การจดการเรยนร เพอเสรมสรางความคดรวบยอด

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การจดการเรยนร เพอเสรมสรางความคดรวบยอด

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การจดการเรยนรเพอเสรมสรางความคดรวบยอด รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล พมพเผยแพรออนไลน ตลาคม 2562 แหลงเผยแพร ศนยผนำนวตกรรมหลกสตรและการเรยนร www.curriculumandlearning.com พมพท ศนยผนำนวตกรรมหลกสตรและการเรยนร, กรงเทพมหานคร หนงสอเลมนไมมลขสทธ จดพมพเพอสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและการแบงปน

คำนำ

หนงสอ “การจดการเรยนรเพอเสรมสรางความคดรวบยอด” เลมน เขยนขนโดยมวตถประสงคเพอนำเสนอแนวทางการจดการเรยนร ททำใหผเรยนมความคดรวบยอดหรอ Concept ทจะนำไปเชอมโยงกบความคดรวบยอดอนๆ และเกด Idea ของการสรางสรรคนวตกรรม หวงเป นอย างย งว าหน งส อเล มน จะเป นประโยชน ตอผทเกยวของไดมากพอสมควร

รองศาสตราจารย ดร.วชย วงษใหญ รองศาสตราจารย ดร.มารต พฒผล

สารบญ

1. บทนำ 1 2. ความสำคญของความคดรวบยอด 1 3. กระบวนการสรางความคดรวบยอด 2 4. บทบาทผสอนในการจดการเรยนร 4 5. บทสรป 5 บรรณานกรม 6

1

การจดการเรยนร เพอเสรมสรางความคดรวบยอด

1. บทนำ ความคดรวบยอด หรอ Concept เปนความรความเขาใจ ท ลกซ ง (Deep knowledge & understanding) ในเรองใดเร องหนง ของผเรยน ทสามารถนำไปเชอมโยงกบความคดรวบยอดอนๆ และนำไปส การตอยอดองคความร และนวตกรรม การเรยนรเพ อการสรางสรรคนวตกรรมดงกลาวม งเนนใหผ เร ยนเขาใจ Concept ของการเรยนร มากกวาการทองจำเนอหาสาระจำนวนมาก

2. ความสำคญของความคดรวบยอด ความคดรวบยอดทชดเจนในเรองใดเรองหนงของผเรยน จะชวยทำใหสามารถเช อมโยงกบความคดรวบยอดอนๆ จนทำให ไดแนวคด ( Idea) ในการสรางสรรคนวตกรรม ซ งแนวคดของนวตกรรมใดๆ ตองมความคดรวบยอดตางๆ มาสนบสนน เพ อใหแนวคดนนสามารถนำไปพฒนาเปนนวตกรรมไดจรง

2

3. กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสรางความคดรวบยอดม 5 ขนตอน และการจดการเรยนร เพ อเสรมสรางความคดรวบยอด ดำเนนกจกรรม การเรยนรไปตามขนตอนดงน

1. ขนสงเกต / รบร เปนการจดกจกรรมการเรยนรทใหผ เร ยนสงเกต และรบรขอมลทหลากหลาย ซงเปนความหลากหลายทเมอมการจดกล มหรอลกษณะรวมแลว จะทำใหผ เร ยนเกดความคดรวบยอด เชน การใหผเรยนสงเกตดอกไมหลายๆ ชนด เปนตน

2. ขนจำแนกความแตกตาง เปนการจดกจกรรมการเรยนรท ใหผเรยนกำหนดหลกเกณฑบางอยางเพอการจำแนกความแตกตางเกยวกบขอมลนนดวยตนเอง ซงกฎเกณฑดงกลาวจะนำไปสการเกดความคดรวบยอด เชน การใหผเรยนกำหนดหลกเกณฑเกยวกบความแตกตางของลกษณะดอกไมแตละชนด เปนตน

3

3. ขนหาลกษณะรวม เปนการจดกจกรรมการเรยนรทใหผเรยนสงเคราะหลกษณะรวมหรอองคประกอบรวมกนของขอมลทไดจำแนกไวแลว ในขนท 2 ซงเปนคณสมบตของความคดรวบยอด คอ การมลกษณะรวม ทสาสามารถสรปอางอง (Generalization) ได เชน การใหผ เรยนสงเคราะหลกษณะรวมของดอกไมกลมตางๆ ทจำแนกไว วาดอกไม กลมตางๆ มลกษณะรวมอะไร เปนตน คำตอบทไดจะเปนความคดรวบยอดของดอกไม 4. ขนระบความคดรวบยอด เปนการจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนสรปความคดรวบยอดดวยตนเอง ผสอนมบทบาทใหคำชแนะใหกบผเรยนคดจนไดคำตอบทถกตอง เชน ใหผเรยนคดวาความคดรวบยอดของดอกไมคออะไร เปนตน ลกษณะรวมของดอกไม ไมวาจะเปนดอกไมประเภทใด กตาม สงนนคอความคดรวบยอดของดอกไม (คำตอบคอ กลบดอก เกสร และกานดอก) 5. ขนทดสอบและนำไปใช เปนการจดกจกรรมการเรยนรทใหผเรยนนำความคดรวบยอดท ได จากข นท 4 ไปปฏบต หรอนำไปใช เพ อใหผ เร ยน Generalize ความคดรวบยอดทเรยนออกไปอยางกวางขวาง เชน

4

การใหผ เร ยนออกไปสำรวจดอกไมนอกช นเรยน และวาดรปดอกไม ทสงเกตพบ และนำมาแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในชนเรยน การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสรางความคดรวบยอด 5 ขน ดงทกลาวมา สามารถใชในการจดการเรยนรในความคดรวบยอดตางๆ ไดอยางกวางขวาง และผ สอนควรออกแบบกจกรรม การเรยนรในแตละขนตอนใหตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน

4. บทบาทผสอนในการจดการเรยนร กระบวนการจดการเร ยนร เพ อสรางความคดรวบยอด ทง 5 ข นดงกลาวมาน น ต งอย บนวธการสรางขอสรปแบบอปนย (inductive) ดงนนผสอนจะตองใหขอมลแกผเรยนอยางหลากหลาย และโคชใหผเรยนคดดวยตนเองในแตละขนตอน อกทงยงตองมความอดทนรอคอยคำตอบจากผเรยน และใหขอมลยอนกลบในทกคำตอบ ทจะสงเสรมใหผเรยนใชกระบวนการคดทนำไปสการเกดความคดรวบยอดทถกตองแมนยำ

5

5. บทสรป ความคดรวบยอดเปนรากฐานสำคญของการคดและการสรางแนวคด (Idea) ทจะนำไปสการสรางสรรคนวตกรรมใหเปนจรง ผสอนควรจดการเรยนรใหผเรยนเกดความคดรวบยอดทถกตองแมนยำ เพ อท ผ เร ยนจะได เช อมโยงความคดรวบยอดตางๆ ได โดยใชกระบวนการจดการเรยนร 5 ขน ไดแก 1) สงเกต/รบร 2) จำแนกความแตกตาง 3) หาลกษณะรวม 4) ระบความคดรวบยอด และ 5) ทดสอบและนำไปใช

6

บรรณานกรม Costa, A. L., & Garmston, R. J. (2015). Cognitive Coaching:

Developing Self-Directed Leaders and Learners (3rd ed.). Lanham, MD: Rowman & Littlefield.

Hein, G. E. (1991). Constructivist Learning Theory. CECA (International Committee of Museum Educators) Conference, Retrieved August 20, 2019, from https://www.exploratorium.edu/ education/ifi/constructivist-learning

การจดการเรยนรเพอเสรมสรางความคดรวบยอด ม 5 ขน ไดแก 1) สงเกต/รบร 2) จำแนกความแตกตาง

3) หาลกษณะรวม 4) ระบความคดรวบยอด และ 5) ทดสอบและนำไปใช