สรปผลการด าเนนงาน กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย

สรปผลการด าเนนงานกรมการพฒนาชมชน ตามประเดนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2560 - 2564

หนา ขอมลพนฐานกรมการพฒนาชมชน

1. ประวตความเปนมาของกรมการพฒนาชมชน 2. ภารกจ อ านาจหนาทตามกฎหมาย และภารกจทไดรบมอบหมาย 3. โครงสรางการบรหารงานของกรมการพฒนาชมชน 4. ขอมลอตราก าลงขาราชการ พนกงานราชการ และลกจางประจ า 5. ประเดนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน

1 2 3 4 5

สรปผลการด าเนนงานกรมการพฒนาชมชน ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางสรรคชมชนใหพงตนเองได

1. โครงการสมมาชพชมชน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. โครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงมนคง มงคง ยงยน 3. การแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ 4. กองทนแมของแผนดน 5. การบรหารจดเกบและใชประโยชนขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) 6. การบรหารจดเกบและใชประโยชนขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช. 2ค) 7. โครงการบรณาการชเปาลดความเหลอมล าดวยเทคโนโลย

6 7 9 10 11 14 16

ประเดนยทธศาสตรท 2 สงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหขยายตว 1. โครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) 2. โครงการตอยอดเนองานในปจจบนและก าหนดเปนแผนงานในอนาคต 3. การพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ

19 45 48

ประเดนยทธศาสตรท 3 เสรมสรางทนชมชนใหมประสทธภาพและธรรมาภบาล 1. กลมออมทรพยเพอการผลต 2. โครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) 3. กองทนพฒนาบทบาทสตร

53 56 61

ประเดนยทธศาสตรท 4 เสรมสรางองคกรใหมขดสมรรถนะสง 1. การปรบปรงโครงสรางภารกจและอตราก าลงกรมการพฒนาชมชน 2. รางวลเลศรฐ สาขาการบรหารราชการแบบมสวนรวม ประจ าป พ.ศ. 2562 3. การขบเคลอนการจดตงสถาบนแหงความเปนเลศ 4. การตรวจราชการของส านกตรวจราชการ

67 68 75 76

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 1

ขอมลพนฐานกรมการพฒนาชมชน

1. ประวตความเปนมาของกรมการพฒนาชมชน

กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย กอตงเมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2505 โดยแยกออกจากสวนพฒนาทองถน กรมมหาดไทย ตาม พ.ร.บ.ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม ฉบบทสบ พ.ศ. 2505นบตงแตนนไดมการเปลยนแปลงกระบวนการท างานใหสอดคลองกบกระแสการพฒนาและสภาพการณของสงคมในแตละยคสมยตามความเหมาะสมของสภาพพนท จ าแนกไดเปน 6 ระยะ คอ

ระยะแรก : กอรางสรางองคการ 10 ปแรก (พ.ศ. 2505-2514) ไดเปดเขตพฒนา 115 อ าเภอ 1,086 ต าบล 10,816 หมบาน เนนการหารปแบบวธการพฒนาชนบท แนวทางปฏบตทเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของชนบท โดยเนนใหการศกษาและฝกอบรมในการครองชพ การพฒนาของชมชน กระตนประชาชนรวมกนแกปญหาตนเองและหมบานเพอความมนคงของชาต น าปญหาความตองการของชาวบานมาสภาครฐ

ระยะท 2 : สรางพลงชมชน 10 ปทสอง (พ.ศ. 2515-2524) เปดเขตพฒนาทกอ าเภอทวประเทศ ระยะนเนนการท างานตามแนวความคดการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมใหประชาชนรจกการชวยเหลอตนเองและชมชนยงขน ใหความส าคญตอการสรางผน าและการรวมกลมใหมกลมกจกรรมตาง ๆ เพอเปนฐานพลงการพฒนา รเรมกลมออมทรพยเพอการผลต ธนาคารขาวตามแนวพระราชด าร จดใหมกจกรรมวนพฒนา โดยถอวนท 5 ธนวาคมของทกป รเรมใหมวนกตญญ ตรงกบวนท 13 เมษายน

ระยะท 3 : สระบบบรหารการพฒนาชนบทแหงชาต 10 ปทสาม (พ.ศ. 2525-2534) มรปแบบ วธการทชดเจนตงแตระดบชาต จงหวด อ าเภอ ต าบล และหมบาน เนนการรจกชวยตวเอง และมสวนรวมในการแกไขปญหารปกลมผน ากจกรรม ใชกระบวนการพฒนาชมชนในการด าเนนงาน พฒนาองคกรประชาชนใหสามารถวางแผน และด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ การพฒนาเดกกอนวยเรยน เยาวชนนอกระบบโรงเรยน สภาพแวดลอมของชมชน ทเออตอการพฒนาคณภาพชวต ใหความส าคญตอปจจยทมความจ าเปนพนฐาน สงเสรมรายได และพฒนาเงนทน เพมความสามารถการท างานเปนกลม

ระยะท 4 : เสรมสรางความเขมแขงของชมชน 10 ปทส (พ.ศ. 2535-2544) มการยดการมสวนรวมของประชาชนใหประชาชนรจกคด ตดสนใจ และปฏบตอนเปนประชาธปไตยในระดบหมบาน ในการแกไขปญหาชมชน พฒนาองคกร อาสาสมคร เพอสนบสนนใหประชาชนพงตนเองได จดระบบขอมลเพอการพฒนาชนบท จดท าแผนพฒนาต าบล 5 ป และแผนพฒนาต าบลประจ าป จดกจกรรมทเกยวของกบสตร เดก เยาวชน อาชพ เปนตน

ระยะท 5 : ยคใหมของระบบราชการ 10 ปทหา (พ.ศ. 2545-2554) มการสงเสรมและพฒนาศกยภาพผน าชมชน องคกร และเครอขายองคกรชมชน เพอแกปญหาชมชนและพฒนาเศรษฐกจฐานราก พฒนาระบบขอมลสารสนเทศเพอสนบสนนการบรหารจดการชมชน ออกแบบระบบการวดประเมนผลเพอเปน "องคกรราชการทมสมรรถนะสง"ของระบบการบรหารราชการยคใหม ขบเคลอนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ กองทนหมบานและชมชนเมอง พฒนาระบบมาตรฐานงานชมชน สนบสนนการจดท าแผนชมชน โครงการแกปญหาความยากจนแบบถงลกถงคน การพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 2

ระยะท 6 : สรางชนบทใหเปนสขพรอมรบการเปลยนแปลงกาวสสากล

ปจจบนกรมการพฒนาชมชนมอาย 57 ป (พ.ศ. 2562) เปนชวงของการด าเนนงานสรางชนบท ใหเปนสขพรอมรบการเปลยนแปลงกาวสสากล ด าเนนภารกจเพอตอบสนองแผนยทธศาสตรชาต 20 ป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564 ) และนโยบายไทยแลนด 4.0 กรมการพฒนาชมชนไดมงหมายในการสงเสรมการบรหารชมชนใหเกดความสขโดยพฒนาดชนชวดความสขมวลรวมชมชนพฒนาเชอมโยงไปสดชนชมชนเขมแขง โดยมงการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจใหชมชนมอาชพ มรายได และประชาชนมความสขภายใตการประกาศเปนวาระกรมการพฒนาชมชน ประกอบดวย การสรางสมมาชพครวเรอน การพฒนาหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) และการสงเสรมเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ ใหเศรษฐกจครวเรอนมความมนคง ประชาชนใชชวตอยในชมชนอยางมความสข

2. ภารกจ อ านาจหนาทตามกฎหมาย และภารกจทไดรบมอบหมาย

1.2.1 ภารกจ กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 ใหมภารกจเกยวกบการสงเสรมกระบวนการเรยนร และการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคงและมเสถยรภาพโดยสนบสนนใหมการจดท าและใชประโยชนจากขอมลสารสนเทศ ศกษา วเคราะห วจย จดท ายทธศาสตรชมชน ตลอดจนการฝกอบรมและพฒนาบคลากรทเกยวของในการพฒนาชมชน เพอใหเปนชมชนเขมแขงอยางยงยน 1.2.2 อ านาจหนาทตามกฎหมาย กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 ใหกรมการพฒนาชมชนมอ านาจหนาท ดงน

1) ก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ และแนวทางในการพฒนาชมชนระดบชาต เพอใหหนวยงานของรฐ เอกชน และผมสวนเกยวของดานการพฒนาชมชน ไดใชเปนกรอบแนวทาง ในการด าเนนงานเพอเสรมสรางความสามารถและความเขมแขงของชมชน

2) จดท าและพฒนาระบบมาตรฐานการพฒนาชมชน เพอใชเปนเครองมอส าหรบประเมน ความกาวหนาและมาตรฐานการพฒนาของชมชน

3) พฒนาระบบและกลไกในการสงเสรมกระบวนการเรยนร การจดการความร การอาชพการออม และการบรหารจดการเงนทนของชมชน เพอเสรมสรางขดความสามารถของประชาชน ชมชน ผน าชมชน องคการชมชน และเครอขายองคการชมชน

4) สนบสนนและพฒนาระบบขอมลสารสนเทศชมชน สงเสรมการใชประโยชนและการ ใหบรการขอมลสารสนเทศชมชน เพอใชในการวางแผนบรหารการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ

5) ศกษา วเคราะห วจย พฒนา และสรางองคความรเพอใชในงานพฒนาชมชน และการจดท ายทธศาสตรชมชน

6) ฝกอบรมและพฒนาขาราชการ เจาหนาททเกยวของ ผน าชมชน องคการชมชน และ เครอขายองคการชมชนใหมความร ทกษะ ทศนคต และสมรรถนะในการท างาน รวมทงใหความ รวมมอทางวชาการดานการพฒนาชมชนแกหนวยงานทงในประเทศและตางประเทศ

7) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรมหรอตามทกระทรวง หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 3

3. โครงสรางการบรหารงานของกรมการพฒนาชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 4

4. ขอมลอตราก าลงขาราชการ พนกงานราชการ และลกจางประจ า สงกดกรมการพฒนาชมชน

*ขอมล ณ วนท 27 พฤษภาคม 2562

ท ต ำแหนง กรอบอตรำก ำลง ก ำลงคน ต ำแหนงวำง หมำยเหต1 อธบดกรมการพฒนาชมชน 1 1 2 รองอธบดกรมการพฒนาชมชน 3 3 3 ผตรวจราชการกรมการพฒนาชมชน 12 12 4 ผอ านวยการส านก/สถาบน/ศนยฯ/กอง

- ระดบตน 3 3 - ระดบสง 6 5 1

5 นกวชาการพฒนาชมชนเชยวชาญ 3 3 6 พฒนาการจงหวด

- ระดบตน 16 16 - ระดบสง 60 40 20

7 พฒนาการอ าเภอ - ระดบช านาญการพเศษ 556 505 51 - ระดบช านาญการ 322 283 39

8 ประเภทวชาการ ระดบช านาญการพเศษ - ผอ านวยการกลมพฒนาระบบบรหาร 1 1 - ผอ านวยการกลมตรวจสอบภายใน 1 1 - ผอ านวยการกองประชาสมพนธ 1 1 - ผอ านวยการศนยศกษาและพฒนาชมชน 11 10 1 - ผอ านวยการกลม/หวหนากลมงาน (สวนกลาง) 46 43 3 - หวหนากลมงาน (สวนภมภาค) 228 200 28

9 หวหนาฝายอ านวยการ - สวนกลาง 9 6 3 - สวนภมภาค 76 59 17

10 ประเภทวชาการ ต าแหนงนกวชาการผชวยฯ - สวนกลาง 116 95 21 - สวนภมภาค - สงกด สพจ. 404 310 94

11 ประเภทวชาการ ระดบปฏบตการ/ช านาญการ - สวนกลาง 241 236 5 - สวนภมภาค - สงกด สพจ. 458 444 14 - สวนภมภาค - สงกด สพอ. พฒนากร (สายวชาการ) 3,483 3,406 77 สวนภมภาค - พฒนากร (สายเจาพนกงานพฒนาชมชน) 324 204 120

12 ประเภททวไป ระดบปฏบตงาน/ช านาญงาน - สวนกลาง 138 121 17 - สวนภมภาค - สงกดส านกงานพฒนาชมชนจงหวด 330 307 23

รวม 6,849 6,315 534 พนกงานราชการ

- สวนกลาง 36 36 - สวนภมภาค 48 47 1

รวม 84 83 1 ลกจางประจ า

- สวนกลาง 60 53 - สวนภมภาค 64 63

รวม 124 116 - รวมทงสน 7,057 6,514 535

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 5

แผนยทธศาสตรกรมการพฒนชมชน วสยทศน “เศรษฐกจฐานรากมนคงและชมชนพงตนเองได ภายในป 2564” พนธกจ 1. พฒนาระบบกลไกการมสวนรวมและการเรยนรการพงตนเอง 2. พฒนาการบรหารจดการชมชนใหพงตนเองได 3. สรางระบบกลไกและกจกรรมทางเศรษฐกจฐานรากใหมนคงตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4. พฒนาองคกรใหมขดสมรรถนะสง และบคลากรมอดมการณในงานพฒนาชมชนและเชยวชาญการท างานเชงบรณาการ ประเดน ยทธศาสตรท 1 สรางสรรคชมชนใหพงตนเองได ยทธศาสตรท 2 สงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหขยายตว ยทธศาสตรท 3 เสรมสรางทนชมชนใหมประสทธภาพและมธรรมาภบาล ยทธศาสตรท 4 เสรมสรางองคกรใหมขดสมรรถนะสง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 6

กรมการพฒนาชมชน มภารกจรบผดชอบขบเคลอนยทธศาสตรแหงความสขของประชาชน ในประเดน “เศรษฐกจฐานรากมนคง ชมชนพงตนเองได” โดยมเปาหมายส าคญ คอ สรางความสขมวลรวมของชมชน มกจกรรมขบเคลอนทส าคญ ดงน มเปาหมายส าคญ คอ สรางอาชพ สรางรายไดในระดบครวเรอน ขบเคลอนโดยใชวธการให ชาวบานสอนชาวบาน ในสงทเขาอยากท า ดวยการพฒนาทกษะการถายทอดองคความรใหกบปราชญชมชนดานอาชพหมบานละ 1 คน เพอใหกลบไปสรางทมวทยากรสมมาชพชมชนระดบหมบาน เพมเตมอกหมบานละ 4 คน รวม ๕ คน และจดฝกอบรมอาชพใหกบครวเรอนปาหมายทตองการฝกอาชพในหมบาน ๆ ละ 20 คน โดยใชพนทในบานปราชญชมชนหรอศนยเรยนรและขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแหลงเรยนร เพอมงหวงใหครวเรอนทเขารบการฝกอาชพมความรและปฏบตอาชพไดจรง จนพฒนาเปนอาชพทสามารถสรางรายไดใหกบครวเรอนโดยการใหค าแนะน าชวยเหลออยางตอเนอง พรอมทงสนบสนนให เกดการรวมกลมอาชพการเขาถงแหลงเงนทน และชองการตลาดมผลการด าเนนงานโดยสรป ดงน

1.1 หมบานสมมาชพชมชน จ านวน 41,217 หมบาน (ป 2560 จ านวน 23,589 หมบาน ป 2561 จ านวน 3,628 หมบาน ป 2562 จ านวน 14,000 หมบาน)

1.2 ปราชญชมชนดานอาชพ ทผานการฝกอบรมเปนทมวทยากรสมมาชพชมชน หมบานละ ๕ คน รวม 206,085 คน (ป 2560 จ านวน 117,945 คน ป 2561 จ านวน 18,140 คน ป 2562 จ านวน 70,0000 คน)

1.3 ครวเรอนสมมาชพ ทผานการฝกอาชพโดยทมวทยากรสมมาชพชมชน จ านวน 1,275,420 ครวเรอน (ป 2560 จ านวน 471,780 ครวเรอน ป 2561 จ านวน 523,640 ครวเรอน ป 2562 จ านวน 280,000 ครวเรอน)

1.4 จดตงและพฒนากลมอาชพ จ านวน 2,722 กลม (ป 2560 จ านวน 2,360 กลม ป 2561 จ านวน 362 กลม) โดยในป 2561 มครวเรอนสมมาชพ ทผานการฝกอาชพสามารถน าความรไปประกอบอาชพไดอยางตอเนอง แบงไดเปน 4 ประเภท ดงน

ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางสรรคชมชนใหพงตนเองได

โครงการสรางสมมาชพชมชน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 7

1) อาชพแปรรป คดเปนรอยละ 51.76 2) อาชพเกษตร คดเปนรอยละ 45.63 3) อาชพการทองเทยว คดเปนรอยละ 0.02 4) อาชพอน ๆ คดเปนรอยละ 2.59 ไดแก โฮมสเตย นวดแผนโบราณ จดดอกไม ผกผางานพธ ชางเสรมสวย ชางเชอม ชางไม 1.5 รายไดโดยรวมของครวเรอนสมมาชพ มครวเรอนน าความรจากการอบรมไปประกอบอาชพ คดเปนรอยละ 96.66 และมรายไดเพมขนไมนอยกวารอยละ 3 คดเปนรอยละ 92.38 โดยมรายไดจากการประกอบอาชพ รวมทงสน 6,191,204,217 บาท เฉลยครวเรอนละ 12,231 บาท

กาวตอไปของการด าเนนงานในป 2563-2565 ก าหนดเปาหมายด า เนนการสราง สมมาชพชมชน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพ ยง เพมเตมจ านวน 33,438 หมบาน เพอใหครบทกหมบาน จ านวนรวมทงสน 74,655 หมบาน นอกจากน กรมการพฒนาชมชนยงไดรวมมอกบภาคภายใตขอตกลงระหวาง กรมการพฒนาชมชนกบหนวยงานรเรมธรกจเพอสงคมแหงประเทศไทย (Thailand Social Business Initiative : TSBI) ประกอบดวยองคกรภายใตหนวยงาน 3 องคกร ไดแก 1) Yunus Center AIT 2) สถาบนไทยพฒน และ 3) บรษท อมเมจ พลส คอมมวนเคชน จ ากด ในการสรางตนแบบและน ารองกลมอาชพในพนทชมชน/ต าบล พฒนาสการเปนผประกอบการชมชน (Community Entrepreneur : CE) จ านวน 9 จงหวด 11 กลม และขยายผลครอบคลม 76 จงหวด 88 กลม รวมทงสน 99 กลม ด าเนนการตามโมเดลการสรางกลมอาชพ/สมมาชพสการเปนผประกอบการชมชน เพอใหกลมประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ และพฒนาไปสกจการแบบธรกจเพอสงคม (Social Business : SB) หรอวสาหกจเพอสงคม (Social Enterprise : SE)

กรมการพฒนาชมชน ไดด าเนนการพฒนาหมบานใหเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ตงแตป 2552 - 2560 จ านวน 9,715 หมบาน โดยมรปแบบและวธการขบเคลอนการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบทผานมา ประกอบดวย 1) การสรางและพฒนาแกนน าหมบาน 2) คดเลอกและฝกอบรมครอบครวพฒนา 3) จดเวทประชาคมเพอปรบแผนชมชน 4) สงเสรมการบรหารจดการชมชน 5) ใหจดเวทถอดบทเรยนการพฒนาและขยายผลไปสหมบานอน ดวยการพฒนาตามเกณฑการประเมนและจดระดบการพฒนา 4 ดาน 23 ตวชวด ของกระทรวงมหาดไทย

ในป 2562 กรมฯ วางยทธศาสตรสรางชมชนแหงความสข (Community Happiness) เพอมงมนท าใหประชาชนมความสข สสงคม มนคง มงคง ยงยน โดยการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยง จ านวน

8,780 หมบาน และไดมงเนนการวดผลการพฒนาทเปนรปธรรม สอดคลองตามวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน” จงไดก าหนดตวชวดเพอวดผลส าเรจของการพฒนา 13 ตวชวด ดงน

โครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงมนคง มงคง ยงยน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 8

และทส าคญไดยกระดบการพฒนาสการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงเฉลมพระเกยรตเนองในโอกาสมหามงคลพระราชพธบรมราชาภเษก จ านวน 878 หมบาน ด าเนนการในพนท 76 จงหวด 878 อ าเภอ เพอเฉลมพระเกยรตเนองในโอกาสมหามงคลพระราชพธบรมราชาภเษก และสบสาน รกษาและตอยอดการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของในหลวงรชกาลท 9 มาใชในการพฒนาชมชนและสรางความสขของประชาชน ดวยวธการใชพลงการมสวนรวมของชมชนและภาคการพฒนายกระดบหมบานเศรษฐกจพอเพยงสความมนคง มงคง ยงยน ซงมความเขมขนในการพฒนาตามตวชวดผลส าเรจฯ ดงน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 9

ภาพกจกรรม ด าเนนการจดกจกรรม Kick off พรอมกนทวประเทศ ระหวางวนท 1 – 10 พฤษภาคม 2562 นายนสต จนทรสมวงศ อธบดกรมการพฒนาชมชน พรอมดวยผบรหารและคณะเจาหนาทกรมฯ รวมกจกรรม (Kick Of) เมอวนท 3 พฤษภาคม 2562 ณ บานทงกระโปรง ต าบลปาขะ อ าเภอบานนา จงหวดนครนายก

การด าเนนงานแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ ระหวาง กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย กบ มลนธปอเตกตง แนวคด 1) ความยากจนเกดจากการบรหารจดการชวตทไมเหมาะสม สามารถแกไขดวยการบรหารจดการชวต 2) ปญหาความยากจน เปนปญหาเชงซอน ไมใชปญหาเชงเดยว ตองแกไขเปนรายครวเรอน 3) ปญหาคว ามยากจน ต อ ง แก ไ ข เป นกระบวนการบรณาการ และใชเวลาในการด าเนนการ วตถประสงค 1) เพอตกลงความรวมมอระหวางกรมการพฒนาชมชน กบ มลนธปอเตกตง ในการสงเสรม สนบสนนอาชพแกครวเรอนยากจนใหสามารถบรหารจดการชวตไดอยางเหมาะสม และด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) เพอตอบสนองการขบเคลอนนโยบายสานพลงประชารฐในการลดความเหลอมล าในสงคม เปาหมาย : ด าเนนการในพนท 74 จงหวด ทมครวเรอนยากจนพฒนาไดทขอรบการสนบสนน ระยะเวลา : ด าเนนการพฤษภาคม – กนยายน ๒๕๖๒ กรอบและแนวทางของความรวมมอ กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย กบ มลนธปอเตกตง ไดด าเนนการจดท าบนทกขอตกลงความรวมมอในการแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ เมอวนพธท 15 พฤษภาคม พ.ศ.2562 โดยก าหนดกรอบและแนวทางของความรวมมอ ดงตอไปน

การแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ (ชเปาชวต จดท าเขมทศชวต บรหารจดการชวต ดแลชวต)

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 10

1) กรมการพฒนาชมชนส ารวจครวเรอนยากจนเปาหมายทตองการอาชพ จดกลมแยกประเภทอาชพทตองการขอรบการสนบสนนองคความร และทกษะตาง ๆ ทใชในการประกอบอาชพ 2) กรมการพฒนาชมชนวเคราะหศกยภาพครวเรอนยากจน เพอก าหนดครวเรอนยากจนเปาหมายและแนวทางการสนบสนนครวเรอนยากจนเปาหมาย 3) กรมการพฒนาชมชนฝกอบรมอาชพระยะสน ตามความตองการของครวเรอนยากจนเปาหมาย พรอมสงเสรมการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบตในการด าเนนชวต 4) มลนธปอเตกตงสนบสนนวสดอปกรณประกอบอาชพแกครวเรอนยากจนทผานการฝกอบรมอาชพ หรอมอาชพแลว 5) กรมการพฒนาชมชน และมลนธปอเตกตงด าเนนการประชาสมพนธสรางการรบรความรวมมอแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ 6) กรมการพฒนาชมชน และมลนธปอเตกตง ตดตามประเมนผลการด าเนนงานแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ และน าผลการประเมนมาพฒนาการด าเนนงานความรวมมอตามบนทกขอตกลงความรวมมอ

ผลการด าเนนงานกองทนแมของแผนดน ป พ.ศ. 2561

กจกรรม/โครงการส าคญทด าเนนการ/เปาหมายป 2561 งบประมาณ 13,000,000 บาท แบงเปน สวนภมภาค 12,924,300 บาท สวนกลาง 75,700 บาท

1. ตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน จ านวน 20,253 กองทน 2. ประชมเชงปฏบตการคณะกรรมการกองทนแมของแผนดน จ านวน 20,253 คน 3. ประชมเชงปฏบตการคณะกรรมการหมบานตนกลากองทนแมของแผนดน จ านวน 17,560 คน (878 หมบาน)

ผลการตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน ป 2547 - 2560 รวมทงสน 20,253 กองทน แบงเปน ระดบ A = ๔,955 กองทน ระดบ B = ๑3,006 กองทน

ระดบ C = 2,292 กองทน (ขอมล ณ วนท 8 พ.ค. 62)

ขอมลการด าเนนงานกองทนแมของแผนดน ป 2547 - 2561 1. กองทนแมของแผนดน (ป 2547 - 2560) จ านวน 20,253 กองทน 2. ตนกลากองทนแมของแผนดน ป 2561 จ านวน 878 แหง 3. ศนยเรยนรกองทนแมของแผนดน จ านวน 2,750 แหง 4. วทยากรกระบวนการเสรมสรางความเขมแขงกองทนแมของแผนดน จ านวน 1,027 คน

ยอดรวมเงนกองทนแมของแผนดน ทงหมด 568,993,671 บาท (ขอมล ณ วนท 8 พ.ค. 62) ประกอบดวย 1. เงนทไดรบพระราชทาน + สมทบจากรฐ 268,849,091 บาท 2. เงนสมทบ (ทนศรทธา + ทนปญญา) 300,144,580 บาท จ านวนสมาชก มครวเรอนทสมครเปนสมาชก จ านวน 2,651,346 ครวเรอน (ขอมล ณ วนท 8 พ.ค. 62)

ผลการด าเนนงานกองทนแมของแผนดน ป พ.ศ. 2562

กจกรรม/โครงการส าคญทด าเนนการ/เปาหมายป 2562 (ขอมล ณ วนท 8 พ.ค. 62) งบประมาณ 26,780,400 บาท แบงเปน สวนภมภาค 21,710,200 บาท สวนกลาง 5,070,200 บาท 1. ตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน จ านวน 21,131 กองทน (ด าเนนการไตรมาส 1)

กองทนแมของแผนดน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 11

2. ประชมเชงปฏบตการเจาหนาทผขบเคลอนกองทนแมของแผนดน จ านวน 954 คน (ด าเนนการไตรมาส 1) 3. ประชมเชงปฏบตการคณะกรรมการกองทนแมของแผนดน จ านวน 21 ,131 คน/หมบาน (ด าเนนการไตรมาส 1) 4. ประชมเชงปฏบตการเครอขายกองทนแมของแผนดน จ านวน 2,634 คน (76 จงหวด) (ด าเนนการไตรมาส 1) 5. ประชมเชงปฏบตการคณะกรรมการหมบานตนกลากองทนแมของแผนดน จ านวน 878 หมบาน (ด าเนนการไตรมาส 2) 6. สนบสนนกจกรรมตนกลากองทนแมของแผนดน จ านวน 878 หมบาน (ด าเนนการไตรมาส 2)

ผลการตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน ป 2547 - 2561 รวมทงสน 21,131 กองทน แบงเปน ระดบ A = ๔,695 กองทน ระดบ B = ๑3,639 กองทน

ระดบ C = 2,797 กองทน (ขอมล ณ วนท วนท 8 พ.ค. 62)

การไดรบงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานกองทนแมของแผนดน

ของกรมการพฒนาชมชน ตงแตป พ.ศ. 2556 – 2562

ปงบประมาณ พ.ศ. งบประมาณ (บาท) 2556 28,965,000 2557 44,502,320 2558 47,492,600 2559 48,661,300 2560 24,339,200 2561 13,000,000 2562 26,780,400 รวม 233,740,820

ป 2561 มผลการจดเกบขอมลในครวเรอนทวประเทศใน 76 จงหวด 878 อ าเภอ 7 ,255 ต าบล 7,776 องคกรปกครองสวนทองถน และ 84,090 หมบาน/ชมชน จากการส ารวจขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2561 ซงเปนขอมลในรอบปทผานมา (2560) ของคนไทยทอาศยอยจรงทง 76 จงหวด (ยกเวนกรงเทพมหานคร) จ านวน 12 ,935,866 ครวเรอน 36,644,309 คน พบวา คนไทยมคณภาพชวตตามเครองชวดความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) จ านวน 5 หมวด 31 ตวชวด หมวดท 1 สขภาพ การมสขภาพดเปนองคประกอบส าคญในการด ารงชวตใหมความสข (7 ตวชวด) หมวดท 2 สภาพแวดลอม สภาพแวดลอมเปนหนงปจจยส าคญและจ าเปนในการด ารงชวตของมนษยคนจะมคณภาพชวตทดนอกจากจะมมสขภาพทดแลว ควรตองมสภาพแวดลอมทดดวย (7 ตวชวด) หมวดท 3 การศกษา หากประชากรของประเทศมคณภาพจะสงผลใหประเทศมการพฒนาทยงยน คนจะมคณภาพถาไดรบการศกษาทมประสทธภาพ

หมวดท 4 การมงานท าและรายได ประกอบดวยตวชวดเชงเศรษฐกจทเกยวกบการมงานท าและรายไดของคนวยแรงงานและคนสงอาย รวมทงการออมของครวเรอน (4 ตวชวด)

การบรหารจดเกบและใชประโยชนขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.)

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 12

หมวดท 5 คานยม เพอใหด ารงความเปนไทยไวไดอยางมศกดศร จงไดก าหนดเรองการปลกฝงคานยมไทยไว เพราะเปนการถายทอดวฒนธรรมจากคนรนเกาไปยงคนรนใหมของสงคม โดยกระบวนการเลยงดเดกและการขดเกลาทางสงคมเรมตนจากพอแม ญาต เพอน โรงเรยน และสอตาง ๆ สงเหลานจะชวยกลอมเกลาเดกใหเกดการเรยนรและรบการถายทอดวฒนธรรมรวมทงคานยม (8 ตวชวด)

วตถประสงคของขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ .) เพอใหประชาชนสามารถพฒนาชวตความเปนอยของตนเอง และครอบครวใหมคณภาพชวตทด อยางนอยผานเกณฑความจ าเปนพนฐาน โดยมเครองชวดความจ าเปนพนฐานเปนเครองมอ 3 อนดบแรกทผานเกณฑมากทสด ตวชวดท 29 ผปวยเรอรง ไดรบการดแลจากครอบครว ชมชน ภาครฐ หรอเอกชน จ านวน 796,953 คน คดเปนรอยละ 99.97 ตวชวดท 27 ผสงอาย ไดรบการดแลจากครอบครว ชมชน ภาครฐ หรอภาคเอกชน จ านวน 7,334,093 คน คดเปนรอยละ 99.96 ตวชวดท 3 เดกแรกเกดถง 12 ป ไดรบการฉดวคซนปองกนโรคครบตามตารางสรางเสรมภมคมกนโรค จ านวน 4,340,590 คน คดเปนรอยละ 99.69 3 อนดบแรกทไมผานเกณฑมากทสด ตวชวดท 23 ครวเรอนมการเกบออม จ านวน 1,799,524 ครวเรอ คดเปนรอยละ 13.91 ตวชวดท 16 เดกอาย 6 - 14 ปไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป จ านวน 308,418 คน คดเปนรอยละ 8.34 ตวชวดท 25 คนในครวเรอนไมสบบหร จ านวน 2,378,877 คน คดเปนรอยละ 6.49 คนในครวเรอนมรายไดเฉลยไมนอยกวา 38,000 บาทตอป ตกเกณฑ 44,206 ครวเรอน คดเปน รอยละ 0.34 รายไดเฉลยคนไทย 80,474.99 บาท/คน/ป ประโยชนของขอมลความจ าเปนพนฐาน ประชาชน สามารถทราบถงคณภาพชวต สภาพความเปนอยและสภาพของปญหาหมบาน/ชมชนตนเองวาเปนอยางไร ควรแกไขในเรองใดบาง ภาครฐ สามารถทราบถงปญหาทแทจรงของประชาชนวา ครวเรอน หมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดใด มปญหาเรองอะไร และสามารถด าเนนการแกไขปญหาไดตรงกบทประชาชนตองการ การใชขอมลก าหนดพนทเปาหมายในการวางแผนการพฒนาดานตาง ๆ การด าเนนโครงการ/กจกรรม ตลอดจนการตดตามและประเมนผลการพฒนาของหนวยงานทกระดบ ภาคเอกชน สามารถน าขอมล จปฐ. มาใชในการตดสนใจ และวางแผนในการบรหารการลงทนทางธรกจ หนวยงานทน าขอมล จปฐ.ไปใชประโยชนอยางไร 1. กระทรวงศกษาธการ ไดใชขอมล จปฐ. ในการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน เชน 1.1 ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนใชขอมล ตวชวดท 15 เดกอาย 3-5 ป ไดรบบรการเลยงดเตรยมความพรอมกอนวยเรยน ตวชวดท 16 เดกอาย 6-14 ป ไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป และตวชวดท 17 เดกจบชน ม.3 ไดเรยนตอชน ม.4 หรอเทยบเทา จดสรรเงนอดหนนคาใชจายในการจดการศกษาขนพนฐานของนกเรยนในโรงเรยนเอกชน เปนคาจดการเรยนการสอน คาหนงสอเรยน คาเครองแบบนกเรยน คาอปกรณการเรยน และคากจกรรมพฒนาคณภาพผเรยน 1.2 ส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษา ใชขอมลตวชวดท 18 คนในครวเรอนทจบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ทไมไดเรยนตอและยงไมมงานท า ไดรบการฝกอบรมดานอาชพ จดฝกอบรมหลกสตรวชาชพระยะสน ฐานสมรรถนะ Education to Employment: Vocational Boot Camp (E to E) เพอพฒนา

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 13

ทกษะอาชพ ทกษะการเปนผประกอบการ หรอทกษะการจดการ ( In House Training และ On the job Training) แกประชาชนทยากจน ใหไดมอาชพ สามารถสรางงาน สรางอาชพ สรางรายไดใหแกตนเองและครอบครว 1.3 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใชขอมลตวชวดท 15 เดกอาย 3-5 ป ไดรบบรการเลยงดเตรยมความพรอมกอนวยเรยน พฒนาการจดหลกสตรการศกษาปฐมวย และใชขอมลตวชวดท 19 คนอาย 15-59 ป อาน เขยนภาษาไทยย และคดเลขอยางงายได พฒนาการจดการเรยนการสอนภาษาไทย 2. กระทรวงอตสาหกรรม ไดใชขอมล จปฐ. ในการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน เชน 2.1 กรมสงเสรมอตสาหกรรม ใชขอมลตวชวดท 22 รายไดเฉลยของคนในครวเรอนตอป รบสมครนกเรยนศลปาชพบางไทร ในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ พระบรมราชชนนพนปหลวง 2.2 ส านกอตสาหกรรมจงหวดทกจงหวด ใชขอมลตวชวดท 22 รายไดเฉลยของคนในครวเรอนตอป ในโครงการสงเสรมและพฒนาศกยภาพของอตสาหกรรมในภมภาค 3. กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดใชขอมล จปฐ.ในการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน ขอมลตว ชวดท 22 รายไดเฉลยของคนในครวเรอนตอป ในโครงการพฒนาเกษตรกรปราดเปรอง (Smart Farmer) โครงการธนาคารโค-กระบอ เพอเกษตรกรตามพระราชด าร โครงการสงเสรมอาชพ ดานการเกษตรในจงหวดชายแดนภาคใต โครงการปรบปรงขอมลทะเบยนเกษตรกรผเลยงสตวน า และโครงการพฒนาเกษตรกรรมยงยน ใชขอมลตวชวดท 23 ครวเรอนมการเกบออมเงน ในโครงการเสรมสรางการบรหารการเงนแกสมาชกสหกรณในจงหวดชายแดนภาคใต ในโครงการเสรมสรางสหกรณ/กลมเกษตรกรใหม ความเขมแขง พฒนาสมาตรฐาน และยกระดบรายไดสมาชก 4. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดใชขอมล จปฐ. ในการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน เชน 4.1 กรมทรพยากรน า ใชขอมลตวชวดท 30 ครวเรอนมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะเพอประโยชนของชมชน หรอทองถน ด าเนนการอนรกษและพฒนาแมน า ค คลอง โดยการมสวนรวม และการประชาสมพนธสรางการรบรใหประชาชน ในการเขาถงขอมลขาวสาร และการแสดงความเหนผานสอออนไลน(Social Media) 4.2 กรมควบคมมลพษ ใชขอมลตวชวดท 12 ครวเรอนไมถกรบกวนจากมลพษ และตวชวดท 30 ครวเรอนมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะเพอประโยชนของชมชน หรอทองถน ในโครงการตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ และโครงการการจดการมลพษทางอากาศในพนท กทม.และปรมณฑล 4.3 กรมทรพยากรน าบาดาล ใชขอมลตวชวดท 2 น าดม ในโครงการ เพมตนทนใหกบระบบประปาหมบาน ตวชวดท 3 น าใช ในโครงการ พฒนาแหลงน าบาดาลเพอสนบสนนน าดมสะอาดใหกบโรงเรยนทวประเทศ และตวชวดท 10 ครวเรอนมน าใชเพยงพอตลอดป อยางนอยคนละ 45 ลตรตอวน ในโครงการพฒนาแหลงน าบาดาลเพอแกไขปญหาการขาดแคลนน าอปโภค บรโภค 5. กระทรวงแรงงาน ไดใชขอมล จปฐ. ในการด าเนนงานของหนวยงาน เชน ใชขอมลตวชวดท 20 คนอาย 15-59 ป มอาชพและรายได ในโครงการนดพบตลาดงานเชงคณภาพ โครงการฝกอบรมแรงงานกลมเปาหมายเฉพาะเพมโอกาสในการประกอบอาชพ และโครงการใหบรการจดหางานแกกลมคนพเศษ 6) กระทรวงสาธารณสข ไดใชขอมล ในการด าเนนงานตามภารกจของหนวยงาน เชน ใชขอมลตวชวดท 1 เดกแรกเกดมน าหนก 2,500 กรม ขนไป ในการตรวจสขภาพมาตรการระหวางตงครรภ และใหความร แกมารดาในการดแลสขภาพในระยะตงครรภ และดแลสขภาพทารกทคลอดออกมาน าหนกไมผานเกณฑ ใชขอมลตวชวดท 6 คนอาย 35 ปขนไป ไดรบการตรวจสขภาพประจ าป ในการสงเสรมการตรวจสขภาพ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 14

ประจ าป ใชขอมลตวชวดท 11 ครวเรอนมการจดบานเรอนเปนระเบยบเรยบรอย สะอาด และถกสขลกษณะจดกจกรรมรณรงคบานนาอย หรออบรมใหความรในเรองสขศกษา ใชขอมลตวชวดท 13 ครวเรอนมการปองกนอบตภย-ธรรมชาตอยางถกวธ ในโครงการรณรงคดานการปองกนอบตภย และความปลอดภยในการประกอบอาชพ นอกจากนหนวยงานทงภาคราชการฯ และส านกงานพฒนาชมชนจงหวดทกจงหวด น าขอมลในการท าแผนพฒนาคณภาพชวต จ านวน 514 แผน รายละเอยด (http://app2.cdd.go.th/pdr/dashboard.php)

ผลการจดเกบขอมลป 2562 เปาหมายในการจดเกบ 12 ,935,000 ครวเรอน อยระหวางตรวจสอบ รบรองขอมลในระดบต าบล ระดบอ าเภอและระดบจงหวด ระยะเวลาแลวเสรจประมาณเดอนมถนายน 2562 และน าขอมลไปใชในป 2563 รายละเอยดเพมเตม http://ebmn.cdd.go.th)

ขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช. 2ค) คอ ขอมลพนฐานดานเศรษฐกจและสงคมระดบหมบาน เปน

ขอมลหมบานทแสดงใหเหนถงสภาพทวไปและสภาพปญหาของหมบาน ในชนบทดานตางๆ เชน โครงสรางพนฐาน สภาพพนฐานทางเศรษฐกจ สภาพแรงงาน สขภาพอนามย ความรและการศกษา การมสวนรวมและความเขมแขงของชมชน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ความปลอดภยจากภยพบตและความเสยงในชมชน

ขอมล กชช. 2ค เปนขอมลทด าเนนการจดเกบในทกหมบานเขตชนบท ทก 2 ปตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 22 กนยายน 2530 ตามหวงระยะเวลาของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงเครองชวดขอมล กชช. 2ค ทใชในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) ม 7 ดาน 33 ตวชวด

ป 2560 ด าเนนการจดเกบขอมล กชช. 2ค จากทกหมบานในเขตชนบท จ านวน 70,402 หมบาน 6,766 ต าบล 875 อ าเภอ 76 จงหวด (ม 3 อ าเภอทไมมหมบานในเขตชนบท คอ อ าเภอเกาะสมย จงหวด สราษฎรธาน อ าเภอเกาะสชง จงหวดชลบร และอ าเภอธญบร จงหวดปทมธาน)

การบรหารจดเกบและใชประโยชนขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช. 2ค)

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 15

ผลการจดเกบสรปไดดงน ส ารวจทงหมด 70,402 หมบาน 10,790,166 ครวเรอน ประชากร 32,434,921 คน สรปล าดบปญหาทควรไดรบการแกไข 10 อนดบแรกของประเทศ

อนดบท 1 ตวชวดท 20 การไดรบการศกษา มปญหา 38,344 หมบาน คดเปนรอยละ 54.46 อนดบท 2 ตวชวดท 32 ความปลอดภยจากภยพบต มปญหามาก 37,775 หมบาน คดเปนรอยละ 53.66 อนดบท 3 ตวชวดท 17 การกฬา มปญหามาก 30,507 หมบาน คดเปนรอยละ 43.33 อนดบท 4 ตวชวดท 21 การมสวนรวมของชมชน มปญหามาก 24,116 หมบาน คดเปนรอยละ 34.25 อนดบท 5 ตวชวดท 24 การเรยนรโดยชมชน มปญหามาก 23 ,515 หมบาน คดเปนรอยละ

33.40 อนดบท 6 ตวชวดท 8 การมงานท า มปญหามาก 18,225 หมบาน คดเปนรอยละ 25.89 อนดบท 7 ตวชวดท 23 การเขาถงแหลงเงนทน มปญหามาก 16846 หมบาน คดเปนรอยละ 23.93 อนดบท 8 ตวชวดท 12 ผลผลตจากการท าการเกษตรอน ๆ มปญหามาก 16,148 หมบาน คด

เปนรอยละ 22.94 อนดบท 9 ตวชวดท 7 การตดตอสอสาร มปญหามาก 15,562 หมบาน คดเปนรอยละ 22.10 อนดบท 10 ตวชวดท 6 การมทดนท ากน มปญหามาก 14,435 หมบาน คดเปนรอยละ 20.50 ระดบการพฒนาของหมบานชนบทไทย เรงรดพฒนาอนดบ 1 จ านวน 984 รอยละ 1.40 เรงรดพฒนาอนดบ 2 จ านวน 22,106 รอยละ 31.40 เรงรดพฒนาอนดบ 3 จ านวน 47,312 รอยละ 67.20 การจดระดบการพฒนาของหมบาน ใชจ านวนตวชวดทได 1 คะแนน เปนเกณฑในการพจารณา

ดงน ถาได 1 คะแนน จ านวน 11 – 33 ตวชวด จดเปนหมบานเรงรดพฒนาอนดบ 1 ถาได 1 คะแนน จ านวน 6 – 10 ตวชวด จดเปนหมบานเรงรดพฒนาอนดบ 2 ถาได 1 คะแนน จ านวน 0 – 5 ตวชวด จดเปนหมบานเรงรดพฒนาอนดบ 3 และในป 2562 อยในชวงด าเนนการจดเกบบนทกประมวลผลขอมลเสรจสนในเดอนมถนายน

รายละเอยดเพมเตม http://ebmn.cdd.go.th

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 16

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) และกรมการพฒนาชมชน ไดลงนามในบนทกขอตกลงความเขาใจวาดวยความรวมมอในการใชเทคโนโลยภมสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน และลดความเหลอมล าเชงพนท ซงมผลบงคบใชระหวางวนท ๓ ตลาคม ๒๕๖๐ - ๓ ตลาคม ๒๕๖๔ วตถประสงคเพอประยกตใชระบบภมสารสนเทศในการวเคราะห วางแผน ตดตามและประเมนผล การพฒนาชมชน สนบสนนการแกไขปญหาชมชนในมตดานเศรษฐกจ โครงสรางพนฐาน สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และลดความเหลอมล าทางสงคม กรมการพฒนาชมชน ด าเนนงานตามโครงการดงกลาวไปแลว ดงน 1. กลมเปาหมายครวเรอนตกเกณฑขอมล จปฐ. 10 จงหวดแรกของประเทศ ไดแก ปตตาน แมฮองสอน อางทอง นครศรธรรมราช นาน อทยธาน พษณโลก สโขทย ตาก และชยนาท ด าเนนการแยกครวเรอนเปาหมายเปน 4 กลม ไดแก ครวเรอนทสามารถพฒนาได ครวเรอนทตองใหการสงเคราะห และเปนครวเรอนทตาย ยายออก และไมขอรบความชวยเหลอ 2. ในการไปสนบสนนทจงหวด ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) : สทอภ.รวมกบผแทนหนวยงานทเกยวของระดบจงหวด ลงพนท ตรวจเยยมครวเรอนเปาหมายทสามารถพฒนาได และครวเรอนทตองใหการสงเคราะห ตามขนตอนดงน 1) ถายภาพครวเรอน และเกบคาพกดต าแหนงครวเรอน เพอน าเขาระบบ G-social 2) สอบถามขอมลเพมเตมจากครวเรอน แลกเปลยนความคดเหน สอบถามความตองการของครวเรอน บนทกลงในเอกสารแฟมขอมลครวเรอน 3) คณะท างานฯ และผแทนหนวยงานรวมกนวเคราะห เสนอแนวทางสนบสนนครวเรอน ปจจบน ทง 10 จงหวดเปาหมายอยระหวางการจดท าแฟมขอมลครวเรอน ประสานงานทเกยวของและขบเคลอนโครงการกจกรรมตาง ๆ ทครวเรอนไดรบการสนบสนน

โครงการบรณาการชเปาลดความเหลอมล าดวยเทคโนโลย

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 17

กลไกทใชขบเคลอนโครงการการบรณาการชเปาลดความเหลอมล าดวยเทคโนโลยของจงหวด ประกอบดวย คณะท างานบรหารการจดเกบขอมลฯ ระดบจงหวด/อ าเภอ คณะกรรมการ ศนยอ านวยการปฏบตการขจดความยากจนและพฒนาชนบทตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยหวหนาสวนราชการ ทเกยวของกบตวชวดตามเกณฑ จปฐ. พฒนาการอ าเภอ และพฒนากรผรบผดชอบ องคกรปกครองสวนทองถน ทมปฏบตการแกจนฯ และผน า อช./อช. โครงการการบรณาการชเปาลดความเหลอมล าดวยเทคโนโลย ขบเคลอนโดยบรณาการกบหนวยงานทงในและนอกสงกดกรมการพฒนาชมชน เชน ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด ใหการสนบสนนผานโครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงโดยผน าอาสาพฒนาชมชน โดยผน า อช. 1 คน ไดรบมอบหมายใหรบผดชอบ 3 ครวเรอน ครวเรอนเปาหมายจะไดรบการสนบสนนเมลดพนธพช หรอสตวเลยงตามความตองการ ในวงเงนประมาณครวเรอนละ 1,300 บาท โครงการสรางสมมาชพชมชนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง งบประมาณหมบานละ 13,200 บาท และโครงการสนบสนนการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนระดบจงหวด ของศนยสารสนเทศฯ จงหวดละ 10,000 บาท การบรณาการจากหนวยงานภาคภายนอก ไดแก องคการบรหารสวนต าบลและกาชาดจงหวดสนบสนนการซอมแซมสภาพบาน ส านกงาน กศน. จงหวด สนบสนนการฝกอบรม วสด อปกรณในการประกอบอาชพ และใหการศกษานอกระบบทต าบล ส านกงานแรงงานจงหวดใหค าแนะน าเรองอาชพตาง ๆ การรวมกลม การเขารวมกจกรรมพฒนาอาชพ รวมถงการลงทะเบยนเพอรบสวสดการทางสงคม เชน คาเลยงดบตร ฯลฯ ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด ใหค าแนะน าเรองการลงทะเบยนคนพการ โครงการ ใหความชวยเหลอแบบเรงดวน เงนกส าหรบสงเสรมอาชพปลอดดอกเบย (ภายในวงเงน 30 ,000 บาท) การสงเคราะหผสงอาย ผพการ และอน ๆ ส านกงานสาธารณสขจงหวด ใหค าแนะน าเรองการดแลสขภาพ ชองทางใหบรการดานสาธารณสข การชวยเหลอเยยวยาและเยยมตดตามผปวยตดเตยง และผปวยอน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 18

นโยบายไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0) เปนนโยบายในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยสความมนคง มนคง และยงยน ดวยเทคโนโลยและนวตกรรม โดยหนงในยทธศาสตรของแผนพฒนาดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมทสงผลกระทบกบการด าเนนงานของกรมการพฒนาชมชน คอ ยทธศาสตรท 4 ปรบเปลยนภาครฐ สการเปนรฐบาลดจทล โดยสนบสนนใหหนวยงานภาครฐด าเนนการปรบเปลยนการท างานและการใหบรการดวยเทคโนโลยดจทลและการใชประโยชนจากขอมลเพอใหการปฏบตงานเกดความโปรงใส มประสทธภาพ และประสทธผล ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชนไดด าเนนการจดเกบขอมล จปฐ.ดวยเครองมออเลกทรอนกสในจงหวดประจวบครขนธ ใชเครองมออเลกทรอนกส (Tablet) ในการจดเกบ จ านวน 130 เครอง เปาหมาย 121,150 ครวเรอน ตงทมสนบสนนการบรหารการจดเกบขอมลและสงเจาหนาทจากศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน โดยใหนายจกรพงศ การชม นกวชาการพฒนาชมชนช านาญการ เดนทางไปพกอาศยในพนทจงหวดประจวบครขนธเปนระยะเวลารวม 15 วน ชวยแกไขปญหา ใหค าปรกษา และเจาหนาททางเทคนคเปนบคคลในพนทคอยชวยเหลออาสาสมครจดเกบขอมล และจดท าแบบประเมนผลผลความพงพอใจของเจาหนาทดานเทคนคผลทได คอ 1. ขอมล จปฐ. ป 2562 ของจงหวดประจวบครขนธ ถกตองครบถวน สามารถน าขอมลไปใชประโยชนในการวางแผนแกไขปญหาและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ไดอยางมประสทธภาพ 2. กรมการพฒนาชมชนสามารถใหบรการขอมล จปฐ. และขอมล กชช. 2ค ในรปแบบ Web Service ไดอยางมประสทธภาพ รายละเอยดเพมเตม http://ebmn.cdd.go.th

3. ไดรปแบบการบรหารจดเกบขอมล จปฐ.ดวยเครองมออเลกทรอนกส ส าหรบใชในป 2563 และป 2564

จากการด าเนนการครงนท าใหทราบขอดและขอเสย ดงน 1. ขอดของการจดเกบขอมล จปฐ. ดวยเครองมออเลกทรอนกส - จดเกบขอมลเปนดจทลไฟล - ลดระยะเวลาในการจดเกบขอมล การขามขอค าถามทครวเรอนไมมกลมเปาหมายได - มการตรวจสอบความสอดคลองของขอมลในระหวางจดเกบขอมล - ลดโอกาสผดพลาดจากการบนทกขอมล - สรปผลคณภาพชวตของครวเรอนไดทนททจดเกบขอมล - สามารถประมวลผลขอมลทกระดบพรอมใชประโยชนไดทนท 2. ขอเสยของการจดเกบขอมล จปฐ. ดวยเครองมออเลกทรอนกส

- อาสาสมครจดเกบขอมลจะตองมความช านาญในการใชเครองมออเลกทรอนกส ท าใหการ คดเลอกอาสาสมครจดเกบขอมลหายาก - โอกาสเกดความเสยหายของเครองมออเลกทรอนกส

โครงการบรหารการจดเกบขอมล จปฐ. ดวยเครองมออเลกทรอนกส ในจงหวดน ารอง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 19

ยทธศาสตรชาต 20 ป ดานการสรางความสามารถในการแขงขน มงเนนการยกระดบศกยภาพในหลากหลายมต ตงแตการสรางพนฐานทมนคงของประเทศ การพฒนาทสมดลในประเทศ ไมวาจะเปนการขยายตวของเศรษฐกจ การกนดกนอยด และรายไดทเพมขนของประชาชน ควบคกบการขยายโอกาสของประเทศไทย ในเวทโลก กรมการพฒนาชมชน นบเปนหนงในกลไกหลกของรฐบาลทจะเปนหนวยงานขบเคลอน ผลกดนการพฒนาพนททวประเทศ โดยมงแกไขปญหาในพนทดานเศรษฐกจและสงคม ผานแผนงาน/โครงการทส าคญ ดงน

กระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพฒนาชมชน ไดขบเคลอนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) เพอกอใหเกดการสรางงาน สรางอาชพ และสรางรายไดใหกบประชาชนอยางกวางขวาง โดยมงสงเสรมกระบวนการเรยนร การพฒนายกระดบคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑ OTOP การสงเสรมชองทางการตลาดแกผผลต ผประกอบการ OTOP ซงเปนการตอบโจทยการสรางความเขมแขงเศรษฐกจฐานราก และแกปญหาความยากจนของชาวบาน น าไปสการลดความเหลอมล าไดอยางเปนรปธรรม ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมการพฒนาชมชนด าเนนการขบเคลอนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) เพอใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาเศรษฐกจฐานราก ภายใต 3 กระบวนงานหลก ไดแก

1. การพฒนา OTOP โดยการเพมศกยภาพผผลต ผประกอบการ OTOP และการพฒนาคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑ

2. การขบเคลอนโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 3. การแสวงหาชองทางการตลาดเพมขน

กระบวนงานการพฒนา OTOP 1.1 การลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP

คณะกรรมการอ านวยการหนงต าบล หนงผลตภณฑ แหงชาต (กอ.นตผ.) โดยนายสมคด จาตศรพทกษ ประธานกรรมการอ านวยการหนงต าบล หนงผลตภณฑ แหงชาต เหนชอบใหกรมการพฒนาชมชนด าเนนการปรบหวงระยะเวลาการลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP จากเดมทก 2 ป เปนประจ าทกป โดยเรม เปดระบบใหลงทะเบยนตงแตวนท 4 กนยายน ๒๕๖๐ โดยมวตถประสงคของการลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP เพอจดท าฐานขอมลผผลตผประกอบการOTOP ใหเปนปจจบนและเพอใชประโยชนในการก าหนดแผนการสงเสรมและพฒนาไดอยางเหมาะสม ทงน ตงแต 1 ตลาคม 2561 - 1 พฤษภาคม 2562 มผผลต ผประกอบการ OTOP มาลงทะเบยน จ านวน 2,691 กลม/ราย 6,349 ผลตภณฑ

ปทลงทะเบยน ผผลต ผประกอบการ OTOP ผลตภณฑ OTOP 2557-2558 37,412 80,202 2559-2560 19,382 37,861

2561 24,861 52,210 2562 2,691 6,349 รวม 84,346 176,622

ขอมล ณ วนท 1 พฤษภาคม 2562

โครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP)

ประเดนยทธศาสตรท 2

สงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหขยายตว

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 20

1.2 โครงการพฒนาศกยภาพผผลต ผประกอบการ OTOP

กรมการพฒนาชมชน มหนาทในการสงเสรมความเขมแขงใหกบผผลต ผประกอบการ OTOP โดยการพฒนาศกยภาพและเพมขดความสามารถการแขงขน ภายใตนโยบาย “ไทยแลนด 4.0” ดงนน จงไดจดท าโครงการพฒนาศกยภาพผผลต ผประกอบการ OTOP สตลาดในแหลงทองเทยวชมชน กลมเปาหมายประกอบดวยผผลต ผประกอบการ OTOP จาก 76 จงหวด ๆ ละ 50 คน รวม 3,800 คน นกวชาการพฒนาชมชนจงหวด 76 จงหวด ๆ ละ 1 คน รวม 76 คน รวมทงสน 3,876 คน ด าเนนการ 19 รน ๆ ละ 4 จงหวด รวม 204 คนตอรน เพอเสรมสรางความร ทกษะใหกบผผลต ผประกอบการ OTOP รายใหมมการจดท าแผนธรกจ เพอพฒนาผลตภณฑเขาสกระบวนการรบรองมาตรฐานจ านวน 3,800 กลม/คน

หลกสตรการฝกอบรมประกอบดวย 1. ใหความรจตวญญาณของการเปนผผลต ผประกอบการ OTOP 2. การฝกปฏบตการจดท าแผนธรกจ OTOP ดงน (1) ใหความรดานความส าคญของแผนธรกจ Business Model Canvas (2) องคประกอบของแผนธรกจ Business Mode Canvas (3) การคนหาคณคาของผลตภณฑเพอสรางมลคาเพม (4) ฝกปฏบตเขยนแผนธรกจ Business Model Canvas 3. ใหความรองคความรทางการตลาดยคใหม ดงน (1) ยคของการเปลยนแปลงจากการผลตสนคาทวไป เปนสนคาทเหมาะสมกบแหลงทองเทยวในชมชน และลกคาทมาเทยวในชมชน (2) การใชนวตกรรมและความคดสรางสรรคมาพฒนาสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑ (3) เปลยนจากการจ าหนายผลตภณฑอยางเดยวเปนการจ าหนายผลตภณฑใหบรการควบคกบการบรการเพอใหลกคากลบมาซออกครง 4. ใหความรและฝกปฏบตดานกลยทธการพฒนาผผลต ผประกอบการ OTOP สตลาดในแหลงทองเทยวชมชน โดยคดเลอกแหลงทองเทยวภายในจงหวดมาท าเสนทางทองเทยวแองใหญ แองเลก และน าผลตภณฑเชอมโยงไปจ าหนายในแหลงทองเทยวทก าหนดไวพรอมการน าเสนอ 5. ใหความรและฝกปฏบต กลยทธการเชอมโยงผลตภณฑสตลาดในแหลงทองเทยวชมชน โอทอปเทรดเดอรใหความรและค าแนะน ากลม ในการน าผลตภณฑเขาไปวางจ าหนายในแหลงทองเทยวชมชน ผลตภณฑทจะตองปรบปรงเลกนอยและผลตภณฑทตองปรบปรงและพฒนาคณภาพมาตรฐานกอนจงจะสามารถจ าหนายในตลาดแหลงทองเทยวได

1.3 โครงการพฒนาศกยภาพผผลต ผประกอบการ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (กลมD) กรมการพฒนาชมชน มภารกจในการสงเสรมและพฒนาเศรษฐกจฐานรากใหมความมนคง โดยสงเสรม

กระบวนการเรยนร การพฒนาอาชพ พฒนาผลตภณฑ การมสวนรวมของประชาชนในการสรางงาน สรางรายไดใหแกชมชน และการพฒนาคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ OTOP ใหมความสามารถในการแขงขนทงตลาดภายในและตางประเทศได จากผลการด าเนนงานขบเคลอนยทธศาสตรโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) ทผานมา มผล

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 21

การด าเนนงานทเปนรปธรรม สามารถสรางงาน สรางรายได ยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในทองถนไดเปนอยางด แตในขณะเดยวกนกยงประสบปญหา โดยเฉพาะผลตภณฑ OTOP ในกลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ในบางสวนยงมขอจ ากดในเรองของคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ รปแบบผลตภณฑ บรรจภณฑ ยงไมสวยงามโดดเดน ยงไมเหมาะสมกบความตองการของตลาด ผผลต ผประกอบการ OTOP ยงขาดองคความรในดานการบรหารจดการ การพฒนาผลตภณฑ ดงนนเพอเปนการพฒนายกระดบผลตภณฑ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) และเพมประสทธภาพการบรหารจดการโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑจงไดจดท าโครงการการพฒนาคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ขน โดยมเปาหมายด าเนนการพฒนายกระดบผผลต ผประกอบการ OTOP และพฒนาคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ OTOP ทลงทะเบยนในป พ.ศ. 2557 - 2561 กลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) จ านวน 6,120 ผลตภณฑ

1.4 การคดสรรสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ป พ.ศ. ๒๕๖๒ (OTOP Product Champion : OPC) กรมการพฒนาชมชนไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการอ านวยการหนงต าบล หนงผลตภณฑ แหงชาต (กอ.นตผ) ใหรบผดชอบด าเนนการคดสรรสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP Product Champion) ตอเนองจากการลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP เปนประจ าทก ๒ ป เพ อเปนการสงเสรมสนบสนนใหผลตภณฑ OTOP ไดมโอกาสพฒนาใหมคณภาพมาตรฐาน เปนทยอมรบแกบคคลทวไป จนสามารถใชเปนแหลงสรางรายไดและความเขมแขงใหกบชมชน อกทงเปนการกระตนใหเกดกระบวนการมสวนรวมของผผลต ผประกอบการ OTOP และชมชนในการพฒนาผลตภณฑ ใหมมาตรฐานในระดบสากล ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖2 กรมการพฒนาชมชนด าเนนการรบสมครผลตภณฑ OTOP จากผผลต ผประกอบการ OTOP ทผานการลงทะเบยนในป พ.ศ. 2557 – มนาคม 2562 จากทวประเทศ เขารวมโครงการคดสรรสดยอดผลตภณฑหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ป พ.ศ.๒๕๖๒ โดยในระดบภมภาคและกรงเทพมหานคร มอบหมายใหส านกงานพฒนาชมชนทกจงหวดและกรงเทพมหานคร เปดรบสมครและพจารณา ใหคะแนนในดานผลตภณฑ ความเขมแข งของชมชน การตลาด และความเปนมาของผลตภณฑ (สวน ก และ ข) ในชวงระหวางวนท 10-17 พฤษภาคม 2562 ซงมผสมครและผานการพจารณาคดสรรเบองตนจาก ๗๖ จงหวด ทวประเทศและกรงเทพมหานคร รวมทงสน 19,909 ผลตภณฑ แบงเปนประเภทอาหาร 5,151 ผลตภณฑ เครองดม 820 ผลตภณฑ ผา เครองแตงกาย 6,865 ผลตภณฑ ของใช ของตกแตง ของทระลก 5,368 ผลตภณฑ สมนไพรทไมใชอาหาร 1,705 ผลตภณฑ ซงผลตภณฑทงหมดจะตองเขาสกระบวนการคดสรรในระดบประเทศ เพอใหคะแนนดานคณภาพผลตภณฑ (สวน ค) เปนขนตอนสดทายกอนทจะมการประกาศผลและมอบเกยรตบตรวาผลตภณฑแตละรายการอยในระดบ ๑ ดาว ๒ ดาว ๓ ดาว ๔ ดาว หรอ ๕ ดาว ซงการคดสรรระดบประเทศก าหนดในระหวางวนท ๒๔ พฤษภาคม – ๒ มถนายน ๒๕๖๒ รวม ๑๐ วน ณ ตลาดตอยอด เออซ เทรด เซนเตอร จงหวดพระนครศรอยธยา

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 22

1.5 โครงการพฒนาผลตภณฑ OTOP เพอจ าหนายบนเครองบน พลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดมขอสงการใหพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหจ าหนาย

บนเครองบนได โดยเรงรดการพฒนาคณภาพ (เลก ด มคณภาพ) และประสานสายการบน เพอน าผลตภณฑ OTOP ขนไปจ าหนาย และรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ไดมอบหมายใหกรมการพฒนาชมชนด าเนนการ โดยไดมการลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอครงท 1 เมอวนท 18 สงหาคม 2561 ณ ทาอากาศยานสวรรณภม และครงท 2 เมอวนท 27 สงหาคม 2561 ณ กรมการพฒนาชมชน

ปงบประมาณ พ.ศ. 2561 ไดพฒนาผลตภณฑ รอบท 7 จ านวน 124 ผลตภณฑ จากผผลตผประกอบการ OTOP จ านวน 23 ราย และไดจดสงแคตตาลอกให บรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน)เพอน าไป จดวางดานหนาทนงผโดยสารเทยวบนเมอวนท 6 พฤศจกายน 2561 เปนตนมา ปงบประมาณ พ.ศ. 2562 ไดด าเนนการโครงการพฒนาผลตภณฑ OTOP เพอจ าหนายบนเครองบน โดยไดด าเนนการประกาศหาผรบจางด าเนนการโครงการฯดวยวธประกวดราคาอเลกทรอนกส (e-bidding) ซงม ผรบจางยนขอเสนอหลายรายแตถกตองตรงตามเงอนไขทก าหนดในเอกสารประกวดราคาเพยงรายเดยว จงตองด าเนนการประกาศหาผรบจางใหมซงขณะนไดผรบจางด าเนนการโครงการฯ แลว ลงนามสญญาจางเมอวนท 30 เมษายน 2562 ผลการด าเนนงานตงแตป 2559 ถงปจจบน มผประกอบการ OTOP เขารวมโครงการ จ านวน ๑๖๑ ราย ๘๖๕ ผลตภณฑ มยอดจ าหนายรวมทงสน 239,574,582 บาท

1.6 โครงการพฒนายกระดบผลตภณฑ โดยโรงเรยน OTOP กรมการพฒนาชมชนใหความส าคญกบกระบวนการเรยนรและการมสวนรวมของกลมเปาหมาย

จงเกดการรเรมพฒนาศนยกลางเรยนรในเรองการด าเนนงานหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) ในระดบพนทขน เรยกวา โรงเรยน OTOP เพอเปนศนยกลางการเชอมประสานใหองคความรตาง ๆ ถายทอดไปสผผลต ผประกอบการ OTOP.รายใหม หรอรายเดมทตองการพฒนาผลตภณฑ และประชาชนทวไปทมความสนใจในรปแบบหลกสตรทมทงภาควชาการ และภาคปฏบต การบรหารจดการเชงธรกจ รวมถงการเรยนรปญหาอปสรรคในการด าเนนงาน OTOP โดยมผถายทอดเปนทมวทยากรผผลต ผประกอบการเจาของภมปญญาทองถนและเปนเจาของผลตภณฑทประสบความส าเรจดานการผลตการบรหารจดการ และการตลาด โดยใชสถานทเรยนรในชมชนและเครอขายเปนกลไกแลวน าความรทไดไปปรบใชเพอพฒนากลม และพฒนาผลตภณฑใหมมาตรฐานและคณภาพทตรงตามความตองการของลกคา ซงเปนการสรางงาน สรางอาชพ สรางรายได และพฒนาคณภาพชวตแกประชาชนฐานรากโดยเปนการแบงปนความรการถายทอดจากประสบการณตรงของผผลต ผประกอบการดวยกน ภายใตแนวคด “ชาวบานสอนชาวบาน” “พสอนนอง”

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 23

ผลการด าเนนงานทผานมาโครงการโรงเรยน OTOP ไดจดฝกอบรมใหกบผผลต ผประกอบการแลว

จ านวนทงหมด ๖,๙๒0 ราย/กลม แบงเปนกลมผผลต ผประกอบการ ทพฒนาตนเองมาระดบหนงแลว ตองการพฒนากาวไปสธรกจชมชน จ านวน 300 ราย/กลม และผผลต ผประกอบการ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (กลม D) ตองการพฒนายกระดบผลตภณฑใหมความพรอมเขาสการแขงขนในตลาด มมาตรฐานผลตภณฑ จ านวน 6,๖20 ราย/กลม และมการสงเสรมชองทางการตลาดแกผผลต ผประกอบการ OTOP ผานการอบรมและพฒนาผลตภณฑ ซงเปนการตอบโจทยการสรางความเขมแขงเศรษฐกจฐานราก และแกปญหาความยากจน น าไปสการลดความเหลอมล าไดอยางเปนรปธรรม ดงน

1) กลมผผลตสนคาชมชน ผประกอบการ OTOP.มศกยภาพเพมขน มความรในดานการผลต การบรหารจดการ สามารถน าความร ทกษะไปถายทอดใหกบสมาชกกลมได มการพฒนาสนคาทงคณภาพ และรปแบบเหมาะสมกบตลาดมากขน เพอใหสามารถขอการรบรองมาตรฐานผลตภณฑ ผผลต ผประกอบการ สามารถเขยนแผนการตลาดและน าไปเสนอขอรบการสนบสนนจากแหลงทนตาง ๆ มเครอขายผผลต ผประกอบการทเขมแขงทเปนศนยกลางการเชอมโยงขอมลในการพฒนาผลตภณฑ การแลกเปลยนความรและขอมลเกยวกบวตถดบในการผลต มการเชอมโยงขอมลการตลาดใหกวางขน ตวอยางเชน โรงเรยน OTOP ศนยโอทอป คอมเพลกซ สระบร เปดโอกาสใหผผลต ผประกอบการ OTOP ทผานการอบรม และผานกระบวนการพฒนาผลตภณฑแลว สามารถน าผลตภณฑมาทดลองตลาด ฝากจ าหนายทศนยฯ เปนตน ๒) ผลตภณฑในกลมปรบตวสการพฒนา (กลม D) และผลตภณฑ OTOP ๑ - ๓ ดาว ไดรบการยกระดบคณภาพมาตรฐานผลตภณฑใหเขาสมาตรฐาน ผานเกณฑตวชวดของกรมฯ (ตวชวด 6 ขอ) และผานเกณฑ 4 ใน 6 ขอ ดงตอไปน (1) เขาสกระบวนการขอรบรองมาตรฐานผลตภณฑทไดรบการยอมรบในระดบพนฐานและทองถน (2) มการพฒนารปแบบผลตภณฑ ออกแบบผลตภณฑ ออกแบบบรรจภณฑ ทมคณภาพ (3) เปนผลตภณฑทสามารถผลตซ าไดในปรมาณและคณภาพใกลเคยงกน (4) เปนผลตภณฑทมเอกลกษณโดดเดนเฉพาะตว โดยน าเสนอเรองราว ทสรางสรรคและนาสนใจ (5) เปนผลตภณฑทมมาตรฐาน และมตลาดการจ าหนายทถาวรในชองทางใด ชองทางหนง

(6) เปนผลตภณฑทมแบรนดสนคา ทสามารถน าไปใชสงเสรมการตลาด

ในป 2562 การพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหมคณภาพไดมาตรฐานกาวสความเปนสากล สนคาตองมคณภาพด สะอาด ปลอดภย เปนทยอมรบ โดยใหมโรงเรยน OTOP Academy สอนพนฐานการพฒนา และสรางมาตรฐานใหมความเปนอตลกษณ พรอมทงกรมการพฒนาชมชน ไดรบมอบหมายจากรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยใหสงเสรมสรางมาตรฐานผลตภณฑ OTOP ในกลมผลตภณฑปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ใหมคณภาพ และขยายโอกาสทางการตลาดใหกบผประกอบการ OTOP ใหสามารถแสดงศกยภาพของสนคาไทยกาวสระดบสากล กรมฯ จงไดจดท าโครงการพฒนาคณภาพผลตภณฑ OTOP คลสเตอรอาหารแปรรป โดยโรงเรยน OTOP เพอพฒนายกระดบผลตภณฑ OTOP ในกลมผลตภณฑปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ใหมคณภาพ มาตรฐาน สามารถตอบสนองความตองการของผบรโภค โดยการออกแบบพฒนาผลตภณฑ และบรรจภณฑ แบงเปนกลมพฒนาตามคลสเตอรผลตภณฑครบทงกระบวนงาน ท าใหผประกอบการไดเรยนรแนวทางในการปรบตวและเพมประสทธภาพในดานตาง ๆ โดยใชการรวมกลม และโรงเรยน OTOP เปนกลไกในการขบเคลอนการถายทอดความรประสบการณตรงของผผลต ผประกอบการดวยกน ในขณะนด าเนนการไปแลวจ านวน 4 รน ๆ ละ ๓๐ คน รวม ๑๒๐ คน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 24

1.7 โครงการพฒนาศกยภาพศลปน OTOP สสากล กรมการพฒนาชมชน ไดมนโยบายในการพจารณาคดเลอกผผลต ผประกอบการ OTOP ทมการอนรกษและสบทอดภมปญญาทองถน สามารถสรางมลคาเพมของผลตภณฑดวยภมปญญา ทมเอกลกษณเฉพาะตว มทมาเรองราวและประสบการณของแตละชมชน และมงหวงใหสามารถถายทอดภมปญญาจากรนสรน เพอไมใหภมปญญาเหลานสญหายไป และเพอยกยองเชดชเกยรตในฐานะเปนผอนรกษ สบสาน ภมปญญาทองถน กรมการพฒนาชมชน จงไดด าเนนการพจารณาคดเลอกศลปน OTOP โดยเรมตงแตปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ จากคณะกรรมการผทรงคณวฒ ทกรมฯ ไดแตงตงขน ซงไดคดเลอกผลงานศลปน OTOP ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 จ านวน 100 ราย ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 จ านวน 32 ราย ปงบประมาณ พ.ศ. 2561 จ านวน 24 ราย และปงบประมาณ พ.ศ. 2562 จ านวน 12 ราย รวมทงสน 168 ราย ซงไดมการจดแสดงประวต และผลงานของศลปน OTOP ในงานของกรมการพฒนาชมชนมาอยางตอเนอง ตงแตงาน OTOP Midyear 2016 จนถง งาน OTOP CITY Happy Market 2018 และเพ อ เปนการสง เสรมและสนบสนนการพฒนาขดความสามารถของศลปน OTOP ในการยกระดบการพฒนาผลตภณฑใหมคณภาพมาตรฐาน เพมมลคา และมความสามารถในการแขงขนทางการตลาด และเปนการสรางเครอขายศลปน OTOP จงไดจดท าโครงการพฒนาศกยภาพศลปน OTOP สสากล ขน โดยไดด าเนนการจดประชมเชงปฏบตการโครงการพฒนาศกยภาพศลปน OTOP สสากล ด าเนนการระหวางวนท 3 – 5 เมษายน 2562 ณ โรงแรมเอเชย แอรพอรต ต าบลคคต อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน กลมเปาหมายประกอบดวย ศลปน OTOP ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ ถงปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ จ านวน ๑๐๐ คน

ผลลพธทไดเชงปรมาณ : ศลปน OTOP ไดรบการพฒนาศกยภาพและมความสามารถในการแขงขนทางการตลาดได จ านวน 100 ราย เชงคณภาพ : ศลปน OTOP ไดรบการพฒนาขดความสามารถของศลปน OTOP ในการยกระดบการพฒนาผลตภณฑใหมคณภาพมาตรฐานสามารถยกระดบและสรางมลคาเพมผลตภณฑ และเกดเครอขายศลปน OTOP

1.8 โครงการพฒนาผลตภณฑเยาวชน OTOP (Young OTOP) สการตลาด online

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 25

กรมการพฒนาชมชนไดสงเสรมใหเยาวชนคนรนใหม (Young OTOP) ทงทเปนทายาทผผลต ผประกอบการ OTOP และเยาวชนทวไปทสนใจอนรกษและสบสานภมปญญาทองถนใหมการใชทรพยากรทเปนทนชมชนหรอภมปญญาในพนทมาพฒนาเปนสนคาทมอตลกษณของชมชนเกดการพฒนาอาชพ สรางงานสรางรายได จากการผลตสนคา OTOPปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศมความกาวหนาไมวาจะเปนระบบคมนาคม ระบบคอมพวเตอร รวมไปถงระบบอนเทอรเนต ท าใหการสอสารกนเปนไปไดโดยงาย ระบบเทคโนโลยสารสนเทศดงกลาวเขามามอทธพลอยางยงยวดตอการชอขาย และการบรกา ร ในรปแบบพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce)สามารถเขาถงผใชบรการไดหลายระดบ จากความส าคญดงกลาวส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชนจงจดท าโครงการพฒนาผลตภณฑเยาวชน OTOP (Young OTOP) สการตลาด online เพอสนบสนนเยาวชน OTOPใหมความรและสามารถปรบใชเทคโนโลยททนสมยชอขายและการบรการสนคา OTOP อยางครบวงจร เปนการสงเสรมใหเกดการพฒนาอาชพ สรางรายไดอยางมประสทธภาพสงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคง โดยไดด าเนนการฝกอบรมเชงปฏบตการพฒนาผลตภณฑเยาวชน OTOP (Young OTOP) สการตลาด สงผลใหเยาวชนไดรบการพฒนาความร แนวคดกระบวนการในการพฒนาผลตภณฑใหมคณภาพและมาตรฐานสามารถแขงขนไดในตลาด และผลตภณฑของเยาวชน OTOP (Young OTOP) จ านวน 30 ผลตภณฑ โดยการพฒนารปแบบผลตภณฑ บรรจภณฑ แบรนดสนคา ตามแผนพฒนาผลตภณฑของกลมเปาหมาย

1.9 โครงการพฒนานวตกรรมเพมมลคาผลตภณฑประเภทของใชของคนรนใหม การด าเนนงานพฒนาเยาวชนคนรนใหมโดยกรมการพฒนาชมชนทผานมา มผลการด าเนนงานทเปนรปธรรมโดยสงเสรมใหเยาวชนคนรนใหมน าภมปญญาทองถนมาสรางใหเปนผลตภณฑทมมลคาเพม โดยน าความคดสรางสรรคและนวตกรรมสมยใหมมาพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหเปนสนคาทมอตลกษณของชมชนมการสรางเรองราวการปรบปรงรปแบบผลตภณฑ บรรจภณฑ สงผลใหเกดการสรางงาน สรางอาชพ สรางรายได ใหกบเยาวชนคนรนใหมและชมชน แตในขณะเดยวกนกยงประสบปญหาในดานการพฒนาผลตภณฑ OTOP ประเภทผลตภณฑของใช ของตกแตง ของทระลกของผประกอบการ OTOP รนใหมทจะตองไดรบการพฒนาองคความรใหม ในการพฒนาผลตภณฑเรองรปแบบ ดไซน ลวดลาย สสน ประโยชนในการใชงาน การเพมชองทางการตลาดออนไลน ทสามารถตอบสนองความตองการของกลมลกคาทมความหลากหลาย อนจะชวยใหเกดการพฒนาสงเสรมการประกอบการของเยาวชนคนรนใหม (Young OTOP) ไดอยางครบวงจร โดยไดด าเนนการคดเลอกกลมเปาหมายเขารวมโครงการ จ านวน ๘๐ ราย จากเยาวชนคนรนใหม (Young OTOP) ทมความพรอมในการพฒนาผลตภณฑ อายระหวาง 15 - 30 ป โดยวธการสมครเขารวมกจกรรม และด าเนนการกจกรรมฝกอบรมเชงปฏบตการพฒนานวตกรรมเพมมลคาผลตภณฑประเภทของใชของคนรนใหม ระหวางวนท 12 - 14 พฤษภาคม 2562 เพอใหความรและวเคราะหจดท าขอมลเพอคดเลอกกลมเปาหมายในการพฒนาผลตภณฑมอตลกษณ มนวตกรรม มรปแบบผลตภณฑทตอบสนองตอความตองการของผบรโภคในยคการตลาด 4.0 พฒนาและมแบรนดสนคา ทสามารถน าไปใชสงเสรมการตลาด จ านวน 45 ผลตภณฑ

1.10 โครงการยกระดบภมปญญาผาไทยคนรนใหมสสากล กรมการพฒนาชมชน เหนถงความส าคญของการสงเสรมใหประชาชนพฒนาภมปญญาทองถนสเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) จงไดด าเนนโครงการพฒนาเยาวชนคนรนใหม (Young OTOP) เพอสงเสรมใหเยาวชน คนรนใหมทเปนทายาทผประกอบการ OTOP หรอเยาวชนคนรนใหมทสนใจเขามามสวนรวมและเปนสวนหนงในการอนรกษและสบสานภมปญญาทองถน รวมทงสงเสรมใหใชทรพยากรทเปนทนชมชนหรอภมปญญาทอยในพนท น ามาพฒนาเปนสนคา OTOP ทมอตลกษณของชมชน เปนการสรางคนรนใหม เพอเปนก าลงหลกในการอนรกษและสบสานภมปญญาทองถน ตลอดจนสามารถน าภมปญญาทองถนมาสรางใหเกดมลคา เกดการพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายไดจากการผลตสนคา

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 26

OTOP ใหกบเยาวชนคนรนใหม และมเปาหมายในการพฒนาใหเปนผประกอบการ OTOP รนใหมทมศกยภาพในการพฒนาผลตภณฑทตอยอดจาก ภมปญญาทองถนไดอยางสรางสรรค โดยมงเนนการพฒนาผลตภณฑ OTOP ประเภทผลตภณฑผาและเครองแตงกายของผประกอบการ OTOP รนใหม ทจะตองไดรบการพฒนาองคความรใหม ในการพฒนาผลตภณฑเรองรปแบบ ดไซน ลวดลาย สสน และการเพมชองทางการตลาดออนไลน เพอตอบโจทยกลมลกคาทมความหลากหลาย ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน จงไดก าหนดจดท าโครงการยกระดบภมปญญาผาไทยคนรนใหมสสากล เพอใหตอบสนองตอความตองการของตลาดในยค 4.0 สามารถสรางรายไดใหแกชมชนอยางเปนรปธรรม

โดยไดด าเนนการคดเลอกกลมเปาหมายเขารวมโครงการ จ านวน ๗๕ ราย จากเยาวชนคนรนใหม (Young OTOP) ทมความพรอมในการพฒนาผลตภณฑ อายระหวาง 15 - 30 ป โดยวธการสมครเขารวมกจกรรม และด าเนนการกจกรรมฝกอบรมเชงปฏบตการพฒนานวตกรรมเพมมลคาผลตภณฑประเภทของใชของคนรนใหม ระหวางวนท ๙ – 1๑ พ.ค. 2562 เพอใหความรและวเคราะหจดท าขอมลเพอคดเลอกกลมเปาหมายในการพฒนาผลตภณฑมอตลกษณ มนวตกรรม มรปแบบผลตภณฑทตอบสนองตอความตองการของผบรโภคในยคการตลาด 4.0 พฒนาและมแบรนดสนคา ทสามารถน าไปใชสงเสรมการตลาด จ านวน ๖๐ ผลตภณฑ

1.11 โครงการพฒนาผลตภณฑ OTOP Cluster กระเปา รฐบาลไดมนโยบายในการสงเสรมสนคา OTOP เปนสนคา OTOP BRAND NAME โดยการพฒนาผลตภณฑ OTOP ประเภทกระเปา ใหมหลากหลายรปแบบเพมมากขน เพอใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมายในหลาย ๆ ชวงอาย โดยในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๐ กรมการพฒนาชมชนไดด าเนนการสงเสรมการพฒนา OTOP BRAND NAME จ านวน 35 กลม/ราย ใหมความรดานการบรหารจดการ ดานการตลาด ดานการออกแบบและนวตกรรม โดยรวมกบศนยสรางสรรคงานออกแบบ (TCDC) และมลนธสถาบนพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (ISMED) ผลการด าเนนงานสามารถตอบโจทยการพฒนาสนคา OTOP เปนสนคา OTOP BRAND NAME ไดเปนอยางด ในป พ.ศ. 256๒ ทางกรมฯ ไดด าเนนการพฒนายกระดบสรางแบรนด ผลตภณฑ Cluster กระเปา ตอเนอง โดยคดเลอกกลมผผลต ผประกอบการ OTOP ประเภทกระเปาทผานการลงทะเบยนเปนผผลต/ผประกอบการ OTOP ป ๒๕๕๗ - ๒๕๖๑ ทมศกยภาพและมความพรอมเขารวมโครงการ จ านวน ๓๕ กลม/ราย ด าเนนงานประชมเชงปฏบตการเพอพฒนายกระดบสรางแบรนดผลตภณฑ ลงพน ทใหค าแนะน าในการพฒนาผลตภณฑและสรางแบรนด ใหความรในเรองการตลาด และด าเนนการศกษารวบรวมขอมลทางการตลาด หาตลาดใหมทมศกยภาพ และศกษาพฤตกรรมของกลมเปาหมาย สงเสรมการขายสมยใหมใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย ประชาสมพนธเพอน าเสนอผลงาน จ านวน ๒ ครง คอ ในงานโครงการอาหารถนรสไทยแท ระหวางวนท ๑๐ – ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ณ หางสรรพสนคาไอคอนสยาม และงานแสดงสนคา Global Sources Fashion ณ Asia World – Expo Hong Kong ระหวางวนท ๒๖ เมษายน – ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒ โดยมยอดการจดแสดงในงานแสดงสนคา จ านวน ๖๘,๐๐๐,๐๐๐ บาท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 27

กระบวนการการขบเคลอนโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

2.1 โครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ผลการด าเนนงานทผานมา รฐบาลไดจดสรรงบประมาณรายจายเพมเตมประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 โครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตาม “โครงการไทยนยม ยงยน” ตามภารกจชมชนอยดมสข การพฒนาความเปนอย การพฒนาอาชพและรายได เพอพฒนาแหลงทองเทยวใหม เนนการทองเทยวโดยชมชน หลกการ 1. เพอพฒนาเศรษฐกจฐานรากใหเกดรายไดกบชมชน โดยยกระดบคณภาพชวตของประชาชนอยางทวถง กระตนเศรษฐกจและสงคมภายในประเทศใหมความเขมแขง 2. เพอพฒนาและยกระดบคณภาพสนคา ผลตภณฑ OTOP ใหมมาตรฐาน เพอสรางรายไดใหกบชมชน 3. เพอสรางและพฒนาบคลากร ผประกอบการ และผทเกยวของในชมชนทองเทยว ใหมขดความสามารถในการคดเชงสรางสรรค และสามารถน ามาตอยอดในการบรหารจดการชมชนไดอยางเหมาะสม 4. เพอเชอมโยงเสนทางการทองเทยว (เมองหลก เมองรอง ชมชน) ใหมความโดดเดนและ มความพรอมบนอตลกษณของชมชนทองเทยว

กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ไดรบจดสรรงบประมาณรายจายเพมเตมประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 งบประมาณ จ านวน 9,328,118,200 บาท เพอด าเนนงานโครงการ ชมชนทอง เ ทยว OTOP นวตวถ ในหมบานพนท 3 ,273 หมบาน/ชมชน ครอบคลม 76 จงหวด โดยมเปาหมายใหประชาชนไดรบการพฒนาอาชพ มรายไดเพมขน ยกระดบเศรษฐกจฐานรากและเสรมสรางศกยภาพชมชนใหเขมแขง เพอใหประชาชนไดรบประโยชนอยางแทจรง ในการพฒนาอาชพ และสรางอาชพในชมชน สนบสนนวสาหกจชมชนใหเปนเครอขาย และสงเสรมการทองเทยวชมชนทเหมาะสมและสอดคลองกบศกยภาพของพนทสรางความเชอมโยงเสนทางการทองเทยวในแตละทองถน อนจะสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจของทองถนระยะยาว

ทงน จ าแนกกจกรรมทด าเนนการออกเปน 2 สวน ไดแก กจกรรมทด าเนนการโดยสวนกลาง และกจกรรมทด าเนนการโดยสวนภมภาค มรายละเอยดดงน

1. กจกรรมทด าเนนการโดยสวนกลาง 1.1 การวางระบบการจดการและประเมนผล

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 28

โดยจดตงศนยกลางการจดการและประเมนผลโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ จ านวน 12 แหง ประกอบดวย สวนกลาง จ านวน 1 แหง และสวนภมภาค แบงตามศนยศกษาและพฒนาชมชน จ านวน 11 แหง โดยมภารกจในการก าหนดกรอบ สรางเคร องมอตดตามความกาวหนา ลงพนทตดตาม และประเมนผลโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ การตดตามความกาวหนาโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ และวเคราะหผลการตดตามและประเมนผลโครงการเพอรายงานผบรหาร โดยมกลไกการด าเนนงานในภาพรวม

1.2 การเปดตวโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ และสมมนาการขบเคลอนชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

ไดมการจดกจกรรมทงในสวนกลางและในสวนภมภาค ทงในรปแบบการจดแสดงนทรรศการ เวทสมมนา ตลอดจนจดท าองคความรและคมอ (Handbook) การขบเคลอนการด าเนนงานโครงการชมชน ทองเทยว OTOP นวตวถ เพอประชาสมพนธสรางการรบรการด าเนนงานโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ตลอดจนเปดโอกาสใหเกดการแลกเปลยนเรยนร รบทราบความกาวหนาการด าเนนงานรวมกน

1.3 การพฒนาผลตภณฑ OTOP ในชมชนทองเทยว โดยโรงเรยน OTOP เพอสงเสรม และพฒนากลมผผลต ผประกอบการ OTOP ทเขมแขง ใหเปนแหลงบมเพาะ

ความรภมปญญาทองถน ทยดโยงส านกชมชน และธรรมาภบาลในการประกอบอาชพ ด าเนนการในพนทของโรงเรยน OTOP จ านวน 5 แหง ไดแก

(1) ศนย OTOP คอมเพลกซพแค จงหวดสระบร (2) กลมจกสานบางเจาฉา จงหวดอางทอง (3) กลมวสาหกจชมชนบานเขากลาง จงหวดพทลง (4) ศนย OTOP ขวงสนก าแพง จงหวดเชยงใหม (5) กลมหตถกรรมคมสขโข บานดอนขา ต าบลชนบท อ าเภอชนบท จงหวดขอนแกน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 29

1.4 ยกระดบมาตรฐานผลตภณฑ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (กลม D)

ด าเนนการรวมกบหนวยงาน/องคกรทมความเชยวชาญในดานมาตรฐานผลตภณฑเพอพฒนาผลตภณฑ OTOP ทลงทะเบยนกบกรมการพฒนาชมชน กลมปรบตวสการพฒนา (กลม Quadrant D) ทมศกยภาพและมความพรอมในการเขาสกระบวนการพฒนาผลตภณฑ ด าเนนการใน 3 กลมผลตภณฑ ประกอบดวย (1) กลมผลตภณฑสขภาพและความงาม (ประเภทอาหาร เครองดม และสมนไพรทไมใชอาหาร) จ านวน 10,000 ผลตภณฑ

(2) กลมผาและเครองแตงกาย จ านวน 5,000 ผลตภณฑ (3) กลมของใช ของฝาก ของทระลก จ านวน 5,000 ผลตภณฑ

1.5 ยกระดบมาตรฐานสนคาอาหาร OTOP รสไทยแท (OTOP Authentic) ด าเนนการรวมกบสถาบนการศกษา/หนวยงาน/องคกร ทมความเชยวชาญประเภทอาหาร

เปนทปรกษาในการด าเนนการพฒนาอาหาร โดยก าหนดกรอบแนวทางการด าเนนงาน และรปแบบการยกระดบมาตรฐานสนคาและผประกอบการอาหาร OTOP รสไทยแท (OTOP Authentic Thai Taste) ตลอดจนประชาสมพนธเมนอาหาร OTOP รสไทยแทในหมบาน OTOP เพอการทองเทยวผานชองทางรายการโทรทศน เพอเปนการเลาเรองของชมชนโดยผานอาหารพนบาน เพอสรางการรบรใหกบผบรโภคในประเทศ

1.6 การประกวดและตอยอดการพฒนาชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

เพอพฒนาและตอยอดการด าเนนกจกรรมชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ โดยกรมการพฒนาชมชนไดด าเนนการประกวดชมชนทองเทยว OTOP นวตวถระดบจงหวด โดยมคณะกรรมการประกอบดวยผทรงคณวฒจากภาคราชการ สถาบนการศกษา ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ซงมชมชนทผานการคดเลอกเปนชมชนทองเทยว OTOP นวตวถระดบจงหวด จ านวน 110 ชมชน และชมชนทองเทยว OTOP นวตวถตนแบบจ านวน 50 ชมชน รวมทงสน 160 ชมชน และตอยอดใหเปนชมชนทมความพรอมตอการรองรบนกทองเทยว โดยแตละจงหวดพจารณาจากแผนการพฒนาชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ทชมชนเปนผจดท าแผนการพฒนาชองตนเอง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 30

2. กจกรรมทด าเนนการโดยสวนภมภาค ผลการด าเนนงานโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ตาม 5 กระบวนงาน

2.1 กระบวนงานท 1 การพฒนาบคลากรดานการทองเทยว

ด าเนนการภายใตหลกการ กลาวคอ 1. เพอพฒนาคณะกรรมการบรหารจดการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ผน าชมชน ผท

เกยวของ ใหมความเขมแขง 2. เพอเตรยมความพรอมคณะกรรมการบรหารจดการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ สการเปนผประกอบการของกจกรรมทสรางรายไดใหชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 3. เพอสรางความเขมแขง สรางความรวมมอและความสามคคของคนในชมชน โดยม ผลการด าเนนงาน ดงน

1) การจดตงคณะกรรมการบรหารจดการชมชนทองเทยว ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 3,152 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 96.30

2) การจดท าระเบยบชมชนทองเทยว ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 2,863 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 87.47

3) การจดท าแผนธรกจชมชนทองเทยว ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 2,553 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 78.00

4) การสรางนกเลาเรองชมชน มผไดรบการอบรม/พฒนาเกยวกบการสรางนกเลาเรองชมชน จ านวน 19,443 คน

5) การสรางโอกาสการเขาถงแหลงทน - การจดตงกลมออมทรพยเพอการผลต เปาหมาย 1,866 กลม ด าเนนการแลว

จ านวน 1,866 กลม คดเปนรอยละ 100 - การพฒนากลมออมทรพยเพอการผลต เปาหมาย 1,407 กลม ด าเนนการแลว

จ านวน 1,407 กลม คดเปนรอยละ 100 มเงนสจจะสะสม รวมทงสน 2,801,423,379 บาท 2.2 กระบวนงานท 2 การพฒนาแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวก

1) การคนหาเสนห อตลกษณชมชน เพอพฒนาการทองเทยว ไดแก อาหาร การแตงกาย ประเพณ ศลปวฒนธรรมทองถน ภาษา เปนตน ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 3,273 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 100

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 31

2) ก า ร ป ร บ ป ร ง ภ ม ท ศ น ส ง แ ว ด ลอม ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 2,701 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 82.52

3) การบรหารจดการแหลงทองเทยวและสงแวดลอม ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 2,848 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 87.01

2.3 กระบวนงานท 3 การพฒนาสนคาและบรการดานการทองเทยว

1) การออกแบบตราสญลกษณและสโลแกนชมชนทองเทยว ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 2,609 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 79.71

2) การพฒนาเมนอาหารพนถน ด าเนนการแลวเสรจ จ านวน 3,018 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 94.96

3) การพฒนาผลตภณฑชมชนทองเทยว จ าแนกเปน - ด าเนนการโดยสวนกลาง จ านวน 22,000 ผลตภณฑ ด าเนนการพฒนาแลว 12,000 ผลตภณฑ (รอยละ 54.55)

- ด าเนนการโดยสวนภมภาค จ านวน 32,730 ผลตภณฑ ด าเนนการพฒนาแลว 27,666 ผลตภณฑ (รอยละ 84.53) ทงน ผลตภณฑทเหลอ จ านวน 5,064 ผลตภณฑ ไมไดด าเนนการพฒนาเนองจากงบประมาณถกพบไป หรออยระหวางด าเนนการพฒนาในปงบประมาณ พ.ศ. 2562

4) การพฒนาผลตภณฑ OTOP ชมชนทองเทยว โดยโรงเรยน OTOP เปาหมายการอบรม โดยโรงเรยน OTOP 5 แหง ๆ ละ 20 รน รวม ๑๐๐ รน

รวม 5,000 คน และพฒนาผลตภณฑ จ านวน 5,000 ผลตภณฑ ในพนทบรการ 20 จงหวด ด าเนนการฝกอบรมเสรจเรยบรอยแลว ครบ 5,000 คน และพฒนาผลตภณฑแลว จ านวน 5,000 ผลตภณฑ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 32

2.4 กระบวนงานท 4 การเชอมโยงเสนทางการทองเทยวแตละทองถน

1) ออกแบบและเชอมโยงเสนทางการทองเทยวของหมบานเปาหมาย 3,273 หมบาน/ชมชน

ด าเนนการแลว จ านวน 2,633 หมบาน/ชมชน คดเปนรอยละ 80.45 2) เชอมโยงแหลงทองเทยวเมองหลก เมองรอง ด าเนนการแลว 1,033 เสนทาง

2.5 กระบวนงานท 5 การสงเสรมการตลาดชมชนทองเทยว 1) การประชาสมพนธ ผานสอ Online/Offline ดงน - สอสงพมพ จ านวน 4,614 ครง

- สอวทย จ านวน 4,751 ครง - สอโทรทศน จ านวน 1,211 ครง

- สอออนไลน จ านวน 16,045 ชนงาน - วดทศนเผยแพร จ านวน 3,974 ชนงาน

2) การเปดตวชมชนทองเทยว ด าเนนการแลว 1,647 ครง 3) การจดกจกรรม Business Matching ด าเนนการแลว 178 ครง

3. ผลสมฤทธทเกดขน 1) ผไดรบประโยชนจากกจกรรมตามโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 1.1) ผประกอบการชมชนดานทพกในชมชน รวม 19,008 แหง จ าแนกเปน ๑.1.1) ทพกประเภทโฮมสเตย จ านวน ๑5,455 หลง คดเปนรอยละ 81.31 1.1.๒) ทพกประเภทโรงแรม/รสอรท จ านวน ๑,396 แหง คดเปนรอยละ 7.34 1.1.๓) ทพกประเภทกางเตนท จ านวน 1,284 แหง คดเปนรอยละ ๖.76 1.1.4) ทพกประเภทอน ๆ จ านวน ๘73 แหง คดเปนรอยละ ๔.59

1.2) ผประกอบการชมชนดานอาหาร/เครองดม ในชมชน รวม 23,314 แหง จ าแนกเปน 1.2.1) ประเภทแผงจ าหนายอาหาร/เครองดม จ านวน 9,980 แหง คดเปน รอยละ 42.81 1.2.2) ประเภทรานอาหาร จ านวน 8,425 แหง คดเปนรอยละ 36.14 1.2.3) ประเภทกลมประกอบอาหาร จ านวน 4,096 แหง คดเปนรอยละ ๑7.57 1.2.4) ประเภทอน ๆ จ านวน 813 แหง คดเปนรอยละ ๓.49

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 33

2) รายไดจากการทองเทยวของหมบาน - จ านวนนกทองเทยวเขาไปทองเทยวในหมบาน จ านวน 2,177,194 คน

- รายไดจากการทองเทยวของหมบ าน รวมสะสมตงแต 1 มถนายน ๒๕๖1 – 31 มนาคม 2562 จ านวน 2,277,774,147 บาท จ าแนกตามประเภทกจกรรม ดงน

1) รายไดจากการจ าหนายผลตภณฑ จ านวน 1,030,526,464 บาท คดเปนรอยละ 45.24 2) รายไดจากรานอาหาร/เครองดมสนบสนนการทองเทยว จ านวน 616,560,203 บาท

คดเปนรอยละ 27.07 ๓) รายไดจากทพกสนบสนนการทองเทยว จ านวน 262,960,931 บาท คดเปนรอยละ 11.54

๔) รายไดจากกจกรรมบรการทองเทยว จ านวน 367,726,549 บาท คดเปนรอยละ 16.14 4. ความคมคาของโครงการ

4.1 ดานชองทางการตลาด มความส าเรจเชงนโยบายเรองใชการทองเทยวสรางรายไดเพม สรางโอกาส/ชองทาง คนซอ (นกทองเทยว) มาพบคนขาย (ชาวบาน) ในหมบาน/ชมชน ๓,๒๗๓ แหง ทมศกยภาพ และใชการทองเทยวตอยอด รวมถงมการจดท าสอสงพมพ โทรทศน วทย และสอออนไลน เพอประชาสมพนธชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

4.2 ดานผซอ สามารถเชอมโยง สรางโอกาสใหผซอกลมใหมจ านวนมากกวาเดมหลายเทา เดนทางเขามาในหมบาน/ชมชน

4.3 ดานผขาย สามารถตอยอดอาชพเดม เกดผขายใหมเฉพาะในชมชน ๓,๒๗๓ หมบาน/ชมชน ทเปนเจาของผลตภณฑ ทพก รานอาหาร บรการอน ๆ ทตอยอด และเจาของกจการใหม ในพนท โดยคนในชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการทกกจกรรม เกดการเรยนรดวยตนเอง

4.4 ดานการกระจายรายได เกดรายไดกระจายอยทผประกอบการทวไปในชมชน ทงจากกจการเดมทตอยอดหรอใชตนทนต าในการประกอบกจการรายยอย เขาถงผซองายเนองจากทกคนสามารถเรยนร หรอเขามามสวนรวมในกจกรรมสรางรายไดเชอมโยงกบการทองเทยวของชมชนอยางสะดวกไดทนท ตวอยางเชน ชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ บานพแค หมท 1 ต าบลพแค อ าเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดสระบร (ตลาดหวปล ศนย OTOP พแค) เปดตลาดทกวนเสาร - วนอาทตย มผคาเปนคนในชมชน 54 ราย มรายไดรวมเฉลยวนละ 500,000 บาท และจะขยายพนทรองรบผคาอก 30 ราย 5. ผลกระทบจากการด าเนนโครงการ

คณะทปรกษาจากส านกงานศนยว จยและใหค าปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดด าเนนการประเมนผลโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ โดยประเมนผลกระทบ ๕ ดาน จากการด าเนนงานโครงการ ดงประเดนตอไปน

5.1 ผลกระทบดานเศรษฐกจ อตราการเพมขนของรายได การจางงาน และจ านวนนกทองเทยวทเขามาเยยมชม

ภายในชมชนทเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ โดยแสดงใหเหนถงภาวะกอนเขารวมโครงการและหลงเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ กลาวคอ กอนเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 34

กลมตวอยางมรายไดเฉลยตอคน ประมาณเดอนละ ๕,๑๑๕ บาท หลงจากเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ กลมตวอยางมรายไดตอคนเพมขนเปนเดอนละ ๑๐,๐๔๐ บาท หรอรอยละ ๙๖.๓๓ นอกจากน ชมชนทเขารวมโครงการฯ มรายไดเฉลยเพมขนจากเดม เดอนละ ๓๐,๕๙๕ บาท เปนเดอนละ ๔๙,๕๔๔ บาท (รอยละ ๖๑.๙๔) ในสวนของอตราการจางงานภายในชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ กปรบเพมจากเดม ถงรอยละ ๖๑.๗๖ ทส าคญทสดหลงจากทมการเปดตวชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ มจ านวนนกทองเทยวเขาไปเยยมชมในแตละชมชนเพมขนถงรอยละ ๗๕

5.2 ผลกระทบดานสงคม จากการสนทนากลมยอยการประเมนผลส าเรจโครงการชมชนทองเทยว OTOP

นวตวถ พบวา คนในชมชนมการชวยเหลอซงกนและกนมากขน และมความสามคคเกดขนชมชน ชาวบาน ในชมชนไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถมากขน เน องจาก มการจดประชม อบรม สมมนาเปนประจ า จงท าใหชมชนรจกคด รจกท า และแลกเปลยนความคดเหนซง กนและกน ทงยงสามารถประกอบอาชพหลายดานไปพรอม ๆ กน ชมชนมความรสกปลอดภยในชวตและทรพยสนมากขน ชาวบานทเขารวมเปนกรรมการมการไปพบปะ อบรมชมชนนอกหมบาน มสงคม เพอนรวมกจกรรมใหม ๆ มความภาคภมใจในชมชนตนเอง และร จกใ ชส อออนไลนในการประชาสมพนธชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 5.3 ผลกระทบดานวฒนธรรม

หลงจากชมชนเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ คนในชมชนสามารถสงเกตเหนวา มผลกระทบทางดานวฒนธรรมเชงบวกเกดขนภายในชมชนอยางชดเจน เชน คนในชมชนไดใหความส าคญกบ ฮต ๑๒ คอง ๑๔ มากขน มการเขาวดท าบญ และเขารวมพธกรรมตาง ๆ มากขน เชน บญขาวสาก บญบงไฟ ประเพณเลยงดอนปตาทกวนพธ ท าบญตกบาตรครบรอบคลายวนมรณะหลวงปสม วดพระพทธบาท การบายศรสขวญ การถวายเทยนพรรษา นอกจากนยงมการพฒนาดนตรพนเมอง เชน หมอล าเพลน การฟอนร า การเซง ทส าคญทสด คอ มกลมคนในหลายชวงวย และเพศเขามาชวยท ากจกรรมและสนใจในการสบสานประเพณตาง ๆ มากขน

5.4 ผลกระทบดานสงแวดลอม จากการสนทนากลมยอยการประเมนผลส าเรจโครงการชมชนทองเทยว OTOP

นวตวถ ชมชนทเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถมการปรบปรงภมทศนในชมชนใหสวยงาม รกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มการท าความสะอาดรอบ ๆ ชมชน มการจดเกบขยะมลฝอย และมการชวยกนรณรงคตอตานโรคตดตอโรคระบาดตาง ๆ นอกจากนน ยงมการชกชวนใหคนในชมชนปลกสมนไพรเพมขน เพอใชเปนหนงวตถดบหลกในการผลตและแปรรปผลตภณฑ

5.5 ผลกระทบดานจตใจ หลงจากเขารวมโครงการชมชน OTOP นวตวถ คนในชมชนมความรความผกพนกนมาก

ยงขน มจตใจทดตอกน มความสข ยมแยมแจมใส รจกสามคค เออเฟอเผอแผตอกนกนมากขน มมนษยสมพนธทดเพมขน และพรอมเปนเจาบานทด ชมชนทเขารวมโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถตางมความตนเตนและดใจทเหนชมชนมความเจรญกาวหนาในการพฒนาชมชนของตนเองใหเปนแหลงทองเทยว และหวงเปนอยางยงทจะเหนความส าเรจของชมชน 6. กาวตอไปของโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

ดวย ปงบประมาณ พ.ศ. 2562 เปนตนไป กรมการพฒนาชมชนไดก าหนดยทธศาสตรการขบเคลอนองคการ ภายใตหลกคด Happiness Strategy โดยมประเดนยทธศาสตรส าคญประเดนหนง กลาวคอ เศรษฐกจชมชนขยายตว (Local Economy Happiness) มจดมงหมายเพอสรางความเขมแขงของเศรษฐกจฐานรากชมชน สรางความเขมแขงจากภายใน และสรางความสมดลทางเศรษฐกจ ทงน มกจกรรม/โครงการส าคญท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 35

กรมการพฒนาชมชน มงเนนการพฒนาและตอยอดเพอสรางความยงยน ไดแก การขยายผล OTOP นวตวถ เชอมโยงการทองเทยวชมชนอยางยงยน (Local Tourism) ภายใตหลกการ 4 ประการ กลาวคอ

ประการทหนง การน าตนทนทางสงคม วฒนธรรม สงแวดลอมมาสรางคณคา (นวตกรรม/ ภมปญญา/เรองราว/ความคดสรางสรรค) รวมถงการสรางอตลกษณและเพมมลคาใหกบสนคาและบรการของชมชน

ประการทสอง การสรางความเขมแขงของชมชน โดยสงเสรมการมสวนรวม ความสามคค และเพมศกยภาพ/ขดความสามารถทางการแขงขนใหกบชมชนทองถนอยางยงยน

ประการทสาม การสรางงานและกระจายรายได โดยพฒนาเศรษฐกจมวลรวมชมชนและความสขของประชาชน (GDP & GDH) ใหเพมมากขน

ประการทส การสรางความสมดลของ 5 มต (เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม/วฒนธรรม/จตใจ) เพอความยงยนของชมชน (Sustainable Development)

กอปรกบ กรมการพฒนาชมชน ก าหนดยทธศาสตรสงเสรมชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ เพอเปนแนวทางส าหรบการสงเสรม พฒนา และตอยอดการด าเนนโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ โดยมเปาหมายยทธศาสตร กลาวคอ ชมชนสามารถบรหารจดการดานการทองเทยวและสรางรายไดอยางยงยน ประกอบดวย 3 กลยทธ ไดแก

กลยทธท 1 เพมประสทธภาพการบรหารจดการชมชนทองเทยว ประกอบดวย 4 กระบวนงาน ไดแก กระบวนงานท 1 บรหารจดการขอมลเพอพฒนาชมชนทองเทยว กระบวนงานท 2 พฒนาบคลากรดานการทองเทยว กระบวนงานท 3 ประสานความรวมมอภาคการพฒนา และกระบวนงานท 4 สรางคณคาและพฒนาชมชนทองเทยว ทงน ไดก าหนดเปาหมายกลยทธ คอ ชมชนทองเทยวรกษาอตลกษณและสรางคณคาไดอยางยงยน

กลยทธท 2 พฒนาและยกระดบมาตรฐานผลตภณฑและบรการในชมชนทองเทยว ประกอบดวย 3 กระบวนงาน ไดแก กระบวนงานท 1 เพมมลคาและยกระดบมาตรฐานของผลตภณฑ กระบวนงานท 2 ยกระดบคณภาพและมาตรฐานการบรการ และกระบวนงานท 3 เชอมโยงกจกรรมบรการและผลตภณฑชมชน ทงน ไดก าหนดเปาหมายกลยทธ คอ สนคาและบรการในชมชนทองเทยวไดรบการพฒนาและเพมมลคา

กลยทธท 3 สงเสรมการตลาดและเชอมโยงธรกจการทองเทยว ประกอบดวย 3 กระบวนงาน ไดแก กระบวนงาน ท 1 ประสานภาคการตลาดดานการทอง เ ทย ว กระบวนงาน ท 2 พฒนาชองทาง สอประชาสมพนธชมชนทองเทยว และกระบวนงานท 3 จดกจกรรมสงเสรมการตลาด ทงน ไดก าหนดเปาหมายกลยทธ คอ นกทองเทยวเขามาทองเทยวและสมผสวถชวตของคนในชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 36

นอกจากน กรมการพฒนาชมชน ยง ไดประสานความร วมมอ ไปยงองคกรและหนวยงานภาคทเกยวของดานการทองเทยว โดยมวตถประสงคเพอการตอยอด พฒนา ยกระดบและสรางคณคาการทองเทยวโดยชมชน อาท การประสานความรวมมอขบเคลอนชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ สอตสาหกรรมไมซ ระหวาง กรมการพฒนาชมชน กบ ส านกงานสงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (องคการมหาชน) ศนยความเปนเลศดานไมซ มหาวทยาลยเชยงใหม และสมาคมสงเสรมการจดประชมนานาชาต (ไทย) ซ งด าเนนการภายใตมตคณะรฐมนตรในการยกระดบเศรษฐกจชมชนดวยอตลกษณลานนาเชงสรางสรรค ในกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 จ านวน 8 หมบาน/ชมชน ในจงหวดเชยงใหม ล าพน ล าปาง และแมฮองสอน รวมถง การประสานความรว มมอกบสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย พฒนาการทองเทยวใน 6 หมบาน/ชมชน เพอสงเสรมการขยายตวดานการทองเทยวในอนาคต

2.2 โครงการยกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรม กจกรรมพฒนายกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรม (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) กรมการพฒนาชมชน ไดรบมอบหมายใหด าเนนการตามแผนงานบรณาการพฒนาพนทระดบภาค โดยการจดท าโครงการยกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรมกจกรรมพฒนายกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรม (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) เพอพฒนาหมบานในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 20 จงหวด จ านวน 84 หมบาน ใหมศกยภาพในดานการบรหารจดการดานการทองเทยว โดยใชกระบวนการขบเคลอนงานดานการทองเทยวมาเปนเครองมอในการพฒนาชมชนเพอใหเกดรายได ก าหนดใหมการสรางความเขมแขงของฐานเศรษฐกจภายในควบคกบการอนรกษสบสานภมปญญาทองถน ดวยการยกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรมโดยมงเนนการพฒนาแหลงทองเทยว พฒนารปแบบนวตกรรมสนคาและบรการดานการทองเทยว รวมถงการสงเสรมการตลาดดานการทองเทยว โดยอาศยกลไกความรวมมอจากทกภาคสวนท างานแบบบรณาการเพอใหเกดการพฒนาศกยภาพคณะกรรมการบรหารหมบานฯการจดท าแผนการพฒนาหมบาน OTOP เพอการทองเทยว พฒนาผลตภณฑและบรการของหมบานเนนการพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหสามารถยกระดบสการจ าหนายได การจดกจกรรมโปรแกรมการทองเทยวทหลากหลาย

การด าเนนการโดยจดกจกรรมพฒนาศกยภาพการบรหารจดการหมบานและพฒนาบคลากรดานการทองเทยว การพฒนายกระดบผลตภณฑใหเปนสนคาทระลกและการประชาสมพนธกจกรรมการทองเทยว งบประมาณ 184.5624 ลานบาท โดยมรายละเอยดดงน

1. กรมฯด าเนนการกจกรรมท 1 ยกระดบคณภาพการบรหารจดการ กจกรรมประชมเชงปฏบตการเพมประสทธภาพการบรหารจดการหมบาน OTOP เพอการทองเทยวในการด าเนนกจกรรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน เสรจเรยบรอย 2. จงหวดไดด าเนนกจกรรมจดเวทพฒนาศกยภาพแกนน าหมบาน OTOP เพอการทองเทยว/ยกระดบแผนการพฒนาหมบาน OTOP เพอการทองเทยว และพฒนาบคลากรดานการทองเทยว จ านวน 20 จงหวด เสรจเรยบรอย

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 37

3. จงหวดไดด าเนนการจดกจกรรมสรางคณคาและพฒนาศกยภาพผประกอบการเพอสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนเพอจดประชมเชงปฏบตการคนหาผประกอบการของชมชนโดยการมสวนรวมของภาค การพฒนาเสรจเรยบรอย 4. จงหวดไดด าเนนการจดกจกรรมประชมเชงปฏบตการถายทอดประสบการณและทดสอบโปรแกรมการทองเทยวของผประกอบการชมชนเสรจเรยบรอย

5. จงหวดอยระหวางการด าเนนงานราง TOR กจกรรมจดพมพแคตตาลอกโปรแกรมการทองเทยวของผประกอบการและจดงานนทรรศการโปรแกรมการทองเทยวโดยชมชน

6. จงหวดอยระหวางการราง TOR กจกรรมยกระดบและพฒนาผลตภณฑชมชนใหเปนสนคา ทระลกหมบาน

7. กรมฯ จดจางประชาสมพนธโครงการยกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรมกจกรรมพฒนายกระดบการทองเทยวเชงประเพณวฒนธรรม (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ก าหนดด าเนนการประชาสมพนธผานสอตาง ๆ

๒.3 โครงการยกระดบการทองเทยวคณภาพกลมเปาหมายเฉพาะและประชาสมพนธ ภาคเหนอกจกรรมเพมศกยภาพการทองเทยวและบรการภาคเหนอ

กรมการพฒนาชมชน ไดรบมอบหมายใหด าเนนการตามแผนงานบรณาการพฒนาพนทระดบภาค โดยการจดท าโครงการยกระดบการทองเทยวคณภาพกลมเปาหมายเฉพาะและประชาสมพนธภาคเหนอกจกรรมเพมศกยภาพการทองเทยวและบรการภาคเหนอเพอพฒนาหมบานในภาคเหนอ 3 จงหวด (เชยงใหม แมฮองสอน นาน) จ านวน 12 หมบาน ใหมศกยภาพในดานการบรหารจดการดานการทองเทยว โดยใชกระบวนการขบเคลอนงานดานการทองเทยวมาเปนเครองมอในการพฒนาชมชนเพอใหเกดรายได ก าหนดใหมการสรางความเขมแขงของฐานเศรษฐกจภายในควบคกบการอนรกษสบสานภมปญญาทองถน ดวยการยกระดบการทองเทยวคณภาพกลมเปาหมายเฉพาะและประชาสมพนธโดยมงเนนการพฒนาแหลงทองเทยว พฒนารปแบบนวตกรรมสนคาและบรการดานการทองเทยว รวมถงการสงเสรมการตลาดดานการทองเทยว โดยอาศยกลไกความรวมมอจากทกภาคสวนท างานแบบบรณาการ เพอใหเกดการพฒนาศกยภาพคณะกรรมการบรหารหมบานฯการจดท าแผนการพฒนาหมบาน OTOP เพอการทองเทยว พฒนาผลตภณฑและบรการของหมบานเนนการพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหสามารถยกระดบสการจ าหนายได การจดกจกรรมโปรแกรมการทองเทยวทหลากหลาย

การด าเนนการโดยจดกจกรรมพฒนาศกยภาพการบรหารจดการหมบานและพฒนาบคลากรดานการทองเทยว การพฒนายกระดบผลตภณฑใหเปนสนคาทระลกและการประชาสมพนธกจกรรมการทองเทยว งบประมาณ 26.3660 (ลบ.) โดยมรายละเอยดดงน

1. กรมฯด าเนนการกจกรรมท 1 ยกระดบคณภาพการบรหารจดการ กจกรรมประชมเชงปฏบตการเพมประสทธภาพการบรหารจดการหมบาน OTOP เพอการทองเทยวในการด าเนนกจกรรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน เสรจเรยบรอย 2. จงหวดไดด าเนนกจกรรมจดเวทพฒนาศกยภาพแกนน าหมบาน OTOP เพอการทองเทยว/ยกระดบแผนการพฒนาหมบาน OTOP เพอการทองเทยว และพฒนาบคลากรดานการทองเทยว จ านวน 3 จงหวด เสรจเรยบรอย 3. จงหวดไดด าเนนการจดกจกรรมสรางคณคาและพฒนาศกยภาพผประกอบการเพอสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนเพอจดประชมเชงปฏบตการคนหาผประกอบการของชมชนโดยการมสวนรวมของภาคการพฒนาเสรจเรยบรอย

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 38

4. จงหวดไดด าเนนการจดกจกรรมประชมเชงปฏบตการถายทอดประสบการณและทดสอบโปรแกรมการทองเทยวของผประกอบการชมชนเสรจเรยบรอย

5. จงหวดอยระหวางการด าเนนงานราง TOR กจกรรมจดพมพแคตตาลอกโปรแกรมการทองเทยวของผประกอบการและจดงานนทรรศการโปรแกรมการทองเทยวโดยชมชน

6. จงหวดอยระหวางการราง TOR กจกรรมยกระดบและพฒนาผลตภณฑชมชนใหเปนสนคาทระลกหมบาน 7. กรมฯ จดจางประชาสมพนธโครงการยกระดบการทองเทยวคณภาพกลมเปาหมายเฉพาะและ

ประชาสมพนธภาคเหนอกจกรรมเพมศกยภาพการทองเทยวและบรการภาคเหนอก าหนดด าเนนการประชาสมพนธผานสอตาง ๆ

กระบวนการการแสวงหาชองทางการตลาดเพมขน จ าแนกเปน ๔ ระดบ ดงน 1. ตลาดระดบจงหวด

1) โครงการตลาดประชารฐคนไทยยมได กระทรวงมหาดไทย มอบหมายใหกรมการพฒนาชมชนรบผดชอบการด าเนนงานตลาดประชารฐ จ านวน ๓ ตลาด ไดแก ตลาดประชารฐคนไทยยมได ตลาดประชารฐของดจงหวด และตลาดประชารฐ Modern Trade ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท ๑๗ ตลาคม ๒๕๖๐ เพอชวยเหลอเกษตรกร ผมรายไดนอย ผประกอบการทไดรบความเดอดรอนจากการไมมสถานทคาขาย ตลอดจนผประกอบการรายใหมทประสงคจะมาจ าหนายในตลาดประชารฐ โดยในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมการพฒนาชมชนไดจดสรรงบประมาณสนบสนนการด าเนนงาน และก าหนดกลยทธการขบเคลอน จ านวน ๓ ดาน ประกอบดวย ดานการพฒนาตลาด ดานการพฒนาผประกอบการและเจาหนาท และดานการสงเสรมการตลาด ผลการด าเนนงานตลาดประชารฐในความรบผดชอบของกรมการพฒนาชมชน สรปไดดงน 1. การขบเคลอนตลาดประชารฐ ๑.๑ เปดจ าหนายตลาดประชารฐ จ านวน ๒,๒๒๕ แหง มผประกอบการเขารวมจ าหนายทงสนจ านวน ๕๕,๒๘๒ ราย แยกเปน ผประกอบการรายเดม จ านวน ๔๓,๔๗๒ ราย และเปดโอกาสใหผประกอบการรายใหมเขารวมจ าหนายเพมขนอก จ านวน ๑๑,๘๑๐ ราย ๑.๒ ตลาดประชารฐเขารวมนโยบายลดใชพลาสตก จ านวน ๒๐๐ แหง 2. รายไดจากการจ าหนายทงสนจ านวน ๓๔๕,๒๐๕,๔๒๓ บาท ดงน ๒.๑ ยอดจ าหนายรวม ๓ ตลาด จ านวน ๓๓๒,๔๓๖,๕๔๘ บาท ไดแก ๑) ตลาดประชารฐคนไทยยมได เปดจ าหนายจ านวน ๘,๖๖๗ ครง ยอดจ าหนายจ านวน ๒๘๔,๖๑๘,๓๙๙ บาท โดยผประกอบการ ๑ ราย มรายไดเฉลยรายละ ๕,๑๔๘ บาท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 39

๒) ตลาดประชารฐของดจงหวด เปดจ าหนายตามโครงการ OTOP to The Tourist and Festival ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ จ านวน ๑4 ครง มยอดจ าหนายทงสนจ านวน 41,276,949 บาท ๓) ตลาดประชารฐ Modern Trade ประสานการขอใชพนทจ าหนายภายในหางสรรพสนคา จ านวน ๔ ครง มยอดจ าหนาย จ านวน ๖,๕๔๑,๒๐๐ บาท ๒.๒ ยอดจ าหนายจากกจกรรมทกรมการพฒนาชมชนสวนกลางสนบสนนใหจงหวด คดเลอกผประกอบการไปจ าหนายในงานใหญทกรมการพฒนาชมชนหรอจงหวดเปนหนวยด าเนนการจดขน จ านวน ๑๒,๗๖๘,๘๗๕ บาท ประกอบดวย ๑) ยอดจ าหนายกจกรรม Highlight โซนตลาดประชารฐ ในงาน OTOP City 2018 จ านวน 6,377,824 บาท ๒) ยอดจ าหนายตามนโยบายการขบเคลอน OTOP Mobile รวมกบโครงการตลาดประชารฐ คนไทยยมได ของ นายนสต จนทรสมวงศ อธบดกรมการพฒนาชมชน ซงจงหวดไดรเรมด าเนนโครงการฯ โดยไมใชงบประมาณ มยอดจ าหนายรวมจ านวน 6,391,051 บาท ทงน กรมการพฒนาชมชนไดพจารณาสนบสนนงบประมาณด าเนนโครงการ OTOP เคลอนท (OTOP Mobile) ใหกบจงหวดด าเนนการในชวงไตรมาสท ๓ - ๔ โดยใชกลไกการขบเคลอนการจดแสดงและจ าหนายผลตภณฑ OTOP ไดแก คณะกรรมการเครอขาย OTOP และคณะท างานตลาดประชารฐ คนไทยยมได สงเสรมใหมการน าผลตภณฑ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ผลตภณฑ OTOP ระดบ 1 – 3 ดาว และผลตภณฑ OTOP ในชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ทจ าหนายไดนอยหรอยงจ าหนายไมได ไปจดแสดง และจ าหนายในชมชนทเปนแหลงทองเทยว หรอด าเนนการควบคไปกบตลาดประชารฐคนไทยยมได โดยก าหนดเดอนละ 4 ครง ซงการด าเนนดงกลาวจะเปนการเปดโอกาสใหผประกอบการรายยอยไดมารวมจ าหนายสนคาในตลาดประชารฐทกรมการพฒนาชมชนรบผดชอบมากขน และกระตนใหยอดจ าหนายตามโครงการตลาดประชารฐเพมขนดวย ๓. รายไดจากการจ าหนายสะสม ระหวางเดอนตลาคม ๒๕๖๑ - เมษายน ๒๕๖๒ รวมจ านวน ๕๘๒,๐๗๐,๗๗๗ บาท ๔. จดกจกรรมการพฒนาตลาดและผประกอบการตามกลยทธการขบเคลอน ๓ ดาน โดยเจาหนาทพฒนาชมชนสวนกลางรวมตดตามสนบสนนกบเจาหนาทพฒนาชมชนจงหวด และคณะกรรมการตลาดประชารฐในพนท รายละเอยดตามภาพกจกรรมแนบทาย ไดแก ๔.๑ ดานการพฒนาตลาด ๑) พฒนาและยกระดบตลาดใหเปนตลาดสะอาด สะดวก ปลอดภย สนคาทมาจ าหนายมาจากผผลตโดยตรง และเปนสนคาทสดใหม จ านวน ๔๔๑ แหง ๒) สงเสรมใหจ าหนายสนคาราคายตธรรม จ านวน ๔๑๗ แหง ๔.๒ ดานการพฒนาผประกอบการและเจาหนาท ๑) เปดโอกาสใหผประกอบการรายใหม โดยเฉพาะดานการเกษตรไดเขามาจ าหนาย จ านวน ๕๑๔ แหง ๒) พฒนาทกษะในการขายใหกบผประกอบการกลม C จ านวน ๑๙๙ แหง ๓) พฒนาสมรรถนะในการบรหารจดการใหกบผประกอบการตลาด (CMO) และคณะกรรมการบรหารจดการตลาด จ านวน ๑๓๓ แหง ๔.๓ ดานการสงเสรมการตลาด ๑) บรณาการในการจดกจกรรมในงานส าคญของจงหวดและอ าเภอ จ านวน ๓๔๗ แหง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 40

๒) จดตลาดเปนแหลงทองเทยวเชอมโยงกบการทองเทยวชมชน ตามโครงการหมบาน OTOP เพอการทองเทยว และชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ จ านวน ๖๕ แหง ๒) โครงการ OTOP To The Tourist and Festival

การด าเนนงานสงเสรมชองทางการตลาด OTOP ไดก าหนดใหมการสงเสรมการเพมชองทางการตลาดเชงรก เพอเพมรายไดใหกบชมชน กอปรกบกระทรวงมหาดไทยมนโยบายในการชวยเหลอกลมสมมาชพชมชน และผผลตผประกอบการสนคา OTOP จงมความจ าเปนทจะตองจดหาชองทางการตลาดเพอสรางโอกาสทางการผลตและการตลาดใหทนตอการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจในปจจบน และเปนการเพมโอกาสในการขายสนคาไดมากขน ท าใหเกดการหมนเวยนทางเศรษฐกจในระดบฐานรากกรมการพฒนาชมชนจงไดจดท าโครงการ OTOP To The Tourist And Festival ขน

ผลการด าเนนงานทผานมาในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ มการจดจ าหนายผลตภณฑ OTOP ในสถานททองเทยวและหรอเทศกาลประจ าปของจงหวด จ านวน 14 ครง ใน 12 จงหวด ยอดจ าหนายรวมทงสน 41,276,949 บาท โดยวธการด าเนนงานของจงหวด ประกอบดวย

๑. จดกจกรรมจ าหนายผลตภณฑ OTOP ในงานประเพณหรองานประจ าปของจงหวด หรอสถานททองเทยวของจงหวด

๒. ด าเนนการจดงานรวมกบ บรษท ประชารฐรกสามคค (SE) ของจงหวด ๓. จดใหมกจกรรมจ าหนายแพคเกจทองเทยวของชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 4. สรางจดขายของการจดงาน โดยสงเสรมใหรานคาทเขารวมงานปลอดโฟม (No Foam) 5. ด าเนนการจดงานอยางนอยจ านวน 1 ครง ใหมผผลต ผประกอบการ OTOP เขารวมกจกรรม

จ านวนไมนอยกวา 50 ราย และจดกจกรรมไมนอยกวา 3 วน ทงน การขยายผลการด าเนนงาน จงหวดไดรวมกบเครอขาย OTOP ในพนท จดกจกรรมใน

ลกษณะเดยวกนโดยทใชงบประมาณของเครอขายเอง อนจะเปนการสงเสรมใหผประกอบการ OTOP มชองทางการตลาด และมรายไดเพมขน กลมผผลต ผประกอบการ OTOP มความรวมมอกบสถานททองเทยวในพนท และผผลต ผประกอบการ OTOP ไดเรยนรทกษะดานการบรหารจดการและการตลาด

งานมะขามหวานนครบาลเพชรบรณ จงหวดเพชรบรณ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 41

งานกาชาดและงานพอขนเมงราย จงหวดเชยงราย

งานมหกรรมไมดอกไมประดบเชยงใหม จงหวดเชยงใหม

3) โครงการ OTOP to the town กรมการพฒนาชมชน ไดร บมอบหมายจากกระทรวงมหาดไทย ใหร บผดชอบในการ

ข บ เค ล อนการด าเนนงานโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ซงตามแผนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน พ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๖๔ ไดก าหนดกลยทธในการขบเคลอน ๓ แนวทาง คอ การเพมศกยภาพผผลต ผประกอบการ OTOP การพฒนาผลตภณฑชมชนดวยองคความรและนวตกรรม และการสงเสรมชองทางการตลาด ในการด าเนนงานสงเสรมชองทางการตลาด ไดก าหนดใหมการจดงานแสดงและจ าหนายสนคา OTOP ในตลาดเดมทกรมฯ เคยจดเปนประจ าและประสบผลส าเรจ ในทกระดบ โดยส าหรบในพนทเขตเมองจดใหมโครงการจดงาน OTOP TO THE TOWN ขน

การจดงานโครงการ OTOP TO THE TOWN จ านวน 10 ครง โดยด าเนนการใน 10 จด ไดแก ลานพารค พารากอน, เซนทรลพลาซา บางนา, เซนทรลพลาซา แกรนด พระราม 9, เซนทรลเฟสตวล พทยา บช, เซนทรลพลาซา อดรธาน, เซนทรลพลาซา พระราม 3, ไอคอนสยาม, เซนทรลเฟสตวล อสตวลล, เซนทรลเฟสตวล ภเกต และฟวเจอรพารค รงสต ผลการด าเนนการคอ มผผลต ผประกอบการ OTOP เขารวมงานทงสน 602 ราย ยอดผเขาชมงานทงสน 117,900 คน สามารถกระตนเศรษฐกจฐานรากใหมรายไดจ านวนทงสน 99,027,744 บาท ซงเกนเปาหมายทก าหนด 90,000,000 บาท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 42

2. ตลาดระดบภมภาค 1) โครงการจดงาน OTOP ภมภาค ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ การจดงานแสดงและจ าหนายสนคา OTOP ในระดบภมภาค โดยมสนคา ระดบ 1 – 5 ดาว

จากทวประเทศ มอาหารชวนชมและผลตภณฑจากภมปญญา ด าเนนการจ านวน ๕ จด ดงน 1. จงหวดนครศรธรรมราช ด าเนนการระหวางวนท 7 – 13 ธนวาคม 2561 ณ ลานอเนกประสงคบรเวณถนนพทธภม อ าเภอเมองนครศรธรรมราช จงหวดนครศรธรรมราช จ านวน 304 คหา มยอดจ าหนาย รวมทงสน 17,523,682 บาท 2. จงหวดนครราชสมา ด าเนนการระหวางวนท 7 – 13 ธนวาคม 2561 ณ บรเวณศาลากลางจงหวดนครราชสมา อ าเภอเมองนครราชสมา จงหวดนครราชสมา จ านวน 304 คหา มยอดจ าหนาย รวมทงสน 18,070,670 บาท 3. จงหวดขอนแกน ด าเนนการระหวางวนท 26 มกราคม – 1 กมภาพนธ 2562 ณ บรเวณศาลากลางจงหวดขอนแกน อ าเภอเมองขอนแกน จงหวดขอนแกน จ านวน 304 คหา มยอดจ าหนาย รวมทงสน 32,974,904 บาท

4. จงหวดภเกต ด าเนนการระหวางวนท 13 – 19 มนาคม 2562 ณ บรเวณสะพานหน อ าเภอเมองภเกต จงหวดภเกต จ านวน 312 คหา มยอดจ าหนาย รวมทงสน 74,020,895 บาท

5. จงหวดก าแพงเพชร ด าเนนการระหวางวนท 14 – 20 มนาคม 2562 ณ บรเวณลานอนรกษวฒนธรรมไทยสรจตอทยาน อ าเภอเมองก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร จ านวน 312 คหา มยอดจ าหนาย รวมทงสน 26,183,524 บาท

รวมคหาจ านวน 1,536 คหา ยอดผเขาชมงานจ านวน 206,753 คน ยอดจ าหนายรวมทงสน 168,773,682 บาท

ผลส าเรจของโครงการฯ กรมการพฒนาชมชน ด าเนนการสงเสรมใหผผลต ผประกอบการ OTOP ในการพฒนาผลตภณฑ

โดยการจดท าโครงการเพอสงเสรมและใหความรในการพฒนาผลตภณฑ โดยค านงคณภาพและมาตรฐาน ในการผลตและการสรางนวตกรรมใหม ๆ ขนมาเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค

ผลลพธทไดรบจากด าเนนโครงการฯ ผผลต ผประกอบการ OTOP ไดรบความร มการพฒนาผลตภณฑและปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของเศรษฐกจ ท าใหเกดรายไดเพมขนและมชองทางการตลาดเพมมากขน มโอกาสไดน าผลตภณฑมาทดลองจ าหนายใหกบกลมเปาหมายใหม ๆ เพอส ารวจพฤตกรรมการบรโภความความตองการผลตภณฑแบบใดเพอน าไปปรบปรงผลตภณฑใหตรงกบความตองการของผบรโภค

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 43

3. ตลาดระดบประเทศ

1) โครงการ OTOP City 2018 การจดงาน “OTOP City Happy Market 2018” ระหวางวนท ๑๕ - ๒๓ ธนวาคม ๒๕๖๑ ณ อาคารชาเลนเจอร ๑ - ๓ ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร วตถประสงคเพอจดแสดงและจ าหนายผลตภณฑหนงต าบล หนงผลตภณฑ เพมชองทางการตลาดผลตภณฑ OTOP และสรางรายไดใหกบชมชน ประชาสมพนธการด าเนนงานโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ และสรางการเรยนร แนวทาง ในการพฒนาผลตภณฑ OTOP ใหสอดคลองกบความตองการของกลมลกคาทอยในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล ซงครงนเปนการจดงานครงท ๑๓ มบทจ าหนาย จ านวน 2,697 บท และผประกอบการเขารวมงาน จ านวน 3,340 ราย โดยมผเขาชมงานจ านวน ๓๘๒,๗๕๒ คน ยอดจ าหนายภายในงานจ านวน ๑,๑๕๔,๓๘๑,๙๗๘ บาท ยอดสงซอจ านวน ๑๕๐,๗๗๖,๑๔๖ รวมยอดจ าหนายทงสน จ านวน ๑,๓๐๕,๑๕๘,๑๒๔ บาท สงผลใหเกดประโยชน กบคนในชมชน จ านวน 70,155 ราย

2) โครงการ OTOP Midyear 2019 จะด าเนนการวนท 15 – 23 มถนายน 2562 ๓) โครงการศลปาชพประทปไทย OTOP กาวไกลดวยพระบารม ด าเนนการวนท 10 – 18

สงหาคม 2562 4. ตลาดระหวางประเทศ 1)โครงการจดแสดงและจ าหนายผลตภณฑ OTOP สานสมพนธสองแผนดนประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2562

กระทรวงมหาดไทย ก าหนดเปาหมายยอดจ าหนายผลตภณฑ OTOP ในป ๒๕๖๒ จ านวน ๒๐๐,๐๐๐ ลานบาท ซงการเพมชองทางการตลาดใหกบผลตภณฑ OTOP โดยการน าสนคา OTOP ไปจดแสดงและจ าหนายและเจรจาธรกจในพนทของกลมประเทศอาเซยนหรอบรเวณยานการคาชายแดนประเทศไทย เปนแนวทางหนงท จะท าใหเปาหมายบรรลผลส าเรจ นอกจากนนยงสงผลท าให OTOP Trader และผผลต ผประกอบการ OTOP

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 44

ไดเรยนรแนวทางในการพฒนาคณภาพมาตรฐานสนคาใหเปนทยอมรบของลกคาในกลมประเทศอาเซยนมโอกาสในการเจรจาการคากบนกธรกจประเทศเพอนบาน ตลอดจนเปนการเสรมสรางความสมพนธอนดดานการคาตามแนวชายแดนระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบาน

ผลการด าเนนงานในป พ.ศ. ๒๕๖๒ ก าหนดจดงานจ านวน ๓๑ ครง ใน 28 จงหวด ทมพนทตดตอกบประเทศเพอนบาน ไดแก เชยงราย ราชบร ศรสะเกษ แมฮองสอน ประจวบครขนธ มกดาหาร เชยงใหม เลย บรรมย สตล บงกาฬ อ านาจเจรญ อบลราชธาน ระนอง นครพนม จนทบร นาน กาญจนบร สระแกว นราธวาส สงขลา อตรดตถ สรนทร หนองคาย ตาก ตราด พะเยา และยะลา ในปจจบนไดด าเนนการแลว จ านวน ๒๕ ครง ๒๔ จงหวด มจ านวนผเขาชมงาน ๘๖๐,๐๑๔ คน ยอดจดจ าหนายผลตภณฑ OTOP จ านวน ๕๒,๘76,๘๙๐ บาท

โดยจงหวด ด าเนนการประสานงานประเทศเพอนบาน เพอขอใชพนทจดงาน ผานกงศล หรอเจาแขวง ลงพนทการจดงานเพอวางแผนการด าเนนงาน การจดท าโครงสราง เจรจากบกงศลเกยวกบพธการตรวจคนเขาเมอง การเสยคาธรรมเนยมการเขาเมอง การเสยภาษสนคา และการใชบรการพนทและเครอง สาธรณปโภคในพนท ตลอดจนประสานกลมเปาหมายของประเทศเพอนบาน รวมจ าหนายสนคาภายในงานของเรา เพอเปนการจดงานแหงการบรณาการ ทผสมผสานทงวฒนธรรม ภาษา และการคาขาย ในปนด าเนนการมาแลว ๒๕ ครง ใน ๒๓ จงหวด ยอดจ าหนาย 46,675,171 บาท ยอดสงซอ 6,228,719 บาท รวมทงสน 52,903,890 บาท

จดแสดง และจ าหนายผลตภณฑ OTOP สานสมพนธสองแผนดนจงหวด อบลราชธานและอ านาจเจรญ ณ เมอง สาละวน สาธารรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

2) โครงการจดแสดงและจ าหนายสนคา OTOP ในงานเทศกาลไทย ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน และนครเซยงไฮ สาธารณรฐประชาชนจน

การจดงานเพอสงเสรมบทบาท OTOP Trader ใหเรยนรความตองการของชาวตางประเทศ ยกระดบคณภาพและมาตรฐานสนคา OTOPกาวเขาสการเปนสากลดวยการเขารวมการจดงานแสดงและจ าหนายในงานเทศกาลไทย ณ ตางประเทศ ตลอดจนเผยแพรภาพลกษณวฒธรรมอนดของไทยไปสสายตาชาวตางชาต ผานกจกรรมการแสดงทางวฒนสาธรรมไทยและการจ าหนายสนคาและบรการของไทย

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 45

ก าหนดด าเนนการ 2 จด คอ 1. กรงโตเกยว ประเทศญปน ระหวางวนท 11 – 12 พฤษภาคม 2562 2. นครเซยงไฮ สาธารณรฐประชาชนจน ระหวางวนท 31 พฤษภาคม – 2 มถนายน 2562

ผลการด าเนนงาน ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน ม OTOP Trader เขารวมงาน จ านวน 10 ราย มยอดจ าหนาย 2 วน เปนเงนทงสน 4,576,000 เยน คดเปนเงนไทย 1,327,000 บาท จากการด าเนนงานสรปบทเรยนไดวาสนคาทลกคาชาวญปนตองการและขายไดด คอ สนคาทมขนาดเลก เชน ตมหมก สนคาตองราคาไมควรเกน 2,000 บาท สนคาบงบอกอตลกษณไทย เชน คนญปนซอหนงตะลง ผาบาตก เพราะบงบอกถงภาคใตไทย กรณเปนประเภทผา ควรเปนสโทนน าเงน สเขม อกทง สนคาตองเชอมโยงกบแหลงทองเทยวทคนญปนรจก เชน สนคาจากจงหวดภเกต และประเภทสนคาทขายไดด คอ สมนไพร เครองเงน ผาคลมไหล กระจด ๑. โครงการสรางผประกอบการอจฉรยะเพอขบเคลอน OTOP สสากล

ทมา แนวคด : ผประกอบการ OTOP รอยละ 50 เปนผประกอบการทมศกยภาพและประสบการณ สามารถพฒนาผลตภณฑไดตรงกบความตองการของตลาดในระดบทองถน แตไมสามารถเขาถงการตลาดในระดบสงและในตางประเทศได ดงนน เพอเปนการยกระดบการพฒนาผประกอบการ OTOP ใหมความสามารถในการแขงขน จงจ าเปนตองเสรมสรางความสามารถของผประกอบการในประเทศ ใหมความรในการบรหารจดการธรกจสมยใหม การใชเทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค ใหเปนผประกอบการอจฉรยะเพอขบเคลอน OTOP สสากล

แผนการด าเนนการ : กรมการพฒนาชมชน ด าเนนการจดฝกอบรมการเรยนรสอจฉรยะ หลกสตรการอบรมเนน 5 ดาน ไดแก การพฒนาความเปนผประกอบการ การสรางนวตกรรมดานการผลต การบรหารจดการดวย BMC การตลาดแบบ O2O และทกษะการวเคราะหและใชประโยชนจากขอมล Big Data แก OTOP Trader และผผลต ผประกอบการ OTOP ระดบ 3 - 5 ดาว จ านวน 3,800 ราย/กลม จดอบรม 19 รนๆ ละ 200 ราย/กลม โดยอบรมในชนเรยน จ านวน 48 ชวโมง และบมเพาะดวยกระบวนการ Coaching จ านวน 60 วน จากนนคดเลอกกลมเปาหมาย จ านวน 500 ราย/กลม (จาก 3,800 ราย/กลม) สกระบวนการพฒนาดวยโคชอจฉรยะ โดยมโคชหลก โคชเฉพาะทาง และโคชพเศษ มาชวยลบคมองคความร จ านวน 48 ชวโมง และฝกปฏบตจากตลาดจรงทงในประเทศ จ านวน 500 ราย/กลม และคดเลอกกลมเปาหมายไปฝกปฏบตจรงยงตลาดตางประเทศ จ านวน 30 ราย/กลม ดวยเทคนคการวพากษดวยผเชยวชาญ ๒. โครงการสงเสรมการเชอมโยงการจ าหนายสนคา OTOP ในระบบ E-Commerce

ทมา แนวคด : รฐบาลมนโยบายสรางความเขมแขงใหกบผผลต ผประกอบการOTOP ใหมศกยภาพในการแขงขนดวยการเสรมสรางความรเพอพฒนาทกษะในดานการผลตสนคา ดานการบรหารจดการดานการตลาดดานการพฒนาคณภาพมาตรฐาน และอน ๆ เพอเพมโอกาสทางการตลาดใหกวางขวางยงขนซงตลาด Online นบเปนอกทางเลอกหนงทรฐบาลใหความส าคญและสนบสนนใหมการพฒนาผผลต ผประกอบการ OTOP ใหมศกยภาพในการจ าหนายผานระบบ E-Commerce

กรมการพฒนาชมชน ไดจดท าเวบไซตในรปแบบ E-Commerce ในชอ www.otoptoday.com เพอเปดโอกาสใหกบทกจงหวดไดมสนคาจ าหนายผานระบบ E-Commerce ไดอยางกวางขวาง แตผลการด าเนนงานยงไมไดรบการตอบรบเทาทควร จากการวเคราะหขอมลพบวา เจาหนาทผรบผดชอบการด าเนนงานดานการดแลระบบ E-Commerce เวบไซต www.otoptoday.com มภารกจอนทตองด าเนนการควบคไปดวย สงผลใหเวบไซตดงกลาว ไมมความเคลอนไหวอยางตอเนอง จงขาดความนาสนใจ และสนคาบางรายการไมเปนปจจบน ไมมการผลตแลว หรอไมสามารถตดตอกบผผลต ผประกอบการ OTOP ทเปนเจาของสนคาได จงท าใหไมสามารถสงสนคาไปใหลกคา

โครงการตอยอดเนองานในปจจบนและก าหนดเปนแผนงานในอนาคต

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 46

ตามค าสงซอจงเหนควรปรบรปแบบการด าเนนงานใหเวบไซต www.otoptoday.com ใหเปน Web Link ทเชอมโยง OTOP E-Commerce ทใหญทสดในประเทศไทย เพอลดภาระการดแลระบบ E-Commerce ของเจาหนาทและเพอใหสามารถเปนชองทางทลกคาสามารถเขาถงสนคา OTOP ผานเวบไซต E-Commerce ไดอยางกวางขวาง

แผนการด าเนนการ : กรมฯ ด าเนนการประชมเชงปฏบตการเพมทกษะในการสงเสรมการเชอมโยงการจ าหนายสนคา OTOP ในระบบ E-Commerce ใหแกกลมเปาหมายและบรหารจดการและทดสอบระบบเวบไซต www.otoptoday.com เพอใหสามารถรองรบการเชอมโยงเวบไซต E-Commerce ของจงหวดและอน ๆ อก ทงบรหารจดการเวบไซต E-Commerce ของจงหวดใหมความพรอมในการเชอมโยงกบเวบไซต www.otoptoday.com

3. โครงการสงเสรมผผลต ผประกอบการ OTOP ดานการจ าหนายสนคา Online ทมา แนวคด : รฐบาลตองการสรางความเขมแขงใหกบผผลต ผประกอบการ OTOP ใหมศกยภาพ

ในการแขงขนดวยการเสรมสรางความรเพอพฒนาทกษะในดานการผลตสนคา ดานการบรหารจดการดานการตลาดดานการพฒนาคณภาพมาตรฐาน และอน ๆ เพอเพมโอกาสทางการตลาดใหกวางขวางยงข น ซงตลาด Online นบเปนอกทางเลอกหนงทรฐบาลใหความส าคญและสนบสนนใหมการพฒนาผผลต ผประกอบการ OTOP ใหมศกยภาพ สามารถเขาถงตลาด Online

กรมการพฒนาชมชน ไดมขอตกลงความรวมมอ (MOU) ดานการสนบสนน OTOP เขาสตลาดOnline กบบรษทแอสเซนด คอมเมรซ จ ากด ในชอเวบไซต www.weloveshopping.com ตงแตป พ.ศ. 2560 ผลการด าเนนงานทผานมา มผผลต ผประกอบการ OTOP เขารวมเปนผขาย จ านวน 278 กลม/ราย 3,740 ผลตภณฑ ยอดจ าหนายมากกวา 1,000,000 บาท ซงเปนยอดจ าหนายทสงกวาเวบไซตอน ๆทกรมการพฒนาชมชนไดมข อ ตกลงคว ามร ว มม อ ด ว ย และกรมการพฒนา ชมชนม แ ผนก าร ด า เน น ง านพฒน า เ ว บ ไ ซ ต www.otoptoday.com ใหเปน web link จ าหนาย OTOP ทใหญทสดของประเทศไทย และจะด าเนนการเชอมโยง (Link) เวบไซต www.weloveshopping.com กบ www.otoptoday.com ดงนน เพอใหเวบไซตมความนาสนใจและสามารถดงดดลกคาได จงควรเพมจ านวนผผลต ผประกอบการ OTOP และผลตภณฑ OTOP เขาสเว บไซต www.weloveshopping.com เปนการสรางโอกาสใหผ ผลต ผประกอบการ OTOP ไดมชองทางการจ าหนายสนคา OTOP เพมมากขนดวย แผนการด าเนนการ : กรมฯ ก าหนดด าเนนการจดฝกอบรมผผลต ประกอบการ OTOP จ านวน 150 คน แบงเปน 3 รน ๆละ 50 คน ดานการจ าหนายสนคา Online ผานเวบไซต www.weloveshopping.com หลกสตรเนนความรดานการจ าหนายสนคา Online นโยบายการเปนผขายของเวบไซตฝกปฏบตเขยนเนอหาผลตภณฑ (Content) และการถายภาพสนคาใหสามารถขายไดระบบ Online และการขนระบบเพอน าสนคาเขาจ าหนาย Online ในเวบไซต www.weloveshopping.com

๔. โครงการพฒนาคณภาพผลตภณฑ SOTOP (OTOP Senior) ทมา แนวคด : การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของโลกทเกดขนอยางรวดเรวในชวง

3 - 4 ทศวรรษทผานมาสงผลใหมจ านวนผสงอายมอตราทสงขน และในประเทศไทยเองประชากรผสงอายกมแนวโนมเพมขนตอเนอง ขอมลในทางวชาการทงหลายยงพบวาหลายประเทศทวโลกก าลงกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging Society) เพอเปนการรองรบตอสถานการณทเกดขน สงคมจงตองมความเขาใจ และเตรยมความพรอมเพอปรบตวเขากบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

กรมการพฒนาชมชน จงจดท าโครงการพฒนาคณภาพผลตภณฑ SOTOP (OTOP Senior) เพอเปดโอกาสใหผประกอบการสงอายในชมชนไดพฒนาผลตภณฑ OTOP ส าหรบจ าหนายในตลาดทกวางขวางขน เกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางผประกอบการสงอายดวยกนเปนการใชศกยภาพทมอยของผสงอาย ไมวาเปนประสบการณความรภมปญญา สนบสนนใหมการน าทกษะและประสบการณของผสงอายมาใชใหเกดประโยชนสงสดนอกจากนยงเปนการสรางโอกาสส าหรบผประกอบการสงอายทจะปรบกลยทธดานสนคาและบรการให

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 47

ตอบสนองตอความตองการของผบรโภคในยคปจจบน สงเสรมใหเกดการพฒนาอาชพ สรางรายไดจากการผลตสนคา OTOP สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคงและมเสถยรภาพ แผนการด าเนนการ : ด าเนนการพฒนาผผลต ผประกอบการ SOTOP (OTOP Senior) โดยการฝกอบรมเชงปฏบตการผผลต ผประกอบการ OTOP โดยโรงเรยน OTOP กลมเปาหมายเปนผผลต ผประกอบการ OTOP อาย 60 ปขนไปทมผลตภณฑ OTOP ทลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP และเปนกลมทมศกยภาพและมความพรอมในการเขาสกระบวนการพฒนาผลตภณฑ และกระบวนการพฒนายกระดบผลตภณฑ OTOP ใหสามารถยกระดบการพฒนาผลตภณฑเขาสตลาดไดอยางยงยน

5. โครงการ OTOP เคลอนท (OTOP Mobile) ทมา แนวคด : กรมการพฒนาชมชน มภารกจส าคญประการหนงในการสงเสรมและพฒนาเศรษฐกจ ฐานราก ใหมความมนคงและมเสถยรภาพ ไดก าหนดยทธศาสตรการท างาน พ.ศ. 2560 – 2564 ยทธศาสตร : สงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหขยายตว มเปาประสงคเพอใชภมปญญาทองถนเพมคณคาและมลคาใหกบผลตภณฑชมชน เสรมเศรษฐกจฐานรากของประเทศอยางเขมแขงและยงยน ซงสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป ยทธศาสตรท 2 ดานการสรางความสามารถในการแขงขน และยทธศาสตรท 4 ดานการสรางโอกาสความเสมอภาคทางสงคม รวมทงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ยทธศาสตรท 2 การสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม ไดแก เพมโอกาสใหกบกลมประชากรทมรายไดต าใหสามารถยกระดบรายไดและเขาถงบรการทมคณภาพของรฐ กระจายการใหบรการภาครฐใหครอบคลมและทวถง เสรมสรางศกยภาพชมชนพฒนาเศรษฐกจชมชน และการสรางความเขมแขงการเงนฐานรากตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยการด าเนนงานทผานมาไดสงเสรมใหมการพฒนาผลตภณฑ OTOP ระดบ 1 – 3 ดาว กลมปรบตวสการพฒนา (กลม D) ตลอดจนผลตภณฑ OTOP ในชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ขณะนมจ านวนรวมกนมากกวา 100,000 ผลตภณฑ ซงผลตภณฑเหลานมโอกาสนอยทจะไดรบการคดเลอกไปจ าหนายในตลาดระดบจงหวด หรอระดบประเทศ ยงคงจ าหนายอยแตในชมชน หรอตามความตองการของ Trader บางแหง ท าใหจ าหนายผลตภณฑ OTOP ไดนอย หรอบางชวงไมสามารถจ าหนายไดเลย สงผลใหผผลตผลตภณฑ OTOP มรายไดไมเพยงพอตอการด ารงชพ มคณภาพชวตทต ากวาเกณฑ คนในชมชนไมมความสข เศรษฐกจฐานรากชะลอตวลง ไมเขมแขง ดงนน จงไดจดท าโครงการ OTOP เคลอนท (OTOP Mobile) เพอสงเสรมและสนบสนนใหผลตภณฑ OTOP ระดบ 1 – 3 ดาว กลมปรบตวสการพฒนา (กลม D) ตลอดจนผลตภณฑ OTOP ในชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ทยงไมไดรบความนยมจ าหนายไดนอย เกดการรบรเปนทรจกจากคนภายนอกชมชน และสามารถจ าหนายไดตามแหลงทองเทยวภายในจงหวด หรอด าเนนการจ าหนายควบคไปกบตลาดประชารฐ คนไทยยมได แผนการด าเนนการ : กรมการพฒนาชมชน ไดอนมตโครงการ OTOP เคลอนท (OTOP Mobile) วงเงนงบประมาณ ทงสน 12,026,000 บาท โดยใหส านกงานพฒนาชมชนจงหวด/อ าเภอด าเนนการ ดงน 1. ประชมกลไกการขบเคลอนการจดแสดง และจ าหนายผลตภณฑ OTOP กลมเปาหมายประกอบดวย คณะกรรมการเครอขาย OTOP คณะท างานตลาดประชารฐคนไทยยมไดเจาหนาทพฒนาชมชน และผเกยวของ เพอสรางความเขาใจเกยวกบการด าเนนงานโครงการ OTOP เคลอนท (OTOP Mobile) 2. จงหวด/อ าเภอ รวมกบคณะกรรมการเครอขาย OTOP รวบรวมและตรวจสอบฐานขอมลผลตภณฑ OTOP กลมปรบตวสการพฒนา (Quadrant D) ผลตภณฑ OTOP ระดบ 1 – 3 ดาว และผลตภณฑ OTOP ในชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ (จ าหนายไดนอย/จ าหนายไมได) 3. จงหวด/อ าเภอ รวมกบคณะกรรมการเครอขาย OTOP จดท าแผนการน าผลตภณฑ OTOP ออกไปจดแสดง และจ าหนายในชมชนทเปนแหลงทองเทยว หรอ ด าเนนการควบคไปกบตลาดประชารฐ คนไทยยมได โดยก าหนดเดอนละ 4 ครง และด าเนนการตามแผน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 48

4. เจาหนาทพฒนาชมชนจงหวดรวมกบคณะกรรมการเครอขาย OTOP จงหวด ตดตามและประเมนผล การด าเนนงาน 5. จงหวดรายงานผลการด าเนนงานใหกรมการพฒนาชมชนทราบเปนประจ าทกสนเดอน

7. โครงการพฒนาระบบขอมล “หนงต าบล หนงผลตภณฑ” (OTOP) เพอรองรบการวเคราะหขอมล ขนาดใหญ (Big Data) ทมา แนวคด กรมการพฒนาชมชนไดสงเสรมการด าเนนงานตามโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ เพอกอใหเกดการสรางงาน สรางอาชพ และสรางรายไดใหกบประชาชนอยางกวางขวาง โดยมงสงเสรมกระบวนการเรยนรและการพฒนายกระดบคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ OTOP การสงเสรมชองทางการตลาด เพอเสรมสรางความเขมแขงของเศรษฐกจฐานราก ทงน ขอมลการลงทะเบยน OTOP ไดมการลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP จ านวน 80,141 ราย การลงทะเบยนผลตภณฑ OTOP จ านวน 167,403 ผลตภณฑและมยอดการจ าหนายผลตภณฑ OTOP ในป 2561 จ านวน 190,320,605,777 บาท โดยกรมการพฒนาชมชนไดมการเกบขอมลในหลากหลายมตทเกยวของกบผผลต ผประกอบการ OTOP และรายละเอยดผลตภณฑ OTOP รวมทงดานการตลาด แตขอมลมการจดเกบในหลายรปแบบ ไมสามารถเชอมโยงและวเคราะหเพอน ามาใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพ กรมการพฒนาชมชนจงไดจดท าโครงการพฒนาระบบขอมล “หนงต าบล หนงผลตภณฑ” (OTOP) เพอรองรบการวเคราะหขอมลขนาดใหญ (Big Data) เพอพฒนาระบบจดเกบและบนทกขอมล OTOP เชอมโยงฐานขอมลผผลต ผประกอบการ OTOP ฐานขอมลผลตภณฑ OTOP สามารถใชประโยชนจากสารสนเทศไดอยางเหมาะสม และตรงตามความตองการ ตลอดจนสามารถใชเปนขอมลในการท างานเชงบรณาการสนบสนนการด าเนนงานโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ รวมทงใชเปนขอมลในการตดสนใจของผบรหารและผเกยวของได แผนการด าเนนการ : กรมการพฒนาชมชน ไดอนมตโครงการพฒนาระบบขอมล “หนงต าบล หนงผลตภณฑ” (OTOP) เพอรองรบการวเคราะหขอมลขนาดใหญ (Big Data) วงเงนงบประมาณ ทงสน 14,000,000 บาท โดยมแผนการด าเนนการ ดงน 1. กรมการพฒนาชมชนด าเนนการจางทปรกษาด าเนนการพฒนาระบบขอมลขนาดใหญ (Big Data) ดานการพฒนา OTOP 2. กรมการพฒนาชมชนด าเนนการจดประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาระบบขอมลขนาดใหญ (Big Data) ดานการพฒนา OTOP โดยประสานผมสวนไดสวนเสยการเขาถงขอมล OTOP Big Data เพอรวมกนวเคราะหและปรบปรงระบบขอมลขนาดใหญ (Big Data) 3. กรมการพฒนาชมชนตดตามและสนบสนนการด าเนนงานพฒนาระบบขอมลหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) เพอรองรบการวเคราะหขอมลขนาดใหญ (Big Data)

กรมการพฒนาชมชน ไดรบมอบหมายภารกจใหท าหนาทขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ ซงเปนนโยบายส าคญของรฐบาลเพอแกไขปญหาความเหลอมล าของสงคม โดยมเปาหมาย คอ “สรางรายไดใหกบชมชน เพอประชาชนมความสข” ด าเนนการ ๓ เรอง ประกอบดวย การเกษตร การแปรรป และการทองเทยวโดยชมชน ภายใตคณะท างานการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ (E3) มรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนหวหนาทมภาครฐ

การพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 49

และนายฐาปน สรวฒนภกด กรรมการผอ านวยการใหญ บมจ.ไทยเบฟเวอเรจ จ ากด เปนหวหนาทมภาคเอกชน โดยมกลไกขบเคลอนงานในระดบจงหวด คอ คณะกรรมการประสานและขบเคลอนนโยบายสานพลงประชารฐจ ง ห ว ด ( ค ส ป . ) 7 6 จ ง ห ว ด บ ร ษ ท ป ร ะ ช า ร ฐ ร ก ส า ม ค ค จ ง ห ว ด ( ว ส า ห ก จ เพอสงคม) จ ากด 76 จงหวด และบรษทประชารฐรกสามคควสาหกจเพอสงคม (ประเทศไทย) จ ากด ภายใตแนวคด Social Enterprise (SE) มเปาหมายหลกเพอสงคมไมใชเพอก าไรสงสด โดยมรายไดหลกมาจากการขายสนคาและบรการ ใหค าปรกษาแกชมชนไมใชเงนจากรฐหรอเงนบรจาค ก าไรไมปนผลแตน าไปใชขยายผลตอ มการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาล และมการจดทะเบยนเปนรปแบบบรษท การด าเนนงานการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ โดยสรปมดงน 3.1 สงเสรมชมชนและภาครวมพฒนาเศรษฐกจฐานราก 3.1.1 เสรมสรางกลไกขบเคลอนวสาหกจเพอสงคม 1) กรมการพฒนาชมชน ไดรบรองการเปนวสาหกจเพอสงคม ภายใตนโยบายสานพลงประชารฐ ทงสน 77 บรษท แยกเปนบรษท ประชารฐรกสามคควสาหกจเพอสงคม (ประเทศไทย) จ ากด จ านวน 1 บรษท ทนจดทะเบยน 100,000,000 บาท ช าระแลว 34,250,000 บาท และบรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหกจเพอสงคม) จ ากด จ านวน 76 บรษท ทนจดทะเบยน 305,164,000 บาท ช าระแลว 239,981,250 บาท

2) ขอมลการส ารวจผลประกอบการ บรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหกจ เพอสงคม) จ ากด (ณ วนท 13 พฤศจกายน 2561) มรายไดจาก (1) ดานการเกษตร จ านวน 21,086,188.87 บาท คดเปนรอยละ 52 (2) ดานการแปรรป จ านวน 14,781,191.07 บาท คดเปนรอยละ 36 และ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 50

(3) ดานการทองเทยว โดยชมชน จ านวน 4,893,674.70 บาท คดเปนรอยละ 12 รวมรายไดทงสน จ านวน 40,761,054.64 บาท 3.1.2 เพมศกยภาพชมชนในการสรางธรกจชมชน 1) กลมเปาหมายทไดรบการสงเสรม และสนบสนนการด าเนนงานของกลมโดยการขบเคลอนของ คสป. รวมทงสน 4,156 กลม และมกลมทไดรบการพฒนาแลวกอใหเกดรายได รวมทงสน 3,821 กลม แบงเปน (1) ดานการเกษตร 946 กลม (2) ดานการแปรรป 1,994 กลม และ (3) ดานการทองเทยวโดยชมชน 881 กลม 2) กลมทไดรบการพฒนาจนเกดรายได จ านวน 3,821 กลม คดเปนรอยละ 92 จ าแนกเปน (1) เกษตร จ านวน 946 กลม คดเปนรอยละ 24.76 (2) แปรรป จ านวน 1,994 กลม คดเปนรอยละ 52.19 และ (3) การทองเทยวโดยชมชน 881 กลม คดเปนรอยละ 23.06 และมรายไดสะสม 3,027 ลานบาท และมผไดรบผลประโยชน จ านวน 663,548 คน

3.1.3 บรณาการภาคสนบสนนชมชน 1) เกดการสรางเครอขายดานการเกษตร จ านวน 24 เครอขาย เครอขายดานการแปรรป จ านวน 16 เครอขาย และเครอขายดานการทองเทยวโดยชมชน จ านวน 9 เครอขาย 2) มภาคภาค 5 ภาคสวน (ภาครฐ เอกชน วชาการ ประชาสงคม และประชาชน) รวมขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากในพนท 76 จงหวด และเอกชนรวมขบเคลอน จ านวน 24 กลมบรษทรวมขบเคลอนงานระดบประเทศ 3.2 แนวทางการขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ ป 2562 กรมฯ จดประชมทมหารอของเลขานการรวมภาครฐ ภาคเอกชน และบรษท ประชารฐ รกสามคค วสาหกจเพอสงคม (ประเทศไทย) จ ากด เมอวนท 21 พฤศจกายน 2561 ในประเดนและรปแบบการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ ป พ.ศ. ๒๕๖๒ และจากการประชม ไดรวมกนก าหนดแนวทางการพฒนาเศรษฐกจฐานราก ใน ๓ กลมงาน ภายใตรปแบบประชารฐ ดงน 1) ดานการเกษตร มแผนการด าเนนงานเพอแกไขปญหาสนคาเกษตรลนตลาด โรงพยาบาลอาหารปลอดภย และขาวเพอสขภาพ 2) ดานการแปรรป มแผนการด าเนนงานเพอพฒนาคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ OTOP ผาฝาย และผาขาวมา

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 51

3) ดานการทองเทยวโดยชมชน มแผนการด าเนนงานเพอพฒนาชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 5P น านกทองเทยวเขาไปทองเทยวในชมชน และชมชนมรายไดจากการทองเทยวเพมสงขน

3.3 การรบรองการเปนวสาหกจเพอสงคมของบรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหกจเพอสงคม) จ ากด ของคณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต กรมการพฒนาชมชน ไดใหการรบรองการเปนวสาหกจเพอสงคมแก บรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหกจเพอสงคม) จ ากด ตามประกาศกรมการพฒนาชมชน เรองหลกเกณฑการรบรองการเปนวสาหกจเพอสงคม ทจดขนตามนโยบายสานพลงประชารฐ ครบถวนจ านวน 77 บรษท เนองจากม พ.ร.บ. สงเสรมวสาหกจเพอสงคม พ.ศ.... เพอใหมผลตอเนองในการรบรองวสาหกจเพอสงคมตาม พ.ร.บ.ดงกลาว กรมการพฒนาชมชน จงไดรวบรวมขอมลเสนอตอคณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต พจารณารบรองตามหลกเกณฑและวธการยนค าขอหนงสอรบรองก จการเพอสงคม พ.ศ. 2561 โดยด าเนนการแลว จ านวน 5 ครง ปจจบนบรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหกจเพอสงคม) จ ากด ผานการรบรอง 70 บรษท ไมผานการรบรอง 7 บรษท ไดแก จงหวดนครศรธรรมราช ล าปาง ราชบร นครพนม อตรดตถ อดรธาน และจงหวดสโขทย เพราะไมมหลกฐานทางการเงนอยางเปนทางการทไดรบการตรวจสอบจากผตรวจบญช มรายไดไมผานเกณฑ ไมมรายได ไมมการประกอบกจการ และรายไดหลกทมาจากการขายสนคาหรอใหบรการไมถงรอยละ 50 ของยอดรายรบโดยบรษท ประชารฐรกสามคคจงหวด (วสาหก จเพอสงคม) จ ากด ทง 7 แหง สามารถสงหลกฐานของบรษทฯ ได โดยตองเปนหลกฐานงบการเงนแสดงรายรบทมาจากสนคาและบรการมากกวารอยละ 50 ของรายรบทงหมดมการเซนรบรองจากผตรวจสอบบญช ใหกรมการพฒนาชมชน เพอเสนอกระทรวงมหาดไทยสงใหคณะกรรมการสรางเสรมกจการเพอสงคมแหงชาต ในคราวตอไปไดผลเชงคณภาพ 1) สมาชกกลมมรายไดเพมขน ประชาชนมความสข 2) ชมชนมความสามารถบรหารจดการตนเองได 3) เพมชองทางการตลาดทหลากหลาย 4) เกดการสรางเครอขายเชอมโยงผลตภณฑขามจงหวด 5) การพฒนาผลตภณฑสอดคลองกบความตองการของตลาด

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 52

แผนการด าเนนงานในระยะตอไป 1. สงเสรมสนบสนนการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากผานกลไกประชารฐอยางตอเนองเพอใหบรรลเปาหมายส าคญ คอ การสรางรายไดใหชมชน สรางชมชนเขมแขงและมความสขอยางยงยน 2. เสรมสรางเครอขายเพอเชอมโยงดานการตลาดทยงยน 3. ประโยชนทประชาชนไดรบจาการด าเนนโครงการ 4. สรางรายไดใหกบประชาชนอยางชดเจน 5. ประชาชนมความสข

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 53

กรมการพฒนาชมชน มภารกจในการเสรมสรางทนชมชนใหมประสทธภาพและมธรรมาภบาล โดยการ

สงเสรมกระบวนการเรยนร และการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมการออม การพฒนาอาชพ และการบรหารจดการเงนของชมชน โดยใชรปแบบการพฒนาระบบบรหารจดการและการเขาถงแหลงทน เปนกลยทธในการขบเคลอนยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชนใหมงไปสเปาหมายสงสดภายใตวสยทศน “เศรษฐกจฐานรากมนคงและชมชนพงตนเองได ภายในป 2564” มกองทนชมชนทอยในความรบผดชอบ และสงเสรม สนบสนน การด าเนนงาน ไดแก กลมออมทรพยเพอการผลต โครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) และกองทนพฒนาบทบาทสตร มผลการด าเนนงาน ดงน

กรมการพฒนาชมชน สงเสรม สนบสนนการด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต มายาวนานกวา 45 ป โดยใช “เงนเปนเครองมอในการพฒนาคน” เพอสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรของประชาชนในการพฒนาตนเอง และพฒนาสงคมใหมคณธรรม มการชวยเหลอเกอกล เอออาทร แบงปนซงกนและกน ตลอดจนเกดกระบวนการเรยนรรวมกนตามวถทางประชาธปไตย โดยยดหลกคณธร รม 5 ประการ ค อ ซ อ ส ตย เ ส ยสละ ความรบผดชอบ ความเหนอกเหนใจ และความไววางใจซงกนและกน ปจจบนมกลมออมทรพยเพอการผลตทอยในความรบผดชอบของกรมการพฒนาชมชน จ านวน 23,212 กลม จ านวนสมาชก 3,488,958 คน จ านวนเงนสจจะสะสม 29,827,814,774 บาท สมาชกกลมฯ ไดรบประโยชนโดยการกยมเงนเพอน าเงนไปประกอบอาชพ โดยไมตองอาศยแหลงทนภายนอก จ านวน 1,744,479 คน จ านวนเงน 21,063,342,675 บาท มกจกรรมเครอขายและผลการพฒนา ดงน

กจกรรมเครอขายกลมออมทรพยเพอการผลต ระดบการพฒนากลมออมทรพยเพอการผลต 1. ศนยสาธตการตลาด จ านวน 750 แหง 2. โรงสชมชน จ านวน 106 แหง 3. ยงฉาง จ านวน 91 แหง 4. ปมน ามน จ านวน 73 แหง 5. ลานตากผลผลต จ านวน 4 แหง

1. ระดบ 3 ผลงานด จ านวน 6,990 กลม 2. ระดบ 2 ผลงานพอใช จ านวน 10,533 กลม 3. ระดบ 1 ผลงานตองปรบปรง จ านวน 5,689 กลม

กลมออมทรพยเพอการผลต

ประเดนยทธศาสตรท 3 เสรมสรางทนชมชนใหมประสทธภาพและมธรรมาภบาล

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 54

และไดจ าแนกขนาดกลมออมทรพยเพอการผลตตามฐานเงนของกลม ดงน ขนาด B : Beginner ไมเกน 1 ลานบาท จ านวน 17,444 กลม ขนาด S : Small Size ตงแต 1 ลานบาทขนไปถง 5 ลานบาท จ านวน 4,547 กลม ขนาด M : Medium Size มากกวา 5 ลานบาทขนไปถง 20 ลานบาท จ านวน 1,045 กลม ขนาด L : Large Size มากกวา 20 ลานบาทขนไปถง 50 ลานบาท จ านวน 153 กลม ขนาด XL : Extra Size มากกวา 50 ลานบาทขนไป จ านวน 23 กลม กรมการพฒนาชมชน ด าเนนโครงการส าคญในการขบเคลอนกลมออมทรพยเพอการผลต โดยการสงเสรมสขภาพทางการเงนของกลมออมทรพยเพอการผลตใหมการบรการจดการอยางมธรรมาภบาล ไดแก 1. การตรวจสขภาพทางการเงน และจดท าแผนการพฒนากลมออมทรพยเพอการผลตทอยในความรบผดชอบ

ครบทกกลม (จ านวน 23,212 กลม คดเปนรอยละ 100) เพอเฝาระวงและปองกนไมใหเกดความเสยหายแกกลมฯ และสงเสรมใหกลมออมทรพยเพอการผลตจดสวสดการชมชน และหนนเสรมสมมาชพชมชนและครวเรอนผมรายไดนอยใหมอาชพและมรายได ทมนคง

กลม

กลม

กลม กลม

กลม L

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 55

2. สงเสรมการด าเนนงานกจกรรมเครอขายกลมออมทรพยเพอการผลต โดยการสงเสรม สนบสนนการด าเนนงานศนยสาธตการตลาด ภายใตแนวคด “รวมกนซอ รวมกนขาย” ของคนในชมชน เพอมงใหประชาชนในชนบทรวมตวกน ในการด าเนนการแสวงหาสนคาอปโภค-บรโภค ซอขายสนคา ปจจย การผลตในราคายตธรรม และชวยแกไขปญหาของชมชน โดยการลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอ (MOU) กบภาคเอกชน จ านวน 2 ฉบบ ดงน

1. ลงนามความรวมมอกบมลนธพฒนาชวตชนบท โดยบรษทเครอเจรญโภคภณฑ จ ากด และ บรษท สยามแมคโคร จ ากด (มหาชน) เพอรวมพฒนาศนยสาธตการตลาดซงมงเนนการถายทอดองคความรดานการบรหารจดการเชงธรกจ ดานการปรบปรงและพฒนาศนยฯ ใหทนสมย ดานการปรบปรง รปลกษณการวางผงและการจดเรยงสนคา และดานการจดท าระบบบญชและระบบการเชคคลงสนคา ด าเนนการในพนทศนยสาธตการตลาดน ารอง จ านวน 10 แหง ด าเนนการเปน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 พฒนาศนยสาธตการตลาดน ารองเพอพฒนาธรกจชมชน 4 ภาค ในพนท 10 จงหวด จ านวน 10 แหง ด าเนนการในป 2560

ระยะท 2 ขยายผลสศนยสาธตการตลาดทมศกยภาพ จ านวน 80 แหง ด าเนนการ ในป 2561 – 2562

ระยะท 3 ถายทอดประสบการณความรไปสรานคา จ านวน 700 แหง ด าเนนการในป 2563 - 2564 เพอใหเกดการพฒนา ยกระดบตามศกยภาพและบรบทแตละพนทตอไป

2. ลงนามความรวมมอกบสมาพนธเอสเอมอไทย สงเสรมชองทางการตลาดส าหรบศนยสาธตการตลาดและตลาดประชารฐ ตามนโยบายดานเศรษฐกจของรฐบาลทเนนให SMEs เปนหลกการในการท างาน (SME-Focus Economy) และใชแนวคดการพฒนาวสาหกจชมชน เพอสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจใน “ตนทาง” ทมการสรางขอตอ “กลางทาง” ซงเปนธรกจขนาดกลาง –ขนาดยอม เชอมโยงไปยงตลาด “ปลายทาง” ทเปนกจการขนาดใหญ โดยมเปาหมาย คอ ศนยสาธตการตลาดน ารองใน 20 จงหวด มรายไดและผลก าไรเพมขนรวมทงสามารถด าเนนธรกจไดอยางยงยน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 56

สรปผลการด าเนนงานศนยสาธตการตลาดน ารอง 10 แหง มยอดจ าหนายสนคาเพมขน” ศนยสาธตการตลาด กอน MOU

(บาท/วน) ป 2561 (บาท/วน)

ป 2562 ( ม.ค. – เม.ย.)

บานตนโนนเหนอ จ.สระบร 30,000 32,000 (6.6%) 35,000 (23%)

บานดอนสงา จ. ประจวบครขนธ 3,500 5,200 (8.7%) 6,500 (85%)

บานเชงผา จ. สโขทย 5,000 5,900 (54%) 8,500 (70%)

บานวงรก จ. กาญจนบร 29,000 46,000 (58.6%) 36,000 (24%)

บานวงออ จ.อบลราชธาน 15,000 22,000 (47%) 20,000 (33%)

ต าบลหวงน าขาว จ.ตราด 20,000 48,000 (140%) 46,000 (130%)

บานสายกลาง จ.พทลง 22,000 31,000 (41%) 30,000 (36%)

บานนากระเดา จ.กาฬสนธ 8,000 9,100 (14%) 9,000 (12%)

บานสระยายช จ.พจตร 8,000 9,400 (17.5%) 9,500 (19%)

บานปยา จ.ปตตาน 16,000 31,000 (93.7%) 20,000 (47%)

กระทรวงมหาดไทย มอบหมายให กรมการพฒนาชมชนด าเนนโครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) มา ตงแตป พ.ศ. ๒๕๓๖ จนถงปจจบนมระยะเวลากวา ๒๖ ป เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนและแกไขปญหาความยากจน โดยมงเปาหมายทครวเรอนยากจนทมรายไดต ากวาเกณฑความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) โดยการสนบสนนเงนทนในระดบหมบ าน ๆ ละ ๒๘๐,๐๐๐ บาท เพอเปนเงนทนหมนเวยนใหครวเรอนเปาหมายยมไปลงทนประกอบอาชพ การบรหารจดการโครงการฯ ด าเนนการภายใตระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการบรหารและการใชจายเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน พ.ศ. ๒๕๕๓ และการมสวนรวมขององคกรประชาชนและประชาชนในหมบานเปาหมายในการรวมคด รวมตดสนใจ รวมท า รวมรบผดชอบและรวมรบผลประโยชน โดยมวธการบรหารจดการเงนทนใหหมนเวยนคงอยในหมบาน รวมถงการตรวจสอบเงนทนโดยคณะกรรมการ และมเจาหนาทพฒนาชมชนเปนผสงเสรม สนบสนน ตรวจสอบ และตดตามการด าเนนงานโครงการ กข.คจ. ใหมความโปรงใส มประสทธภาพและเกดธรรมาภบาล

ปจจบนมหมบานโครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) จ านวน 29,230 หมบาน เงนทนโครงการฯ จ านวน 8,797,117,099.43 บาท มการบรหารจดการเงนทนโครงการฯ ดงน

โครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.)

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 57

1. ครวเรอนไดรบเงนยมทงหมด จ านวน 7,941,526,979 บาท (คดเปนรอยละ 90) 2. เงนทนทฝากธนาคาร จ านวน 675,713,265.43 บาท (คดเปนรอยละ 8) 3. เงนทนทอยระหวางเรงรดการตดตาม จ านวน 179,876,855 บาท (คดเปนรอยละ 2)

นอกจากนกรมการพฒนาชมชน ยงมการด าเนนกจกรรมทส าคญในการขบเคลอนการด าเนนงานหมบานโครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) ทสงความสขใหกบหมบานฯ และครวเรอนเปาหมาย โดยการสงเสรมสขภาพทางการเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ใหมการบรหารจดการตาม หลกธรรมาภบาล โดยด าเนนการจดท าเครองมอสนบสนนหมบานโครงการ กข.คจ. ในการตรวจสขภาพทางการเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) เพอเฝาระวงและปองกนมใหโครงการเกดกรณความเสยหาย และประเมนผลการพฒนากจกรรมหมบานโครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) เพอใหคณะกรรมการฯ ไดรปญหาและผลการด าเนนงานในภาพรวมของโครงการฯ และวางแผนการพฒนาไดอยางถกตอง สงผลใหหมบานโครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) มผลระดบการพฒนา ดงน

ระดบผลงานด จ านวน ๑๑,๕๒๔ หมบาน ระดบปานกลาง จ านวน ๑๒,๓๔๑ หมบาน ระดบปรบปรง จ านวน ๕,๓๖๕ หมบาน

นอกจากน กรมการพฒนาชมชน ยงมภารกจงานทส าคญในการขบเคลอนกองทนหนนเสรมอาชพครวเรอน “ภายใตแนวคด : กองทนชมชนเปนแหลงทนทเกดจากการบรหารจดการโดยคนในชมชน สามารถสงเสรมและสนบสนนการประกอบอาชพของคนในชมชนใหเกดการสรางงาน สรางอาชพ สรางรายได ใหชมชนพงตนเองได” ดงน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 58

1. การเสรมสรางความเขมแขงของกองทนชมชน โดยการพฒนาศกยภาพคณะกรรมการกองทนชมชน และพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการกองทนชมชนใหมธรรมาภบาล ไดแก กลมออมทรพยเพอการผลต หมบานโครงการแกไขปญหาความยากจน (โครงการ กข.คจ.) กองทนพฒนาบทบาทสตร และกองทนแมของแผนดน เพอเปนกลไกในการขบเคลอนการด าเนนงานกองทนชมชนหนนเสรมครวเรอน 2. การพฒนาการเขาถงแหลงทน ไดแก สงเสรม สนบสนนการด าเนนงานศนยจดการกองทนชมชน สงเสรมการด าเนนงานศนยเรยนรทนชมชน และการพฒนาทนชมชนตามแนวพระราชด าร 2.1 สงเสรม สนบสนนการด าเนนงานศนยจดการกองทนชมชน เปนแนวคดทกรมการพฒนาชมชน ใชพลงกองทนชมชนใหเกดประโยชนสงสด โดยการสงเสรมใหกลมออมทรพยเพอการผลตทมความเขมแขงเปนแกนน าในการบรณาการ และเชอมโยงการบรหารจดการเงนทนในชมชนอยางเปนระบบ มประสทธภาพ และใชเงนทนอยางคมคาเกดประโยชนสงสดเพอแกไขปญหาหนสนของประชาชนในหมบาน/ชมชน ทเกดจากการเปนหนกองทนตาง ๆ ทงกองทนทเกดจากการรวมตวของชาวบานเอง และกองทนทจดตงโดยภาครฐ จนสามารถลดหน และปลดหนไดในทสด ปจจบนกรมการพฒนาชมชน สงเสรม สนบสนนการด าเนนงานศนย จดการกองทนชมชน จ านวน 924 แหง (ในพนท 76 จงหวด 878 อ าเภอ) กรมการพฒนาชมชน มการด า เนนโครงการทส าคญในการขบเคลอนการเนนงานศนยจดการกองทนชมชน คอการด าเนนกจกรรมศนยจดการกองทนชมชนบรหารจดการหน “ส านกด แผนด บรหารหนได” มผลการด าเนนงาน ดงน

รายการ จ านวนครวเรอนทสามารถบรหารจดการหนได

ปงบประมาณ พ.ศ. 2560

ปงบประมาณ พ.ศ. 2561

ปงบประมาณ พ.ศ. 2562

สามารถบรหารจดการหนไปส 1 ครวเรอน 1 สญญา ได

12,764 ครวเรอน 12,864 ครวเรอน เปาหมาย 10,000 ครวเรอน

สามารถลดหนได 4,015 ครวเรอน (152.424 ลานบาท)

6,966 ครวเรอน (129.25 ลานบาท)

อยระหวางด าเนนการ

สามารถปลดหนได 770 ครวเรอน (22.51 ลานบาท)

581 ครวเรอน (22.19 ลานบาท)

อยระหวางด าเนนการ

2.2 ศนยเรยนรทนชมชน กรมการพฒนาชมชน มศนยเรยนรทนชมชน ทอยในความรบผดชอบ จ านวน 3 แหง ไดแก (1) ศนยเรยนรทนชมชนต าบลขวมง อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม (2) ศนยเรยนรทนชมชนต าบลทาชาง อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน และ (3) ศนยเรยนรทนชมชน ต าบลละง อ าเภอละง จงหวดสตล มงเนนในการพฒนาดานเศรษฐกจ และดานการเกษตร เพอยกระดบมาตรฐานการครองชพเพมผลผลต และปรบปรงวธการผลตใหเกษตรกรมรายไดเพมขน ภายใตชอ “โครงการสารภ” โดยใชกจกรรมการรวมกลม และกระบวนการกลม

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 59

2.3 การพฒนาทนชมชนตามแนวพระราชด าร กรมการพฒนาชมชน ไดน าแนวคดการพฒนา ทนชมชนตามแนวพระราชด าร มาใชในการพฒนาหมบาน/ชมชน นานมากกวา 52 ป โดยการน าองคความรจาก 3 แหลง ไดแก พระราชด ารของพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศรมหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพต ทพระราชทานใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการเพอแกปญหาของพนท องคความรจากการด าเนนงานตามโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร 8 ดาน และอง คความร จากศนย ศกษาการพฒนา อนเนองมาจากพระราชด าร น ามาพฒนาทนชมชนทมอยในหมบาน/ชมชน ใหเขมแขง และสามารถน าไปใชไดอยางคมคา โดยการสงเสรมกระบวนการเรยนรและสรางความตระหนกของคนในชมชนเกยวกบคณคา และประโยชนของทนชมชนทมอยในหมบาน/ชมชน คนหาศกยภาพของทนชมชนทมอยในหมบาน เรยนรท าความเขาใจเกยวกบโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารมาปรบใชในการพฒนาทนชมชนและแกไขปญหาทมอยในหมบานผานกระบวนการแผนชมชน โดยสงเสรมการด าเนนโครงการหมบานทนชมชนขยายผลตามแนวพระราชด าร ปจจบนมหมบานทนชมชนขายผลตามแนวพระราชด าร จ านวน 350 หมบาน และการด าเนนงานพฒนาชมชนในศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราชด าร อ าเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา ในการสงเสรมศลปหตถกรรมและอตสาหกรรมในครวเรอน และ สงเสรมอาชพและพฒนาอาชพหมบานรอบศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราชด าร จ านวน 43 หมบาน ในปทผานมาไดด าเนนการจดตงเปนกลมอาชพ ไดจ านวน 53 กลม คอ กลมท าเตาอเนกประสงค จ านวน 33 กลม กลมจกสานเสนใยพช จ านวน 9 กลม และกลมเสนลายทอง จ านวน 11 กลม ด าเนนโครงการเสรมสรางศกยภาพทนชมชนตามแนวพระราชด ารโครงการอน ร กษพ นธ กรรมพชอน เน อ งม า จากพ ร ะ ร า ชด า ร ส ม เ ด จพ ร ะ เ ทพ ร ต น ร า ช ส ด า ฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) และสนบสนนใหพนท ในความรบผดชอบของกรมการพฒนาชมชน ทมความพรอมและมศกยภาพรองรบการใหบรการองคความรดานการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรไดอยางมประสทธภาพ จ านวน 6 แหง ไดแก ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครศรธรรมราช ศนยศกษาและพฒนาชมชนอดรธาน ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครนายก ศนยศกษาและพฒนาชมชนล าปาง วทยาลย การพฒนาชมชน อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร และศนยเรยนรทนชมชนต าบลละง อ าเภอละง จงหวดสตล ใหเปนแหลงเรยนร และรวบรวมพนธกรรมพชและสมนไพรพนถน จ านวน 38 ไร

3. กองทนชมชนหนนเสรมสมมาชพชมชน เปนแนวคดทกรมการพฒนาชมชนน ามาใชสงเสรมกระบวนการเรยนรและการมสวนรวมของคนในชมชนเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานราก ภายใตแนวคด “กองทนชมชนหนนเสรมอาชพครวเรอน” โดยการสงเสรม สนบสนนใหสมมาชพชมชนสมครเปนสมาชกของกองทนชมชนและไดรบการสนบสนนเงนทนในการประกอบกจการจากกองทนในชมชน มผลการด าเนนงานดงน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 60

รายการ ผลการด าเนนงาน

ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ปงบประมาณ พ.ศ. 2561 1. จดตงคณะท างานจดการกองทนชมชน 23,589 คณะ 20,140 คณะ 2. ส ารวจกองทนในชมชน 30 ประเภท รวม 77,972 กองทน

(จ านวนเงน 76,108,447,248 บาท)

30 ประเภท รวม 63,935 กองทน (จ านวนเงน 67,207,090,801

บาท) 3. ครวเรอนสมมาชพเปนสมาชกกองทน ชมชน

415,762 ครวเรอน จากครวเรอนสมมาชพ ทงหมด 471,780

ครวเรอน

468,913 ครวเรอน จากครวเรอนสมมาชพทงหมด 523,640

ครวเรอน (คดเปนรอยละ 89.55 ) 4. กองทนชมชนสนบสนนเงนทน ใหครวเรอนสมมาชพกยม

345,032 ครวเรอน จากครวเรอนทเปนสมาชกกองทนชมชนทงหมด

471,780 ครวเรอน (คดเปนรอยละ 73.13)

(333,405 ครวเรอน จากครวเรอนสมมาชพทเปนสมาชกกองทนชมชน

ทงหมด 468,913 ครวเรอน (คดเปนรอยละ 63.37)

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2562 กรมการพฒนาชมชน ด าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวตผมรายไดนอยเพอลดความเหลอมล าทางสงคม กจกรรมกองทนชมชนหนนเสรมอาชพผมรายไดนอยเพอลดความเหลอมล า (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ในพนท 12 จงหวด (จงหวดหนองบวล าภ อดรธาน นครพนม มกดาหาร สกลนคร กาฬสนธ มหาสารคาม บรรมย ยโสธร ศรสะเกษ อ านาจเจรญ และจงหวดอบลราชธาน) 166 อ าเภอ 4,218 หมบาน และครวเรอนผมรายไดนอย จ านวน 63,270 คน ผลการด าเนนงานดงน

รายการ ผลการด าเนนงาน

1. ส ารวจกองทนในชมชน 13,102 กองทน จ านวนเงน 11,198,389,718.48 บาท

2. ผมรายไดนอยเปนสมาชกกองทนชมชน 60,126 คน จากผมรายไดนอยทงหมด 63,270 ครวเรอน (คดเปนรอยละ 95.03)

3. ผมรายไดนอยทเปนสมาชกกองทนไดรบสนบสนนเงนทนในการประกอบอาชพ (กยม)

4,427 คน เปนเงน 30,933,950 บาท

แผนการด าเนนงานกองทนชมชนในอนาคต 1. สงเสรมการตรวจสขภาพทางการเงนกองทนชมชน

2. สงเสรมการด าเนนงานธรกจชมชน โดย การสนบสนนกลมออมทรพยเพอการผลตทเขมแขงจดท าแผนธรกจ และด าเนนการตามแผน

สงเสรม สนบสนนกจกรรมเครอขายของกลมออมทรพยเพอการผลต เพอลดตนทนการผลต สงเสรมการรวมซอ รวมขายศนยสาธตการตลาด จงหวดศรสะเกษ จ านวน 24 แหง 3. เพมศกยภาพกองทนชมชนดานการบรหารโครงการ บรหารหน และบรหารสญญา เนองจาก

การบรหารจดการกองทนชมชนในปจจบนมความเสยงตอการทจรต สงผลใหเกดการยกยอก ท าใหกองทนชมชนเกดความเสยหายสงผลกระทบในวงกวางตอคนในชมชนทเปนสมาชก ดงนนกรมการพฒนาชมชนจงมแผนในการด าเนนการแกไขปญหา ดงน

จดท าหลกสตร “เพมศกยภาพกองทนชมชนดานการบรหารโครงการบรหารหน และบรหารสญญา” สรางทมวทยากรขบเคลอนกองทนชมชนดานการบรหารโครงการ บรหารหน และบรหารสญญา จดท าคลนกสรางสขกองทนชมชน (Move for fun team) Mobile Clinic สรางสขกองทนชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 61

3.1 ความเปนมา รฐบาลมนโยบายจดตงกองทนพฒนาบทบาทสตร เมอป 2555 ภายใตส านกเลขาธการนายกรฐมนตร ตอมา คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 12 เมษายน 2559 ใหควบรวมกองทนพฒนาบทบาทสตร ส านกเลขาธการนายกรฐมนตร เขากบกองทนพฒนาบทบาทสตร กรมการพฒนาชมชน โดยมผลตงแตวนท 1 พฤษภาคม 2559

วตถประสงค “เปนแหลงทนในการพฒนาอาชพ สรางรายได และพฒนาศกยภาพสตร” กลมเปาหมาย สตรทมอายตงแต 15 ปบรบรณขนไป และองคกรสตร การสนบสนนเงนทนม 2 ประเภท คอ 1) เงนทนหมนเวยน (เงนก) โครงการละไมเกน 200,000 บาท ดอกเบยรอยละ 3 ตอป ระยะเวลากยมไมเกน 2 ป

2) เงนอดหนน โครงการละไมเกน 200,000 บาท

3.2 ผลการด าเนนงาน (บรหารโครงการ บรหารสญญา บรหารหน) 3.2.1 การบรหารโครงการ

1) สมาชกกองทน

ประเภทสมาชก กอนควบรวม หลงควบรวม เพมขน รอยละ

1. บคคลธรรมา (สตรอาย 15 ปบรบรณ)

10,141,759 13,325,843 3,184,084 31.39

2. องคกรสตร 129 44,170 44,041 34,140.31

2) ฐานะการเงนกองทน

ปงบประมาณ ทรพยสน ลกหน กระแสเงนสด

2559 8,845,473,520.50 2,716,901,648.50 6,128,571,872.00 2560 8,406,651,930.97 3,931,349,508.76 4,475,302,422.21 2561 8,016,948,883.61 4,744,317,822.20 3,253,333,297.96

2562 (25 พ.ค. 62) 7,448,996,084.72 3,667,244,356.56 3,761,405,439.69

3) กลไกการบรหาร ปรบเปลยนจากภาคประชาชนเปนภาคประชารฐ

ภาคประชารฐ กลไกการบรหาร จ านวน

ภาครฐ

1. คณะกรรมการบรหารกองทนพฒนาบทบาทสตร 2. คณะอนกรรมการบรหารกองทนพฒนาบทบาทสตรระดบจงหวด

3. คณะอนกรรมการบรหารกองทนพฒนาบทบาทสตรกรงเทพมหานคร

1 คณะ

76 คณะ

1 คณะ

ภาคประชาชน

1. คณะท างานขบเคลอนกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด

2. คณะท างานขบเคลอนขบเคลอนกองทนพฒนาบทบาทสตรเขต

3. คณะท างานขบเคลอนขบเคลอนกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล

4. อาสาสมครสมาชกกองทนพฒนาบทบาทสตรหมบาน/ชมชน

76 คณะ

50 เขต

7,788 คณะ

89,086 คน

กองทนพฒนาบทบาทสตร

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 62

4) แผนการด าเนนงานและแผนการใชจายงบประมาณ

ปงบประมาณ

งบประมาณ

งบบรหาร งบเงนอดหนน งบเงนทนหมนเวยน ภาพรวม

ผลการเบกจาย

รอยละ 2560 441,594,200 295,000,000 2,956,000,000 3,692,594,200 70.00

2561 441,346,200 295,000,000 1,478,000,000 2,214,345,200 96.00

2562

(25 พ.ค. 62) 455,472,000 295,000,000 1,478,000,000 2,228,472,000 50.15

3.2.2 การบรหารสญญา สตรสามารถเขาถงแหลงทน

1) เงนทนหมนเวยน (เงนก)

ปงบประมาณ โครงการ จ านวนเงน จ านวนสมาชกทไดรบประโยชน 2560 18,122 1,943,969,217.00 86,650

2561 11,254 1,504,499,950.00 56,270

2562 (25 พ.ค.62) 5,566 737,251,297.00 27,830 รวม 34,942 4,185,720,464.00 170,750

ประเภทอาชพ ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 - 2562

รอยละ โครงการ จ านวนเงน

1. เกษตรกรรม 22,012 2,637,003,892.00 63 2. อตสาหกรรม 1,747 209,286,023.00 5 3. พาณชยกรรมและบรหาร 3,145 376,714,841.00 9 4. คหกรรม 2,097 251,143,227.00 6 5. หตถกรรม 5,590 669,715,274.00 16 6. ศลปกรรม 350 41,857,207.00 1

รวม 34,942 4,185,720,464.00 100

ประเภทกจกรรม โครงการ จ านวนเงน

1. สมมาชพชมชน 12,230 1,465,002,162.00 2. สนบสนน OTOP 3,494 418,572,046.00 3. ประชารฐรกสามคค (se) 9,085 1,088,287,320.00 4. ชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ 1,747 209,286,023.00 5. อน ๆ เชน SMEs Start up 8,386 1,004,572,913.00

รวม 34,942 4,185,720,464.00

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 63

2) เงนอดหนน

ปงบประมาณ โครงการ จ านวนเงน จ านวนสตรทไดรบประโยชน 2560 2,094.00 170,850,420.00 167,520 2561 4,045.00 288,939,769.00 664,459

2562 (25 พ.ค.62) 1,913.00 114,412,254.00 352,889 รวม 8,052.00 574,202,443.00 1,184,868

ประเภทกจกรรม โครงการ จ านวนเงน

1. สงเสรมสขภาพสตร 3,220 229,680,977.00 2. แกไขปญหาความเหลอมล าในสงคม 1,612 114,840,488.00 3. แกไขปญหาความยากจน 1,610 114,840,488.00 4. พฒนาบคลกภาพ ทกษะการเปนผน า 1,610 114,840,488.00

รวม 8,052 574,202,443.00

3.2.3 การบรหารหนคางช าระ 1) มหนคางช าระกอนการควบรวมกองทนเดม ป 2556 - 2559

ปงบประมาณ หนคางช าระ บรหารจดการได รอยละ 2560 2,716,901,648.50 660,478,790.75 24.31 2561 2,056,422,857.75 924,698,739.80 34.04

2562 (25 พ.ค.62) 1,131,724,117.95 88,915,861.22 7.86

2) หนคางช าระหลงการควบรวม ป 2560 - 2561

ขอมล ว/ด/ป หนคางช าระ บรหารจดการได รอยละ 30 ก.ย. 61 274,485,589.92 - - 28 ก.พ. 62 79,771,749.29 29.06 31 ม.ค. 62 87,703,591.93 31.95 30 เม.ย. 62 94,278,567.44 34.35

3) แนวทางการบรหารจดการหน (1) แตงตงคณะท างานตดตามหนกองทนพฒนาบทบาทสตรระดบจงหวด และระดบอ าเภอ

(2) อบรมใหความรการบรหารจดการหนแกเจาหนาทพฒนาชมชน (3) จดท าคมอการตดตามหนและการด าเนนคดตามกฎหมาย (4) เพมความรและทกษะดานการประกอบอาชพแกสมาชกกองทน

(5) ปรบปรงแนวทางหลกเกณฑการพจารณาปรบลด งด คาเบยปรบหนคางช าระ เพอชวยเหลอสมาชก (6) จดตงเครอขายอาชพสมาชกกองทนพฒนาบทบาทสตรทกระดบ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 64

3.3 การตดตามประเมนผล 3.3.1 การประเมนผลโครงการทไดรบการสนบสนนเงนทนหมนเวยน ป 2560 ในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 กองทนพฒนาบทบาทสตร ไดสนบสนนเงนทนกยมเพอใหสตรและองคกรสตรน าไปประกอบอาชพ สรางงาน สรางรายได จ านวน 18,122 โครงการ โดยไดด าเนนการตดตามประเมนผลโครงการใน ป 2561 รายไดกอนไดรบเงนทน 65,168,596.14 บาท รายไดหลงไดรบเงนทน 98,894,515.59 บาท รายไดเพมขน 33,725,919.45 บาท (รอยละ 51.75)

การน าเงนกไปลงทน จ านวนโครงการ ป 2560 รอยละ

1. ลงทนสนคาตวใหม 2,890 13.37

2. ซอเครองมอ/เครองจกรใหม 3,024 13.99

3. ซอวตถดบเพม 12,669 58.61

4. ปรบปรงอาคาร/โรงเรอนใหม 1,488 6.88

5. พฒนาบรรภณฑ (หบหอ) 912 4.22

6. อน ๆ 633 2.93

รวม 18,122 100.00

กจการของกลม จ านวนโครงการ ป 2560 รอยละ

1. ขยายราน/กจการ 3,087 13.79

2. ขยายสาขา/ตวแทนขาย 548 2.45

3. ปรมาณสนคาเพม 11,669 52.24

4. มผลตภณฑใหม/รปแบบใหม 2,174 9.71

5. ลกคาเพมขน 4,472 19.97

6. อน ๆ 413 1.84

รวม 18,122 100.00

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 65

3.3.2 การประเมนผลทนหมนเวยนตามเกณฑตามกรมบญชกลาง

ดานตวชวด คาคะแนน

ป 2559 ป 2560 ป 2561 1.1 ดานการเงน (1 ตวชวด) 2.6240 3.1690 2.0540 1.2 ดานการสนองประโยชนตอผมสวนไดสวนเสย (1 ตวชวด) 3.8927 3.5120 5.0000 1.3 ดานท 3 การปฏบตการ (4 ตวชวด) 4.0980 4.1740 4.5163 1.4 ดานท 4 การบรหารพฒนาทนหมนเวยน (5 ตวชวด) 4.6480 4.0548 4.3280

ภาพรวม 4 ดาน 11 ตวชวด 4.0463 3.7054 4.2862

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

ป 2559 ป 2560 ป 2561

2.623.17

2.05

3.893.51

5.00

4.10 4.174.524.65

4.054.33

4.053.71

4.29

การประเมนผลทนหมนเวยน กองทนพฒนาบทบาทสตร ป 2559 - 2561

การเงน ความพงพอใจ ปฏบตการ การบรหารกองทน คะแนนรวม

รายไดเพมขนเฉลยตอคน จ านวนโครงการ ป 2560 รอยละ

1. รายได 3,000 บาท/เดอน 6,095 33.63

2. รายได 3,001 - 5,000 บาท/เดอน 5,217 28.79

3. รายได 5,001 - 10,000 บาท/เดอน 4,687 25.86

4. รายได 10,001 - 15,000 บาท/เดอน 1,326 7.32

3. รายไดมากกวา 15,000 บาท/เดอน 797 4.40

รวม 18,122 100.00

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 66

3.4 แผนการด าเนนงานป 2563 3.4.1 เสนอของบประมาณเพมเตมเงนกองทน จ านวน 691,438,080.00 บาท 1) งบบรหาร 319,438,000 บาท 2) งบอดหนน 372,000,000 บาท 3.4.2 พฒนาระบบการเงนการบญชเปนระบบอเลกทรอนกสเตมรปแบบ 3.4.3 จดท าบนทกขอตกลงความรวมมอในการบรหารจดการหนคางช าระ ระหวางส านกงานอยการสงสด กบ กรมการพฒนาชมชน 3.4.4 ก าหนดแนวทางหลกเกณฑในการพจารณาลด งด ดอกเบยผดนดช าระหน เพอบรรเทาภาระการช าระคนเงนกองทน 3.4.5 สนบสนนกลมสตรทเปน OTOP SME Start Up เขาถงกองทนพฒนาบทบาทสตร 3.4.6 สนบสนนสตรทไดรบบตรสวสดการแหงรฐใหสามารถเขาถงกองทนพฒนาบทบาทสตร

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 67

เนองจากกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 ไดมผลใชบงคบตงแตวนท 8 เมษายน 2552 และกรมการพฒนาชมชนไดมค าสงแบงงานและหนาทรบผดชอบของสวนราชการในสงกดกรมฯ จนถงปจจบนรวมเปนระยะเวลากวา 10 ป ซงบดนคณะท างานศกษาการแบงงานและหนาทรบผดชอบของสวนราชการและการปรบปรงกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ไดทบทวนภารกจ หนาทรบผดชอบของหนวยงานทงสวนกลางและสวนภมภาค เพอเตรยมปรบกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน โดยไดด าเนนการปรบปรงการจดและพฒนาโครงสรางภารกจสวนราชการและวธปฏบตงาน ตลอดจนการบรหารทรพยากรบคคล ใหทนสมยและสอดรบกบยทธศาสตรชาต นโยบายและภารกจทมความส าคญเรงดวนของรฐบาล รวมทงบรบทการเปลยนแปลงของสงคมโ ล ก เ ท ค โ น โ ล ย แ ล ะ แ น ว โ น ม ท ส า ค ญ ใ น อ น า ค ต แ ล ะ ใ ห เ ป น ไ ป ต า ม ม า ต ร า 3 / 1 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และทแกไขเพมเตม และพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546

ผลสมฤทธของงาน ความคบหนา กาวตอไป กรมการพฒนาชมชนไดด าเนนการเพอปรบปรงโครงสรางภารกจและอตราก าลงของกรมฯ ดงน 1. ทบทวนผลผลต ผลลพธ ภารกจหนาทรบผดชอบของหนวยงานทงในสวนกลางและสวนภมภาค 2. วเคราะหภารกจซ าซอน / เตรยมถายโอนงานระหวางส านก กอง 3. จดโครงสรางสวนราชการและแบงงานภายในกรมใหเกดความคลองตว และสอดคลองกบทศทางการพฒนาระบบบรหารจดการภาครฐ 4. จดตงสวนราชการภายในระดบกลมงานภายใตส านก กอง เพมใหม จ านวน 2 กลมงาน ประกอบดวย 1) กลมงานจตอาสาพระราชทานและกจการพเศษ ในส านกงานเลขานการกรม เพอตอบสนองแนวพระราชด ารในการสรางสรรคคนดและสงคมทด 2) กลมงานสงเสรมชมชนทองเทยว นวตวถ ในส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน เพอเปนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากโดยใชการทองเทยวเปนเครองมอดงดดนกทองเทยวเขาหาชมชน ใหเกดการพฒนาอาชพและกระจายรายไดในชมชนอยางทวถง

1. ปรบโครงสรางภารกจและอตราก าลงศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน ใหเปน “ศนยบรหารจดการขอมลกลางเพอการพฒนาชนบท” ใหสามารถวเคราะหและบรณาการขอมลรวมกนระหวางหนวยงานทงภายในและภายนอกไดอยางรอบดาน อยระหวางการพจารณาใหความเหนชอบ 2. ปรบโครงสรางภารกจและอตราก าลงศนยศกษาและพฒนาชมชน 11 แหง ใหเปน “สถาบนแหงความเปนเลศ” เพอเปนแหลงรวบรวม/จดการและถายทอดองคความร ทงในการพฒนาอาชพและการพฒนาชมชนใหเขมแขงแกประชาชน ขณะนอยระหวางด าเนนการปรบปรงรปแบบการบรหารงานของสถาบนฯ 3. การจดโครงสรางภายในของส านก กองอน ๆ อยระหวางการพจารณาใหความเหนชอบ 4. การสรางความกาวหนาในต าแหนงหนาท อยระหวางด าเนนการ ดงน 1) จดท าค าขอปรบปรงต าแหนงหวหนาสวนราชการประจ าจงหวด คอ พฒนาการจงหวด จากอ านวยการ ระดบตน เปนระดบสง อก 16 จงหวด เพอใหครบทกจงหวด

1. เตรยมการแกไขปรบปรงกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน ตามแนวทางขนตอนทกฎหมายก าหนด โดยขณะนกรมฯ ไดแตงตงคณะท างานแบงสวนราชการภายในของกรมฯ แลว (ค าสงฯ ท 388/2562 ลว. 29 เมษายน 2562 ประกอบดวย อธบดกรมการพฒนาชมชน เปนประธาน รองอธบดกรมการพฒนาชมชน (CCO) เปนรองประธาน ผแทนส านกงาน ก.พ. ผแทนส านกงาน ก.พ.ร. ผแทนส านกงบประมาณ เปนคณะท างาน และผอ านวยการกลมพฒนาระบบบรหาร เปนคณะท างานและเลขานการ) 2. จดวางกรอบอตราก าลงใหเหมาะสมสอดคลองกบการปรบโครงสรางสวนราชการและการแบงงานภายใน ตามการปรบปรงกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรม 3. เสนอ อ.ก.พ. กระทรวงมหาดไทย เพอพจารณาอนมตการขอปรบปรงการก าหนดต าแหนงพฒนาการจงหวดใหเปนระดบทสงขน 16 จงหวด และการก าหนดต าแหนงทปรกษา (ผทรงคณวฒ) ขนใหม 2 ต าแหนง รวมทงการปรบปรงต าแหนงอน ๆ ให

ประเดนยทธศาสตรท 4 เสรมสรางองคกรใหมขดสมรรถนะสง

การปรบปรงโครงสรางภารกจและอตราก าลงกรมการพฒนาชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 68

ผลสมฤทธของงาน ความคบหนา กาวตอไป 5. สรางความกาวหนาในต าแหนงหนาทใหสอดคลองกบปรมาณ คณภาพ และความยงยากซบซอนของทเพมสงขนตามการปรบโครงสรางภารกจทเปลยนแปลงไป

2) จดท าค าขอก าหนดต าแหนงทปรกษา (ผทรงคณวฒ) ดานชมชนเขมแขง และดานเศรษฐกจฐานราก ขนใหมจ านวน 2 ต าแหนง เพอเพมประสทธภาพของกรมฯ ในการขบเคลอนภารกจงานทตอบสนองตอยทธศาสตรชาต แผนชาต และนโยบายส าคญของรฐบาลในการพฒนาประเทศ

สอดคลองกบปรมาณ คณภาพ และความยงยากซบซอนของงานทเพมสงขนตามบรบทของโครงสรางภารกจทเปลยนแปลงไป

ส านกงาน ก.พ.ร. ใหความส าคญกบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ โดยไดด าเนนการสงเสรม สนบสนน และสรางแรงจงใจหรอกระตนใหจงหวด และสวนราชการระดบกรม/เทยบเทาใหมการสงเสรมและยกระดบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการใหเกดผลอยางเปนรปธรรม ซงทผานมาไดจดใหมการมอบรางวลความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบมสวนรวม เพอเชดชผลงานของหนวยงานของรฐทมการท างานแบบมสวนรวมกบภาคประชาชนและภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของ และมผลการด าเนนงานทเปนตนแบบหรอแนวปฏบตทดมาอยางตอเนอง

รางวลเลศรฐ สาขาการบรหารราชการแบบมสวนรวม เปนรางวลทมอบใหกบหนวยงานภาครฐ เพอสรางแรงจงใจ และสรางขวญก าลงใจในการเปดระบบราชการใหประชาชนและภาคสวนอนทเกยวของ เขามามสวนรวมในการบรหารราชการ ตงแตการใหขอมลขาวสาร ( Inform) การรบฟงความคดเหน (consult) การเขามาเกยวของ (Involve) ไปจนถงการสรางความรวมมอ (Collaborate) รวมทง สรางความภาคภมใจ ทเขามามสวนในการขบเคลอนหรอผลกดนการด าเนนงานใหประสบความส าเรจ

ผลสมฤทธของงาน ความคบหนา กาวตอไป - สมครขอรบรางวลเลศรฐ สาขาการบรหารราชการแบบมสวนรวม ประจ าป พ.ศ. 2562 ประเภทรางวลสมฤทธผลป ร ะ ช า ช นม ส ว น ร ว ม ( Effective Change) - เสนอภารกจกรมการพฒนาชมชนเกยวกบการพฒนาการทองเทยวโดยชมชน ณ บานท งยายช ต าบลทาตะเกยบ อ าเภอทาตะเกยบ จงหวดฉะเชงเทรา (ชอผลงาน : สขรวมสราง@ทงยายช) - ส านกงาน ก.พ.ร. ไดประกาศ ผลการพจารณารางวลเลศรฐ สาขาบรหารราชการแบบม ส วนร วม ประจ าป พ.ศ. 2562 ประเภทรางวลสมฤทธผลป ร ะ ช า ช นม ส ว น ร ว ม ( Effective Change) โดยกรมการพฒนาชมชนไดรบรางวล ใน “ระดบด”

- ส านกงาน ก.พ.ร. ก าหนดจดพธมอบรางวลฯ ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2562 หากส านกงาน ก.พ.ร. แจงวน เวลา และสถานทรบรางวลฯ กลมพฒนาระบบบรหาร จะน าเรยนใหทราบตอไป

- กลมพฒนาระบบบรหารก าหนดลงพนทจงหวดฉะเชงเทรา ระหวางวนท 30 - 31 พฤษภาคม 2562 เพอถอดองคความรในสงเสรมและพฒนาการบรหารราชการแบบมสวนรวม และเปนตนแบบในการขยายผลการบรหารราชการแบบมสวนรวมในปตอไป

รางวลเลศรฐ สาขาการบรหารราชการแบบมสวนรวม ประจ าป พ.ศ. 2562

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 69

ผลการด าเนนงานภายใตความรวมมอ (MOU) ระหวางกรมการพฒนาชมชนกบหนวยงานอน (ขอมล ณ เดอนเมษายน 2562)

ปจจบนกรมการพฒนาชมชนมการจดท า MOU กบ 57 หนวยงานอน รวมทงสน 28 ฉบบ แบงเปน 1) ดานเศรษฐกจ จ านวน 16 ฉบบ 2) ดานบรการ จ านวน 6 ฉบบ 3) ดานสงแวดลอม จ านวน 2 ฉบบ 4) ดานสงคม จ านวน 4 ฉบบ

ส านก กอง มการลงนาม MOU ดงน 1) ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน จ านวน 13 ฉบบ 2) ส านกเสรมสรางความเขมแขงชมชน จ านวน 4 ฉบบ 3) ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน จ านวน 3 ฉบบ 4) ส านกงานกองทนพฒนาบทบาทสตร จ านวน 3 ฉบบ 5) ส านกพฒนาทนและองคกรการเงนชมชน จ านวน 2 ฉบบ 6) กองแผนงาน จ านวน 2 ฉบบ 7) สถาบนการพฒนาชมชน จ านวน 1 ฉบบ

ตวอยาง MOU ทเหนผลเปนรปธรรม 1) การจดท า MOU กบบรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน), กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย,

การทองเทยวแหงประเทศไทย, บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน), บรษท ไปรษณยไทย จ ากด, บรษท คงเพาเวอร อนเตอรเนชนแนล จ ากด, บรษท มอลล (ไทยแลนด) จ ากด

วนทลงนาม : 27 สงหาคม 2561 ประเดน MOU การพฒนาผลตภณฑ OTOP เพอจ าหนายบนเครองบน ผลการด าเนนงาน กรมการพฒนาชมชนด าเนนงานโครงการพฒนาผลตภณฑ OTOP เพอจ าหนาย

บนเครองบนอยางตอเนอง รวมกบหนวยงานภาคทไดลงนาม MOU โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2562 ด าเนนการพฒนาผลตภณฑและจดท าแคตตาลอก OTOP Prestige จ านวน 3 รอบ เพอวางบนเครองบนการบนไทย และในปงบประมาณ พ.ศ. 2563 ไดขอรบงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานโครงการฯ ซงอยระหวางการพจารณาของกรมบญชกลาง กระทรวงการคลง

โครงการพฒนาผลตภณฑ OTOP เพอจ าหนายบนเครองบน ด าเนนการถงรอบท 7 มผลตภณฑไดรบการพฒนา จ านวน 865 ผลตภณฑ จากผประกอบการ จ านวน 165 ราย มยอดจ าหนาย ณ เดอนมนาคม 2562 จ านวน 239,574,582 บาท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 70

2) การจดท า MOU กบหนวยงานรเรมธรกจเพอสงคมแหงประเทศไทย (Thailand Social Business Initiative : TSBI)

วนทลงนาม : 14 ธนวาคม 2559 ประเดน MOU : การขบเคลอนการด าเนนงานตามโครงการสรางสมมาชพชมชนสการเปน

ผประกอบการชมชน (Community Entrepreneur : CE) ผลการด าเนนงาน

1. มโมเดลตนแบบการสรางผประกอบการชมชน (Community Entrepreneur : CE) 2. มผลขอมลการวเคราะหและแยกประเภทกลม 99 กลม 3. แยกประเภทกลมตามธรกจกลมได 5 ประเภทคอ ประเภทเกษตร/แปรรป, อาหารและ

เครองดม, สมนไพรทไมใชอาหาร, ผาและเครองใช/เครองแตงกายอน ๆ

3) การจดท า MOU กบมลนธพฒนาชวตชนบท โดยบรษทเครอเจรญโภคภณฑ จ ากด และบรษท สยาม

แมคโคร จ ากด (มหาชน) วนทลงนาม : 7 กมภาพนธ 2560 ประเดน MOU : การด าเนนงานศนยสาธตการตลาดตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและ

ประชารฐ (SE) (มงเนนการถายทอดองคความรดานการบรหารจดการเชงธรกจดานการปรบปรงและพฒนาศนยฯ ใหทนสมย ดานการปรบปรงรปลกษณ การวางผงและการจดเรยงสนคา และดานการจดท าระบบบญชและระบบการเชคคลงสนคา)

ผลการด าเนนงาน ศนยสาธตการตลาดมยอดจ าหนายหลงการฝกอบรม และปรบปรง ทง 10 แหง ดงน 1. บานตนโนนเหนอ จ.สระบร ยอดขาย 30,000 บาท/วน เพมเปน 35,000บาท/วน เพมขน 23 % 2. บานดอนสงา จ.ประจวบครขนธ ยอดขาย 3,๕00 บาท/วน เพมเปน 6,๕00บาท/วน

เพมขน 85 % 3. บานเชงผา จ.สโขทย ยอดขาย ๕,000 บาท/วน เพมเปน 8,500บาท/วน เพมขน 7๐ % 4. บานวงรก จ.กาญจนบร ยอดขาย ๒๙,000 บาท/วน เพมเปน ๓๖,000บาท/วน เพมขน ๒๔ 5. บานวงออ จ.อบลราชธาน ยอดขาย ๑๕,000 บาท/วน เพมเปน ๒๐,000บาท/วน เพมขน 33 %

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 71

6. ต าบลหวงน าขาว จ.ตราด ยอดขาย 20,000 บาท/วน เพมเปน 46,000บาท/วน เพมขน 130 % 7. บานสายกลาง จ.พทลง ยอดขาย 22,000 บาท/วน เพมเปน 30,000บาท/วน เพมขน 36 % 8. บานนากระเดา จ.กาฬสนธ ยอดขาย 8,000 บาท/วน เพมเปน 9,000บาท/วน เพมขน 12 % 9. บานสระยายช จ.พจตร ยอดขาย 8,000 บาท/วน เพมเปน 9,500บาท/วน เพมขน 19 % 10. บานปยา จ.ปตตาน ยอดขาย 16,000 บาท/วน เพมเปน 20,000บาท/วน เพมขน 47 %

4) การจดท า MOU กบอง คการความร วมม อระหว า งประ เทศญ ป น ( Japan International

Cooperation Agency : JICA) วนทลงนาม : 23 พฤษภาคม 2560 ประเดน MOU : โครงการเพอสงเสรมผประกอบการชมชน (Project for Community –

Based Entrepreneurship Promotion) ผลการด าเนนงาน

1. อบรมเจาหนาทกรมการพฒนาชมชน ณ ประเทศญปน 2 รน จ านวน 33 คน 2. กรมการพฒนาชมชนไดน าแนวคด D – HOPE สงเสรมผประกอบการชมชนใน 35 จงหวด 3. เจาหนาทกรมการพฒนาชมชนไดเรยนรกระบวนการประเมนผลแบบมสวนรวม 4. มแคตตาลอกเพอประชาสมพนธใหนกทองเทยวไปเทยวในชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 72

5) การจดท า MOU กบบรษท ไทยเบฟเวอเรจ จ ากด (มหาชน) วนทลงนาม : 22 ธนวาคม 2559 ประเดน MOU : โครงการโอทอป จเนยร “OTOP Junior Contest” ผลการด าเนนงาน

1. มแนวทางการสงเสรมการด าเนนงานโอทอป จเนยร เพอรวมกนพฒนาสนคาหนงต าบล หนงผลตภณฑ ในเรองคณภาพและมาตรฐานของสนคา พฒนาเยาวชนใหเปนผประกอบการและเชอมโยงชองทางการตลาดเขาสโรงเรยน

2. มแผนการด าเนนงานการสงเสรมโอทอปจเนยรทชดเจน

6) การจดท า MOU กบกรมสงเสรมการปกครองทองถน (สถ.), ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยส านกสนบสนนสขภาวะชมชน และสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน)

วนทลงนาม : 8 กนยายน 2559 ประเดน MOU : การสงเสรม สนบสนน และพฒนาความเขมแขงของชมชนทองถน ผลการด าเนนงาน

1. เรยนร วธการ ขนตอน และกระบวนการ เสรมสรางความเขมแขงของชมชน ทองถนใหเกดความสขและความยงยน

2. มตนแบบ ๕ แหงคอ (1) ภาคเหนอ ต.สมอโคน อ.บานตาก จ.ตาก (2) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ต.บกได อ.พนมดงรก จ.สรนทร (3) ภาคกลาง ต.ดงกระทงยาม อ.ศรมหาโพธ จ.ปราจนบร (4) ต.ทาเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร (5) ภาคใต ต.เกาะยาวนอย อ.เกาะยาว จ.พงงา และต.ทาขาม อ.พนพน จ.สราษฎรธาน

3. ตดตามงานหมบานเศรษฐกจพอเพยงในพนทจงหวด

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 73

7) การจดท า MOU กบบรษท การบนกรงเทพ จ ากด (มหาชน)

วนทลงนาม : 20 มถนายน 2559 ประเดน MOU : การสรางรปแบบการพฒนาศกยภาพและขยายผลหมบานเศรษฐกจพอเพยง

ตนแบบ ภายใตความรวมมอกบหนวยงานภาค และสอสารภาพลกษณทดของหนวยงานโดยขบเคลอนกจกรรมตามโครงการสานพลงชมชน เพอพออยางพอเพยง สการพฒนาทยงยน

ผลการด าเนนงาน 1. กลมเปาหมายมการพฒนาผลตภณฑตอเนอง และสรางรายไดแกชมชนลดปญหาการ

วางงาน เชน ขนม ทอฟฟกะทนม เหดแครง ผกผลไมปลอดสาร และการแปรรปอาหาร โดย ทง 3 จงหวดในพนทเปาหมายด าเนนกจกรรมโครงการสานพลงชมชนเพอพออยางพอเพยงสการพฒนาทยงยนอยางตอเนอง แยกเปนรายจงหวดได ดงน

1.1 จงหวดตราด ด าเนนกจกรรมโครงการเครองผสมปย มการหมนเวยนจ าหนายปย ในลกษณะเงนเชอ จ านวน 85,000 บาท ด าเนนกจกรรมแปรรปอาหารการเชอมโยงผลตภณฑในโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ไดรบใบรบประกาศรบรองผานมาตรฐาน SAFE PRODUCT โดยกรมพฒนาชมชน 9 ผลตภณฑ และก าหนดประชมตดตามผล ทกวนท 9 ของเดอน

1.2 จงหวดสราษฎรธาน ด าเนนกจกรรมแปรรปผลตภณฑขนม มะพราว และอน ๆ เพอเพมมลคาจ าหนายในสนามบนบนเครองบน และ Family Mart และในงานทสวนราชการจดขน

1.3 จงหวดสโขทย กลมผผลตผกและผลไมปลอดภย ไดรบการสงเสรมชองทางการตลาดและน าสนคาไปจ าหนายทรานคาสนามบนทกวน สรางรายไดเพมเฉลยเดอนละ 20,000 บาท

2. ชมชนและเจาหนาทสนามบนท ากจกรรมรวมกนกอใหเกดความสมพนธทด 3. ใบรบรองคณภาพมาตรฐานผลตภณฑ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 74

8) การจดท า MOU กบกรมการปกครอง วนทลงนาม : 8 กมภาพนธ 2559 ประเดน MOU : การขอใชโปรแกรมส าหรบอานขอมลจากบตรประจ าตวประชาชน การขอใช

ประโยชนขอมลทะเบยนประวตราษฎรจากฐานขอมลทะเบยนกลางดวยระบบคอมพวเตอรโดยวธเชอมโยงขอมลทางอเลกทรอนกส (Online) และการขอใชประโยชนขอมลทะเบยนประวตราษฎรจากฐานขอมลทะเบยนกลางดวยระบบคอมพวเตอรโดยวธแฟมขอมลทางอเลกทรอนกส (Batch Processing)

ผลการด าเนนงาน กรมการพฒนาชมชน สามารถใชประโยชนขอมลจากบตรประจ าตวประชาชน ดงตอไปน

1. ตรวจสอบประวตและสถานภาพของผสมครสมาชกกองทนพฒนาบทบาทสตรไดสะดวก รวดเรวขน

2. ขอมลคณภาพชวตของประชาชน (ขอมล จปฐ.) 3. ขอมลผผลต ผประกอบการ OTOP ขอมล ณ เดอนเมษายน 2562 อยระหวางประกาศเชญชวนใหผสนใจยนขอเสนอและเสนอ

ราคาทางระบบจดซอจดจางภาครฐดวยวธประกวดราคาอเลกทรอนกส (e-bidding) โครงการบรณาการฐานขอมลประชาชนและการบรการภาครฐ ภายใตโครงการพฒนาระบบบรหารจดการขอมลเพอการ พฒนาชมชนและจดท าระบบการวเคราะหขอมลตามความตองการของผใชประจ าป 2562 ภายในวนท 29 เมษายน 2562

9) การจดท า MOU กบกรมการพฒนาชมชน กบ ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) (GISTDA)

วนทลงนาม : 3 ตลาคม 2560 ประเดน MOU : การใชเทคโนโลยภมสารสนเทศเพอการพฒนาชมชนและลดความเหลอมล าเชงพนท ผลการด าเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒

๑. ประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาทกษะการวเคราะหขอมลสารสนเทศ (สวนกลาง) ระหวางวนท ๑๘ – ๒๐ ธนวาคม ๒๕๖๑

๒. ด าเนนกจกรรมสนบสนนการบรณาการชเปาลดความเหลอมล าดวยเทคโนโลยระหวางวนท ๑๙ – ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๖๒ ณ จงหวดอางทอง

๓. คณะท างานฯ ทง ๒ ฝาย รวมกจกรรมสนบสนนการบรณาการชเปาลดความเหลอมล า ดวยเทคโนโลยระหวางวนท ๒๕ – ๒๘ มนาคม ๒๕๖๒ ณ จงหวดนาน

10) การจดท า MOU กบบรษท กสท โทรคมนาคม จ ากด (มหาชน)

วนทลงนาม : ๙ พ.ค. 256๑ ประเดน MOU : การจดท าระบบส ารวจจดเกบขอมลในรปแบบดจทล (Digital Survey)

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 75

ผลการด าเนนงาน 1. มความรวมมอในการส ารวจจดเกบขอมลในรปแบบดจทล (Digital Survey) 2. มระบบส ารวจจดเกบขอมลในรปแบบดจทล CDD Digital Survey 3. น าระบบ CDD Digital Survey version 1 ไปทดสอบระบบในพนทจรง (Pilot) ณ ต าบล

หนองเปด อ าเภอศรสวสด จงหวดกาญจนบร ระหวางวนท 10 - 11 สงหาคม 2561 4. น าระบบ CDD Digital Survey ไปทดสอบระบบในพนทจรง ณ จงหวดพนทเปาหมายจ านวน

4 จงหวด (กาญจนบร, สรนทร, ชยนาท, ประจวบครขนธ) ระหวางวนท 20 กนยายน – 13 ตลาคม 2561 รวม 6,359 ครวเรอน

5. เรมน าระบบส ารวจจดเกบขอมลในรปแบบดจทล ไปใชด าเนนการจดเกบขอมล จปฐ. ป ๒๕๖๒ ในจงหวดประจวบครขนธ

11) การจดท า MOU กบธนาคารกรงไทย ธนาคารออมสน และธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

วนทลงนาม : 29 มนาคม 2559 ประเดน MOU : การขอใชบรการรบช าระคนเงนกกองทนพฒนาบทบาทสตรดวยแบบฟอรม

การช าระเงน ( Bill Payment) และการใหบรการดานการเงน ผานธรกจการรบช าระเงนคาสนคาและบรการของธนาคาร

ผลการด าเนนงาน สมาชกมชองทางการช าระหนคน กองทนฯ ทสะดวก รวดเรว ท าใหมการช าระหนคนกองทนฯ เพมขน

เพอใหการด าเนนงานของกรมการพฒนาชมชน ตอบสนองยทธศาสตรชาต 20 ป เพอใหประเทศไทยบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” จงไดขบเคลอนการจดตงสถาบนแหงความเปนเลศ กรมการพฒนาชมชน โดยมวตถประสงคเพอพฒนาศนยศกษาและพฒนาชมชนใหเปนสถาบนแหงความเปนเลศเฉพาะดานสรางการเรยนรอยางครบวงจร มองคความรทผเขาอบรมสามารถเรยนรสการปฏบตและใชประโยชนไดอยางเปนมออาชพ สถาบนแหงความเปนเลศมพนธกจหลก ดงน 1) การสะสมองคความร ดวยการวจยเพอสะสมความรความเชยวชาญเฉพาะดานในพนท รวมไปถงการถอดบทเรยนจากผรผเชยวชาญ ปราชญชมชนหรอ กลม องคกรทเปน Best Practice

การขบเคลอนการจดตงสถาบนแหงความเปนเลศ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 76

2) การบรหารจดการองคความร ดวยการน าองคความรหรอนวตกรรมทไดจากการถอดบทเรยนมาจดระบบและพฒนาเปนหลกสตร บทเรยน โปรแกรมการเรยนรและเสนทางการเรยนร เปนตน 3) การถายทอดองคความร สามารถท าไดโดยการฝกอบรมทงในระบบออฟไลน (Offline) และออนไลน (Online) การฝกปฏบต (Workshop) การจดเวทการแลกเปลยนเรยนรองคความรทนอกจากจะเปนการถายทอดองคความรและยงเปนการเตมเตมองคความรของกลมเปาหมายใหสมบรณยงขน รวมไปถงการจดท าสอการเรยนรในรปแบบตาง ๆ ทสามารถเขาถงไดงาย สถาบนแหงความเปนเลศ มจ านวน 12 แหง ประกอบดวย 1) สถาบนแหงความเปนเลศดานหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP) จ านวน 4 แหง ประกอบดวย ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครศรธรรมราช สระบร อดรธาน และ ล าปาง 2) สถาบนแหงความเปนเลศดานเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 4 แหง ประกอบดวย ศนยศกษา และพฒนาชมชนยะลา พษณโลก เพชรบร และอบลราชธาน 3) สถาบนแหงความเปนเลศดานทนชมชน จ านวน 2 แหง ประกอบดวย ศนยศกษาและพฒนาชมชนชลบร และนครราชสมา 4) สถาบนแหงความเปนเลศดานชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ จ านวน 1 แหง ไดแก ศนยศกษา และพฒนาชมชนนครนายก 5) สถาบนแหงความเปนเลศดานการพฒนาชมชน จ านวน 1 แหง ไดแก วทยาลยการพฒนาชมชน

แผนทจะด าเนนการตอไป 1) เตรยมความพรอมทงสถานท บคลากร หลกสตร 2) ก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงานสถาบนแหงความเปนเลศ 3) ก าหนดโครงสราง ภารกจ อตราก าลง คณะกรรมการบรหารสถาบนแหงความเปนเลศ

การตรวจราชการ เปนกระบวนการส าคญส าหรบการบรหารงาน และเปนกลไกทเกยวของกบการวนจฉย สงการของผบรหาร สามารถสะทอนประสทธภาพการปฏบตงานและการด าเนนงานของหนวยรบตรวจ และขอเทจจรงในการปฏบตราชการ รวมทงปญหาตางๆทเกดขน อนเปนประโยชนตอรฐ หรอผบรหารในการแกไขปญหาตางๆ เพอใหการปฏบตราชการไดบรรลผลสมฤทธ และเกดความคมคา 1. โครงสรางของส านกตรวจราชการ กรมการพฒนาชมชน ไดแตงตงผตรวจราชการกรมการพฒนาชมชน จ านวน 12 คน รบผดชอบพนท 18 เขตตรวจราชการ ดงน

ท ชอ-สกล เขตตรวจราชการท/กลมจงหวด

1 นางปราณ รตนประยร หวหนาผตรวจราชการกรม

เขตตรวจราชการท 6 กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน กระบ ตรง พงงา ภเกต ระนอง สตล เขตตรวจราชการท 7 กลมจงหวดภาคใตชายแดน นราธวาส ปตตาน ยะลา

2 นางอจฉราวรรณ มณขตย รองหวหนาผตรวจราชการกรม

เขตตรวจราชการท 3 กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1 กาญจนบร ราชบร สพรรณบร เขตตรวจราชการท 15 กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 เชยงใหม แมฮองสอน ล าปาง ล าพน

การตรวจราชการของส านกตรวจราชการ

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 77

ท ชอ-สกล เขตตรวจราชการท/กลมจงหวด

3 นายธงชย บตรนชต

เขตตรวจราชการท 4 กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2 ประจวบครขนธ เพชรบร สมทรสงคราม สมทรสาคร

4 นายอาจณรงค สตยพานช

เขตตรวจราชการท 9 กลมจงหวดภาคตะวนออก 2 จนทบร ตราด นครนายก ปราจนบร สระแกว เขตตรวจราชการท 10 กลมจงกวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1 บงกาฬ เลย หนองคาย หนองบวล าภ อดรธาน

5 นายปรชา กตตสตยกล

เขตตรวจราชการท 2 กลมจงหวดภาคกลางปรมณฑล นนทบร ปทมธาน นครปฐม สมทรปราการ

6 นางสาวศศธร อนทกล

เขตตรวจราชการท 18 กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 2 ก าแพงเพชร นครสวรรค พจตร อทยธาน

7 นางสาวศนสนย ทาสม

เขตตรวจราชการท 12 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง กาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม รอยเอด เขตตรวจราชการท 13 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 1 ชยภม นครราชสมา บรรมย สรนทร

8 นายวฑรย นวลนกล

เขตตรวจราชการท 5 ภาคใตฝงอาวไทย ชมพร นครศรธรรมราช พทลง สราษฎรธาน สงขลา เขตตรวจราชการท 11 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2 นครพนม มกดาหาร สกลนคร

9 นายมงคล ปตลา

เขตตรวจราชการท 14 กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 ยโสธร ศรสะเกษ อ านาจเจรญ อบลราชธาน

10 นายไพบลย บรณสนต

เขตตรวจราชการท 16 กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2 เชยงราย นาน พะเยา แพร เขตตรวจราชการท 17 ภาคเหนอตอนลาง 1 ตาก พษณโลก เพชรบรณ สโขทย อตรดตถ

11 น.ส.ชนมณฐ รอดบญธรรม

เขตตรวจราชการท 8 กลมจงหวดภาคตะวนออก 1 ฉะเชงเทรา ชลบร ระยอง

12 นายชยวฒน แสงศร ผตรวจราชการกรม

เขตตรวจราชการท 1 กลมจงหวดภาคกลางตอนบน ชยนาท พระนครศรอยธยา ลพบร สระบร สงหบร อางทอง

2. ผลการด าเนนงานทผานมา ผตรวจราชการกรมการพฒนาชมชน ไดด าเนนการตรวจตดตาม ก ากบการด าเนนงานตามภารกจ ในพนท 18 เขตตรวจราชการ เพอใหส านกงานพฒนาชมชนจงหวด 76 จงหวด สามารถขบเคลอนงานส าคญตามนโยบายรฐบาลและกระทรวงมหาดไทยทกรมการพฒนาชมชนรบผดชอบใหบรรลเปาหมาย ดงน

2.1 การด าเนนงานชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ กรมการพฒนาชมชน ไดแตงตงใหผตรวจราชการกรม เปนประธานกรรมการการประกวดชมชน

ทองเทยว OTOP นวตวถตนแบบ รวมกบผแทนหนวยงานภาคการพฒนาทเกยวทงภาครฐและเอกชน เพอเปนการกระตนใหชมชนตนตวในการพฒนาผลตภณฑ OTOP และเพมขดความสามารถชมชนดานการทองเทยว เปนการสงเสรมการสรางรายไดกระจายอยกบประชาชนในหมบาน/ชมชนบนพนฐานเสนห ภมปญญา วฒนธรรม และความคดสรางสรรคใหเกดมลคาเพม น าไปสความเขมแขงของหมบาน/ชมชน ประชาชนมความสข โดยสามารถคดเลอกชมชนทองเทยวตนแบบไดตามเปาหมาย 160 ชมชน

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 78

2.2 การด าเนนงานโครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยง มนคง มงคง ยงยน เฉลมพระเกยรต

เนองในโอกาสพระราชพธบรมราชาภเษก กรมการพฒนาชมชน มอบหมายใหผตรวจราชการกรมด าเนนการตรวจตดตามก ากบใหพฒนาการจงหวด ด าเนนโครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยง มนคง มงคง ยงยน เฉลมพระเกยรตเนองในโอกาสพระราชพธบรมราชาภเษก ในพนทเปาหมาย 878 อ าเภอ จ านวน 878 หมบาน โดยจงหวดไดด าเนนการ Kick Off มการปลกตนรวงผงและจดท าปายหมบาน ตามแนวทางทกรมฯ ก าหนด

2.3 การพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ ผตรวจราชการกรม ไดตรวจตดตามก ากบดแลใหส านกงานพฒนาชมชนจงหวด ด าเนนการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ รวมกบบรษท ประชารฐ รกสามคค (จงหวด) จ ากด ตามแนวทางและเปาหมายทกระทรวงมหาดไทยก าหนด โดยใหด าเนนการครอบคลม 3 กลม ประกอบดวย ดานเกษตร ดานแปรรป และชมชนทองเทยว โดยเนนการด าเนนงานทสอดคลองและเชอมโยงกบชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ในพนท

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 79

2.4 การด าเนนงานกองทนแมของแผนดน กรมการพฒนาชมชน ไดสนบสนนนโยบายรฐบาลดานการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ดวยการเสรมสรางความเขมแขงของหมบาน/ชมชน ใหเปนกลไกในการปองกนการแพรระบาดของยาเสพตด โดยผตรวจราชการกรมการพฒนาชมชน ไดตรวจตดตาม ก ากบและเนนย าใหส านกงานพฒนาชมชนจงหวดด าเนนงานตามขนตอนกระบวนการทกรมฯ ก าหนด ส าหรบการน าเงนกองทนฯ ไปใชเพอการปองกนและปญหายาเสพตด และมการพฒนาศกยภาพแกนน าชมชนอยางตอเนองเพอใหสามารถเปนกลไกหลกในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดในชมชนไดอยางแทจรง

ก ร ม ก า ร พ ฒ น า ช ม ช น | 80

ทงน กรมการพฒนาชมชน ไดสนบสนนการด าเนนงานโครงการรณรงคปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (TO BE NUMBER ONE) โดยไดมอบหมายใหผตรวจราชการกรม เปนประธานในคณะอนกรรมการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของชมรม TO BE NUMBER ONE ประเภทชมชน

3. การตรวจราชการแบบบรณาการกบผตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย และผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร โดยรวมตรวจตดตามผลการด า เนนงานตามโครงการส าคญของรฐบาล แล ะกระทรวงมหาดไทย อาท ชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ เปนตน