รายงานฉบับสมบูรณ์คร งท 1/2552 เม อว นพฤห สบด ท 15 มกราคม 2552 ได ม มต เห นชอบแผนปฏ

รายงานฉบบสมบรณ

รายงานผลการวจย เรอง

โครงการศกษารปแบบและการน ารองการถายโอนภารกจดานน าบาดาล

ของกรมทรพยากรน าบาดาลไปสองคกรปกครองสวนทองถน

เสนอ กรมทรพยากรน าบาดาล

โดย ศนยบรการวชาการ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เอกสารนเปนสวนหนงของโครงการศกษารปแบบและการน ารองการถายโอนภารกจ ดานน าบาดาลของกรมทรพยากรน าบาดาลไปสองคกรปกครองสวนทองถน

ก

สารบญ

หนา

สารบญ ก สารบญภาพ ข สารบญตาราง ค

บทท 1 บทน า

1. เหตผลความจ าเปนและประเดนปญหาในการวจย 1 2. วตถประสงคในการวจย 2 3. ระเบยบวธวจย 3 บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

ตอนท 1 : กรอบแนวคดเบองตนในการกระจายอ านาจและการถายโอนภารกจไปส องคกรปกครองสวนทองถน

1. ความน า 9 2. ความหมายและเปาหมายของการกระจายอ านาจ 9 2.1 ความหมายทวไปของกระจายอ านาจ 9 2.2 เปาหมายของการกระจายอ านาจการปกครองไปสสวนทองถน 10 3. เหตผลของการกระจายอ านาจ 10 4. มตของการกระจายอ านาจการปกครองประเทศ 11 5. ชนดของการกระจายอ านาจ 12 5.1 การลดความเขมขนของอ านาจ 12 5.2 รปแบบการมอบอ านาจไปใหองคกรกงอสระ 12 5.3 การโอนยาย 12 5.4 การโอนอ านาจหนาทจากรฐบาลไปสสถาบนทไมใชองคกรของรฐบาล 13 6. ขนตอนและวธการกระจายอ านาจ 13 7. การกระจายอ านาจกบการพฒนาภมภาค 14 8. สรปลกษณะส าคญของการกระจายอ านาจการปกครองไปสทองถน 14 9. ปจจยทมอทธพลตอความส าเรจในการกระจายอ านาจ : 15 ตวแบบการน านโยบายการกระจายอ านาจไปปฏบต

สารบญ (ตอ)

หนา

10. การกระจายอ านาจและการถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน : 17 กรณประเทศไทยในปจจบน 10.1 กฎหมายทเกยวของกบการกระจายอ านาจ 17 10.2 แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน 17 10.3 แผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแก 18 องคกรปกครองสวนทองถน 10.4 ภารกจทกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนไปส อปท. 20 ตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 และแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแก องคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) 10.5 การบรหารแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน 24 (ฉบบท 2) พ.ศ.2551 และแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) ดานการถายโอนภารกจ

ตอนท 2 : ทรพยากรน าบาดาลและการจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทย

1. ความทวไป 25 2. สถานภาพทรพยากรน าบาดาลของไทย 25 2.1 แหลงน าบาดาลของไทย 25 2.2 ศกยภาพน าบาดาลของไทย 25 3. ปรมาณการใชน าบาดาล 26 3.1 ปรมาณการใชน าบาดาลทผานมา 26 3.2 ปรมาณความตองการใชน าบาดาลในอนาคต 26 4. มาตรฐานคณภาพน าบาดาลส าหรบกจกรรมตางๆ 27 4.1 คณภาพน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภค 27

4.2 คณภาพน าบาดาลเพอการอตสาหกรรม 27 4.3 คณภาพน าบาดาลเพอการเกษตรกรรม 27 4.4 ปรมาณน าบาดาลทใชไดอยางปลอดภย 27 5. หนวยงานทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล 27 ของประเทศไทย


หนา 5.1 หนวยงานหลกทท าหนาทบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล 27 5.2 หนวยงานทเกยวของในการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล 28 5.3 สภาพปญหาดานการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล 28 5.4 การส ารวจและพฒนาน าบาดาล 29 5.5 เศรษฐศาสตรน าบาดาล 29 6. กฎหมายน าบาดาล 30 6.1 ความเปนมาของกฎหมายน าบาดาล 30 6.2 นยามทเกยวของกบกฎหมายน าบาดาล 31 6.3 การประกอบกจการน าบาดาล 32 7. หลกเกณฑและมาตรการในการก ากบการประกอบกจการน าบาดาล 34 8. กฎหมายอนๆ 35 8.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 35 8.2 กฎหมายวาดวยการปกครองสวนทองถน 35 8.3 ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารทรพยากรน าแหงชาต 35 พ.ศ.2532 8.4 พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 36 8.5 พระราชบญญตทรพยากรน า 37 9. กรณศกษาการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในตางประเทศ 38 เปรยบเทยบกบประเทศไทย 9.1 กรณศกษา 38 9.2 การเปรยบเทยบสภาพการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล 39 ในประเทศไทยกบหลกการบรหารจดการในระดบสากล บทท 3 ผลการวจย

1. รปแบบภารกจหลงการถายโอน 43 2. รปแบบระบบบรการโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐ 50 3. รปแบบกระบวนการถายโอน/รบโอน 53 4. ระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ภายหลงการรบโอน 65 5. การเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต. 66


หนา

5.1 การเตรยมบคลากร 66 5.2 การเตรยมแผนปฏบตการตามระบบงาน 74 5.3 การจดระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. 74 บทท 4 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 81 1.1 การเตรยมความพรอมของกรมทรพยากรน าบาดาล 81 1.2 แผนปฏบตการดานน าบาดาลของรฐ-ทองถน 82 1.3 การสรางมาตรฐานการบรการดานน าบาดาลและการสราง Best Practice 83 1.4 การพฒนาระบบการเงนเพอรองรบการถายโอน 85 1.5 การพฒนาระบบสารสนเทศ 87 1.6 การจดโครงสรางองคการ 87 1.7 องคการมหาชน 93 1.8 การจดการบอน าบาดาลของชาต 94 1.9 การจดการบอน าบาดาลทมขนาดเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นว 94 1.10 การจดท าแผนด าเนนงาน แผนงบประมาณ และแผนก าลงคน 95 2. ประเดนทควรศกษาวจยเพมเตม 96 2.1 มตทางเศรษฐศาสตรของกรมทรพยากรน าบาดาล 96 2.2 มตทางดานการจดการ 96 2.3 มตทางอทกธรณวทยา และเทคนคน าบาดาล 96 2.4 มตทางธรกจน าบาดาล 97 2.5 มตเชงปฏบตการ 97 2.6 มตทางดานกฎหมาย 98 บทท 5 สรป 99 เอกสารอางอง I-V

ข

สารบญภาพ

หนา

ภาพ 2-1 ปจจยทมอทธพลตอการน านโยบายการกระจายอ านาจ 16 ไปใชในการพฒนาประเทศ ภาพ 3-1 รปแบบระบบบรการโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐ 51ภาพ 3-2 ลกษณะงานตามระบบน าบาดาลของเทศบาล/อบต. (หลงการรบโอน) 65ภาพ 4-1 โครงสรางภายในส านกทรพยากรน าบาดาลเขต (1-12) 91ภาพ 4-2 โครงสรางกรมทรพยากรน าบาดาล 92

ค

สารบญตาราง

หนา

ตาราง 1-1 ระเบยบวธวจย วตถประสงค เนอหางานและผล 3 ตาราง 2-1 ความสอดคลองระหวางรปแบบการปกครองกบรปแบบทางเศรษฐกจ-การเมอง 11ตาราง 2-2 สรปความตองการใชน าบาดาลในอนาคต 26ตาราง 2-3 การเปรยบเทยบการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเทศไทย 39 กบระดบสากล ตาราง 3-1 การเปรยบเทยบรปแบบการจดท าบรการน าบาดาลโดยรฐ ทองถน และ 44 ความรวมมอระหวางรฐ-ทองถน ตาราง 3-2 กระบวนการถายโอน/รบโอนภารกจน าบาดาลจากกรมทรพยากรน าบาดาล 54 ไปสเทศบาล/อบต. ตาราง 3-3 แผนปฏบตการถายโอนภารกจดานน าบาดาลของกรมทรพยากรน าบาดาล 58 ตาราง 3-4 สรปผลการประชมเชงปฏบตการหลกสตร 67 ”พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” ทง 3 จงหวด ตาราง 3-5 สรปผลการประเมนการประชมเชงปฏบตการหลกสตร 68

“พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” ทง 3 จงหวด ตาราง 3-6 สรปภาพรวมผลการประชมเชงปฏบตการหลกสตร 71 ”พนกงานเจาหนาท” ทง 3 จงหวด ตาราง 3-7 สรปผลการประเมนการประชมเชงปฏบตการหลกสตร 72 “พนกงานเจาหนาท” ทง 3 จงหวด ตาราง 3-8 สรปผลการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศและธรการ ทง 3 จงหวด 75 ตาราง 3-9 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานกลมงานอนญาตเจาะ อนญาตใช 77 และเรยกเกบคาใชน าบาดาล ทง 3 จงหวด ตาราง 3-10 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล 78 ทง 3 จงหวด ตาราง 3-11 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานดานแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล 80 ทง 3 จงหวด

บทท 1 บทน า

1. เหตผลความจ าเปนและประเดนปญหาในการวจย

1.1 คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองทองถน (กกถ.) ในการประชม

ครงท 1/2552 เมอวนพฤหสบดท 15 มกราคม 2552 ไดมมตเหนชอบแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) และเหนชอบแนวทางบรหารแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ดงน

(1) การบรหารการถายโอนภารกจทถายโอนไปสองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) จะตองเปนไปอยางมระบบ เปนขนตอน เกดบรณาการ และสอดคลองกบวธปฏบตของแตละภารกจ โดยค านงถงเวลาทก าหนดไวในแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2)

(2) การถายโอนภารกจ เมอถายโอนภารกจไปแลว ใหสวนราชการผถายโอนภารกจ ท าหนาทสนบสนน ก ากบดแลการถายโอน เพอให อปท. ผรบการถายโอนไดทราบรายละเอยดในเทคนควธการ ตลอดจนขนตอนปฏบตทเหมาะสม เกดความเขาใจและปฏบตไดตรงกน ทงในดานภารกจ งบประมาณ ทรพยสน และบคลากร โดยจะตองยดหลกคณภาพและประสทธภาพเปนหลกส าคญ

(3) ตองสนบสนนให อปท. มความพรอมในการรบโอนและจดการบรการสาธารณะแทนสวนราชการไดอยางมประสทธภาพ

(4) หากมปญหาตางๆ เกดขนในการถายโอน ตองสามารถแกไขไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ ไมเกดผลกระทบกบประชาชนผรบบรการ

(5) ตองสามารถตดตาม ประเมนผลการถายโอน และการด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ และตองรายงานผลให กกถ. และคณะรฐมนตร (ครม.) ทราบทก 3 เดอน

1.2 ส าหรบภารกจดานน าบาดาลตามแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) มภารกจทตองถายโอน 5

ภารกจใหแกเทศบาล/องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) คอ (1) งานอนญาตเจาะน าบาดาลและงานอนญาตใชน าบาดาล (2) งานเรยกเกบคาใชน าบาดาล (3) งานเจาะน าบาดาลสาธารณะ (เพอกจการของทองถนเอง) (4) งานซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลก (5) งานพฒนาเปาลางบอน าบาดาล

ทกภารกจทถายโอน นอกจากจะตองยดถอหลกการบรหารการกระจายอ านาจตามแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) ดง 1.1 แลว ยงตองยดถอตามกฎหมาย พระราชบญญตน าบาดาล

2

พ.ศ.2520 และหลกวชาการจดการน าบาดาลทถกตองดวย อนจะไมท าใหเกดความเสยหายแกทรพยากรของชาต โดย

(1) ตองมอบอ านาจในฐานะ พนกงานน าบาดาลประจ าทองทและพนกงานเจาหนาทแกบคลากรของ อปท. พรอมทงพฒนาใหผรบมอบอ านาจ มขดความสามารถเพยงพอทจะปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

(2) ตองชวยเหลอสนบสนนให อปท. มความรความเขาใจจนสามารถปฏบตหนาทไดโดยมความยงยนและไมเปนอนตรายกบทรพยากรน าบาดาลในระยะยาว

(3) ตองมนใจวาระบบการใหบรการน าบาดาลแกประชาชนในทองถน จะมความยงยน มประสทธภาพ และอ านวยความสะดวกใหแกประชาชนมากกวาเดม

(4) กรมทรพยากรน าบาดาล (ทบ.) รวมทงส านกทรพยากรน าบาดาลเขต (สทบ.) มหนาทใหการสนบสนนในดานพฒนาระบบ เทคนควชาการทจ าเปน และจดท าระบบบรการ น าบาดาลเพอใหบรการน าบาดาลทวถงทงประเทศ

(5) กรมทรพยากรน าบาดาล ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต และ อปท. ตองรวมมอกนชวยเหลอประชาชนใหมน าเพอการบรโภคอยางเพยงพอ ท าการตดตาม ประเมนผลและเยยวยา แกไขปญหาตางๆ ทเกดขนรวมกน

(6) รายงานผลการด าเนนงานให กกถ. และ รฐบาลทราบ

1.3 ดวยเหตผลความจ าเปนดงกลาว กรมทรพยากรน าบาดาลจงจะตองท าการศกษารปแบบการถายโอนภารกจฯ และพฒนารปแบบการจดบรการน าบาดาลใหแกประชาชน โดย อปท. ขน ทงนโดยค านงถงเงอนไข ตาม 1.1 และ 1.2.

ในการพฒนารปแบบดงกลาวจ าเปนตองอาศยผทรงคณวฒทมความรความเขาใจทงในดานการปกครองทองถน ดานการกระจายอ านาจ และดานการจดการทรพยากรน าบาดาลเปนอยางด ซงกรมทรพยากรน าบาดาลไดรบความรวมมอจากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (NIDA) มาชวยเหลอใหศกษาวจยและใหค าปรกษาในการน

2. วตถประสงคในการวจย

2.1 เพอคนหารปแบบทเหมาะสมในการถายโอนภารกจดานน าบาดาลใหแก อปท. ตามท

ก าหนดไวในแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) 2.2 เพอคนหาจดออน/จดแขง ในการกระจายอ านาจดานน าบาดาลให อปท. รวมทงการจด

ใหบรการดานน าบาดาล โดยความรวมมอระหวางรฐและ อปท. รวมทงมมมองตางๆ ของผมสวนไดสวนเสยทอาจจะไดรบผลกระทบจากการถายโอนภารกจครงน

3

2.3 เพอพฒนาระบบการจดการภายหลงการถายโอน และคนหาบทบาทและอ านาจหนาท ทเหมาะสมของกรมทรพยากรน าบาดาล อปท. และภาคสวนอนๆ ทเกยวของกบการถายโอนภารกจงานดานน าบาดาลของประเทศ

2.4 เพอเสนอนโยบายในการจดการน าบาดาล และการจดแบงอ านาจหนาทใหเหมาะสม 2.5 เพอเสนอแนะแนวทางการปรบปรงกฎหมายทเกยวของ

3. ระเบยบวธวจย

การวจยนจดเปนการวจยเชงปฏบตการ (action research) ประเภทหนงทมเปาหมายเพอคนหารปแบบทเหมาะสม (optimal model) ส าหรบน าไปปฏบตจรงในพนท การพฒนารปแบบและทดสอบยนยนไดอาศยระเบยบวธเปนขนตอนดงน

ตาราง 1-1 ระเบยบวธวจย วตถประสงค เนอหางานและผล

ระเบยบวธ วตถประสงค เนอหางานและผล

1 . ทบทวน วต ถ ป ร ะ ส ง ค แ ล ะขอบเขตการท างานทงหมด

เพอใหเกดความชดเจนและเขาใจตรงกนระหวางคณะผวจ ย ผวาจาง และผเกยวของ

1) ศกษาความเ ปนมา หลกการเหตผล และขอบเขตของงานจากเอกสารทเกยวของ

2. ทบทวนวรรณกรรม

เพอทบทวนเอกสารดานน าบาดาล กา รก ร ะ จายอ า น าจและกา รปกครองทองถนแลวสรปประเดนใหชดเจนครอบคลม

1) ทบทวนองคความร กฎหมาย และเงอนไขกฎเกณฑตางๆ วาดวยการกระจายอ านาจและการถ ายโอนภารกจ 2) ทบทวนองคความรดานทรพยากรน าบาดาลทงภายใน ประเทศและตางประเทศกฎหมายหลกเกณฑและแนวทางเนอหางานและผลปฏบตตางๆทเกยวของ 3) ทบทวนภารกจทจะตองถายโอนเทคนควธการตลอดจนระเบยบปฏบตตางๆ

4

ตารางท 1-1 (ตอ)


3. สมภาษณผเกยวของ เพอทราบความคดและแนวทางตางๆ ทสมพนธกบการถายโอนภารกจ

1 ) สมภ าษ ณผ บ รห า ร ขอ งก รมทรพยากรน าบาดาล ในฐานะผโอน 2) สมภาษณผบรหารส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (สกถ.) ในฐานะผบรหารการถายโอน 3) สมภาษณผบรหาร อปท. ในฐานะผรบโอน(บทสมภาษณดภาคผนวก 1)

4. จดท าตวแบบเบองตน เพอสงเคราะหผลการทบทวนวรรณกรรมและการสมภาษณทงหมดขนเปนตวแบบ

ไดตวแบบเบองตนส าหรบสอสารใหผเกยวของไดเหนภาพระบบการถายโอน

5. สมมนาเพอรบฟงความเหนในเรองตวแบบในวงกวาง

เพอแจงนโยบายของ ทบ. และนโยบายของรฐใหแกบคลากรของ ทบ. ทราบพรอมทงเปดโอกาสใหวจารณตวแบบและเนอหาการด าเนนงานตามตวแบบ

สมมนาบคลากรของ ทบ. 1 ครง ใชเวลา 1 วน โดยวธบรรยาย อภปราย และประชมกลม

6. Focus Group เพอใหเกดความเขาใจเชงลก และสงเคราะหตวแบบใหเชอมโยงทกภาคสวน รวมทงใหมความเปนไปไดในทางปฏบต

โดยเชญผเชยวชาญดานน าบาดาลและการกระจายอ านาจมารวมกนพจารณาเพอถายทอดตวแบบไปสการปฏบต จ านวน 8 ครง อนครอบคลมถงเรองภารกจทถายโอน เรองวธการกระจายอ านาจ เรองศกยภาพของ อปท.ทจะรบโอน เรองศกยภาพของ ทบ. ในฐานะผโอนและผสนบสนน ตลอดจนระเบยบกฎเกณฑตางๆ ทจะถายโอน

5



7. สมภาษณและเกบรวบรวมขอมลของ 3 จงหวดน ารอง (จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดเชยงใหม)

เพอทราบขอมลเบองตนของ 3จงหวดน ารอง

1) รวบรวมขอมลของทองถนใน 3 จงหวดน ารอง โดยสบคนจากฐานขอมลของ สกถ. กระทรวงมหาดไทย และสงไปใหแตละทองถนยนยน(รายละเอยดดภาคผนวก 2) 2) สมภาษณ เจาะลก เพ อร บฟ งความเหนในประเดนตางๆ ของตวแบบ โดยสมภาษณจากนายกเทศมนตร/นายก อบต. ปลดเทศบาล/ปลด อบต. และชางเทศบาล/อบต. จ านวนจงหวดละ 5-10 ทองถน

8. ระบผปฏบตงานระดบเทศบาล/อบต.

เพอทราบบคคลทเหมาะสมในการปฏบตง านในฐานะ “พนกงาน น าบาดาลประจ าทอ งท แล ะพนกงานเจาหนาท”

1) น าขอม ลท งหมดท ได จากการสมภาษณ เ จ า ะล ก ม าหาร อก บผเชยวชาญดานน าบาดาล ดานการกระจายอ านาจ และดานการปกครองทองถน มาก าหนดผทสมควรรบมอบอ านาจในระดบทองถน ซงพบวาควรจะถายโอนอ านาจใหผบรหารทองถน ไดรบมอบอ านาจในฐานะ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และชางของทองถนในฐานะ“พนกงานเจาหนาท”

9. จดท าหลกสตร และแผนการด า เ น น ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ส า ห รบ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ”พนกงานเจาหนาท”

เพออบรมเพมเตมความร ทศนคตและความสามารถของบคลากรของทองถนทง 2 ระดบใหสามารถปฏบตงานได

ประช ม ร วมกบผ เ ช ย วชาญด าน น าบาดาล ดานกระจายอ านาจและดานการปกครองทองถน ท าใหไดหลกสตร 2 หลกสตร คอ หลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท ” และหลกสตร “พนกงานเจาหนาท ” เสรจแลวน าหลกสตรทง 2 มาจดท าแผนการฝกอบรม

6



10. จดท าคมอ “ปฏบตงานดาน น าบาดาลของเทศบาลและองคการบรหารสวนต าบล (อบต.)”

เพอสนบสนนการปฏบตงานจรงและการฝกอบรมใหเขาใจไดงายขน

ประชมกลมผเชยวชาญดานน าบาดาล ดานการกระจายอ านาจ และดานการปกครองทองถน

11.ด าเนนการฝกอบรมเพอเตรยมความพรอมใหกบเทศบาล และ อบต.

เพอเตรยมความพรอมบคลากรของเทศบาล และ อบต.

1 ) ข อ ค ว า ม ร ว ม ม อ จ า ก ส า น กนายกรฐมนตร กระทรวงมหาดไทย ผวาราชการจงหวด 2) ประสานกบทองถนเปนรายทองถน 3) จดเตรยมสถานท เอกสารและวทยากร 4) ท าการฝกอบรมทงสน 20 รน รนละประมาณ 70 – 100 คน รนละ 2 วน

12.ทดสอบความเปนไปไดของตวแบบโดยการประชมกลมผปฏบตจรงในระดบทองถน

เพอศกษาความเปนไปไดของตวแบบในดาน 1) การยอมรบในหลกการ 2 ) ด านความสามารถใน เชงเทคนคน าบาดาล 3) ดานการใหบรการตามกจกรรมน าบาดาล 4) ดานการจดการแบบบรณาการรวมกนกบ ทบ. 5) ดานการเงน และบคลากร 6) ดานการจดระบบสารสนเทศรวมกน 7) ดานการตดตาม ประเมนผลและการแกปญหา

1) น าตวแบบทสรางขนมาประชมกลมโดยแบงเปนกลมกลมละ 10 – 20 (ในวนท 2 ของการสมมนา) และขอใหกลมตางๆ สรปความเหนใหทราบ 2) รวมกนอภปรายอกครงในการประชมรวม

7



13. น าผลการทดสอบความเปนไปไดมาปรบปรงตวแบบหลกสตรและคมอการปฏบตงาน

เพอใหไดตวแบบ หลกสตรและค มอการปฏบต ง านท ถ กตอ ง สมบรณ

โดยคณะผวจยประมวลขอมลทงหมด ท าการปรบปรงและประมวลเรองราวทงหมดทไดจากการประชมกลม มาหารอกบ ทบ. โดยจดสมมนารวมกบทบ. 1 ครง ณ โรงแรมมารวยการเดน

14. ช าระขอมลทจะตองถายโอนใหทองถน

เพอใหไดขอมลทรพยสน (บอ น าบาดาล) ทถกตอง และจ าแนกสภาพท

(1) ทบ.พรอมโอน (2) ทบ.ตองซอมบ ารงกอนจง

จะโอนใหทองถน (3) ทบ.ตองอดกลบ

1) น าขอมลบอน าบาดาลทอย ในครอบครองของ ทบ. มาจ าแนกแจกแจงลงในพนทของทองถน 2) สงขอมลทงหมดใหทองถนไปด าเนนการส ารวจ เพอ

(1) ตรวจสอบความถกตอง (2 ) ตรวจสอบสภาพของบอทพรอมจะโอนหรอไม 3) ตดตาม เรงรด และใหสงกลบ

15. แจงให ทบ. ด าเนนจดเตรยมความพรอมในการถายโอน

เพ อ ใ ห เ ป น ไปตามกฎหมาย ขอเทจจรง และตามระเบยบพสด

1) แจง ทบ. เรองจดท ารหสบอเพอรองรบการถายโอน 2) เตรยมค าสง แต งต งพนกงาน น าบาดาลประจ าทองท และพนกงานเจาหนาท 3) แจงทองถนและ สกถ. ในสวนท ทบ. จะโอนบอบาดาลไปให

16.จดท าเกณฑ Best practice เพ อ ใหได เกณฑและวธการทเหมาะสม

1) คณะผวจยประมวลขอมลทงหมดและยกรางเกณฑ Best practice ขน 2) น าไปทดสอบภาคสนามโดยหารอในระดบ สทบ.เขต และทองถนจงหวดละ 5 แหง 3) น าผลทงหมดมาหารอรวมกบ ทบ. และสรปผล

8



17. จดท าทองถนสาธต เพอใหเกดทองถนสาธตทกระจายอย ในพนทต างๆ ครอบคลมทงจ ง ห วด แ ล ะ เ พ อ ย น ยน ค ว า มเหมาะสมของตวแบบ

1) เลอกทองถนทจะท าการสาธต จงหวดละ 40 แหง 2) แจงขอความสมครใจจากทองถนเปนรายทองถน 3) จดปฐมนเทศ นายก ปลด และชางของเทศบาล/อบต. จงหวดละ 1 ครง โดยใชเวลาชแจง 1 วน 4) จดทม (นกวจย, เจาหนาท และชางของ สทบ.) ไปรวมจดระบบกบทองถน ณ ทท าการของทองถน 5) ตดตาม ประเมนผลเปนรายทองถน

18. น าผลการสาธตรายงานทบ. เพอให ทบ. รบทราบผลการสาธตและด าเนนการขนตอไป

1) ประมวลผลการสาธต 2 ) ป ร ะ ช ม ร ว ม ก บ ท บ . เ พ อด าเนนการขนตอไป

19. สมภาษณผเกยวของทงหมด เพอใหทราบผลการวจยและทราบข อ เ ส น อ แน ะ เ ช ง น โ ย บ า ย แ กคณะผวจย

1) สรปผลการวจยและน าเสนอทประชม 2) จดท าขอเสนอแนะเชงนโยบายเสนอ ทบ. ทผานการหารอจากผเกยวของในการสมมนา 3) สรปผลการสมมนา

20. เขยนรายงานฉบบสมบรณ เพอรายงานผลการวจยทงหมดแก ทบ. น าไปใชประโยชน

น า ขอม ลท ง หมดมา เขยน เ ปนรายงานฉบบสมบรณ

21.ถายทอดผลการวจยใหเจาหนาทของ ทบ. ไปปฏบต

เพอใหสามารถขยายการถายโอนภ า ร ก จ ใ ห ค ร อบค ล มพ น ท ท งประเทศ

ท าการฝกอบรมเจาหนาท ทบ.ประมาณ 120 คน

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

ตอนท 1 : กรอบแนวคดเบองตนในการกระจายอ านาจและการถายโอนภารกจไปสองคกรปกครองสวนทองถน

1. ความน า

ในบทนคณะผวจยมวตถประสงคทจะรวบรวมแนวความคด และประสบการณในการกระจายอ านาจการปกครองประเทศของประเทศตางๆทนกวชาการเคยศกษากนมา โดยวธการศกษาในบทน จะใชการศกษาขอมลจากเอกสารเปนส าคญ ผลของการศกษาในบทน ผวจยตองการใหไดกรอบแนวความคดในการวจย ทงนเพอใหไดกรอบแนวคดในการกระจายอ านาจการปกครองประเทศ (decentralization of government) ทมความถกตองเหมาะสมทจะใชเปนตวแบบในการวจยในบทตอไปได การศกษากรอบแนวคดน มเปาหมายทจะใหครอบคลม แนวคด/ทฤษฎ และประสบการณในนานาประเทศ โดยหวขอยอยทศกษาในบทนประกอบดวย (1) ความน า (2) ความหมายและเปาหมายของการกระจายอ านาจ (3) เหตผลความจ าเปนทจะตองกระจายอ านาจการปกครองประเทศ (4) มตของการกระจายอ านาจ (5) ชนดของการกระจายอ านาจ (6) ขนตอนและวธการกระจายอ านาจ (7) การกระจายอ านาจและพฒนาภมภาค (8) ลกษณะส าคญของการกระจายอ านาจไปสสวนทองถน (9) ปจจยทมอทธพลตอความส าเรจ/ลมเหลวในการกระจายอ านาจ (10) การกระจายอ านาจและการถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน : กรณประเทศไทยในปจจบน

ผลของการศกษาดงกลาว ปรากฏในรายละเอยดตอไปน

2. ความหมายและเปาหมายของการกระจายอ านาจ

2.1 ความหมายทวไปของการกระจายอ านาจ

การกระจายอ านาจไดรบการนยามไวอยางกวางๆวา “เปนการถายโอนความรบผดชอบ (Transfer of Responsibility) การตดสนใจ (Decision-making) ในการจดเกบและจดสรรทรพยากร

10

(raising and allocation of resources) ในทางการบรหาร (Administrative Authority) จากการปกครองสวนกลางไปสหนวยปกครองหรอหนวยปฏบตในระดบลางหรอหนวยปฏบตในพนท (Field Organization) หรอไปสหนวยการบรหารสวนทองถน (Local Administrative Units) หรอไปสองคกรทมอ านาจกงอสระ (Semi-Autonomous) หรอไปสองคกรขางเคยง (Parastatal Organizations) หรอไปสองคกรปกครองสวนทองถน (Local Governments) รวมทงกระจายไปสองคกรทไมใชองคกรของรฐบาล (Nongovernmental Organizations) อกดวย” เพราะฉะนนรปแบบของการกระจายอ านาจไปสองคกรตางๆ จงมลกษณะทแตกตางกนไปตามความเหมาะสม

2.2 เปาหมายของการกระจายอ านาจการปกครองไปสสวนทองถน

ในทางวชาการการกระจายอ านาจการปกครองไปสสวนทองถนมเปาหมายส าคญเพอใหทองถนมความอสระในการปกครองดแลแกไขปญหาตางๆ ไดดวยตนเอง เรมตงแตการคนหาปญหา การตดสนใจก าหนดความส าคญของปญหา ตลอดจนตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกไขปญหาตางๆ ดวยตนเอง การใหอสระทองถนในการดแลแกไขปญหาตางๆดวยตนเองน ในทางวชาการยอมรบวาจะกอใหเกดประสทธภาพมากกวาใหตวแทนจากสวนกลางไปแกไขปญหาให

3. เหตผลของการกระจายอ านาจ

เหตผลส าคญของการกระจายอ านาจ ไดรบความสนใจศกษาและเรยกรองจากบรรดา

นกวชาการใหมการกระจายอ านาจการปกครองจากรฐบาลกลางทมการรวมศนยอ านาจรฐไวท สวนกลางมากเกนไป ยกตวอยางเชน ในทศวรรษ 1940 ประเทศก าลงพฒนาตางๆ ทวโลกนยมน านโยบายอตสาหกรรมทนนยมเขมขน (Capital Intensive Industrialization Policies) มาใชเพอพฒนาประเทศของตน โดยประเทศก าลงพฒนาตางๆ ดงกลาวเชอวาการวางแผนโดยเนนการควบคมจากสวนกลาง (Central Planning)1 เปนหนทางเดยวทจะท าใหรฐสามารถระดมทนและกระจายทนไปใชในการพฒนาประเทศไดอยางกวางขวางทวถงและเทาเทยมกนทงประเทศ

แตผลของการพฒนาประเทศโดยวธดงกลาวลวงเลยมาถงในชวงปลายทศวรรษ 1960 ประเทศก าลงพฒนาสวนใหญกลบพบวา ผลของการปกครองแบบรวมอ านาจไวทสวนกลาง (Central governing) ไมสามารถท าใหบรรลถงเปาหมายดงทคาดหวงไวได จากเหตผลดงกลาว

1 การวางแผนจากสวนกลาง (Central Planning) มวตถประสงคเพอน าไปสการใชทรพยากรทขาดแคลนอยางมประสทธภาพสงสด เพอน าไปสการเพมผลตผลทางดานอตสาหกรรม โดยใชการพงพาจากองคกร ภ ายนอก เชน ธนาคารโลก เพอการกระตนท าใหเกดลกษณะของการสรางความทนสมย (Modernization) ซงท าใหเกดการเรงการเปลยนแปลงทางสงคมและการเมอง การกอใหเกดการจางงานการระดมใหมการลงทน ฯลฯ โดย Myrdal (1970 : 175) ไดสงเกตวามนเปนการยนยอมใหรฐเปนผ “รเรม” (Initiate) ในการกระตนใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ ดเพมเตมไดในGunnar Myrdal, An Approach to the Asian Drama : Metrological and Theoretical (New York : Vintage, 1970) p.175

11

นกการพฒนาและนกบรหารจ านวนมาก ไดท าการศกษาคนควาในเรองนขนในทสดจงเกดผลสรปและเกดความเชอใหมวานโยบายการวางแผนจากสวนกลางเปนนโยบายทใชไมไดผล และหนมามงเนนการแกปญหาชนบทโดยการกระจายอ านาจไปสภมภาคและทองถนใหมากขน

ดงนน ในชวงทศวรรษท 1970 เปนตนมา ประเทศในแถบเอเชย ลาตนอเมรกา และ แอฟรกา จงไดเรมคนหาวธการพฒนาแบบใหมๆมาใชแทนวธการเดมๆ โดยวธการใหมๆน จะเนนการกระจายอ านาจเปนส าคญ จากเหตผลทกลาวมา ท าใหเกดความสนใจทเพมมากขนในเรองของการวางแผนและการบรหารประเทศในรปแบบของการกระจายอ านาจ (Decentralization) ประกอบกบการมหลกฐานทเกดขนเนองจากความลมเหลวในการพฒนาแบบเนนการวางแผนจากสวนกลางดงกลาวแลว จงท าใหเกดการสนบสนนใหประเทศก าลงพฒนาตางๆ ด าเนนการกระจายอ านาจในการปกครองใหมากขน ความจ าเปนตองจดการปกครองแบบการกระจายอ านาจจงไดถกหยบยกขนมาเปนเหตผลทส าคญในการพฒนาประเทศทวโลก ทงนเพอใหประเทศเหลานยนยอมถายโอนอ านาจและภาระหนาทในการพฒนาทองถนไปสทองถนเพอใหทองถนสามารถแกปญหาตางๆ ดวยตนเอง

ตาราง 2-1 ความสอดคลองระหวางรปแบบการปกครองกบรปแบบทางเศรษฐกจ-การเมอง

เศรษฐกจ-การเมอง อ านาจการปกครอง รวมอ านาจ กระจายอ านาจ

การเมอง เผดจการ สอดคลอง-ไมด ไมสอดคลอง/หลอกลวง

ประชาธปไตย ไมสอดคลอง-หลอกลวง สอดคลองและด

เศรษฐกจ ผกขาด สอดคลอง-ไมด ไมสอดคลองและหลอกลวง

แขงขนเสร ไมสอดคลองและหลอกลวง สอดคลองและด

4. มตของการกระจายอ านาจการปกครองประเทศ

ในแนวความคดของการกระจายอ านาจนน เพอใหเกดชองทาง (channel) การกระจายอ านาจทเหมาะสม นกวชาการทางดานการปกครองหลายทาน ไดใหความสนใจเปนพเศษในการจดมตของการกระจายอ านาจ โดยนกวชาการเหลานมองวา การกระจายอ านาจคอ มตการโอนกจการสาธารณะบางเรองจากรฐหรอองคกรปกครองสวนกลางไปใหชมชนตางๆ ซงตงอยในทองถนของประเทศ ความสนใจทางวชาการตอเรองกระจายอ านาจดงกลาวเหนวาการกระจายอ านาจม 2 มตทควรพจารณา คอ 1) การกระจายอ านาจโดยค านงถงมตทางพนท (area decentralization) หรอ การกระจาย-อ านาจทางเขตแดน (Territory decentralization) และ 2) การกระจายอ านาจโดยการ

12

ค านงถงมตทางภาระหนาททจ าเปนในการใหบรการแกประชาชน (functional decentralization) หรอการกระจายอ านาจทางเทคนค (Technical decentralization)

ในทางทฤษฎการกระจายอ านาจนน เชอวามตในการกระจายอ านาจทงสองมตจะตองมความชดเจน หากไมก าหนดใหชดเจนแลวจะท าใหกระจายอ านาจลมเหลวได เพราะจะเกดความสบสนในเรองเขตแดนและหนาทความรบผดของทองถน อนจะท าใหปญหาอนๆจะเกดตามมาอกมาก เชน ปญหาความขดแยงระหวางสวนกลางและสวนทองถน ตลอดจนปญหาระหวางทองถนกบ ทองถนดวยกนเอง เปนตน

5. ชนดของการกระจายอ านาจ

Cheema และ Rondinelli (1983:18-25) ไดศกษารวบรวมและจ าแนกชนดของการกระจาย

อ านาจในการบรหารการพฒนาประเทศ ออกเปน 4 รปแบบ คอ2

5.1 การลดความเขมขนของอ านาจ (Decentralization)

หมายถงการลดความเขมขนของภาระหนาททคบคงกนอยในจดศนยกลางอ านาจ โดยการผอนถายใหหนวยงานในสงกดไปรบท าแทน (Decentralization) ซงรปแบบของการลดความเขมขนของ อ านาจหนาททเหนไดชดส าหรบประเทศไทย กคอรปแบบของการกระจายงานของกระทรวง ทบวง กรม ในสวนกลางไปสหนวยงานในภมภาค (ของตวเอง) ในระดบ จงหวด อ าเภอ ต าบล และหมบาน เปนตน

5.2 รปแบบการมอบอ านาจไปใหองคกรกงอสระ (Delegation to Semi-Autonomous)

การกระจายอ านาจโดยวธนท าโดยตงองคกรอสระตวแทนขนมาชวยท าหนาทในการตดสนใจและดานการจดการแทนหนวยงานในสวนกลาง รปแบบการมอบอ านาจเชนน มวตถประสงคเพอใหมผปฏบตงานในพนทแทน โดยตวแทนดงกลาวจะไมอยภายใตโครงสรางทางการจดการทเตมไปดวยกฎเกณฑ เชน รปแบบราชการ รปแบบนจงเปนการมอบอ านาจหนาทจากรฐบาลกลางไปสองคกรกงอสระตางๆ ทมความเปนอสระในการปฏบตจากระเบยบราชการ เชน การมอบหมายงานดานสาธารณะตางๆไปสองคกรภาคเอกชน เชน การมอบอ านาจในการวางแผนพฒนาภมภาค และมอบอ านาจหนาทในการพฒนาพนท เปนตน

2 ดเพมเตมใน Rondinelli. “Government Decentralization,” pp. 137-139.

13

5.3 การโอนยาย (Devolution)

เปนอกรปแบบหนงของการกระจายอ านาจ ซงจะมระดบของความเปนอสระมากทสด รปแบบนสวนกลางจะสละอ านาจหนาท (abdication) บางอยางของตน และมอบอ านาจหนาทดงกลาวใหแกทองถนรบผดชอบแทน3 การโอนอ านาจ (devolution) ทดจงตองท าใหสอดคลองไปตามลกษณะเฉพาะของทองถนแตละทองถน

5.4 การโอนอ านาจหนาทจากรฐบาลไปสสถาบนทไมใชองคกรของรฐบาล

รปแบบนเรยกวาเปนรปแบบการสรางสถาบนทไมใชราชการ (Nongovernment Institutionalization) ซงเปนรปแบบการกระจายอ านาจรปแบบสดทายทถกน าไปใชในหลายประเทศ การกระจายอ านาจแบบนเปนการโอนความรบผดชอบในดานการวางแผนและการบรหาร รวมถงหนาททางดานการจดการสาธารณะจากรฐบาลไปสอาสาสมคร บคคลหรอสถาบนทไมใชองคกร ของรฐบาล (NGO) เชน กระจายไปสองคการอตสาหกรรมแหงชาตสมาพนธทางการคา องคการวชาชพ หรอองคการทางศาสนา พรรคการเมอง หรอหนวยงานทมสทธทจะออกใบอนญาตตางๆ เปนตน4

โดยสรปแลวรปแบบของการกระจายอ านาจม 4 ประเภทซงแตละประเภทจะมความแตกตางกนในการน าไปใชในแตละสถานการณ การกระจายอ านาจมความสมพนธกบหลายปจจย เชน สมพนธกบระดบของอ านาจ (Power) หรอระดบของอ านาจหนาท (Authority) ทจะท าการโอนไปให, สมพนธกบจ านวนประชาชนทเขามามสวนรวม, สมพนธกบเงอนไขแวดลอมในการน าอ านาจไปปฏบตใหประสบความส าเรจ, และสมพนธกบความไดเปรยบหรอการเสยเปรยบในกลมทแตกตางกนภายในสงคม, เปนตน แตอยางไรกตามถงแมวารปแบบของการกระจายอ านาจเหลานจะมความแตกตางกนไมวาจะในลกษณะของรปแบบและวธการน าไปปฏบตแตในแตละทองถนกตาม แตในความเปนจรงแลวพบวา การปกครองนนจะตองพจารณาในภาพรวมทงหมดและมกจะใชการผสมผสานรปแบบวธการตางๆใหสมพนธกน รวมทงการประสานระหวางรปแบบของการกระจายอ านาจกบการวางแผน การตดสนใจ และการบรหาร

3 นกทฤษฎบางทานไดนยามการกระจายอ านาจโดยการถายโอนอ านาจวาเปนปรากฏการณทมการแบงแยกกน ดไดใน Frank P. Sherwood, Devolution as a Problem of Organization Strategy, in R.T.Daland, Comparative Urban Research (Beverly Hills : Sage, 1969x pp.60-67) 4

S. Cohen J.W. Dyckman, E. Schoenberger, and C. Downs, Decentralization : A Framework for Policy Analysis, Project on Managing Decentralization, (Berksley : Institute of International Studies, University of California, 1981)

14

6. ขนตอนและวธการกระจายอ านาจ

ขนตอนและวธการกระจายอ านาจเปนตวแปรทมอทธพลท าใหนโยบายการกระจายอ านาจของประเทศประสบความส าเรจหรอลมเหลวได วธการกระจายอ านาจทดตองสอดคลองกบ ภาวะทางเศรษฐกจ/สงคม และวฒนธรรมของประเทศนนๆ ในทางวชาการผลการศกษาในเรอง ขนตอนและวธการกระจายอ านาจทพบไดเสมอๆ ในหลายประเทศพบวาวธการและขนตอนทส าคญมดง น ข นท 1 ) ก อนจะท าการกระจายอ านาจตอ งมก า รก าหนดเขตแดนและขนาด จ านวนของประชากรของทองถนผรบมอบอ านาจใหเหมาะสมกบปรมาณอ านาจทมอบให ขนท 2) การก าหนดกจการใหทองถนด าเนนการตองรอบคอบรดกมเหมาะสม ขนท 3) การเพมระดบความเปนอสระใหทองถนในการปกครองตนเอง (Autonomy)

7. การกระจายอ านาจกบการพฒนาภมภาค

ในการพฒนาประเทศสมยใหม การวางแผนแหงชาตหรอการวางแผนจากสวนกลาง และ

การพฒนาทางเศรษฐกจสงคมการเมอง ไดกลายมาเปนประเดนทไดรบความสนใจเพมมากขนทกวน ประเทศก าลงพฒนาหลายประเทศ พยายามทจะน าเอานโยบายการกระจายอ านาจมาใช โดยเสนอแผนงานตางๆ เกยวกบการกระจายอ านาจมาใชในการพฒนาประเทศ ซงแผนงานเหลานถอเปนแนวทางในการน าอ านาจของประเทศไปใชในระดบภมภาค นอกจากนวตถประสงคของแผนงานการกระจายอ านาจสวนใหญยงมกจะใหโอกาสตวแทนในระดบองคการ และบคคลทงในภมภาค และระดบทองถนใหมากขน เพอใหมความคลองตวในการปฏบตหนาทใหมประสทธภาพมากขน และยงพยายามชใหเหนโอกาสและสทธพเศษทเกดขนภายในทองถน นอกจากนนแผนงานพฒนาการกระจายอ านาจไปสภมภาคยงพยายามสรางโครงการพฒนาอยางเปนระบบ การจดสรรเงนทน และการน านโยบายไปปฏบต การตรวจสอบ (account ability) ใหเปนระบบมากขน ดงตวอยางทเกดขนในประเทศตางๆ มากมาย เชน แผนงานการกระจายอ านาจในประเทศไทย แผนงานชวยเหลอพฒนาจงหวดในฟลปปนส แผนงานการกระจายงบประมาณในศรลงกา แผนงานพฒนาทองถนในเกาหล แผนงาน INPRES ในอนโดนเชย และแผนงาน Drought Prone Area ในประเทศอนเดย เปนตน

8. สรปลกษณะส าคญของการกระจายอ านาจการปกครองไปสทองถน

จากทกลาวมาในตอนตนสรปสาระส าคญไดวาการกระจายอ านาจการปกครองจากสวนกลาง

ไปสทองถน หมายถงการทรฐมอบอ านาจปกครองสวนหนงไปใหแกองคกรอนทไมไดเปนหนวยงานของราชการสวนกลาง เพอใหองคกรทรบมอบอ านาจนนไปจดท าบรการสาธารณะบางอยาง

15

โดยมอสระตามความจ าเปน โดยมวตถประสงคเพอใหการด าเนนงานแกไขปญหาและการพฒนาทองถนเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน การมอบอ านาจทสมบรณเปนการมอบใหทงระบบ คอทงในดานการเมองและการบรหาร ส าหรบการมอบอ านาจใหแกทองถนนน เปนการมอบอ านาจใหทองถนมอ านาจอยางเพยงพอในการก าหนดนโยบายและด าเนนการปฏบตใหเปนไปตามนโยบายของตนเองไดอยางมประสทธภาพ

9. ปจจยทมอทธพลตอความส าเรจในการกระจายอ านาจ : ตวแบบการน านโยบาย

การกระจายอ านาจไปปฏบต

Cheema และ rondinelli (1983 : 25-30) ไดสรปถงตวแบบในการน านโยบายการกระจายอ านาจไปปฏบตวา ประกอบดวยปจจยตางๆ 4 ปจจยทมอทธพลตอความส าเรจในการน านโยบายการกระจายอ านาจไปปฏบตเพอการพฒนาประเทศ โดยปจจยทง 4 ประกอบดวย 1) ปจจยสภาวะทางดานสภาพแวดลอม (Environmental Conditions) 2) ปจจยความสมพนธระหวางองคกร (Interorganizational relations) 3) ทรพยากรและปจจยสนบสนนในการน าโครงการกระจายอ านาจไปปฏบต 4) ปจจยคณลกษณะของหนวยงานทน านโยบายไปปฏบต (Characteristics of Implementing Agencies)

ซงปจจยทง 4 ทมอทธพลตอการน านโยบายการกระจายอ านาจไปใชในการพฒนาประเทศสามารถแสดงเปนแผนภาพไดดงภาพท 2-1

16

ภาพ 2-1 ปจจยทมอทธพลตอการน านโยบายการกระจายอ านาจไปใชในการพฒนาประเทศ

4. คณลกษณะขององคการทน านโยบายไปปฏบต (Characteristics of

Implementing Agencies)

1) ความสามารถของผน าภายในทองถน

2) ทกษะความช านาญของ เจาหนาทภายในทองถน

3) ประสทธผลของหนวยงาน ภายในทองถน

4) การประชาสมพนธ 5) การค านงถงผลประโยชนจาก

โครงการตางๆ ของทองถน

ผลการปฏบตงานและ ผลกระทบ (Performance

and Impact)

- การบรรลผลของเปาหมายในนโยบาย

- ปญหาและผลกระทบ

1. สภาวะทางสภาพแวดลอม (Environment Conditions)

1) โครงสรางทางการเมอง 2) กระบวนการในการจดท า

นโยบาย 3) โครงสรางอ านาจของทองถน 4) ปจจยทางวฒนธรรมของ

ทองถน 5) ผทไดรบผลประโยชนใน

แผนงาน โครงการตางๆ ของทองถน

2. ความสมพนธระหวางองคกร (Inter-Organizational Relationships)

1) ความชดเจนและความสอดคลองในวตถประสงคของแผนงานโครงการ 2) ความเหมาะสมของอ านาจทกระจายออกไป 3) ประสทธผลในการจดระบบการวางแผน งบประมาณ และกระบวนการน าไปปฏบต 4) คณภาพของการสอสารระหวางองคกรตางๆ 5) ประสทธผลของการเชอมโยงในระหวางองคกรตางๆ

3. ทรพยากรและปจจยสนบสนนในการน าโครงการกระจายอ านาจไปปฏบต (Resources and Supporting Factors for Program Implementation)

1) ระดบการกระจายอ านาจของรฐในปจจยดานตางๆ ทจ าเปนตอการบรหาร 2) ความสามารถในการจดหาเงนงบประมาณของทองถน 3) การสนบสนนของผน าทางการเมองระดบชาต 4) การสนบสนนของผน าทางการเมองในทองถน 5) การสนบสนนจากขาราชการ

17

10. การกระจายอ านาจและการถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน : กรณประเทศไทยในปจจบน

10.1 กฎหมายทเกยวของกบการกระจายอ านาจ

การถายโอนภารกจในประเทศไทยเกดขนจากเจตนารมณของการกระจายอ านาจ

ใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ซงบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ซ ง ร ฐธรรมนญฉบบ น เ ปนกลไกขบ เคล อนความเปลยนแปลงของการกระจายอ านาจ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอยางไมเคยมมากอนและตอเนองมาถงรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 284 บญญตวา “เพอพฒนาการกระจายอ านาจเพมขนใหแกทองถนอยางตอเนอง ใหมกฎหมายก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจ โดยผลจากมาตรา 284 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ท าใหมการตราพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 จดตงคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองส วนทองถน (กกถ.) ขน ประกอบดวยบคคล 3 ฝายๆ ละ 12 คน รวม 36 คน ไดแก ผแทนสวนราชการทเกยวของ ผทรงคณวฒ และผแทนองคกรปกครองสวนทองถน โดยมนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตร ซงนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน เปนองคกรหลกในการท าหนาทกระจายอ านาจและถายโอนภารกจไปยงทองถน และพระราชบญญตฉบบนเองทท าใหเกดหลกเกณฑขนตอนวธการทเปนรปธรรมในการถายโอนภารกจตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

10.2 แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ไดประกาศใชมาแลว 2 ฉบบ โดยในฉบบแรก ไดแกแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2543 ประกาศราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไปเลม 118 ตอนพเศษ 4ง วนท 18 มกราคม 2544 และไดน ามาปรบปรงทบทวนจดท าเปนแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 125 ตอนพเศษ 40ง วนท 26 กมภาพนธ 2551 ซงแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครอง สวนทองถนทง 2 ฉบบ มหลกการทคลายคลงกนเพยงแตปรบหลกการบางประการเพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 โดยเปนแผนหลกส าคญทก าหนด วสยทศนการกระจายอ านาจสทองถน กรอบแนวคดการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

18

วตถประสงคของแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เปาหมาย แนวทาง และขอบเขตการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

10.3 แผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

10.3.1 แผนและผลการถายโอนทผานมา

เพอใหแผนการกระจายอ านาจฯ สามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจไดก าหนดให กกถ. จดท าแผนปฏบตการ ก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจฯ ขน โดยมวตถประสงคเพอก าหนดรายละเอยดในการปฏบต ใหสวนราชการทเกยวของยดถอเปนแนวทางถายโอนทสอดคลองประสานกน

แผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครอง สวนทองถน ไดประกาศใชมาถงปจจบนเปนฉบบท 2 โดยแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 1) พ.ศ. 2545 ก าหนดให สวนราชการถายโอนภารกจทงสน 245 ภารกจ จากหนวยงาน 57 กรมใน 15 กระทรวง และ 1 สวนราชการทไมสงกดส านกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง และแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 ก าหนดใหสวนราชการถายโอนภารกจ 114 กจกรรม 44 ภารกจ 39 หนวยงาน

10.3.2 หลกการถายโอนภารกจตามแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2)

(1) การถายโอนภารกจใหเปนไปตามแผนปฏบตการฯ โดยด าเนนการ ตามขอบเขต/ขนตอน/วธปฏบตทระบไวในรายละเอยดของภารกจนนๆ

(2) สวนราชการทถายโอนตองจดท าแผนการถายโอนภารกจ งบประมาณ บคลากร การแกไขกฎหมาย การฝกอบรม การใหค าปรกษา แนะน า และการเปนพเลยงใหแก อปท. ทชดเจน

(3) การถายโอนภารกจเนนถายโอนตามความพรอมของ อปท. จงไมจ าเปนตองถายโอนไปพรอม ๆ กนทวทงประเทศ โดย อปท. ใดทมความพรอมสงกขอใหสวนราชการ ถายโอนภารกจให อปท. นนไปกอน และในกรณทจะครบก าหนดการถายโอนในป พ.ศ. 2553 หาก อปท. ใดยงไมมความพรอม กกถ. อาจก าหนดใหมการถายโอนภารกจใหกบองคการบรหารสวนจงหวด(อบจ.) รบไปด าเนนการแทนกอนได และเมอ อบต. หรอเทศบาลมความพรอมกให อบจ. ถายโอนใหตอไป

(4) การถายโอนภารกจตองถายโอนทรพยสน งบประมาณ บคลากร ใหกบ อปท. ไปดวย เพอให อปท. สามารถจดบรการสาธารณะตอไปไดอยางมประสทธภาพ โดย

19

สวนราชการจะตองมหนงสอแจงการสงมอบตอ อปท. เพอ อปท. จะไดมหลกฐานในการรบมอบ ซงจะสามารถน างบประมาณของ อปท. มาด าเนนการบรหารจดการ รวมทงซอมแซมวสดครภณฑทช ารดทรดโทรมไดตอไป

(5) การรบโอนภารกจให อปท. จดท าแผนรองรบการถายโอนภารกจใหสอดคลองกบแผนการถายโอนภารกจของสวนราชการ เชน วนเวลาทจะรบโอนการบรหารจดการ บคลากร งบประมาณ และระเบยบปฏบตตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหสามารถรบโอนภารกจไดอยางมประสทธภาพ

(6) กรณภารกจทยงรบโอนไมได เนองจากตองมการแกไขกฎหมาย ใหสวนราชการรายงาน กกถ. ทราบ พรอมทงจดท าแผนงานการแกไขกฎหมาย และเรงรดการแกไขกฎหมาย

(7) กรณภารกจทก าหนดใหถายโอนเมอ อปท.ผานเกณฑประเมนความพรอม ใหเปนหนาทของสวนราชการในการก าหนดเกณฑความพรอม ตวชวด เสนอ กกถ. พจารณาเหนชอบ และด าเนนการเตรยมความพรอมให อปท. และด าเนนการประเมนความพรอมของ อปท. ภายใน 1ป นบแตวนทแผนปฏบตการฯ มผลบงคบใช

(8) อปท.ทรบโอนภารกจแลวไมสามารถด าเนนการบรหารจดการได ใหรองขอตอ อบจ. และใหเปนหนาทของ อบจ. ทจะตองเขาชวยเหลอ และสนบสนนใหการบรหารจดการภารกจดงกลาวลลวงไปไดดวยด

(9) หากการบรหารจดการถายโอนภารกจ ทรพยสน งบประมาณ และบคลากรเกดปญหาอปสรรคในเขตจงหวดใดให อปท.และสวนราชการทถายโอนแจงคณะกรรมการบรหารการถายโอนภารกจ บคลากร และงบประมาณระดบจงหวด/กรงเทพมหานคร ด าเนนการแกไขและรายงานให กกถ.ทราบดวย

(10) สวนราชการทถายโอนภารกจไปแลว ยงคงมหนาทตดตามผลการด าเนนการภายหลงการถายโอน เปนพเลยงใหความชวยเหลอ สนบสนน ใหค าปรกษา แนะน าทางเทคนควชาการ ก าหนดมาตรฐานบรการสาธารณะทถายโอน

(11) ส านกงบประมาณตองศกษาวเคราะห ขอบเขต ระยะเวลาการถายโอนภารกจ เพอพจารณาสนบสนนงบประมาณใหสวนราชการในการเตรยมความพรอมใหกบ อปท. และพจารณาตดงบประมาณในภารกจทถายโอนไปใหกบ อปท. ด าเนนการแทน และรายงาน กกถ. ทราบยอดรวมงบประมาณ

(12) ใหสวนราชการทถายโอนภารกจรายงานความกาวหนาในการถายโอนภารกจ ทรพยสน งบประมาณ และบคลากร ให กกถ. ทราบทก 3 เดอน โดยเรมตงแตเดอนพฤษภาคม 2551 เปนตนไป

20

10.3.3 ภารกจทถายโอน

( 1 ) ก าหนดภารกจท ถ า ย โอนไว 6 ด าน จ านวน 44 ภารกจ รวม 114 งาน/โครงการ/กจกรรม จ าแนกไดเปนภารกจ 3 ประเภท ดงน

(1.1) ภารกจประเภทท 1 หมายถง ภารกจตามแผนปฏบตการฯ เดม ซงยงไมไดถายโอน หรออยระหวางการถายโอน จ านวน 33 งาน/โครงการ/กจกรรม

(1.2) ภารกจประเภทท 2 หมายถง ภารกจตามแผนปฏบตการฯ เดม ซงอาจจะถายโอนไปแลวหรออยระหวางการถายโอน และไดมการปรบปรงขอบเขตการถายโอน ขนตอนวธปฏบตใหม ใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบการปฏบตหนาทของ อปท. จ านวน 39 งาน/โครงการ/กจกรรม

(1.3) ภารกจประเภทท 3 หมายถง ภารกจใหมทสวนราชการตองถายโอนเพมใหแก อปท. จ านวน 42 งาน/โครงการ/กจกรรม

(2) ก าหนดระยะเวลาการถายโอนไวถงป พ.ศ. 2553 (3) ก าหนดภารกจทถายโอนไว 6 ดาน ดงน 1) ดานโครงสรางพนฐาน 2) ดาน

งานสงเสรมคณภาพชวต 3) ดานการจดระเบยบชมชน/สงคม และการรกษาความสงบเรยบรอย 4) ดานการวางแผน การสงเสรมการลงทน พณชยกรรม และการทองเทยว 5) ดานการบรหารจดการและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ 6) ดานศลปะ วฒนธรรม จารตประเพณ และภมปญญาทองถน

10.4 ภารกจทกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนไปส อปท. ตามแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 และแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2)

กรมทรพยากรน าบาดาลมภารกจทจะตองถายโอนตามแผนปฏบตการฯ ฉบบท 2 ซงเปนภารกจประเภทท 2 รวมทงภารกจตามแผนปฏบตการฯ เดม ซงอาจจะถายโอนไปแลวหรออยระหวางการถายโอน และไดมการปรบปรงขอบเขตการถายโอน ขนตอนวธปฏบตใหม ใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบการปฏบตหนาทของ อปท.

ซงภารกจทกรมทรพยากรน าบาดาลจะท าการถายโอนตามแผนปฏบตการ ฯฉบบท 2 ประกอบดวย 5 ภารกจ คอ

ภารกจท 1 การขดเจาะบอน าบาดาล

1. ส ารวจแหลงน าทางธรณวทยา 2. คาทดสอบหลมเจาะ 3. เจาะบอน าบาดาลพรอมสบมอโยก

21

ขนตอน/วธปฏบต 1. อปท.ส ารวจแหลงน าบาดาลจดท าแผนงานและแผนงบประมาณประจ าปโดยใช

แผนทน าบาดาล 2. จดซอ จดจาง ตามระเบยบฯ 3. ส ารวจหาน าบาดาลในขนรายละเอยดดวยวธทางธรณฟสกส (เลอกท า) 4. ขออนญาตเจาะบอน าบาดาลตามขนาดทตองการเจาะจาก อปท. หรอ

กรมทรพยากรน าบาดาล 5. เจาะบอส ารวจชนน าบาดาล 6. ทดสอบหลมเจาะดวยเครองหยงธรณ (เลอกท า) 7. ออกแบบกวานหลมเจาะและกอสรางบอน าบาดาลตามมาตรฐานของ

กรมทรพยากรน าบาดาล 8. พฒนาบอน าบาดาลโดยเปาลางดวยลมแรงดนสงเพอท าความสะอาดบอ

น าบาดาลจนน าใสสะอาด 9. ทดสอบปรมาณน าและวเคราะหคณภาพน าจากบอน าบาดาล 10.ขออนญาตใชน าบาดาลตามปรมาณการใชน าบาดาลจาก อปท. หรอ

กรมทรพยากรน าบาดาล 11.ตดตงเครองสบน าบาดาลตามทก าหนดในใบอนญาตใชน าบาดาล 12.ตดตงมาตรวดน าตามทกรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด

หมายเหต 1. เจาของบอน าบาดาลท เลกใชทกบอตองท าการอดกลบตามวธการท

กรมทรพยากรน าบาดาลก าหนดและแจงการเลกใชบอน าบาดาลกบ กรมทรพยากรน าบาดาล

2. ใหกรมทรพยากรน าบาดดาลควบคม ก ากบดแล ตรวจสอบ ใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

3. กรณ อปท. ไมสามารถด าเนนการไดอาจซอบรการจากกรมทรพยากรน าบาดาลหรอภาคเอกชนได

ภารกจท 2 พฒนาเปาลางบอบาดาลเดม

ขนตอน/วธปฏบต 1. อปท.ตรวจสอบน าจากบอน าบาดาลเพอหาตะกอนทรายหรอสงปนเปอนอนและ

บอน าบาดาลทเคยเปาลางเกนกวา 5 ป เพอด าเนนการเปาลางท าความสะอาดบอน าบาดาล

2. จดท าแผนงานและแผนงบประมาณประจ าป

22

3. จดซอ จดจาง ตามระเบยบฯ 4. เปาลางท าความสะอาดบอน าบาดาลดวยลมแรงดนสงตามมาตรฐานท

กรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด 5. หากการเปาลางท าความสะอาดท าใหบอน าบาดาลช ารดตองอดกลบบอน าบาดาล

ตามมาตรฐานของกรมทรพยากรน าบาดาลและแจงการเลกใชบอน าบาดาลกบกรมทรพยากรน าบาดาล

ภารกจท 3 ซอมบ ารงรกษาเครองสบน าแบบบอลก

ขอบเขตการถายโอน ขนตอน/วธปฏบต. 1. อปท.ส ารวจบอน าบาดาลทเครองสบน าบาดาลช ารดไมสามารถสบน าไดหรอ

สบน าไดปรมาณนอยกวาปกต 2. จดซอจดจางตามระเบยบฯ 3. ซอมบ ารงรกษา รวมทงเปลยนอะไหลและอปกรณทช ารด ตามมาตรฐานของ

กรมทรพยากรน าบาดาล

ภารกจท 4 การเรยกเกบคาใชน าบาดาล

ขนตอน/วธปฏบต. 1. กรมทรพยากรน าบาดาล จดท าคมอและฝกอบรมใหกบ อปท. 2. กรมทรพยากรน าบาดาลมอบอ านาจให อปท. ด าเนนการเกบคาใชน าบาดาล

ตามทกรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด 3. กรมทรพยากรน าบาดาลจดสงส าเนาใบอนญาตการใชน าบาดาลให อปท. 4. อปท. เขตพนทตรวจสอบปรมาณการใชน าบาดาลของผประกอบกจการ

น าบาดาลและแจงใหตดตงมาตรวดน าตามทกรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด 5. ให อปท. ตราขอบญญตเรยกเกบคาใชน าบาดาลในเขตพนท อปท. นน ในอตรา

ทกฎหมายก าหนด 6. ใหน าคาใชน าบาดาลทเรยกเกบไดสงคลงของ อปท. หลงจากหกเขากองทน

พฒนาน าบาดาลแลว

หมายเหต คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดสดสวน

คาใชน าบาดาลพรอมทงท าความตกลงกบกรมทรพยากรน าบาดาลและกระทรวงการคลงทจะใหคาใชน าบาดาลเปนรายไดของ อปท.

23

ภารกจท 5 การอนญาตการขดเจาะบอน าบาดาลทมขนาดเสนผานศนยกลางตอนบนสดนอยกวา 4 นว (100 มลลเมตร) และมอบอ านาจการอนญาตใช น าบาดาลทอนญาตใชไมเกนวนละ 10 ลกบาศกเมตร

ขนตอน/วธปฏบต

1. กรมทรพยากรน าบาดาลจดท าคมอการอนญาตเจาะบอน าบาดาล การอนญาตใชน าบาดาล และฝกอบรมวธการด าเนนงานใหแก อปท.

2. กรมทรพยากรน าบาดาลแตงตงผบรหาร อปท. เปน พนกงานน าบาดาลประจ าทองทและมอบอ านาจการอนญาตเจาะน าบาดาลและใชน าบาดาลให อปท. รวมทงการโอนใบแทนและการแกไขใบอนญาตในขอบขายทไดรบการมอบอ านาจ ยกเวนเขตวกฤตการณน าบาดาลใหเปนหนาทของกรมทรพยากร น าบาดาล

3. กรมทรพยากรน าบาดาลจดท าแผนทแหลงน าบาดาล (อทกธรณวทยา) ซงจะตองปรบปรงทกระยะเวลาใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน สงมอบให อปท. เพอใชประโยชนในการพจารณาอนญาต

4. อปท. พนทรบเรองค าขออนญาตเจาะบอน าบาดาลและอนญาตใชน าบาดาล พจารณาตามขอมลจากแผนทแหลงน าบาดาลและระเบยบของกรมทรพยากร น าบาดาล

5. อปท. เขตพนทมหนาทตรวจสอบและตดตามผประกอบการน าบาดาลใหขออนญาตเจาะบอน าบาดาล ขออนญาตใชน าบาดาลตามกฎหมาย

6. อปท. รายงานการอนญาตเจาะบอน าบาดาลและใชน าบาดาลใหกรมทรพยากรน าบาดาลตามรปแบบทก าหนด

7. คาธรรมเนยมการอนญาต ใหเปนรายไดของ อปท.

หมายเหต

1. แกไข พ.ร.บ.น าบาดาล พ.ศ.2520 ให อปท.เจาของพนทเปนหนวยงานรบเรองและพจารณาอนญาตเจาะบอน าบาดาลและการใชน าบาดาลในเขตจงหวดตามท กรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด

2. การอนญาตเจาะบอน าบาดาลทมเสนผาศนยกลางตงแต 4 นว ขนไป มดงน

2.1 ในจงหวดทไมใชเขตวกฤตน าบาดาล การอนญาตใหเจาะบอน าบาดาลขนาด 4 นว และ 6 นว ใหคณะอนกรรมการระดบจงหวดหรอภาคซงมผแทน อปท. ทกประเภทเขารวมเปนอนกรรมการ เปนผอนญาต สวนอ านาจอนญาตทมมากกวา

24

6 นว เปนอ านาจคณะกรรมการกลนกรองการอนญาตประกอบการน าบาดาล ซงจะมผแทน อปท. ทกรปแบบเปนกรรมการดวย

2.2 ในจงหวดทเปนเขตวกฤตน าบาดาล การอนญาตใหเจาะบอน าบาดาลขนาด 4 นว ใหคณะอนกรรมการระดบจงหวดหรอภาค ซงมผแทน อปท. ทกประเภทเขารวมเปนอนกรรมการ เปนผอนญาต และอ านาจทมมากกวา 4 นว เปนอ านาจของคณะกรรมการกลนกรองการอนญาตประกอบกจการน าบาดาลซงจะมผแทน อปท.ทกประเภทรวมเปนกรรมการ

10.5 การบรหารแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ.2551 และแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) ดานการถายโอนภารกจ

คณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ในคราวประชม ครงท 1/2552 เมอวนพฤหสบดท 15 มกราคม 2552 ไดเหนชอบแนวทางการบรหารแผนการกระจายอ านาจฯ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 และแผนปฏบตการฯ (ฉบบท 2) ดานการถายโอนภารกจ

แผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เปนแผนยทธศาสตร ซงก าหนดกรอบทศทางในการกระจายอ านาจใหแก อปท. และแผนปฏบตการฯ ดานการถายโอนภารกจ เปนหลกของแผนปฏบตการฯ ดานอนๆ ทตองก าหนดหลกการและวธการ เพอผลกดนใหภารกจถายโอนไปไดอยางสมบรณ ซงจะสงผลใหสามารถถายโอนบคลากร และงบประมาณตามไปดวย ซงจะมความเกยวของกบสวนราชการทถายโอนภารกจ สวนราชการทสนบสนนและก ากบการถายโอนภารกจ และ อปท. ผรบโอนภารกจ ดงนน จงจ าเปนตองก าหนดกลไก รปแบบ วธการ และขนตอนในการบรหารแผนปฏบตการเพอใหสวนราชการทถายโอนภารกจ สวนราชการทสนบสนนการถายโอนภารกจ และ อปท. ผรบโอนภารกจ ไดทราบรายละเอยดทถกตองตรงกน ซงท าใหการถายโอนเปนไปอยางมคณภาพและประสทธภาพ

25

ตอนท 2 : ทรพยากรน าบาดาลและการจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทย

1. ความทวไป

เนอหาในสวนนประกอบดวยขอมลโดยสรปในดานสภาพอทกธรณวทยาและแหลงน าบาดาล ศกยภาพน าบาดาลทงในเชงปรมาณและคณภาพ ขอเสนอแนะในการก าหนดพนทการบรหาร จดการทรพยากรน าบาดาลตามเขตอทกวทยาของประเทศ การประเมนปรมาณการใชน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภค เกษตรกรรม และอตสาหกรรม สภาพปญหาดานการบรหารจดการทรพยากร น าบาดาล กฎหมายและหนวยงานทเกยวของกบการจดการทรพยากรน าบาดาล รวมทงการเปรยบเทยบการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเทศไทยกบระดบสากล

2. สถานภาพทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทย 2.1 แหลงน าบาดาลของประเทศไทย

แหลงน าบาดาลของประเทศไทยแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ แหลงน าบาดาลใน หนรวน ซงเรยกวา แองน าบาดาล หรอ groundwater basin แองน าบาดาล ทส าคญไดแก แองเจาพระยาตอนลาง แองเจาพระยาตอนบน และแองเชยงใหม-ล าพน เปนตน และแหลงน าบาดาลในหนแขง หรอ groundwater in rock source area ซงกระจายตวอยในทกพนทของประเทศไทย พบไดในหนหลายประเภท เชน หนปน หนแกรนตทมรอยแตกและหนทราย

2.2 ศกยภาพน าบาดาลของประเทศไทย

การศกษาศกยภาพน าบาดาลในประเทศไทยเรมตนในป พ.ศ.2507 จนถงปจจบน โดยน าเสนอในรปแบบของแผนทอทกธรณวทยา (hydro geological maps) ในปจจบนแผนทศกยภาพแหลงน าบาดาลทใชเปนฐานขอมลในการพฒนาแหลงน าบาดาล คอ แผนทน าบาดาลรายจงหวด ซงแสดงศกยภาพน าบาดาลทงในเชงปรมาณและคณภาพ

26

3. ปรมาณการใชน าบาดาล 3.1 ปรมาณการใชน าบาดาลทผานมา

ภายใตโครงการการจดท าแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล มการประเมนปรมาณการใชน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภค เกษตรกรรม และอตสาหกรรม โดยไดรวบรวมขอมลจากฐานขอมล กชช.2ค พ.ศ.2544 สรปไดดงน การใชน าบาดาลเพอการเกษตรกรรม พบวา มปรมาณการใชน ารวมกนทงสน 5,733.72 ลาน ลบ.ม. สวนการใชน าบาดาลเพออตสาหกรรมมปรมาณการใชน ารวมกนทงสน 1,970 ลาน ลบ.ม. โดยทการใชน าบาดาลเพออปโภคบรโภค พบวา มปรมาณการใชน ารวมกนทงสน 1,087.03 ลาน ลบ.ม.

3.2 ปรมาณความตองการใชน าบาดาลในอนาคต

สจรต คณธนกลวงศ และคณะ (2545) ไดศกษาแนวโนมของปรมาณความตองการใช น าบาดาลของจงหวดในพนทลมน าเจาพระยาตอนบน ระยะเวลา 25 ป (พ.ศ.2545 - 2560) พบวามแนวโนมปรบตวสงขนจาก พ.ศ.2545 จนถง พ.ศ.2555 ซงมปรมาณความตองการสงทสดประมาณ 2,000 ลาน ลบ.ม./ป และแนวโนมลดลงจาก พ.ศ. 2555 จนถง พ.ศ. 2560 ดงแสดงในตารางท 2-2

ตาราง 2-2 สรปความตองการใชน าบาดาลในอนาคต

พ.ศ. เกษตรกรรม (ลาน ลบ.ม./ป) อปโภคบรโภค (ลาน ลบ.ม./ป)

อตสาหกรรม (ลาน ลบ.ม./ป)

รวม (ลาน ลบ.ม./ป) กรณท 1* กรณท 2** กรณท 1* กรณท 2**

2545 2550 2555 2560

877.3 1,344.5 2,213.8 1,120.6

711.3 937.1

1,843.1 792.9

139.8 144.0 148.3 152.6

50.8 72.9 103.5 149.5

1067.9 1,561.4 2,465.6 1,422.7

901.9 1,154.0 2,094.9 1,095.0

หมายเหต : * กรณท 1 ปรมาณการใชน าบาดาลเทากบความตองการน าสวนทเกนกวาปรมาณน าจากระบบ

ชลประทานทงหมด (ปรมาณน าแหลงอนทงหมด) ** กรณท 2 ปรมาณการใชน าบาดาลเปนสวนหนงของปรมาณน าทขาดจากระบบชลประทาน

กลาวคอ มการใชแหลงน าอนๆ นอกจากน าบาดาลในกรณทเกดการขาดแคลน น าชลประทาน เชน น าจากสระ อางเกบน าขนาดเลก และน านอนคลอง เปนตน โดยอตราสวนการใชน าบาดาลเทยบกบแหลงน าอนๆ ไดจากการศกษาขอมลในป พ.ศ.2532-2542

27

ทมา : สจรต คณธนกลวงศ และคณะ (2545)

4. มาตรฐานคณภาพน าบาดาลส าหรบกจกรรมตาง ๆ

การบรหารจดการดานคณภาพของน าบาดาลจะตองพจารณาเกณฑมาตรฐานคณภาพ น าบาดาลส าหรบกจกรรมตางๆ ไดแก 1) การอปโภคบรโภค 2) อตสาหกรรม และ 3) เกษตรกรรม

4.1 คณภาพน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภค คณภาพน าทเหมาะส าหรบการอปโภคบรโภค สามารถพจารณาจากลกษณะตางๆ ดงน ลกษณะทางกายภาพ ลกษณะทางเคม ปรมาณสารพษเจอปน และคณสมบตทางแบคทเรย

4.2 คณภาพน าบาดาลเพอการอตสาหกรรม โดยทวไปในอตสาหกรรมมกพจารณาองคประกอบทส าคญ ไดแก ความกระดาง ซลกา และปรมาณสารทงหมดทละลายได เปนหลก

4.3 คณภาพน าบาดาลเพอการเกษตรกรรม คณภาพน าบาดาลเพอการเกษตรพจารณาจากปรมาณของโซเดยม (Na) เปนส าคญ และยงตองพจารณาถงปรมาณเกลอแรทงหมดทมอยในน าบาดาล

4.4 ปรมาณน าบาดาลทใชไดอยางปลอดภย ค านยามของปรมาณน าทใชไดอยางปลอดภย (safe yield) มคอนขางหลากหลายสามารถสรปไดวา ปรมาณน าทใชไดอยางปลอดภย (safe yield) หมายถง ปรมาณน าบาดาลทยอมใหสบออกจากชนน าบาดาลไดอยางตอเนอง โดย ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอมทไมพงประสงค (sustainable yield) ผลกระทบทไมพงประสงคไดแก ระดบน าบาดาลทลดลง เกดการรกล าของน าเคม เกดแผนดนทรดหลงจากทสบน าบาดาลขนมาใชในระยะเวลาหนง และคาใชจายในการสบน าทเพมขน

5. หนวยงานทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทย

ในหวขอนจะไดกลาวถงบทบาทหนาทของกรมทรพยากรน าบาดาลและหนวยงานอนๆ ทมความเกยวของในทรพยากรน าบาดาล ทงในฐานะหนวยงานทใชประโยชนโดยตรงจากทรพยากร น าบาดาล ในฐานะของหนวยงานทมสวนไดเสยจากการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล และในฐานะของหนวยงานทไดรบผลหรอสงผลกระทบทางออมตอการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล ดงแสดงปรากฏในหวขอ 5.1 และ 5.2

28

5.1 หนวยงานหลกทท าหนาทบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล

หนวยงานหลกทท าหนาทบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล ไดแก กรมทรพยากร น าบาดาล ซงมวสยทศนคอ เปนองคกรหลกในการบรหารจดการน าบาดาลแบบบรณาการเชงรก โดยการคงไวซงความสมดลตามธรรมชาตของทรพยากรน าบาดาล เพอน าไปใชอยางชาญฉลาดและเกดประโยชนสงสดแกประเทศอยางยงยน ส าหรบอ านาจหนาทนนคอ เสนอแนะนโยบาย แผน มาตรการบรหารจดการ พฒนาอนรกษ และฟนฟทรพยากรน าบาดาล ควบคม ก ากบ ดแลเกยวกบทรพยากรน าบาดาลใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยน าบาดาล เปนศนยขอมลสารสนเทศทรพยากรน าบาดาลของชาต เปนตน

5.2 หนวยงานทเกยวของในการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล

หนวยงานทมความเกยวของในการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล สามารถจ าแนกออกเปน 5 กลม ไดแก กลมหนวยงานดานการพฒนาน าบาดาลขนมาใชประโยชน เชน กรมโรงงานอตสาหกรรม บรษทจดการและพฒนาทรพยากรน าภาคตะวนออก เปนตน กลมหนวยงานดานวชาการน าบาดาล เชน สถาบนการศกษาในระดบอดมศกษา สมาคมอทกธรณวทยาแหงประเทศไทย เปนตน กลมหนวยงานดานการจดท านโยบายและแผนทรพยากรน า เชน คณะกรรมการน าแหงชาต คณะกรรมการลมน า 25 ลมน า เปนตน กลมหนวยงานดานการจดหาแหลงน า เชน กรมชลประทาน องคกรปกครองสวนทองถน เปนตน กลมหนวยงานดานการอนรกษปองกนและฟนฟคณภาพน า เชน กรมควบคมมลพษ องคการก าจดน าเสยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนตน ซงแตละกลมหนวยงานนนกจะมอ านาจหนาทแตกตางกนไป

5.3 สภาพปญหาดานการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล

สภาพปญหาดานการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทยในปจจบน มปญหาหลายดาน เชน ปญหาดานนโยบายและแผน ทผานมายงมความไมชดเจนและไมครอบคลมในภารกจทเกยวของ และยงไมเปนรปธรรมเพยงพอทจะน าไปสการปฏบตไดอยางครบถวน ปญหาดานโครงสรางองคกร กรมทรพยากรน าบาดาลยงไมมความเปนเอกภาพในการบรหารเทาทควร ปญหาดานกฎหมายน าบาดาลรวมความถงตวกฎหมาย การปฏบตตาม และการบงคบใชกฎหมาย ปจจบนมกฎหมายทเกยวของกบการจดการทรพยากรน าบาดาลอยหลายฉบบ ท าใหขอบเขต หนาท และบทบาทของหลายหนวยงานเขามาเกยวของ ซงมกจะไมมการประสานงานระหวางหนวยงานตางๆ ในการบงคบใชกฎหมายใหเปนไปตามวตถประสงค และสดทายปญหาดานขอมลและการจดการระบบขอมลเกยวกบน าบาดาลยงมปญหาในดานความถกตอง ความครอบคลม และความครบถวนของขอมล รวมทงปญหาการเชอมโยงขอมล มการจดการขอมลดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information system, GIS) ในวงจ ากด และการจดการระบบขอมลทไมด

29

ท าใหไมสามารถประยกตใชขอมลในการวางแผนการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลไดอยางมประสทธภาพ

5.4 การส ารวจและพฒนาน าบาดาล

การส ารวจและพฒนาน าบาดาลของหนวยราชการตางๆ ตงแตป 2497 จนถงปจจบนไดเจาะบอน าบาดาลไวแลวจ านวนประมาณ 290,000 บอ และไดกอสรางระบบประปาชนบท (ประปาบาดาล) จ านวนประมาณ 42,000 ระบบ ส าหรบเปนแหลงน าอปโภค บรโภคของประชาชน ในพนทชนบททวประเทศ ปจจบนมการสบน าบาดาลขนใชประมาณปละ 13,640 ลาน ลบ.ม. รวมทงปรมาณการใชน าบาดาลในเขตพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลประมาณปละ 912.5 ลาน ลบ.ม. บอน าบาดาลสวนใหญจงกระจกตวกนในเขตพนทอตสาหกรรม และเขตพนทใจกลางกรงเทพฯ การพฒนาน าบาดาลขนใชโดยปราศจากการบรหารจดการทดท าใหระดบน าบาดาลในเขตพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลลดลงอยางตอเนอง ในป 2520 กองน าบาดาล กรมทรพยากรธรณ ไดตราพระราชบญญตน าบาดาลเพอควบคมการเจาะบอน าบาดาลของภาคเอกชนในเขตพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล การประปานครหลวงไดยกเลกการใชน าบาดาลเปนแหลงน าดบ ตอมาในป 2538 กองน าบาดาล กรมทรพยากรธรณไดประกาศเขตพนทควบคมการเจาะและพฒนาน าบาดาลทวประเทศ และประกาศยกเลกการใชน าบาดาลตามโรงงานอตสาหกรรมในเขตพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมระบบทอประปาผานรวมทงประกาศเกบคาอนรกษ น าบาดาลเพอใหคาใชน าบาดาลใกลเคยงกบคาใชน าประปาโดยคาอนรกษน าบาดาลดงกลาวจะเปนกองทนส าหรบการศกษาวจยเพอแกไขวกฤตการณน าบาดาล

5.5 เศรษฐศาสตรน าบาดาล

สถานภาพดานเศรษฐศาสตรน าบาดาลในปจจบน มการจดเกบคาใชจายน าบาดาลตามอตราทคดค านวณโดยองกบคาน าประปา และมการจดการกบรายไดนนใหเขาสกองทนพฒนา น าบาดาล ดงน

5.5.1 การประเมนมลคาน าบาดาล

มลคาของน าบาดาลในทน หมายถง มลคาทเกดจากการน าน าบาดาลขนมาใชประโยชน และมลคาทน าบาดาลยงคงมอยตามธรรมชาตเพอเปนประโยชนส าหรบคนรนตอไป การประเมนมลคาน าบาดาลในทางเศรษฐศาสตร ควรประกอบดวย ตนทนการพฒนา คาเสยโอกาส และคาสญสนของทรพยากร ซงในปจจบนมการประเมนเพยงสวนเดยว คอพจารณาเฉพาะสวนตนทนการพฒนา โดยก าหนดใหมอตราคาใชน าบาดาลทคดค านวณองกบคาน าประปา ดงน

อตราคาใชน าบาดาล = อตราคาเฉลยน าประปา - ตนทนพฒนาน าบาดาล

30

5.5.2 การก าหนดอตราคาใชน าบาดาล

อตราคาใชน าบาดาลในพนทวกฤตน าบาดาล 7 จงหวด คอ กรงเทพมหานคร และปรมณฑล มอตราลกบาศกเมตรละ 8.50 บาท สวนพนทอนๆ อก 69 จงหวด มอตราเรยกเกบทลกบาศกเมตรละ 3.50 บาท ทงน มการลดหยอนใหแกพนทนอกเขตบรการของการประปามการยกเวนคาใชน าบาดาลส าหรบภาคเกษตรกรรม และใหสวนลดรอยละ 30 - 75 แกภาคอตสาหกรรมทใชวตถดบจากการเกษตร

5.5.3 วตถประสงคของการจดเกบคาใชน าบาดาล

การจดเกบคาใชน าบาดาลในปจจบนมวตถประสงคเพอสรางความตระหนกในการใชประโยชนจากทรพยากรน าบาดาลอยางรคณคา และน ารายไดไปใชส าหรบแกไขปญหาทเกดจากการใชน าบาดาล

5.5.4 วตถประสงคของกองทนพฒนาน าบาดาล

วตถประสงคของกองทนพฒนาน าบาดาล ตามประกาศกระทรวง พ.ศ.2547 มดงนคอ 1) เพอการศกษาวจยและการอนรกษ 2) เพอการชวยเหลออดหนนกจการทเกยวกบการทดแทนอนรกษน าบาดาล 3) เพอเปนคาใชจายในการบรหารกองทนฯ และ 4) เพอเปน คาใชจายในการวาจางเอกชนจดเกบคาใชและคาอนรกษน าบาดาล

6. กฎหมายน าบาดาล 6.1 ความเปนมาของกฎหมายน าบาดาล

กฎหมายน าบาดาลประกาศใชตงแต พ.ศ.2520 เรยกวาพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ.2520 โดยมเหตผลส าคญในการออกกฎหมายน าบาดาล คอ ควบคมการเจาะน าบาดาลใหถกตองตามหลกวชาการ เพอปองกนไมใหเกดความเสยหายตอทรพยากรธรรมชาต หรอเปนอนตรายแกทรพยสนหรอสขภาพของประชาชน ตอมากฎหมายฉบบนไดรบการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน าบาดาล (ฉบบท 2) พ.ศ.2535 โดยมเหตผลส าคญในการแกไขเพมเตม คอ ไดมการเจาะและใชน าบาดาลมากขนเปนเหตใหเกดปญหาวกฤตการณน าบาดาลและปญหาแผนดนทรดโดยเฉพาะอยางยงในกรงเทพมหานคร จงไดเพมอ านาจใหกบพนกงานเจาหนาท ก าหนดเขตหามสบน าบาดาล ก าหนดอตราคาใชน าบาดาลใหใกลเคยงกบคาน าประปาเพอใหประชาชนลดการใช น าบาดาลหรอเลกใชน าบาดาล ตอมาป พ.ศ.2546 ไดมการแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยน าบาดาลโดยพระราชบญญตน าบาดาล (ฉบบท 3) พ.ศ.2546 โดยมเหตผลส าคญในการแกไขเพมเตมดงน

31

“โดยทปจจบนในเขตพนทกรงเทพมหานคร จงหวดนนทบร จงหวดนครปฐม จงหวดปทมธาน จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดสมทรปราการ และจงหวดสมทรสาคร มการสบน าบาดาลขนมาใชในปรมาณทมากเกนกวาปรมาณทไหลลงสชนน าบาดาล ท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม การทรดตวของแผนดน การแพรกระจายของน าเคมเขาสชนน าบาดาล ตลอดจนท าใหระดบน าในชน น าบาดาลลดลง สมควรก าหนดใหสวนราชการหรอองคกรของรฐทมการเจาะน าบาดาล และใช น าบาดาลตองขอรบใบอนญาตประกอบกจการน าบาดาล นอกจากนไดก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการช าระคาใชน าบาดาลและคาอนรกษน าบาดาล และการใหเอกชนจดเกบคาใชน าบาดาลและคาอนรกษน าบาดาล

6.2 นยามทเกยวของกบกฎหมายน าบาดาล

พระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ.2520 ไดบญญตนยาม (มาตรา 3) ความหมายตางๆ ทเกยวของไว เชน

“น าบาดาล” หมายความวาน าใตดนทเกดอยในชนดน กรวด ทราย หรอหน ซงอยลกจากผวดนเกนความลกทรฐมนตรก าหนด โดยประกาศในราชกจจานเบกษา แตจะก าหนดความลกนอยกวาสบเมตรมได “เจาะน าบาดาล” หมายความวา กระท าแกชนดน กรวด ทราย หรอหน เพอใหไดมาซงน าบาดาล หรอเพอระบายน าลงบอน าบาดาล “บอน าบาดาล” หมายความวา บอน าทเกดจากการเจาะน าบาดาล “เขตน าบาดาล” หมายความวา เขตทองททรฐมนตรก าหนดใหเปนเขตน าบาดาลโดยประกาศในราชกจจานเบกษา “กจการน าบาดาล” หมายความวา การเจาะน าบาดาล การใชน าบาดาล หรอการระบายน าลงบอน าบาดาล “ใชน าบาดาล” หมายความวา น าน าจากบอน าบาดาลขนมาใช “ระบายน าลงบอบาดาล” หมายความวา กระท าการใดๆ เพอถายเทน าหรอ ของเหลวอนใดลงบอน าบาดาล “ผรบใบอนญาต” หมายความวา ผไดรบใบอนญาตตามพระราชบญญตน ในกรณทนตบคคลเปนผรบใบอนญาต ใหหมายความรวมถงผซงนตบคคลแตงตงใหเปนผด าเนนกจการดวย “เขตวกฤตการณน าบาดาล” (แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน าบาดาล ฉบบท 3 พ.ศ.2546) ตองเปนเขตทองททมการสบน าบาดาลขนมาใช ในปรมาณทมากเกนกวาปรมาณน าทไหลลงสช นน าบาดาล จนอาจท าใหเกดการทรดตวของแผนดน หรอการแพรกระจายของน าเคมเขาสชนน าบาดาล หรอการลดตวลงของระดบน าในชนน าบาดาล หรอผลกระทบส าคญอนตอสงแวดลอม

32

6.3 การประกอบกจการน าบาดาล

6.3.1 การด าเนนการประกอบกจการน าบาดาล

การด าเนนการประกอบกจการน าบาดาลตองไดร บอนญาตจากอธบด กรมทรพยากรน าบาดาล หรอผซงอธบดกรมทรพยากรน าบาดาลมอบหมาย และตองเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดไว

6.3.2 เขตน าบาดาล

ปจจบนมประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 8 (พ.ศ.2537) เรอง ก าหนดเขตน าบาดาลและความลกของน าบาดาล โดย แบงเปน 71 เขต ประกอบดวย เขตน าบาดาลกรงเทพมหานคร (ครอบคลมพนท 6 จงหวดไดแกกรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน สมทรปราการ สมทรสาคร และพระนครศรอยธยา) และเขตน าบาดาลเปนรายจงหวดจ านวน 70 เขต

6.3.3 หลกเกณฑและมาตรการในการประกอบกจการน าบาดาล

หลกเกณฑและมาตรการในการประกอบกจการน าบาดาล เปนหลกเกณฑและมาตรการทก าหนดขนเพอใหการจดการน าบาดาลเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย โดย ไดประกาศไวเปนกฎกระทรวง ทบวง ฉบบตางๆ ซงจะไดกลาวรายละเอยดไวในหวขอตอไป (หวขอท 7)

6.3.4 คาใชน าบาดาล

พระราชบญญตน าบาดาลฯ ไดก าหนดใหร ฐมนตรโดยค าแนะน าของ คณะกรรมการ มอ านาจออกกฎกระทรวงก าหนดอตราคาใชน าบาดาลในแตละทองททมน าประปาใช ไมเกนอตราสงสดของคาน าประปาในทองทนน ในกรณททองทใดไมมน าประปาใช อตราคาใช น าบาดาลในทองทนนตองไมเกนอตราสงสดของคาน าประปาในจงหวดททองทนนตงอย และใหยกเวนคาใชน าบาดาลแกผรบใบอนญาตใชน าบาดาลซงใชน าบาดาลเพอการอปโภคหรอบรโภค ทงนไมรวมถงการใชน าบาดาลของโรงงานอตสาหกรรม (มาตรา 7) ตอมากระทรวงอตสาหกรรมไดมกฎกระทรวง ฉบบท 7 (พ.ศ.2540) แกไขเพมเตมโดยกฎกระทรวงฉบบท 8 (พ.ศ.2543) ใหปรบคาอตราคาน าบาดาลเปน 8.50 บาทตอลกบาศกเมตร ในเขตวกฤตการณน าบาดาล (จงหวดกรงเทพมหานคร พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร สมทรปราการ สมทรสาคร และนครปฐม รวม 7 จงหวด) โดยมผลบงคบใชตงแตวนท 1 สงหาคม 2543 ส าหรบในทองทจงหวดอนๆ ใหเรยกเกบเปนอตรา 3.50 บาทตอลกบาศกเมตรและยงคงอตราการลดหยอนไวดงเดม

33

6.3.5 การแกไขใบอนญาตและการเพกถอนใบอนญาต

เมอปรากฏวาการประกอบกจการน าบาดาลของผรบใบอนญาตจะกอใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอมในเขตน าบาดาล อธบดกรมทรพยากรน าบาดาลมอ านาจสงและก าหนดวธการใหผรบใบอนญาตแกไขเพอปองกนความเสยหายนนได (มาตรา 34) และในกรณทการปฏบตการใหเปนไปตามใบอนญาตอาจกอใหเกดความเสยหายแกทรพยากรของชาตหรอท าใหสงแวดลอมเปนพษหรอเปนอนตรายแกทรพยสน หรอสขภาพของประชาชน หรอท าใหแผนดนทรด อธบดมอ านาจสงเพกถอนใบอนญาตนนได (มาตรา 33)

6.3.6 การบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล

พระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ.2520 มบทบญญตทควบคมการขดเจาะและ การเลกเจาะน าบาดาล การสบ การใชน าบาดาลแบบอนรกษ การระบายน าลงบอน าบาดาล การเลกใชบอน าบาดาล การปองกนดานสาธารณสข และการปองกนไมใหสงแวดลอมรวมถงการก าหนดเขตน าบาดาล เขตหามสบน าบาดาล และเขตวกฤตการณน าบาดาลทงน พระราชบญญต น าบาดาลฯ ไดก าหนดใหมคณะกรรมการน าบาดาลและจดตงกองทนพฒนาน าบาดาลซงมคณะกรรมการกองทนพฒนาท าหนาทตามวตถประสงคของกองทน ทงสองสวนนมสวนในการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเดนตางๆ ตามทไดบญญตไว

6.3.7 คณะกรรมการน าบาดาล

มาตรา 9 แกไขโดยพระราชบญญตน าบาดาล (ฉบบท2) พ.ศ.2535 ไดก าหนดใหมคณะกรรมการคณะหนง เรยกวา “คณะกรรมการน าบาดาล” ประกอบดวย อธบดกรมทรพยากร น าบาดาล เปนประธานกรรมการ อธบดกรมโยธาธการและการผงเมอง อธบดกรมชลประทาน อธบดกรมอนามย ผแทนกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผวาการการประปานครหลวงหรอผแทน ผวาการการประปาสวนภมภาคหรอผแทน ประธานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยหรอผแทน ผทรงคณวฒซงรฐมนตรแตงตงอกไมเกนสองคน เปนกรรมการและผแทนกรมทรพยากรน าบาดาลเปนกรรมการและเลขานการ ทงน กรรมการผทรงคณวฒไดก าหนดใหมระยะเวลาอยในต าแหนงวาระละ 2 ป โดยมหนาท คอใหความเหนหรอค าแนะน าแกรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในเรองการออกกฎกระทรวงหรอประกาศในราชกจจานเบกษา หรอในเรองอนทตองปฏบตตามพระราชบญญตน และใหความเหนหรอค าแนะน าแกอธบดเกยวกบการปฏบตตามพระราชบญญตน

34

6.3.8 กองทนพฒนาน าบาดาล

มวตถประสงคเพอเปนทนใชจายในการศกษา วจย พฒนา และอนรกษแหลง น าบาดาลและสงแวดลอม โดยมคณะกรรมการบรหารกองทนพฒนาน าบาดาล ประกอบดวยอธบด กรมทรพยากรน าบาดาล (มาตรา 7 ฉ) โดยม ผแทนส านกงบประมาณ ผแทนส านกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ผแทนกรมบญชกลาง ผแทนส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผแทนส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม ผแทนกรมทรพยากรน า ผแทนสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย โดยใหอธบดแตงตง ผอ านวยการกอง หรอผด ารงต าแหนงเทยบเทาผอ านวยการกองของกรมทรพยากรน าบาดาล เปนกรรมการและเลขานการ

7. หลกเกณฑและมาตรการในการก ากบการประกอบกจการน าบาดาล

หลกเกณฑในการประกอบกจการน าบาดาลนน พระราชบญญตน าบาดาลฯ มาตรา 6(1) ไดก าหนดใหรฐมนตรโดยค าแนะน าของคณะกรรมการมอ านาจประกาศในราชกจจานเบกษา ก าหนดหลกเกณฑและมาตรฐานในทางวชาการส าหรบการจดการประกอบกจการน าบาดาล ใหเปนไปตามกฎหมายก าหนด โดยหลกเกณฑ และมาตรการตางๆ ทไดก าหนดขน ครอบคลม ทงการเจาะน าบาดาล การเลกเจาะน าบาดาล การใชน าบาดาลแบบอนรกษ การระบายน าลง บอน าบาดาล การเลกใชบอน าบาดาล การปองกนดานสาธารณสข และการปองกนในเรอง สงแวดลอมเปนพษ

ปจจบนนหลกเกณฑและมาตรฐานในการประกอบกจการน าบาดาลทยงคงถอปฏบตอยไดก าหนดไวในประกาศกระทรวง มดงน ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 3 (พ.ศ. 2528) เรอง การก าหนดหลกเกณฑและมาตรการในทางวชาการส าหรบการใชน าบาดาลแบบอนรกษ (รายละเอยดดภาคผนวกท 3-1) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง การก าหนดหลกเกณฑ และมาตรการในทางวชาการส าหรบการเจาะน าบาดาลและการเลกเจาะ น าบาดาล พ.ศ. 2551 (รายละเอยดดภาคผนวกท 3-3) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดหลกเกณฑและมาตรการในทางวชาการส าหรบการปองกนดานสาธารณสขและเรองการปองกนในเรองสงแวดลอมเปนพษ พ.ศ. 2551 (รายละเอยดดภาคผนวกท 3-8) และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 5 (พ.ศ. 2521) เรอง การก าหนดหลกเกณฑและมาตรการในทางวชาการส าหรบการระบายน าลงบอน าบาดาล (รายละเอยดดภาคผนวกท 3-10)

35

8. กฎหมายอนๆ ทเกยวของกบการจดการน าบาดาล 8.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มบทบญญตทเกยวของกบการจดการ น าบาดาลอยหลายเรองดวยกน คอ บทบญญตวาดวยเรองสทธ ซงสทธ คอ อ านาจทกฎหมายรบรองใหแกบคคลในอนทจะกระท าการเกยวของกบทรพยหรอบคคลอน หรอประโยชนทกฎหมายรบรองหรอคมครองให บทบญญตวาดวยการคมครองสงแวดลอม โดยไดบญญตรบรองสทธการมสวนรวมในการคมครองสงแวดลอมไวในมาตรา 56, 46 และมาตรา 79 และบทบญญตวาดวยการกระจายอ านาจสทองถน ในหมวดวาดวยแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ และหมวดวาดวยการปกครองสวนทองถน และในรฐธรรมนญฯ มาตรา 290 ไดรบรองบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมไวอยางชดแจง โดยระบใหกฎหมายทเกยวของตองมสาระส าคญเกยวกบอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนดวย

8.2 กฎหมายวาดวยการปกครองสวนทองถน

ซงประกอบดวยพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 , พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 , พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542

8.3 ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารทรพยากรน าแหงชาต พ.ศ. 2532

ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารทรพยากรน าแหงชาต พ.ศ. 2532 ขอ 6 ไดก าหนดใหมคณะกรรมการทรพยากรน าแหงชาต เรยกยอวา “กทช.” นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน มปลดกระทรวง อธบด หวหนาสวนราชการและรฐวสาหกจทเกยวของ ผแทนองคกรผใชน า องคกรพฒนาเอกชน นกวชาการ และผทรงคณวฒรวมเปนกรรมการ และอธบดกรมทรพยากรน า กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนเลขานการ รองอธบดกรมทรพยากรน าทไดรบมอบหมายเปนผชวยเลขานการผอ านวยการส านกนโยบายและแผนทรพยากรน า เปนผชวยเลขานการ รวมองคประกอบทงสน 37 คน อ านาจหนาทของคณะกรรมการน าแหงชาตเกยวกบการจดการทรพยากรน าอนเกยวของกบการจดการน าบาดาล เชน เสนอคณะรฐมนตร เพอใหความเหนชอบเกยวกบวตถประสงคและนโยบายเพอใหมแหลงน าขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก , รายงานผลการด าเนนงานสรางหรอพฒนาแหลงน าขนาดตางๆ สถานภาพดานปรมาณและคณภาพน าและการใชน าเพอสนองความตองการดานตางๆ เปนตน

36

8.4 พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

กฎหมายฉบบนมบทบญญตทเกยวของกบการจดการน าบาดาลในสวนของบทบญญต เกยวกบมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมและพนทคมครอง โดยมสาระพอสงเขป ดงน

1) นยาม (มาตรา 4)

“สงแวดลอม” หมายความวา สงตางๆทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพ ทอยรอบตวมนษยซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน

“คณภาพสงแวดลอม” หมายความวา ดลยภาพของธรรมชาต อนไดแก สตว พช และทรพยากรธรรมชาตตางๆ และสงทมนษยไดท าขน ทงนเพอประโยชนตอการด ารงชพของประชาชนและความสมบรณสบไปของมนษยชาต “มาตรฐานคณภาพสงแวดลอม” หมายความวา คามาตรฐานคณภาพน า อากาศ เสยง และสภาวะอนๆของสงแวดลอม ซงก าหนดเปนเกณฑทวไปส าหรบการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

2) มาตรฐานคณภาพสงแวดลอม

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 สวนทเกยวกบการคมครองสงแวดลอมไดก าหนดไวในมาตรา 32 วาเพอประโยชนในการสงเสรมและรกษาคณภาพ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตมอ านาจก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมในดานตางๆ รวมถงมาตรฐานน าบาดาล

3) พนทคมครองสงแวดลอม

ในกรณทตองการคมครองแหลงตนน าบาดาลไมใหเกดความเสยหาย สามารถน า บทบญญตวาดวยพนทคมครองมาปรบใชในการควบคมและปองกนปญหาดงกลาว กลาวคอ ภายใตเจตนารมณของพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 เขตพนทคมครองสงแวดลอมประกอบดวยพนทใน 2 ลกษณะ คอ (1) ตามมาตรา 43 พนททมลกษณะเปนแหลงทตนน าล าธาร หรอมระบบนเวศนตามธรรมชาตทแตกตางจากพนทอนโดยทวไป ตามมาตรา 45 พนททไดมการก าหนดใหเปนเขตอนรกษ เขตผงเมองรวม เขตผงเมองเฉพาะ เขตควบคมอาคาร เขตนคมอตสาหกรรม ตามกฎหมายวาดวยการนนหรอเขตควบคมมลพษตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

37

8.5 พระราชบญญตทรพยากรน า

1) นยามทเกยวของ

“น า” หมายความวา น าบนผวดน น าใตดน น าในทะเล อาณาเขต และน าในบรรยากาศ “ทรพยากรน าของรฐ” หมายความวา น าในบรรยากาศ น าบนผวดนทไหลตามธรรมชาต น าใตดน แหลงน าของรฐ หรอแหลงน าระหวางประเทศทประเทศไทยอาจน ามาใชประโยชนได แหลงตนน าล าธาร

2) สทธในน า

รางพระราชบญญตทรพยากรน า พ.ศ. .... ในหมวด 2 สทธในน า ไดบญญตใหบคคล ไมวาจะมทดนหรอตดตอกบแหลงน าสาธารณะหรอไม มสทธน าน าจากแหลงน าสาธารณะ ในปรมาณพอสมควรแกความจ าเปนมาใชไดเทาทไมเปนเหตเสอมเสยแกบคคลอนซงอาจใชน านน (มาตรา 8)

3) การจดสรรน า

รางพระราชบญญตทรพยากรน า พ.ศ. .... โดยไดก าหนดใหมคณะกรรมการทรพยากรน าแหงชาต คณะกรรมการลมน า คณะอนกรรมการทรพยากรน าภมภาค และหนวยงานบรหารทรพยากรน าของรฐ มหนาทในการบรหารทรพยากรน าของรฐ (หมวด 3 การบรหารทรพยากรน าของรฐ มาตรา 10 ถง มาตรา 31) ตามทไดก าหนดไว

4) การควบคมมลพษ

รางพระราชบญญตทรพยากรน า พ.ศ. ... หมวด 6 การอนรกษและการพฒนาทรพยากรน าของรฐ มาตรา 59 ไดก าหนด “หามมใหบคคลใด เท หรอทง หรอระบายสงใดๆ ใหปะปนไปในน า หรอลงในทดนทมผลโดยตรงไปยงแหลงน าสาธารณะ อนจะเปนเหตท าใหน าสกปรก หรอน ามสภาพเปนพษตอสงแวดลอม หรอน ามสภาพเปนพษจนนาจะเปนอนตรายตอสขภาพของบคคล” รวมทงก าหนดให “การเท หรอทง หรอระบายสงใดๆทมคณภาพต ากวามาตรฐานทกฎหมายก าหนดให ถอวาเปนการกระท าทท าใหน ามสภาพเปนพษตอสงแวดลอม”

38

9. กรณศกษาการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในตางประเทศ เปรยบเทยบกบประเทศไทย

9.1 กรณศกษา

การบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในตางประเทศสวนใหญไมมแผนการบรหารจดการ ทมชอเรยกโดยเฉพาะวาเปนแผนแมบทดานทรพยากรน าบาดาล แตเปนแผนการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลอยางบรณาการ (integrated water resources management plan) หรอ เรยกวาเปนแผนการจดการทรพยากรน าของชาต โดยกรมทรพยากรน าบาดาลเปนสวนหนง ในแผนดงกลาว ซงสวนใหญเปนแผนเฉพาะส าหรบพนททมปญหาดานทรพยากรน าบาดาลเทานน เชน ปญหาดานความตองการใชน าบาดาลเพอการเกษตร เปนตน เนอหาในหวขอนไดกลาวถง ตวอยางแผนการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศตางๆ เชน ประเทศเยเมน ประเทศปรากวย ประเทศอารเจนตนา ประเทศเวเนซเอลา และประเทศสาธารณรฐประชาธปไตย ประชาชนจน ดงน

1) โครงการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลใน Sana’a Basin ประเทศเยเมน มวตถประสงคหลก เพอการอนรกษแหลงน าบาดาลในพนทลมน าซานา ซงมปญหาดานการใชน าบาดาลเกนปรมาณการเพมเตมน าโดยธรรมชาต

2) โครงการศกษาศกยภาพของการควบคมการใชน าบาดาลใน Gran Asuncion ประเทศปรากวย มวตถประสงคหลกเพอการพฒนาระบบองคกรดานการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล

3) การแกปญหาระบบระบายน าในกรงบวโนสไอเรส ประเทศอารเจนตนา โดยการปรบปรงระบบระบายน าทงน าผวดนและใตดนดวยวธการทางวศวกรรม เพมกา ร ใชน าบาดาล และมองคกรและสถาบนเพอการบรหารจดการ (Foster and Garduno, 2002)

4) การใชน ารวมระหวางน าผวดนและน าบาดาล ในเขตพนทลมน า Yacambu เมอง Barquisimeto ประเทศเวเนซเอลา เพอรองรบการขยายตวของพนทเกษตรชลประทาน

5) การบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลเพอการเกษตรในพนทราบตอนเหนอ ของประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจน ซงประสบปญหาเนองจากการใชเกนสมดลธรรมชาต

39

9.2 การเปรยบเทยบสภาพการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเทศไทยกบหลกการบรหารจดการในระดบสากล

การเปรยบเทยบสภาพการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทยกบหลกการบรหารจดการในระดบสากล มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบและพฒนาการบรหารจดการ ของประเทศไทยใหอยในแนวทางทเหมาะสมโดยอาศยหลกการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล ในระดบสากลและการเรยนรจากตวอยางการบรหารจดการของประเทศอนๆ ซงในแตละประเทศยอมมโครงสรางดานการบรหารจดการทแตกตางกน เนองจากสภาวะแวดลอม ทงสภาพทาง อทกธรณวทยา ระบบเศรษฐกจ สงคม และองคกรทเกยวของ เปนตน ดงนน การพฒนาระบบหรอโครงสรางดานการบรหารจดการของประเทศไทย จงไมสามารถอางองจากตวอยางใดไดแบบตายตว แตจะตองเกดจากการทผมสวนเกยวของทกภาคสวนมความเขาใจในสภาวะแวดลอมของประเทศตนเอง ซงการบรหารจดการจะมประสทธภาพเมอองคกรปกครองสวนทองถนไดรบอ านาจและนโยบายในการปฏบตหนาทเปนผปกปองทรพยากรน าบาดาล มระบบฐานขอมลของผใช น าบาดาล มรปแบบการใชน าบาดาลทเหมาะสม และมการจดการดานผลประโยชน จากการใช น าบาดาลทด เปนตน สถานการณดานการพฒนาทรพยากรน าบาดาลของประเทศไทยในปจจบน เมอพจารณาโดยอาศยหลกการของความสมพนธระหวางสภาพการใช ผลกระทบและระดบของการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาล พบวาสถานการณดานทรพยากรน าบาดาลในพนทสวนใหญ เชน กรงเทพมหานครและปรมณฑล กลาวคอ มการใชน าบาดาลในปรมาณมากมผลกระทบตอสงแวดลอมและผมสวนไดเสย จนกระทงปรมาณการใชน าบาดาลเพมมากขนและควบคมไมได เกดความขดแยงระหวางผมสวนไดเสยในทรพยากรน าบาดาล ดงนน เนอหาในสวนนจงไดเปรยบเทยบ สถานการณดานการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเทศไทยกบระดบสากล กรณทมการใชทรพยากรน าบาดาลเกนสมดลธรรมชาต ทงการเปรยบเทยบดานการใชเทคโนโลย การปฏบตการทจ าเปน และการพฒนาระบบองคกรและมาตรการ

ตาราง 2-3 การเปรยบเทยบการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในประเทศไทยกบระดบสากล

รายการ เปรยบเทยบ

หลกการบรหารจดการทรพยากร น าบาดาลในระดบสากล*

การบรหารจดการทรพยากร น าบาดาลของประเทศไทย

1) การเปรยบเทยบการใชเทคโนโลย

1 . 1 ) ร ะ บบก า รป ร ะ เ มนศก ย ภ าพขอ งท รพ ย า ก ร (resource assessment system)

มระบบการใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตร (model) ทเชอมโยงกบระบบฐานขอมล ชวยตดสนใจ (decision support system) เพอการวางแผนและการบรหารจดการ

มการใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรในการบรหารจดการน าบาดาลในบางพนทแตยงขาดระบบฐานขอมลชวยตดสนใจและการน าผลการจ าลองไปใชในการบรหารจดการน าบาดาลในพนทจรง

40

ตาราง 2-3 (ตอ)




1.2) การประเมนคณภาพน าบาดาล (quality evaluation)

มการน าประเดนคณภาพน าบาดาล มารวมพจารณาในการวางแผนการจดสรรน าบาดาล

มการน าประเดนคณภาพน าบาดาลมารวมพจ ารณาในการวางแผนการจดสร ร น าบาดาล

1.3) การตดตามสภาพแหลงน าบาดาล (aquifer monitoring)

มการสรางระบบการตดตามระดบและ ค ณภ าพน า บ า ด า ล เ พ อ ใ ช ใ น ก า ร ตดสนใจในการบรหารจดการแหลง น าบาดาล

มการสรางระบบการตดตามระดบและคณภาพน าบาดาล แตการพฒนาระบบดงกลาวประสบปญหาดานงบประมาณท าใหขอมลทไดมไมเพยงพอในการศกษาปร ะ เ มนป รม าณกา ร ใชน า บ าดาลทปลอดภย (safe yield) และการจดการแหลงน าบาดาล

1 . 4 ) ร ะ บ บ ฐ า น ข อ ม ล (database) และระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS)

จดท าระบบสารสนเทศภมศาสตร และระบบฐานขอมลทออกแบบมาเพอใชในงานอทกธรณวทยาเฉพาะ โดยจด เ ก บ ข อ ม ล ท ง น า ผ ว ด น แ ล ะ น าบาดาลในระบบเดยวกน เชนระบบฐานขอมล Arc Hydro Groundwater ระบบฐานขอมลเปนสวนหนงและถกจดการดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรท าใหขอมลเชงพนท (spatial data) และขอมลเชงคณลกษณะ (non-spatial data)เกบไวในระบบฐานขอมลเดยวกน (Geodatabase) และระบบฐานขอ มลแล ะ ร ะบบสารสน เทศภ มศ าสต ร ออกแบบใหสนบสนนขอมลและการใชงานรวมกบแบบจ าลองเชงคณตศาสตรเพอใชในการบรหาร จดการทรพยากรน าบาดาล

มระบบฐานขอมลเฉพาะทางของงานอทกธรณวทยามชอวา “ระบบพสธารา” ซงจดเกบขอมลทเกยวกบบอน าบาดาลเปนสวนใหญ มระบบสารสนเทศภมศาสตรส าหรบงานดานอทกธรณวทยาทชอวา "HYGIS” ประยกตใชระบบฐานขอมลและระบบสารสนเทศภมศาสตรรวมกนโดยกา รด ง ข อ ม ล ท ต อ ง ก า ร จ าก ร ะบบฐานขอมลมาวเคราะหและแสดงผลบนระบบสารสนเทศภมศาสตรขอมลทท าการว เ ค ร า ะ ห แ ล ะ แ สด งผ ลด ว ย ร ะ บบสารสนเทศภมศาสตรเปนขอมลเชงพนท (spatial data) ซงเปนขอมลอกชดหนงทเกบไวในระบบสารสนเทศภมศาสตร แยกจากระบบฐานขอมลตงตน ซงเปน ขอมลเชงคณลกษณะ (non-spatial data)

2) การเปรยบเทยบการปฏบตการทจ าเปน

2.1) การปองกนผลกระทบตอสงแวดลอม (prevention of side effects)

มขบวนการเพอการจดการทรพยากรอยางสมดลระหวางการใชทรพยากร น าบาดาลและมลคาทางเศรษฐศาสตรของน าบาดาลจากผลกระทบทเกดขน

มก า รศกษาและก าหนด เขตวกฤต น าบาดาลและมการใชมาตรการทางราคา และกฎหมายน าบาดาลเพอควบคมการใชน าบาดาลในพนทวกฤต 7 จงหวด ในสวน

41





อนๆ ของประเทศนนมผลการศกษาในพนทน าเคมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอเขตทมโอกาสเกดการแทรกตวของ

2.2) การจดสรรทรพยากร (resource allocation)

มการจดล าดบความส าคญและมลคา ทางเศรษฐกจเพอการจดสรรทรพยากรน าบาดาล

ยง ไมมร ะบบการจดสรรทรพยากร น าบาดาลทชดเจน

2.3) การควบคมการปนเปอนต อ แหล ง น า บ าด าล (pollution control)

มการควบคมทกจดทอาจมการปนเปอน และกระจายแหลงมลสารออกไมใหรวมกล มกน และ ฟนฟพนททมการปนเปอน

ยงไมมมาตรการปองกนการปนเปอนของสารพษ แตเรมมการศกษาจดท าแผนทความเสยงตอการปนเปอนและแหลงมลสารในบางพนท แตยงไมมหนวยงานและมาตรการชด เจนในการปองกนการปนเปอนของสารพษสน าบาดาล

3) การเปรยบเทยบการพฒนาระบบองคกรและมาตรฐาน

3.1) การก าหนดสทธการใชน า (water rights)

มการก าหนดสทธของผใชน าบนพนฐานของแผนการบรหารจดการทสอดคลองกบสถานการณของแหลงน าในแตละชวง

มการก าหนดใหทรพยากรน าบาดาลเปนของรฐผใชน าตองขออนญาตตอรฐเพอใชน า

3.2) กฎระเบยบการใชน าบาดาล (regulatory provision)

ผมสวนไดสวนเสยในแตละทองทสามารถแสดงความคดเหนเพอจดท ากฎระเบยบ การใชน าบาดาล

มการจดท าระเบยบผใชน าบาดาล โดยรฐฯ เปนผใหอนญาตและรบจดทะเบยน ผใชน าบาดาลแตขาดการตรวจสอบตดตามการลกลอบใชน าบาดาล และการใชน าบาดาลในกจกรรมบางประเภท และบอบาดาลบางลกษณะไดรบการยกเวน การจดทะเบยน ท าใหปจจบนระเบยนผใชน าบาดาล จงไมมขอมลเพอใชในการบรหารจดการทถกตอง

3.3) กฎหมายน า (water legislation)

มกฎหมายน าบาดาลเพอใชในการบรหารจดการทรพยากรอยางเตมรปแบบ ซงประกอบดวยกฎหมายขออนญาตใชน าและสทธการใชน า การทงน าเสยลงชนหนอมน า บทลงโทษผ

มการตราพระ ราชบญญตน าบ าดาล พ.ศ.2520 ขนใชงาน แกไขปรบปรงใหทนสมยขน แต ข นตอนการบงคบ ใชก ฎหม าย ย ง ข า ดป ร ะ สท ธภ าพแ ล ะจ าเปนตองแกไขปรบปรงขอกฎหมายอก

42





กระท าผดการควบคม การกอสรางบอ น าบาดาล แนวทางการจดท าแผนการใชทรพยากรในพนทลมน า หรอชนหนอมน า การใชน าบาดาลรวมกบน าผวดน การก าหนดเขตปองกนและอนรกษแหลงน าบาดาลก าหนดใหมก ารสมมนาระหวางกลมผใชน าและผมสวนไดสวนเสย เพอบรหารจดการรวมกน และก าหนดแนวทางการตรวจสอบระดบและคณภาพแหลงน าบาดาล

3.4) การหารอท าความตกลงระหวางผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder participation)

มองคกรผใชน าบาดาลและมสวนรวมกบหนวยงานของรฐทท าหนาทบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลในการวางแผนการบรห า ร จดก ารทรพย ากร น าบาดาล

ยงไมมการจดตงองคกรผใชน าบาดาลและการวางแผนการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลท าโดยภาครฐ ยงขาดการมสวนรวมของกลมผมสวนได สวนเสย

3.5) การประชาสมพนธและการใหความรดานน าบาดาล(awareness and education)

มการประชาสมพนธ ใหความรและ รณรงคใหมการอนรกษน าบาดาลและมการแลกเปลยนขาวสารทมประสทธภาพ ระหวางผมสวนไดสวนเสย

มการใหความรด านศกยภาพ แหล ง น าบาดาลทางแผนทน าบาดาลและระบบฐานขอมลทางระบบเครอขาย

3 .6 ) การใชหลกการทางเศรษฐศาสตร ควบคมการใชน า บ า ด า ล (economic instruments)

พจารณาทรพยากรน าบาดาลเปนเสมอนสนคาและจดใหมการโอนสทธการใชน า (water trading) และพฒนาตลาดการซอขายน า (water markets) ได

มการพฒนาระบบการจดเกบคาน าบาดาลโดยรฐ เพอใหมงบประมาณในการบรหารจดการน าบาดาลและเปนการลดการใช น าบาดาลอยางฟมเฟอย

หมายเหต : * อางองจาก Foster and Kemper (2002-2004)

บทท 3 ผลการวจย

1. รปแบบภารกจหลงการถายโอน

จากรปแบบการถายโอนทก าหนดไวในแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) 6 รปแบบ คอ

(1) โอนไปแลว อปท.สามารถด าเนนการเองไดทงหมด ให อปท.เปนผรบโอนไปด าเนนการเองไดทงหมด

(2) เมอโอนไปแลวหาก อปท.เหนวาสมควรจดซอหรอจางเหมา (Outsourcing) ใหภาคเอกชนหรอหนวยงานอนด าเนนการแทนมความเหมาะสมกวา กสามารถใชวธจดซอหรอจดจางเหมาใหผอนจดท าบรการแทนกได

(3) เมอรบโอนแลว อปท.อาจรวมมอกนด าเนนการในลกษณะ “สหการ” กได (4) เมอรบโอนแลว หากมความจ าเปนตองด าเนนการรวมกบรฐจงจะไดผลด อปท.

กสามารถใชวธรวมกบรฐ (Share function) ในการจดบรการกได (5) หากมความจ าเปนทจะใหรฐยงด าเนนการตอไป และ อปท.สามารถด าเนนการ

ไดเชนกน หากแตตองมการจดระบบใหมประสทธภาพ โดย อปท.ตองดแลระบบภายในเขตทองถน และรฐดแลระบบในระดบชาต

(6) อปท.สามารถจดท าภารกจในลกษณะสมปทานหากเหนวาเหมาะสมกวา

จากลกษณะภารกจน าบาดาล คณะผวจยไดท าการศกษาโดยผานการคนควาทางเอกสาร

สมภาษณเจาะลก และยนยนโดยการประชมกลม โดยท าการเปรยบเทยบรปแบบการจดท าบรการ

น าบาดาลสาธารณะโดยรฐ ทองถน และโดยความรวมมอระหวางรฐ -ทองถน ซงผลการวจยพบวา

ควรจะจดบรการในลกษณะรวมกนท าระหวางรฐกบทองถน (National-Local Integrative Services)

หากท าโดยฝายหนงฝายใดเพยงฝายเดยวจะเกดผลเสยหายสรปไดดงตารางท 3-1

44

ตาราง 3-1 การเปรยบเทยบรปแบบการจดท าบรการน าบาดาลโดยรฐ ทองถน และโดยความรวมมอ

ระหวางรฐ-ทองถน

รฐท าฝายเดยว

(ไมถายโอน)

อปท. ท าฝายเดยว

(ถายโอนอยางเดดขาด)

บรณาการความรวมมอ

รฐ-ทองถน

1.ดานการจดบรการ

ใหแกประชาชนโดย

ย ด ถ อ ก า ร เ ข า ถ ง

ป ร ะ ช า ชน ไ ด อ ย า ง

ทวถง

-มขอเสยคอ

(1) ไมท ว ถ ง เพราะพนท

กวางขวางทวประเทศ

(2) สนเปลองมาก เพราะตอง

สงเจาหนาทไปตดตามดแลบอ

น าบาดาลทต งอยในทองถนทง

ใ ก ล แ ล ะ ไ ก ล ถ ง 200,000-

300,000 บอเปนระยะทก 3-4

เดอน

(3) ไมมผรบผดชอบดแลบอน า

บาดาลในพนท


(1) ไ ม มทกษะทา ง อทก

ธรณวทยา และวศวกรรม

บอน าบาดาลอยางเพยงพอ

ท าใหไมสามารถปฏบตงาน

ได

(2) ประสทธภาพในการดแล

ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ

มาตรฐานตามหลก อทก

ธรณวทยาจะต ามาก ซงอาจ

เ ก ด ค ว า ม เ ส ย ห า ย ต อ

ทรพยากร

-มขอดคอ

(1) บรการไดทวถง

(2) สามารถพฒนาชาง และ

ผบรหารทองถนขนมาเปน

พนกงานเจาห นาท และ

พนกงานน าบาดาลประจ า

ทองทได ท าใหไมสนเปลอง

ทรพยากรของชาต

(3) สามารถเชอมโยงบรการ

และ เทค นควช าการ เข า

ดวยกนได

(4) มความยงยน

2. ดานการจดการให

เกดประสทธภาพ


(1) จดใหเปนระบบของชาตไดยาก

เพราะดแลไดไมทวถง

(2) ถาจะท าใหทวถงตอง

สนเปลองมาก


(1) จดเปนระบบไมได เพราะตาง

คนตางท า

(2) แตละทองถนมลกษณะทาง

อทกธรณแตกตางกน ซงทองถน

ไมมความร เพราะเปนวทยาการ

ชนสง จ าเปนตองไดร บการ

ชวยเหลอจากผเชยวชาญ

-มขอดคอ

(1)ท าใหเกดการประสาน

ระหวางรฐ -ทองถน ซงจะ

ชวยแกไขจดออนซงกนและ

กนได แตทงนตองจดระบบ

การท างานรวมกนใหได จง

จะประสบความส าเรจ

45


รฐท าฝายเดยว

(ไมถายโอน)

อปท. ท าฝายเดยว

(ถายโอนอยางเดดขาด)

บรณาการความรวมมอ

รฐ-ทองถน

3. ดานทรพยากรทใช


-ถาจะจดบรการและดแลให

ทวถง ตองใชจ านวนบคลากร

และงบประมาณมากมาย


-ใชงบประมาณโดยไมเขาใจ

หลกวชาการ ท าใหแกปญหา

ไมตรงจด

-มขอดคอ

-ก า ร ใ ช ท รพ ย า ก ร จ ะ ม

ประสทธภาพขน

4. ดานความจ าเปน

เฉพาะหนา


(1) บอน าบาดาลประมาณ

200,000 บอ ทอยในความ

ครอบครองของกรมทรพยากร

น าบาดาล ซงกระจายอยทว

ประเทศ จะเสยหาย เพราะ

ดแลไมทวถง ซงนบเปนมลคา

มหาศาล

(2) ประชาชนจ านวนมากขาด

น าเพอการอปโภคบรโภค โดย

รฐไมทราบขอมลน


(1) บอน าบาดาลทอยใน

ความดแลของทองถนใน

ขณะ นประมาณ 100,000

บ อ ไม ได ร บการดแล ให

ถกตองตามหลกวชาการ จง

เกดความเสยหายมหาศาล

(2) ทราบความขาดแคลน

ข อ ง ท อ ง ถ น เ อ ง แ ต ไ ม

ส า ม า ร ถ จดห าน า ม า ไ ด

เพราะขาดความร

-มขอดคอ

(1) หากรฐ-ทองถนรวมกน

ดแลจะท าใหทรพยากรทม

อยในขณะนไดร บการดแล

อยางทนทวงท ปองกนความ

เสยหายได

(2)สามารถบรรเทาความ

ขาดแคลนของประชาชนได

ในอนาคต

จากตารางการเปรยบเทยบรปแบบการจดท าบรการน าบาดาลโดยรฐ ทองถน และความรวมมอ

ระหวางรฐ – ทองถน พบวา

1. ดานการจดบรการใหแกประชาชนโดยยดถอการเขาถงประชาชนไดอยางทงถง ปรากฏวา

หากใหรฐท าฝายเดยวจะเกดผลเสยตามมา คอ (1) รฐจะจดบรการใหแกประชาชนไดไมทวถง เพราะพนทกวางขวางทวประเทศและมทองถนเปนจ านวนมาก ซงทองถนแตละแหงมลกษณะภมประเทศและลกษณะทางอทกธรณวทยาทแตกกน โดยทจ านวนทองถนทวประเทศมประมาณ 7,778 แหง และจ านวนบอน าบาดาลทวประเทศมประมาณ 300,000 บอ โดยทองถนใน 3 จงหวดน ารองมทองถนรวมกนทงหมด 760 แหง และมบอน าบาดาลรวมกนประมาณ 17,500 บอ (รายละเอยด ดภาคผนวก 4) ซงจ านวนทองถนและจ านวนบอน าบาดาลจ านวนนกรมทรพยากรน าบาดาล และ

46

ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต ไมสามารถดแลและใหบรการอยางทวถงซงจะเกดผลกระทบตอประชาชนผรบบรการ (2) สนเปลองมาก เพราะกรมทรพยากรน าบาดาลจะตองสงเจาหนาทไปตดตามดแลบอน าบาดาลทตงอยในทองถนทงใกลและไกลถง 200,000 – 300,000 บอ เปนระยะเวลาทก 3-4 เดอน ซงการตดตาม ดแล ตรวจสอบสภาพบอน าบาดาลนนมรายละเอยดทจะตองตรวจสอบมากมาย เชน การตรวจสอบปรมาณน าทสบได ตรวจสอบอปกรณควบคมเคร องสบน า ตรวจสอบฐานบอน าบาดาลบรเวณฐานบอน าบาดาลไมควรมชองทางใหน าไหลลงสบอน าบาดาลได เปนตน ตอไปหากกรมทรพยากรน าบาดาลจะสงเจาหนาทไปตดตาม ดแล ตรวจสอบสภาพบอ น าบาดาลทวประเทศจะไมคมคา (3) ไมมผรบผดชอบดแลบอน าบาดาลในพนท กลาวคอ หากกรมทรพยากรน าบาดาลตองการดแลบอน าบาดาลใหครอบคลมทวประเทศจะตองใชเจาหนาทจ านวนมากซงเกนก าลงทกรมทรพยากรน าบาดาลจะปฏบตได เนองจากจ านวนบอน าบาดาลทวประเทศมมากถงประมาณ 300,000 บอ ล าพงเจาหนาทของกรมทรพยากรน าบาดาล และเจาหนาทของส านกทรพยากรน าบาดาลเขต ไมสามารถดแลบอไดอยางทวถงซงจะท าใหบอน าบาดาลเกดความเสยหายได

หากใหทองถนท าฝายเดยว จะเกดผลเสยทตามมา คอ (1) เจาหนาทของทองถนมขอจ ากดในเรองความรความสามารถเกยวกบการปฏบตงานดานน าบาดาล ไมมทกษะทางดาน อกทกธรณวทยา และวศวกรรมน าบาดาลอยางเพยงพอท าใหไมสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ (2) เนองจากเจาหนาทของทองถนมขอจ ากดดานความรความสามารถเรองน าบาดาลท าใหประสทธภาพในการดแลความปลอดภยของบอ และมาตรฐานตามหลกอทกธรณวทยา ซงเปนเทคนควธการทละเอยดพอสมควร จะต ามากซงอาจเกดความเสยหายตอทรพยากรได

การบรณาการความรวมมอระหวางรฐ–ทองถน มขอดคอ (1) บรการประชาชนไดทวถง กลาวคอ ทองถนทวประเทศม 7,778 แหง แตละแหงมลกษณะภมประเทศและลกษณะทาง อทกธรณวทยาทแตกตางกน หากกรมทรพยากรน าบาดาลใหบรการประชาชนเพยงหนวยงานเดยวคงไมสามารถใหบรการประชาชนไดอยางทวถงดวยขอจ ากดหลายๆประการ แตเมอกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนภารกจใหกบทองถนแลว ท าใหทองถนแตละแหงสามารถจดบรการดานน าบาดาลใหกบประชาชนได หากทองถนไหนมปญหาเรองเทคนค หรอวธการ กสามารถรองขอ หรอขอค าปรกษาไปยงกรมทรพยากรน าบาดาลได ซงการท างานลกษณะนจะท าใหประชาชนไดรบบรการอยางทวถง และมประสทธภาพ (2) เมอกรมทรพยากรน าบาดาลแตงตงใหผบรหารทองถนเปน “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ แตงตงใหชางของทองถนเปน “พนกงานเจาหนาท” แลว การตรวจสอบเอกสาร ตรวจสอบแหลงน าจากแผนทน าบาดาล ตรวจสอบสถานท และการอนญาตเจาะบอน าบาดาล/ใชน าบาดาล ทองถนสามารถด าเนนการเองได ซงการด าเนนการในชวงแรกทองถนอาจจะประสบปญหา และตดขดบางบางประการ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองเปนพเลยงใหความชวยเหลอทองถน และเมอทองถนด าเนนการผานไปสกระยะหนง ทงผบรหาร และชางกจะเกดความ

47

ช านาญ สามารถปฏบตงานไดเอง ท าใหบอน าบาดาลทมอยประมาณ 300,000 บอทวประเทศ ไดรบการดแลทถกตองตามหลกวชาการ และเกดประโยชนสงสดกบประชาชน (3) สามารถเชอมโยงบรการและเทคนควชาการเขาดวยกนได กลาวคอ หลงจากกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนภารกจไปใหทองถนเรยบรอยแลว การใหบรการประชาชนในพนททองถนสามารถใหบรการประชาชนไดอยางทวถง และหากเกดปญหาประการใดเกยวกบการด าเนนงานดานน าบาดาลทเกนความสามารถของทองถน ทองถนสามารถรองขอ หรอวาจางใหกรมทรพยากรน าบาดาลเขามาด าเนนการแกไขได (4) มความยงยน หมายความวา เมอกรมทรพยากรน าบาดาลกบทองถนบรณาการความรวมมอในการใหบรการประชาชนกท าใหเกดความยงยน กลาวคอ ทองถนท าหนาทใหบรการประชาชนในพนท สวนกรมทรพยากรน าบาดาลกท าหนาทใหความชวยเหลอทางดานเทคนค วชาการตางๆ ซงหากกรมทรพยากรน าบาดาลและทองถนรวมมอกนท าและประสานงานกนอยางใกลชด กจะท าใหการน าน าบาดาลขนมาใชเกดความคมคา และเกดประโยชนสงสดกบประชาชน

2. ดานการจดการใหเกดประสทธภาพ ปรากฏวา

หากใหรฐท าฝายเดยวมขอเสย คอ (1) จดใหเปนระบบของชาตไดยาก เพราะดแลไมทวถง เนองจากจ านวนทองถนและจ านวนบอน าบาดาลมมาก ประกอบกบบคลากรของกรมทรพยากรน าบาดาลมไมเพยงพอ ถงแมจะมส านกทรพยากรน าบาดาลเขตอยกตาม แตส านกทรพยากรน าบาดาลแตละเขตกรบผดชอบ 6-7 จงหวด ท าใหไมสามารถทจะดแลไดทวถง (2) ถาจะท าใหทวถงตองสนเปลองมาก กลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองระดมสรรพก าลงทง เจาหนาท เทคโนโลย และอปกรณตางๆ เพอส ารวจสภาพและจ านวนบอน าบาดาลทวประเทศ และสรางระบบการจดการขนมา ซงกรมทรพยากรน าบาดาลกมขอจ ากดในเรองเหลานอยแลว หากกรมทรพยากรน าบาดาลจะสรางระบบการจดการขนมาโดยด าเนนการเพยงฝายเดยวกจะท าใหเกดปญหาตางๆ ตามมา และท าใหไมคมคา

หากใหทองถนด าเนนการฝายเดยวกจะเกดขอเสย คอ (1) จดระบบไมไดเพราะตางคนตางท า หมายความวา หากใหทองถนด าเนนการฝายเดยว ทองถนแตละแหงกจะดแลเฉพาะบอ น าบาดาลทตวเองรบผดชอบ ไมไดประสานความรวมมอไปยงทองถนใกลเคยงในการน าขอมลมาจดการใหเปนระบบเดยวกน (2) แตละทองถนมลกษณะทางอทกธรณแตกตางกนซงทองถนไมมความรเพราะเปนวทยาการชนสงจ าเปนตองไดรบความชวยเหลอจากผเชยวชาญ กลาวคอ การเจาะน าบาดาลแตละครงนน จะตองใชความร และใชเทคนคตางๆมากมาย เชน ความรทางธรณวทยา อทกวทยาน าบาดาล ความรในการตรวจสอบชนหน ความรในการตรวจสอบปรมาณน า เปนตน ซงความรเหลานเปนความรและเทคนคเฉพาะทาง หากใหทองถนด าเนนการเองเพยงฝายเดยวกจะท าใหเกดความเสยหายตอทรพยากรน าบาดาลได เพราะฉะนนทองถนจ าเปนตองไดรบความชวยเหลอจากผเชยวชาญ

48

การบรณาการความรวมมอระหวางรฐ – ทองถน มขอดคอ (1) ท าใหเกดการประสานระหวางรฐ – ทองถนซงจะชวยแกไขจดออนซงกนและกนได แตทงนตองจดระบบการท างานรวมกนใหได จงจะประสบความส าเรจ เชน กรมทรพยากรน าบาดาลตองการจดท าระบบฐานขอมลบอน าบาดาลทวประเทศ ล าพงกรมทรพยากรน าบาดาลเพยงหนวยงานเดยวคงจะสนเปลอง และใชเวลามาก ในการจดท าระบบฐานขอมล กรมทรพยากรน าบาดาลควรจะประสานและรวมมอกบทองถนในการส ารวจจ านวนและสภาพบอน าบาดาล โดยจดใหมระบบการจดการทดขน กลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลมขอจ ากดเรองจ านวนบคลากร สวนทองถนมขอจ ากดเรองความรความสามารถดานน าบาดาล หากกรมทรพยากรน าบาดาลกบทองถนประสานและรวมมอกนจดท าระบบการจดการขนมา กจะท าใหระบบฐานขอมลบอน าบาดาลทวประเทศมความถกตองแมนย า และจะเปนประโยชนตอผทจะใชฐานขอมลนตอไปในอนาคต

3. ดานทรพยากรทใช ปรากฏวา

หากใหรฐท าฝายเดยวมขอเสย คอ ถาจะจดบรการและดแลใหทวถง ตองใชจ านวนบคลากร และงบประมาณจ านวนมาก หมายความวา ถากรมทรพยากรน าบาดาลจะใหบรการและดแลบอน าบาดาลซงมทองถน 7,778 แหง และมบอน าบาดาลทวประเทศประมาณ 300,000 บอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองใชเจาหนาทและงบประมาณจ านวนมาก ซงจะเกดผลเสยตามมา คอ กรมทรพยากรน าบาดาลใหบรการและดแลไมทวถง หรอทวถงแตไมมคณภาพเนองจากขอจ ากดทงเรองบคลากร และงบประมาณ ท าใหประชาชนผรบบรการ และบอน าบาดาลเกดความเสยหายได

หากใหทองถนด าเนนการฝายเดยวกจะเกดขอเสย คอ ใชงบประมาณโดยไมเขาใจหลกวชาการ ท าใหแกปญหาไมตรงจด เชน ชาวบานมปญหาขาดแคลนน า ทองถนตองการเจาะ น าบาดาลขนมาเพอแกปญหาใหกบชาวบาน หากทองถนไมเขาใจหลกวชาเกยวกบการเจาะน าบาดาลแลว เมอเจาะน าบาดาลขนมาแลวไมไดน า หรอไดน าแตน ามาใชประโยชนไมได กจะท าใหสนเปลองงบประมาณ และไมสามารถแกปญหาใหกบชาวบานได

การบรณาการความรวมมอระหวางรฐ–ทองถน จะเกดผลดตามมา คอ การใชทรพยากรจะมประสทธภาพขน กลาวคอ ในการเจาะน าบาดาลแตละครงจะตองใชงบประมาณ และความรทางดานวชาการ ถาใหทองถนด าเนนการเองกอาจจะเกดความเสยหายได แตถาใหกรมทรพยากรน าบาดาลด าเนนการเองอาจจะดแลไดไมทวถง เพราะฉะนนหากกรมทรพยากรน าบาดาลและทองถนรวมมอกน กจะท าใหทรพยากรทใชไปทงงบประมาณและความรทางดานวชาการเกดประสทธภาพสงสด

49

4. ดานความจ าเปนเฉพาะหนา ปรากฏวา

หากใหรฐท าฝายเดยวมขอเสย คอ (1) บอน าบาดาลประมาณ 200,000 บอทอยในความครอบครองของกรมทรพยากรน าบาดาล ซงกระจายอยทวประเทศจะเสยหายเพราะดแลไมทวถงนบเปนมลคามหาศาล กลาวคอ ถากรมทรพยากรน าบาดาลจะดแลบอน าบาดาลทมอยทวประเทศทง 200,000 บอ ในขณะนกรมทรพยากรน าบาดาลไมสามารถดแลไดอยางทวถง เพราะขอจ ากดหลายๆดาน ทงเรองบคลากร งบประมาณ และขอจ ากดทางดานเวลา ซงจะท าใหบอน าบาดาลเกดความเสยหายได (2) ประชาชนจ านวนมากขาดน าเพอการอปโภคบรโภค โดยรฐไมทราบขอมลน

หากใหทองถนด าเนนการฝายเดยวกจะเกดผลผลเสยตามมา คอ (1) บอน าบาดาลทอยในความดแลของทองถนในขณะนประมาณ 100,000 บอ ไมไดรบการดแลใหถกตองตามหลกวชาการจงเกดความเสยหายมหาศาล กลาวคอ บอน าบาดาลทอยในความรบผดชอบของทองถนในขณะน เกดจากหลายหนวยงานทเขาไปเจาะใหกบทองถน ซงหนวยงานเหลานนเมอเจาะแลวกใหทองถนดแลรบผดชอบเอง ซงบคลากรของทองถนเองกไมมความรความสามารถเกยวกบการเรองน าบาดาลท าใหไมสามารถดแลบอไดถกตองตามหลกวชาการ (2) ทราบความขาดแคลนของตวเองแตไมสามารถจดหาน ามาได เพราะขาดความร หมายความวา ทองถนทราบวาประชาชนในพนทขาดแคลนน าแตไมสามารถจดหาน ามาแกปญหาใหกบประชาชนไดทงทมบอน าบาดาลอยในพนท เนองจากทองถนไมมความรความสามารถ เชน บอน าบาดาลทช ารดเสยหาย สบน าไมขน หรอเครองสบไมท างาน อาจจะซอมเพยงเลกนอยกสามารถใชงานได แตทองถนไมมความรทางดานนท าใหไมสามารถน าน าบาดาลมาแกปญหาใหกบประชาชนได

การบรณาการความรวมมอระหวางรฐ – ทองถน จะเกดผลดตามมา คอ (1) ท าใหทรพยากรทมอยในขณะนไดร บการดแลอยางทนทวงท ปองกนความเสยหายได กลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลประสานความรวมมอไปยงทองถนเพอใหทองถนแจงจ านวนและสภาพบอน าบาดาล ทงทเปนของทองถนเอง และเปนบอทอยในความรบผดชอบของกรมทรพยากรน าบาดาลใหกรมทรพยากรน าบาดาลทราบ เพอกรมทรพยากรน าบาดาลจะไดดแล ซอมบ ารง พฒนาเปาลางบอน าบาดาลไดตามความจ าเปนเรงดวน (2) สามารถบรรเทาความขาดแคลนของประชาชนไดในอนาคต เนองจากเมอกรมทรพยากรน าบาดาลจดท าระบบฐานขอมลบอน าบาดาลทวประเทศเสรจแลว กสามารถท าใหทราบปญหาความขาดแคลนน าของประชาชน และสามารถแกปญหาไดตรงจด และรวดเรว ซงจะท าใหประชาชนไดรบประโยชนสงสด

50

2. รปแบบระบบบรการโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐ การบรการประชาชนในเรองน าบาดาลนน เพอใหประชาชนไดรบบรการอยางทวถง มความ

ปลอดภย และถกตองตามหลกเกณฑ ระเบยบวธปฏบตตางๆนน รฐและทองถนจะตองยดถอกฎหมาย 2 ฉบบ เพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน คอ 1) พระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ. 2520 และ 2) พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ซงทงรฐและทองถน ตางมงหวงเพอใหประชาชนไดรบประโยชน แตการใชประโยชนจากทรพยากรน าบาดาลนนจะตองค านงถงความปลอดภย และความยงยนควบคกนไปดวย

เนองจากถาใหร ฐและทองถนตางฝายตางท า จะท าใหการบรการและการจดการไรประสทธภาพ กลาวคอ หากใหรฐท าฝายเดยว จะเกดผลเสยตามมามากมาย เชน รฐดแลไมทวถง ไมมผรบผดชอบบอน าบาดาลซงมจ านวนมากกวา 200,000 บอทวประเทศ ซงถาจะดแลใหทวถงจะสนเปลองทงงบประมาณ บคลากร เปนจ านวนมาก ซงในทสดจะท าใหประชาชนขาดน าเพอการอปโภคบรโภค ถาใหทองถนท าฝายเดยวกจะมขอเสย คอ ทองถนไมมทกษะทางอทกธรณวทยา และวศวกรรมน าบาดาลอยางเพยงพอ ท าใหประสทธภาพในการดแลความปลอดภย และด าเนนการใหไดตามมาตรฐานตามหลกธรณวทยาจะต ามากท าใหเกดความเสยหายตอทรพยากรน าบาดาลได ดงนนรฐกบทองถนจะตองรวมมอกนในการจดระบบบรการและระบบสนบสนนการขนมา ซงผลจากการศกษา พบวา รปแบบระบบบรการน าบาดาลโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐหรอกรมทรพยากรน าบาดาล ส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และกระทรวงมหาดไทย ปรากฏดงภาพท 3-1

51

ภาพท 3-1 รปแบบระบบบรการโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐ

1) การอนญาตขดเจาะบอน าบาดาลเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นว และการอนญาตใหใชน าไดไมเกนวนละ 10 ลบ.ม.

1) การอนญาตขดเจาะบอน าบาดาลเสนผานศนยกลางตงแต 4 นวขนไป และการอนญาตใหใชน าไดเกนวนละ 10 ลบ.ม. ใหอยในความรบผดชอบของ ทบ. ดงเดม

1) สรางระบบและหลกเกณฑระดบชาตขนรองรบเพอใหการอนญาตเปนไปอยางรวดเรวและเปนมาตรฐานเดยวกน

2) งานเรยกเกบคาใชน าบาดาล 2) ถายโอนใหทองถน และดแลใหเปนไปตามกฎหมาย และจดสรรเงนใหทองถนตามหลกเกณฑ

2) สรางระบบการเรยกเกบเงนใหเปนมาตรฐานเดยวกน

3) งานเจาะน าบาดาลสาธารณะส าหรบทอ งถ น เ อ ง ใ นส ว นทเกยวกบการจดท าค าขอ

3) ภายหลงโอนไปแลวตองท าหนาทประมวลค าขอทงประเทศ วเคราะห และรวมกบ สกถ. มท จดต ง งบประมาณ เม อ ไดรบงบประมาณแลวใหถายโอนไปสทองถน

3) จด ร ะบบสารสน เทศ แ ละหลกเกณฑ เพอใหการจดท าค าขอ การวเคราะห อนมต เปนไปอยางมประสทธภาพ

4) ง า น ซ อ ม บ า ร ง โ ด ย ก า รตรวจสอบสภาพบอน าบาดาลทก 3 เดอน และแจงสถานภาพบอน าบ าด าล ไ ว ใ น ฐ านขอ ม ล แบบ ออนไลนหากบอน าบาดาลใดช ารดกท าการซอมบ ารงโดยการจางเหมาภาคเอกชน หรอขอความรวมมอจาก ทบ. กได

5) การพฒนาเปาลาง ท าการเปาลางโดยจางเหมา เมอถงเวลาอนควร (ตามหลกวชาการ)

4) จดท าค าของบประมาณเพอการซอมบ ารง และพฒนาเปาลางไวในหมวดเงนอดหนนเฉพาะกจ (3 ปแรก) โดย ทบ. และ สกถ. รวมกนรบผดชอบใหเปนไปตามมต กกถ.

5) เตรยมพรอมในการใหบรการเมอทองถนรองขอ

5) รายงานผลให กกถ.ทราบทก 3 เดอน (ตามมต กกถ.)

4) จดระบบซอมบ ารง และพฒนาเปาลางใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ และใหการชวยเหลอทองถนตามค าขอ

เทศบาล/อบต. (ใหบรการน าบาดาลแกประชาชน)

รฐ (ใหการสนบสนน)

กจกรรมบรการทอยในขอบขดความสามารถปฏบตไดเอง

กจกรรมบรการทอยเหนอขอบขดความสามารถปฏบตไดเอง

การสนบสนนจาก ทบ. สทบ. สกถ. และ มท.

กฎหมาย

ประชาชนในทองถน

52

รปแบบระบบบรการโดยทองถนและระบบสนบสนนโดยรฐ ตามภารกจถายโอนทง 5 ภารกจทกรมทรพยากรน าบาดาลจะถายโอนใหกบทองถน ซงใน 5 ภารกจนนประกอบดวยกจกรรมบรการทอยในขดความสามารถของทองถนทจะปฏบตได กจกรรมบรการทอยนอกเหนอขดความสามารถของทองถนทจะปฏบตไดเอง และในแตละกจกรรมนนรฐจะตองใหการสนบสนนอยางไรจงจะท าใหการบรการประชาชนดานน าบาดาลเกดประสทธภาพสงสด โดยมรายละเอยดดงน

ภารกจท 1 การอนญาตเจาะน าบาดาลทมเสนผาศนยกลางนอยกวา 4 นว และการอนญาตใชน าบาดาลไดไมเกนวนละ 10 ลบ.ม. เปนกจกรรมททองถนสามารถปฏบตเองได สวนการอนญาตเจาะน าบาดาลทมเสนผาศนยกลางตงแต 4 นวขนไป และการอนญาตใหใชน าบาดาลไดเกนวนละ 10 ลบ.ม. เปนกจกรรมทอยเหนอความสามารถของทองถนทจะปฏบตเองได ซงในการด าเนนการเรองการอนญาตเจาะบอน าบาดาล/อนญาตใชน าบาดาลเพอใหเกดประสทธภาพนน รฐจะตองใหการสนบสนนทองถน โดยรฐจะตองสรางระบบและหลกเกณฑระดบชาตขนรองรบเพอใหการอนญาตเจาะบอน าบาดาล/อนญาตใชน าบาดาลเปนไปอยางถกตอง รวดเรว และเปนมาตรฐานเดยวกน กลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองสรางหลกเกณฑและวธการในการพจารณา การอนญาตเจาะบอน าบาดาล/อนญาตใชน าบาดาลใหกบทองถนถอเปนแนวทางปฏบตใหเปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ เชน เทคนควธการในการตรวจสอบแหลงน าจากแผนทน าบาดาล การตรวจสอบสถานทขอเจาะบอน าบาดาลจะตองมองคประกอบอะไรบาง เปนตน ซงการสรางระบบและหลกเกณฑตางๆจะตองค านงถงความสามารถของทองถนทจะปฏบตไดดวย

ภารกจท 2 งานเรยกเกบคาใชน าบาดาล การเรยกเกบคาใชน าบาดาลเปนกจกรรมบรการททองถนสามารถปฏบตเองได เชน การจดมาตรวดน า การค านวณคาใชน า การแจงใหช าระคาใชน า การด าเนนการเกบคาใชน า เปนตน ซงภายหลงทกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนภารกจดานการเรยกเกบคาใชน าบาดาลใหกบทองถนแลว กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองดแลใหเปนไปตามกฎหมาย และจดสรรเงนใหทองถนตามหลกเกณฑทก าหนดไว เชน รายไดทจะแบงใหทองถนจากคาธรรมเนยมการอนญาตเจาะบอน าบาดาล/อนญาตใชน าบาดาล รายไดทจะแบงใหทองถนจากการใชน าบาดาล เปนตน ซงกจกรรมเหลานทองถนไมสามารถก าหนดเองได รฐจะตองใหการสนบสนนทองถนกลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองสรางระบบการเรยกเกบเงนใหเปนมาตรฐานเดยวกน เชน การช าระเงนคาใชน าบาดาล กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองสรางระบบขนมารองรบ โดยจะก าหนดใหผใชน าบาดาลช าระเงนผานระบบธนาคารอเลกทรอนกส (E-Banking) ช าระเงนทกรมทรพยากรน าบาดาล หรอทส านกทรพยากรน าบาดาลเขต เปนตน โดยทตองก าหนดขนมาใหชดเจนและเปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ

ภารกจท 3 งานเจาะน าบาดาลสาธารณะ (เพอกจการของทองถนเอง) กจกรรมงานเจาะ น าบาดาลสาธารณะส าหรบทองถนเองในสวนทเกยวกบการจดท าค าขอ เปนกจกรรมททองถนสามารถปฏบตไดเอง ซงภายหลงจากทกรมทรพยากรน าบาดาลถายโอนภารกจนไปใหกบทองถน

53

แลว กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองท าหนาทประมวลค าขอทงประเทศ โดยน าค าขอเหลานนมาวเคราะห และรวมกบ สกถ. กระทรวงมหาดไทย พจารณาจดตงงบประมาณแลวถายโอนไปสทองถน โดยทรฐจะตองจดระบบสารสนเทศ และหลกเกณฑเพอใหการจดท าค าขอ การวเคราะห การอนมต เปนไปอยางมประสทธภาพ กลาวคอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองจดระบบสารสนเทศเกยวกบการจดท าค าขอเปนระบบออนไลน คอ ในการรบค าขอของทองถนนน ทองถนจะตองบนทกลงใน คอมพวเตอรซงกรมทรพยากรน าบาดาลสามารถตรวจดได สวนหลกเกณฑในการพจารณาค าขอนน กรมทรพยากรน าบาดาล รวมกบ สกถ. กระทรวงมหาดไทย จดท าหลกเกณฑการพจารณาค าขอขนมา เพอท าใหการวเคราะห การอนมต เปนไปอยางมประสทธภาพ

ภารกจท 4 การซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลก ซงกจกรรมทอยในขดความสามารถของทองถนทจะปฏบตไดเอง คอ การตรวจสอบสภาพบอน าบาดาลทก 3 เดอน และแจงสถานภาพบอ น าบาดาลไวในฐานขอมลแบบออนไลน หากบอน าบาดาลใดเกดความเสยหายทองถนกท าการซอมบ ารง โดยการจางเหมาภาคเอกชน หรอขอความรวมมอจากกรมทรพยากรน าบาดาลกได สวนภารกจนททองถนไมสามารถด าเนนการไดเอง คอ การจดท าค าของบประมาณเพอการซอมบ ารง และพฒนาเปาลาง ซงกรมทรพยากรน าบาดาล และ สกถ. จะตองรวมกนจดท าไวในหมวดเงนอดหนนเฉพาะกจ (3 ปแรก) และตองรวมกนรบผดชอบใหเปนไปตามมตของคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (กกถ.) โดยทรฐจะตองใหการสนบสนนคอ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองจดระบบซอมบ ารง และพฒนาเปาลางใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ และใหการชวยเหลอทองถนตามค าขอ

ภารกจท 5 การพฒนาเปาลางบอน าบาดาล กจกรรมในภารกจนททองถนสามารถปฏบตไดคอ การตรวจสอบบอน าบาดาล(ตามหลกวชาการ) วาถงเวลาทจะตองเปาลางพฒนาบอน าบาดาลแลวหรอไม หากตรวจสอบพบวาถงเวลาทจะตองเปาลางแลว ทองถนกด าเนนการจางเหมาภาคเอกชน หรอขอความรวมมอไปยงกรมทรพยากรน าบาดาลกได ซงกรมทรพยากรน าบาดาลกจะตองเตรยมความพรอมในการใหบรการเมอทองถนรองขอ และรายงานผลให กกถ .ทราบทก 3 เดอน (ตามมต กกถ.) เพอ กกถ.จะไดด าเนนการตอไป 3. รปแบบกระบวนการถายโอน/รบโอน

กระบวนการถายโอน/รบโอนภารกจน าบาดาล เปนปฏสมพนธทตองมกจกรรมท กรมทรพยากรน าบาดาล (ในฐานะผถายโอน) และเทศบาล/อบต. (ในฐานะผรบโอน) ตองด าเนนการใหสอดประสานกน ดงตาราง 3-2

54

ตาราง 3-2 กระบวนการถายโอน/รบโอนภารกจน าบาดาลจากกรมทรพยากรน าบาดาลไปส เทศบาล/อบต.

กจกรรมถายโอน (ทบ.) กจกรรมรบโอน (อปท. : เทศบาล/อบต.)

1. กรมทรพยากรน าบาดาล (ทบ.) ท าแผนการถายโอนและแจง กกถ. เพออนมตและถายโอนตามขนตอน

2. ทบ. แจงสงมอบภารกจ โดยสงมอบอ านาจ & รายละเอยดในการถายโอนเปนราย อปท. ประเดนทควรแจงม ดงน

2.1 การมอบอ านาจการปฏบตงานพรอมกจกรรมการปฏบต วธปฏบต เงอนไข ระเบยบตางๆ ทตองยดถอตามกฎหมาย

2.2 ทรพยสนทถายโอน เชน - บอพรอมพกดต าแหนง - งบประมาณ อปกรณ (ถาม) - แผนทแสดงแหลงน าบาดาล

2.3 มาตรฐาน (การปฏบตตางๆ), คมอการปฏบตงานเบองตน และกฎ/ระเบยบทตองใชประกอบการท างาน

2.4 แจงใหเทศบาล/อบต. เตรยมบคลากรรบผดชอบ (ผบรหาร,เจาหนาท, ผปฏบตงาน ในฐานะชางน าบาดาล)

3. ทบ. จดท าแผนเตรยมความพรอมในการถายโอน เปนรายเทศบาล/ อบต. และแผนการ ฝกอบรม ใหแกผบรหารเทศบาล/ อบต.และเจาหนาทผปฏบตงาน ดานน าบาดาล

4. ด าเนนการฝกอบรมเปนรน (แตละรนไมควรเกน 100 คน) โดย ทบ.รบผดชอบงบประมาณการฝกอบรม

2. เมอเทศบาล/ อบต. รบมอบอ านาจแลวกจดท า

แผนปฏบตการรองรบ พรอมกบจดเตรยมความ

พรอมในการรบโอน โดย

- มอบหมายใหส านก/สวนโยธาเปนผด าเนนการ

โดยตองมเจาหนาทคนหนง ไดรบมอบหมายให

ท าหนาทเปนชางน าบาดาลประจ าเทศบาล/

อบต. เปนผรบผดชอบโดยตรงในเรองน

- จดท าระบบงานน าบาดาลและจดเตรยมบคลากร

ทรพยากร (งบประมาณ, อปกรณ) เพอรองรบ

ระบบงานน าบาดาล

4. อปท. สงผบรหารเทศบาล/ อบต. เจาหนาทผรบ

ผดชอบเขารบการฝกอบรมทางเทคนค ภายหลง

การฝกอบรม ปลดและชางผผานการอบรม ตอง

จดท าแผนปฏบตการทรพยากรน าบาดาลของ

เทศบาล/ อบต. ใหสมบรณและเสนอขออนมต

55



5. ทบ.จดท าแผนการสนบสนนทางเทคนคแกเทศบาล/ อบต.พรอมจดเตรยมบคลากร ห นวยงาน และงบประมาณเพ อ ใหกา รสนบสนนทงในกรณปกต และกรณพเศษ (แกไขปญหาในการขาดแคลนน าฉกเฉน)

5. เมอการอบรมเรยบรอยแลวเทศบาล/ อบต.มความพรอมทจะด าเนนการเตมรปแบบโดยมกจกรรมด าเนนการดงน 5.1 การส ารวจ, จดท าทะเบยน และจดท าสารสนเทศ

น าบาดาล โดยเจาหนาทผผานการฝกอบรมแลว ด าเนนการ - ส ารวจจ านวนบอ พกด สภาพ พรอมทง

จ าแนกประเภทและสภาพ ใหชดเจนเสรจแลวใหจดท าทะเบยน บอน าบาดาลของ อปท. ขนไวใชในโอกาสตอไป

5.2 การประชาสมพนธ

เทศบาล/อบต ประชาสมพนธใหประชาชนทราบถงบทบาท/หนาทใหม (ทง 5 ภารกจ) เพอใหประชาชนสามารถรองขอมายง เทศบาล/ อบต. ไดถกตอง 5.3 การอนญาตขดเจาะน าบาดาลแกประชาชนผรองขอ

- ด าเนนการรองขอโดยจดใหมแบบฟอรมค ารองและมเจาหนาทผรบผดชอบในการรบค ารอง

- ตรวจสอบแหลงน าบาดาลวามแหลงน า ณ ต าแหนงทรองขอหรอไม (ตรวจจากแผนทฯ ท ทบ.มอบให)

- หากมน าใหด าเนนการดงน - กรณขนาดทอ < 4” ใหเสนอแกนายกฯ ท า

การอนญาต (สงไปช าระคาธรรมเนยมเสยกอน)

- กรณขนาดทอ ≥ 4” ขนไป ใหเสนอ

คณะอนกรรมการฯ ทบ.พจารณาทางเทคนคเสยกอน

- เมอไดรบผลการพจารณาจากทบ.แลว เทศบาล/ อบต. จงแจงผลการพจารณาใหกบผขอทราบตอไป

56



- ภายหลงการอนญาตเทศบาล/ อบต. เกบคาธรรมเนยมตามระเบยบ

- ในขนตอนการขดเจาะเทศบาล/ อบต. ตองตดตามตรวจสอบวาผไดร บอนญาตไดปฏบตการขดเจาะไปตามทไดรบอนญาต หากไมปฏบตตาม เทศบาล/ อบต.สามารถระงบใบอนญาตได

- บน ท ก ผ ล ก า รปฏบต ง า นท ง ห ม ด ใ นคอมพวเตอร

5.4 การขดเจาะบอน าบาดาลสาธารณะไวใชในเทศบาล/อบต. เอง (1)ขนตอนการขออนญาตใหด าเนนการ

เชนเดยวกบขนตอน 5.3 (2) ขนตอนการขดเจาะบอน าบาดาล เทศบาล/

อบต. จางเหมาการขดเจาะโดยใชงบประมาณของตวเอง ในกรณทเทศบาล/ อบต.ทหาน าบาดาลยากหรอพนททเสยงตอการปนเปอน ทบ.จะจดงบประมาณไวสนบสนนจ านวนหนง ซงเทศบาล/ อบต. ทตองการตองท าแผนรองขอไปยง ทบ.

5.5 การพฒนาเปาลาง (เฉพาะบอสาธารณะซง เทศบาล/ อบต. รบผดชอบเอง) แนวทางการปฏบตมดงน (1) ท าการตรวจสอบบอน าบาดาลในความ

รบผดชอบทก 3 เดอน พรอมบนทกผลการตรวจสอบไวในทะเบยนประวตบอ

(2) หากพบวาคณภาพน ามสภาพขน มตะกอนและการปนเปอน อนแสดงถงคว ามจ า เ ป นต อ ง เป า ล า ง ใหต ง งบ ประมาณ เพอจางเหมาใหผรบเหมามาท าการเปาลางตอไป

(3) หากพบวาบอนนใชไมไดอกตอไป ตองท าการฝงกลบตามมาตรฐานท ทบ.ก าหนดและรายงานให ทบ.ทราบ

57



6. ทบ. ตดตามความกาวหนาและใหความชวย เหลอทางวชาการตามท เทศบาล/ อบต.รองขอ

7. ทบ. รวมกบเทศบาล/ อบต.พฒนาระบบน าบาดาลเทศบาล/ อบต. เพอใหเกด ประสทธภาพและประสทธผลสงสดตามเปาหมายการกระจายอ านาจแหงชาต

5.6 การซอมบ ารง (เฉพาะบอสาธารณะของเทศบาล/อบต. เอง) (1) ท าการตรวจปรมาณและสภาพเพอตรวจหา

ความจ าเปนในการซอมบ ารงทก 3 เดอน พรอมบนทกลงทะเบยนผลการตรวจสอบไวทกครง

(2) กรณพบวามน าไหลไมสะดวกหรอเครองสบช ารดใหท าการจางเหมาหาผรบเหมามาท าการซอมบ ารง

5.7 การเกบคาใชน าบาดาลทสบขนมาใช ผใชน าตองช าระคาใชน าตามกฎหมาย ซงเทศบาล/อบต. ตองด าเนนการ ดงน (1) ท าการจดหมายเลขมเตอรของผใชน าบาดาล

ทก 3 เดอน เพอบนทกปรมาณการใชน าบาดาล

(2) เรยกเกบคาธรรมเนยมคาใชน าบาดาลจากผใชน าบาดาลตามอตราทกฎหมายก าหนด

(3) สงเงนทเกบได

6. เทศบาล/ อบต.ด าเนนการอยางเปนระบบ และประเมนตนเองเปนระยะ หากมปญหาอปสรรคทางวชาการกรองขอจาก ทบ.(ผานส านกทรพยากรน าบาดาลเขต)

7. อปท.สามารถด าเนนการภารกจน าบาดาลไดครบถวนสมบรณตามเปาหมายการกระจายอ านาจแหงชาต

จากตาราง เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการด าเนนการถายโอน/รบโอนภารกจดานน า

บาดาล จ าเปนตองมการด าเนนการอยางเปนขนตอน และมความสอดคลองกน โดยทงผถายโอน (กรมทรพยากรน าบาดาล) และผรบโอน (เทศบาล/อบต.) จะตองมปฏสมพนธในการด าเนนกจกรรมตางๆ ซงข นตอนในการด าเนนการมข นตอนดงตอไปน

58

1. การจดท าแผนการถายโอน

จากเปาหมายของแผนกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ซงก าหนดใหมการถายโอนภารกจในเรองการจดบรการสาธารณะของรฐใหแกองคกรปกครองสวนทองถนตามมาตรา 30 แหงพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ไดมการก าหนดขอบเขตความรบผดชอบในการใหบรการสาธารณะของรฐและองคกรปกครองสวนทองถนรวมอยดวย เพอใหเปนไปตามเปาหมาย กรมทรพยากรน าบาดาลจงตองจดท าแผนการถายโอน และแจงตอ กกถ. เพออนมตเหนชอบและถายโอนตามภารกจ กจกรรม และขนตอนตามแผนทกรมทรพยากรน าบาดาลไดจดท าไว

จากการศกษา พบวา หากท าการถายโอนภารกจพรอมกนทวทงประเทศ อาจสงผลกระทบตอประสทธภาพในการด าเนนการถายโอนได เนองจากกรมทรพยากรน าบาดาล (ในฐานะผถายโอน) และ อปท. (ในฐานะผรบโอน) ยงขาดความพรอมในการด าเนนการตามภารกจการถายโอน ดวยเหตผลนเอง จงจ าเปนตองมการฝกอบรมเพอเตรยมความพรอมกอนท าการถายโอนภารกจอยางเปนขนตอน โดยการจดท าแผนปฏบตการถายโอนใหครอบคลมทวประเทศ ดงตารางท 3-3 ตาราง 3-3 แผนปฏบตการถายโอนภารกจดานน าบาดาลของกรมทรพยากรน าบาดาล

หนวยงาน ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556

สทบ.เขต 1 (ล าปาง) เชยงใหม ล าปาง ล าพน

เชยงราย

แมฮองสอน

นาน

พะเยา

แพร

สทบ.เขต 2 (สพรรณบร) - สพรรณบร นครสวรรค

อทยธาน

ชยนาท

กาญจนบร

สงหบร

อางทอง

พระนครศรอยธยา

ปทมธาน

นนทบร

สทบ.เขต 3 (สระบร) - สระบร เพชรบรณ

นครนายก

ลพบร

ปราจนบร

สทบ.เขต 4 (ขอนแกน) ขอนแกน เลย หนองบวล าภ

มหาสารคาม

กาฬสนธ

-

สทบ.เขต 5 (นครราชสมา) นครราชสมา บรรมย สรนทร

ชยภม

-

59


หนวยงาน ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556

สทบ.เขต 6 (ตรง) - ตรง กระบ

ภเกต

พงงา

นครศรธรรมราช

สราษฎรธาน

ระนอง

ชมพร

สทบ.เขต 7 (ก าแพงเพชร) - ก าแพงเพชร อตรดตถ

พษณโลก

พจตร

ตาก

สโขทย

สทบ.เขต 8 (ราชบร) - ราชบร นครปฐม

สมทรสาคร

สมทรสงคราม

เพชรบร

ประจวบครขนธ

สทบ.เขต 9 (ระยอง) - ระยอง สมทรปราการ

ฉะเชงเทรา

ชลบร

จนทบร

ตราด

สระแกว

สทบ.เขต 10 (อดรธาน) - อดรธาน สกลนคร

นครพนม

มกดาหาร

หนองคาย

บงกาฬ

สทบ.เขต 11 (อบลราชธาน) - อบลราชธาน ศรสะเกษ

อ านาจเจรญ

ยโสธร

รอยเอด

สทบ.เขต 12 (สงขลา) - สงขลา พทลง

สตล

ปตตาน

ยะลา

นราธวาส

จากตารางแผนปฏบตการถายโอนภารกจดานน าบาดาล สรปไดวา กรมทรพยากรน าบาดาลจะมการถายโอนตามรปแบบทศกษาน โดยเบองตนทดลองด าเนนการใน 3 จงหวดน ารองกอน ซงไดแกจงหวดนครราชสมา (สทบ.เขต 5 นครราชสมา เปนผด าเนนการ) จงหวดขอนแกน (สทบ.เขต 4 ขอนแกนเปนผด าเนนการ) และจงหวดเชยงใหม (สทบ.เขต 1 ล าปาง เปนผด าเนนการ) จากนนในปงบประมาณ 2554 ใหส านกทรพยากรน าบาดาลเขตทง 12 เขต ด าเนนการขยายจงหวดในการด าเนนการถายโอนเพม สทบ.เขตละ 1 จงหวด ในปงบประมาณ 2555 ขยายเพมเตมอก สทบ.เขตละ 3 จงหวด และขยายครอบคลมทวประเทศในปงบประมาณ 2556 (รายละเอยดดงตาราง 3-3)

หมายเหต : จงหวดในเขตวกฤตน าบาดาล (จงหวดพระนครศรอยธยา, จงหวดปทมธาน, จงหวดนนทบร, จงหวดนครปฐม, จงหวดสมทรสาคร, จงหวดสมทรปราการ และกรงเทพมหานคร) ยงไมด าเนนการถายโอน

60

2. การแจงสงมอบภารกจของกรมทรพยากรน าบาดาล (ทบ.) และการเตรยมความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน

กรมทรพยากรน าบาดาลตองเตรยมการในการสงมอบภารกจ ซงในการเตรยมการจ าเปนตองมการรวบรวมขอมล รายละเอยดตางๆของ ทบ. ใหเรยบรอยเสยกอน หลงจากนน ทบ. จงแจงสงมอบภารกจ ซงประเดนททาง ทบ. แจงตอเทศบาล/อบต. มประเดนดงตอไปน

2.1 การมอบอ านาจการปฏบตงาน เพอใหผบรหารทองถน และเจาหนาทผปฏบตงานทองถน สามารถด าเนนกจกรรมตามภารกจถายโอนได ในเบองตน ทบ. จะตองมอบอ านาจในการปฏบตงานโดยการแตงตง “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ “พนกงานเจาหนาท” ใหแกนายกเทศมนตร/นายกองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) และชางผทไดรบมอบหมายใหปฏบตงานดานน าบาดาลตามล าดบ ทงนพรอมกบสงมอบกจกรรม แนวทางการปฏบต วธปฏบต เงอนไข และระเบยบตางๆทตองยดถอ โดยใหเปนไปตามพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ. 2520

2.2 ทรพยสนทถายโอน ซงไดแกบอน าบาดาลท ทบ. มบญชและครอบครองอย กรมมหนาทในการเตรยมรายละเอยดตางๆทเกยวของกบบอน าบาดาลเหลาน ในเรองของขอมลบอ พกดต าแหนง งบประมาณและอปกรณ (ถาม) และแผนทแสดงแหลงน าบาดาล ทงนกอนทจะมการถายโอนทรพยสน ทบ.มหนาทในการส ารวจสภาพบอน าบาดาลกอนท าการถายโอน โดยการส ารวจและแยกประเภทของสภาพบอน าบาดาล ในเบองตนให ทบ.ถายโอนบอน าบาดาลทอยในสภาพดพรอมใชงาน และทองถนมความประสงคจะรบโอนกอน สวนในบอน าบาดาลทมปญหาตองซอมบ ารง หรอใชการไมไดให ทบ.ด าเนนการในการเขาไปดแลและซอมบ ารงใหอยในสภาพพรอมใชงาน กอนจะท าการถายโอนในล าดบตอไป

2.3 เตรยมความพรอมในการด าเนนการ เพอใหการด าเนนการเกดประสทธภาพ เปนไปตามเปาหมาย และวตถประสงคทวางไว ทบ.ตองวางมาตรฐาน (การปฏบตงานตางๆ) และจดท าคมอการปฏบตงานเบองตน (รายละเอยดดภาคผนวกท 5) รวมถงกฎระเบยบตางๆทเกยวของใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเพอใชเปนคมอในการปฏบตงาน

ในสวนของผรบโอน เมอมการมอบอ านาจแลว ควรจดท าแผนปฏบตการของเทศบาล/อบต.รองรบ รวมถงการจดเตรยมความพรอมในการรบโอน ซงประเดนในการเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต.มดงตอไปน

2.3.1 การมอบหมายผรบผดชอบในการด าเนนการ เพอใหเกดความชดเจนในการปฏบตงาน และการมอบหมายความรบผดชอบ เทศบาล/อบต. มหนาทในการมอบหมายความรบผดชอบโดยการจดท าค าสงภายในเกยวกบเรองการแตงตงผรบผดชอบในการปฏบตงาน น าบาดาล

61

2.3.2 เทศบาล/อบต. มหนาทในการจดท าระบบงานดานน าบาดาล (ภายหลงรบการถายโอน) โดยระบบงานของเทศบาล/อบต. ตองค านงถงการจดเตรยมบคลากร งบประมาณอปกรณ ใหมความสอดคลองและรองรบกบระบบงานน าบาดาลดวย ซงระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. จะแบงออกเปนกลมงานออกเปน 3 กลมงาน คอ (1) กลมงานอนญาตเจาะบอ น าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล (2) กลมงานบอน าบาดาลสาธารณะซงอยในความรบผดชอบของเทศบาล/อบต.รบผดชอบเอง (3) กลมงานสารสนเทศและธรการ

3. การจดท าแผนเตรยมความพรอมในการถายโอน และแผนการฝกอบรม

เนองจากกรมทรพยากรน าบาดาล มความประสงคจะถายโอนภารกจน าบาดาล 5 ภารกจใหแก เทศบาล/อบต. ทวประเทศ เพอใหเทศบาล/อบต. รบโอนภารกจดงกลาวไปด าเนนการใหเกดความสะดวกแกประชาชน (ผขอรบบรการน าบาดาล) ในทองถนของตน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด กรมทรพยากรน าบาดาลจงมหนาทในการจดท าแผนเตรยมความพรอมในการถายโอนภารกจเปนรายเทศบาล/อบต. และแผนการฝกอบรมใหแกผบรหารเทศบาล/อบต. รวมถงเจาหนาทผปฏบตงานน าบาดาล เพอพฒนาความรความสามารถของนายกเทศมนตร/นายก อบต. (หรอผทไดร บมอบหมาย) ใหมความรความสามารถอยางเพยงพอทจะปฏบตงานในฐานะ “พนกงาน น าบาดาลประจ าทองท ” ในเขตพนททร บผดชอบ และพฒนาความร ทศนคต และทกษะความสามารถของชางประจ าเทศบาล/อบต. ใหสามารถปฏบตหนาทในฐานะ “พนกงานเจาหนาท” ได

4. การด าเนนการฝกอบรม

กรมทรพยากรน าบาดาลมหนาทในการจดการฝกอบรมผบรหารเทศบาล/อบต. เจาหนาทผรบผดชอบเขารบการฝกอบรมทางเทคนค ตามหลกสตรพนกงานน าบาดาลประจ าทองท และหลกสตรพนกงานเจาหนาท ซงการฝกอบรมจะฝกอบรมเปนรน (รนละไมควรเกน 100) โดยเชญผเชยวชาญจากกรมทรพยากรน าบาดาล หรอผเชยวชาญตามความเหมาะสม เปนวทยากรในการฝกอบรม

5. การด าเนนการภายหลงการฝกอบรม

กรมทรพยากรน าบาดาลมหนาทในการจดท าแผนการสนบสนนทางเทคนคใหแกเทศบาล/อบต. โดยสนบสนนในเรองตางๆ ดงน

62

5.1 การจดเตรยมหนวยงาน

ในการพฒนางานน าบาดาลทองถน ควรมการจดโครงสรางหนวยงานขนเพอรบผดชอบ โดยสวนกลาง (กรมทรพยากรน าบาดาล) จดตงส านกสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน เพอตอบสนองภารกจตางๆ รวมถงการด าเนนงานของเทศบาล/อบต.ในการจดหาและใหบรการแกประชาชนในพนท และในสวนภมภาค (ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต 1-12) จดตงสวนงานเพอรองรบ โดยน านโยบายของกรมทรพยากรน าบาดาลมาปฏบตในระดบ สทบ.เขต ศกษา วเคราะห วจย ปรบปรง เพอพฒนาระบบงานน าบาดาลในระดบทองถนใหมประสทธภาพอยเสมอ รวมถงการปฏบตงานดานน าบาดาลรวมกบเทศบาล/อบต. (รายละเอยดในการจดโครงสรางในระดบกรม และสวนงานรองรบในระดบส านกทรพยากรน าบาดาลเขต ดในภาคผนวก 6)

5.2 การจดเตรยมบคลากร

กรมมหนาทในการจดอบรมบคลากรของกรมทรพยากรน าบาดาล ใหมความรความสามารถดานน าบาดาล พรอมเปนพเลยงในการสนบสนนการปฏบตงาน และท างานรวมกนระหวางกรมทรพยากรน าบาดาลกบเทศบาล/อบต. ในการแลกเปลยนขอมล ปญหาทเกดขน เพอใหการด าเนนการเกดประสทธภาพ และบรรลเปาหมายของการถายโอน

5.3 งบประมาณ

กรมทรพยากรน าบาดาลมหนาทในการจดท าแผนการสนบสนนเรองงบประมาณภายหลงการถายโอนใหกบเทศบาล/อบต. โดยการจดตงคณะกรรมการขนเพอดแลในเรองนตามความเหมาะสม เพอใหการสนบสนนทงในกรณปกต และกรณพเศษ (แกไขปญหาในการขาดแคลนน าฉกเฉน) ขณะท เทศบาล/อบต. หลงจากไดรบการอบรมตามขอ 4 แลว ในการด าเนนกจกรรมขนตอไป เทศบาล/อบต. มหนาทในการด าเนนการอยางเตมรปแบบในกจกรรมตางๆดงน

1) การส ารวจ จดท าทะเบยนบอน าบาดาล และจดท าสารสนเทศน าบาดาล

เทศบาล/อบต. มหนาทในการส ารวจสภาพบอน าบาดาล รวมถงท าการจ าแนกประเภทใหชดเจน ถงจ านวน และสภาพบอน าบาดาล (แบบส ารวจสภาพบอน าบาดาลในเขตเทศบาล/อบต. รายละเอยดดภาคผนวก 7) และแจงผลการส ารวจใหกบกรมทรพยากรน าบาดาล เพอทกรมทรพยากรน าบาดาลจะไดน าขอมลตางๆเหลานใชประกอบการพจารณาตงงบประมาณเพอซอมแซมดแลในบอน าบาดาลทตองซอมบ ารง เปาลาง หรออดกลบ ใหอยในสภาพทด รองรบการสงมอบทรพยสน (บอน าบาดาล) ของกรมทรพยากรน าบาดาลไปสเทศบาล/อบต.ตอไป

63

ทงนในการส ารวจจ านวนบอ พกด และสภาพบอน าบาดาล เพอประโยชนของการน าไปใชดแล บ ารงรกษาบอน าบาดาลในอนาคต เทศบาล/อบต.มหนาทในการรวบรวมขอมล และจดท าทะเบยนประวตบอน าบาดาลของเทศบาล/อบต.รองรบดวย

นอกจากในเรองของการส ารวจทรพยสน (บอน าบาดาล) แลว เทศบาล/อบต.มหนาทในการส ารวจความตองการใชน าบาดาลของประชาชนเปนประจ าในทกๆป เพอประโยชนในการวางแผนดานน าบาดาล รวมถงเสนอสวนทตองการใหกรมทรพยากรน าบาดาลสนบสนน เพอใหกรมทรพยากรน าบาดาลทราบขอมล และด าเนนการใหการสนบสนนตอไป ดงนนเพอประสทธภาพในการปฏบตงาน เทศบาล/อบต. จงมหนาทในการด าเนนการวางแผน โดยผานการจดท าแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล รวมถงบรรจแผนปฏบตงานดานน าบาดาลลงในแผนพฒนาทองถนตอไป

2) การประชาสมพนธ

เทศบาล/อบต.มหนาทในการด าเนนการประชาสมพนธถงบทบาท และหนาทใหมของภารกจทง 5 ภารกจใหประชาชนไดรบทราบ โดยการด าเนนการประชาสมพนธอาจท าผานการประชมสภาของทองถน ผน าชมชน การตดปายประชาสมพนธ การกระจายเสยงผานวทยชมชน ฯลฯ ทงนเพอใหประชาชนสามารถปฏบตตามขนตอน หลกเกณฑ ไดถกตอง

3) การอนญาตการขดเจาะบอน าบาดาลแกประชาชนผรองขอ

การอนญาตเจาะบอน าบาดาล เปนการอนญาตการเจาะบอน าบาดาลใหแกผย นค าขอ โดยมวตถประสงคเพอใหผย นค าขอไดรบประโยชนสงสดจากการน าทรพยากรน าบาดาลมาใชประโยชน โดยประเดนส าคญในเรองอ านาจในการอนญาตการขดเจาะบอน าบาดาลของเทศบาล/อบต. นายกเทศมนตร/นายก อบต. มอ านาจในการอนญาตไดในกรณขนาดบอน าบาดาลมเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นว ในขณะทกรณขนาดบอน าบาดาลมเสนผานศนยกลางตงแต 4 นวใหเสนอคณะอนกรรมการฯของกรมทรพยากรน าบาดาลเพอพจารณาทางเทคนคเสยกอน

4) การขดเจาะบอน าบาดาลสาธารณะไวใชในเทศบาล/อบต.เอง

ในขนตอนการขออนญาตใหด าเนนการเชนเดยวกบขอ 3 (การอนญาตการขดเจาะบอน าบาดาลแกประชาชนผรองขอ) โดยขนตอนการขดเจาะบอน าบาดาล เทศบาล/อบต.สามารถจางเหมาโดยงบประมาณของตวเองได หากกรณทเทศบาล/อบต.อยในพนททหาน ายาก หรอเสยงตอการปนเปอนสามารถท าแผนรองขอไปยงกรมทรพยากรน าบาดาล โดยทางกรมทรพยากร น าบาดาลจะจดงบประมาณไวเพอสนบสนนเทศบาล/อบต.

64

5) การพฒนาเปาลาง (เฉพาะบอสาธารณะซงเทศบาล/อบต.รบผดชอบเอง)

จากหลกการแลว บอน าบาดาลสาธารณะจ าเปนตองไดรบการตรวจสอบสภาพบอททางเทศบาล/อบต.รบผดชอบทกๆ 3 เดอน พรอมบนทกผลการตรวจสอบไวในทะเบยนประวตบอ น าบาดาล หากพบวาพบวาคณภาพน ามสภาพขน มตะกอนและการปนเปอน แสดงวาจ าเปนทจะตองมการเปาลาง ใหเทศบาล/อบต. ตงงบประมาณในการจางเหมาด าเนนการเปาลางตอไป และในกรณทบอน าบาดาลนนใชการไมไดแลว ใหท าการอดกลบตามมาตรฐานทกรมทรพยากรน าบาดาลก าหนด รวมถงรายงานผลในกรมทรพยากรน าบาดาลทราบ

6) งานซอมบ ารง (เฉพาะบอน าบาดาลสาธารณะของเทศบาล/อบต.เอง)

เทศบาล/อบต. มหนาทท าการตรวจสอบปรมาณน าและสภาพบอน าบาดาลเพอตรวจหาความจ าเปนในการซอมบ ารงทกๆ 3 เดอน พรอมบนทกผลการตรวจสอบลงในทะเบยนประวตบอน าบาดาล หากพบวามน าไหลไมสะดวก หรอเครองสบช ารดใหท าการจาง เหมาในการซอมบ ารงตอไป

7) การเกบคาใชน าบาดาล

น าบาดาลทสบขนมาใชในกจกรรมตางๆ ผใชน าตองช าระคาใชน าตามกฏหมาย ซงการด าเนนการผใชน าบาดาลจะตองรายงานผลปรมาณการใชน าบาดาลใหทางเทศบาล/อบต.ทราบทกเดอน ในขณะทเทศบาล/อบต. มหนาทในการตรวจสอบ จดหมายเลขมาตรวดน าของผใชน า และเรยกเกบคาใชน าทก 3 เดอน

6. แนวทางหลงการถายโอนภารกจ

กรมทรพยากรน าบาดาล ตดตามความกาวหนาและใหความชวยเหลอทางวชาการตามท เทศบาล/อบต. รองขอ โดยท าหนาทเปรยบเสมอนพเลยง มหนวยงานทรบผดชอบหลกในการตดตามความกาวหนาและใหการชวยเหลอไดแก ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต 1-12 หากกรณทเกนความสามารถ ส านกทรพยากรน าบาดาลเขตจะเปนหนวยงานในการสงเรองตอมายงกรมทรพยากรน าบาดาล เพอด าเนนการใหความชวยเหลอตอไป ในสวนของเทศบาล/อบต. มหนาทในการด าเนนการอยางเปนระบบ และมการประเมนตนเองเกยวกบการด าเนนงานเปนระยะ หากพบปญหาหรออปสรรคในการด าเนนการ โดยเฉพาะในทางวชาการใหท าการรองขอตอ กรมทรพยากรน าบาดาล โดยผานทางส านกทรพยากรน าบาดาลเขต

65

7. เปาหมายในอนาคต

เปาหมายในอนาคตในทนคอการด าเนนงานใหเปนไปตามประสทธภาพและประสทธผลสงสดตามเปาหมายการกระจายอ านาจแหงชาต โดยลกษณะของการปฏบตงาน กรมทรพยากรน าบาดาลและเทศบาล/อบต. มหนาทรวมมอกนในการพฒนาระบบน าบาดาลของเทศบาล/อบต. เพอน าไปสการด าเนนการตามภารกจของเทศบาล/อบต.ไดอยางครบถวนสมบรณตอไป

4. ระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ภายหลงการรบโอน

หลงการถายโอนเรยบรอยแลว เทศบาล/อบต. ตองจดระบบของตวเองขนใหเปนการถาวร โดยระบบงานสามารถแสดงไดดงภาพ 3-2

ภาพ 3-2 ลกษณะงานตามระบบน าบาดาลของเทศบาล/อบต. (หลงการรบโอน)

ลกษณะงานน าบาดาลของเทศบาล/ อบต. เมอการโอนเสรจสน ประกอบดวยงานตางๆ ดงน

1) ก า ร อ นญาต เ จ า ะบ อ น าบาดาลใหแกผยนค าขอ

- < 4” - ≥ 4”

กลมงานสารสนเทศและงานธรการ

กลมงานบอน าบาดาลสาธารณะ ซงเทศบาล/ อบต. รบผดชอบเอง

กลมงานอนญาตเจาะบอน าบาดาลอนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล

2) การอนญาตใชน าบาดาล

ทอนญาตใชไมเกนวนละ 10 ลบ.ม.

3) ก า ร เ ร ย ก เ ก บ ค า ใ ช น าบาดาล

4) การเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ(เพอกจการของทองถน)

5) การซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลก

6) การพฒนาเปาลาง บอน าบาดาลเดม

7) สารสนเทศน าบาดาล - ส ารวจจ านวน, สถานภาพ ของ บอน าบาดาล

- ส ารวจความตองการ - ประชาสมพนธ - ตดตาม/ประเมนผล - รายงาน

8) งานธรการ - ทะเบยนประวต บอน าบาดาลสาธารณะ

- การเงน/บญช - พสด

66

จากภาพระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. หลงการรบโอนจะประกอบไปดวย

1) กลมงาน “อนญาตเจาะบอน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล” กลมงานนเปนกลมงานทประกอบดวยงานตอไปน ก. งานอนญาตเจาะบอน าบาดาลใหแกผย นค าขอ ข. งานอนญาตใชน าบาดาล ค. งานเรยกเกบคาใชน าบาดาล

2) กลมงาน “บอน าบาดาลสาธารณะ” (เฉพาะทเทศบาล/อบต.เปนเจาของเอง) ซงประกอบดวยงานดงตอไปน ก. งานเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ (ของทองถนเอง) ข. งานซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลก (บอน าบาดาลของทองถนเอง) ค. งานพฒนาเปาลางบอน าบาดาลสาธารณะ (ของทองถนเอง)

3) กลมงาน “ระบบสารสนเทศและธรการ” เปนงานเกยวกบ ก. งานสารสนเทศน าบาดาล ข. งานสารบญน าบาดาล

5. การเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต. เพอใหการด าเนนงานทงระหวางและหลงการรบโอนเปนไปอยางมประสทธภาพ เทศบาล/อบต. ตองจดเตรยมความพรอมดงน

5.1 การเตรยมบคลากร

บคลากรทจ าเปนตองไดรบการฝกอบรมเพมเตมความรทางดานน าบาดาล เพอใหมทกษะอยางเพยงพอในการปฏบตงานประกอบดวย

ก) นายกเทศมนตร/นายก อบต. หรอปลดเทศบาล/ปลด อบต. ทนายกเทศมนตร/นายก อบต. เหนสมควรมาอบรมเพอรบมอบอ านาจในฐานะ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท”

เพอใหการด าเนนการรบโอนภารกจทง 5 ภารกจเปนไปอยางมประสทธภาพ รวมถงการด าเนนการเพอใหเกดความสะดวกแกประชาชน (ผขอรบบรการน าบาดาล) ในทองถนของตน จงจ าเปนตองจดอบรมเพอเตรยมความพรอม และพฒนาความรความสามารถใหแกนายกเทศมนตร/นายก อบต. (หรอผทไดรบมอบหมาย) ใหมความรความสามารถอยางเพยงพอในการใชอ านาจตามกฎหมายไดอยางมประสทธภาพ

67

จากการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท ” ใน 3 จงหวดน ารอง ไดแก จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดเชยงใหม โดยมเปาหมายเพอท าการฝกอบรมนายกเทศมนตร/นายก อบต.หรอผบรหารทนายกมอบหมาย แหงละ 1 คน เพอพฒนาความร ทศนคต และทกษะความสามารถใหมความพรอมสามารถปฏบตงานในฐานะ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” ไดอยางมประสทธภาพ และมความรความสามารถในเรอง

1) ปรชญา/แนวคดและแผนปฏบตการฯการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

2) การจดการทรพยากรน าบาดาลของทองถน และการถายโอนภารกจดาน น าบาดาลไปส อปท.

3) ขอบเขตงานและบทบาทความสมพนธระหวางกรมทรพยากรน าบาดาลในฐานะผถายโอนและเทศบาล/อบต.ในฐานะผรบโอน

4) อ านาจหนาทของ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ “พนกงาน เจาหนาท”

5) ระบบงานและแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต.

จากผลการประชมฯ ในภาพรวมทง 3 จงหวดน ารอง ปรากฏผลการด าเนนงาน ดงตารางท 3-4

ตาราง 3-4 สรปผลการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” 3 จงหวด

จงหวด เปาหมาย

ทงหมด

เขารวม

(รอยละ)

ไมเขารวม

(รอยละ)

ผสงเกตการณ รวมทงหมด

(รอยละ)

1. นครราชสมา 330 278

(84.24)

52

(15.75)

8 286

(86.66)

2. ขอนแกน 224 199

(88.83)

25

(11.16)

3 202

(90.17)

3. เชยงใหม 209 173

(82.77)

36

(17.22)

12 185

(88.51)

รวม 763

650

(81.19)

113

(14.8)

23 673

(88.20)

จากการรวบรวมผลการประชมฯ ทง 3 จงหวด พบวา มนายกฯ ตามเปาหมายทงหมดมจ านวน 763 คน มผเขารวมประชมฯจรง จ านวน 650 คน (ไมรวมผสงเกตการณ) คดเปนรอยละ 81.19 และไมเขารวมประชมฯ จ านวน 113 คนคดเปนรอยละ 14.8 และมผสงเกตการณเขารวมการ

เทศบาล/ อบต.ทงหมด = 763 แหง

68

ประชมฯ ทงหมด 23 คน ดงนน สรปไดวามผเขารวมประชมฯจรงทงหมด 673 คน(รวมผสงเกตการณ) คดเปนรอยละ 88.2 ของเปาหมายทงหมด โดยจงหวดขอนแกนเปนจงหวดทมนายกฯ หรอผทนายกฯ มอบหมายเขารวมการประชมฯสงสด คอ รอยละ 88.83 รองลงมาคอ จงหวดนครราชสมา มนายกฯ หรอผทนายกฯ มอบหมายเขารวมการประชมฯ รอยละ 84.24 และจงหวดเชยงใหมมนายกฯหรอผทนายกฯ มอบหมายเขารวมการประชมฯ ต าสดคอรอยละ 82.77

เมอนบรวมทงผเขารวมประชมฯจรง และผสงเกตการณทงหมด พบวา มผเขารวมประชม 673 คน คดเปนรอยละ 88.20 ของเปาหมาย โดยม จงหวดขอนแกนมผเขารวมประชมจรงมากทสด เปนอตราสวนสงสด คอ รอยละ 90.17 จงหวดเชยงใหมมผเขารวมประชมจรงเปนล าดบตอมา คอ อตราสวนรอยละ 88.51 และจงหวดนครราชสมามผเขารวมประชมจรงนอยทสด คอ รอยละ 86.66 ตามล าดบ (รายละเอยดเปนรายจงหวดดภาคผนวกท 8-1)

ในขณะทผลการประเมน ภายหลงการอบรมโดยวธการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” ใน 3 จงหวดน ารอง ไดแก จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดเชยงใหม แลวเสรจทางโครงการฯไดจดใหมการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหน มลกษณะมาตราสวนประมาณคา จ านวน 15 ขอ และขอค าถามแบบปลายเปดจ านวน 4 ขอ โดยสอบถามในดานหลกสตร วทยากร การบรการและสถานท เพอรองรบขอเสนอแนะผลการเกบรวบรวมขอมล สรปไดดงตาราง 3-5 ตาราง 3-5 สรปผลการประเมนการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท”

รวม 3 จงหวด

ประเดนทประเมน ระดบความคดเหน(รอยละ)

หลกสตร ดถงดมาก ปรบปรงถงพอใช

ดมาก ด รวม พอใช ปรบปรง รวม

1. การประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว 30.9 66.1 97.0 2.7 0.3 3.0

2. ความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน 24.5 66.5 91.0 8.7 0.3 9.0

3. เนอหาสาระททานไดรบจากการประชมฯน สามารถ

น าไปปรบใชกบงานในหนาทของทานและความ

รบผดชอบของทานได

25.9 62.8 88.7 11.0 0.3 11.3

4. หวขอทบรรยายในการประชมฯครงน มความเหมาะสม 22.1 70.2 91.3 7.4 0.3 7.7

5. เอกสารประกอบการประชมฯ มความเหมาะสมกบหวขอ

การบรรยาย

37.7 53.0 90.7 9.0 0.3 9.3

6. ความเหมาะสมของระยะเวลาการประชมฯ 22.6 55.5 78.1 19.5 2.4 21.9

n=336

69

ตารางท 3.5 (ตอ)

ประเดนทประเมน ระดบความคดเหน(รอยละ)



วทยากร ดมาก ด รวม พอใช ปรบปรง รวม

7. วทยากรมความรความช านาญในหวขอทบรรยาย 56.6 42.1 98.7 1.3 - 1.3

8. เนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ 31.6 62.6 94.2 5.8 - 5.8

9. วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร 37.4 59.3 96.7 3.3 - 3.3

10. คณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร 29.0 63.8 92.8 7.2 - 7.2

11. การสรางบรรยากาศและการกระตนใหเกดการเรยนร 14.6 62.7 77.3 21.0 1.7 22.7

การบรการและสถานท ดมาก ด รวม พอใช ปรบปรง รวม

12. ความเหมาะสมของสถานทอบรม 24.3 45.4 69.7 24.8 5.5 30.3

13. ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท 19.5 63.3 82.8 14.2 3.0 17.2

14. ความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง 17.8 53.6 71.4 25.6 3.0 28.3

15. การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท 23.0 59.5 82.5 16.2 1.3 17.5

จากตารางรวบรวมผลการประเมนผเขารบการอบรม โดยแบบสอบถามเชงความคดเหนทง 3 จงหวดพบวา มผตอบแบบถามรวมทงสน 366 คน โดยจงหวดนครราชสมา มผตอบแบบสอบถามมากทสดจ านวน 186 คน คดเปนรอยละ 50.8 รองลงมาไดแก จงหวดขอนแกน มผตอบแบบสอบถาม จ านวน 105 คน คดเปนรอยละ 28.7 และจงหวดเชยงใหม มผตอบแบบสอบถาม จ านวน 75 คน คดเปนรอยละ 20.5 ตามล าดบ

เมอพจารณาดานหลกสตรเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ หวขอทบรรยายในการประชมฯครงน มความเหมาะสม รอยละ 70.2 รองลงมา ไดแก ความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน รอยละ 66.5 และการประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว รอยละ 66.1 สวนดานวทยากรเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม ยกเวนขอวทยากรมความรความช านาญในหวขอทบรรยายอยในระดบดมาก รอยละ 56.6 โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ คณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร รอยละ 63.8 รองลงมา ไดแก การสรางบรรยากาศและการกระตนใหเกดการเรยนร รอยละ 62.7 และเนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 62.6 และดานบรการและสถานทเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท รอยละ 63.3 รองลงมา ไดแก การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท รอยละ 59.5 และความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 53.6

70

ประเดนทประเมนในภาพดานหลกสตร ในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอการประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว รอยละ 59.5 รองลงมาไดแก หวขอทบรรยายในการประชมฯครงนมความเหมาะสม รอยละ 91.3 และ ความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน รอยละ 91.0 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ ความเหมาะสมของระยะเวลาการประชมฯ รอยละ 21.9 รองลงมา ไดแก เนอหาสาระททานไดรบจากการประชมฯน สามารถน าไปปรบใชกบงานในหนาทของทานและความรบผดชอบของทานได รอยละ 11.3 และเอกสารประกอบการประชมฯ มความเหมาะสมกบหวขอการบรรยาย รอยละ 21.9 ดานวทยากรในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ วทยากรมความรความช านาญในหวขอทบรรยาย รอยละ 98.7 รองลงมาไดแก วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร รอยละ 96.7 และเนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 94.2 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ การสรางบรรยากาศและการกระตนใหเกดการเรยนร รอยละ 22.7 รองลงมาไดแก คณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร รอยละ 7.2 และเนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 5.8 และดานบรการและสถานท ในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท รอยละ 82.8 รองลงมาไดแก การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท รอยละ 82.5 และความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 71.4 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ ความเหมาะสมของสถานทอบรม รอยละ 30.3 รองลงมาไดแก ความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 28.3 และการใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท รอยละ 17.5 ตามล าดบ (รายละเอยดแยกเปนรายจงหวดดในภาคผนวกท 8-1)

ข) ชางโยธาของเทศบาล/อบต. ไปท าการฝกอบรม เพอรบมอบอ านาจในฐานะ “พนกงานเจาหนาท”

เพอใหการด าเนนการรบโอนภารกจทง 5 ภารกจเปนไปอยางมประสทธภาพ รวมถงการด าเนนการเพอใหเกดความสะดวกแกประชาชน (ผขอรบบรการน าบาดาล) ในทองถนของตน จงจ าเปนตองจดอบรมเพอเตรยมความพรอม เพอพฒนาความร ทศนคต และทกษะความสามารถของชางประจ าเทศบาล/อบต. ใหสามารถปฏบตหนาท ในฐานะพนกงานเจาหนาทเฉพาะเขตทองถนได

จากการฝกอบรมในรปแบบการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานเจาหนาท” ใน 3 จงหวดน ารอง ไดแก จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดเชยงใหม โดยมเปาหมายเพอท าการฝกอบรมชางของเทศบาล/อบต.แหงละ 1 คน เพอพฒนาความร ทศนคต และทกษะ

71

ความสามารถใหมความพรอมสามารถปฏบตงานในฐานะ “พนกงานเจาหนาท” ไดอยางมประสทธภาพ และมความรความในเรอง

1) ปรชญา/แนวคดและแผนปฏบตการฯการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

2) ขอบเขตงานและบทบาทความสมพนธระหวางกรมทรพยากรน าบาดาลในฐานะผถายโอน และเทศบาล/อบต.ในฐานะผรบโอน

3) วธการ/ขนตอนในการปฏบตภารกจถายโอนทง 5 เพอใหเกดการบรหารจดการ น าบาดาลทมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดกบประชาชนตอไป

4) ระบบงานและแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต.

ตาราง 3-6 สรปผลการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานเจาหนาท” 3 จงหวด

จงหวด เปาหมายทงหมด เขารวม ไมเขารวม ผสงเกตการณ

1. นครราชสมา 330 273

(82.72)

57

(17.27)

39

2. ขอนแกน 224 207

(92.41)

17

(7.59)

70

3. เชยงใหม 209 186

(88.99)

23

(11.01)

31

รวม 763 666

(87.28)

99

(12.97)

140

จากการรวบรวมผลการประชมฯ ทง 3 จงหวด พบวา ชางตามเปาหมายทงหมด คอ ชางของเทศบาล/อบต. ละ 1 คน ทง 3 จงหวดรวมกนเปนจ านวน 763 คน มผเขารวมประชมฯ 666 คน (ไมรวมผสงเกตการณ)คดเปนรอยละ 87.15 ของเปาหมายทงหมด และไมเขารวมประชมฯจ านวน 99 คน คดเปนรอยละ 17.27 ในการน มผสงเกตการณจากกรมทรพยากรน าบาดาลเขารวมการประชมฯ ทงหมด 140 คน ดงนน สรปไดวามผเขารวมประชมฯจรงทงหมด 806 คน(รวมผสงเกตการณ)คดเปนรอยละ 105.63 ของเปาหมายทงหมด โดยจงหวดขอนแกนเปนจงหวดทมชางเขารวมการประชมฯสงสด คอ รอยละ 92.41 รองลงมาคอ จงหวดเชยงใหมมชางเขารวมการประชมฯรอยละ 88.99 และจงหวดนครราชสมามชางเขารวมการประชมฯต าสดคอรอยละ 82.72 และเมอนบรวมผเขารวมประชมฯจรง (รวมผสงเกตการณ) ทงหมด พบวา จงหวดขอนแกนมผเขารวมประชมจรงเปนอตราสวนสงสดคอรอยละ 123.66 จงหวดเชยงใหมมผเขารวมประชมจรงเปนอตราสวนรอยละ 103.82 และจงหวดนครราชสมามผเขารวมประชมจรงเปนอตราสวนรอยละ 94.54 ตามล าดบ (รายละเอยดแยกเปนรายจงหวดดในภาคผนวก 8-2)

72

ในขณะทผลการประเมน ภายหลงการอบรมโดยวธการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานเจาหนาท” ใน 3 จงหวดน ารอง ไดแก จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดเชยงใหม แลวเสรจทางโครงการฯไดจดใหมการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหน มลกษณะมาตราสวนประมาณคา จ านวน 15 ขอ และขอค าถามแบบปลายเปดจ านวน 4 ขอ โดยสอบถามในดานหลกสตร วทยากร การบรการและสถานท เพอรองรบขอเสนอแนะ ผลการเกบรวมรวมขอมล สรปไดดงตาราง 3-7

ตาราง 3-7 สรปผลการประเมนการประชมเชงปฏบตการหลกสตร “พนกงานเจาหนาท” น าบาดาลทองถน (ชางโยธา) รวม 3 จงหวด

n=211 ประเดนทประเมน ระดบความคดเหน(รอยละ)



1. การประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว 31.8 62.1 93.9 5.6 0.5 6.1

2. ความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน 26.5 64.9 91.4 8.1 0.5 8.6

3. เนอหาสาระททานไดรบจากการประชมฯน สามารถ

น าไปปรบใชกบงานในหนาทของทานและความ

รบผดชอบของทานได

34.1 57.8 91.9 8.1 - 8.1

4. หวขอทบรรยายในการประชมฯครงน มความเหมาะสม 26.2 66.7 92.9 6.1 1.0 7.1

5. เอกสารประกอบการประชมฯ มความเหมาะสมกบหวขอ

การบรรยาย

24.9 60.3 85.2 13.4 1.4 14.8

6. ความเหมาะสมของระยะเวลาการประชมฯ 14.6 53.5 68.1 26.5 5.4 31.9

7. วทยากรมความรความช านาญในหวขอทบรรยาย 49.0 49.0 98.0 2.0 - 2.0

8. เนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ 28.9 62.1 91.0 8.5 0.5 9.0

9. วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร 34.6 59.2 93.8 5.7 0.5 6.2

10. คณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร 26.5 58.3 84.8 13.3 1.9 15.2

11. การสรางบรรยากาศและการกระตนใหเกดการเรยนร 17.1 57.6 74.7 23.8 1.5 25.3

12. ความเหมาะสมของสถานทอบรม 10.9 47.9 58.8 30.8 10.4 41.2

13. ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท 14.7 63.0 77.7 18.5 3.8 22.3

14. ความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง 12.3 48.3 60.6 30.4 9.0 39.4

15. การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท 16.2 61.9 78.1 18.6 3.3 21.9

จากตารางรวบรวมผลการประเมนเชงความคดเหน ทง 3 จงหวด พบวา มชางทตอบแบบถามรวมทงสน 211 คน โดยจงหวดนครราชสมา มชางตอบแบบสอบถามมากทสด จ านวน 107 คน คดเปนรอยละ50.7 รองลงมาไดแก จงหวดเชยงใหม ชางตอบแบบสอบถาม จ านวน 82 คน คดเปนรอยละ 38.9 และจงหวดขอนแกน ชางตอบแบบสอบถาม จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ 10.4 ตามล าดบ

73

เมอพจารณาดานหลกสตรเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ หวขอทบรรยายในการประชมฯครงน มความเหมาะสม รอยละ 66.7 รองลงมา ไดแก ความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน รอยละ 64.9 และการประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว รอยละ 62.1 สวนดานวทยากรเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ เนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 62.1 รองลงมา ไดแก วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร รอยละ 59.2 และคณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร รอยละ 58.3 และดานบรการและสถานทเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา อยในระดบดทกขอค าถาม โดยขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสดคอ ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท รอยละ 63.0 รองลงมา ไดแก การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท รอยละ 61.9 และความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 48.3

ประเดนทประเมนในภาพดานหลกสตร ในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ การประชมฯครงนเปนไปตามวตถประสงคทก าหนดไว รอยละ 93.9 รองลงมาไดแก หวขอทบรรยายในการประชมฯครงน มความเหมาะสม รอยละ 92.9 และเนอหาสาระททานไดรบจากการประชมฯน สามารถน าไปปรบใชกบงานในหนาทของทานและความรบผดชอบของทานได รอยละ 91.9 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ ความเหมาะสมของระยะเวลาการประชมฯ รอยละ 31.8 รองลงมาไดแก เอกสารประกอบการประชมฯ มความเหมาะสมกบหวขอการบรรยาย รอยละ 14.8 และความรททานไดรบสอดคลองกบความตองการของทาน รอยละ 8.6 ดานวทยากรในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ วทยากรมความรความช านาญในหวขอทบรรยาย รอยละ 98. 0 รองลงมาไดแก วทยากรมความสามารถในการถายทอดความร รอยละ 93.8 และเนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 91.0 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ การสรางบรรยากาศและการกระตนใหเกดการเรยนร รอยละ 25.3 รองลงมาไดแก คณภาพของการใชสอการบรรยายของวทยากร รอยละ 15.2 และเนอหาการบรรยายครบถวนตามสาระส าคญ รอยละ 9.0 และดานบรการและสถานท ในระดบความคดเหนดถงดมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ การใหบรการและอ านวยความสะดวกของเจาหนาท รอยละ 78.1 รองลงมาไดแก ความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท รอยละ 77.7 และความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 60.6 ระดบความคดเหนปรบปรงถงพอใช ขอค าถามทมคะแนนความคดเหนมากทสด คอ ความเหมาะสมของสถานทอบรม รอยละ 41.2 รองลงมาไดแก ความเหมาะสมในการจดอาหาร เครองดมและของวาง รอยละ 39.4 และความสะดวกในการตดตอประสานงานกบเจาหนาท รอยละ 22.3 (รายละเอยดแยกเปนรายจงหวดดในภาคผนวกท 8-2)

74

5.2 การเตรยมแผนปฏบตการตามระบบงาน

ในการด าเนนงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. จ าเปนตองท าแผนปฏบตการอยางชดเจนเพอจะน าแผนปฏบตการนมาก าหนดแผนด าเนนงานรวมกบกรมทรพยากรน าบาดาลตอไป ซงในการจดท าแผนปฏบตการนน คณะผวจยไดน าขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญจากส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ผเชยวชาญจากกรมทรพยากรน าบาดาล ผแทนของทองถน และเจาหนาทจากหนวยงานอนทเกยวของ หลงจากนนคณะผวจยไดรวมรวบขอมลเพอน ามาเปนแนวทางในการก าหนดแผนปฏบตการ ซงในแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ประกอบดวยขอมลดานตางๆ เชน ลกษณะทางภมศาสตร จ านวนประชากร พนท อาชพ เปนตน และในแผนปฏบตการยงก าหนดใหทองถนประมาณการความตองการใชน าบาดาลในรอบป ส ารวจจ านวนบอน าบาดาล/พกด/สภาพบอ น าบาดาล จดท าทะเบยนประวตบอน าบาดาล และจดเตรยมงบประมาณทคาดวาจะใชไวในแผนดวยเพอใหทองถนสามารถจดหาน าไวสนองความตองการของประชาชนอยางเพยงพอ เพอการบ ารงรกษาจดการบอน าบาดาลใหอยในสภาพด และเพออนรกษทรพยากรน าบาดาลใหมคณภาพดอยเสมอพรอมทจะน ามาใชประโยชนไดเมอตองการ

เมอจดท าแผนเสรจเรยบรอย คณะผวจยไดน าแผนปฏบตการ สมมนารวมกบทองถนโดยการประชมกลม (Focus group) ในวนสดทายของการฝกอบรมทง หลกสตร “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ “พนกงานหนาท” หลงจากฝกอบรมเสรจแลวคณะผวจยแจงใหทองถนสงแผนปฏบตการกลบมายงคณะผวจยภายใน 1 สปดาห เพอคณะวจยจะไดน าขอมลไปด าเนนการตอไป

5.3 การจดระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต.

เนองจากการถายโอนภารกจของกรมทรพยากรน าบาดาลครงน ถอเปนงานและกจกรรมใหม ททองถนตองใหบรการแกประชาชน ในการใหบรการงานเหลาน ถงแมทองถนจะมความพรอมดานจตใจในการใหบรการเพยงใดกตาม กตองมความพรอมดานความร การปฏบต และการจดระบบงานควบคไปดวย ดงนน เพอเตรยมความพรอมในการปฏบตงานการถายโอนภารกจดานน าบาดาล จงจดใหมการสาธตขน

โดยมวตถประสงคเพอ 1) สาธตการด าเนนงานกจกรรมน าบาดาลไปส อปท. 2) คนหามาตรฐานการปฏบตงานการด าเนนงานภารกจน าบาดาลไปส อปท. 3) น าผลการสาธตมาเปนแหลงการเรยนร และถายทอดไปยง อปท. อนๆตอไป ซงในหวขอนจะกลาวถงผลการจดกจกรรมสาธตพอสงเขป ส าหรบรายละเอยดการจดกจกรรมสาธต (ดภาคผนวกท 9)

75

ดงนนเพอใหการด าเนนการเปนไปอยางมประสทธภาพ เทศบาล/อบต. ตองจดระบบงาน น าบาดาลของตนเองขนใหพรอมโดยการแบงกลมงานตามระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ซงประกอบดวย 4 กลมงาน คอ 1. กลมงานสารสนเทศและธรการ 2. กลมงานอนญาตเจาะบอ น าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล 3. กลมงานจดหา/บ ารงบอน าบาดาล 4. แผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล โดยแตละกลมงานจ าเปนทจะตองมผทรบผดชอบในกจกรรมตางๆ โดยขนตอนในการจดระบบงานน าบาดาลมดงตอไปนคอ

1) เทศบาล/อบต. มการออกค าสงในการจดระบบงานน าบาดาล 2) นายกเทศมนตร/นายกองคการบรหารสวนต าบล ด าเนนการออกค าสงมอบหมายหนาท

ความรบผดชอบงานใหบคลากรของเทศบาล/อบต.ไปด าเนนการปฏบตดงน

ก) กลมงานสารสนเทศและธรการ

กลมงานนเกยวของกบการส ารวจ/จดท าระบบรายงาน/จดระบบธรการ และประสานงานกบกรมทรพยากรน าบาดาล มกจกรรมทงหมด 5 กจกรรม ไดแก 1. การประมาณการตองการใชน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภค 2. การส ารวจสภาพบอน าบาดาลทงหมด 3. การบนทกลงในประวตบอน าบาดาล 4. การบนทกลงในบญชคมบอน าบาดาล 5.การจดเตรยมแบบฟอรมตางๆส าหรบใชในแตละภารกจ ซงกลมงานนจะมอบหมายใหฝาย/กองโยธา หรองานธรการของเทศบาล/อบต. รบผดชอบเปนผด าเนนการกไดตามทเหนสมควร

จากการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานการเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต. ในเขต 3 จงหวดน ารอง (นครราชสมา ขอนแกน และเชยงใหม) ในการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศและธรการ ผลการประเมนปรากฏดงตาราง 3-8

ตาราง 3-8 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศและธรการ ทง 3 จงหวด

กจกรรม

ยงไมไดท า อยระหวาง

ด าเนนการ

ท าเสรจแลว

แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ

1.กลมงานสารสนเทศและธรการ

1.1 ประมาณความตองการใชน าบาดาลเพอการอปโภค

บรโภคทงหมด

15 12.5 47 39.16 58 48.33

1.2 ส ารวจสภาพบอน าบาดาลทงหมด 0 0 25 20.83 95 79.16

1.3 บนทกลงในแบบบนทกประวตบอน าบาดาล 21 17.5 48 40 41 34.16

1.4 บนทกลงในบญชคมบอน าบาดาล 32 26.66 53 44.16 35 29.16

1.5 จดเตรยมแบบฟอรมตางๆส าหรบใชในแตละภารกจ 9 7.5 45 37.5 66 55

รวม 77 12.83 218 36.33 295 49.16

76

จากการรวบรวมขอมลผลการประเมนการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศทง 3 จงหวด พบวากจกรรมการส ารวจสภาพบอน าบาดาลเปนกจกรรมททองถนสามารถด าเนนการเสรจเรยบรอยเปนอตราสวนสงสด คอ รอยละ 79.16 รองลงมาคอ การจดเตรยมแบบฟอรมตางๆส าหรบใชในแตละภารกจด าเนนการแลวเสรจรอยละ 55 ล าดบถดมา ไดแก กจกรรมการประมาณการความตองการใชน าบาดาลเพอการอปโภคบรโภคทงหมดด าเนนการแลวเสรจรอยละ 48.33 สวนกจกรรมการบนทกลงในบญชคมบอน าบาดาลเปนกจกรรมททองถนด าเนนแลวเสรจเปนอตราสวนต าสด คอ รอยละ 29.16 สวนกจกรรมทอยระหวางด าเนนการนน ปรากฏวา การบนทกลงในบญชคมบอ น าบาดาลเปนกจกรรมทอยระหวางททองถนก าลงด าเนนการมากทสด คอ รอยละ 44 สวนกจกรรมททองถนยงไมไดด าเนนการคดเปนอตราสวนสงสด คอ การบนทกลงในบญชคมบอน าบาดาลยงไมไดด าเนนการรอยละ 26.66 สรปผลการประเมนการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศทง 5 กจกรรม พบวา กจกรรมททองถนด าเนนการแลวเสรจมอตราสวนสงสดคอ รอยละ 49.16 รองลงมาคอ กจกรรมททองถนอยระหวางด าเนนรอยละ 36.33 และล าดบสดทายคอ กจกรรมททองถนยงไมไดด าเนนการคดเปนรอยละ 12.83 (ส าหรบรายละเอยดการด าเนนงานกลมงานสารสนเทศและธรการแยกเปนรายจงหวด ดในภาคผนวกท 9)

ข) กลมงานอนญาตเจาะบอน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล

ผทมหนาทรบผดชอบ ควรจะอยในความรบผดชอบของฝาย/กองโยธา หรอกองแผนงาน แลวแตกรณ โดยใหชางโยธาคนหนงรบผดชอบในฐานะ “พนกงานเจาหนาท” และตองสงบคลากรคนนไปท าการฝกอบรมเสยกอนจงจะปฏบตหนาทตามกฎหมายได ซงกจกรรมในกลมงานอนญาตเจาะ อนญาตใช และเรยกเกบคาใชน าประกอบดวยกจกรรม 3 กจกรรมไดแก 1.การอนญาตเจาะบอน าบาดาลทมเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นว 2.การอนญาตใชน าบาดาลวนละไมเกน 10 ลกบาศกเมตร 3.การเรยกเกบคาใชน าบาดาล จากการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานการเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต. ในเขต 3 จงหวดน ารอง (นครราชสมา ขอนแกน และเชยงใหม) ในการด าเนนงานกลมงานอนญาตเจาะบอน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน า พบวากจกรรมในกลมงานน ทองถนสามารถด าเนนการเรองการจดเตรยมบคลากรเพอรองรบการด าเนนการใน 3 กจกรรมไดในอตราสวนทใกลเคยงกน คอ กจกรรมการขออนญาตเจาะทองถนไดเตรยมบคลากรไวแลวรอยละ 62.5 สวนการขออนญาตใชและการเรยกเกบคาใชน าบาดาลทองถนไดจดเตรยมบคลากรไวในอตราสวนทเทากน คอ รอยละ 61.66 ส าหรบการจดเตรยมรางค าสงเพอมอบหมายความรบผดชอบใหเจาหนาทของทองถนรบผดชอบงานในแตละกจกรรมนน ปรากฏวา ทองถนสามารถด าเนนการไดดงน คอ การขออนญาตเจาะน าบาดาลทองถนไดจดเตรยมรางค าสงไวแลวรอยละ 50 สวนการขออนญาตใชและการเรยกเกบคาใชน าบาดาลนนทองถนสามารถด าเนนการไดในอตราสวนทเทากน

77

คอ รอยละ 49.16 และการประชาสมพนธนนปรากฏวา ในกจกรรมการขออนญาตเจาะน าบาดาลทองถนไดประชาสมพนธไปแลวรอยละ 46.66 สวนกจกรรมการอนญาตใชและการเรยกเกบคาใชน าบาดาลนนทองถนไดประชาสมพนธไปแลวในอตราสวนทเทากน คอ รอยละ 47.5 โดยทการเปดด าเนนงานภายหลงไดรบการแตงตงนนทองถนไดเตรยมความพรอมไวเพยงรอยละ 2.5 เทานน ดงผลการประเมนปรากฏในตาราง 3-9

ตาราง 3-9 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานกลมงานอนญาตเจาะ อนญาตใช และเรยกเกบคาใชน าบาดาล ทง 3 จงหวด

กจกรรม

จดเตรยมบ

คลากร

จดเตรยมรางค าสงเพอม

อบหม

ายคว

าม

รบผด

ชอบ

ประชาสมพ

นธ

การเป

ดด าเน

นงาน

ภายห

ลงไดรบ

การ

แตงต

ง

ผลการด าเน

นงาน

ทผาน

มา

แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ

2. กลมงานอนญาตเจาะ อนญาตใช

และเรยกเกบคาใชน าบาดาล

2.1 การอนญาตเจาะบอน าบาดาลทม

Ø นอยกวา 4 นว

75 62.5 60 50 56 46.66 3 2.5 0 0

2.2 การอนญาตใชน าบาดาลวนละไม

เกน 10 ลบ.ม. ตอวน

74 61.66 59 49.16 57 47.5 3 2.5 0 0

2.3 การเรยกเกบคาใชน าบาดาล 74 61.66 59 49.16 57 47.5 3 2.5 0 0

รวม 223 61.94 178 49.44 170 47.22 9 2.5 0 0

สรปผลการประเมนการด าเนนงานกลมงานอนญาตเจาะบอน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาลทง 3 กจกรรม พบวา การจดเตรยมบคลากรเปนกจกรรมททองถนสามารถด าเนนการไดเปน อตราสวนสงสดคดเปนรอยละ 61.94 สวนการจดเตรยมรางค าสงเพอมอบหมายความรบผดชอบ และการประชาสมพนธทองถนสามารถด าเนนการไดใกลเคยงกนคอ รอยละ 49.44 และ รอยละ 47.22 ตามล าดบ โดยทการเปดด าเนนงานภายหลงไดรบการแตงตงนนทองถนไดเตรยมความพรอมไวเพยงรอยละ 2.5 เทานน ส าหรบผลการด าเนนงานทผานมานนทองถนยงไมสามารถด าเนนการไดเลย เนองจากกรมทรพยากรน าบาดาลยงไมไดโอนภารกจและแตงตงใหเจาหนาทของทองถนมอ านาจด าเนนการอยางเปนทางการ (ส าหรบรายละเอยดการ

78

ด าเนนงานกลมงานอนญาตเจาะ อนญาตใช และเรยกเกบคาใชน าแยกเปนรายจงหวด ดในภาคผนวกท 9)

ค) กลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล (บอน าบาดาลสาธารณะ ซงเทศบาล/อบต.รบผดชอบเอง)

กลมงานนควรอยในความรบผดชอบของฝาย/กองโยธา เชนเดยวกน โดยมอบหมายใหชางโยธาทผานการฝกอบรมแลวรบผดชอบงาน ซงกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาลมกจกรรมทงหมด 3 กจกรรม ไดแก 1. การเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ(เพอกจการของทองถนเอง) 2. การซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลก 3. การพฒนาเปาลางบอน าบาดาล จากการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานการเตรยมความพรอมของเทศบาล/อบต. ในเขต 3 จงหวดน ารอง (นครราชสมา ขอนแกน และเชยงใหม) ในการด าเนนงานกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล ผลการประเมนปรากฏดงตาราง 3-10 ตาราง 3-10 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล ทง 3 จงหวด

กจกรรม

จดเตรยมบ

คลากร

จดเตรยมรางค าสงเพอม

อบหม

าย

ความ

รบผด

ชอบ

การเป

ดด าเน

นงาน

ภายห

ลงไดรบ

การแตงตง

ผลการด าเน

นงาน

ทผาน

มา

แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ

3. กลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน า

บาดาล

3.1 การเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ

(เพอกจการของทองถนเอง) 76 63.33 62 51.66 4 3.33 0 0

3.2 การซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอ

ลก 75 62.5 58 48.33 5 4.16 0 0

3.3 การพฒนาเปาลางบอน าบาดาล 75 62.5 59 49.16 5 4.16 0 0

รวม 226 62.77 179 49.72 14 3.88 0 0

จากตาราง พบวา กจกรรมทง 3 กจกรรมในกลมงานนทองถนสามารถด าเนนการในเรองการจดเตรยมบคลากรเพอรองรบการด าเนนงานไดใกลเคยงกน คอ กจกรรมการเจาะบอน าบาดาล

79

สาธารณะ(เพอกจการของทองถนเอง) ทองถนไดเตรยมบคลากรไวแลวคดเปนอตราสวนรอยละ 63.33 สวนกจกรรมการซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลกและกจกรรมการพฒนาเปาลางบอ น าบาดาลทองถนไดจดเตรยมบคลากรไวในอตราสวนทเทากนคดเปนรอยละ รอยละ 62.5 ส าหรบการจดเตรยมรางค าสงเพอมอบหมายความรบผดชอบใหเจาหนาทของทองถนรบผดชอบงานในแตละกจกรรมนน ปรากฏวา ทองถนสามารถด าเนนการไดดงน คอ กจกรรมการเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ(เพอกจการของทองถนเอง) ทองถนไดจดเตรยมรางค าสงไวแลวคดเปนอตราสวนรอยละ 51.66 สวนกจกรรมการพฒนาเปาลางบอน าบาดาลทองถนไดจดเตรยมรางค าสงไวแลวคดเปนอตราสวนรอยละ 49.16 และกจกรรมการซอมเครองสบน าแบบบอลกทองถนด าเนนการไดรอยละ 48.33 โดยทการเปดด าเนนการภายหลงไดรบการแตงตงนนในสวนของกจกรรมการเจาะบอ น าบาดาลสาธารณะ (เพอกจการของทองถนเอง) ทองถนไดเตรยมความพรอมคดเปนอตราสวนรอยละ 3.33 สวนกจกรรมการซอมบ ารงเครองสบน าแบบบอลกและกจกรรมการพฒนาเปาลางบอ น าบาดาลทองถนมความพรอมในอตราสวนทเทากนคอรอยละ 4.16

สรปผลการประเมนการด าเนนงานกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล ปรากฏวา การจดเตรยมบคลากรเพอรบผดชอบงานดานตางๆเปนกจกรรมททองถนสามารถด าเนนการไดเปนอตราสวนสงสดคดเปนรอยละ 62.77 สวนการจดเตรยมรางค าสงเพอมอบหมายความรบผดชอบทองถนสามารถด าเนนการไดคดเปนอตราสวนรอยละ 49.72 สวนการเปดด าเนนการภายหลงไดรบการแตงตงนนทองถนมความพรอมทจะด าเนนการเพยงรอยละ 3.88 เทานน โดยทผลการด าเนนงานทผานมานนทองถนยงไมสามารถด าเนนการไดเลย เนองจากกรมทรพยากรน าบาดาลยงไมไดโอนภารกจ โอนทรพยสน (บอน าบาดาลสาธารณะ) และแตงตงใหเจาหนาทของทองถนมอ านาจด าเนนการอยางเปนทางการ (ส าหรบรายละเอยดการด าเนนงานกลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาลแยกเปนรายจงหวด ดในภาคผนวกท 9)

ง) แผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล

ในการด าเนนงานดานน าบาดาลจ าเปนตองมการจดท าแผนปฏบตการอยางชดเจน เพอจะไดน าแผนปฏบตการนมาก าหนดแผนการด าเนนงานรวมกบกรมทรพยากรน าบาดาลตอไป ซงผทรบผดชอบในการจดท าแผนปฏบตงานดานน าบาดาล ควรจะเปนหนาทความรบผดชอบของปลดเทศบาล/อบต. หรอตามความเหมาะสม โดยการด าเนนงานดานแผนปฏบตงานประจ าปดาน น าบาดาล ประกอบดวย 3 กจกรรม คอ 1. การรวบรวมและจดเตรยมขอมลจากสวนตางๆ 2. การบนทกลงในแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล 3. การบรรจไวในแผนพฒนาทองถน จากการด าเนนงานดานแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล พบวา กจกรรมการรวบรวมและจดเตรยมขอมลจากสวนตางๆเปนกจกรรมททองถนสามารถด าเนนการไดเปนอตราสวนสงสดคดเปนรอยละ 44.16 รองลงมา คอ การบนทกลงในแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลด าเนนการรอยละ 41.66 สวนการบรรจไวในแผนพฒนาทองถนด าเนนการเปนอตราสวนต าสด คอ รอยละ 15 สวนกจกรรมท

80

อยระหวางด าเนนการนน ปรากฏวา การรวบรวมและจดเตรยมขอมลจากสวนตางๆเปนกจกรรมททองอยระหวางด าเนนการมากทสดคดเปนรอยละ 43.33 สวนกจกรรมททองถนยงไมด าเนนการคดเปนอตราสวนสงสด คอ การบรรจไวในแผนพฒนาทองถนยงไมไดด าเนนการอยละ 44.66 ดงผลการด าเนนงานซงปรากฏดงตาราง 3-11

ตาราง 3-11 สรปภาพรวมผลการด าเนนงานดานแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลทง 3 จงหวด

กจกรรม ยงไมไดท า อยระหวาง

ด าเนนการ

ท าเสรจแลว

แหง รอยละ แหง รอยละ แหง รอยละ

4. แผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล

4.1 รวบรวมและจดเตรยมขอมลจากสวนตางๆ 15 12.5 52 43.33 53 44.16

4.2 บนทกลงในแผนปฏบตงานประจ าปดานน า

บาดาล

23 19.16 47 39.16 50 41.66

4.3 บรรจไวในแผนพฒนาทองถน 56 46.66 46 38.33 18 15

รวม 94 26.11 145 40.27 121 33.61

สรปผลการด าเนนงานดานแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล พบวา กจกรรมททองถนอยระหวางด าเนนการมอตราสวนสงสดคอ รอยละ 40.27 รองลงมาคอ กจกรรมททองถนด าเนนแลวเสรจรอยละ 33.61 และล าดบสดทายคอ กจกรรมททองถนยงไมไดด าเนนการคดเปนรอยละ 26.11 (ส าหรบรายละเอยดการด าเนนงานเรองแผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาลแยกเปนรายจงหวด ดในภาคผนวกท 9)

3. ผบรหารเทศบาล/อบต. อ านาจใหเปนไปตามแผนปฏบตงานน าบาดาลทวางไว

อนง รายละเอยดดงกลาวขางตน เปนแนวทางเพอสะดวกในการพจารณาของเทศบาล/อบต.เทานน หากเทศบาล/อบต.ใดเหนเปนอยางอน กสามารถท าไดตามทเหนสมควร

บทท 4 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ในการศกษาครง น ผทใหขอมลทงในระดบชาตและทองถนไดตงขอสงเกต และมการ

อภปรายรวมกนอยางกวางขวาง โดยเหนตรงกนวา หากจะใหระบบบรหารและการจดการดานทรพยากรน าบาดาลของชาตสงผลใหประชาชนไดรบบรการน าสะอาดอยางพอเพยงทงเชงปรมาณและคณภาพอยางทวถงนน กรมทรพยากรน าบาดาลและส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (สกถ.) ตองก าหนดนโยบายใหชดเจนในการพฒนาระบบตางๆขนรองรบดงตอไปน

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1.1 การเตรยมความพรอมของกรมทรพยากรน าบาดาล

มการเตรยมความพรอมดงน

1) การควบคมการประกอบกจการน าบาดาลโดยทองถน ควรเตรยมการมอบอ านาจใหแก (1) นายกเทศมนตร/นายก อบต.ใหปฏบตงาน ในฐานะ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ (2) นายชางของเทศบาล/อบต. เพอปฏบตงานในฐานะ “พนกงานเจาหนาท” โดยแจงใหเทศบาล/อบต. จดเตรยมบคลากร (ผบรหาร เจาหนาทผปฏบตงาน) ผรบผดชอบภายในของเทศบาล/อบต. ในการปฏบตงานดานน าบาดาล เขารบการฝกอบรมตามหลกสตร “พนกงาน น าบาดาลประจ าทองท” และหลกสตร “พนกงานเจาหนาท” เพอพฒนาความรความสามารถของนายกเทศมนตร/นายก อบต. และผปฏบตงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ใหมความรความสามารถอยางเพยงพอทจะปฏบตงานในฐานะ “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และฐานะ “พนกงานเจาหนาท” ในเขตพนททรบผดชอบได

ทงน กรมทรพยากรน าบาดาลตองด าเนนการออกบตร “พนกงานเจาหนาท” ใหแกผปฏบตงานของเทศบาล/อบต. หลงจากการฝกอบรมตามหลกสตรทง 2 หลกสตรเสรจสนแลวพรอมมอบหมายกจกรรมการปฏบต วธปฏบต (คมอการปฏบตงานดานน าบาดาล) เงอนไข ระเบยบตางๆทตองยดถอ ตามกฎหมาย ใหแกผบรหาร และผปฏบตงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ในเขตพนททรบผดชอบ กอนด าเนนการแตงตง และมอบอ านาจการปฏบตงานอยางเปนทางการ

2) การสงมอบบอน าบาดาลใหทองถนใชประโยชน ควรเตรยมการถายโอนทรพยสน อนไดแกบอน าบาดาลทอยในครอบครองของ ทบ. โดยถายโอนไปยง เทศบาล/อบต.

82

ตางๆ เปนรายเทศบาล/อบต. ในการน ทบ.ตองเตรยมการ (1) จดท าบญชบอน าบาดาลสาธารณะ และบญชบอน าบาดาลเอกชนทจะมอบหมายใหทองถนดแล ใหตรงกบพนทความรบผดชอบของทองถน โดยใชวธการเดยวกบโครงการวจยน (2) ในอนาคตเพอประโยชนในการจดการใหเกดประสทธภาพ ควรสอบถามทองถนถงบอสาธารณะททองถนครอบครองอย และน ามาขนบญชเสยดวย เพอใหเปนระบบเดยวอนจะเกดความสะดวกในการจดการตอไป (3) จดท ารหสบอน าบาดาลเพอใหทราบพกด สภาพ ประเภท และอนๆ ใหเปนระบบ ทงน เพอประสทธภาพในการประสานและจดการรวมกน (4) จดท าฐานขอมลทองถนและทรพยสนทองถนเอาไวเพอรองรบการจดการในระดบชาตและทองถนในอนาคต 3) การตงคณะท างานถายโอนภารกจของ ทบ. เพอเตรยมความพรอมของ ทบ. และ สทบ.เขต ใหการปฏบตการถายโอนเปนไปตามนโยบายของชาต โดยคณะท างานเตรยมความพรอมนควรประกอบดวยเจาหนาท จาก ทบ. สทบ. เขต และ สกถ. รวมมอกน หากมกระทรวงมหาดไทยรวมดวยกจะเกดผลด

อนง บอน าบาดาลทกรมทรพยากรน าบาดาลไดท าการถายโอนไปแลวตามแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 1) นน จากการสอบถามเจาหนาททองถนโดยคณะผวจย ปรากฏวา ทองถนสวนหนงไมทราบวากรมทรพยากร น าบาดาลเคยท าการถายโอนบอน าบาดาลใหแกทองถน เพราะฉะน น ในการจดท าบญช บอน าบาดาลสาธารณะ กรมทรพยากรน าบาดาลจะตองรวมกบทองถนตรวจสอบวาบอน าบาดาลบอใดทกรมทรพยากรน าบาดาลไดถายโอนไปใหกบทองถนแลว และบอน าบาดาลบอใดท กรมทรพยากรน าบาดาลยงไมไดท าการถายโอน ทงนเพอความชดเจนและถกตองในการจดท าฐานขอมลบอน าบาดาลรวมกนระหวางกรมทรพยากรน าบาดาลกบทองถนเพอประโยชนในการจดการตอไปในอนาคต 1.2 แผนปฏบตการดานน าบาดาลของรฐ – ทองถน

แผนปฏบตการดานน าบาดาลของรฐ – ทองถน ควรจะครอบคลมทงในระดบรฐและทองถนใหเปนแผนเดยวกน ในสวนของรฐ ทบ. สทบ.เขต และสกถ. ควรจะมแผนรวมกน โดยแผนนจดท าและบรหารโดย ทบ. โดยแผนดงกลาวประกอบดวย

(1) แผนการปฏบตการถายโอนใหครอบคลมทวประเทศ

จากผลการศกษาครงน สรปไดวา ทบ. มแผนทจะถายโอนตามรปแบบทศกษาน โดยในปงบประมาณ 2555 ให สทบ.เขตตางๆ ขยายขอบเขตการถายโอนเพมเขตละ 1 จงหวด โดยใชเกณฑจงหวดทเปนทต งของ สทบ.เขต ตางๆ เปนจงหวดในการด าเนนการถายโอน เนองจากมความสะดวกในการด าเนนงานมากทสด จากนนในปงบประมาณ 2556 ขยายเพมอกเขตละ 3

83

จงหวด โดยแตละ สทบ.เขต ตองค านงถงความเหมาะสม และขอจ ากดของของพนทท สทบ .เขตนนๆรบผดชอบอย เพอใหเกดความเหมาะสม สะดวก และเกดประสทธภาพในการด าเนนงานมากทสด และปงบประมาณ 2557 สทบ.เขต 1-12 ด าเนนการถายโอนในจงหวดทเหลอใหครอบคลมทวประเทศ ทงน สทบ.เขตตองมแผนในการตดตามผลการด าเนนงานหลงการถายโอนรองรบดวย ดงนน ในอนาคต ทบ. สทบ.เขต และ สกถ. ควรจะจดท าแผนปฏบตการถายโอนขนใหเกดความชดเจน

(2) แผนปฏบตการประจ าปของเทศบาล/อบต. และของชาตแบบออนไลน

การถายโอนภารกจดานน าบาดาล เทศบาล/อบต. จ าเปนตองมแผนปฏบตการประจ าปดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. รองรบในการด าเนนงาน เพอใชเปนขอมลในการวางแผนการจดการน าบาดาลในระดบทองถน และสามารถน าไปประมวลผลเพอวางแผนการจดการน าบาดาลในระดบประเทศไดในอนาคต

โดยขอมลทบรรจลงในแผนปฏบตการดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ควรมขอมลซงแบงเปนกลมงานตางๆ 3 กลมงานตามลกษณะงานระบบน าบาดาลของเทศบาล/อบต. (หลงการรบโอน) ไดแก (1) กลมงานสารสนเทศและธรการ ประกอบไปดวยขอมลงานส ารวจประมาณการความตองการใชน าบาดาลในรอบป และงานส ารวจจ านวนบอ/พกด/สภาพและท าทะเบยนประวตเปนรายบอ (2) กลมงานอนญาตเจาะน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และเรยกเกบคาใชน าบาดาล (3) กลมงานจดหา/บ ารงรกษาบอน าบาดาล ซงแผนปฏบตการประจ าปของเทศบาล/อบต.ไดจดท าและไดรบการปฏบตไปแลวในพนทน ารอง 3 จงหวด

ส าหรบขนตอไป ทบ.ตองจดระบบคอมพวเตอรออนไลน เพอบรรจแผนปฏบตการของทกทองถนเอาไวในฐานขอมล แผนปฏบตการประจ าปของเทศบาล/อบต.น เมอบรรจในฐานขอมลของทบ. แลว กสามารถประมวลผลรวมไดโดยอตโนมต ซงจะเปนประโยชนส าหรบ สทบ.เขต และ ทบ. ในการด าเนนการตดตาม ดและ และชวยเหลอในการด าเนนการต างๆทงในดานวชาการและการจดการแกทองถน

1.3 การสรางมาตรฐานการบรการดานน าบาดาล และการสราง Best Practice

(1) การพฒนามาตรฐานการบรการน าบาดาล

ตามมตคณะรฐมนตร(ครม.) ภารกจทถายโอนไปจะตองไดรบการประเมนโดยมมาตรฐานรองรบทชดเจน กรณน าบาดาลน คณะผวจยรวมกบทองถนและผเกยวของ ไดพฒนามาตรฐานดานนขน โดยไดรบการยอมรบจากทองถนผปฏบตท ง 3 จงหวด

โดยมาตรฐานงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ถอเปนแนวทางปฏบตอนจะกอใหเกดประโยชนแกทองถนในแงตางๆ คอ

84

ก. สามารถจดหาน าบาดาลไวใหบรการแกประชาชนในเขตพนทไดอยางทวถง มประสทธภาพ เพยงพอกบความตองการในการด ารงชวตประจ าวน

ข. น าทจดหาไดมคณภาพเหมาะสม ไมปนเปอนเปนภยตอสขภาพ ค. รฐบาล กรมทรพยากรน าบาดาลจะไดยดถอเปนมาตรฐานในการสนบสนน

ชวยเหลอ ทงในดานงบประมาณ วชาการ ใหทวถงยงยน

ซงมาตรฐานงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ประกอบดวยมาตรฐาน 4 ดาน ไดแก

มาตรฐานดานท 1. มาตรฐานดานความพอเพยง (การมน าดมน าใชอยางพอเพยง) โดยใชเกณฑคอ ประชาชนจะตองมน าสะอาดเพอการอปโภคบรโภค 250 ลตร/คน/วน ตลอดป

มาตรฐานดานท 2. มาตรฐานดานการจดการ โดยใชเกณฑทเกยวของกบการจดการในกจกรรมตางๆ คอ (1) บคลากรของเทศบาล/อบต. มความรความสามารถในฐานะพนกงานเจาหนาท และพนกงานน าบาดาลประจ าทองท (2) มการจดระบบงานและประชาสมพนธใหประชาชนทราบ (3) มการจดท าแผนปฏบตการดานน าบาดาล (4) มการประชาสมพนธ (5) มการจดท าทะเบยนประวตบอน าบาดาล (6) มการจดระบบการเงน และ (7) มการจดระบบพสด

มาตรฐานดานท 3. มาตรฐานดานการบรการประชาชน โดยใชเกณฑทเกยวของกบความพรอมในการใหบรการประชาชนตามภารกจทไดรบการถายโอน ซงเทศบาล/อบต. จะตองมความพรอมในกจกรรมตางๆ คอ (1) กจกรรมการอนญาตเจาะน าบาดาล (2) กจกรรมการอนญาตใชน าบาดาล (3) กจกรรมการเรยกเกบคาใชน าบาดาล (4) กจกรรมการเจาะบอน าบาดาลสาธารณะ (5) กจกรรมซอมบ ารงเครองสบน าบาดาลแบบบอลก (6) กจกรรมการพฒนาเปาลางบอน าบาดาล ส าหรบกจกรรมท 1-3 นน เปนกจกรรมทเกยวกบการประกอบกจการน าบาดาล สวนกจกรรมท 4-6 นน เปนกจกรรมดานเทคนควชาการดานน าบาดาล

มาตรฐานท 4. มาตรฐานการปฏบตภาคสนาม (บ ารงรกษาบอน าบาดาล) โดยใชเกณฑคอ บอน าบาดาลสาธารณะทกบอจะตองไดรบการตรวจและดแลอยางนอย 3 เดอนตอครง

หลงจากนนผวจยไดน ามาตรฐานนไปลองปฏบตใน 3 จงหวดน ารอง จงหวดละ 40 เทศบาล/อบต. พบวาไดผลด ดงนน จงสามารถน าเอามาตรฐานนไปปฏบตตอไปได

(2) การสราง Best practice และสาธต

การพฒนา Best practice มวตถประสงค 3 ประการ คอ (1) เพอใหเกดความมนใจในมาตรฐานบรการตางๆ ทก าหนดขนวาปฏบตไดจรงและคมคา (2) เพอใชสาธตการใหบรการดานน าบาดาลแกทองถนใกลเคยง มาศกษาดงานหากประสงค (3) เพอเปนการควบคมคณภาพของงานทปฏบตโดยทองถน วาเปนไปอยางมคณภาพสงเปนทยอมรบทางวชาการ

85

การสราง Best practice ตามระบบงานน าบาดาลของเทศบาล/อบต. ซงไดแก (1) กลมงานสารสนเทศและธรการ (2) กลมงานอนญาตเจาะน าบาดาล อนญาตใชน าบาดาล และการเรยกเกบคาใชน าบาดาล (3) กลมงานจดหา/บ ารงบอน าบาดาล (4) แผนปฏบตงานประจ าปดานน าบาดาล คณะผวจยไดด าเนนการสาธตในทองถนทสมครใจรวมโครงการจ านวน จงหวดละ 40 ทองถน ครอบคลมพนทท งจงหวด ส าหรบวธการด าเนนการ คณะผวจยไดสงทมวจย 3 – 4 คน เขาไปรวมแนะน าใหทองถนด าเนนการ เสรจแลวใหเวลาทองถนจดระบบขน 1 เดอน แลวคณะผวจยไดสงทมวจยเขาไปประเมนอกครง

จากผลทปรากฏดงกลาวสามารถสรปไดวาทองถนสามารถสรางมาตรฐาน และด าเนนการไดตามมาตรฐานทวางไว ดงนน ข นตอไป ทบ. สทบ.เขต สามารถน าเอาผลการวจยนไปประยกตใชได โดยก าหนดนโยบายดานมาตรฐานงานใหสอดคลองกบมตของ ครม.

1.4 การพฒนาระบบการเงนเพอรองรบการถายโอน

(1) การถายโอนรายไดจากคาธรรมเนยม และคาใชน าบาดาลใหทองถน

งานบรการน าบาดาลแกประชาชนนจะกอใหเกดรายไดจากคาธรรมเนยมใน 3 กจกรรม คอ (1) กจกรรมการอนญาตใหเจาะน าบาดาล (คาธรรมเนยมตามกฎหมาย 500 บาท) (2) กจกรรมการอนญาตใชน าบาดาล (คาธรรมเนยมตามกฎหมาย 500 บาท) (3) คาใชน าบาดาลซงผใชตองช าระตามอตราทกฎหมายก าหนด (แปรผนไปตามประเภทของการใชน าบาดาลของแตละพนท)

ในสวนของคาใชน าบาดาลมขอพจารณาดงน

ก. คาใชน าบาดาลทเกดจากการใชน าบาดาล ตามพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ.2520 นน ตามกฎกระทรวงก าหนดใหรอยละ 50 ของคาใชน าบาดาลเปนรายไดของกองทนพฒนาน าบาดาล (เพอใชในการศกษา วจย ส ารวจ แกปญหา เพออนรกษน าบาดาลใหยงยน) สวนทเหลอเปนรายไดของแผนดน

นโยบายของ ทบ. ประสงคจะใหรายไดทเปนของแผนดน (ของรฐ) ใหเปนรายไดของทองถนผจดท าบรการ ผวจยไดน าประเดนนหารอทองถนน ารองใน 3 จงหวด รวมทงหารอรวมกนระหวาง ทบ. สกถ. กรมบญชกลาง กระทรวงมหาดไทย ผลปรากฏวา เหนตรงกนวาควรโอนรายไดทเปนของแผนดนไปใหทองถน ซงขณะน สกถ.ไดรบเรองจาก ทบ.และอยในระหวางการด าเนนการออกมตคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (กกถ.) และแกไขกฎระเบยบตางๆ เพอใหด าเนนการได

86

ข. คาใชน าบาดาลทเรยกเกบจากการใชน าบาดาลตามพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ. 2520 ควรพจารณาศกษาเพมเตมเพอปรบปรงอตราการจดเกบคาใชน าบาดาลใหม โดยค านงถง (1) วตถประสงคของการใชน าบาดาล หากมวตถประสงคการใชน าบาดาลเชงธรกจ ควรมอตราการเกบทสงกวาวตถประสงคการใชน าบาดาลเพอการด ารงชพ (2) ค านงถงสภาพพนททจ าเปนตองอนรกษน าบาดาล (3) คาตนทนในการด าเนนงานการจดเกบคาใชน าบาดาลของทองถน

ค. คาธรรมเนยมทเรยกเกบจากกจกรรมการอนญาตใหเจาะน าบาดาล และคาธรรมเนยมจากกจกรรมการอนญาตใชน าบาดาล ควรปรบปรงการจดเกบคาธรรมเนยมใหมใหเกดความเหมาะสมขน โดยค านงถง (1) อตราทแปรผนตามขนาดของบอน าบาดาล และความลกของบอน าบาดาล โดยบอทมขนาดเสนผานศนยกลางขนาดเลก และตน ควรเกบคาธรรมเนยมในอตราทต ากวาบอทมขนาดเสนผานศนยกลางขนาดใหญและลก (2) อตราทแปรผนไปตามประเภทการใชน าบาดาล โดยถาเปนไปเพอการอปโภคบรโภค หรอเพอการประกอบอาชพของประชาชนในชนบท ควรเกบในอตราทต า แตถาใชในวตถประสงคเชงธรกจและแสวงหาก าไรควรเกบในอตราทสงขน

(2) การจดท าระบบคอมพวเตอรออนไลนขนมารองรบ

หลงการถายโอนภารกจดานน าบาดาลไปสทองถนแลว ประชาชนผไดร บประโยชนจากน าบาดาลจะตองจายคาธรรมเนยมเปน 2 สวน คอ

สวนท 1 จะใหแกทองถนอนไดแก คาธรรมเนยมใบอนญาตเจาะบอบาดาล(500 บาท) คาธรรมเนยมใบอนญาตใชน าบาดาล (500 บาท) และรอยละ 50 ของคาใชน าบาดาลจากปรมาณน าบาดาลทใชทงหมด สวนนประชาชนจายใหทองถนโดยตรง

สวนท 2 จายใหแกกองทนพฒนาน าบาดาลแหงชาต (รอยละ 50 ของคาใชน าบาดาล) ซงสวนน จ าเปนตองน าเขาบญชของกองทนพฒนาน าบาดาลตามทกฎหมายก าหนด

การด าเนนการในสวนน ทบ. ตองพฒนาระบบคอมพวเตอรออนไลนขน เพอใหประชาชนผใชน าเกดความสะดวกในการช าระผานธนาคาร หากระบบการเงนแบบคอมพวเตอรออนไลนนไมไดพฒนาขน จะท าใหเกดความยงยากแกประชาชนได

อยางไรกตามจากการหารอระหวางผเกยวของ สรปไดวาหากระบบการน าสงเงนระบบคอมพวเตอรออนไลนสรางขนไมทนการกให สทบ.เขตรบช าระเงนแทนกองทนฯไปกอน (เสรจแลวน าเงนนนสงกองทนฯ และทองถนโดยท าความตกลงกนไวใหมนเหมาะเปนรายทองถน)

87

1.5 การพฒนาระบบสารสนเทศ

เพอใหการจดระบบใหบรการน าบาดาลของชาต มความสะดวก รวดเรว ควรจดท าระบบสารสนเทศเพอการจดการใหเชอมโยง (1) ทองถนทกทองถนทมบอน าบาดาล (2) สทบ.เขตทกเขต และ ทบ. มระบบสารสนเทศเกยวกบ

- การบรการประจ าวนซงท าบนระบบคอมพวเตอรไดและบนทกผลการท างานเขาสระบบ

- จดการฐานขอมล ทะเบยนบอน าบาดาล สภาพบอน าบาดาล ซงปรบปรง (update) ทก 3 เดอน

- จดการฐานขอมลแสดงสถานะและการเคลอนไหวทางการเงนดานน าบาดาลทเชอมโยงทองถน สทบ.เขต ทบ. และ สกถ. เขาดวยกน

- การด าเนนงานของ สทบ.เขต ทบ. สกถ. และ ทองถนผานระบบน - การจดท า จดตง และบรหารงบประมาณใหสมพนธกบ สกถ. ส านกงบประมาณ

และกระทรวงการคลง - มฐานขอมลดานระเบยบกฎเกณฑ และแบบฟอรมตางๆ ทพรอมเรยกขนมาใชและ

เรยกดเมอสงสยไดสะดวก และรวดเรว - มฐานขอมลใหความรแกผปฏบตงานทงในดานเทคนคและดานการจดการ - สอสารเพอการจดการ ตลอดจนเพอแกปญหาตางๆ ไดทนท

เพอใหไดระบบสารสนเทศดงกลาว กรมทรพยากรน าบาดาลตองท าการศกษาวจยเพอพฒนาเนอหาสารสนเทศ (Substantial element) ซอฟทแวรและฮารดแวร (Software and Hardware element) ใหสอดคลองกบการปฏบตงานจรงของทกทองถน

1.6 การจดโครงสรางองคการ

ผลดของการกระจายอ านาจดานน าบาดาล ท าใหบรการน าบาดาลเขาถงหมบานทกหมบานทตองการไดในเวลาอนรวดเรว นนหมายความวาประชาชนจะมน าสะอาดเพอการอปโภค บรโภคอยางเพยงพอทกครวเรอน นอกจากนนยงสามารถน าน าบาดาลมาใชเพอพฒนาเกษตรกรรมและอตสาหกรรมไดตามความจ าเปนอกดวย อนจะท าใหสถานการณน าของชาตมความมนคงขนอยางแนนอน อยางไรกตามการถายโอนภารกจดานน าบาดาลไปสทองถนจะท าใหปรมาณงานของกรมทรพยากรน าบาดาลเพมขนอยางมหาศาลน จ าเปนทกรมทรพยากร น าบาดาลและ สทบ.เขต ตองจดโครงสรางองคการขนเพอรองรบการงานทเพมขนน

88

ภาระงานทจะเกดขนจากการกระจายอ านาจ ทเหนไดชดเจนในขณะน คอ

(1) ฐานขอมลบอน าบาดาล สทบ.เขต จะตองรวบรวมขอมลบอน าบาดาลทงหมดทอยในเขตพนทรบผดชอบ และจะตองน าขอมลบอน าบาดาลทได มาจ าแนกเปนรายเทศบาล/อบต หลงจากนนสงขอมลบอน าบาดาลทไดจ าแนกแลวใหเทศบาล/อบต .ส ารวจและตรวจสอบความถกตองอกครง เมอเทศบาล/อบต.ไดส ารวจและตรวจสอบแลวกจะสงขอมลกลบมาใหกบ สทบ.เขต หลงจากนน สทบ.เขต กท าการแจงภารกจทจะถายโอนใหกบเทศบาล/อบต .ทราบ และแจงใหเทศบาล/อบต.เตรยมบคลากรกรทจะรบผดชอบการปฏบตงานในการถายโอนครงน

(2) การปรบปรงกฎหมายน าบาดาลและระเบยบการปฏบตงาน สทบ.เขต จะตองจดท าแผนการเตรยมความพรอมในการถายโอนเปนรายเทศบาล/อบต. และแผนการฝกอบรม กลาวคอ สทบ.เขต ท าการทบทวนขอบเขตอ านาจหนาท กฎหมาย ระเบยบตางๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานในต าแหนง “พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” และ“พนกงานเจาหนาท” และวางแผนการเตรยมความพรอมใหเกดความครอบคลมถงวธการ แนวทางในการปฏบตงานดานน าบาดาลของเทศบาล/อบต.

(3) การถายทอดความรใหแกทองถน สทบ.เขต จะตองด าเนนการฝกอบรมเพอเตรยมความพรอมใหแกเทศบาล/อบต. ซงตองจดหลกสตร”พนกงานเจาหนาท” และ”พนกงานน าบาดาลประจ าทองท” 2 หลกสตร หลกสตรละ 2 วน ทวประเทศ ซงมทองถนประมาณ 7,800 แหง หลงจากนนควรมหลกสตรซอมบ ารงเนองจากมการยกยายถายเทบคลากรออกนอกระบบ คาดวาแตละเขตจะตองจดปละ 3 – 4 ครง ครงละไมเกน 100 คน หลงจากการฝกอบรมเสรจเรยบรอยแลว สทบ.เขต จะตองแจงใหบคลากรของเทศบาล/อบต.ขอมบตรประจ าตวพนกงานเจาหนาท

(4) จดเทศบาล/อบต. สาธต (เทศบาล/อบต.ตวอยางในการปฏบตงานภารกจถายโอนดานน าบาดาล) เพอควบคมคณภาพบรการและชวยในการศกษา ดงาน แลกเปลยนความรระหวางทองถน โดย สทบ.เขต แตละแหงตองรบผดชอบจดใหมจงหวดละ 30 – 40 แหง โดยใหครอบคลมทกอ าเภอ

(5) การนเทศงาน ทกเทศบาล/อบต. ทมบอน าบาดาลควรไดรบการนเทศเพอแนะน าความร ชวยแกไขปญหา ดแลความเรยบรอยทางเทคนควชาการ ปละ 1 ครง เปนอยางนอย

(6) การใหความชวยเหลอทองถน พนทใดมปญหาทเทศบาล/อบต.ไมอาจแกไขปญหาไดดวยตนเอง สทบ.เขต จะตองสงเจาหนาทเขาไปชวยเหลอในทนททรองขอ ซงงานนประมาณวาโดยเฉลย แตละทองถนจะรองขอปละ 1 ครง

(7) ตองใหความชวยเหลอในทางเทคนคการตรวจหาแหลงน า การขดเจาะบอน าบาดาล การซอมบ ารง และการพฒนาเปาลางบอน าบาดาลตามทรองขอ

(8) วเคราะหและจดตงงบประมาณสนบสนน เพอซอมบ ารง/พฒนาเปาลางบอ น าบาดาล ในอตราบอละ 1,700 บาท ตอป และจดงบประมาณสนบสนนในการขดเจาะบอน า

89

บาดาล รวมทงตองตงงบประมาณของ ทบ. เองในการซอมบ ารงและอดกลบบอกอนทจะท าการสงมอบ

(9) สงเจาหนาทไปรวมเปนกรรมการควบคมงานจาง หรอรวมขดเจาะบอน าบาดาลในกรณไดรบการรองขอ

(10) งานศกษาวจยทางอทกธรณวทยา เพอการปรบปรงขอมลดานแหลงน า การอนรกษและการจดการทรพยากรน าบาดาลของชาต ใหทนสมยอยเสมอ

(11) งานประสานงานกบ สกถ. และทองถน

จากทกลาวมา จะเหนไดวาในอนาคตความรบผดชอบของ สทบ. เขต และกรมทรพยากรน าบาดาลมจ านวนมหาศาลจากภาระงานทเกดขน ประกอบกบปรมาณทองถนทมจ านวนมาก เชน สทบ.เขต 1 (ล าปาง) มจงหวดทรบผดชอบ ทงหมด 8 จงหวด และมจ านวนทองถนทง 8 จงหวดประมาณ 823 แหง สทบ.เขต 5 (นครราชสมา) มจงหวดทรบผดชอบ ทงหมด 4 จงหวด แตมจ านวนทองถนรวมกนทง 4 จงหวดมากถง 859 แหง เปนตน จากภาระงานและจ านวนทองถนทมมากจงจ าเปนตองจดโครงสรางองคการขนรองรบใน 2 ระดบ คอ

(1) ระดบ สทบ.เขต ควรมฝายหรอสวนสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถนขน

โดยมหลกการและเหตผล เพอน านโยบายของกรมทรพยากรน าบาดาลมาปฏบตในระดบ สทบ.เขต สนบสนนการปฏบตงานดานน าบาดาลแก อปท. รวมถงศกษา วเคราะห วจย ปรบปรง เพอพฒนาระบบงานน าบาดาลในระดบทองถน ใหมประสทธภาพอยเสมอ

สวนหนาทความรบผดชอบและปรมาณงานขนต านน เพอใหเกดการปฏบตทบรณาการในทกภาคสวน มกจกรรมทส าคญ เชน น านโยบายของกรมทรพยากรน าบาดาลมาด าเนนการใหเกดประสทธภาพในเขตพนทรบผดชอบโดยตองท างานทเกดผลในทางปฏบตทกทองถน(ภายในสทบ.เขต) และตองแจงใหกรมทรพยากรน าบาดาลทราบทกเดอน ตดตามการด าเนนงาน นเทศงานน าบาดาลทองถนใหเปนไปตามหลกการจดการทรพยากรน าบาดาลทด โดยทกทองถนภายใน สทบ.เขต จะตองไดรบการนเทศตดตามงานอยางนอยปละ 1 ครง จดท าระบบสารสนเทศและระบบการเงนดานน าบาดาลใน สทบ.เขต เพอใหระบบสารสนเทศของทองถนทกทองถน และระบบสารสนเทศของกรมทรพยากรน าบาดาลเชอมโยงเปนระบบเดยวกน พฒนาบคลากรทองถนดานน าบาดาล เชน การฝกอบรมตามหลกสตร พนกงานเจาหนาท และหลกสตร พนกงานน าบาดาลประจ าทองท อยางนอยปละ 1 ครง เปนตน

ส าหรบการจดรปองคการนนควรจะใหเปนคณะท างานจงหวด จงหวดละ 3-4 คน (ค านงถงปรมาณของทองถนในแตละจงหวด) ซงในคณะท างานควรประกอบดวย (1) เจาหนาทธรการกลางของสวนงาน 1 คน (2) ชาง (รบผดชอบจงหวดละ 1-2 คน) (3) นกวเคราะหนโยบายและแผน 1 คน

90

คณะท างานจงหวดมหนาทเปนฝายเลขานการของคณะอนกรรมการพจารณาการประกอบกจการน าบาดาลของส านกทรพยากรน าบาดาลเขต มหนาทในการจดประชมของคณะอนกรรมการฯ เตรยมขอมล บนทกขอมล สงเสรม และเปนพเลยงใหกบเทศบาล/อบต. โดยกรมทรพยากรน าบาดาลควรขอปรบปรงโครงสรางอตราก าลงจากคณะอนกรรมการขาราชการพลเรอน ของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(2) ระดบกรมควรมส านกสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน

โดยมหลกการและเหตผล เพอสนองภารกจการกระจายอ านาจดานน าบาดาลไปสอปท.สนบสนนนโยบายของรฐในการจดหาน าบาดาลมาใชในระดบทองถน และสนบสนนการด าเนนงานของทองถนในการจดหาและใหบรการแกประชาชนในเขตพนท

สวนหนาทรบผดชอบนน มหนาทหลกในการประสานการถายโอนภารกจดาน น าบาดาล ใหเปนไปตามนโยบายของกรมทรพยากรน าบาดาลและนโยบายของรฐ โดย (1) จดท านโยบายทรพยากรน าบาดาลทองถน ใหสอดคลองกบนโยบายรฐบาลและ พ.ร.บ.น าบาดาล พ.ศ.2520 (2) ศกษา วเคราะห วจย เกยวกบการพฒนาและการจดการน าบาดาลทองถนเพอใหการจดหาและใหบรการน าบาดาลทองถนเปนไปอยางมประสทธภาพ (3) รวมกบ สทบ.เขต ในการบรหารการถายโอนและด าเนนการใหการถายโอนภารกจส อปท.เปนไปอยางมประสทธภาพ (4) สนบสนน สทบ.เขต ในการฝกอบรมชางทองถน พนกงานเจาหนาทและพนกงานน าบาดาลประจ าทองถน (5) วเคราะห จดท างบประมาณ เพอสนบสนนแผนงานทรพยากรน าบาดาลของทองถน ทงงบประมาณการซอมบ ารง/พฒนาเปาลาง อดกลบ และงบประมาณขดเจาะบอน าบาดาล (6) วเคราะห พฒนา ด าเนนการจดท าระบบสารสนเทศระบบน าบาดาลทองถน (7) ตดตาม ประเมนผล สนบสนนการด าเนนงานดานน าบาดาลทองถนและ (8) อนๆ ทไดรบมอบหมาย

ส าหรบการจดรปแบบองคกรนน ควรจดใหเปนสวนราชการระดบส านกภายใน กรมทรพยากรน าบาดาล โดยมอตราก าลง ดงน (1) ผบรหารระดบส านก 1 คน นกวเคราะหนโยบายและแผน (ภาคละ 1 คน) รวม 4 คน หวหนางานระดบภาค (ภาคละ 1 คน) รวม 4 คน นกวชาการน าบาดาล (ภาคละ 1 คน) รวม 4 คน เจาหนาทธรการ(ภาคละ 1 คน) รวม 4 คน เลขานการและธรการกลาง 2 คน รวมทงหมด 19 คน

ซงหนวยงานทง 2 ระดบน มหนาทส าคญ คอ (1) สงเสรม ตดตามการด าเนนการดานน าบาดาลทองถนทวประเทศ ดงทกลาวมาขางตน (2) ประสานงานกบส านก และหนวยงานอนๆทงภายในและภายนอกสงกด เพอใหแตละหนวยงานสามารถด าเนนการตามความช านาญของตนใหเกดประโยชนตอทองถนได ส าหรบฝายหรอสวน และส านกทควรจะมเพมเตมในโครงสรางองคกรทงระดบเขต และระดบกรม ดงภาพ 4-1 และ 4-2

91

ภาพ 4-1 โครงสรางภายในส านกทรพยากรน าบาดาลเขต (1-12)

อตราก าลง ขาราชการ 17 อตรา ลกจางประจ า 112 อตรา พนกงานราชการ 12 อตรา ชดส ารวจธรณฟสกส 2 ชด ชดสบทดสอบปรมาณน า 1 ชด ชดเจาะ 7 ชด ชดพฒนาบอ(เปาลาง) 8 ชด

สวนบรหารจดการ

น าบาดาล

กลมวชาการน าบาดาล ฝายบรหารทวไป ศนยพฒนาน าบาดาล

ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต

อตราก าลงสวนนควรจะโอนคนจากส านกงานปลดกระทรวงท รพ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะสงแวดลอม โดยใหกระจายอตราก าลง ไปตาม สทบ.เขตตางๆ ตามปรมาณงาน

สวนสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน

กลมงานจงหวด (จงหวดละ 1 กลมงาน)

อตราก าลง (เฉพาะกลมงานจงหวด) เจาหนาทธรการ 1 อตรา นายชาง 2 อตรา นกวเคราะหนโยบายและแผน 1 อตรา

92

ภาพ 4-2 โครงสรางกรมทรพยากรน าบาดาล

อธบด

รองอธบด รองอธบด

กลมนตการ กลมตรวจสอบภายใน

ภายใน

ผเชยวชาญ

กลมพฒนาระบบบรหาร

ส านกบรหารกลาง กองแผนงาน ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ

ทรพยากรน าบาดาล ส านกพฒนาน าบาดาล ส านกควบคมกจการน าบาดาล

ส านกส ารวจและประเมนศกยภาพน าบาดาล

ส านกอนรกษและฟนฟทรพยากรน าบาดาล

ส านกทรพยากรน าบาดาลเขต 1 – 12 อตราก าลง

ขาราชการกรมทรพยากรน าบาดาล 422 อตรา ลกจางประจ า 1,040 อตรา พนกงานราชการ 208 อตรา

กองวเคราะหน าบาดาล

ส านกสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน

สวนสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน

อตราก าลง (เฉพาะส านกสงเสรมทรพยากรน าบาดาลทองถน) ผบรหารส านก 1 อตรา นกวเคราะหนโยบายและแผน 4 อตรา หวหนางานระดบภาค 4 อตรา นกวชาการน าบาดาล 4 อตรา เจาหนาทธรการ 4 อตรา เลขานการและธรการกลาง 2 อตรา

ผเชยวชาญ

93

1.7 องคการมหาชน

นอกจากการปรบโครงสรางของกรมทรพยากรน าบาดาล และส านกทรพยากรน าบาดาลเขตแลว กรมทรพยากรน าบาดาลควรพจารณาจดตงองคการมหาชนขนรองรบงานดานน าบาดาลใหแกภาคเอกชนและทองถน ซงในอนาคตจะมจ านวนมหาศาล องคการมหาชนนควรมหนาท

1) พฒนาบคลากรดานน าบาดาล เพอสนองตอบความตองการของประเทศ

2) ด าเนนธรกจดานขดเจาะบอน าบาดาล ซอมบ ารง อดกลบ ฯลฯ เพอใหเกด

มาตรฐานทถกตอง

3) รบงานท Outsource ดานน าบาดาลจากสวนราชการและทองถน

4) อนๆทรฐหรอกฎหมายก าหนด

การจดตงองคการมหาชนมขอดในแงสามารถรบภารกจ Outsource จากหนวยงานราชการไดมประสทธภาพกวาสวนราชการปฏบตเอง ท าใหระบบราชการมความคลองตว ประสทธภาพ และท างานไดรวดเรวขน

นอกจากนนบรการขององคการมหาชน จะควบคมมาตรฐานไดสะดวก และเปนทางเลอกส าคญนอกเหนอจากระบบราชการ และการบรการของภาคเอกชนทมอยในปจจบน หรอจะจดเปนหนวยบรการรปแบบพเศษ Service Delivery Unit (SDU) ซงเปนหนวยงานใหบรการภายในของระบบราชการทมงเนนในเรองประสทธภาพและคณภาพของการด าเนนงาน ซงมลกษณะกงอสระ (quasi-autonomy) ไมมสถานะเปนนตบคคลซงแยกออกไปตางหากจากหนวยงานตนสงกด ดงเชน องคการมหาชน หรอรฐวสาหกจ ซงลกษณะเดนของหนวยงานรปแบบพเศษน จะมความเปนอสระคลองตวในการจดโครงสรางองคการ อตราก าลง และคาตอบแทนของตนเองไดตามความเหมาะสม โดยผานความเหนชอบของคณะกรรมการอ านวยการ หรอผบงคบบญชาแลวแตกรณ ซงยงคงเปนกจการและสวนหนงของสวนราชการตนสงกด การด าเนนการใดๆตองไดรบอ านาจจากปลดกระทรวงหรออธบด ซงเปนผลท าใหภาระรบผดชอบตอผลงาน ตอหนวยงานตนสงกด และฝายมอบอ านาจสามารถเขาไปก ากบดแลการด าเนนการได

ขอดของการจดหนวยบรการรปแบบพเศษนคอ มระบบการประกนคณภาพการใหบรการ, การใหบรการไมเปนการแขงขนกบเอกชน, สามารถก าหนดระเบยบวธการบรหารการจดการเพอใหเกดความคลองตว ไมยดตดระเบยบทใชอยในสวนราชการ, ลดภาระตนทนการใชจาย เปนตน

94

1.8 การจดการบอน าบาดาลของชาต

บอน าบาดาลทอยภายนอกระบบบญชของกรมทรพยากรน าบาดาลม 2 ประเภท คอ

(1) บอน าบาดาลสาธารณะทอยในความรบผดชอบของทองถนเดม มจ านวน

ประมาณ 100,000 บอ (ควรส ารวจใหมอกครง เพอใหไดตวเลขทชดเจน)

(2) บอน าบาดาลทสวนราชการ และภาคเอกชน ขดเจาะโดยเขาใจวาไมตองขอ

อนญาต ยงไมทราบจ านวนทแทจรง แตเมอประมาณจากการสอบถามทองถน ในขณะท าการ

สมมนา คาดวามประมาณทองถนละ 20-50 บอ รวมทงประเทศจงนาจะประมาณ 200,000 บอ

บอน าบาดาลทง 2 ประเภททอยภายนอกระบบบญชของกรมทรพยากรน าบาดาลนพบวาไมมการจดการบอน าบาดาลเหลานอยางถกวธตามหลกวชาการ อกทงยงเปนการละเมดตอกฎหมาย ซงในอนาคตอาจท าใหเกดความเสยหายแกน าบาดาลได

ดงนน กรมทรพยากรน าบาดาลในฐานะเปนสวนราชการทร บผดชอบเรองนตามกฎหมาย จงตองด าเนนการน าบอน าบาดาลนอกระบบเหลานเขาสระบบการจดการทถกตองใหได

ส าหรบวธการทเหมาะสมในเรองน คณะผวจยไดหารอกบกรมทรพยากรน าบาดาล ผเชยวชาญทางกฎหมายแลว มความเหนตรงกนวา

(1) ควรศกษา ส ารวจ ประมาณ เพอใหทราบจ านวนบอน าบาดาลทแนนอน

(2) ส าหรบบอน าบาดาลทมไดจดทะเบยนใหถกตองตามกฎหมายทมอยในปจจบน

ควรใชวธเปรยบเทยบคดเพอน าบอน าบาดาลเขาสระบบ

(3) ในอนาคตตองมการบงคบใชกฎหมายใหเขมแขงขน

1.9 การจดการบอน าบาดาลทมขนาดเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นว

ขณะนพบวามบอน าบาดาลทมขนาดเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นวอยในภาคสนามเปนจ านวนมาก ซงหากไมมการด าเนนการจดการทเหมาะสม อาจสงผลเสยตอทรพยากรน าบาดาลของประเทศได ดงนน กรมทรพยากรน าบาดาลควรท าการศกษาเรองน เพอหาแนวทางในการจดการ และหากผลการศกษาพบวามความจ าเปนตองจดการบอน าบาดาลเหลาน กควรด าเนนการน าบอน าบาดาลเหลานเขามาไวในระบบ โดยจดระบบการจดการทเหมาะสมไวรองรบตอไป

ในการน กรมทรพยากรน าบาดาลพงพจารณาด าเนนการจดท ารายละเอยดในการจดการบอน าบาดาลทมขนาดเสนผานศนยกลางนอยกวา 4 นวใหชดเจน ทงในแงของความลกและ

95

ปรมาณน าทจะน ามาใชประโยชนของบอน าบาดาลในแตละพนท ตลอดจนคาธรรมเนยม และคาใชน าบาดาลทจะเกดขนตามมา ขณะเดยวกนกควรพจารณาการอนญาตใชน าบาดาลใหมความสมพนธกบขนาดเสนผาศนยกลางตอนบนสดของบอน าบาดาลดวย

อนง หากมความจ าเปนตองปรบปรงประกาศกระทรวง หรอพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ. 2520 ควรท าการศกษา และปรบปรงใหเปนระบบ เพอประโยชนในการวางแผนการจดการบอน าบาดาลอยางเปนระบบตอไปในอนาคต

1.10 การจดท าแผนด าเนนงาน แผนงบประมาณและแผนก าลงคน

เนองจากภารกจน าบาดาลทองถน เปนระบบบรณาการทตองอาศยความรวมมอจากหลายฝาย เชน (1) ในระดบสวนกลาง ตองมการประสานระหวาง กรมทรพยากรน าบาดาล ส านกงบประมาณ คณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) กรมสงเสรมการปกครองทองถน และส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (สกถ.) (2) ในระดบสทบ.เขต ตองอาศยความรวมมอจากเทศบาล/อบต. ภายในสทบ.เขต แตละสทบ .เขต รวมทงตองประสานงานกบองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) และ ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด (ทสจ.) ดวย

ดงนน เพอใหการด าเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพ ทง สทบ.เขต และกรมทรพยากรน าบาดาล ควรจดท าแผนด าเนนการรวมกนใหสอดคลองกบแผนด าเนนงานของ สกถ. และส านกงบประมาณ โดย

(1) แผนด าเนนงานของทบ. และสทบ.เขต 1-12 ควรจดท าเปนแผนด าเนนงานระยะ 5 ป (เพอใหสอดคลองกบแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ฉบบท 3) โดยแผนด าเนนงานในระยะ 5 ป ตองระบใหชดเจนวา จะด าเนนการถายโอนภารกจดานน าบาดาลและทรพยสนไปสเทศบาล/อบต. จงหวดใด ในปใดบาง ตองใชทรพยากรและก าลงคนในการท างานเทาไรในแตละป กจกรรมหลกในแตละปมอะไรบาง ส าหรบแผนปฏบตการประจ าปของ สทบ.เขต และ ทบ. ควรถอดแผนด าเนนงานระยะ 5 ป ออกมาเปนแผนปฏบตการประจ าป โดยตองระบรายละเอยดของกจกรรมเปนรายปใหชดเจน

(2) แผนงบประมาณการถายโอน ในการด าเนนการถายโอนครงน ประชาชนจะไดรบประโยชนจากการใชน าบาดาลเปนอนมาก แตรฐกจ าเปนตองลงทนในสวนทจ าเปน โดยเฉพาะอยางยงการซอมบ ารงเปาลางบอน าบาดาลใหอยในสภาพดกอนจะท าการถายโอน(ทงนเพอใหเปนไปตาม

96

มต กกถ.) ทบ.จะตองท าการศกษาและจดตงงบประมาณเอาไว เพอใหส านกงบประมาณและสกถ. ด าเนนการจดสรรงบประมาณตอไปโดยดวน

(3) แผนพฒนาก าลงคนเพอรองรบการภารกจการถายโอน เนองจากภารกจน าบาดาลทองถน เปนภารกจใหมท ทบ. (โดย สทบ.เขต) ตองด าเนนการรวมกบทองถน โดย ทบ. มหนาทในการตดตาม ก ากบดแล ใหความชวยเหลอทางดานวชาการและดานทรพยากรตามความจ าเปน ดงนน กรมตองเพมก าลงคนในระดบ สทบ.เขต และสวนกลางใหเพยงพอ จงตองจดท าแผนก าลงคนรองรบใหชดเจนดวย

อนง คณะผวจยเสนอวาอตราก าลงท ทบ. เคยตดโอนไปสงกด ทสจ.นน ควรจะไดศกษาและขออตราก าลงคนเพอมาปฏบตงานในดานน นาจะชวยประหยดก าลงคนไดมากกวา

2. ประเดนทควรศกษาวจยเพมเตม

เพอใหการพฒนาระบบด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ กรมทรพยากรน าบาดาลควรท าการศกษาวจยเพมเตมในเรองตอไปน

2.1 มตทางเศรษฐศาสตรของกรมทรพยากรน าบาดาล

เปนทชดเจนวา “ทรพยากรน าบาดาลของชาตมมลคามหาศาลในทางเศรษฐศาสตร” แตปจจบนขอมลในดานนของประเทศไมมอยางเพยงพอ ท าใหรฐไมใหความส าคญตอน าบาดาลอยางเพยงพอ ดงนน เพอใหเกดความชดเจนในเรองน กรมทรพยากรน าบาดาลควรด าเนนการศกษาวจยในเรองนใหครบถวนในทกแงทกมมของเศรษฐศาสตร เพอน าเอาผลการศกษานนมาใชในการบรหารทรพยากรน าบาดาลของชาตตอไป

2.2 มตทางดานการจดการ

การจดการในปจจบนมความจ าเปนอยางยงยวดตอความส าเรจของงาน บคลากรของกรมทรพยากรน าบาดาล ปจจบนมความรความสามารถทางดานเทคนคน าบาดาลอยางสง แตความสามารถทางการจดการควรจะไดรบการพฒนาควบคไปดวย ดงนน การฝกอบรมเพอพฒนาบคลากร การจดการเชงยทธศาสตร การจดระบบองคการทมสมรรถนะ (High Performance Organization) การจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) การบรหารการเงนสาธารณะ (Public Financial Management) การจดการแบบใชทรพยากรภายนอก (Outsourcing Management) เปนตน

97

กรมทรพยากรน าบาดาลควรน าเรองเหลานมาหารอ และท าสญญากบสถาบนทมความเชยวชาญเพอจดท าโครงการตางๆเหลาน โดยมเปาหมายเพอใหกรมทรพยากรน าบาดาลเปนกรมทมระบบการจดการทมประสทธภาพสงสด (Highest Capability Organization and Management) ใหไดภายใน 2-3 ป

2.3 มตทางอทกธรณวทยา และเทคนคน าบาดาล

กรมทรพยากรน าบาดาลเปนศนยกลางของชาต ทงในแงความร ขอมล และการจดการทรพยากรน าบาดาลของชาต ดงนน กรมทรพยากรน าบาดาลตองปรบปรง (Update) ขอมล ความร และการจดการทรพยากรน าบาดาลใหทนสมยอยตลอดเวลา ดงนนกรมทรพยากรน าบาดาลจงตองศกษาวจย และพฒนาเทคนควชาการอยางตอเนอง เชนตองปรบปรง (Update) ขอมลทางอทกธรณวทยาใหทนสมยครอบคลมพนททวประเทศไดอยางละเอยด แมนย า ปรบความรวทยาการใหมๆมาประยกตใชในประเทศ เพอใหประเทศเปนผน าของภมภาคในดานการจดการน าบาดาลตอไป

2.4 มตทางธรกจน าบาดาล (Business Aspect of Groundwater Resource)

ทรพยากรน าบาดาลมมลคาทางธรกจสง ในอนาคตสามารถน ามาใชเปนทรพยากรทางเลอกในการลงทนของทงภาครฐและภาคเอกชน ไมวาจะเปนการลงทนเพอการอปโภคบรโภค ลงทนทางอตสาหกรรม ลงทนทางเกษตรกรรม และลงทนทางสงคม ดงนน จงควรศกษาในแงธรกจไวใหชดเจนวามลคาทางธรกจเปนอยางไร ผลตภณฑ (Product) ทเปนไปไดในการลงทนโดยอาศยน าบาดาล (ทงทางตรงและทางออม) เปนตน

2.5 มตเชงปฏบตการ (Operation Research)

เปนการวจยทหาทางเลอกทดทสดในการท างาน และน าผลวจยนนมาพฒนาและปรบปรงงาน ตามหลกวงจรปรบปรงงาน (PDCA) ของ Deming ซงองคการสมยใหมจะตองตนตวอยตลอดเวลา

ระบบงานน าบาดาลของกรมทรพยากรน าบาดาลในอนาคต จะมความซบซอนหลายแงมม เชน แงมมภาครฐกบภาคเอกชน แงมมรฐกบทองถน แงมมการบรหารกบการปฏบต แงมมเอกภาพการบงคบบญชากบการมสวนรวม และแงมมการกระจายอ านาจกบรวมอ านาจ เปนตน

ดงนน กรมทรพยากรน าบาดาลควรศกษาวจยเรองเหลานอยเปนนจ เพอใหไดขอมลมาใชในการพฒนาระบบงานของกรมทรพยากรน าบาดาลใหมประสทธภาพ

98

2.6 มตทางดานกฎหมาย

เนองจากกฎหมายน าบาดาล (พระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ. 2520) ไดใชในการปฏบตมาเปนระยะเวลายาวนาน ประกอบกบสถานการณการใชน าบาดาลในปจจบนไดมการเปลยนแปลงไปจากเดมเปนอยางมาก ซงในอนาคตบทบาทของกรมทรพยากรน าบาดาลจะตองท างานในลกษณะ กงรฐกงเอกชน จงควรน ากฎหมายน าบาดาลมาปรบปรงใหม เพอใหครอบคลมมตตางๆมากยงขน อาท มตทางดานเศรษฐศาสตร มตทางอทกธรณวทยา มตดานมลภาวะและสงแวดลอม และมตทเกยวของกบทองถน เปนตน

บทท 5 สรป

การถายโอนภารกจดานน าบาดาลของกรมทรพยากรน าบาดาลไปสองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในครงนถอเปนภารกจใหม ถงแมวากรมทรพยากรน าบาดาลและอปท . จะมความพรอมทางดานจตใจทจะถายโอนและรบโอน แตจากการถายโอนภารกจของสวนราชการตางๆทผานมา พบวา เกดปญหาและอปสรรคตางๆมากมาย ซงในการถายโอนครงนจะประสบผลส าเรจไดนนกรมทรพยากรน าบาดาล และอปท. จะตองมพรอมดานตางๆ เชน ความรความสามารถดานการจดการ ดานเทคนค และดานหลกเกณฑ กฎระเบยบตางๆ เปนตน

เนองจากกระบวนการถายโอน/รบโอนภารกจน าบาดาล กรมทรพยากรน าบาดาล และอปท. จะตองมการประสาน และปฏสมพนธรวมกนในการด าเนนกจกรรมตามภารกจถายโอน ดงนนในขนตอนการเตรยมความพรอม จงจ าเปนตองเตรยมความพรอมใหแกกรมทรพยากรน าบาดาล (ในฐานะผถายโอน) และอปท. (ในฐานะผรบโอน) ควบคกนไป

คณะผวจยจงไดท าการเตรยมความพรอมในการถายโอนภารกจดานน าบาดาล ในสวนของกรมทรพยากรน าบาดาลไดท าการฝกอบรมบคลากรของกรมทรพยากรน าบาดาล ในขณะทในสวนของ อปท. ไดท าการฝกอบรมผบรหาร (นายกเทศมนตร/นายก อบต. หรอ ปลดเทศบาล/ปลด อบต.) และเจาหนาท (ชางเทศบาล/ชางอบต.) ของ อปท. เพอใหเกดความรความเขาใจเกยวกบหลกการและเหตผลในการถายโอนภารกจ รวมถงกจกรรมของภารกจดานน าบาดาลทกรมทรพยากรน าบาดาลจะถายโอนไปส อปท. ซงผลการด าเนนงานไดรบความรวมมอ และการตอบรบเปนอยางด

เพอใหเกดภาพในการปฏบตงานจรง คณะผวจยจงไดจดใหมการสาธตกจกรรมการถายโอนภารกจดานน าบาดาลจากกรมทรพยากรน าบาดาลไปส อปท. ในลกษณะการนเทศงานในพนทจรง ณ ทท าการเทศบาล/อบต. เปนราย อปท. ในเขตจงหวดน ารอง 3 จงหวดไดแก จงหวดนครราชสมา, จงหวดขอนแกน, และจงหวดเชยงใหม จงหวดละ 40 แหง ซงจากการตดตามประเมนผล ปรากฏวาไดรบการตอบรบเปนอยางด มการเตรยมความพรอมในการด าเนนกจกรรมตางๆตามกลมงานในระบบน าบาดาลของเทศบาล/อบต. (หลงการรบโอน) แลวพอสมควร

จากการศกษา พบวา รปแบบการถายโอนภารกจของกรมทรพยากรน าบาดาลไปส อปท .ครงน กรมทรพยากรน าบาดาลและ อปท. จะตองด าเนนการรวมกน (Share function) จงจะบรการประชาชนไดด เนองจากกรมทรพยากรน าบาดาลและ อปท.ตางมความเชยวชาญกนคนละดาน ถา

100

รวมมอและประสานกนไดกจะท าใหการถายโอนมประสทธภาพ ท าใหประชาชนไดรบประโยชนสงสด จากทกลาวมาทงหมด สรปไดวางานวจยชนนไดส าเรจลงดวยด มผลงานเปนไปตามวตถประสงค และในระหวางการด าเนนการวจยไดรบฟงขอคดเหนตางๆจากผทเกยวของมากมาย มาพฒนางานของกรมทรพยากรน าบาดาลเพอใหมประสทธภาพ และสนองความตองการของประชาชนใหทวถงมากยงขน

เอกสารอางอง กรมชลประทาน, 2543, โครงการศกษาจดการน าในลมน าเจาพระยา กรมชลประทาน, 2546, โครงการศกษาเพอจดท าแผนหลกรองรบการพฒนาแหลงน าและปรบปรง

โครงการชลประทานส าหรบแผนฯ 9, รายงานสถานภาพลมน า 25 ลมน า, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กรมทรพยากรน า, 2547, เอกสารประกอบการสมมนาแนวทางการบรหารจดการลมน าขอ ง ประเทศไทยเนองในโอกาสวนน าโลก

กรมทรพยากรน า, 2549, การบรหารจดการทรพยากรน าผวดนและน าบาดาลแบบบรณาการ ในเชงพนทลมน า, http://www.water.go.th, เมอ 18 มนาคม 2549

กรมทรพยากรน าบาดาล, 2542, แผนทศกยภาพแหลงน าบาดาลในเชงปรมาณและคณภาพ ภาคเหนอ

กรมทรพยากรน าบาดาล, 2542, แผนทศกยภาพแหลงน าบาดาลในเชงปรมาณและคณภาพ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

กรมทรพยากรน าบาดาล, 2542, แผนทศกยภาพแหลงน าบาดาลในเชงปรมาณและคณภาพภาคใต กรมทรพยากรน าบาดาล, 2542, แผนทศกยภาพแหลงน าบาดาลในเชงปรมาณและคณภาพ

ภาคกลางและภาคตะวนออก กรมทรพยากรน าบาดาล, 2542, โครงการประเมนศกยภาพของแหลงน าบาดาลและผลกระทบ

การใชน าบาดาล ต.ทาพระ อ.เมอง จ.ขอนแกน กรมทรพยากรน าบาดาล , 2546, โครงการศกษา Simulation สภาพน าบาดาลโดยใชรปแบบจ าลอง

คณตศาสตร บรเวณทราบภาคกลางตอนใต กรมทรพยากรน าบาดาล, 2548, โครงการจดหาน าบาดาลในพระต าหนกภพงคราชนเวศน กรมทรพยากรน าบาดาล, 2548, โครงการจดหาน าบาดาลเพอการเกษตร โครงการหลวงอางขาง

เกษตรพนทสง กองน าบาดาล กรมทรพยากรธรณ, 2543, คมอการใชแผนทน าบาดาลจงหวดล าปาง. 56 หนา เกรยงศกด ศรสข, 2542, เอกสารค าสอนวชาอทกธรณวทยา II 664431, ภาควชาเทคโนโลยธรณ,

คณะเทคโนโลย, มหาวทยาลยขอนแกน คณะกรรมาธการวสามญศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรน าทสมฤทธผลในประเทศไทย,

2546, รายงานการศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรน าทส มฤทธผลใน ประเทศไทย, วฒสภา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548, โครงการประสทธผลการจดการน าผวดนและผลกระทบ ตอน าใตดน

II

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548, โครงการศกษาการใชน าบาดาลรวมกบน าผวดน บรเวณ ภาคกลางตอนบน

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548 โครงการศกษาการน าระบบ Zoning มาใชในการบรหารจดการทรพยากรน าบาดาลอยางครบวงจร

เจรญ เพยรเจรญ, 2525, อทกธรณวทยาของประเทศไทย, กรมทรพยากรธรณ, กรงเทพมหานคร ทวศกด ระมงควงศ, 2546, น าบาดาล, 374 หนา ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 61 (พ.ศ. 2524) เรอง น าบรโภคในภาชนะทปดสนท

ตพมพในราชกจจานเบกษา เลม 98 ตอนท 157 (ฉบบพเศษ) ลงวนท 24 กนยายน 2524 ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 135 (พ.ศ. 2534) เรอง น าบรโภคในภาชนะทปดสนท (ฉบบท 2) ลงวนท 26 กมภาพนธ 2534 ตพมพในราชกจจานเบกษา เลมท 108 ตอนท 108 ลงวนท 2 เมษายน 2534

ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 199 (พ.ศ.2543) ออกตามความในพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 เรอง น าแรธรรมชาต ตพมพในพระราชกจจานเบกษา เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง. ลงวนท 24 มกราคม 2544

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 332 (พ.ศ. 2521) ออกตามความในพระราชบญญต มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เรอง ก าหนดมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมน าบรโภค ตพมพในพระราชกจจานเบกษาเลม 95 ตอนท 68 ลงวนท 4 กรกฎาคม 2521

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 12 (พ.ศ. 2542) ออกตามพระราชบญญตน าบาดาล พ.ศ.2520 เรอง ก าหนดหลกเกณฑและมาตรการในทางวชาการส าหรบการปองกน ดานสาธารณสขและปองกนสงแวดลอมเปนพษ ตพมพในราชกจจานเบกษา เลม 112 ตอนท 29 ลงวนท 13 เมษายน 2542

มงสรรพ ขาวสะอาด และคณะ., 2544, แนวนโยบายการจดการน าบาดาลส าหรบประเทศไทย : การจดการน าบาดาล

ราชบณฑตยสถาน, 2544, พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน., กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน. 384 หนา

วรพจน วศรตพชญ , 2538, หลกการพนฐานของกฎหมายปกครอง, คณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 116 หนา

วจ รามณรงค และสมชย วงคสวสด 2542, การประเมนปรมาณน าบาดาลปลอดภยในภาพรวม ของแองน าบาดาล

วฑต ศรโภคากจ, 2543, อทกธรณของประเทศไทย, เอกสารประกอบการบรรยายวชา 505343 การส ารวจน าบาดาลวทยาประเทศไทย, ส านกวชาเทคโนโลยทรพยากร, มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

III

วฑต ศรโภคากจ, 2547, ปรมาณการใชน าบาดาลในเขตพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล, กรมทรพยากรน าบาดาล

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, 2520, พระราชบญญตน าบาดาล, บททวไป มาตรา 3 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, 2537, ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 8, เรอง ก าหนด

เขตน าบาดาลและความลกของน าบาดาล ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, 2546, พระราชบญญตน าบาดาล (ฉบบท 3), บททวไปมาตรา 3 ส านกงานทรพยากรน าภาค 1 ล าปาง (ลมน าเจาพระยาตอนบน),

http://www.geocities.com/wrdlp1/basin/informpingbon.thm, เมอ 24 มกราคม 2549 ส านกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2547, รายงานการศกษาฉบบสดทาย

โครงการศกษาการบรหารจดการทรพยากรน าของชาตอยางมประสทธภาพและ การจดการ 25 ลมน าส าคญของประเทศ

ส านกนายกรฐมนตร, 2532, ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารทรพยากรน าแหงชาต ขอ 7

ส านกนายกรฐมนตร, 2545, ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารทรพยากรน าแหงชาต, ฉบบท 2

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2543, โครงการจดท ากรอบและประสานการบรหารจดการและพฒนาทรพยากรน าในลมน าเจาพระยา

สจรต คณธนกลวงศ และคณะ, 2545, รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการศกษาศกยภาพและความตองการน าบาดาลเพอการจดการน าบาดาลในพนทดานเหนอของทราบภาคกลางตอนลาง

Bicknell, BR, Imhoff, JL, Donigian, AS, And Johanson, RC, 1993. Hydrologic Simulation Program Fortran (HSPF): User’s Manual For Release 10, EPA - 600/R-93/174, U.S.Environmental Protection Agncy, Athens, GA, USA.

Department of Water Resources, 2003, California’s Groundwater, Bulletin 118 Update 2003, State of California, The Resources Agency.

Fedra, K. (2005) Water Resources Simulation and Optimization : a web based approach. Foster, S., 2002. Rationalizing Groundwater Resource Utilization In The Sana’a Basin-

Yemen. World Bank Technical Paper, Case Profile Collection No 2, Washington, D.C.

Foster, S., and Garduno, H. 2002. Actual and Potential Regulatory Issues Relating to Groundwater Use in Gran Asuncion. World Bank Technical Paper, Case Profile Collection No 3, Washington, D.C.

IV

Foster, S.,and Garduno, H. 2004. Towards Sustainable Groundwater Resource use for Irrigated Agriculture on The North China Plain. World Bank Technincal Paper, Case Profile Collection No 8, Washington, D.C.

Foster, S. and Kemper, K., 2002 - 2004. Sustainabable Groundwater Management : Concepts and Tools, Briefing Notes Series. GW-MATE. The World Bank. Titles Available in Briefing Note Series (2003): 1) Groundwater Resource Management an introduction to its scope and practice. 2) Characterization of Groundwater Systems key concepts and frequent

misconceptions. 3) Groundwater Management Strategies from supply development to demand

constraints. 4) Groundwater Legislation and Regulatory Provisions from customary rules to

intergrated catchment planning 5) Groundwater Abstraction Rights from theory to practice. 6) Stakeholder Participation in Groundwater Management mobilizing and

sustaining aquifer management organizations. 7) Economic Instruments for Groundwater Management using incentives to

improve sustainability. 8) Groundwater Quality Protection defining strategy and setting priorities. 9) Monitoring Requirements for Groundwater Management

a) Resource use and aquifer response b) Detecting water quality change

10) Implementation of Groundwater Management Measure making incremental improvements.

Garduno, H., Nanni. M., 2003. Yacambu - Quibor : Project for Integrated Groundwater and Surface water management in Venezuela. World Bank Technical Paper, Case Profile Collection No 7, Washington, D.C.

Harbaugh, AW, Banta, ER, Hill, MC, and McDonald, MG, 2000. MODFLOW – 2000 The U.S. GeologicalSurvey Modular Ground - Water Model - User Guile to Modulariation Concepts and the Ground - Water Flow Process. Open - File Report 00-92, U.S. Geological Survey, Reston, VA, USA.

LIAO, X. 2004. A GIS-basec Decision Support System for Water Resources Management of Song - Liao River Basin College of Urban and Environmental Science China. http://www.gisdevelopment.net [online]. 18 October 2005.

V

Lui, C.,W. 2004, Decision Support for Managing Ground Water Resource in the Choushiui River Alluvial Fan in Taiwan, Journal of the American Water Resources Association (JAWRA) V. 40(20),p.431 - 442.

Lund, J.R., Howitt, R.E., and Jenkins, M.W.2000. CALVIN - Economic - Engineering Optimization Model of California’s Inter-tied Water System. http://cee.engr.ucdavis.edu/faculty/lund/CALVIN/[online]. 20 October 2005.

McPhee, J., and Yah, W.W.G. 2004, Multiobjective optimization for sustainable groundwater management in semiarid region, Journal of Water Resources Planing and Management. P. 490 - 497. http://www.repositories.cdlib.org [online]. 20 October 2005.

Netherlands Institute of Applied Geoscience TNO. 2005. REGIS. http://www.nitg.tno.nl [online]. 14 September 2005.

Todd, D.K., 1980, Groundwater Hydrology, 2 nd ed., John Wiley, New York Todd, D.K., 1959, Ground Water Hydrology, Toppan Company Limited, Tokyo, Japan. Zheng, C. and Wang, P.P. 1999. MT3DMS: A modular Three - Dimensional Multispecies

Transport Model for Simulation of Advection, Dispersion and Chemical Reactions of Contaminants in Groundwater Systems; Documentation and User’s Guide, Contract Report SERDP -99-1, U.S. Army Engineer Research and Development Center, Vicksburg, MS.

Documents

รายงานฉบับสมบูรณ์คร งท 1/2552 เม อว นพฤห สบด ท 15 มกราคม 2552 ได ม มต เห นชอบแผนปฏ