แผนการจดการเรยนร

รายวชาเพมเตมวชาภาษาไทย(ประวตวรรณคดไทย๑) รหสวชา ท ๓๑๒๐๑

อาจารยภาคภม คลายทอง

กลมสาระการเรยนรวชาภาษาไทย

โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๑

การวเคราะหผลการเรยนร [วเคราะหความร (K) กระบวนการ (P) คณลกษณะ (A) สมรรถนะ (C)]

วชาประวตวรรณคด ๑ ( ท๓๑๒๐๑ ) ภาคเรยนท ๑

ผลการเรยนร

ความร(K)

(๑๐ คะแนน)

กระบวนการ

(P)

(๕ คะแนน)

คณลกษณะ

(A)

(๕ คะแนน)

สมรรถนะ

(C)

(ระดบ ๐-๓)

๑. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

- ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด การฟงและด

- มมารยาทและมนสยรกการเขยน

- มมารยาทใน การพด การฟงและด

- รกความเปนไทย

-มความสามารถในการสอสาร

ผลการเรยนร

ความร(K)

(๑๔ คะแนน)

กระบวนการ

(P)

(๗ คะแนน)

คณลกษณะ

(A)

(๗ คะแนน)

สมรรถนะ

(C)

(ระดบ ๐-๓)

๒. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคด

- ความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรง

- กระบวนการเขยน

-

- มมารยาทและมนสยรกการเขยน

- มมารยาท

-มความสามารถในการสอสาร

สมยกรงสโขทย

สโขทย กระบวนการพด การฟงและด

- กระบวนการคด

ใน การพดการฟงและการด

- เหนคณคาของวรรณคด

- รกความเปนไทย

-มความสามารถในการใชทกษะชวต

ผลการเรยนร

ความร(K)(๑๖ คะแนน)

กระบวนการ

(P)(๘ คะแนน)

คณลกษณะ

(A)(๘ คะแนน)

สมรรถนะ

(C)(ระดบ ๐-๓)

๓. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยอยธยาตอนตน

- ความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคด สมยอยธยาตอนตน

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด การฟงและด

- กระบวนการคด

- มมารยาทและมนสยรกการเขยน

- มมารยาทใน การพดการฟงและการด

- เหนคณคาของวรรณคด

- รกความ

-มความสามารถในการสอสาร

-มความสามารถในการใชทกษะชวต

เปนไทย

คำาอธบายรายวชาเพมเตม

ท๓๑๒๐๑ ประวตวรรณคด ๑ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑ จำานวน ๑.๐ หนวยกต

ศกษา ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด วรรณคดสมยกรงสโขทย อยธยาตอนตนอยธยาตอนกลาง และกรงศรอยธยาตอนปลาย โดยใชทกษะ / กระบวนการเขยน กระบวนการพดการฟงและการด กระบวนการปฏบต เพอใหเกดความร ความเขาใจในวรรณคดอยางลกซง และนำาไปใชในชวตประจำาวนได มนสยรก และมมารยาท ในการเขยน

การพด การฟง การด รวมทงเหนคณคาของวรรณคด และรกความเปนไทย

ผลการเรยนร

1. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด2. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงสโขทย3. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยอยธยาตอนตน4. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนกลาง5. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย

โครงสรางรายวชา ท ๓๑๒๐๑ ประวตวรรณคดไทย ๑ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๔ จำานวน ๑.๕ หนวยกต ภาคเรยนท ๑

ทหนวยการ

เรยนรผลการเรยนร สาระสำาคญ

นำาหนกคะแนน

๑ วรรณคดเพอ ๑. มความร ความ การมความร ๑๐

. ชวต เขาใจเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

ความเขาใจเกยวกบวรรณคดทำาใหเกดความความซาบซงและเหนคณคาของวรรณคดไดชดเจนยงขน

๒.

พาจตสสโขทย

๒. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงสโขทย

การมความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงสโขทยในแงมมตางๆทำาใหใหเราเขาใจวรรณคดไดแจมแจงยงขน และเกดแนว ความคดในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

๑๐

๓.

ยคใหมอยธยา

๓. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยอยธยาตอนตน

การมความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนในแงมม

๑๐

ตางๆทำาใหใหเราเขาใจวรรณคดไดแจมแจงยงขน และเกดแนว ความคดในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

สอบกลางภาคเรยนท ๑ ๒๐

ทหนวยการเรยน

รผลการเรยนร สาระสำาคญ

นำาหนกคะแนน

๔.

ยคทองของกรงศรฯ

๑. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนกลาง

การมความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนกลางในแงมมตางๆทำาใหใหเราเขาใจวรรณคดไดแจมแจงยงขน และเกดแนว ความคดในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

๑๕

๕.

วรรณคดของกรงเกา

๒. มความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย

การมความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนปลายในแงมมตางๆทำาใหใหเราเขาใจวรรณคดไดแจมแจงยงขน และเกดแนว ความคดในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

๑๕

รวมเวลาเรยน / รวมคะแนนระหวางภาค ๘๐

สอบปลายภาค ๒๐

รวมตลอดภาคเรยน ๑๐๐

โครงสรางแผนการจดการเรยนร

รายวชา ประวตวรรณคดไทย๑ รหสวชา ท๓๑๒๐๑ ชนมธยมศกษาปท ๔ ภาคเรยนท ๑

หนวยการเรยนร

แผนการ

จดการเรยนร

วธสอน/กระบวนการ

จดการเรยนร

ทกษะ การคด

เวลา

(ชวโม

ง)

๑ . วรรณคดเพอ ชวต

(ความรทวไปเกยว

๑. เขยนยอความ

๒. พดแสดงความร

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด

- สงเคราะห

-

๓

๓

กบวรรณคดและประวตวรรณคด)

๓. ทำารายงานเกยวกบประวตวรรณคดสมยสโขทย

- กระบวนการและขนตอนการทำารายงาน

วเคราะห ๔

๒ . พาจตสสโขทย

(วรรณคดสมยกรงสโขทย)

๓. เขยนยอความ

๔. พดวเคราะหวรรณคด

๕. นำาคณคาจากวรรณคดไป

ใชในชวต

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด

- กระบวนการปฏบต

- สงเคราะห

- วเคราะห

- วเคราะห

๘

๔

๓

๓ . ยคใหมอยธยา

(วรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน)

๖. เขยนยอความ

๗. พดวเคราะหวรรณคด

๘. นำาคณคาจากวรรณคดไป

ใชในชวต

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด

- กระบวนการปฏบต

- สงเคราะห

- วเคราะห

- วเคราะห

๘

๔

๓

๔ . ยคทองของ กรงศรฯ

(วรรณคดสมยกรงศรอยธยา

๙. เขยนยอความ

๑๐. พดวเคราะหวรรณคด

๑๑. นำาคณคาจาก

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด

- กระบวนการ

- สงเคราะห

-

๗

๔

๓

ตอนกลาง) วรรณคดไป

ใชในชวต

ปฏบต วเคราะห

- วเคราะห

๕ . วรรณคดของ กรงเกา

(วรรณคดสมยกรงศรอยธยา

ตอนปลาย)

๑๒. เขยนยอความ

๑๓. พดวเคราะหวรรณคด

๑๔. นำาคณคาจากวรรณคด

ไปใชในชวต

- กระบวนการเขยน

- กระบวนการพด

- กระบวนการปฏบต

- สงเคราะห

- วเคราะห

- วเคราะห

๖

๔

๓

แผนการจดการเรยนรท ๑หนวยการเรยนรท ๑ วรรณคดเพอชวต

ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง เขยนยอความเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวต

วรรณคด เวลาเรยน ๖ ชวโมง๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การเขยนยอความเกยวกบเรองทเรากำาลงจะศกษาทำาใหเกดความร ความเขาใจในเรองนนๆไดดยงขน

๒. ผลการเรยนร

- เขยนยอความเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด ได

๓. สาระการเรยนร

- ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการสอสาร

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ มมารยาทและมนสยรกการเขยน

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

เขยนยอความเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงเพลงโฉมเฉลานางประแดะ

๗.๒ นกเรยนชวยกนสรปใจความสำาคญจากเพลง

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนทำาขอสอบกอนเรยน

๗.๔นกเรยนศกษาเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคดจากเอกสารประกอบการเรยน

๗.๕ นกเรยนเขยนยอความเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด

ขนสรป

๗.๖ ครตรวจชนงาน ต ชม แกไขขอบกพรอง

๘. การวดและการประเมนผล

- การประเมนกอนเรยน

- การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

๙.๑ เพลงโฉมเฉลานางประแดะ

๙.๒ เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๑ เขยนยอความ

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1(K) เขยนสรปสาระ

สำาคญไดครบเขยนสรปสาระสำาคญไดครบ

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบ

เขยนสรปสาระสำาคญไมได

เนอหา

(เขยนยอความ)

ถวน เรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง ใชถอยคำาภาษาของตนเองอยางกะทดรด ชดเจน

ถวน เรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง แตยงมขอบกพรองในการใชถอยคำา

ถวน แตยงมขอบกพรองใน การเรยบเรยงใจความและการใชภาษา

ครตองแนะนำาชวยเหลอจงสามารถเขยนสรปได

(P)

กระบวนการเขยน

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย เปนสวนใหญ

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานคอนขางสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไมตรงประเดน ขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานไมสะอาด ขาดความเปนระเบยบ

(A)

มมารยาทและมนสยรกการ

เขยน

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและ

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและ

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง แตคดลอกผอนบางบางสวน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ

ชอบคดลอกงานเขยนของผอน ไมคอยมความพยายามใน การเรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคอยชอบการเขยน สงงานเขยนไม

ปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง รกการอาน และชอบศกษาภาษาของนกเขยน

ปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง แตยงไมพฒนานสยรก การอานและชอบศกษาภาษาของนกเขยน

แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครแตยงไมถกเทาทควร ครตองแนะนำาเพมเตม ไมมนสยรกการอาน และไมศกษาภาษาของนกเขยน

ตรงเวลา ไมแกไขและปรบปรงงานเขยนของตนเอง ครตองควบคม ดแลและแนะนำาชวยเหลอตลอดเวลา

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมา

คารวะ กตญญ

กตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0

(C) มความ

สามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

เอกสารประกอบการเรยน

หนวยการเรยนรท ๑ วรรณคดเพอชวต

เขยนยอความ เรองความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด ( ๘ คะแนน )

บทเรยนเรอง ความร ความเขาใจเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด จากหนงสอเรยนสมบรณแบบ ประวตวรรณคด ๑ ของเสนย วลาวรรณ และคณะ หนา ๑ ถงหนา ๖ ความวา

ความหมายของวรรณคด

วรรณคด เปนคำาทบญญตขนเพอใชแทนคำา Literature ในภาษาองกฤษ ปรากฏครงแรกในพระราชกฤษฎกาจดตงวรรณคดสโมสร ในรชกาลพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

คำา วรรณคด ประกอบขนจากคำา วรรณ ซงเปนคำามาจากภาษาสนสกฤต แปลวา หนงสอ สวนคำา คด เปนคำาเดยวกบคต ซงเปนคำาบาลสนสกฤต แปลวา เรอง ตามรปศพทวรรณคด แปลวา เรองทแตงขนเปนหนงสอ แตความหมายเฉพาะหมายถง หนงสอทไดรบการยกยองวาแตงด

หนงสอทไดรบการยกยองวาแตงดมลกษณะดงน๑.ใชถอยคำาสำานวนโวหารไพเราะสละสลวย๒.กอใหเกดอารมณสะเทอนใจ๓.ยกระดบจตใจใหสง๔.ใชเปนแบบแผนในการแตงไดความหมายของวรรณกรรมวรรณกรรม หมายถงเรองทเขยนขนทงหมด โดยไมจำากดรป

แบบ ความมงหมายและคณคา วรรณกรรมทแตงดประกอบดวยศลปะของการเรยบเรยงหรอทเรยกวา วรรณศลป วรรณกรรมนนกจดเปนวรรณคด

ประเภทของวรรณคดการแบงประเภทวรรณคดตามเกณฑตาง ๆแบงตามความมงหมาย แบงได ๒ ประเภท คอ๑. สารคด๒. บนเทงคดแบงตามลกษณะทแตง แบงได ๒ ประเภท คอ๑. รอยแกว๒. รอยกรอง

แบงตามลกษณะการจดบนทก แบงได ๒ ประเภท คอ ๑. วรรณคดทบนทกเปนลายลกษณอกษร

๒. วรรณคดทไมไดบนทกเปนลายลกษณอกษรสารคด คอ หนงสอทมงใหความรแกผอานเปนสำาคญแตในขณะ

เดยวกนกใชกลวธการเขยนใหเกดความบนเทงเปนผลพลอยไดไปดวยบนเทงคด คอ หนงสอทมงใหความสนกสนานเพลดเพลนแกผอาน

มากกวาความร แตอยางไรกด บนเทงคดยอมมเนอหาท เปนสาระสำาคญแทรกอยดวยในรปของคตชวตเปนเกรดความร

รอยแกว หมายถง ความเรยงทใชภาษาพดธรรมดา แตมรปแบบโดยเฉพาะและมความไพเราะเหมาะเจาะดวยเสยงและความหมาย

รอยกรอง หมายถง ขอความทเรยบเรยงตามกำาหนดของคณะ และสมผสบงคบของแตละชนด คณะ ไดแก จำานวนคำาและจำานวนวรรคในแตละบท ลกษณะบงคบ ไดแก กำาหนดสมผส กำาหนดคำาเอก คำาโท หรอกำาหนดลห คร

รอยกรองอาจเรยกวา คำาประพนธ กาพยกลอน หรอ กวนพนธ กได รอยกรองแตงเปนกลอนโคลง ราย กาพย และฉนท

วรรณคดทบนทกเปนลายลกษณอกษร ไดแก วรรณคดทบนทกไวเปนหนงสอ อาจ เปนตวจารก ตวเขยน หรอตวพมพกได

วรรณคดทไมไดบนทกเปนลายลกษณอกษร ไดแก วรรณคดทบอกเลาจดจำาสบตอกนมา เรยกอกอยางหนงวา วรรณคดมขปาฐะ เชน เพลงพนบาน บทเหกลอม นทานพนบาน ปรศนาคำาทาย

การแบงประเภทวรรณคดดงกลาวอาจคาบเกยวกนได สารคดโดยทวไปมกแตงเปนรอยแกว แตอาจแตงเปนรอยกรองกได บนเทงคดอาจแตง เปนรอยกรองหรอรอยแกวกได

หนงสอทเปนยอดแหงวรรณคดไทยประเภทกวนพนธ๑.ลลตพระลอ เปนยอดของลลต๒.สมทรโฆษคำาฉนท เปนยอดของคำาฉนท๓.เทศนมหาชาต เปนยอดของกลอนกาพย (รายยาว)๔.เสภาเรองขนชางขนแผน เปนยอดของกลอนสภาพประเภทละคร

๑. บทละครเรองอเหนา พระราชนพนธในรชกาลท ๒ เปนยอดของบทละครรำา

๒. บทละครพดเรองหวใจนกรบ พระราชนพนธในรชกาลท ๖ เปนยอดของบทละครพด

ประเภทนทาน เรองสามกก ของเจาพระยาพระคลง (หน) เปนยอดของความเรยงนทาน

ประเภทอธบาย เรองพระราชพธสบสองเดอน พระราชนพนธในรชกาลท ๕ เปนยอดของ

ความเรยงอธบาย

ววฒนาการของวรรณคดไทยนบแตสมยสโขทยมาจนถงรชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร

วรรณคดไทย มลกษณะ เปนแบบฉบบทยดถอสบตอกนมา ในรชกาลท ๔ คนไทยเรมมความสมพนธกบประเทศตะวนตก คตนยมอนเปนวถชวต รวมถงลกษณะของวรรณคดของคนไทย เรมตนเปลยนแปลงและทวมากขนเปนลำาดบจนถงปจจบนลกษณะความแตกตางระหวางวรรณคดไทยดงเดมและวรรณคดไทย

ปจจบนทสำาคญมดงน๑ . อทธพล เดมวรรณคดไทยไดรบอทธพลจากอนเดย และประเทศ

แถบตะวนออกบางประเทศ เชนจน ชวา อนโดนเซย เปอรเซยหรออหราน ลงกา มอญ ปจจบนไดรบอทธพลจากประเทศยโรป

๒ . ลกษณะคำาประพนธ เดมนยมรอยกรองขนาดยาวมากกวารอยแกว ใชรอยกรองทกชนด และเครงครดในฉนทลกษณ ปจจบนนยมรอยแกวมากกวารอยกรอง เลอกใชรอยกรองเฉพาะกลอน กาพย และโคลง มการดดแปลงรอยกรองใหมรปลกษณะผดแผกไปจากเดมและไมเครงครดในฉนทลกษณ

๓ . รปแบบ เดมนยมแตงเปนนทาน นยาย พงศาวดาร ตำานาน ตำารา คำาสอน กฎหมาย จดหมายเหต บทละครรำา บทพากยโขน นราศ บทสดด

ปจจบนนยมแตงเปนนวนยาย เรองสน สารคด บทความ ปาฐกถา บนทก อนทน บทละครพด บทละครวทย บทละครโทรทศน บทภาพยนตร

๔ . แนวคด เดมแทรกคตนยมแบบอดมคตโดยมแบบโรแมนตก และสญลกษณปนอยดวย ปจจบนเนนสจสงคม และสงคมนยม โดยมสญลกษณนยมปนอยดวย

๕ . เนอเรอง เดมมกเปนเรองไกลตว มลกษณะเชงจนตนาการ เชน เรองศาสนา จกร ๆ วงศ ๆ เทพเจา กษตรย ยกษ อทธฤทธปาฏหารย ปจจบนเปลยนเปนเรองใกลตว และมลกษณะเชงวเคราะหวจารณ เชน เรองประจำาวนของคนทวไป ปญหาสงคม เศรษฐกจ การเมอง ตามทเปนจรง

๖ . ธรรมเนยมนยม มโครงสรางทเปนแบบแผน นยมเลยนแบบคร เชน ขนตนบทประณาม ชมบานเมอง ชมการแตงกาย ชมไม ชมนก ชมเนอ ชมกระบวนทพ ปจจบนไมมโครงสรางทเปนแบบแผนตายตว ผแตงมอสระทจะคดแบบอยางของตนเอง

๗ . ความมงหมาย เดมมงใหคณคาทางอารมณ และสรางศรทธามากกวาปญญา ปจจบนเนนคณคาทางความคดและปญญาในการวเคราะหวจารณเปนสำาคญ

๘ . การดำาเนนเรอง เดมเนนศลปะการใชภาษาและรสวรรณคดมากกวาองคประกอบของเรอง เชน โครงเรอง แนวคด ความสมจรง ปจจบนใหความสำาคญขององคประกอบของเรอง เชน โครงเรอง แนวคด ความสมจรง มากกวาศลปะการใชภาษาและรสวรรณคด

๙ . ผแตง เดมผแตงจำากดเฉพาะพระเจาแผนดน เจานาย นกปราชญราชกว ปจจบนผแตงสวนมากเปนประชาชนทวไป

๑๐ . ผอปถมภ เดมพระเจาแผนดนและเจานายเปนผชบเลยงกวทสรางสรรควรรณคด ปจจบนผเขยนมรายไดจาการขายงานประพนธของตน

ความสำาคญของการเรยนประวตวรรณคดเนองจากวรรณคดสวนใหญเกดจากแรงบนดาลใจทผแตงมตอ

สภาพ และเหตการณแวดลอมในยคสมยของผแตง เชน ผแตงมความชนชมในวรกรรม ความสามารถหรอบญบารมของบคคลสำาคญกแตงเปนเรองประเภทสดด เชน ลลตยวนพาย และโคลงเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนารายณมหาราช ถามความเลอมใสศรทธาในศาสนากแตงเรองธรรมะและชาดก เชน ไตรภมพระรวงและมหาเวสสนดรชาดก ถงแมวรรณคดทเกดจากความสะเทอนใจสวนตวของผแตงเอง เชน เพลงยาว นราศ นทาน และนวนยาย ผแตงกมกสรางเนอหาและฉากของเรองขนจากสงทผแตงไดประสบพบเหนเปนสวนมาก นอกจากนรปแบบคำาประพนธ ประเภท และสาระสำาคญของเรองกมกเปนไปตามคตนยมของสงคมในสมยทแตง เพราะฉะนนการอานวรรณคด ใหไดคณคาแทจรง จำาเปนตองเรยนวรรณคดในเชงประวต หรอประวตวรรณคดประกอบดวย การเรยนประวตวรรณคดในลกษณะดงกลาว จงใหประโยชนหลายประการ เชน

๑.ชวยเพมความเขาใจและความซาบซงในคณคาของวรรณคด๒.ไดความรเกยวกบภาษาและลกษณะอกขรวธสมยตาง ๆ๓.ไดความรเกยวกบความสมพนธกบตางประเทศสมยตาง ๆ๔.ไดความรเกยวกบวฒนธรรม สภาพสงคม และเหตการณของบาน

เมอง ควบคกนไปกบววฒนาการของวรรณคดในสมยตาง ๆการแบงสมยของวรรณคดไทย

การแบงสมยของวรรณคดไทยนยมแบงตามชวงระยะเวลาทเกดวรรณคด โดยยดราชธานเปนหลก ดงน

๑ . สมยกรงสโขทย ประมาณ พ.ศ. ๑๘๐๐ ๑๙๒๐ เปนเวลา ๑๒๐ ป –มหลกฐานทางวรรณคดปรากฏอยเพยง ๒ รชกาล คอสมยพอขนรามคำาแหงมหาราชและสมยพระมหาธรรมราชาท ๑ (พระยาลไท)

๒ . สมยกรงศรอยธยา แบงเปน ๓ ระยะ คอ๒.๑ สมยกรงศรอยธยาตอนตน ตงแตสมยสมเดจพระรามาธบดท ๑ (พระเจาอทอง) จนถง

สมยสมเดจพระพระรามาธบดท ๒ พ.ศ. ๑๘๙๓ ๒๐๗๒ เปนระยะเวลา –๑๗๙ ป จากนนวรรณคดวางเวนไป ๙๐ ป เพราะบานเมองไมสงบสข มสงครามกบพมา

๒.๒ สมยกรงศรอยธยาตอนกลาง ตงแตสมยสมเดจพระเจาทรงธรรม จนถงสมยสมเดจ

พระนารายณมหาราช พ.ศ. ๒๑๕๓ - ๒๒๓๑ เปนเวลา ๗๘ ป จากนนวรรณคดเวนวางไปอก ๔๔ ป

๒.๓ สมยกรงศรอยธยาตอนปลาย สมยสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศจนถงเสยกรงศรอยธยา

พ.ศ. ๒๒๗๕ - ๒๓๑๐ เปนเวลา ๓๕ ป๓ . สมยกรงธนบร พ.ศ. ๒๓๑๐ ๒๓๒๕ เปนเวลา ๑๕ ป–

๔ . สมยกรงรตนโกสนทร แบงออกเปน ๒ ระยะ คอ๔.๑ สมยกรงรตนโกสนทรตอนตน ตงแตรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

มหาราช จนถงรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว พ.ศ. ๒๓๒๕ - ๒๓๙๔ เปนระยะเวลา ๖๙ ป

๔.๒ สมยกรงรตนโกสนทรปจจบน หรอสมยรบอทธพลตะวนตก ตงแตรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว พ.ศ. ๒๓๙๔ ถงปจจบน เปนสมยทวรรณคดไทยไดรบอทธพลจากตะวนตก รปแบบของวรรณคด เนอเรอง ตลอดจนความคดในการเขยนเรมมการเปลยนแปลง

แผนการจดการเรยนรท ๒หนวยการเรยนรท ๑ วรรณคดเพอชวต ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง พดแสดงความรเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด เวลาเรยน ๔ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด - การพดแสดงความรเกยวกบเรองทเรากำาลงจะศกษาทำาใหเกดความร ความเขาใจในเรองนนๆไดดยงขน๒. ผลการเรยนร - พดแสดงความรเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคดได๓. สาระการเรยนร ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด ๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน มความสามารถในการสอสาร๕. คณลกษณะอนพงประสงค ๕.๑ มมารยาทในการพด การฟงและการด ๕.๒ รกความเปนไทย๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร) - พดแสดงความรเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด๗. กจกรรมการเรยนร ขนนำา ๗.๑ ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบเรองมารยาทของการพด การฟง และการด ขนสอน ๗.๒ นกเรยนแบงกลม วางแผนในการพด ทบทวนเรองความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวต วรรณคดจากเอกสารประกอบการเรยน ๗.๓ นกเรยนแตละกลมออกมาพดแสดงความร โดยมคร เพอนๆแตละกลม และกลมตวเองเปนผ ประเมน ขนสรป ๗.๔ ครและนกเรยนชวยกนแกไข ตชม

๗.๕ นกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน๘. การวดและการประเมนผล ๘.๑ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ๘.๒ การประเมนหลงเรยน

๙. สอ / แหลงการเรยนร - เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๑ พดแสดงความร

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(K)

เนอหา

(พดแสดงความร)

พดแสดงความรไดชดเจน ถกตอง และนาสนใจ มการ เรยบเรยงเนอหาเปนลำาดบ

พดแสดงความรไดชดเจน ถกตอง และนาสนใจ แตยงมขอบกพรองใน การเรยบเรยงเนอหา

พดแสดงความรไดพอใช มขอบกพรองเรองการลำาดบเนอหา

มขอบกพรองใน การพดมากเนอหาไมชดเจน

(P)

กระบวนการพด

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยาง

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอม

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอม

ลำาดบความคดไมตรงประเดน ขาดความสมพนธเชอมโยงและ

ตอเนอง และมบคลกภาพทดมาก

โยงกนอยางตอเนอง และมบคลกภาพทด

โยง และมขอบกพรองเรองบคลกภาพเลกนอย

บกพรองเรองบคลกภาพมาก

(A)

มมารยาทในการพด การฟงและการด

ตงใจพด เตรยม การพดดมาก ม ความพรอมในการพด เมอผอนพด กตงใจฟงและดดมาก ไมรบกวนผอน

ตงใจพด เตรยม การพดด แตยงไมมความพรอมในการพดเทาทควร เมอผอนพด กตงใจฟงและดด ไมรบกวนผอน

เตรยมการพดมาไมดเทาทควร เมอผอนพด กตงใจฟงและดพอใช แตไมตอเนอง

ไมเตรยมการพด ไมสนใจกจกรรมการพดเมอผอนพด กไมตงใจฟงและด ครตองตกเตอนและควบคมพฤตกรรม

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณพอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0

(C) มความ

สามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

แบบทดสอบ ( ๔ คะแนน )( ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณคด )

๑. ขอใดใหความหมายของคำาวา วรรณคดไดถกตอง

ก. หนงสอทแตงขนเพอความสนกสนาน ไมคำานงถงสาระแกนสารข. หนงสอทแตงขนทกชนดไมจำากดรปแบบ ความมงหมายและ

คณคาค. หนงสอทแตงขนโดยการรวบรวมความรไวเปนหมวดหม เนนขอ

เทจจรงง. หนงสอทแตงขนโดยมจดมงหมายทจะแสดงขอเทจจรง ขอความ

ร และขอคดเหนประกอบเหตผลจ. หนงสอทแตงขนโดยผเขยนตองการถายทอดความรสกนกคดไป

สผอานดวยศลปะการประพนธอนวจตรประณต๒. วรรณกรรมแตกตางจากวรรณคดในเรองใด

ก. วรรณคดจะแตงโดยกวในราชสำานก สวนวรรณกรรมจะแตงโดยกวทเปนชาวบาน

ข. เนอเรองของวรรณคดจะเปนเรองจกรๆวงศๆ สวนเนอเรองของวรรณกรรมจะสะทอนชวตชาวบาน

ค. วรรณคดกำาหนดรปแบบการแตงเปนรอยกรอง สวนวรรณกรรมกำาหนดรปแบบการแตงเปนรอยแกว

ง. วรรณคดจะจำากดรปแบบ ความมงหมาย และคณคา สวนวรรณกรรมไมจำากดรปแบบ ความมงหมาย และคณคา

จ. วรรณคดจะเนนความไพเราะของถอยคำา สำานวนมากกวาเนอเรอง สวนวรรณกรรมเนนเนอเรองมากกวาถอยคำาสำานวน

๓. ขอใดไมจด เปนงานประเภทวรรณกรรม

ก. นทานอสปข. บทโทรทศนค. ตำาราฉนทลกษณง. คอลมนในหนงสอพมพจ. ปาฐกถาทางวทยกระจายเสยง

๔. วรรณคดในขอใดทบนทกเปนลายลกษณอกษร

ก. ศลาจารกข. นทานพนบานค. ปรศนาคำาทายง. เพลงกลอมเดกจ. บทรองเลนของเดก

๕. ถาแบงวรรณคดตามลกษณะของเนอเรอง ขอใดจดเปนวรรณคดพธการ

ก. รามเกยรตข. มหาชาตคำาหลวงค. ลลตตะเลงพายง. ตำาราพชยสงครามจ. ลลตโองการแชงนำา

๖. วรรณคดประเภทสารคดแตกตางจากวรรณคดประเภทบนเทงคดตามขอใด

ก. สารคดเนนความสนกสนาน สวนบนเทงคดเนนความรข. สารคดเนนการทองเทยว สวนบนเทงคดเนนสภาพชวตในราช

สำานกค. สารคดเนนการอนรกษธรรมชาต สวนบนเทงคดเนนสภาพชวต

คนในสงคมง. สารคดเนนการใหความรมากกวาความสนกสนาน สวนบนเทงคด

เนนความสนกสนานเพลดเพลนและใหแงคด

จ. สารคดเนนสภาพความเปนอยของชาวชนบท สวนบนเทงคดเนนสภาพความเปนอยของชาวเมองหลวง

๗. วรรณคดทเกยวกบการเทดทนบคคลหรอชมบานชมเมอง กวมกจะแตงดวยคำาประพนธประเภทใด

ก. โคลงข. ฉนทค. กาพยง. กลอนจ. ความเรยง

๘. เพราะเหตใดวรรณคดในสมยกอนมกจะเปนเรองเกยวกบศาสนา จกรๆวงศๆ หรออทธฤทธปาฏหารย

ก. วรรณคดในสมยกอนจำากดเนอเรองในการเขยนข. กวในสมยกอนนยมเขยนเรองไกลตวโดยใชความคดหรอ

จนตนาการของตนเองค. วรรณคดในสมยกอนจะเนนในเรองการสงสอนใหทำาความดง. กวมกจะนำาเรองใกลตวมาแตงวรรณคดเพอสะทอนเหตการณ

หรอความเปนอยในราชสำานก จ. กวตองการสะทอนใหเหนความเชอของสงคมในดานไสยศาสตร

๙. เพราะเหตใดเมอยคสมยเปลยนไป วรรณคดจงตองเปลยนแปลงตามไปดวย

ก. เพราะกวตองการใหวรรณคดทแตงขนเปนเหตการณปจจบนข. เพราะกวตองการจะอางองเรองราวตางๆเพอเปนหลกฐานทาง

ประวตศาสตร

ค. เพราะกวตองการใหเรองทแตงขนสะทอนสภาพเหตการณในสมยนนๆ

ง. เพราะกวตองการใหงานเขยนทออกมามรปแบบทแตกตางจากงานเขยนเดม

จ. เพราะกวตองการแสดงภมรวาตนมความรในเรองนนๆจรง๑๐. บทรอยกรองทกวนยมแตงในปจจบนมลกษณะแตกตางจากของเดมตามขอใด

ก. ไมนยมสมผสข. เครงครดในฉนทลกษณมากขนค. เลยนแบบคำาประพนธของตางประเทศง. มรปแบบใหมๆ และไมเครงครดในฉนทลกษณจ. เนนความไพเราะของถอยคำา ไมเนนเนอหาหรอความหมาย

๑๑. วรรณคดไทยเรมเปลยนแปลงในสมยใดเปนเพราะเหตใด

ก. รชกาลท ๑ เพราะมการสรางเมองหลวงใหมทำาใหวถการดำาเนนชวตของประชาชนเปลยนไป

ข. รชกาลท ๒ เพราะเปนยคทองของวรรณคด กวเรมแตงคำาประพนธรปแบบตางๆ

ค. รชกาลท ๔ เพราะไทยตดตอกบชาตตะวนตกทำาใหคตนยมตางๆเปลยนแปลงไป ทำาใหเนอเรองและรปแบบของวรรณคดเปลยนแปลงตามไปดวย

ง. รชกาลท ๕ เพราะคนไทยเรมไปศกษายงตางประเทศทำาใหคานยมตางๆเปลยนไป

จ. รชกาลท ๖ เพราะกวเรมสนใจวรรณคดของตางประเทศ และหนมาแตงวรรณคดตามรปแบบตางประเทศมากขน

๑๒. การแตงวรรณคด ในปจจบนเนนจดมงหมายในขอใดเปนสำาคญ

ก. มงใหเกดรสของวรรณคดข. มงใหเกดคณคาทางอารมณ

ค. มงใหเกดความรความเขาใจง. มงใหเกดความศรทธาในผเขยนจ. มงใหเกดคณคาทางความคดวเคราะห วจารณ

๑๓. การศกษาประวตของกวมความสำาคญตอการศกษาวรรณคดหรอไม เพราะเหตใด

ก. ม เพราะทำาใหทราบมลเหตและแรงบนดาลใจในการแตงวรรณคดซงจะทำาใหเขาใจวรรณคดไดลกซงยงขน

ข. ม เพราะประวตของกวทำาใหผอานสามารถจนตนาการเหตการณในสมยนนๆไดดยงขน

ค. ไมม เพราะเนอเรองในวรรณคดไมเกยวโยงกบประวตผแตงง. ไมม เพราะเนอเรองในวรรณคดมอรรถรสอยแลว ไมจำาเปนตอง

ทราบประวตผแตงจ. ไมม เพราะวรรณคดแตละเรองจะมคานยมและสะทอนเหตการณ

ตางๆอยแลว จงไมจำาเปนตองศกษาประวตของผแตง๑๔. เพราะเหตใดการแตงวรรณคดไทยจงนยมขนตนดวยบทไหวคร

ก. บทไหวครเปนบททไพเราะทสดข. ตองการใหกวมหลกยดเหนยวในการแตงวรรณคดค. ตองการแสดงความเคารพตอคร อาจารยและรกษาขนบอนดงาม

ไวง. บทไหวครเปนบททแตงยากและแสดงถงความสามารถของผแตงจ. กวตองการขอพรจากครบาอาจารยเพอความเปนสรมงคลแก

ตนเองและผอาน๑๕. ขอใดไมใชคณคาของวรรณคด

ก. ชวยขดเกลาจตใจของผอาน

ข. ใหความสนกสนานเพลดเพลนค. เขาใจรปแบบของวรรณคดไดมากขนง. ใหความรและเสรมสตปญญาแกผอานจ. เขาใจสภาพชวต สงคม และวฒนธรรมของคนแตละสมย

๑๖. คำาวา Literature ใชในความหมายเฉพาะ ตรงกบคำาไทยวาอะไร

ก. กวนพนธข. วรรณคดค. พงศาวดารง. นทานพนบานจ. นทานชาดก

๑๗. ขอใดไมใชลกษณะของวรรณคด

ก. ยกระดบจตใจใหสงขนข. ใชสำานวนโวหารดสละสลวยค. กอใหเกดอารมณสะเทอนใจง. ใชเปนแบบแผนในการแตงไดจ. มงอบรมคณธรรมจรยธรรม

๑๘. ประเภทวรรณคดในขอใดจบคไดถกตอง

ก. นวนยายเปนสารคดข. พงศาวดารเปนบนเทงคดค. บทละครพดเปนบนเทงคดง. จดหมายเหตเปนบนเทงคดจ. ปาฐกถาเปนทงสารคดและบนเทงคด

๑๙. ยอดแหงวรรณคดประเภทลลตของวรรณคดสโมสรคอเรองใด

ก. ลลตพระลอข. ลลตยวนพายค. ลลตตะเลงพายง. ลลตโองการแชงนำาจ. ลลตนารายณสบปาง

๒๐. ถาแบงวรรณคดตามความมงหมาย สามกก จดอยในขอใด

ก. ตำานานข. พงศาวดารค. สารคดง. บนเทงคดจ. พงศาวดารแปล

๒๑. การทวรรณกรรมไทยเปลยนแปลงจากเรองจกรๆวงศๆ มาเปนเรองชวตคนทวๆไป เชนปญหา เศรษฐกจ สภาพสงคม ทำาใหเกดสงสำาคญในขอใด

ก. คนไทยเลกเชอเทพเจาผสางข. คนไทยขาดจนตนาการทกวางไกลค. คนไทยกลาวเคราะหวจารณมากขนง. คนไทยหนมาสนใจปญหาใกลตวกนมากขนจ. คนไทยเลกอานบทวรรณกรรมจกรๆวงศๆ

๒๒. "การทอทธพลตะวนตกเขามาทำาใหวรรณกรรมไทยไมเครงครดการใชฉนทลกษณเหมอนอดตและ ตอไปคนไทยจะไมรจกฉนทลกษณทางวรรณคดไทย" คำากลาวนเปนไปไดหรอไม เพราะเหตใด

ก. ได เพราะคนไทยชอบเลยนแบบตะวนตกข. ได เพราะเดกเยาวชนไมไดรบการปลกฝงคานยมไทยค. ไมได เพราะยงมการศกษาฉนทลกษณตามโรงเรยนทวประเทศง. ไมไดเพราะกวไทยหลายคนยงรกษาฉนทลกษณอยางเครงครดจ. ไมแนใจ เพราะเหตการณยงไมเกด

๒๓. การเรยนประวตวรรณคดใหประโยชนแกผศกษาในแงใดมากทสด

ก. รฐศาสตรข. ภมศาสตรค. จรยศาสตรง. ภาษาศาสตรจ. ประวตศาสตร

๒๔. การอานบทประพนธหรอวรรณคดบางเรองทำาใหรบรสภาพและเหตการณบานเมองในสมยนนๆได เพราะเหตใด

ก. กวและนกประวตศาสตรเปนคนๆเดยวกนข. กวสอดแทรกเหตการณสำาคญไวในงานเขยนของตนค. ไมมผจดบนทกประวตศาสตรโดยเฉพาะ กวจงแตงเปน

วรรณกรรมง. กวทกคนไดรบการปลกฝงใหบอกเลาเหตการณบานเมองลงไวใน

วรรณคดจ. กวไมไดตงใจบนทกเหตการณไว เพยงแตนำาเรองราวทเกดขนใน

ยคของตนมาเขยนเทานน๒๕. คำาวา วรรณคด บญญตขนเมอใด

ก. รชกาลท ๓ข. รชกาลท ๔ค. รชกาลท ๕ง. รชกาลท ๖จ. รชกาลท ๗

๒๖. กลอนสกวา จดเปนวรรณกรรมประเภทใด

ก. บทเพลงข. บทขบรองค. บทละครง. เพลงยาวจ. บทพากย

๒๗. ขอแตกตางระหวางวรรณกรรมกบวรรณคด คออะไร

ก. การเลาเรองข. การใชคำาประพนธค. การแสดงวรรณศลปง. ความมงหมายในการแตงจ. การเสนอประเดนขดแยงในการดำาเนนเรอง

๒๘. หากเยาวชนไมสนใจศกษาวรรณคด ผลกระทบสำาคญทจะเกดขนคออะไร

ก. เปนคนมจตใจหยาบกระดางข. ไมเคารพคำาสอนดๆในวรรณคดค. ประพฤตตนใหเสอมเสยหรอผดศลธรรมง. ชอบความฟงเฟอตามอยางคานยมตะวนตกจ. ขาดความชำานาญดานภาษาและอกขรวธสมยตางๆ

เฉลย แบบทดสอบ

( ความรทวไปเกยวกบวรรณคดและประวตวรรณค )

๑. ขอใดใหความหมายของคำาวา วรรณคด ไดถกตอง

หนงสอทแตงขนโดยผเขยนตองการถายทอดความรสกนกคดไปสผอานดวยศลปะการประพนธอนวจตรประณต

๒. วรรณกรรมแตกตางจากวรรณคดในเรองใด

วรรณคดจะจำากดรปแบบ ความมงหมาย และคณคา สวนวรรณกรรมไมจำากดรปแบบ ความมงหมาย และคณคา

๓. ขอใดไมจด เปนงานประเภทวรรณกรรม

ปาฐกถาทางวทยกระจายเสยง

๔. วรรณคดในขอใดทบนทกเปนลายลกษณอกษร

ศลาจารก

๕. ถาแบงวรรณคดตามลกษณะของเนอเรอง ขอใดจดเปนวรรณคดพธการ

ลลตโองการแชงนำา

๖. วรรณคดประเภทสารคดแตกตางจากวรรณคดประเภทบนเทงคดตามขอใด

สารคดเนนการใหวามรมากกวาความสนกสนาน สวนบนเทงคดเนนความสนกสนานเพลดเพลนและใหแงคด

๗. วรรณคดทเกยวกบการเทดทนบคคล หรอชมบานชมเมอง กวมกจะแตงดวยคำาประพนธประเภทใด

ฉนท

๘. เพราะเหตใดวรรณคดในสมยกอนมกจะเปนเรองเกยวกบศาสนา จกรๆวงศๆ หรออทธฤทธปาฏหารย

กวในสมยกอนนยมเขยนเรองไกลตวโดยใชความคดหรอจนตนาการของตนเอง

๙. เพราะเหตใดเมอยคสมยเปลยนไป วรรณคดจงตองเปลยนแปลงตามไปดวย

เพราะกวตองการใหเรองทแตงขนสะทอนสภาพเหตการณในสมยนนๆ

๑๐. บทรอยกรองทกวนยมแตงในปจจบนมลกษณะแตกตางจากของเดมตามขอใด

มรปแบบใหมๆ และไมเครงครดในฉนทลกษณ

๑๑. วรรณคดไทยเรมเปลยนแปลงในสมยใด เปนเพราะเหตใด

รชกาลท ๔ เพราะไทยตดตอกบชาตตะวนตกทำาใหคตนยมตางๆเปลยนแปลงไป ทำาใหเนอเรองและรปแบบของวรรณคดเปลยนแปลงตามไปดวย

๑๒. การแตงวรรณคด ในปจจบน เนนจดมงหมายในขอใดเปนสำาคญ

มงใหเกดคณคาทางความคดวเคราะห วจารณ

๑๓. การศกษาประวตของกวมความสำาคญตอการศกษาวรรณคดหรอไม เพราะเหตใด

ม เพราะทำาใหทราบมลเหตและแรงบนดาลใจในการแตงวรรณคด ซงจะทำาใหเขาใจวรรณคดไดลกซงยงขน

๑๔. เพราะเหตใดการแตงวรรณคดไทยจงนยมขนตนดวยบทไหวคร

ตองการแสดงความเคารพตอคร อาจารยและรกษาขนบอนดงามไว

๑๕. ขอใดไมใชคณคาของวรรณคด

เขาใจรปแบบของวรรณคดไดมากขน

๑๖. คำาวา Literature ใชในความหมายเฉพาะ ตรงกบคำาไทยวาอะไร

วรรณคด

๑๗. ขอใดไมใชลกษณะของวรรณคด

มงอบรมคณธรรมจรยธรรม

๑๘. ประเภทวรรณคดในขอใดจบคไดถกตอง

บทละครพดเปนบนเทงคด

๑๙. ยอดแหงวรรณคดประเภทลลตของวรรณคดสโมสรคอเรองใด

ลลตพระลอ

๒๐. ถาแบงวรรณคดตามความมงหมาย สามกก จดอยในขอใด

บนเทงคด

๒๑. การทวรรณกรรมไทยเปลยนแปลงจากเรองจกรๆวงศๆ มาเปนเรองชวตคนทวๆไป เชนปญหา

เศรษฐกจ สภาพสงคม ทำาใหเกดสงสำาคญในขอใด

คนไทยกลาวเคราะหวจารณมากขน

๒๒. "การทอทธพลตะวนตกเขามาทำาใหวรรณกรรมไทยไมเครงครดการใชฉนทลกษณเหมอนอดตและ

ตอไปคนไทยจะไมรจกฉนทลกษณทางวรรณคดไทย"

คำากลาวนเปนไปไดหรอไม เพราะเหตใด

ได เพราะเดกเยาวชนไมไดรบการปลกฝงคานยมไทย

๒๓. การเรยนประวตวรรณคดใหประโยชนแกผศกษาในแงใดมากทสด

ภาษาศาสตร

๒๔. การอานบทประพนธหรอวรรณคดบางเรองทำาใหรบรสภาพและเหตการณบานเมองในสมยนนๆได

เพราะเหตใด

กวไมไดตงใจบนทกเหตการณไว เพยงแตนำาเรองราวทเกดขนในยคของตนมาเขยนเทานน

๒๕. คำาวา วรรณคด บญญตขนเมอใด

รชกาลท ๖

๒๖. กลอนสกวา จดเปนวรรณกรรมประเภทใด

บทขบรอง

๒๗. ขอแตกตางระหวางวรรณกรรมกบวรรณคด คออะไร

การแสดงวรรณศลป

๒๘. หากเยาวชนไมสนใจศกษาวรรณคด ผลกระทบสำาคญทจะเกดขนคออะไร

ขาดความชำานาญดานภาษา และอกขรวธสมยตางๆ

แผนการจดการเรยนรท ๓หนวยการเรยนรท ๒ พาจตสสโขทย

ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงสโขทย

เวลาเรยน ๘ ชวโมง๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด - การเขยนยอความเกยวกบเรองทเรากำาลงจะศกษาทำาใหเกดความร ความเขาใจในเรองนนๆไดดยงขน๒. ผลการเรยนร - เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงสโขทย ได๓. สาระการเรยนร - วรรณคดสมยกรงสโขทย๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน - มความสามารถในการสอสาร๕. คณลกษณะอนพงประสงค ๕.๑ มมารยาทและมนสยรกการเขยน ๕.๒ รกความเปนไทย๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร) - เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงสโขทย๗. กจกรรมการเรยนร ขนนำา ๗.๑ นกเรยนฟงเพลงในนำามปลา ในนามขาว ๗.๒ นกเรยนชวยกนสรปใจความสำาคญจากเพลง ขนสอน ๗.๓ นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน ๗.๔ นกเรยนศกษาเรองวรรณคดสมยกรงสโขทยจากเอกสารประกอบการเรยน ๗.๕ นกเรยนเขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงสโขทย ขนสรป

๗.๖ ครตรวจชนงาน ต ชม แกไขขอบกพรอง๘. การวดและการประเมนผล ๘.๑ การประเมนกอนเรยน ๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน๙. สอ / แหลงการเรยนร ๙.๑ เพลงในนำามปลา ในนามขาว ๙.๒ เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๒ เขยนยอความ

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(K)

เนอหา

(เขยนยอความ)

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวน เรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง ใชถอยคำาภาษาของตนเองอยางกะทดรด ชดเจน

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวน เรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง แตยงมขอบกพรองในการใชถอยคำา

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวน แตยงมขอบกพรองใน การเรยบเรยงใจความและการใชภาษา

เขยนสรปสาระสำาคญไมได ครตองแนะนำาชวยเหลอจงสามารถเขยนสรปได

(P)

กระบวนการเขยน

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย เปนสวนใหญ

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานคอนขางสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไมตรงประเดน ขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานไมสะอาด ขาดความเปนระเบยบ

(A)

มมารยาทและมนสยรกการ

เขยน

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง รกการอาน และชอบศกษาภาษาของนกเขยน

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง แตยงไมพฒนานสยรก การอานและชอบศกษาภาษาของนก

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง แตคดลอกผอนบางบางสวน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครแตยงไมถกเทาทควร ครตองแนะนำาเพมเตม ไมมนสยรกการ

ชอบคดลอกงานเขยนของผอน ไมคอยมความพยายามใน การเรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคอยชอบการเขยน สงงานเขยนไมตรงเวลา ไมแกไขและปรบปรงงานเขยนของตนเอง ครตองควบคม ดแลและแนะนำาชวยเหลอตลอด

เขยน อาน และไมศกษาภาษาของนกเขยน

เวลา

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมา

คารวะ กตญญ

กตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0(C)

มความสามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

เอกสารประกอบการเรยน

หนวยการเรยนรท ๒

พาจตสสโขทย

เขยนยอความเรอง วรรณคดสมยกรงสโขทย ( ๘ คะแนน )

บทเรยนเรอง วรรณคดสมยกรงสโขทย จากหนงสอเรยนสมบรณแบบ ประวตวรรณคด ๑ ของเสนย วลาวรรณ และคณะ หนา ๑๕ ถงหนา ๓๙ ความวา

วรรณคดไทยซงเกาแกทสด และบนทกเปนลายลกษณอกษรไวเปนหลกฐานปรากฏมาจนทกวนนมเพยงแตสมยสโขทยลงมา ทงนอาจเปนเพราะอกษรไทยเพงเกดขนในรชกาลพอขนรามคำาแหงมหาราชแหงกรงสโขทยและการเขยนหนงสอในครงโนนใชกระดาษขอยหรอใบลานจงสญหายไปไดงาย วรรณคดในสมยนมลกษณะเปนการบรรยายสภาพบานเมอง วฒนธรรม และ การอบรมสงสอนศลธรรม ซงลวนเปนวรรณคดประยกต มไดมงใหความบนเทงโดยตรงและแตงดวยรอยแกวเปนสวนใหญ ถอยคำาทใชนอกจากคำาไทยโบราณแลวกยงมคำาบาล สนสกฤต และเขมรปะปนอยดวย

วรรณคดสำาคญในสมยสโขทย มดงน

๑. ลายสอไท๒. ศลาจารกหลกท ๑ ๓. สภาษตพระรวง (บญญตพระรวง)๔.ไตรภมพระรวง๕. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ (เรวดนพมาศ , นางนพมาศ)

ความสมพนธระหวางเหตการณทางประวตศาสตรและวรรณคด

เหตการณทางประวตศาสตร

พ.ศ. ความเคลอนไหวทางวรรณคด

พอขนศรอนทราทตยตงกรงสโขทยเปนราชธาน

๑๘๐๐(

ประมาณ)พอขนรามคำาแหงมหาราชครองราชสมบต

๑๘๒๒

๑๘๒๖ พอขนรามคำาแหงฯทรงประดษฐอกษรไทย

พอขนรามคำาแหงมหาราช โปรดใหสรางพระแทนมนงศลา

๑๘๓๕ พอขนรามคำาแหงฯโปรดใหจารกศลาจารก หลก ท ๑ และทรงพระราชนพนธสภาษตพระรวง

พอขนรามคำาแหงมหาราชเสดจสวรรคต

๑๘๔๒

๑๘๘๘ พญาลไททรงพระราชนพนธไตรภมพระรวง

พญาลไทครองราชยสมบต ๑๘๙๐เหตการณทางประวตศาสตร พ.ศ. ความเคลอนไหวทางวรรณคดพญาลไทเสดจออกผนวช ๑๙๐๔ พญาลไทใหจารกศลาจารกหลกตาง

ๆนางนพมาศแตงตำารบทาวศรจฬาลกษณ

พญาลไทเสดจสวรรคต ๑๙๑๑-

๑๙๑๗พระมหาธรรมราชาท ๒ เสยเอกราชแกกรงศรอยธยา

๑๙๒๑

๑ . ลายสอไท

ดนแดนสวรรณภมทชนชาตไทยอพยพเขามาตงถนฐานนน มความเจรญทางวฒนธรรมจากอนเดยแพรหลายอยกอน ชนชาตสำาคญในดนแดนแถบน คอ มอญ อยทางตะวนตก และเขมรอยทางตะวนออกของลมนำาเจาพระยา กลาวเฉพาะความเจรญทางอกษรศาสตร เรมแรกชนชาตทงสองนใชตวอกษรคฤนถของอนเดยฝายใต ตอมาไดดดแปลงเปนอกษรของตนเองและตางจารกเรองราวความรงเรองของชาตตนเองไวบนแผนศลาเปนอนมาก อกษรคฤนถของอนเดยฝายใตทใชแพรหลายในสวรรณภม ไดแก อกษรคฤนถสมยราชวงศปลลวะของกษตรยอนเดยประมาณ พ.ศ. ๑๑๑๐ อกษรอนเดยม ๒ ชนด คอ อกษรอนเดยฝายเหนอและอกษรอนเดยฝายใต ซงตางมววฒนาการมาจากอกษรพราหมและอกษรพราหมน พระเจาอโศกมหาราชใชจารกเรองราวทางพทธศาสนาและเหตการณในสมยพระองคประมาณ พ.ศ. ๓๐๐ อกษรพราหม และอกษรชนด ตาง ๆ ในยโรปลวนมตนเคามาจากอกษรฟนเซย

อกษรของคนไทยกอนพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐอกษรไทย

เมอครงบรรพบรษของคนไทยในประเทศไทยปจจบนยงตงภมลำาเนาอยทางตอนใตของประเทศจน คงใชอกษรลกษณะเดยวกบจน เมอคนไทยอพยพเขามาในสวรรณภม ไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากมอญและเขมร ซงมความเจรญอยในดนแดนแถบนมากอน คนไทยสมยนนจงมความคนเคยกบอกษรมอญ อกษรขอม และอกษรปลลวะ ซงเปนตนแบบของ

อกษรมอญและอกษรขอม ยอรช เซเดส นกปราชยชาวฝรงเศสใหความเหนวา คนไทยเคยดดแปลงอกษรมอญมาใชเรยกวา อกษรไทยเดม ตอมาคนไทยตกอยในอำานาจปกครองของเขมรชวระยะเวลาหนง จงรบอกษรขอมและภาษาขอมมาใช ความเคยชนกบอกษรขอมและภาษาขอมยงคงมตอมา แมพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐอกษรไทยขน เมอ พ.ศ.

๑๘๒๖ แลวกยงปรากฏศลาจารกอกษรขอมและภาษาขอม ในรชกาลพระยาลไทมการศกษาภาษาขอมและใชอกษรขอมเขยนคำาสอนทางพทธศาสนาสบตอมาจนถงรชกาลพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

การประดษฐอกษรไทย

ปรากฏขอความในศลาจารกหลกท ๑ วา ลายสอไท หรอตวหนงสอไทยไมเคยมมากอน (อาจหมายความวาตวหนงสอไทยแบบพอขนรามคำาแหงมหาราชนยงไมเคยมมากอน แตใชตวหนงสอไทยแบบ

อน ๆ อยแลว) พอขนรามคำาแหงมหาราช ทรงประดษฐขนเมอมหาศกราช ๑๒๐๕ ตรงกบพทธศกราช ๑๘๒๖ ดงขอความทวา

เมอกอนลายสอไทนบม ๑๒๐๕ ศก ปมะแม พอขนรามคำาแหงหาใครใจในใจแลใส ลายสอไทน ลายสอไทนจงมเพอขนผนนใสไว

นอกจากนยงปรากฏหลกฐานในหนงสอจนดามณฉบบสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ แตงเมอ พ.ศ. ๒๒๗๕ วาพระรวงทรงคดแบบอกษรไทยขน เมอ พ.ศ. ๑๘๒๖

ตนเคาของอกษรพอขนรามคำาแหงมหาราช

เมอคนไทยประกาศอสรภาพไมขนแกเขมรไดสำาเรจในรชกาลพอขนศรอนทราทตยประมาณ พ.ศ. ๑๘๐๐ เปนโอกาสทคนไทยไดปลดแอก

วฒนธรรมทางภาษาและหนงสอจากเขมร พอขนรามคำาแหงมหาราชจงทรงรเรมประดษฐลายสอไทขนเมอ พ.ศ. ๑๘๒๖ และทรงใชอกษรททรงประดษฐใหมนจารกพระราชประวต และเหตการณของบานเมองในรชกาลของพระองคทานไวดวยภาษาไทยเปนครงแรกเมอ พ.ศ. ๑๘๓๕ ดงขอความในศลาจารกหลกท ๑

มผใหความเหนเกยวกบตนเคาของอกษรพอขนรามคำาแหงมหาราช ในทรรศนะตาง ๆ กน โดยเฉพาะอยางยง ยอรช เซเดส กลาววาอกษรของพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงปรบปรงจากอกษรขอมหวด และอกษรไทยเดม

เนองจากชวงเวลาทพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐอกษรไทยนน มอกษรแพรหลายอยแลว คอ อกษรปลลวะ อกษรมอญ และอกษรขอม จงเชอไดวาพอขนรามคำาแหงมหาราชตองไดแนวคดมาจากอกษรดงกลาวและคงจะไดเลอกเอาแตลกษณะทสะดวกแกการเขยนมากทสดมาดดแปลงเปนอกษรไทย

อกษรปลลวะ อกษรมอญ และอกษรขอมมลกษณะทตรงกน ดงน

๑. ใชอกษรตางกน ๒ ชด สำาหรบเขยนอกษรสงโยค คอ พยญชนะตวสะกดและตวนำาชดหนง กบพยญชนะตวตามอกชดหนง พยญชนะตวสะกดและตวนำาอยขางบน พยญชนะตวตามซอนอยขางใต มลกษณะคลายตวยอของพยญชนะตวสะกดและตวนำา

๒. รปสระวางไวรอบรปพยญชนะทงขางหนาขางหลง ขางบนและขางลาง

๓. อกษรปลลวะบางตวมขดอยสวนบน อกษรขอมมกนกซงเรยกวา ศก หรอหนามเตยอยสวนบนทกตว อกษรมอญไมมศก หรอหนามเตย

ลกษณะดงกลาวของอกษรปลวะ อกษรมอญและอกษรขอม มความยงยากในการเขยน การอานเปนอนมาก

ลกษณะอกษรของพอขนรามคำาแหงมหาราช

1.รปอกษร 1. รปพยญชนะมชดเดยวใชไดทงตวสะกด ตวนำาและตวตาม สวน

มากดดแปลงมาจากอกษรขอม และอกษรมอญ บางตวมเคามาจากอกษรปลลวะโดยตรง พยญชนะทกตวไมมศกหรอหนามเตยอยางอกษรขอม และขดอยางอกษรปลลวะ นอกจากนยงมรปพยญชนะครบทกเสยงพยญชนะของภาษาไทย

2. รปสระคดขนใหม ครบทกเสยงสระของภาษาไทย สวนมากดดแปลงมาจากอกษรขอม

3. รปวรรณยกตม ๒ รป คอไมเอก ( ‘ ) ไมโท ( + ) คดขนใหมทงหมด อกษรปลลวะ อกษรมอญ และอกษรขอมไมมรปวรรณยกต

4. ตวเลขคดขนใหมทงหมด สวนมากดดแปลงมาจากเลขขอม5. นฤคหต ใชประสมกบสระ อา เปนสระอำา

2.อกขรวธ 1. เรยงพยญชนะตวสะกด ตวตามและตวนำา ตวตาม ตอเนองใน

วรรคเดยวกน ตางกบอกษรปลลวะ อกษรมอญ และอกษรขอม ซงเขยนตวตามไวขางใตตวสะกด หรอตวนำา และใชพยญชนะตางชดกน

2. วางรปสระไวบรรทดเดยวกบพยญชนะ และสงเสมอพยญชนะ สระสวนมากอยหนาพยญชนะ เฉพาะสระ อะ อา อำา อยหลงพยญชนะ

3. สระ อะ เมอมตวสะกด ใชตวสะกดซำากน เชน ขบบ (ขบ)

4. สระเอย เมอไมมตวสะกด ใช ย ๒ ตว ถามตวสะกด ใช ย ตวเดยว

5. สระ ออ สระ ออ เมอไมมตวสะกด ไมใช อ เคยง เชน พ (พอ)

6. สระ อว เมอไมมตวสะกด ใช ว ๒ ตว เมอมตวสะกดใช ว ตวเดยว เชน ตวว (ตว)

7. สระ อ ใช หรอ

การเปลยนแปลงอกษรของพอขนรามคำาแหงมหาราช

ประมาณ พ.ศ. ๑๙๐๐ รชกาลพญาลไท การเขยนตวอกษรเปลยนไปจากรชกาลพอขนรามคำาแหงมหาราชหลายประการเชน

1. รปสระ อ อ อ อยบนพยญชนะ อ อ อยขางลาง2. รปสระ ใ ไ โ สงขนพนพยญชนะ๓. เรมใชไมผดหรอไมหนอากาศแทนตวสะกดซำาบาง แตยงไมใช

ทวไป เชน วง ทง หลง ถนน

๔. ตว ญ เพมเชงขนอยางปจจบน เดมเขยนไมมเชง

๕. เพมตว ฤๅ ฦๅ

ลกษณะอกษรและอกขรวธของพอขนรามคำาแหงมหาราช ไดมการดดแปลงตอมาจนยตลงในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช ระหวาง พ.ศ.

๒๑๙๙-๒๒๓๑ และใชเปนแบบอยางมาจนทกวนน กลาวคอ

(๑) ใชไมผดหรอไมหนอากาศทวไป

(๒) สระเอย ใช เ- ย อยางเดยว

(๓) สระออ สระออ เมอไมมตวสะกด ใช อ เคยง

สำาหรบเครองหมายวรรณยกต สนนษฐาน มครบ ๔ รป คอ ไมเอก ( ' ) ไมโท ( ) ไมตร ( ) ไมจตวา ( ) ในรชกาลพระเจาอยหวบรมโกศ ประมาณ พ.ศ. ๒๒๗๕ ตามหลกฐานทปรากฏในหนงสอจนดามณในรชกาลน

อกษรของพอขนรามคำาแหงมหาราช มคณสมบตเดนสะดวกแกการเขยนการพมพ เชน

1. ใชรปพยญชนะชดเดยวทงพยญชนะตวสะกด ตวนำา และตวตาม2. ใชรปสระทมความสงเสมอตวพยญชนะ3. วางรปสระไวในบรรทดเดยวกบตวพยญชนะ และสวนมากอยหนา

ตวพยญชนะนอกจากนมรปพยญชนะและสระครบทกเสยง และใชรปวรรณยกต

กำากบระดบเสยงสงตำาอนเปนลกษณะเฉพาะของภาษาไทย รปอกษรและอกขรวธของพอขนรามคำาแหงมหาราช จงมประสทธภาพมากกวาของชาตอน ๆ เพราะนอกจากเขยนภาษาไทยไดสะดวกแลวยงสามารถถายเสยงภาษาตางประเทศไดใกลเคยงอกดวย

พอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐลายสอไทขนกอนทชนชาตไทยในดนแดนอน ๆ จะมอกษรของตนเองโดยเฉพาะปรากฏวาอกษรของเผาชนไทยเหลานนมอายนอยกวาลายสอไทของพอขนรามคำาแหงมหาราชทงสน เชน อกษรไทยอาหม ไทยลอ ไทยใหญ ไทยเผาตางๆ ในตงเกย ลาว ไทยลานนา และไทยอสาน

ลายสอไทของพอขนรามคำาแหงมหาราช นอกจากใชในอาณาจกรสโขทยและอยธยาแลว ยงแพรหลายเขาไปในอาณาจกรลานนา รฐฉานของพมา ลาว และแควนตงเกยของเวยดนาม ดงปรากฏหลกฐานศลาจารกอกษรแบบลายสอไทลานนาและรฐฉาน สวนอกษรลาวและอกษรไทย

ในตงเกยไดรบอทธพลโดยตรงจากลายสอไท คอ มรปลกษณะและอกขรวธคลายคลงลายสอไทมากทสด

หลวงวจตรวาทการ ขณะดำารงตำาแหนงอธบดกรมศลปากรไดใหความเหนเกยวกบ ลายสอไทของพอขนรามคำาแหงมหาราชไววา

ปญหาทวาพอขนรามคำาแหงจะเปนคนแรกทบญญตอกษรไทยหรอไมนนกมขอถกเถยงกนอยมาก ศาสตราจารย เซเดส เหนไปในทางทวา พอขนรามคำาแหงไมใชคนแรกทบญญตอกษรไทยขน เพราะกอนสมยพอขนรามคำาแหงนนไทยกมตวหนงสอใช ซงศาสตราจารย เซเดส เรยกวา อกษรเดม แตตามทางตรวจคนปรากฏวาตวอกษรไทยทมอยกอนสมยพอขนรามคำาแหงนนไมใชอกษรไทย เปนอกษรมอญกบเขมรทไทยเอามาใชเขยนภาษาไทย เมอเขยนไมสะดวกโดยตวอกษรไมพอกบสำาเนยงและภาษากเปลยนแปลงบาง แตรปรางของตวอกษรกคงเปนอกษรมอญเขมรอยอยางชด พอขนรามคำาแหงไดบญญตตวอกษรไทยขนซงเมอพเคราะหดแตอกษร กนาคดไปวา พอขนรามคำาแหงเพยงแตเอาตวอกษรแบบมอญเขมรมาเปลยนแปลงเลกนอย แตความจรงนนการทพอขนรามคำาแหงบญญตอกษรไทยขน ขอสำาคญไมไดอยทตวอกษร ขอสำาคญอยทวธเขยน คอ ตวอกษรมอญเขมรมตวซอนทเรยกวา สงโยค พอขนรามคำาแหงไดยกเลกวธสงโยค ซงตองนบวาเปนโชคลาภของชาตไทยนกหนา เพราะวาถาเรายงใชวธสงโยคอยจนบดนแลว ไทยเราจะไมสามารถมเครองพมพดดใชไดเลย ขอสำาคญอกประการหนง คอ สระ ซงมอญเขมรเอาไวขางบนบาง ขางลางบาง พอขนรามคำาแหงบญญตใหเรยงอยในบรรทดเดยวกน ซงตรงกบวธเขยนของยโรป พอขนรามคำาแหงไมรหนงสอยโรปเลย แตมความฉลาดตรงกนเขาอยางนาอศจรรย นอกจากนน พอขนรามคำาแหงยงเพมวรรณยกตบอกสำาเนยงไวใหตรงตามสำาเนยง

ไทย ขอบญญตเหลานตองนบวาเปนของใหม และถงอยางไร ๆ พอขนรามคำาแหงไดรบเกยรตยศวาเปนคนแรกทบญญต ลายสอไท

๒ . ศลาจารกหลกท ๑

ผแตง ศลาจารกหลกท๑ หรอศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช สนนษฐานวาพอขนรามคำาแหงฯ ทรงแตง

เองโดยเฉพาะตอนตน ซงเปนเรองเลาประวตของพระองคเองใชคำาวา ก “ ”ตลอด ตอนตอไปอาจมพระราช

ดำารสสงใหแตงขนและจารกไว เนองจากตอนนไมใชคำาวา ก เลยเปลยน“ ”ใชคำาวา พอขนรามคำาแหง“ ”

พอขนรามคำาแหงมหาราชทรงเปนกษตรยพระองคท ๓ แหงกรงสโขทย เสวยราชสมบต พ.ศ.

๑๘๒๒ เปนพระราชโอรสของพอขนศรอนทราทตยกบพระนางเสอง พระนามเดมของพระองคไมปรากฏ สวนพระนามรามคำาแหงนนพระราชบดาพระราชทานให เมอพระชนมายได ๑๙ พรรษา ภายหลงทรงกระทำายทธหตถชนะขนสามชนเจาเมองฉอด

เมอพระองคไดรบราชสมบตจากพอขนบานเมองซงเปนพระเชษฐา ไดทรงทำานบำารงบานเมองให

เจรญรงเรองในดานตางๆ เชน การปกครอง กฎหมาย การเพาะปลก การคาขาย การศกษา พทธศาสนา

สถาปตยกรรม ประตมากรรม และการขยายอาณาเขต ดงปรากฏหลกฐานในศลาจารกหลกท ๑ ของ

พระองค

สนนษฐานวา พอขนรามคำาแหงฯ ครองราชยสมบต ประมาณ ๒๐ ป เสดจสวรรคต พ.ศ.๑๘๔๒

ประวต สนนษฐานวาศลาจารกหลกท ๑ จารกขนเมอประมาณ พ.ศ. ๑๘๓๕ เปนปทพอขนรามคำาแหง

มหาราชรบสงใหสรางพระแทนมนงศลาและจารกหลกอนๆ

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ขณะดำารงพระอสรยยศเปนเจาฟามงกฎฯ และผนวชทวด

ราชาธวาสในรชกาลท ๓ ทรงนำาศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราชจากพระราชวงเกากรงสโขทยลงมากรงเทพฯ พรอมกบพระแทนมนงศลา เมอพ.ศ.๒๓๗๖ พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงอานศลาจารกของพอขนรามคำาแหงฯ เปนอนดบแรก ตอมาปรากฏวา เซอร จอหน เบารง ชาวองกฤษ ไดพมพตวอยางจารกนนพรอมทงลายพระหตถคำาแปลและพระบรมราชาธบายของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวเปนภาษาองกฤษ บสเตยนชาวเยอรมนไดพมพคำาแปลจารกของพอขนรามคำาแหงฯ เปนภาษาองกฤษเผยแผทกรงเบอรลน เมอ พ.ศ.๒๔๐๘ หลงจากนนศาสตราจารยบรดเลย บตรชายหมอ บรดเลย ชาวอเมรกน ไดศกษาคนควาเพมเตมและนำาไปแสดงปาฐกถา ปรากฏอยในจดหมายเหตของสยามสมาคม เมอ พ.ศ.๒๔๕๒ ภายหลง ยอรซ เซเดส ขณะดำารงตำาแหนงบรรณารกษใหญ หอพระสมด วชรญาณ ไดตรวจสอบจารกพอขนรามคำาแหงฯ และทำาคำาอานและแปลเปนภาษาฝรงเศสไวอยางครบถวน ศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราชฯ น หอพระสมดวชรญาณจดพมพเปนภาษาไทยครงแรกตามคำาอานของ ยอรช เซเดส รวมอยในประชมจารกภาคท ๑ เมอ พ.ศ. ๒๔๖๗ ตอมา ศาสตราจารยฉำา ทองคำาวรรณ ไดแกไขเพมเตมคำาอานเดมบางคำาใน พ.ศ. ๒๕๒๑ คณะกรรมการ

พจารณาและจดพมพเอกสารทางประวตศาสตร ไดตงอนกรรมการขนคณะหนงประกอบดวยศาสตราจารยประเสรฐ ณ นคร ศาสตราจารย

ม.จ. สภทรดศ ดศกล ผชวยศาสตราจารยอไรศร วรศะรน นายตร อมาตยกล นายทองสบ ศภะมารค นายเฉลยว จนทรทรพย และนายประสาร บญประคอง อานและตรวจสอบจารกของ พอขนรามคำาแหงฯ

พรอมทงจารกสโขทยทงหมดในประชมจารกภาคท๑ และไดจดพมพขน นบเปนฉบบพมพภาษาไทยทสมบรณครงท ๒

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงนำาศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราชมาไวทวดราชา ธวาสเปนแหงแรกตอมาอยทวดบวรนเวศวหาร วดพระศรรตนศาสดาราม หอพระสมดวชรญาณเดมและพพธภณฑสนถานแหงชาตกรงเทพมหานคร ในปจจบนจารกพอขนรามคำาแหงฯ ประดษฐานอยทพพธภณฑสนถานแหงชาต กรงเทพมหานคร

ทำานองแตง แตงเปนความเรยงรอยแกวแตบางตอนมสมผส

ความมงหมาย เพอบนทกเหตการณสำาคญของกรงสโขทย ตลอดจนความอดมสมบรณ และความรมเยนเปนสขของประเทศ และอาณาเขตของบานเมองในเวลานน

เรองยอ ศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช สงประมาณ ๑ เมตร ๑๐ เซนตเมตร มคำาจารก ๔ ดาน

กลาวคอ

ดานท ๑

ตอนท ๑ กลาวถงพระราชประวตวา ทรงเปนพระราชโอรสของพอขนศรอนทราทตยและนางเสอง เมอ พระชนมาย ๑๙ พรรษา ทรงชนชางชนะขน

สามชนเจาเมองฉอดซงมาตเมองตาก พระราชบดาจงพระราชทานนามวาพระรามคำาแหง ในรชกาลของพระราชบดา และรชกาลของพอขนบานเมองซงเปน พระเชษฐา พอขนรามคำาแหงมหาราชมสวนชวยทะนบำารงบานเมอง เมอสนพอขนบานเมองแลวพระองคจงไดราชสมบตสบตอมา

ขอความตอนนคงเปนถอยคำาของพอขนรามคำาแหงมหาราช เพราะทรงใชสรรพนามแทนพระองคเองวา ก“ ”

ตอนท ๒ กลาวถงความเจรญรงเรอง และความสมบรณพนสขของกรงสโขทยวา ในนำามปลา ในนามขาว การคาขายเปนไปอยางเสร ทรพยสมบตของผตายตกเปนมรดกแกทายาท การตดสนความเปนไปอยางเทยงธรรม พอขนรามคำาแหงมหาราชทรงพระเมตตากรณาแกผมาพงพาบารม แมแตเชลยศกกไมทรงลงโทษ และรบสงใหแขวนกระดงสำาหรบราษฎรรองฎกา

ดานท ๒

ความตอเนองมาจากดานท ๑ คอพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงพจารณาฎการองทกขของราษฎร มการสรางปาไมผลและไมใบ มบอนำา พอขนรามคำาแหงมหาราช และไพรฟาประชาชนเสอมใสในพระพทธศาสนา บำาเพญศาสนกจในวนสำาคญทางศาสนา มวหารและพระพทธรปขนาดใหญขนาดกลาง งดงาม มพระเถระผใหญ

ดานท ๓

กลาวถงการปลกไมตาล และการสกดพระแทนมนงศลาในดงตาล สำาหรบพระสงฆแสดง พระธรรมในวนพระ ในวนธรรมดาพอขนรามคำาแหงมหาราชประทบวาราชการ

ดานท ๔

กลาวถงการกอพระเจดยบรรจพระบรมสารรกธาต การประดษฐอกษรไทยเมอมหาศกราช ๑๒๐๕ (พทธศกราช ๑๘๒๖) ราชฏรมความเขมแขงกลาหาญเปนทเกรงขามแกขาศก อาณาเขตกรงสโขทยกวางขวางทง สทศ ทศตะวนออกจดสระหลวง (เมองเกาอยเหนอหรอตดกบพษณโลก)

สองแคว (พษณโลก) ลมบาจาย (นาจะเปนเมองในลมนำาปาสก) สคา (นาจะเปนเมองในลมนำาปาสก) เวยงจนทน เวยงคำา ทศใตจดคนท (บานโคน อ.เมอง จ.กำาแพงเพชร) พระบาง (นครสวรรค) แพรก (อ.สรรคบร จ.ชยนาท) สพรรณภม (เมองเกาใน จ.สพรรณบร) ราชบร เพชรบร นครศรธรรมราช ฝงมหาสมทร ทศตะวนตกจดเมองฉอด หงสาวด ทศเหนอจดเมองแพล (แพร) เมองมาน (นาน) เมองพลว (อ.ปว จ.

นาน) ชวา (หลวงพระบาง)

ตวอยางขอความบางตอน

สภาพบานเมอง และความเปนอยของประชาชน

ในนำามปลาในนามขาว เจาเมองบเอาจกอบในไพร ลทางเพอนจงววไปคาขมาไปขาย ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอน (เงน) คาทองคา

พระราชจรยวตรของพอขนรามคำาแหงมหาราช

ทรงมความกลาหาญเขมแขง ทรงชนชางชนะขนสามชน มความเคารพจงรกภกดตอพระราชบดาพระราชมารดาและพระเชษฐา

เมอชวพอก กบำาเรอแกพอก กบำาเรอแกแมก กไดตวเนอตวปลา กเอามาแกพอก กไดหมากสม หมากหวานอนใด กนอรอย กนด กเอามาแกพอก กตหนงวงชางได กเอามาแกพอก กไปทบานทเมองไดชางได

งวง ไดป ว ไดนาง ไดเงอนไดทอง กไปเอามาเวนแกพอก พอกตาย ยงพก กพรำาบำาเรอแกพก ดงบำาเรอแกพอก พกตายจงไดเมองแกกทงกลม

คณคา ศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราชมคณคาทางอกษรศาสตรเปนอนมาก ภาษาไทยสมยพอขนรามคำาแหงฯ สวนมากใชคำาไทยแท มคำาภาษาอนปะปนอยบาง เชน ภาษาสนสกฤต บาล และเขมร นยมใชคำาคลองจองกน บางตอนใชโครงสรางของประโยคซำากน สวนใหญเปนประโยคสนๆ หมดจด ไมนยมใชคำาเชอมคำาตอ นอกจากนศลาจารกยงใหความรทางทางประวตศาสตร ขนบธรรมเนยมประเพณ เชน กลาวถงพระราชประวต และพระราชจรยวตรของพอขนรามคำาแหง สภาพความเปนอยของประชาชนในดานนสยใจคอ การทำามาหาเลยงชพ การศกษา การนบถอศาสนา ความเชอถอและการเลนรนเรง ในสวนของบานเมองใหความรเกยวกบกฎหมาย การปกครองแบบพอปกครองลก การปกครองแบบนครรฐ ศลปกรรม การประดษฐอกษรไทย ความอดมสมบรณ และอาณาเขตของบานเมอง

ศลาจารกหลกท ๑ นยงเปนแรงบนดาลใจ ใหมการแตงวรรณกรรมในชนหลง เชน ลลตตำานาน พระแทนมนงคศลาบาต ของพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธปประพนธพงศ และบทละครเรองอานภาพของพอขนรามคำาแหงฯของหลวงวจตรวาทการ

๓ สภาษตพระรวง ( บญญตพระรวง )

ผแตง พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสนนฐานวา สภาษตพระรวงรวบรวมขนในสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช สภาษตพระรวงนาจะเปนของพอขนรามคำาแหงฯ เพราะในสมยนนไทยเพงพนจากอำานาจของขอมจำาเปนตองมการปรบปรงบานเมองใหเจรญยงกวาขอมในทก ๆ ทาง ทงในดานจตใจและความประพฤตเมอพจารณาถงถอยคำาและ

ลกษณะคำาประพนธทใช พอสรปไดวา เดมคงจะเปนของพระรวงสมยสโขทยจรง แตไดมการจดจำาและแตงเตมคลาดเคลอนไปจากเดม

ปรากฏหลกฐานจากสมดไทย ในหอสมดแหงชาตกรงเทพมหานครวา สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศทรงพระราชนพนธโคลงเรองประดษฐพระรวงซงมใจความคลายสภาษตพระรวง จงมผสนนษฐานวา สภาษตพระรวงคงจะไมไดมมาแตสมยสโขทย นาจะเปนพระนพนธของสมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรสโดยทรงดดแปลงจากพระราชนพนธเรองประดษฐพระรวง ของสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ

สภาษตพระรวง

เมอนอยใหเรยนวชา ใหหาสนมาเมอใหญ อยาไฝเอาทรพยทาน อยารระรานแกความ

ประดษฐพระรวง

เมอเยาเสาวพากยสอง แสวงคณ

ครนไวยไพบลยทน เทยบไว

อยาใฝในทรพยสน ธรทาน

อยาราญการกจให ราษฎรรอนระสำารสาย

ประวต สภาษตนมชอเรยกอกอยางหนงวาบญญตพระรวง ปรากฏหลกฐานเกาแกทสด คอ จารกทอยผนงระเบยงดานหนาพระมหาเจดยองคเหนอของวดพระเชตพนฯ ในราชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทรและพมพ

ครงแรกในประชมจารกวดพระเชตพนฯ ฉบบหอพระสมดวชรญาณรวบรวม

ทำานองแตง ตอนตนแตงดวยรายสภาพ จบแบบโคลงสองสภาพ ตอนทายเปนโคลงกระทหนงบท

ความมงหมาย เพอสงสอนประชาชน

เรองยอ เรมตนกลาวถงพระรวงเจากรงสโขทย ทรงมงประโยชนในกาลภายหนา จงทรงบญญตสภาษตสำาหรบสอนประชาชนขนไว สภาษตบทแรก คอ เมอนอยใหเรยนวชา ใหหาสนมาเมอใหญ “ ” สภาษตทงหมด ๑๕๘ บท จบลงดวยโคลงกระท

บณ เจดจำาแนกแจงพสดาร ความเอย

ฑต ยบลบรรหาร เหตไว

พระ ป นนคราสถาน อดรสข ไทยนา

รวง ราชนามนไดกลาวถอยคำาสอน

ตวอยางขอความบางตอน

เมอนอยใหเรยนวชา อยาอวดหาญแกเพอน เขาเถอนอยาลมพรา หนาศกอยานอนใจ ไปเรอนทานอยานงงนาน การเรอนตนเรงคด อยานงงชดผใหญ อยาใฝสงใหพนศกด ทรกอยาดถก ปลกไมตรอยารราง สรางกศลอยารโรย โทษตนผดรำาพง อยาคะนงถงโทษทาน หวานพชนจกเอาผล เลยงคนจกกนแรง อยาขดแขงผใหญ เดอรทางอยาเดอรเปลยว นำาเชยวอยาขวางเรอ มสนอยาอวดมง ผเถาสงจงจำาความ ทมไภยพงหลก ครบาสอนอยาโกรธ อยาขอของรกมตร

คณคา สภาษตพระรวงเปนคตโลกและคตธรรม ใชถอยคำาคลองจองกน สำานวนกะทดรดจบใจ จงมผจดจำาไวไดมาก และนำาไปดดแปลงแทรกไวในวรรณคดเรองอน เชน กาพยมหาชาต สมยสมเดจพระเจา

ทรงธรรม กณฑกมาร ตอนชชกตสองกมาร พระเวสสนดรทรงรำาพงวา เหมอนชายชาตเสอมศรรษยา มาตกนสกดปลาทหนาไซ รายยาวมหาเวสสนดร ชาดก ตอนพระนางมทรตรสสอนพระชาลและพระกณหา วา อยาใฝสงใหเกนศกด ตอนชชกกลาวแกเจตบตรวา เราคดวาจะอาสาเจาจนตวตายตามสภาษต และตอนพระเวสสนดรแสรงตรสตอวาพระนางมทรวา เขาเถอนเจาลมพรา ในเสภาขนชางขนแผน ตอน กำาเนดพลายงาม กลาวถงวชาทพลายงามตองศกษาเพมเตมเมออยกบเจาหมนศรเสาวรกษ วาม สภาษตบญฑต พระรวง โคลงโลกนตกลาวถงสภาษตหลายบททมใจความตรงกบสภาษตพระรวง เชน การเรยนวชา การตำาหนโทษผอน เสยสนอยาเสยศกด การคบคนพาล นอกจากนพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงนำาสภาษตพระรวงมาพระราชนพนธเปนโคลงสสภาพ ชอวา สภาษตพระรวงคำาโคลง

สภาษตพระรวงแสดงชวตและคานยมเชงสงคมของคนไทยไวหลายแงมม เชน ยกยองความสำาคญของการศกษา รกอสรเสร รงเกยจความเปนทาส รกความสงบ แตกพรอมทจะตอสศตรทมารกราน มความจงรกภกด และเทดทนพระมหากษตรยยงชวต แบงชนบคคลตามหนาทและความรบผดชอบทางสงคม มกรยามารยาทเรยบรอย สภาพออนนอม ยกยองความสตยสจรต ดตอมตร และรกศกดศร เปนตน

4. ไตรภมพระรวง ผแตง พระมหาธรรมราชาท ๑ หรอพญาลไท

สนนษฐานวา พญาลไททรงพระราชนพนธไตรภมพระรวง เมอ พ.ศ. ๑๘๘๘ ขณะครองเมองศรสชนาลย พญาลไทเปนกษตรยพระองคท ๕ แหงกรงสโขทย เปนพระราชโอรสของพญาเลอไทเสวยราชยเมอ พ.ศ. ๑๘๙๐ พระองคทรงสนพระทยในพทธศาสนาเปนพเศษ ทรงศกษาพทธศาสนาและภาษาบาลอยางแตกฉานในพระอาจารยหลายสำานก และไดเสดจออกผนวชชวระยะหนง เมอ พ.ศ. ๑๙๐๔

นอกจากหนงสอไตรภมพระรวงแลว พญาลไทมพระราชดำารสสงใหจารกหลกศลาไว เชน จารกนครชม และจารกปามะมวง

ประวต ไตรถมพระรวงเดมเรยกอกอยางหนงวา เตภมกถา หรอ ไตรภมกถา ซงตอมาสมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดำารงราชานภาพทรงเปลยนชอใหมวา ไตรภมพระรวง เพอเฉลมพระเกยรตพระรวงเจาแหงกรงสโขทย และเพอใหคกบสภาษตพระรวง หนงสอเรองนฉบบเกาทสด พระมหาชวย วด

ปากนำาหรอวดกลาง จงหวดสมทรปราการ จารไวในใบลานดวยอกษรขอม เมอ พ.ศ. ๒๓๒๑ ในรชกาลสมเดจพระเจาตากสนมหาราชนอกจากนยงมฉบบพระมหาจนทร จารไวดวยอกษรขอม เชนกน เมอ พ.ศ. ๒๓๓๐ หนงสอไตรภมพระรวงน นายพทร มลวลย ตรวจชำาระโดยสอบทานกบตนฉบบเดมทงสอง และทำาเชงอรรถขนไวเมอ พ.ศ. ๒๕๑๗

ทำานองแตง เปนความเรยงรอยแกว

ความมงหมาย เพอทรงแสดงธรรมโปรดพระราชมารดาและสงสอนประชาชน

เรองยอ เรมตนเปนบานแผนกบอกผแตงวน เดอน ป ทแตงหลกฐานประกอบการเรยบเรยงวาไดมาจากคมภรทางพทธศาสนาถง ๓๐ คมภร ตลอดจนสำานกเรยนของผแตง และบอกความมงหมายทแตงวา เพอ

เจรญพระอภธรรมเทศนาโปรดพระราชมารดา และสงสอนประชาชนใหรจกกบบาปบญคณโทษตงอยในคณงามความด เนอเรองเปนการอธบายภมทง ๓ คอ กามภม รปภม อรปภม

กามภม แบงออกเปน ๑๑ ประเภท คอ

ทคตภม หรอ อบายภม ๔ ไดแก นรก เปรต อสรกาย และ ดรจฉาน

สคตภม คอ มนสสภม ๑ สวรรค ๖ ไดแก จตมหาราชก ดาวดงส ยามะ ดสต

นมมานรด ปรนมมตวสวตด

รปภม แบงเปนพรหมชนตางๆ ๑๖ ชน ตามภมธรรมดงน

ปฐมฌาน ๓ ชน คอ พรหมปารสชชา พรหมปโรหตา มหาพรหมา

ทตยฌาน ๓ ชน คอ ปรตาภา อปปมาณภา อาภสสรา

ตตยฌาน ๓ ชน คอ ปรตตสภา อปปมาณสภา สภากณหา

จตตถฌาน ๗ ชน คอ เวหปผลา อสญญสตตา อวหา อตปปา สทสสา สทสส

อกนฏฐา พรหม ๕ ชน ตงแต อวหาจนถง อกนฏฐา มชอรวมวา พรหมชนสทธาวาส

อรปภม แบงออกเปน ๔ ชน คอ อากาสานญจายตนะ วญญาณญจายตนะ อากญจญญายตนะ เนวสญญานาสญญายตนะ

ตอนตอไปกลาวถงการไดกำาเนด และสภาพความเปนไปแหงภมนน ๆ อยางละเอยดลออ

ตวอยางขอความบางตอน

เปรตบางจำาพวก

เปรตจำาพวก ๑ มตนใหญสงเพยงลำาตาล และมผมนนหยาบนก แลมตวนนเหมนหนกหนาหาทจะดบมไดสกแหง เขานนอดอยากเผดเรดไรหนกหนา แมนวาขาวเมลด ๑ กด นำาหยาด ๑ กด กมไดเขาทองเลยสกนอย แลเปรตฝงนเมอกำาเนดกอน เขานตระหนหนกแล เขาบมมกกระทำาบญใหทานเลย เขาเหน

ทานกระทำาบญใหทานไส มนยอมหามปรามเสยมไดใหทานทำาบญใหทานได ดวยบาปกรรมอนตนตระหนแลมมกทำาบญใหทานดงนน เขาใหไปเปนเปรตแลอดอยากหนกหนา

คณคา ไตรภมกถานบเปนวรรณคดเรองแรกทเรยบเรยงตามหลกการคนควาโดยใชหลกฐานประกอบถง ๓๐ คมภร บอกผแตง วนเดอนป และความมงหมายทแตงไวครบถวน มความสำาคญในดานอกษรศาสตร ศาสนา และสงคม

ในทางอกษรศาสตร ใหความรเกยวกบภาษา เนองจากถอยคำาสำานวนในหนงสอนบางสวนเกาเสมอจารกในหลกศลาสมยสโขทย แตอาจมขอความสมยหลงปนอยดวย แตอยางไรกตามความเกาและนาเชอถอได

มากกวาหนงสอทสนนษฐานวาเกดในสมยเดยวกน คอ สภาษตพระรวง และตำารบทาวศรจฬาลกษณ การพรรณนาความในหนงสอนนบวาเปนเลศทำาใหเกดมโนภาพ เชน เรองเกยวกบสวรรคชนดาวดงส พระอนทร เขาพระสเมร ปาหมพานต ชางเอราวณ แทนบณฑกมพล ตนปารชาต นกกรวก ( การเวก ) ลกษณะทวปทงส นรกขมตางๆ ใหแนวความคดแกกวชนหลงในการแตงโองการแชงนำา ไตรภมโลกวนจฉยกถา มหาชาต รามเกยรต สมบตอมรนทรคำากลอน บทมโหร เรองกาก ฯลฯ

ในทางศาสนา นบวาหนงสอนชใหเหนบาปบญคณโทษสมความมงหมายของผแตง ตรงจตใจของผไดอานไดฟง มผนำาเรองราวบางตอนจากหนงสอนไปวาดเปนรปตามวดกม

ในทางสงคม หนงสอไตรภมพระรวงสะทอนถงการศกษาและการอบรมศลธรรมในสมยนน พระเจาแผนดน เจานายและราษฎรสามญตางใฝใจในการศกษาเลาเรยนวชาทวไป ตลอดจนปรชญาและจรยธรรมทางศาสนา พระเจาแผนดนทรงวางพระองคเสมอบดาและครอาจารยของราษฎรทรงสงสอนราษฎรดวยพระองคเอง สงคมสโขทยยดมนอดมการณสงสด ยกยองคณงามความดของบคคลเปนสำาคญ เชอมนในผลแหงกรรม พากนบำาเพญทานและสรางปชนยสถาน และถาวรวตถไวดวยแรงศรทธา

๕ . ตำารบทาวศรจฬาลกษณ

ผแตง นางนพมาศ ธดาพระศรมโหสถกบนางเรวด บดาเปนพราหมณปโรหตในรชกาลพระรวงเจา ซงสนนษฐานวา เปนพญาลไท นางนพมาศไดรบการอบรมสงสอนจากบดาทงทางจรยศกษา และพทธศกษา ม

ความรสงทงภาษาไทย และสนสกฤต ศาสนาพทธ ศาสนาพราหมณ การแตงกาพยกลอน โหราศาสตร การขบรอง และการชางสตร นางนพมาศไดถวายตวรบราชการในพระรวงเจา มความดความชอบเปนพเศษ เชนประดษฐโคมลอยพระประทปเปนรปดอกบว ไดรบตำาแหนงเปนสนมเอก มบรรดาศกดเปนทาวศรจฬาลกษณ

ประวต หนงสอเรองตำารบทาวศรจฬาลกษณ มชออยางอนวา เรวดนพมาศ หรอนางนพมาศ สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ ทรงวนจฉยไวในคำานำาฉบบพมพครงแรก เมอ พ.ศ.๒๔๕๗ วา เรองราวของหนงสออาจมจรงแตสำานวนภาษาคงจะแตงขนใหมระหวางรชกาลท ๒ กบรชกาลท ๓ โดยเฉพาะนทานแทรกเรองนางนกกระตอยตวด นางนกกะเรยน และนางชาง ซงเปนขอความเปรยบเทยบบรภาษความประพฤตของนางใน สนนษฐานวาเปนพระราชนพนธของรชกาลท ๓

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระราชวนจฉยวา นพมาศ เดมคงหมายถง พธ ๙ เดอน คอเวนเขาพรรษา ๓ เดอน

ขอความทยนยนแจงชดใหเหนวาหนงสอเรองนมผแตงเตมเพมขอความขนใหมในภายหลง คอ ตอนวาดวยชนชาตฝรงหลายชาตซงยงไมไดเขามาในประเทศไทยสมยกรงสโขทย โดยเฉพาะอยางยงคำาวา อเมรกน กเพงเกดขนครงกรงศรอยธยา เพราะชางทำาแผนทคนหนงไปทำาแผนทใหปรากฏรไดชดวาเปนทวปหนงตางหาก มใชอนเดยฝายตะวนตกดงทเขาใจกนมาแตกอน จงไดเรยกทวปนนวา อเมรกา นอกจากนยงมขอความกลาวถงปนใหญซงยงไมมในสมยนนดวย

ทำานองแตง แตงเปนความเรยงรอยแกว บางตอนเปนบทดอกสรอยซงแตงเพมเตมภายหลง

ความมงหมาย เพอกลาวถงวฒนธรรมดานประเพณทปฏบตกนอยในสมยสโขทย และเพอเปนหลกในการประพฤตปฏบตตนแกขาราชการฝายใน

เรองยอ เรมตนกลาวถงประเทศ ภาษา และชนชาตตางๆ เชน ชมพทวป มชฌมประเทศ ปจจนตประเทศ และสงหลประเทศ แบงเปนภาษาตางๆ เชน มคธพากย สยามพากย หรภญชยพากย และกลาวถงชนชาต

ตางๆ เชน ไทย ลาว เขมร พมา รามญ และมะรกน(อเมรกน) ฯลฯ ตอจากนน ยอพระเกยรตพระรวงเจา และสภาพความเปนอยของชาวสโขทย ประวตนางนพมาศตงแตเยาววย การศกษา การเขารบราชการ ความดความชอบในขณะรบราชการ โดยประดษฐโคมรปดอกบว พานหมากสองชนรบแขกบานแขกเมองและพานดอกไมสำาหรบบชาพระรตนตรย บรรยายถงคณธรรมของนางสนมตลอดจนพระราชพธตางๆ เชน พระราชพธจองเปรยงลอยพระประทป พระราชพธคเชนทรศวสนาน พระราชพธจรดพระนงคล เปนตน

ตวอยางขอความบางตอน

ประวตลอยกระทง

ครนถงโคมรปดอกกระมทของขานอย สมเดจพระจาอยหวทรงทอดพระเนตรพลางตรสชมวา โคมลอยอยางนงามประหลาดยงหาเคยมไม เปนโคมของผใดคดกระทำา ทาวศรราชศกดโสภากกราบบงคมทลวา โคมของนางนพมาศธดาพระศรมโหสถ.... จงมพระราชบรหารบำาหยดสาปสรรวา แตนสบไปเบองหนาโดยลำาดบกษตรยในสยามประเทศถงกาลกำาหนดนกขตฤกษวนเพญเดอนสบสองพระราชพธจองเปรยงแลว กใหกระทำาโคมลอยเปนรปกระมท อทศสกการบชาพระพทธบาทนมมทานทตราบเทากลปาวสาน อนวาโคมลอยรปดอกกระมทกปรากฏมาจนเทาทกวนน

คณคา หนงสอเรองนางนพมาศใหความรทางขนบธรรมเนยมประเพณเปนอนมาก พระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงใชเปนหลกฐานสำาคญในการพระราชนพนธพระราชพธสบสองเดอน ความสำาคญอกประการหนงกคอการแสดงใหเหนศลปะกางชางสตร เชน การประดษฐโคมลอย และการจดดอกไม เปนตน หนงสอนเชอกนวาไดมการดดแปลงแตงเตมภาษาและสำานวนผดแผกไปจากของเดมเปน อนมาก

แผนการจดการเรยนรท ๔หนวยการเรยนรท ๒ พาจตสสโขทย ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงสโขทยในแงมมตางๆ

เวลาเรยน ๔ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การพดวเคราะหวรรณคดในแงมมตางๆทำาใหเกดความร ความเขาใจในวรรณคดไดแจมแจงยงขนและ

เปนแนวทางในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

๒. ผลการเรยนร

- พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงสโขทยในแงมมตางๆได

๓. สาระการเรยนร

วรรณคดสมยกรงสโขทย

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการสอสาร

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ มมารยาทในการพด การฟงและการด

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

- พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงสโขทยในแงมมตางๆ

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงศลาจารกยคใหมของทมยนต

๗.๒ นกเรยนฝกวเคราะหเนอหาในแงมมตางๆ

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนแบงกลม วางแผนในการพดวเคราะห ทบทวนเรองวรรณคดสมยกรงสโขทยจาก

เอกสารประกอบการเรยน

๗.๔ นกเรยนแตละกลมออกมาพดวเคราะห โดยมคร เพอนๆแตละกลม และกลมตวเองเปนผประเมน

ขนสรป

๗.๕ ครและนกเรยนชวยกน แกไข ตชม

๘. การวดและการประเมนผล

- การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

- เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๒ พดวเคราะหวรรณคด

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(K)

เนอหา

(พดวเคราะห)

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงทกแงทกมมสรางสรรค มคณคา

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงเปนสวนใหญ

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงพอสมควร

พดวเคราะหไมถกตองไมตรงประเดนตามขอเทจจรง

(P)

กระบวนการพด

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง และมบคลกภาพทดมาก

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง และมบคลกภาพทด

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอมโยง และมขอบกพรองเรองบคลกภาพเลกนอย

ลำาดบความคดไมตรงประเดนขาดความสมพนธเชอมโยงและบกพรองเรองบคลกภาพมาก

(A)

มมารยาทในการพด การ

ตงใจพด เตรยมการพดดมาก มความ

ตงใจพด เตรยมการพดด แตยงไมม

เตรยมการพดมาไมดเทาทควร เมอผอน

ไมเตรยมการพด ไมสนใจกจกรรมการ

ฟงและการด

พรอมในการพด เมอผอนพด กตงใจฟงและดดมาก ไมรบกวนผอน

ความพรอมในการพดเทาทควร เมอผอนพด กตงใจฟงและดด ไมรบกวนผอน

พด กตงใจฟงและดพอใช แตไมตอเนอง

พดเมอผอนพด กไมตงใจฟงและด ครตองตกเตอนและควบคมพฤตกรรม

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมา

คารวะ กตญญ

กตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0(C)

มความสามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปน

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปน

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปน

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปน

เอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

เอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

เอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

เอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

แผนการจดการเรยนรท ๕หนวยการเรยนรท ๒ พาจตสสโขทย ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง นำาวรรณคดสมยกรงสโขทยไปใชในชวตประจำาวน

เวลาเรยน ๓ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การนำาวรรณคดไปใชในชวตประจำาวนทำาใหคณภาพชวตดขน ชวยจรรโลงใจ ชวยธำารงสงคม

๒. ผลการเรยนร

- นำาวรรณคดสมยกรงสโขทยไปใชในชวตประจำาวนได

๓. สาระการเรยนร

วรรณคดสมยกรงสโขทย

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการใชทกษะชวต

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ เหนคณคาของวรรณคด

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

- นำาวรรณคดสมยกรงสโขทยไปใชในชวตประจำาวน

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงเรองไตรภมพระรวงบางตอน

๗.๒ นกเรยนฝกวเคราะหเนอหาในแงการนำาไปใชในชวต

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนแตละคนทบทวนเรองวรรณคดสมยกรงสโขทยจากเอกสารประกอบการเรยน และ

วางแผนวเคราะหเนอหาในแงการนำาไปใชในชวต

๗.๔ นกเรยนนำาวรรณคดสมยกรงสโขทยไปใชในชวตประจำาวน

๗.๕ ผปกครองและครประเมนการนำาไปใชในชวตประจำาวนของนกเรยน

ขนสรป

๗.๖ ครแกไข ตชม

๗.๗ นกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน

๘. การวดและการประเมนผล

๘.๑ การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๘.๒ การประเมนหลงเรยน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

- ตวอยางจากเรองไตรภมพระรวงบางตอน

- เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๒ นำาวรรณคดไปใชในชวต

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(k)

นำาคณคาจากวรรณคดไปใช

ในชวต

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดชดเจน มเหตผล ยกตวอยางไดถกตองสอดคลองกบชวต และมความเปนไปไดในการนำาไปใช

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดชดเจน แตยงไมมเหตผล และตวอยางทนำาเสนอไมสอดคลองกบชวต

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดแตยงไมชดเจนเทาทควร ไมมการแสดงเหตผล และการยกตวอยาง

ไมสามารถสรปไดวานำาคณคาของวรรณคดไปใชไดอยางไร

(P)

กระบวนการปฏบต

มการวางแผนอยางเปนระบบ มการดำาเนนงานตามแผน

มการวางแผนอยางเปนระบบเปนสวนใหญ มการดำาเนนงานตามแผน

วางแผนไมคอยเปนระบบ มการดำาเนนงานตามแผนบาง

ไมมการวางแผนดำาเนนงานสะเปะสะปะ

ไมมการ

มการประเมนและปรบปรงการดำาเนน งาน

มการประเมนและปรบปรง การดำาเนนงานเปนสวนใหญ

มการประเมนและปรบปรงการดำาเนน งานเลกนอย

ประเมนและปรบปรงการดำาเนน งาน

(A)

เหนคณคาของวรรณคด

แสดงออกดวยความชนชมยนด

แสดงออกตามบทบาทหนาท มอารมณรวมมาก

แสดงออกตามบทบาทหนาท มอารมณรวมนอย

แสดงออกดวยความเบอหนาย

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0(C)

มความสามารถใน

การใชทกษะชวต

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดชดเจน และมความเปนไปได

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดด และมความเปนไปไดใน

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดบางพอประมาณ

ไมสามารถสรปไดวานำาคณคาของวรรณคดไปใช

ในการนำาไปใช การนำาไปใช

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

แบบทดสอบ ( ๔ คะแนน )

(วรรณคดสมยกรงสโขทย)

[ รชกาลพอขนศรอนทราทตย ถงกรงสโขทยเสยอสรภาพแกกรงศรอยธยา ( พ.ศ. ๑๘๐๐ - ๑๙๒๑ )]

๑. วรรณคดไทยสมยสโขทย โดยทวไปมทำานองแตงเปนอะไร

ก. รายข. กลอนค. รอยแกวง. คำาประพนธชนดตางๆจ. รอยแกวทมคำาซำาและคลองจอง

๒. พอขนรามคำาแหงมหาราช ทรงประดษฐลายสอไทขนเมอใด

ก. พ.ศ. ๑๘๐๐ข. พ.ศ. ๑๘๒๐ค. พ.ศ. ๑๘๒๖ง. พ.ศ. ๑๘๓๕จ. พ.ศ. ๑๘๔๐

๓. ขอใดเปนเหตผลสำาคญทสดททำาใหพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐตวอกษรไทยขน

ก. อกษรของมอญและขอมใชเขยนไมสะดวกข. ตองการใหกลบตรไทยไดใชศกษาในโรงเรยนค. อกษรของมอญและขอมไมพอใชเขยนเสยงในภาษาไทยง. ทรงปรารถนาอยางแรงกลาทจะใหชาตไทยมตวหนงสอประจำาชาตจ. ตองการประกาศวาไทยเปนอสระพนจากอำานาจปกครองของขอม

๔. หลกศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราชมความสำาคญทางวรรณคดอยางไร

ก. ใชพรรณนาโวหารอยางแจมแจงข. เปนหลกฐานทางภาษาชนแรกของไทยค. เปนตวอยางของผมความกตญญตอบดามารดาง. ใชคำาคลองจองและมจงหวะไพเราะมากจ. เปนหลกฐานแสดงชยชนะในการชนชางของมหาราชองคแรกของ

ไทย

๕. สำานวนภาษาในศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช เปนอยางไร

ก. รอยกรองข. รายโบราณค. รอยแกวธรรมดาง. รอยแกวสลบรอยกรองจ. รอยแกวซงมคำาคลองจองกน

๖. ขอใดเปนลกษณะเดนทสดของอกขรวธของพอขนรามคำาแหงมหาราชซงแตกตางกบปจจบน

ก. มรปวรรณยกตข. สะกดตวตรงตามมาตราค. ใชอกษรซำาแทนไมหนอากาศง. มอกษรครบเสยงในภาษาไทยจ. สระ พยญชนะอยในระดบเดยวกน

๗. "ในนำามปลา ในนามขาว เจาเมองบเอาจกอบในไพรลทางเพอนจงววไปคา ขมาไปขาย ใครจกใครคา ชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอนคาทองคา" ขอความนแสดงใหเหนสภาพอะไรของกรงสโขทยอยางตรงทสด

ก. ระบอบการปกครองของประเทศข. เสรภาพของปวงชนในการคาขายค. สภาพทางภมศาสตรและการเมองง. สภาพบานเมองและความเปนอยของประชาชน

จ. ความอดมสมบรณของบานเมองและการปกครองทใหเสรภาพแกประชาชน

๘. ใครบญญตสภาษตพระรวง

ก. พญาลไทข. พญาเลอไทค. พอขนบานเมองง. พอขนรามคำาแหงจ. พอขนศรอนทราทตย

๙. ขอความในศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช ขอใดแสดงใหเหนลกษณะกฎหมายของกรงสโขทย อยางชดแจงทสด

ก. เจาเมองบเอาจกอบในไพรข. ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคาค. ไดขาเสอกขาเสอ หวพงหวรบกด บฆาบตง. พอกตาย ยงพก กพรำาบำาเรอแกพก ดงบำาเรอแกพอกจ. ไพรฟาหนาใส ลกเจาลกขนผใดแล ลมตายหายกวา เหยาเรอนพอ

เชอเสอคำามน ชางขอลกเมยเยยขาว ไวแกลกมนสน…๑๐. เหตใดสภาษตพระรวงจงเปนทรจกและอางองมาถงทกวนน

ก. เพราะเหนวาเปนหลกธรรมทแสดงเอกลกษณของชาตข. เพราะเชอวาเปนพระบรมราโชวาทของพระรวงซงเปนกษตรยทม

บญญาธการยงค. เพราะใชถอยคำาพนๆ ประกอบดวยหลกธรรมทสามารถนำามา

ปฏบตไดในชวตประจำาวน

ง. เพราะในสมยรชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร มการจารกไวใหคนเหนทวไป ณ วดพระเชตพนฯ

จ. เพราะคนไทยทกสมย มความรกและเทดทนพระมหากษตรย จงเตมใจนำาหลกธรรมททรง สงสอนไปใชในการดำารงชวต

๑๑. ขอใดเปนสภาษตพระรวง

ก. คนเดยวหวหายข. ไดหนาอยาลมหลงค. เขาเถอนอยาลมพราง. อยาทำานาบนหลงคนจ. อยาหกดามพราดวยเขา

๑๒. คำาวา ไตรภม หมายถงภมทงสามไดแกอะไรบาง

ก. กามภม รปภม อรปภมข. มนษยโลก สวรรค นรกค. โลกน โลกหนา โลกในอดตง. เปรตภม ยกษภม เทวดาภมจ. โลกมนษย โลกสวรรค โลกบาดาล

๑๓. หนงสอทนางนพมาศแตงมลกษณะเดนทางไหน

ก. เปนตำาราการชางสตรข. แสดงประวตศาสตรสมยสโขทยค. เปนคำายอพระเกยรตพอขนรามคำาแหงมหาราชง. สอนขอควรประพฤตปฏบตของหญงในราชสำานกจ. เปนหลกฐานคนควาสอบสวนขนบธรรมเนยมประเพณโบราณ

๑๔. ใครเปนคนแรกทบญญตลายสอไท

ก. บสเตยนข. พญาลไทค. ยอรช เซเดสง. พอขนรามคำาแหงมหาราชจ. พอขนศรอนทราทตย

๑๕. สาเหตสำาคญทสด ททำาใหสนนษฐานกนวาพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงแตงศลาจารกหลกท๑

ตอนท๑

ก. สำานวนภาษาทใชเปนภาษาโบราณข. เนอเรองเลาประวตไดถกตองตามความเปนจรงค. หอสมดวชรญาณไดตรวจสอบหลกศลาจารกแลวง. ศลาจารกถกคนพบจากพระราชวงเกาคอกรงสโขทยจ. เนอเรองเกยวกบพระราชประวตของพระองคและทรงใชสรรพนาม

แทนพระองควา "ก"

๑๖. เหตผลในขอใดททำาใหสนนษฐานกนวาสภาษตพระรวงแตงในสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช

ก. ลกษณะคำาสอนเหมอนกบคำาสอนทพอขนรามคำาแหงมหาราชใชสอนประชาชน

ข. ถอยคำาเปนคำาไทยพนๆเชนเดยวกบในหลกศลาจารกและสำานวนโวหารมลกษณะคลายคลงกน

ค. เนอหาในสภาษตกลาวถงผแตงไวอยางชดเจนง. ลกษณะคำาสอนมลกษณะคลายกบทจารกไวในหลกศลาจารก

จ. เนอเรองกลาวถงหลกการประพฤตปฏบตหรอคานยมของคนในสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช

๑๗. นางนพมาศมความสามารถในดานใดมากทสด

ก. นาฏศลปข. การชางสตรค. สถาปตยกรรมง. ดตำาราโหราศาสตรจ. การแตงกาพยกลอน

๑๘. สภาษตพระรวงมคณคาในเรองใดมากทสด

ก. ใชคนควาทมาของสภาษตไทยข. ใหความรดานประวตศาสตรไทยค. ใชเปนหลกการดำาเนนชวตไดทกยคสมยง. ใชศกษาสภาพสงคมในสมยกรงสโขทยจ. ใหความรเกยวกบขนบธรรมเนยมตางๆ

๑๙. ขอความใดทแสดงใหเหนถงการปกครองแบบพอปกครองลก

ก. เจาเมองบเอาจกอบในไพรข. กบำาเรอแกพอก กบำาเรอแกแมกค. คนในเมองสโขทยนมกทาน มกทรงศลง. ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคาจ. ในปากประตมกระดงอนณง แขวนไวหนไพรฟาหนาปก

๒๐. วรรณคดเรองใดทแสดงใหเหนวา สตรมความร ความสามารถแตอดต

ก. ศลาจารกข. สภาษตพระรวง

ค. ไตรภมพระรวงง. ตำารบทาวศรจฬาลกษณจ. พระราชพธสบสองเดอน

๒๑. "ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอนคาทองคา" จากขอความนแสดงใหเหน ถงสงใด

ก. มการจำากดอาชพใหกบประชาชนข. ประชาชนสวนใหญมอาชพเลยงสตวค. ประชาชนสวนใหญมอาชพการเกษตรง. อาชพหลกของประชาชนคอการคาขายจ. ประชาชนมเสรภาพในการประกอบอาชพ

๒๒. วรรณคดในขอใดเปนวรรณคดประเภทคำาสอนทกเรอง

ก. ไตรภมพระรวง ศลาจารกข. ศลาจารก สภาษตพระรวงค. สภาษตพระรวง ไตรภมพระรวงง. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ สภาษตพระรวงจ. ถกทกขอ

๒๓. การแตงเพมเตมในตำารบทาวศรจฬาลกษณกอใหเกดผลเสยในดานใด

ก. ศลปะการชางสตรคลาดเคลอนข. พระราชพธในเดอนตางๆสบสนค. ขอเทจจรงทางประวตศาสตรผดพลาดง. ขนบธรรมเนยมประเพณไทยเปลยนแปลงจ. สตรเรมมบทบาทในดานการปกครองมากขน

๒๔. "เมอกอนลายสอไทนบม ๑๒๐๕ ศก ปมะแม พอขนรามคำาแหงหาใครใจในใจแลใสลายสอไทน ลายสอไทน จงมเพอขนผนนใสไว" หากไมพบขอความนบนหลกศลาจารก จะเกดผลกระทบตอวงการศกษาของไทยอยางไร

ก. ไมทราบตนกำาเนดของอกษรไทยข. ไมทราบวาเมอกอนมหรอไมมลายสอไทค. ไมทราบวาลายสอไทเกดขนปมะแม ๑๒๐๕ ศกง. ไมทราบวาพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐอกษรไทยจ. ไมทราบวาสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช มความเจรญรงเรอง

อยางไรบาง๒๕. ขอใดเปนขอสนนษฐานทสมเหตสมผลสำาหรบความแตกตางในการเขยนสมยพอขนรามคำาแหง ซง เขยนคำาวา "หน กดง ปต" ตรงกบคำาวา "หน กระดง ประต" ในสมยปจจบนตามลำาดบ

ก. ในสมยสโขทยยงไมมการกำาหนดภาษาไทยมาตรฐานข. สมยสโขทยไมมพจนานกรม ทำาใหคนเขยนสะกดผดค. คนสมยสโขทยออกเสยงคำาตางกบคนสมยปจจบน จงเขยนตาง

กนง. การจารกอกษรบนหนยากกวาการเขยนจงตองสะกดคำาใหงาย

ทสด เพอจะไดจารกงายดวยจ. ในสมยสโขทยไมนยมคำาควบกลำา

๒๖. สภาษตพระรวงหรอบญญตพระรวง พบหลกฐานเกาแกทสดอยทใด

ก. วดบวรนเวศวหารข. วดอรณราชวรารามค. วดมหาธาตยวราชรงสฤษฎง. วดเบญจมบพตรดสตวนารามจ. วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

๒๗. เพราะเหตใดสมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพ จงเปลยนชอ เตภมกถา เปนไตรภมพระรวง

ก. เพราะพระรวงเปนผแตงข. เพราะตองการใหจำางายขนค. เพราะไตรภมแตงในสมยสโขทยง. เพราะตองการใหเปนชอภาษาไทยจ. เพราะตองการใหคกบสภาษตพระรวง

๒๘. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ มตอนใดแสดงวาแตงเพมเตมขนภายหลง

ก. กลาวถงชาวพมารามญข. กลาวถงชนชาตอเมรกนค. กลาวถงพธจรดพระนงคลง. กลาวถงประวตนางนพมาศตอนเดกจ. กลาวถงประเพณตางๆทกระทำาในสมยสโขทย

๒๙. ประเพณในขอใดทปรากฏอยในศลาจารกหลกท ๑

ก. แรกนาขวญข. ถวายสงฆทานค. รดนำาดำาหวผใหญง. ฟงเทศนฟงธรรมในวนพระจ. ตกบาตรเทโวในวนออกพรรษา

๓๐. "มสนอยาอวดมงง ผเถาสงจงจำาความ" สภาษตนตองการปลกฝงคานยมเรองอะไร

ก. การไมอวดด และการจำาคำาผใหญสอนข. การรจกประมาณตน และเชอฟงผใหญ

ค. การไมประมาท และการบชาครอาจารยง. การไมหลงตวเอง และเคารพผอาวโสกวาจ. การอดทนอดกลน และการยกยอง ผใหญ

๓๑. วตถประสงคสำาคญในการแตงไตรภมพระรวงคออะไร

ก. แสดงพระปรชาสามารถทางดาน คดโลกและคดธรรมข. แสดงธรรมโปรดพระราชมารดาและสงสอนประชาชนค. ใชเปนแบบเรยนในการคนควา หลกธรรมทางพระพทธศาสนาง. เปนตวอยางแกกวรนหลงใหเอาเปนแบบฉบบในการแตงรอยแกวจ. อธบายคำาสอนทางพระพทธศาสนาใหงายขนเพอสอนประชาชน

๓๒. อทธพลของไตรภมพระรวงในดานสงคมทเดนชดทสดคออะไร

ก. คนไทยเชอเรองนรกสวรรคข. คนไทยเชอเรองกรรมดกรรมชวค. คนไทยชอบทำาบญเพราะเชอวาจะไดขนสวรรคง. คนไทยรกสงบ แตพรอมรบเมอมคนมารกรานจ. คนไทยปฏบตดตอพอแม ครอาจารย เพราะเชอวาจะเปนการ

ทดแทนพระคณ๓๓. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ ใหคณคาตอสงคมไทยในดานใดมากทสด

ก. ความงามทางภาษาข. ความรทางชางสตรค. ความรทางโหราศาสตรง. วฒนธรรมและประเพณโบราณจ. มเรองราวบนทกทางประวตศาสตร

๓๔. "คนไทยมอสระเสร สามารถพดและทำาอะไรกไดตราบเทาทไมกอความเดอดรอน และละเมดสทธ ของผอน" คำากลาวนยนยนไดดวยขอความใดในศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช

ก. ในนำามปลา ในนามขาวข. เจาเมองบเอาจกอบในไพรค. ใครจกมกเลนเลน ใครจกมกหวหวง. คนในเมองสโขทยนมกทานมก ทรงศลจ. ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา

๓๕. เพราะเหตใดวรรณคดไทยหลายเรองจงมกยกเอาคำาพดในสภาษตพระรวงไปใช

ก. ใชถอยคำาคลองจองข. ใชคำาพดใหภาพพจนค. แฝงคตสอนใจผอานง. สำานวนกะทดรดจบใจจ. มการอปมาอปไมยใหคดตาม

๓๗. ไตรภมพระรวงกลาวถงนรกขมหนงทคนมชหรอผทนอกใจคสมรสตองไดรบโทษถกทรมานดวยการ ปนตนงวหนาม จากการพรรณนาถงนรกขมน กอใหเกดผลดตอสงคมไทยชดเจนทสดตามขอใด

ก. สถตการหยารางนอยข. คนหนมาทำาบญทำาทานมากขน

ค. ลดคดทเกดจากชงรกหกสวาทไดง. คสามภรรยาเหนอกเหนใจกนมากขนจ. ยบยงการชงสกกอนหามไดระดบหนง

๓๘. หากไมมนางนพมาศ สงใดตอไปนจะไมเกดขน

ก. กระทงข. ศลปะชางสตรค. ตำารบทาวศรจฬาลกษณง. พธจองเปรยงลอยประทปจ. พานหมากสองชนรบแขกเมอง

๓๙. จากตำารบทาวศรจฬาลกษณ แสดงใหเหนวาสตรไทยมความสามารถมาตงแตโบราณ ขอใดเปน ความสามารถทไดรบการยกยองทสดของนางนพมาศ

ก. ขบรองข. การชางสตรค. โหราศาสตรง. ภาษาบาลสนสกฤตจ. การแตงโคลงกลอน

๔๐. จากการศกษาศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช สภาพชวตของชาวเมองสโขทยมลกษณะ อยางไร

ก. เรยบงายข. อสระเสรค. สนกสนานง. แขงขนตอสจ. อดมสมบรณ

๔๑. สงทตรงกนระหวางสภาษตพระรวงกบไตรภมพระรวงคออะไร

ก. ผแตง ข. ปทแตงค. ทำานองการแตงง. การดำาเนนเรองจ. จดมงหมายทแตง

เฉลย แบบทดสอบ

( วรรณคดสมยสโขทย )

[ รชกาลพอขนศรอนทราทตย ถงกรงสโขทยเสยอสรภาพแกกรงศรอยธยา ( พ.ศ. ๑๘๐๐ - ๑๙๒๑ )]

๑. วรรณคดไทยสมยสโขทย โดยทวไปมทำานองแตงเปนอะไร

รอยแกวทมคำาซำาและคลองจอง

๒. พอขนรามคำาแหงมหาราช ทรงประดษฐลายสอไทขนเมอใด

พ.ศ. ๑๘๒๖

๓. ขอใดเปนเหตผลสำาคญทสดททำาใหพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงประดษฐตวอกษรไทยขน

ทรงปรารถนาอยางแรงกลาทจะใหชาตไทยมตวหนงสอประจำาชาต

๔. หลกศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช มความสำาคญทางวรรณคดอยางไร

เปนหลกฐานทางภาษาชนแรกของไทย

๕. สำานวนภาษาในศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช เปนอยางไร

รอยแกวซงมคำาคลองจองกน

๖. ขอใดเปนลกษณะเดนทสดของอกขรวธของพอขนรามคำาแหงมหาราชซงแตกตางกบปจจบน

สระ พยญชนะอยในระดบเดยวกน

๗. "ในนำามปลา ในนามขาว เจาเมองบเอาจกอบในไพร ลทางเพอนจงววไปคา ขมาไปขาย ใครจกใครคา ชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอนคาทองคา" ขอความนแสดงใหเหนสภาพอะไรของกรงสโขทยอยางตรงทสด

ความอดมสมบรณของบานเมองและการปกครองทใหเสรภาพแกประชาชน

๘. ใครบญญตสภาษตพระรวง

พอขนรามคำาแหง

๙. ขอความในศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช ขอใดแสดงใหเหนลกษณะกฎหมายของกรงสโขทย

อยางชดแจงทสด

ไพรฟาหนาใส ลกเจาลกขนผใดแล ลมตายหายกวา เหยาเรอนพอเชอเสอคำามน ชางขอลกเมยเยยขาว ไวแกลกมนสน…

๑๐. เหตใดสภาษตพระรวงจงเปนทรจกและอางองมาถงทกวนน

เพราะใชถอยคำาพนๆ ประกอบดวยหลกธรรมทสามารถนำามาปฏบตไดในชวตประจำาวน

๑๑. ขอใดเปนสภาษตพระรวง

เขาเถอนอยาลมพรา

๑๒. คำาวา ไตรภม หมายถงภมทงสามไดแกอะไรบาง

กามภม รปภม อรปภม

๑๓. หนงสอทนางนพมาศแตงมลกษณะเดนทางไหน

เปนหลกฐานคนควาสอบสวนขนบธรรมเนยมประเพณโบราณ

๑๔. ใครเปนคนแรกทบญญตลายสอไท

พอขนรามคำาแหงมหาราช

๑๕. สาเหตสำาคญทสด ททำาใหสนนษฐานกนวาพอขนรามคำาแหงมหาราชทรงแตงศลาจารกหลกท๑ ตอนท๑

เนอเรองเกยวกบพระราชประวตของพระองคและทรงใชสรรพนามแทนพระองควา "ก"

๑๖. เหตผลในขอใดททำาใหสนนษฐานกนวาสภาษตพระรวงแตงในสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช

ถอยคำาเปนคำาไทยพนๆเชนเดยวกบในหลกศลาจารกและสำานวนโวหารมลกษณะคลายคลงกน

๑๗. นางนพมาศมความสามารถในดานใดมากทสด

การชางสตร

๑๘. สภาษตพระรวงมคณคาในเรองใดมากทสด

ใชเปนหลกการดำาเนนชวตไดทกยคสมย

๑๙. ขอความใดทแสดงใหเหนถงการปกครองแบบพอปกครองลก

ในปากประตมกระดงอนณง แขวนไวหนไพรฟาหนาปก

๒๐. วรรณคดเรองใดทแสดงใหเหนวา สตรมความร ความสามารถแตอดต

ตำารบทาวศรจฬาลกษณ

๒๑. "ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอนคาทองคา" จากขอความนแสดงใหเหน ถงสงใด

ประชาชนมเสรภาพในการประกอบอาชพ

๒๒. วรรณคดในขอใดเปนวรรณคดประเภทคำาสอนทกเรอง

สภาษตพระรวง ไตรภมพระรวง

๒๓. การแตงเพมเตมในตำารบทาวศรจฬาลกษณ กอใหเกดผลเสยในดานใด

ขอเทจจรงทางประวตศาสตรผดพลาด

๒๔. "เมอกอนลายสอไทนบม ๑๒๐๕ ศก ปมะแม พอขนรามคำาแหงหาใครใจในใจแลใสลายสอไทน ลายสอไทน จงมเพอขนผนนใสไว" หากไมพบขอความนบนหลกศลาจารก จะเกดผลกระทบตอวงการศกษาของไทยอยางไรไมทราบตนกำาเนดของอกษรไทย๒๕. ขอใดเปนขอสนนษฐานทสมเหตสมผล สำาหรบความแตกตางในการเขยนสมยพอขนรามคำาแหง ซง

เขยนคำาวา "หน กดง ปต" ตรงกบคำาวา "หน กระดง ประต" ในสมยปจจบนตามลำาดบคนสมยสโขทยออกเสยงคำาตางกบคนสมยปจจบน จงเขยนตางกน๒๖. สภาษตพระรวงหรอบญญตพระรวง พบหลกฐานเกาแกทสดอยทใด

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

๒๗. เพราะเหตใดสมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพ จงเปลยนชอ เตภมกถา เปนไตรภมพระรวง

เพราะตองการใหคกบสภาษตพระรวง

๒๘. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ มตอนใดแสดงวาแตงเพมเตมขนภายหลง

กลาวถงชนชาตอเมรกน

๒๙. ประเพณในขอใดทปรากฏอยในศลาจารกหลกท ๑

ฟงเทศนฟงธรรมในวนพระ

๓๐. "มสนอยาอวดมงง ผเถาสงจงจำาความ" สภาษตนตองการปลกฝงคานยมเรองอะไร

การรจกประมาณตน และเชอฟงผใหญ

๓๑. วตถประสงคสำาคญในการแตงไตรภมพระรวงคออะไร

แสดงธรรมโปรดพระราชมารดาและสงสอนประชาชน

๓๒. อทธพลของไตรภมพระรวงในดานสงคมทเดนชดทสดคออะไร

คนไทยเชอเรองกรรมดกรรมชว

๓๓. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ ใหคณคาตอสงคมไทยในดานใดมากทสด

วฒนธรรมและประเพณโบราณ

๓๔. "คนไทยมอสระเสร สามารถพดและทำาอะไรกไดตราบเทาทไมกอความเดอดรอนและละเมดสทธของ ผอน" คำากลาวนยนยนไดดวยขอความใดในศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช

ใครจกมกเลนเลน ใครจกมกหวหว

๓๕. เพราะเหตใดวรรณคดไทยหลายเรองจงมกยกเอาคำาพดในสภาษตพระรวงไปใช

สำานวนกะทดรดจบใจ

๓๖. "ไปเรอนทานอยานงนาน" สภาษตนตองการสอนคานยมในเรองอะไร

การวางตว

๓๗. ไตรภมพระรวงกลาวถงนรกขมหนงทคนมชหรอผทนอกใจคสมรสตองไดรบโทษ ถกทรมานดวย การปนตนงวหนาม จากการพรรณนาถงนรกขมน กอใหเกดผลดตอสงคมไทยชดเจนทสด ตามขอใด

คสามภรรยาเหนอกเหนใจกนมากขน

๓๘. หากไมมนางนพมาศ สงใดตอไปนจะไมเกดขน

ตำารบทาวศรจฬาลกษณ

๓๙. จากตำารบทาวศรจฬาลกษณ แสดงใหเหนวาสตรไทยมความสามารถมาตงแตโบราณ ขอใดเปน ความสามารถทไดรบการยกยองทสดของนางนพมาศ

การชางสตร

๔๐. จากการศกษาศลาจารกของพอขนรามคำาแหงมหาราช สภาพชวตของชาวเมองสโขทยมลกษณะ อยางไร

อดมสมบรณ

๔๑. สงทตรงกนระหวางสภาษตพระรวงกบไตรภมพระรวงคออะไร

จดมงหมายทแตง

แผนการจดการเรยนรท ๖หนวยการเรยนรท ๓ ยคใหมอยธยา ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

เวลาเรยน ๘ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การเขยนยอความเกยวกบเรองทเรากำาลงจะศกษาทำาใหเกดความร ความเขาใจในเรองนนๆไดดยงขน

๒. ผลการเรยนร

- เขยนยอความเ

รองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนได

๓. สาระการเรยนร

- วรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการสอสาร

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ มมารยาทและมนสยรกการเขยน

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงเพลงยอยศพระลอ

๗.๒ นกเรยนชวยกนสรปใจความสำาคญจากเพลง

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน

๗.๔ นกเรยนศกษาเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนจากเอกสารประกอบการเรยน

๗.๕ นกเรยนเขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

ขนสรป

๗.๖ ครตรวจชนงาน ต ชม แกไขขอบกพรอง

๘. การวดและการประเมนผล

๘.๑ การประเมนกอนเรยน

๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

๙.๑ เพลงยอยศพระลอ

๙.๒ เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๓ เขยนยอความ

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(K)

เนอหา

(เขยนยอความ)

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวนเรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง ใชถอยคำาภาษาของตนเอง อยางกะทดรด ชดเจน

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวน เรยบเรยงใจความเปนลำาดบตอเนอง แตยงมขอบกพรองในการใชถอยคำา

เขยนสรปสาระสำาคญไดครบถวน แตยงมขอบกพรองใน การเรยบเรยงใจความและการใชภาษา

เขยนสรปสาระสำาคญไมได ครตองแนะนำาชวยเหลอจงสามารถเขยนสรปได

(P)

กระบวนการเขยน

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง ชนงานสะอาด เรยบรอย เปนสวนใหญ

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานคอนขางสะอาด เรยบรอย

ลำาดบความคดไมตรงประเดนขาดความสมพนธเชอมโยง ชนงานไมสะอาด ขาดความเปนระเบยบ

(A)

มมารยาทและมนสยรกการ

เขยน

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรง

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง ไมคดลอกผอน ชอบ การเขยน สงงานเขยนตรง

เรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของตนเอง แตคดลอกผอนบางบางสวน ชอบ การเขยน สง

ชอบคดลอกงานเขยนของผอน ไมคอยมความพยายามใน การเรยบเรยงงานเขยนดวยภาษาของ

เวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง รกการอาน และชอบศกษาภาษาของนกเขยน

เวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครอยางถกตอง แตยงไมพฒนานสยรกการอานและชอบศกษาภาษาของนกเขยน

งานเขยนตรงเวลาอยางสมำาเสมอ แกไขและปรบปรงงานเขยนตามคำาแนะนำาของครแตยงไมถกเทาทควร ครตองแนะนำาเพมเตม ไมมนสยรกการอาน และไมศกษาภาษาของนกเขยน

ตนเอง ไมคอยชอบการเขยน สงงานเขยนไมตรงเวลา ไมแกไขและปรบปรงงานเขยนของตนเอง ครตองควบคม ดแลและแนะนำาชวยเหลอตลอดเวลา

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0(C)

มความสามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรง

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

ประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

เอกสารประกอบการเรยน

หนวยการเรยนรท ๓

ยคใหมอยธยา

เขยนยอความเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน ( ๘ คะแนน )

บทเรยนเรอง วรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน จากหนงสอเรยนสมบรณแบบ ประวตวรรณคด ๑ ของเสนย วลาวรรณ และคณะ หนา ๕๑ ถงหนา ๘๘ ความวา

การแบงสมยวรรณคด

กรงศรอยธยามอายยาวนานถง ๔๑๗ ป แตชวงเวลาทบานเมองรงเรองในดานตางๆ พอทจะเปนปจจยใหเกดวรรณคดอยเฉพาะในบางรชกาล สมยกรงศรอยธยาตอนตนบานเมองเจรญกาวหนาทงดานการปกครอง การทหาร ศาสนา และศลปกรรม ในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถและสมเดจพระรามาธบดท ๒ ทางวรรณคดปรากฏหลกฐานชดเจนวาแตงมหาชาตคำาหลวงเมอ พ.ศ. ๒๐๒๕ ตรงกบรชสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ สวนลลตยวนพายกแตงขนเพอเฉลมพระเกยรตพระมหากษตรยพระองคน จงอาจแตงในสมยรชกาลของพระองค หรอภายหลงเพยงเลกนอย คอ รชกาลสมเดจพระรามาธบดท ๒ นอกจากนวรรณคดสำาคญเรองอนๆ เชน ลลตพระลอ โคลงกำาสรวล โคลงทวาทศมาส และโคลงหรภญชย เมอพจารณาถงลกษณะคำาประพนธและถอยคำาทใช กนาจะเกดรวมสมยหรอระยะเวลาใกลเคยงกบมหาชาตคำาหลวงและลลตยวนพาย หลงจากรชกาลสมเดจพระรามาธบดท ๒ บานเมองไมสงบสข เนองจากการทำาสงครามกบขาศกภายนอกและ การแตกสามคคภายใน

เปนเหตใหวรรณคดวางเวนไปเปนเวลาประมาณหนงศตวรรษ วรรณคดเรองแรกทปรากฏหลกฐานหลงรชกาลสมเดจพระรามาธบดท ๒ คอ กาพยมหาชาตซงสมเดจพระเจาทรงธรรมทรงพระราชนพนธขนเมอ พ.ศ. ๒๑๗๐ ตอจากนนประมาณ ๓๐ ป บานเมองกเจรญรงเรองสามารถเปนรากฐานใหเกดวรรณคดไดอกระยะเวลาหนง ในรชกาลสมเดจพระนารายมหาราชและสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ

ถาพจารณาถงชวงเวลาทเกดวรรณคดเปนสำาคญ อาจแบงวรรณคดสมยอยธยาออกได ๒ ตอน คอ ตอนตนระหวางรชกาลพระรามาธบดท ๑ ถงสมเดจพระรามาธบดท ๒ (พ.ศ.๑๘๙๓-๒๐๗๒) ตอนปลายระหวางรชกาลสมเดจพระเจาทรงธรรมถงสมเดจพระเจาเอกทศ (พ.ศ.๒๑๖๓-๒๓๑๐)

บางทานจดกาพยมหาชาตซงเปนพระราชนพนธของสมเดจพระเจาทรงธรรมไวในสมยอยธยาตอนตนเพราะเหนวาวรรณคดเรองนมเนอเรองและทำานองแตงคลายมหาชาตคำาหลวง แตพจารณาถงระยะเวลาทกาพยมหาชาตแตงหางจากมหาชาตคำาหลวงถง ๑๔๕ ป เปนสำาคญ กนาจะจดวรรณคดเรองนไวในสมยอยธยาตอนปลาย

ลกษณะวรรณคด

วรรณคดสำาคญในสมยกรงศรอยธยาตอนตนสวนใหญมเรองเกยวกบศาสนา พธกรรมและพระมหากษตรยจงมเนอหาคลายวรรณคดสมยสโขทย สวนลกษณะการแตงตางกบวรรณคดสโขทยเปนอยางมาก วรรณคดในสมยนแตงดวยรอยกรองทงสน คำาประพนธทใชมเกอบทกชนด คอ โคลง ราย กาพย และฉนท ขาดแตกลอน สวนใหญแตงเปนลลต มคำาบาล สนสกฤต และเขมรเขามาปะปนในคำาไทยมากขน

วรรณคดสำาคญในสมยน ไดแก

รชกาลสมเดจพระรามาธบดท ๑

๑. ลลตโองการแชงนำา

รชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

๒. ลลตยวนพาย

๓. มหาชาตคำาหลวง

วรรณคดทสนนษฐานวาแตงในสมยอยธยาตอนตน ไดแก

๔. ลลตพระลอ

๕. โคลงกำาสรวล

๖. โคลงทวาทศมาส

๗. โคลงหรภญชย

ความสมพนธระหวางเหตการณทางประวตศาสตรและวรรณคด

เหตการณทางประวตศาสตร พ.ศ. ความเคลอนไหวทางวรรณคด

สมเดจพระรามาธบดท ๑ (พระเจาอทอง)

ทรงตงกรงศรอยธยา

๑๘๙๓

แตงลลตโองการแชงนำา

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงตไดเมองเชยงชน(เชลยง)

๒๐๑๗

แตงลลตยวนพาย (สนนษฐาน)

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถโปรดใหฉลอง

๒๐๒๕

แตงมหาชาตคำาหลวง

วดพระศรรตนมหาธาต (ทพษณโลก)

แตงลลตพระลอ (สนนษฐาน)

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถเสดจสวรรคต

สมเดจพระบรมราชาธราชท ๓ ซงเปน

พระราชโอรสขนครองราชย

๒๐๓๑

แตงโคลงทวาทศมาส (สนนษฐาน)

สมเดจพระบรมราชาธราชท ๓ เสดจสวรรคต

สมเดจพระรามาธบดท ๒ ซงเปนพระราชอนชา

ขนครองราชย

๒๐๓๔

แตงลลตยวนพาย (สนนษฐาน)

แตงโคลงกำาสรวล (สนนษฐาน)

แตงลลตพระลอ (สนนษฐาน)

เหตการณทางประวตศาสตร พ.ศ. ความเคลอนไหวทางวรรณคด

๒๐๖๐

แตงโคลงหรภญชย (สนนษฐาน)

๒๐๖๑

แตงตำาราพชยสงคราม

สมเดจพระรามาธบดท ๒ เสดจสวรรคต สมเดจ

๒๐๗๒

พระบรมราชาหนอพทธางกร ซงเปนพระราชโอรสขนครองราชย

๑ . ลลตโองการแชงนำา

ผแตง สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ ทรงสนนษฐานวาอาจแตงในสมยสมเดจพระรามาธบดท ๑ (อทอง) ผแตงคงจะเปนผรพธพราหมณ และรวธการแตงคำาประพนธของไทยเปนอยางด

สมเดจพระรามาธบดท ๑ (พระเจาอทอง) เปนปฐมกษตรยแหงกรงศรอยธยา สมเดจฯกรม พระยาดำารงราชานภาพ ทรงสนนษฐานวาสมเดจพระบรมรามาธบดท ๑ เปนเชอสายของพระเจาสรชยเชยงแสนแหงแควนสรธรรมราช จงเปนตนวงศเชยงราย เปนราชบตรเขยของพระยาอทอง เมอ พ.ศ. ๑๘๘๗ ไดเปนเจาเมองอทอง ซงขณะนนขนตอกรงสโขทย ตอมาเกดโรคระบาดทรงยายราชธานมาตงทตำาบลหนองโสน แขวงเมองอโยธยา เมอ พ.ศ. ๑๘๙๓ ขนานนามใหมวา กรงเทพทวาราวดศรอยธยา และพระองคไดรบพระนามใหมวาสมเดจพระรามาธบดท ๑ ทรงตงพระองคเปนใหญไมขนตอกรงสโขทย นบแตสถาปนาราชธานใหมเปนตนมา

ในรชกาลนไดรบวฒนธรรมขอมและพราหมณเปนอนมาก ภาษาไทยจงเรมมคำาเขมรเขามาปะปนมากขน มการประกอบพธถอนำาพระพพฒนสตยา หรอพธศรสจปานกาล ตามแบบเขมรซงถายทอดมาจากพราหมณอกตอหนง

ประวต ตนฉบบเดมทเหลออยเขยนดวยอกษรขอม ขอความทเพมขนในรชกาลท ๔ ตามหลกฐาน ซงรชกาลท ๕ ทรงยนยนไวในพระราชพธสบ

สองเดอน คอ แทงพระแสงศรประลยวาต แทงพระแสงศรอคนวาต และแทงพระแสงศรพรหมาสตร

หนงสอเรองนนบเปนวรรณคดเรองแรกของไทย ทแตงเปนรอยกรองอยางสมบรณแบบ มชอเรยกแตเดมวา โองการแชงนำาบาง ประกาศแชงนำาโคลงหาบาง ตนฉบบทถอดเปนอกษรไทย จดวรรคตอนคำาประพนธไวคอนขางสบสน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสอบทานและทรงพระราชวนจฉยเรยบเรยงวรรคตอนขนใหม

ทำานองแตง มลกษณะเปนลลตดน คอ มรายกบโคลงสลบกน รายเปนรายดนโบราณ สวนโคลงเปนโคลงหาหรอมณฑกคต ถอยคำาทใชสวนมากเปนคำาไทยโบราณ นอกจากนมคำาเขมร และบาลสนสกฤตปนอยดวย คำาสนสกฤตมมากกวาคำาบาล

ความมงหมาย ใชอานในพธถอนำาพระพฒนสตยาหรอพธศรสจปานกาล ซงกระทำาตงแตรชกาลสมเดจพระเจาอทองสบตอกนมาจนเลกไปเมอประเทศไทยเปลยนการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยใน พ.ศ.

๒๔๗๕

เรองยอ เรมตนดวยรายดนโบราณ ๓ บท สรรเสรญพระนารายณ พระอศวร พระพรหม ตามลำาดบ ตอจากนนบรรยายดวยโคลงหาและรายดนโบราณสลบกน กลาวถงไฟไหมโลก เมอสนกลปและพระพรหมสรางโลกใหม เกดมนษย ดวงอาทตย ดวงจนทร การกำาหนดวน เดอน ป และการเรมมพระราชาธบดในหมคน และอญเชญพระกรรมบดปเจามารวมเพอความศกดสทธ ตอนตอไปเปนการออนวอนใหสงศกดสทธเรองอำานาจมพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เทพยดา อสร ภตผปศาจ ตลอดจนสตวมเขยวเลบเปนพยาน ลงโทษผคดคดกบฏตอ

พระเจาแผนดน สวนผซอตรงจงรกภกดขอใหมความสขและลาภยศ ตอนจบเปนรายยอพระเกยรตพระเจาแผนดน

ตวอยางขอความบางตอน

คำาสาปแชงผคดกบฏตอพระเจาแผนดน

จงเทพยดาฝงนใหตายในสามวน อยาใหทนในสามเดอน อยาใหเคลอนในสามป อยาใหมศขสวสด เมอใดฯ

คณคา ลลตโองการแชงนำาใชถอยคำาสำานวนทเขาใจยากและเปนคำาหวนหนกแนน เพอใหเกดความนาเคารพยำาเกรง ความพรรณนาบางตอนละเอยดลออ เชน ตอนกลาวถงสงศกดสทธ และมอำานาจ กสรรหามากลาวไวมากมาย นอกจากนยงใชคำาประพนธประเภทโคลงหาและรายดน ซงมจงหวะลลาไมราบรน สะดดเปนตอนๆ ยงเพมความขลงขนอกเปนอนมาก ซงนบไดวาลลตเรองนแตงไดเหมาะสมกบ ความมงหมายสำาหรบใชอานหรอสวดในพระราชพธถอนำาพระพพฒนสตยาซงมความสำาคญแกการเพมพนพระบรมเดชานภาพของพระมหากษตรยในระบอบสมบรณาญาสทธราชย

วรรณคดเรองนมกำาเนดจากพระราชพธในระบอบสมบรณาญาสทธราชย แสดงถงอทธพลของวฒนธรรมเขมร และพราหมณอยางชดเจน สมเดจพระเจาอทองทรงรบการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย และพระราชพธศรสจปานกาลจากเขมรมาใช เพอใหเหมาะสมกบสภาวการณของบานเมองทตองการสรางอำานาจปกครองของพระเจาแผนดน และความมนคงของบานเมองในระยะทเพงกอตงพระราชอาณาจกร

ในสมยสโขทยไมปรากฏวามพระราชพธศรสจปานกาล เนองจากกษตรยสโขทยทรงปกครองบานเมองแบบพอปกครองลก ถงแมศลาจารกสโขทย หลกท ๔๕ มเนอความเกยวกบการสบถสาบานระหวางกษตรยสโขทยผหลานกบเจาเมองนานผป และถอยคำาบางตอนคลายกบลลตโองการแชงนำา แตกเปนการสาบานระหวางบคคลเฉพาะกรณไมใชพธทางราชการทขาราชการกระทำาตอพระเจาแผนดนเปนการทวไปอยางทกรงศรอยธยา อนงขอความนจารกไวใน พ.ศ. ๑๙๓๕ ซงอาจเปนสมยพระมหาธรรมราชาท ๒ หรอพระมหาธรรมราชาท ๓ (ไสยลอไทย) ตรงกบรชกาลสมเดจพระราเมศวรแหงกรงศรอยธยา เปนชวงเวลาทกรงสโขทยเสยอสรภาพแกกรงศรอยธยาแลว ตงแต พ.ศ. ๑๙๒๑ ถาพระราชพธศรสจปานกาลเคยกระทำาทกรงสโขทยกจะตองเปนเวลาภายหลงทกรงสโขทยตกอยในอำานาจปกครองและอทธพลทางวฒนธรรมของกรงศรอยธยาแลว

๒ . มหาชาตคำาหลวง

ผแตง สมเดจบรมไตรโลกนาถรบสงใหนกปราชญราชบณฑตชวยกนแตงขน

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ เปนพระราชโอรสของสมเดจพระบรมราชาธราชท ๒ หรอเจาสามพระยา กอนเสวยราชยพระราชบดาอภเษกใหเปนพระมหาอปราช และโปรดใหเสดจไปครองเมองพษณโลก มอำานาจสทธขาดในหวเมองฝายเหนอ ไดรบราชสมบตสบตอจากพระราชบดา ระหวาง พ.ศ. ๑๙๙๑-๒๐๓๑

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงสรางความเจรญรงเรองแกกรงศรอยธยาเปนอนมาก ทรงแกไขการปกครองโดยแยกทหารและพลเรอนออกจากกน ฝายทหารมหวหนาเปนสมหกลาโหม ฝายพลเรอน ม

สมหนายก ทรงตงยศขาราชการลดหลนกนตามขน เชน ขน หลวง พระ พระยา ทรงทำาสงครามกบเชยงใหม ไดเมองเชยงชนเมอ พ.ศ.

๒๐๑๗ เปนเหตใหเกดลลตยวนพาย พระองคมพระราชศรทธาในพระพทธศาสนามาก เสดจออกผนวชชวระยะหนงทวดจฬามณ เมองพษณโลก การทำานบำารงศาสนาในรชกาลนทำาใหเกดมหาชาตคำาหลวง

ประวต มหาชาตคำาหลวงเปนหนงสอประเภทคำาหลวงเรองแรก มหาชาตคำาหลวงเดมหายไป ๖ กณฑ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย มบรมราชโองการใหพระราชาคณะและนกปราชญราชบณฑตแตงซอมใหครบ ๑๓ กณฑ เมอจลศกราช ๑๑๗๖ หรอพทธศกราช ๒๓๕๗ ไดแก กณฑหมพานต ทานกณฑ จลพน มทร สกกบรรพ และฉกษตรย

ทำานองแตง แตงเปนคำาหลวง หมายถง แตงดวยคำาประพนธหลายอยาง คอ โคลง ราย กาพย และฉนท มภาษาบาลแทรกตลอดเรอง มหาชาตเรองนเปนหนงสอประเภทคำาหลวง

หนงสอคำาหลวงมลกษณะดงน

1. เปนพระราชนพนธของพระเจาแผนดน หรอเจานายชนสงทรงนพนธ

2. เปนเรองเกยวกบศาสนาและศลธรรมจรรยา3. ใชคำาประพนธหลายประเภท คอ โคลง ฉนท กาพย กลอน

และราย4. ใชสวดเขาทำานองหลวง ซงสมเดจพระบรมไตรโลกนาถโปรดให

ประดษฐขนไดความมงหมาย เพอใชอานหรอสวดในวนสำาคญทางศาสนา เชน วนเขาพรรษา

เรองยอ แบงออกเปน ๑๓ ตอน ซงเรยกวา กณฑ ดงน

กณฑทศพร เรมตงแตพระพทธเจาตรสร แลวเสดจไปเทศนาโปรดพระเจาพมพสาร ตอจากนนเสดจไปโปรดพทธบดาและพระประยรญาตทกรงกบลพสด เกดฝนโบกขรพรรษ พระสงฆสาวกกราบทลอาราธนาใหทรงแสดงเรองมหาเวสสนดรชาดก เรมตงแตเมอกปท ๙๘ นบแตปจจบน พระนางผสดซงจะทรงเปนพระมารดาของพระเวสสนดร ทรงอธษฐานขอเปนมารดาของผมบญ จบลงตอนพระนางไดรบพร ๑๐ ประการจากพระอนทร

กณฑหมพานต พระเวสสนดรทรงเปนพระราชโอรสของพระเจาสญชยกบนางผสด แหงแควน สวราษฏร ประสตทตรอกพอคา เมอพระเวสสนดรไดรบเวนราชสมบตจากพระบดา ไดพระราชทานชางปจจยนาเคนทรแกกษตรยแหงแควนกลงคราษฏร ประชาชนไมพอใจ พระเวสสนดรจงถกพระราชบดาเนรเทศไปอยปาหมพานต

กณฑทานกณฑ กอนเสดจไปอยปา พระเวสสนดรไดพระราชทานสตสดกมหาทาน คอ ชาง มา รถ ทาสชาย ทาสหญง โคนม และนางสนม อยางละ ๗๐๐

กณฑวนปเวสน พระเวสสนดรทรงพาพระนางมทรพระชายา พระชาลและพระกณหา พระโอรสธดา เสดจจากเมองผานแควนเจตราษฏรจนเสดจถงเขาวงกตในปาหมพานต

กณฑชชก ชชกพราหมณขอทานไดนางอมตตดาบตรสาวของเพอนเปนภรรยา นางใชใหขอสองกมาร ชชกเดนทางไปสบขาวในแควนสวราษฏร สามารถหลบหลกการทำารายของชาวเมอง พบพรานเจตบตร ลวงพรานเจตบตรใหบอกทางไปยงเขาวงกต

กณฑจลพน ชชกเดนทางผานปาตามเสนทางทเจตบตรบอกจนถงทอยของอจจตฤษ

กณฑมหาพน ชชกลวงอจจตฤษ ใหบอกทางผานปาใหญไปยงทประทบของพระเวสสนดร

กณฑกมาร ชชกทลขอสองกมาร ทบตสองกมารเฉพาะพระพกตรพระเวสสนดร แลวพาออกเดนทาง

กณฑมทร พระมทรเสดจกลบจากหาผลไมในปา ออกตดตามสองกมารตลอดคน จนถงทรงวสญญเฉพาะพระพกตรพระเวสสนดร เมอทรงฟ นแลว พระเวสสนดรตรสเลาความจรงเกยวกบสองกมาร พระนางทรงอนโมทนาดวย

กณฑสกกบรรพ พระอนทรทรงเกรงวาจะมผมาขอพระนางมทรไปเสย จงทรงแปลงเปนพราหมณชรามาทลขอพระนางมทร แลวฝากไวกบพระเวสสนดร

กณฑมหาราช ชชกเดนทางไปในแควนสวราษฏร พระเจาสญชยทรงไถสองกมาร ชชกไดรบพระราชทานเลยงและถงแกกรรมดวยกนอาหารมากเกนควร

กณฑฉกษตรย พระเจากรงสญชย พระนางผสด พระชาล และพระกณหา เสดจไปทลเชญพระเวสสนดรและพระนางมทรกลบ เมอกษตรยทงหกพระองคทรงพบกนกทรงวสญญ ตอมาฝนโบกขรพรรษตกจงทรงฟ นขน

กณฑนครกณฑ กษตรยหกพระองคเสดจกลบพระนคร พระเวสสนดรไดครองราชยดงเดม บานเมองสมบรณพนสข

ตวอยางขอความบางตอน

นางมทรโศกถงชาลกณหา

ตยชช ปตเต น ปสสาม

พระแกวแมเออย บรโพนยอมเคอย คอยรบมารดา

ชาล กณหาชนำ จโภ

วนนนไปไหน ไมรเหนหา โอสองพงงงา กณหาชาล

คณคา มหาชาตคำาหลวง เปนวรรณคดเกยวกบศาสนาโดยตรง เปนหนงสอมหาชาตฉบบภาษาไทยเลมแรกทปรากฏหลกฐานเหลออย มใจความใกลเคยงกบขอความทแตงเปนภาษาบาล แสดงถงความสามารถในการแปลและเรยบเรยงขอความ การแทรกบาลลงไวมากมายเชนน ทำา ใหฟงยากจนตองมการแตงกาพยมหาชาตขนใหมในสมยสมเดจพระเจาทรงธรรม มหาชาตคำาหลวงทงของเดมและทแตงซอมใหมในสมยรชกาลท ๒ แหงกรงรตนโกสนทร นกปราชญราชบณฑตทเปนกวหลายทานชวยกนแตง จงมสำานวนโวหารและถอยคำาไพเราะเพราะพรงอยมาก แทรกไวดวยรสวรรณคดหลายประการ เชน ความโศก ความอาลยรก ความนอยใจ และความงามธรรมชาต เปนตน นอกจากนยงใหความรในดานภาษา ทำาใหทราบคำาโบราณ คำาแผลง และคำาภาษาตางประเทศ เชน สนสกฤต และเขมร เปนตน

มหาชาตคำาหลวงแสดงถงความเลอมใสในพทธศาสนา และความเชอในบญกศลทเกดจากการฟงเทศนเรองมหาชาตของคนไทยสบตอมาจากสมยสโขทย นอกจากนยงแสดงใหเหนวา สมเดจพระบรมไตรโลกนาถมพระราชศรทธาในพระพทธศาสนาอยางยง การทโปรดเกลาฯให

ประชมนกปราชญราชบณฑตแตงมหาชาตคำาหลวง กเทยบไดกบพญาลไททรงพระราชนพนธไตรภมพระรวง

เรองมหาชาตมอทธพลตอพทธศาสนกชนชาวไทยมาก บนดาลใจใหจตรกรวาดภาพจตรกรรมฝาผนงตามโบสถ วหาร และตพระธรรมอกดวย

๓ . ลลตยวนพาย

ผแตง ไมปรากฏผแตง

ประวต สนนษฐานวาแตงในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ราว พ.ศ. ๒๐๑๗ ซงเปนปเสรจศก เชยงชน แตยงมความเหนอยางอนวาแตงในรชสมยสมเดจพระรามาธบดท ๒ (พ.ศ. ๒๐๓๔-๒๐๗๒) หรอสมเดจบรมราชาธราชท ๓ (พระอนทราชา) พ.ศ.๒๐๓๑-๒๐๓๔

เหตผลทวา ลลตยวนพาย อาจแตงในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ เพราะเนอเรองกลาวถงเหตการณสงครามอยางละเอยดแจมชด เชน พรรณนาการรบไดอยางนาตนเตนเราใจ แสดงวาจะตองแตงในชวงเวลาทไดชยชนะในสงครามสดๆ รอนๆ ซงนาจะอยในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

สวนความเหนทวา ลลตยวนพายอาจแตงในรชกาลสมเดจพระรามาธบดท ๒ หรอสมเดจพระบรมราชาธราชท ๓ กเนองดวยพระมหากษตรยสองพระองคนเปนพระราชโอรสในสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ และทรงพระปรชาสามารถทะนบำารงบานเมองใหเจรญรงเรองเจรญรอยพระราชบดา อาจทรงพระราชนพนธหรอโปรดฯ ใหกวแตงลลตยวนพายขนเพอเฉลมพระเกยรตคณของพระราชบดากเปนได

คำาวา ยวน ในลลตเรองนหมายถง ชาวลานนา คำา ยวนพาย “ ” “ ” “ ”หมายถง ชาวลานนาแพ เนอเรองของลลตยวนพายกลาวถงชาวลาน“ ”นาในสมยพระเจาตโลกราช ซงพายแพแกกรงศรอยธยาในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

ทำานองแตง แตงเปนลลตดน ประกอบดวยรายดนกบโคลงดนบาทกญชร

ความมงหมาย เพอยอพระเกยรตของสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ และสดดชยชนะทมตอเชยงใหมในรชกาลนน

เรองยอ ตอนตนกลาวนมสการพระพทธเจาและนำาหวขอธรรมมาแจกทำานองยกยองสมเดจพระบรมไตรโลกนาถวา ทรงคณธรรมขอนน ๆ แลวกลาวถงพระราชประวต ตงแตประสตจนไดเสวยราชสมบต ตอมาเจาเมองเชยงชน (เชลยง) เอาใจออกหางนำาทพเชยงใหมมาตเมองชยนาท แตถกสมเดจพระบรมไตรโลกนาถตแตกกลบไปและยดเมองสโขทยคนมาได แลวประทบอยเมองพษณโลก ทรงสงพระราชโอรสไปสบพทธศาสนาทลงกาและนมนตพระเถระลงกาเขามา พระองคเสดจออกผนวชชวระยะหนง ตอจากนนกลาวถงการสงครามกบเชยงใหมอยางละเอยดอกครงหนง แลวบรรยายเหตการณทางเชยงใหมวาพระเจาตโลกราชเสยพระจรต ประหารชวตหนานบญเรองราชบตรและหมนดงนครเจาเมองเชยงชน ภรรยาหมนดงนครไมพอใจลอบมสารมาพงพระบรมโพธสมภารของสมเดจพระบรมไตรโลกนาถและขอทพไทยไปชวย พระเจาตโลกราชทรงยกทพมาปองกนเมองเชยงชน เสรจแลวเสดจกลบไปรกษาเมองเชยงใหม สมเดจสมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงกรธาทพหลวงขนไปสรบตทพเชยงใหมพายไป ไดเมองเชยงชน ตอนสดทายกลาวสรรเสรญพระบารมสมเดจสมเดจพระบรมไตรโลกนาถอกครงหนง

ตวอยางขอความบางตอน

ความภกดตอพระมหากษตรย คำากลาวของหมนดงนคร

ขาไทยธเบศผ ใดใด กด

ตายเพอภกดโดย ชอพรอม

คอคนอยเปนใน อธโลกย

บรโลกยนางฟาลอม เลอศอนทร

คณคา ลลตยวนพายมลกษณะเปนวรรณคดสดดหรอเฉลมพระเกยรตกษตรย แตงขนเนองจากความปลาบปลมยนดในพระบารมของพระมหากษตรย มคณคาทางประวตศาสตร ภมศาสตร การรบทพจบศก

คานยมทางสงคม และหลกธรรมทางศาสนาสมยกรงศรอยธยาตอนตนอยางยง เพราะบรรยายเรองราวตางๆไวอยางละเอยด และแตงในระยะเวลาทเกดเหตการณหรอใกลเคยงกบเหตการณและสภาพเปนไปในเวลานน จงเปนหลกฐานยนยนทนาเชอถอ

ลลตยวนพายฉบบทตกทอดมาจนทกวนนยงอยในสภาพสมบรณมไดชำารดหรอถกแตงเตมเหมอนวรรณคดบางเรองถอยคำาทใชเปนคำาโบราณ และคำาสนสกฤตสวนมาก ในเมอถอยคำาเหลานยงไมถกดดแปลงแกไขจากคนชนหลงจงเปนประโยชนแกการศกษาอยางมากถงแมจะใชถอยคำาสำานวนทเขาใจไดยากและเรองสวนใหญเกยวกบการรบทพจบศก แตลลตเรองนกยงมลกษณะวรรณคดเดนเพราะใชถอยคำาไพเราะคมคายโวหารพรรณนาทกอใหเกดจนตภาพใหอารมณชนชมยนดในบญญาธการของพระเจาแผนดน และความรงเรองของบานเมอง อนเปนลกษณะสำาคญของวรรณคดประเภทสดด ความดเดนของลลตยวนพายทำาใหกวภายหลงถอเปนแบบอยาง เชน พระศรมโหสถแตงโคลงเฉลมพระเกยรตสมเดจ

พระนารายณมหาราช สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรสทรงนพนธลลตตะเลงพาย เพอสดดวรกรรมของสมเดจพระนเรศวรมหาราช

ลลตยวนพายมลกณษะบางประการคลายมหากาพย (Epic) ซงเปนคำาประพนธพรรณนาเกยรตคณวรบรษในประวตศาสตรหรอตำานาน

๔ . ลลตพระลอ

ผแตงและสมยทแตง เมอพจารณาจากรายบทนำาเรอง ซงกลาวสดดพระเจาแผนดนแหงกรงศรอยธยาททรงมชยแกชาวลานนา ทวา ฝายขาง“ยวนแพพาย ฝายขางลาวประลย ฝายขางไทยชยเยศ คนยงประเทศพศาล พอสนนษฐานไดวาชวงเวลาทแตงลลตพระลอ จะตองอยภายหลง”การชนะศกเชยงใหมครงใดครงหนง อาจเปนรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ(พ.ศ. ๒๐๑๗) หรอสมเดจพระนารายณมหาราช (พ.ศ.๒๒๐๕)

เมอพจารณาถงลกษณะคำาประพนธ ลลตพระลอแตงดวยลลต ซงเปนลกษณะคำาประพนธทนยมใชในสมยกรงศรอยธยาตอนตน เชน ลลตโองการแชงนำา ลลตยวนพาย สวนในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช นยมแตงโคลงและฉนทเปนสวนมาก เชน โคลงเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนารายณมหาราช สมทรโฆษคำาฉนทและอนรทธคำาฉนท ลลตพระลอยงใชภาษาเกากวาภาษาในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช เชน คำา ชนแล และคำา แวน ซงเปนคำาทมใชในมหาชาตคำาหลวงสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ นอกจากนหนงสอจนดามณ ของพระโหราธบด สมยสมเดจพระนารายณมหาราช ไดยกโคลงในลลตพระลอเปนตวอยางโคลงสสภาพ ทวา

เสยงฦๅเสยงเลาอาง อนใด พเอย

เสยงยอมยอยศใคร ทวหลา

สองเขอพหลบใหล ลมตน ฤาพ

สองพคดเองอา อยาไดถามเผอ

จากเหตผลดงกลาวพอสรปไดวา ลลตพระลอจะตองแตงกอนสมยพระนารายณมหาราช

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดำารงราชานภาพ ทรงพจารณาโคลงบอกผแตงสองบททายเรอง ทขนตนวา จบเสรจมหาราช“เจานพนธ และ จบเสรจเยาวราชเจาบรรจง ทรงสนนษฐานวา ลลต” “ ”พระลอ แตงในสมยพระนารายณมหาราช ในโคลงบทดงกลาว หมายถง สมเดจพระนารายณมหาราชทรงพระราชนพนธ และเจาฟาอภยทศพระราชอนชาเขยน

ทำานองแตง เปนลลตสภาพ ประกอบดวยรายสภาพและโคลงสภาพเปนสวนใหญ

ความมงหมาย แตงถวายพระเจาแผนดน เพอใหเปนทสำาราญพระราชหฤทย

เรองยอ เมองสรวงและเมองสรองเปนศตรกน พระลอกษตรยเมองสรวงทรงพระสรโฉมยงนก จนเปนทตองพระทยของพระเพอนพระแพงราชธดาของทาวพชยพษณกรกษตรยแหงเมองสรอง นางรน นางโรยพระพเลยงไดขอใหปเจาสมงพรายชวยทำาเสนหใหพระลอเสดจมาเมองสรอง เมอพระลอตองเสนหไดตรสลาพระนางบญเหลอพระราชมารดา และนางลกษณวดพระมเหส เสดจไปเมองสรองพรอมกบนายแกวนายขวญพระพเลยง

พระลอทรงเสยงนำาทแมนำากาหลง ถงแมจะปรากฏลางรายกทรงฝนพระทยเสดจตอไป ไกผของปเจาสมงพรายลอพระลอกบนายแกวและนายขวญไปจนถงสวนหลวง นางรนและนางโรยออกอบายลอบนำาพระลอกบนายแกวนายขวญไปไวในตำาหนกของพระเพอนพระแพง

ทาวพชยพษณกรทรงทราบเรองกทรงเมตตารบสงจะจดการอภเษกพระลอกบพระเพอนและพระแพงใหแตพระเจายาเลยงของพระเพอนพระแพงพยาบาทพระลอ อางรบสงทาวพชยพษณกรตรสใชใหทหารไปรมจบพระลอ พระเพอนพระแพงและพระพเลยงชวยกนตอสจนสนชวตหมด ทาวพชยพษณกรทรงพระพโรธพระเจายาและทหารรบสงใหประหารชวตทกคน พระนางบญเหลอทรงสงทตมารวมงานพระศพกษตรยทงสาม ในทสดเมองสรวงและเมองสรองกลบเปนไมตรตอกน

ตวอยางขอความบางตอน

คตธรรม

พระลอตรสตอพระนางบญเหลอตอนจะเสดจออกจากเมองใดใดในโลกลวน อนจจง

คงแตบาปบญยง เทยงแท

คอเงาตดตวตรง ตรงแนน อยนา

ตามแตบญบาปแล กอเกอรกษา

คณคา วรรณคดสโมสรในสมยรชกาลท ๖ ไดตดสนใหลลตพระลอเปนยอดแหงวรรณคดประเภทลลต วรรณคดเรองนมลกษณะเดนหลายประการ โครงเรองประกอบดวยเหตการณทตนเตนสะเทอนใจโดยตลอด มตอนรกตอนสยดสยอง การใชถอยคำาและโวหารนบวาคมคายยงนก จงเปนทนยมตลอดมา

ลลตพระลอใหขอคดในแงมมตางๆมาก เชน ดานความรก ความซอสตย กตญญ ความกลาหาญ ความพยาบาท และการใหอภย เกยวกบความรกไดแสดงเปรยบเทยบความสำาคญลดหลนระหวางความรกประเภทตาง ๆ ไวอยางแยบคาย คอ ระหวางช สามกบภรรยา แมกบลก และขากบเจา

ลลตพระลอ ไดเคาเรองจากนทานพนเมองภาคเหนอ สนนษฐานวานาจะมเคาเรองจรง ปรากฏตามโครงเรองทาวฮงทาวเจองและพงศาวดารโยนกวาขนลอแหงเวยงกาหลง เปนคนรวมสมยกบทาวฮงทาวเจอง กษตรยสำาคญของไทยลานชางราว พ.ศ.๑๖๐๐- ๑๗๐๐ เชอกนวาเมองสรองและเมองสรวงอยในจงหวดลำาปางและจงหวดแพร เรองนแสดงถงสภาพความเปนไปของสงคมในเวลานนอยางเดนชดหลายประการ ในดานการปกครองแสดงใหเหนการปกครองระบอบนครรฐ คอ เมองเลก ๆ ตงเปนอสระแกกน นอกจากนเรองพระลอยงเปนตวอยางชดเจนเกยวกบการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย ซงอำานาจสงสดในการปกครองประเทศตกอยแกประมขของรฐแตผเดยวเกยวกบลทธความเชอของสงคมกปรากฏเดนชดในดานภตผปศาจ เสนหยาแฝด โชคลาง ความฝน และความซอสตย ความจงรกภกดตอพระเจาแผนดนของพระพเลยงทง ๔ ดงทปรากฏในสภาษตพระรวง ทวา อาสาเจาจนตวตาย สภาพ“ ”สงคมทวไปทเหนไดจากวรรณคดเรองนไดแก การใชชางทำาสงครามและเปนพาหนะ ความนยมดนตรและขบรอง และการบรรจพระศพกษตรยลงโลงทองแทนพระโกศอยางในสมยหลง

ลลตพระลอเปนทนยมยกยองมาแลวชานาน เชน พระโหราธบดสมยสมเดจพระนารายณมหาราช ไดยกโคลงทแตงถกแผนบงคบและมความไพเราะจบใจอนเปนคำาของพระเพอนพระแพงตรสแกพระพเลยงไปไวเปนแบบอยางโคลงสสภาพในหนงสอจนดามณ โคลงดงกลาว คอ

เสยงฦๅเสยงเลาอาง อนใด พเอย

เสยงยอมยอยศใคร ทวหลา

สองเขอพหลบใหล ลมตน ฤาพ

สองพคดเองอา อยาไดถามเผอ

ลลตพระลอเปนวรรณคดแบบฉบบ คอ เปนแบบครทวรรณคดสมยหลงนยมเลยนอยาง ในการพรรณนาและบรรยายความ เชน ลลตเพชรมงกฎ และลลตตะเลงพาย นอกจากนกวในสมยหลงยงไดนำาเรองพระลอมาแตงเปนบทละคร เชน บทละครนอกเรอง พระลอนรลกษณ ของสมเดจพระบวรราชเจามหาศกดพลเสพยและบทละครรองเรองพระลอ ของพระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปประพนธพงศ ทางภาคเหนอมโคลงพระลอสอนโลก และซอเรองพระลอ

๕ . โคลงกำาสรวล

ผแตง เคยเชอกนมาแตเดมวาศรปราชญแตงโคลงกำาสรวล คราวถกเนรเทศไปอยนครศรธรรมราช ในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช และหญงทศรปราชญครำาครวญอาลย คอ พระสนมศรจฬาลกษณ แตกมผออกความเหนดานความเชอดงกลาววา เรองโคลงกำาสรวล ไมไดเกยวของกบเมองนครศรธรรมราช กลาวถงเสนทางการเดนทางจากกรงศรอยธยาไปสดแคจงหวดประจวบครขนธ ทงไมไดกลาวถงความทกขรอน และมลเหตทตองเนรเทศ เมอพจารณาถงลกษณะคำาประพนธและถอยคำาสำานวนภาษาทใช โคลงกำาสรวลนาจะแตงในสมยกรงศรอยธยาตอนตน

ทำานองแตง แตงดวยโคลงดนบาทกญชร

ความมงหมาย เพอแสดงความอาลยคนรก ซงผแตงตองจากไป

เรองยอ เรมดวยรายสดดกรงศรอยธยาวารงเรองงดงาม เปนศนยกลางแหงพทธศาสนา ราษฎรสมบรณ พนสข ตอจากนนกลาวถงการทตองจากนาง แสดงความหวงใย ไมแนใจวาควรจะฝากนางไวกบผใด เดนทางผานตำาบลหนง ๆ กร ำาพนเปรยบเทยบชอตำาบลเขากบความอาลยทมตอนาง ตำาบลทผาน เชน บางกะจะ เกาะเรยน ดานขนอน บางทรนาว บางขดาน ยานขวาง ราชคราม ทงพญาเมอง ละเท เชงราก

บางพด สำาโรง รตนภม บางบำาหร บางเขน บางกรด บางพล บางระมาด บางฉนง บางจาก บางผง ปากพระวาล กนชาววา บางนายย สวาถโกน และ บางสบ นอกจากนไดนำาบคคลในวรรณคด มาเปรยบเทยบกบเหตการณในชวตของตน เกดความทกขระทมทยงไมไดพบนางอกอยางบคคลในวรรณคดเหลานน โดยกลาวถง พระรามกบนางสดา พระสตรธน (สธน) กบ นางจรประภา และพระสมทรโฆษกบนางพนทมดวาตางไดอยรวมกนอก ภายหลงทตองจากกนชวเวลาหนง การพรรณนาสถานทสนสดลงโดยทไมถงนครศรธรรมราช

ตวอยางขอความบางตอน

ฝากนาง

โฉมแมจกกฝากฟา เกรงอนทร หยอกนา

อนทรทานเทดโฉมเอา สฟา

โฉมแมจกกฝากดน ดนทาน แลวแฮ

ดนฤาขดดเจาหลา สสำสองสำ

คณคา โคลงกำาสรวลเปนงานนพนธเรองเอกของศรปราชญ มคณคาทางวรรณคดอยางยอดเยยม ถอยคำาสำานวนโวหารทใชคมคายจบใจ แสดงความเปนตนคดหลายตอน ทำาใหกวรนหลงมพระยาตรงคภมบาล

และนายนรนทรธเบศร เปนตน พากนเลยนอยาง เชน ตอนชมเมอง และ ตอนฝากนาง โคลงกำาสรวลแสดงใหเหนความวจตรตระการของปราสาทราชวง วดวาอาราม และความรงเรองทางพทธศาสนาของกรงศรอยธยา ความเปนอยของประชาชนในดานการแตงกาย อาหารการกน การเลนรนเรง และสภาพภมศาสตร ตามเสนทางการเดนทางของกว

๖. โคลงทวาทศมาส

ผแตง พระเยาวราช ขนพรหมมนตร ขนศรกวราช ขนสารประเสรฐ

ทำานองแตง แตงเปนโคลงดนววธมาล

ความมงหมาย มผสนนษฐานวาคงแตงขนเพอเฉลมพระเกยรตพระเจาแผนดน มไดจากนางจรงโดยสมมตเหตการณขน

เรองยอ โคลงเรองนไดชอวาทวาทศมาส เพราะพรรณนาถงความอาลยรก และพธกรรมตาง ๆ ในรอบสบสองเดอน ทวาทศมาส แปลวา สบสองเดอน ตอนตนสรรเสรญเทพเจา และพระเจาแผนดน ชมความงามของนางทตองจากมา กลาวถงบคคลในวรรณคด เชน พระราม พระอนรทธ พระสมทรโฆษ พระสธน พระปราจตต พระสธน แลวแสดงความนอยใจทตนไมอาจไดอยรวมกบนางอกอยางบคคลเหลานน ตอนตอไปนำาเหตการณตางๆ และลมฟา อากาศในรอบปหนงๆ ตงแตเดอน ๕ มาพรรณนา เดอนใดมพธอะไรกนำามากลาวไวละเอยด เชน เดอนสบเอดมพธอาศวยช เดอนสบสองมพธจองเปรยงลอยพระประทป เดอนยประกอบพธตรยมปวาย และเดอนส กระทำาพธตรษ เปนตน ตอจากนนถามขาวคราวของนางจาก ป เดอน วน และยาม ขอพรเทพเจาใหไดพบนาง ตอนสดทายกลาวสรรเสรญพระบารมพระเจาแผนดน

ตวอยางขอความบางตอน

คตธรรม คลายโคลงกำาสรวล

เพรงเราเคยพรากเนอ นกไกล คฤา

รบราชเอาของขงง คงงไว

มาทนนปลดสายใจ จยรจาก รยมนา

มานรารสให หางไกล

คณคา โคลงทวาทศมาสมแนวการบรรยายบทครวญสวาทพสดารกวาวรรณคดเรองอน โครงเรองเปนทำานองนราศแตไมปรากฏวาจากนางไปทใด แทนทจะนำาตำาบลตาง ๆ มาพาดพงกบความอาลยรกกลบใชฤดกาลกบเหตการณตางๆ ในรอบปแทน ถอยคำาสำานวนโวหารไพเราะยงนก เปนพนฐานใหกวภายหลง เชน นายนรนทรธเบศร พระยาตรงคภมบาล และนายมไดใชเปนแนวความคดในงานนพนธ

วรรณคดเรองน นอกจากจะประกอบดวยรสกวนพนธดงกลาวมาแลว ยงใหความรเกยวกบขนบประเพณ และสภาพความเปนอยในสมยกรงศรอยธยาอยางละเอยดแจมแจง โดยบรรยายสภาพดนฟาอากาศและกจพธตางๆ ในแตละเดอน

๗ . โคลงหรภญชย

ผแตง ทพ หรอ ศรทพ

ทำานองแตง เดมแตงไวเปนโคลงไทยเหนอ ตอมามผถอดเปนโคลงสสภาพ

ความมงหมาย เพอบรรยายความรสกทตองจากหญงทรก ไปนมสการพระธาตหรภญชย สวนผถอดโคลงนเปนภาษาไทยกลางแตไมปรากฏชอ คงมความประสงคเพอเฉลมพระเกยรตกษตรยผยงใหญองคใดองคหนง

เรองยอ เรมบทบชาพระรตนตรย บอกวน เวลา ทแตง แลวกลาวถงการทตองจากนางทเชยงใหมไปบชาพระธาตหรภญชยทเมองหรภญชย (ลำาพน) กอนออกเดนทางไดนมสการลาพระพทธสหงค ขอพรพระมงราช หรอ พระมงรายซงสถต ณ ศาลเทพารกษ นมสการลาพระแกวมรกต เมอเดนทางพบสงใดหรอตำาบลใด กพรรณนาครำาครวญ รำาพนรกไปตลอด จนถงเมองหรภญชยไดนมสการพระธาตสมความตงใจ บรรยายพระธาต งานสมโภชพระธาต ตอนสดทายลาพระธาตกลบเชยงใหม

ตวอยางขอความบางตอน

ลาพระพทธสหงค

นบวรเชฐสรอย สหง

ลาเทพเบญจาจรง จงผาย

เชญวานเทพดลถลง ถลากระหมอม เรยมเอย

เทาดำาเนนเยอนยาย พรำาพรอมเดนเดยว

คณคา การใชถอยคำาไพเราะ มภาษาไทยเหนอปะปนอยมาก นอกจากน วรรณคดเรองนยงเปนหลกฐานยนยนถงทตงปชนยสถาน และโบราณวตถทเชยงใหม และลำาพน เชน พระพทธสหงค พระแกวมรกต

แผนการจดการเรยนรท ๗หนวยการเรยนรท ๓ ยคใหมอยธยา ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนในแงมมตางๆ

เวลาเรยน ๔ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การพดวเคราะหวรรณคดในแงมมตางๆทำาใหเกดความร ความเขาใจในวรรณคดไดแจมแจงยงขนและ

เปนแนวทางในการนำาไปใชในชวตไดเปนอยางด

๒. ผลการเรยนร

- พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนในแงมมตางๆได

๓. สาระการเรยนร

วรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการสอสาร

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ มมารยาทในการพด การฟงและการด

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

- พดวเคราะหวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนในแงมมตางๆ

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงเพลงพระลอตามไก

๗.๒ นกเรยนฝกวเคราะหเนอหาจากเพลงในแงมมตางๆ

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนแบงกลม วางแผนในการพดวเคราะห ทบทวนเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

จากเอกสารประกอบการเรยน

๗.๔ นกเรยนแตละกลมออกมาพดวเคราะห โดยมคร เพอนๆแตละกลม และกลมตวเองเปนผประเมน

ขนสรป

๗.๕ ครและนกเรยนรวมกน แกไข ตชม

๘. การวดและการประเมนผล

- การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

๙.๑ เพลงพระลอตามไก

๙.๒ เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๓ พดวเคราะหวรรณคด

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1(k)

เนอหา

(พดวเคราะห)

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงทกแงทกมมสรางสรรค ม

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงเปนสวนใหญ

พดวเคราะหถกตองตรงประเดนตามขอเทจจรงพอสมควร

พดวเคราะหไมถกตองไมตรงประเดนตามขอเทจจรง

คณคา

(P)

กระบวนการพด

ลำาดบความคดไดตรงประเดนมความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง และมบคลกภาพทดมาก

ลำาดบความคดไดตรงประเดนเปนสวนใหญ มความสมพนธเชอมโยงกนอยางตอเนอง และมบคลกภาพทด

ลำาดบความคดไดคอนขางตรงประเดน แตขาดความสมพนธเชอมโยง และมขอบกพรองเรองบคลกภาพเลกนอย

ลำาดบความคดไมตรงประเดนขาดความสมพนธเชอมโยงและบกพรองเรองบคลกภาพมาก

(A)

มมารยาทในการพด การฟงและการด

ตงใจพด เตรยมการพดดมาก มความพรอมในการพด เมอผอนพด กตงใจฟงและดดมาก ไมรบกวนผอน

ตงใจพด เตรยมการพดด แตยงไมมความพรอมในการพดเทาทควร เมอผอนพด กตงใจฟงและดด ไมรบกวนผอน

เตรยมการพดมาไมดเทาทควร เมอผอนพด กตงใจฟงและดพอใช แตไมตอเนอง

ไมเตรยมการพด ไมสนใจกจกรรมการพดเมอผอนพด กไมตงใจฟงและด ครตองตกเตอนและควบคมพฤตกรรม

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0

(C) มความ

สามารถใน การสอสาร

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดดมาก

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพไดเปนสวนใหญ

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพพอใช

สอสารเปนลำาดบขนตอน ไมวกวน ตรงประเดน มความเปนเอกภาพ สมพนธภาพ และสารตถภาพยงใชไมได

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

แผนการจดการเรยนรท ๘หนวยการเรยนรท ๓ ยคใหมอยธยา ชนมธยมศกษาปท ๔เรอง นำาวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนไปใชในชวตประจำาวน

เวลาเรยน ๓ ชวโมง

๑. สาระสำาคญ / ความคดรวบยอด

- การนำาวรรณคดไปใชในชวตประจำาวนทำาใหคณภาพชวตดขน ชวยจรรโลงใจ ชวยธำารงสงคม

๒. ผลการเรยนร

- นำาวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนไปใชในชวตประจำาวนได

๓. สาระการเรยนร

วรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตน

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

มความสามารถในการใชทกษะชวต

๕. คณลกษณะอนพงประสงค

๕.๑ เหนคณคาของวรรณคด

๕.๒ รกความเปนไทย

๖. ชนงาน / ภาระงาน (หลกฐานรองรอยแสดงความร)

- นำาวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนไปใชในชวตประจำาวน

๗. กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

๗.๑ นกเรยนฟงเพลงลาวเจรญศร

๗.๒ นกเรยนฝกวเคราะหเนอหาจากเพลงในแงการนำาไปใชในชวต

ขนสอน

๗.๓ นกเรยนแตละคนทบทวนเรองวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนจากเอกสารประกอบการเรยน

และวางแผนวเคราะหเนอหาในแงการนำาไปใชในชวต

๗.๔ นกเรยนนำาวรรณคดสมยกรงศรอยธยาตอนตนไปใชในชวตประจำาวน

๗.๕ ผปกครองและครประเมนการนำาไปใชในชวตประจำาวนของนกเรยน

ขนสรป

๗.๖ ครแกไข ตชม

๗.๗ นกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน

๘. การวดและการประเมนผล

๘.๑ การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๘.๒ การประเมนหลงเรยน

๙. สอ / แหลงการเรยนร

๙.๑ เพลงลาวเจรญศร

๙.๒ เอกสารประกอบการเรยนวชาประวตวรรณคด ๑

๑๐. บนทกผลหลงสอน

ผลการสอน........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.....................................................ผสอน( อ.ภาคภม คลายทอง )

อาจารยผสอน

เกณฑการประเมน หนวยท ๓ นำาวรรณคดไปใชในชวต

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

(K)

นำาคณคาจากวรรณคดไปใช

ในชวต

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดชดเจน มเหตผล ยกตวอยางไดถกตองสอดคลองกบชวต และมความเปนไปไดในการนำาไปใช

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดชดเจน แตยงไมมเหตผล และตวอยางทนำาเสนอไมสอดคลองกบชวต

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดแตยงไมชดเจนเทาทควร ไมมการแสดงเหตผล และการยกตวอยาง

ไมสามารถสรปไดวานำาคณคาของวรรณคดไปใชไดอยางไร

(P)

กระบวนการปฏบต

มการวางแผนอยางเปนระบบ มการดำาเนนงานตามแผน

มการประเมนและปรบปรงการดำาเนน งาน

มการวางแผนอยางเปนระบบเปนสวนใหญ มการดำาเนนงานตามแผน มการประเมนและปรบปรง การดำาเนนงาน

วางแผนไมคอยเปนระบบ มการดำาเนนงานตามแผนบาง มการประเมนและปรบปรงการดำาเนน

ไมมการวางแผนดำาเนนงานสะเปะสะปะ

ไมมการประเมนและปรบปรงการดำาเนน งาน

เปนสวนใหญ งานเลกนอย

(A)

เหนคณคาของวรรณคด

แสดงออกดวยความชนชมยนด

แสดงออกตามบทบาทหนาท มอารมณรวมมาก

แสดงออกตามบทบาทหนาท มอารมณรวมนอย

แสดงออกดวยความเบอหนาย

(A)

รกความเปนไทย

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ดมาก

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ด

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ พอใช

แตงกายและมมารยาทงดงามแบบไทย มสมมาคารวะ กตญญกตเวทตอผมพระคณ ยงตองปรบปรงบาง

เกณฑการตดสน / ระดบคณภาพคะแนน 14-16 หมายถง ดมากคะแนน 11-13 หมายถง ดคะแนน 8- 10 หมายถง พอใชคะแนน 4- 7 หมายถง ปรบปรงเกณฑการผาน ผานระดบ พอใช

เกณฑการประเมนสมรรถนะสำาคญของผเรยน

ประเดน การประเมน

ระดบคะแนน

3 2 1 0(C)

มความ

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงได

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงไดด

นำาคณคาของวรรณคดไปใชในชวตจรงได

ไมสามารถสรปไดวานำาคณคาของวรรณคด

สามารถใน การใชทกษะ

ชวต

ชดเจน และมความเปนไปไดในการนำาไปใช

และมความเปนไปไดในการนำาไปใช

บางพอประมาณ

ไปใช

เกณฑการประเมน / ระดบคณภาพคะแนน 3 หมายถง ดเยยมคะแนน 2 หมายถง ดคะแนน 1 หมายถง ผานคะแนน 0 หมายถง ไมผาน

แบบทดสอบ ( ๘ คะแนน )

(วรรณคดสมยอยธยาตอนตน)

[ สมเดจพระรามาธบดท ๑ ถงสมเดจพระรามาธบดท ๒ ( พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๒๐๗๒ ) ]

๑. วรรณคดเรองใดมอทธพลโดยตรงตอการปกครองของไทยในสมยโบราณ

ก. ลลตยวนพายข. ไตรภมพระรวงค. สภาษตพระรวง

ง. ลลตโองการแชงนำาจ. ตำารบทาวศรจฬาลกษณ

๒. ชาดก เปนวรรณกรรมทมจดมงหมายเพอสอนอะไร

ก. พทธประวตข. กฎแหงกรรมค. กฎแหงสงสารวฏง. ธรรมของพระโพธสตวจ. เรองนรก สวรรคและบาปบญคณโทษ

๓. มหาชาตคำาหลวง มประโยชนตอชวตประชาชนอยางไร

ก. เปนแบบอยางในการแตงกลอนข. รกษาเรองราวทางพระพทธศาสนาไวใหประชาชนศกษาค. จงใจประชาชนใหมความเชอ เกยวกบพระศรอารยง. เปนเวทประกวดผลงานของกวแตละทานในสมยนนจ. ใชสวดในวนนกขตฤกษและใชสอนเรองทานบารมในการอบรม

ขดเกลาจตใจ๔. ชาดกเรองพระเวสสนดรไดชอวามหาชาตเพราะเหตใด

ก. เปนเรองทมความยาวมากข. เปนเรองทผอาน ผฟงจะไดบญมากค. เปนเรองของพระโพธสตวชาตสดทายง. เปนเรองของพระโพธสตวทบำาเพญบารมสงสดจ. เปนเรองทผฟงจะไดไปเกดในสมยพระศรอารย

๕. คำาประพนธประเภทฉนท ปรากฏในหนงสอใดเปนครงแรก

ก. ลลตพระลอข. ลลตยวนพายค. โคลงทวาทศมาสง. มหาชาตคำาหลวง

จ. ลลตโองการแชงนำา๖. ยวนพายเปนเรองเกยวกบอะไร

ก. ตำานานยวนแหงแควนยนานข. ยอพระเกยรตพระยายทธษฐระเจาเมองเชลยงค. คำาสอนทางพทธศาสนาเรอง การระแวงพวกพองง. ประวตศาสตรตอนพระรามาธบดท ๒ ทำาสงครามชนะพระเจา

เชยงใหมจ. ประวตศาสตรตอนสงครามระหวางสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

กบพระเจาตโลกราชกษตรยเชยงใหม๗. หนงสอทเรยกวา มหากาพย มลกษณะสำาคญอยางไร

ก. แสดงถงวรกรรมของกษตรยข. แสดงถงคณธรรมของกษตรยค. แสดงถงเกยรตประวตของกษตรยอยางละเอยดง. แสดงพระราชอาณาจกรอนกวางใหญของกษตรยจ. แสดงถงพระปรชาสามารถในการปกครองของกษตรย

๘. เหตใดกวสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถจงแตงลลตยวนพายขน

ก. เพอใหคนไทยมมหากาพยเชนเดยวกบชาตอนข. เพอปลกใจคนไทยใหกลาหาญยอมเสยสละเพอบานเมองค. เพอแสดงความสามารถในการแตงคำาประพนธหลายๆแบบใน

ประเภทลลตง. เพอแสดงความยนดทไทยอยธยามชยชนะตอไทยเชยงใหม ซงใน

ขณะนนเปนศตรทเขมแขงมากจ. เพอบนทกเหตการณสงครามระหวางไทยกบเชยงใหม ซงเปน

เหตการณสำาคญทางประวตศาสตร

๙. สารสยามภาคพรอง กลกานท นฤา

คอคมาลาสวรรค ชอชอย

เบญญาพศาลแสดง เดอมเกยรต พระฤา

คอคไหมแสงรอย กงกลาง

ขอความนเปนตอนหนงในวรรณคด ซงทงเลมใชทำานองแตงเปนคำาประพนธชนดใด

ก. โคลงดนข. ลลตดนค. รายสภาพกบโคลงดนง. รายโบราณกบโคลงดนจ. โคลงสสภาพกบโคลงดนบาทกญชร

๑๐. เหตใดคนไทยในหลายๆสมยจงรกและยกยองลลตพระลอ จนรกษาไวเปนมรดกแกคนไทยในสมย ปจจบน

ก. เพราะเปนเรองเกยวกบความรกหลายประเภทข. เพราะเปนเรองความจงรกภกดท ขาราชการมตอพระเจาแผนดนค. เพราะเชอวาเปนเรองจรงทสะเทอนใจมาก สมควรถายทอดให

อนชนรนหลงยดถอเปนบทเรยนง. เพราะเหนใจพระลอ ซงเปนกษตรยหนมเยาววย ผมอารมณรก

รนแรง จนชวตพนาศเพราะ ความรกจ. เพราะกวใชลลาของรายและโคลงมาแตงไดสอดคลองกบความ

รสกในทองเรอง และเปนแบบอยางทดสำาหรบกวรนหลง๑๑. หนงสอเรองใดเปนยอดของลลตตามมตของวรรณคดสโมสร

ก. พระลอข. ยวนพาย

ค. ตะเลงพายง. นทราชาครตจ. โองการแชงนำา

๑๒. เพราะเหตผลขอใดเปนสำาคญ จงสนนษฐานวาโคลงกำาสรวลแตงในสมยกรงศรอยธยาตอนตน

ก. เพราะกลาวถงพระสนมศรจฬาลกษณข. เพราะไมกลาวถงเมองนครศรธรรมราชค. เพราะใชคำาประพนธและภาษาเกาถงสมยกรงศรอยธยาตอนตนง. เพราะไมกลาวถงความทกขรอนและสาเหตทตองเนรเทศของผ

แตงจ. เหตผลทกขอรวมกน

๑๓. โคลงหรภญชย ใชคำาภาษาใดมากเปนพเศษ

ก. บาลข. เขมรค. ไทยเหนอง. สนสกฤตจ. ไทยใหญ

๑๔. วรรณคดเรองลลตยวนพายแตงขนเพอจดประสงคใด

ก. ใชสงสอนประชาชนข. ใชในการแสดงละครค. เทดพระเกยรตพระมหากษตรยง. บนทกเรองราวทางประวตศาสตรจ. ใชอานประกอบพธกรรมในราชสำานก

๑๕. เนอเรองของมหาชาตคำาหลวง เปนเรองเกยวกบขอใด

ก. การเสวยพระชาตของพระโพธสตวทงสบชาตข. การยกยองเทดทนวรกรรมของพระมหากษตรยค. ชใหเหนผลของการทำาความดและการทำาความชวง. การบำาเพญทานบารมของพระโพธสตวพระชาตสดทายจ. การสาปแชงผทคดทรยศและอวยพรผทจงรกภกดเตอพระมหา

กษตรย

๑๖. เพราะเหตใดลลตยวนพายจงมลกษณะเปนมหากาพย

ก. เปนวรรณคดแนวโรแมนตกข. มแนวคดในการปกครองบานเมองค. เปนคำาสอนทางพระพทธศาสนาลวนๆง. แสดงปรชญาและสดดวรกรรมของบรรพชนจ. เรยบเรยงเรองราวในประวตศาสตรไดอยางละเอยดถถวน

๑๗. "เสยงลอเสยงเลาอาง อนใด พเอย

เสยงยอมยอยศใคร ทวหลา

สองเขอพหลบใหล ลมตน ฤาพ

สองพคดเองอา อยาไดถามเผอ"

โคลงบทนเปนทรจกกนเพราะมลกษณะเดนตามขอใด

ก. ใหคตสอนใจผอานข. พรรณนาความไดไพเราะจบใจค. ขอความอางองถงวรรณคดเรองอนง. เปนคำาศพทโบราณทมประโยชนในการศกษาคนควา

จ. แตงถกหลกฉนทลกษณและใชเปนแบบอยางคำาประพนธในจนดามณ

๑๘. โคลงทวาทศมาสเปนวรรณคดนราศทมความแปลกใหมในเรองใด

ก. เปนวรรณคดนราศเรองแรกทแตงดวยโคลงข. เปนนราศทครำาครวญความรกโดยใชฤดกาลมาพรรณนาค. รำาพนความรกโดยใชเหตการณทสะเทอนใจมาพรรณนาง. พรรณนาความรกโดยเปรยบเทยบกบความงามของปราสาท

ราชวงจ. ครำาครวญถงนางอนเปนทรกโดยกลาวถงตวละครในวรรณคด

เรองอน

๑๙. คำาประพนธทไดรบความนยมมากทสดในสมยอยธยาตอนตน คอขอใด

ก. ลลตข. กลอนค. ฉนทง. กาพยจ. โคลง

๒๐. เพราะเหตใดลลตพระลอจงไดรบความนยมจากผอานจนมาถงทกวนน

ก. ความงามของพระลอข. ใชภาษาไดอยางไพเราะค. การจบแบบโศกนาฏกรรมง. สรางความสะเทอนอารมณไดทงเรอง

จ. เปนนทานพนบานทมเคาโครงจากเรองจรง๒๑. สมยโบราณวรรณคดลลตโองการแชงนำามอทธพลดานใด

ก. ศาสนาข. พธกรรมค. การปกครองง. ประวตศาสตรจ. ขนบธรรมเนยมประเพณ

๒๒. มหาชาตคำาหลวงมอทธพลตอพทธศาสนกชนในเรองใดมากทสด

ก. การทำาบญทำาทานข. เรองนรกและสวรรคค. การทำาความดละเวนความชวง. มความเชอเกยวกบพระศรอารยจ. ความเชอในบญกศลทเกดจากการฟงเทศน

๒๓ วรรณคดเรองใดไดรบอทธพลมาจากนทานพนบานภาคเหนอ

ก. ลลตพระลอข. โคลงกำาสรวลค. ลลตยวนพายง. โคลงหรภญชยจ. โคลงทวาทศมาส

๒๔. ลลตโองการแชงนำาไดรบอทธพลมาจากวฒนธรรมของชาตใด

ก. มอญและขอมข. พราหมณและฮนด

ค. ขอมและพราหมณง. พราหมณและพทธจ. มอญและพราหมณ

๒๕. มหาชาตคำาหลวงถอวาเปนวรรณคดทมลกษณะการจบเรองแบบใด

ก. ใหคดตอข. หกมมจบค. มความสขง. โศกนาฏกรรมจ. ยอกยอนซอนเงอน

๒๖. บทใดของโคลงกำาสรวลทถกกลาวถงมากทสด

ก. ชมเมองข. ฝากนางค. สงทายง. จากนางจ. ไหวคร

ใชขอความตอไปน ตอบคำาถามขอ ๒๗ - ๒๘

"รอยทาวรวมรบเขา มาทล ทานนา

ถวายประทมทองเปน ป นเกลา

สำภารพอพยงสรย โสภต

มอญแลยวนพายเขา ขายบร"

๒๗. คำาทขดเสนใตหมายถงใคร

ก. พญาลไทข. พระเจาทรงธรรมค. พอขนรามคำาแหงมหาราชง. พระรามาธบดท ๓จ. พระบรมไตรโลกนาถ

๒๘. นำาเสยงของโคลงบทนมลกษณะอยางไร

ก. ไหวครข. ชนชมค. เคารพบชาง. ยอเกยรตจ. นบนอมถอมตน

๒๙. โวหารจากลลตพระลอในขอใดใหมโนภาพชดเจนทสด

ก. เมยแลพนฤาดล แมได

ข. รอยชฤาเทาเนอ เมยตน

ค. ใดใดในโลกลวน อนจจง

ง. พพบนองแตเพยง ยามเดยว

จ. เสยงโหยเสยงไหม เรอนหลวง

๓๐. ลกษณะเดนทโคลงหรภญชยแตกตางจากวรรณคดอยธยาตอนตนเรองอนคออะไร

ก. เปนโคลงภาษาเหนอ

ข. เปนโคลงคลายนราศค. เปนโคลงสสภาพลวนง. เปนโคลงทไมทราบผแตงจ. กลาวถงการเดนทางจรงๆ

๓๑. โคลงหรภญชยไดกลาวถงพระพทธรปสำาคญองคหนงซงปจจบนประดษฐานอยทวดพระศรรตน ศาสดาราม กรงเทพฯ พระพทธรปองคนนคอ

ก. พระพทธโสธรข. พระแกวมรกตค. พระพทธสหงคง. พระพทธชนราชจ. พระศรสรรเพชร

๓๒. โคลงกำาสรวลสนนษฐานวาศรปราชญไมไดแตงเพราะ

ก. สำานวนเกากวาสมยศรปราชญข. ไมไดระบวาศรปราชญเปนผแตงในบทนำาค. ไมไดกลาวถงความทกขรอนทตองจากนางง. อารมณทแตงไมเหมอนผลงานของศรปราชญจ. ไมปรากฏวามการเดนทางไปถงนครศรธรรมราชในบทกว

๓๓. ถาตองการความนาเกรงขามแกพธกรรมควรอานบทวรรณกรรมเรองใด

ก. ลลตพระลอข. ลลตยวนพายค. โคลงทวาทศมาสง. โคลงกำาสรวลจ. ลลตโองการแชงนำา

๓๔. โคลงทวาทศมาสมอทธพลตอคานยมของสงคมไทยในเรองใด

ก. การทำาบญข. การไหวผไหวเจาค. การไหวบรรพบรษง. การทำาพธในวนลอยกระทงจ. การทำาพธกรรมในแตละเดอน

ใชขอความตอไปน ตอบคำาถามขอ ๓๕ - ๓๖

"โฉมแมจกกฝากฟา เกรงอนทร หยอกนา

อนทรทานเทอดโฉมเอา สฟา

โฉมแมจกกฝากดน ดนทาน แลวแฮ

ดนฤาขดดเจาหลา สสำสองสำ"

๓๕. วรรณคดยคหลงนยมเลยนแบบโคลงบทน เรยกวาบทอะไร

ก. บทสงนางข. บทฝากฟาค. บทฝากดนง. บทฝากนางจ. บทจากนาง

๓๖. โคลงบทนใหอารมณใด

ก. สงสยข. เกรงกลวค. หวาดกลวง. ไมไววางใจ

จ. หวาดระแวง

๓๗. โคลงกำาสรวลใหอารมณใดแกผอานมากทสด

ก. โกรธแคนข. ยนดปรดาค. หวงหาอาลยง. รนรมยโสมนสจ. เจบปวดรวดราว

๓๘. โคลงหรภญชยกลาวถงการเดนทางจากทใดไปยงทใด

ก. เชยงใหมไปแพรข. เชยงใหมไปพจตรค. เชยงใหมไปลำาพนง. เชยงใหมไปพษณโลกจ. เชยงใหมไปนครสวรรค

๓๙. การทพระลอไมฟงคำาทดทานจากพระมารดาและไมเชอผลการเสยงนำาทำานาย เดนทางไปพบพระเพอน พระแพง ทำาใหเกดอะไรขน

ก. พระมเหสประชวรข. เกดโศกนาฏกรรมทไมคาดคดค. ปเจาสมงพรายยอมถอนเสนหง. พระมารดาสวรรคตเพราะเสยพระทยจ. ทราบความจรงวาพระเพอนพระแพงไมไดรกพระองคเลย

๔๐. ถาตองการทราบวาเดอนอายในสมยอยธยามประเพณอะไร ตองศกษาจากวรรณคดเรองใด

ก. โคลงกำาสรวลข. โคลงหรภญชยค. โคลงทวาทศมาสง. ลลตวนพายจ. มหาชาตคำาหลวง

๔๑. ขอใดไมใชลกษณะของคำาหลวง

ก. ใชสวดเขาทำานองหลวงข. ใชสวดในงานพระราชพธทวไปค. แตงดวย โคลง ฉนท กาพย กลอนง. ผแตงเปนพระเจาแผนดนหรอเจานายชนสงจ. เปนเรองเกยวกบศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม

๔๒. สภาพบานเมองในปจจบนเหมาะสมกบการใชลลตโองการแชงนำาสวดในพธตางๆหรอไม เพราะ เหตใด

ก. ไมเหมาะสม เพราะบานเมองของเราสงบไมมศตรรกรานข. ไมเหมาะสม เพราะปจจบนอยในยคเทคโนโลย ไมคอยมใครเชอคำา

สาปแชงค. เหมาะสมเพราะคนไทยสวนใหญยงเชอเรองไสยศาสตร และสง

ลกลบอยมากง. ไมเหมาะสมเพราะปจจบนไทยเราเปลยนแปลงการปกครองเปน

ระบอบประชาธปไตยแลว

จ. เหมาะสม เพราะทำาใหคนเกรงกลวตอคำาสาปแชงไมกลาทำาผด ซงในปจจบนมคนทำาผดมาก เพราะไมนำาลลตโองการแชงนำาไปใช

เฉลย แบบทดสอบ

วรรณคดสมยอยธยาตอนตน

[ สมเดจพระรามาธบดท ๑ ถงสมเดจพระรามาธบดท ๒ ( พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๒๐๗๒ ) ]

๑. วรรณคดเรองใดมอทธพลโดยตรงตอการปกครองของไทยในสมยโบราณ

ลลตโองการแชงนำา

๒. ชาดก เปนวรรณกรรมทมจดมงหมายเพอสอนอะไร

ธรรมของพระโพธสตว

๓. มหาชาตคำาหลวง มประโยชนตอชวตประชาชนอยางไร

ใชสวดในวนนกขตฤกษและใชสอนเรองทานบารมในการอบรมขดเกลาจตใจ

๔. ชาดกเรองพระเวสสนดรไดชอวามหาชาตเพราะเหตใด

เปนเรองของพระโพธสตวทบำาเพญบารมสงสด

๕. คำาประพนธประเภทฉนท ปรากฏในหนงสอใดเปนครงแรก

มหาชาตคำาหลวง

๖. ยวนพายเปนเรองเกยวกบอะไร

ประวตศาสตรตอนสงครามระหวางสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ กบพระเจาตโลกราชกษตรยเชยงใหม

๗. หนงสอทเรยกวา มหากาพย มลกษณะสำาคญอยางไร

แสดงถงวรกรรมของกษตรย

๘. เหตใดกวสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถจงแตงลลตยวนพายขน

เพอแสดงความยนดทไทยอยธยามชยชนะตอไทยเชยงใหม ซงในขณะนนเปนศตรทเขมแขงมาก

๙. สารสยามภาคพรอง กลกานท นฤา

คอคมาลาสวรรค ชอชอย

เบญญาพศาลแสดง เดอมเกยรต พระฤา

คอคไหมแสงรอย กงกลาง

ขอความนเปนตอนหนงในวรรณคด ซงทงเลมใชทำานองแตงเปนคำาประพนธชนดใด

ลลตดน

๑๐. เหตใดคนไทยในหลายๆสมยจงรกและยกยองลลตพระลอ จนรกษาไวเปนมรดกแกคนไทยใน สมยปจจบน

เพราะกวใชลลาของรายและโคลงมาแตงไดสอดคลองกบความรสกในทองเรอง และเปนแบบอยางทดสำาหรบกวรนหลง

๑๑. หนงสอเรองใดเปนยอดของลลตตามมตของวรรณคดสโมสร

พระลอ

๑๒. เพราะเหตผลขอใดเปนสำาคญ จงสนนษฐานวาโคลงกำาสรวลแตงในสมยกรงศรอยธยาตอนตน

เพราะใชคำาประพนธและภาษาเกาถงสมยกรงศรอยธยาตอนตน

๑๓. โคลงหรภญชย ใชคำาภาษาใดมากเปนพเศษ

ไทยเหนอ

๑๔. วรรณคดเรองลลตยวนพายแตงขนเพอจดประสงคใด

เทดพระเกยรตพระมหากษตรย

๑๕. เนอเรองของมหาชาตคำาหลวง เปนเรองเกยวกบขอใด

การบำาเพญทานบารมของพระโพธสตวพระชาตสดทาย

๑๖. เพราะเหตใดลลตยวนพายจงมลกษณะเปนมหากาพย

แสดงปรชญาและสดดวรกรรมของบรรพชน

๑๗. "เสยงลอเสยงเลาอาง อนใด พเอย

เสยงยอมยอยศใคร ทวหลา

สองเขอพหลบใหล ลมตน ฤาพ

สองพคดเองอา อยาไดถามเผอ"

โคลงบทนเปนทรจกกนเพราะมลกษณะเดนตามขอใด

แตงถกหลกฉนทลกษณและใชเปนแบบอยางคำาประพนธในจนดามณ

๑๘. โคลงทวาทศมาสเปนวรรณคดนราศทมความแปลกใหมในเรองใด

เปนนราศทครำาครวญความรกโดยใชฤดกาลมาพรรณนา

๑๙. คำาประพนธทไดรบความนยมมากทสดในสมยอยธยาตอนตน คอขอใด

ลลต

๒๐. เพราะเหตใดลลตพระลอจงไดรบความนยมจากผอานจนมาถงทกวนน

สรางความสะเทอนอารมณไดทงเรอง

๒๑. สมยโบราณวรรณคดลลตโองการแชงนำามอทธพลดานใด

การปกครอง

๒๒. มหาชาตคำาหลวงมอทธพลตอพทธศาสนกชนในเรองใดมากทสด

มความเชอเกยวกบพระศรอารย

๒๕. มหาชาตคำาหลวงถอวาเปนวรรณคดทมลกษณะการจบเรองแบบใด

มความสข

๒๖. บทใดของโคลงกำาสรวลทถกกลาวถงมากทสด

ฝากนาง

ใชขอความตอไปน ตอบคำาถามขอ ๒๗ - ๒๘

"รอยทาวรวมรบเขา มาทลทานนา

ถวายประทมทองเปน ป นเกลา

สำภารพอพยงสรย โสภต

มอญแลยวนพายเขา ขายบร"

๒๗. คำาทขดเสนใตหมายถงใคร

พระบรมไตรโลกนาถ

๒๘. นำาเสยงของโคลงบทนมลกษณะอยางไร

ยอเกยรต

๒๙. โวหารจากลลตพระลอในขอใดใหมโนภาพชดเจนทสด

เสยงโหยเสยงไหม เรอนหลวง

๓๐. ลกษณะเดนทโคลงหรภญชยแตกตางจากวรรณคดอยธยาตอนตนเรองอนคออะไร

เปนโคลงภาษาเหนอ

๓๑. โคลงหรภญชยไดกลาวถงพระพทธรปสำาคญองคหนงซงปจจบนประดษฐานอยทวดพระศรรตน

ศาสดาราม กรงเทพฯ พระพทธรปองคนนคอ

พระแกวมรกต

๓๒. โคลงกำาสรวลสนนษฐานวาศรปราชญไมไดแตงเพราะ

สำานวนเกากวาสมยศรปราชญ

๓๓. ถาตองการความนาเกรงขามแกพธกรรมควรอานบทวรรณกรรมเรองใด

ลลตโองการแชงนำา

๓๔. โคลงทวาทศมาสมอทธพลตอคานยมของสงคมไทยในเรองใด

การทำาพธกรรมในแตละเดอน

๒๓ วรรณคดเรองใดไดรบอทธพลมาจากนทานพนบานภาคเหนอ

ลลตพระลอ

๒๔. ลลตโองการแชงนำาไดรบอทธพลมาจากวฒนธรรมของชาตใด

ขอมและพราหมณ

ใชขอความตอไปน ตอบคำาถามขอ ๓๕ - ๓๖

"โฉมแมจกกฝากฟา เกรงอนทร หยอกนา

อนทรทานเทอดโฉมเอา สฟา

โฉมแมจกกฝากดน ดนทาน แลวแฮ

ดนฤาขดดเจาหลา สสำสองสำ"

๓๕. วรรณคดยคหลงนยมเลยนแบบโคลงบทน เรยกวาบทอะไร

บทฝากนาง

๓๖. โคลงบทนใหอารมณใด

ไมไววางใจ

๓๗. โคลงกำาสรวลใหอารมณใดแกผอานมากทสด

หวงหาอาลย

๓๘. โคลงหรภญชยกลาวถงการเดนทางจากทใดไปยงทใด

เชยงใหมไปลำาพน

๓๙. การทพระลอไมฟงคำาทดทานจากพระมารดาและไมเชอผลการเสยงนำาทำานาย เดนทางไปพบ พระเพอนพระแพง ทำาใหเกดอะไรขน

เกดโศกนาฏกรรมทไมคาดคด

๔๐. ถาตองการทราบวาเดอนอายในสมยอยธยามประเพณอะไร ตองศกษาจากวรรณคดเรองใด

โคลงทวาทศมาส

๔๑. ขอใดไมใชลกษณะของคำาหลวง

ใชสวดในงานพระราชพธทวไป

๔๒. สภาพบานเมองในปจจบนเหมาะสมกบการใชลลตโองการแชงนำาสวดในพธตางๆหรอไม เพราะ เหตใด

ไมเหมาะสมเพราะปจจบนไทยเราเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยแลว

ความคดเหน………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ………………………….

( อ.ภาคภม คลายทอง )

หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย

ความคดเหน………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ……………………………..

( นางสาวสดารตน ศรมา )

รองผอำานวยการฝายวชาการ