกการสมประโยชน (win-win) หรอการมประโยชนรวมกน (co-benefits) เชน การเปลยนของเสยเปนพลงงาน การสงเสรมการผลตสนคาและบรการทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอมเพอสรางมลคาเพมและขยายตลาดสนคาและบรการของไทย และการสรางศกยภาพใหสามารถลดกาซเรอนกระจกเพมเตม สาหรบภาคสวนทปลอยกาซเรอนกระจกหลก

กรอบแนวทางท ๓ มงเนนการขบเคลอนนโยบายและแผนทเกยวของใหมผลในทางปฏบตและสามารถบรรลเปาหมายทกาหนดไวอยางมประสทธภาพ เนองจากการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมความเชอมโยงกบการปรบทศทางการพฒนาใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และมงสการเตบโตแบบปลอยคารบอนตา จงจาเปนตองวางแนวทางในการพฒนาขดความสามารถของทกภาคสวนในการขบเคลอนไปสทศทางดงกลาวได ทงการพฒนาเรองฐานขอมลและองคความรประกอบการกาหนดนโยบายและแผนอยางมประสทธภาพ การพฒนาเทคโนโลยและบคลากรรองรบทศทางการพฒนาในรปแบบใหม การสรางความตระหนกรของภาคสวนตางๆ เพอใหสามารถมสวนรวมอยางเขาใจในบทบาทท

๕๕

ถกตอง เพอใหเกดการดาเนนงานทยงยน รวมถงการสอดประสานการดาเนนงานภายในและระหวางประเทศใหสามารถสงเสรมและตอยอดซงกนและกน

จากการวเคราะหสถานการณตามกรอบแนวคด DPSIR สามารถนาไปสการกาหนดแนวทางในการตอบสนองตอปญหา ซงเปนแนวทางการตอบสนองตอทง Driving Forces Pressure และ Impacts ทมความครอบคลม (comprehensive) รวมถงเสรมแนวทางทมอยแลวในปจจบนใหเขมแขงขน แผนภาพท ๒-๑๘ แสดงการเชอมโยงกรอบแนวคด DPSIR ไปสการจดทาแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓

๕๖

กลองท ๒-๑ การประยกตใชกรอบแนวคด DPSIR ในการจดทาแผนแมบทรองรบการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

แผนภาพ ๒-๑๘ การประยกตใชกรอบแนวคด DPSIR ในการจดทาแผนแมบท

จากแผนภาพ ๒-๑๘ อกษร D แสดงถง Driving Forces หรอ Drivers ไดแก ทศทางการพฒนา ซงเปน

ปจจยทกอใหเกด P คอ Pressure แรงกดดนทกอปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในทน คอ การปลอยกาซ

เรอนกระจกจากกจกรรมในภาคสวนตางๆ ซงจาแนกเปนกจกรรมรายสาขา (sector) ทปลอยกาซเรอนกระจกของ

ประเทศ ตามทระบในรายงานแหงชาต โดยแรงกดดนดงกลาว มท งสวนทเกดจากประเทศไทยเอง และสวนทเกดจาก

ประเทศอนๆ กจกรรมรายสาขาดงกลาวเปนแรงกดดนใหเกด S หรอ State คอสถานการณหรอสภาพสงแวดลอมท

เปลยนแปลงไป ในทน ไดแก การเปลยนแปลงของตวแปรทางภมอากาศตางๆ ซงสงผลกระทบ I หรอ Impacts ตอ

ภาคสวนหลกๆ สาคญของประเทศ เชน การจดการนา เกษตร ทองเทยว เปนตน ทงน ไดกาหนดวสยทศน หรอ

ภาพฉายของสถานการณทมงหวงไว ไดแก การทประเทศไทยมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(climate resilience) และมการเตบโตทปลอยคารบอนตา (low-carbon growth) ตามแนวทางการพฒนาทย งยน

และเพอนาไปสความมงหวงดงกลาว จงกาหนดแนวทางการตอบสนอง หรอ R (Response) ตอทศทางการพฒนา

ตอแรงกดดน และตอผลกระทบทเกดขน

ป ไ ป ป โ ป

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ประเทศไทยมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและมการเตบโตทปลอยคารบอนตาตามแนวทางการพฒนาทยงยน

(๑) เปาหมายระยะสน กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยกาหนดเปาหมายในการพฒนากลไกและสรางขดความสามารถในประเดนหลกๆ ทตองดาเนนการอยางเรงดวน (๒) เปาหมายระยะกลาง กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยกาหนดเปาหมายในการพฒนากลไกและสรางขดความสามารถในสวนทตองใชระยะเวลาในการดาเนนงาน รวมถงกาหนดเปาหมายทแสดงถง

ผลลพธ (outcome) ของการดาเนนงานในระยะกลาง (๓) เปาหมายระยะยาว กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๙๓ โดยกาหนดเปาหมายทแสดงถงผลลพธ ของการดาเนนงานในระยะยาว รวมถงเปาหมายตอเนอง ซงระบตวชวดของผลลพธทควรมการตดตามขอมล

ใ ลดอตราการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ และสรางกลไกให • เสรมสรางศกยภาพและความตระหนกรของภาคการพฒนาในทก• เสรมสรางศกยภาพและความตระหนกรของภาคการพฒนาในทก

เปนระยะๆ อยางตอเนอง

สรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการพฒนาประเทศ โดยผลกดนใหเกดการบรณาการแนวทางและมาตรการในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในทกภาค

ลดอตราการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ และสรางกลไกใหเกดการเตบโตแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

• เสรมสรางศกยภาพและความตระหนกรของภาคการพฒนาในทกระดบ เพอสรางความพรอมในการดาเนนมาตรการตามนโยบายและแผนดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

• เสรมสรางศกยภาพและความตระหนกรของภาคการพฒนาในทกระดบ เพอสรางความพรอมในการดาเนนมาตรการตามนโยบายและแผนดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

สวนและทกระดบ • พฒนาฐานขอมล องคความร และเทคโนโลย เพอสนบสนนการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

• พฒนาฐานขอมล องคความร และเทคโนโลย เพอสนบสนนการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยนพฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน พฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

๑. การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๒. การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนตา

๓. การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศภมอากาศ คารบอนตา เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๑.๑ การจดการนา อทกภย และภยแลง(ทส./กษ./วท./มท./ทก./อก./พน./กต./กห.)

๑.๔ สาธารณสข(สธ./นร./ศษ/วท/มท.)

๒.๑ การผลตไฟฟา(พน./อก./ทส./วท./นร./ศธ./กษ.)

(๒) การสนบสนนการผลตและใชพลงงานหมนเวยนในภาคอตสาหกรรม

๓.๑ การพฒนาขอมล งานศกษาวจย และเทคโนโลย

๓.๓ การสรางความตระหนกรและเสรมสรางศ กยภาพดานการเปล ยนแปลงสภาพ

(๑) การจดการนาอยางบรณาการ(๒) การสรางความพรอมในการรบมอและลดความเสยหายจากอทกภยและภยแลง( )

(๑ ) การเฝ าระว งและป องกนโรคและผลกระทบตอสขภาพจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(๒ )

(๑) การพฒนาอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยน(๒) การพฒนาโครงสรางพนฐานและสนบสนนก า รบ ร หา ร จ ดกา รกา รผ ล ต ไฟ ฟ าท มป ป

(๓) การสงเสรมการลงทนภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนตาและเปนมตรกบสงแวดลอม๒.๕ ภาคของเสย(ทส /มท /กค /อก /พณ /ยธ /นร /วท /

เทคโนโลย(ทส./นร./วท./ศธ./กษ./พน./คค./อก./

ทก./กต.)

(๑) การพฒนาขอมลและงานศกษาวจยโ โ

ศกยภาพดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(ศธ./นร./วท./มท./เอกชน)(๑) กลมสถานศกษาและนกวชาการ

(๓) การจดการความเสยงจากอทกภยและภยแลง๑.๒ การเกษตรและความมนคงทางอาหาร(กษ./ทส./มท./ทก./วท./พณ./อก./ศธ./

(๒ ) การสงเสรมการเขาถงบรการทางสาธารณสขทมคณภาพ๑.๕ การจดการทรพยากรธรรมชาต(ทส/ มท./วท./ยธ./เอกชน/NGO)

ประสทธภาพและปลอยคารบอนตา๒.๒ การคมนาคมขนสง(คค./พน./ทส./มท./กค./รง./เอกชน)(๑) การเพมประสทธภาพของการเดนทางและ

(ทส./มท./กค./อก./พณ./ยธ./นร./วท./

ศธ./เอกชน)

(๑) การลดปรมาณการเกดของเสย(๒) การเพมประสทธภาพการจดการของเสย

(๒) การพฒนาเทคโนโลย๓.๒ การพฒนากลไกสนบสนนการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(หนวยงานท รบผดชอบ:  ทส./ยธ./กค./

(๒) กลมการสอสารสาธารณะ(๓) กลมบคลากรและองคกรของรฐ(๔) กลมธรกจเอกชน๓.๔ แนวทางความรวมมอระหวางประเทศท

นร./รง./กก.)(๑) การจดการความเสยงจากภยธรรมชาต(๒) การสรางความพรอมในการรบมอและป ป ป

( ๑ ) ก า ร ส ง ว น ร ก ษ า แ ล ะ ฟ น ฟทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศใหคงความสมบรณ(๒) ใ ใ

ขนสง(๒) การพฒนาโครงสรางพนฐานทางการคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสงและปลอย

และการสนบสนนการเปลยนของเสยใหเปนพลงงาน๒.๖ ภาคการเกษตร(กษ /นร /วท /ศธ /มท /กค )

(

กษ . /พณ . /กต . /อก . /มท . /พณ . /นร . /เอกชน/NGO)(๑ ) กลไกสนบสนนการปรบตวตอการ

๓.๔ แนวทางความรวมมอระหวางประเทศทเ ก ยวข องกบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ(ทส./กต./กค./วท./นร./ศธ./พณ./อก./

ปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(๓) การรกษาความมนคงทางอาหาร๑.๓ การทองเทยว(กก./ทส./มท./ศธ./นร./วท./ทก./วธ./

(๒) การกากบดแลและควบคมใหมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน๑.๖ การตงถนฐานและความมนคงของมนษย

คารบอนตา(๓) การจดการอปสงคการเดนทาง๒.๓ การใชพลงงานภายในอาคาร(พน./มท./อก./ทส./นร./เอกชน)

(กษ./นร./วท./ศธ./มท./กค.)

(๑) การจดการดานการเกษตรทปลอยกาซเรอนกระจกตาและกอใหเกดผลประโยชนรวม(๒) การสรางความพรอมและพฒนาศกยภาพ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(๒) กลไกสนบสนนการเตบโตแบบคารบอนตา(๓) กลไกการขบเคลอนภาคการพฒนาทเกยวของ

ยธ./เอกชน) (๑) การเสรมสรางความเขมแขงดานเจรจาและความรวมมอในเวทระหวางประเทศ(๒) การบรณาการเรองการคาและสงแวดลอม

อก./พณ.)(๑) การพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวทยงยน(๒) ป

(พม./มท./ทม./ทส./NGO)(๑) การลดความเสยงและความเสยหายจากภยธรรมชาต(๒)

(๑) การเพมประสทธภาพการใชพลงงานภายในอาคาร(๒) การลดการใชพลงงานภายในอาคาร

ของเกษตร๒.๗ ภาคปาไม(ทส./นร./วท./ศธ./มท./เอกชน)

เกยวของ (๒) การบรณาการเรองการคาและสงแวดลอม

(๒) การลดความเสยงตอปจจยทางภมอากาศ (๒) การสรางความพรอมและขดความสามารถในการปรบตวของชมชน

๒.๔ ภาคอตสาหกรรม(อก./ทส./นร./วท./ศธ./พน./กค./พณ./มท./เอกชน)(๑) การเพมประสทธภาพกระบวนการผลตและ

๒.๘ ภาคการจดการเมอง(ทส./มท./คค./นร./เอกชน)

๑) การเพมพนทสเขยวในเมอง(๒) การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจาก

ลดของเสย กจกรรมการพฒนาตางๆ ในเมองหลก

๕๗

สวนท ๓

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓

๓.๑ วสยทศน ๒๕๙๓

ประเทศไทยมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและมการเตบโตทปลอยคารบอนตาตามแนวทางการพฒนาทยงยน

๓.๒ พนธกจ

(๑) พฒนาฐานขอมล องคความร และเทคโนโลย เพอสนบสนนการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

(๒) สรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการพฒนาประเทศ โดยผลกดนใหเกดการบรณาการแนวทางและมาตรการในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในทกภาคสวนและทกระดบ

(๓) ลดอตราการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ และสรางกลไกใหเกดการเตบโตแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

(๔) เสรมสรางศกยภาพและความตระหนกรของภาคการพฒนาในทกระดบ เพอสรางความพรอมในการดาเนนมาตรการตามนโยบายและแผนดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๓.๓ เปาหมาย

การกาหนดเปาหมายของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ แบงเปนเปาหมาย ๓ ระยะ ไดแก

(๑) เปาหมายระยะสน กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยกาหนดเปาหมายในการพฒนากลไกและสรางขดความสามารถในประเดนหลกๆ ทตองดาเนนการอยางเรงดวน

(๒) เปาหมายระยะกลาง กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยกาหนดเปาหมายในการพฒนากลไกและสรางขดความสามารถในสวนทตองใชระยะเวลาในการดาเนนงาน รวมถงกาหนดเปาหมายทแสดงถงผลลพธ (outcome) ของการดาเนนงานในระยะกลาง

(๓) เปาหมายระยะยาว กาหนดปเปาหมาย คอ พ.ศ. ๒๕๙๓ โดยกาหนดเปาหมายทแสดงถงผลลพธ ของการดาเนนงานในระยะยาว รวมถงเปาหมายตอเนอง ซงระบตวชวดของผลลพธทควรมการตดตามขอมลเปนระยะๆ อยางตอเนอง

๕๘

แผนภาพท ๓-๑ แสดง roadmap ในภาพรวมของเปาหมายของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓

(๑) เปาหมายระยะสน (พ.ศ. ๒๕๕๙)

ดานการปรบตวตอผลกระทบ ม ๔ เปาหมาย ไดแก

(๑.๑) มแผนทแสดงพนทเสยงตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในดานตางๆ อยางครอบคลม เชอมโยงกบฐานขอมลของมตทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทสาคญ

(๑.๒) สดสวนพนทอนรกษเพอพทกษความหลากหลายทางชวภาพตอพนทประเทศเพมขน โดยรกษาพนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ ๑๙ และเพมพนทปาชายเลนไมนอยกวาปละ ๕,๐๐๐ ไร

(๑.๓) รอยละ ๕๐ ของจงหวดชายทะเลมแผนบรณาการการฟนฟพนทชายฝงทไดรบผลกระทบ ตามแนวทางการจดการทเหมาะสมและเปนมตรตอระบบนเวศ

(๑.๔) มการพฒนาดชนรวมแสดงระดบภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงในภาพรวมของประเทศและรายสาขา

ดานการลดกาซเรอนกระจก ม ๒ เปาหมาย ไดแก

(๑.๕) มการจดทาเปาหมายและ Roadmap การลดกาซเรอนกระจกของประเทศในระยะกลางและระยะยาว และมการกาหนดเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในระยะกลางและระยะยาวในสาขาอตสาหกรรมทมความพรอม

(๑.๖) มการจดตงกลไกภายในประเทศทเหมาะสมโดยใชมาตรการผสมผสาน ทงเชงเศรษฐศาสตรและกฎหมาย ในการสรางแรงจงใจใหเกดการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน ม ๕ เปาหมาย ไดแก

(๑.๗) มศนยรวมเครอขายงานวจยและพฒนาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑.๘) มขอมลสนบสนนการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวย (๑) ฐานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศในภาพรวมและรายสาขาท

เปนปจจบน ครอบคลมสาขาพลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม เกษตร ปาไมและการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน และการจดการของเสย รวมถงมการจดทากรณฐาน (Business-as-usual: BAU)๑ ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาพรวมของประเทศ

(๒) ฐานขอมลการขนทะเบยนกจกรรมการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและการซอขายปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ทงทเปนทางการและโดยสมครใจ

๑ กรณฐาน (Business-as-usual: BAU) ในทน หมายถง การกาหนดปฐานสาหรบกรณทยงไมมการดาเนนมาตรการใดๆ เพอลดกาซเรอนกระจก โดยจะมการประมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกรณฐานไว เพอเปรยบเทยบกบกรณทมการดาเนนมาตรการแลว

๕๙

(๓) ระบบการรายงานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกรายอตสาหกรรม สาหรบผประกอบการรายใหญในภาคอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง

(๔) ฐานขอมลสนบสนนการเจรจาความรวมมอดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑.๙) มยทธศาสตร หรอแผนปฏบตการระดบประเทศในการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวย

(๑) แผนปฏบตการการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในรายสาขาทจาเปน เชน การจดการนา อทกภย และภยแลง การเกษตร การทองเทยว การสาธารณสข เปนตน

(๒) แผนปฏบตการการศกษาวจยและพฒนาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๓) แผนปฏบตการการพฒนาเทคโนโลยเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศและลดการปลอยกาซเรอนกระจก (๔) ยทธศาสตรการสนบสนนการลงทนและการถายทอดเทคโนโลยทปลอย

คารบอนตาและทเปนมตรตอสงแวดลอม (๕) แผนปฏบตการการพฒนาบคลากรรองรบการดาเนนงานดานการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศและการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา

(๑.๑๐) ทกหนวยงานทเกยวของมการจดทายทธศาสตรของหนวยงานในการพฒนาการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑.๑๑) มการจดตงกลไกภายในประเทศเพอรองรบการสนบสนนดานการเงน เทคโนโลย และการเสรมสรางศกยภาพ จากตางประเทศ

(๒) เปาหมายระยะกลาง (พ.ศ. ๒๕๖๓)

ดานการปรบตวตอผลกระทบ ม ๗ เปาหมาย ไดแก

(๒.๑) มระบบพยากรณสภาพอากาศและเตอนภยลวงหนาสาหรบภาคเกษตร และการจดการภยพบตทางธรรมชาตทมประสทธภาพและครอบคลมทกพนทเสยง รวมถงระบบคาดการณและเตอนภยการระบาดของแมลงและศตรพชทมประสทธภาพ

(๒.๒) มระบบประกนภยสาหรบผลผลตทางการเกษตรทไดรบความเสยหายจากปจจยทางภมอากาศ

(๒.๓) มกองทนเพอการฟนฟ เยยวยา และปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนกลไกระดบประเทศ

(๒.๔) พนทปาไมเพมขนเปนรอยละ 40 ของพนทประเทศ

๖๐

(๒.๕) สดสวนพนทอนรกษเพอพทกษความหลากหลายทางชวภาพเพมขนเทากบพนทอนรกษสงสดทควรเปน (maximum conservation area)

(๒.๖) ทกจงหวดชายทะเลมแผนบรณาการฟนฟพนทชายฝงทไดรบผลกระทบ ตามแนวทางการจดการทเหมาะสมและเปนมตรตอระบบนเวศ

(๒.๗) มแผนปฏบตการระดบทองถนในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศครบทกพนทเสยง

ดานการลดกาซเรอนกระจก ม ๓ เปาหมาย ไดแก

(๒.๘) การปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศลดลงรอยละ ๗-๒๐๒ ในภาคพลงงานและคมนาคมขนสง เมอเทยบกบกรณ BAU (ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๖๔)๓

(๒.๙) มสดสวนพลงงานหมนเวยนตอการใชพลงงานขนสดทายของประเทศอยางนอยรอยละ ๒๕ (ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๖๔)๔

(๒.๑๐) สดสวนของเทศบาลทมพนทสเขยวของชมชนเมองไมนอยกวา ๑๐ ตารางเมตรตอคนเพมขน

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน ม ๒ เปาหมาย ไดแก

(๒.๑๑) มการนาเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (smart grid) มาใชในระดบประเทศ

(๒.๑๒) มการพฒนามาตรฐานกลไกและเครองมอการลดกาซเรอนกระจกภายในประเทศใหมประสทธภาพ เปนทยอมรบและสามารถเชอมโยงกบกลไกและเครองมอระดบนานาชาตได

(๓) เปาหมายระยะยาวและเปาหมายตอเนอง๕

ดานการปรบตวตอผลกระทบ ม ๑๖ เปาหมาย ไดแก

(๓.๑) สดสวนพนทและเกษตรกรทไดรบประโยชนตอพนทชลประทานเพมขน

(๓.๒) สดสวนพนทเกษตรนอกเขตชลประทานทไดรบการพฒนาแหลงนาเพมขน

(๓.๓) สดสวนของเกษตรกรในพนทเสยงภยทไดรบการอบรมการปองกน บรรเทา และหลกเลยงภยธรรมชาต รวมถงการฝกอบรมอาชพเสรมเพมขน

๒

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกขนอยกบปจจยหลายประการ ซงรวมถงระดบความสาเรจในการดาเนนนโยบายทเกยวของและการไดรบการสนบสนนทางงบประมาณ ทงจากภายในประเทศและตางประเทศ ๓ กาหนดปเปาหมายเปนป พ.ศ. ๒๕๖๔ เพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก ๒๕% ใน ๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔) ๔ กาหนดปเปาหมายเปนป พ.ศ. ๒๕๖๔ เพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก ๒๕% ใน ๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔) ๕ เปาหมายตอเนอง ไดแก เปาหมายทควรมการประเมนตดตามเปนระยะ และควรมการกาหนดคาเปาหมายและปเปาหมายทชดเจนขนในกระบวนการแปลงแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ไปสแผนปฏบตการ

๖๑

(๓.๔) สดสวนของเกษตรกรผประกนภยผลผลตจากภมอากาศเพมขน

(๓.๕) สดสวนมลคาความเสยหายของผลผลตทางการเกษตรจากปจจยทางภมอากาศตอมลคาผลตภณฑรวมในภาคการเกษตรลดลง

(๓.๖) สดสวนพนททไดรบการจดทาระบบการอนรกษและฟนฟดนและนาตอพนทประสบภยธรรมชาตซาซากเพมขน

(๓.๗) สดสวนทรพยากรนาผวดนทนามาใชประโยชนตอทรพยากรนาผวดนทงหมดเพมขน

(๓.๘) สดสวนของประชากรทสามารถเขาถงนาสะอาดเพมขน

(๓.๙) สดสวนของพนทเสยงภยทไดรบการจดตงเครอขายเฝาระวงภยธรรมชาตเพมขน

(๓.๑๐) จานวนผเสยชวตและมลคาความเสยหายจากภยธรรมชาตลดลง

(๓.๑๑) จานวนประชากรเดกอายตากวา 5 ปทมภาวะทพโภชนาการลดลง

(๓.๑๒) สดสวนของพนทเสยงตอการเกดและการแพรระบาดของโรคทไดรบการจดตงเครอขายเฝาระวงโรคเพมขน

(๓.๑๓) สดสวนของคาใชจายดานสาธารณสขจากโรคทเกยวของกบปจจยทางภมอากาศตอประชากรลดลง

(๓.๑๔) จานวนชนดพนธตางๆ ทถกคกคามจนใกลสญพนธลดลง

(๓.๑๕) สดสวนของการทองเทยวเชงนเวศเพมขน

(๓.๑๖) ระดบภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมขน (วดจากดชนรวม)

ดานการลดกาซเรอนกระจก ม ๘ เปาหมาย ไดแก

(๓.๑๗) คาความเขมของการใชพลงงาน (energy intensity) ลดลงอยางนอยรอยละ 25 เมอเทยบกบกรณ BAU (ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๗๓)๖

(๓.๑๘) สดสวนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะเพมขน

(๓.๑๙) สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกจากการคมนาคมขนสงทางบกลดลง

(๓.๒๐) สดสวนการลงทนในภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนตาและท เปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

(๓.๒๑) จานวนพนทกาจดมลฝอยแบบเทกอง (open dumping) ลดลง

๖ กาหนดปเปาหมาย เปนป พ.ศ. ๒๕๗๓ เพอใหสอดคลองกบแผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๗๓)

๖๒

(๓.๒๒) สดสวนพนทเกษตรทไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรดทเหมาะสม (GAP) และเกษตรอนทรยเพมขน

(๓.๒๓) สดสวนการเผาในพนทเกษตรลดลง

(๓.๒๔) สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกตอมลคาผลตภณฑมวลรวมลดลง

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน ม ๑ เปาหมาย ไดแก

(๓.๒๕) สดสวนของหนวยงานในสวนกลาง สวนภมภาค และสวน ทองถนทมแผนพฒนาบคลากรเพอรองรบแนวทางการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาและการปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมขน

ดานการปรบตวตอผลกระทบ มแผนทแสดงพนทเสยงตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในดานตางๆ อยาง

ครอบคลม เชอมโยงกบฐานขอมลของมตทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทสาคญ สดสวนพนทอนรกษเพอพทกษความหลากหลายทางชวภาพตอพนทประเทศเพมขน โดยรกษา

พนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ ๑๙ และเพมพนทปาชายเลนไมนอยกวาปละ ๕,๐๐๐ ไร รอยละ ๕๐ ของจงหวดชายทะเลมแผนบรณาการการฟนฟพนทชายฝงทไดรบผลกระทบ

ตามแนวทางการจดการทเหมาะสมและเปนมตรตอระบบนเวศ มการพฒนาดชนรวมแสดงระดบภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงใน

ภาพรวมของประเทศและรายสาขา

ดานการลดกาซเรอนกระจก มการจดทาเปาหมายและ Roadmap การลดกาซเรอนกระจกของประเทศในระยะกลาง และ

ระยะยาวและมการกาหนดเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในระยะกลางและระยะยาว ในสาขาอตสาหกรรมทมความพรอม

มการจดตงกลไกภายในประเทศทเหมาะสมโดยใชมาตรการผสมผสาน ทงเชงเศรษฐศาสตร และกฎหมาย ในการสรางแรงจงใจใหเกดการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน มศนยรวมเครอขายงานวจยและพฒนาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มขอมลสนบสนนการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวย

(๑) ฐานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศในภาพรวมและรายสาขาทเปนปจจบน ครอบคลมสาขาพลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม เกษตร ปาไมและการเปลยนแปลง การใชประโยชนทดน และการจดการของเสย รวมถงมการจดทากรณฐาน (Business-as-usual: BAU) ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาพรวมของประเทศ(๒ ) ฐานขอมลการขนทะเบยนกจกรรมการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและการซอขาย ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ทงทเปนทางการและโดยสมครใจ(๓) ระบบการรายงานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกรายอตสาหกรรม สาหรบ ผประกอบการรายใหญในภาคอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง(๔) ฐานขอมลสนบสนนการเจรจาความรวมมอดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

มยทธศาสตรหรอแผนปฏบตการระดบประเทศในการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวย

(๑) แผนปฏบตการการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในรายสาขา ทจาเปน เชน การจดการนา อทกภย และภยแลง การเกษตร การทองเทยว การสาธารณสข เปนตน (๒) แผนปฏบตการการศกษาวจยและพฒนาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(๓) แผนปฏบตการการพฒนาเทคโนโลยเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและลด การปลอยกาซเรอนกระจก(๔) ยทธศาสตรการสนบสนนการลงทนและการถายทอดเทคโนโลยทปลอยคารบอนตาและ ทเปนมตรตอสงแวดลอม(๕) แผนปฏบตการการพฒนาบคลากรรองรบการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศและการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา

ทกหนวยงานทเกยวของมการจดทายทธศาสตรของหนวยงานในการพฒนาการดาเนนงาน ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

มการจดตงกลไกภายในประเทศเพอรองรบการสนบสนนดานการเงน เทคโนโลย และการเสรมสรางศกยภาพ จากตางประเทศ

ดานการปรบตวตอผลกระทบ มระบบพยากรณสภาพอากาศและเตอนภยลวงหนาสาหรบภาคเกษตรและการจดการ

ภยพบตทางธรรมชาตทมประสทธภาพและครอบคลมทกพนทเสยง มระบบประกนภยสาหรบผลผลตทางการเกษตรทไดรบความเสยหายจากปจจยทางภมอากาศ มกองทนเพอการฟนฟ เยยวยา และปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

เปนกลไกระดบประเทศ พนทปาไมเพมขนเปนรอยละ ๔๐ ของพนทประเทศ สดสวนพนทอนรกษเพอพทกษความหลากหลายทางชวภาพเพมขนเทากบพนทอนรกษสงสด

ทควรเปน (maximum conservation area) ทกจงหวดชายทะเลมแผนบรณาการฟนฟพนทชายฝงทไดรบผลกระทบตามแนวทางการจดการ ท

เหมาะสมและเปนมตรตอระบบนเวศ มแผนปฏบตการระดบทองถนในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศครบ

ทกพนทเสยง

ดานการลดกาซเรอนกระจก การปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศลดลงรอยละ ๗-๒๐ ในภาคพลงงานและคมนาคมขนสง เมอ

เทยบกบกรณ BAU (ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๖๔) มสดสวนพลงงานหมนเวยนตอการใชพลงงานขนสดทายของประเทศอยางนอยรอยละ ๒๕

(ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๖๔) สดสวนของเทศบาลทมพนทสเขยวของชมชนเมองไมนอยกวา ๑๐ ตารางเมตรตอคนเพมขน

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน มการนาเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (smart grid) มาใชในระดบประเทศ มการพฒนามาตรฐานกลไกและเครองมอการลดกาซเรอนกระจกภายในประเทศใหม

ประสทธภาพเปนทยอมรบและสามารถเชอมโยงกบกลไกและเครองมอระดบนานาชาตได

ดานการปรบตวตอผลกระทบ สดสวนพนทและเกษตรกรทไดรบประโยชนตอพนทชลประทานเพมขน สดสวนพนทเกษตรนอกเขตชลประทานทไดรบการพฒนาแหลงนาเพมขน สดสวนของเกษตรกรในพนทเสยงภยทไดรบการอบรมการปองกน บรรเทาและหลกเลยง

ภยธรรมชาต รวมถงการฝกอบรมอาชพเสรมเพมขน สดสวนของเกษตรกรผประกนภยผลผลตจากภมอากาศเพมขน สดสวนมลคาความเสยหายของผลผลตทางการเกษตรจากปจจยทางภมอากาศตอมลคา

ผลตภณฑรวมในภาคการเกษตรลดลง สดสวนพนททไดรบการจดทาระบบการอนรกษและฟนฟดนและนาตอพนทประสบภย

ธรรมชาตซาซากเพมขน สดสวนทรพยากรนาผวดนทนามาใชประโยชนตอทรพยากรนาผวดนทงหมดเพมขน สดสวนของประชากรทสามารถเขาถงนาสะอาดเพมขน สดสวนของพนทเสยงภยทไดรบการจดตงเครอขายเฝาระวงภยธรรมชาตเพมขน จานวนผเสยชวตและมลคาความเสยหายจากภยธรรมชาตลดลง จานวนประชากรเดกอายตากวา ๕ ปทมภาวะทพโภชนาการลดลง สดสวนของพนทเสยงตอการเกดและการแพรระบาดของโรคทไดรบการจดตงเครอขายเฝา

ระวงโรคเพมขน สดสวนของคาใชจายดานสาธารณสขจากโรคทเกยวของกบปจจยทางภมอากาศตอประชากรลดลง จานวนชนดพนธตางๆ ทถกคกคามจนใกลสญพนธลดลง สดสวนของการทองเทยวเชงนเวศเพมขน ระดบภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมขน (วดจากดชนรวม)

ดานการลดกาซเรอนกระจก คาความเขมของการใชพลงงาน (energy intensity) ลดลงอยางนอยรอยละ ๒๕ เมอเทยบ

กบกรณ BAU (ปเปาหมาย พ.ศ. ๒๕๗๓) สดสวนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะเพมขน สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกจากการคมนาคมขนสงทางบกลดลง สดสวนการลงทนในภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนตาและทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน จานวนพนทกาจดมลฝอยแบบเทกอง (open dumping) ลดลง สดสวนพนทเกษตรทไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรดทเหมาะสม (GAP) และเกษตรอนทรย เพมขน สดสวนการเผาในพนทเกษตรลดลง สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกตอมลคาผลตภณฑมวลรวมลดลง

ดานการสรางขดความสามารถและขบเคลอนการดาเนนงาน สดสวนของหนวยงานในสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถนทมแผนพฒนาบคลากร เพอ

รองรบแนวทางการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาและการปรบตวตอผลกระทบจาก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมขน

ระยะสน (๒๕๕๙)

ระยะกลาง (๒๕๖๓)

ระยะยาว (๒๕๙๓) และตอเนอง

แผนภาพท ๓-๑ Roadmap ของเปาหมายระยะตางๆ ในแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓

๖๔

๓.๔ องคประกอบ

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ประกอบดวยแนวทางการดาเนนงานใน ๓ เรองหลก ไดแก (๑) การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (๒) การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนตา และ (๓) การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๖๕

๑. การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวยแนวทางและมาตรการใน ๖ สาขา คอ

๑. การจดการนา อทกภย และภยแลง มงเนนการจดการนาอยางบรณาการเพอเพมประสทธภาพและความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากรนา การสรางความพรอมในการรบมอและลดความเสยหายจากอทกภยและภยแลง รวมถงการจดการความเสยงจากอทกภยและภยแลง มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./กษ./วท./มท./ทก./อก./พน./กต./กห.)

๑.๑ การจดการนาอยางบรณาการ

(๑) ใหมการบรณาการขอมลดานทรพยากรนารวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ และจดทาหรอปรบปรงระบบขอมลเกยวกบการใชนาของผใชนาในภาคสวนตางๆ เพอใชในการวางแผนจดการนาอยางมประสทธภาพและเปนธรรม และรองรบการจดทา water footprint โดยผนวกขอมลดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการจดการนา เชน การคาดการณปรมาณนาฝน นาทา การพยากรณอากาศ ความตองการใชนา ขอมลแหลงนา เปนตน

(๒) ผลกดนใหเกดกระบวนการมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและวางแผนการจดการนาในลมนา โดยครอบคลมผมสวนไดสวนเสยและกลมผใชนาทงจากภาคประชาชน ภาคการเกษตร ทงเกษตรพลงงาน และเกษตรอาหาร และภาคอตสาหกรรมตางๆ

(๓) จดทาแผนแมบทโครงสรางพนฐานดานทรพยากรนาเพออปโภค บรโภค อยางเปนระบบ โดยสงเสรมแนวทางการจดการนาผวดนและนาใตดนอยางผสมผสาน (conjunctive use) ตามศกยภาพของลมนาเพอใหประชาชนสามารถเขาถงนาสะอาดไดอยางทวถง

(๔) สงเสรมการอนรกษและเพมประสทธภาพการใชนาทงในภาคอตสาหกรรม กลมธรกจบรการ ภาคเกษตร และภาคครวเรอน

(๕) เพมขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดการนาเพอการอปโภค บรโภค และการใชประโยชนจากแหลงนาอยางยงยน

(๖) จดทาแผนการใชประโยชนทดนในลมนาโดยกระบวนการมสวนรวม และกาหนดสดสวนการพฒนาเมอง เกษตร และอตสาหกรรม และพนทอนรกษ อยางเหมาะสม โดยคานงถงความสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและแนวทางจดการนาในลมนานนๆ พรอมทงผลกดนไปสการปฏบตในยทธศาสตรการพฒนาระดบจงหวดและทองถน

๖๖

(๗) เรงผลกดนการดาเนนงานภายใตกลไกความรวมมอในการจดการนาระหวางประเทศอยางยงยนใหเกดประสทธผล

๑.๒ การสรางความพรอมในการรบมอและลดความเสยหายจากอทกภยและภยแลง

(๘) เรงฟนฟพนทปาตนนาใหมความสมบรณเพอชวยชะลอการไหลและเพมการดดซบนาและรกษาความสมบรณของตนนา พรอมทงเรงรดใหพนทเกษตรกรรมทมความลาดชน จดทาระบบการอนรกษดนและนา เพอปองกนและลดการชะลางพงทลายของหนาดน รวมถงความเสอมโทรมของดน

(๙) พฒนาโครงสรางพนฐาน เชน แหลงชะลอนา คนยกระดบ ชองทางผนนาทวม พนทแกมลง ปรบปรงสภาพลานาและคนกนดนรมตลง ฯลฯ ในการเตรยมรบมอกบอทกภยทมความสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพพนท ระบบนเวศ และชมชน โดยผานกระบวนการมสวนรวมและจดใหมกลไกในการสรางความเปนธรรมแกผไดรบผลกระทบ

(๑๐) เพมปรมาณนาตนทนและแหลงกกเกบนา โดยเรงฟนฟและจดทาทะเบยนแหลงนาธรรมชาต พฒนาแหลงนาขนาดเลกและแหลงนาบาดาลเพอการเกษตรนอกเขตชลประทาน รวมทงขยายพนทชลประทานใหครอบคลมพนททมศกยภาพทางการเกษตร รวมถงสงเสรมระบบนาสารองในฤดแลง

(๑๑) ปรบปรงเกณฑการจดการนาในอางเกบนา ทงทมอยในปจจบนและทจะสรางในอนาคต ใหมความเหมาะสมกบแตละลมนา โดยคานงถงปจจยทางภมอากาศทเปลยนแปลงดวย

(๑๒) ศกษาเกยวกบรปแบบความตองการใชนาในพนทตางๆ รวมถงประเมนศกยภาพของการจดการดานอปสงคการใชนาและการเพมประสทธภาพการใชนาเปนทางเลอกในการปรบตว

๑.๓ การจดการความเสยงจากอทกภยและภยแลง

(๑๓) ประเมนนยยะของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากแบบจาลองภมอากาศตางๆ ตอวฏจกรนาในลมนาของประเทศ โดยประเมนและคาดการณผลกระทบตอ ปรมาณนา การไหลและการกระจายตวของแหลงนาทอาจเปลยนแปลงไป ซงจะมผลตอการวางแผนการจดการลมนาหลกๆ ของประเทศทเสยงตอผลกระทบรนแรงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑๔) เรงจดทาแผนทแสดงพนทเสยงตออทกภยและภยแลงใหครอบคลมทกระดบ ทงระดบประเทศ ภาค ลมนา จงหวด ทองถน เพอใหสามารถวางแผนจดการความเสยงและเตรยมการรบมอไดอยางมประสทธผล

(๑๕) พฒนาระบบการพยากรณสภาพอากาศและเตอนภยลวงหนา (early warning) ใหมความถกตองแมนยาและสามารถพยากรณสภาพอากาศลวงหนาไดนานขน รวมถงกาหนดแนวทางปฏบตทเปนมาตรฐาน ในการเตอนภยลวงหนา พรอมจดทาขอปฏบตทเหมาะสมสาหรบประชาชน โดยอาจจาแนกตามระดบความรนแรงของสถานการณ

๖๗

(๑๖) สรางเครอขายการเตอนภยลวงหนาและเครอขายใหความชวยเหลอในภาวะวกฤตในระดบประเทศและระดบพนท โดยกาหนดบทบาทความรบผดชอบของภาคสวนตางๆ อยางชดเจน และใหมการจดทาแผนปฏบตการใหความชวยเหลอรวมกน

(๑๗) พฒนาและสงเสรมระบบการประกนภยธรรมชาตในพนทเสยงภย

๒. การเกษตรและความมนคงทางอาหาร มงเนนการจดการความเสยงในภาคเกษตรจากภยธรรมชาตและการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ การสรางความพรอมในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมงเนนการสรางองคความรและศกยภาพของเกษตรกรในการปรบตว รวมถงการสรางรายไดเพมจากการพฒนาสนคาเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม และการรกษาความมนคงทางอาหารอยางยงยน มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: กษ./ทส./มท./ทก./วท./พณ./อก./ศธ./นร./รง./กก.)

๒.๑ การจดการความเสยงจากภยธรรมชาต

(๑) วจยและพฒนาการพยากรณและคาดการณความแปรปรวนสภาพภมอากาศและสภาพอากาศรนแรง ใหมความถกตองแมนยาและสามารถคาดการณลวงหนาไดนาน โดยมงเนนพนททมความเสยงสง เชน พนทนาทวมหรอแลงซาซาก พนททาการประมงทสาคญ เปนตน

(๒) จดทาแผนทเกษตรเสยงภยและคาดการณชวงเวลาเกดภย เชน แผนพนทเสยงภยนาทวม ภยแลง ดนถลม การรกลาของนาเคม การแพรกระจายโรคพชและสตว สภาพอากาศรนแรงอนๆ เปนตน เพอประโยชนในการวางแผนลดความเสยง การดาเนนมาตรการแกไขและใหความชวยเหลอไดทนทวงท

(๓) ปรบปรงและพฒนาระบบและแผนเตอนภยลวงหนา (early warning) ทางการเกษตร ใหมการเชอมโยงขอมลเตอนภยแบบบรณาการ มความแมนยา และทนตอเหตการณ สามารถเตอนภยลวงหนาไดในระดบประเทศจนถงระดบพนท และใหมการผสมผสานองคความรทงจากวทยาการสมยใหมและภมปญญาทองถนทางการเกษตร รวมถงพฒนาชองทางการสอสารและเผยแพรประชาสมพนธใหทนตอเหตการณและครอบคลมผมสวนเกยวของในทกภาคสวน

(๔) สรางเครอขายเกษตรกรในการตดตาม เฝาระวง การเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศและผลกระทบทอาจเกดขน เชน การทาปฏทนการเกษตร เปนตน รวมถงสนบสนนการเสรมสรางศกยภาพของเกษตรกรในเครอขายใหมการจดการขอมลอยางเปนระบบ

(๕) พฒนาระบบประกนภยหรอประกนความเสยงจากสภาพอากาศตอผลผลตทางการเกษตร ปศสตว และประมง สนบสนนมาตรการบรหารความเสยงของตลาดสนคาเกษตรเพอปองกนความผนผวนของราคา เชน การซอขายสนคาเกษตรลวงหนา เปนตน รวมถงเสรมสรางศกยภาพดานการประเมนและการ

๖๘

บรหารจดการความเสยงใหแกบคลากรในภาคการเกษตรอยางตอเนอง

(๖) พฒนาระบบคาดการณและเตอนภยการระบาดของแมลงและศตรพช

๒.๒ การสรางความพรอมในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๗) ประเมนนยยะของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทอาจกอใหเกดผลกระทบในภาคการเกษตร เชน การเปลยนแปลงของอณหภม ความชน กระแสลม กระแสนา ฤดกาล ปรมาณนาฝน ปรมาณนาทา ความเคมและความเปนกรดของนาทะเล การระบาดและแพรกระจายของโรคพชและโรคสตว เปนตน โดยประเมนและคาดการณผลกระทบตอวถในการทาการเกษตรพชเศรษฐกจ ประมง และปศสตวทสาคญ รวมถงผลกระทบทเชอมโยงกบระบบการคา และอตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตรดงกลาว เพอใหสามารถกาหนดกลยทธและวางแผนการปรบตวของภาคเกษตรอยางเปนระบบ

(๘) พฒนางานวจยเกยวกบความเชอมโยงระหวางการเกษตรและการจดการนา โดยคานงถงปรมาณนาทอาจเปลยนแปลงไปในอนาคต เชอมโยงกบแนวทางการปรบตวดานการจดการนาในภาคการเกษตร

(๙) พฒนาโครงสรางพนฐานดานการชลประทานใหครอบคลมพนททมศกยภาพทางการเกษตรสง เพอลดความเปราะบางของชมชนตอการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ รวมถงสนบสนนเกษตรกรรายยอยนอกเขตชลประทานใหสามารถดาเนนการตามแนวทางเกษตรทฤษฎใหมทสอดคลองกบหลกเศรษฐกจพอเพยง สนบสนนการพฒนาแหลงนาขนาดเลก และการเพมประสทธภาพการใชนาในภาคการเกษตร

(๑๐) เรงฟนฟและปรบปรงคณภาพดนทเสอมโทรม โดยเฉพาะพนททมศกยภาพทางการเกษตร เพอสงเสรมการเพมผลผลตตอหนวย เสรมสรางความมนคงทางอาหาร และเพอใหสามารถนาพนทมาใชประโยชนและสรางรายไดทมนคงแกเกษตรกรได

(๑๑) พฒนาการใชเทคโนโลยการทาเกษตรกรรมแบบแมนยาสง (precision farming) ผสมผสานกบภมปญญาทองถน เพอการจดการทรพยากรในภาคการเกษตรอยางมประสทธภาพและลดความเปราะบางของกจกรรมทางการเกษตรตอปจจยทางภมอากาศ

(๑๒) สรางความตระหนกรใหชมชนเกษตรมความเขาใจถงผลกระทบ ความเสยง และโอกาสในอนาคตจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงพฒนาฐานความรและตอยอดภมปญญาทองถนทเกยวของกบทางเลอกในการปรบตวดานการเกษตร ทงเชงเทคโนโลย เทคนค และการจดการ พฒนาความรของผนาชมชนตอประเดนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สรางเครอขายความรวมมอในการประเมน ถายทอดขอมล และเชอมโยงองคความรเชงวชาการสบรบทของชมชน โดยใหชมชนเปนแกนกลางในการถายทอดองคความร พรอมกบพฒนาศกยภาพของเครอขายผทมสวนเกยวของอยางตอเนอง ครอบคลมทงนกวชาการ หนวยงานภาครฐ หนวยงานภาคเอกชนในทองถน และเกษตรกรรายยอยในชมชน

(๑๓) จดทาระบบฐานขอมลสนบสนนใหสามารถเขาถงไดงาย ทงในสวนของขอมลทางกายภาพ (ดน

๖๙

แหลงนา ถนน ตลาด โรงงาน) และขอมลภาพรวม (ดานราคา ตนทน คแขง เกษตรกร พนทถอครอง) และจดทาตนแบบธรกจ (business model) เพอศกษาและวางแผนการพฒนาสนคาเกษตรอยางเปนระบบ เชอมโยงตงแตตนนาถงปลายนาและเปนทางเลอกในการสรางรายไดใหแกเกษตรกร

(๑๔) สนบสนนการรวมกลมเครอขายในการผลตและจาหนายสนคาเกษตรและผลตภณฑแปรรปจากการเกษตรในรปแบบของวสาหกจชมชนเพอสรางอานาจตอรอง พฒนาตราสนคาและบรรจภณฑเพอยกระดบราคา สงเสรมการใชเครองจกรกลและเทคโนโลยแทนแรงงานเกษตรประชาสมพนธใหกบผบรโภคเหนถงความแตกตางของผลกระทบตอสขภาพระหวางสนคาเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอมกบสนคาเกษตรทวไป รวมถงขยายตลาดสนคาทงในและตางประเทศ เชน การเพมศกยภาพดานสนคาเกษตรชายแดนเพอรองรบการเปดประชาคมอาเซยน เปนตน

(๑๕) สรางกลไกสนบสนนเงนทนและทรพยากรทจาเปนในการปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในรปแบบตางๆ เชน การจดหาแหลงทนสนบสนน การพฒนาอาชพเสรมหลงฤดเพาะปลก การสงเสรมการทองเทยวเชงเกษตร เปนตน โดยมงเนนการสนบสนนเกษตรกรรายยอย

๒.๓ การรกษาความมนคงทางอาหาร

(๑๖) วเคราะหและคาดการณผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอระบบการผลตในภาคการเกษตร และประเมนผลกระทบตอความอยรอดของการทาการเกษตรในพนทตางๆ ของประเทศ โดยอางองกบสถานการณจาลองภมอากาศในอนาคตในรปแบบตางๆ ในชวงเวลาทแตกตางกน

(๑๗) คมครองพนททเหมาะสมตอการทาเกษตรและมการลงทนดานโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการทาการเกษตรไวแลว รวมถงกาหนดและจดสรรเขตการพฒนาพนท (zoning) สาหรบปลกพชอาหารและพชพลงงาน โดยกระบวนการมสวนรวมจากทกระดบ ใหมการบรณาการกบการจดการทรพยากรอนๆ อยางเปนธรรม เชน นา ทดนและปาไม เปนตน รวมกบการคานงถงการรกษาความปลอดภยทางอาหาร และผนวกการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศในอนาคตในการวางแผนพฒนาพนทอยางเหมาะสม

(๑๘) พฒนางานศกษาวจยและองคความรดานเทคโนโลยชวภาพ รวมถงสนบสนนการพฒนาธนาคารพนธกรรม เพอประโยชนดานการปรบปรงพนธพชและสตวททนตอการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ เชน ทนแลง ทนนาทวม ทนการรกลาของนาเคม ใชทรพยากรนอย ใหผลผลตสง ไมเปนภยคกคามตอความหลากหลายทางชวภาพ เปนตน โดยมงเนนใหเกดความหลากหลายทางชนดพนธสาหรบผลผลตทางการเกษตรทสาคญของประเทศ ควบคกบการดาเนนมาตรการสงเสรมและคมครองสทธของเกษตรกรในการเขาถงและใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

(๑๙) ประเมนนยยะของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอความมนคงทางอาหาร ทงในระดบประเทศ (ซงรวมถงนยยะตออปทานดานอาหารในอนาคตและความเชอมโยงกบตลาดสนคาเกษตรระหวางประเทศ) และระดบทองถน พรอมทงประเมนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทอาจ

๗๐

จะเปนภยคกคามตอการดารงชวตและภาวะทางโภชนาการของกลมประชากรทเปราะบางและกลมผมรายไดนอย

(๒๐) สงเสรมการทาประมงทคานงถงความสมดลของทรพยากร สตวนา และระบบนเวศ โดยมการประเมนทรพยากรประมง (fisheries stock assessment) เพอใชในการวางแผนการจดการใหสอดคลองกบศกยภาพ สนบสนนการจดตงกลมคนในชมชนทองถนใหมสวนรวมในการจดการทรพยากรประมงในพนท กาหนดเขตเพาะเลยงสตวนาชายฝงใหเปนสดสวน และอนรกษแหลงทอยอาศยและปรบปรงพนธสตวนาใหไดผลผลตสง ทนตอการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ

(๒๑) สนบสนนเกษตรกรรายยอยในการจดการตามแนวเกษตรทฤษฎใหม ควบคไปกบการเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอดภย เพอใหสามารถรกษาความมนคงทางอาหารในระดบครวเรอนและชมชนไดอยางยงยน ลดความเปราะบางตอปจจยเสยงจากภมอากาศและความผนผวนของตลาด

๓. การทองเทยว มงเนนการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวทยงยน เพอรกษาไวซงความสมบรณและขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาตในแหลงทองเทยว รวมถงการลดความเสยงของภาคการทองเทยวตอปจจยทางภมอากาศทอาจเปลยนแปลงไปในอนาคต มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: กก./ทส./มท./ศธ./นร./วท./ทก./วธ./อก./พณ.)

๓.๑ การพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวทยงยน

(๑) เรงพฒนาและรบรองมาตรฐานแหลงทองเทยวเชงนเวศและแหลงทองเทยวทมการจดการอยางยงยน รวมถงผลกดนไปสการรบรองมาตรฐานในระดบภมภาคอาเซยน และเปนทยอมรบในระดบนานาชาต

(๒) จดทาแผนพฒนาพนททองเทยวใหไดมาตรฐาน ทงดานปรมาณนกทองเทยว โครงสรางพนฐาน และการรกษาสภาพทางกายภาพของพนททองเทยว โดยคานงถงศกยภาพการรองรบของพนท (carrying capacity) เชน การกาหนดฤดกาลทองเทยว การควบคมปรมาณนกทองเทยว เปนตนและกาหนดใหมการบรหารจดการของเสยและมลพษทเกดจากกจกรรมการทองเทยวอยางมประสทธภาพ

(๓) สรางแรงจงใจใหผประกอบการในการพฒนาและจดการการทองเทยวใหไดมาตรฐาน เชน การกาหนดใหเปนรายการสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมสาหรบการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม การใหสทธพเศษในการเผยแพรประชาสมพนธไปสระดบนานาชาต การนาแนวทางการจดเกบคาบรการเชงนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) มาปรบใชเพอสนบสนนใหเกดการอนรกษและฟนฟระบบนเวศ เปนตน

(๔) พฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถน และผประกอบธรกจการทองเทยว รวมถงสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาและจดการการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวทยงยน

๗๑

(๕) พฒนางานศกษาวจยและสงเสรมการลงทนเพอพฒนาและสนบสนนการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวทยงยน เชน การพฒนาเทคโนโลยชวภาพในการจดการของเสยจากแหลงทองเทยว การพฒนาเทคโนโลยวสดสาหรบผลตภณฑและบรรจภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอมในภาคการทองเทยว เปนตน

(๖) เรงฟนฟและปรบปรงแหลงทองเทยวทมสภาพเสอมโทรมใหกลบคนสสภาพเดมทสมบรณ

๓.๒ การลดความเสยงตอปจจยทางภมอากาศ

(๗) พฒนาการพยากรณสภาพอากาศ ระบบเตอนภย และจดทาแผนอพยพ (evacuation plan) รวมถงพฒนาโครงสรางพนฐานและการจดการเพอรองรบกรณเกดภยธรรมชาต ณ แหลงทองเทยว

(๘) พฒนาการศกษาวจยการคาดการณผลกระทบจากปจจยภมอากาศตอแหลงสงแวดลอมทางธรรมชาตทเปนแหลงทองเทยวทสาคญของประเทศ รวมถงจดทาแผนทแสดงแหลงสงแวดลอมทางธรรมชาตทมความเสยงและเปราะบางตอการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ เพอประโยชนในการวางแผนการจดการทเหมาะสม

(๙) ประเมนประสทธภาพการใชนาในภาคการทองเทยวและบรการ โดยเฉพาะในพนทลมนาทมความเสยงตอการขาดแคลนนา เพอประโยชนในการกาหนดมาตรการเพมประสทธภาพการใชนาทเหมาะสม โดยกระบวนการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของ

(๑๐) สรางความตระหนกรใหภาคสวนทเกยวของเขาใจถงผลกระทบ ความเสยง และโอกาสในอนาคตจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะในพนทเสยงตอการเปลยนแปลงทางภมอากาศ รวมถงพฒนาองคความรเกยวกบทางเลอกและรปแบบกจกรรมการทองเทยวทหลากหลายทเหมาะสมกบทองถนเพอลดการตองพงพาปจจยทางภมอากาศ เชน การสรางศนยการเรยนรเชงนทรรศการหรอแบบจาลองประสบการณเหมอนจรงทมการควบคมปจจยทางภมอากาศ การสงเสรมการทองเทยวเชงวฒนธรรมประเพณ เปนตน พรอมทงสนบสนนการพฒนาศกยภาพของผประกอบการ ชมชน องคกรภาคธรกจในพนท องคกรปกครองสวนทองถน ในการปรบตวและผนวกเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในแผนการพฒนาพนทและยทธศาสตรจงหวด

(๑๑) ศกษาวเคราะหผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอแหลงทองเทยวของโลก ซงอาจมนยยะสาคญตออปสงคดานการทองเทยวทอาจเปลยนแปลงไป เพอนาไปสการกาหนดแผนการปรบตวของภาคการทองเทยวของประเทศไทย

๗๒

๔. สาธารณสข มงเนนการเฝาระวงโรคและการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศทมผลตอสขภาพและการปองกนการเกดและแพรระบาดของโรค รวมถงการสงเสรมการเขาถงบรการทางสาธารณสขทมคณภาพ มแนวทางและมาตรการ ดงน (หนวยงานทรบผดชอบ: สธ./นร./ศษ/วท/มท.)

๔.๑ การเฝาระวงและปองกนโรคและผลกระทบตอสขภาพจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑) พฒนางานศกษาวจยเกยวกบผลกระทบจากปจจยทางภมอากาศตอวฏจกรชวตของแมลงและเชอโรคตางๆ รวมถงเชอโรคทระบาดจากสตวสคน ประเมนรปแบบการแพรกระจายหรอการระบาดของโรคทเกดจากการเปลยนแปลงในการกระจายตวของแมลงและพาหะนาโรค เชน ยงกบโรคไขเลอดออกและมาเลเรย หอยทากกบโรคพยาธใบไมในเลอด เปนตน เพอระบความเสยงและพนทเสยงดานสาธารณสขจากโรคอบตใหม โรคอบตซา และรปแบบการแพรระบาดของโรคทอาจเปลยนแปลงไป

(๒) พฒนาการประเมนผลกระทบและความรนแรงของผลกระทบตอสขภาพจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ครอบคลมผลกระทบจากการเพมขนของสภาพอากาศรนแรง เชน พาย อทกภย คลนความรอน ภยแลง เปนตน ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมทเปนผลมาจากปจจยทางภมอากาศ เชน การกระจายตวและความรนแรงของมลพษทางอากาศ เชอโรคและสารทปนเปอนมาทางนาและอากาศ โรคเกยวกบระบบทางเดนหายใจและภมแพ โรคหวใจ ภาวะเครยด ผลกระทบตอพฒนาการเดก เปนตน ผลกระทบจากการขาดแคลนหรอไมสามารถเขาถงแหลงอาหาร นาสะอาด ทพกอาศย และปจจยพนฐานในการดารงชวตอนๆ ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการตองอพยพถนฐานอนมสาเหตจากการเพมขนของระดบนาทะเลหรอการเปลยนแปลงทางสงแวดลอมอนๆ เพอใหสามารถกาหนดและจดทาแผนทแสดงพนทเสยงหรอพนทเปราะบางตอการเกดผลกระทบไดอยางถกตองแมนยา

(๓) พฒนาระบบเตอนภย และเครอขายการเฝาระวงโรคและผลกระทบดานสขภาพทมประสทธภาพใหครอบคลมพนทเสยงและประชากรกลมเสยง

(๔) พฒนากลไกการเตรยมความพรอมดานการบรหารจดการและขดความสามารถของหนวยงานและบคลากรดานสาธารณสขในการลดและแกไขปญหาดานสขภาพอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๕) สงเสรมแนวทางการปองกนโรค โดยใหมการประชาสมพนธเผยแพรองคความรเกยวกบผลกระทบดานสขภาพจากปจจยทางภมอากาศ และกาหนดแนวปฏบตทเหมาะสมเพอปองกนการเกดและแพรกระจายของโรค โดยเฉพาะในประชากรกลมเสยง

๔.๒ การสงเสรมการเขาถงบรการทางสาธารณสขทมคณภาพ

(๖) พฒนางานศกษาวจยเกยวกบความตองการบรการทางสาธารณสขพนฐาน รวมถงความสามารถในการรบมอกบสถานการณโรคระบาด ซงอาจเปลยนแปลงไปจากเดม เนองจากปจจยทางภมอากาศเปลยนไป เชน การปรบปรงกฎ/ระเบยบ และมาตรการ/มาตรฐานดานสาธารณสขทเกยวของใหเหมาะสม เปนตน

๗๓

(๗) ปรบปรงระบบประกนสขภาพใหครอบคลมประชากรกลมเสยงทมความออนไหวตอปจจยทางภมอากาศ ทเปลยนแปลงไปและตอโรคอบตใหม โรคอบตซา เชน เดก ผสงอาย เกษตรกรผเลยงสตว แรงงานตางดาว ฯลฯ รวมถงปรบปรงบรการทางสาธารณสขภายใตระบบประกนสขภาพใหมคณภาพและมประสทธภาพ

๕. การจดการทรพยากรธรรมชาต มงเนนการสงวนรกษาและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศใหคงความสมบรณ และการกากบดแลและควบคมใหมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส/ มท./วท./ยธ./เอกชน/NGO)

๕.๑ การสงวนรกษาและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศใหคงความสมบรณ

(๑) ประเมนและคาดการณผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาต เชน การกระจายตวของปา ความอดมสมบรณ ความเปราะบาง และความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตตางๆ การกระจายของสายพนธและรปแบบของความหลากหลายทางชวภาพ โดยเฉพาะสายพนธทหายากหรอใกลสญพนธ เปนตน เพอนาไปสการกาหนดพนทเสยงตอการเสอมโทรมหรอการเปลยนแปลงของระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาต

(๒) เรงฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศทเสอมโทรม โดยเฉพาะในพนทเสยงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และพนททไดรบผลกระทบรนแรง ใหสามารถปรบตวและคนกลบสสมดลตามธรรมชาต

(๓) พฒนาฐานขอมลกลางและระบบตดตามและประเมนตวชวดความสมบรณของระบบนเวศ (biological indicators) ของระบบนเวศตางๆ ใหครอบคลมพนทเสยงและพนททวประเทศ เพอใหสามารถตดตามและประเมนความสมบรณและการเปลยนแปลงของระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาต โดยนามาประยกตใชอยางสอดคลองกบวถชวตของชมชนทองถน และสรางเครอขายการเฝาระวงและตดตามตวชวดโดยใหประชาชนและชมชนมสวนรวม

(๔) เรงฟนฟบารงรกษาพนทตนนา แหลงนาผวดน และแหลงนาบาดาลทเสอมโทรมใหกลบคนสความสมบรณ โดยกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชนและชมชน รวมทงเสรมสรางความเขมแขงและสนบสนนการสรางเครอขายอนรกษตนนาทเชอมโยงกบเครอขายการจดการลมนาหลกและลมนาสาขา

(๕) สนบสนนการปลกปาและเพมพนทปา โดยใหความสาคญกบการอนรกษและบรหารจดการกลมปา การปลกปาเปนแนวเชอมตอระหวางปา (corridor) การปลกปาเปนแนวกนชน (buffer) เพอเพมประสทธผลในการอนรกษความสมบรณของระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ

(๖) สนบสนนบทบาทของชมชนทมวถชวตเชงนเวศในการสงวนรกษาและอนรกษทรพยากรปาไม

๗๔

ระบบนเวศ และความหลากหลายทางชวภาพ รวมถงพฒนากลไกทจะสงเสรมบทบาทอนรกษของชมชนดงกลาวอยางยงยน ทงทเปนกลไกตามหลกการการเกบคาบรการเชงนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) เชน การพฒนาระบบพนธบตรปาไม กลไก REDD+ เปนตน และกลไกอนๆ โดยผานกระบวนการมสวนรวมของชมชนอยางโปรงใส ทงน กลไกดงกลาวจะตองไมเปนการรดรอนสทธของชมชนเชงนเวศในการใชประโยชนจากทรพยากรปาไม ระบบนเวศ และความหลากหลายทางชวภาพ อยางยงยน

(๗) สนบสนนบทบาทความรวมมอจากภาคเอกชนในการสงวนรกษาและอนรกษทรพยากรปาไมผานแนวทางตางๆ เชน การดาเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility: CSR) เปนตน

(๘) สงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสารวจประเมนสถานภาพและตดตาม ตรวจสอบการเปลยนแปลงสภาพพนทปา และสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยในการอนรกษพนททสาคญและมความเปราะบางเชงนเวศ รวมถงการลดผลกระทบจากภยคกคามทมตอความหลากหลายทางชวภาพ

(๙) พฒนาเครอขายเฝาระวงพนทเสยงตอการเกดไฟปาโดยสรางการมสวนรวมและเพมศกยภาพเครอขายประชาชนในการปองกนและควบคมไฟปา โดยเฉพาะชมชนในพนทเสยง รวมถงสนบสนนการปองกนการเกดไฟปา เชน การจดทารองนาบรเวณขอบพนทปาอนรกษ และการจดทาฝายตนนาลาธารใหทวถง เปนตน

(๑๐) คมครองและสงวนรกษาพนทชมนาใหมความยงยน โดยสนบสนนการเสนอใหพนทชมนาทมความสาคญเปนแรมซารไซต รวมทงมการจดทาแผนการจดการอยางมสวนรวมของทกภาคสวน

(๑๑) สนบสนนการจดตงและพฒนาธนาคารพนธกรรม เพอเปนแหลงรวบรวมและอนรกษดแลสายพนธและพนธกรรม รองรบการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพ ควบคกบการดาเนนมาตรการคมครองสทธของชมชนและทองถนในการเขาถงและใชประโยชนจากทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

(๑๒) สนบสนนการอนรกษชนดพนธในถนทอยอาศยตามธรรมชาต (in situ conservation) และนอกถนทอยอาศยตามธรรมชาต (ex situ conservation) พรอมทงสงเสรมใหมการศกษาวจยการนาชนดพนธหายากหรอใกลสญพนธมาขยายพนธ และพฒนากฎระเบยบและมาตรการในการอนรกษและคมครองความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศตางๆ โดยเฉพาะชนดพนธทถกคกคาม โดยคานงถงความสมดลของระบบนเวศเปนสาคญ รวมทงพฒนากฎระเบยบวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ

(๑๓) พฒนางานศกษาวจยเกยวกบทางเลอกทเปนมตรตอระบบนเวศและสงเสรมกระบวนการดแลรกษาความสมดลของระบบนเวศทางทะเลและชายฝง เพอสรางองคความรในการรบมอกบการเปลยนแปลงของกระบวนการทางสมทรศาสตรอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงสงเสรมใหมการตอยอดและขยายผลในทางปฏบต

๗๕

(๑๔) เรงผลกดนการประกาศเขตคมครองทางทะเลและชายฝงในพนททมระบบนเวศทสาคญ พนทปากแมนาทสาคญ รวมทงปรบปรงการบรหารจดการพนทคมครองทางทะเล อทยานแหงชาตทางทะเล โดยการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของ และเรงฟนฟทรพยากรทางทะเลและชายฝง เพอรกษาความสมดลของระบบนเวศ โดยเพมพนทจดสรางปะการงเทยมและฟนฟระบบนเวศหญาทะเล โดยการมสวนรวมของชมชน เพมพนทปาชายเลน แกไข ฟนฟพนทชายฝงทะเลทถกกดเซาะ และฟนฟระบบนเวศใหกลบคนสสมดลธรรมชาต

(๑๕) ปรบปรงกองทนสงแวดลอมใหมการบรหารงานทคลองตว และมชองทางใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน และภาคประชาชน สามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณเพอใชในการฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตในพนท

๕.๒ การกากบดแลและควบคมใหมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน

(๑๖) สงเสรมและพฒนาชมชนโดยรอบพนทปาอนรกษใหเปนชมชนเชงนเวศ (eco-villages) มวถชวตทสามารถอยรวมกบธรรมชาตไดอยางกลมกลน เพมบทบาทของชมชนในการดแลรกษาปา และสนบสนนใหมการจดตงกลไกระดบชมชนเพอการจดการการใชประโยชนจากปาชมชนอยางยงยน โดยใหภาคราชการและภาคการพฒนาทาหนาทเปนผใหความชวยเหลอสนบสนน เชน สรางแรงจงใจใหปลกตนไมในรปแบบของธนาคารตนไม การปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง รวมทงการฟนฟและการปลกปาในรปแบบวนเกษตร เปนตน โดยใหความสาคญกบพนทตนนา และพนทรอยตอตามแนวเขตอนรกษ

(๑๗) เรงรดใหมการแกไขและเพมเตมกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทบงคบใชอยในปจจบนและตรากฎหมายขนใหมใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน เพอนาไปสการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทมประสทธภาพเปนธรรมและยงยน เชน การปรบปรงพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ การปรบปรงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ การปรบปรงพระราชบญญตปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ การเรงผลกดนพระราชบญญตปาชมชน พ.ศ. ... พระราชบญญตทรพยากรนาแหงชาต พ.ศ. ... พระราชบญญตคมครองสทธชมชนและการแบงปนผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ พ.ศ. ... พระราชบญญตสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝง พ.ศ. ... เปนตน

(๑๘) สงเสรมการปลกไมเศรษฐกจทมศกยภาพสงทถกตองตามกฎหมายในพนทของเอกชน โดยใหสามารถนามาใชประโยชน ควบคกบสงเสรมแนวทางการจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management: SFM) และสงเสรมการวจยและพฒนาเพอระบแหลงกาเนดของไม เชน ลายพมพดเอนเอ (DNA fingerprint) เปนตน

(๑๙) พฒนาฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพใหไดมาตรฐานและสามารถเชอมโยงกบฐานขอมลระดบภมภาคและระดบนานาชาต

(๒๐) จดทาแผนบรณาการการจดการพนทชายฝงทะเลทวประเทศทครอบคลมการจดการพนทวกฤต

๗๖

และพนทเรงดวนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝง โดยกระบวนการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของ กาหนดและจาแนกเขตพนททมปญหากดเซาะชายฝงทะเล ตามระดบความรนแรงและความเรงดวนของปญหา หรอมแนวโนมทจะเกดปญหาขนในอนาคต เพอใชเปนแนวทางในการกาหนดมาตรการการปองกนและแกไข หรอฟนฟพนทแตละประเภท และแตละแหงใหเหมาะสมและมประสทธภาพ

(๒๑) สงเสรมการสรางองคความรใหเครอขายประชาชน องคกรชมชน และองคกรปกครองสวนทองถน

บรเวณชายฝงทะเล ในการเสรมสรางฟนฟแนวชายฝงทะเลดวยระบบธรรมชาต เพอปองกนไมใหเกดกจกรรมหรอการกอสรางทกอใหเกดการกดเซาะชายฝง รวมถงกากบดแลการใชประโยชนทดนบรเวณชายฝงใหสอดคลองกบศกยภาพของพนท และควบคมไมใหมการดาเนนกจกรรมการใชประโยชนพนทปาชายเลนทผดกฎหมาย

(๒๒) ปรบปรงและขยายเขตการทาประมงชายฝง พรอมกบสนบสนนบทบาทของชมชนประมงพนบานในการมสวนรวมอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง จากดและยกเลกเครองมอประมงททาลายลาง รวมถงใหมการสรางกลไกการเฝาระวงการทาประมงทผดกฎหมายในเขตการทาประมงพนบาน

(๒๓) กาหนดใหมการประเมนผลกระทบตอขดความสามารถในการรองรบของทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศในกระบวนการวางแผนพฒนาพนท โดยผานกลไกการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environmental Assessment: SEA)

(๒๔) ควบคมการใชประโยชนทรพยากรนาบาดาลอยางเครงครด โดยกากบดแลใหสอดคลองกบขดความสามารถในการรองรบการใชประโยชนอยางยงยน โดยเฉพาะในพนทวกฤตและพนทเสยงตอการทรดตวของแผนดน การรกลาของนาเคม และการกดเซาะชายฝง ๖. การตงถนฐานและความมนคงของมนษย มงเนนการลดความเสยงและความเสยหายจากภยธรรมชาตและการสรางความพรอมและขดความสามารถในการปรบตวของชมชน มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: พม./มท./ทม./ทส./NGO)

๖.๑ การลดความเสยงและความเสยหายจากภยธรรมชาต

(๑) ประเมนและคาดการณผลกระทบตอชมชนทตงถนฐานอยในพนทเสยงตอภยธรรมชาต เชน พนทนาทวม/แลง ซาซากหรอตอเนอง ทางนาหลาก พนทเสยงตอดนถลม ฯลฯ รวมถงประเมนขดความสามารถในการรบมอหรอปรบตวของชมชน และจดทาแผนทแสดงชมชนทเสยงจะไดรบผลกระทบรนแรง

(๒) สรางความตระหนกรใหแกชมชนและภาคสวนทเกยวของเขาใจถงความเสยงและผลกระทบจากภยธรรมชาต และเสรมสรางองคความรเกยวกบทางเลอกตางๆ ในการปรบตว

(๓) สรางเครอขายของชมชนในการเฝาระวงและใหความชวยเหลอในภาวะฉกเฉนอนเนองมาจากภย

๗๗

ธรรมชาต มการกาหนดบทบาทและความรบผดชอบของหนวยงาน/ภาคสวนในเครอขายทชดเจน และสนบสนนใหมการพฒนาศกยภาพของเครอขายดงกลาวอยางตอเนอง

(๔) พฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนในการรองรบภาวะฉกเฉนอนเนองมาจากภยธรรมชาตในทกพนทเสยง รวมถงจดทาแผนรบมอภยธรรมชาตในภาวะฉกเฉนโดยกระบวนการมสวนรวม พรอมทงเผยแพรประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบและสามารถนาไปปฏบตได

(๕) จดตงกลไกการเยยวยาและใหความชวยเหลอในภาวะฉกเฉนอนเนองมาจากภยธรรมชาต โดยอาจปรบปรงกลไกทมอยเดมใหครอบคลมภารกจเพมเตม หรออาจจดตงกลไกใหมเพอใหสามารถดาเนนการชวยเหลอประชาชนในภาวะฉกเฉนไดอยางทนทวงท

(๖) สงเสรมบทบาทภาคเอกชนในการพฒนาระบบประกนภยธรรมชาตในพนทเสยง ระดบประเทศ และระดบอนภมภาคหรอภมภาค

(๗) ศกษาความเหมาะสมในการประกาศและจดทาผงเมองเฉพาะในพนทเสยงเพอผลกดนใหเกดการแกไขปญหาระยะยาว เชน การพฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนอยางเปนระบบ การกาหนดเขตการใชประโยชนทดนใหสอดคลองกบสภาพทางธรรมชาตทเปลยนแปลงไป การปรบเปลยนขอกาหนดการควบคมการกอสรางอาคาร (building code) ใหเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและรปแบบ/ความรนแรงของภยธรรมชาตทเปลยนแปลงไป เปนตน

๖.๒ การสรางความพรอมและขดความสามารถในการปรบตวของชมชน

(๘) ประเมนและคาดการณผลกระทบตอชมชนท ต งถ นฐานอย ใกลหรอ ตอง พงพาแหล งทรพยากรธรรมชาต เชน แหลงนา ทะเล ภเขา เปนตน ทอาจเปลยนแปลงไปเนองจากปจจยทางภมอากาศ รวมทงประเมนศกยภาพและขดความสามารถในการรบมอความเสยงของชมชน โดยพจารณาระบบทางสงคมและระบบการดารงชวตของชมชนในทองถน

(๙) ศกษาวจยเกยวกบทางเลอกในการปรบตวหรอรบมอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ครอบคลมดานสถาปตยกรรมและการพฒนาวสดกอสรางทสอดคลองและคานงถงปจจยทางภมอากาศ การปรบเปลยนกจกรรมทางเศรษฐกจใหสอดคลองกบสภาพอากาศทเปลยนแปลงไป การรกษาสขภาพอนามยและสขาภบาล เปนตน

(๑๐) รวมกบชมชนในทองถนและภาคประชาสงคมในการประเมนประสทธผลของทางเลอกในการปรบตวรปแบบตางๆ เพอรบมอกบความเสยงและโอกาสทเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงประเมนคณคาของระบบการดารงชวตและบรการทางนเวศเพอนาไปสการวเคราะหเชงเศรษฐศาสตรเกยวกบกระบวนการและทางเลอกในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทองถน

(๑๑) ผลกดนใหทองถนจดทาแผนการปรบตวและรบมอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพ

๗๘

ภมอากาศ รวมกบการกาหนดวสยทศนและยทธศาสตรการพฒนาเมอง ชมชน และทองถน โดยใหมแนวทางการพฒนาทสอดคลองและคานงถงปจจยทางภมอากาศ และมมาตรการปรบตวทผสมผสานระหวางภมปญญาทองถนของชมชนและวทยาการสมยใหมทเหมาะสมกบวถชวตและเปนทยอมรบของชมชนซงมความหลากหลายและแตกตางกนในแตละพนท

(๑๒) ศกษาและประเมนกระบวนการเชงนโยบายและเชงสถาบนทสนบสนนหรอลดทอนความสามารถในการปรบตวดวยตนเองของชมชน ซงรวมถงการวเคราะหเกยวกบหนวยงานในภาคราชการในทกระดบ รวมกบการวเคราะหเกยวกบโครงสรางเชงสถาบนของปจจยภายนอกทเกยวของ เชน ตลาด สถาบนทางการเงน เปนตน เพอใหสามารถกาหนดบทบาทของภาครฐและสรางกลไกทเหมาะสมในการสนบสนนและชวยเหลอชมชนและทองถนในการปรบตว

(๑๓) พฒนาดชนรวมเพอวดความเปราะบางตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและขดความสามารถในการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงในระดบชมชน ทองถน จงหวด และประเทศ

๗๙

๒. การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนตา

การลดกาซเรอนกระจกและสงเสรมการเตบโตทปลอยคารบอนตา ประกอบดวยแนวทางและมาตรการใน ๘ สาขา คอ

๑. การผลตไฟฟา มงเนนการลดสดสวนการใชเชอเพลงฟอสซลและเพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนและพฒนาพลงงานหมนเวยนทจะสนบสนนการเตบโตทปลอยคารบอนตา รวมถงการพฒนาโครงสรางพนฐาน เพอนาไปสการลดการปลอยกาซเรอนกระจก มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: พน./อก./ทส./วท./นร./ศธ./กษ.)

๑.๑ การพฒนาอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยน

(๑) จดสรรเงนอดหนนเพอพฒนาพลงงานหมนเวยนทมความชดเจนและตอเนอง เชน การสนบสนนดวย adder และ/หรอ feed-in tariffs การประกนราคาเพอสรางเสถยรภาพดานราคาของวตถดบทางการเกษตรทนามาใชผลตพลงงานหมนเวยน เปนตน ทงน เพอใหเกดความคมคาในการลงทนโดยภาคเอกชนและชมชนในการใชพลงงานหมนเวยนผลตไฟฟา

(๒) บรณาการแผนพฒนาพนทศกยภาพพลงงานหมนเวยนแตละประเภท กบแผนพฒนาพนททางการเกษตร แผนพนทอนรกษ และแผนอนๆ ทเกยวของ เพอนาไปสการกาหนดเขตพนท (zoning) ทเหมาะสม โดยกระบวนการมสวนรวมจากทกระดบ ทงน เพอลดขอขดแยงและกรณพพาทเรองการใชทดนและทรพยากรและสงเสรมใหมการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพและเปนธรรมเพอนาไปสการรกษาความมนคงทางอาหารและความมนคงทางพลงงานไดอยางยงยน

(๓) ศกษาผลกระทบจากปจจยภมอากาศตอการปลกพชพลงงานหลกๆ เชน ออย มนสาปะหลง ปาลมนามน รวมถงทางเลอกในการจดการเพอลดผลกระทบ พรอมทงศกษาทางเลอกเพมเตมในการพฒนาพชพลงงานอนๆ ททนตอการเปลยนแปลงของปจจยภมอากาศ

(๔) พฒนาองคความร เทคโนโลย และเทคนควธทเปนมตรตอสงแวดลอม ในการเพมผลผลตตอไรของพชพลงงาน เพมประสทธภาพการใชทรพยากรทเปนปจจยการผลต และเสรมสรางศกยภาพใหแกเกษตรกรอยางตอเนอง

(๕) สรางศกยภาพและเตรยมความพรอมดานบคลากรเพอรองรบการผลต พฒนา และบรหารจดการเทคโนโลยพลงงานหมนเวยน

๘๐

(๖) ผลกดนนโยบายการผลตพลงงานในภาคชมชนและครวเรอน เชน การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยบนหลงคา (solar roof top) การใชของเสยหรอวสดเหลอใชทางการเกษตร และการพฒนาตอยอดเปน solar community และ biogas community เปนตน รวมถงปรบปรงกฎระเบยบทเกยวของกบโครงสรางพนฐานใหสามารถสนบสนนการซอ-ขายไฟฟาจากชมชนและครวเรอนเขาสระบบสายสงได

๑.๒ การพฒนาโครงสรางพนฐานและสนบสนนการบรหารจดการการผลตไฟฟาทมประสทธภาพและปลอยคารบอนตา

(๗) กาหนดหลกเกณฑการพจารณาทางเลอกของแผนพฒนากาลงการผลตไฟฟาดวยกระบวนการมสวนรวมอยางโปรงใส โดยคานงถงเปาหมายทหลากหลาย ทงความมนคงทางพลงงาน ประสทธภาพการผลตและใชไฟฟา การลดกาซเรอนกระจก ความปลอดภย ความเปนมตรตอสงแวดลอมในมตอนๆ ผลตอเศรษฐกจและสงคมอนๆ เชน การสรางงาน การกระจายรายไดสผประกอบการและเกษตรกรรายยอย เปนตน

(๘) ปรบปรงและเพมประสทธภาพการผลตไฟฟา สรางแรงจงใจใหผประกอบการโรงไฟฟาปรบเปลยนมาใชเทคโนโลยและการจดการทมประสทธภาพสงและเปนมตรตอสงแวดลอม โดยใชมาตรการเวนหรอคนภาษ การกาหนดมาตรฐานดานประสทธภาพของเครองจกรทนามาใชในการผลตไฟฟา

(๙) เรงผลกดนการพฒนาเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (smart grid) เพอเพมประสทธภาพในการสงไฟฟาและรองรบการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยน

(๑๐) ศกษาความเปนไปไดในการพฒนาและการจดการเทคโนโลยการกกเกบคารบอน (Carbon Capture and Storage: CCS) ในภาคการผลตไฟฟา

๒. การคมนาคมขนสง มงเนนการเพมประสทธภาพของการเดนทางและขนสง การพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงทมประสทธภาพสงและปลอยคารบอนตา รวมถงการจดการอปสงคการเดนทาง ตามแนวทางการจดการการคมนาคมขนสงทยงยน (sustainable transport management) มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: คค./พน./ทส./มท./กค./รง./เอกชน)

๒.๑ การเพมประสทธภาพของการเดนทางและขนสง

(๑) สรางแรงจงใจในภาคประชาชนและภาคธรกจใหปรบเปลยนไปใชยานพาหนะทมประสทธภาพการใชพลงงานสงในการเดนทางและขนสงสนคา เขน รถ hybrid รถ eco-car รถดเซลประสทธภาพสง รถยนตและรถจกรยานยนตไฟฟา เปนตน โดยดาเนนมาตรการทางภาษ เชน การลดหรอคนภาษสาหรบผซอ เปนตน

(๒) กาหนดมาตรฐานอตราสนเปลองนามนเชอเพลง (fuel economy standards) ของยานพาหนะ

๘๑

แตละประเภท และกาหนดใหมการตดฉลากแสดงประสทธภาพการใชพลงงานของยานพาหนะ และฉลากแสดงอตราการปลอยกาซเรอนกระจก เพอใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจของผซอ

(๓) สนบสนนการกาหนดราคาพลงงานทสะทอนตนทนทแทจรงและการใชมาตรการทางภาษเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน การใชพลงงานหมนเวยนในภาคคมนาคมขนสง และการปรบเปลยนสรปแบบการคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสง

(๔) เผยแพรความรเกยวกบเทคนคการขบขอยางมประสทธภาพและบารงรกษายานพาหนะแตละประเภทอยางตอเนอง โดยกาหนดใหเปนความรมาตรฐานในการขอใบอนญาตขบข

(๕) ใชระบบ Intelligent Transportation System (ITS) สนบสนนการตดสนใจเดนทางและการจดการจราจรใหมประสทธภาพมากขน

(๖) เรงปรบปรงบรการของรถประจาทางใหมประสทธภาพและปลอดภย โดยการกาหนดชองเดนรถพเศษสาหรบรถประจาทางทเชอมตอกนเปนโครงขาย และผลกดนใหเกดการบงคบใชอยางมประสทธผล

(๗) พฒนาระบบโลจสตกสใหมประสทธภาพเพมขน เชน การสรางระบบเครอขายการกระจายและรวบรวมสนคาทมประสทธภาพ นาเทคโนโลยระบบสารสนเทศมาใชในการวางแผนการขนสง ลดการวงเทยวเปลา เปลยนรปแบบการขนสงไปสรปแบบทประหยดพลงงานและปลอยมลพษตา เชน ทางราง ทางนา เปนตน

(๘) สงเสรมการใชเทคโนโลยประหยดพลงงานและการจดการเพอเพมประสทธภาพการใชพลงงานในธรกจการบน

๒.๒ การพฒนาโครงสรางพนฐานทางการคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสงและปลอยคารบอนตา

(๙) พฒนาศกยภาพแรงงานและโครงสรางสนบสนนดงดดนกลงทนจากตางประเทศเพอผลตยานพาหนะทมประสทธภาพสงในประเทศไทย รวมถงพฒนาบคลากรดานการซอมบารงยานพาหนะประสทธภาพสง

(๑๐) เรงพฒนาโครงขายทอสงกาซธรรมชาตใหครอบคลม โดยใหความสาคญกบมาตรการควบคมความปลอดภย ทงน เพอลดตนทนการขนสงกาซธรรมชาตและลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการตองใชรถบรรทกขนสงกาซ

(๑๑) เรงพฒนาโครงขายของระบบขนสงมวลชนในเมองใหครอบคลมและเชอมตอกน ทงระบบราง ระบบรถประจาทาง และระบบการเดนทางในซอย พรอมทงเรงพฒนาโครงสรางพนฐานทเปนจดเชอมตอของการเดนทาง เพอใหเกดความสะดวกในการรองรบการเดนทางแบบ multi-modal ระหวางรถยนต รถประจาทาง รถไฟฟา เรอ ฯลฯ เชน จดจอดแลวจร (park-and-ride) ทางเดนเชอม บนไดเลอน เปนตน และสงเสรมการบรหารจดการระบบตวรวม

๘๒

(๑๒) ปรบปรงทางเดนเทา รวมถงกาหนดเสนทางสาหรบรถจกรยาน ใหมความปลอดภยและตอเนอง เพมทจอดรถจกรยานในแหลงชมชนตางๆ เพอสงเสรมการเดนทางโดยไมใชยานยนต (Non-motorized Transport: NMT) สาหรบการเดนทางในระยะใกลๆ

(๑๓) กาหนดมาตรการทางผงเมอง เชน การกาหนดเขตพนทการใชทดน (land use zoning) และผลกดนใหมการบงคบใชอยางจรงจง เพอนาไปสการพฒนาเมองทสอดคลองและเออตอการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชน (transit-oriented development)

(๑๔) พฒนาโครงขายระบบขนสงสนคาทางรางและทางนาใหมประสทธภาพ เชน การปรบปรงและดแลรกษาทางนาทมอยในปจจบน การพฒนาทางนาใหม สรางเครอขายทางเดนนา เพอใหสามารถรองรบการขนสงทางนาไดอยางมประสทธภาพและไมสงผลกระทบหรอมมาตรการบรรเทาผลกระทบเชงลบตอสงคมและสงแวดลอม การปรบปรงระบบขอมลสารสนเทศและความปลอดภยทางนา การเรงปรบปรงเสนทางขนสงสนคาทางราง การขยายเสนทางใหครอบคลมพนทเพมเตม รวมถงการพฒนาสถานขนสงสนคาทางรางและทางนา เปนตน

(๑๕) เรงพฒนาโครงขายรถไฟและพฒนาคณภาพของการเดนทางโดยรถไฟ เพอเพมทางเลอกทมประสทธภาพในการเดนทางระหวางจงหวด

๒.๓ การจดการอปสงคการเดนทาง

(๑๖) สรางแรงจงใจในการปรบเปลยนรปแบบการเดนทางใหมประสทธภาพขน (modal shift) เชน การเกบคาธรรมเนยมรถตด (congestion pricing) การเกบคาธรรมเนยมการจอดรถ (parking fees) ในเขตพนทกรงเทพฯ ชนในทมการลงทนดานโครงขายรถไฟฟา/รถไฟใตดนแลว การจดทจอดรถพเศษสาหรบรถ carpool การกากบความปลอดภยและมาตรฐานของบรการรถโรงเรยน เปนตน

(๑๗) ลดความตองการในการเดนทาง เชน เกบคาประกนภยรถยนตและคาธรรมเนยมตามระยะทางทใช สงเสรมการทางานแบบเหลอมเวลา ใชเทคโนโลยการสอสารในการทางานเพอลดความจาเปนในการเดนทาง เชน การประชมทางไกล การทาธรกรรมออนไลน เปนตน

๓. การใชพลงงานภายในอาคาร มงเนนการเพมประสทธภาพการใชพลงงานภายในอาคารและอนรกษพลงงานโดยการลดการใชพลงงานภายในอาคาร มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: พน./มท./อก./ทส./นร./เอกชน)

๘๓

๓.๑ การเพมประสทธภาพการใชพลงงานภายในอาคาร

(๑) กาหนดเกณฑมาตรฐานประสทธภาพการใชพลงงานในอาคาร (building energy code) สาหรบอาคารธรกจทมความเขมขนขนอยางตอเนอง โดยใหสอดคลองกบศกยภาพความพรอมของเทคโนโลยทเกยวของ

(๒) กาหนดใหมการเผยแพรขอมลประสทธภาพการใชพลงงานในอาคารของอาคารทพกอาศย อาคารธรกจขนาดเลก และอาคารธรกจขนาดใหญ เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจของผบรโภค

(๓) พฒนาเทคโนโลยผนงและรปทรงอาคารใหมความเหมาะสมกบภมอากาศเมองรอน โดยนาองคความรและภมปญญาทองถนมาประยกตใชกบเทคโนโลยและการจดการสมยใหม รวมถงสนบสนนการศกษาวจยองคความรเชงสถาปตยกรรมและวศวกรรมดานการประหยดพลงงานในอาคาร วสดศาสตร เพอรองรบและเออตอการกาหนดมาตรฐานทเขมขนขน และเพอพฒนานวตกรรมดานการประหยดพลงงานในอาคารใหกาวหนาสการเปนผนาระดบภมภาค

(๔) กาหนดมาตรฐานประสทธภาพขนตาในการใชพลงงานของอปกรณไฟฟาในอาคาร

(๕) สนบสนนการใชเทคโนโลยและเทคนคการจดการเพอเพมประสทธภาพของอปกรณการทาความเยน การสองสวาง และการผลตนารอนในอาคาร โดยพจารณาการใชพลงงานหมนเวยนเปนพลงงานรวม ครอบคลมทงอาคารทพกอาศย อาคารธรกจขนาดเลก และอาคารธรกจขนาดใหญ

(๖) พฒนาฐานขอมลการประเมนวฏจกรชวตของอปกรณไฟฟาตางๆ ภายในอาคาร เพอนาไปสการกาหนดมาตรฐานของรอยเทาเชงนเวศ (ecological footprint) ในดานตางๆ รวมถง carbon footprint อยางเหมาะสม

(๗) รวมมอกบผประกอบการภาคอตสาหกรรมสรางแรงจงใจใหภาคประชาชนปรบเปลยนอปกรณไฟฟาและอเลคทรอนคสเปนแบบประหยดพลงงาน เชน จดโครงการนาอปกรณเกามาแลกใหม เปนตน เพอกระตนใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และยงชวยใหการจดการขยะอเลคทรอนคสอยางเปนระบบทาไดงายขน

(๘) เพมสดสวนการจดซอจดจางสนคาและบรการสเขยวสาหรบอาคารธรกจ โดยมงเนนการปรบเปลยนอปกรณเปนแบบประหยดพลงงาน

(๙) สงเสรมอาคารสเขยว โดยเนนตงแตขนการออกแบบและการเลอกใชวสดทประหยดพลงงานและเปนมตรกบสงแวดลอม

๓.๒ การลดการใชพลงงานภายในอาคาร

๘๔

(๑๐) ประชาสมพนธและรณรงคเพอปลกจตสานกในการอนรกษพลงงานอยางตอเนอง โดยเผยแพรขอมลทเขาใจงายในหลกสตรและกจกรรมการเรยนการสอนของสถานศกษาในระดบตางๆ และผานทางสอสาธารณะ

(๑๑) กาหนดใหมการรายงานและตรวจสอบระบบการจดการพลงงานสาหรบอาคารและโรงงานควบคม

(๑๒) สนบสนนการจดทาขอตกลงดานการประหยดพลงงานแบบสมครใจ (voluntary agreement) ระหวางภาครฐกบภาคธรกจ/อตสาหกรรม โดยเฉพาะสมาคมธรกจตางๆ และธรกจขนาดใหญ

๔. ภาคอตสาหกรรม มงเนนการเพมประสทธภาพเครองจกรและการจดการเพอประหยดพลงงานและลดของเสย การสนบสนนการผลตและใชพลงงานหมนเวยนในภาคอตสาหกรรม และสงเสรมการลงทนในภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: อก./ทส./นร./วท./ศธ./พน./กค./พณ./มท./เอกชน)

๔.๑ การเพมประสทธภาพกระบวนการผลตและลดของเสย

(๑) สรางแรงจงใจใหผประกอบการในภาคอตสาหกรรมปรบเปลยนมาใชเทคโนโลยทมประสทธภาพสง เชน เครองทาความเยน มอเตอร หมอไอนา เปนตน โดยอาจกาหนดมาตรการคนภาษเพอใหเกดความคมคาในการลงทน

(๒) สงเสรมการจดการทางเทคนคเพอการประหยดพลงงาน เชน การหมฉนวน การใชเครองควบคมความเรวรอบของมอเตอรใหเหมาะสมกบปรมาณงาน การตดตง economizer เปนตน

(๓) เผยแพรองคความรและเรงพฒนาศกยภาพบคลากรรองรบการใชเทคโนโลยทมประสทธภาพสง และการจดการทสนบสนนการประหยดพลงงานและเพมประสทธภาพการทางานของเครองจกร รวมถงสนบสนนการวจยและพฒนาทเกยวของ พรอมกบใหการสนบสนนการฝกอบรมบคลากรแกผประกอบการรายยอยและผประกอบการขนาดกลางเกยวกบการปรบเปลยนกระบวนการผลตใหเปนมตรกบสงแวดลอม

(๔) ผลกดนใหภาคอตสาหกรรม โดยเฉพาะกลมอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง จดทาแผนการลดกาซเรอนกระจก

(๕) สนบสนนการลดหรอเลกใชสารทกอใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ เชน การลดหรอเลกใช CFCs HCFCs HFCs ในอตสาหกรรมเครองปรบอากาศและเครองทาความเยน เปนตน โดยใหใชสารทดแทนทเปนมตรตอสงแวดลอม

(๖) สรางเวทหารอระหวางภาครฐและเอกชน เพอกาหนดกลไกการลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสม

๘๕

โดยมงเนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน การเกบภาษคารบอน การซอขายคารบอน เปนตน

(๗) สนบสนนการเขาถงกลไกระหวางประเทศในการลดกาซเรอนกระจก รวมถงสงเสรมการดาเนนโครงการ CSR ลดกาซเรอนกระจกในภาคเอกชน

(๘) พฒนาระบบการรายงานและฐานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคอตสาหกรรมใหครอบคลมและครบถวนสมบรณขน เชน ผลกดนใหเกดกลไกและระบบการรายงานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกในอตสาหกรรมสาขาทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง เชน อตสาหกรรมปนซเมนต อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมผลตเครองใชเซรามกส อตสาหกรรมกระดาษ อตสาหกรรมสงทอ เปนตน รวมถงจดทาฐานขอมล baseline การปลอยกาซเรอนกระจกรายสาขาอตสาหกรรม

(๙) พฒนาเทคโนโลยการนาของเสย ทงจากพลาสตกหมนเวยน และจากกระบวนการผลตอนๆ กลบมาใชเปนวตถดบใหม

(๑๐) ศกษาความเปนไปไดในการพฒนาและการจดการเทคโนโลย CCS ในกลมอตสาหกรรมทมความพรอม

(๑๑) สนบสนนการพฒนาธรกจทปรกษาดานพลงงาน (Energy Service Company: ESCO) ภายในประเทศ

๔.๒ การสนบสนนการผลตและใชพลงงานหมนเวยนในภาคอตสาหกรรม

(๑๒) สงเสรมใหมการนาความรอนเหลอทงและความรอนจากนากลบมาใชประโยชน (waste heat recovery) เชน ในอตสาหกรรมปนซเมนต อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมผลตเครองใชเซรามกส อตสาหกรรมกระดาษ อตสาหกรรมสงทอ เปนตน

(๑๓) สงเสรมการผลตไฟฟาหรอความรอนจากกาซชวภาพซงเกดจากของเสยในกระบวนการผลตภาคอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมสกดนามนปาลม อตสาหกรรมผลตแปงมนสาปะหลง อตสาหกรรมผลตเอทานอล อตสาหกรรมผลตสรา อตสาหกรรมนาตาล อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมกระดาษ เปนตน

(๑๔) สงเสรมการใชเชอเพลงชวมวลแทนนามนเตาในการผลตไอนา รวมถงสงเสรมการตดตงระบบ co-generation ทสามารถผลตไฟฟาควบคกบไอนาได

(๑๕) สงเสรมการนาพลงงานหมนเวยนอนๆ มาใชในภาคอตสาหกรรม เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม เปนตน

๔.๓ การสงเสรมการลงทนภาคอตสาหกรรมทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม

(๑๖) ยกระดบหวงโซมลคาภาคอตสาหกรรมสการใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอย

๘๖

คารบอนตา เพอรกษาฐานอตสาหกรรมเดม โดยกาหนดมาตรการจงใจดานการเงนและการคลง เชน สทธประโยชนดานการลงทน สทธพเศษดานภาษ และการสนบสนนสนเชอดอกเบยตาจากกองทนหรอสถาบนการเงน เพอสนบสนนใหผประกอบการใชเทคโนโลยทกอมลพษตาหรอปลอดมลพษ (zero waste) เทคโนโลยการผลตทสะอาด (clean technology) และเทคโนโลยทปลอยคารบอนตา เปนตน

(๑๗) สงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมทมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยและปลอยคารบอนตา อตสาหกรรมบรการ และอตสาหกรรมนวตกรรมทมงสรางเปนแหลงรายไดใหม ทมศกยภาพและมลคาทางเศรษฐกจสง เชน อตสาหกรรมพลงงานสะอาด ไบโอพลาสตก ธรกจบรการบาบด/กาจดมลพษประเภทตางๆ บรการสขภาพ ทองเทยวเชงนเวศ หรอการผลตสนคาเชงสรางสรรคทเปนมตรตอสงแวดลอมจากภมปญญาทองถน เปนตน โดยกาหนดมาตรการจงใจทางการเงนและการคลงทเหมาะสม

(๑๘) สงเสรมการลงทนจากตางประเทศทมมาตรการหรอกลไกในการถายทอดเทคโนโลยทปลอยคารบอนตาและทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมถงการเสรมสรางศกยภาพบคลากรภายในประเทศในดานทเกยวของ

(๑๙) สนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมและชมชนทอยรวมกนในลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (eco-industrial town) ทมการใชทรพยากรหมนเวยน การจดการวตถดบและของเสยอยางครบวงจร พรอมทงกาหนดกลไกการสอสารกบทกภาคในพนทเพอสรางความเขาใจกบชมชนใหเกดการยอมรบกอนจะมการจดตงเขตหรอพนทเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

๕. ภาคของเสย มงเนนการจดการของเสยอยางครบวงจร โดยคานงถงการจดการตลอดวงจรชวตของผลตภณฑ และการจดลาดบความสาคญของแนวทางและมาตรการตามหลกการ waste hierarchy โดยมงเนนการลดปรมาณของเสยจากแหลงกาเนด การลดปรมาณของเสยตามแนวทาง 3Rs (reduce, reuse, recycle) ควบคไปกบการเพมประสทธภาพการจดการของเสยและการสนบสนนการเปลยนของเสยใหเปนพลงงาน (waste-to-energy) ดวยเทคโนโลยทไมกอใหเกดสารพษอนตราย มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./มท./กค./อก./พณ./ยธ./นร./วท./ศธ./เอกชน)

๕.๑ การลดปรมาณการเกดของเสย

(๑) ปลกจตสานกของภาคประชาชนในการลดการผลตขยะมลฝอยและการนากลบมาใชใหม รวมถงการคดแยกขยะ เพอสงเสรมการลดและแยกขยะจากตนทาง โดยสอดแทรกในการเรยนการสอนและกจกรรมในสถานศกษาและผานทางสอสาธารณะ

(๒) สรางแรงจงใจใหลดการผลตขยะมลฝอยโดยใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรตางๆ เชน การจดเกบคาธรรมเนยมมลฝอยตามปรมาตร การเรยกเกบและคนคามดจา (deposit-refund system) เปนตน

๘๗

(๓) สงเสรมและสนบสนนการลดปรมาณมลฝอยในแหลงกาเนดเฉพาะ เชน สถานศกษา หนวยงานราชการ อาคารสานกงาน เปนตน

(๔) สงเสรมธรกจรไซเคลหรอการแปรรปใชใหม โดยสนบสนนผประกอบการใหผลตสนคาทมสวนประกอบจากวสดรไซเคลเพมมากขนและพฒนาวธการนาขยะมลฝอยมาแปรรปเพอนากลบมาใชประโยชน

(๕) สงเสรมมาตรการแลกเปลยนของเสยทไมเปนอนตรายในภาคอตสาหกรรมเพอใหมการนากลบมาใชใหม (waste exchange)

(๖) สงเสรมการจดตงธนาคารขยะ ศนยคดแยกขยะ เพอสนบสนนการนากลบมาใชใหม และการคดแยกขยะอนทรยเพอสนบสนนการเปลยนขยะเปนพลงงาน

๕.๒ การเพมประสทธภาพการจดการของเสยและการสนบสนนการเปลยนของเสยใหเปนพลงงาน

(๗) สนบสนนการจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวม เพอใหเออตอการเปลยนของเสยเปนพลงงาน

(๘) เรงพฒนาศกยภาพของบคลากรในองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถดาเนนการจดการของเสย ทงขยะและนาเสย ไดอยางมประสทธภาพมากขน รวมถงพฒนาศกยภาพบคลากรเพอรองรบการใชเทคโนโลยการเปลยนขยะเปนพลงงาน

(๙) ลดสดสวนพนทกาจดมลฝอยแบบเทกอง (open-dumping) โดยปรบเปลยนใหมการจดการทถกหลกสขาภบาล เพอลดการปลดปลอยกาซมเทนสชนบรรยากาศ เรงปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ

(๑๐) ผลกดนใหมการเกบคาธรรมเนยมการจดการของเสยโดยองคกรปกครองสวนทองถน เพอใหมงบประมาณทเพยงพอในการเดนระบบบาบดนาเสยและกาจดขยะ รวมถงสามารถบารงรกษาระบบไดอยางตอเนอง มความยงยนในการดาเนนการ และเปนการสรางแรงจงใจใหลดปรมาณการผลตของเสย

(๑๑) ออกขอบญญตทองถนใหมการคดแยกขยะมลฝอย (ขยะทวไป ขยะอนทรย ขยะรไซเคล ของเสยอนตราย) และหามทงของเสยอนตรายปนกบขยะมลฝอยทวไป

(๑๒) สงเสรมการพฒนาเทคโนโลยในประเทศทในการนาของเสยกลบมาใชใหม และการเปลยนของเสยเปนพลงงาน เชน การพฒนาเครองหมกทาปยขนาดใหญ การพฒนาระบบยอยสลายแบบไรออกซเจนและการใชประโยชนจากกาซชวภาพ เทคโนโลยการผลตไฟฟาจากกาซฝงกลบ เทคโนโลยฝงกลบ เปนตน โดยมงเนนเทคโนโลยทไมกอใหเกดสารพษอนตราย

(๑๓) ออกกฎหมายดานการจดการซากผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (Waste Electrical and Electronic

Equipment – WEEE) ตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility : EPR) / คาธรรมเนยมผลตภณฑ (Product charge)

๘๘

(๑๔) สงเสรมภาคเอกชนลงทนหรอดาเนนงานระบบเกบรวบรวม ขนสง และกาจดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

๖. ภาคการเกษตร มงเนนการจดการดานการเกษตรทปลอยกาซเรอนกระจกตาและกอใหเกดผลประโยชนรวม (co-benefits) ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอนๆ และการเพมรายไดใหแกเกษตรกร รวมถงการสรางศกยภาพความพรอมของเกษตรกรเพอรองรบเทคโนโลยและการจดการดานการลดกาซเรอนกระจก มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: กษ./นร./วท./ศธ./มท./กค.)

๖.๑ การจดการดานการเกษตรทปลอยกาซเรอนกระจกตาและกอใหเกดผลประโยชนรวม

(๑) สนบสนนการปรบปรงและเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร ลดการใชทรพยากรในการผลต เพมประสทธภาพการใชนา

(๒) ลดการเผาในกระบวนการผลตสนคาเกษตร โดยรวมกบผประกอบการทรบซอสนคาเกษตรในการรณรงคอยางจรงจงและใหความรแกเกษตรกรในดาเนนกระบวนการผลตสนคาเกษตรอยางถกวธเพอลดความจาเปนในการเผา รวมถงพฒนาระบบรองรบเพอสนบสนนเกษตรกรในการนาเศษวสดทางการเกษตรไปขายเพอสรางรายไดเพม

(๓) สงเสรมใหเกษตรกรสามารถใชประโยชนจากกาซชวภาพในฟารมปศสตว รวมถงพฒนาเทคนคการจดการเพอลดกาซเรอนกระจกจากภาคปศสตว เชน การจดการดานโภชนาการของสตว เปนตน

(๔) พฒนาเทคนคการจดการดานการเกษตรทชวยลดกาซเรอนกระจกในการผลตขาวอยางมประสทธภาพและมตนทนทเหมาะสม

(๕) สงเสรมใหเกษตรกรทาการเกษตรดวยระบบเกษตรกรรมยงยน สนบสนนแนวทางและมาตรการทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice: GAP) รวมถงการผลตปศสตวและประมงทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมและผลกระทบตอความเปราะบางของระบบนเวศ พรอมกบพฒนาระบบการตรวจรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย เกษตรยงยน และมาตรฐานอน ๆ เชน GAP GMP HACCP และ CoC

(๖) สรางแรงจงใจใหเกษตรกรรายกลางและรายยอยปรบเปลยนวธการผลตใหไดมาตรฐาน GAP หรอมาตรฐานอนๆ โดยใชมาตรการทางการเงนหรอการคลง และมาตรการดานโครงสรางพนฐานสนบสนน เชน สนเชอ ภาษ เทคโนโลย และแหลงนา เปนตน

(๗) พฒนางานวจยและจดทาพนทตนแบบเพอสาธตการพฒนาการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอมแกเกษตรกร เชน การพฒนาเมลดพนธพชเพอนาไปสการเปนศนยกลางการผลตเมลดพนธพช การใชเทคโนโลยทเหมาะสม การเพมผลผลตตอไร การเพมประสทธภาพการใชทดนและนา การเกบเกยวและการจดการ

๘๙

ภายหลงการเกบเกยว การจดการวสดเหลอใชทางการเกษตร การแปรรปผลผลต และการจดการดานการตลาด เปนตน และถายทอดสชมชน รวมทงจดตงเปนเครอขายการเรยนรรวมกนผานตวอยางชมชนหรอเกษตรกรทประสบความสาเรจ

๖.๒ การสรางความพรอมและพฒนาศกยภาพของเกษตรกร

(๘) เผยแพรองคความรและพฒนาศกยภาพเกษตรกรใหมความพรอมในการรองรบเทคโนโลยและการจดการเพอลดกาซเรอนกระจก เชน การจดการนาในนาขาว การเลอกใชปย การจดการธาตอาหารเฉพาะทเพอลดปรมาณการใชปย การปลกพชคลมดน เปนตน

(๙) สงเสรมการศกษาวจยดานการลดกาซเรอนกระจกในภาคการเกษตร เชน ปรบปรงพนธ สตรอาหาร เทคนคการจดการ เปนตน

(๑๐) สงเสรมการศกษาวจยเพอพฒนาขอมลและฐานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคเกษตร โดยมงเนนการพฒนาขอมลและฐานขอมลทสะทอนขอเทจจรงและเหมาะสมกบประเทศไทย โดยเฉพาะฐานขอมล GHG Baseline ของพชเศรษฐกจสาคญทเปนตนทางของภาคอตสาหกรรมตางๆ

(๑๑) สนบสนนเกษตรกรตนนาดานการเขาถงแหลงทนและปจจยการผลต รวมถงการเสรมสรางองคความรและขดความสามารถในการดาเนนการอยางถกตองและมประสทธภาพ

๗. ภาคปาไม มงเนนการอนรกษ การเพมพนทปา และการเรงฟนฟพนทปาเสอมโทรมเพอเปนแหลงกกเกบคารบอน ทงน การดาเนนการทมผลกระทบตอชมชนทอาศยอยในพนทปาควรจดใหมการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสงคม รวมถงมกระบวนการรบฟงความคดเหนทมการสอสารขอมลอยางครบถวนและโปรงใสในระยะเวลาทเพยงพอตอการตดสนใจโดยอสระ มงเนนการมสวนรวมอยางเทาเทยม และมกลไกในการนาผลจากการรบฟงความคดเหนไปประกอบการตดสนใจเชงนโยบาย โดยมแนวทางและมาตรการ ดงน (หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./นร./วท./ศธ./มท./เอกชน)

(๑) สงเสรมการปลกตนไมและเครอขายธนาคารตนไม และการปลกสวนปาเศรษฐกจใหเปนแหลงกกเกบคารบอน ตามแนวทางการจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management: SFM) และสงเสรมการวจยและพฒนาเพอระบแหลงกาเนดของไม เชน ลายพมพดเอนเอ (DNA Fingerprint) เปนตน

(๒) สงเสรมการศกษาวจยและพฒนาระบบพนธบตรปาไม โดยการระดมทนจากภาคประชาชน ภาคเอกชน และองคกรตางๆ ตามหลกการการเกบคาบรการเชงนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) และแนวทาง REDD+ เพอรกษาพนทปาไมไวใหคงสมดลตามธรรมชาตและลดกาซเรอนกระจกจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน โดยมงเนนบทบาทของชมชนเชงนเวศในการอนรกษปาและคมครองสทธของชมชนในการใชประโยชนจากทรพยากรปาไมอยางยงยน

๙๐

(๓) สงเสรมการลดกาซเรอนกระจกในภาคปาไมดวยการสนบสนนการผลตและดารงชวตตามวถวฒนธรรมชมชนทองถนทมความยงยนและเปนไปอยางเหมาะสมตามศกยภาพของพนท รวมถงสนบสนนใหมการเรยนรรวมกนของสงคม เพอพฒนาตอยอดภมปญญาและวถทองถนใหสามารถนาไปขยายผล โดยจดทาเปนขอเสนอเชงนโยบายและแนวทางการลดกาซเรอนกระจกในภาคปาไมไดอยางยงยน

(๔) สนบสนนบทบาทความรวมมอจากภาคเอกชนในการสงวนรกษา อนรกษ และเพมพนทปา ผานโครงการ CSR โดยสรางเครอขายใหเกดการบรณาการ และตอยอดการดาเนนการซงกนและกน

(๕) พฒนาเครอขายเฝาระวงพนทเสยงตอการเกดไฟปาโดยสรางการมสวนรวมและเพมศกยภาพเครอขายประชาชนในการปองกนและควบคมไฟปา โดยเฉพาะชมชนในพนทเสยง รวมถงสนบสนนการปองกนการเกดไฟปา เชน การจดทารองนาบรเวณขอบพนทปาอนรกษ และการจดทาฝายตนนาลาธารใหทวถง เปนตน

(๖) เรงอนรกษและฟนฟพนทชมนาและปาชายเลนเพอเพมแหลงกกเกบกาซเรอนกระจกและเปนแนวปองกนการกดเซาะชายฝง

(๗) พฒนางานศกษาวจยเกยวกบศกยภาพการกกเกบคารบอนในดนของระบบนเวศตางๆ ในประเทศ

๘. การจดการเมอง มงเนนการเพมพนทสเขยวเพอเปนแหลงดดซบมลพษและแหลงกกเกบคารบอน รวมถงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการพฒนาตางๆ ในเมองหลกของประเทศ ตามแนวทางการจดการเมองอยางยงยน (sustainable cities) มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./มท./คค./นร./เอกชน)

๘.๑ การเพมพนทสเขยวในเมอง

(๑) สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนในการเพมพนทสเขยวในเขตเมองและชมชนเพอประโยชนในการเปนแหลงกกเกบคารบอน ใชเปนทสาธารณประโยชนเพอการนนทนาการ และเปนแหลงดดซบมลพษในพนท

(๒) กาหนดแนวทางการจดการพนทสเขยวในเขตเมองและชมชน โดยมงเนนการปลกไมทสามารถดดซบคารบอนไดด สามารถนาไมไปใชประโยชนหลงจากตดฟน และไมเปนชนดพนธตางถนทเปนภยคกคามตอความหลากหลายทางชวภาพหรอตองการการบารงรกษามาก

(๓) สนบสนนใหภาคธรกจเอกชนและองคกรพฒนามสวนรวมในการเพมพนทสเขยวในเมองผานทางกจกรรม CSR โดยสรางเครอขายใหเกดการบรณาการ และตอยอดการดาเนนการซงกนและกน

๘.๒ การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการพฒนาตางๆ ในเมองหลก

๙๑

(๔) วเคราะหปรมาณการปลอยและเกบกกกาซเรอนกระจกของเมองทงจากพนทและจากกจกรรมรายสาขาตางๆ เพอนาไปสการพฒนาระบบตดตามและประเมนการปลอยกาซเรอนกระจกจากพนทเมอง

(๕) สนบสนนใหทองถนและจงหวดจดทาแผนการพฒนาเมองแบบคารบอนตา โดยกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน ตามแนวทางการพฒนาเมองทยงยน (sustainable cities) โดยจดทาผงเมองทมการใชประโยชนทดนอยางผสมผสาน (mixed use) เพอลดความตองการในการเดนทาง การกาหนดเกณฑความหนาแนนของการพฒนาใหเออตอการคมนาคมขนสงดวยระบบสาธารณะ (transit-oriented) การกาหนดเขตการใชประโยชนทดน (zoning) เพอคมครองพนทสเขยว พนททมความสาคญตอระบบนเวศ พนทเกษตรกรรมใกลเมองเพอลดตนทนในการขนสง รวมถงการใชมาตรการทางผงเมองอนๆ ทเหมาะสม

(๖) สงเสรมการออกแบบทคานงถงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (climate-friendly) ในการสรางอาคาร โครงสรางพนฐาน การวางผงและกาหนดเขตการใชประโยชนทดนในเมอง โดยมเปาหมายในการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคตและเปนมตรตอสงแวดลอม

(๗) พฒนาการคมนาคมขนสงในเมองอยางยงยน (sustainable urban transport) เพอเพมประสทธภาพในการเดนทางขนสงและลดการปลอยกาซเรอนกระจก และสงเสรมแนวทางการพฒนาเมองทเออตอการใชระบบขนสงมวลชน

(๘) สนบสนนและเรงพฒนาศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถนในเขตเมองหลกใหมการจดการของเสยอยางครบวงจรและมงเนนการนาเทคโนโลยเปลยนของเสยเปนพลงงานไปใชอยางมประสทธภาพ

(๙) เรงเผยแพรประชาสมพนธเพอปลกจตสานกความรบผดชอบตอสงแวดลอมใหแกประชากรในเมองหลก โดยสงเสรมการมสวนรวมในกจกรรมอนรกษรปแบบตางๆ

๙๒

๓. การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบดวยแนวทางและมาตรการใน ๔ สาขา คอ

๑. การพฒนาขอมล งานศกษาวจย และเทคโนโลย มงเนนการพฒนาขอมลและงานศกษาวจยทเกยวของใหมคณภาพและไดมาตรฐาน และการพฒนาเทคโนโลยรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./นร./วท./ศธ./กษ./พน./คค./อก./ทก./กต.)

๑.๑ การพฒนาขอมลและงานศกษาวจย

(๑) จดทายทธศาสตรและแผนงานวจยและพฒนาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาพรวมของประเทศ รวมถงกรอบความรวมมอระหวางประเทศดานการวจยและพฒนาของประเทศและของภมภาคอาเซยน และฐานขอมลเครอขายนกวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ

(๒) จดตงหรอพฒนาศนยรวมของเครอขายงานวจยและพฒนา เชอมโยงกบหนวยงานกาหนดนโยบายและหนวยงานปฏบตของภาครฐ รวมถงประสานงานระหวางหนวยงานวจยและวชาการตางๆ รวมถงเชอมโยงเครอขายของขอมลดานภมอากาศและขอมลอนๆ ทเกยวของ

(๓) จดทาทะเบยนแหลงนาธรรมชาตและปรบปรงฐานขอมลปรมาณและการไหลของนา ฐานขอมลการใชนา ในระดบลมนาหลกและลมนายอย เพอประโยชนในการบรหารจดการ และควบคม กากบการใชนาในแตละลมนาใหเปนไปตามลาดบความสาคญ

(๔) ศกษาวจยความเชอมโยงระหวางการเปลยนแปลงของผลผลตทางการเกษตร ประมง และปศสตว ทงเชงปรมาณและคณภาพ รวมถงการเปลยนแปลงของชวงเวลาในกระบวนการผลตและเกบเกยว อนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กบระบบการคาการตลาดภายในและภายนอกประเทศ ระบบหวงโซอปทานทเกยวของ รวมทงผลกระทบตออตสาหกรรมตนนาไปสปลายนา เพอนาไปสการกาหนดกลยทธในการจดการและมาตรการรองรบทเปนระบบและบรณาการ

(๕) ศกษาวจยและประเมนวเคราะหการดาเนนมาตรการรองรบผลกระทบและจดการความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในดานการจดการนา เกษตร และพลงงาน โดยคานงถงมตของการรกษาความมนคงทางนา อาหาร และพลงงาน ทมความเชอมโยงกน

(๖) พฒนาการเตรยมความพรอมและการปรบเปลยนระบบการจดการทรพยากรใหสามารถรองรบกบความไมแนนอนของปจจยทางภมอากาศ เชน ศกษาวเคราะหถงความสอดคลองและการตอบสนองตอ

๙๓

ผลกระทบจากความแปรปรวนทางภมอากาศของกระบวนการเชงสถาบนของหนวยงานภาครฐ ความพรอมของระบบสาธารณปโภคและระบบการจดหาสนคาจาเปนพนฐาน เปนตน

(๗) พฒนางานศกษาวจยทจะชวยสนบสนนการผนวกเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในกระบวนการกาหนดนโยบายและแผนรายสาขา ครอบคลมดานปาไม การจดการนา เกษตร การผลตไฟฟา อตสาหกรรม การทองเทยว ฯลฯ

(๘) พฒนาฐานขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศทเปนปจจบนและใหมการประเมนแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกในอนาคต รวมถงการกาหนดกรณ BAU ของการปลอยกาซเรอนกระจกรายสาขา ครอบคลมดานพลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม เกษตร ปาไมและการใชประโยชนทดน การจดการของเสย และในภาพรวม (economy-wide) ของประเทศ เพอเปนขอมลพนฐานในการบรหารจดการ

(๙) สรางระบบในการขนทะเบยนกจกรรม ขอมลปรมาณการลดกาซเรอนกระจก ขอมลการซอขายปรมาณการลดกาซเรอนกระจก ทงทเปนทางการและแบบสมครใจ

(๑๐) พฒนาระบบการรายงานขอมลกาซเรอนกระจกของภาคอตสาหกรรม โดยมงเนนผประกอบการรายใหญในสาขาอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสงกอนในเบองตน แลวจงขยายใหครอบคลมทกสาขา

(๑๑) ศกษาศกยภาพเชงเทคนคและความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ในเชงภาพรวมและรายสาขาทางเศรษฐกจทมการปลอยหรอมแนวโนมในการปลอยกาซเรอนกระจกสง ครอบคลมดานพลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม การจดการของเสย และอาคาร เพอใชเปนขอมลพนฐานในการกาหนดนโยบายและจดลาดบความสาคญในการสงเสรมและสนบสนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

(๑๒) จดทาแผนการศกษาวจยดานพลงงานทดแทนและการเพมประสทธภาพพลงงาน

(๑๓) พฒนางานศกษาวจยเกยวกบการประเมนผลกระทบจากการผลต การขนสง และบรโภคสนคา โดยใชแนวทางการประเมนวฏจกรชวต (life cycle assessment) การคานวณรอยเทาเชงนเวศ (ecological footprint) และการคานวณรอยเทาคารบอน (carbon footprint) ใหครอบคลมสนคาสาคญๆ

(๑๔) สนบสนนการจดทาและวางระบบฐานขอมลของพลงงานและวสดพนฐานในประเทศใหมความครอบคลมและไดมาตรฐานสากล รวมถงสนบสนนการขยายเครอขายดานการประเมนวฏจกรชวตและการประเมนรอยเทาคารบอน

(๑๕) ศกษาวจยเกยวกบทางเลอกตางๆ ของการบรโภคทยงยน เพอกาหนดทางเลอกทเหมาะสมในการลดผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑๖) ศกษาวจยเพอหาแนวทางการลดกาซเรอนกระจกในภาคอตสาหกรรมและภาคธรกจทยงขาดองคความร รวมถงพฒนางานศกษาวจยเพมเตมจากแนวทางทปฏบตไดอยแลว

๙๔

๑.๒ การพฒนาเทคโนโลย

(๑๗) เรงรดการจดทาแผนปฏบตการระดบประเทศในการพฒนาเทคโนโลยรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงแผนพฒนาศกยภาพบคลากรเพอสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยทเกยวของ

(๑๘) เรงพฒนาเทคโนโลยการพยากรณสภาพภมอากาศและการจาลองภมอากาศในอนาคตใหมความถกตองแมนยา รวมถงการคาดการณการเกดปรากฏการณสภาพอากาศรนแรง (extreme weather events) เชน การเกดพายหมนเขตรอน ความแปรปรวนทางภมอากาศทกอใหเกดอทกภยและภยแลงทรนแรง เปนตน และพฒนาระบบเตอนภยธรรมชาตลวงหนาใหมประสทธผล

(๑๙) สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยในการตรวจวดและเฝาระวงระดบนา ความเรวของกระแสนา ทศทางการไหลของนา ฯลฯ รวมถงการเชอมโยงเครอขายการบรหารจดการนา เพอใหสามารถคาดการณและจาลองสถานการณนาลวงหนาไดอยางถกตอง นาไปสการบรหารจดการทบรณาการและมประสทธผล

(๒๐) สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยทใชในการปรบปรงพนธพชใหมความทนทานตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอประโยชนในการรกษาความมนคงทางอาหารและเปนทางเลอกในการปรบตวของเกษตรกร เชน การคดเลอกดวยเครองหมายพนธกรรม (Marker Assisted Selection: MAS) เทคโนโลยชวภาพ เปนตน โดยควบคมการดาเนนการใหสอดคลองกบแนวทางตาม (ราง) พระราชบญญตวาดวยความปลอดภยทางชวภาพของเทคโนโลยชวภาพสมยใหม พ.ศ. ... และกฏระเบยบอนๆ ทเกยวของ

(๒๑) สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยในการตดตามและเฝาระวงการระบาดของโรคและแมลงศตรพช เชอมโยงกบปจจยทางภมอากาศ และระบบการเตอนภยลวงหนาสาหรบภาคเกษตร เพอใหสามารถคาดการณและปองกนความเสยหายลวงหนาไดอยางมประสทธผล

(๒๒) สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยการทาเกษตรกรรมแบบแมนยาสง (precision farming) ผสมผสานกบภมปญญาทองถนและการเสรมสรางศกยภาพของเกษตรกรอยางตอเนอง เพอการจดการทรพยากรในภาคการเกษตรอยางมประสทธภาพและลดความเปราะบางของกจกรรมทางการเกษตรตอปจจยทางภมอากาศ

(๒๓) พฒนาเทคโนโลย นวตกรรม และเทคนควธ การออกแบบโครงสรางพนฐานและระบบการจดการทรพยากรทคานงถงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน การออกแบบและการจดการระบบชลประทาน เขอนหรอฝาย ในบรบทของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เปนตน

(๒๔) เรงพฒนาเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (smart grid) เพอเพมประสทธภาพของกระบวนการผลตและสงไฟฟา รวมถงรองรบการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยน

(๒๕) สงเสรมการพฒนาเพอเพมประสทธภาพพลงงานและลดตนทนของเทคโนโลย โดยเฉพาะอปกรณ/เครองใชทมตลาดขนาดใหญและมฐานอตสาหกรรมการผลตในประเทศ รวมทงกระบวนการผลต วสด และอาคารและบานอยอาศยทประหยดพลงงาน

๙๕

(๒๖) สงเสรมการสาธตเทคโนโลยประสทธภาพพลงงานสงทพสจนทางเทคนคแลวแตยงไมมการใชเชงพาณชยภายในประเทศ รวมทงการสนบสนนกจกรรมเตรยมการตางๆ เพอใหเกดการใชในเชงพาณชยอยางแพรหลาย

(๒๗) สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยการเปลยนของเสยเปนพลงงาน โดยมงเนนเทคโนโลยและระบบการจดการทเปนมตรตอสงแวดลอมและเหมาะสมกบการดาเนนงานโดยองคกรปกครองสวนทองถน

(๒๘) พฒนาองคความรในการเพมประสทธภาพของเทคโนโลยเชอเพลงชวภาพขนท ๑ และพฒนาเทคโนโลยเชอเพลงชวภาพ ขนท ๒ และ ๓ โดยมงเนนใหสามารถผลตและพฒนาเทคโนโลยไดเองภายในประเทศ

(๒๙) พฒนากลไกเพอเชอมโยงความรวมมอระหวางประเทศดานการถายทอดเทคโนโลยและการจดการเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเหมาะสมกบประเทศ

๒. การพฒนากลไกสนบสนนการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มงเนนการพฒนากลไกสนบสนนการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กลไกสรางแรงจงใจในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและพฒนาแบบปลอยคารบอนตา และกลไกในการขบเคลอนภาคการพฒนาทเกยวของ มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./ยธ./กค./กษ./พณ./กต./อก./มท./พณ./นร./เอกชน/NGO)

๒.๑ กลไกสนบสนนการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑) เรงรดการจดทาพระราชบญญตการบรหารจดการทรพยากรนาแหงชาต เพอเพมประสทธภาพการจดการทรพยากรนา โดยเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยและภาคทเกยวของเขามามสวนรวมในทกขนตอน

(๒) จดตงหรอพฒนากลไกทางการเงนสาหรบสนบสนนการปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในดานตางๆ เชน กองทนในการฟนฟและเยยวยาผลกระทบจากภยธรรมชาตและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มงเนนการใหความชวยเหลอแกกลมเกษตรกรรายยอยและผมรายไดนอย เปนตน โดยอาจจดตงกองทนใหมหรอขยายขอบเขตภารกจของกลไกทมอยเดม เชน กองทนสงแวดลอมแหงชาต เปนตน พรอมทงเปดโอกาสใหสามารถเชอมโยงกบกลไกระหวางประเทศได

(๓) พฒนาระบบประกนภยจากสภาพภมอากาศสาหรบผลผลตทางการเกษตร และระบบประกนภยธรรมชาตสาหรบชมชนและประชาชนในพนทเสยง

(๔) เรงรดใหมการแกไขและเพมเตมกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทบงคบใชอยในปจจบนและตรากฎหมายขนใหมใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน เพอนาไปสการบรหาร

๙๖

จดการทรพยากรธรรมชาตทมประสทธภาพเปนธรรมและยงยน

(๕) พฒนากลไกเพอเชอมโยงและใชประโยชนจากความรวมมอระหวางประเทศดานการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๒.๒ กลไกสนบสนนการเตบโตแบบคารบอนตา

(๖) เรงผลกดนใหเกดกลไกเพอสนบสนนการเตบโตทปลอยคารบอนตา ในรปแบบของมาตรการสรางแรงจงใจทเหมาะสม โดยศกษาความคมทนและประสทธภาพในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของมาตรการทางเลอกในรปแบบตางๆ ไดแก ภาษคารบอน มาตรการดานสทธประโยชนตางๆ การจดตงกองทนคารบอน และการพฒนาตลาดคารบอนทไดมาตรฐานและสามารถเชอมโยงกบตลาดคารบอนในตางประเทศ การกาหนดปรมาณควบคมการปลอยกาซเรอนกระจก การกาหนดมาตรฐานเชงเทคโนโลย และระบบการจดสรรสทธการปลอยกาซ เปนตน รวมถงใหความสาคญกบมตความเปนธรรมตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย (Polluters Pay Principle: PPP) และหลกการการมสวนรวมรบผดชอบตามศกยภาพทแตกตางกน (Common But Differentiated Responsibilities and Respective Capabilities: CBDR)

(๗) ผลกดนใหเกดการพฒนามาตรฐานของกลไก มาตรการ และเครองมอการลดกาซเรอนกระจกในประเทศ ใหมประสทธภาพเปนทยอมรบ และสามารถเชอมโยงกบกลไกและมาตรการของตางประเทศได รวมถงศกษาศกยภาพและโอกาสในการผลกดนใหไทยเปนผนาหรอเปนศนยกลางในการเชอมโยงประเทศภายในภมภาคอาเซยนในการพฒนาและยกระดบมาตรฐานดงกลาว

(๘) สนบสนนการลงทนในภาคอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอยคารบอนตา โดยกาหนดสทธประโยชนดานการลงทน สทธพเศษดานภาษ และการสนบสนนสนเชอดอกเบยตาจากกองทนหรอสถาบนการเงน และกาหนดมาตรฐานดานการจดการสงแวดลอม ดานกาซเรอนกระจก การถายทอดเทคโนโลยและการจดการทเปนมตรตอสงแวดลอม ในการสนบสนนการลงทนจากตางประเทศ

(๙) สนบสนนการจดทาแนวทางการลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสมของประเทศ (Nationally Appropriate Mitigation Actions: NAMAs) และจดตงกลไกทเหมาะสมในการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) การดาเนนการลดกาซเรอนกระจกภายในประเทศ โดยใหมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบนานาชาต รวมถงพฒนาฐานขอมลทเกยวของ และพฒนาศกยภาพภายในประเทศในการใหการรบรองมาตรฐานของระบบ MRV

(๑๐) สนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานทเออตอการพฒนาและเตบโตแบบปลอยคารบอนตา เชน โครงขายการคมนาคมขนสงระบบราง โครงสรางพนฐานสนบสนนการเพมประสทธภาพดวยการคมนาคมขนสงแบบหลายรปแบบ โครงสรางพนฐานสนบสนนการเดนทางอยางปลอดภยโดยไมใชยานพาหนะ การพฒนาโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยน การพฒนา smart grid การพฒนาโครงขายโทรคมนาคมทมประสทธภาพ เปนตน

๙๗

(๑๑) เรงปรบปรงกลไกทางกฎหมายทมอย เชน มาตรฐานอาคาร มาตรฐานการใชพลงงานของอปกรณไฟฟา การจดการจราจร การกาหนดเขตผงเมอง เปนตน เพอผลกดนใหเกดการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา

(๑๒) กาหนดใหมการตดฉลากแสดงขอมล carbon footprint ของสนคาสาคญๆ เพอเปนทางเลอกแกผบรโภค และกาหนดใหเปนหลกเกณฑหนงในการพจารณาคณสมบตสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม (green products and services) เพอนาไปใชเปนแนวทางการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม (green procurement)

(๑๓) กาหนดสดสวนขนตาในการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐและภาคเอกชนทมความพรอม เชน บรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เปนตน

(๑๔) ศกษาความเหมาะสมของการกาหนดใหมการประเมนการปลอยกาซเรอนกระจกและการกาหนดมาตรการการลดกาซเรอนกระจกในการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment: EIA) และรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ (Environmental and Health Impact Assessment: EHIA) ในประเภทโครงการทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง

๒.๓ กลไกการขบเคลอนภาคการพฒนาทเกยวของ

(๑๕) จดทาแผนปฏบตการระดบประเทศและแผนปฏบตการระดบทองถนในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๑๖) จดทาเปาหมายระยะกลาง และระยะยาว รวมถงยทธศาสตรและแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ โดยกระบวนการมสวนรวมจากภาคการพฒนาทเกยวของ

(๑๗) จดทาแผนปฏบตการระดบทองถนในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกสาหรบเมองหลก

(๑๘) เรงผลกดนใหหนวยงานท เ กยวของจดทายทธศาสตรการพฒนาการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของหนวยงาน เพอใหเกดแผนงานขบเคลอนการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในแตละภาคสวน โดยสรางเวทหารอรวมกนอยางตอเนองเพอใหเกดการขบเคลอนอยางบรณาการ

(๑๙) กาหนดหมวดงบประมาณ (budget code) หมวดการบรหารจดการปญหาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมไวในเอกสารงบประมาณแผนดนเพอกระตนใหเกดแผนงานโครงการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และเพอประโยชนในการวเคราะหความสอดคลองของการบรหารงบประมาณแผนดนและการจดการปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศ

๙๘

(๒๐) สนบสนนใหกลมอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสงและมศกยภาพความพรอม จดทาแผนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ควบคไปกบการสรางเวทหารอระหวางภาครฐและเอกชน เพอกาหนดกลไกสนบสนนจากภาครฐทเหมาะสม

(๒๑) จดทาคมอการดาเนนโครงการ CSR ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมงเนนโครงการ/กจกรรมทสอดคลองและตอยอดการดาเนนงานของภาครฐ รวมถงสงเสรมการดาเนนโครงการ CSR ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคเอกชน

(๒๒) สนบสนนการพฒนาและการดาเนนงานรวมกนกบเครอขายภาควชาการ ภาคประชาชนและประชาสงคมทงในระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบนานาชาต ในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหเปนไปตามแนวทางการพฒนาทยงยนและสอดคลองกบนโยบายและแผนของประเทศ

๓. การสรางความตระหนกรและเสรมศกยภาพดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มงเนนการพฒนาคน สรางองคความรทเขมแขง และสรางวฒนธรรมของการมจตสานกรบผดชอบตอสงแวดลอม โดยเฉพาะดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมกลมเปาหมายทงสถานศกษา นกวชาการ หนวยงานทกสวนทมภารกจเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สอมวลชน และสาธารณชนในวงกวาง เพอใหเกดความตระหนก ความเขาใจ สามารถประเมนวเคราะหเกยวกบนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบนพนฐานขององคความรทถกตอง รวมถงมองคความรและศกยภาพในการมสวนชวยบรรเทาและแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดอยางมประสทธผลตามบทบาทและภารกจทรบผดชอบ มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ศธ./นร./วท./มท./เอกชน)

๓.๑ กลมสถานศกษาและนกวชาการ

(๑) สนบสนนใหสถาบนการศกษาพฒนาบคลากรและสรางเครอขายนกวชาการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทครอบคลมสาขาสาคญๆ ของประเทศ ใหมการแลกเปลยนเรยนรและตอยอดงานวจยและพฒนา รวมถงสนบสนนใหเกดเครอขายของนกวชาการและภาคสวนอนๆ เพอใหมการนาผลงานวจยและวชาการไปประยกตใชใหเกดประโยชน ทงในเชงนโยบายและในการปฏบต

(๒) จดตงหนวยงานกลาง หรอ centers of excellence ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเชยวชาญในสาขาเฉพาะดาน ทงในสวนกลางและสวนภมภาค และพฒนาการดาเนนงานใหเปนศนยกลางของอาเซยน รวมถงสนบสนนการดาเนนงานทสามารถเชอมโยงกบหนวยงานวชาการอนๆ ในระดบโลก เพอใหเกดงานวจยและการพฒนาบคลากรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมคณภาพและตอเนอง

๙๙

(๓) สงเสรมใหบคลากรและนกวชาการในสาขาทเกยวของ เชน วศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร สถาปตยกรรมศาสตรและผงเมอง เกษตรศาสตร วนศาสตร สาธารณสข บรหารธรกจ สงคมศาสตร รฐศาสตร เปนตน มการบรณาการความรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการพฒนาทยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอมเขากบหลกสตรของแตละสาขาวชา

(๔) ปรบปรงหลกสตรการศกษาใหมการบรณาการเรองสงแวดลอม รวมถงเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในทกระดบชน รวมถงสนบสนนกจกรรมนอกเวลาเรยนของเยาวชนทเชอมโยงกบชมชน สงคม และประเทศ ในการสรางจตสานกสาธารณะและความรบผดชอบตอสงแวดลอม

(๕) สนบสนนการจดตงหลกสตรการศกษาในสาขาวชาชพทเกยวกบการจดการและพฒนาเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม

(๖) สงเสรมใหกลมธรกจและอตสาหกรรมทมการดาเนนโครงการ CSR ดานสงแวดลอมสรางกระบวนการมสวนรวมจากเยาวชนและชมชนในพนท

๓.๒ กลมการสอสารสาธารณะ

(๗) สนบสนนการสรางศกยภาพของสอมวลชนดานสงแวดลอมในการสอสารเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงการสอสารเกยวกบนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงในกรอบความรวมมอระดบโลกและภายในประเทศ สงเสรมจรยธรรมของสอ และสนบสนนการสอสารดานสงแวดลอมอยางสรางสรรค

(๘) ศกษาและประเมนระดบความตระหนกรของสาธารณชนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยแบงกลมประชากรเปาหมายอยางชดเจน เพอนาผลการประเมนกาหนดเปนกลยทธในการสรางความตระหนกรของกลมประชากรเปาหมายไดอยางตรงจด โดยเนนใหเกดความตระหนกและองคความรเกยวกบแนวปฏบตทสามารถทาไดงาย รวมถงความตระหนกรและองคความรในการวเคราะหเกยวกบการกาหนดนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๙) สนบสนนการสอสารประชาสมพนธวถชวตทเปนมตรตอสงแวดลอมในวงกวาง เพอสรางคานยมและวฒนธรรมการดาเนนชวตทมความรบผดชอบตอสงแวดลอม โดยอาจสรางเครอขายกบกลมการสอสารสาธารณะทมหลายกลมเปาหมาย เชน กลมสอบนเทง กลมสอธรกจ เปนตน รวมถงการสรางเครอขายกบกลมบคคลสาธารณะ (public figure) ทสามารถเปนตนแบบดานความรบผดชอบตอสงแวดลอม

(๑๐) เสรมสรางองคความรแกผบรโภคใหเกดการสนบสนนสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม

๑๐๐

๓.๓ กลมบคลากรและองคกรภาครฐ

(๑๑) จดทาคมอและแนวทางการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทองถนในเรองตางๆ โดยละเอยด เพอเพมประสทธภาพและความเขาใจในการปฏบตภารกจตามอานาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน รวมถงการเพมขดความสามารถของบคลากรและองคกรในระดบพนทในการปฏบตภารกจดานสงแวดลอมอยางมประสทธภาพและประสทธผล

(๑๒) จดทาแผนพฒนาบคลากรในสาขาทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอรองรบการกาหนดนโยบายและแผนในภาคสวนตางๆ เชน สาขาเทคโนโลยพลงงานทดแทน สาขาพลงงานและวสดศาสตร สาขาเศรษฐศาสตรสงแวดลอม สาขากฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศ สาขาสงแวดลอมศกษา ฯลฯ พรอมกบบรณาการกบแผนพฒนาบคลากรหลกของประเทศ เชน แผนของกระทรวงศกษาธการ แผนพฒนาขาราชการพลเรอน เปนตน

(๑๓) กาหนดใหมการตดตาม ประเมนผลดานความตระหนกและความรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเปนระบบและตอเนองในทกภาคสวน รวมถงการสรางเวทเรยนรรวมกบภาคเอกชนเพอใหเกดการสอสารเกยวกบนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอกนอยางตอเนอง

(๑๔) พฒนาศกยภาพหนวยงานประสานการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงกลไกระหวางหนวยงาน ไดแก คณะกรรมการ คณะอนกรรมการ และคณะทางานในระดบตางๆ ทเกยวของ รวมถงกลไก CCC (Climate Change Coordinator) โดยสนบสนนทรพยากรดานบคลากรอยางเพยงพอ มการพฒนาศกยภาพบคลากรอยางตอเนอง สรางกลไกและระบบการดาเนนงานทมประสทธภาพ โปรงใส และบรณาการ

๓.๔ กลมธรกจเอกชน

(๑๕) สรางเวทหารอระหวางภาครฐและเอกชนอยางตอเนอง เพอสรางความเขาใจถงศกยภาพความพรอมและอปสรรคปญหา อนจะนาไปสการกาหนดมาตรการทเหมาะสมในการสงเสรมบทบาทภาคเอกชนในการเปนหนสวนกบภาครฐเพอปรบเปลยนไปสการผลตและบรโภคทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม

(๑๖) สรางเครอขายระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และสถาบนการศกษา ในเรองการผลตและบรการทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม เพอเปนแหลงแลกเปลยนเรยนร ถายทอดขอมลผลงานของแตละหนวยงานทเกยวของ รวมถงประสบการณในการดาเนนงาน แนวทางการปฏบตทด รวมถงงานวจยดานเทคโนโลยหรอนวตกรรมทจะสามารถนาไปตอยอดเชงพาณชยได

(๑๗) สนบสนนใหมการทาการตลาดทเปนมตรตอสงแวดลอม (green marketing) โดยผประกอบการสรางชองทางการสอสารเพอใหขอมลแกผบรโภคถงวธการใชสนคาทถกตองและเปนมตรตอสงแวดลอมอยาง

๑๐๑

แทจรง โดยแสดงใหผบรโภคเหนถงผลประโยชนรวมทจะไดรบ เชน ลดรายจายจากการประหยดนา ประหยดพลงงาน เปนตน เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจของผบรโภคในการเลอกซอสนคา และเปนแรงจงใจในการเปลยนพฤตกรรมการบรโภค

(๑๘) รวมกบภาคเอกชนในการพฒนาทกษะแรงงานเพอเออตอการผลตและบรการทปลอยคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม

๔. แนวทางความรวมมอระหวางประเทศทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มงเนนการเสรมสรางความเขมแขงดานการเจรจาและการเสรมสรางความรวมมอดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเวทระหวางประเทศ และการบรณาการความรวมมอดานการคาและสงแวดลอมเพอใหเกดความเปนเอกภาพเชงนโยบายและนาไปสการดาเนนการทสมประโยชน (win-win) มแนวทางและมาตรการ ดงน

(หนวยงานทรบผดชอบ: ทส./กต./กค./วท./นร./ศธ./พณ./อก./ยธ./เอกชน)

๔.๑ การเสรมสรางความเขมแขงดานการเจรจาและความรวมมอในเวทระหวางประเทศ

(๑) จดตงคณะหรอทมเจรจาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและกาหนดบทบาทในการทางานของคณะเจรจาใหชดเจน โดยใหมการหารอระหวางภาคสวนทเกยวของถงองคประกอบและคณสมบตทเหมาะสมของบคลากรในคณะเจรจา กาหนดหวหนาและรองหวหนาคณะเจรจา โดยอาจกาหนดเปนผแทนถาวรทมวาระในการดารงตาแหนง ทงน เพอใหเกดความตอเนองของการดาเนนงาน

(๒) จดทาระบบฐานขอมลเกยวกบประเทศหรอกลมประเทศคเจรจาหลกๆ รวมถงฐานขอมลเกยวกบประเดนเจรจา ทงน เพอใหสามารถตดตามและวเคราะหแนวโนมของการเจรจาในประเดนตางๆ และทาใหสามารถถายทอดองคความรเกยวกบการเจรจาไดอยางตอเนอง

(๓) พฒนากระบวนการกาหนดทาทการเจรจาโดยขยายขอบเขตการวเคราะหประเดนการเจรจาไปสการใหความสาคญกบแรงผลกดนหรอแรงจงใจของประเทศหรอกลมประเทศคเจรจาทมผลตอการกาหนดทาทเจรจาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน ความสนใจทางการคา การลงทน แนวโนมทางการเมองและเศรษฐกจ การกาหนดนโยบายทเกยวของในประเทศ เปนตน ทงน เพอเปนประโยชนในการวเคราะหแนวโนมทางการเจรจาและหาแนวรวมเกยวกบทาทในประเดนตางๆ รวมถงการกาหนดกรอบความรวมมอในระดบทวภาคในประเดนทเกยวของ พรอมทงจดทาภารกจ (mandate) รวมถงแผนปฏบตการ (action plan) ในการเขารวมการเจรจา เพอใหคณะเจรจามแนวทางปฏบตและเปาหมายทสอดคลองและเปนอนหนงอนเดยวกน

(๔) รวมกบหนวยงานวชาการและภาคสวนทเกยวของในการจดเวทเสวนาเกยวกบประเดนการเจรจาเพอสอสารใหเกดการแลกเปลยนเรยนรและเปนการเสรมสรางศกยภาพของคณะเจรจาอยางตอเนอง รวมถงพฒนางานศกษาวจยและจดทาฐานขอมลทจะชวยสนบสนนการเจรจาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๑๐๒

(๕) สนบสนนการจดประชมระหวางประเทศดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทยเพอเปดโอกาสในการเขารวมสงเกตการณการประชมและเปนการเสรมสรางศกยภาพของบคลากรทเกยวของ

(๖) ประเมนวเคราะหศกยภาพความพรอมและความตองการของไทยในการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงรวมทงการลดกาซเรอนกระจก การปรบตวเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนางานวจยและเทคโนโลย และการเสรมสรางศกยภาพดานตางๆ เพอนาไปกาหนดแนวทางความรวมมอระหวางประเทศทเหมาะสม

(๗) ประเมนวเคราะหศกยภาพของไทยในการเปนผ นาของภมภาคในการดาเนนการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะดานการใชประโยชนจากกลไกทางสนบสนนทางการเงน การถายทอดเทคโนโลย การวจยและพฒนา และการเสรมสรางศกยภาพภาคสวนทเกยวของ เพอนาไปกาหนดแนวทางความรวมมอดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในกรอบอาเซยน และผลกดนใหเกดกลไกระหวางประเทศในการสนบสนนการดาเนนงานระดบภมภาค รวมถงประสานทาทการเจรจากบประเทศในกลมอาเซยนและผลกดนใหเกดเอกภาพในการเจรจาในเรองทมความสนใจรวมกน

๔.๒ การบรณาการเรองการคาและสงแวดลอม

(๘) ตดตามมาตรการใหเงนอดหนนภายในประเทศของประเทศหรอกลมประเทศคคาหลก ในกระบวนการผลตสนคาทปลอยคารบอนตา พรอมจดทาเปนฐานขอมลประกอบการเจรจาทางการคาและสงแวดลอม

(๙) ประเมนศกยภาพของประเทศในการเขาไปมสวนแบงทางการตลาดของสนคาและบรการดานสงแวดลอม โดยเฉพาะสนคาและบรการทคานงถงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (climate-friendly goods and services) และแสวงหาโอกาสสรางความรวมมอกบประเทศหรอกลมประเทศคคาในการสงเสรมการคาสนคาและบรการดานสงแวดลอมทประเทศไทยมศกยภาพ รวมถงพจารณาความเปนไปไดในการผลกดนใหประเทศไทยเปนผนาในการสงเสรมการคาสนคาและบรการดานสงแวดลอมของภมภาค เชน กรอบอาเซยน หรอเอเปค เปนตน

(๑๐) ปรบปรงนโยบายการสงเสรมการคาและการลงทนใหเออตอการเปนศนยกลางการลงทนในอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอยคารบอนตาของภมภาคอาเซยน รวมถงสงเสรมการลงทนทเปนมตรตอสงแวดลอมของไทยในตางประเทศ โดยสนบสนนใหผประกอบการลงทนในอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอมทประเทศไทยมศกยภาพ เชน การพฒนาโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย พลงนา พลงงานลม ในประเทศเพอนบาน เปนตน

(๑๑) พฒนาและปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ หรอประกาศทเกยวของกบการคาและการลงทนเพอใหเออตอการสนบสนนการผลต นาเขา และสงออกสนคาและการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอย

๑๐๓

คารบอนตา เชน พระราชบญญตสงเสรมการลงทน พ.ศ. ๒๕๒๐ เรองการสงเสรมประเภทอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม และยทธศาสตรการสงเสรมการลงทน เปนตน โดยกาหนดมาตรฐานดานการปลอยกาซเรอนกระจกและการจดการดานสงแวดลอม รวมถงการถายทอดเทคโนโลยและองคความรทเกยวของเปนเกณฑพจารณาสทธพเศษในการสงเสรมการลงทนในภาคอตสาหกรรม การจดทาขอตกลงทางการคา รวมถงปรบปรงหรอจดทามาตรการการนาเขาสนคาทมผลกระทบและสรางภาระในการจดการสงแวดลอมสง เชน ผลตภณฑจากพลาสตก หรอ ผลตภณฑอเลกโทรนคสคณภาพตา เปนตน โดยคานงถงหลกการปฏบตทไมแตกตาง (non-discrimination principle) ระหวางสนคาภายในและจากตางประเทศ

(๑๒) สรางเวทหารอกบภาคเอกชนเกยวกบการยกระดบมาตรฐานดานสงแวดลอมของสนคาไทย เชน มาตรฐาน carbon footprint เปนตน เพอนาไปสการกาหนดแนวทางการเจรจาในกรอบระหวางประเทศและการจดทาขอตกลงทางการคา เกยวกบกลไกสนบสนนทางการเงน การถายทอดเทคโนโลย และการเสรมสรางศกยภาพ ทเหมาะสมเพอชวยเหลอภาคเอกชนในการยกระดบมาตรฐานดงกลาว และรบมอกบมาตรการกดกนทางการคาจากตางประเทศ

(๑๓) พฒนาขดความสามารถในการแขงขนของภาคอตสาหกรรม โดยสงเสรมใหผประกอบการใชกระบวนการผลตทสะอาด จดทาบญชผลกระทบสงแวดลอมรายสนคาโดยการประเมนวฏจกรชวตของผลตภณฑ (Life Cycle Assessment: LCA) จดทา carbon footprint ของผลตภณฑ หรอตดฉลากสงแวดลอม ออกแบบผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอมและปลอยคารบอนตา (green design) และเพมประสทธภาพการใชทรพยากรในกระบวนการผลต และใหมการจดตงกองทนสนบสนนผประกอบการขนาดกลางและเลกในการยกระดบมาตรฐานคณภาพของสนคาและบรการของไทย

๑๐๔

สวนท ๔ แนวทางการขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนแมบท

แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ เปนแผนระดบชาตทจะใชเปนกรอบแนวทางในภาพรวมของประเทศเพอรองรบและปรบตวตอผลกระทบ รวมถงแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การขบเคลอนใหมการนาแผนแมบทนไปใชดาเนนการอยางเปนระบบและบรณาการเพอกอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการแกไขปญหาไดอยางแทจรงนน นบเปนกระบวนการสาคญอยางยงทจะสงผลตอความสาเรจของแผน ถงแมวาปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนปญหาดานสงแวดลอม แตการดาเนนงานมความเกยวของและเชอมโยงกบหลากหลายภาคสวนในวงกวาง ซงรวมถงภาคพลงงาน คมนาคมขนสง อตสาหกรรม เกษตร สาธารณสข ฯลฯ ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ประกอบกบตองอาศยการดาเนนงานในหลายระดบทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน การขบเคลอนแผนแมบทน จงเปนความทาทายและมความจาเปนตองกาหนดแนวทางการขบเคลอนแผนอยางชดเจน เพอใหไดรบความรวมมอจากภาคการพฒนาตางๆ อยางเหมาะสม ตอเนอง และบรณาการ นอกจากน เนองจากแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนแผนระยะยาว ๓๕ ป จงควรมแนวทางในการตดตามประเมนผลเพอทบทวนและปรบปรงแผนเปนระยะไป เพอใหแผนแมบทนมความเปนปจจบนทสามารถตอบสนองตอสถานการณทเปลยนแปลงไปได ในสวนน จงไดนาเสนอแนวทางในการขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ แสดงในแผนภาพท ๔-๑ โดยมรายละเอยด ดงน

๑๐๕

๔.๑ แนวทางการขบเคลอนแผนแมบทไปสการปฏบต

1.เ ร ง ผ ล ก ด น ใ ห เ ร อ ง “การ เปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ” เปนวาระแหงชาต เพอใหเกดการผนวกประเดนก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ส ภ า พภม อากาศ กบการ กาหนดนโยบายการ พฒนาในท กระ ดบ เ พ อข บ เ คล อ น ไปสวสยทศนของแผนฯ ในการสรางภมค ม กนใหภาคสวน

ตางๆ สามารถรบมอและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะภาคสวนทมศกยภาพตาในการรบมอและปรบตว เชน กลมผมรายไดนอย กลมเกษตรกรและผประกอบการรายยอย เปนตน เพอปองกนหรอชวยลดปญหาความเหลอมลาของความสามารถในการเขาถงทรพยากรซงจะนาไปสการลดความเหลอมลาของรายไดและความเหลอมลาทางสงคมในทสด รวมถงการขบเคลอนไปสทศทางการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา ซงจะมสวนชวยในการสรางมลคาเพมใหกบสนคาและบรการ และการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ สรางโอกาสในการพฒนาทดาเนนควบคไปกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและรกษาคณภาพสงแวดลอม รวมถงปรบปรงประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรของประเทศ ทงน การมงสวสยทศนดงกลาวจะตองมการปรบทศทางการพฒนาประเทศ ซงการผลกดนเรองนใหเปน “วาระแหงชาต” จะมสวนชวยขบเคลอนดวยนโยบายจากภาคสวนหลกๆ ทเกยวของได อยางมนยสาคญ ไดแก

(๑.๑) นโยบายและแผนดานการพฒนาพลงงาน โดยกาหนดใหการพฒนาพลงงานทปลอยกาซเรอนกระจกตาและเปนมตรตอสงแวดลอมเปนเปาหมายหลกเปาหมายหนงของนโยบายการพฒนาพลงงานของประเทศ นอกเหนอจากเปาหมายในการรกษาความมนคงทางพลงงานและลดการพงพาการนาเขาพลงงานจากตางชาต สงเสรมอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยนเปนโอกาสทางธรกจและการลงทนทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมถงเปนโอกาสในการเขาถงแหลงพลงงานของชมชน สนบสนนการใชประโยชนจากกลไกระหวางประเทศ ทงการสนบสนนทางการเงน การถายทอดเทคโนโลย และการเสรมสรางศกยภาพเชงเทคนค

(๑.๒) นโยบายและแผนดานการคมนาคมขนสง โดยมงเนนแนวทางการพฒนาการคมนาคมและขนสงทยงยน (sustainable transport) ซงใหความสาคญกบการพฒนาโครงสรางพนฐานและการจดการท

แผนภาพท ๔-๑ แนวทางการขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนแมบท

๑๐๖

สนบสนนระบบการคมนาคมขนสงทมประสทธภาพสงและปลอยมลพษตา และมงเนนใหประชาชนสวนใหญสามารถเขาถงโครงสรางพนฐานดานคมนาคมทมประสทธภาพ ชวยลดตนทนการคมนาคมขนสงใหแกภาคประชาชนและภาคธรกจสนบสนนการใชประโยชนจากกลไกระหวางประเทศในการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมและขนสง

(๑.๓) นโยบายและแผนในการสงเสรมการลงทนและการพฒนาในภาคอตสาหกรรม โดยมงเนนการสงเสรมการลงทนทปลอยกาซเรอนกระจกตาและเปนมตรตอสงแวดลอม รวมถงการพฒนาอตสาหกรรมสเขยวและเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ลดผลกระทบเชงลบตอคณภาพสงแวดลอม และการรบมอกบผลกระทบตออตสาหกรรมการทองเทยว

(๑.๔) นโยบายและแผนในการพฒนาเมองทยงยน ปลอยคารบอนตา และมภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (sustainable, low-carbon and climate-resilient cities) ผนวกประเดนเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการกาหนดวสยทศนของการพฒนาเมอง เรงสรางความตระหนกร ศกยภาพหนวยงานและบคลากรสวนทองถน รวมถงฐานขอมลและระบบการจดการขอมลอยางมประสทธภาพ

(๑.๕) นโยบายและแผนการจดการนาอยางบรณาการ โดยพจารณาถงการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศทอาจสงผลตอการเปลยนแปลงของปรมาณและคณภาพของนาในลมนา รวมถงนยยะตอการจดการนาอยางยงยนและเปนธรรม และการรองรบภยพบตทางธรรมชาต ทงอทกภยและภยแลง

(๑.๖) นโยบายและแผนดานการเกษตร โดยมงเนนการสรางความพรอมใหแกเกษตรกรในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รกษาความมนคงทางอาหาร โดยเฉพาะสาหรบประชากรและครวเรอนทมรายไดนอย สงเสรมการจดการทดนในภาคการเกษตรอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบศกยภาพ และมความสมดลระหวางการผลตอาหารและพลงงาน สงเสรมการเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม และสรางความพรอมและโอกาสในการปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการผลต เพมมลคาของผลผลต แกเกษตรกรในการปรบเปลยนกระบวนการผลตภาคการเกษตรไปสเกษตรคารบอนตาและเปนมตรตอสงแวดลอม

(๑.๗) นโยบายและแผนดานปาไม มงเนนการอนรกษและการใชประโยชนจากทรพยากรปาไมและความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน รกษาความสมดลของระบบนเวศ

(๑.๘) นโยบายและแผนดานการสาธารณสข มงเนนการเฝาระวงโรคหรอภยคกคามดานสขภาพทเกดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การใหองคความรทถกตองแกกลมเปาหมาย และการพฒนาบรการทางสาธารณสขขนพนฐานใหมคณภาพและครอบคลมความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(๒) พฒนาเครองมอและกลไกทเปนรปธรรม เพอขบเคลอนภาคการพฒนาในทกภาคสวนใหเขามามบทบาท ในการรองรบผลกระทบและสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการสงเสรมการ

๑๐๗

เตบโตแบบปลอยคารบอนตา โดยใหความสาคญกบเครองมอและกลไกทสามารถกอใหเกดการขบเคลอนในวงกวางจากภาคเอกชนและภาคประชาชน ไดแก

(๒.๑) การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร ตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย (Polluters Pay Principle: PPP) เชน ภาษคารบอน การซอขายสทธในการปลอยกาซเรอนกระจก หรอการสรางตลาดคารบอนของประเทศทสามารถเชอมโยงกบตลาดตางประเทศ การจดตงกองทนคารบอน มาตรการสทธประโยชนสาหรบการลงทนทสงเสรมใหเกดการพฒนาแบบปลอยคารบอนตา เปนตน เพอขบเคลอนใหเกดการลดกาซเรอนกระจกในภาคอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง และจากภาคประชาชนผานทางการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ โดยใหมการศกษาถงศกยภาพความพรอมของภาคสวนตางๆ การรกษาความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากร โดยเฉพาะสาหรบผมรายไดนอย ผลกระทบทอาจเกดขนตอตนทนการผลต รวมถงประสทธภาพของการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในรปแบบตางๆ ตอการลดกาซเรอนกระจก

(๒.๒) การประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environment Assessment: SEA) โดยระบใหมการประเมนความเสยงตอการเปลยนแปลงของปจจยทางภมอากาศ และการประเมนแนวโนมการปลอยกาซเรอนกระจกจากการพฒนาโครงการหรอพนทขนาดใหญ

(๒.๓) การพฒนาระบบประกนภยจากปจจยทางภมอากาศ รวมกบภาคเอกชนในการพฒนาและนากลไกการบรหารจดการความเสยงรปแบบตางๆ มาใชในการจดการความเสยงจากภมอากาศอยางเหมาะสม เพอสรางภมคมกนและขดความสามารถในการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยใหความสาคญกบการคมครองกลมประชากรทมขดความสามารถในการปรบตวตา รวมถงเพอประโยชนในการเออใหเกดรปแบบการพฒนาทกอใหเกดความเสยงตา

(๓) สรางความเขาใจในเปาหมายและวตถประสงคของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอใหภาคการพฒนาเกดการยอมรบ ตระหนกถงความสาคญของแผน และพรอมเขารวมในการผลกดนแผน ไปสการปฏบต โดยการนาแนวทางการปฏบตไปบรรจไวในแผนปฏบตการตางๆ ซงมวธการดาเนนการโดยผานกระบวนการและเครองมอตางๆ ดงน

(๓.๑) จดใหมกระบวนการเพอการถายทอดและสรางความเขาใจ ในแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย ไปสสวนราชการในระดบตางๆ ตงแตระดบสวนกลาง ไดแก สวนราชการตางๆ ในสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกระทรวงอนๆ ทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน กระทรวงพลงงาน กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงคมนาคม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงการตางประเทศ และกระทรวงการทองเทยวและกฬา เปนตน ระดบภาค ไดแก สานกงานสงแวดลอมภาค และสวนราชการอนๆ ทเกยวของในระดบภมภาค ระดบจงหวด ไดแก สานกงาน

๑๐๘

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด กลมงานยทธศาสตรการพฒนาจงหวดของสานกงานจงหวด ซงสามารถบรณาการแนวทางการดาเนนงานตามยทธศาสตรของแผนแมบทฯ เขาไวเปนสวนหนงของแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด เพอเปนชองทางใหไดมาซงงบประมาณในการดาเนนงานดานการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สาหรบระดบทองถน ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เพอใหสามารถนาแนวทางการดาเนนงานตามยทธศาสตรของแผนแมบทฯ ไปบรณาการไวในยทธศาสตรของทองถนเชนกน นอกจากน จะตองถายทอดและสรางความเขาใจในแผนแมบทฯ ใหแกสถาบนการศกษาตางๆ ทงในสวนกลางและสวนภมภาคดวยเชนกน สาหรบกระบวนการสรางความเขาใจในเปาหมายและวตถประสงคของ แผนแมบทฯ ไปสสวนราชการตางๆ ในระดบสวนกลาง ดาเนนการโดยใหมการแตงตงคณะทางานระดบกระทรวง ซงประกอบดวย สวนราชการตางๆ ทเกยวของ มหนาทชแจงสาระของแผนฯ สรางความเขาใจ และใหคาแนะนาแกหนวยงานปฏบตในการจดทาแผนปฏบตการในระดบหนวยงาน

(๓.๒) ประชาสมพนธสาระของแผนแมบทฯ ผานสอ ทเหมาะสมอยางเปนระบบ เพอใหสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดอยางมประสทธภาพผานบคคล สอมวลชน ทงในระดบชาตและระดบทองถน เวบไซต และการสรางเครอขายเพอใหขอมลขาวสารกระจายไปยงกลมเปาหมายตางๆ อยางกวางขวางและตอเนอง รวมทงพฒนาบคลากรทเกยวของใหสามารถทาหนาทสอสารและถายทอดสาระสาคญของแผนแมบทฯ ไดอยางมประสทธภาพ ทงน เพอใหกลมเปาหมายเกดความร ความเขาใจในสาระของแผนแมบทฯ อยางแทจรง นาไปสความตระหนก การยอมรบในแผน และนาไปสการปฏบต

(๓.๓) เขารวมกบภาคสวนทเกยวของในการแปลงแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ไปสยทธศาสตรและแผนปฏบตการรายสาขา มระยะการดาเนนงาน ๕ ป และประกอบดวยแผนงานในรายสาขาทมความละเอยดชดเจนยงขน รวมถงจดทาคมอในการแปลงแผนแมบทเพอใหทองถนสามารถนาไปตอยอดในการแปลงแผนแมบทไปสแผนปฏบตการได พรอมทงอาจรวมกบทองถนทมความพรอมในการจดทาแผนปฏบตการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบทองถนเพอเปนกรณศกษา

(๓.๔) จดฝกอบรมและใหความรในการจดทาแผนปฏบตการ การกาหนดตวชวดตลอดจนการเขยนแผนงาน/โครงการ เพอเปนการเตรยมความพรอมใหแกเจาหนาทในระดบทองถนใหสามารถจดทาแผนปฏบตการเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของทองถน ทตอบสนองตอวสยทศนและเปาหมายทกาหนดไวในแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย

(๓.๕) สรางเครอขายกบภาคเอกชนและภาคประชาสงคมในการขบเคลอนแผนแมบท โดยสอสารใหเกดความเขาใจบทบาทภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม รวมถงขอจากดในการดาเนนงานของแตละภาคสวน เพอนาไปสการกาหนดนโยบายและแผนภาครฐทสามารถตอบสนองความตองการของภาคเอกชนและภาคประชาสงคม และเอออานวยหรอสรางโอกาสใหภาคเอกชนและภาคประชาสงคมเขามามสวนรวมในการดาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และสามารถขยายผลตอยอดจากการ

๑๐๙

ดาเนนการของภาครฐไดอยางมประสทธภาพ มงสเปาหมายรวมในการสรางใหเกดภมคมกนจากความเสยงทางภมอากาศและการพฒนาแบบปลอยคารบอนตาอยางยงยน

(๔) ประสานงาน ชแจง และสรางความเขาใจแกหนวยงานทเปนแหลงเงนงบประมาณเพอสนบสนนการดาเนนกจกรรมตางๆ ตามแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย ดงน

(๔.๑) ประสานงาน ชแจง และสรางความเขาใจกบรฐบาล เพอใหมการประกาศใหปญหาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนวาระแหงชาต และใหแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทยเปนแผนทไดรบความสาคญดานงบประมาณในลาดบแรก ทงน เนองจากประเดนปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนประเดนรวมทคาบเกยวกบปญหาหลกอนๆ ของประเทศ (cross-cutting issues)

(๔.๒) ประสานงานและสรางความเขาใจกบสานกงบประมาณ เพอใหเหนความสาคญของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย และใหการสนบสนนงบประมาณสาหรบการดาเนนกจกรรมตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายของแผนแมบทฯ ทกาหนดไว และเพอมสวนรวมในการดาเนนการกาหนดหมวดงบประมาณ (budget code) หมวดการบรหารจดการปญหาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมไวในเอกสารงบประมาณแผนดน

(๔.๓) ประสานหนวยงานทรบผดชอบกองทนสงแวดลอม เพอสรางความเขาใจในการเพมบทบาทของกองทนสงแวดลอมในการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยการสนบสนนเงนทนแกองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรภาคประชาชนในการดาเนนโครงการและกจกรรมตางๆ ทตอบสนองตอวสยทศนและเปาหมายทกาหนดไวในแผนแมบทฯ ตลอดจนมกลไกและชองทางทเออใหผไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสามารถนาเงนจากกองทนสงแวดลอมมาใชในการเยยวยาปญหา ฟนฟพนทภยพบต และชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากภยพบตทเกดจากสภาพอากาศแปรปรวนและรนแรงทอาจเกดขนอยางเรงดวนไดทนท

(๔.๔) ประชาสมพนธ ชแจง และประสานความรวมมอกบหนวยงานในตางประเทศในการสนบสนนงบประมาณ รวมถงบคลากร และองคความร เพอดาเนนโครงการและกจกรรมตางๆ ทตอบสนองตอวสยทศนและเปาหมายทกาหนดไวในแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย

(๕) สรางระบบการกากบ ระบบการตดตามและประเมนผลทมประสทธภาพ

(๕.๑) กาหนดใหตวชวดความสมฤทธผลในการจดการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนตวชวดทใชในการจดสรรงบประมาณใหกบทองถน โดยสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนทมความสามารถในการจดการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดรบงบประมาณในอตราสวนทสงกวาองคกรปกครองสวนทองถนทยงไมมความสมฤทธผลดานการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๑๑๐

(๕.๒) สรางระบบการกากบการดาเนนงานตามแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยกลไกระดบชาต ไดแก คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต ซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน ทาหนาทกากบและตดตามความกาวหนาของเปาหมายและตวชวดของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ ซงอาจจดทารายงานความกาวหนาเผยแพรแกสาธารณชนรายปหรอรายสองป เพอผลกดนใหเกดการขบเคลอนการดาเนนงานในระดบนโยบาย รวมถงสรางเครอขาย(*) การทางานระหวางหนวยงานสวนกลาง จงหวด และองคกรปกครองสวนทองถน โดยใชกลไกผประสานงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change Coordinator: CCC) ซงเปนตวแทนจาก ๑๙ กระทรวงและ ๑๑ หนวยงานอสระภายใตสานกนายกรฐมนตร ในการประสานงานระหวางหนวยงานสวนกลาง จงหวด และองคกรปกครองสวนทองถนเพอรวมคดรวมผลกดนการจดทาแผนงาน/แผนปฏบตการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของพนท/ชมชนทองถน ใหสาเรจเปนรปธรรมอยางบรณาการและสอดคลองกบแผนแมบทฯ โดยจะตองเนนการมสวนรวมของประชาชนเปนสาคญ ภาคเครอขายจะชวยขบเคลอน ตดตาม และตรวจสอบผลการดาเนนงานตามแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย อยางตอเนองดวยเชนกน

(๕.๓) สรางระบบการตดตามประเมนผลการดาเนนงานตามแผนงาน/แผนปฏบตการ โดยจดตงคณะทางานยอย เพอรวบรวมขอมลทจะใชในการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตามแนวทางการปฏบตภายใตแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย และจดทารายงานความกาวหนาผลการดาเนนงานเพอเผยแพรใหสาธารณชนไดรบทราบเปนระยะๆ อยางเหมาะสม

(*) เครอขาย หมายถง กลมคน หรอองคกร ทสมครใจแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกนหรอทากจกรรมรวมกน โดยมการจดรปหรอจดระเบยบโครงสรางทกลมคนหรอองคกรสมาชกยงคงมความเปนอสระตอกน สาหรบกลมเปาหมายในการสรางเครอขายเพอขบเคลอน ตดตาม และตรวจสอบผลการดาเนนงานตามแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดแก ภาครฐ ภาคประชาชน ชมชน ประชาคมทองถน เครอขายอนรกษ ภาคเอกชน นกวชาการ องคกรพฒนาเอกชน สถาบนการศกษา และสอมวลชน โดยในกระบวนการสรางเครอขายใหเกดขน หนวยงานรบผดชอบจะตองมการดาเนนงานเพอใหกลมเปาหมายมความเขาใจรวมกน สรางการตดตอสอสารระหวางกน สงเสรมการแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความร สนบสนนใหเกดความรวมมอดวยความสมครใจ และสานความสมพนธระหวางกลมเปาหมายใหแนนแฟน ดวยการทากจกรรมรวมกนเปนระยะๆ อยางตอเนอง

๔.๒ แนวทางการตดตามประเมนผลและปรบปรงแผนแมบท

การตดตามประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ มวตถประสงคเพอประเมนผลสมฤทธการดาเนนงานของหนวยงานและภาคเครอขายตางๆ ทเกยวของวามการดาเนนงานเกยวกบการบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไปในทศทางเดยวกนกบแนวทางการปฏบตทบรรจไวในแผนแมบทหรอไม และผลการดาเนนงานดงกลาวตอบสนองตอวสยทศน แนวทางการปฏบตทบรรจไวในแผนแมบทหรอไม และผลการดาเนนงานดงกลาวตอบสนองตอวสยทศน เปาหมาย และตวชวดความสาเรจหรอความสมฤทธผลของแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศประเทศไทย มากนอยเพยงใด เนองจากแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓ มกรอบระยะเวลาการดาเนนงานทยาวนาน ดงนน เพอใหแผนแมบทมขอมลดานการเปลยนแปลง

๑๑๑

สภาพภมอากาศทสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไป จงควรมการปรบแผนแมบทฉบบน ทก ๕ ป โดยใหสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทาการประเมนและทบทวนขอมลและสถานการณจากการดาเนนงานตามยทธศาสตรแหงชาตและแผนปฏบตการวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงเปนแผนงานระยะปานกลาง ๕ ป รวมกบขอมลประกอบอนๆ ทงจากภายในประเทศและตางประเทศ เพอนามาปรบปรงแผนแมบทใหมความเหมาะสมและทนตอสถานการณ ทงน ในการปรบปรงแผนแมบทควรใหมการตดตามประเมนผลอยางนอยใน ๔ ประเดน ไดแก (๑) ประเมนการดาเนนงานตามเปาหมายซงแสดงถงการตอบสนองของกระทรวงตางๆ โดยเฉพาะกระทรวงหลก (๒) ประเมนระดบความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน (๓) ประเมนความรความเขาใจของภาคสวนตางๆ ทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และ (๔) ประเมนปญหาและอปสรรคจากการดาเนนงานตามแนวทาง/มาตรการทนาเสนอไวในแผนแมบท รวมถงชองวางและความตองการเพมเตมในสวนทยงขาดสาหรบการจดการปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศ เพอใชเปนขอมลในการปรบปรงแผนฯ ในระยะตอไป นอกจากน ควรสนบสนนใหภาคเอกชนและภาคประชาชนมสวนรวมอยางตอเนองในการแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะในกระบวนการตดตามประเมนผลและปรบปรงแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓

๑๑๒

ภาคผนวก

อกษรยอชอกระทรวง

ตวยอ ชอหนวยงาน

นร. กห. กค. กต. กก. พม. กษ. คค. ทส. ทก. พน. พณ. มท. ยธ. รง. วธ. วท. ศธ. สธ. อก.

สานกนายกรฐมนตร กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพลงงาน กระทรวงพาณชย กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยตธรรม กระทรวงแรงงาน กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม

๑๑๓

บรรณานกรม

กรมโยธาธการและผงเมอง. (๒๕๕๑). ผงประเทศไทย พ.ศ. ๒๖๐๐. กรงเทพฯ: กรมโยธาธการและผงเมอง.

กรมอตนยมวทยา. (๒๕๕๖). รเรว รทน รปองกน ภยธรรมชาต. เอกสารวชาการในการสมมนาวชาการ วนอตนยมวทยาโลก ๒๕๕๖, กรงเทพมหานคร.

กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช. (๒๕๕๒). แผนแมบทดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช. กรงเทพฯ : กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช.

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (๒๕๕๔). แผนพฒนาการเกษตรในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙. กรงเทพฯ : กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (๒๕๕๖). ยทธศาสตรการเปลยนแปลงภมอากาศดานการเกษตร ป พ.ศ. ๒๕๕๖–๒๕๕๙. กรงเทพฯ : กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

กระทรวงพลงงาน. (๒๕๕๔). แผนปฏบตการอนรกษพลงงาน ๒๐ ป พ.ศ. ๒๕๕๔ – ๒๕๗๓. กรงเทพฯ.

กระทรวงพลงงาน. (๒๕๕๕). แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกรอยละ ๒๕ ใน ๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔). กรงเทพฯ.

กระทรวงสาธารณสข. (๒๕๕๕). แผนยทธศาสตรอนามยสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙. กรงเทพ : สานกงานกจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก. ๑๓๗ หนา.

กระทรวงอตสาหกรรม. (๒๕๕๔). แผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมไทย พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๗๔. กรงเทพฯ.

กรงเทพมหานคร. (๒๕๕๕). แผนปฏบตการวาดวยการลดปญหาภาวะโลกรอนของกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ.

กณฑรย บญประกอบ. (๒๕๕๔). การเปลยนแปลงภมอากาศเชงวทยาศาสตร. ใน อศมน ลมสกล, อานาจ ชดไธสง และกณฑรย บญประกอบ (บรรณาธการ),รายงานการสงเคราะหและประมวลสถานภาพองคความรดานการเปลยนแปลงภมอากาศของไทย ครงท ๑ : องคความรดานวทยาศาสตรของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (หนา ๒๕-๓๗). กรงเทกมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

เกรก ปนเหนงเพชร, วนย ศรวต. สมชาย บญประดบ, สกจ รตนศรวงษ, สหสชย คงทน, สมปอง นลพนธ, และคณะ. (๒๕๕๒). รายงานวจยฉบบสมบรณ “โครงการผลกระทบของภาวะโลกรอนตอการผลตขาว

๑๑๔

ออย มนสาปะหลง และขาวโพดของประเทศไทย”. กรงเทพมหานคร: เสนอตอ สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต. (๒๕๕๑). ยทธศาสตรแหงชาตวาดวยการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๕. กรงเทพฯ : สหมตรพรนตงแอนดพบลชชง จากด. ๙๑ หนา.

คณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. (๒๕๔๗). แผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๕๖. กรงเทพฯ: สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. ๑๒๘ หนา.

คาแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร (นางสาวยงลกษณ ชนวตร) แถลงตอรฐสภา. วนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๔.

ธนาคารพฒนาแหงเอเชย. (๒๕๕๒). The Economics of Climate Change in Southeast Asia: A Re-gional Review. Manila: Asian Development Bank.

บณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. (๒๕๕๓).รายงานฉบบสมบรณ การจดทาบญชกาซเรอนกระจกของประเทศไทย.กรงเทพมหานคร. ๑๔๓ หนา

ปทมา สงหรกษ และธชณฐ ภทรสถาพรกล. (๒๕๕๔). ขอมลการตรวจวดในทะเลและมหาสมทร. ใน อศมน ลมสกล, อานาจ ชดไธสง และกณฑรย บญประกอบ (บรรณาธการ), รายงานการสงเคราะหและประมวลสถานภาพองคความรดานการเปลยนแปลงภมอากาศของไทย ครงท ๑: องคความรดานวทยาศาสตรของการเปลยนแปลงภมอากาศ (หนา ๖๐-๘๓). กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙. (๒๕๕๔). ราชกจจานเบกษา เลม 1๒๘ ตอนพเศษ 67 ง.

พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542. (2542). ราชกจจานเบกษา เลม 116 ตอนท ๑๑๔ ก.

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๓๕. (๒๕๓๕). ราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๙ ตอนท ๓๗.

วเชยร เกดสข, สหสไชย คงทน และอรรถชย จนตะเวช. (๒๕๔๗). ผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศตอการผลตขาวในทงกลารองไห. วารสารสมาคมสารวจขอมลระยะไกลและสารสนเทศภมศาสตรแหงประเทศไทย, ปท ๕ ฉบบท ๒.

๑๑๕

ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. (๒๕๕๒). รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาเพอประเมนผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศในอนาคตตอคลสเตอรการทองเทยวของไทย. กรงเทพมหานคร: เสนอตอ กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. (๒๕๕๔). รายงานฉบบสมบรณ การศกษาดานผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศและความแปรปรวนของสภาพภมอากาศในอนาคตและการปรบตวของภาคสวนทสาคญ. กรงเทพฯ.

สนท วงษา, ชยวฒน เอกวฒนพานชย และ เกรยงไกร ตรฤทธวทยา. (๒๕๕๒). ผลกระทบของภาวะโลกรอนตอพฤตกรรมทางชลศาสตรและความเคมของแมนาทาจน. The 4th THAICID National SYMPOSIUM, ๑๙ มถนายน ๒๕๕๒ โรงแรมมราเคลแกรนด. กรงเทพ.

สหสชย คงทน วนย ศรวต และ สกจ รตนศรวงษ. (๒๕๔๗). ผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศโลกตอการผลตขาวโพด ออย และมนสาปะหลง ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย : พนทศกษาจงหวดขอนแกน. เอกสารนาเสนอในการประชม ผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอทรพยากรนาและการเกษตรวนท ๒๙-๓๐ กรกฎาคม ๒๕๔๗ ณ นครเวยงจนทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว. ๑๕ หนา.

สานกงานกองทนสนบสนนการวจย. (๒๕๕๔) : ขอสรปทางเทคนค. ใน อศมน ลมสกล, อานาจ ชดไธสง และกณฑรย บญประกอบ (บรรณาธการ), รายงานการสงเคราะหและประมวลสถานภาพองคความรดานการเปลยนแปลงภมอากาศของไทย ครงท ๑: องคความรดานวทยาศาสตรของการเปลยนแปลงภมอากาศ (หนา ๑-๒๔). กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สานกงานกองทนสนบสนนการวจย. (๒๕๕๖), รบมอโลกรอนกอน ๔º: สงทประเทศไทยทาได. กรงเทพมหานคร ๑๖๐ หนา

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (๒๕๕๐). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐.กรงเทพฯ : สานกนายกรฐมนตร.

สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต. (๒๕๕๕). นโยบายและแผนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (ฉบบท ๑) พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต.

สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต. (๒๕๕๖). รายงานการประเมนความตองการเทคโนโลยในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทย. กรงเทพฯ.

๑๑๖

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (๒๕๕๒). รายงานการศกษาเบองตน เศรษฐกจสรางสรรค. กรงเทพมหานคร. ๑๑๒ หนา

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (๒๕๕๓). แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศของโลก การผนผวนของราคาพลงงานและวกฤตอาหารของโลก. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (๒๕๕๔). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทสบเอด พ.ศ .๒๕๕๕-๒๕๕๙. กรงเทพฯ : สหมตรพรนตงแอนดพบลชชง จากด. ๑๓๗ หนา.

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (๒๕๕๕). นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙). กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. ๗๒ หนา.

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (๒๕๕๖). ยทธศาสตรการวจยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๑). กรงเทพฯ.

สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร. (๒๕๕๕). แผนแมบทการพฒนาระบบขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ. กรงเทพฯ.

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (๒๕๕๕). แผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙. กรงเทพฯ.

สานกนโยบายและแผนพลงงาน. (๒๕๕๓). แผนพฒนากาลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๓ – ๒๕๗๓. กรงเทพฯ. อศมน ลมสกล และแสงจนทร ลมจรกาล. (๒๕๕๔). ขอมลการตรวจวดทผวพนและในบรรยากาศ. ใน อศมน

ลมสกล, อานาจ ชดไธสง และกณฑรย บญประกอบ (บรรณาธการ), รายงานการสงเคราะหและประมวลสถานภาพองคความรดานการเปลยนแปลงภมอากาศของไทย ครงท ๑: องคความรดานวทยาศาสตรของการเปลยนแปลงภมอากาศ (หนา ๓๙-๖๒). กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

อานนท สนทวงศ ณ อยธยา. (๒๕๕๔). ความเสยงความเปราะบาง และการปรบตวของระบบและภาคสวนทางธรรมชาตและมตของความมนคงของมนษยตอการเปลยนแปลงภมอากาศ. ใน อานนท สนทวงศ ณ อยธยา และอานาจ ชดไธสง (บรรณาธการ), รายงานการสงเคราะหและประมวลสถานภาพองคความร

๑๑๗

ดานการเปลยนแปลงภมอากาศของไทย ครงท ๑: องคความรดานผลกระทบ ความลอแหลมและการปรบตว (หนา ๑๕-๑๘). กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

Bindoff, N.L., Willebrand, J., Artale, V., Cazenave, A., Gregory, J.M., et al. (2007). Chapter 5-Observations: Observations: Oceanic Climate Change and Sea Level. In S. Solomon, D. Qin, M. Manning, Z. Chen, M. Marquis, KB Averyt, et al. Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (ed., pp. 385-428). Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.

Buddhaboon, C., Kongton, S. and Jintrawet, A. (2005). Climate scenario verification and impact on rain-fed rice production. The study of future climate changes impact on water resource and rain-fed agriculture production. In Proceedings of the APN CAPaBLE CB-01 Synthesis Workshop, Vientiane, Lao PDR, 29 - 30 July 2004. SEA START RC Technical Report No. 13.

Cazenave, A. and Llovel, W. (2010). Contemporary sea level rise. Annual Review of Marine Science, 2: pp.145-173.

Chinvanno S, S. Souvannalath, B. Lersupavithnapa, V. Kerdsuk, and TTH Nguyen. (2008). Strategies for managing climate risks in the Lower Mekong River Basin: a placebased approach. In: Leary N, Adejuwon J, Barros V, Burton I, Kulkarni J, Lasco R (eds.) Climate change and adaptation. Earthscan, London, pp. 228–246.

Chinvanno S, Laung-Aram V, Sangmanee C, Thanakitmetavut J. (2009). Future Climate Projection for Thailand and Mainland Southeast Asia Using PRECIS and ECHAM4 Climate Models. Southeast Asia START Regional Center TechnicalReport 18.

Chaowiwat, W. and Likitdecharote, K. (2009). Effect of climate change on potential evapotranspiration case study: lower Chaopraya basin. In proceeding of the 1 NPRU Academic Conference: pp.75-83.

Eastham, J., Mpelasoka, F., Mainuddin, M., Ticehurst, C., Dyce, P.,Hodgson, G., Ali, R. & Kirby, M. (2008). Mekong River Basin Water Resources Assessment: Impacts of Climate Change. CSIRO, Water for a Healthy Country National Research Flagship report.

๑๑๘

Hoogenboom, G., Wilkens, P.W., Thornton, P.K., Jones, J.W., Hunt, L.A., Imamura, D.T., (1999). Decision support system for agrotechnology transfer v3.5. In: Hoogenboom, G., Wilkens, P.W., Tsuji, G.Y. (Eds.), DSSAT version 3, vol. 4(ISBN 1-886684-04-9). University of Hawaii, Honolulu, HI, pp. 1-36.

IPCC. (2001). Climate change 2001: The scientific basis. contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), edited by J. T.Houghton, Y. Ding, D. J. Griggs, M. Noguer, P. J. van der Linden, X. Dai, K. Maskell, and C. A.Johnson. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

IPCC, (2007). Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (eds. S. Solomon, D. Qin, M.Manning, Z. Chen, M. Marquis, K.B. Averyt, M. Tignor, and H.L. Miller) Cambridge University Press, Cambridge, UK and USA, 996 pp.

Jintrawet, A. and Prammanee, P. (2005). Simulating the Impact of Climate Change Scenarios on Sugarcane Production Systems in Thailand. TSSCT, Bangkok, Thailand.

Jonathan, A.P., Willem, J.M., Martens, D.A., Focks and Theo, H. J. (1998). Dengue fever epidemic potential as projected by general circulation model of global climate change. Environmental Health Perspectives, 106 (3): 147-153.

JRC/PBL. (2012) EDGAR version 4.2 FT2010. Joint Research Centre of the European Commission/PBL NetherlandsEnvironmental Assessment Agency. Retrieved November 5, 2012, from http://edgar.jrc.ec.europa.eu/index.php

Matthews, R.B., Kropff M.J., Horie T. and Bachelet D. (1997). Simulating the impact of climate change on rice production in Asia and evaluating options for adaptation. Agricultural Systems 54: pp. 399-425.

NOAA National Climatic Data Center. State of the Climate (2013). Global Analysis for May 2013, published online June 2013, Retrieved on August 12, 2013 from http://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/2013/5.

Noimunwai, W. (2008). Estimation of potential evaptranspiration under climate change using data mining: a case study of Thailand. Thesis of master degree of Science

๑๑๙

(Appropriate Technology for resources and environmental development), Faculty of Environment and resource studies, Mahidol University.

Olivier, J.G.J., Janssens-Maenhout, G. and Peters, J.A.H.W. (2012). Trends in global CO2 emissions; 2012 report. PBL Netherlands Environmental Assessment Agency, Institute for Environment and Sustainability (IES) of the EuropeanThe Emissions Gap Report 2012 – References Commission’s Joint Research Centre (JRC)—Report No.500114022. The Hague/Bilthoven, Netherlands: PBLNetherlands Environmental Assessment Agency. Retrieved on November 5, 2012 from http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/ publicaties/PBL_2012_Trends_in_ global_CO2_emissions_500114022.pdf

Parkpoom, S. and Harrison, G.P. (2008). Analyzing the impact of climate change on future electricity demand in Thailand. IEEE Transactions on Power Systems, 23(3): 1441-1448.

Parry M.L. O.F. Canziani, J.P. Palutikof, P.J. van der Linden, and C.E. Hanson, (eds.) (2007). Climate change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 976 p.

Rojrungtavee, C. (2009). Assessment of water supply and demand under future climate change conditions in the Maeklong river basin, Thailand. Thesis of master degree of engineering in water engineering and management, Asian Institute of Technology.

Southeast Asia START Regional Center and WWF. (2008). Climate change impacts in Krabi province,Thailand. Available from: http://assets.panda.org/downloads/thailand_full_final_report.pdf.

Southeast Asia START Regional Center. (2006). Final technical report AIACC AS07: Southeast Asia Regional vulnerability to changing water resource and extreme hydrological events due to climate change. Southeast Asia START Regional Center Technical Report No.15, Bangkok, Thailand.

Stern, N. 2006, The Economics of Climate Change: The Stern Review – Executive Summary ,Cabinet Office – HM Treasury, Retrieved on April 5, 2007 from www.hm-treasury. gov.uk/media/8AC/F7 /Executive_Summary.pdf.

๑๒๐

Trisurat, Y., Alkemade, R. and Arets, E. 2009. Projecting forest tree distributions and adaptation to climate change in northern Thailand. Journal of Ecology and Natural Environment 1(3), pp.55-63.

UNEP (2012) Pledge Pipeline, UNEP. Retrieved on November 6, 2012 from http://www.unep.org/ climatechange/ pledgepipeline/.

Vongvisessomjai, S. 2006. Will sea-level really fall in the Gulf of Thailand? Songklanakain J. Sci. Technol., 28(2), pp. 227-248.