1

เอกสารเผยแพร

ปท 54 ฉบบท 2

เรอง การทานาสมควนไม

ฝายสงเสรมและเผยแพร สานกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2

ทปรกษา

รองศาสตราจารยชเกยรต รกซอน

รองศาสตราจารยวฒนา สวรรยาธปต

รองศาสตราจารยสวสา พฒนเกยรต

นางชไมพร เอกทศนาวรรณ

รองศาสตราจารย ดร. พฒนา สขประเสรฐ

ผชวยศาสตราจารยสภาพร เลศศร

กองบรรณาธการ

นางสาวยพวลย ทองใบออน

นายวสนต ชณหวจตรา

นายวรวร รายา

วตถประสงค

เพอเผยแพรวชาการและผลงานวจยทางการเกษตรและการพฒนาดานตาง ๆ อาท การสงเสรม

การเกษตร การพฒนาชนบท สงแวดลอม สงคมและอน ๆ ทเกยวของ เพอเปนสอกลางในการเผยแพร

บทความและผลงานทางวชาการดงกลาวของอาจารย นกวจยและนกวชาการใน

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และนกวชาการจากสถาบนอน ๆ

หนวยงานทรบผดชอบ

ฝายสงเสรมและเผยแพร สานกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ถนนงามวงศ

วาน จตจกร กรงเทพฯ 10900 โทร. 0-2942-8822 ตอ 301-303 โทรสาร 0-2948-8707 กด 0

3

การทานาสมควนไม

ณฐวฒน คลงทรพย อนชา ทะรา และ ปยะวฒน จามรโชตสน

สถานวจยและฝกอบรมวนเกษตรตราด สถาบนวจยและพฒนาแหง มก.

โทร 08-9748-7746

ในปจจบนนาสมควนไมหรอนาสมไมหรอทมคาภาษาองกฤษวา wood vinegar ไดมการนามาใช

ประโยชนกนคอนขางแพรหลาย เนองจากเปนสารเหลวอนทรยทเปนผลพลอยไดจากกระบวนการเผาถาน

และสามารถนาไปใชประโยชนทงในครวเรอน ภาคการเกษตร ปศสตว หรอในภาคอตสาหกรรม เปนตน

โดยเฉพาะการใชในภาคการเกษตรทชวยลดการใชสารเคมทสงผลกระทบตอสงแวดลอม สนบสนนการทา

เกษตรอนทรย บทความนไดรวบรวมขอมลเอกสารวชาการทมการศกษาเกยวกบนาสมควนไมทงในเรอง

ของขนตอนการทานาสมควนไม องคประกอบทางเคมของนาสมควนไม และการใชประโยชน เพอให

ผอานทสนใจสามารถนาขอมลไปใชประโยชนตอไป

1. การทานาสมควนไม

นาสมควนไมเปนผลพลอยไดจากการเผาถาน ซงกระบวนการเผาถานประกอบดวย 4 ขนตอน

หลก ไดแก

1.) ขนตอนไลความชน เมอเรมจดไฟหนาเตาเปนชวงไลความชน อณหภมจะสงขนเรอยๆ เมอ

อณหภมปากปลองประมาณ 50-60 องศาเซลเซยส0 และภายในเตาประมาณ 150 องศาเซลเซยส ควนเรม

มกลนเหมน และเมออณหภมทปากปลองจะสงขนไปอกประมาณ 70-75 องศาเซลเซยส และอณหภม

ภายในเตาประมาณ 200-250 องศาเซลเซยส ควนมกลนเหมนฉน ในชวงนเปนการไลความชนออกจาก

เนอไมใชเวลาประมาณ 2-3 ชวโมงนบจากเมอไฟหนาเตาตดแลว

2.) ขนตอนเปลยนไมเปนถาน เมอปลอยใหไฟหนาเตาตดไปเรอยๆ อณหภมปากปลองจะสง

เพมขนประมาณ 80-85 องศาเซลเซยส0 อณหภมภายในเตาประมาณ 300-400 องศาเซลเซยส ควนจะ

รวมตวกนหนาแนน พงขนมสขาวขนและมกลนเหมนฉนอยางรนแรงหรอทเรยกวา “ควนบา” ชวงนไมเรม

กลายเปนถานหรอเกดปฏกรยาคายความรอน ซงอณหภมในเตาจะสงขนเรอยๆ สามารถลดเชอเพลงหนา

เตาหรอไมตองเตมฟนหนาเตาได หากใชกระเบองแผนเรยบสขาวองบนปากปลองควนแลวสงเกตดหยด

นาทเกาะจะมสเหลองปนนาตาล ถอวาเปนชวงทเรมเกบนาสมควนไมได โดยนาทอไมไผ (ทอทะลปลอง

ยาวประมาณ 3-5 เมตร) หรอวสดทนกรด นาไปวางเหนอปากปลองเพอดกเกบควนซงเมอควนถกความ

เยนกจะเกดการควบแนนรวมกนเปนหยดนา ทงนการเกบนาสมควนไมจะนบระยะเวลาการเกบจากท

เรมตนเกบออกไปประมาณ 4 ชวโมง หรออณหภมปากปลองประมาณ 80-150 องศาเซลเซยส อณหภม

4

ในเตาประมาณ 300-450 องศาเซลเซยส หรอสงเกตสควนทปากปลองเรมเปลยนเปนสนาเงนกใหหยด

เกบนาสมควนไมได

3.) ขนตอนทาใหถานบรสทธ โดยเปดหนาเตาใหอากาศไหลเขาไปไดเพอเพมความรอนสาหรบ

เผาไลนามนดนใหออกไปจากถาน นามนดนในถานหากไมถกกาจดออกไปแลวนาถานไปใชกจะไดถานท

มคณภาพตา และเมอนาไปประกอบอาหารปงยาง นามนดนทคางอยในถานเมอถกเผาไหมดวยอณหภม

สงกวา 425 องศาเซลเซยสแลว จะเกดเปนสารประกอบใหมซงเปนสารกอมะเรงทเปนอนตรายตอผบรโภค

อณหภมทปากปลองในชวงนจะสงขนมากกวา 150 องศาเซลเซยส ซงไมควรเกบนาสมควนไมในชวงน

ดวยเนองจากมสารประกอบทเปนโทษตอการนาไปใช ในชวงนเมอสงเกตควนจะเปลยนจากสนาเงนเปน

ควนใส ใหทาการปดหนาเตารวมทงปากปลองควน

4.) ขนตอนทาใหถานเยน เปนชวงทปลอยใหเตาเยนลง กอนทจะนาถานไมออกจากเตามาใชงาน

ซงกอนเปดเตาตองใหอณหภมในเตาตากวา 50 องศาเซลเซยส 0 เพราะหากสงกวานนจะทาใหถานลกตด

ได ในทนอาจจะทดลองเอามอแตะทปลองควนเมอปลองควนเยนตวจนเอามอสมผสไดแสดงวาสามารถ

เปดเตาได และการเปดเตาตองเปดทปลองกอนเพอระบายความรอนและแกสทยงคงคางอยในเตาใหหมด

หลงจากนนจงเปดหนาเตา

การทานาสมควนไมสามารถดกควนไมไดทงจากการเผาถานจากเตาดน เตาอฐ เตาอวาเตะ และ

เตา 200 ลตร ในทนขอยกตวอยางขนตอนการทาเตาและการเกบนาสมควนไมจากเตา 200 ลตร ดงน

วสดอปกรณ

- ถง 200 ลตร (ถงแกลลอนนามน)

5

- ทอซเมนตใยหน ขนาดเสนผานศนยกลาง 4 นว ยาว 1 เมตร (ความยาวของเสนผานศนยกลางอาจ

เปลยนแปลงตามความเหมาะสม)

- กระบอกไมไผ สาหรบเปนทอของการไหลของนาสมควนไม ยาวประมาณ 3-5 เมตร ตามความ

เหมาะสม

ขนตอนและวธการทา

- นาถง 200 ลตร มาเจาะขอบถงใหฝาถงเปดไดแลวทาการเจาะรขางหนากวางยาวประมาณ 20 ×20

เซนตเมตร สวนกนถงเจาะรวงกลมเสนผานศนยกลางมากกวา 4 นว สาหรบใสของอ

- ตงเตาใหดานหนาถงแหงนขนเลกนอย เพอใหระบายนาออก ดานหลงยงไมตองปด แลวเทดนเหนยว

ประคองดานหนาเตาพอประมาณ เพอไมใหเตาขยบเขยอน

- ประกอบของอใยหน 90 องศา โดยใหดานใหญทสดสวมเขาไปในชองทเจาะไว ในดานทายของตวเตา

และสวมทอใยหนขนาดเสนผานศนยกลางเดยวกนกบของอทประกอบไวทายเตา

- ปดผนงเตาดานหลง โดยใหผนงเตาหางจากของอประมาณ 10-15 เซนตเมตร

- นาดนเหนยวประสานรอยรวใหหมด เพอปองกนไมใหอากาศเขาไปขางในและปองกนไมใหเกดการ

ลกตดไฟ

- นาดนเหนยวหรอดนทรายใสใหเตมดานขางและดานหลงในชองวางระหวางเตากบผนงเตาดานหลง

ทง 3 ดาน เพอเปนฉนวนกนไฟใหกบตวเตา และไมใหความรอนระเหยออกไป โดยเวนชองฝาหนาเตาเอาไว

เปด/ปด

- การเรยงไมเขาเตาถาน จะเรยงไมขนาดเลกไวดานลางของเตา ทบไมหมอนไว ไมทอนใหญไวดานบน

เนองจากอณหภมในเตาขณะเผาถานไมเทากน โดยอณหภมดานลางสดของเตาจะตา และอณหภมดานบนจะ

สงกวาอณหภมทายเตา เมอเรยงไมเสรจแลวใหปดฝาเตาถงดานหนา โดยใหชองทเจาะไวอยดานลางของตว

เตาถง แลวนาดนมาประสานขอบถงและฝาถงเพอไมใหอากาศเขาไปในถง

- เรมจดไฟหนาเตาเพอใหความรอน โดยจดบรเวณชองจดไฟทอฐกอนแรก ควรใสเชอเพลงทละนอย

เพอไลอากาศเยนและความชนทอยในเตา โดยใชเวลาประมาณ 2-4 ชวโมง

- เมออณหภมสงขนจนทาใหเนอไมในเตารกษาอณหภมในเตาไดเอง โดยไมตองใสเชอเพลงเขาไปอก

ซงสงเกตจากควนทออกมาจากปากปลองดานหลงจะพงแรงกวาปกต เรยกวา “ควนบา ” มสขาวขน ชวงน

สามารถหรไฟหนาเตาลงไดประมาณครงหนง

6

- หลงจากนนประมาณ 1 ชวโมง หรอสงเกตสควนทปากปลอง ถาเปนสขาวอมเหลองและมกลนฉน ให

ลดไฟลงอก ชวงนเรมเกบนาสมควนไม โดยใชทอไมไผทเจาะรไวตลอดทงลา โดยนาขวดนาผกลวดแขวนรอง

นาสมควนไมตรงจดทเจาะรไว เมอนาทหยดมามลกษณะเปนยางเหนยวและมสดา ใหหยดเกบ

- ผลผลตถานทไดจากเตาถง 200 ลตร ประมาณ 15-20 กโลกรม และนาสมควนไมประมาณ 1.5-

2 ลตร

2. การทาใหนาสมควนไมบรสทธ

การทานาสมควนไมใหบรสทธ สามารถทาได 3 วธ คอ

1.) ปลอยใหตกตะกอน โดยนานา สมควนไมมาเกบในถง และทงใหตกตะกอนประมาณ 90 วน

นาสมควนไมจะตกตะกอนแบงเปน 3 ชน ชนบนสดจะเปนนามนใส ( light oil) ชนกลางเปนของเหลวสชา

คอ นาสมควนไม และชนลางสดจะเปนของเหลวขนสดาคอนามนดน หากนาผงถานมาผสมประมาณ 5

% โดยนาหนก ผงถานจะดดซบทงนามนใสและนามนดนใหตกตะกอนลงสชนลางสดในเวลาทเรวขน

ประมาณ 45 วน แตทงนอาจมสารบางตวทเปนประโยชนออกไปบางและคา pH หรอคาความเปนกรดเปน

7

ดางอาจเปลยนไป เมอปลอยใหนาสมควนไมตกตะกอนจนครบกาหนด ใชระยะเวลา 3 เดอน แลวจงนา

นาสมควนไมมากรองอกครงดวยผากรองจงคอยนาไปใช

2.) การกรอง โดยใชผากรองหรอถงถานกรองทใชผงถานกมมนต ( Activated charcoal) ซง

คณสมบตแตกตางกนไป เพราะถานกมมนตจะลดความเปนกรดของนาสมควนไม

3.) การกลน โดยกลนไดทงในความดนบรรยากาศ และกลนแบบลดความดนรวมทงกลนแบบ

ลาดบสวนเพอแยกเฉพาะสารใดสารหนงในนาสมควนไมมาใชประโยชน สวนมากมกใชในอตสาหกรรม

ผลตยา

อยางไรกตามทงการกรองและการกลนตองทาหลงจากการตกตะกอนแลวเทานน เนองจากตอง

รอใหเกดปฏกรยาในนาสมควนไมเกดขนอยางสมบรณกอน

3. การเกบรกษานาสมควนไม

นาสมควนไมทไดจากการดกเกบจะไมสามารถนาไปใชประโยชนทนทเนองจากมนามนดนและ

สารระเหยงายปนออกมาดวย นามนดนทละลายนาไมไดจะนาไปใชประโยชนในการเกษตรไมไดเพราะจะ

ไปปดปากใบของพช และเกาะตดรากพชทาใหพชเตบโตชาหรอตายได นอกจากนนหากเทลงพนดนจะทา

ใหดนแขงเปนดานรากพชไมสามารถไชลงดนได ดงนนเมอเกบนาสมควนไมแลวตองทงชวงและมการทา

ใหนาสมควนไมบรสทธกอนนาไปใชประโยชนอยางนอย 3 เดอน โดยตองเกบในทเยนรมหรอเกบไวใน

ภาชนะทบแสงและไมมสงรบกวน

8

4. คณสมบตของนาสมควนไม

นาสมควนไมทดควรมลกษณะ ใส ไมขน มสเหลองจนถงสนาตาล หรอสแดงอมนาตาล หรอส

ทมลกษณะคลายชาดา เบยรหรอไวน นาสมควนไมทมลกษณะขน มสงสกปรกเจอปนอย แสดงวาม

คณภาพตา ไมเหมาะตอการนาไปใช ซงมวธการทาใหนาสมควนไมบรสทธไดแก การตกตะกอน นาสม

ควนไมทเกบมาไดนน จะเกดปฏกรยาเคมภายในนาสมควนไมตลอดเวลา ดงนนควรพกทงไวประมาณ

3 เดอน จนกระทงองคประกอบทงหมดตกตะกอน หากรบนามาใชประโยชนเรวเกนไป จะไดนาสมควน

ไมคณภาพตาไปใช ซงอาจกอผลเสยในภายหลงได นอกจากการตงทงไวใหตกตะกอนแลว ยงสามารถใช

วธการกรอง และการกลนนาสมควนไม โดยลกษณะของนาสมควนไมทมคณภาพดสามารถดไดจาก

ลกษณะทวไป กลน ส คาความเปนกรดเปนดาง (pH) และคาความถวงจาเพาะ

ตารางท 1 คณสมบตของนาสมควนไมทมคณภาพด

รายการ นาสมควนไมดบ นาสมควนไมกลน

ลกษณะทวไป เปนของเหลวใสเปนเนอเดยวกนไม

แยกชนไมตกตะกอน ไมมสง

แปลกปลอม ไมมสารแขวนลอย

เปนของเหลวใสเปนเนอเดยวกนไมแยก

ชน ไมตกตะกอน ไมมสงแปลกปลอม

ไมมสารแขวนลอย

กลน มกลนเหมอนควนไฟ มกลนเหมอนควนไฟ

ส สเหลองอมนาตาล หรอนาตาลแดง สเหลองออนถงนาตาลออน

การเปลยนส ไมเปลยนเปนสดา ไมเปลยนเปนสดา

คา PH 2.8 – 3.7 1.5 – 2.8

ความถวงจาเพาะ > 1.005 ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส > 1.001 ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส

อางองจากมาตรฐานผลตภณฑ มก. – ธ.ก.ส.

9

5. องคประกอบทางเคมในนาสมควนไม

Mu. J. et al (2001) จากมหาวทยาลยชมาเนะ ประเทศญป น ไดศกษาถงองคประกอบทางเคม

ของนาสมควนไมดบ พบวา มสารประกอบอนทรยเคมมากกวา 200 ชนด สารประกอบทสาคญ ไดแก นา

85 % กรดอนทรยประมาณ 3 % และสารอนทรยอนๆอกประมาณ 12 % ซงกรดอนทรยทอยในนาสมควน

ไมมหลายชนด ทสาคญ คอ กรดอะซตก ( acetic acid) กรดฟอรมค (กรดมด) ฟอรมาลดไฮด

(formaldehyde) เอธลเอนวาเลอเรต (ethyl-n-valerate) เมทธานอล (methanol) นามนทาร ( tar) อะซโตน

(acetone) และฟนอล (phenol) ฯลฯ สารประกอบทสาคญในนาสมควนไม มประโยชนสรปไดดงน

1.1) กรดอะซตก (กรดนาสม) เปนสารกลมออกฤทธฆาเชอโรค เชอรา เชอแบคทเรย และเชอ

ไวรส

1.2) สารประกอบฟนอล เปนสารในกลมควบคมการเจรญเตบโตของพชและสารฆาแมลงใช

ลางแผล ทายาจาพวกแอสไพรน และทาวตถหลอมเหลว

1.3) ฟอรมลดไฮด เปนสารในกลมออกฤทธฆาเชอโรค และแมลงศตรพช

1.4) เอธล เอน วาเลอเรต เปนสารในกลมเรงการเจรญเตบโตของพช

1.5) เมธานอล แอลกอฮอลทดมกนไมได (หากเขาตาจะทาใหตาบอด) เรงการงอกของเมลด

และราก ใชฆาเชอโรคไดและเปนสารในกลมออกฤทธฆาเชอโรค เชอรา เชอแบคทเรย และเชอไวรส

1.6) อะซโตน สารละลายวตถ ใชทานายาทาเลบและเปนสารเสพตด

1.7) นามนทาร เปนสารจบใบชวยลดการใชสารเคม

6. การใชประโยชนจากนาสมควนไม

เนองจากนาสมควนไมมองคประกอบของสารอนทรยอยจานวนหลายกลม ไดแก กลมกรด

อนทรย กลมสารประกอบฟนอล กลมแอลกอฮอล กลมคารบอนล กลมสารเปนกลาง และสารประกอบ

ทวไป ทาใหนาสมควนไมมทงขอดและขอจากดในการใหประโยชนทางการเกษตรทงนขนอยกบกรรมวธใน

การผลต ชนดและปรมาณสารออกฤทธในนาสมควนไม อตราความเขมขนของสารและวธการใชนาสม

ควนไม สาหรบประโยชนและอตราความเขมขนในการเจอจางนาสมควนไมมดงน

6.1) ในดานการเกษตร

1.) การใชนาสมควนไมเพอปรบปรงดนและกาจดศตรพชจาพวกแมลง เชอรา แบคทเรย

และไสเดอนฝอยในดน

10

1.1) นาสมควนไมเจอจางกบนาในสดสวน 1: 10 เทาถง 1: 50 เทา ราดลงดน

ลก 0.25 ถง 0.50 นว กอนปลกพช 1 สปดาห จะชวยกาจดเชอราสาเหตโรคพชในดน

1.2) นาสมควนไมเจอจางกบนาในสดสวน 1: 200 เทา ถง 1:1,000 เทา ราด

ลงดน นาขาวกอนหวานเมลด ปรมาณ 40 มลลลตร ตอดนนาขาวหนก 40 กโลกรม จะชวยเรงการ

เจรญของระบบรากของตนขาว ทาใหขาวเตบโตเรว ลาตนสง รากยาวและมรากแขนงใหมแขงแรง

กวาเดม

2.) การใชกระตนการงอกของเมลดพชหรอทาลายการฟกตวของเมลด นาสมควนไม ผสม

นาสะอาดเจอจาง 1:1,000 เทา 1:2,000 เทา ใชแชเมลดพนธพนธ นานประมาณ 20 – 30 นาท เพอชวย

กระตนการงอกของเมลด สงเสรมการเจรญของพชบรเวณสวนราก และบรเวณสวนพชทอยเหนอดน หาก

เมลดพชมเปลอกหนา อาจเพมเวลาการแชนาน เพมขนเปน 3-6 ชวโมง เพอชวยใหเปลอกเมลดนมออน

ตวลงทาลายการฟกตวของเมลด

3.) การใชฉดพนพชบรเวณสวนทอยเหนอดนเพอปองกนกาจดเชอราสาเหตโรคพชและดบ

กลนเนาเหมน นาสมควนไม ผสมนาสะอาดเจอจาง 1:50 ถง 1:100 เทา ฉดพนพชบรเวณลาตน กง กาน

ใบ ดอก ฝก /ผล จะชวยปองกนกาจดเชอราสาเหตโรคพชไดผลด และยงชวยยบยงเชอแบคทเรยสาเหต

โรคพช ตลอดจนเชอวสาโรคใบดางทมแมลงเปนพาหะนาโรคมาสพช โดยมระยะเวลาการฉดพนหางกน

ประมาณ 7-10 วน ซงอตราดงกลาวยงใชดบกลนเนาเหมนของซากพช ซากสตว มลสตวตางๆ ไดด

4.) การใชนาสมควนไมผสมนาเจอจาง 1:500 เทา ฉดพนผลออนของพชเพอชวยขยายผล

โตขน หลงจากตดผลแลว 15 วน และฉดพนอกครงกอนเกบเกยว 20 วน เพอเพมนาตาลในผลไมเนองจาก

นาสมควนไมจะชวยสงเคราะหนาตาลและกรดอะมโน

5.) การใชนาสมควนไมผสมนาเจอจาง 1: 1000 เทา เปนสารจบใบจะชวยลดการใช

สารเคม เนองจากสารเคมสามารถออกฤทธไดดในสารละลายทเปนกรดออนๆ และสามารถลดการใช

สารเคมมากวาครงจากทเคยใช

6.) การใชทาป ยคณภาพสง โดยใชนาสมควนไมเขมขน 100 เปอรเซนต หมกกบหอยเชอร

บด เศษปลา เศษเนอ หรอกากถวเหลอง โดยใชโปรตนตางๆ 1 กโลกรม ตอนาสมควนไม 2 ลตร หมกนาน

1 เดอน แลวกรองกากออก เวลาใชใหผสมนา 200 เทา

6.2 ในดานปศสตว

1.) ใชลดกลนและปองกนแมลงในฟารมปศสตว โดยการใชครงแรกควรผสมเจอจางใน

นาในอตรา 1 : 100 เทา หลงจากนนเพมขนเปน 1 : 200 เทา จะสามารถกาจดกลนและลดจานวนแมลงได

อยางมประสทธภาพ

11

2.) ใชผสมอาหารสตว เพอชวยยอยอาหารและปองกนโรคทองเสย แตการใหโดยตรงโดย

การผสมนาแลวนาไปใหสตวกนนน สตวจะไมชอบกลนควนไม ควรนานาสมควนไมไปผสมผงถานกอนใน

อตราสวนนาสมควนไม 2 ลตร : ผงถาน 8 กโลกรม จากนนนาผงถานทชมนาสมควนไมไปผสมอาหารสตว

990 กโลกรม จะไดอาหารสตวในปรมาณ 1 ตนพอด ซงจะมคณสมบตและประโยชน ดงน

- ชวยทาใหการยอยและการใชประโยชนจากอาหารดขน สงผลใหสตวโตเรวกวาปกต

โดยใชอาหารเทาเดมหรอใชอาหารนอยลงกวาเดมประมาณ 3 เปอรเซนต แตใชระยะเวลาในการเลยงเทา

เดม

- ชวยยบยงการเกดแกส และดดซมโลหะหนกในกระเพาะอาหาร ทาใหสตวมสขภาพด

- ชวยปองกนและรกษาอาการทองเสย

- ชวยปรบปรงคณภาพและลดปรมาณนาในเนอสตว ทาใหคณภาพของเนอสตวดขน

ทงรสชาต สและกลน

- ชวยปรบปรงคณภาพของไข ทาใหไขแดงมขนาดใหญและเหนยวขน ทงยงเพม

ปรมาณวตามนและลดคอเลสเตอรอล

- ชวยเพมปรมาณนานม

- ชวยยบยงการเกดแกสแอมโมเนย และซลเฟอรไดออกไซด ทาใหกลนเหมนของมล

สตวลดลง ซงชวยทาใหสตวไมเครยด ทงยงเปนการเพมคณภาพของป ยคอกทไดจากมลสตวใหดขนอกดวย

- ชวยยบยงการฟกไขของแมลงในมลสตว ทาใหปรมาณของแมลงในบรเวณฟารม

ลดลง โดยเฉพาะแมลงวน

6.3 ในครวเรอน

1.) นาสมควนไมทเจอจางในนาอตรา 1 : 20 เทา ใชราดทาลายปลวกและมดตามบานเรอน

2.) นาสมควนไมทเจอจางในนาอตรา 1 : 50 เทา ใชราดปองกนปลวกมด และแมลงตางๆ

เชน ตะขาบ กงกอ ฯลฯ

3.) นาสมควนไมทเจอจางในนาอตรา 1 : 100 เทา ใชฉดพนถงขยะเพอดบกลนขยะและไล

แมลงวน ใชราดดบกลนหองนา หองครว และบรเวณทชนแฉะ ใชดบกลนกรงเลยงสตว รวมทงใชหมกขยะ

สดและเศษอาหารสาหรบทาป ยนาน 1 เดอน โดยเวลาใชตองผสมในอตรานาหมก 1 ลตร กบนา 5 ลตร

6.4 ในดานอตสาหกรรม

1.) ใชผลตสารดบกลนตว

12

2.) ใชผลตสารปรบผวนม ทงใชโดยตรงทางผวหนงหรอผสมนาอาบ

3.) ใชในอตสาหกรรมอาหารรมควน

4.) ใชในอตสาหกรรมยอมผา

5.) ใชผลตสารปองกนเนอไมจากราและแมลง

6.) ใชผลตยารกษาโรคผวหนง ยาฆาเชอไทฟอยด อาหารเสรมเพมภมตานทาน อาหารเสรม

การทางานของตบ

7.) ใชผลตสารชวยยอย (Preboptics)

7. ขอควรระวงในการใชนาสมควนไม

1.) กอนทจะนานาสมควนไมไปใชประโยชนจะตองใหนาสมไมดบทไดจากการเกบดกควนไม

ตกตะกอนอยางนอย 3 เดอน เพอใหเกดการแยกชนระหวางนามนใส นาสมควนไม และนามนดน

2.) การนานาสมควนไมไปใชประโยชนควรระวงอยาใหเขาตา เนองจากมความเปนกรดสง

3.) นาสมควนไมไมใชป ยแตเปนเพยงตวเรงปฏกรยา การนานาสมควนไมไปใชในการเกษตรเปน

เพยงแคตวเสรมประสทธภาพใหกบพชทปลกเทานน ซงไมสามารถใชแทนป ยได

4.) การใชนาสมควนไมเพอฆาเชอจลนทรยและแมลงในดนนนมโทษตอพชปลก ควรทากอนการ

เพาะปลกอยางนอย 10 วน

5.) การนานาสมควนไมไปใชประโยชนทางการเกษตรตองผสมนาใหเจอจางตามความเหมาะสม

เนองจากอาจเกดปญหาสารประกอบอนทรยบางชนดทอยในนาสมควนไมมความเขมขนสงเกนไปสงผลให

เกดการยบยงการงอก ทาลายการเจรญของระบบราก หรอทาใหพชแคระแกรน ใบเหลองซด หรอใบไหม

รนแรงถงขนพชตายได

8. บทสรป

นาสมควนไมเปนสารเหลวอนทรยทเปนผลพลอยไดจากกระบวนการเผาถานทสามารถนาไปใชให

เกดประโยชนทหลากหลายทงในดานภาคการเกษตร ครวเรอน และอตสาหกรรม ชวยสงผลดตอทง

ทางดานสงแวดลอมและสขภาพของผบรโภคควบคกนไป อยางไรกด นาสมควนไมมทงขอดและขอเสยเมอ

นาไปใชประโยชนขนอยกบมาตรฐานการผลต ชนดและปรมาณสารออกฤทธในนาสมควนไม และอตรา

ความเขมขนของสารและวธการใช ดงนนการนาสมควนไมไปใชงานจงควรมการศกษาขอมลใหรอบคอบ

ทกครง

13

9. เอกสารประกอบการเรยบเรยง

นคม แหลมสก. 2551. การผลตและการใชประโยชนนาสมควนไม. เอกสารประกอบการฝกอบรม

เกษตรกรหลกสตร “การผลตและการใชประโยชนนาสมควนไม .” ณ สถานวจยและฝกอบรมวน

เกษตรตราด จงหวดตราด. 11 หนา.

สมปอง ทองดแท. 2549. นาสมควนไม สารประกอบอนทรยจากพชเพอประโยชนทางการเกษตร.

สานกงานวจยพฒนาปจจยการผลตทางการเกษตร กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ. 10 หนา.