นโยบายสาธารณและการวางแผน

หลกการพนฐานของการวางแผนP การวางแผนO การจดองคการL การพฒนาภาวะผนำาI/C การควบคม

การบรหารใหไดเปรยบทางการแขงขน- นวตกรรม- คณภาพ- ความรวดเรว- ตนทนตำ�า

หลกการ 4 M +4 M ManM ManagementM MeterialM Money

M Minute = Tine + place เวลา , สถานท�M Maneuver ความพยายาม

M Meditation จตดM Mentality

ประเภทของระบบเศรษฐกจ1. ลทธรฐนยม เสรมอมการของรฐ ( แบบเผดจการ)2. ลทธเสรนยม สนองตอบทน

3. ลทธสวสดการ สนองตอบความตองการเทาเทยมกน

การศกษาทฤษฎการวางแผน1.Thesis การศกษาทบทวนทฤษฎท�มอย2.Anti – thesis การศกษาเชงแยง กบทฤษฎท�ม

อย3.Synthesis การศกษาเพ�อหาทางหลดพน

เรยกอกอยางวา ตรรกะวภาษวธ “ “ ( เชนเดยวกบการหาแนวทางหลดพนของพระพทธเจา จะกอใหเกดแนวทางใหม เชน ทางสายกลาง , อรสจ 4 )

รปแบบของทฤษฎ1.ทฤษฎการวางแผนแบบ วธการ ( Procedural

Planning Theory ) มงอธบายวธการ การใช การวางแผน ( ภายใน )

2.ทฤษฎการวางแผนแบบ เนอหา ( Substantive Planning Theory ) มงอธบายปรากฏการท�เกดขนในสภาพแวดลอมของการวางแผน ( ภายนอก )

สำานกความคดทสำาคญUtopians สงคมท�แสวงหาความดงาม เบ�ยมสข เทาเทยมกน ไมมชนชน

เอาแตประโยชนเทาท�ตนเองมความจำาเปน ไมสะสมความม�งค�ง

สงคมท�ดท�สด คอ สงคมท�ปราศจากรฐ

หลกการกำาหนดจดมงหมาย SMART + 4C S Sensible เฉพาะเจาะจงM Meansuable สามารถวดระดบความสำาเรจไดA Attainable สามารถทำาไดจรงR Reasonable สอดคลองกบความเปนจรงT Time มกำาหนดเวลาC Challenging มความทาทายC Consistenc มความสอดคลองภายในC Coordinating มการประสานกนC Control มการควบคม

หลกการกำาหนดจดมงหมายของนกวชาการ Boovee - เปนทางการ- สอดคลอง- จดลำาดบได

ประเภทของแผนงานแบงตามเวลา- ระยะยาว 5 ป ขนไป- ระยะกลาง 1-5 ป- ระยะสน ไมเกน 1 ป

ประเภทของแผนงานแบงตามการใช- แผนใชครงเดยว- แผนใชประจำา- แผนตามสถานการณ

ขนตอนการจดการแผนงานเชงกลยทธวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ ทง

ภายใน - ภายนอก

กำาหนดทศทางการพฒนา

กำาหนดกลยทธ

การนำาเอากลยทธไปสการปฎบต การควบคม

หลกการนำาเอากลยทธไปสการปฎบต- มอปสรรคอะไรหรอไม- มผใดรบผดชอบ- มความยดหยนไดมากนอยเทาใด

ทกษะทจำาเปนสำาหรบการนำาเอากลยทธไปสการปฎบต ( แนวทาง Bonoma ) 4 Skill + 3

1.Interacting Skill การมปฎสมพนธ2.Allocating Skill การจดสรรทรพยากร3.Orgaizing Skill การจดองคการ4.Monitering Skill การตดตามตรวจสอบ

Decisional Skill การตดสนใจInformation Skill การใชขอมลขาวสารLeadership Skill การเปนผนำา

รปแบบของกลยทธทใช

วเคราะห

กำาหนดทศทางกำาหนดกลยทธการนำาไปปฎบตการควบคม

1. แนวทางเดม ผคดไมไดทำา ผทำาไมไดคด2. แนวทางการเปลยนแปลงองคการ พฒนาคน ใหความสำาคญกบการปฎบต3. แนวทางผสมผสานอาศยความรวมมอ รวมมอกนระหวาง ผบรหารและผปฎบต

เปดเวทการแสดงออก4. แนวทางวฒนธรรม สรางวฒนธรรมท�เขมแขงใหกบองคการ โดยผบรหารและผปฎบตเขามามสวนรวมดวยกน5. แนวทางเพมพน ใหผปฎบตเปนผกำาหนดกลยทธในการทำางานเอง จากลางขนบน

โดยผบรหารดแลอยหางๆ และทำาการประเมนเทานน

ตวแบบการควบคมกลยทธ- ดกวามาตรฐาน ใหดวา เหตใดจงเกน มาตรฐานตำ�าไปหรอไม- ตำากวามาตรฐาน ใหดวา มปญหาอปสรรคอยางไรบาง หรอ

มาตรฐานท�ตงไวสงเกนไป

การวางแผนการพฒนารปแบบการพฒนาตองมความสอดคลองกบ

- เศรษฐกจ - วฒนธรรม- สงคม - เทคโนโลย และความร - การเมอง - ทรพยากร และส�งแวดลอม

ประเภทของการพฒนา

1.พฒนาอตสาหกรรม ( NC ) ประสทธภาพ ทน ปจจยการผลต

2.พฒนาเกษตรกรรม ( Nac ) ความเทาเทยมกน การมสวนรวม พลงภายใน

3.NAIC เกษตรนำา อตสาหกรรมหนน บรการเสรม

คำาศพททตองรวสยทศน ส�งท�อยากใหเปนกลยทธ มลกษณะดงตอไปน มากกวาความหมายท�วไป

- กวาง- ยาว- ลก

เชน การจดการเชงกลยทธ คอ การจดการท�มความคลอมคลม กวาง ยาว และลก กวาการจดการท�วไป

การวางแผน ( ของ Dror ) การทำาชดของความคดท�จะนำาไปปฏบตเพ�อให

บรรลเปาหมายองคประกอบ - ชดของความคด

- ปฎบตเพ�อบรรลเปาหมายLinking Process การเช�อมโยงวสยทศนใหครอบคลมทงองคการSteak Holders ผมสวนไดเสย ( ม 3 ประเภท )

1.ปจจยนำาเขา เชน คนงาน ทน แหลงทน วตถดบ2.ปจจยการผลต เชน เทคโนโลยการผลต3.ปจจยนำาออก เชน ลกคา ผรบบรการ การจด

เกบภาษ

…………………………………………………………………………………………….

หมายเหตรปแบการสอนของอาจารยจะเปนลกษณะการสอดแทรก

ประสบการณชวตเยอะ หลกสำาคญของหวขอท� อ.รบผดชอบ คอ- ใหนกเรยนเขาใจคำาวา วสยทศน กลยทธ เปาหมาย ของ

การวางแผน - นกเรยนสามารถแยกประเภท ไดตามทฤษฎท�เก�ยวของ- นกเรยนสามารถกำาหนดวสยทศน กลยทธ เปาหมาย การ

วางแผน ในงานของตนเอง และของประเทศได

ในการทำาขอสอบไมตองไปบาตอบตามคำาถามอนยาวเหยยดของ อ. ใหจบ

ประเดนเอาเฉพาะท�เราจำาได 2 ประเดนมาวเคราะหใหมความสอดคลองกน แลวอธบายพรอมยกตวอยางใหชดเจน

เชน การนำาเอาหลกการจดการแผนงานเชงกลยทธ 5 อยาง มาอธบายคกบประเภทของการพฒนา คอ

- วเคราะห- กำาหนดทศทาง- กำาหนดกลยทธ

ใหประเทศพฒนาไปส Naic

- เกษตรนำา- อตสาหรรม

หนน

- การนำาไปปฎบต- การควบคม

การวเคราะหนโยบายการวเคราะหนโยบาย คอการวเคราะหนโยบายมจดประสงค เพ�อกำาหนดนโยบายท�ดและสามารถนำาไปปฏบตได

คณสมบต ของนกวเคราะหนโยบาย •มประสทธภาพในการจดเกบขอมล ขอมลท�สามารถระบได เปนขอมลท�เปนประโยชน และมการจดระบบขอมลใหเปนระบบท�ด มการอางองท�ถกตอง ระบแหลงท�มาท�นาเช�อถอสามารถนำาไปใชประโยชน การเกบรวบรวมขอมลมความสำาคญทงกอนใชนโยบายสาธารณะและหลงการใชนโยบายสาธารณะ เพ�อนำาขอมลมาตอบคำาถามตาง ๆ หรอขอคดคานนโยบายได ขอมลจำาเปนอยางยงในการวเคราะหนโยบาย นอกจากนนยงตองจำาเปนตองมความสามารถในการส�อสารขอมล ส�อสารอยางไรใหเขาใจ สามารถส�อสารใหผอ�นเขาใจ และนาเช�อถอ• สามารถท�จะมมมมองไดวาอะไรคอปญหา อะไรมปญหา หรออะไรไมใชปญหา ปญหาคออะไร จงมนโยบายท�เหมาะสมออกมา ในการแกไขปญหา •ทกษะท�ตองมในการวเคราะหนโยบาย ไดแก

-ทกษะดานการวเคราะหในเชงการเงน Financial analysis ตองรวาเม�อดำาเนนนโยบายแลว เม�อพจารณาแลวคมคากบการลงทนหรอไม

-ทกษะการวเคราะหทางการเมอง Political analysis ความสามารถวเคราะหทางการเมอง นโยบายท�คมคาท�สด แตอาจไมผานเกณฑทางดานการเมองกได ประชาชนอาจไมยอมรบกได - ทกษะดานกฎหมาย Legal analysis ความสามารถในการวเคราะหเชงกฎหมาย วานโยบายท�ทำาจะผดกฎหมายอะไรบาง มความจำาเปนมาก เพราะวาถารฐออกนโยบายท�ขดตอกฎหมายไมได รฐท�ทำาผดกฎหมายเอง กจะเปนรฐท�ขาดความชอบธรรมในการดำารงอย รฐอาจแกกฎหมายกได แตตองคำานงถงวาดหรอไม เม�อดำาเนนการแลวผลประโยชนสวนใหญอยท�ใคร- ทกษะดานจรยธรรม Ethical analysis เพราะวากฎหมายกบจรยธรรมเปนเร�องท�มความสมพนธกน แตไมเหมอนกน เพราะวาบางเร�องถกกฎหมายแตผดจรยธรรม - ทกษะการส�อสาร Communication สามารถส�อสารนโยบายท�วเคราะหแลวผอ�นไดเขาใจ

• ตองเขาใจพฤตกรรมทางการเมองขององคการแตละองคการ เพราะพฤตกรรมทางการเมองของแตละคนจะไมเหมอนกน นโยบายสาธารณะส�งท�ตองการคอ นโยบายท�ดและตองนำาไปสการปฏบต ในการนำาไปสการปฏบตนน ตองผานองคการตาง ๆ พฤตกรรมทางการเมองในองคการจงตองเขามาเก�ยวของ ในความสำาเรจของการนำานโยบายไปใชดวย เพราะองคการทกองคการมพฤตกรรมทางการเมองไมเหมอนกน อาจมการคดคาน ตอตานนโยบายกได เพราะฉะนนตองคำานงถงพฤตกรรมทางการเมองดวย

• ตองรกรอบความคดทางเก�ยวกบเร�องจรรยาบรรณ

จรรยาวชาชพ /จรรยาบรรณในทางวชาชพ

-ความซอสตย ตองซ�อสตยตอผลการวจยและวธการวจย ตวเลข/ขอมลท�ใชตองนาเช�อถอ

-มความรบผดชอบตอลกคาหรอผทจะนำานโยบายไปประกาศใช ตองมผลงานท�มคณภาพด ตองบอกจดออน ตองบอกทางออกเม�อถกโจมต เพ�อใหลกคาเตรยมตวชแจงไดอยางเพยงพอ

-ตองชดเจนในตงเองในภาพของสงคมทด สงคมท�ดสำาหรบนกวเคราะหควรเปนอยางไร เพราะนโยบายสาธารณะเปนเคร�องมอนำาไปสการสรางสงคมท�ด เพราะฉะนนนกวเคราะหตองชดเจนในตวเองวาสงคมท�ดควรเปนอยางไร ซ�งสมพนธกบมมมองของผกำาหนดนโยบายดวยวาสมคมท�ดควรเปนอยางไร และผท�ตอตานคดวาสงคมท�ดเปนอยางไร เร�องนสำาคญมากกบการวเคราะหนโยบาย นกวเคราะหจงควรชดเจนในตวเองในเร�องน เพ�อนำาประเทศไปถกทศทาง

บทบาทนกวเคราะหนโยบาย ม 3 บทบาท ดงน ไมไดหมายความวาบทบาทไหนดกวาบทบาทไหน แตหมายความวานกวเคราะหพอใจท�จะอยในบทบาทไหน หรอเหมาะสมกบบทบาทไหน

1. Objective technicians จะไมพยายามเสนอแนะเก�ยวกบคานยมเขาไปในงานวจย ใหลกคาดงานวจยเอง วาควรทางเลอกไหน จะไมบอกวาส�งไหนดกวาส�งไหน

2. Client’s advocate เลอกรบใชกบลกคาบางคน บางกลม อทศตนทมเทให เพ�อท�จะพยายามใหลกคามตำาแหนงท�เจรญกาวหนาขนไป เรยกวานายเดยว และ อาศยความจงรกภกด อาศยความสมพนธในระยะยาวทำาใหไดเขาสขอมลในเชงลก หรอเขาไปสกระบวนการทางการเมอง และผลกดนแนวความคดสงคมท�ดเขาไป ผลกดนนโยบายเขาไปใช และนำาไปใชโดยอาศยความสมพนธระยะยาว

3. Issue advocate ไมไดเกาะตดอยกบคนใดคนหน�ง กลมใดกลมหน�ง หรอพรรคใดพรรคหน�ง แตเกาะตดอยในประเดนปญหาท�

สนใจ แลวอทศทมเทใหกบเร�องนน เชนเกาะตดอยกบ นโยบายพลงงาน หรอนโยบายสาธารณสข กจะเปนผเช�ยวชาญในเร�องนน ๆ ดงนนกจะไมรบงานประเภทอ�นท�ไมไดสนใจ จะมเปาหมายและชดเจนอยในตวเอง กจะเลอกลกคาท�สามารถผลกดนแนวความคดประเดนท�สนใจใหนำาไปสนโยบายได จงมเร�องของคานยม ทศนคตเขาไปเก�ยวของ เขากจะมองวาการวเคราะหของเขาเปนเคร�องมอนำาไปสสงคมท�ดในแนวความคดของเขา ซ�งจะตองกนขามกบ Objective technicians ซ�งจะไมบอกวาส�งไหนด ส�งไหนไมด

ความขดแยงของนกวเคราะหกบลกคา หรอผจางใหวเคราะห ในการวเคราะหบางครงนกวเคราะหอาจมความขดแยงเกดขน กบผท�จางวเคราะห เชน ไมตรงกบทางเลอกท�ผจางวเคราะหคาดหวงไว นกวเคราะหมทางเลอกเพ�อไมใหขดกบจรรยาบรรณ ดงน

- Voice การประทวง/ถกเถยงคดคาน ปลอยขาวใหกบส�อมวลชนรบทราบ

- Exit การลาออก เปดเผยขอมลใหผอ�นรบทราบ- Disloyalty ไมจงรกภกด โดยเปนหนอนบอนไส เอาขอมลไปบอก

ใหผอ�นร

จะทำาอยางไรทจะเรมวเคราะหนโยบาย หรอขนตอน เม�อผท�ตองการใหวเคราะหนโยบาย ปกตแลวนโยบายสาธารณะจะใช

กตอเม�อมปญหาขน จงใชนโยบายสาธารณะในการแกปญหา เพราะฉะนน นกวเคราะหนโยบายตองทำาตามท�ผกำาหนดนโยบายสนใจปญหาใดท�ตองการใหหาทางแกไข และดวามส�งใดท�เปนเร�องคลมเครอ ท�ทำาใหตดสนใจลำาบาก ตองพยายามคลมเครอนอยท�สด มขอมลใด หรองานวจยใด ท�จะบอกไดชดเจนย�งขน เพ�อใหลกคาพจารณา โดยมขนตอนดงน

- การจดเกบรวบรวมขอมล- การวเคราะหปญหา วาปญหาคออะไร สภาพท�ไมมปญหาเปน

อยางไร เพราะวาเปาหมายท�ตองการคอสภาพท�หมดปญหา อะไรท�

เปนอปสรรค ขดขวางท�จะไปไมถงเปาหมายนน แลวเลอกทางเลอกในการแกไขปญหา

- การมเกณฑในการตดสนใจเลอกแกไขปญหา เปนเร�องสำาคญ ถาเปล�ยนเกณฑคำาตอบอาจจะเปล�ยนไปกได เกณฑจะใชในการประเมนเพ�อเปรยบเทยบ ทางเลอกแตละทาง

- พจารณาทางเลอกในการแกปญหา แลวเปรยบเทยบทางเลอกแตละทางเขากบเกณฑแตละเกณฑ ผลเปนอยางไร มผลด ผลไมดอยางไร จงจะบอกไดวาทางเลอกไหนท�ดท�สด

ชนดในการวเคราะหนโยบาย เราจะรไดอยางไรวาในนโยบายท�กำาลงวเคราะห เราควรใชรปแบบใดในการวเคราะห ซ�งมอย 5 รปแบบในการวเคราห ใชเพยงแบบใดแบบหน�งใน 5 รปแบบกสามารถบอกไดวาทางเลอกใดดท�สด และมเกณฑท�จะบอกวานโยบายท�จะทำาการวเคราหจะตองใชวธใดใน 5 รปแบบน โดยใชคำาถามวเคราะห

แผนภาพททำาใหทราบวาควรใชวธใดในการวเคราะหทง 5 รป แบบ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ได ไม ม ไ ม ได ไ ม ได

ไ ด ได ม

ม ไมได

ค ำา อธบายแผนภาพคำาถามท�ใชในการวเคราะห เปนคำาถามท�จะทำาใหเราทราบวาควรใชวธ

ใดในการวเคราะห

Formal benefit-cost analysis

คำานวนในร ปแบบตวเงนไดหรอไม

มประสทธ อยางเดยว

Qualitative benefit-cost analysis

นโยบายมเปาหมายอ�นนอกจาก

ประสทธภาพหรอไม

Cost-efficiency analysis

ท ำา เป นร ปต วเงนไดหรอไม

ท ำา เ ช งป ร ม า ณ ไ ด หรอไม

Modified benefit-cost analysis

ม แ ค 2 เ ป าหมายใชหรอไม

ม 3 เปาหมายขนไป

Multigoal analysis

1.คำาถามแรก ถามวานโยบายมเปาหมายอะไรอยางอ�นหรอไม นอกจากเปาหมายดานประสทธภาพ(ก) (ตงสมมตฐานวาทกนโยบายเร�องประสทธภาพเปนเร�องท�สำาคญและเปนเกณฑหลกท�ตองม) คำาตอบ ไม(NO) มดานประสทธภาพเพยงอยาง เดยว ถามตอ โดยถามวาสามารถคดเปนตวเงนไดหรอไมหรอสามารถแปลออกมาเปนหนวยเงนบาท เงน US เงนยโร ไดหรอไม(ข) ถาตอบ ได(YES) กใช Qualitative

benefit-cost analysis แตถาตอบ ไมได(NO) หรอไมสามารถแปลเปนตวเงนได กใช Cost-efficiency analysis

คำาตอบกลมท�เนนประสทธภาพเพยงอยางเดยวน จง ม 2 ทางเลอก คอ แปลเปนตวเงนได กบ แปลเปนตวเงนไมได

2.คำาถามแรก ถามวานโยบายมเปาหมายอะไรอยางอ�นหรอไม นอกจากเปาหมายดานประสทธภาพ (คำาถามแรก) คำาตอบ คอ ม(yes) ยงมเปาหมายอ�นอกท�นอกเหนอจากเปาหมายดานประสทธภาพ คอ ม 2 เปาหมาย(รวมเปน 2 เปาหมายเทานน) ถามตอ อกวาประสทธภาพของเปาหมายทำาเปนเชงปรมาณไดหรอไม(คำาถามสอง) ตอบ ได(yes) ถามตอวา สามารถทำาเปนรปของตวเงนไดหรอไม(คำาถามท�สาม) ถาตอบวา ไม (NO) หรอทำาเปนตวเงนไมไดตองใช Cost-efficiency

analysis ถาตอบ ได(yes) หรอสามารถทำาเปนตวเงนได Modified benefit-cost analysis

ถาคำาตอบของคำาถามวาประสทธภาพของเปาหมายทำาเปนเชงปรมาณไดหรอไม(สาม) ตอบ ไมได(NO) ทำาเปนเชงปรมาณไมได กจะใช Multigoal analysis

3.คำาถามแรก ถามวานโยบายมเปาหมายอะไรอยางอ�นหรอไม นอกจากเปาหมายดานประสทธภาพ(ก) คำาตอบ ม(yes) มเปาหมายอ�นท�มากกวาเปาหมายดานประสทธภาพ

และม 3 เปาหมายขนไป ใหใชMultigoal analysis

รปแบบท 1 Formal benefit-cost analysis เนนประสทธภาพและคำานวณเปนตวเงนได

การวเคราะหผลตอบแทน/ผลประโยชน กบคาใชจายการวเคราะหโดยดจากประสทธภาพ ถาผลรวมของประสทธภาพสง

ถอเปนนโยบายท�ด วธการทำา Benefit-cost analysis ดตารางท� 2.1 การวเคราะหผล

ตอบแทนแลตนทน

เม�อเปรยบเทยบแตละนโยบาย โดยดจาก Net Benefits(benefit-

cost)นโยบายใดใหผลตอบแทนสงสดกใหใชนโยบายนน และสามารถวเคราะหไดจากอตราผลตอบแทนตอคาใชจาย เพ�อดวาคาใชจายหน�งหนวยไดผลตอบแทนเทาไหร( เอาผลตอบแทน หารดวยคาใชจาย) การตดสนใจแลวปกต จะใชคาของ Net Benefits (อานเพ�มเตมของ อ.ถวลย)

ตารางการคำานวณ ไมไดบอกไดทนทวาทางเลอกไหนเปนทางเลอกท�ดท�สด แตขนอยกบวามเกณฑหรอมขอจำากดอะไรบางในการท�จะตดสนใจ เชน

1)กรณไมมขอจำากดใด อาจเลอกทำา ทง Project A , B, C , D หรอหลายทาง

2)กรณขอจำากดใหเลอกทางเดยวเทานน กตองเลอก Project B

3)กรณงบประมาณจำากด ไมเกน 10 ลานบาท ไมไดกตองเลอก Project A , C and D เพราะวา Net Benefits เทากบ 23 ซ�งมากกวาเลอกทำา Project B ท�ใชงบประมาณ 10 ลาน แต Net Benefits เทากบ 20

เพราะฉะนนการเลอกทางเลอกเพ�อเสนอแนะ ตองพจารณาดขอจำากด(เกณฑ) ท�เปนเหตผลทำาใหทางเลอกแตกตางออกไปได ถาไมไดบอกถงขอจำากดอาจเขยนแนวทางเสนอกได

รปแบบท 2 Qualitative benefit-cost analysis เนนเฉพาะประสทธภาพแตไมสามารถนำามาคำานวนเปนเงนได ม 2 วธ คอ

กรณท� 1 ทำาเปนตวเงนไมได แตสามารถวดเปนหนวยวดได หรอหนวยวดธรรมชาต เชน ตน กโลกรม ช�วโมง เซนตเมตร ฯลฯ ซ�งสามารถวดได แตวาไมสามารถจะแปลเปนตวเงนวาเปนมลคาเทาไหร

กรณท� 2 ไมสามารถวดเปนหนวยวดตามธรรมชาตแตมลกษณะเปนเชงคณภาพ เชน การปรบปร งภมท ศน ท ำา ใหววสวย นโยบายด านวฒนธรรม ทำาใหจรยธรรมดข น ส�งเหลาน ไมสามารถวดเป นหนวยธรรมชาตไดและไมสามารถทำาเปนตวเงนได

เพราะฉะนนการเขยนรายงานการวเคราะหตองเขยนบรรยายผลกระทบท�เกดขนวารายแรง หรอมความสำาคญมากนอยแคไหน มความสำาคญอยางไร แตกรณนมปญหาวาคนเรามกจะใหความสำาคญของแตละส�งไม

เหมอนกน การเขยนบรรยายผลกระทบตองพ�งพางานวจย ทฤษฎตาง ๆ ท �ผอ�นไดใหความสำาคญอยางไรเพ�ออางองดวย

การกลาวถงส�งท�ไมเปนตวเงน หรอ Impact ท�ไมเปนตวเงนซ�งมทงทางบวก และทางลบ มทงคาดหมายได คาดหมายไมได ส�งท�จะเขยนในรายงานการวเคราะหนนตองเขยนส�งท�คาดหมายได ทงทางบวก ทางลบไปดวย และแนนอนคนมกไมคอยอยากเขยนทางลบ แตโดยหลกจรรยาบรรณแลวตองเขยน แตผลกระทบทางลบเราตองเขยนไวดวย เพ�อเปนแนวทางในการปองกน ผลกระทบท�เกดจะไดไมเกด หรอบรรเทาผลกระทบใหมนอยท�สด ซ�งการเขยนรายงานนมความสมพนธในขนตอนของการประเมนผลดวย

รปแบบท 3 Cost-efficiency analysis ม 2 เปาหมายทงประสทธภาพ(คาใชจาย) และประสทธผล

การม 2 เปาหมาย เปาหมายหน�งสามารถทำาเปนตวเงนได อกเปาหมายหน�ง(ประสทธผล)ทำาเปนตวเงนไมไดแตวาทำาเปนเชงปรมาณได

วธการวเคราะหสามารถทำาได 2 วธ คอ1) การทำาคาใชจายใหคงท� Fixed budget approach จากตาราท� 3.1

ถารฐตองการรกษาชวตของคนไวจากอบตเหตรถยนต จะมวธการอะไรบาง ถามงบประมาณใหไว 10 ลานบาท(งบประมาณคงท�) ใหหาแนวทางเสนอมา ในท�นมการเสนอมา 3 ทางเลอก

ทางเลอก A งบประมาณ 10 ลานบาท รกษาชวตได 5 คนทางเลอก B งบประมาณ 10 ลานบาท รกษาชวตได 10 คนทางเลอก C งบประมาณ 10 ลานบาท รกษาชวตได 15 คน

การคำานวณ CE Ratio อตราคาใชจายตอ 1 ชวต = คาใชจาย หารดวย ประสทธผล(จำานวนชวต) การคำานวณ EC Ratio คาใชจาย 1 ลานตอชวต = ประสทธผล(จำานวนชวต) หารดวย คาใชจายตวเลย CE Ratio และ EC Ratio จะชนำาไปในทศทางเดยวกน

เม�อพจารณาแลวทางเลอก C เปนทางเลอกท�ดท�สด ใชเงนนอยท�สด

2) การทำาประสทธผลใหคงท� Fixed effectiveness approach จากตารางท� 13.2 เปนวธท�รฐตงเปาหมายดานประสทธผล(จำานวนชวตคน)ไวคงท� ในท�นมเปาหมาย 10 ชวต แลวใหหาทางเลอกวาแตและทางเลอกใชเงนเทาไหร

ทางเลอก A ใชงบประมาณ 5 ลานบาท

ทางเลอก B ใชงบประมาณ 10 ลานบาท ทางเลอก C ใชงบประมาณ 15 ลานบาท เม�อคำานวณหาคา CE Ratio และ EC Ratio ทางเลอก A เปนทาง

เลอกท�ดท�สด อตราคาใชจายตอ 1 ชวตนอยท�สด CE Ratio คอ 0.5 ลานบาท และคาใชจาย 1 ลานบาทตอการรกษาชวตคน EC Ratio คอ 2 ชวต รกษาไดมากท�สด

กรณท�รฐไม Fixed ทงคาใชจาย และเปาหมายประสทธผล(จำานวนชวต) และใหเสนอทางเลอก กสามารถพจาณาดจากคา CE Ratio และ EC Ratio ตวอยางตามตารางท� 13.3 ในกรณนทางเลอก A เปนทางเลอกท�ดท�สด

กรณมหลายทางเลอก สามารถทำาตารางเปรยบเทยบไดตามตวอยางตารางท� 13.4 เพ�อเปรยบเทยบ แตกรณท�มเง�อนไข/ขอจำากดตามเกณฑตาง ๆ ใน Colum ท� 5 , 6 ,7,8 การตดสนใจเลอกทางเลอกกจะเปล�ยนไปตามเกณฑท�ตงไว โดยท�ตวเลขพนฐานยงเหมอนเดม แตเง�อนไข/เกณฑตางกน ทางเลอกในการตดสนใจกเปล�ยนไป จงเปนลกษณะสำาคญ/สาเหตสำาคญ ประการหน�งในการ Lock spec การคอรรบช�น โดยการกำาหนดเกณฑไวลวงหนา จงตองพจารณาดเกณฑดวยวาเปนเกณฑท�ถกตอง เหมาะสมหรอไม

รปแบบท 4 Modified benefit-cost analysis เปาหมายประสทธภาพ กบเปาหมายอ�น ซ�งบอยคร งเปาหมายอ�น ๆ มกเปนเปาหมายดานความเปนธรรม

ในรปแบบนเปาหมายหน�งสามารถทำาเปนตวเงนได และเปาหมายอ�นไมสามารถทำาเปนตวเงนไดจะใชวธการใหนำาหนก

ตวอยาง การ Modified benefit-cost analysis ดตารางท� 2.3

จากตารางจะเปนลกษณะเปรยบเทยบ รปแบบการวเคราะ Standard

Cost-benefit Analysis แบบธรรมดา (ร ปแบบท � 1) ก บ ร ปแบบของการ Distributionally Weighted CBA จะเหนวาส�งท�ตางกนไป คอ นำาหนกท�ใหจะมผลในการเปล�ยนคำาตอบวาทางเลอกไหนเปนทางเลอกท�ดท�สด

ในตารางมทางเลอกอย 2 ทางเลอก มกลมผไดประโยชน 2 กลม คอ กลม A และ กลม B สมมตวากลม A เปนกลมคนจน กลม B เปนกลมคนรวมรปแบบท� 1 ถาใหนำาหนกคนจนกบคนรวมเทากนกจะเลอกทาง Project 1 เพราะวาผลประโยชนสทธท�สงคมไดสงสด

แตถาคดวากลมคนจน กบกลมคนจนไมนาจะมนำาหนกเทากน หากเปาหมายนโยบายมเร�องของความเปนธรรมในดานการกระจายรายไดเขามาดวย กอาจใหนำาหนกตางกน ในท�นกลมคนจน ใหนำาหนก 3 เทาของกลมคนรวย ฉะนนเม�อคำานวณโดยการคณดวยนำาหนกแลว ผลประโยชนโดยรวมท�สงคมควรไดใน Project 1 เทากบ 80 ใน Project 2 เทากบ 90 เพราะฉะนนทางเลอกท�ดท�สดกจะเปน Project 2

การใหนำาหนกในการวเคราะหในรปแบบท� 1 กบรปแบบท� 4 โดยใหนำาหนกไมเทากน

คำาตอบกจะตางกน ขนอยกบวานโยบายมเปาหมายดานประสทธภาพเพยงอยางเดยว หรอมเปาหมายอ�น(ดานความเปนธรรม)ดวยหรอไม ปกตแลวการใหนำาหนกท�ไมเทากนนนมความเช�อมโยงกบแนวความคด ความเตม“ในท�จะจาย” คอ คนเรามความเตมใจจะจายสำาหรบของส�งหน�งไมเทากน สมมตวาเราไมหวนำาเราอาจไมอยากจายเงนคานำา แตอกคนหน�งหวนำาไมไดด�มนำามานาน เขาจะมความเตมใจจายคานำามากกวา จะเหนไดวานำาขาดเดยวกนแตมลคาความเตมใจจายไมเทากนกบคนท�ตางกน จงเปนเหตท�วาในการพจารณาการใหนำาหนกอาจใหนำาหนกไมเทากนกได สำาหรบกลมคนตางกลมในสงคม ท�จะไดรบประโยชนในส�งเดยวกน เราจะนำาความเตมใจท�จะจาย หรอนำาใครเขามาคำานวณในการวเคราะหนโยบายตาง ๆ ตองคำานงถงวานโยบายนน ๆ กำาหนดกลมเปาหมายท�ไดรบประโยชนอยางไร การพจารณาจงจะตองรบฟงความคดเหนของกลมเปาหมาย และตองวเคราะหไดวานโยบายท�จะดำาเนนการนนผลประโยชนจะตกอยกบใคร มความจำาเปนตองใหนำาหนกกบกลมนนมากนอยแคไหนกบกลมอ�น ๆ ส�งท�ไมควรนำามาคดในการกำาหนดนโยบาย ไดแก บคคลท�มความชอบแปลก ๆ ท�ไมไดรบการยอมรบในสงคม

คนท�อยในอนาคต ตองคำานงถงดวยในการกำาหนดนโยบายสาธารณะการใหนำาหนก ส�งจำาเปนท�ควรตองทำาคอ การหารอกบผก ำาหนด

นโยบาย/ผจาง วาเราจะใหนำาหนกของแตละทางเลอกอยางไร จะไดไมตองเสยเวลาในการวเคราะหหากผกำาหนดนโยบายไมพอใจในการใหนำาหนก ซ�ง

เปนการเสยเวลาในการคำานวณ หากผกำาหนดนโยบายไมเหนชอบดวย การใหนำาหนกอาจมการอางองกบงานวจย ทฤษฎท�เก�ยวของ วาเคยมผใหนำาหนกในเร�องนน ๆ ไวอยางไร

อกประการหน�งในการท�จะคำานวณมลคาตาง ๆ ท�จะไดรบหรอผลประโยชนท�จะไดรบนน ในขนตอนการวเคราะหนโยบายมนคอการทำานาย การคาดการณมลคาท�จะเกดขนในอนาคต ฉะนนส�งท�คำานวณ คอ มลคาท�คาดวาจะเปน ซ�งยงไมเกดขน ยงไมรแน จงเขาไปเก�ยวของกบความไมแนนอน วา คชจ. ผลประโยชนในอนาคตจะเปนอยางไร จงควรจะมการวเคราหความออนไว วาผลของนโยบายจะเปนอยางไร มปจจยอะไรท�สงผลตอความสำาเรจของนโยบายบาง เชน

ปจจย ผลกระทบ

+ -

คาเงนหรออตราแลกเปล�ยน

ราคานำามน ค ว า ม ส ำา เ ร จ ข อ งนโยบาย

ดอกเบย

และอาจจะตองมการคำานวณลวงหนาวาในสถาณการท�เปล�ยนไป แลวนโยบายจะเปนอยางไรดวย เพ�อพอจะเหนภาพในอนาคต ผลด ผลเสยของการเลอกใชนโยบาย

รปแบบท 5 Multigoal analysis มเปาหมายหลายเปาหมาย หรอมเปาหมาย 3 เปาหมายขนไป

ซ�งทำาเปนเชงปรมาณไมได ไมสามารถคำานวณได มขนตอนการวเคราะหดงน

1) ตองกำาหนดวานโยบายแตละนโยบาย ตองการบรรลเปาหมายอะไรปาง อาจมหลายเปาหมายกได

2)การกำาหนดเกณฑวดของแตละเปาหมาย ซ�งในแตละเปาหมายจะกำาหนดเกณฑเกณฑวดของเปาหมายนน ๆ อาจมหลายเกณฑวดกได (ทำาเหมอนการกำาหนดตวชวด KPI)

3) เม�อกำาหนดเปาหมาย และเกณฑวดแลว ใหดทางเลอกท�เปนไปไดวามก�ทางเลอก(ในการดำาเนนการ ปกตแลวไมควรมมากทางเลอก 3 – 4 ทางเลอกกพอเพยงแลว ) ใหดวาในแตละทางเลอก เม�อพจารณาตามเกณฑแตละเกณฑมนนาจะเกดอะไรขน ผลเปนอยางไร คอ การทำานายผลท�จะเกดขน และเขยนระบไวในทก ๆ ชอง ถาสามารถเขยนเปนตวเลขไดใหเขยนเปนตวเลข/ คำานวนเปนตวเงนไดกใหเขยนระบไป ผลท�ไมสามารถระบเปนตวเลข ตวเงนไดกใหเขยนบรรยาย (ดตวอยาง table 1)

4)ขนตอนการใหคะแนน ตามเกณฑของแตละทางเลอก วาแตละเกณฑมทางเลอกไหนท�ดท�สด ใหคะแนนลำาดบ 1 รองลงมาใหคะแนน 2 และ 3 , 4 ตามลำาดบ ใหคะแนนทก ๆ เกณฑ จนครบ 6 เกณฑตามตวอยาง (Table 2) จะเหนไดวาไมมทางเลอกใดทางเลอกหน�งดไปหมดทกกรณ และยากมากจะมทางเลอกใดทางเลอกหน�งดไปหมดทกเร�อง

5)รวมคะแนนของทก ๆ ทางเลอก (ด Table 2) คะแนนท�นอยท�สดจะเปนทางเลอกท�ดท�สด จงสามารถนำาเสนอไดในรายงานวาทางเลอกท�มอย เม�อพจารณาทงหมด 6 เกณฑท�ไดกำาหนดแลวทางเลอกท�ดท�สดในการในภาพรวม คอ การใชอาสาสมครในการบรจาคเลอด

แตขอเทจจรงแลวเกณฑแตละเกณฑอาจมความสำาคญไมเทากนกได แลวแตจะใหความสำาคญ แตละเกณฑอาจมความ

สำาคญไมเทากนกได แลวแตจะใหความสำาคญของเกณฑใดมากกวา แลวใชวธใหนำาหนกเขาไปตามลำาดบความสำาคญมากกวา แลวทำาการวเคราะห รายงานโดยสรปแลวทางเลอกไหนท�ดท�สดแลวเสนอรายงาน

สรปชวงเชา 1.ตองเขาใจวานโยบายสาธารณะคออะไร ทำาไปทำาไม 2. ตองเขาใจคำาถามในตารางแผนภาพท�ทำาใหทราบวา ควรใชวธ

การใดในการวเคราะหนโยบาย ซ�งมทงหมด 5 รปแบบ

ประสทธภาพ ประสทธผล ความเปนธรรม

ประสทธภาพ อ.ไมอธบาย เพราะวา นกศกษาเขาใจแลวประสทธผล

ความเปนธรรม เปนอกเกณฑหน�งของนโยบายสาธารณะท�ตองมความเปนธรรม แบงเปน ความเปนธรรมในแงของกระบวนการ

และ ความเปนธรรมในแยของผลลพทความเปนธรรม กบ ความเทาเทยมกน คำาสองคำานเปนคำาท�ม

ความสมพนธกนแตไมใชคำา ๆ เดยวกน (ไมเหมอนกน หรอใชคำาวา เทากบไมได)

ดงนนส�งท�เปนธรรม ไมจำาเปนจะตองเทาเทยมกน ส�งท�ไมเทาเทยมกน มความเปนธรรมได โดยมเง�อนไขวา เวลาท�ไดอะไรไมเทากน ทางดานเศรษฐกจ หรอวาสงคมท�จะไดไมเทากนสามารถจะถอวาเปนธรรมไดถา 2 เง�อนไข ดงน

เงอนไขท 1 ถาจะผลประโยชนไมเทาเทยมกน แตถาผลประโยชนนน ๆ ตกอยกบคนท�เสยเปรยบในสงคมกจะถอวาความไมเทาเทยมกนนน มความเปนธรรมไดดวย เชน การเกบภาษอากรในอตรากาวหนา คอเกบจากคนรวยมากกวาคนจน(คนจนไดประโยชน) ลกษณะนเปนภาษท�เปนธรม

แตถาเราเกบภาษเทากนหมด ไมวาคนจน หรอคนรวย การเกบในอตราเทากน แมวาเทาเทยมกนแตมนจะเกดความไมเปนธรรมได เพราะวาเกบเทากนคนรวยจะไดเปรยบ คนจนเสยเปรยบ

เงอนไขท 2 การท�ใหโอกาสเทากน แตวาผลท�มโอกาสเทากนใหผลลพทออกมาไมเทากน เชน จบการศกษาวฒ ม.6 มโอกาสเทากนในการเขาเรยนมหาวทยาลย แตผลลพทออกมาไมเทากน คอ เกรดไมเทากน

ความเปนธรรมเชงกระบวนการ เปนเร�องของกระบวนการ/วธการ

- กระบวนการ/วธการท�เปนธรรม ไมไดหมายความวาตองมจดสดทายของกระบวนการนน เหมอน ๆ กน ผลลพทอาจไมเทากนกได

- การใหโอกาสเทากนแลว ขนอยกบคณสมบตเทากน- การท�มกระบวนการท�มความเปนธรรม โดยไมไดโอกาสท�เทาเทยม

กนมความสำาคญอยางมาก เพราะวาเกดการยอมรบของสาธารณะชนตอระบบท�ดำารงอย ถาระบบใดๆ มความไมเปนธรรมในกระบวนการ คนสวนใหญกจะไมยอมรบ ระบบกจะอยไมได เพราะขาดความชอบธรรม การดำารงอยของระบบการปกครองหรออำานาจใด ๆ กตามมนไมไดดำารงอยดวยกฎหมาย อำานาจของรฐอาจจะถกตองตามกฎหมาย แตวาอาจอยไมได ถาประชาชนจำานวนมากไมยอมรบ ส�งท�เปนพนฐานของการดำารงอยของระบบใด ๆ กตาม คอ การยอมรบของสาธารณะชน ดงนนการกำาหนดนโยบายสาธารณะขนมาใชตองมเร�องของความเปนธรรมดวย

- ถากลาวถงความเปนธรรม มผท�เก�ยวของอย 3 คน คอ โจทย จำาเลย คนกลาง/ผพพากษา(ทำาหนาท�ตดสน)

กระบวนการแกไขขอพพาทลกษณะการตดสนท�ยตธรรมท�สด คอ การใหคำาตดสนอยในอำานาจ

ของบคคลท� 3 ซ�งไมใชคกรณ แตในกระบวนการตองใหคกรณมสวนรวมในกระบวนการดวย ทงนจะนำาปสการยตขอพพาทขนได

หลกสำาคญ 7 ประการ ในการสรางความยตธรรมในกระบวนการ1. การเลอกตวแทนท�ทกฝายยอมรบมาเปนผใหคำาตดสน จงตองม

หลกเกณฑการเลอกผแทนท�ยตธรรม และไดรบการยอมรบ2. การวางกฎเกณฑในการตดสน ตองยตธรรมเปนกฎท�ไมอคต เชน

หลกกฎหมาย3. คำานงถงเร�องการเกบขอมลท�เก�ยวของท�จะใชในการพจารณาขอ

พพาท

4. โครงสรางการตดสนใจ เชน ศาล มหลายศาล ใครเปนผตดสน คอตองสรางระบบท�ด

5. อทธรณไดหรอไม มวธการอยางไร6. การปกปองพยาน7. กลไกท�จะเปล�ยนแปลง กฎเกณฑตาง ๆ ซ�งอาจมขอบกพรอง ไม

เหมาะสมในสถานการณปจจบน กสามารถมการเปล�ยนแปลงได

กฎเกณฑทมลกษณะทด1. กฎเกณฑท�ดตองมความคงเสนคงวา ทำาผดเหมอนกน ตอง

ลงโทษเหมอนกน2. การไมใหกฎสะทอนถงอคต เชน ตอเพศ เชอชาต ศาสนา3. กฎท�แมนตรง แมนยำา ชดเจน4. สามารถแกไขใหถกตองได5. สะทอนถงความเปนตวแทนของผท�เกยวของ คนท�มปญหา

สามารถนำาเสนอขอมลตาง ๆ ได6. เปนกฎท�ถกจรรยาบรรณ

การวดผลลพททยตธรรมมหลกเกณฑดงน“คนสวนใหญท�เก�ยวของมองวายตธรรมหรอยง หรอวดดวยการ

ยอมรบของบคคลท�เก�ยวของ” เน�องจากวดเชงปรมาณไมได ส�งท�จะดวาเปนธรรมหรอไมจะดท�เนอหาของการตดสนใจยตตกลงดวยความเปนธรรม และผลท�ตามมาขอการตดสนใจนนยอมรบไดหรอไม

ความยตธรรมหรอความเปนธรรม จะหมายถงในแงของเราการกระจายความกนดอยดไปทามกลางประชาชนอยางไร นโยบายสาธารณะท�เปนธรรม คอ กระจายโอกาส การกระจายทรพยากรท�มคาในสงคมออกไปสคนตาง ๆ ในสงคมนน เพ�อใหเกดการกนดอยด เชน กระจายอำานาจ กระจายท�ดน คนสวนใหญตองยอมรบได

ผลลพททเปนความเปนธรรม การวดผลลพทท�ยตธรรมมหลกเกณฑ คอ ใหดวาคนสวนใหญ หรอคนท�เก�ยวของมองวายตธรรมหรอยง วดท�การยอมรบของบคคลท�เก�ยวของ

ความเปนธรรมในเรองผลลพท เม�อกลาวถงผลลพทท�เปนธรรมจะมอย 2 มาตรฐาน คอ

- strict equity คอ การท�ทกคนจะไดรบสวนแบงเทากนหมด เชน ไมวาจะเปนใครกตามจะไดรบเสอ 2 ชด ทก ๆ 3 เดอน เทากนหมด จงมปญหาในการเร�องของความจงใจ(ยคคอมมวนสตในจน) strict equity จะมปญหา คอปฏบตในโลกของความเปนจรงยาก และจะกระทบถงแรงจงใจในการผลต เพราะวาไมวาจะขยนมากนอยเทาไหร กไดเสอ 2 ชดเทาเดม

- Universal minimum เปนลกษณะท�ทกคนจะไดรบสวนแบงอยางนอยท�ระดบผานมาตรฐานขนตำ�า เชน ปจจย 4 ท�จำาเปนตอการดำารงชพ ในสงคมท�มความเปนธรรมทกคนจะไดรบปจจย 4 ท�จำาเปนตอการดำารงชวตไดอยางมศกดศรของความเปนมนษย ในกรณนคนขยน/คนเกงอาจไดรบสวนแบงท�มากขน เปนแนวทางท�ไดรบการยอมรบมากกวาไมขดแยงกบแรงจงใจท�จะผลต/ไมขดตอความขยน

ความเทาเทยมกน ในแตละคนอาจคดไมเหมอนกน - แบงเทากนทก ๆ คน- คนไหนท�ตองการกไดเเยอะ คนท�ไมตองการกไดรบนอย- แบงตามการจาย จายมากไดมาก/จายนอยไดนอย หรอแบงตาม

สดสวนการจาย- คำาวาเทากนในแตละคนไมเหมอนกน ในการกำาหนดนโยบาย

สาธารณะ บางทเรามกเขยนคำากวาง ๆ วา เปนธรรม“ เสมอภาค เทาเทยมกน” แตในการปฎบตจรง ๆ ตองใหนยามของคำาท�เขยนกวาง ๆ ไววาแปลวาอยางไร มวธการเปนอยางไร ตองมเกณฑ

โดยรวมแลว ตองการใหตระหนกวาในการดำาเนนการในเร�องของนโยบายสาธารณะ จะมคำาในลกษณะท�เปนนามธรรมอยดวย ซ�งวดเปนหนวย ปรมาณ ตามสมมตฐานไมได และคำาท�เปนนามธรรมเวลาพดถงตองตระหนกวาในการปฏบตคนจะเขาใจไมเหมอนกน เกณฑท�ใชในความเทาเทยมกนตองพจารณาใหเหมาะสม เพราะวาเกณฑท�จะใชไมมเกณฑใดเปนเกณฑท�ดท�สด ไมควรมเกณฑเดยวกนท�ใชไดกบทก ๆ เร�อง ควรพจารณาวาในเร�องนน ๆ ใชเกณฑอะไรเหมาะสม

ความรบผดชอบของฝายบรหารในเวลาท�ทำาเร�องนโยบายสาธารณะ ในการกำาหนดนโยบายใด ๆขนมา

ผท�เก�ยวของมากท�สดคอขาราชการ หรอฝายบรหารท�จะนำานโยบายไปปฏบต จงตองทราบวาฝายบรหารตองรบผดชอบอะไรดวย ความรบผดชอบเปนเร�องท�เปนนามธรรม ช�งตวงวดไมได ส�งท�จะเกดขนคอ ผท�นำานโยบายไปปฏบตจะตองเปนผเลอกวาอะไรสำาคญ อะไรไมสำาคญ ฝายบรหารมสำานกความรบผดชอบตอส�งใด มากกวาส�งใด การจดเรยงลำาดบความรบผดชอบอยางไร ซ�งอาจมปญหา คอ จดเรยงความรบผดชอบครอบครว ญาตพ�นอง สำาคญกวาหนาท�การงาน จะทำาอยางไรในการบรหารงานภาครฐมพฤตกรรมท�มความรบผดชอบ

ขาราชการตองรบผดชอบตออะไร มแนวคดท�แตกตางกนคอ1)ขาราชการตองรบผดชอบตอความปรารถนาของสาธารณะชน

ความปรารถนาของคนสวนใหญ แบงเปน 2 กลม -กลมขาราชราชการท�มลกษณะเหมอนเคร�องมอท�เปนกลางใน

การรบใชนกการเมอง หรอจากท�ไดรบการเลอกตงมา เพราะเขาไดรบฉนทามตจากประชาชนท�เลอกมา ถาขาราชการทำาตามตวแทนท�ประชาชนเลอกขนมา กเทากบทำาตามเสยงสวนใหญของประชาชน อยบนสมมตฐานท�วาความเช�อมโยงระหวางคนท�เปนผแทนท�ไดรบ“

การเลอกตงกบประชาชน เปนความเช�อมโยงอยางจรง” แตในความ

เปนจรงคนท�ไดรบการเลอกตงกบประชาชนทำาตามเสยงสวนใหญจากประชาชน บางครงอาจทำาเพ�อประโยชนของตนเอง นโยบายท�กำาหนดอาจไมใชความปรารถนาของคนสวนใหญกได

- ขาราชการไมใชทำาตวเปนเคร�องมอ ท�เปนกลาง แตตองรบผดชอบตอสาธารณะชน ไมใชหมายถงเปนทอด ๆ ไป แตรบผดชอบโดยตรงดวย(อาจถกวพากษวจารณวาจะรไดอยางไรวาประชาชนตองการอะไร)2) ขาราชการแตรบผดชอบตอผลประโยชนของรฐ ไมไดรบผดชอบ

ตอเสยงสวนใหญ เพราะฉะนนถาเสยงสวนใหญของประชาชนตองการส�งใดส�งหน�ง แตเปนอนตรายตอผลประโยชนโดยรวมของรฐ กไมควรจะทำาตามเสยงสวนใหญของประชาชนเพราะเปนไปไดท�ประชาชนไมรขอมล หรออาจมความเขาใจผด หรออาจมความเขาใจท�ผดพลาด หรออาจดในระยะสน กรณนถาเปนขาราชการ/ผบรหาร จะทำาตามเสยงสวนใหญไดอยางไร จะเปนอนตรายตอประเทศในระยะยาว (มขอวพากษวจารณวาจะรไดอยางไรวาผลประโยชนของประเทศชาต คออะไรกนแน คดเอาเองหรอไม )

ฉะนนขาราชการท�มพฤตกรรมท�แตกตางกน อาจมแนวความคดท�มความคดเหนท�แตกตางกนกได

การตอบสนองตอความปรารถนาของประชาชน ส�งท�ตองทำาคอ- ใคร คอสาธารณะชนท�ตองพจารณา เปาหมายคอใคร- ตองการอะไร- ส�งท�แสดงถงความรบผดชอบ

1)การเขาถงขอมลของประชาชน2)วาระท�จะพจารณาหรอการนำาเขาสท�ประชม นโยบาย

สาธารณะตองนำาเขาสท�ประชมกอน3) ตวนโยบายกเปนส�งท�ตองรบผดชอบดวย ทงผวเคราะห ผ

กำาหนด ผปฏบตตามนโยบาย ความรบผดชอบเชง“นโยบาย เปนคำาใหม สวนหน�งท�ชวยในเร�องของความรบ”ผดชอบคอ กฎหมาย อกสวนหน�งคอความรสกนกคดของ

ประชาชนท�มความคาดหมายวาบคคลนน ๆ ตองรบผดชอบมากนอยแคไหน เปนส�งท�เรยกวาแรงกดดนทางสงคม ซ�งเปนเร�องท�สำาคญเพราะวาบางเร�องไมมกฎหมายบอกวาผด แตแรงกดดนทางสงคมมมากพอกจะบบบงคบใหประชาชนตองรบผดชอบ แตในบางเร�องกฎหมายบอกวาตองรบผดชอบ แตแรงกดดนทางสงคมไมม การบงคบใชกฎหมายอาจมปญหา(สงคมแตละสงคมอาจมความคาดหมายไมเหมอนกน เพราะมวฒนธรรมท�แตกตางกน)

4)คนท�เก�ยวของกบนโยบายตองรบผดชอบผลท�ออกมาวามผลด และผลเสยอยางไร เกดปญหาทางปฏบตอยางไร เปนความลมเหลวทางทฤษฎ หรอความลมในทางปฏบต ใครตองรบผดชอบ

5)ผลกระทบของนโยบาย คอ ส�งท�ไมคาดหมายวาจะเกดขนมทงทางบวก ทางลบ เปนส�งท�ตองมผรบผดชอบดวยเชนกน

จรยธรรม/จรรยาบรรณ การทำานโยบายตาง ๆ ตองคำานงถงวาคนในสงคมประกอบดวยคนหลากหลาย แบงไดเปน 4 ประเภท ดงน

1)Expressive คนท�อยในระดบนมลกษณะคลายกบเดกเลก ๆ คอตองการหลกหนการถกลงโทษ และตองการแครางวล ไมไดคดถงผลดผลเสยของการกระทำา คดเพยงวาถาทำาอยางนจะไดรางวล หรอทำาอยางนอาจถกลงโทษ คนท�อยในกลมนถาไมลงโทษหรอไมมกฎเกณฑใด ๆ บงคบ กอาจมการทำาโทษเม�อทำาผด หากไมมบทลงโทษหรอไมมใครทำาโทษกพรอมจะทำาผด จงมปญหามากหากคนสวนใหญในประเทศอยในกลมน เพราะตองมระบบ/คนในการตรวจสอบจบผด จง มคาใชจายในการตดตามตรวจสอบควบคมพฤตกรรมของคนในสงคมสง(มมากในสงคม)

2)Moral Rules กลมคนท�มแรงจงใจท�จะทำาตามกฎระเบยบของสงคม กฎหมาย กฎจารตประเพณ กฎศาสนา ไมตองมใครคอย

ตรวจสอบกจะไมทำาผด สามารถควบคมพฤตกรรมเองได แตปญหาคอ กฎตองเปนกฎท�ดดวย(เปนกลมท�มมากในสงคม)

3)Ethical Analysis กลมคนท�คดวเคราหไดวาส�งท�ทำาถกตองตามจรยธรรมหรอเปลา กลมนหากเหนวากฎไมถกตอง กพรอมท�จะแหกกฎเกณฑ(กลมท�มนอยในสงคม)

4)Post Ethical กลมคนท�อยในจรยธรรมระดบสากล จรยธรรมท�มการยอมรบในระดบโลก(เปนกลมท�มนอยในสงคม)

ดวยเหตผลดงกลาวการออกนโยบายตาง ๆ ตองคำานงถงคนสวนใหญในสงคม

หลกทางเลอกของจรยธรรมพนฐาน - การใหอสระในการตดสนใจดวยตนเอง- ดำารงอยในความเปนจรง เทาท�ร - ทำาความดตอกนและกน- หามทำารายกนรวมถงการปกปองคนอ�น เทาท�จะสามารถทำาได- มความเปนธรรม กรณเหมอนกน ปฏบตเหมอนกน กรณไม

เหมอนกน ปฏบตแตกตางกน- การตดสนใจท�ด ตองดทงวธการ และดทงจดมงหมาย- ผลประโยชนสวนรวมตองมากอนสวนตว

การเปลยนพฤตกรรมของบคคลในการทำานโยบายสาธารณะ ส�งท�ตองการบางครงคอการเปล�ยน

พฤตกรรมของบคคล เชนออกนโยบายมาเพ�อตองการใหคนไมคดโกง แตจะตองมความเขาใจวาคนอยในองคการ และองคการอยในสงคมโดยรวม ฉะนนในการออกนโยบายสาธารณะ จะตองดวาการจะเพ�อปรบเปล�ยนพฤตกรรมคน จะตองทำาอะไรในระดบองคหรอสงคมหรอไม บางทตองปรบเปล�ยนโครงสรางองคการ หรอวฒนธรรมองคการท�คน ๆ นนอย เพ�อจะคน ๆ นนมโอกาสท�จะไดทำาความด หรออาจตองเปล�ยนเปล�ยนโครงสรางของสงคม เพ�อสงผลเปนทอด ๆ เพ�อปรบเปล�ยนพฤตกรรมของบคคล

เพราะฉะนน นโยบายสาธารณะ ตองเขาใจสงคม องคการ และปจเจคบคคลดวย

ปจจยทนำาไปสพฤตกรรมคนทมความรบผดชอบ มปจจยหลายปจจยท�นำาไปสพฤตกรรมท�มความรบผดชอบ

- วฒนธรรมองคการ มตวอยางคนดขององคการเปนตนแบบ ,มจรรยาบรรณคมอจรรยาบรรณ, มสญญาลกษณของคนดคอทำาดแลวไดรางวล ไดรบการยกยอง

- ความคาดหวงของสงคม คนสวนใหญมสวนรวมในสงคมดวย ใหคนเหนความสำาคญของการมสวนรวม มกฎหมาย นโยบาย ท�กำาหนดมาตรฐานของสงคม

- โครงสรางองคการ รวาใครรบผดชอบอะไรแคไหน มความชดเจนในความรบผดชอบ ,การมสวนรวมในองคการ, มชองทางการรองเรยนหรอไม, กระบวนการมสวนรวม

- ทศนคตสวนบคคล ทกษะในการตดสนใจเชงจรยธรรม มทศนคตท�ด มคณธรรม

ทกษะในการตดสนใจเชงจรยธรรม คอ กระบวนการท�เปนเหตเปนผลท�จะเกดขน ไมไดเกดขนเอง ตองอาศยการฝกฝน กระบวนการกลอมเกลาทางสงคม เพ�อใหเกดความตระหนก และความออนไหวตอประเดนปญหา

1) ตองมมมมองวาอะไรคอปญหาเชงจรยธรรม ในสงคมเดยวกนโดยท�วไปแลว จะมมาตรฐานเดยวกน ท�จะบอกวาส�งไหนผด ส�งไหนถก แตในสงคมปจจบนไมเหมอนสงคมในอดตท�เปนระบบปด ปจจบนเปนสงคมขนาดใหญ ซ�งการจะบอกวาอะไรผดถก กลายเปนเร�องยาก เพราะมความหลากหลายในความคด พฤตกรรมอยางเดยวกนคนหน�งมองวาถก อกคนหน�งอาจบอกวาผด ซ�งเปนววฒนาการของสงคมท�เกดขนท�วโลก จงมปญหา ความขดแยงเกดขนมาก เพราะวาคนไมไดมมาตรฐานเดยวกนตอไปอกแลว จงเปนเร�องยากในมมมองของปรากฎการณใดปรากฎกาณฑหน�ง อกคนหน�งบอกวาผดมาก อกคนหน�งบอกวาไมผดเลย คนในสงคมเดยวกนอาจมมาตรฐานตางกน อยางไรกตามตองมความออนไหวในเร�องน ซ�งส�งเหลานจะชวยไดในการพจารณาอะไร

ผด เชนมความยตธรรมหรอไม มความซ�อสตยหรอไม คำานงถงประโยชนสวนตวหรอประโยชนสวนรวมมากกวากน ซ�งจะชวยพจารณาไดวามปญหาจรยธรรมเกดขนหรอไม

2) เม�อเหนวาเปนปญหา พยายามท�จะเขาใจตอประเดนปญหานน และสามารถบรรยายสถานการณไดวาประเดนปญหาคอเร�องอะไร มก�มมมองท�แตกตางกน ทำาไมคนนนบอกวาผด บางคนบอกวาไมผด มเหตมผลอยางไร มผท�เก�ยวของคอใคร ลำาดบการเกดขนของเหตการณเปนอยางไร มความเส�ยงอะไรบาง คอ การวเคราะหสถานการณน�นเอง

3) เลอกทางเลอกในการท�จะมปฏกรยาตอบสนองกบส�งท�เปนปญหา หน�งในทางเลอกอาจจะไมทำาอะไรเลยกไดเหมอนกน หรอใชทางเลอกอ�น ๆ

4)วเคราะหวาทางเลอกไหนดกวาทางเลอกไหน โดยอาศยกฎเกณฑทางสงคม วาผดกฎหมายจรยธรรมหรอไม นำาไปสการเลอกทางเลอกท�ดท�สด และนำาไปสการแกปญหา

เหตผลของการมนโยบายสาธารณะเหตผลของการมนโยบายสาธารณะ

1) สาเหตความลมเหลวทางการตลาด คอ- ไมมตลาด ซอขายกนไมได วธแกคอ สรางตลาดโดยรฐ- ตลาดทำางานไมด ตองพยายามใหตลาดทำางานไดดขน

โดยใชกลไกของรฐท�มอำานาจท�จะใช2) ความลมเหลวของรฐ3) ความลมเหลวของรฐวสาหกจ4) ความลมเหลวของ NGO

1. ความลมเหลวทางการตลาด ท�รฐตองเขาแทรกแซงโดยผาน นโยบายสาธารณะ

การตลาดลมเหลว หมายความวา การผลต การบรโภค ไมมประสทธภาพ อาจจะผลตมากไป ผลตนอยไปกวาท�ควรจะเปน หรอการกระจายตวของสนคาและบรการไมด

ลกษณะททำาใหทราบวากลไกตลาดทำางานไมด คอ เร�องของสนคาสาธารณะ

การแบงลกษณะของสนคา การแบงประเภทสนคาแบงเปน 2 ลกษณะพนฐาน คอ ใชแลวหมดไปหรอไม , สามารถกดกนใครบรโภคหรอกดกนการใชสนคาไดหรอไม การแบงเกณฑเชนนกอใหเกดสนคา 4 ประเภท คอ

Private Goods สนคาเอกชน = มลกษณะใชแลวหมดไป กดกนการใชได จงเปนลกษณะท�นำาไปส

ความสามารถในการทำากำาไรได ภาคเอกชนท�หวงผลกำาไรจงสนใจ

ในการผลตPublic Goods สนคาสาธารณะ = มลกษณะใชแลวไมหมดไป กดกนการใชไมได จงทำากำาไรไมได ตวอยาง

เชน ความม�นคงของประเทศ ถนน จงเปนสนคาท�เอกชนไมสนใจผลต เพราะ

ไมสามารถทำากำาไรได เปนเหตใหรฐแทรกแซงโดยลกษณะตาง ๆ เชนทำาการ

ผลตเอง

Toll Goods = มลกษณะเปนสนคาสาธารณะ แตเอาการตลาดเขามาชวยเพ�อเปล�ยน

คณลกษณะในเร�องของการกดกนคนใช เชนการตงดานบนถนน เรยกวาทาง

ดวน ถาไมจายเงนกไมสามารถใชถนนเสนนนได จงเปนสนคาท�เอกชนสนใจ

เขามาทำาไดโดยการสมปทาน โดยรฐอาจเขามากำากบดแล และเปนผตง

กฎเกณฑCommon pool Resources = มลกษณะลกคร�งใชแลวหมดไป แตตวสนคาไมสามารถกดกน(สนคาทเปนทรพยากรธรรมชาต) การใชได จะกดกนไดกตอเม�อรฐเขามาแทรกแซง กำาหนดกฎเกณฑ

เชน ประกาศเขตอทยานแหงชาต หามการตดไม หามจบปลาในฤด

การวางไข สนคาประเภทนดวยเหตท�ใชแลวหมดไป แตกดกนการใช

ไมได เปนเหตใหรฐตองเขาแทรกแซงเพ�อปกปองการใชทรพยากร โดยคนรนปจจบน การแทรกแซงมกเปนรปแบบการปกปองทรพยากร เพ�อใหสามารถฟ นตวได

การแทรกแซงของรฐบาล ผานทางนโยบายสาธารณะมแนวโนมในปจจบน คอ พยายามแทรกแซงใหนอยท�สด เทาท�เปนไปได สนคาประเภททรพยากรธรรมชาตมแนวคดใหม คอ ใหชมชนเปนผดแลโดยรฐบาลกำากบในนโยบายและสนบสนน

สนคาทมผลกระทบภายนอก หมายความวามผลกระทบนอกเหนอไปจากคนท�เปนผใชเอง แบงเปน 2 อยาง คอผลกระทบทางบวก และ ผลกระทบ

ทางลบ สนคาทมผลกระทบทางบวก เชน การศกษา ประโยชนท�ไดรบไมเฉพาะกบผท�ศกษาเทานน แตตกอยกบครอบครว องคการท�ทำางานอย และสงคมโดยรวมไดรบประโยชนดวย สนคาทเปนผลกระทบทางลบ เชน บหร มผลกระทบกบผอ�นดวย รวมถงมลพษตาง ๆ จากโรงงานท�ผลต รฐจงตองเขาแทรกแซง เพราะผลการทบตกอยกบสงคมโดยรวม เพ�อใหตนทนท�แทจรงรวมอยในภาคตลาด เม�อรฐเขาแทรกแซง กจะทำาให คชจ.ในการผลตสงขน สนคากจะมราคาแพง การผลตสนคากจะนอยลง มลพษกจะนอยลงดวย

การผกขาด การผกขาดหรอการแขงขนท�จำากด ทำาใหไมเกดการแขงขน นำาไปสความไมมประสทธภาพ คณภาพสนคาไมได สนคามราคาแพง เพราะผบรโภคไมมทางเลอ ถาเปนสนคาจำาเปนรฐอาจเขาแทรกแซงโดยการควบคมราคา ไมใหเอาเปรยบผบรโภคมากเกนไป บางกรณรฐตองเปนผผกขาดเอง เพราะใหเอกชนผยาดไมได เพราะสนคาบางอยางเอกชนไมสามารถผลตได เชน การทำาบตรประจำาตวประชาชน การทหาร จงเปนเร�องของนโยบายของรฐท�จะกำาหนด

ขอมลขาวสารทไมเทาเทยมกนหรอขอมลขาวสารไมเพยงพอ ปกตในการผลต การบรโภคสนคา สนคาบางประเภทอาจมอนตรายจากการใชสนคาดวย แตผผลตปกปดขอมลบางสวนไว รฐจงตองเขาแทรกแซโดยกำาหนดใหเปดเผยขอมลของสนคา ใหผบรโภคทราบ เพ�อใหเกดขอมลขาวสารท�เทาเทยมกน และใหมการลดการบรโภคลง/ใหเพ�มการบรโภคมากขน เชน การทำาประกนชวต

2. ความลมเหลวของภาครฐ ในภาครฐเองกมปญหาเหมอนกน ความลมเหลวหรอไมสมบรณแบบของรฐกเปนเหตผลหน�งท�ตองมนโยบายสาธารณะเขาไปดแล

- ประชาธปไตยทางตรง เปนเร�องการลงคะแนนเสยง การลงคะแนนเสยงเอง ไมไดมความบรสทธ 1 ความยตธรรม โดยอตโนมต แตมขนอยท�การกำาหนดกตกา ในการลงคะแนนอยางไร เหมาะสมหรอไม ผท�กำาหนดกฎเกณฑ คอ ภาครฐ กฎเกณฑจงเปนนโยบายของภาครฐท�กำาหนดออกมา

- รฐบาลตวแทน เม�อประชาชนเลอกผแทนเขามาในสภา กจะมปญหาผแทนไมไดทำาเพ�อประโยชนของประชาชนกได แตทำาเพ�อประโยชนของตวเอง เพราะวาการตดตามตรวจสอบ ควบคม เปนเร�องยากและมคาใชจายสง รฐอาจแทรกแซงโดยการออกกฎหมาย เชน ใหชแจงทรพยสน เพ�อใหเปนคร�องมอในการตรวจสอบไดงายขน หรอแทรกแซง โดยกำาหนดใหมผตรวจการแผนดน ม ปปช. เปนตน

- ปญหาขอมลทไมเทาเทยมกน ระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชา ระหวางขาราชการกบประชาชน ท�ไมสามารถตรวจสอบ ตดตาม ควบคมการทำางานไดอยางเตมท�

-ปญหาความไมมประสทธภาพของระบบราชการ ระบบราชการโดยท�วไปแลวไมไดถกออกแบบมาเพ�อมประสทธภาพ เพราะไมไดมวตถประสงคเพ�อกำาไรสงสด จงไมไดตองการเนนประสทธภาพ จงนำาไปสความลมเหลวของภาครฐ สาเหตความไมมประสทธภาพคอ

ผลผลต ของระบบราชการวดเปนมลคายาก เปรยบเทยบกบงบประมาณท�ลงทนไมได มการแขงขนจำากด จงนำาไปสความไมมประสทธภาพ

ความไมยดหยน ในการตอบสนองพลเมอง เพราะวาถกออกแบบมาใหมมาตรฐานเดยวกนใชท�วประเทศ

ปญหาการกระจายอำานาจ เปนปญหาในเชงปฏบตท�เก�ยวกบการกระจายอำานาจ มปญหา คอ เจาหนาท�ผท�ไดรบมอบอำานาจไมมศกยภาพในการตดสนใจ หรอ ตดสนใจไดแตไมอยากตดสนใจเพ�อแลกเปล�ยนผลประโยชน มปญหาเร�องการประสานงานภายในองคการ ในการแกปญหาอนเน�องมาจากการไมรวมศนยอำานาจ

ความไมเทาเทยมกนของงบประมาณ อาจทำาใหการบรหารงบประมาณใหประโยชนกบผใดผหน�ง หรอกลมใดกลมหน�ง โดยอกกลมหน�งอาจไมได เพราะมการกระจายอำานาจในการตดสนใจเร�องงบประมาณของตนเองดวย ดงนนจงเกดความหลากหลาย อาจมการละเลยบางกลม หรอสนบสนนกจกรรมไดกจกรรมหน�งมากเกนไป กอใหเกดความไมเทาเทยมกนในสงคม นำาไปสปญหาการอพยบแรงงาน เกดปญหาสงคมอ�น ๆ ตามมา

3) ความลมเหลวของ NGOความรพนฐานของ NGO เพ�อเขาใจทกภาคสวนการผลต ซ�ง

ประกอบดวย ภาครฐ ภาคเอกชน และ NGO เขาใจในแตละภาความความลมเหลวเกดขนได

NGO = Non Government Organization มลกษณะสำาคญ คอ เปนองคการท�ไมสามารถนำาผลกำาไรไปแบงกนในหมผท�เก�ยวของได

NPO = Non-Profit Organization เปนคำาท�มกใชในแถบประเทศยโรป อเมรกน แตเปนหนวยงานลกษณะเดยวกน กบ NGO = Non

Government Organization ซ�งมกใชในประเทศไทยNGO เปนองคกรลกคร�งระหวาง รฐบาล กบ เอกชน (Hybrid)

ลกษณะหนาทของ NGO 3 ประการ Three functions

- service delivery หนาท�สงมอบสนคาหรอบรการ เพ�อแบงเบาภาระของรฐ สนคาท�สงมอบ มกมลกษณะเปนสนคาสาธารณะ ซ�งหลายอยางควรดำาเนนการโดยรฐ แต NGO มาดำาเนนการ เชน มลนธปวณา ,บานฉกเฉน, วดพระบาทนำาพ ซ�งดแลผปวยโรคเอดส การดำาเนนการเหลานอนท�จรงแลวควรเปนหนาท�ของรฐ NGO ท�ทำา

หนาท�นกเสมอนหน�งเปนผชวยแบงเบาภาระของรฐ และมกไมมปญหากบรฐบาล

- Public policy process เปน NGO กลมท�ทำาในเร�องของนโยบายสาธารณะ เชน NGO ท�ทำาหนาท�ตรวจสอบนโยบายของรฐ ท�ไดประกาศออกมาแลวทำาไดหรอไม ทำาแลวมประสทธภาพหรอไม มประโยชนหรอเปนโทษกบประเทศ หรอทำาหนาท�ผลกดนนโยบายบางอยาง การท�ทำาหนาท�ตรวจสอบการทำางานของรฐ จงทำาใหเกดความขดแยงกบรฐ เน�องจากการคดคานนโยบายของรฐ กลมนจงมกมปญหากบรฐโดยเฉพาะรฐบาลท�ไมมคานยมในเร�องของประชาธปไตย

- Governing กลมท�ทำาในเร�องของธรรมาภบาล เนนในการสรางเง�อนไขใหเกดการบรหารจดการท�ด เชน สรางการมสวนรวมของประชาชน ใหความรแกประชาชน ทำาใหภาคประชาชนเขมแขงขน และเขามามสวนรวมกบการกำาหนดแนวทางของรฐบาลใหมากขน ทำาใหรฐถกบงคบใหมการบรหารจดการใหดขน กลมนมกมปญหากบรฐ เชนกน

\Voluntary failures การลมเหลวของ NGO

- Philanthropic insufficiency การท�ไมสามารถใชเงนภาษ การท�ตองพ�งพาเงนบรจาคหรอเงนท�ซอสนคา/บรการ NGO จำานวนมากจงมปญหาเร�องการเงน ท�ไมเพยงพอ

- Philanthropic particularism การท� NGO มลกษณะท�ดแลเฉพาะบางภาคสวน ไมไดดแลทงหมด บางภาคสวน บางกลมชน บางพนท� NGO อาจเขาไปดแลจำานวนมาก บางพนท� บางภาคสวน บางกลมชน อาจม NGO เขาไปดแลนำา จงเกดปญหาความซำาซอนบางพนท�

- Philanthropic parternalism การท� NGO พ�งพาผอปถมภ ผสนบสนนรายใหญอาจมอทธพลตอการกำาหนดทศทางการทำางานของ NGO

ได จงเปนประเดนวามการรบเงนตางชาตหรอ/ทำางานรบใชใครหรอไม

- Philanthropic amateurism การทำางานแบบไมใชมออาชพ โดยอาสาสมคร ประสทธภาพการในการดำาเนนงานจงไมดมากนก โดยลกษณะงานท�ไมมเงนและไมมความม�นคง จงมกไมดงดดคนเกงใหทำางานอยกบองคการ จงเปนขอดอยของ NGO

สรป การมนโยบายสาธารณะตองมเหตมผล เชน ปญหาเกดขนจงตองเขาแทรกแซง หรอตองการพฒนาใหดขน จงตองมนโยบายสาธารณะเพ�อทำาใหดขน และปญหาท�นำาไปสการกำาหนดนโยบายสาธารณะกคอ

ปญหา นำาไปสนโยบายสาธารณะ

การลมเหลวของตลาด

การลมเหลวของภาครฐ นโยบายสาธารณะ

การลมเหลวของ NGO

การกระจายสนคาบรการไมมประสทธภาพ/ไมมความเปนธรรม

ยกตวอยาง ปญหาการลมเหลวของภาครฐ เชน ระบบราชการท�ขาดประสทธภาพ ปญหาในทางของการกระจายอำานาจ ระบบผแทนท�ไมไดทำาประโยชนใหกบประชาชนอยางแทจรง เปนตน

ปญหาการลมเหลวของ NGO ท�รฐบาลตองเขาแทรกแซง โดยการใหเงนอดหนน หรอยกเวนภาษให หรอบรจาคเงนให NGO แลวนำาไปหกคาลดหยอนภาษได เหลานคอนโยบายของรฐบาล

ปญหาการกระจายสนคาท�ไมดหรอไมเปนธรรม กเปนเหตผลท�ทำาใหภาครฐตองกำาหนดนโยบายมาแกไขเพ�อใหการกระจายสนคามความเปนธรรมมากขน

Generic Policies เครองมอทจะใชเปนนโยบายรฐในการแกไข ปญหา

แบงเปน 5 กลมนโยบาย

ตาราง 9.1 เคร�องมอกลมท� 1 การใชเคร�องมอทางการตลาดเครองมอ Freeing Markets การใหอสระการตลาด

Deregulate

ยกระเบยบกฎเกณฑการยกเลกระเบยบกฎเกณฑท�ไมสอดคลองกบสถานการณปจจบน ลาสมย หรอเปนอปสรรค เพ�อทำาใหเกดความคลองตวและลดการแสวงหาผลประโยชนของผควบคมกฎระเบยบ ยกตวอยางเชน แตเดมเคยหามการผลตสนคาชนดหน�งอนเน�องมาจากเทคโนโลยไมดพอ กอใหเกดมลพษ แตตอมาเม�อเทคโนโลยเปล�ยนแปลงไป การผลตไมกอใหเกดปญหามลพษ ก อาจยกเลกระเบยบท�หามการผลตสนคา และเหตผลอกประการหน�งการมระเบยบกทำาใหมอำานาจในการบงคบใชระเบยบ จงเปนชองทางหน�งท�จะแสวงหาประโยชนของผควบคมระเบยบได เม�อการยกเลกระเบยบการแสวงหาผลประโยชนเหลานกจะหมดไปดวย

Legalize ทำาส�งผดท�ผดกฎหมายใหเปนส�งท�ถกกฎหมาย แกปญหากรณท�ประชาชนเปล�ยนทศนคตสำาหรบเร�องนน ๆจากเร�องท�ผดในอดต กลายเปนเร�องท�ไมผดใน

ปจจบน เชน เร�องหวยใตดน เร�องการจดทะเบยนโสเภณ ขนอยกบทศนคตของประชาชนท�เปล�ยนไปตามสถานการณ

privatize การแปลงกจกรรมของรฐใหเปนของเอกชน เชน การแปรสภาพ ปตท. หรอรฐวสาหกจประเภทอ�น ๆ เปนตน ท�ใชระบบราชการแลวไมมประสทธภาพ ถาเอกชนสามารถทำาไดดกวากสามารถทำาไดโดยใชการแปรรปเปนเคร�องมอได โดยมเง�อนไขใหมการเพ�มการแขงขน มฉะนนจะมปญหาเร�องผลประโยชน หลกเกณฑพนฐานของ privatize จดมงหมาย คอ การแกปญหาความไมมประสทธภาพของราชการ ท�ไมมการแขงขน และการเพ�มการแขงขน เพ�อหากใชเคร�องมนโดยไมกอใหเกดการแขงขน กจะมปญหาเร�องผลประโยชนจากการแปรรป ถาไมสามารถเพ�มการแขงขนได การ privatize

กจะมปญหา เพราะวาการแปรรปจากรฐ ไปเปน เอกชน แลวทำาใหเกดประสทธภาพเพ�มขนแตไมไดประกนวาผลประโยชนจะอยท�ใคร ตองคำานงถงขอจำากด ในการใชเคร�องมอดวย การใชเคร�องมอแตละชนด ไมมเคร�องมอใดถกหรอผดในการใช แตขนอยกบวาจะใชถกเร�องหรอไม โดยคำานงขอจำากด หรอเกณฑของแตละเคร�องมอ จะตองคดวเคราะหใหดวาใครจะได ใครจะเสย มใครลมละลายบางหรอไม จะมวธใดท�จะทำาใหไมเกดเหตการณ ส�งนตองคำานงถงดวย ในชวงของการเปล�ยนผาน ซ�งอาจจะไมราบร�น จะทำาอยางไรเพ�อรองรบส�งเหลาน

เครองมอ Facilitating Markets

การอำานวยความสะดวกใหตลาด

Allocate through property rights การกำาหนดสทธในทรพยสน เพ�อใหการซอขายใหมความสะดวกมากขน การกำาหนดสทธในทรพยสน หมายรวมถงทรพยสนท�จบตองได เชน ท�ดน อาคาร และรวมถงลขสทธดวย อะไรท�เปนนามธรรมจบตองไมไดกจะกำาหนดสทธให เพ�อการซอขายจะไดมกฎหมายรองรบ ในการตอรองกจะเกดความสะดวกขน หากภาครฐไมไดเขาไปกำาหนดสทธ การซอขายแลกเปล�ยนกจะเปนเร�องท�ไมสะดวก ผจะซอจะขายกไมม �นใจวากฎหมายจะรองรบมากนอยแคไหน ทำาใหยากตอการตดสนใจและเสยเวลาในการตอรอง

Create new marketable goods การสรางสนคาใหมขน เชน การสรางโควตาในการปลอยมลพษ ซ�งแตเดมไมเคยคดวาจะเปนสนคา เม�อกำาหนดโควตาแลว กสามารถซอขายโควตาได คอ เปนกลไกตลาดในการควบคม ขอจำากด กคอ เม�อมผซอขายนอยรายกจะไมประสบผลสำาเรจเทาไหร

เครองมอ Simulating Markets

การเลยนแบบตลาด

Auctions การประมล มกใชกบสนคาท�มการผกขาด

ตาราง 9.2 เครองมอกลมท 2 เรองของภาษและเงนอดหนน ใชเพ�อเปล�ยนแรงจงใจในการผลต/การบรโภค ภาษถาเกบเพ�มขนการบรโภคกจะนอยลงผลตนอยลง แตถาเปนเงนอดหนน จำานวนมากกจะผลตเพ�มขน การบรโภคเพ�มขน ตองเลอกใชตามความเหมาะสม

เครองมอ Supply-side taxes เครองมอภาษทใชกบผผลต (รฐเกบเงนจากเอกชน)

Out put taxes การเกบภาษกบผผลต ถาผผลตมการผลตสนคามาก

กหมายถงตองเกบภาษมาก ถาจดเกบภาษสง กเปนแรงจงใจใหผลตสนคานอยลง เพราะวาภาษท�สงขนทำาใหสนคามราคาแพงขน ผบรโภคกไมอยากจายเงนซอ ในกรณท�ไมอยากใหผลตมาก เชน สนคาท�ทำาลายสขภาพ ถาไมอยากใหผลตมากกจะใชวธขนภาษสำาหรบสนคานน ๆ ขอระวง ตองรวาจะขนภาษเทาไหร ถงไดผลลพทตามท�เราตองการ หากขนภาษมากไปผลอาจจะทำาใหเลกผลตสนคาดงกลาว ทำาใหสนคาขาดตลาด ประชาชนกจะไดรบความเดอดรอน

Tariffs การตงกำาแพงภาษ ใชสำาหรบกดกนสนคาตางประเทศไมใหมการนำาเขามามาก มกใชกบสนคาฟมเฟอย เชน รถยนต นำาหอม สราตางประเทศ บหร� เปนตน ท�ไมอยากใหมการนำาเขามาก กจะเกบภาษนำาเขาในอตราท�สง จะทำาใหสนคามราคาท�สง กจะทำาใหมผซอนอยลง เปนการแทรกแซงตลาดอยางหน�ง เม�อมการแทรกแซงแลว กลไกตลาดกจะมการบดเบอนไป

เครองมอ Supply-side subsidies

เครองมอเงนอดหนนทใชกบผผลต

Matching grants รฐจายเงนใหกบผผลต เม�อรฐตองการใหผลตสนคาอะไรเพ�มขน กใหเงนสนบสนน เชน อยากใหผลตหมวกกนนอค รฐกจะใหเงนอดหนน และตองระบชนดสนคาท�ชดเจน สวนใหญจะใชสำาหรบสนคาท�คดวาเปนส�งท�ด สนคาสาธารณะ หรอใชเพ�อเปนการสรางโอกาสท�เทาเทยมกนในการมโอกาสใชสนคาไดเทาเทยมกนมากขน เพราะหากรฐไมอดหนน ราคาสนคาชนดนนอาจมราคาแพง เม�อมการอดหนนจากรฐคนจนกมโอกาสใชได เปนการสรางความเทาเทยมกนไปสผบรโภคไดมากขน

Tax expenditures [business deductions and credits]

รฐอดหนนโดยไมจายเงนจรง ๆ แตเปนการยกเวนภาษให เชน ยกเวนภาษใหกบมลนธ เปนตน

เครองมอ Demand-side taxes

เครองมอภาษทใชกบผบรโภค (ภาษท�เกบจากผบรโภค)

Commodity taxes and user fees สนคาอปโภค บรโภคตาง ๆ หากมการบรโภคมากในฐานะผบรโภคตองจายเงนภาษมาก เชนสนคาบหร� หรอสนคาท�รฐไมอยากใหมการบรโภคมาก กเพ�มภาษ เชน สรา เบยร บหร� เพ�อลดการบรโภค หรอการเกบเงนคาบรการหรอคาธรรมเนยมสำาหรบผท�เขาไปใชบรการสวนสาธารณะ หรออทธยานแหงชาต เพ�อนำาเงนท�เกบไดไปบำารงรกษาสวนสาธารณะ หรออทธยานแหงชาตกได

เครองมอ Demand -side subsidies

เครองมอเงนอดหนน

In- kind subsidies เงนอดหนนใหกบผบรโภค สำาหรบสนคาแตละชนด เชน รฐใหเงนอดหนนสำาหรบการซอสนคาบางชนด เชน อาหารสำาหรบทารก ถารฐตองการใหคนท�มรายไดนอย ไดบรโภคสนคาท�จำาเปน(มการระบชนดสนคาท�ตองการอดหนนดวย)

Vouchers เอกสาร/คปอง ท�รฐมอบให เพ�อใชซอสนคาแทนเงน สำาหรบผท�รฐตองการเงนอดหนน เปนมอบใหกบผบรโภค เพ�อใหผบรโภคสามารถเลอกใชบรการสนคาจากผผลตรายใดกได ตามความพอใจของผท�ไดรบการอดหนน

Tax expenditures[personal deduction and credits]

การไมเกบภาษจากผบรโภค เชน หากรฐมนโยบายใหประชาชนมบานอยอาศย บานหลงแรกสามารถลดภาษได หรอรฐตองการใหประชาชนประหยดคาไฟฟา กใหสวนลดคาไฟฟาสำาหรบผท�ประหยดคาไฟได ตามหลกเกณฑท�รฐกำาหนด เพ�อจงใจใหมการลดการใช

ไฟฟา

ตาราง 9.3 Establishing Rules เครองมอกลมท 3 การกำาหนดกฎเกณฑ กฎเหลานขนอยการบงคบใชกฎหมายดวย

เครองมอ Frameworks กฎเกณฑกรอบใหญ ไดแก กฎหมายแพง กฎหมายพาณชย กฎหมายอาญาท�ใชในการแกไขปญหาปญหาโดยรวมของการใชกฎเกณฑโดยรวม คอ ปญหาการบ งคบใชกฎหมายตาง ๆ มเร�องของคาใชจายในการบงคบใช ปญหาเก�ยวกบระบบราชการในการบงคบใชกฎหมายวามประสทธภาพหรอไม และการแสวงหาผลประโยชนของผมอำานาจในการใชกฎหมายบงคบ

Civil lawsCriminal laws

เครองมอ Regulations ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ ทลดระดบลงมาPrice regulation การกำาหนดราคาสนคา หรอการควบคมราคาสนคา

หามขายสนคาเกนราคา และมบทลงโทษ เพ�อไมใหมการขายสนคาเกนราคา มกใชในเร�องของการผกขาดสนคา มฉะนนราคาสนคาจะสงขนเร�อย ๆ เพราะผบรโภคไมมทางเลอก การควบคมราคาสนคาจะชวยใหเกดความเปนธรรมในการกระจายสนคาใหกบผบรโภคในวงกวาง ถาไมมการควบคม การบรโภคอาจจะจำากดอยท�ผมรายไดดเทานนท�มโอกาสในการบรโภคสนคา การกำาหนดราคา ตองมขอมลท�เพยงพอวาราคาเทาไหรท�เหมาะสม ถาตำ�าไปกจะไมจงใจใหเกดการผลต สงไปกไมด

Quantity regulation การควบคมปรมาณสนคา เชน ส�งท�ไมดเปนอนตราย

ตอสงคม กใชวธการควบคมปรมาณ เชน การระเบดหน การตดไม การจำากดการซอสนคาท�ขาดแคลนบางชวง การปนสวนนำามน เปนตน

Direct information provision[disclosure and

labeling]

เปนการแกปญหาขอมลไมเสมอกน ขอมลไมเทาเทยมกน ระหวางผบรโภคกบผผลต ตองมการบงคบโดยกฎหมาย ใหเปดเผยขอมลสำาหรบสนคานน ๆ ดหรอไมดอยางไร สนคามขอเสยอยางไรรฐตองบงคบใหมการเปดเผยใหผบรโภคไดรบร เชน การตดสลากบอกขอเสย หรอขอบงชเปนตน เพ�อชวยใหผบรโภคตดสนใจในการเลอกใชสนคา

Indirect information provision[registration,

certification, and licensing ]

การใหขอมลในทางออม ไมไดบอกโดยตรงวาดหรอไมด ไดแก ขอมลการจดทะเบยน ใบรบรองตาง ๆ ใบอนญาตขบข�

9.4 เครองมอกลมท 4 กลไกทไมใชการตลาด การจดหาสนคาผานกลไกท�มใชกลไกลตลาด ในการจดสงสนคาและบรการตาง ๆ ใหกบสงคม

เครองมอ Direct SupplyBureaus หนวยราชการผลตสนคาเอง กระทรวง ทบวง กรม

เปนผผลตสนคาใหกบประชาชนเอง เชนการออกใบอนญาตขบข�ฯ การแจงเกด การแจงตาย การ 1 ออก Visa เพราะไมสามารถจะพ�งพากลไกตลาดได ไดแก สนคาสาธารณะ สนคาท�มผลกระทบทางบวก สนคาท�เปนการผกขาด สนคาท�รฐเกรงวาการกระจายสนคาจะไมเปนธรรม คนจนอาจมสทธรบบรการไมเทาเทยมกนถาปลอยใหกลไกตลาดจดการ สวนราชการกอาจเขามาเปนผผลตสนคาเองขอจำากด ประสทธภาพของระบบราชการ ท�ไมคอยมการปรบตว การไมมประสทธภาพ

เครองมอ Independent

AgenciesGovernment corporations รฐวสาหกจผลตสนคา เชน การรถไฟ การไฟฟา

Special districts หนวยงานทผลตสนคาบรการโดยใชหลกเกณฑพเศษ อาจเปนการกำาหนดพนท�พเศษท�รฐเขามาใหบรการหรอผลตสนคา ท�แตกตางจากพนท�อ�น ๆ

เครองมอ Contracting Out

Direct contracting จางเอกชนทำา ใหเอกชนท�ไดรบอนญาตเปนผใหบรการหรอผลตสนคา เปนเอกชนท�อยในการควบคมของรฐเปนผใหบรการผลตสนคา รฐเปนเสมอนนายจาง

Indirect contracting[nonprofits] NGO ตาง ๆ เขามามสวนรวมในการผลตสนคาหรอใหบรการใหกบภาครฐ บรการท�ผลตมกเปนสนคาสาธารณะ เน�องจากโดยลกษณะขอดของ NGO ท�เขาถงกลมเปาหมายไดดกวาท�รฐดำาเนนการ โดยรฐใหการสนบสนน NGO เปนผลดคอ รฐไมตองใชงบประมาณมาก และไมตองจดตงหนวยงานใหมเพ�อเขามาดำาเนนการ

9.5 เคร�องมอกลมท� 5 การประกนภยและการชดเชยเครองมอ Insurance การประกนภย

Mandatory insurance การบงคบการทำาประกน ใชในกรณในเร�องท�สำาคญมาก ๆ ไมบงคบทำาไมได เชน การประกนภยบคคลท� 3 ถาไมทำากตอทะเบยนรถไมได หรอ การบงคบจายเงนประกนสงคม โดยหกจากเงนเดอน/คาจาง เปนการประกนอนาคต ถารฐเหนความสำาคญมากกจะบงคบ

ใหทำาประกน โดยไมตองถามความสมครใจSubsidized insurance การอดหนนการทำาประกน กรณท�รฐบาลเหนวาไม

สำาคญมากถงกบตองใชการบงคบ กอาจใชการอดหนนการทำาประกน ไมบงคบแตสงเสรม เชน หากรฐตองการใหคนไทยทำาการประกนสขภาพมากขน โดยรฐอาจสนบสนนเบยประกนบางสวน เชน เบยประกนสขภาพ 50,000.-บาท รฐชวยออกให 5,000.- บาท กจะเปนการจงใจใหจำานวนผทำาประกนมากขนได

เครองมอ cushions การชดเชย Stockpiling การเกบสะสมบางส�งท�สำาคญไว ซ�งทกประเทศตอง

ทำา เชน การเกบนำามนสำารอง การสำารองขาว การสำารองอาหาร การสำารองไวไมไดหมายความวาเกบไวแลวไมดแล ตองดแลจดการอยางมระบบ มฉะนนส�งท�สำารองไวอาจเสยหายได เชนขาว ลำาไย

Transitional assistance [buy-outs, grandfathering]

การชวยเหลอในระยะเปล�ยนผาน การเกดภยธรรมชาตขน ผลตผลทางการเกษตรไดรบความเสยหาย รฐตองใหความชวยเหลอในระยะนนเพ�อใหประชาชนดำารงชพอยไดในชวงนน หรอ เชน กรณเกดภยสนาม รฐตองเขามาแทรกแซงโดยชวยเหลอในระยะแรก ๆ หรอกรณเกดอบตเหตในการทำางาน รฐอาจชดเชยใหในชวงท�รกษาตวและทำางานไมได กอาจมเงนชดเชยใหจำานวนหน�งเพ�อไมใหลำาบากมากในชวงนน ๆ จนกวาจำาทำางานได การชดเชยเชนนกแลวแตรฐบาลมนโยบายอยางไร และมงบประมาณมากนอยเพยงใด เหนความสำาคญมากนอยแคไหน

Cash grants การใหเปนเงนสด แตการใหเปนเงนสดอาจมปญหาพอสมควร วาจะใหเทาไหร จะใหใคร บางกทำาใหเกดการพ�งพาจากรฐจนไมอยากจะออกทำางานตอไป การ

ใหเงนสนบสนนในลกษณะน บางกรณไดรบการชวยเหลอจากรฐแลวกอาจไมจงใจใหคนกลบเขาไปทำางานอก แตกมความจำาเปนสำาหรบคนบางกลมในสงคม รฐจงจำาเปนใหความชวยเหลอในลกษณะน ซ�งการชวยเหลอมความสมพนธกบเงนงบประมาณของรฐดวย

9.6 Searching for Generic Policy Solutions ตารางชวยในการวเคราะห9.1

Market Mechanism

9.2Incentives

9.3Rules

9.4Nonmarket

Supply

9.5Insurance

and Cushions

Traditional Market Failures ปญหาการตลาดลมเหลวPublic goods S S S PExternalities S P P SNatural monopolies S S P PInformation asymmetries P SOther limitations of the Competitive Framework ปญหาเกยวกบการแขงขนทไมสมบรณ

Thin markets PPreference-related problems

S S P

Uncertainty problems P SIntertemporal problems S PAdjustment costs PDistributional Concerns ปญหาการกระจายสนคาและบรการ/ความเทาเทยมกนในโอกาสEquity of opportunity S P SEquality of outcomes S S P

Government Failures ปญหาความลมเหลวของรฐDirect democracy PRepresentative government P SBureaucratic supply P S S SDecentralization S P S

P = ประสทธภาพS = ประสทธภาพรองลงมา

อาจารยบอกวาไมจำาเปนตองใชทกเคร�องมอ อยท�ความเหมาะสม และขอจำากดตาง ๆ

ประเดนท 1 ความรพนฐานเกยวกบการวางแผน

1.1 ความสำาคญของการวางแผนในฐานะทเปนภาระหนาทและเครองมอทางความคดทสำาคญของนกบรหาร

เกรนนำา การวางแผนเปนทกษะหรอเคร�องมอทางความคดท�สำาคญของนก“บรหารทกระดบ ทงนโดยภาระหนาท� นกบรหารมความรบผดชอบในการนำาองคการไปสจดมงหมายปลายทางท�พงประสงค ดวยการคดคนทางเลอกหรอวธท�เหมาะสม การขาดความสามารถในการวางแผน ยอมสงผลใหองคการขาดความพรอมและความสามารถท�จะเผชญกบการเปล�ยนแปลง และท�สำาคญกคอหากผ บรหารขาดท กษะในการก ำาหนด วส ยท ศน ภารก จ จ ดม งหมาย วตถประสงค กลยทธและกลวธท�เหมาะสม ยอมสงผลใหองคการตกอยในสถานะท�เสยเปรยบในการแขงขน ”

**ความหมายของการวางแผนยทธศาสตรและการวางกลยทธ

“ คอการกำาหนดแนวทางหรอวธการดำาเนนงานดานตางๆอนจะนำาไปสการบรรลเจตนารมณเชงกลยทธท�สอดคลองกบสภาพแวดลอมขององคการอยางย�งยน”

**ความสำาคญของยทธศาสตรและกลยทธ 1. เปนรากฐานสำาคญของการสรางความสำาเรจในการบรหารและการ

จดการขององคการทกประเภท2. เปนกระบวนการท�ตอเน�อง3. เปนการดำาเนนการรวมกนระหวางนกบรหารและนกวางแผน4. เปนการกำาหนดผลลพธ(Outcomes)ผลงานหรอผลผลตท�สอดรบกบสภาพ

แวดลอมภายนอก5. การกำาหนดผลลพธและผลงานท�ชดเจน นำาไปสการกำาหนดกระบวนการและ

การจดสรรทรพยากร6. ตวอยางหนวยงานท�ประสบความสำาเรจเกดจากการวางแผนท�ด

**ความหมายและความสำาคญของเจตนารมณเชงกลยทธ(Strategic intent)

คอ จดมงหมายสงสดขององคการหรอจดมงหมายปลายทางท�องคการตองการบรรล ซ�งนกบรหารและนกวางแผนตองใชทกษะ เกงคด“ ( Conceptual skill )” เพ�อกำาหนดเจตนารมณเชงกลยทธของกจการ

เจตนารมณนแสดงออกมาในลกษณะของวสยทศน ภารกจ จดมงหมาย วตถประสงคและแผนตางๆ มรายละเอยดดงน ( ดหนงสอเลมใหญ อ.ปกรณ หนา 6

ประกอบ ครบ)

1) วสยทศน (Vision) คอ- สภาพท�พงประสงคในอนาคตของกจการ กำาหนดขนโดย” คดการ

ใหญ มองการณไกล”- เปนการกำาหนดจดหมายปลายทางโดยไมไดระบวธการ

2) ภารกจหรอพนธกจ (Mission)คอ ขอความท�แสดงแนวคดและวธการดำาเนนงานเพ�อบรรลถงวสยทศนท�กำาหนดไว ภารกจท�ดตามแนวคดของ ดรกเกอร ม 5 คำาถามไดแก

- ธรกจของเราคออะไร - ลกคาของเราคอใคร- คานยมท�ลกคาตองการคออะไร - เราจะเปล�ยนแปลงอยางไรตอ

ไป- เราจะมลกษณะเชนไรในอนาคตตองระบใหชดเจนใน 4 ดาน1) ปณธาน เหตผลการกอตงองคการ2) แนวทาง การบรหารกจการ ขอบเขตกจการท�มงการไดเปรยบในการ

แขงขน3) มาตรฐานและพฤตกรรมในการดำาเนนงาน4) คานยม แสดงถงปรชญาในการปฏบตหนาท�ของผบรหาร

3) จดมงหมาย ดรกเกอร เสนอวาคอจดมงหมายดานตางๆท�บคลากรตองดำาเนนการใหไดผลตามท�กำาหนด ตวอยางเชน ความรบผดชอบตอสาธารณะ การใชทรพยากร นวตกรรม การพฒนาการจดการ ผลการปฏบตงาน ความสามารถทำากำาไร

4) วตถประสงค มองคประกอบ ท�สำาคญ 4 ประการ 1)คณลกษณะ 2 ) ตวชวด 3) เปาหมาย 4) หวงเวลาการตรวจสอบวตถประสงคใชหลก “SMART” ไดแก

เปนไปไดและชดเจน, วดได, บรรลผลได, เปนจรงได, คำานงถงเวลาทมอย

**ความสมพนธระหวางการวางแผนกลยทธกบการวางแผนการดำาเนนงาน

การวางแผนกลยทธ ทรพยากร กระบวนการ ผลงาน ผลลพธสดทาย (ปจจย) (วธการ) (วตถประสงค) (เปาประสงค)การวางแผนดำาเนนงาน

**ผลทไดรบจากการวางกลยทธทด ( 6 E )1) ประสทธผล 4) เปนธรรม 2) ประสทธภาพ 5) พลงการทำางาน 3) ประหยด 6) ความผกพน

**ประโยชนของการคดเชงกลยทธ1) การเปล�ยนแปลง 2 ) การทำางานเปนระบบ3) การมงสอนาคตอยางมทศทาง4 ) บรรลส�งท�พงประสงค5) สรางคณภาพงาน 6) การรเร�มและการพฒนา7) สรางความสมานฉนท

1.2 องคประกอบการวางแผน ขององคการภาครฐและเอกชน

**องคประกอบการวางแผนขององคการภาครฐ1) ดานโครงสราง

-เปนการตดสนใจเพ�อ แกปญหาสาธารณะ และ ตอบสนองความตองการของประชาชน

- เปนการตดสนใจเก�ยวกบการจดสรรทรพยากรเพ�อประโยชนสาธารณะ

- เปนการตดสนใจเพ�อกำาหนดอนาคตของประเทศ- เปนการตดสนใจเพ�อ ระบวตถประสงค วธการ และแนวทาง

ปฏบต 2) ดานการวเคราะห ไดแก

- วเคราะหปญหา(มปญหาอะไร สาเหต ขอเทจจรง ความตองการของปชช. ฯลฯ) - จดลำาดบความสำาคญของปญหา(ครอบคลมกวางขวาง เปนไปไดในการแกไขใหสำาเรจ) - กำาหนดวตถประสงคและทางเลอก(กำาหนดลกษณะของระดบของผลลพธ เปนสภาพท�

จะเกดขนหลงจากปญหาไดรบการแกไข)- วเคราะหและประเมนทางเลอก(วเคราะหความเปนไปได โดย

เปรยบเทยบกบบรรทด ฐานตางๆ ท�ผกำาหนดนโยบายวางไว จากนนจงจดทำาขอเสนอและทางเลอกตางๆตอผบรหาร)

นอกจากน Dror เสนอวาทงเอกชนและรฐจะใชหลกและวธคดแบบเดยวกน องคประกอบของการวางแผนขององคการทงสองจงเหมอนกน ในการทำางานของนกวางแผนจะตองคำานงถงองคประกอบตางๆดงน

1) เปนกระบวนการ(การวางแผนตองทำาอยางเปนกระบวนการหมายถงการวางขนตอนและกจกรรมตงแตเร�มจนถงขนตอนสดทาย)

2) มการเตรยมการลวงหนา(ขนตอนตางๆท�กำาหนดไวจงถอเปนการเตรยมส�งตางๆท�จะใชประกอบการพจารณาของนกบรหาร วาควรทำาอะไร หรอไม อยางไร)

3) มขอมลขาวสาร(นกวางแผนตองมการสบคน รวบรวม คดแยก วเคราะห กล�นกรองและสรปจากสภาพแวดลอมทงภายนอกและภายในองคการ)

4) มการตดสนใจเพ�อดำาเนนการ(นกวางแผนตองทำาขอเสนอใหชดเจน เพราะการตดสนใจเปนองคประกอบท�สำาคญท�สดของการวางแผน)

5) มการคาดการณในอนาคต(นกวางแผนตองใชความรในการเสนอแนวทางท�เปนไปได)

6) มงสความสำาเรจตามวตถประสงคท�กำาหนด(ตองนำาเสนอจดมงหมายหรอวตถประสงคตอผบรหาร เพ�อตดสนใจวาปลายทางท�องคการตองการอยท�ได ลกษณะอยางไร)

7) มการเลอกวธท�เหมาะสม(ตองวเคราะหเปรยบเทยบความเปนไปไดของแตละทางเลอก แลวจงเสนอตอผบรหารเพ�อเลอกทางท�เหมาะสม เพ�อดำาเนนการตอไป)

1.3 ความหมายและลกษณะเฉพาะของกลยทธหรอแผนยทธศาสตร 1.3.1 ความหมายของการวางแผน การวางแผนคอ

1) การคดเร�องอนาคต(การกำาหนดสภาพท�ควรจะเปนขององคการในอนาคต อาจกำาหนดกรอบเวลาเปนการวางแผนระยะสน กลางและยาว)

2 ) การควบคมอนาคต (ความพยายามท�จะทำาใหอนาคตท�ตองการเกดขนตามตองการ)

3 ) การตดสนใจ(วาจะทำาอะไร อยางไร เม�อไหร ใครทำา)4 ) การตดสนใจในเชงบรณาการ5 ) กระบวนการจำาแนก แจกแจงเหตผลและเช�อมโยง

**ทำาไมตองวางแผน1) เพ�อประสานกจกรรม 2) เพ�อกำาหนด/จำาลอง สภาพอนาคต 3) เพ�อตดสน

ใจอยางมเหตผล 4) เพ�อการ 1.3.2 ความหมายของกลยทธ ในทรรศนะของ Mintzberg

กลยทธ คอ แผน (Plan) กลยทธ คอ แบบแผนหรอรปแบบ (Pattern)

กลยทธ คอ การกำาหนดตำาแหนง (Position) กลยทธ คอ ทศนภาพ (Perspective)คอวธการดำาเนนงานท�ตองการให

คนในองคการยดถอรวมกน กลยทธ คอ กลวธในการเดนหมาก (Ploy)

1.3.3 กจกรรมทสำาคญในการวางแผนและบทบาทของนก

วางแผน ในการกำาหนดบทบาทของนกวางแผนสามารถแยก กจกรรมออกเปน 2

ตอนดงน

1) ชนวางกลยทธ ขนนนกวางแผนตองใชความรชวยนกบรหารในกจกรรม

ตางๆดงน

- รวบรวมขอมลและขอเทจจรง

- ระบปญหาและความตองการ

- วเคราะห สาเหตปญหาและความตองการ

- กำาหนดวตถประสงคและเปาหมาย

- กำาหนดกลยทธหรอวธการแกปญหา

นอกจากนเพ�อใหการตดสนใจของนกบรหารถกตองมากกวาผดพลาด นก

วางแผนควรเลนบทบาทดงตอไปน คอ เปนทปรกษา เปนนกเจรจาตอรอง เปน

ผประสานงาน เปนผอำานวยความสะดวก

2) ชนการวางกำาหนดการ หากเม�อนกบรหารตดสนใจและกำาหนดกลยทธ

แลว หากไดรบมอบหมายใหทำางานตอ ตองจดทำารายละเอยดตางๆดงน

- กำาหนดกจกรรม

- กำาหนดเวลา

- กำาหนดทรพยากรและคาใชจาย

- กำาหนดผรบผดชอบ

- จดทำาเอกสารชแจงผเก�ยวของในการนำาแผนไปปฏบต

นอกจากนนกวางแผนควรมบทบาทเพ�มเตมคอ เปนผกระตน เปนผ

เชอมสมพนธ เปนนกสอสาร

1.3.5 ความสมพนธระหวางบทบาทของนกบรหารแตละ

ระดบกบนกวางแผน ในการกำาหนดกลยทธกบกลวธ

ในการพจารณาแผนและความสมพนธในการวางแผน จะตองดท�ลำาดบชนใน

การบงคบบญชาของการบรหารงานในองคการ โดยท�วไปแบงเปน 3 ลำาดบดงน

1) ความรบผดชอบของนกบรหารระดบสง รบผดชอบในการวางแผนของ

องคการโดยรวม เปนผมอำานาจในการตดสนใจเร�องตางๆท�ถอเปนนโยบายหลกของ

กจการ ดงน

1.1) กำาหนดวสยทศน

1.2) กำาหนดภารกจ

1.3) กำาหนดจดมงหมายและวตถประสงค

1.4) กำาหนดกลยทธหลกหรอยทธศาสตรสำาคญ รวมทงแนวทางในการระดม

และจดสรรทรพยากร

2) ความรบผดชอบของนกบรหารระดบกลาง นกบรหารระดบกลางเปนผท�

นำากลยทธหลกท�นกบรหารระดบสงกำาหนดขน ไปดดแปลงเปนกลยทธท�เปน

ประโยชนและทาทายตอการแขงขน โดยอาจลำาดบงานดงน

2.1) กำาหนดกลยทธของฝายท�สอดรบกบกลยทธหลกขององคการ

2.2) แตละแผนกแปลงกลยทธตางๆลงไปเปนกลวธ ทงในเร�องของงาน

โครงการและงานประจำา

2.3) การวางแนวทางในการประสานสมพนธระหวางงานโครงการและงาน

ประจำา ในแผนกเดยวกนและระหวางแผนก

2.4) กำาหนดบรรทดฐานในการควบคมและการประเมนผลการดำาเนนงานของ

นกบรหารระดบตน

3) ความรบผดชอบของนกบรหารระดบตน นกบรหารระดบตนจะทำางาน

รวมกบนกบรหารระดบกลางอยางใกลชด ท�จะทำาหนาท�แปลกลยทธและกลวธ ใหเปน

แผนดำาเนนงาน เพ�อใชเปนแนวทางในการตดตามและควบคมงานของผปฏบต โดย

จะกำาหนด

3.1) กจกรรมท�ตองปฏบต

3.2) เวลาท�จะใชดำาเนนการ

3.3) การจดสรรทรพยากรใหแตละกจกรรม

3.4) กำาหนดตวผรบผดชอบ อำานาจและหนาท�

3.5) กำาหนดมาตรฐานการปฏบตงานและวางระบบควบคม

3.6) กำาหนดระบบและเวลารายงาน ชองทางและวธการส�อสาร

ประเดนท 2 หลกการวเคราะหเชงกลยทธ ในการวางแผนเชงกลยทธ การวเคราะหสถานการณเปนเร�องท�จำาเปนและ

สำาคญอยางย�ง ตงแตการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในหนวยงาน รวมทงการทำา SWAT MATRIX

2.1 ตวแบบพนฐานของการวางแผนกลยทธ เปนการประยกตแนวคดในการวเคราะหสภาพแวดลอมม 2 ตวแบบ

1.) SWOT ANALYSIS ของ Harvard Business School ( ตวแบบในหนงสอหนา 84) มงเนนการวเคราะหปฏสมพนธ ของสภาพแวดลอมภายนอกกบองคการ

Core “Deign School” Model of Strategy Formation

2.) การวเคราะหสถานการณเชงยทธของ ซนว (Sun Tzu) มแนวคดท�สำาคญดงน

- การวางแผนคอการสรางชยชนะ ย�งวางมากกยอมมโอกาสมาก - ผบรหารคอผนำาเชงกลยทธ - รปจจยพนฐานของการตอส (รสภาพแวดลอม สรรพกำาลง

รจกการนำา สรางระบบการจดการ)- การวเคราะหสถานการณ รเขา“ รเรา รอยรบมพาย “

2.2 หลกการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก มขอบเขตการวเคราะหดงน

1) สภาพแวดลอมท�วไป ใช “PEST” Analysis

External Appraisalประเมนสถานการณ

Internal Appraisalประเมนสถานการณ

Threats &Opportunitiesin Environmentอปสรรค และ

Strengths&WeaknesseOf Organizationจดแขง และจด

Key Success Factorsกญแจแหงความสำาเรจ

Core Competenciesความสามารถหลก

Creation of Strategy

การสรางกลยทธ

Evaluation & Choice

ประเมนและเลอก

Managerial Values

คานยมในการ

Social Responsibilityความรบผดชอบ Implementation of

Strategyการนำากลยทธไปปฏบต

การเมอง (Politics), เศรษฐกจ (Economics), สงคมวฒนธรรม (Social

culture), เทคโนโลย (Technology)

2) สภาพแวดลอมของงานใช ตวแบบ 5 พลงของการแขงขนคแขงปจจบน, คแขงรายใหม, สนคาทดแทน, การตอรองของผซอ, การตอรองของผจดหาวตถดบ

จะเหนไดวาการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกเปนเร�องท�สำาคญมาก จดมงหมายของการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ตองการ 2 เร�อง คอ โอกาส (Opportunity) และอปสรรคหรอขอจำากด (Threats) และในการวเคราะหกจะแบงขอบเขตของสภาพแวดลอมออกเปน 2 ชน คอ สภาพแวดลอมท�วไป (General Environment) และสภาพแวดลอมของงาน

2.3 หลกการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน พจารณาจาก1)ปจจยสำาคญของความสำาเรจ

- คณลกษณะของกจการ, สมรรถนะหลกอนจำาเปน- ตำาแหนงในการแขงขน- สภาพแวดลอมท�วไป- การพฒนาองคการ

2) โซรอยคานยมของลกคา : ดกวา, ถกกวา, เรวกวา3)กระบวนการหลกและระบบการจดสรรทรพยากร

3.1) การพฒนาสนคาและบรการ3.2) ดานความตองการของลกคา3.3) ดานบรการลกคา(เตมบรการใหตรงกบความตองการ)

2.4 วธการประเมนจดแขง จดออน ภายในองคการ (หนา 122) เพ�อใหการประเมนองคการเปนไปอยาง ครอบคลมตองมการสรปและวเคราะห

1. ความพรอมหรอความพอเพยงของทรพยากรดานตางๆ(คน ทน ปจจยดำาเนนงานและระบบสารสนเทศ)

2.สมรรถนะขององคการ ในการจดการทรพยากร โดยประยกตแนวคดการบนทกคะแนนอยางมดลยภาพหรอการวดผลการดำาเนนงานแบบสมดล (Balanced Scorecard) แนวคดนใชวธการวดผลการดำาเนนงานจากมมมอง 4 ดานไดแก ดานการเงน ดานลกคา ดานกระบวนการและดานการเรยนรและเตบโต

***การประยกต (Balanced Scorecard) กบองคการภาครฐ ใชวธวดผลการดำาเนนงานจากมมมอง 4 ดาน คอ

1. ดานประสทธผล พจารณาจากการใชงบประมาณท�มประโยชนตอประเทศ

2. ดานคณภาพการบรการ3. ดานประสทธภาพกระบวนการ4. ดานการพฒนาองคการ

2.5 การจดทำา SWOT MATRIX ดตวอยางหนงสอหนา 131-132 ประกอบครบ

การวเคราะหสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอก เราจะไดโอกาส / ขอจำากดจำานวนหน�ง และไดจดแขง / จดออนจำานวนหน�ง ส�งท�ตองทำาตอไปสำาหรบการทำา SWOT Analysis ไมไดจบอยเพยงแคการวเคราะหจดแขง/จดออนภายใน และโอกาส/ขอจำากดภายนอกเทานน ตองมการสรปและประมวลเพ�อสรางตารางความสมพนธระหวางปจจย

จดแขงStrengths

จดออนWeaknesses

โอกาสOpportunities

SO Strategiesรกไปขางหนา

WO Strategiesพฒนาภายใน

ภายใภายน

ขอจำากดThreats

ST Strategiesสรางพนธมตร

WT Strategiesเปล�ยนภายใน

ประเดนท 3 ความรเกยวกบกระบวนการและเนอหาของ การวางแผนปฏบตการ

3.1 เครองมอทางความคดสำาหรบการวางแผน เพ�อใหการวางแผนมความสมบรณควรใชเคร�องมอทางความคดตอไปน

1) กระบวนการแกปญหา - ปญหาและความตองการคออะไร- ปญหามสาเหตมาจากอะไร- จดมงหมาย/วตถประสงค ในการแกปญหาคออะไร- วธการแกปญหาคออะไร

กระบวนการนจะตองเปนไปตามลำาดบ (Step – by – Step) จะขามขนตอนไมได

2)กระบวนการและเนอหาของวธการก. ทำาทำาไม (WHY)

ข. ทำาอะไร (WHAT)

ค. ทำาท�ไหน (WHERE)

ง. ทำาเม�อไร (WHEN)

จ. ทำาโดยใคร (WHO)

ฉ. ทำาเพ�อใคร (WHOM)

ช. ทำาอยางไร (HOW) เปนขนตอนสำาคญท�สดขนตอนหน�งในการวางแผน เพราะถาตอบคำาถามนไมชดเจน แผนท�กำาหนดจะเปนเพยงความคาดหวง

ซ. จายเทาไร (HOWMUCH)

*** พจารณาความสมพนธระหวางปญหากบวตถประสงค

3) ความคดสรางสรรค เปนการใช ความรและปญญา อนไดมาจาก1) การเรยนรจากประสบการณ (Intuition)

2) การเรยนรในองคการ (Learning Organization) : เปนหลกของการพฒนาคนท�สำาคญมาก3) การเรยนรจากผอ�น (Learning form others)

4) การเปรยบเทยบกบกจการชนนำา (Benchmarks)

5) การวเคราะหสถานการณ (Situation Analysis)

4.) การตดสนใจ1)วเคราะหสถานการณท�ดและแมนตรง จะเปนประโยชนตอการตดสนใจเพ�อ

กำาหนดวธการดำาเนนงาน

2)ควรแยกสถานการณแวดลอมได วาวกฤตหรอปกต

** ขอพงสงวรในการบรหารรฐกจ1.เรองทยากและซบซอนคอการพจารณาปญหาและความ

ตองการของสาธารณะ2.ควรดำาเนนการจดลำาดบความสำาคญ (5 เกณฑ ไดแก ขนาด

กลมคน ความรายแรง ความเสยหายในอนาคต การยอมรบของชมชน ความเปนไปได)

3.2 การนำาตวแบบการวเคราะหสถานการณเชงกลยทธ ของ Harvard และ ซนว มาใชกบองคการภาครฐ

ดานลบ (อดต) ดานบวก

สาเหต วธการ (ใช 6W

ปญหา วตถประสงค

Trend Gap Analysis

John Bryson พจารณาวา กระบวนการวางแผนทงในระดบยทธศาสตรและแปลงเปนกลยทธดานตางๆขอองคการภาครฐ แบงไดเปน 10 ขนตอน ดงน

1. การเร�มตนและรบรยทธศาสตรชาต(คำาแถลงนโยบายฯ แผนพฒฯ กฎหมาย มตครม. ปญหาของปชช.)

2. พจารณาอำานาจหนาท�หรออาณตองคการ(อำานาจท�ไดรบมอบ ลกษณะเฉพาะขององคการ ธรรมเนยมปฏบตหรอวชาชพ)

3. ภารกจและคานยมขององคการ4. การวเคราะหสภาพแวดลอม(นอก ใน)

5. ระบประเดนเชงกลยทธ(ทำา SWOT MATRIX ระบกลยทธทงเชงรก/รบ)

6. การกำาหนดกลยทธ(ทำาขอเสนอในรปของทางเลอก กำาหนดแผนงาน/โครงการ วเคราะหความเปนไปได จดทำาเอกสาร )

7. การเลอกกลยทธ8. ประกาศ วสยทศน ภารกจ กลยทธ9. นำาแผนไปปฏบต10. การประเมนผล(ตดตาม ปอนกลบขอมลสระบบภายในและปอนขอมลส

ภายนอก)

ประเดนท 4 การกำาหนดกลยทธและการปฏบต

4.1 ประเดนคำาถามทควรทบทวนกอนกำาหนดกลยทธ1. Who are we? 2. Who are our customers and suppliers? 3. Who are our competitors? คแขงของเราคอใคร4. Where are we going? เราจะไปทางไหน5. Where are we standing? เรายนอยตรงจดไหน6. How do we get there? จะไปถงท�น�นไดอยางไร น�นคอ SWOT

MATRIX7. How much do we have to pay? จะตองลงทนเทาไหร8. How do we know if we are on track?9. What is our blueprint for action?

4.2 บรษททปรกษา Mckinsey and Company เสนอกรอบคดในการจดการเชงกลยทธทไดผล ใชชอวา 7 S Framework ดงน

1. Strategy (ชด สอดคลองสถานการณ ทำาไดจรง)2. Structure(แนวทางปฎบต แบงงาน อำานาจหนาท�)3. Systems(มกระบวนการแตละดานและเช�อมโยงระหวางกลมงาน)4. Style(ปรบเปล�ยนแนวคด/แนวทำางาน พนกงานไปตามกลยทธ)

5. Staff(พฒนาพลงทำางานเปนทม)6. Skills(เพ�มพนทกษะ)7. Shared values(สรางคานยมรวมขององคการและพนกงาน โดยยด

เจตนารมณเชงกลยทธเปนธง)

ลกษณะกลยทธทด 6 ประการ1)ตอบสนองตอสภาพแวดลอมภายนอก2)คำานงถงความไดเปรยบในการแขงขน3) ตองสอดคลองกนทกดาน4) ตองยดหยน5)สอดคลองกนภารกจและวตถประสงค6) ตองเปนไปไดจรง

เฉลยแนวขอสอบ ขอ 1 เปงกสขานกลาวไวในกาละทลไตรมาศท 3 พ.ศ.2543 วา ผนำา องคการทไรวสยทศนทเหมาะสม “ยอมนำาพาองคการไปสภาวะความสนสดความเปนองคการ ..........................................................................ใหนกศกษา1, แสดงความคดเหนตอทศนะดงกลาว2 เสนอคำานยามของ วสยทศน และวนจฉยวา วสญทศน มประโยชนตอ 1 การวนจฉยเชงกลยทธ 2 การวเคราะหระดบการเปลยนแปลงเชงกลยทธ 3 โครงสรรางองคการและวฒนธรรมองคการ 4 การเลอกแนวทางในการวางแผน และการนำากลยทธไปปฏบต3 วนจฉย วา วสยทศน มความเชอมโยงกบและมประโยชนตอการควบคมเชงกลยทธอยางไร4 วนจฉย วาวสยทศนของผบรหารประเทศในรฐทนนยม เชนไทย มความสมพนธผลประโยชนของชนชนตาง ๆ ในสงคมอยางไรตอบขอท 1 1. เหนดวยกบทศนคตหรอไม

ขาพเจา เหนดวย กบทศนคตของเปงกสขาน เพราะในอดตท�ผานมา องคการท�ประสบความสำาเรจในการทำางาน

ลวนแลวแตมการวางแผนการทำางานทงสน ( สวนองคการท�สำาเรจดวยการทำางาน อนไมมการวางแผนนน กสำาเรจแบบ ฟลกๆ )

ในการวางแผนการทำางานขององคการ มระดบของการวางแผนแบงเปนชนๆ ตามลำาดบ คอ

- วสยทศน- พนธกจ- เปาหมาย

- วตถประสงค- แผนงาน

ดงนน ผนำาองคการ ซ�งเปนหวหนาสงสดของหนวยงาน หากบรหารงานโดยขาดวสยทศแลว แสดงวาองคการนนทำางานโดยขาดการวางแผนท�ด จงยากท�องคการนนจะประสบความสำาเรจได

2. ความหมายของวสยทศน และวสยทศนมประโยชนอยางไร ตอบประเดนท 1 วสยทศน คอ (เอก) เปนลกษณะของนามธรรม ท�เปนจดมงหมายสงสด

ในการทำาส�งใดส�งหน�ง ( ส�งท�อยากใหเปน )เชน วสยทศนของ ตำารวจภธรเชยงใหม คอ จะเปนท�พ�ง

ใหแกประชาชนอยางแทจรง

คอ (เอ) ขอความท�แสดงถงเจตนารมณ เจตจำานงของผนำาองคการการแสดงถงความย�งใหญดท�สด สงท�สด กวางขวางท�สด เปนขอความท�สรางความประทบใจ ใหผมสวนไดเสยภายนอก สรางแรงจงใจใหมสวนไดเสยภายใน มภาพรวม (มองใหกวาง ใหควบคม สอดสายภายในเพ�อเสนอวสยทศน ใหคลอบคลม) ตอบประเดนท 2 วสยทศนเปนการกำาหนดจดมงหมายพนฐาน ของผบรหารระดบสง ถาผบรหารมวสยทศนท�ด กจะเปนดงท�ทานเปงกสขาน กลาวไววา

“รเขาร เราไมเพยงพอ ตองทำาไดดวย รอยรบจงมพาย” “คดดอยางเดยวไมเพยงพอ ตองทำาดดวย รอยกลยทธมผดพลาด”“คดอยางเดยวไมเพยงพอ ตองทำาเปนดวย”ซ�งจะนำาไปส การวนจฉยปญหาเชงกลยทธ ทประสบความสำาเรจ

(SUCCESS) เพราะคดดทำาด รอยกลยทธสำาเรจ ตอบประเดนท 3 และเม�อมวสยทศนท�ดแลว กจะมประโยชน ตอการวเคราะหระดบการเปลยนแปลงเชงกลยทธ กลาวคอในการเปล�ยนแปลง

องคการแบบเขมขน หรอการเปล�ยนแปลงทศทางขององคการ ตองมาจากระดบสงสด คอขนกบวสยทศนของผบรหารระดบสง ตอบประเดนท 4 สำาหรบโครงสรางองคการ และวฒนธรรมองคการ ผบรหารท�มวสยทศน กจะมความเขาใจวา โครงสรางองคการแบบใด เปนตวอปสรรค หรอเปนตวสงเสรมตอการนำากลยทธไปปฏบต ไมวาจะเปน โครงสรางแบบ รปนยหรอ แบบอรปนย และจะทราบวา วฒนธรรมองคการ เปนแบบแผนของการดำาเนนชวตในองคการ ซ�งมอทธพล ตอประสทธผล ตอการกำาหนดกลยทธ ตอการนำากลยทธ ไปปฏบต โดยสงผลตอพฤตกรรมของคนในองคการ สรางแรงจงใจ ไดอยางไรบาง ตอบประเดนท 5 การมวสยทศน ท�ดยงสงผลถงการเลอกแนวทางในการวางแผน และการนำากลยทธไปปฏบต โดยจะสามารถเลอกไดวา จะเลอกแนวทางในการปฏบตแบบใดท�เหมาะสม ระหวางแนวทางผบงคบบญชา แนวทางการเปล�ยนแปลงองคการ“ ” แนวทางอาศยความรวม“มอ” แนวทางแบวฒนธรรม“ ” แนวทางเพ�มพน“ ”

3. วสยทศนทเชอมโยงกนมประโยชนตอการควบคมเชงกลยทธ อยางไร

นำาเอาหลกการกำาหนดวสยทศนท�ดมาใช คอ 1. ตองมความสอดคลองกนภายใน 2. เหมาะสมกบภายนอก และ3. สามารถปฎบตไดจรงการกำาหนดวสยทศนท�มความเช�อมโยงกน หมายถง กำาหนดวสย

ทศนของคนในองคการใหมความสอดคลองกนทงองคการ เพ�อใหบรรลเปาหมายลกษณะเดยวกน การใชทรพยากรขององคการกจะเกดประโยชนสงสดตอเปาหมายท�องคการตงไว ตามวสยทศนท�กำาหนดไวดงกลาว ดงนนเม�อคนในองคการมแนวทางในการดำางานในทศทางเดยวกนแลว การควบคมการทำางานยอมเปนไปในทางเดยวกน

ดงนน เม�อกำาหนดวสยทศนท�มความสอดคลองกน ทำาใหการควบคมลกษณะเดยวกนนน สามารถควบคมการทำางานไดหลายอยาง อนม

ลกษณะกวาง ยาว และลก กวาการควบคมอ�น แสดงวาเปนการควบคมเชงกลยทธ

การกำาหนดวสยทศนท�มความสอดคลองกนจงเปนประโยชน ตอการควบคมเชงกลยทธอยางมากการควบคมกลยทธ เปนการตดตาม พจารณา และประเมนผลหลงจากการนำากลยทธไปปฏบต แบงเปน 3 ขนตอนคอ

1 ขนตอนการวดผลการดำาเนนงาน1.1 การตรวจสอบเชงกลยทธ ม 3 ระยะ คอระยะท� 1 การวนจฉยปญหาระยะท� 2 การวเคราะหอยางมกรอบระยะท� 3 การใหขอเสนอแนะ1,2 ขนตอนการตรวจสอบโดยวธการวด แบงเปน- การวดเชงคณภาพ อาศยขอมลจากผบรหาร การซกถาม- การวดเชงปรมาณ อาศยขอมลจากตวเลข2 ขนตอนการเปรยบเทยบผลการดำาเนนงานกบจดมงหมาย และ

มาตรฐานเกา เชนความสามารถในการสรางกำาไร และผลตภาพ3 ขนตอนการแกไข- เทากบมาตรฐาน กดำาเนนการตอไป- ตำ�ากวามาตรฐาน หรอเกนมาตรฐาน กตองนำามาพจารณาแกไข

ปรบปรงวธการตอไป

4. วสยทศนของผบรหารทนนยม มความสมพนธกบผลประโยชนของชนชนอยางไร

ตามทศนคตของเปงกสขานท�วา “ ชนชนใดบญญตกฎ กเพ�อประโยชนของชนชนนน “ สามารถนำาเอามาอธบายเร�องทศนคตของผบรหารทนนยม กบผลประโยชนของชนชน คอ

ลกษณะของแนวความคดทนนยม จะใหความสำาคญกบวตถ การสะสมทรพยยากร การแบงชนชนทางสงคมโดยระบบเศรษฐกจ

ดงนน ผบรหารท�มแนวความคดทนนยม จะสรางความม�งค�งใหกบตวเอง เพ�อเปนฐานใหตนเองสามารถรกษาอำานาจนนไดตอไป และผบรหารในสงคมไทยสวนใหญมาจากชนชนสง ผมอนจะกน ( รวย ) ดงนนในการออกนโยบายของประเทศไทยตางๆ กจะเอออำานวยตอคนรวย ในการหากำาไร หรอผลตอบแทนประเภทอ�น ทำาใหเกดความเหล�อมลำาทางสงคมมากย�งขน กลาวคอ คนรวยกรวยขนอก สวนคนจนกจนลงอก ตามนยยะท�วา รวยกระจก จนกระจาย

ขอ 2 .ในการจดการเชงกลยทธ วสยทศนเปนเครองมออนสำาคญยงทผนำาองคการ....................................................สมมตวา ทานเปนผนำาประเทศ ตองการสรางความมนใจขวญกำาลงใจทกคน ใหเสนอวสยทศนภายในบรบทเศรษฐกจ การเมองและความมนคง พรอมกบกลยทธทเปนรปธรรมมา 2 กลยทธตอ 1 บรบท......................................

ตอบ ขาพเจาขอนำาเสนอวสยทศนภายใน เศรษฐกจ การเมองและความมนคง พรอมกบกลยทธ ดงน วสยทศน

สงคมแหงความอยดกนด ประชาชนมความผาสกไพบลยดวยคณภาพชวตขนพนฐานและ พอเพยง ชมชนเขมแขง คนไทย (สยาม) ทกกลมมชวตทปลอดภยบนพนฐานของระบบนเวศนเขยว

และวฒนธรรมเขยวดวยการปฏวตการกนการอย โดยการดดแปลงตนเองใหกนอยอยางสอดคลอง เคารพและสมานฉนทกบธรรมชาตโดยอาศยภมปญญาแหงไทย (สยาม) และวถทางแหงเอเชย ตามแนวทางปรชญาตะวนออก บรณาการกบหลกธรรมของศาสนาตาง ๆ ทเหมาะสมและยอมรบไดของคนทกกลม

บรบท ท 1 “ สงคมแหงความกนดอยด ประชาชนมความผาสก ”

กลยทธการแกไขปญหาความยากจนและการกระจายรายได ดงน

1. สงเสรมใหประชาชนในประเทศมระดบการศกษาเฉล�ยสงขน โดยขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน ไมตำ�ากวาระดบอดมศกษา สงเสรมความรดานทกษะและวชาชพ และการบรหารสนทรพย ในการดำาเนนธรกจในฐานะผประกอบการอยางม �นคง สงเสรมการลงทนเพ�อการสรางงานรองรบแรงงานท�สำาเรจมาจากระบบการศกษาอยางเสมอภาค เทาเทยมและท�วถง เชนโครงการสรางศนยการเรยนรในชมชน และรณรงคใหปฏบตตามแนวเศรษฐกจพอเพยง โครงการปลกฝงและรณรงค การสรางคานยมท�ดในใหกบคนไทยในสถานศกษา

2. เพ�มศกยภาพขนพนฐาน ใหโอกาสของคนจนยกระดบคณภาพชวตท�ดขน โดยใหเกษตรกรยากจนรายยอยมท�ดนทำากนอยางเพยงพอ สนบสนนการจดการนำาเพ�อการเกษตร การสงเสรมใหชมชนมบทบาทในการจดการทรพยากรในทองถ�น รวมทงการปรบปรงและเรงรดกฎหมายท�เก�ยวของกบทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมสงผลดตอภาคเกษตรและแรงงาน นโยบายการกระจายความเจรญไปสภมภาคและทองถ�น นโยบายภาษและมาตรการทางการเงน การคลงตาง ๆ ท�สนบสนนการแกไขปญหาความยากจน สงเสรมภาคการเกษตรนำาอตสาหกรรมหนนบรการเสรม ประเทศไทยจะกาวไปสประเทศอตสาหกรรมในลกษณะประเทศอตสาหกรรมท�มการ

พฒนาการเกษตรท�ม �นคงแขงแรงเปนหลก เชน โครงการสงเสรมอตสาหกรรมขนาดกลาง และขนาดเลก เพ�อแปรรปผลตภณฑการเกษตรใหท�วทกภมภาค โครงการวจยและพฒนาแพทยทางเลอก เพ�อพฒนาการผลตยารกษาโรคโดยภมปญญาทองถ�น ภมปญญาไทย

กลยทธ การแกไขปญหาความ ลมเหลวการพฒนาประเทศ ดงน

1. ปรบปรงระบบการบรหารจากภาครฐเพ�อแกปญหาความยากจน โดยกำาหนดพนท�เปาหมายท�มคนจนอยหนาแนน ปรบกระบวนทศน บทบาทหนวยงานภาครฐ สนบสนนบทบาทชมชนและภาค การพฒนาวางแผนแบบบรณาการ ปรบปรงงบประมาณและพฒนาระบบขอมล เชนโครงการพฒนาการทำางานขององคการตาง ๆ ในสงคม โดยยดหลกธรรมาภบาล

2. เพ�มมาตรการรกษาระเบยบวนยทางการเงนและการคลง อยางเครงครด เพ�มขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ สงเสรมการพฒนาสาขาการผลตแบบผสมผสาน อตสาหกรรมท�มอยตองเออตอภาคเกษตรกรรมและกระตนกำาลงซอของคนในประเทศใหใชสนคาท�ผลตในประเทศ เพ�อเปนฐานในการพฒนาอตสาหกรรมควบคกบภาคเกษตรกรรม เนนการพ�งพาตนเอง อาศยศกยภาพภายในประเทศ เชน โครงการรณรงคใหคนไทยนยมใชสนคาไทย

บรบท ท 2 “ชมชนมความเขมแขง คนไทยทกกลมมชวตทปลอดภยบนพนฐานนเวศนและวฒนธรรมเขยว อาศยภมปญญาแหงไทย (สยาม) และวถทางแหงเอเชยตามแนวทางปรชญาตะวนออก บรณาการกบหลกธรรมของศาสนาตาง ๆ ทเหมาะสมและยอมรบไดของคนทกกลม” ”กลยทธ การแกไขปญหาทางการเมอง ดงน

1. กระจายอำานาจทางการเมอง การปกครอง การบรหารและการคลง กระจายความเจรญไปสชนบท เพ�อลดความแตกตางระหวางชมชนเมองและชมชนชนบทใหนอยลง ใหชนบทเปนศนยกลางการผลตและการบรหารท�สามารถพ�งตนเองได โดยสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง การปกครองของภาคประชาชน ตามระบอบประชาธปไตยอยางตอเน�อง มงเนนการปกครองหลกธรรมาภบาล สงเสรมสนบสนนรฐสภาและพรรคการเมองใหเปนสถาบนท�มความเขมแขง เชน การปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ ตาง ๆ เพ�อใหประชาชนเขามามสวนรวมมากท�สด

2. สงเสรมการพฒนาความร ความเขาใจในคณคาของระบอบประชาธปไตย มงเนนนโยบายท�

ตอบสนองความตองการและคานยมของประชาชนสวนใหญ ไดแก นโยบายสงเสรมการศกษานโยบายการใหบรการสาธารณสข นโยบายสวสดการ นโยบายสวสดภาพ นโยบายส�งแวดลอม นโยบายสงเสรมการจางงาน นโยบายสงเสรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตน

กลยทธ การแกไขปญหาเชงโครงสราง ดงน1. พฒนาคณภาพคนและระบบคมครองทางสงคมเพ�อเพ�ม

ศกยภาพของประชาชนใหมความร มสมรรถนะและผลตภาพสงขน สามารถปรบตวไดทนการ

เปล�ยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลย มจตสำานก พฤตกรรมและวถชวตท�ไมทำาลาย

ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม มพฤตกรรมการผลต การบรโภค และการออมท�เหมาะสม เพ�อเปนการสง

เสรมทนความร ทนสงคม ทนวฒนธรรม อยางเปนระบบ เชน การปฏรประบบราชการ

2. ปฏรปเศรษฐกจและศลปะวฒนธรรมทองถ�น ใหชมชนมความเขมแขง มอำานาจท�จะเขา

บรหารจดการส�งแวดลอมท�เปนธรรม เสมอภาคท�วถง ปลอดจากระบบการผกขาดทางเศรษฐกจ อำานาจ

ทาง การเมอง การเขาครอบงำา ครอบครองชวงชงอำานาจ พฒนาและใชประโยชนทนทางสงคม รกษาฟ นฟวฒนธรรม คานยมท�ดงามและภมปญญาท�มอยอยางหลากหลาย โดยผสมผสานกบเทคโนโลยหรอวทยาการใหม ๆ เพ�อเสรมสรางคณภาพชวตของประชาชนและเพ�มผลตภาพการ สรางมลคาเพ�มใหสนคาและบรการ เพ�มขดความสามารถแขงขนใหประเทศ เชน การปฏรปท�ดนเพ�อการเกษตร ในการแปลงกลยทธไปสการปฏบตไดนน จำาเปนจะตองเขาใจองคประกอบ กระบวนการ ขนตอน ในการบรหารเชงกลยทธเพ�อมงสบรรลจดมงหมายท�มประสทธภาพและประสทธผล โดยใชตวแบบ 5 ขนตอนดงน

ตวแบบ 5 ขนตอนของกระบวนการแปลงกลยทธไปสการปฏบต

กระบวนการบรหารเชงกลยทธม 5 ขนตอน คอ

วเคราะหระดบการเปลยนแปลงเชงกลยทธ

วเคราะหโครงสรางองคการ

วเคราะหวฒนธรรมองคการ

วธการเลอกกลยทธทจะนำาไปปฏบต

การนำากลยทธไปปฏบตและการประเมนผล

ขนตอนท�

ขนตอนท� ขนตอนท�

ขนตอนท�

ขนตอนท�

ไมจำาเปนตองแกไข

การวดผลงาน

เปรยบเทยบกบมาตรฐาน

ปรบเปลยนสถานการณทำางานใหม

แกไขโดย-ปรบเปลยนแผน-ปรบเปลยนองคการ-ปรบเปลยนวธการ

ไดมาตรฐาน

ตำากวามาตรฐาน

จดเรมตนของการควบคม

ปฏบตงานตอไปเหมอนเดม

ขนตอนท 1 วเคราะหการเปลยนแปลงเชงกลยทธม 5 ระดบคอ

การเปล�ยนแปลงแบบตอเน�อง การเปล�ยนแปลงแบบกจวตร การเปล�ยนแปลง แบบมขอบเขต การเปล�ยนแปลงแบบเขมขน การเปล�ยนแปลงทศทางขององคการขนตอนท� 2 การวเคราะหโครงสรางองคการ โดยทำาความเขาใจโครงสรางองคการวาเปนอปสรรคหรอสงเสรม การนำากลยทธไปปฏบตตามทฤษฎ การแบงโครงสรางองคการตามขนพนฐานขนตอนท 3 การวเคราะหวฒนธรรมองคการ ซ�งมอทธพลตอประสทธผล การกำาหนดกลยทธและการนำากลยทธไปปฏบตขนตอนท 4 วธการเลอกกลยทธทจะนำาไปปฏบต ตามแนวทางการนำาไปปฏบตจะมอย 5 C คอ แนวทางแบบผบญชาการ แนวทางการเปล�ยนแปลงองคการ แนวทางอาศยความรวมมอ แนวทางแบบวฒนธรรม แนวทางแบบเพ�มพน ขนตอนท 5 การนำากลยทธไปปฏบตและการประเมนผลลพธ คอการควบคมเชงกลยทธ เพ�อชวยใหผบรหารระดบบรรลจดมงหมายขององคการโดยอาศยการตดตาม การประเมนผล และการแกไขหรอปรบปรงกระบวนการบรหารเชงกลยทธตามตวแบบของกระบวนการควบคมเชงกลยทธดงน

การควบคม เร�มตน ณ จดท�มการวดผล การดำาเนนงานขององคการมการกำาหนดชวงเวลาในการวดผล เม�อวดผลแลวใหดำาเนนการ เปรยบเทยบผลการวดกบมาตรฐานหรอเกณฑวด (ตวตง) ท�กำาหนดขน(ตงแตขนตอนการกำาหนดกลยทธ) ณ จด น จะมเปนท�แสดงใหเหนถงจดเช�อมโยงระหวางการวางแผนกบการควบคมหรอระหวางการคดและ การทำา ผลการวด สามารถกอใหเกดผลลพธ 2 ประการหลกดงน

1. ผลการดำาเนนงานตามกบมาตรฐาน2. ผลการวดเบ�ยงเบนออกไปจากมาตรฐาน ตองนำามาพจารณาวา

จะตองปรบเปล�ยนหรอไม กลาวโดยสรป การบรหารเชงกลยทธของประเทศ ท�ใหความสำาคญของความสมพนธระหวางการกำาหนดกลยทธและการนำากลยทธไปใช เปงกสขานไดวเคราะหตวแบบเดมของซนวเอาไวเม�อป 2541 วา รเขารเราอยางเดยวไมเพยงพอ ตองทำาไดดวยรอยกลยทธ จงมพาย ซ�งถอวาเปนการวเคราะหความสมพนธท�มความสำาคญย�ง คอ

1 คดดทำาด รอยกลยทธ สำาเรจ2 คดเลว ทำาด รอยกลยทธ เตมไปดวยความเส�ยง3 คดด ทำาเลว รอยกลยทธ เตมไปดวยปญหา 4 คดเลว ทำาเลว รอยกลยทธ ลมเหลวจากการกำาหนดวสยทศนภายในบรบทเศรษฐกจและความม �นคงดง

กลาว เปนมรรควธ ท�มประสทธผลตอการบรรลถงจดหมายปลายทางท�ปรารถนาจะตอบสนองตอความจำาเปนพนฐานของมนษยในสงคม ภายใตบรบทสงคม ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สงผลใหเกดผลกระทบเชงบวกใหกบประเทศทง 3 ดาน คอ เศรษฐกจ ทำาใหเศรษฐกจด มการเจรญเตบโต มเสถยรภาพ มการกระจายรายไดอยางเปนธรรมและท�วถง สงคม ทำาใหเกดสงคมแหงคณภาพ สงคมการเรยนรและภมปญญา สมานฉนทและเอออาทร การเมอง ทำาใหภาคประชาชนมสวนรวมทางการเมองภาคตวแทนมความสจรต ภาคตรวจสอบมความโปรงใสในการปฏบตงาน

สามารถนำาพาประเทศชาตดำารงอยไดอยางม�งคงและย�งยนภายใตกระแสโลกาภวตน

ขอ 3 ปรมาจารยทางดานเศราฐศาสตรการเมองไดกลาวสรปไว เมอรอยกวาปทแลววา ชนชนใดเขยนกฎหมายกเพอชนชนนน“ ” ซงเปนสจธรรมในระบบสงคมทกระบบ เปงกสขานนกเศรษฐศาสตรการเมองชาวฮนยครวมสมยกลาวเสรมไวในป พ.ศ. 2541 วา ทฤษฎ“การรหารตาง ๆ ถกสรางขนมาเพอรบใชชนชนเชนกน” กลาวคอ ทฤษฎตาง ๆ ทถกสรางขนมาจากฐานคตของสงคมทกลมชนชนใดมอำานาจกมกแฝงฐานคตของคานยมและอดมการณทลำาเอยงตามชนชนนน และรบใชชนชนนน เมอมการบญญตทางเศรษฐกจในรปกฎหมาย นโยบาย กลยทธ มาตรการและอน ๆ ตามทฤษฎนน ๆ แลว กมกจะประสบภาวะทางเลอกสองแพรงของมนษย (HUMAN DILEMMAS) ใหเปนทประจกษในการบรหารการพฒนาระบบเศรษฐกจของไทยกวา 4 ทศวรรษทผานมา

จากกรศกษาวชา ร.ศ. 640 นโยบายสาธารณะและการวางแผน ใหนกศกษาตอบคำาถามขอ 1

1. สรปสาระสำาคญของการบรหารงานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหม

จากหนงสอ หลกการและแนวทางการบรหารงานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหม ขอสงเกตเชงวจารณ ภายใตกรอบคณคาทางสงคมและพทธธรรม และแนวทางการบรหารแนวพทธ ของ ศ.กฤษ เพ�มทนจตต ไดกลาวไววา ศาสตราจารย Thomas S. Bateman และ ศาสตราจารย Scott A. Snell ไดเขยนหนงสอเร�อง Management : The New Competitive Landscape (การจดการในภมทศนการแขงขนใหม) ซ�งพอสรปสาระสำาคญของการบรหางานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหมไดดงน เม�อทศวรรษท� 21 เร�มขน ระบบเศรษฐกจทนนยมในโลกอยในภาวะพงทะยานขน ระบบเศรษฐกจใหม ท�ขบเคล�อนโดยเทคโนโลยระดบสงทว

ความรอนแรงขน บรษทหางรานเพ�มจำานวนมากขนเร�อยๆ แตผลลพธท�เกดขนกลบตรงกนขาม องคกรธรกจจำานวนมากตกตำ�าอยางรวดเรว นอกจากสภาพแวดลอมท�เปล�ยนแปลงอยางรวดเรว ผบรหารท�ประยกตใชหลกบรหารแบบผดๆ ขาดประสบการณ ขาดความเช�ยวชาญในการบรหาร มกจะตดสนใจผดพลาด นำาองคกรไปสภาวะสนสดความเปนองคกร

อยางไรกตามองคกรท�จะอยรอดไดจะตองปรบตวเองไดอยางสำาเรจกบภมทศนการแขงขนในปจจบนท�แตกตางจากในอดตซ�งมองคประกอบหลก 4 ประการ1.อนเตอรเนต (Internet)2.โลกาภวฒน (Globaloization)3.การบรหารความร (Knowledge management)4.ความรวมมอกนขามพรมแดนภายในและระหวางองคกร(Collaboration across “boundaries”)

นอกจากนน ศ.กฤษ เพ�มทนจตต ไดเสนอองคประกอบอ�นๆเพ�มเตมดงตอไปน1.ภมทศนการเมองการบรหารใหม : ทนซออำานาจรฐหมายถงการท�กลมทนขนาดใหญเขามายดอำานาจรฐ แลวนำาไปสความไดเปรยบในเชงแขงขนทางธรกจเหนอคแขง2.การทบซอนของผลประโยชน (Conflict of interest) การท�นายทนซออำานาจรฐ เปนบอเกดแหงการทบซอนของผลประโยชน นอกจากจะสงผลตอวถชวตของคนในสงคมโดยรวม และความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ อกทงยงทำาใหกลไกตลาดไมทำางานอกดวยการบรหารงานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหม จะตองเปนการบรหารเพ�อความไดเปรยบในการแขงขน เพ�อใหอยรอดและประสบชยชนะ ซ�งตองมพลงขบเคล�นพนฐานคอ

1 นวตกรรม 2 คณภาพ 3 ความรวดเรว 4 ความสามารถในการแขงขนดานตนทน

ซ�งจะนำาไปสการเปนองคการท�ดกวาและจะเปการใหส�งเหลานจะเปนส�งท�มคณคาแกลกคาและผรบบรการน�นเอง

ตอบคำาถามขอ 2 2. วนจฉยวา องคความรดงกลาวมรากฐานจากสำานกวชาการอะไร

จดอยในธรรมเนยมปฏบตอะไร มจดมงหมายเพอแปลงความรไปสการปฏบตประการใด แฝงอดมการณทางการเมองอะไร และมงรบใชใครเปนประการสำาคญ ประเดนท 1 องคความรดงกลาวมรากฐานมาจากสำานกวชาอะไรตามนยแหงความคดของ John Friedman อาจสรปไดวาองคความรดงกลาวมรากฐานจากสำานกความคดดงตอไปน1.การวเคราะหระบบ (สำานกความคดท� 1)2.เศรษฐศาสตรนโอคลาสสคและนโยบายศาสตร (สำานกความคดท� 2)3.วทยาการจดการและการพฒนาองคการ (สำานกความคดท� 4)ประเดนท 2 จดอยในธรรมเนยมปฏบตอะไร1.สำานกความคด การวเคราะหระบบ และ สำานกความคด เศรษฐศาสตรนโอคลาสสคและนโยบายศาสตร จดอยในธรรมเนยมปฏบต กระแสร การวเคราะหนโยบาย (Policy analysis) 2. สำานกความคด วทยาการจดการและการพฒนาองคการ จดอยในธรรมเนยมปฏบต กระแสร การเรยนรทางสงคม (Social Learning)ประเดนท 3 มจดมงหมายเพอแปลงความรไปสการปฏบตประการใดองคความรดงกลาว มจดมงหมายในการแปลงความรไปสการชนำาสงคม (Social Guidance) และการเปล�ยนแปลงสงคม (การเปล�ยนแปลงคนในองคกร) (Social Transformation) ถงความมอย ความด และประสทธภาพของทนนยม ทำาใหระบบทนนยมกาวไปสความกาวหนาและความเจรญเตบโตทางวตถ

ประเดนท 4 แฝงอดมการณทางการเมองอะไรแฝงดวยอดมการณทางการเมอง แบบอนรกษนยม ท�มงไปสการยนยนสถานภาพเดม และนำาไปสการผลตซำาระบบทนนยม กอใหเกดความกาวหนาดานวตถ แตกอใหเกดผลลบ อยางมากมายมหาศาลเชน ความอยตธรรมทางสงคม การคอรปช�น ความไรเสถยรภพ ฯลฯประเดนท 5 มงรบใชใครเปนสำาคญมงรบใช กลมทน และ อำานาจรฐ เปนสำาคญ

ตอบคำาถามขอ 3 3.วนจฉย จดมงหมายขององคความรดงกลาวเปนไปตามคำากลาว

ของ เปงกสขานหรอไม ถานกศกษามขอวนจฉยวา เปน“ ” กใหเสนอเหตผลประกอบ ถาวนจฉยวา ไมเปน“ ” กใหเสนอเหตผลแนะความคดเชงแยง( เอ ) เปน

เน�องจากจดมงหมายขององคความรดงกลาว ถกใชเพ�อการแสวงหา แสวงกำาไร สรางความม�งค�งใหกบกลมทนโดยเนนท� การมตลาดเสร เศรษฐกจเสร การแปรรป การไมเขาแทรกแซงจากภาครฐ

คนท�ไดประโยชนคอคนกลมนอย นายทน ซ�งทฤษฏ เหลานถกออกแบบมาจากสงคมตะวนตก ยอมจะลำาเอยงและรบใชสงคมตะวนตก เม�อเรา (ประเทศไทย และประเทศดอยพฒนา) นำาระบบทนนยมเสรมาใช ปรากฏวา ไมประสบความสำาเรจ กลาเปนวา ผท�ไดรบประโยชนกบเปนพวก เจาอาณานคมตะวนตกลทธนายทน

ดงจะเหนไดจากสภาพปจจบน - ขายขาวก�แสนตนจงจะไดเคร�องบนมา 1 ลำา - รบเอาลทธบรโภคนยม ตองนำาเขาวฒนธรรม การกน การ

เท�ยว การแตงกาย จากตะวนตก - ถกปลนประเทศ ดวยคำาวา เปดเสรทางการเงน“ ” การซอ“

ขายลวงหนา ตลาดหน“ ” ตลาดทน ตลาดเงน“ ”

- รบเอาขยะมลพษ ตองรบผลตสนคา ท�ชาตตะวนตกไมทำา เน�องจากมผลกระทบตอส�งแวดลอมสง

ตอบคำาถามขอ 4

4…องคความรดงกลาวมความเหมาะสมตอการนำามาประยกตใชในสงคมไทยหรอไม ในบรบทอะไร จะกอใหเกดผลลพธประการใด โปรดอภปราย โดยอาศยตรรกะแบบวภาษวธ ไมเหมาะสม เพราะการบรหารในแนวทางยคใหม กยงคงยดถอ แนวทางทนนยมเสร กลาวคอ ระบบไมไดเปนจรงอยางผออกกฏเกณฑกลาว มา ซ�งจรงแลว กฏเกณฑกบแฝงดวยฐานคต ท�ลำาเอยงเขาขางสงคมตะวนตก เน�องจาก เม�อนำามาใชกบสงคมไทย (ประเทศกำาลงพฒนา) แลวพบวา

ในบรบทของเศรษฐกจ - โครงสรางตลาดของไทยยงไมสมบรณ เพยงพอ ท�จะรองรบ

แนวทางตลาดสมบรณ ตลาดเสร- เศรษฐกจแบบทนนยมเสร เออตอ ผผลต หรอนายทน ซ�งเปน

คนสวนนอย - การลดกฏเกณฑของรฐ หรอการเปกเสรทางการคา ทำาใหเกด

การคลอบงำาทางเศรษฐกจจากทนตางชาตท�เขมแขง ในบรบทของสงคม- ระบบขอมลขาวสารในไทยยงมขอจำากด ดงนนผมโอกาสจงได

เปรยบผดอยโอกาส (สงคมแบบมชนภม) - เนน GDP จนละเลยคณภาพชวต - เกดปญหาชองวางระหวาง รายไดของประชาชน - โครงสรางภายในประเทศ (การศกษา คณภาพ คน) ยงไม

พรอมจงเสยเปรยบประเทศท�มความพรอมกวา - ใชทรพยากรธรรมชาตอยางเกนตว เพ�อใหไดกำาไรสงสด ในบรบทความม�นคง- ถกแทรกแซงดานเศรษฐกจ ทำาใหขาดความม�นคงของรฐ

- ขาดการเจรญเตบโตแบบย�งยน ในระยะยาว ประเทศ ถกคลอบงำา โดยทนขามชาต

ซ�งระบบน มผลเปนหายนะภย ท�กอใหเกดทกขโทษ และการเบยดเบยนทำาลาย สภาพชวต และทรพยากรธรรมชาต ทกแหงหน ทกระดบ และยงสงผลใหเกดผลลพธ ดงน- ความอยตธรรมทางสงคม- ปญหาทางสงคม ความเจบปวย ความสข- การคอรปช�น - การไรเสถยรภาพ- การไรซ�งความย�งยน- การไรซ�งสนตสข และสนตภาพ

ตอบคำาถามขอ 5 ( มคำาถามยอย นาทำาขอนนะ ) คำาถามท 1. สรปสาระสำาคญของการบรหารงานยคใหมภายใตภมทศน การแขงขนใหม

จากหนงสอ หลกการและแนวทางการบรหารงานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหม ขอสงเกตเชงวจารณ ภายใตกรอบคณคาทางสงคมและพทธธรรม และแนวทางการบรหารแนวพทธ ของ ศ.กฤษ เพ�มทนจตต ไดกลาวไววา ศาสตราจารย Thomas S. Bateman และ ศาสตราจารย Scott A. Snell ไดเขยนหนงสอเร�อง Management : The New Competitive Landscape (การจดการในภมทศนการแขงขนใหม) ซ�งพอสรปสาระสำาคญของการบรหางานยคใหมภายใตภมทศนการแขงขนใหมไดดงน

เม�อทศวรรษท� 21 เร�มขน ระบบเศรษฐกจทนนยมในโลกอยในภาวะพงทะยานขน ระบบเศรษฐกจใหม ท�ขบเคล�อนโดยเทคโนโลยระดบสงทวความรอนแรงขน บรษทหางรานเพ�มจำานวนมากขนเร�อยๆ แตผลลพธท�เกดขนกลบตรงกนขาม องคกรธรกจจำานวนมากตกตำ�าอยางรวดเรว นอกจากสภาพแวดลอมท�เปล�ยนแปลงอยางรวดเรว ผบรหารท�ประยกตใชหลก

บรหารแบบผดๆ ขาดประสบการณ ขาดความเช�ยวชาญในการบรหาร มกจะตดสนใจผดพลาด นำาองคกรไปสภาวะสนสดความเปนองคกร

อยางไรกตามองคกรท�จะอยรอดไดจะตองปรบตวเองไดอยางสำาเรจกบภมทศนการแขงขนในปจจบนท�แตกตางจากในอดตซ�งมองคประกอบหลก 4 ประการ ไดแกอนเตอรเนต (Internet)โลกาภวฒน (Globaloization) , การบรหารความร (Knowledge management) และความรวมมอกนขามพรมแดนภายในและระหวางองคกร(Collaboration across “boundaries”)

1.อนเตอรเนต (Internet)ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ กำาลงขบเคล�อนการเปล�ยนแปลงอยางใหญหลวงตอโลกแหงการบรหาร อนเตอรเนตถกใชเพ�อเปนเคร�องมอสรางความม�นคงใหแกธรกจ เปนเคร�องมออนทรงพลงสำาหรบการปรบปรงการบรหาร และเปนองคประกอบหน�งในปจจยสภาพแวดลอมทางการบรหาร ดงนนนกบรหารจะตองพงใสใจพจารณา ควบคไปกบการตดสนใจ และการปฏบตตางๆ2.โลกาภวฒน (Globaloization)โลกาภวตน คอกระบวนการในการสรางหรอกอใหเกดอทธพล ใหแพรขยายไปท�วโลกใหไปในทศทางเดยวกน และเปนบอเกดของความสมพนธระหวางประเทศท�ขยายกวางขวางมากย�งขนไปท�วโลก เชน การทำา FTA ของไทยกบจน ทำาใหหวหอมราคาถกทะลกเขาไทย เกษตรกรเดอดรอนแต คนไทยไดบรโภคหวหอมราคาถก เปนตน กระบวนการโลกาภวตนสงผลกระทบทงเชงบวก และ เชงลบ จงเปนส�งท�นกบรหารตองพงใสใจพจารณา3.การบรหารความร (Knowledge management)ในปจจบนการบรหารท�มประสทธภาพ จะใหความสำาคญกบทนทางปญญา ซ�งเปนพลงสมองรวมขององคการ นกบรหารตองสรางสรรคสภาพแวดลอมของการทำางานเพ�อดงดดบคลากรท�ด ทำาใหเกดความรสกผกพน

กบองคการ และสรางแรงจงใจใหบคลากรเหลาน อนจะนำาไปสการผลตสนคาท�มกำาไร4.ความรวมมอกนขามพรมแดนภายในและระหวางองคกร(Collaboration across “boundaries”)หมายถง การท�บคคลากรในสวนตางๆ ขององคการทำางานรวมกนอยางมประสทธภาพทงในแนวราบและแนวด�ง อกทงหมายรวมถงความรวมมอระหวางองคกร การควบรวมกจการ คแขงผนกกำาลงกนเพ�อรวมมอในการดำาเนนงานเพ�อผลประโยชนทางธรกจรวมกน

นอกจากนน ศ.กฤษ เพ�มทนจตต ไดเสนอองคประกอบอ�นๆเพ�มเตมดงตอไปน1.ภมทศนการเมองการบรหารใหม : ทนซออำานาจรฐหมายถงการท�กลมทนขนาดใหญเขามายดอำานาจรฐ แลวนำาไปสความไดเปรยบในเชงแขงขนทางธรกจเหนอคแขง2.การทบซอนของผลประโยชน (Conflict of interest) การท�นายทนซออำานาจรฐ เปนบอเกดแหงการทบซอนของผลประโยชน นอกจากจะสงผลตอวถชวตของคนในสงคมโดยรวม และความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ อกทงยงทำาใหกลไกตลาดไมทำางานอกดวย

สรปสาระสำาคญของการบรหารยคใหมภายใตภมทศนใหม หมายถง การบรหาภายใตการเปล�ยนแปลงของสภาพแวดลอมใหม ซ�งมองคประกอบหลก 4 ประการ คออนเตอรเนต (Internet)โลกาภวฒน (Globaloization) , การบรหารความร (Knowledge management) และความรวมมอกนขามพรมแดนภายในและระหวางองคกร(Collaboration across “boundaries”)รวมทงท� ศ.กฤษ ไดนำาเสนอเพ�มเตมคอ ภมทศนการเมองการบรหารใหม : ทนซออำานาจรฐ และ การทบซอนของผลประโยชน (Conflict of interest)

คำาถามท 2. วนจฉยวา องคความรดงกลาวมรากฐานมาจากสำานกวชา อะไร จดอยในธรรมเนยมปฏบตอะไร มจดมงหมายเพอแปลงความรไป สการปฏบตประการใด แฝงอดมการณทางการเมองอะไร และมงรบใช ใครเปนสำาคญ

ประเดนท 1 องคความรดงกลาวมรากฐานมาจากสำานกวชาอะไรตามนยแหงความคดของ John Friedman อาจสรปไดวาองคความรดงกลาวมรากฐานจากสำานกความคดดงตอไปน1.การวเคราะหระบบ (System analysis)2.เศรษฐศาสตรนโอคลาสสคและนโยบายศาสตร (Neo – Classical Economics and Policy Science)3.วทยาการจดการและการพฒนาองคการ (Scientific Management and Organization Development)ประเดนท 2 จดอยในธรรมเนยมปฏบตอะไร1.สำานกความคด การวเคราะหระบบ (System analysis) และ สำานกความคด เศรษฐศาสตรนโอคลาสสคและนโยบายศาสตร (Neo – Classical Economics and Policy Science) จดอยในธรรมเนยมปฏบต กระแสร การวเคราะหนโยบาย (Policy analysis) 2. สำานกความคด วทยาการจดการและการพฒนาองคการ (Scientific Management and Organization Development)จดอยในธรรมเนยมปฏบต กระแสร การเรยนรทางสงคม (Social Learning)ประเดนท 3 มจดมงหมายเพอแปลงความรไปสการปฏบตประการใดองคความรดงกลาว มจดมงหมายในการแปลงความรไปสการชนำาสงคม (Social Guidance) และการเปล�ยนแปลงสงคม (การเปล�ยนแปลงคนในองคกร) (Social Transformation) ถงความมอย ความด และประสทธภาพของทนนยม ทำาใหระบบทนนยมกาวไปสความกาวหนาและความเจรญเตบโตทางวตถวประเดนท 4 แฝงอดมการณทางการเมองอะไร

องคความรดงกลาวแฝงคณคาทางสงคมหรออดมการณทางการเมองท�มงไปสการยนยนสถานภาพเดม และนำาไปสการผลตซำาระบบทนนยม กอใหเกดความกาวหนาดานวตถ แตกอใหเกดผลลบ อยางมากมายมหาศาลเชน ความอยตธรรมทางสงคม การคอรปช�น ความไรเสถยรภพ ฯลฯประเดนท 5 มงรบใชใครเปนสำาคญมงรบใช กลมทน และ อำานาจรฐ เปนสำาคญ

คำาถามท 3. วนจฉยวา จดมงหมายขององคความรดงกลาวเปนไปตาม คำากลาวของ เปงกสขาน หรอไม ถานกศกษามขอวนจฉยวา เปน กให เสนอเหตผลประกอบ ถาวนจฉยวา ไมเปน กใหเสนอเหตผลและความ คดเชงแยง

องคความรดงกลาว เปน ไปตามคำากลาวของเปงกสขาน กลาวคอ ทฤษฏการบรหารตางๆ“ ถกสรางขนมาเพอรบใชชนชนเชนกน” โดยท�

นกวชาการเหลานมงนำาเสนอผลงานของตนกบผท�ดำารงอยในอำานาจ และพจารณาพนธกจหลกของตนเพ�อรบใชรฐน�นเอง ดงนนเม�อทฤษฎทางการบรหารเหลานถกนำาไปใชกเพ�อแสวงหากำาไรและสรางความม�งค�งใหกลมทน เปนการตอกยำาเสรมแรงและผลตซำาระบบทนนยม

คำาถามท 4. องคความรดงกลาวเหมาะสมกบการนำามาประยกตใชใน สงคมไทยหรอไม ในบรบทอะไร จะกอใหเกดผลลพธอะไร โปรดอธบาย โดยตรรกะแบบ วภาษวธ ( Dialectic logic) จากการศกษาโดยวธ วภาษวธ เร�มตนจากการทำาความเขาในองคความรดงกลาวพบวา จดมงหมายสงสดคอการแสวงหากำาไรสงสด กอใหเกดความเจรญกาวหนาทางดานวตถและวถความเปนอยทางดานวตถของคนอยางมากมายมหาศาล แตเม�อมองอกดานหน�งพบวากลบกอใหเกดปญหาตางๆอยางมากมายมหาศาลอยางท�ไมเคยเกดมากอนในยคไหนเชนเดยวกนซ�งสามารถสรปในบรบทของทนนยมคอ องคความรดงกลาวไมเหมาะสมกบการนำามาประยกตใชในสงคมไทยเพราะจะทำาใหเกดผลลพธดงน

1.ความอยตธรรมทางสงคม การกระจายรายไดทไมเทาเทยมกน มหนสน ความยากจน2.ปญหาสงคม ความเจบปวยทางสงคม และการขาดความสข3.การคอรปช�น : การทบซอนของผลประโยชน 4.ความไรซ�งเสถยรภาพ:เศรษฐกจฟองสบ5.ความไรความย�งยน : การขมขนธรรมชาต6.ความไรซ�งสนตสขและสนตภาพ : สงคราม การกอการราย

คำาถามท 5. มแนวทางอนอกหรอไมทมความเหมาะสมกวาแนวทางการ บรหารยคใหมโปรดทำาเสนอโดยสงเขป

แนวทางอ�นท�เหมาะสม คอ แนวทางตามท�ศ.กฤษ ไดสงเคราะหไว น�นคอแนวทางบรหารแนวพทธ โดยนำาเอาหลกการและแนวทางบรหารงานจากสงคมตะวนตกมาปรบเปล�ยนฐานคต แลวนำาเอาหลกพทธธรรม อนไดแก ทศพศราชธรรมจรยาทกถา ระบบไตรสกขา และมรรคมองคแปด มาเปนคณคาและหลกการชนำา ซ�งพอสรปประเดนไดดงน1.หลกการและแนวทางบรหารเพ�อคณภาพชวตโดยปรบเปล�ยนหลกการและแนวทางบรหารทมงเนนกำาไรสงสดมาเปน การแสวงหากำาไร ตามหลก มชฌมาปตปทา คอ ความพอด พอประมาณ ความถกตอง เปนทางสายกลาง2.การบรหารท�มงบรรลจดหมายสงสดปรบเปล�ยนความตองการบรรลประโยชนทนตาเหน เปน ประโยชนท�มความม�นคงเพยงพอทางการบรหาร นำาไปสความมเสถยรภาพเพยงพอทางเศรษฐกจโดยรวม

3.แนวทางการบรหารแบบบรณาการ เพ�อแกปญหาของมนษยบรณาการองคความรทางการบรหารกบบรรดาองคความรจากศาสตรตางๆท�พ�งพาตอกน และเสรมสรางกนในการแกปญหาของมนษย สงคม และธรรมชาต สรปแนวทางการบรหารแนวพทธ เปนการปรบเปล�ยนหลกการและแนวทางการบรหารท�มงไปสการแสวงหากำาไรสงสด มาเปนการแสวงหากำาไรแบบพอดพอประมาณ และนำาไปส ภาวะสนตสขและสนตภาพ

แนวคำาถาม การวเคราะหนโยบายเก�ยวของอยางไร กบกระบวนการนโยบาย การวเคราะหนโยบายมวตถประสงคเพ�ออะไร มวธการทำาอยางไรท�จะชวยใหทราบวาทางเลอกนโยบาย (Policy Alternative) ใดเปนทางเลอกท�ดท�สดแนวตอบ ตวแบบนโยบายสาธารณะ(อ.สมบตไปดรายละเอยดเพ�มเตมและอยาลมเขยนตว model)

-ตวแบบชนชนนำา-ตวแบบดลยภาพระหวางกลม-ตวแบบเชงระบบ-ตวแบบสถาบน-ตวแบบกระบวนการ -ตวแบบหลกเหตผล-ตวแบบ การเปลยนแปลงจากเดมบางสวน

แนวขอสอบชดท 1

ถาม ในทศนะของทานการวางแผนกลยทธมความสำาคญตอการทำางานของหนวยงานของทานอยางไรตอบ โมเดลการวางแผนกลยทธ (รปถวยแชมเปญ)

จากรปโมเดล นกวางแผนจะตองวเคราะหสถานการณแยกเปน 2 ดาน

1)วเคราะหสถานการณภายนอก มจดมงหมายเพ�อประเมนสภาวะท�เปนอปสรรคและโอกาส ผลลพธท�ไดคอกญแจสำาคญแหงความสำาเรจ นำาไปใชเพ�อการจดการสภาพแวดลอมใหเปนประโยชนตอองคการทงในระยะสนและระยะยาว รวมทงเง�อนไขดานความรบผดชอบตอสงคมท�องคการตองสนองตอบ

2)วเคราะหสถานการณภายในองคการ เพ�อประเมนจดแขงและจดออนขององคการ ผลลพธท�ไดคอสมรรถนะหลกของกจการ รวมทงตองพจารณาถงคานยมในการบรหารท�องคการพยายามเสนอ เพ�อตอบสนองตอลกคาหรอผรบบรการ

เม�อวเคราะหทง 2 ดาน แลวจงประมวลจดแขงจดออน โอกาส และอปสรรค ทำาเปน SWOT MATRIX เพ�อกำาหนดกลยทธ แลวเลอกกลยทธท�เหมาะสมเพ�อนำาไปปฏบตตอไป

การวางแผนคอ การเกดเร�องอนาคตโดยการประมวลขอมลท�เกดขนในอดตจนถงปจจบน แลวใชดลยพนจเพ�อวางแนวทางดำาเนนงานดานตาง ๆ ในอนาคต โดยกำาหนดกรอบเวลา เปนแผนระยะสนไมเกน 3 ป แผนระยะปานกลางอยระหวาง 3-5 ป และแผนระยะยาวคอตงแต 5 ปขนไป

การวางแผนยงเปนการควบคมอนาคต พยายามท�จะทำาใหอนาคตท�ตองการเกดขนไดตามความปรารถนา กำาหนดแนวทางท�ตองเผชญ กบความไมแนนอน และความเส�ยงในอนาคต เนนกระบวนการและกจกรรมท�ตองปฏบต งบประมาณ บคลากรท�รบผดชอบ วธท�จะตองปฏบตรวมกน มการตดสนใจเชงบรณาการ คอมการจำาแนกแจกแจงเหตผล และเช�อมโยง

นำากลยทธไปปฏบต

การตดสนใจของหนวยงานตาง ๆ เขาดวยกน เพ�อบรรลจดมงหมายรวมกน

สวนกลยทธคอแผนท�กำาหนดทศทางการดำาเนนงานในอนาคตเปนแบบแผนดานพฤตกรรมในการปฏบตงาน เปนการกำาหนดตำาแหนงของกจการในสนามแขงขน เปนทศนภาพท�ตองการใหสมาชกในองคการยดถอรวมกน เปนกลวธในการดำาเนนงานเพ�อเอาชนะฝายตรงขาม

หนวยงานของขาพเจาเปนโรงพยาบาลอำาเภอ ขาพเจาทำางานในตำาแหนงผอำานวยการโรงพยาบาล การวางแผนกลยทธจงเปนส�งจำาเปนและเปนหนาท�โดยตรง การจะตดสนใจแกปญหาใด ๆ ในองคการ ตองคำานงถงผลงานในระยะยาว ดวยการเร �มตนจากการตรวจสอบสภาพแวดลอมภายนอก หาโอกาสและพจารณาอปสรรค ตรวจสอบสภาพแวดลอมภายในเพ�อหาจดแขงจดออนขององคการ แลวนำาไปสรางประเดนเชงกลยทธ กำาหนดกลยทธ เลอกกลยทธ ไปปฏบต ควบคมและประเมนผลการใชกลยทธ โดยเนนการตดตามประเมนผล

สถานการณส�งแวดลอมในปจจบนมการเปล�ยนแปลงรวดเรว สงผลกระทบรนแรงตอองคการภาครฐ นกบรหารรฐกจตองหาวธรบมอตอบโตดวยความรอบรและรอบคอบ คำานงถงความรบผดชอบตอสงคมความเสมอภาค ยตธรรม จำาเปนตองรวบรวมขอมลอยางรอบดาน พฒนาสำารวจทางเลอกเชงกลยทธ วางแนวทางการดำาเนนงานในอนาคต

การวางแผนกลยทธชวยสรางสรรคความคดรเร �ม การส�อสาร การมสวนรวม พนธะผกพน วฒนธรรมรวมขององคการ โดยคำานงถงความแตกตางดานคานยมและผลประโยชน เสรมสรางการตดสนใจตามหลกความมเหตผล กอใหเกดความสำาเรจในการปฏบตการ ทำาใหเกดผลลพธ คอประสทธภาพ ประสทธผล ประหยด ความเปนธรรม พลงการทำางานและความผกพนความรกในงาน

ประโยชนท�สำาคญท�ไดรบอ�น ๆ ท�สำาคญ ไดแก- เสรมสรางการคดและการปฏบตในเชงกลยทธ- ปรบปรงทกษะการตดสนใจใหดขน

- เพ�มขดความสามารถในการสนองตอบขององคการ- สรางคณคาใหแกสมาชกในองคการ- องค การเก ดการเปล �ยนแปลง ,ท ำางานเป นระบบ ,ม

ทศทาง,บรรลส�งท�พงประสงค,มงสคณภาพ,มการรเร �มพฒนาและเกดความสมานฉนท

ถาม ถาทานไดรบมอบหมายใหเปนนกวางแผนและทำาหนาท�ในการนำาเสนอแผนกลยทธของหนวยงานของทาน ใหทานอธบายแนวทางในการทำางาน ท�ครอบคลมเคร�องมอทางความคดท�ใชตอบ ถาขาพเจาเปนนกวางแผนเม�อนำาเสนอกลยทธของหนวยงานขาพเจาจะคำานงถง การวางแผนอยาง เปนกระบวนการ มการเตรยมการลวงหนา รวบรวมขอมลขาวสาร การตดสนใจท�ชดเจน พจารณาคาดคะเนผลกระทบท�เกดขนในอนาคต กำาหนดจดหมายปลายทางท�ชดเจน ใชทกษะการเลอกวธการท�เหมาะสม

จากนนกจกรรมในการวางกลยทธ ไดแก- การรวบรวมขอมลและขอเทจจรงตาง ๆ จากการวเคราะห

สภาพแวดลอมภายนอกและภายใน- ระบปญหาและความตองการ- วเคราะหสาเหตของปญหา- กำาหนดวตถประสงคในการแกปญหา- กำาหนดกลยทธหรอวธการในการแกปญหา โดยตอบคำาถาม

8 ประการ คอจะทำาอะไร,จะทำาไปทำาไม,จะทำาท�ไหน,จะทำาเม�อไร,ใครทำา,ทำาเพ�อใคร,ทำาอยางไร,จะใชงบประมาณเทาไร

- ใชความค ดสรางสรรค จากประสบการณ,เรยนร จากองคการ,เรยนรจากผรและจากการวเคราะหสถานการณ

- จดเรยงลำาดบความสำาคญของปญหาโดยใช 5 เกณฑ คอ ขนาดกลมคนท�มผลกระทบ,ความรนแรง,ความเสยหายท�

อาจเกดขนในอนาคต,การยอมรบของชมชน,และความเปนไปไดในการแกปญหา

จากนนกำาหนดบทบาทของนกวางแผนดงน- เปนท�ปรกษา,เปนนกเจรจาตอรอง,เปนผประสานงาน เปนผ

อำานวยความสะดวก,เปนผกระตน,เปนผเช�อมสมพนธและเปนนกส�อสาร

ขนตอไปคอ การวางกำาหนดการจดทำารายละเอยดดานตาง ๆ ดงน- กำาหนดกจกรรมท�ตองปฏบต- กำาหนดเวลาในการดำาเนนงาน- กำาหนดทรพยากรท�ใช- กำาหนดผรบผดชอบ- จดทำาเอกสารชแจงในการนำาแผนไปปฏบตความรบผดชอบของขาพเจาในฐานะนกบรหารระดบสงคอเปน

ผมอำานาจในการตดสนใจเร�องตาง ๆ ท�ถอเปนนโยบายหลกของโรงพยาบาลคอกำาหนดวสยทศน,พนธกจ,จดมงหมาย,วตถประสงคและยทธศาสตร รวมทงรบผดชอบในฐานนะนกบรหารระดบกลาง ไดแก กำาหนดกลยทธของฝายตาง ๆ แปลงกลยทธไปเปนแผนงานและโครงการ แนวทางในการประสานสมพนธระหวางโครงการท ง ในแผนกและระหวางแผนกและก ำาหนดบรรทดฐานตวชวดในการควบคมกำากบและประเมนผลการดำาเนนงาน สวนนกบรหารระดบตน รบผดชอบเก�ยวกบกจกรรมท�ตองปฏบต หวงเวลาในการทำากจกรรม การจดสรรทรพยากร กำาหนดตวผรบผดชอบ กำาหนดมาตรฐานในการปฏบตงาน กำาหนดระบบการส�อสารและการรายงาน

แนวขอสอบชดท 2 1. คำาถาม 1.1) การวเคราะหสถานการณเชงกลยทธ ควรทำาเชนไร? วเคราะหอะไรบาง? ใชเคร�องมอทางความคดอะไร?

1.2) เม�อวเคราะหแลวนำาผลการวเคราะหไปสการจำาลองสถานการณและกำาหนดกลยทธอยางไร

1.3) การนำากลยทธไปปฏบตควรมวธคดอยางไร ?

เกรนนำาการวางแผนกลยทธเปนเร �องของการกำาหนดแนวทางหรอวธการ

ดำาเนนงานดานตางๆขององคการ โดยเปนการคดถงเร �องอนาคต ควบคมอนาคต การตดสนใจและการควบคม ซ�งนกวางแผนจะตองมองคความรและใหความส ำาคญกบตางๆได แกองคประกอบของการวางแผน กจกรรมการวางแผน บทบาทนกวางแผน เคร�องมอทางความคด การวเคราะหสถานการณ .การกำาหนดกลยทธและเลอกกลยทธ การนำากลยทธไปสการปฏบต

ซ �งองคประกอบตางๆนบวามความส ำาค ญสำาหรบการวางแผน สำาหรบองคประกอบดานการวเคราะห

สถานการณนนนบวามความสำาคญอยางย�ง ดงคำากลาวของ ซนวท�กลาวไววา ร เขา ร เรา รอยรบมพาย นอกจากน “ ” Havard Business School ไดนำาเสนอตวแบบพนฐาน เรยก SWOT ANALYSIS ซ�งตวแบบนหลงจากไดทำาการวเคราะหแลวกจะทำาใหทราบอปสรรคและโอกาส จดแขงและจดออน ขององคการ ซ �งจะสามารถทำาใหองคการสามารถประเมนและเลอกกลยทธท�เหมาะสมกบองคการตอไป

ตอบขอ 1. หลกการวเคราะหสถานการณ ในท�นขาพเจาขอแบงการวเคราะหสถานการณออกเปนการวเคราะห

สภาพแวดลอมภายนอกและภายใน ขององคการ โดยใชเคร �องมอทางความคดดงน

1.การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก มขอบเขตการวเคราะหดงน

3)สภาพแวดลอมท�วไป ใช “PEST” Analysis

P คอการวเคราะหนโยบายและกฏเกณฑของรฐ (Politics)เชนนโยบายการเงนการคลง กฎหมายท�เก�ยวของกบการดำาเนนงานขององคการเปนตนE คอการวเคราะหสภาพเศรษฐกจ (Economics) โดยวเคราะหเศรษฐกจในระดบมหภาคS คอการวเคราะหสงคมวฒนธรรม (Social culture) เชนระดบการศกษา คานยม ความเช�อ วถขวต ฯลฯT คอเทคโนโลย (Technology) เปนการวเคราะหสภาพการเปล�ยนแปลงดานเทคโนโลย ท�จะมผลตอการผลตสนคาหรอบรการเชนลกษณะเคร�องมอ เคร�องจกร ความรแขนงตางๆ

4)สภาพแวดลอมของงานใช ตวแบบ 5 พลงของการแขงขนโดยทำาการวเคราะห คแขงปจจบน, คแขงราย

ใหม, สนคาทดแทน, การตอรองของผซอ, การตอรองของผจดหาวตถดบ จะเหนไดวาการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกเปนเร�องท�สำาคญมาก จดมงหมายของการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ตองการ 2 เร�อง คอ โอกาส (Opportunity) และอปสรรคหรอขอจำากด (Threats) และในการวเคราะหกจะแบงขอบเขตของสภาพแวดลอมออกเปน 2 ชน คอ สภาพแวดลอมท�วไป (General Environment) และสภาพแวดลอมของงาน

2. การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน วเคราะหจาก4)ปจจยสำาคญของความสำาเรจ

- คณลกษณะของกจการ, สมรรถนะหลกขององคการ- ตำาแหนงในการแขงขน.ปจจบน- สภาพแวดลอมท�วไปในองคการ- การพฒนาองคการ

5) โซรอยคานยมของลกคา วเคราะหจากคานยมพนฐานสวนรวม 3 ประการคอ

- ดานความแตกตางของสนคาและบรการ( ตองดกวา)

- ดานราคา(ตองถกกวา)-ดานบรการ (ตองเรวกวา)

6)กระบวนการหลกและระบบการจดสรรทรพยากร-การพฒนาสนคาและบรการ-ดานความตองการของลกคา- ดานบรการลกคา

ตอบขอ 2 เม�อทำาการวเคราะหสถานการณโดยการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกและภายใน((SWOT Analysis)แลวจงนำาผลการวเคราะหไปสการจำาลองสถานการณ(SWOT MATRIX)และกำาหนดกลยทธดงน

การจำาลองสถานการณ

ใน

การดำาเนนการใหระบรายการตางๆท�ไดจากการ (SWOT Analysis) ลงในชองตางๆอยางละ 5 ถง 10 ประเดน จะทำาใหได

ขอสรปเพ�อนำาไปสการวางกลยทธ 4 แนวทางในตาราง ขางตน

จดแขงStrengths

จดออนWeaknesses

โอกาสOpportunities

SO Strategiesรกไปขางหนา

WO Strategiesพฒนาภายใน

ขอจำากดThreats

ST Strategiesสรางพนธมตร

WT Strategiesเปล�ยนภายใน

ภายใน

ภายนอก

ตอบขอ 3 การนำากลยทธไปสการปฏบต

เม�อทำาการจำาลองสถานการณและทำาการกำาหนดกลยทธขององคการวาจะใชกลยทธใดแลว การนำากลยทธไปปฏบตเปนขนตอนท�สำาคญ เน�องจากการกำาหนดกลยทธท�ดจะไมประสบผลสำาเรจไดเลยถาผกำาหนดกลยทธขาดความเขาใจในการนำากลยทธไปปฏบต ซ�งวธการนำากลยทธไปปฏบตใหไดผลดนน ในท�นขาพเจาขอนำาเสนอแนวคดของของบรษทท�ปรกษา แมคคนซ�แอนดคอมพาน(McKinsey and Company) ไดนำาเสนอกรอบแนวคดในการจดการ เชงกลยทธท�ไดผล ช�อวา 7S Framework ดงน

1. Strategy คอกลยทธตองมความชดเจน สอดคลองสถานการณ ทำาไดจรง

2. Structure ตองมการกำาหนด แนวทางปฎบตงาน การแบงงาน อำานาจหนาท�และความรบผดชอบ

3. Systems คอตองมการกำาหนดกระบวนการแตละดานและมการเช�อมโยงระหวางกลมงาน

4. Style คอตองมปรบเปล�ยนแนวคด/แนวทำางาน ของพนกงานไปตามกลยทธท�เลอก 5. Staff คอตองมการพฒนาพนกงานในดานตางๆและสรางพลงการทำางานเปนทม

6. Skills คอตองมการเพ�มพนความรและทกษะฉพาะดานทจะเปนประโยขนตอการทำางาน

7. Shared values คอตองมการสรางคานยมรวมขององคการและพนกงาน โดยยดเจตนารมณเชงกลยทธเปนธง

ขอสอบชดท 3 1. เคร �องมอทางความคดสำาหรบการวางแผนหมายถงเคร �องมออะไร

บาง ?

ปญหา วตถประสงค

สาเหต วธการ

คำาตอบ เคร�องมอทางความคดม 4 เคร�องมอดงตอไปน.-1. กระบวนการแกปญหา2. กระบวนการและเนอหาของวธการ3. ความคดสรางสรรค4. การตดสนใจ

เครองมอท 1 กระบวนการแกปญหา ประกอบดวย

ในองคการใด ๆ ย อ ม ม ป ญ ห า ซ �งปญหาในหนวยงานมทงเชงรบ และ เชงรกปญหาเชงรบ ไดแก

- ความไมพอใจตอสภาพท�เปนอย เชนความไมพอใจหวหนา ไมพอใจเพ�อนรวมงาน การไมพอใจสภาพส�งแวดลอมเปนตน

- ขอขดของ หรอ อปสรรค ท�เกดจากการทำางาน เชน ขอขดของท �เก ดจากคน หรอขอขดของท �เก ดจากระบบ เปนตน

- ความตองการของลกคา เชนลกคาตองการบรการท� สะดวก รวดเรว ราคาประหยด และมคณภาพด ฯลฯ

ปญหาเชงรก ไดแก- องคการเสนอความตองการใหกบลกคา เชนจดบรการทวร

เชงสขภาพ หรอทวรท �วไปเชงอนรกษส�งแวดลอม- การสรางโอกาสสำาหรบการพฒนา เชน การจดทำาโครงการ

เพ�อใหเกดความไดเปรยบทางการแขงขน หรอศกษาวจย เพ�อพฒนาสนคา หรอบรการใหม ๆ เชน ONE STOP SERVICE

ขาดความร และวนยการจราจร

ขาดการวางผงเมองท�ด

ขาดการจดรวมขนสงมวลชน

ขาดการจดระบบวศวกรรมจราจร

การจราจรบรเวณอนสาวรยชยสมรภมตดขดในช �วโมงเรงดวน อตราการเคล�อนตวของรถ เทากบ 10 กม./ช�วโมง

ปญหา

สาเหต

การวเคราะหปญหาในองคการ ม 2 วธคอ แผนภมตนไม หรอ ตนไมปญหา (PROBLEM TREE)

รากของตนไมคอสาเหตของปญหา ซ�งเกดขนจากหลายสาเหตดงน

ซ�งสาเหตของปญหาจะมความเก�ยวของกบ คน เคร �องจกร และวธการ ซ�งการจราจรตดขดในช �วโมงเรงดวน เน�องจากคนขาดความร ขาดจตสำานกท�ดในวนยการจราจร สวนเคร�องจกรจะเก�ยวของการใชสญญาณไฟ สำาหรบวธการไดแกการจดระบบขนสงมวลชนท�ด ฯลฯ

2. แ ผ น ภ ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ห ร อ ต น ไ ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค (OBJECTIVE) การกำาหนดแผนภมวตถประสงคตองชดเจน มรายละเอ ยด และสอดคล อง 6W2H (WHY WHERE WHO WHOM HOW NOW) ดงรป

วตถประสงคตองสอดคลองสาเหตของปญหา เชนการจราจรตดขด เน�องจากประชาชนขาดความร และขาวนยการจราจร กฏหมายแกวตถประสงคเพ�อแกปญหาคอ การจดอบร และรณรงคดานวนยการจราจร แกประชาชนทกระดบอยางตอเน�องและท�วถง ฯลฯ

เครองมอทางความคดท 2 กระบวนการเนอหาของวธการ เปนลกษณะของการตงคำาถาม แลวตอบคำาถามใหละเอยดในแตละประเดน โดยใชหลก 6 W 2 H ดงตอไปน1.จะทำาอะไร WHAT อธบายถงกจกรรมหลกท�จะทำา เชน2.จะทำาทำาไม WHY อธบายวตถประสงค และวฦการวาทำาไปทำาไม3.จะทำาท�ไหน WHERE พจารณาสถานท�ในการดำาเนนการ4.จะทำาเม�อไร WHEN จะพจารณาตามเวลา5.จะทำาโดยใคร WHO พจารณาตามกำาลงคน หนวยงานท�รบผดชอบ การกำาหนด

ของกจกรรมตาง ๆ6.จะทำาเพ�อใคร FOR WHOM พจารณากลมบคคลท�คนไดประโยชน7.จะทำาอยางไร HOW เปนสวนสำาคญท�สดดานหน�งในการวางแผน ซ�งตองตอบ คำาถามกอน

7.1 ขนตอน มกจกรรมหลก เร�มตนถงจดสนสด โครงสรางการ“จำาแนกงาน WBS”

ใหการศกษาและรณรงคดานวนย

วางผงเมองและจดระเบยบชมชน

กอสรางระบบขนสงท�เพยงพอ

จดระบบวศวกรรมจราจร

การจราจรคลองตวในช�วโมงเรงดวนอตราเคล�อนตวของรถ 60 กม ตอ ชม

แผนภม

7.2 กำาหนดกฏเกณฑ เชนขาราชการควรมจำานวนเทาใดจงจะสมดลกบสภาพงาน

7.3 การใชความร และเทคโนโลย หรอ ความเช�ยวชาญในสาขาใด และไดมาโดยวธใด

7.4 กำาหนดมาตรฐานการปฏบต เชนโรงพยาบาลตองคำานวนประเมน HA โรงงานตองได ISO8. จะจายเทาไร HOW MUCH งบประมาณ รายจาย

เครองมอท 3 ความคดสรางสรรค เปนการกำาหนดอนาคตขององคการตามท�ตองการ ซ�งตองอาศย

ความรหลายประเภทคอ3.1 สณชาตญาณ ประสบการณ ซ�งเกดจากการส�งสมหรอ

ประสบการณ ของผบรหาร3.2 องคการแหงการเรยนร เปนการเรยนรจากขอเทจจรง ของ

องคการรวมกน หรอเกดากการฝกอบรม การทำาวจย R & D3.3 การเรยนร จากผอ�น เนนการศกษาเปรยบเทยบกบกจการอ�น3.4 การวเคราะหสสถานการณ เปน การประเมนสถานการณ ทง

ภายในและภายนอกองคการ ไดจากการทำา SWOT ANALYSIS

เครองมอท 4 การตดสนใจ การวางแผน และการตดสนใจเปนเร�องท�ผสมกลมกลนเปนเนอ

เดยวกน เพ�อเสนอและวเคราะหขอมลใหกบนกบรหาร ซ�งนกบรหารและนกวางแผนจะนยมใชทฤษฏสถานการณของ ETZION แบงสถานการณออกเปน 2 สถานการณคอ.

ปรกต

วธการ

วกฤต

วธการ

ปรบ เปล�ยน

เสนแหงดลพนจจะเล�อนตามความคดของผบรหาร1. สถานการณ วกฤต ใชตวแบบของ

หลกเหตผลนยม ประกอบดวย- ระบปญหา- ระบวตถประสงค- คดคนทางเลอก- จดลำาดบทางเลอก- ตดสนใจเลอก

2. สถานการณปกต ม 3 ตวแบบ คอ- ความพงพอใจนยม- สวนเพ�มนยม- การแกปญหาเฉพาะหนา

สรป นกวางแผนท�ชาญฉลาด และเช�ยวชาญในการวางแผนกลยทธ จะใชเคร�องมอทางความคดท�สำาคญทงระดบกลยทธและระดบปฏบต ซ�งประกอบดวย กระบวนการแกปญหา กระบวนการและเนอหาของวธการ ความสรางสรร และ การตดสนใจ นกวางแผน เพ�อนำาองคการบรรลเปาหมาย