นยามศพทเฉพาะ กระบวนการ (Process): กจกรรม (Activity) หรอชดของกจกรรมทสมพนธกน ททาการเปลยนปจจยนาเขา

(Input) ใหเปนผลผลต (Output) ทมมลคาเพม (Value-Added)

กลไก (Mechanism): สวนยอย (Parts) ของระบบทมองคประกอบจานวนหนงทาหนาทรวมกน องคประกอบ

เหลานหมายรวมถง ทรพยากรบคคล ทรพยากรทางกายภาพ วธปฏบต (Operation Method) และ/หรอ ระเบยบปฏบต

(Procedures)

กลยทธ/ยทธศาสตร(Strategy): แนวทางหรอวธทางานทดทสด เพอใหองคกรบรรลวตถประสงค ภารกจและ

วสยทศนทกาหนดไว ตวอยาง เชน "จดทาระบบฐานขอมลและระบบเครอขายทสมบรณและทนสมย" หรอ "พฒนาวธการ

ลดตนทนการบรหารจดการ"

การควบคมคณภาพ (Quality Control): การมระบบและกลไกในแตละองคประกอบคณภาพ เพอกากบการ

ดาเนนงานของสถานศกษา ใหไดผลตามรายการตรวจสอบและตวบงชคณภาพทกาหนด

การตรวจสอบคณภาพ (Quality Audit): กระบวนการในการศกษาวเคราะหวาสถาบนมระบบและกลไกกากบ

และควบคมคณภาพ และมการปฏบตตามระบบและกลไกดงกลาว

การบรหารเชงกลยทธ (Strategic Management): ศาสตรและศลปในการดาเนนการในสามกจกรรมท

เกยวของกน คอ การวางแผนกลยทธ (Strategic Planning) การปฏบตตามแผนกลยทธ (Strategic Implementation) และการ

ควบคมและประเมนผลกลยทธ (Strategic Control and Evaluation)

การประกนคณภาพการศกษา (Quality Assurance): การมระบบและกลไกในการควบคมตรวจสอบและ

ประเมนการดาเนนงานในแตละองคประกอบคณภาพ ตามรายการตรวจสอบ (Audit Checklist) และตวบงชคณภาพ

(Quality Indicators) ทกาหนด เพอเปนหลกประกนแกผ มสวนเกยวของและสาธารณชนไดมนใจวาสถานศกษาแหงนน

สามารถใหผลผลตทางการศกษาทมคณภาพ

การประกนคณภาพภายใน (Internal Quality Assurance): การตดตามตรวจสอบและการประเมนคณภาพ

และมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายในโดยบคลากรของสถานศกษานนเอง หรอโดยหนวยงานตนสงกดทม

หนาทกากบดแลสถานศกษานน

การประกนคณภาพภายนอก (External Quality Assurance): การตดตามตรวจสอบและการประเมน

คณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาโดย สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.)

หรอบคคลหรอหนวยงานภายนอกท สมศ. รบรองเพอเปนการประกนคณภาพและใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษา

การประเมนคณภาพ (Quality Assessment): กระบวนการวเคราะห และเปรยบเทยบผลการดาเนนงานของ

สถานศกษาตามรายการตรวจสอบและตวบงชคณภาพทกาหนดวาอยในระดบใด

การวางแผนเชงกลยทธ (Strategic Planning): การวางแผนทครอบคลมถงการวเคราะหเชงกลยทธ และการ

กาหนดกลยทธ การกาหนดวสยทศน ภารกจ วตถประสงคและกลยทธทจะนาไปสการบรรลวสยทศน

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis): การวเคราะหเพอคนหาจดแขง

(Strength) และจดออน (Weakness) ซงเปนสภาพภายในขององคกร และวเคราะหโอกาส (Opportunities) และอปสรรค

(Threat) ซงเปนสวนทเกยวของกบสภาพแวดลอมภายนอกองคกร ซงรวมถงปจจยทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และ

เทคโนโลย

74

การวเคราะหปจจยทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย (PEST Analysis): การวเคราะห

สภาพแวดลอมภายนอกองคกรทจะมผลกระทบตอความอยรอด และการเตบโตอยางยงยนขององคกร โดยมงเนนปจจย

ทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย

การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน: การรวบรวมและวเคราะหขอมลในชนเรยน เพอหาความสมพนธ

ระหวางปจจยทมผลตอคณภาพและสมฤทธผลการเรยนรของนกศกษา อาท วธการสอน วธการเรยนรของนกศกษา

อปกรณและสอการสอน แหลงเรยนร วธวดและประเมนผล เปนตน ผลการวจยจะชวยใหอาจารยผสอนสามารถ

พฒนาการเรยนการสอน ไดอยางเปนระบบยงขน

การประเมนหลกสตร: การประเมนคณคา ความทนสมยและความสอดคลองกบความตองการของตลาดงาน

ของหลกสตรแตละสาขาวชา โดยอาศยการรวบรวม วเคราะหและสรปผลการสารวจความเหนของผทรงคณวฒ อาจารย

บณฑต และผวาจางบณฑตในสาขาวชานนๆ การประเมนหลกสตรควรมการดาเนนการเปนประจาอยางนอยหนงครงใน

รอบ 5 ป และอาจมการเสนอปรบปรงหลกสตรในกรณจาเปน

การวจยเชงนโยบาย (Policy Research): การวจยเพอหาแนวทางและนโยบายการดาเนนการทจะเปน

ประโยชนตอชมชนและประเทศชาต โดยอาจนาผลการวจยเสนอแนะตอรฐบาลหรอแหลงทนวจยอนๆ ซงจะเปนการสราง

โอกาสในการขอความสนบสนนการวจยตอเนองทจะเปนการสรางองคความรใหมหรอนวตกรรมตางๆ ตอไป

การศกษา (Education): กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอด

ความร การฝกอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอน

เกดจาก การจดสภาพแวดลอมสงคม การเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต

เกณฑเปรยบเทยบ (Benchmarks): กระบวนการและผลลพธ ซงแสดงการปฏบตงานและผลการดาเนนงานท

เปนเลศสาหรบกจกรรมทคลายคลงกนทงภายในและภายนอกประชาคม วชาการ องคกรทาการเปรยบเทยบกบองคกรท

เปนเลศ เพอใหเขาใจมตใหมของการดาเนนงานในระดบโลก เพอใหบรรลผลในการปรบปรงอยางกาวกระโดด

เกณฑเปรยบเทยบ เปนรปแบบหนงของขอมลทไดจากการเปรยบเทยบ องคกรอาจจะใชขอมลทไดจากการเปรยบเทยบ

อนๆ รวมดวย เชน ขอมลทรวบรวมโดยบคคลทสามซงสวนมากจะเปนคาเฉลยขององคกรตางๆ ขอมลดานผลการ

ดาเนนงานขององคกรทางการศกษาหรอคแขงทนามาเทยบกนได รวมทงการเปรยบเทยบกบองคกรทคลายคลงกนในพนท

ทางภมศาสตรเดยวกน

คณภาพ (Quality): ผลรวมของคณลกษณะและคณสมบตของผลผลตไดแก บณฑต ผลงานวจย บรการ

วชาการ ททาใหเกดความพงพอใจแกผ มสวนเกยวของ

ตวบงชคณภาพ (Quality Indicators): ตวบงชวาการดาเนนงานในแตละองคประกอบคณภาพเปนไปตาม

เกณฑหรอมาตรฐานทพงประสงค

ธรรมาภบาล (Good Governance): ระบบการจดการและควบคม ทใชในการขบเคลอนองคกร รวมถงความ

รบผดชอบของหนวยททาหนาทบรหารองคกร ตวอยางเชน คณะกรรมการการศกษา คณะกรรมการอานวยการ และผ นา

ระดบสงขององคกร สาหรบสถาบนการศกษาเอกชนบางแหงอาจรวมถงเจาของหรอผ ถอหน ทงนขอบงคบตางๆ กฎบตร

กฎหมายหรอกฎระเบยบทบงคบใชตลอดจนนโยบายขององคกร จะระบถงสทธและความรบผดชอบของผ มสวนเกยวของ

แตละฝาย ตลอดจนอธบาย ถงวธการกาหนดทศทางและควบคมองคกร เพอสรางหลกประกนในดานตางๆ ดงตอไปน

(1) ความรบผดชอบทตรวจไดขององคกรตอผ มสวนไดสวนเสย

(2) ความโปรงใสในการดาเนนงาน

(3) การปฏบตตอผ มสวนไดสวนเสยทกกลมดวยความยตธรรม

75

กระบวนการตางๆ ทางดานธรรมาภบาลอาจไดแก การอนมตทศทางเชงกลยทธขององคกร การวางนโยบายและ

การบงคบใช การตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของผ นาระดบสง การวางแผนการสบทอดตาแหนง การตรวจสอบ

ทางการเงน การกาหนดคาตอบแทนและผลประโยชนตางๆ ของผ นาระดบสง ตลอดจนการบรหารความเสยง การสราง

ความมนใจในระบบ ธรรมาภบาลทมประสทธผลขององคกร มความสาคญตอความเชอถอและไววางใจของผ มสวนไดสวน

เสยและสงคมโดยรวม ตลอดจนประสทธผลขององคกร

นโยบาย (Policy): แนวทางกวางๆ ทกาหนดขนสาหรบการปฏบตและการควบคม ทจะทาใหบรรลวตถประสงค

ขององคกร

ปจจยหลกแหงความสาเรจ (Key Success Factors): ปจจยทเกยวของกบวธการรจกใชความสามารถอน

โดดเดนหรอความสามารถหลก (Core Competencies) ขององคกรใหถกตองและเหมาะสม เพอประโยชนในการสราง

ความสาเรจใหเกดขนภายใตสภาวะการแขงขนขององคกรตางๆ โดยพจารณาจากองคประกอบทางการบรหาร อาท การ

วางแผนองคกรและโครงสราง ทรพยากร บคคล ระบบทางาน ระบบบญชและการเงน ระบบพสด ระบบเทคโนโลย

สารสนเทศ สถานภาพในการแขงขน และการพฒนาองคกร

ปรชญา (Philosophy): ระบบความเชอทเปนผลจากการแสวงหาความรและความเขาใจเกยวกบธรรมชาตและ

การแสวงหาความหมายของชวตและสรรพสงตางๆ

ประสทธผล (Effectiveness): ผลลพธของการปฏบตตามแผนดาเนนการ ทบรรลตามวตถประสงคทตงไว

ประสทธภาพ (Efficiency): ผลลพธของการปฏบตตามแผนดาเนนการ ทสนเปลองทรพยากรนอยทสด

ปณธาน (Will): ความตงใจหรอความปรารถนาอยางแรงกลาทจะบรรลจดมงหมายทตนเองใหคณคาและม

ความเชอซงกอใหเกดพลงจต ทจะกาหนดความคดและการกระทาของตนเอง

แผน (Plan): ความคดหรอวธการทไดผานการคดอยางละเอยดมาแลวลวงหนาสาหรบชนาการดาเนนการใดๆ

การวางแผนมกมการกาหนดวตถประสงค เปาหมาย และกรอบเวลาของแผนอยางชดเจน

แผนดาเนนการ (Operation Plan) / แผนปฏบตการ (Action Plan): ความคดหรอวธการทไดผานการคด

และวเคราะหเชงกลยทธ หรอ SWOT Analysis อยางละเอยดมาแลว สาหรบชนาการดาเนนการตามกลยทธทจะนาไปส

การบรรลวสยทศนขององคกร การจดทาแผนปฏบตการจะมการระบวตถประสงค เปาหมาย การจดสรรทรพยากร และ

กรอบเวลาของแผนอยางชดเจน

แผนดาเนนการประจาป: แผนดาเนนการทกาหนดขนสาหรบชนาการดาเนนการในแตละป โดยมการระบ

วตถประสงค เปาหมาย การจดสรรทรพยากร และกรอบเวลาอยางชดเจน

ผลผลตทางการศกษา: ผลการดาเนนตามภารกจหลกประกอบดวยการผลตบณฑต การวจย การบรการทาง

วชาการแกชมชน การทานบารงศลปวฒนธรรมและภารกจอนๆ ของสถาบนอดมศกษา

ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders): ทกกลมทไดรบผลประโยชน หรออาจไดรบผลกระทบจากการดาเนนงาน

และความสาเรจขององคกร ตวอยางของผ มสวนไดสวนเสย ไดแก ผปกครอง สมาคมผปกครอง คณาจารย บคลากร

คณะกรรมการ ศษยเกา นายจาง สถาบนการศกษาอนๆ หนวยงานดานเงนทน ตลอดจนชมชนในทองถนหรอสมาคม

วชาชพ แมวาโดยปกตแลวมกจะถอวาผ เรยนคอผ มสวนไดสวนเสย สาหรบเกณฑคณภาพการศกษาจะกลาวแยกผ เรยนออก

จากกลมผ มสวนไดสวนเสย

ภารกจ/พนธกจ (Mission): ขอบเขตของงาน หรอ บทบาทหนาทซงองคกรตองทาในลกษณะอาณต

(Mandate) เพอใหองคกรบรรลวสยทศนทกาหนดไว ตวอยาง "มหาวทยาลยเชยงใหมพงจดการการเรยนการสอนทม

คณภาพตามมาตรฐานสากล"

76

มาตรฐานการจดการทางการเงน Seven Hurdles: มาตรฐานเกยวกบการจดการทางการเงนทกาหนดให

หนวยงานภาครฐจะตองมขดความสามารถตามเงอนไขของ Seven Hurdles คอ การวางแผนงบประมาณ (Budget

Planning) การคานวณตนทนผลผลต (Output Costing) การจดระบบการจดซอจดจาง (Procurement Management)

การบรหารทางการเงนและควบคมงบประมาณ (Financial Management and Fund Control) การบรหารสนทรพย (Asset

Management) การรายงานทางการเงนและผลการดาเนนงาน (Financial and Performance Reporting) และการตรวจสอบ

ภายใน (Internal Audit)

มาตรฐานการศกษา (Education Standards): ขอกาหนดเกยวกบคณลกษณะและคณภาพทพงประสงค และ

มาตรฐานทตองการใหเกดขนในสถานศกษาทกแหง เพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสาหรบการสงเสรมและกากบดแล

การตรวจสอบ การประเมนผล และการประกนคณภาพการศกษา

รายงานการศกษาตนเอง (Self-Study Report: SSR): รายงานทแสดงผลการปฏบตงานของหนวยงาน ในรอบป

ทผานมาวามการดาเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษาหรอไม และมการวเคราะหจดแขง จดออน

ของหนวยงาน ตลอดจนแนวทางแกไข

รายงานการประเมนตนเอง (Self-Assessment Report: SAR): รายงานทแสดงผลการปฏบตงานของ

หนวยงาน ในรอบปทผานมา และมการวเคราะหจดแขง จดออน วางแผนการแกไขจดออน เสรมจดแขงของวธปฏบตงาน

ใหมประสทธภาพและประสทธผลมากขน

รายงานการประเมนคณภาพสถาบน: รายงานประจาปทสถาบนจดทาขนเพอประเมนการดาเนนงานของ

สถาบนโดยภาพรวม เสนอสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) เพอขอรบการประเมน

สถาบน

ระบบ (System): สภาวะหรอสงทเกดจากการรวมตวกนขององคประกอบ (Components) ทมความเชอมโยง

กน (Interconnectedness) โดยมรปแบบ (Pattern) หรอโครงสราง (Structure) ทชดเจน องคประกอบเหลานตางมหนาท

(Function) ของตนเอง พรอมกบมปฏสมพนธ (Interaction) และการประสาน (Co-ordination) การทางานกบ

องคประกอบอนๆ กระบวนการ (Processes) หรอระเบยบปฏบต (Procedure) ทเชอมโยงกนอยางเปนระเบยบ มรปแบบ

(Pattern) หรอโครงสราง (Structure) ทชดเจน

ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน (Performance-Based Budgeting System): ระบบงบประมาณทให

ความสาคญกบการกาหนดภารกจ (Mission) ขององคกร วตถประสงค กลยทธ แผนงาน งาน/โครงการ อยางเปนระบบ ม

การตดตาม และประเมนผลสมาเสมอ เพอวดผลสาเรจของงาน เปนระบบทเชอมโยงการบรหารจดการทรพยากร การเงน

และพสด ทสะทอนใหเหนถงผลสาเรจของงาน หรอภารกจตาง ๆ ขององคกร หรอของรฐภายใตหลกธรรมาภบาล (Good

Governance) เพอกอใหเกดประโยชนสงสดแกประชาชน และทาใหประเทศชาตมงคง มนคง และพงตนเองได

ระบบฐานขอมล (Database System): ระบบการจดเกบขอมลทสามารถทาการรวบรวม วเคราะห

ประมวลผล และนาเสนอไดสะดวก รวดเรว และทนการณ โดยควรจดทาเปนระบบฐานขอมลออนไลน

ระบบบรหารคณภาพ (Quality Management System): ระบบบรหารจดการเพอมงใหเกดการพฒนา

คณภาพการดาเนนงานอยางตอเนอง และมงใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการดาเนนงานตามภารกจและ

วตถประสงคขององคกร ระบบบรหารคณภาพมหลายระบบ ไดแก ระบบ Input-Process-Output-Outcome (IPOO)

ระบบ Total Quality Management (TQM) ระบบ ISO และระบบ Malcolm Bald ridge Quality Award (MBQA) ระบบ

ของมหาวทยาลยเชยงใหมเปนแบบผสมผสานระหวาง ระบบ IPOO กบ TQM

77

วตถประสงค (Objective): ความหมายเดยวกนกบ จดมงหมาย (Aim) จดประสงค/ความประสงค (Purpose) เปาประสงค (Goal) (1) สงทตองการจะบรรลดวยความมงมน ตงใจ และเพยรพยายาม

(2) ผลสาเรจทตองการจะบรรลภายในระยะเวลาทกาหนด

วสยทศน (Vision): ความคาดหวงในอนาคตขององคกรทตองการจะเปน (โดยมไดกาหนดวธการไว) เปน

ขอความซงกาหนดทศทางของภารกจ ตวอยาง "มหาวทยาลยเชยงใหมจกเปนมหาวทยาลยทมงเนนการวจย การม

คณภาพ ความเปนเลศทางวชาการ และการพงพาตนเองไดภายใน พ.ศ. 2549"

สถานศกษา: สถานพฒนาเดกปฐมวย โรงเรยน ศนยการเรยน วทยาลย สถาบน มหาวทยาลย หนวยงาน

การศกษาหรอหนวยงานอนของรฐหรอเอกชน ทมอานาจหนาทหรอมวตถประสงคในการจดการศกษา

องคประกอบคณภาพ (Quality Factors): ปจจยหลกในการดาเนนงานของสถาบนทมผลตอคณภาพ

การศกษา ไดแก ปรชญา ปณธาน ภารกจและวตถประสงค การเรยนการสอน การพฒนาและสนบสนนนกศกษา การวจย

การบรการวชาการแกชมชน การทานบารงศลปวฒนธรรมและอนรกษสงแวดลอม การบรหารและจดการ การเงนและ

งบประมาณ และการประกนคณภาพ

นยามศพทเฉพาะ

กรรมการวชาการ1 หมายถง กรรมการรางหลกสตร กรรมการประเมนหลกสตร กรรมการ

ประเมนผลงานวชาการ หรออยในกองบรรณาธการของวารสารวชาการตาง ๆ กรรมการการ

ประชมวชาการทมลกษณะการจดเปนประจาระดบชาต/นานาชาต กรรมการประจาของหนวยงาน

ภาครฐ รวมทงการเปนกรรมการวทยานพนธภายนอกสถาบน เปนตน

กรรมการวชาชพ1 หมายถง การเปนกรรมการของสมาคมวชาชพตาง ๆ ทปรกษาระดบสงของ

ประเทศทไดรบเลอก หรอไดรบมอบหมายใหรวมเปนคณะทางาน หรอคณะดาเนนการเพอ

พฒนางานวชาการหรอวชาชพภายนอกสถาบนในระดบชาต หรอนานาชาต

กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ2 หมายถง การจดการศกษาทยดหลกวาผเรยนทก

คนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผ เ รยนมความสาคญท สด โดย

กระบวนการจดการศกษาจะตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตาม

ศกยภาพ

รปแบบการจดการเรยนรในระดบการอดมศกษาตามแนวทางเนนผเรยนเปนสาคญ ซงมง

พฒนาความรและทกษะทางวชาชพ ทกษะชวตและทกษะสงคม มปรากฏในวงการการศกษาไทย

หลายรปแบบ 3 ดงน

การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-based Learning : PBL) 1)

เปนรปแบบการเรยนรทใหผเรยนควบคมการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนคดและดาเนนการ

เรยนร กาหนดวตถประสงค และเลอกแหลงเรยนรดวยตนเอง โดยผสอนเปนผใหคาแนะนา เปน

การสงเสรมใหเกดการแกปญหามากกวาการจาเนอหาขอเทจจรง เปนการสงเสรมการทางานเปน

กลมและพฒนาทกษะทางสงคม ซงวธการนจะทาไดดในการจดการเรยนการสอนระดบอดมศกษา

เพราะผเรยนมระดบความสามารถทางการคดและการดาเนนการดวยตนเองไดด

เงอนไขททาใหเกดการเรยนร ประกอบดวย ความรเดมของผเรยน ทาใหเกดความเขาใจ

ขอมลใหมได การจดสถานการณทเหมอนจรง สงเสรมการแสดงออกและการนาไปใชอยางม

ประสทธภาพ การใหโอกาสผเรยนไดไตรตรองขอมลอยางลกซง ทาใหผเรยนตอบคาถาม จดบนทก

สอนเพอน สรป วพากษวจารณสมมตฐานทไดตงไวไดด

180

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th 2 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 สานกงานปฏรปการศกษา (องคการมหาชน) 3 ดเพมเตม “รายงานการวจย การสงเคราะหองคความรเกยวกบการจดการเรยนรทเนนตวผเรยนเปนสาคญ ตงแต พ.ศ. 2542-2547”

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

2) การเรยนรเปนรายบคคล (individual study) เนองจากผเรยนแตละบคคลมความสามารถในการเรยนร และความสนใจในการเรยนรท

แตกตางกน ดงนนจงจาเปนทจะตองมเทคนคหลายวธ เพอชวยใหการจดการเรยนในกลมใหญ

สามารถตอบสนองผเรยนแตละคนทแตกตางกนไดดวย อาท

2.1 เทคนคการใช Concept Mapping ทมหลกการใชตรวจสอบความคดของผเรยนวาคด

อะไร เขาใจสงทเรยนอยางไรแลวแสดงออกมาเปนกราฟฟก

2.2 เทคนค Learning Contracts คอ สญญาทผเรยนกบผสอนรวมกนกาหนด เพอใชเปน

หลกยดในการเรยนวาจะเรยนอะไร อยางไร เวลาใด ใชเกณฑอะไรประเมน

2.3 เทคนค Know –Want-Learned ใชเชอมโยงความรเดมกบความรใหม ผสมผสานกบ

การใช Mapping ความรเดม เทคนคการรายงานหนาชนทใหผเรยนไปศกษาคนควาดวยตนเองมา

นาเสนอหนาชนซงอาจมกจกรรมทดสอบผฟงดวย

2.4 เทคนคกระบวนการกลม (Group Process) เปนการเรยนททาใหผเรยนไดรวมมอกน

แลกเปลยนความรความคดซงกนและกน เพอใหบรรลเปาหมายเดยวกน เพอแกปญหาใหสาเรจ

ตามวตถประสงค 3) การเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivism) การเรยนรแบบนมความเชอพนฐานวา “ผ เ รยนเปนผสรางความรโดยการอาศย

ประสบการณแหงชวตทไดรบเพอคนหาความจรง โดยมรากฐานจากทฤษฎจตวทยาและปรชญา

การศกษาทหลากหลาย ซงนกทฤษฎสรรคนยมไดประยกตทฤษฎจตวทยาและปรชญาการศกษา

ดงกลาวในรปแบบและมมมองใหม ซงแบงออกเปน 2 กลมใหญ คอ

3.1 กลมทเนนกระบวนการรคดในตวบคคล (radical constructivism or personal

Constructivism or cognitive oriented constructivist theories) เปนกลมทเนนการ

เรยนรของมนษยเปนรายบคคล โดยมความเชอวามนษยแตละคนรวธเรยนและรวธ

คด เพอสรางองคความรดวยตนเอง

3.2 กลมทเนนการสรางความรโดยอาศยปฏสมพนธทางสงคม (Social constructivism

or socially oriented constructivist theories) เปนกลมทเนนวา ความร คอ ผลผลต

ทางสงคม โดยมขอตกลงเบองตนสองประการ คอ 1) ความรตองสมพนธกบชมชน

2) ปจจยทางวฒนธรรมสงคมและประวตศาสตรมผลตอการเรยนร ดงนน ครจงม

บทบาทเปนผอานวยความสะดวกในการเรยนร

181

4) การเรยนรจากการสอนแบบเอส ไอ พ การสอนแบบเอส ไอ พ เปนรปแบบการสอนทพฒนาขนเพอฝกทกษะทางการสอนใหกบ

ผเรยนระดบอดมศกษา สาขาวชาการศกษาใหมความรความเขาใจ และความสามารถเกยวกบ

ทกษะการสอน โดยผลทเกดกบผเรยนมผลทางตรง คอ การมทกษะการสอน การมความร ความ

เขาใจเกยวกบทกษะทางการสอนและผลทางออม คอ การสรางความรดวยตนเอง ความรวมมอใน

การเรยนร และความพงพอใจในการเรยนร

วธการทใชในการสอน คอ การทดลองฝกปฏบตจรงอยางเขมขน ตอเนอง และเปนระบบ

โดยการสอนแบบจลภาค มทใหผเรยนทกคนมบทบาทในการฝกทดลองตงแตเรมตนจนสนสดการ

ฝก ขนตอนการสอน คอ ขนความรความเขาใจ ขนสารวจ วเคราะหและออกแบบการฝกทกษะ

ขนฝกทกษะ ขนประเมนผล โครงสรางทางสงคมของรปแบบการสอนอยในระดบปานกลางถงตา

ในขณะทผเรยนฝกทดลองทกษะการสอนนน ผสอนตองใหการชวยเหลอสนบสนนอยางใกลชด

สงทจะทาใหการฝกเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล คอ ความพรอมของระบบ

สนบสนน ไดแก หองปฏบตการสอน หองสอเอกสารหลกสตรและการสอน และเครองมอ

โสตทศนปกรณตาง ๆ ทเกยวของ

5) การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self-Study)

การเรยนรแบบนเปนการใหผเรยนศกษาและแสวงหาความรดวยตนเอง เชน การจดการ

เรยนการสอนแบบสบคน (Inquiry Instruction) การเรยนแบบคนพบ (Discovery Learning) การ

เรยนแบบแกปญหา (Problem Solving) การเรยนรเชงประสบการณ (Experiential Learning) ซง

การเรยนการสอนแบบแสวงหาความรดวยตนเองนใชในการเรยนรทงทเปนรายบคคล และ

กระบวนการกลม

6) การเรยนรจากการทางาน (Work-based Learning)

การเรยนรแบบนเปนการจดการเรยนการสอนทสงเสรมผเรยนใหเกดพฒนาการทกดาน

ไมวาจะเปนการเรยนรเนอหาสาระ การฝกปฏบตจรง ฝกฝนทกษะทางสงคม ทกษะชวต ทกษะ

วชาชพ การพฒนาทกษะการคดขนสง โดยสถาบนการศกษามกรวมมอกบแหลงงานในชมชน

รบผดชอบการจดการเรยนการสอนรวมกน ตงแตการกาหนดวตถประสงค การกาหนดเนอหา

กจกรรม และวธการประเมน

7) การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร (Research–based Learning)

การเรยนรทเนนการวจยถอไดวาเปนหวใจของบณฑตศกษา เพราะเปนการเรยนทเนน

การแสวงหาความรดวยตนเองของผเรยนโดยตรง เปนการพฒนากระบวนการแสวงหาความร และ

การทดสอบความสามารถทางการเรยนรดวยตนเองของผเรยน โดยรปแบบการเรยนการสอนอาจ

182

แบงไดเปน 4 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก การสอนโดยใชวธวจยเปนวธสอน การสอนโดยผเรยนรวมทา

โครงการวจยกบอาจารยหรอเปนผชวยโครงการวจยของอาจารย การสอนโดยผเรยนศกษา

งานวจยของอาจารยและของนกวจยชนนาในศาสตรทศกษา และการสอนโดยใชผลการวจย

ประกอบการสอน

8) การเรยนรทใชวธสรางผลงานจากการตกผลกทางปญญา (Crystal-Based

Approach)

การจดการเรยนรในรปแบบน เปนการสงเสรมใหผเรยนไดสรางสรรคความรความคดดวย

ตนเองดวยการรวบรวม ทาความเขาใจ สรป วเคราะห และสงเคราะหจากการศกษาดวยตนเอง

เหมาะสาหรบบณฑตศกษา เพราะผเรยนทเปนผใหญ มประสบการณเกยวกบศาสตรทศกษามา

ในระดบหนงแลว

วธการเรยนรเรมจากการทาความเขาใจกบผเรยนใหเขาใจวตถประสงคของการเรยนรตาม

แนวน จากนนทาความเขาใจในเนอหาและประเดนหลก ๆ ของรายวชา มอบหมายใหผเรยนไป

ศกษาวเคราะหเอกสาร แนวคดตามประเดนทกาหนด แลวใหผเรยนพฒนาแนวคดในประเดน

ตาง ๆ แยกทละประเดน โดยใหผเรยนเขยนประเดนเหลานนเปนผลงานในลกษณะทเปนแนวคด

ของตนเองทผานการกลนกรอง วเคราะหเจาะลกจนตกผลกทางความคดเปนของตนเอง จากนนจง

นาเสนอใหกลมเพอนไดชวยวเคราะห วจารณอกครง

การใหบรการวชาการ1 หมายถง การทสถาบนการศกษาและสถาบนอยในฐานะทเปนทพงของ

ชมชนหรอเปนแหลงอางองทางวชาการ หรอทาหนาทใด ๆ ทมผลตอการพฒนาขนของชมชนใน

ดานวชาการหรอการพฒนาความร ตลอดจนความเขมแขงของชมชน ประเทศชาตและนานาชาต

รวมถงการบรการวชาการทมคาตอบแทน และบรการวชาการแบบใหเปลา

โครงการบรการวชาการทมผลตอการพฒนาและเสรมสรางความเขมแขงของชมชน1 หมายถง โครงการบรการวชาการทสถาบนจดขน หรอดาเนนการขนแลวมผลกอใหเกดการ

เปลยนแปลงไปในทางทดขนแกชมชนในดานตาง ๆ และทาใหชมชนสามารถพงตนเองไดตาม

ศกยภาพของตน เชน การใหความรเกยวกบโครงการตามพระราชดาร การอบรมเพอพฒนา

ความสามารถของชมชนในดานการเกษตร ฯลฯ

ลกษณะการบรการวชาการ มดงน

1) บรการวเคราะห ทดสอบ ตรวจสอบและตรวจซอม

2) บรการเครองมอและอปกรณตางๆ ทางการศกษา

183 และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

3) บรการจดฝกอบรม สมมนา และประชมเชงปฏบตการแบบเกบคาลงทะเบยน

4) บรการจดฝกอบรม สมมนา และประชมเชงปฏบตการแบบใหเปลา

5) บรการจดฝกอบรม สมมนา และประชมเชงปฏบตการในลกษณะการวาจาง

6) บรการเกยวกบสขภาพทนอกเหนอจากหนาทความรบผดชอบโดยตรงของหนวยงานท

เกยวของ

7) บรการศกษา วจย สารวจ การวางแผน การจดการ

8) บรการศกษาความเหมาะสมของโครงการการศกษาผลกระทบสงแวดลอม

9) บรการวางระบบ ออกแบบ สราง ประดษฐ และผลต

10) บรการอนๆ ทงนไมนบรวมการเปนวทยากรทไมไดอยในแผนของสถาบน

โครงการ/กจกรรมศลปะและวฒนธรรม1 หมายถง

1. โครงการ/กจกรรมทสงเสรมใหเกดความเขาใจและความภาคภมใจในวถชวต และภม

ปญญาไทย กจกรรมทมวตถประสงคเพอสรางสงแวดลอมและบรรยากาศทางวฒนธรรม ซงจะ

นาไปสการเกดความเขาใจและภาคภมใจในวถชวต และภมปญญาไทย ซงเกยวของกบปจจย 4

ในการดารงชวต คอ อาหารพนบาน ยารกษาโรคและการรกษาโรคแบบพนบาน เสอผา

เครองนงหมตลอดจนเครองใชในชวตประจาวน บานเรอนหรอการตกแตงอาคาร สถานท โดยเนน

วฒนธรรมไทยหรอวฒนธรรมทองถน อาจเปนกจกรรม/โครงการ ทหนวยงานจดขนเองโดยตรง

เชน การจดงานหรอนทรรศการทางวฒนธรรม กจกรรมการประกวดทเกยวของกบวฒนธรรมหรอ

วถชวต เชน การประกวดนกเขาชวา นกกรงหวจก การประกวดทาอาหารไทย เปนตน หรอ

กจกรรมทหนวยงานจดสอดแทรกเปนสวนหนงของกจกรรมหลกอน ๆ เชน การจดเลยงอาหาร

พนบาน ในงานสมมนาระดบตาง ๆ หรอ การรณรงคใหบคลากรและนกศกษาแตงกายชด

พนบาน การนาผาพนบานมาตดเปนเสอ 5 ส หรอแบบฟอรมประจาหนวยงาน เปนตน ตลอดจน

การสนบสนนใหมกลมหรอชมรมผสนใจกจกรรมทางวฒนธรรมดานตางๆ ขนในหนวยงาน เชน

กลมดนตรไทย กลมวรรณกรรม เปนตน

2. โครงการกจกรรมทสงเสรมใหเกดความเขาใจและภาคภมใจในขนบธรรมเนยมประเพณ

ไทยทงของทองถนและของชาต

ขนบธรรมเนยมประเพณ หมายถง แบบแผนการประพฤตปฏบตในโอกาสหรอ

เทศกาลตาง ๆ ทสบทอดมาจากบรรพบรษของชมชนทองถน ภายใตความเขาใจทถกตองถง

ศรทธาความเชอและคานยม เพอใหสามารถนามาปฏบตอยางเหมาะสมกบยคสมย

184

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

ตวอยางกจกรรมไดแก วนไหวคร วนลอยกระทง วนสงกรานต วนทาบญเดอนสบ การ

ทาบญวนวาง เปนตน

3. โครงการ/กจกรรมทสงเสรมใหเกดความเขาใจและศรทธาในสถาบนทางศาสนา โดยให

นบไดทกศาสนาทมงเนนเปาหมายเพอกอใหเกดสนตสขในปจเจกบคคลและสงคมโลก

ตวอยางกจกรรม ไดแก กจกรรมการสวดมนตและการตกบาตร การปฏบตธรรมในวน

สาคญทางศาสนาตาง ๆ เชน งานหลอเทยนพรรษา การทอดกฐน การทอดผาปา วนครสตมาส วน

ฮารรายอ การสงเสรมการปฏบตศาสนกจตลอดจนการสรางบรรยากาศทสนบสนนการปฏบต

ศาสนกจ เชน หองละหมาด หองฝกสมาธ เปนตน

4. โครงการ/กจกรรมทกอใหเกดระบบคณคาหรอคานยมทนบถอความดงามและคณธรรม

จรยธรรมในยคปจจบน ซงตองคานงถงบรบทและเงอนไขตาง ๆ ทเรองนนตงอยในยคปจจบน

ดงนน จงควรสงเสรมใหมการทากจกรรมในรปแบบตาง ๆ ซงอยนอกขอบเขต รปแบบงานในเรอง

วถชวตของไทย หรอประเพณไทย หรอทเกยวของกบสถาบนทางศาสนา ซงนอกจากเปนการ

สงเสรมใหเกดการสรางสรรค ใหเกดกจกรรมหลากหลายรปแบบ แลวยงชวยสรางกจกรรมเพอการ

ดงดดใหเยาวชนไทยเกดความตระหนกในเรองระบบคณคาและคณธรรม จรยธรรมมากยงขน

ตวอยางกจกรรม ไดแก กจกรรมคายพฒนาคณธรรมจรยธรรม คายพฒนาทกษะชวต

การเขาคาย/กจกรรมพฒนาจต เปนตน ซงอาจจดสาหรบกลมเปาหมายตาง ๆ เชน นกเรยน

นกศกษา เยาวชน บคลากร สมาชกในชมชน เปนตน

5. โครงการ /กจกรรมการแสดงศลปวฒนธรรมไทย เชน ดนตรไทยและพนบาน

ศลปะการแสดงของไทยและพนบาน ประดษฐศลปไทยและพนบาน งานหตถกรรมกฬาและ

การละเลนพนบานตาง ๆ อาจเปนโครงการ/กจกรรม ทงในสวนทจดขนเองโดยตรง หรอการ

ใหบรการการแสดงแกหนวยงานตาง ๆ หรอการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ไดแก การแสดงนาฏศลป

ดนตรไทย การแสดงโนรา การแสดงหนงตะลง และการละเลนพนบานตาง ๆ เชน ตะกรอไทย

สะบา หมากขม เปนตน หรอการนากลมนกศกษา/บคลากร ไปรวมกจกรรมดงกลาวทหนวยงาน

อนจดขน เพอสรางโอกาสในการมสวนรวมทางศลปะและวฒนธรรมขนเปนตน

6. การแสดงศลปวฒนธรรมสากลและของชาตอน ๆ อนเปนการแสดงถงความเขาใจ

วฒนธรรมของชาตตาง ๆ ซงมความสาคญตอการอยรวมกนอยางสนต ดงนนการจดใหนกศกษา

เยาวชน ประชาชน มประสบการณและการเรยนรวฒนธรรมนานาชาตผานกจกรรมรปแบบตางๆนน

มความสาคญตอการดารงอยอยางมความเขาใจทชดเจนตอวฒนธรรมของตนเองและวฒนธรรม

ของชาตอน ๆ อนเปนวฒนธรรมโดยรวมของโลก

185

ศลปวฒนธรรมสากลและชวตวฒนธรรมของประเทศตาง ๆ ทสอออกมาในรปแบบตางๆ

เชน ดนตร ศลปะการแสดง ประดษฐศลป งานหตถกรรม ศลปกรรมตาง ๆ ทอาจจะสอสารออกมาใน

รปแบบของการแสดงภาพยนตรภาพถาย ภาพเขยนนทรรศการวฒนธรรมตาง ๆ ซงอาจเปน

กจกรรมทหนวยงานจดขนโดยตรง หรอการใหบรการแกหนวยงานอน ๆ หรอการเขารวมชมกจกรรม

ตาง ๆ ไดแก การแสดงดนตรสากลและดนตรประจาชนชาตตาง ๆ การแสดงจนตลลาประกอบเพลง

การประกวดดนตรสากล การจดการแสดงผลงานสรางสรรคทางดานศลปกรรมประเภทตาง ๆ เชน

นทรรศการศลปกรรม ประตมากรรม เปนตน

งานวจย หมายถง กระบวนการคนหาคาตอบของปญหา หรอการเสาะแสวงหาความรใหม

ตลอดจนถงการประดษฐคดคนทผานกระบวนการศกษา คนควาหรอทดลอง วเคราะหและตความ

ขอมลตลอดจนสรปผลอยางเปนระบบ

งานสรางสรรค1 หมายถง ผลงานวชาการ (ไมจาเปนตองเปนงานวจย) ทมการศกษา คนควา ท

แสดงออกทางศลปะหรอดนตรอนเปนทยอมรบ

นกศกษาเตมเวลาเทยบเทา (Full Time Equivalent Student : FTES) หมายถง นกศกษา

ทลงทะเบยนเรยนตามเกณฑจานวนหนวยกตมาตรฐานของการลงทะเบยน ดงน

ระบบทวภาค - สาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร : ลงทะเบยน 36 หนวยกตตอปการศกษา

(18 หนวยกตตอภาคการศกษา)

- สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษาทงโครงการปกตและโครงการ

ภาคพเศษ : ลงทะเบยน 24 หนวยกตตอปการศกษา (12 หนวยกต

ตอภาคการศกษาปกต)

ระบบไตรภาค - สาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร : ลงทะเบยน 39 หนวยกตตอปการศกษา

(13 หนวยกตตอภาคการศกษา)

- สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา : ลงทะเบยน 27 หนวยกตตอปการศกษา

(9 หนวยกตตอภาคการศกษา)

ขนตอนการคานวณคา FTES มดงน

1)

186

คานวณคาหนวยกตนกศกษา (Student Credit Hours : SCH) ซงกคอผลรวมของผล

คณระหวางจานวนนกศกษาทลงทะเบยนเรยนกบจานวนหนวยกตแตละรายวชาทเปดสอนทก

รายวชาตลอดปการศกษา รวบรวมหลงจากนกศกษาลงทะเบยนแลวเสรจ (หมดกาหนดเวลาการ

เพม-ถอน) โดยมสตรการคานวณ ดงน

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

SCH = ∑ nici

เมอ ni = จานวนนกศกษาทลงทะเบยนในวชาท i Ci = จานวนหนวยกตของวชาท i

2) คานวณคา FTES โดยใชสตรคานวณดงน

SCH

FTES =

จานวนหนวยกตตอปการศกษาตามเกณฑมาตรฐานการลงทะเบยนในระดบปรญญานน ๆ

นกศกษาภาคปกต1 หมายถง นกศกษาทเรยนในชวงเวลาราชการ หรอนอกเวลาราชการโดย

สถาบนไดมการคานวณเปนภาระงานสอนของอาจารย และไมมการจายคาตอบแทนเปนการ

พเศษ

นกศกษาภาคพเศษ1 หมายถง นกศกษาทเรยนในชวงเวลาราชการ หรอนอกเวลาราชการโดย

สถาบนมไดนบวาการสอนดงกลาวเปนภาระงานสอนของอาจารย และ/หรอไดมการจาย

คาตอบแทนใหกบการสอนของอาจารยเปนการพเศษ

นกวจย หมายถง ขาราชการทเปนเจาหนาทวจยและนกวจย หรอเปนพนกงานหรอบคลากรทม

สญญาจางกบสถาบนหรอสถานศกษาทงปการศกษา ทมระยะเวลาทางานไมตากวา 9 เดอน โดย

มภาระหนาทในการวจย ในกรณทนกวจยมระยะเวลาทางาน 6 เดอน ใหนบเปน 0.5 คน

ระบบและกลไก4 หมายถง ขนตอนการดาเนนงานตางๆ ทมความสมพนธและเชอมโยงกน

อยางเปนระบบ โดยอาศยบคลากร ทรพยากร กฎเกณฑ มาตรการ แนวปฏบต และปจจยตางๆ

เปนกลไกใหการดาเนนงานบรรลเปาหมาย

รางวลหรอประกาศเกยรตคณยกยองระดบชาตหรอนานาชาต1 หมายถง รางวลหรอ

ประกาศเกยรตคณของตางหนวยงาน เชน หนวยงานของรฐในระดบกระทรวง ทบวง กรม หรอ

จงหวด หนวยงานของรฐและเอกชนทเปนองคกรทางวชาการ หรอวชาชพ หรอเปนองคกรทมหนาท

เกยวของกบประเภทของรางวลทมอบ ทไดรบการยอมรบในระดบชาตและ/หรอนานาชาต

187 ดเพมเตม “นโยบาย แนวทาง และวธการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา” สานกมาตรฐานอดมศกษา

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th 4

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

วารสารระดบนานาชาตทอยในฐานขอมลสากล1 หมายถง วารสารทปรากฏในฐานขอมล

วารสารทเปนทยอมรบระดบนานาชาต เชน ฐานขอมล Science Citation Index (SCI)

ฐานขอมล Ei Compendex ฐานขอมล INSPEC ฐานขอมล ScienceDirect ฐานขอมล PUBMED

ฐานขอมล AGRICOLA (AGRICultural Online Access) ฐานขอมล ERIC (Education

Database) หรอ ฐานขอมล PUBSCIENCE เปนตน ตวอยางแหลงสบคนฐานขอมลมาตรฐานสากล 1) ISI = http://portal.isiknowledge.com/

2) MathSciNet = http://www.ams.org/mathscinet

3) ScienceDirect = http://www.sciencedirect.com/

4) Agricola = http://agricola.nal.usda.gov/

5) Biosis = http://www.biosis.org/

6) Scopus = http://www.info.scopus.com/

7) Pubmed = http://www.pubmed.gov/

8) Academic Search Premium = http://www.ebsco.com/home/ (select ebscohost

and then academic search premium)

9) Infotrieve = http://www.infotrieve.com

10) Wilsom = http://www.nova.edu/library/dils/lessons/wilsonweb/

วารสารระดบนานาชาตทไมอยในฐานขอมลสากล1 หมายถง วารสารทคณะบรรณาธการ

ตองเปนชาวตางประเทศ อยางนอย 1 คน และวารสารตองมบทความวจยจากตางประเทศลง

ตพมพดวย

วารสารระดบชาต1 หมายถง วารสารทตพมพบทความจากนกวชาการกลมตาง ๆ จากสถาบน

ตาง ๆ และคณะบรรณาธการจะตองเปนผทมชอเสยงในสาขาวชาทเกยวของกบวารสาร และกอง

บรรณาธการจะตองมาจากสถาบนอน ๆ ไมนอยกวารอยละ 50

หลกธรรมาภบาล5 มาจากคาวา ธรรมะ + อภบาล หมายความวาหลกการบรหารจดการ

บานเมองและสงคมทด (Good Governance) ประกอบดวยหลกพนฐาน 6 ประการ ดงน

1. หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎขอบงคบตาง ๆ ใหทนสมยและเปนธรรม

เปนทยอมรบทงผออกกฎและผปฏบตตาม ตลอดจนทกคนในสงคมยนยอมพรอมใจปฏบตตาม

188

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th 5 ดเพมเตม ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ.2542 และ http://leadership.50g.com/ggovern.html

1 ดเพมเตม “คมอการประมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

2. หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม ซอสตย จรงใจ ขยน อดทน ม

ระเบยบ ตลอดจนมความชอบธรรมในการใชอานาจ

3. หลกความโปรงใส มการเปดเผยขอมลทเปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาท

เขาใจงาย ประชาชนเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวก เปดเผยขอมลทถกตอง รวดเรว ไมบดเบอน

หรอปดบงบางสวน

4. หลกความมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหทกคนในสงคมมสวนรวมในกจกรรมท

เราทาทงรวมคด รวมทา รวมแกไขและรวมรบผดชอบ

5. หลกความรบผดชอบตรวจสอบได นอกจากจะตองมความรบผดชอบแลวยงตองสราง

กระบวนการใหหนวยงานตาง ๆ มาตรวจสอบไดวาการทางานของเราโปรงใสจรง

6. หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากดใหเกดประโยชน

สงสด คมเงน คมเวลา คมแรงงาน

องคการนกศกษา หมายถง องคการและ/หรอสภาและ/หรอสโมสรและ/หรอชมรมของนกศกษา

ทจดตงขนโดยความเหนชอบและภายใตการดแลของสถาบนเพอดาเนนกจกรรมเสรมหลกสตร

อาจารยประจา1 หมายถง อาจารยขาราชการ อาจารยพนกงาน รวมทงอาจารยทมสญญาจาง

กบสถาบนหรอสถานศกษาทงปการศกษา ทมระยะเวลาทางานไมตากวา 9 เดอน ในกรณท

อาจารยมระยะเวลาทางาน 6 เดอน ใหนบเปน 0.5 คน รวบรวมสนสดปการศกษา

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). หรอ http : // www. onesqa. or. th

1 ดเพมเตม “คมอการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษา (ฉบบปรบปรง : ธนวาคม 2549)” สานกงานรบรองมาตรฐาน

189

นยามศพท (เพมเตม/ปรบปรงจากคมอการประกนคณภาพฯพ.ศ.2551) 

กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ  หมายถง การจดการศกษาทถอวาผเรยนสาคญทสด เปนกระบวนการจดการศกษาทตองเนนใหผเรยนแสวงหาความร และพฒนาความรไดดวยตนเอง หรอรวมทงมการฝกและปฏบตในสภาพจรงของการทางาน มการเชอมโยงสงทเรยนกบสงคมและการ ประยกตใช มการจดกจกรรมและกระบวนการใหผเรยนไดคดวเคราะห สงเคราะห ประเมนและ สรางสรรคสงตางๆ

นอกจากน ตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ โดย สะทอนจากการทนกศกษาสามารถเลอกเรยนรายวชา หรอเลอกทาโครงงานหรอชนงานในหวขอท สนใจในขอบเขตเนอหาของวชานนๆ

รปแบบการจดการเรยนรในระดบการอดมศกษาตามแนวทางเนนผเรยนเปนสาคญ ซงมง พฒนาความรและทกษะทางวชาชพ ทกษะชวตและทกษะสงคม มปรากฏในวงการศกษาไทยหลาย รปแบบตวอยางเชน 1 

1) การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-based Learning : PBL) เปนรปแบบการเรยนรทใหผเรยนควบคมการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนคดและดาเนนการ 

เรยนร กาหนดวตถประสงค และเลอกแหลงเรยนรดวยตนเอง  โดยผสอนเปนผใหคาแนะนา  เปนการ สงเสรมใหเกดการแกปญหามากกวาการจาเนอหาขอเทจจรง  เปนการสงเสรมการทางานเปนกลม และพฒนาทกษะทางสงคม ซงวธการนจะทาไดดในการจดการเรยนการสอนระดบอดมศกษา เพราะ ผเรยนมระดบความสามารถทางการคดและการดาเนนการดวยตนเองไดด 

เงอนไขททาใหเกดการเรยนร ประกอบดวย  ความรเดมของผเรยน ทาใหเกดความเขาใจ ขอมลใหมได  การจดสถานการณทเหมอนจรง สงเสรมการแสดงออกและการนาไปใชอยางม ประสทธภาพ การใหโอกาสผเรยนไดไตรตรองขอมลอยางลกซง ทาใหผเรยนตอบคาถาม จดบนทก สอนเพอน สรป วพากษวจารณสมมตฐานทไดตงไวไดด 

2) การเรยนรเปนรายบคคล (individual study) เนองจากผเรยนแตละบคคลมความสามารถในการเรยนร และความสนใจในการเรยนรท 

แตกตางกน ดงนนจงจาเปนทจะตองมเทคนคหลายวธ เพอชวยใหการจดการเรยนในกลมใหญ สามารถตอบสนองผเรยนแตละคนทแตกตางกนไดดวย อาท 

2.1 เทคนคการใช Concept  Mapping  ทมหลกการใชตรวจสอบความคดของผเรยนวาคด อะไร เขาใจสงทเรยนอยางไรแลวแสดงออกมาเปนกราฟฟก 

2.2 เทคนค Learning  Contracts  คอ สญญาทผเรยนกบผสอนรวมกนกาหนด  เพอใชเปน หลกยดในการเรยนวาจะเรยนอะไร อยางไร เวลาใด ใชเกณฑอะไรประเมน 

2.3 เทคนค Know –Want-Learned ใชเชอมโยงความรเดมกบความรใหม ผสมผสานกบการ ใช Mapping ความรเดม เทคนคการรายงานหนาชนทใหผเรยนไปศกษาคนควาดวยตนเองมานาเสนอ หนาชนซงอาจมกจกรรมทดสอบผฟงดวย 

1  ดเพมเตม “รายงานการวจย การสงเคราะหองคความรเกยวกบการจดการเรยนรทเนนตวผเรยนเปนสาคญ ตงแต พ.ศ. 2542-2547”

2.4 เทคนคกระบวนการกลม (Group  Process)  เปนการเรยนททาใหผเรยนไดรวมมอกน แลกเปลยนความรความคดซงกนและกน เพอใหบรรลเปาหมายเดยวกน เพอแกปญหาใหสาเรจตาม วตถประสงค 

3) การเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivism) การเรยนรแบบนมความเชอพนฐานวา “ผเรยนเปนผสรางความรโดยการอาศยประสบการณ 

แหงชวตทไดรบเพอคนหาความจรง  โดยมรากฐานจากทฤษฎจตวทยาและปรชญาการศกษาท หลากหลาย  ซงนกทฤษฎสรรคนยมไดประยกตทฤษฎจตวทยาและปรชญาการศกษาดงกลาวใน รปแบบและมมมองใหม ซงแบงออกเปน 2 กลมใหญ คอ 

3.1 กลมท เนนกระบวนการรคดในตวบคคล  (radical  constructivism  or  personal Constructivism  or  cognitive  oriented  constructivist  theories)  เปนกลมทเนนการ เรยนรของมนษยเปนรายบคคล โดยมความเชอวามนษยแตละคนรวธเรยนและรวธคด เพอสรางองคความรดวยตนเอง 

3.2 กลมทเนนการสรางความรโดยอาศยปฏสมพนธทางสงคม (Social  constructivism  or socially  oriented  constructivist  theories)  เปนกลมทเนนวา ความร คอ ผลผลตทาง สงคม โดยมขอตกลงเบองตนสองประการ คอ 1) ความรตองสมพนธกบชมชน 2) ปจจยทางวฒนธรรมสงคมและประวตศาสตรมผลตอการเรยนร ดงนน ครจงม บทบาทเปนผอานวยความสะดวกในการเรยนร 

4) การเรยนรจากการสอนแบบเอส ไอ พ การสอนแบบเอส ไอ พ เปนรปแบบการสอนทพฒนาขนเพอฝกทกษะทางการสอนใหกบ 

ผเรยนระดบอดมศกษา สาขาวชาการศกษาใหมความรความเขาใจ และความสามารถเกยวกบทกษะ การสอน  โดยผลทเกดกบผเรยนมผลทางตรง คอ การมทกษะการสอน การมความร ความเขาใจ เกยวกบทกษะทางการสอนและผลทางออม คอ การสรางความรดวยตนเอง ความรวมมอในการเรยนร และความพงพอใจในการเรยนร 

วธการทใชในการสอน คอ การทดลองฝกปฏบตจรงอยางเขมขน ตอเนอง และเปนระบบ โดย การสอนแบบจลภาค มทใหผเรยนทกคนมบทบาทในการฝกทดลองตงแตเรมตนจนสนสดการฝก ขนตอนการสอน คอ ขนความรความเขาใจ ขนสารวจ วเคราะหและออกแบบการฝกทกษะ ขนฝกทกษะ ขนประเมนผล โครงสรางทางสงคมของรปแบบการสอนอยในระดบปานกลางถงตา ในขณะทผเรยนฝกทดลองทกษะการสอนนน ผสอนตองใหการชวยเหลอสนบสนนอยางใกลชด สงทจะทาใหการฝกเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล คอ ความพรอมของระบบสนบสนน ไดแก หองปฏบตการสอน หองสอเอกสารหลกสตรและการสอน และเครองมอโสตทศนปกรณตาง ๆ ทเกยวของ

5) การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self-Study) การเรยนรแบบนเปนการใหผเรยนศกษาและแสวงหาความรดวยตนเอง เชน การจดการเรยน 

การสอนแบบสบคน (Inquiry Instruction) การเรยนแบบคนพบ (Discovery Learning) การเรยนแบบ แกปญหา (Problem Solving) การเรยนรเชงประสบการณ (Experiential Learning) ซงการเรยนการ สอนแบบแสวงหาความรดวยตนเองนใชในการเรยนรทงทเปนรายบคคล และกระบวนการกลม 

6) การเรยนรจากการทางาน (Work-based Learning) การเรยนรแบบนเปนการจดการเรยนการสอนทสงเสรมผเรยนใหเกดพฒนาการทกดาน ไม 

วาจะเปนการเรยนรเนอหาสาระ การฝกปฏบตจรง ฝกฝนทกษะทางสงคม ทกษะชวต ทกษะวชาชพ การพฒนาทกษะการคดขนสง โดยสถาบนการศกษามกรวมมอกบแหลงงานในชมชน รบผดชอบการ จดการเรยนการสอนรวมกน ตงแตการกาหนดวตถประสงค การกาหนดเนอหากจกรรม และวธการ ประเมน 

7) การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร (Research–based Learning) การเรยนรทเนนการวจยถอไดวาเปนหวใจของบณฑตศกษา  เพราะเปนการเรยนทเนนการ 

แสวงหาความรดวยตนเองของผเรยนโดยตรง เปนการพฒนากระบวนการแสวงหาความร และการ ทดสอบความสามารถทางการเรยนรดวยตนเองของผเรยน โดยรปแบบการเรยนการสอนอาจแบงได เปน 4 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก การสอนโดยใชวธวจยเปนวธสอน การสอนโดยผเรยนรวมทา โครงการวจยกบอาจารยหรอเปนผชวยโครงการวจยของอาจารย การสอนโดยผเรยนศกษางานวจย ของอาจารยและของนกวจยชนนาในศาสตรทศกษา และการสอนโดยใชผลการวจยประกอบการสอน 

8)  การเรยนรท ใชวธสรางผลงานจากการตกผลกทางปญญา  (Crystal-Based Approach) 

การจดการเรยนรในรปแบบน เปนการสงเสรมใหผเรยนไดสรางสรรคความรความคดดวย ตนเองดวยการรวบรวม ทาความเขาใจ สรป วเคราะห และสงเคราะหจากการศกษาดวยตนเอง เหมาะสาหรบบณฑตศกษา เพราะผเรยนทเปนผใหญ มประสบการณเกยวกบศาสตรทศกษามาใน ระดบหนงแลว 

วธการเรยนรเรมจากการทาความเขาใจกบผเรยนใหเขาใจวตถประสงคของการเรยนรตาม แนวน   จากนนทาความเขาใจในเนอหาและประเดนหลก ๆ ของรายวชา   มอบหมายใหผเรยนไป ศกษาวเคราะหเอกสาร แนวคดตามประเดนทกาหนด  แลวใหผเรยนพฒนาแนวคดในประเดน ตาง ๆ แยกทละประเดน  โดยใหผเรยนเขยนประเดนเหลานนเปนผลงานในลกษณะทเปนแนวคดของ ตนเองทผานการกลนกรอง วเคราะหเจาะลกจนตกผลกทางความคดเปนของตนเอง จากนนจง นาเสนอใหกลมเพอนไดชวยวเคราะห วจารณอกครง

การนาไปใชประโยชนระดบชาต  หมายถง การนาไปใชประโยชนนอกสถาบนโดยหนวยงานราชการ ระดบกรมหรอเทยบเทาขนไป หรอรฐวสาหกจ หรอองคการมหาชน หรอองคกรกลางระดบชาตทงภาครฐ และเอกชน เชน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาไทย 

การนาไปใชประโยชนระดบชาต ไมวาผลงานจะเกดขนในปใดกตามหากนามาใชประโยชนในปนน สามารถนามานบได  แตการนบจะไมนบซา 

งานสรางสรรค หมายถง ผลงานประดษฐคดคนหรองานสรางสรรคทางศลปกรรมและจตรกรรม หรอ ผลงานแสดงออกทางศลปะ ดนตร อนเปนทยอมรบระดบนานาชาตและระดบชาต  หรองานทไดรบ สทธบตรเปนการแสดงความกาวหนาทางวชาการ เสรมสรางองคความรหรอวธการทเปนประโยชนตอ สาขาวชา  หรอแสดงความเปนตนแบบ  ตนความคดของผลงาน หรอแสดงความสามารถในการ บกเบกงานในสาขาวชานน 

รางวลหรอประกาศเกยรตคณยกยองในดานวชาการ วชาชพ หมายถง  ผลงานทางวชาการหรอ วชาชพทผานการแขงขนหรอไดรบการคดเลอกในระดบชาตหรอนานาชาต 

ระดบชาต  หมายถง ระดบหนวยงานราชการ ทเปนระดบกรมหรอเทยบเทาขนไป  หรอรฐวสาหกจ หรอองคการมหาชน หรอองคกรกลางระดบชาตทงภาครฐและเอกชน 

ระบบและกลไก ระบบ (system)  ประกอบดวย วตถประสงค(objective)  ปจจยนาเขา (input)  กระบวนการ 

(process)  และผลผลต (output)  แตในการประเมนตามคมอของ สกอ. คาวาระบบ (system) จะ เนนทกระบวนการ ซงหมายถง ขนตอนการปฏบตงานทมการกาหนดอยางชดเจนวาตองทา อะไรบางเพอใหไดผลออกมาตามทตองการ  ขนตอนการปฏบตงานจะตองปรากฏใหทราบโดยทวกน ไมวาจะในรปของเอกสารหรอสออเลกทรอนกสหรอโดยวธการอนๆ 

กลไก  (mechanism) หมายถง  สงททาใหระบบมการขบเคลอนหรอดาเนนอยได โดยมการ จดสรรทรพยากร  มการจดองคกร  หนวยงาน  หรอ กลมบคคลเปนผดาเนนงาน 

วารสารระดบนานาชาตทไมอยในฐานขอมลสากล  หมายถง วารสารทคณะบรรณาธการ จะตองเปนผทมชอเสยงในสาขาวชาทเกยวของกบวารสาร โดยตองเปนชาวตางประเทศ อยางนอย 1 คน และตองมผทรงคณวฒรวมกลนกรองตนฉบบกอนตพมพ (Peer Review) นอกจากนนวารสารตอง มบทความวจยจากตางประเทศลงตพมพดวย 

วารสารระดบชาต  หมายถง  วารสารทตพมพบทความจากนกวชาการสถาบนตาง ๆ และคณะบรรณาธการจะตองเปนผทมชอเสยงในสาขาวชาทเกยวของกบวารสาร โดยจะตองมาจาก สถาบน อน ๆ  ไมนอยกว ารอยละ  25  และต องมผทรงคณ วฒร วมกลนกรองตนฉบบ กอนตพมพ (Peer Review)