กระบวนวิFood Analysisชา...6 สารบ ปญร (ต อ) หน า ร ป 6.2 อ าควบค างน ม มอ Gallenkamp 47 ณหภย ห อ

คมอปฏบตงาน กระบวนวชา Food Analysis

เรยบเรยงโดย นางวรางคณา เตมยะ

สาขาวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร

สานกวชาอตสาหกรรมเกษตร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม

กนยายน 2553

2

คานา

สาขาวชาวทยาศาสตรและ เทคโนโลยการอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม มการเรยนการสอนวชา การวเคราะหอาหาร (Food analysis) ในระดบปรญญาตร วชานมเนอหาเกยวกบการวเคราะหอาหาร เชน การวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหาร การวเคราะหเชงคณภาพ การวเคราะหเชงปรมาณในวตถดบทนามาแปรรปอาหารและในผลตภณฑอาหารตางๆ มบทปฏบตการทงหมด 8 ปฏบตการ

นกวทยาศาสตรทรบผดชอบปฏบตการวชา การวเคราะหอาหาร มหนาทเตรยมปฏบตการไดแก เตรยมตวอยาง อปกรณ เครองแกว สารเคม สารละลาย และ เครองมอวทยาศาสตร อกทงนกวทยาศาสตรยงมหนาทใหคาแนะนาดานเทคนคการวเคราะห และ เทคนคการใชเครองมอ ใหแกนกศกษา จากหนาทท ตอง รบผดชอบผขอจงไดจดท าคมอการเตรยมปฏบตการ วชา การวเคราะหอาหารเพอใชเปนคมอการปฏบตงาน การทาคมอการเตรยมปฏบตการน ผขอไดรวบรวมจากประสบการณทผขอไดปฏบตงานมานาน และ ผขอไดรบความรจากการเขารวมฝกอบรมรวมถงไดศกษาคนควาจากเอกสารตางๆทเกยวของ เนอหาในคมอจะประกอบดวย ขนตอนวธการเตรยมปฏบตการ ขอเสนอแนะ ขอควรระวง และ วธการแกไขปญหาทเกดจากการเตรยมปฏบตการ และ การทาปฏบตการ การเตรยมปฏบตการวชา การวเคราะหอาหารจะอางองตามคมอปฏบตการ การวเคราะหอาหารทเรยบเรยงโดย อาจารยศรล วรณพนธ วรางคณา เตมยะและ อจฉรา เทยมภกด ฉบบแกไข ปการศกษา 2548

ผขอหวงเปนอยางยงวาคมอเตรยมปฏบตการเลมนจะเปนประโยชนแก อาจารย นกวทยาศาสตร นกศกษา และผปฏบตงานทางดานน รวมถงเกดประโยชนแกสาขาวชาฯ และ คณะอตสาหกรรมเกษตร หากมขอเสนอแนะททาใหคมอเตรยมปฏบตการเลมนมความสมบรณมากยงขน ผขอยนด และ พรอมนามาปรบปรง

วรางคณา เตมยะ

3

สารบญ หนา

คานา ก สารบญตาราง ค สารบญรป ง ปฏบตการท 1 การวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหาร 1 ปฏบตการท 2 การวเคราะหปรมาณนาตาล 19 ปฏบตการท 3 การวเคราะหคณภาพไขมนและนามน 24 ปฏบตการท 4 การวเคราะหปรมาณวตถกนเสย 30 ปฏบตการท 5 การวเคราะหผกและผลไม 39 ปฏบตการท 6 การวเคราะหคณภาพนานม 43 ปฏบตการท 7 การวเคราะหแปง 48 ปฏบตการท 8 การวเคราะหปรมาณ Alcohol และ ปรมาณ Thiobarbituric acid 52 เอกสารอางอง 56 ภาคผนวก ก 57 ภาคผนวก ข 76 ประวตผเขยน 89

4

สารบญตาราง

หนา

ตารางภาคผนวก ก ขอมลสารเคมทใชในปฏบตการ การวเคราะหอาหาร 57

5

สารบญรป หนา

รป 1.1 เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ยหอ Sartorius 7 รป 1.2 ตอบลมรอนแบบไฟฟา ยหอ Memmert 8 รป 1.3 สของซลกาเจลทด 8 รป 1.4 สของซลกาเจลทเสอมสภาพ 8 รป 1.5 เตาเผา ยหอ Carbolite 9 รป 1.6 เตาเผา ยหอ Thermolyne 9 รป 1.7 เตาหลมใหความรอน ยหอ Isopad 10 รป 1.8 ปมปรบอณหภมของเตาหลมใหความรอน 10 รป 1.9 ถงหลอเยน ยหอ Boss tech 11 รป 1.10 Hot plate ยหอ E.G.O 11 รป 1.11 Hot plate stirrer ยหอ Heidolp 11 รป 1.12 ชดกลน Soxhlet 12 รป 1.13 เครองวดคา Water activity ยหอ Aqualab 13 รป 1.14 ชดยอยโปรตน ยหอ VELP 14 รป 1.15 เครองกลนโปรตน ยหอ Foss Tecator 15 รป 3.1 อางนาควบคมอณหภม ทฝาปดมลกษณะเปนหลม ยหอ NUVE 28 รป 3.2 ชดกลนรฟลกซ 28 รป 4.1 เครองวดความเปนกรด-ดาง ยหอ Schott 35 รป 4.2 เครองปน Waring blender โถปนแกว 35 รป 4.3 เครองปน Waring blender โถปนสแตนเลส 35 รป 4.4 ชดกลนหาซลเฟอรไดออกไซด 36 รป 4.5 เครองสเปกโตรโฟโตมเตอร ยหอ Thermo spectronic 37 รป 6.1 อางนาควบคมอณหภม ยหอ NUVE 46

6

สารบญรป (ตอ)

หนา

รป 6.2 อางนาควบคมอณหภม ยหอ Gallenkamp 47 รป 8.1 ชดกลนหาแอลกอฮอล 54 รป 8.2 เตาหลมใหความรอน ยหอ Isopad 55 รป 8.3 เตาหลมใหความรอน ยหอ Gerhardt 55

7

ปฏบตการท 1 การวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหาร

จดประสงคของการทดลอง

ใหนกศกษาสามารถวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหารไดแก ปรมาณความชน คา Water activity (aw) เถา โปรตน ไขมน เสนใย คารโบไฮเดรต และ คานวณคาพลงงานไดอยางถกตอง

ลกษณะงานทปฏบต การเตรยมปฏบตการเรองการวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหาร นกวทยาศาสตร

ทรบผดชอบวชาตองเตรยมความพรอมของตวอยางอาหาร สารเคม สารละลาย อปกรณ เครองแกวและเครองมอตางๆ รวมถงมหนาทใหคาแนะนาดานเทคนคการใชเครองมอวทยาศาสตร และเทคนคในการวเคราะหทางเคมใหแกนกศกษา โดยมรายละเอยดการปฏบตงาน แยกเปนขอๆ ดงน

1. การเตรยมตวอยาง ตวอยางอาหารทใชในการวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมของอาหาร ตองเปนตวอยางทม

สวนประกอบของนา เถา โปรตน ไขมน เสนใย คารโบไฮเดรต และควรเปนตวอยางอาหารทแหง เนองจากใชวธ Soxhlet ในการวเคราะหปรมาณไขมน วธนเหมาะสาหรบใชวเคราะหไขมน ในตวอยางทปราศจากนา หรอตวอยางทแหง เชน เมลดดอกทานตะวน ถวตางๆ งา อาหารบดผสมผก ขนมทมสวนประกอบของผก อาหารทมการเสรมเสนใยเปนตน นกศกษาแตละกลมจะไดตวอยางปรมาณ 100-200 กรม หลงจากนนบนทกรายละเอยดบนขวดตวอยางดวยปากกาเคม ดงน

- ชอกลม - ชอตวอยาง - รายการททาการวเคราะห คอ คา Water activity ปรมาณความชน เถา โปรตน ไขมน

เสนใย คารโบไฮเดรต และ คาพลงงาน นาตวอยางทงหมดใสในขวดเกบตวอยางนาไปจดเรยงไวในหองปฏบตการเคม เพอใหนกศกษา

ทาการทดลองตอไป

8

2. การเตรยมสารเคม และ สารละลาย 2.1 การเตรยมสารเคม และ สารละลายสาหรบ วเคราะหปรมาณโปรตนโดยวธเจลดาหล

(Kjeldahl Method) 1) สารละลาย Sodium hydroxide (NaOH) ความเขมขน 40 %

1.1) ชง Sodium hydroxide ประมาณ 800 กรม ดวยเครองชงทศนยม 1 ตาแหนง ใสในบกเกอรขนาด 2000 มลลลตร

1.2) เตมนากลนประมาณ 1500 มลลลตร โดยตองใสถงมอกนสารเคมและทาใน ตดดควนเพราะ Sodium hydroxide มฤทธกดกรอนผวหนง และระบบทางเดนหายใจ

1.3) คนตลอดเวลาจนละลาย ทงไวใหสารละลายเยนลง จากนนจงปรบปรมาตร ใหครบ 2000 มลลลตร ซงถาปรบปรมาตรในขณะทสารละลายยงรอนอยจะไดปรมาตรมากกวาความเปนจรง ทาใหความเขมขนของสารละลายทไดนอยกวาความเปนจรง

1.4) เกบในขวดสารเคม (ใชดนสอเขยนปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย ไดแก ชอสารละลาย ความเขมขน วนทเตรยม ชอผเตรยม แลวใชเทปใสปดทบปายแสดงรายละเอยดของสารละลายอกครง เพอปองกนนาและสารละลาย)

2) สารละลาย Sodium hydroxide (NaOH) ความเขมขน 10 % 2.1) ชง Sodium hydroxide ประมาณ 200 กรม ดวยเครองชงทศนยม 1 ตาแหนง

ใสใน บกเกอรขนาด 2000 มลลลตร 2.2) เตมนากลนประมาณ 1000 มลลลตร โดยตองใสถงมอกนสารเคม และทาใน

ตดดควน 2.3) คนตลอดเวลาจนละลาย ทงไวใหสารละลายเยนลง จากนนจงปรบปรมาตรใหครบ

2000 มลลลตร ซงถาปรบปรมาตรในขณะทสารละลายยงรอนอย จะไดปรมาตรมากกวาความเปนจรง ความเขมขนของสารละลายทไดนอยกวาความเปนจรง

2.4) เกบในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 3) สารละลาย Boric acid (H3BO3) ความเขมขน 4 %

3.1) ชง Boric acid จานวน 40 กรม ดวยเครองชงทศนยม 2 ตาแหนง ใสลงในบกเกอร ขนาด 250 มลลลตร

3.2) เตมนากลนประมาณ 1000 มลลลตร นาไปอนเพอใหสารละลายหมด หรอใช Hot plate Stirrer กวนจนละลาย

9

3.3) ปรบปรมาตรของสารละลายใหครบ 1000 มลลลตร ดวยนากลน 3.4) เกบในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

4) สารละลาย Screened methyl red indicator (C15H15N3O2) 4.1) ชง Methyl red จานวน 0.0169 กรม ดวยเครองชงทศนยม 4 ตาแหนงใสใน

บกเกอรขนาด 100 มลลลตร 4.2) ชง Bromocresol green จานวน 0.083 กรม ดวยเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง

ใสในบกเกอรใบเดม 4.3) เตม Ethyl alcohol ปรมาตร 100 มลลลตร ผสมสารละลายใหเขากน 4.4) เกบในขวดอนดเคเตอร ตดปายแสดงรายละเอยดของอนดเคเตอร

5) คะตะลสตผสม (Catalyst mixture) 5.1) ชง Sodium sulfate (Na2SO4) จานวน 800 กรม 5.2) ชง Copper sulfate (CuSO4) จานวน 32 กรม 5.3) ชง Selenium dioxide (SeO2) จานวน 6 กรม ทงหมดชงดวยเครองชงทศนยม

2 ตาแหนง 5.4) นาสารในขอ 5.1-5.3 ผสมใหเขากน เกบไวในขวดใสสารเคม ตดปายแสดง

รายละเอยดของคะตะลสต 6) สารละลาย Potassium hydrogen phthalate (C8H5KO4) ความเขมขน 0.1 M (สารละลายปฐมภม)

6.1) นา Potassium hydrogen phthalate ประมาณ 5 กรม อบใหแหงทอณหภม 100 องศาเซลเซยส นาน 2 ชวโมง ทงใหเยนในโถดดความชน

6.2) ชง Potassium hydrogen phthalate ใหไดนาหนกทแนนอน 4.1049 กรม โดยใชเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ใสในบกเกอรขนาด 250 มลลลตร

6.3) เตมนากลนประมาณ 150 มลลลตร คนใหละลาย เทใสขวดปรบปรมาตร ขนาด 200 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน

6.4) เกบในขวดเกบสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 7) สารละลาย Sodium hydroxide (NaOH) ความเขมขน 0.1 M (สารละลายทตยภม)

7.1) ชง Sodium hydroxide ประมาณ 4 กรม ละลายนากลน 100 มลลลตร นากลนทใชตองผานการตมใหเดอด เพอกาจดกาซ Carbon dioxide (CO2)

และตงทงไวใหเยน ถาใชนากลน ทไมผานการตมจะทาใหเกดปฏกรยาดงน

2 NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O ทาใหสารละลายดางแกเปลยนเปนดางออน

10

7.2) ใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 7.3) นาไปหาความเขมขนทแนนอนดวย Potassium hydrogen phthalate 0.1 M 7.4) เกบในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

8) สารละลาย Hydrochloric acid (HCl) ความเขมขน 0.1 M (สารละลายตตยภม) 8.1) ปเปต Hydrochloric acid ปรมาตร 8.3 มลลลตร 8.2) เตมในนากลนประมาณ 200 มลลลตร คนใหสารละลายเขากน 8.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 8.4) นาไปหาความเขมขนทแนนอนดวย Sodium hydroxide ความเขมขน 0.1 M

ทผานการ หาความเขมขนทแนนอน แลว 8.5) เกบในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

9) สารละลาย Phenolphthalein (C20H14O4) ความเขมขน 1 % 9.1) ชง Phenolphthalein 1 กรม โดยใชเครองชงทศนยม 2 ตาแหนง ใสในบกเกอร

100 มลลลตร 9.2) เตม Ethanol 95 % จานวน 60 มลลลตร คนใหละลาย 9.3) ปรบปรมาตรใหครบ 100 มลลลตร ดวยนากลน 9.4) เกบในขวดอนดเคเตอรสชา ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

ในการทาปฏบตการนกวทยาศาสตรตองใหคาแนะนาแกนกศกษาใหรถงวธหาความเขมขน ทแนนอนของสารละลายมาตรฐานทตยภม และสารละลายตตยภม ซงมวธการดงน

วธการ หาความเขมขนทแนนอนของสารละลาย Sodium hydroxide ความเขมขน 0.1 M ปเปต Sodium hydroxide ทเตรยมในขอ 7) มา 10 มลลลตร ใสในขวดรปชมพขนาด

125 มลลลตรไทเทรตดวยสารละลาย Potassium hydrogen phthalate เขมขน 0.1 M ทเตรยมใน ขอ 6) ใช Phenolphthalein เขมขน 1 % เปนอนดเคเตอร โดยเตมอนดเคเตอรประมาณ 2-3 หยด จดยตเปลยนจากสชมพเปนไมมส บนทกปรมาตร Potassium hydrogen phthalate ทใชโดยทาซา 3 ครง นาคาเฉลยทไดไปคานวณ

จากสตร M1V1 = M2V2

M1 หมายถง ความเขมขนของ Potassium hydrogen phthalate หนวยเปนโมล/ลตร (M) M2 หมายถง ความเขมขนของ Sodium hydroxide หนวยเปนโมล/ลตร (M) V1 หมายถง ปรมาตรของ Potassium hydrogen phthalate ทใช หนวยเปนมลลลตร (ml) V2 หมายถง ปรมาตรของ Sodium hydroxide ทใช หนวยเปนมลลลตร (ml)

11

วธการ หาความเขมขนทแนนอน สารละลาย Hydrochloric acid เขมขน 0.1 M ปเปต Hydrochloric acid ทเตรยมในขอ 8) มา 10 มลลลตร ใสในขวดรปชมพขนาด 125

มลลลตรไทเทรตดวยสารละลาย Sodium hydroxide ททราบความเขมขนทแนนอน ในขอ 7) ใช Phenolphthalein เขมขน 1 % เปนอนดเคเตอร โดยเตมอนดเคเตอรประมาณ 2-3 หยด จดยตเปลยนจากไมมสเปนสชมพออน บนทกปรมาตร Sodium hydroxide ทใช โดยทาซา 3 ครง นาคาเฉลยทไปคานวณ

จากสตร M1V1 = M2V2

M1 หมายถง ความเขมขนของ Sodium hydroxide หนวยเปนโมล/ลตร (M) M2 หมายถง ความเขมขนของ Hydrochloric acid หนวยเปนโมล/ลตร (M) V1 หมายถง ปรมาตรของ Sodium hydroxide ทใช หนวยเปนมลลลตร (ml) V2 หมายถง ปรมาตรของ Hydrochloric acid ทใช หนวยเปนมลลลตร (ml)

2.2 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหปรมาณเสนใย โดยวธการยอยดวยกรดและดาง 1) สารละลาย Sulfuric acid (H2SO4) ความเขมขน 1.25 % (w/v) หรอ 0.255±0.005 N

1.1) ปเปต Sulfuric acid ปรมาตร 15.1 มลลลตร 1.2) เทใสนากลนจานวน 1000 มลลลตร อยางชาๆ คนสารละลายใหเขากน

(การเตรยมกรดตองเตมกรดลงนา เพอปองกนการเกดปฏกรยารนแรง) 1.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 2000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 1.4) เกบในขวดสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

2) สารละลาย Sodium hydroxide (NaOH) ความเขมขน 1.25 % (w/v) หรอ 0.313±0.005 N 2.1) ชง Sodium hydroxide 25.25 กรม ใสในบกเกอร ขนาด 250 มลลลตร โดยทาใน ตดดควน 2.2) เตมนากลนจานวน 200 มลลลตร ผสมใหเขากน 2.3) เทลงในขวดปรบปรมาตรขนาด 2000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 2.4) เกบในขวดสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

3) Ethanol (C2H5OH) ความเขมขน 95 % ประมาณ 100 มลลลตร 4) กระดาษลตมส

12

2.3 การเตรยมสารเคม สาหรบวเคราะหปรมาณไขมน โดยวธโรส-กอตตเลยบ (Rose-gottlieb)

1) Ammonium hydroxide (NH4OH) ประมาณ 100 มลลลตร 2) Ethanol (C2H5OH) ความเขมขน 95 % ประมาณ 100 มลลลตร 3) Petroleum ether ประมาณ 1000 มลลลตร 4) Diethyl Ether ประมาณ 1000 มลลลตร

2.4 การเตรยมสารเคมสาหรบวเคราะหปรมาณไขมนโดยวธ Soxhlet Petroleum ether ประมาณ 1000 มลลลตร

3. การเตรยมอปกรณ และ เครองแกว ใหนกศกษาทกกลมเบกตอปกรณ และเครองแกว เพอใชในการทาปฏบตการทง 8 ปฏบตการ

ตลอดทงเทอม กลมละ 1 ต (รายการอปกรณ และเครองแกวในต ดงแสดง ในภาคผนวก ข) แตเนองจากตในหองปฏบตการมขนาดเลก สามารถบรรจไดเพยงอปกรณและเครองแกวพนฐานเทานน ดงนนในการทาปฏบตการจะตองเตรยมอปกรณ และเครองแกวทมขนาดใหญ หรอมจานวนจากดในหองปฏบตการเพมเตมใหแกนกศกษาตามความจาเปนในแตละปฏบตการเชน การเตรยมปฏบตการนตองเตรยมอปกรณ และเครองแกวเพมเตมใหนกศกษาแตละกลมดงน

3.1 ขวดใสตวอยาง 1 ขวด 3.2 ตลบวดคา aw 2 ตลบ 3.3 ขวดกนกลมขนาด 250 มลลลตร 1 ขวด 3.4 ขวดกนกลมขนาด 500 มลลลตร 2 ขวด 3.5 บกเกอรทรงสงชนด ขนาด 600 มลลลตร 2 อน 3.6 Buchner funnel เสนผาศนยกลาง 9 เซนตเมตร 1 อน 3.7 Suction flask ขนาด 500 มลลลตร 1 อน

4. การเตรยมเครองมอ การเตรยมเครองมอวทยาศาสตรใหพรอม และมประสทธภาพ จะชวยลดปญหาในขณะทา

ปฏบตการ ซงนกศกษาสามารถใชงานเครองมอไดงาย และสะดวกขน ทาใหสามารถดาเนนการ ไดอยางตอเนอง และเสรจภายในเวลาทกาหนด การเตรยมเครองมอสาหรบปฏบตการมเทคนคและวธการดงน

13

4.1 เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง จานวน 3 เครอง ตรวจสอบเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ยหอ Sartorius รน CP 224 S ดงรป 1.1 วาตงได

ระดบหรอไม โดยดจากลกนา ถาลกนาไมตรงใหปรบขาเครองชงจนลกนาอยตรงกลาง และ ทาการ Internal calibrate เครองชง โดยกดปม Cal คางไวประมาณ 5 วนาท เครองชงจะ Calibrate โดยใชตมนาหนกภายในเครอง จากนนรอใหหนาจอเครองชงแสดงตวเลข 0.0000 g หากเครองชง ไมสามารถ Internal calibrateได หนาจอจะแสดงอกษร C แสดงวาภายในเครองอาจมสารเคม หรอ ตวอยางอาหารตกลงไป ใหแกะจานรองชงนาหนกออก แลวใชแปรงปดเบาๆ ภายในเครอง ใหสะอาด จากนนทาการ Internal calibrate อกครง เมอทา Internal calibrate เสรจใหนาตมนาหนกมาตรฐานขนาด 10 และ 50 กรม ทดลองชงนาหนก เพอตรวจสอบความแมนยาของเครองชงอกครง

รป 1.1 เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ยหอ Sartorius รน CP 224 S

4.2 ตอบลมรอนแบบไฟฟา (Hot air oven) จานวน 1 เครอง ในปฏบตการนจะใชตอบลมรอนแบบไฟฟายหอ Memmert ซงมลกษณะดงรป 1.2

ในการวเคราะหปรมาณความชน เถา เสนใย และ ไขมน จงตองตงอณหภมของตอบใหได 100 องศาเซลเซยส จากการใชตอบเพอวเคราะหตวอยางจานวนมาก ทาใหตองใชพนทภายในตอบในการวางตวอยาง อกทงตอบเครองนยงใชในการทาปฏบตการอกหลายวชา ดงนน เพอปองกนปญหาพนทวางตวอยางภายในตอบไมเพยงพอ กอนเรมทาปฏบตการ นกวทยาศาสตรตองตรวจสอบพนทวางภายในตอบ หากพบวาพนทวางภายในตอบไมเพยงพอ ใหตดตอนกศกษาทใชตอบเกบตวอยางททดลองเสรจเพอนาตวอยางออกจากตอบ และ ทาการจดวางตวอยางภายใน

14

ตอบใหมใหเปนระเบยบ ปองกนการสลบตวอยางภายในตอบ และ ใหมพนทวางภายในตอบเพยงพอตอการทาปฏบตการ

รป 1.2 ตอบลมรอนแบบไฟฟา ยหอ Memmert

4.3 โถดดความชน (Desiccator) จานวน 4 โถ โถดดความชนใชสาหรบเกบตวอยางทผานการอบแหงจากตอบลมรอนแบบไฟฟา

และใชเกบตวอยางทผานการเผาเถาจากเตาเผา ตวอยางทผานการอบแหง หรอผานการเผาจะมปรมาณความชนตามาก ทาใหตวอยางเหลานสามารถดดความชนกลบจากอากาศไดงาย ดงนน เพอปองกนการดดความชนกลบของตวอยางจะตองเกบตวอยางไวในโถดดความชนทบรรจสารทมคณสมบตในการดดความชนได ซงในหองปฏบตการเลอกใชซลกาเจลเปนสารดดความชน เนองจากซลกาเจลมราคาถก หาซอไดงาย และดแลรกษางาย เพอใหโถดดความชนมประสทธภาพ ในการดดความชนไดด กอนเรมทาปฏบตการนกวทยาศาสตรตองตรวจสอบสภาพของซลกาเจลวาสามารถดดความชนไดดหรอไม ซงสงเกตไดจากลกษณะสของซลกาเจล ถาซลกาเจลมสฟาเขมดงรป 1.3 แสดงวามประสทธภาพดสามารถดดความชนไดมาก แตถาซลกาเจลมสฟาจางหรอมสชมพอมมวงดงรป 1.4 แสดงวาซลกาเจลเรมเสอมสภาพ สามารถดดความชนไดนอยลง วธการแกไขใหนาซลกาเจลทเสอมสภาพไปอบไลความชนทตอบลมรอนแบบไฟฟาจนซลกาเจลมสฟาเขม จงนากลบมาใชงานใหม

รป 1.3 สของซลกาเจลทด รป 1.4 สของซลกาเจลทเสอมสภาพ

15

4.4 เตาเผา (Muffle furnace) จานวน 2 เครอง เตาเผาในหองปฏบตการเคม มทงหมด 2 เครอง คอ เตาเผายหอ Carbolite มลกษณะดง

รป 1.5 และ เตาเผายหอ Thermolyne รน 1500 มลกษณะดงรป 1.6 ปฏบตการนจะใชเตาเผา ยหอ Thermolyne รน 1500 ในการเผาตวอยางเพอวเคราะหหาปรมาณเถา โดยใชอณหภมในการหาเผาตวอยาง 525 - 550 องศาเซลเซยส สวนเตาเผายหอ Carbolite จะใชเผาตวอยางเพอวเคราะหปรมาณเสนใยซงจะใชอณหภมในการเผา 550 ± 25 องศาเซลเซยส จะเหนไดวาเตาเผาทง 2 เครอง จะตองตงอณหภมในการเผาสง ดงนนกอนเรมทาปฏบตการนกวทยาศาสตรควรเปดเตาเผากอนประมาณ 1 ชวโมง เพอใหเตาเผามอณหภมสงตามทตองการ

รป 1.5 เตาเผา ยหอ Carbolite รป 1.6 เตาเผา ยหอ Thermolyne

4.5 เตาหลมใหความรอน (Heating mental) จานวน 6 เครอง เตาหลมใหความรอนใชในการกลนหาไขมนในตวอยางโดยวธ Soxhlet เตาหลม

ใหความรอนทใชในหองปฏบตการจะเปนแบบปรบอณหภม โดยการเลอนปมปรบอณหภมไปยงตวเลขตงแต 1-10 ดงแสดงในรป 1.7 และ 1.8 อณหภมของเตาหลมจะเพมมากขนถาตวเลขเพม จงเปนการยากทจะบอกไดวาเตาหลมใหความรอนทอณหภมเทาใด ตองอาศยประสบการณ ของผใชงาน หรอ ตองเปลยนขวดใสตวอยางเปนแบบ 2 คอ เพอใหสวมกบคอนเดนเซอร และ ใสเทอรโมมเตอร เพอสามารถดอณหภมได จากประสบการณ พบวาการกลนหาไขมนโดยวธ Soxhlet ตองเลอนปมปรบอณหภมทระดบ 4 – 5 จงจะไดความรอนทพอดในการกลน สามารถสงเกต

16

ไดจากการหมนเวยนของตวทาละลายทใชสกดหาไขมนทหมนเวยนในชดกลนไดในเวลา ทเหมาะสม อกทงยงเคยทดลองวดอณหภมทความรอนดงกลาว พบวามอณหภมประมาณ 40 – 50 องศาเซลเซยส ขนอยกบเตาหลมแตละอน สอดคลองกบจดเดอดของปโตรเลยมอเทอร ซงใชเปน ตวทาละลายในการสกดไขมน มจดเดอดท 40 - 60 องศาเซลเซยส

รป 1.7 เตาหลมใหความรอน ยหอ Isopad รป 1.8 ปมปรบอณหภมของเตาหลมใหความรอน

4.6 ถงนาหลอเยน (Cooling bath) จานวน 1 เครอง ถงนาหลอเยน คอ ถงนาทบรรจนาหลอเยนสามารถตงอณหภมได ตงแต 0 - 40 องศา

เซลเซยส มปมทาหนาทปลอยนาออกจากถงนาหลอเยนไปยงชดกลน ลกษณะของถงนาหลอเยน ดงแสดงในรป 1.9 ในปฏบตการนใชถงนาหลอเยนเพอใหความเยนแกคอนเดนเซอรชดกลน Soxhlet การกลนแบบ Soxhlet จะใหความรอนแกตวทาละลายเพอใหกลายเปนไอ และ เมอไอ ของตวทาละลายสมผสถกนาหลอเยนทบรเวณคอนเดนเซอร จะเปลยนเปนของเหลวอกครง หลงจากตวทาละลายไดเปลยนเปนของเหลวจะทาหนาทสกดไขมนออกจากตวอยาง เมอครบรอบตวทาละลายจะถกใหความรอน และ กลายเปนไออกครง หมนเวยนอยางนจนครบเวลาทสกด ในปฏบตการนถงนาหลอเยนตองใหความเยนแกคอนเดนเซอรชดกลน Soxhlet จานวนถง 6 ชด ถาความเยนของนาหลอเยนไมเพยงพอจะทาใหไอของตวทาละลายระเหยออกจากชดกลน กอใหเกดอนตรายแกผทดลอง และทาใหตวทาละลายทใชสกดมปรมาณนอยลง สงผลใหประสทธภาพการสกดไขมนในตวอยางลดลงตามไปดวย จากประสบการณยงพบวาถาจานวนคอนเดนเซอรของชดกลน Soxhlet ม 6 ชด ควรตงอณหภมของถงนาหลอเยนไวท 10 องศาเซลเซยส เพราะทอณหภมนสามารถควบคมไอของตวทาละลายไมใหระเหยออกจากชดกลนได

17

ทงนหากจานวนคอนเดนเซอรชดกลนมมากขนควรลดอณหภมของถงนาหลอเยนลง และในทางกลบกนถาจานวนคอนเดนเซอรชดกลนมนอยลง สามารถเพมอณหภมของนาหลอเยนได

รป 1.9 ถงนาหลอเยน ยหอ Boss tech

4.7 เตาใหความรอน (Hot plate) จานวน 10 เครอง ปฏบตการนจะใชเตาใหความรอนในการเผาตวอยางเพอหาเถา และใชตมตวอยางเพอหา

เสนใย เตาใหความรอนในหองปฏบตการม 2 แบบคอ เตาใหความรอน (Hot plate) เปนเตาทจะใหความรอนอยางเดยว ดงแสดงในรป 1.10 และ เตาใหความรอนทกวนสารละลายได (Hot plate stirrer) ดงแสดงในรป 1.11 เตาใหความรอนทง 2 แบบ ใหความรอนไดสงแตกตางกน Hot plate สามารถใหความรอนไดสงกวาจงเหมาะสาหรบใชในการเผาตวอยาง เพอหาปรมาณเถา สวน Hot plate stirrer จะใหความรอนไดตากวาจงเหมาะสาหรบตมตวอยางเพอหาปรมาณเสนใย เพราะใชความรอนในการตมไมสงมาก และ สามารถกวนสารละลายในขณะทตมไดดวย ดงนนกอนเรมทาปฏบตการควรอธบายขอจากดของเตาแตละชนดใหแกนกศกษา เพอใหนกศกษาใชเตาใหความรอนไดเหมาะสมกบการวเคราะห ทาใหสามารถทาปฏบตการไดเรว และ สะดวกขน

รป 1.10 Hot plate ยหอ E.G.O รป 1.11 Hot plate stirrer ยหอ Heidolph

18

4.8 ชดกลน Soxhlet จานวน 6 ชด การตดตงชดกลน Soxhlet ใหตดตงดงรป 1.12 และทกครงกอนใชชดกลน Soxhlet

ควรตรวจดความสะอาดและสภาพทวไปของชดกลน Soxhletใหเรยบรอย ทผานมาชดกลน Soxhlet มการใชงานเปนประจาโดยนกศกษา จงทาใหสกปรกและมรอยราวไดงาย หากพบวาสกปรกใหทาความสะอาดทนท เพอปองกนการอดตนของทอผานตวทาละลาย และหากพบวาชดกลนมรอยราว หรอแตก ใหรบนาไปซอมแซม เพอใหสามารถนากลบมาใชใหม

รป 1.12 ชดกลน Soxhlet จากรป 1.12 เมอตดตงชดกลน Soxhlet เสรจ ใหนาทอนาออกของถงนาหลอเยนตอกบ

ทอดานลางของคอนเดนเซอรของชดกลน Soxhlet ชดท 1 จากนนตอสายยางจากทอดานบน ของคอนเดนเซอร ชดท 1 ไปยงทอดานลางของคอนเดนเซอร ชดท 2 ตอสายยางในลกษณะนไปเรอยๆ จนถงคอนเดนเซอรตวสดทาย ใหนาทอนาเขาของถงนาหลอเยนตอททอดานบน ของคอนเดนเซอรตวสดทายแลวทดลองเปดปมนาหลอเยนเพอตรวจสอยรอยรวของทอและสายยาง ขอควรระวง ทอนาเขาและทอนาออกของถงนาหลอเยนมนาหนกมาก ดงนนเมอตดตงชดกลน Soxhlet เสรจ ใหนาวสดทมนาหนกวางทบฐานของ Stand ทใชหนบชดกลนไว เพอปองกนไมใหชดกลน Soxhlet ลม

19

4.9 เครองวดคา Water activity (aw) จานวน 1 เครอง เครองวดคา Water activity ทใช คอ ยหอ Aqualab มลกษณะดงรป 1.13 ทกครงกอน

ใชงานควรเปดเครองทงไวประมาณ 30 นาท จากนนทาการ Calibrate เครองดวยเกลอมาตรฐาน สาหรบการเตรยมตวอยางเพอวดคา Water activity ตวอยางตองมอณหภมใกลเคยงกบอณหภมของเครอง ดงนนควรเตรยมตวอยางใสในตลบวดกอน จากนนนาตลบวดวางไวบรเวณขางๆ เครอง เพอใหอณหภมของตวอยางและเครองมคาใกลเคยงกน ทาใหสามารถวดคา Water activity ไดรวดเรวขน

รป 1.13 เครองวดคา Water activity ยหอ Aqualab

20

4.10 ชดยอยโปรตน (Protein digestion unit) จานวน 1 เครอง ชดยอยโปรตน ยหอ VELP ประกอบดวย เตาหลมใหความรอนจานวน 6 หลม มหนาท

ใหความรอนทอณหภม 250-420 องศาเซลเซยล เพอใหตวอยางทม Sulfuric acid และคะตะลสต ถกยอย ดงปฏกรยา

ตวอยางทมสารประกอบไนโตรเจน + H2SO4 CO2 + H2O + (NH4) 2SO4 + SO2

CO2 นา และ SO2 ทเกดขนจะถกเครอง Vacuum pump ดดมาเกบในถงบรรจ Sodium hydroxide ความเขมขน 10 % เพอปรบสภาพใหเปนกลาง

รป 1.14 ชดยอยโปรตน ยหอ VELP

จากปฏกรยาทเกดขน ควรตดตงชดยอยโปรตน ยหอ VELP ในตดดควน ดงรป 1.14 จากนนใหนา Sodium hydroxide ความเขมขน 10 % ใสในขวดดกกรดใบใหญ ปรมาณ 1 ลตร ตรวจสอบชดยอยไมใหมรอยรวบรเวณสายยางและทอตางๆ ควรสวมสายยางและทอใหแนนๆ เพอปองกนการรวของไอ Sulfuric acid และไอของ Sodium hydroxide หลงจากนนใหเตมนาใน ถงนาของเครอง Vacuum pump ใหอยในระดบ Min ถง Max จงทาการเปดเครอง

21

4.11 เครองกลนโปรตน (Protein distillation unit) จานวน 1 เครอง เครองกลนโปรตน ยหอ Foss Tecator มหลกการทางาน คอ เครองจะดด Sodium

hydroxide ความเขมขน 40 % ทบรรจในถงสขาวดานขางเครอง ดงแสดงในรป 1.15 เพอเตมลงในตวอยางซงผานการยอยโปรตนเรยบรอยแลว จากนนไอรอนจากหมอตมนาภายในเครองจะทาหนาทใหความรอนแกตวอยาง เพอใหได NH3 ดงปฏกรยา

(NH4) 2SO4 + 2NaOH 2NH3 + Na2SO4 + H2O NH3 ทไดจะถกเกบในสารละลาย H3BO3 เกดเปนสารละลาย H3BO3 . NH3 ดงปฏกรยา NH3 + H3BO3 H3BO3 . NH3

สารละลาย H3BO3.NH3 ทไดนาไปไทเทรตกบ H2SO4 ความเขมขน 0.1 N หรอ HCl ความเขมขน 0.1 M เพอหาความเขมขนของไนโตรเจน และโปรตน

จากหลกการทางานของเครองจงควรคานงถงปรมาณ Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % ทใช หากพบวาสารนมปรมาณนอยกวา ¼ ของถง ใหเตมเพมในถง อยางนอย 1 ลตร ในการกลนโปรตนจะใช Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % เตมลงในตวอยางเพอใหตวอยางมสภาพเปนดางเกนพอ และใหเกด NH3 ออกมา ดงนนปรมาณ Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % ทใช จงขนกบความเปนกรดและดางของตวอยาง โดยทวไปการกลนโปรตนจะใช Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % ประมาณ 70 - 90 มลลลตร วธการสงเกตความเปนดางเกนพอของตวอยาง ใหสงเกตจากสของตวอยาง ซงจะมสดาเขมหรอนาเงนเขมเทานน

รป 1.15 ชดกลนโปรตน ยหอ Foss Tecator

22

4.12 เครองปนผสมอาหาร (Blender) จานวน 6 เครอง เครองปนผสมอาหารจะใชในการปนตวอยางอาหาร เพอใหตวอยางอาหารมเนอ

ทละเอยดและผสมเปนเนอเดยวกน โดยทวไปเครองปนผสมอาหารจะมโถสาหรบปนตวอยางอย 2 แบบ โถแบบแรกจะใชปนตวอยางทเปนของแขงและแหงเรยกวา โถปนตวอยางแหง ขนาดของโถปนจะมขนาดเลก มใบมด 2 ใบ โถแบบท 2 จะใชปนตวอยางทเปนของเหลวเรยกวา โถปนตวอยางเปยกขนาดของโถปนจะมขนาดใหญ มใบมด 4 ใบ ถาตวอยางทเปนของเหลวมปรมาณนอยๆ ไมสามารถปนดวยโถปนตวอยางเปยก สามารถใชโถปนตวอยางแหงปนตวอยางแทนได

5. ขอเสนอแนะ และขอควรระวง

5.1 การวเคราะหปรมาณความชนตองอบ Moisture can ทอณหภม 100 องศาเซลเซยส ประมาณ 30-60 นาท หลงจากนนนา Moisture can ใสในโถดดความชนอก 30 นาท จงนา Moisture can ไปชงเพอหานาหนกทแนนอน หลงจากนนนาตวอยางใสใน Moisture can แลวนาไปอบ ทอณหภม 100 องศาเซลเซยส ตออก 3 ชวโมง หรออบนานจนนาหนกตวอยางคงท จะเหนไดวา การหาปรมาณความชนใชเวลาในการวเคราะหนาน แตเวลาทใชทาปฏบตการมจากดเพยง 3 ชวโมง ดงนนควรแนะนาใหนกศกษาอบ Moisture can ทงไวกอนทาปฏบตการ เพอลดเวลา ในการทาปฏบตการลง

5.2 การวเคราะหปรมาณเถา จะเกดปญหานกศกษาขาดเทคนคการใช Tong จงคบ Crucible ไมได ทาให Crucible หลนและแตกได ดงนนกอนเรมทาปฏบตการควรมการสอนวธการใช Tong ใหแกนกศกษา ทงนเพอใหนกศกษาสามารถใช Tong ไดถกวธและปองกน Crucible แตกได สงสาคญอกอยางหนงทควรเนนนกศกษาคอ ในขนตอนการเผาตวอยางใหเปลยนเปนเถานน จะใชความรอนทอณหภมสงถง 525-550 องศาเซลเซยส Crucible ทใชเผาจงมอณหภมสงดวยเชนกน ดงนนตองหามนกศกษาวาง Crucible ทรอนบนโตะทาปฏบตการ หรอ วางบนภาชนะทไมทนรอน เพอปองกนโตะปฏบตการ และ ภาชนะทใชวางไหม

5.3 เวลาทใชทาปฏบตการ 1 บท มจากดเพยง 3 ชวโมง ในการวเคราะหปรมาณไขมน โดยวธ Soxhlet จงไดลดเวลาการสกดไขมนเหลอเพยง 2 ชวโมง เพอใหเหมาะสมกบเวลา ทใชทาปฏบตการ ดงนนตวอยางทมไขมนปรมาณมากๆ แตใชเวลาในการสกดนอยจะทาใหสกดไขมนออกจากตวอยางไดไมหมด หรอวเคราะหปรมาณไขมนไดนอยกวาความเปนจรง ควรอธบายใหนกศกษาเขาใจถงเหตผลของการลดเวลาการสกดลง และแนะนาระยะเวลาในการสกดทเหมาะสมแกนกศกษา เพอใหนกศกษาเกดความเขาใจไดถกตองมากขน ขอควรระวงของการสกดโดยวธ

23

Soxhlet คอ ตวทาละลายทใชเปนปโตรเลยมอเทอร (Petroleum ether) ซงมคณสมบตตดไฟงาย นกศกษาไมควรวางปโตรเลยมอเทอรไวใกลไฟ และไมควรนาปโตรเลยมอเทอรไปอบหรอระเหยในตอบทอณหภมสงเกน 60 องศาเซลเซยส แตถาตองการระเหยปโตรเลยมอเทอรควรนาไประเหยทตดดควน

5.4 ในขนตอนการยอยโปรตน ปรมาณตวอยางทใชยอยจะขนกบปรมาณโปรตนทมอย ในตวอยาง ถาโปรตนในตวอยางมปรมาณมากจะใชตวอยางในการยอยนอย ถาโปรตน ในตวอยางมปรมาณนอยตองเพมปรมาณตวอยางใหมากขน ยกตวอยางเชน เมลดทานตะวนมโปรตนปรมาณมากจะใชตวอยางเพยง 0.5-1.0 กรมเทานน สวนขาวเกรยบมโปรตนปรมาณนอยจะใชตวอยางมากถง 4.0 กรม เปนตน การยอยโปรตนในตวอยางทมโปรตนสงถาใชตวอยางปรมาณมากเกนไป จะทาใหตวอยางทยอยเกดฟองและลนออกจากหลอดยอยได ผลวเคราะหทไดจงผดพลาด อกทงยง ใชเวลาในการยอยนานมากขน บางครงใชเวลาถง 4 ชวโมง ดงนนกอนทาการวเคราะหโปรตนตองแนะนาใหนกศกษาใชตวอยางในการยอยในปรมาณทเหมาะสม จะชวยลดปญหา และชวยลดเวลาทใชในการวเคราะหลงได การยอยโปรตนจะใช Sulfuric acid กรดนมฤทธกดกรอน ไอกรดยงมผลระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจ เมอสมผสถกผวหนงจะทาใหเกดแผลไหม และ ปวดแสบ ปวดรอน วธปองกน ใหนกศกษาทางานดวยความระมดระวง สวมแวนตา สวมถงมอกนสารเคม และใหทาการทดลองในตดดควนทกครง

5.5 การกลนโปรตนจะใชเครองกลนโปรตน ยหอ Tecator เครองกลนนจะมระบบเตม Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % ในตวอยางแบบอตโนมต ตวอยางทผานการยอยโปรตนจะมสภาพเปนกรดสง เมอเตม Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % จะทาใหเกดปฏกรยารนแรงระหวาง กรดแกและดางแก ดงนนตองเนนนกศกษาใหใสหลอดยอยทเครองกลนโปรตนใหแนน เพอปองกนตวอยางกระเดนออกมา ตวอยางทผานการกลนโปรตนแลวจะมความเปนดางสง และรอนมาก วธการปองกน ใหนกศกษาสวมแวนตา ใสถงมอกนสารเคม และใชผาจบหลอดยอย ทกครง

5.6 การวเคราะหปรมาณเสนใย โดยวธการยอยดวยกรดและดาง ผขอไดดดแปลงวธการยอยจากการใชเครองยอยเสนใยมาเปนการยอย โดยการตมตวอยางในบกเกอรและปดปากบกเกอรดวยขวดกนกลมทบรรจนากลนขนาด 500 มลลลตร แตดวยลกษณะของบกเกอรทมชองเปด จงทาใหไอของนาระเหยออกจากสารละลายกรดและดางทใชยอย ปรมาณของนาในสารละลายกรดและดาง จงลดลง เปนผลใหความเขมขนของสารละลายกรดและดางเพมมากขน ดงนนในการทดลอง ตองเตมนากลนเพมในสารละลายกรดและดาง เพอใหความเขมขนของสารละลายกรดและดาง

24

ไมเปลยนแปลง (การเตมสารละลายกรดและดางในครงแรกควรทาเครองหมายบอกระดบของสารละลายไวดวย)

5.7 การทาปฏบตการเรองการวเคราะหองคประกอบพนฐานทางเคมในอาหาร จะใชสารเคมทมความเปนกรดสง คอ Sulfuric acid เขมขน และ สารเคมทมความเปนดางสงคอ Sodium hydroxide ความเขมขน 40 % สารเคมทง 2 ชนดนมพษตอแหลงนาและมฤทธกดกรอนสง จงไมควรทงลงทอระบายนา เนองจากทอระบายนาบางจดทาดวยโลหะเชน ทองเหลอง เมอสมผสกบ Sulfuric acid จะถกกดกรอนจนเกดรรว วธการแกไขใหเจอจางกรดและดางเขมขนดวยนา เพอลดความเปนกรด-ดาง จากนนนาสารละลายกรดและดางผสมกนเพอปรบสภาพใหเปนกลางกอนทจะเทสารละลายลงทอระบายนา

25

ปฏบตการท 2 การวเคราะหปรมาณนาตาล


- ใหนกศกษาสามารถวเคราะหปรมาณนาตาลรดวส นาตาลซโครส และนาตาลทงหมดโดยวธ Lane & Eynon ในนาผงและนาเชอมได

- ใหนกศกษาสามารถนาผลวเคราะหนาตาลทไดมาพจารณาชนดของนาตาลในนาผง และนาเชอมได

ลกษณะงานทปฏบต ในปฏบตการ เรองการวเคราะหปรมาณนาตาล นกวทยาศาสตรมหนาทเตรยมตวอยาง อปกรณ

เครองแกว สารละลาย และเครองมอ รวมถงมหนาทใหคาแนะนาวธการวเคราะหปรมาณนาตาลชนดตางๆ ใหแกนกศกษา โดยมรายละเอยดการเตรยมปฏบตการแยกเปนขอๆ มดงน

1. การเตรยมตวอยาง ตวอยางทใชในการวเคราะหปรมาณนาตาลชนดตางๆ ไดแก นาผงแท นาผงเทยม และนาเชอม

นกศกษาจะไดรบตวอยางดงกลาวโดยไมระบวาเปนนาเชอม หรอนาผงชนดไหน โดยนกศกษา จะไดตวอยางกลมละ 1 ตวอยาง จากนนนาตวอยางใสขวดตวอยาง ใหไดนาหนกประมาณ 30 กรม บนทกรายละเอยดของตวอยางบนขวดใสตวอยาง ดงน

- ชอกลม - ชอตวอยาง (นาผงเบอร 1-12) - รายการททาการวเคราะห ไดแก ปรมาณนาตาลรดวส นาตาลซโครส และนาตาล

ทงหมด นาขวดตวอยางไปจดเรยงในหองปฏบตการ เพอใหนกศกษาทาการทดลองตอไป

2. การเตรยมสารเคม และ สารละลาย สารเคม และสารละลายทใชในการวเคราะหปรมาณนาตาลรดวส นาตาลซโครส และนาตาล

ทงหมดโดยวธ Lane & Eynon มวธการเตรยม ดงน

2.1 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหปรมาณนาตาลรดวส 1) สารละลาย Clearing agent A

26

1.1) ชง Zinc acetate (Zn(CH3COO) 2 2H2O) โดยใชเครองชงทศนยม 2 ตาแหนง จานวน 219 กรม ใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร

1.2) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนจนสารละลาย 1.3) เตม Acetic acid (CH 3COOH) เขมขน จานวน 30 มลลลตร (ทาในตดดควนเพอปองกนไอของ Acetic acid) 1.4) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตรปรบปรมาตรของสารละลายใหครบ ดวยนากลน 1.5) เกบสารละลายในขวดสชาเพอปองกนแสง และตดปายแสดงรายละเอยด ของสารละลาย

2) สารละลาย Clearing agent B 2.1) ชง Potassium Ferro cyanide (K3Fe(CN)6.3H2O) โดยใชเครองชงทศนยม

2 ตาแหนง จานวน 106 กรม ใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร 2.2) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนจนสารละลาย 2.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรของสารละลาย ใหครบดวยนากลน 2.4) เกบสารละลายในขวดสารเคมทมสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดงรายละเอยด ของสารละลาย

3) สารละลาย Fehling's solution A 3.1) ชง Copper sulfate (CuSO4.5H2O) โดยใชเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง

จานวน 69.278 กรม ใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร 3.2) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนจนสารละลาย 3.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรของสารละลาย ใหครบดวยนากลน 3.4) เกบสารละลายในขวดสารเคมทมขวดสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดง รายละเอยดของสารละลาย

4) สารละลาย Fehling’s solution B 4.1) ชง Sodium potassium tartrate (KNaC4H4O6.4H2O) โดยใชเครองชงทศนยม

4 ตาแหนง จานวน 347 กรม ใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร 4.2) ชง Sodium hydroxide (NaOH) จานวน 100 กรม ใสในบกเกอรอนเดม 4.3) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนใหละลาย

27

4.4) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรของสารละลาย ใหครบดวยนากลน 4.5) เกบสารละลายในขวดสารเคมทมสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดงรายละเอยด ของสารละลาย

5) สารละลาย Methylene blue indicator 5.1) ชง Methylene blue จานวน 1 กรม ใสในบกเกอรขนาด 100 มลลลตร 5.2) เตมนากลนประมาณ 80 มลลลตร คนจนสารละลาย 5.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร ปรบปรมาตรของสารละลาย ใหครบดวยนากลน 5.4) เกบสารละลายในขวดอนดเคเตอรทมสชา ตดปายแสดงรายละเอยด ของสารละลาย

2.2 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหปรมาณนาตาลซโครสและปรมาณนาตาลทงหมด 1) สารละลาย Hydrochloric acid (HCl) ความเขมขน 6.34 M

1.1) ตวงนากลนปรมาณ 200 มลลลตรใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร 1.2) ตวง Hydrochloric acid ปรมาณ 262.5 มลลลตรใสในบกเกอร 500 มลลลตร (ทาในตดดควนเพอปองกนไอของ Hydrochloric acid)

1.3) เท Hydrochloric acid ลงในนาทเตรยมไวอยางชาๆ และคนสารละลายตลอดเวลา (หามเทนาลงกรดเพราะจะเกดปฏกรยารนแรง)

1.4) ทงสารละลายใหเยนจงเทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 500 มลลลตร ปรบปรมาตรสารละลายใหครบดวยนากลน

1.5) เกบสารละลายในขวดใสสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 2) สารละลาย Sodium hydroxide (NaOH) ความเขมขน 5 M

2.1) ชง Sodium hydroxide จานวน 200 กรม ใสในบกเกอรขนาด 500 มลลลตร 2.2) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนจนสารละลาย (ทาในตดดควนเพอปองกน

ไอของ Sodium hydroxide) ทงใหสารละลายเยนในตดดควน 2.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 2.4) เกบสารละลายในขวดใสสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

28

3. การเตรยมเครองแกว และ อปกรณ จดอปกรณใหนกศกษาทกกลมเพมเตม ดงน

3.1 บวเรต ขนาด 50 มลลลตร 1 อน 3.2 กระดาษกรอง What man เบอร 4 2 แผน

4. การเตรยมเครองมอ เตรยมเครองมอสาหรบใชวเคราะหปรมาณนาตาล ดงน

4.1 เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง จานวน 3 เครอง เตรยมเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ดงแสดงในปฏบตการท 1 ขอ 4.1

4.2 อางนาควบคมอณหภม (Water bath) จานวน 1 เครอง อางนาควบคมอณหภมใชในการใหความรอนแกตวอยางเพอไฮโดรไลซนาตาลซโครส

ใหเปนนาตาลรดวส ทอณหภม 70 องศาเซลเซยส ดงนนควรเตมนาในอางใหอยในระดบททวมตวอยางพอด ไมควรเตมนาในอางมากจนเกนไป อาจทาใหตวอยางทแชในอางลอยและควาลงได ในขณะทาปฏบตการควรตรวจดระดบนาในอางอยเสมอเพอปองกนนาในอางแหง และหากพบปรมาณนาในอางแหงใหเตมนาใหมปรมาณเทาระดบเดม ควรเปดเครองของอางนาควบคมอณหภมกอนเรมทาปฏบตการ เพอใหอณหภมของนาในอางมอณหภมเทากบ 70 องศาเซลเซยส

4.3 เตาใหความรอน (Hot plate) จานวน 12 เครอง เตาใหความรอนทใหนกศกษาใชม 2 แบบ คอ เตาใหความรอน ดงรป 1.10 และเตาให

ความรอนแบบทกวนสารละลายได (Hot plate stirrer) ดงรป 1.11 นกศกษากลมทใช Hot plate ในการวเคราะหปรมาณนาตาลจะไดรบเมดแกวกนเดอดจานวน 20 เมด สวนนกศกษากลมทใช Hot plate stirrerในการวเคราะหปรมาณนาตาลจะไดรบแทงคนแมเหลก จานวน 2 แทง

5. ขอเสนอแนะ และ ขอควรระวง 5.1 ในขนตอนการไทเทรตหาปรมาณนาตาลรดวสตองตมสารละลาย Fehling ใหเดอด

ตลอดเวลา ดงนนเครองแกวทใชทาการทดลองควรเปนเครองแกวแบบทนความรอนไดสง

5.2 การเตรยมสารละลายนาผงจะเตม Clearing agent A และ Clearing agent B เพอใหนาผงเกดการตกตะกอน จากนนจงกรองสารละลายนาผง ทงนหากตวอยางนาผงมลกษณะใส และไมมตะกอนสามารถขามขนตอนการเตม Clearing agent A และ Clearing agent B ได

29

5.4 การวเคราะหปรมาณนาตาลรดวสโดยวธ Lane & Eynon จะใชสารละลายนาตาลไทเทรตกบสารละลาย Fehling โดยขณะทไทเทรตสารละลาย Fehling ตองเดอดตลอดเวลา จงจะเหนจดยต ทมตะกอนสสมแดงไดชดเจน ทผานมานกศกษาขาดความชานาญจงทาใหวเคราะหขนตอนนผดพลาด เชน ไทเทรตสารละลายนาตาลในขณะทสารละลาย Fehling ไมเดอด ทาให ไมเหนจดยต นกศกษาจงเตมสารละลายนาตาลเพมมากขน เมอสารละลาย Fehling เดอดภายหลง จงพบวาไทเทรตเกนจดยต การใชสารละลายนาตาลเพอทาปฏกรยากบสารละลาย Fehling ในปรมาณมาก ผลการวเคราะหทไดจะมปรมาณนาตาลรดวสนอยกวาความเปนจรง และหากนกศกษาไทเทรตไมถงจดยต โดยคดวาสารละลาย Fehling ทมสเหลองปนสฟาเปนสของจดยต จะทาใหใชสารละลายนาตาลเพอทาปฏกรยากบสารละลาย Fehling ในปรมาณนอย ผลการวเคราะหทไดจะมปรมาณนาตาลรดวสมากกวาความเปนจรง ในปฏบตการนนกวทยาศาสตร ตองชวยอาจารยผสอนใหคาแนะนาเทคนคการวเคราะหแกนกศกษาอยางใกลชด เพอลดความผดพลาด

5.5 ขวดรปชมพทใสสารละลาย Fehling เมอผานการตมจนเดอดในขนตอนการไทเทรต จะเกดคราบตะกอนของควปรสสออกไซด ซงมสสมแดงตดอยบรเวณกนขวด คราบนสามารถลาง ไดงายหากลางขวดรปชมพทนทหลงจากทาการไทเทรตเสรจ แตคราบนจะลางออกจากขวดรปชมพไดยากขนหากตงทงไวนาน วธการแกไข ใหนาขวดรปชมพทมคราบแชดวย Hydrochloric acid ความเขมขน 10 % หรอ Sodium hydroxide ความเขมขน 10% นานประมาณ 1 นาท จากนนนาขวดรปชมพไปลางดวยนายาลางอกครง

5 .6 เทคนคการเตรยมสารละลายตวอย าง เพอน าไปว เคราะหหาปรมาณน าตาล ถาใช Fehling ปรมาณ 10 มลลลตร ควรเตรยมสารละลายตวอยางใหมนาตาลประมาณ 0.1- 0.3 กรม ตอ100 มลลลตร และถาใช Fehling ปรมาณ 25 มลลลตร ควรเตรยมสารละลายตวอยางใหมนาตาลประมาณ 0.25 - 0.8 กรมตอ100 มลลลตร เพราะทความเขมขนดงกลาวจะใชปรมาณสารละลายตวอยางในการไทเทรตทชวง 15-50 มลลลตร ตามตารางหานาตาลรดวสกาหนด

หากนกศกษาใชสารละลายไทเทรตตวอยางเกน 50 มลลลตร แสดงวาในสารละลายตวอยางมปรมาณนาตาลนอยเกนไป ตองเตรยมสารละลายตวอยางใหมใหมนาตาลปรมาณมากขน และหากนกศกษาใชสารละลายตวอยางนอยกวา 15 มลลลตร แสดงวาสารละลายตวอยางมนาตาลปรมาณมากเกนไป ใหเจอจางสารละลายตวอยางใหมใหมปรมาณนาตาลนอยลง จากนนไทเทรตสารละลายตวอยางอกครง ใหไดปรมาณชวง 15 - 50 มลลลตร จากนนนาคาทไดไปเทยบกบตารางนาตาลรดวส เพอคานวณหาปรมาณนาตาลรดวสในตวอยางตอไป

30

ปฏบตการท 3 การวเคราะหคณภาพไขมนและนามน


- ใหนกศกษาสามารถวเคราะหหา Peroxide value, Acid value, Iodine value และ คา Saponification number ในนามนแตละชนดไดอยางถกตอง

- ใหนกศกษาสามารถใชผลวเคราะหทไดเพอพจารณาคณภาพ และชนดของนามนได

ลกษณะงานทปฏบต ในปฏบตการการวเคราะหคณภาพไขมนและนามน นกวทยาศาสตรมหนาทเตรยมตวอยาง

นามน เครองแกว สารละลาย และเครองมอ รวมถงมหนาทใหคาแนะนาวธการวเคราะห ใหแกนกศกษา โดยมรายละเอยดของการปฏบตงาน ดงน

1. การเตรยมตวอยาง ตวอยางนามนทใชจะเปน นามนราขาว นามนงา นามนถวเหลอง นามนปาลม นามนขาวโพด

นามนถวลสง และนามนหม โดยตวอยางทงหมดจะประกอบดวยตวอยางนามนทเกา และตวอยางนามนทใหม นกศกษาแตละกลมจะไดตวอยางนามนทไมทราบชนด กลมละ 1 ตวอยาง ปรมาณ ตวอยางละ 150 มลลลตร ดงนนการเตรยมตวอยางนามนตองเตรยมใสขวดทไมระบชนด ของนามน ทาการเตรยมนามนใสขวดตวอยางและบนทกรายละเอยดบนขวดตวอยาง ดงน

- ชอกลม - ชอตวอยาง (นามนเบอร 1-12) - คาททาการวเคราะห ไดแก Peroxide value, Acid value, Iodine value และ

คา Saponification number หลงจากนนนาขวดตวอยางไปจดเรยงในหองปฏบตการ เพอใหนกศกษาทาการทดลองตอไป

2. การเตรยมสารเคม และ สารละลาย สารเคมและสารละลายทใชในการวเคราะหคณภาพไขมนและนามน มวธการเตรยม ดงน

2.1 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหหา Iodine value ในนามน 1) Wijs Solution ประมาณ 1000 มลลลตร 2) Carbon tetrachloride (CCl4) ประมาณ 400 มลลลตร

31

3) สารละลาย Potassium iodide (KI) ความเขมขน 10 % 3.1) ชง KI จานวน 50 กรม ดวยเครองชงทศนยม 2 ตาแหนง ใสในบกเกอร ขนาด 500 มลลลตร 3.2) เตมนากลนประมาณ 400 มลลลตร คนใหสารละลาย 3.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 500 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน

3.4) เกบในขวดสารเคมทมสชาเพอปองกนแสง ตดปายแสดงรายละเอยด ของสารละลายมอายการเกบ 1 สปดาห

4) สารละลาย นาแปง (Soluble starch) ความเขมขน 1 % 4.1) ชงแปงจานวน 1 กรม ใสในบกเกอรขนาด 100 มลลลตร 4.2) เตมนากลนประมาณ 50 มลลลตร คนจนแปงละลาย อยาเตมแปงใสในนารอน

ทนทซงจะ ทาใหแปงทสกเกาะกนเปนกอน สงผลใหแปงไมยอมละลาย 4.3) นาไปตมจนเดอด พรอมทงสงเกตลกษณะของนาแปงถานาแปงใสใหยกลง เตมนากลนใหมปรมาตรครบ 100 มลลลตร ทงไวใหเยนกอนนาไปใชงาน 4.4) เกบในขวดอนดเคเตอรทมสชา ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย และเกบสารละลายในตเยน

5) สารละลาย Sodium thiosulfate (Na2S2O3.5H2O) ความเขมขน 0.1 M 5.1) ชง Na2S2O3.5 H2O จานวน 24.82 กรม ใสในบกเกอรขนาด 250 มลลลตร 5.2) เตมนากลนทผานการตมจนเดอดและทงใหเยนเพอกาจด Carbon dioxide ปรมาณ 200 มลลลตร คนจนสารละลาย 5.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 5.4) นาไปหาความเขมขนทแนนอนของ Na2S2O3.5 H2O ดวย KH(IO3 ) 2

ความเขมขน 0.1 M โดยวธการไทเทรต 5.5) เกบสารละลายในขวดทมสชา ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย และเกบสารละลายไวในตเยน

2.2 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหหา Sponification No ในนามน 1) สารละลาย Alcoholic KOH

1.1) ชง Potassium hydroxide (KOH) จานวน 35-40 กรม โดยใชเครองชงทศนยม 1 ตาแหนง ใสในบกเกอรขนาด 100 มลลลตร 1.2) เตมนาปรมาณ 20 มลลลตร คนจนสารละลาย เทใสขวดปรบปรมาตร ขนาด 1000 มลลลตร แลวปรบปรมาตรใหครบดวย 95 %Ethyl alcohol

32

1.3) เกบสารละลายใสขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 2) สารละลาย Hydrochloric acid (HCl) ความเขมขน 0.5 M

2.1) ตวง HCl เขมขน มา 41.4 มลลลตร 2.2) เทใสบกเกอรขนาด 500 มลลลตร ทมนากลนอยประมาณ 300 มลลลตร โดยคอยๆ

เทหามเทกรดลงนาเพราะจะเกดปฏกรยารนแรง จากนนคนจนสารผสมกน 2.2) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร รอจนสารละลายเยนจงปรบปรมาตร

ใหครบดวยนากลน 2.3) เกบสารละลายในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

3) สารละลาย Phenolphthalein (C20H14O4) เขมขน 1% วธการเตรยมดงแสดงใน ปฏบตการท 1 ขอ 2.1 ขอยอย 9)

2.3 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหหาคา Acid value (A.V.) หรอ Free fatty acid (FFA) ในนามน

1) สารละลาย Ethyl alcohol (C2H5OH) ความเขมขน 95 % ทมสภาพเปนกลาง 1.1) ตวง Ethyl alcohol ความเขมขน 95 % ประมาณ 1000 มลลลตร ใสในบกเกอร ขนาด 2000 มลลลตร 1.2) เตม Phenolphthalein 1% ปรมาตร 1 มลลลตร หลงจากนนเตม 0.1 M NaOH

อยางชาๆ จนสารละลายมสชมพออน แสดงวา Ethyl alcohol มสภาพเปนกลาง ควรเตรยมทนทกอนใชเพอปองกนสารละลายเปลยนสภาพความเปนกลาง

1.3) เกบสารละลายในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 2) สารละลาย Potassium hydroxide (KOH) ความเขมขน 0.1 M

2.1) ชง KOH ประมาณ 5.61 กรม ดวยเครองทศนยม 2 ตาแหนง ใสในบกเกอร ขนาด100 มลลลตร

2.2) เตมนากลนประมาณ 60 มลลลตร คนจนสารละลาย 2.3) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน 2.4) นาไปหาความเขมขนทแนนอนดวย Potassium hydrogen phthalate ความเขมขน 0.1 M

2.5) เกบสารละลายในขวดสารเคม ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย 3) สารละลาย Potassium hydrogen phthalate (C8H5KO4) ความเขมขน 0.1 M

วธการเตรยมดงแสดงในปฏบตการท 1 ขอ 2.1 ขอยอย 9)

33

2.4 การเตรยมสารละลายสาหรบวเคราะหหาคา Peroxide value ในนามน 1) สารลาย Potassium iodide (KI) อมตว

1.1) ตวงนากลนประมาณ 10 มลลลตรใสในบกเกอรขนาด 100 มลลลตร 1.2) เตม KI ลงทละนอย คนจนสารละลาย และเตม KI ลงไปจน KI ไมละลาย 1.3) เกบสารละลายในขวดทมสชา ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

2) สารละลายนาแปง ความเขมขน 1 % วธการเตรยมดงแสดงในขอ 2.1 ขอยอย 4) 3) สารละลาย Sodium thiosulfate (Na2S2O3 .5 H2O) ความเขมขน 0.01 M

3.1) ตวง Na2S2O3.5 H2O เขมขน 0.1 M ใหไดปรมาตร 100 มลลลตร 3.2) เทใสขวดปรบปรมาตรขนาด 1000 มลลลตร ปรบปรมาตรใหครบดวยนากลน

ทผานการตมเดอดแลวทงใหเยน 3.4) เกบสารละลายในขวดสารเคมทมสชา ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย

และเกบในตเยน 4) สารลาย Mixed solvent (Acetic acid : Chloroform) อตราสวน 3 : 2

4.1) ตวง Acetic acid ใหไดปรมาตร 600 มลลลตร ในตดดควน 4.2) ตวง Chloroform ใหไดปรมาตร 400 มลลลตร 4.3) นาสารทง 2 ผสมใหเขากน แลวเกบในขวดสารเคมทมสชา

ตดปายแสดงรายละเอยดของสารละลาย และเกบสารละลายไวในตดดควน

3. การเตรยมเครองแกว และ อปกรณ เตรยมเครองแกว และ อปกรณ เพมเตมใหนกศกษาแตละกลม ดงน

3.1 บวเรต ขนาด 25 มลลลตร 1 อน 3.2 ขวดกนกลม ขนาด 250 มลลลตร 1 ขวด 3.3 ขวดรปชมพ ขนาด 250 มลลลตรพรอมจกปด 2 อน

4. การเตรยมเครองมอ การเตรยมเครองมอสาหรบใชในการวเคราะหคณภาพไขมน มวธการดงน

4.1 เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง จานวน 3 เครอง ใหเตรยมเครองชงทศนยม 4 ตาแหนง ดงแสดงในปฏบตการท 1 ขอ 4.1

34

4.2 อางนาควบคมอณหภม (Water bath) จานวน 2 เครอง การวเคราะหคา Sponification No ในนามนจะใชวธการกลนแบบรฟลกซ (Reflux)

โดยใชความรอนจากไอนาภายในอางนาควบคมอณหภมในการกลน ดงนนอางนาควบคมอณหภมทใชตองใหความรอนไดสงถง 100 องศาเซลเซยส และตองเปนอางทมฝาปดมลกษณะเปนหลม เพอใชวางขวดกนกลมทบรรจนามนตวอยางได ดงรป 3.1

รป 3.1 อางนาควบคมอณหภม ทฝาปดมลกษณะเปนหลม ยหอ NUVE

4.3 ชดกลนรฟลกซ (Reflux distillation) จานวน 6 ชด การตดตงชดกลนใหตดตง ดงรป 3.2

รป 3.2 ชดกลนรฟลกซ

35

จากรป 3.2 เมอตดตงชดกลนรฟลกซเสรจ ใหนาทอนาออกของถงนาหลอเยนตอกบทอดานลางของคอนเดนเซอรชดกลนรฟลกซ ชดท 1 จากนนตอสายยางจากทอดานบนของคอนเดนเซอรชดท 1 ไปยงทอดานลางของคอนเดนเซอรชดท 2 ตอสายยางในลกษณะนไปเรอยๆ จนถงคอนเดนเซอรตวสดทาย ใหนาทอนาเขาของถงนาหลอเยนตอททอดานบนของคอนเดนเซอรตวสดทาย ขอควรระวง ทอนาเขาและทอนาออกของถงนาหลอเยนมนาหนกมาก ดงนนเมอตดตง ชดกลนใหนาวสดทมนาหนกวางทบฐานของ Stand ทใชหนบชดกลน เพอปองกนชดกลนลม

4.4 ถงนาหลอเยน (Cooling bath) จานวน 1 เครอง ถงนาหลอเยนมหนาทใหความเยนแกคอนเดนเซอรของชดกลนรฟลกซ จานวนถง

6 ชด ดงนนใหตงอณหภมของถงนาหลอเยนทอณหภม 10 องศาเซลเซยส ทงนเพอใหนาหลอเยนสามารถควบคมไอของตวทาละลายไมใหระเหยออกจากชดกลนได การใชถงนาหลอเยนสามารถปรบอณหภมของนาใหสงขนหรอตาลงไดขนอยกบจานวนของชดกลนทใชกลน โดยทวไปจะลดอณหภมของนาหลอเยนเมอเพมจานวนชดกลน และจะเพมอณหภมของนาหลอเยนไดถาลดจานวนชดกลน

5. ขอเสนอแนะ และ ขอควรระวง 5.1 การวเคราะหหา Peroxide value จะใช Acetic acid เขมขน และ Chloroform แต Acetic

acid เขมขนมฤทธในการกดกรอน เมอสดดมเขาไปทาใหเกดอาการระคายเคองระบบทางเดนหายใจ หากสมผส ถกผวหนงจะเกดอาการปวดแสบปวดรอน สวน Chloroform จะมฤทธตอระบบทางเดนหายใจ คอ เมอหายใจเขาไปจะทาใหรางกายหมดความรสก ทาใหระคายเคองและมผลกระทบตอระบบประสาทสวนกลางทาใหมอาการปวดศรษะ ดงนนเพอปองกนอนตรายดงกลาว ควรแนะนานกศกษาใสถงมอ ใสแวนตา และทาการทดลองในตดดควน

5.2 การวเคราะหหา Iodine value ในนามน จะนานามนทผานการเตมสารละลาย Wijs ไปเกบในทมด อณหภม 25 ± 5 องศาเซลเซยส เปนเวลานาน 30 นาท หรอเปนเวลานาน 1 ชวโมงในกรณทนามนตวอยางมคา Iodine Value มากกวา 150 ดงนนควรใหนกศกษาทาการวเคราะหหา Iodine value ในนามนกอนทาการวเคราะหหาคาอนๆ ทงนเพอชวยลดเวลาการทาปฏบตการลง

5.3 สารเคมทใชในการทาปฏบตการคอ Acetic acid, Chloroform, Carbon tetrachloride สารละลาย Wijs และ Hydrochloric acid เปนสารเคมทกอใหเกดอนตรายกบสงแวดลอม เมอนกศกษาทาปฏบตการเสรจ ใหเกบสารเคมดงกลาวในขวดเกบสารเคม ตดปายแสดงชอสารเคมและชอปฏบตการ จากนนนาไปเกบทหองเกบสารเคมเพอรอการกาจดตอไป

36

ภาคผนวก ก ขอมลสารเคม

ทใชในปฏบตการ การวเคราะหอาหาร

ตารางภาคผนวก ก ขอมลสารเคมทใชในปฏบตการ การวเคราะหอาหาร

ชอสารเคม สตรโมเลกล มวล

โมเลกล อนตรายตอสขภาพ การปฐมพยาบาล การเกบรกษา

Ammonium hydroxide

NH4OH 35.05 - การหายใจเขาไปจะระคายเคองตอทางเดนหายใจ ถาหายใจเขาไปทความเขมขนสงจะกอใหเกดแผลไหม และอาจตายได

- การสมผสถกผวหนงจะกอใหเกดการระคายเคอง และเกดแผลไหมได

- การเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคองตอหลอดอาหารและกระเพาะอาหาร และอาจทาใหเยอบชองทองทะล หรออกเสบ ทาใหเกดอาการปวดในปาก อก และทอง

เกดอาการไอ อาเจยน และหมดสตได - การสมผสถกตา จะทาใหเกดอาการปวดตา เกดการทาลายตา และอาจทาใหตาบอด

- การสมผสเปนระยะเวลานาน จะทาลายเนอเยอของ เยอเมอก ทางเดนหายใจสวนบน ตา และผวหนงได

- ถาหายใจเขาไปใหเคลอนยายผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ ถาหยดหายใจให ชวยผายปอด นาสงไปพบแพทย

- ถากนเขาไป อยากระตนใหเกดการอาเจยน ใหดมนาปรมาณมากๆ หามไมใหสงใดเขาปากผปวยหมดสต รบไปพบแพทย

- ถาสมผสถกผวหนงใหลางดวยนาปรมาณมาก นาไปพบแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตาดวยนาปรมาณมาก รบไปพบแพทย

- เกบในภาชนะบรรจ ทปดมดชดในบรเวณ ทเยนและแหงทมการระบายอากาศเพยงพอ

- เกบแยกจากสารทเขากนไมได และเกบทอณหภมตากวา 25 องศาเซลเซยส และหลกเลยงการสมผสกบแสง

Benzoic acid

C7H6O2

122.12

- หายใจเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคอง และเผาไหม

- ถาหายใจเขาไปปรมาณมาก

- เกบในภาชนะใหมดชด

ทมา: กระทรวงทพยากรและสงแวดลอม (2552)

2



เยอบเมอก - การสมผสถกผวหนงจะกอใหเกดการระคายเคอง - การกนเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคองทางเดนอาหาร คลนไส อาเจยน

- การสมผสถกตาจะกอใหเกดการระคายเคอง - ไมเปนสารกอมะเรงตามบญชรายชอของ IARC , NTP

, Z , OSHA - สารนมผลทาลายปอด ทรวงอก ระบบหายใจ ทางเดนอาหาร

ใหเคลอนยายผปวยออก สบรเวณทมอากาศบรสทธ

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาและสบปรมาณมาก อยางนอย 15 นาท

- ถากลนหรอกนเขาไป หากผปวยยงมสตใหดมนาปรมาณมากๆ นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมากๆ

นาสงไปพบแพทย

ในบรเวณทเยน และแหง มการระบายอากาศเพยงพอ

Boric acid H2BO3 61.83 - หายใจเขาไปจะระคายเคองตอเยอเมอกของ ทางเดนหายใจ เกดอาการคลนไส อาเจยน ทองรวง เซองซม เปนผนแดงบนผวหนง ปวดศรษะ อณหภมในรางกายลดลง ความดนโลหตตา ไตไดรบอนตราย ภาวะทผวหนงเปนสนาเงนเนองจากขาดออกซเจน

- ถาหายใจเขาไป ใหผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ ถาผปวยหยดหายใจใหชวยผายปอด สงไปพบแพทย

- ถากลนหรอกนเขาไป

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชดในทเยนและแหง

- ภาชนะบรรจสารน ควรทามาจากสวนผสมของเหลกทมคารบอน

3



หมดสต และตาย - การสมผสถกผวหนงจะกอใหเกดการระคายเคอง ตอผวหนง สารดดซมอยางรวดเรวจะทาลายผวหนง การดดซมผานผวหนง

- การกนเขาไปจะมอาการ เชนเดยวกบหายใจเขาไป - การสมผสถกตาจะกอใหเกดการระคายเคอง เปนผนแดง และเปนปวด

- สารนอาจทาลายตบ และไต ทางเดนอาหาร เปนอนตรายตอทารกในครรภ

ใหกระตนใหอาเจยนโดยแพทย หามไมใหนาสงใดเขาปากผปวยทหมดสต นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาปรมาณมากๆ นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตา โดยทนทดวยนาปรมาณมากๆ

หรออลมเนยม - สาหรบการเกบในสภาวะทมความชนควรใชภาชนะบรรจททามาจาก สแตนเลส

Copper sulfate

CuSO4.5H2O

69.278

- การหายใจเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคอง ตอทางเดนหายใจ

- การสมผสถกผวหนงโดยปกตไมกอใหเกดการระคายเคอง

- การกลนหรอกนเขาไปทาใหทองรวง และเปนแผล ในกระเพาะอาหาร มอาการคลนไส อาเจยน หมดสต และอาการชก

- การสมผสถกตาจะกอใหเกดการระคายเคองตอตา

- ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ นาสงไปพบแพทย

- ถากนเขาไป อยากระตนใหเกดการอาเจยน ใหผปวยบวน ลางปากดวยนา และใหดมนา 200-300 ml. ไปพบแพทยทนท

- ถาสมผสถกผวหนงใหฉดลาง

- เกบในภาชนะทปดมดชด บรเวณทเยนและแหง และมการระบายอากาศเพยงพอ

4



Chloroform

CHCl3

119.38

- การหายใจเขาไปทาใหรางกายหมดความรสก ทาใหระคายเคองตอระบบการหายใจ และมผลกระทบ ตอระบบประสาทสวนกลางมอาการปวดศรษะ

- การสมผสถกผวหนง จะทาใหระคายเคองตอผวหนง มผนแดง และมอาการเจบปวด ทาลายนามนธรรมชาตในรางกาย สามารถซมผานผวหนงได

- การกลน หรอกนเขาไปจะทาใหเกดแผลไหมบรเวณปากลาคอ ทาใหมอาการเจบหนาอก และอาเจยนได

- การสมผสถกตา ไอระเหยของสารเคมนจะทาใหเกดการเจบปวดและระคายเคองตอตา อาจทาใหตาบอด

ผวหนงทนทดวยสบ และนา นาไปพบแพทยทนท

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมาก กระพรบตาถ ๆ ไปพบแพทยทนท

- ถาหายใจเขาไป ใหผปวย ออกสอากาศบรสทธ

- ถากนเขาไป อยากระตน ใหอาเจยน ควรใหนาปรมาณมากๆ ถาผปวยหมดสต ใหอยในความดแลของแพทยทนท

- สมผสถกผวหนงใหฉดลางผวหนงดวยนาปรมาณมากๆ

- ถาสมผสถกตาใหลางตาทนทดวยนาปรมาณมากๆ พรอมกระพรบตาถๆ นาไปพบแพทย

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด ตานทางแสงแดด

- เกบในทเยน แหง และ การระบายอากาศทด

- ปองกนความเสยหายทางกายภาพ และแยกออกจากสารทเขากนไมได

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด เกบในบรเวณ ทเยน และแหง เกบในบรเวณทมการระบาย


5



Diethyl Ether

C4H10O

74.12

- การหายใจเขาไป จะเกดการระคายเคองเยอบเมอก ทางเดนหายใจสวนบน ไอ เจบหนาอก หายใจตดขด คลนไส ปวดศรษะ อาเจยน มผลตอระบบประสาทสวนกลาง ตบ ไต

- การสมผสถกผวหนง จะทาใหเกดการระคายเคอง ตอผวหนง ถาสมผสนาน ๆ หรอซากนบอยๆ จะทาใหไขมนบรเวณผวหนงละลายออกไป และเปนโรค

ผวหนงอกเสบ - การกลนหรอกนเขาไป จะกอใหเกดการระคายเคอง ตอระบบทางเดนอาหาร

- การสมผสถกตา จะทาใหเกดการระคายเคอง ตา ทาใหตาแดง นาตาไหล ตาพรามว

- ถาหายใจเขาไปใหเคลอนยายผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ ถาผปวยหยดหายใจ ใหชวยผายปอด ถาหายใจตดขดใหออกซเจนชวย ใหนาไปพบแพทย

- การกลนหรอกนเขาไป ใหผปวยบวนลางปากดวยนา

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาปรมาณมาก

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมาก ใหนาไปพบแพทย

อากาศเพยงพอ - เกบหางจากแหลงจด ตดไฟ หามสบบหร

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด เกบในบรเวณ ทเยน และแหง เกบในบรเวณทมการระบายอากาศเพยงพอ

- เกบหางจากแหลง จดตดไฟ หามสบบหร

- มวธการระมดระวงการเกดประจไฟฟาสถต



6



Ethyl Alcohol

C2-H6-O 46.07

- การหายใจเขาไปทาใหเกดการระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจ

- การสมผสถกผวหนง ทาใหเกดการระคายเคอง แสบไหม ผนแดง สารนดดซมผานผวหนง

- การกลนหรอกนเขาไป ทาใหเกดการระคายเคอง - การสมผสถกตาทาใหตาแดง และปวดตาได

- ถากนเขาไป นาสงไปพบแพทยโดยทนท

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาปรมาณมาก

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางตาทนท ดวยนาปรมาณมาก

เกบในภาชนะทบรรจ ทปดฝามดชดหางจากแหลงจดตดไฟ

Hydrochloric acid

HCl 36.46 - การหายใจเอาไอของสารนเขาไปจะเกดอาการไอ หายใจตดขด เกดการอกเสบของจมก ลาคอ และทางเดนหายใจสวนบน

- ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ

- ถากลน หรอกนเขาไป

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด และปองกนการเสยหายทางกายภาพ


7



- การสมผสถกผวหนงจะเกดผนแดง ปวดและเกดแผลไหม การสมผสกบสารทความเขมขนสงจะกอใหเกดแผลพพอง และผวหนงเปลยน

- การกนเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคอง อาการปวด และเกดแผลไหมในปาก คอ หลอดอาหาร และทางเดนอาหาร อาจทาใหเสยชวตได

- การสมผสถกตา อาจทาใหเกดแผลไหมอยางรนแรง และกอใหเกดทาลายตาอยางถาวรได

- การสมผสกบไอระเหยของสารเปนระยะนาน จะกอใหเกดการกดกรอนตอกน และทาใหเกดฤทธ กดกรอน

อยากระตนใหผปวยอาเจยน ใหดมนา หรอนมปรมาณมาก หามไมใหสงใดเขาปากผปวย ทหมดสต นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาปรมาณมาก นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมาก กระพรบตาถๆ นาไปพบแพทย

ในบรเวณทเยน แหง และมการระบายอากาศ

- เกบหางจากการสมผสโดยตรงกบแสง ความรอน นา และ สารทเขากนไมได

Hydrogen peroxide

H2O2

34

- การหายใจเขาไป จะกอใหเกดอาการเจบคอ ไอ หายใจตดขด

- การสมผสถกผวหนง เกดผนแดง และปวดแสบ ปวดรอน

- การกลนหรอกนเขาไป จะกอใหเกดอาการเจบคอ ปวดทองและอาเจยนได

- ถาหายใจเขาไปใหเคลอนยายผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ ถาผปวยหยดหายใจ ใหชวยผายปอด ไปพบแพทย

- ถากนเขาไป ใหสงไปพบแพทยทนท

- เกบในบรเวณมการระบายอากาศ

- เกบหางจากสารไวไฟ สารรดวซ และเบสเขมขน

- เกบไวทอณหภม

8



Methyl alcohol

CH4O

32

- การสมผสถกตา จะกอใหเกดการระคายเคองตา ตาแดง และปวดตา สายตาพรามว

- สารนทาลายตา ผวหนง ระบบหายใจ - การหายใจเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคอง ตา จมก ลาคอ และทางเดนหายใจ กดระบบประสาทสวนกลาง ทาใหปวดศรษะ เวยนศรษะ งวงนอน

- การสมผสถกผวหนง จะทาใหเกดการสญเสย ชนไขมนของผวหนง ทาใหผวหนงแหง แตก และ เกดผนแดง

- การกนเขาไปจะทาใหเกดอาการไอ ทองรวง ปวดทอง ปวดศรษะ และงวงซม

- การสมผสถกตาจะทาใหเยอเมอกตาอกเสบ เกดตาแดง

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงดวยนาปรมาณมาก

- ถาสมผสถกตา ( ถาใส contact lens อยใหถอดออก ) ใชนวถางแยกเปลอกตาออก

- ถากนเขาไป ถาผปวยมสตอย ใหดมนา 1/2-1 แกว ถาผปวยอาเจยนใหกมศรษะใหตาลง เพอหลกเลยงการหายใจ เอาอาเจยนเขาไป นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลาง ผวหนงทนทดวยนาปรมาณมาก - ถาสมผสถกตา ใหลางตาทนท

15 - 30 องศาเซลเซยส และปองกนแสง

- สารจะสลายตวเปนออกซเจน และไฮโดรเจน เมอสมผสความรอนสงและแสงสวาง

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด เกบในบรเวณ ทเยน และแหง หางจากสารออกซไดซ และแหลงจดตดไฟ

9



และสายตาพรามว

ดวยนาปรมาณมาก

Iodine

I2

253.81

- สมผสทางหายใจ ทาใหระคายเคองจมก ลาคอ และอาจเกดแผลไหมได มอาการปวดศรษะ แนนหนาอก คลนไส กระหายนา และระบบไหลเวยนหยดทางาน

- การสมผสถกผวหนง จะทาใหเกดการระคายเคอง ทผวหนง และเกดแผลไหมบรเวณผวทสมผสกบสาร

- การกลนหรอกนเขาไป จะทาใหเกดการระคายเคองของลาคอ มอาการปวดทอง ทองรวง การรบสาร โดยการกนหรอกลนเขาไปในปรมาณมาก อาจมอนตรายถงแกชวต

- การสมผสถกตา ทาใหเกดการระคายเคองตอตา และอาจเกดแผลไหมได มอาการนาตาไหล

- ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกส ททมอากาศบรสทธ ถาผปวยหยดหายใจใหชวยผายปอด ถาหายใจตดขดใหใชออกซเจนชวย และนาสงไปพบแพทย

- ถากลนหรอกนเขาไป จดใหเขารบการดแลโดยแพทยทนท

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางดวยนาปรมาณมากๆ

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางดวยนาทนทโดยไหลผานอยางนอย

- เกบในภาชนะทปดมดชด และเกบหางจากแหลงความรอน มการระบายอากาศ ในพนทเกบเปนอยางด ไมสมผสแดดโดยตรง

10



- สารนมผลทาลายอวยวะรบความรสก ทางเดนอาหาร ตอมไรทอตางๆ ตอมไทรอยด

15 นาท

Oxalic acid C2H2O42H2O 126.07 - หายใจเขาไปจะกอใหเกดการระคายเคอง แผลไหม ทจมก คอ และทางเดนหายใจ

- การสมผสถกผวหนงจะระคายเคอง อาจทาใหผวหนงไหม สารนอาจถกดดซมเขารางกายผานทางผวหนงได

- การกนเขาไปจะกอใหเกดแผลไหม คลนไส เกดการระคายเคองอยางรนแรงตอกระเพาะอาหาร และลาไส อาเจยน หมดสต และชก อาจทาใหเกดการทาลายไต ทาใหพบเลอดออกปนมากบปสสาวะ เนองจากกรดออกซาลกจะมผลตอการดงเอาแคลเซยมออกซาเลท ออกจากเลอด ซงแคลเซยมออกซาเลท จะไปอดตน อยทไต

- การสมผสถกตาจะกอใหเกดการระคายเคองตอตา และอาจทาใหเกดผลจากการกดกรอนได

- การสมผสเรอรงทาใหทางเดนหายใจสวนบนอกเสบ

- ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ ถาหายใจตดขดใหออกซเจนชวย นาสงไปพบแพทย

- ถากลนหรอกนเขาไป อยากระตนใหเกดการอาเจยน ใหผปวยดมนาหรอนมปรมาณมากๆ นาสงไปพบแพทย ทนท

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนท

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางดวยนา พรอมกระพรบตาถ ๆ ขณะทาการลาง นาสงไปพบแพทย

- เกบในภาชนะบรรจ ทปดมดชด และปองกนความเสยหายทางกายภาพ

- เกบในบรเวณทเยน และแหง มการระบายอากาศเพยงพอ หางจากความรอน ความชน และสาร ทเขากนไมได

Potassium K2CrO4 194.19 - การหายใจเขาไปสารน จะทาลายเนอเยอของเยอเมอก - ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกส - เกบในภาชนะบรรจ


11



ทปดมดชดปองกนการเสยหายทางกายภาพ

chromate และทางเดนหายใจสวนบน ทาใหเกดเปนแผลผพอง และลาคออกเสบ ไอ หายใจถ และตดขด

- การสมผสสารนทางผวหนง ทาใหเปนผนแดง ปวดแสบปวดรอน และเปนแผลไหมอยางรนแรง จะดดซมผานผวหนง มผลตอการทางานของไต ตบ

- การกลนหรอกนสารนเขาไป ทาใหปาก ลาคอ และทองเปนแผลไหม อาจทาใหตายได ทาใหเจบคอ อาเจยน หมดสต กลามเนอหดเกรง กระหายนา ทาลายการทางานของตบ

- การสมผสถกตา ทาใหมองไมชด ตาแดง ปวดตา และเนอเยอเปนแผลไหมอยางรนแรง หรอทาใหตาบอดได

- สารนเปนสารกอมะเรง - สารนมผลทาลายปอด เลอด ตบ ไต และทางเดนอาหาร

บรเวณทมอากาศบรสทธ ถาผปวยหยดหายใจใหชวยผายปอด นาสงไปพบแพทย

- ถากนเขาไป อยากระตนใหเกดการอาเจยน ถาผปวยมสตใหดมนาตามปรมาณมากๆ นาสงไปพบแพทย ทนท

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงทนทดวยนาปรมาณมาก นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมาก กระพรบตาถๆ ไปพบแพทย

- เกบในบรเวณทเยน และแหง มการระบายอากาศเพยงพอ ควรหางจาก ความรอน ความชน และสารทเขากนไมได

- ไมควรเกบในบรเวณ ทเปนพนไม

Potassium dichromate

K2Cr2O7 294.19 - การหายใจเขาไป สารนจะทาลายเนอเยอ และทางเดนหายใจสวนบน ทาใหเกดเปนแผลพพองและเกดรพรน ทผนงโพรงจมก รวมถงอาการลาคออกเสบ ไอ หายใจถรว และหายใจตดขด อาจทาใหปอดไวตอการเกด

- ถาหายใจเขาไปใหผปวยออกส ททมอากาศบรสทธ ถาไมหายใจใหชวยผายปอด แลวนาสง พบแพทย

- เกบในบรเวณทแหง แยกใหหางจากวสดทตดไฟได, สารอนทรย หรอสารออกซไดซไดงาย

12



ภมแพถาสดดมเขาไปมากๆอาจทาใหนาทวมปอดได - การสมผสถกผวหนง จะมอาการผนแดง ปวดแสบปวดรอน และแผลไหมอยางรนแรง ฝน และสารละลายเขมขนจะเปนเหตใหเกดการระคายเคองอยางรนแรง และสารนสามารถดดซมผานผวหนงจะมผลกระทบ ตอการทางานของไต และตบ จะเปนสาเหตใหผวหนงไวตอภมแพ

- ถากนเขาไป และยงมสตอย อยากระตนทาใหเกดการอาเจยน ใหดมนาปรมาณมาก นาสงไปพบแพทย

- ถาสมผสถกผวหนงใหฉดลางผวหนงโดยทนทดวยนาปรมาณมากๆ

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางตา โดยทนทดวยนาปรมาณมากๆ นาสงไปพบแพทยทนท

- หลกเลยงการเกบบนพนไม และ ปองกนการเสยหายทางกายภาพ

Potassium hydroxide

KOH 56.1 - การหายใจเขาไป เปนอนตรายตอเยอเมอก และทางเดนหายใจสวนบน ทาใหคลนไส อาเจยน มนงง ปวดศรษะ หายใจตดขด โรคปอดอกเสบ

- การสมผสถกผวหนงจะกอใหเกดการระคายเคอง และดดซมผานผวหนง

- การกลนเขาไปจะเปนอนตราย ทาใหไอ มนงง ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน คอหอยอกเสบ

- ถาหายใจเขาไป ใหเคลอนยายผปวยไปทอากาศบรสทธ

- ถากลนหรอกนเขาไป ใหนาสงไปพบแพทยทนท

- ถาสมผสถกผวหนง ใหลางดวยนาปรมาณมากๆ ทนท ถอดเสอผา และรองเทา

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชดในบรเวณทเยนและแหง มการระบายอากาศเพยงพอ

- เกบหางจากการสมผสนา - ใหสงเกตคาเตอน และ ขอควรระวงทงหมด

13



หลอดอาหารอกเสบ - การสมผสถกตาจะกอใหเกดการระคายเคอง

ทปนเปอนสารเคมออก นาสงพบแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหลางดวยนาปรมาณมากๆ ทนท พรอมกระพรบตาถๆ

นาสงพบแพทย

ทใหไวสาหรบสารน

Silver nitrate

AgNO3

169.87

- การหายใจเขาไปจะทาใหเกดอาการระคายเคอง ตอเยอเมอก และทางเดนหายใจอาจทาใหปอด ถกทาลายได

- การสมผสถกผวหนงจะทาใหเกดการระคายเคอง และแผลไหมตอผวหนง

- การกนเขาไปจะทาใหเกดการระคายเคองตอเยอเมอกและทางเดนหายใจอาจทาใหปอดอาจถกทาลายได

- การสมผสถกตาจะทาใหเกดการระคายเคอง และแผลไหมตอตา

- ถาหายใจเขาไปใหเคลอนยายผปวยออกไปสททมอากาศ

- ถากนหรอกลนเขาไป อยากระตนทาใหเกดการอาเจยน ถามสตใหดมนาตาม มากๆ และใหอยในความดแลของแพทย

- ถาสมผสถกผวหนงใหลางออกใหทวดวยสบและนา

- ถาสมผสถกตาใหฉดลางใหทว

- เกบในภาชนะทปดสนท เกบไวในทอณหภมเยน และมการระบายอากาศ

- เกบหางจากวสดตดไฟหรอออกซไดซ

- ไมควรสดดมฝนละออง อยาใหเขาตาหรอสมผสกบผวหนงและเสอผา

14



- สารนทาลาย ดวงตา ประสาท เลอด และปอด ทนทโดยใหนาไหลผานอยางนอย 15 นาท

Sodium chloride

NaCl 58.44 - การกลนกนเขาไปทาใหระคายเคองกระเพาะอาหารและลาไส ทาใหคลนไสและอาเจยน

- การสมผสถกตา ทาใหเกดการระคายเคอง ตอตา ทาใหตาแดง เจบตา

- ถาสารนเขาตา ใหฉดลางตา ดวยนาทนทอยางนอย 15 นาท จงนาสงไปพบแพทย

- เกบในทเยน และแหง และมการระบายอากาศเพยงพอ

Sodium hydroxide

NaOH 40.00 - การหายใจเขาไปจะเกดอาการระคายเคอง และทาลายตอทางเดนหายใจสวนบน

- การสมผสถกผวหนง จะเกดการระคายเคองรนแรง เปนแผลไหม และเกดเปนแผลพพองได

- การกนเขาไป ทาใหแสบไหมบรเวณปาก คอ กระเพาะอาหาร ทาใหเปนแผลเปน มเลอดออกในกระเพาะ

- การสมผสถกตา จะมฤทธกดกรอน ทาใหเกดการ ระคายเคองรนแรง อาจทาใหมองไมเหนถงขนตาบอด - การสมผสสารตดตอกนเปนเวลานาน จะทาให ทาลาย

- ถาหายใจเขาไป ใหผปวยออกสบรเวณทมอากาศบรสทธ

- ถากลนหรอกนเขาไป อยากระตนใหเกดการอาเจยน ใหดมนา หรอนมปรมาณมากๆ

- ถาสมผสถกผวหนง ใหฉดลางผวหนงดวยนาปรมาณมาก

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตา โดยทนทดวยนาปรมาณ

- เกบในภาชนะบรรจ ทปดมดชด ปองกนการเสยหายทางกายภาพ ในบรเวณทเยน และแหง มการระบายอากาศเพยงพอ เกบหางจากความรอน ความชน และสารทเขากนไมได

15



เนอเยอ นาสงแพทยทนท Sulfuric acid H2SO4 98 - สมผสทางการหายใจจะเกดการระคายเคองตอระบบ

หายใจ มอาการนาทวมปอด เจบคอ หายใจตดขด ถาหายใจเขาไปในปรมาณมากทาใหเสยชวตได

- สมผสทางผวหนงทาใหเกดแผลไหมและปวดแสบ ปวดรอน

- การกนเขาไป ทาใหอาเจยน คลนไสแตไมมผลตอระบบเนอเยอ

- สมผสถกตา ทาใหตาแดง ปวดตา สายตาพรามว - สารนทาลายฟนและระบบหลอเลยงหวใจ

- ถาหายใจเขาไป ใหผปวยออกส

บ ร เ ว ณ ท ม อ า ก า ศ บ ร ส ท ธ

เมอหายใจตดขดใหใชออกซเจน

ชวย ทาใหรางกายผปวยอบอน

และนง จงนาไปพบแพทย

- ถากนเขาไป อยากระตน

ใหอาเจยน ใหผปวยบวนปาก

ดวยนา ใหผปวยดมนา 200-300

มลลลตร นาไปพบแพทย

- เกบในภาชนะบรรจ ทปดมดชดในบรเวณ ทเยน และแหง มการระบายอากาศ

หางจากแสง ไอของเบสแก และสารประกอบอนทรย

- ถาสมผสผวหนง ใหลางผวหนง

ดวยนานาสงแพทย

- ถาสมผสถกตา ใหฉดลางตาทนทดวยนาปรมาณมาก นาไปพบแพทย


16

Documents

กระบวนวิFood Analysisชา...6 สารบ ปญร (ต อ) หน า ร ป 6.2 อ าควบค างน ม มอ Gallenkamp 47 ณหภย ห อ