โครงการวิจัย 6การวิจารณ์ศิลปะ ......การว จารณ ศ ลปะ หน า | 3 ค าน า การว จารณ

ก า ร ว จ า ร ณ ศ ล ป ะ ห น า | 1

โครงการวจย “การวจารณศลปะ: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต”

ไอยเรศ บญฤทธ

ไดรบทนอดหนนจาก ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

การวจารณดนตรไทย: รอยตอระหวางวฒนธรรม สอสงพมพกบสออนเทอรเนต

(เลม 6)

2 | ห น า ด น ต ร ไ ท ย

ไอยเรศ บญฤทธ ISBN:

พ.ศ. 2557

จ ำนวน 50 เลม

สงวนลขสทธ

รปเลม : อรพนท ค ำสอน

ออกแบบปก : กรรณกำร ถนอมปญญำรกษ

ชน 8 ศนยมำนษยวทยำสรนธร ถนนบรมรำชชนน ตลงชน กรงเทพฯ 10170

โทรศพท: 024346257 โทรสำร : 024353962 e-mail: [email protected] website: www.thaicritic.com

โดยไดรบกำรสนบสนนจำกส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย (สกว.)

การวจารณดนตรไทย: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 6)


ค าน า

การวจารณดนตรไทย: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 6) เลมน เปนสวนหนงของรำยงำนผลกำรวจยในโครงกำร “กำรวจำรณศลปะ: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต” โดยมอญชล ชยวรพร เปนหวหนำโครงกำร โครงกำรวจยนนบเปนกำรท ำวจยระยะท 2 ตอเนองจำกระยะแรก คอ โครงกำรวจย “กำรวจำรณศลปะ: รอยตอระหวำงวฒนธรรมลำยลกษณกบวฒนธรรมเสมอนจรง” โดยมผชวยศำสตรำจำรย ดร. ปำรชำต จงววฒนำภรณ เปนหวหนำโครงกำร ซงไดจดท ำผลกำรวจยของโครงกำรในรปของหนงสอเพอเผยแพร จ ำนวน 6 เลม ดงน

1. กำรวจำรณศลป: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต [บทสงเครำะหงำนวจย] (เลม 1)

2. กำรวจำรณวรรณศลป: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 2) 3. กำรวจำรณทศนศลป: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 3) 4. กำรวจำรณละครเวท: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 4) 5. กำรวจำรณภำยนตร: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 5) 6. การวจารณดนตรไทย: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต (เลม 6)

หนงสอเลมท 6 น เปนผลกำรวจยของสำขำศลปะกำรละคร (ละครเวท) ซงศกษำวเครำะหขอมลทเกยวกบกำรวจำรณทงในสอสงพมพและสออนเทอรเนต รวมทงปฏสมพนธระหวำงสอทงสองประเภท ซงถอไดวำเปนกำรด ำรงอยรวมกนและสรำงควำมมงคงใหแกกน ในขณะเดยวกนกมควำมจ ำเปนทจะตองพยำยำมตอบค ำถำมทวำ ปจจยอนใดเปนตวกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต และลกษณะเชงสรำงสรรคของกำรวจำรณในสอใหมนเปนอยำงไร


ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กบโครงการวจยการวจารณ โครงกำรวจยกำรวจำรณนไดรบทนจำกส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย (สกว.) มำอยำงตอเนอง

ตงแต โครงกำรวจย “กำรวจำรณในฐำนะพลงทำงปญญำของสงคมรวมสมย” ภำค 1 และภำค 2 ทมงแสวงหำพลงทำงปญญำจำกกำรวจำรณศลปะ ในขณะเดยวกนกชใหเหนถงขอเดนและขอดอยของวฒนธรรมลำยลกษณในกรอบของสงคมปจจบน และโครงกำรตอมำคอ “กำรวจำรณในฐำนะปรำกฏกำรณรวมสมยเพอพฒนำควำมรดำนสงคมศำสตรกำรวจำรณ” ไดพยำยำมแสวงหำกำรเชอมโยงของกำรวจำรณศลปะกบสงคมในฐำนะกจสำธำรณะ

การวจารณศลปะกบสงคมไทยรวมสมย

ในกำรวจยครงนมสมมตฐำนเบองตนวำ ตำมทเขำใจกนแตเดมวำกำรสงผำนวฒนธรรมกำรวจำรณด ำเนนไปตำมกระแสของเวลำ คอ จำกวฒนธรรมมขปำฐะ ไปสลำยลกษณ และลำสดไปสอนเทอรเนต ภำพดงกลำวอำจจะไมตรงควำมเปนจรงทงหมด เนองจำกในปจจบนกจกรรมกำรวจำรณยงคงมกำรสงตอ แลกเปลยน และเชอมโยงกนอยตลอดเวลำ โดยไมอำจแยกไดวำ วฒนธรรมสงพมพเปนโลกของอดต และวฒนธรรมอนเทอรเนตเปนโลกของปจจบนและอนำคต ดวยเหตน โครงกำรวจยจงมงทจะวเครำะหขอมลทเกยวกบกำรวจำรณทงในสอสงพมพและสออนเทอรเนต รวมทงควำมเชอมโยงและปฏสมพนธระหวำงสอทงสองประเภท ซงถอไดวำเปนกำรด ำรงอยรวมกนและสรำงควำมมงคงใหแกกน ในขณะเดยวกนกพยำยำมตอบค ำถำมทวำ ปจจยอนใดเปนตวกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต และลกษณะเชงสรำงสรรคของกำรวจำรณในสอใหมนเปนอยำงไร

วตถประสงค 1. ศกษำควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต 2. ศกษำลกษณะเชงสรำงสรรคของกำรวจำรณในสออนเทอรเนต 3. ศกษำปรำกฏกำรณทเกยวเนองกบศลปะซงกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต

วธวจย

1. วเครำะหขอมลทงในสอสงพมพและอนเทอรเนตทไดส ำรวจไวแลว รวมทงแสวงหำแหลงขอมลเพมเตม

2. สมภำษณผร ทงผทมผลงำนวจำรณอยแลว และผทรงควำมรทมไดเขยนงำนวจำรณ 3. ส ำรวจตวงำนและแนวทำงกำรสรำงสรรคในแตละสำขำ ทเออใหเกดกำรสรำงองคควำมรและจด

ประเดนใหเกดกำรแสดงทศนะวจำรณ 4. สรำงกจกรรมสงเสรมกำรวจำรณศลปะ เชน กำรจดเสวนำ คลนกกำรวจำรณ ฯลฯ


ระยะเวลาด าเนนการ 3 ป แบงเปน 2 โครงกำรและ 2 ระยะ คอ

1. ระยะแรก 18 เดอน คอ โครงกำรวจย “กำรวจำรณศลปะ: รอยตอระหวำงวฒนธรรมลำยลกษณกบวฒนธรรมเสมอนจรง” (1 ตลำคม 2553 ถง 31 กรกฎำคม 2555) ซงมผชวยศำสตรำจำรย ดร. ปำรชำต จงววฒนำภรณ เปนหวหนำโครงกำร

2. ระยะสอง 18 เดอน คอ โครงกำรวจย "กำรวจำรณศลปะ: รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต" (15 กนยำยน 2555 ถง 14 มนำคม 2557) หวหนำโครงกำร คอ อญชล ชยวรพร ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ขอมลเพมเตมจำก 18 เดอนท 1 และบทวเครำะหงำนวจำรณในสอทงสองประเภท 2. ขอมลและขอสรปเบองตนวำดวยลกษณะสรำงสรรคของงำนวจำรณในสออนเทอรเนต 3. ขอสรปวำดวยควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณในสอทงสองประเภท 4. ขอสรปวำดวยปรำกฏกำรณทเกยวเนองกบศลปะซงกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต 5. เครอขำยของผรและผสนใจกำรวจำรณ 6. หนงสอเกยวกบกำรวจำรณศลปะในแตละสำขำ และหนงสอรวมบทควำมวชำกำรของทปรกษำอำวโส 7. บทควำมทำงวชำกำรของผวจยและผรวมกจกรรมของโครงกำรวจยฯ ทจะลงพมพในวำรสำรตำงๆ 8. ขอสรปของกำรวจยทสงผลตอ

สรปผลการวจย

กำรวจำรณงำนศลปะตำงพนท ยอมมควำมแตกตำงในดำนเนอหำและวธกำร กำรปรำกฏขนของรอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนตในสำขำสงคตศลปนบเปนสงหนงทสะทอนใหเหนถงพลวตทำงวฒนธรรมทปรบเปลยนไปตำมปรบทและเงอนไขทำงสงคม ผลกำรวจยกำรวจำรณศลปะในสำขำสงคตศลปพบวำ ภำพของชมชนนกดนตรไทยบนสออนเทอรเนต ยงไมเกดสงคมของกำรวจำรณเชงลำยลกษณอยำงเตมรป กลำวคอ กำรสนทนำแลกเปลยนควำมคดเปนรปแบบของวฒนธรรมมขปำฐะทปรบเปลยนใหอยในรปแบบของลำยลกษณเพยงเทำนน และในบำงกรณเปนเพยงกำรแสดงขอคดเหนหรอกำรอธบำยควำมเชงปรบทมำกกวำกำรวจำรณตวงำน ดรำวกบวำ “ดนตร” เปนเครองมอกำรอธบำยปรำกฏกำรณตำง ๆ มำกกวำจะมงเนนกำร “วจำรณ” เนอหำทำงดนตร ท ำใหมองเหนถงกำรขำดเอกภำพและควำมชดเจนทจะน ำเสนอบทวจำรณทำงดนตรอยำงชดเจน

อยำงไรกตำม ปรมำณของผเขำเยยมชมทมเปนจ ำนวนมำกและจ ำนวนกำรแสดงควำมคดเหนดวยมมมองตำง ๆ ในสออนเทอรเนต กลบสะทอนใหเหนถงลกษณะของพนทใหมทเพมควำมเปนสำธำรณะของวชำกำรควำมรและมพนทอสระทำงควำมคด น ำมำสประเดนกำรพดคยหรอถกเถยงอยำงไมมทสนสด สงผลใหเกดกำรแพรกระจำยของเนอหำตำงๆ ทเกยวของกบดนตรไทยในจ ำนวนทมำกขนและมอสระ ในขณะเดยวกน เมอพจำรณำเปรยบเทยบกบวฒนธรรมสอสงพมพพบวำ โลกแหงควำมเปนจรงเปนตวขบเคลอนวฒนธรรม


ลำยลกษณอยำงมนยของควำมเปนเอกลกษณ กลำวคอ ควำมรดำนดนตรไทยถกผลตซ ำผำนสถำบนตำงๆ ทำงสงคม ทงรปแบบทเปนรปธรรม เชน หนวยงำนรำชกำร ระบบกำรศกษำ บำนดนตร เจำส ำนก สถำบนกำรเมองกำรปกครอง ฯลฯ และทเปนนำมธรรม เชน ค ำสอน ขนบ ธรรมเนยม จำรต ฯลฯ ซงสงตำงๆ เหลำนไดท ำหนำทผลตซ ำค ำตอบหรอควำมเหนในรปแบบของ “ส ำนก” หรอ “ควำมเปนดงเดม-ควำมเปนสมยใหม” เชน ชดควำมรทวำดวยประวตศำสตรเครองดนตรไทย ประเภทของเพลงไทย บทบำทหนำทของเครองดนตรชนดตำงๆ ขนบกำรบรรเลง กำรใชวงดนตร บทเพลงในงำนพธกรรมตำงๆ รวมไปถงลกษณะกำรบรรเลงดนตรไทยทถกตอง ฯลฯ โดยคลงขอมลอนเปนชดควำมรเหลำน ไดท ำใหคนในวฒนธรรมดนตรไทยยดถอเปนค ำตอบหรอขอคดเหนอยำงไรขอกงขำและกลำยเปนกรอบควำมคดทผลตซ ำมำโดยตลอด ลกษณะดงกลำวนถอเปนภำพสะทอนมมหนงทส ำคญในควำมเปนเอกลกษณเฉพำะของคนในวฒนธรรมดนตรไทยทมมำแตดงเดม จนกระทง อำจมองไดวำ เปนกำรปดกนควำมคดหรอวธคดอน ๆ ทจะน ำมำอธบำยดนตรไทยดวยมมมองทหลำยหลำกในลกษณะขำมศำสตรขำมสำขำ

แตในขณะเดยวกน เมอพจำรณำถงเนอหำควำมรทปรำกฏบนสออนเทอรเนต พบวำ ขอมลทเขำถงนนสวนใหญเปนเพยง “กระบวนทำ” แตขำด “จตวญญำณ” ทำงดนตร ผเรยนจ ำตองยอนกลบไปเตมเตม จตวญญำณทำงดนตรไทยจำกครในวฒนธรรมกำรเรยนรแบบมนษยสมผสมนษยดงเดม อำจกลำวไดวำ กำรเรยนรดนตรไทยในพนทอนเทอรเนต เปนกำรเรยนรดนตรทเกดจำกกำรตควำมของผเรยนเพยงเทำนน แตปรำกฏกำรณดงกลำว กลบปรำกฏกลมคนทเรยกวำ “ผรกสมครเลน” เพมมำกขน และคนกลมนน กพรอมทจะใชพนทอนเทอรเนตแสวงหำควำมรอยำงสรำงสรรค ด งเชน กรณกำรแลกเปลยนรำยละเอยดควำมรเกยวกบเพลง “บำทสกณ” ดวยกำรบรณำกำรสอตำง ๆ ทจดไดวำเปน “ตนทน” บนโลกอนเทอรเนต จนกลำยเปนกำรแลกเปลยนควำมรดวยกระบวนกำรทววจนอยำงครบถวนสมบรณในเนอควำม ประเดนดงกลำว สะทอนใหเหนถงศกยภำพของโลกอนเทอรเนตทสำมำรถกระตนใหเกดรปแบบกำรแสวงหำควำมรอยำงคกคก อนง องคประกอบของกำรแสวงหำ จ ำเปนอยำงยงทจะตองม “ผร” ทมควำมเขำใจในกำร “เลอกใช” ตนทนมำประกอบกำรอธบำยไดอยำงจดเจน ซงท ำใหเหนถง “รอยตอ” ทประสำน “องคควำมร” กบ “เทคโนโลย” ไดอยำงลงตว ท ำใหเหนภำพของของกำรเชอมโยงควำมรอยำงเปน “เครอขำย (networking) จนท ำใหเหนวำ โลกสอสมยใหมเปนโลกแหงกำรเรยนรอยำงแทจรง

จำกขอสรปตำง ๆ ทไดกลำวมำแลวขำงตน ผวจยมองเหนวำ สงส ำคญส ำหรบกำรพฒนำกำรวจำรณบนสออนเทอรเนตในสำขำสงคตศลป จ ำเปนอยำงยงทจะตองเชอมโยงและถำยโอนควำมรผำน “ตวคน” ทไดสมผสทง ๒ วฒนธรรม ในขณะเดยวกน สถำบนกำรศกษำ จ ำเปนอยำงยงทตองเขำมำมบทบำทเพมขนในกำรเสรมสรำงวทยำกำรทำงดนตรไทยและยงตองเสรมสรำงควำมแขงแกรงของกำรถำยทอดควำมคดหรอองคควำมรผำนกระบวนกำรสรำงลำยลกษณควบคไปคณภำพของกำรวจำรณในวฒนธรรมมขปำฐะทมอยแลวใน


วถดงเดมโดยเนนกระบวนกำรตควำมอนเปนเงอนไขส ำคญอนจะน ำไปสกำรประเมนคณคำกำรวจำรณทนำเชอถอในสออนเทอรเนต

ผวจย

1. อญชล ชยวรพร (หวหนำโครงกำร และผวจยสำขำภำพยนตร) 2. ศำสตรำจำรยเกยรตคณ ดร. เจตนำ นำควชระ (มหำวทยำลยศลปำกร ทปรกษำอำวโส) 3. อรพนท ค ำสอน (ผวจยสำขำวรรณศลป) 4. กรรณกำร ถนอมปญญำรกษ (ผชวยวจยสำขำวรรณศลป) 5. อำจำรยวนทนย ศรพฒนำนนทกร (มหำวทยำลยศลปำกร ผวจยสำขำทศนศลป) 6. กมลวรรณ บญโพธแกว (ผชวยวจยสำขำทศนศลป) 7. อำจำรยภทร ดำนอตรำ (ผวจยสำขำศลปะกำรละคร [ละครเวท]) 8. ไอยเรศ บญฤทธ (ผวจยสำขำสงคตศลป) 9. สทธพงศ นกลเอออ ำรง (ผชวยวจยสำขำภำพยนตร)



สารบญ

หนา

ค ำน ำ 1

บทคดยอ 11

Abstract 13

บทวเครำะหสำขำสงคตศลป (ดนตรไทย) 15

ภำคผนวก ก: เอกสำรลำยลกษณทปรำกฏอยในสอสงพมพในชวงป พ.ศ. 2523-2530 71

ภำคผนวก ข: เอกสำรลำยลกษณทปรำกฏอยในสอสงพมพในวงปพ.ศ.2531-ปจจบน 157

ภำคผนวก ค: บทควำมเกยวกบดนตรไทย 185

ภำคผนวก ง: ประวตวทยำกรในกจกรรม “คำยกำรวจำรณศลปะ” 251

ภำคผนวก จ: บทควำมของผเขำรวมกจกรม “คำยกำรวจำรณศลปะ” 253



บทคดยอ

โครงกำรวจย "กำรวจำรณศลปะ : รอยตอระหวำงวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต" มวตถประสงคเพอศกษำควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณระหวำงสอสงพมพกบสออนเทอรเนต ลกษณะเชงสรำงสรรคของกำรวจำรณ รวมทงปรำกฏกำรณทเกยวเนองกบศลปะซงกระตนหรอบนทอนกำรวจำรณในศลปะ 5 สำขำ อนไดแก ทศนศลป ศลปะกำรละคร วรรณศลป สงคตศลป และภำพยนตร โดยใชวธกำรวเครำะหขอมลจำกสอสงพมพและสออนเทอรเนต ทงในและตำงประเทศ กำรสมภำษณผร กำรสรำงกจกรรมทเกยวเนองและทกระตนใหเกดกำรวจำรณ รวมทงกำรเขำรวมกจกรรมทจดโดยองคกรภำยนอก

ผลกำรศกษำสรปไดวำ กำรเชอมโยงกจกรรมกำรวจำรณบนสอสงพมพกบสออนเทอรเนตมควำมแตกตำงกน ขนอยกบกำรเคลอนไหวในกำรวจำรณของศลปะแตละสำขำ ในสำขำวรรณศลปและสงคตศลปแทบไมมกำรเชอมโยงกนเลย ในขณะทสำขำทศนศลปและศลปะกำรละคร กำรเชอมตอมกจะปรำกฏในทำงเดยว โดยทนกวจำรณบนสอสงพมพใชพนทอนเทอรเนตเปนทเกบงำนวจำรณของตนในลกษณะของจดหมำยเหต (archive) ในขณะทสำขำภำพยนตรนนมกำรเชอมโยงกนมำกทสด คอเปนไปทงสองทำง

ส ำหรบกำรเขยนวจำรณทมลกษณะสรำงสรรคนน มกจะปรำกฏในสอสงพมพมำกกวำสออนเทอรเนต ซงเปนพนททสนบสนนใหเกดนวตกรรมในดำนของรปแบบกำรแสดงออกมำกกวำเนอหำนอกจำกนปรำกฏกำรณทำงกำรเมอง เศรษฐกจและสงคมลวนสงผลตอกำรเขยนกำรวจำรณคอนขำงมำก โดยเฉพำะในสออนเทอรเนต

ค าส าคญ: กำรวจำรณบนสอสงพมพ กำรวจำรณบนสออนเทอรเนต ทศนศลป ศลปะกำรละคร วรรณศลป สงคตศลป ภำพยนตร


Abstract

This research project, “Criticism: An Encounter between Print Culture and Internet Culture”, explores the relationship and connectivity between print and internet criticism in five areas, namely visual arts, theatre, literature, Thai classical music and cinema. It also tries to identify the creative characteristics of both media of criticism, as well as various factors that impact on criticism in those five areas. The methodologies include content analysis from both local and international sources, interviews, and the conduct of, and participation in, related activities.

The result of the study shows that print and internet criticisms in the five areas are connected in very different ways, depending on the nature and development in those individual areas. There is minimal connection in the fields of literature and Thai classical music. In theatre and visual arts, the connection is mainly one-sided, whereby critics in print media occasionally cross over to the internet or use its space as an archive for their writings. Film critics, on the other hand, invariably publish in both print and internet. However, greater creative ideas are found more in print than in online criticism. In many cases, innovative modes of expression often take precedence over content. Last but not least, contemporary criticism is inspired by the dynamism in the political, economic and social arenas, and this phenomenon is especially discernible in internet criticism.

Keyword: print criticism, internet criticism, visual arts, theatre, literature, Thai classical music, cinema


บทวเคราะหสาขาสงคตศลป

โครงการวจย “การวจารณศลปะ: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต”

ไอยเรศ บญฤทธ (นกวจย)

กำรด ำเนนงำนวจยของสำขำสงคตศลป ในโครงกำรวจย “การวจารณศลปะ: รอยตอระหวางวฒนธรรมสอสงพมพกบสออนเทอรเนต” ไดผลรำยงำนดงตอไปน

1.วตถประสงค ผลทไดรบ และการด าเนนงาน

1.1 ศกษาความสมพนธและความเชอมตอของการวจารณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต วตถประสงคกำรศกษำควำมสมพนธและกำรเชอมตอของกำรวจำรณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต

ผวจยไดแบงหวขอกำรศกษำและกำรวเครำะหเพอเปรยบเทยบใหเหนถงควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณ ดงตอไปน

1.1.1 กำรวจำรณในสอสงพมพ (ลำยลกษณ) 1.1.2 กำรวจำรณในสออนเทอรเนต 1.1.3 ควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต


1.1.1 การวจารณในสอลายลกษณ

กำรส ำรวจและศกษำบทวจำรณในสอลำยลกษณ ผวจยส ำรวจเอกสำรลำยลกษณทปรำกฏอยในสอสงพมพใน 2 ชวง คอ ชวงป พ.ศ. 2523-25301 และ ชวงปพ.ศ.2531-ปจจบน2 ในเบองตน สำมำรถรวบรวมหลกฐำนเอกสำรลำยลกษณดงกลำวไดประมำณ 650 ชน จำกหนงสอพมพ นตยสำร วำรสำร และสอลำยลกษณตำง ๆ โดยเอกสำรลำยลกษณดงทไดกลำวมำ ในเบองตน ผวจยไดจดแบงประเดนขอมลเพอกำรวเครำะหไดเปนสดสวนดงตอไปน

ขอมลสวนผเขยน/ผประพนธ

ขอมลสวนของผเขยนหรอผประพนธ จะเปนขอมลทบงบอกถงผสรำงเอกสำรลำยลกษณทำงดนตรไทย ในเบองตนพบวำ ผเขยนมอยในวงจ ำกดและมปรมำณไมมำก จำกผลกำรส ำรวจพบผเขยนเอกสำรทปรำกฏอยตำมสอหนงสอพมพหรอนตยสำรเพยงไมกคน เชน พนพศ อมำตยกล เกษม จนทรนอย โกรก พระบำง สต ชนชนะ เนำวรตน พงษไพบลย ฯลฯ โดยสวนใหญ ผลงำนเขยนมำกกวำ 90% จะเปนผลงำนเขยนของพนพศ อมำตยกล

ขอมลลกษณะของเนอหา

ลกษณะของเนอหำ เปนกำรจดประเภทวธกำรน ำเสนอเนอควำมในรปแบบตำง ๆ ผวจยไดจดลกษณะของเนอหำไวทงหมด 4 ประเภทดวยกน คอ ประเภทบทควำม ประเภทสำรคด ประเภทขำว และ ประเภทปกณกะ โดยขอมลในสวนของลกษณะเนอหำน จะเปนขอมลประกอบกำรวเครำะหเพอใหเหนลกษณะของกำรน ำเสนอวำอยในรปแบบลกษณะใดบำง ในเบองตนพบวำ มกำรน ำเสนอโดยใชรปแบบของบทควำม บทควำมกงวชำกำร สำรคด เนองจำก กำรน ำเสนอมกำรอำงองทเปนขอมลกำรสมภำษณหรอขอมลทเปนเรองเลำจำกประสบกำรณ

ขอมลสวนปทพมพ

ขอมลปทพมพ เปนขอมลทท ำใหทรำบถงชวงเวลำท เอกสำรชดดงกลำวไดออกเผยแพร ขอมลปทพมพ สวนหนงจะบอกถงกระแสของดนตรไทยไดในระดบหนง อกทงยงบงบอกถงแนวโนมของกำรสรำงเอกสำรลำยลกษณทำงดนตรไทยไดวำอยในชวงของควำมนยมหรอไม โดยพจำรณำจำกควำมตอเนองของกำรจดพมพ

1 ภำคผนวก ก. 2 ภำคผนวก ข.


ขอมลสวนแหลงทมา

แหลงทมำ เปนขอมลทท ำใหทรำบถงทมำของเอกสำร ขอมลดงกลำวอำจน ำไปสกำรวเครำะหในเรองของปจจยสนบสนน ปจจยทำงดำนกำรตลำด หรอแหลงทนทมผลตอกำรใหสงเสรมหรอสงผลตอกำรผลตเนอหำลำยลกษณ

ขอมลสวนประเภทของเนอหา

ประเภทของเนอหำ เปนกำรจดแยกประเภทของขอมลหรอเนอหำทปรำกฏอยในเอกสำร ผวจยไดจดแบงเนอหำไวทงหมด 6 ประเภทดวยกน คอ 1.เนอหำทเกยวกบเครองดนตร 2.เนอหำทเกยวกบนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร 3.เนอหำทเกยวกบทกษะกำรบรรเลง 4.เนอหำทเกยวกบเพลงหรอประวตของเพลง 5.เนอหำทเกยวกบวฒนธรรมดนตร และ 6. เนอหำทเกยวกบเหตกำรณส ำคญตำง ๆ ทเกดขน เชน กำรประกวดดนตรตำมแหลงตำง ๆ หรอ กจกรรมกำรแสดงดนตร เปนตน ในเบองตนพบวำ เอกสำรลำยลกษณทปรำกฏ โดยสวนใหญมกจะเปนกำรเ ขยนบรรยำยถงตวนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร โดยใหภำพของบรบททำงสงคม ควำมสำมำรถและควำมเชยวชำญในเครองมอของศลปน

ขอมลสวนทศนการวจารณ

ทศนกำรวจำรณ เปนหวขอจดแบงเพอส ำรวจวำเอกสำรลำยลกษณมทศนกำรวจำรณอยดวยหรอไม ทงนเพอกำรจดแบงเอกสำรทจะใชเพอกำรวเครำะหในประเดนกำรวจำรณตอไป

ขอมลสวนค าส าคญ

ค ำส ำคญเปนสวนของขอมลทจดไวเพอควำมสะดวกในกำรสบคนหำเรองรำวตำง ๆ ทเกยวของกบดนตรไทย ค ำส ำคญจะเปนเนอหำส ำคญทปรำกฏอยในเอกสำรลำยลกษณแตละชน เชน เปยโน เพลงไทย แผนเสยงเพลงไทย ในบทควำมชอ “เปยนโนกบเพลงไทยแท” เปนตน

จำกกำรส ำรวจขอมลเอกสำรลำยลกษณทปรำกฏอยในสอสงพมพประเภทหนงสอพมพ นตยสำรในชวงป พ.ศ. 2523-2530 พบวำ มชวงของกำรผลตสรำงลำยลกษณทนบไดวำมควำมสม ำเสมอในกำรผลต อำจเปนจำกระบบของกำรตพมพหนงสอทจะตองมคอลมหรอบทควำมน ำเสนอในทกฉบบ ขอสงเกตประกำรหนงคอ ผเขยนทเปนผเขยนประจ ำในบทควำมดงกลำว มกจะเปนผเขยนประจ ำคอลม เชน พนพศ อมำตยกล โกรก พระบำง ในหนงสอพมพสยำมรฐ เปนตน โดยเนอหำหรอบทควำมจะมลกษณะเฉพำะตว เปนแบบ


แผนของผเขยนแตละคน ซงในเบองตน จำกกำรจดแยกประเภทขอมลพบวำ เมอน ำหวขอ “ทศนกำรวจำรณ” และ “ค ำส ำคญ” มำวเครำะห พบวำ เนอหำทปรำกฏเรองรำวเกยวกบ บคคลส ำคญ นกดนตร หรอศลปนทำงดนตรไทยมกจะไมพบนยยะทำงกำรวจำรณทปรำกฏอยในลำยลกษณ สวนหนงสะทอนใหเหนวำ โดยสวนใหญ กำรสรำงลำยลกษณทบรรยำยถงตวนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร มกจะโดยใหภำพของบรบททำงสงคม ควำมสำมำรถและควำมเชยวชำญในเครองมอมำกกวำกำรวจำรณผลงำนตำง ๆ ของศลปนหรอนกดนตรแตละคน

สวนในภำคกำรส ำรวจและกำรศกษำกำรวจำรณในสอลำยลกษณในชวงป พ .ศ.2531-ปจจบน (ในรำยงำน 6 เดอนท 2 และ 3) ผวจยไดส ำรวจบทควำมทเกยวกบดนตรไทยเพมเตมในวำรสำรทำงดนตรไทยตำง ๆ เพมเตมจำกปพ.ศ.2531 จนถงปจจบน พบวำ มกำรเขยนงำนวชำกำรทำงดำนดนตรไทยกนอยำงแพรหลำยและเชอมโยงดนตรไทยเขำกบบรบททำงสงคมในแงมมตำงๆ มำกขน ในขณะเดยวกน นยของผสรางงานวชาการ มแนวโนมในกำรเพมเชงปรมำณและขยำยวงกวำงสตวนกดนตรหรอศลปนผทผนตวสระบบกำรศกษำ โดยมประเดนนยของผสรำงดงตอไปน

นกวชาการทางดนตรมความหลากหลายและเพมมากขน

ขอสรปบทควำมจ ำนวน 240 บทควำม พบวำ ขอมลสวนของผเขยนหรอผประพนธ ซงเปนขอมลทบงบอกถงผสรำงเอกสำรลำยลกษณทำงดนตรไทย ในเบองตนแสดงใหเหนวำ กำรเพมขนของนกวชำกำรทำงดนตรทมควำมหลำกหลำยมควำมเกยวของกบกำรเปลยนแปลงทำงสงคม โดยสถาบนการศกษามสวนเขามารองรบการผลตเอกสารทางวชาการเพมมากขน ประเดนดงกลำวพบวำ สถำบนกำรศกษำมสวนในกำรผลตผลงำนทำงวชำกำร โดยเรมตนจำกศลปนทผนตวเขำมำสระบบของกำรศกษำ ดงนน จงจ ำเปนทตองผลตงำนเอกสำรทำงวชำกำรเพอเปนตนแบบในกำรน ำไปเปนเอกสำรประกอบกำรสอน ตวอยำงนกวชำกำรทำงดนตรทส ำรวจไดจำกกำรรวบรวมบทควำม ไดแก ครเงน (นำมปำกกำ) ณรงคชย ปฏกรตน อำนนท นำคคง กนก คลำยมข สกร เจรญสข สงด ภเขำทอง สนอง คลงพระศร พนจ ฉำยสวรรณ ปญญำ รงเรอง เดชน คงอม ศวศษฏ นลสวรรณ นอกจำกนน ยงมนกดนตรผสนใจเขยนงำนทำงดำนดนตรทรบกำรสอนในลกษณะของอำจำรยพเศษ อำท นำยยำงสน คนบำงขวำง (นำมสมมต) อษฏำวธ สำครก เปนตน และในขณะเดยวกน นอกจำกระบบของมหำวทยำลยทเนนใหครอำจำรยผลตผลงำนทำงวชำกำร กยงมต ำแหนงในลกษณะ “นกวจย” ทผลตบทควำมทำงวชำกำรเพมเตมมำกขนเชนกน ทงน มปจจยจำก ระบบการศกษาทางดนตรในระบบทมขอบงคบในการเขยนงานทางวชาการและจ าเปนในการจดพมพเผยแพร ซงในประเดนยอยดงกลำว ม


ควำมสอดคลองและเชอมโยงกบประเดนของกำรมสถำบนกำรศกษำเขำมำรองรบกำรสรำงองคควำมรดนตรไทยลำยลกษณ หำกแตควำมแตกตำงของประเดนนคอ กำรเนน “ผเรยน” หรอ “ผศกษำ” ไดมโอกำสผลตงำนวชำกำรทำงดนตรออกสสงคมดนตร ดงนน จำกตวอยำงบทควำมจะพบเหนบทควำมวชำกำรทเปนผลงำนของนสตนกศกษำทศกษำดนตรในระบบของทำงมหำวทยำลยตำง ๆ กำรน ำเสนองำนวชำกำรนเปนสวนหนงของกำรเผยแพรและสวนหนงเปนขอบงคบใหนกศกษำไดเขยนงำนวชำกำรเพอเปนเงอนไขในกำรขอจบกำรศกษำ ดงนน บทควำมโดยนกศกษำจงถกผลตขนมำกและมกำรจดพมพเผยแพรอยในรปแบบตำง ๆ โดยเฉพำะ “บทควำมวจย” หรอ “บทควำมทำงวชำกำร”

เนอหาหรอเนอเรองมความหลากหลายเพมขน แตอยางไรกตามเนอหาโดยสวนใหญยงเปนการเขยนบรรยายเกยวกบเรองของทางวฒนธรรมดนตร

จำกกำรส ำรวจบทควำมพบวำ เนอหำหรอเนอเรองมควำมหลำกหลำยเพมมำกขน โดยจดแบงประเภทของเนอหำทพบไวทงหมด 6 ประเภทดวยกน คอ 1.เนอหำทเกยวกบเครองดนตร 2.เนอหำทเกยวกบนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร 3.เนอหำทเกยวกบทกษะกำรบรรเลง 4.เนอหำทเกยวกบเพลงหรอประวตของเพลง 5.เนอหำทเกยวกบวฒนธรรมดนตร และ 6. เนอหำทเกยวกบเหตกำรณส ำคญตำง ๆ ทเกดขน เชน กำรประกวดดนตรตำมแหลงตำง ๆ หรอ กจกรรมกำรแสดงดนตร เปนตน ในเบองตนพบวำ เอกสำรลำยลกษณทปรำกฏ โดยสวนใหญมกจะเปนกำรเขยนบรรยำยถงตวนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร โดยใหภำพของบรบททำงสงคม ควำมสำมำรถและควำมเชยวชำญในเครองมอของศลปน

อยำงไรกตำม เนอหำโดยสวนใหญยงเปนเนอหำทเขยนบรรยำยเกยวกบเรองของวฒนธรรมดนตรทปรำกฏอยในยคตำง ๆ รวมไปถงกำรเขยนบทควำมทเกยวกบวธคดหรอแนวคดทำงวฒนธรรมทำงดนตรทถกตงค ำถำมจำกนกวชำกำรหรอนกเขยนเพมมำกขน อำท

- บทควำมชอ “เสนทำงวบำกของปรญญำดนตรไทย” เขยน โดย อำนนท นำคคงในวำรสำรเพลงดนตร ฉบบเดอนมนำคม – พฤษภำคม 2539 โดยมเนอใจควำมกบกำรตงค ำถำมในกำรเรยนกำรสอนดนตรไทยในระบบ เนอหำโดยภำพรวมเปนกำรสะทอน “ควำมจรง” ในมมมองของผเขยนเกยวกบระบบกำรเรยนกำรสอน คร อำจำรย นสต นกศกษำทร ำเรยนในสำยดนตรวำ เมอเขำเหลำนนจบออกมำจำกสถำบนกำรศกษำแลว สำมำรถน ำควำมรควำมสำมำรถมำใชไดมำกนอย


เพยงใดในสงคม ในบทควำมเรอง “เสนทำงวบำกของปรญญำดนตรไทย” ยงตงขอสงเกตไปถง กำรตดสนใจศกษำตอในระดบปรญญำโททำงดำนดนตรของบณฑตดนตรไทยวำ เปนกำรสะทอนปญหำเบองลกทอำจตควำมเชงลบไดหลำยแง ซงผเขยนมองวำ เปนกำรชบตวใหเปนมหำบณฑตเพอใชเปนเครองมอปกปองตวเองจำกสงคมรำยรอบ และในทำยทสดของบทควำมชนน ผเขยนไดตงค ำถำมกบมหำวทยำลยทเปดสอนศำสตรทำงดำนดนตรไทยวำ จะสำมำรถท ำหนำทของชมชนวชำกำรไดจรงแทเพยงไร

การสราง “ตวตน” ของผเขยนผานงานวชาการ

จำกขอมลพบวำ ในชวง พ.ศ.2530-ปจจบน นกวชำกำรดนตรไทยทมบทบำทในกำรผลตบทควำมทำงวชำกำรเขำสระบบกำรศกษำนนมเพมขน ดงนน ดวยปรมำณหรอจ ำนวนของบทควำมนนยอมมมำกขนเชนเดยวกน นกวชำกำรหลำยทำนจงมกำรสรำงตวตนผำนกำรเขยนบทควำมทำงวชำกำรเพอควำมเปนลกษณะเฉพำะของแตละคน จำกขอมลจ ำนวน 240 เรอง พบวำ มลกษณะของกำรสรำงตวตนทำงวชำกำรผำนบทควำมทปรำกฏเหนเดนชดหลำยคน อำท

- ณรงคชย ปฏกรตน อำจำรยและนกวชำกำรประจ ำวทยำลยดรยำงคศลป มหำวทยำลยมหดล มกจะเขยนเรองรำวทเกยวกบ ควำมเชอทำงดนตรไทยทผกตดกบเทพเจำทำงดนตรและพธกรรมกำรไหวครของวฒนธรรมดนตรไทย ตวอยำงบทควำม เชน o บทควำมเรอง “บรรเลงเพลงพธกรรม” (ตพพมในวำรสำรเพลงดนตร) o บทควำมเรอง “เพลงประจ ำองคของครเทพเจำและพระฤำษในพธไหวครดนตร ” (

ตพมพในวำรสำรถนนดนตร) o บทควำมเรอง “พระประโคนธรรพ ครเฒำ เทพเจำแหงวทยำกำรดนตร” (ตพมพใน

วำรสำรเพลงดนตร) เปนตน - ศวศษฏ นลสวรรณ ศลปนผมำกควำมสำมำรถ เปนทยอมรบในนกดนตรไทยโดยกวำงขวำง ม

ผลงำนทำงวชำกำรทตพมพในวำรสำรเพลงดนตร ถนนดนตร หลำยบทควำม ซงสวนใหญ บทควำมของศวศษฏ นลสวรรณ จะเปนบทควำมทกลำวถงองคควำมรทเกยวกบเครองดนตร (โดยเฉพำะจะเข) นอกจำกนน ในบทควำมตำง ๆ ยงกลำวถง เทคนค กลวธกำรบรรเลง รวมไปถงกำรซอมบ ำรง ดแลรกษำเครองดนตรเพอใหมประสทธภำพสงสดในกำรบรรเลง ตวอยำงบทควำมของศวศษฏ นลสวรรณ อำท o บทควำมเรอง “บทพสจนกำรประดษฐจะเขดวยไมขนนทวไปกบไมขนนแถบชำยทะเล”

บทควำมเรอง “เมอเสยงเสยงฆองวงไมไดคณภำพ ควรมวธกำรท ำอยำงไร”


o บทควำมเรอง “คณลกษณะเสยงดง กงวำน ใส ผลของกำรประดษฐโตะจำกแสตนเลส และกำรควนสำยเอน อกทำงเลอกหนงส ำหรบนกจะเขในปจจบน”

o บทควำมเรอง “ซออ กำรบ ำรงรกษำและวธกำรแกไขปญหำเบองตน” บทควำมเรอง “วธผลตตะกวตดเครองปพำทยดวยตนเอง”

o บทควำมเรอง “สำบสก นมหลด ลกบดหลวม สำยกรอน โตะยบ แกมจะเข หนำบำง ปญหำทพบเสมอของนกดดจะเข” เปนตน

การเขยนบทความลกษณะ “ชดบทความ (series)” ซงแบงเปนตอนตาง ๆ โดยมเนอหาทแตกตางกนภายใตเรองหลก

กำรเขยนบทควำมลกษณะ “ชดบทควำม (series)” พบเหนไดในกำรเขยนบทควำมในชวง พ.ศ.2530-ปจจบน โดยผเขยนมควำมช ำนำญประเดนตำง ๆ ทน ำเสนอ ในขณะเดยวกน มควำมสนใจในกำรน ำเสนอบทควำมหรอผลงำนทำงวชำกำรทตนเองคนควำอยำงตอเนอง กำรเขยนบทควำมในลกษณะชดบทควำมเปนสงทนำสนใจในมตของกำรมองดนตรไทยในหลำกบรบท อำท

- กนก คลำยมข น ำเสนอบทควำมในประเดนหลกเรอง “วถวฒนธรรมปพำทยอยธยำ” และน ำเสนอประเดนรองในมมมองตำง ๆ ไวอยำงหลำกหลำย เชน o บทควำมเรอง “วถวฒนธรรมปพำทยอยธยำ: กำรบรณำกำรปพำทยประกอบพธกรรม

ปจจบน” o บทควำมเรอง “วถวฒนธรรมปพำทยอยธยำ: ภมปญญำชำงท ำเครองดนตรปพำทย” o บทควำมเรอง “วถวฒนธรรมปพำทยอยธยำ: ปพำทยประกอบพธบวชนำคในปจจบน” o บทควำมเรอง “วถวฒนธรรมปพำทยอยธยำ: ผหญงกบปพำทย เหตผลใดกนแน?” o บทควำมเรอง “วถปพำทยอยธยำ: ควำมเชอของชำวดนตรปพำทย” o บทควำมเรอง “วถปพำทยอยธยำ: สกลพระรำชทำนทำงดนตรในอยธยำ” เปนตน

- เดชน คงอดม น ำเสนอบทควำมในประเดนหลกเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย” และ

น ำเสนอประเดนรองในมมมองตำง ๆ ไวอยำงหลำกหลำยโดยผำนกำรคนควำเพมเตมโดยตงตนจำกประเดนหลก อำท o บทควำมเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย: ควำมวบตคลำดเคลอนของวงป

พำทยมอญ” o บทควำมเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย: ควำมวบตคลำดเคลอนของมอฆอง

มอญ”


o บทควำมเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย:มอมอญ มอขวำ” o บทควำมเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย: วรรคเพลง ทอนเพลงของเพลง

มอญประโคมศพ” o บทควำมเรอง “ควำมวบตคลำดเคลอนในดนตรไทย: มอฆองมอญ เสยงกลำงคน มอ

ถำง” เปนตน

ทศนการวจารณทอยในเนอหามเพมมากขน แตเนนไปทการวจารณดนตรเชงบรบทแทบทงสน

ในเบองตน จำกกำรจดแยกประเภทขอมลพบวำ เนอหำทปรำกฏเรองรำวเกยวกบ บคคลส ำคญ นกดนตร หรอศลปนทำงดนตรไทยมกจะไมพบนยยะทำงกำรวจำรณทปรำกฏอยในลำยลกษณ สวนหนงสะทอนใหเหนวำ โดยสวนใหญ กำรสรำงลำยลกษณทบรรยำยถงตวนกดนตร ศลปนหรอบคคลส ำคญทำงดนตร มกจะโดยใหภำพของบรบททำงสงคม ควำมสำมำรถและควำมเชยวชำญในเครองมอมำกกวำกำรวจำรณผลงำนตำง ๆ ของศลปนหรอนกดนตรแตละคน

จำกขอมลในภำคกำรวจย 6 เดอนท 1 พบวำ กำรสรำงลำยลกษณดนตรไทยในชวง พ.ศ.2500-2530 มบทควำมทำงวชำกำรทมทศนกำรวจำรณในปรมำณทนอยอย หำกแตขอมลทพบกำรสรำงลำยลกษณดนตรในชวง พ.ศ.2530 – ปจจบน พบวำมกำรเขยนงำนวจำรณดนตรเพมมำกขน ซงสำมำรถเหนไดอยำงชดเจน (ในภำคผนวก ก.) วำ บทควำมเรองตำง ๆ มทศนกำรวจำรณมำกขนอยำงเหนไดชด อยำงไรกตำม กำรวจำรณดนตรไทยในรปแบบเชงลำยลกษณทปรำกฏนกลวนเปนกำรวจำรณดนตรเชงบรบทหรอทฤษฏแทบทงสน มสวนนอยทจะเปนกำรงำนวจำรณกำรแสดงดนตรอยำงชดเจน อำท

- กำรเขยนกำรวจำรณกำรแสดงดนตรในชอบทควำม “ครศำสตรคอนเสรตครงท 30 ศรศตพรรษ” โดย พชชำณฐ ตจนดำ ก เปนเพยงกำรเขยนวจำรณดนตรโดยภำพรวมอยำงสนใน 2 หนำกระดำษ

- บทควำมเรอง “ดนตรรำชภฏไมใชขไกอยำงทใคร ๆ คด” ของ สกร เจรญสข ทกลำวถงฝมอของนกศกษำทำงดำนดนตรในสถำบนรำชภฏจ ำนวนหนงทมควำมสำมำรถทำงดนตรสง มฝมอสง มคร ซงท ำเอำนกศกษำดนตรจำกมหำวทยำลยชนน ำทงหลำยทมเงนมำกกวำ มโอกำสมำกกวำ มชอเสยงมำกกวำสฝมอนกศกษำของมหำวทยำลยรำชภฏไมได

บทความทเกยวกบการวพากษสงคมวฒนธรรมดนตรไทย


บทควำมประเภทนมลกษณะพเศษในประเดนของกำรวพำกษสงคมวฒนธรรมดนตรไทยโดยกำรตงค ำถำมกบวถแหงวฒนธรรมดนตรไทย ซงลกษณะของกำรเขยนงำนแนวนสวนใหญใชแนวคดและทฤษฏจ ำพวกโพสตโมเดรน (post-modern) มำปรบใชในกำรตงค ำถำมและสมมตฐำน เ ชน กำรใชทฤษฏโครงสรำง (structuralism) ทฤษฏหนำทนยม (functionalism) เปนตน

บทควำมทเกยวกบวพำกษสงคมวฒนธรรมดนตรทนำสนใจจ ำนวน 2 บทควำม คอ

- บทควำมเรอง “ลำวแพน: มมมองเกยวกบลำวในดนตรรำชส ำนก” ของ สนอง คลงพระศร ซงบทควำมดงกลำว เปนกำรเปดพนทในกำรอธบำยปญหำของกำรตควำมเพลงลำวแพนซงเปนเพลงหนงของดนตรไทยทเปนประเดนในเรองของรำกและทมำของเพลงเชนเดยวกบเพลงลำวดวงเดอนเปนตน

- บทควำมเรอง “เพศสภำวะในดนตรไทยกบผลตซ ำทำงวฒนธรรม” ของเซยวเหลงน ง (นำมปำกกำ) จำกบทควำมดงกลำวเกดกำรตงค ำถำมในเรองของเพศสภำวะกบกำรบรรเลงดนตรไทย ซงเรองของเพศสภำวะตำง ๆ กไปปรำกฏอยในบทบำทหนำทตำมวถของวฒนธรรมดนตร บทควำมจบลงทกำรสะทอนภำพใหเหนวำ เพศสภำวะกบดนตรนนสำมำรถบอกบคลกภำพและควำมเปนตวตนได เปรยบดงทำนครไดจดใหลกศษยทมลกษณะนสยแตกตำงกนเลนเครองดนตรทแตกตำงกน สมมตบทบำท หนำท บคลกไปตำมตวตน

- บทควำมเรอง “ส ำนกทำงดนตรไทย: วฒนธรรมหรออ ำนำจ” ของ อตภพ ภทรเดชไพศำล โดยอตภพ มองวำ “ส ำนก” ดนตรไทยตำง ๆ ยงคงมบทบำทในกำรควบคมควำมรทำงดนตรทส ำคญยง ซงสดทำยกท ำใหเกดกำรหวงวชำ หวงทำง หวงโนต หวงควำมร และทะเลำะเบำะแวงกนไมจบไมสนดวยค ำวำ “ส ำนก” ค ำเดยวเทำนน ซงค ำวำ “ส ำนก” นนทรงพลง อยำงในกรณทปจจบนเทคโนโลยกำวไกลไปมำก และกำรหดเพลงกอำจท ำไดงำย ๆ ดวยกำรบนทกเสยงแลวคอย ๆมำถอดโนตเลนตำม อปกรณบนทกเสยงเหลำนท ำใหกำรตอเพลงประจ ำส ำนกกนแบบตวตอตวนนเปนสงทไมจ ำเปน ดงนน กลไกของอ ำนำจใน “ส ำนก” จงตองปรบตวและสรำงวำทกรรมชดใหมวำดวยกำรตอเพลงขนเพอประนำมบคคลทแอบหดเพลงเองโดยทครไมไดสอนขนเพอแสดงควำมเปน “ของแท” เปนตน

นอกจำกนยของผสรำงทมมมมองของนยเชงปรมำณและเนอหำกำรผลตสรำงขนมำนน ผวจยส ำรวจพบวำ “สอ” ทผลตออกมำในรปแบบของงำนทำงวชำกำร มแนวโนมในกำรปรบตวใหสอดคลองกบนยเชงปรมำณของผสรำง ทงน พจำรณำจำกจ ำนวนวำรสำรดนตรทเกดขนจำกหนวยงำนตำง ๆ อำท วารสารดนตรรงสต (Rangsit Music Journal) บรหำรโดย วทยำลยดนตร มหำวทยำลยรงสต วารสารสรยวาฑต (BSRU


Music Journal) บรหำรโดยสำขำดนตรไทยเพอกำรอำชพ ภำควชำมนษยศำสตรและศลปกรรม คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยรำชภฎบำนสมเดจเจำพระยำ ทงน แนวคดของวำรสำรทง 2 เลม จดพมพขนโดยมวตถประสงคเพอเปนสอกลำงในกำรและเปลยนและเผยแพรควำมรทำงดนตรและดนตรไทยในระดบอดมศกษำ โดยเฉพำะงำนทำงวชำกำร งำนวจย และนวตกรรมในสำขำดนตร

ดงนน ขอสรปจำกกำรส ำรวจลำยลกษณทเกดขนในแวดวงของสถำบนกำรศกษำ ผวจยมองเหนวำขอก ำหนดตำง ๆ ในระบบของกำรอดมศกษำ มสวนผลกดนใหเกดงำนวชำกำรทำงดนตรซงมคณลกษณะของกำรวจำรณอยในตว ซงเปนบทบำทหนำทในกำรเสรมสรำงวทยำกำรทำงดนตรไทยผำนกระบวนกำรสรำงลำยลกษณควบคไปกบคณภำพของกำรวจำรณในวฒนธรรมมขปำฐะ

ภาพโลโกของวารสารดนตรรงสต


วารสารสรยวาฑต ฉบบมกราคม – ธนวาคม 2557

1.1.2 การวจารณในสออนเทอรเนต กำรวจำรณในสออนเทอรเนต ผวจยเนนกำรส ำรวจลำยลกษณดนตรไทยบนโลกอนเทอรเนตโดยเนน

กำรเกบรวบรวมขอมลบนเวบไซต คอ

1. เวบไซตยทป (Youtube) 2. เวบไซตสงคมออนไลนเฟซบก (Facebook) 3. เวบบลอก Gotoknow.org 4. สถำนวทยออนไลน patakorn.com

โดยผวจยพบขอสงเกตเกยวกบสอและกำรวจำรณบนอนเทอรเนตโดยแยกเปนรำยละเอยดดงตอไปน

เวบไซตยทป

เบองตนพบสอทำงดนตรไทยบนยทปเปนจ ำนวนมำก ผวจยไดจดแบงประเภทขอมลทปรำกฏได 5 ประเภท คอ ประเภทวงเครองสำย ประเภทวงปพำทย ประเภทวงมโหร ประเภทเครองดนตรเดยว และประเภทดนตรรวมสมย จำกกำรสงเกตกำรแสดงควำมคดเหนทมนยกำรวจำรณ ผวจยพบขอสงเกตดงตอไปน

มระดบของการใชภาษา กำรใชภำษำของผทเขำมำแสดงควำมคดเหน พบวำ ลกษณะกำรใชภำษำมนยทสำมำรถระบถงลกษณะของประชำกรในประเดนเรองของเพศ อำย ขนอยกบกำรตควำม เชน กำรใชค ำลงทำยค ำวำ “ครบ” หรอ “คะ” มแนวโนมทสำมำรถระบสถำนะทำงเพศของผใชได หรอแมแตกำรใชภำษำระดบตำง ๆ หรอควำมถกตองในกำรใชภำษำ กมนยทสำมำรถระบ


ถงชวงอำยไดบำงบำงสวน จำกขอมลทส ำรวจ พบวำ มกำรใชภำษำในหลำยระดบ มภำษำทเปนทำงกำรและไมเปนทำงกำร หรอ ภำษำในเชงวชำกำรและภำษำพดทวไป และรวมถงภำษำของวยรนทมกำรใชค ำอยำงผด ๆ ถก ๆ มภำษำสญลกษณทเกดจำกกำรน ำตวอกษรมำสรำงเปนภำพสญลกษณทบงบอกถงอำรมณควำมรสก อกทงยงมภำษำเฉพำะกลมทสรำงขนมำใชในกลมเฉพำะอกดวย มตวอยำงโดยแบงเปนประเดนดงตอไปน

- ประเดนกำรใชภำษำทเปนทำงกำร หรอภำษำเชงวชำกำร ประเดนกำรใชภำษำทเปนทำงกำรหรอภำษำเชงวชำกำรน สวนใหญพบอย ในกำรแสดงควำมคดเหนในยทปทเปนผลงำนของศลปนทไดรบกำรยอมรบวำเปนครหรอผทจดไดวำเปนตนแบบทำงดนตร - ประเดนกำรใชภำษำทไมเปนทำงกำร หรอ ประเดนกำรใชภำษำพดโดยทวไป ภำษำทปรำกฏอยในประเดนน มลกษณะเปนภำษำพดทใชโดยทวไป เปรยบเสมอนกำรพดโตตอบกนของคน มลกษณะเรยบงำย งำยตอกำรท ำควำมเขำใจ มภำษำไมเปนทำงกำร - ประเดนกำรใชภำษำวยรนและกำรใชภำษำผดหลกอกขรวธตำมควำมนยมแบบภำษำอนเทอรเนต ประเดนน มงแสดงใหเหนกำรใชภำษำของวยรน มกำรใชค ำผด สะกดผดหลกอกขรวธ พบไดทวไปในกระทถำมและกระทตอบแสดงควำมคดเหน ตวอยำงของภำษำทพบ เชน ครำ (คะ) งะ(นะ,นะ) งบ(ครบ) มะดำย(ไมได) จะดำย(จะได) อะทบำย(อธบำย) ฯลฯ - กำรใชภำษำสญลกษณ (Emotical) ภำษำสญลกษณกบกำรสอสำรบนโลกอนเทอรเนตจดไดวำ เปนพฒนำกำรของดำนภำษำอกระดบหนง สำเหตอำจเปนเพรำะ งำยตอกำรสอสำร สะดวก รวดเรว บำงครงอำจไมจ ำเปนตองอธบำยควำมใหเขำใจถงควำมรสก เพยงแตใชสญลกษณทสรำงขนกเพยงพอทจะสอสำรตอผรบได ภำยในสวนของกำรแสดงควำมคดเหน (comment) กสำมำรถพบลกษณะกำรใชภำษำสญลกษณไดท วไป ตวอยำงภำษำสญลกษณทพบบอย เชน 555 ( ) หมำยถง เสยงหวเรำะ จะมำกนอยเพยงใด ขนอยกบควำมตองกำรแสดงอำรมณของผสรำงผตอบ ณ ขณะนน ^ ^ ( ) หมำยถง ลกษณะของควำมยนด ดใจ สญลกษณนมลกษณะคลำย ควหรอตำของคนทมควำมสข _/l\_ ( ) หมำยถง กำรยกมอไหว มลกษณะคลำยกบกำรยกมอไหวของคน หรอกำรแสดงควำมเคำรพนบถอ ^0^ ( ) หมำยถง หนำคนมควำมสข อำปำกคำง ซงกำรใชภำษำสญลกษณรวมในกำรแสดงควำมคดเหน นอกจำกนน ยงมกำรใชภำษำบรรยำยแบบพรรณนำโวหำรทสรำงจนตนำกำรของเหตกำรณใหมองเหนภำพของสถำนกำรณทเกดขน พรอมทงสอดแทรกดวยอปมำโวหำรทสรำงควำมนำสนใจกบเนอหำทบอกเลำ จงท ำใหมองไดวำ เรองตำง ๆ บำงเรองทถกบอกเลำ ณ พนทแหงน ควำมจรงแลว


อำจเปนขอมลขอเทจจรงเพยงสวนหนง และอกสวนหนงกเปนสงทเกดจำกกำรแตงเตมเสรมดวยภำษำทในบำงกรณอำจเกดกำรตควำมผดพลำดจำกเนอควำมได

ในขณะเดยวกน กำรส ำรวจเพมเตมในมมมองอน ๆ พบวำ ในปจจบน สอทำงดนตรไทยบนยทปมเพมเตมเปนจ ำนวนมำก โดยกำรส ำรวจขอมลเพมเตมในกำรด ำเนนงำนวจยชวง 6 เดอนท 3 น เนนไปในเรองของกำรพจำรณำขอมลทปรำกฏใหเหนชดในลกษณะของกำรแสดงเอกลกษณ โดยทงน ผวจยมองเหนวำ ลกษณะกำรแสดงเอกลกษณในรปแบบลกษณะตำง ๆ เปรยบเสมอนกำรสรำงรปแบบของส ำนกดนตรทใชลกษณะ “ทำง” ของดนตร หรอลกษณะของตวบคคลเปนเครองประกอบสรำงควำมเปนตวแทนของส ำนกดนตรนนๆ กำรปรำกฏขนของลกษณะกำรแสดงเอกลกษณบนเวบไซตยทปเชนน เปนลกษณะของกำรสรำงชอง (channel) ของผใชในยทป โดยกำรสรำงชองในยทปเปรยบเสมอนเปนแหลงรวบรวมมลตมเดยเกยวกบกำรบรรเลงและกำรแสดงดนตรไทย มทงกำรบรรเลงและกำรแสดงดนตรไทยทเปนของเดม และ เปนมกำรสรำงขนหรอถำยท ำใหมในรปแบบตำง ๆ เชน กำรน ำเสนอเพลง “พระอำทตยชงดวง” ผำนวงเครองสำยผสมระนำดเอกทมนกดนตรแตงกำรดวยชดไทย ของชอง wisetdontree เปนตน


การแสดงดนตรในเพลง “พระอาทตยชงดวง” ดวยวงเครองสายผสมระนาดเอก

กำรเกดขนของชองทำงดนตร มกำรสรำงเอกลกษณของชองตำง ๆ โดยผวจยสรปไดเปนประเดนดงตอไปน

การแสดงเอกลกษณผานการสรางสญลกษณชอง (logo)

กำรแสดงสรำงสญลกษณของชอง (logo) เปรยบเสมอนกำรสรำงภำพตวแทนเพอสอถงควำมเปนเอกลกษณของชองนน ๆ กำรสรำงสญลกษณของชอง ผวจยวเครำะหเปรยบเทยบกบกำรสรำงภำพลกษณของศลปนใหปรำกฏอยในส ำนกดนตรเพอเปนภำพแหงตวแทนของส ำนกดนตรตำง ๆ อำท หำกกลำวถงส ำนกดนตรทำงฝงธน กมกจะนกถง ภำพของจำงวำงทว พำทยโกศล เปนตน

ตวอยำงกำรแสดงเอกลกษณผำนกำรสรำงสญลกษณของชอง เชน


ชอง “วเศษดนตร ( wisetdontree)” มสญลกษณของชองทปรำกฏคอ รปซอดวงวำงระนำบกบพน ใตรปซอดวงมกำรใชอกษรภำษำองกฤษก ำกบวำ “วเศษดนตร” ทงน สญลกษณของวเศษดนตรยงปรำกฏอยทมมขวำบนของทกคลปวดโอในเวบไซตยทป

ชอง “โคธำวำร” มสญลกษณของชองทปรำกฏคอ ภำพของกำรออกแบบตวอกษร โดยแบงค ำวำ โคธำ เปนอกษรสขำว และค ำวำ วำร เปนอกษรสด ำบนแถบสเทำ ทงน สญลกษณของโคธำวำรยงปรำกฏอยทมมขวำบนของทกคลปวดโอในเวบไซตยทป


ชอง “Buaravong” มสญลกษณของชองทปรำกฏคอ ภำพสญลกษณคลำยรปมงกฎ ภำยใตรปปรำกฏตวอกษรภำษำองกฤษวำ Buaravong

การแสดงเอกลกษณผานการถายท าและการจดองคประกอบ

ชองตำง ๆ ทเกยวกบดนตรไทยในเวบไซตยทป มกำรแสดงเอกลกษณผำนกำรถำยท ำและกำรจดองคประกอบ นอกจำกนน ยงมวธกำรน ำเสนอทแตกตำงกนออกไป แตอยำงไรกตำม กำรน ำเสนอทแตกตำงในรปแบบตำง ๆ นน สะทอนใหเหนถงกำรสรำงเอกลกษณใหแกชองดนตร เชน

ภำพตวอยำงจำกชอง wisetdontree ในกำรแสดงดนตรเพลง “สดสงวน” มกำรถำยท ำและจดองคประกอบตำง ๆ เชน นกดนตรสวมใสผำไทยหรอชดไทย นอกจำกนน หำกเขำชมในเวบไซตยทป กำรถำยท ำเปนไปอยำงประณตโดยมกำรค ำนงถงเรองเสยงทชดเจน นอกจำกนนมกำรตดตอและใหขอมลเพลงทใชในกำรบรรเลง


ภำพตวอยำงจำกชอง bauravong ในกำรน ำเสนอบทเพลง “เขมรปแกว สำมชน” มกำรน ำเสนอภำพประกอบ และกำรใหขอมลเพลง วงทใชบรรเลง และผประพนธ

ภำพตวอยำงจำกชองโคธำวำร ในกำรน ำเสนอบทเพลง “เขมรไทรโยค 3 ชน” นอกจำกนน มกำรน ำเสนอภำพประกอบ และกำรใหขอมลเพลง ผบรรเลง เปนตน

การแสดงเอกลกษณผานการน าเสนอวงดนตรและแนวการบรรเลง

กำรแสดงเอกลกษณผำนกำรน ำเสนอวงดนตรและแนวกำรบรรเลง ผวจยพบวำ ในบำงชองดนตรมควำมชดเจนในกำรน ำเสนอเอกลกษณผำนวงดนตรและแนวกำรบรรเลง เชน ในชอง wisetdontree เนนกำร


น ำเสนอวงเครองสำยในแนวทำงกำรบรรเลงดวยนกดนตรกลมหลก ผวจยมองเหนวำ กำรสรำงตวตนผำนนยทำงดนตรในมมมองของส ำนกดนตรผำนชองดนตรในโลกอนเทอรเนต ทงน พจำรณำจำกจ ำนวนผเขำชมและจ ำนวนกำรแลกเปลยนควำมคดเหนในกระทสนทนำ

ภาพตวอยางคลปทางดนตรไทยของชอง wisetdontree ทมผตดตามเปนจ านวนประมาณ 1,900 คน

และจ านวนครงในการเขาเยยมชมมมากกวา 500,000 การเยยมชม (views)

จำก 3 ประเดนหลกจำกตวอยำงกำรสรำงชองทำงดนตรไทย ผวจยพจำรณำวำ เปนกำรสรำงชมชนใหแกนกดนตรไทยบนโลกอนเทอรเนตโดยผำนเทคโนโลย และเมอพจำรณำในประเดนของกำรวจำรณทเกดขน ผวจยพบวำ ยงไมเกดสงคมของกำรวจำรณอยำงชดเจน มเพยงเรองรำวของกำรพดคยแลกเปลยนควำมคดเหนในเบองตนเทำนน ดงนน กำรสนทนำแลกเปลยนควำมคดบนเวบไซตจงเปนเพยงรปแบบวถแหงมขปำฐะทปรบเปลยนพนทจนปรำกฏเปนลำยลกษณ ในขณะเดยวกน จ ำนวนครงของผเขำเยยมชมโดยรวมทมเปนจ ำนวนมำก (ประมำณกำรมำกกวำ 1 ลำนคน) และจ ำนวนกำรแสดงควำมคดเหนในมมมองตำง ๆ สะทอนใหเหนถงลกษณะของกำรเคลอนไหวทำงสงคมซงเปนอกมตรปแบบหนงในควำมเปนไปของควำมเปนสงคมของมนษยบนพนทใหมทมอสระทำงควำมคด ควำมมเสรทำงกำรสอสำรระหวำงบคคล หรอระหวำงกลม น ำมำสกำรเขำถงขอมลเนอหำในรปแบบตำงๆในแงมมขององคควำมรทำงดนตรไทย เกดประเดนกำรพดคย ถกเถยงอยำงไมมทสนสด ผวจยมองพนทสำธำรณะเปรยบไดกบ “เครองมอ” ทถกหยบยกมำใชโดยกลมคนท


อำศยอยวงวฒนธรรมรวมกน ผใชหรอประชำกรอนเทอรเนตทเขำมำสพนทแหงนสะทอนใหเหนถงควำมเปนพนทใหมทไดเพมทงควำมเปนสำธำรณะของวชำกำรควำมรและควำมเปนอสระทำงควำมคดอยำงเหนไดชด เปนกำรน ำไปสประเดนกำรพดคยเสนอควำมคดเหนถกเถยงกนอยำงตอเนอง สงผลใหเกดกำรแพรกระจำยของเนอหำวชำกำรดำนสงคตศลปอยำงหลำกหลำยและเปนอสระอยำงทไมเคยมมำกอน เกดขนกลำยเปนสงคมทมควำมสมพนธอยำงมพลวตของประชำกรอยำงเหนไดชด

เวบไซตเฟซบก

กำรส ำรวจเวบไซตเฟซบก ผวจยแบงสวนของกำรส ำรวจเปน 2 สวนดวยกน คอ

1. สวนเวบไซตเฟซบกหองทดลองกำรวจำรณบนโลกอนเทอรเนต 2. สวนเวบไซตเฟซบกกลมสนทนำ (กลมปด)

1. เวบไซตเฟซบกหองทดลองการวจารณบนโลกอนเทอรเนต เวบไซตเฟซบกทผวจยใชเปนหองทดลองกำรวจำรณบนโลกอนเทอรเนต คอ เฟซบก “ชมชนคนดนตร

ไทย” ขอสงเกตพลวลในหนำเฟซบกแหงน เรมมสมำชกเขำมำใชพนทในรปแบบของกำรประชำสมพนธขำวสำรเกยวกบดนตรไทยเพมมำกขน ขอสงเกตประกำรหนงทพบบนหนำเฟซบกคอ มกำรสรำงเพจทมควำมเกยวของกบเนอหำทำงดนตรไทยเพมมำกขน

ตวอยางหนาเพจรานดรยสงคตทมเรองราวและเนอหาเกยวกบดนตรไทย


ตวอยางหนาเพจชมรมคนรกดนตรไทยทมเรองราวและเนอหาเกยวกบดนตรไทย

บำงเพจเปนรปแบบของกำรประชำสมพนธกลมทำงดนตรไทย หรอบำงเพจเปนกำรสรำงหนำเพจของศลปนทลวงลบไปแลว ภำยในเพจดงกลำวจะมประวตศลปน หรอผลงำนทำงดนตรทเคยบนทกไว และบำงครงมกำรเปดประเดนพดคยในเรองรำวทเกยวกบศลปนทำนดงกลำว ท ำใหสำมำรถตงขอสงเกตถงประสทธภำพของสงคมออนไลนตอกำรสรำงควำมเปนตวตนของศลปนผำนบคคลนรนำมทเกดจำกถำยทอดองคควำมรในควำมสมพนธศลปนกบศษย หรอศลปนกบผทชนชนในผลงำน ซงในประเดนดงกลำวมำพจำรณำเปรยบเทยบกบกำรสรำงหนำเพจใหกบศลปนเพลงในยคปจจบน ซงมแนวคดทจะรวบรวมกลมผทชนชอบในผลงำนของศลปนคนดงแตทงน หนำเพจดงกลำวไมมศลปนคนใดเปนผจดท ำขนมำเอง สวนหนำเพจของศลปนดนตรไทยนน เทำทสงเกตและเกบขอมล พบวำ เพงจะมกำรสรำงมำไมนำน และมแนวโนมทจะเพมขน ผวจยไดตงขอสงเกตของกำรสรำงเพจจ ำพวกนวำ มผลกระทบอยำงไรบำงกบวงกำรดนตรไทย เนองจำก กำรไดสมภำษณผทเคยสรำงเพจใหกบศลปนโดยสวนใหญจะไมเปดเผยตวตน เพยงแตจะท ำหนำทคลำยเปนสอกลำงในกำรสรำงเรองรำวใหกบศลปนคนดงกลำว ประกอบกบกำรสมภำษณถงวตถประสงคกำรสรำงเพจดงกลำว พบวำ โดยสวนใหญ เปนกำรสรำงเพอประชำสมพนธน ำเสนอเรองรำวชวตประจ ำวนของศลปน หรอเปนกำรรวบรวมกลมของผทชนชอบในศลปนคนนน ๆ


ตวอยำงหนำเพจทเปนกำรสรำงใหศลปนดนตรไทยทำนตำง ๆ

ผวจยตงขอสงเกตถงแนวคดและกำรปฏบตดงกลำววำ เปนลกษณะของพฤตกรรมทจะสำมำรถสรำงปรำกฏกำรแฟนคลบทมนยยะทำงกำรวจำรณ ในขณะเดยวกน เมอหนยอนมำพจำรณำเปรยบเทยบกบหนำเพจศลปนของดนตรไทย สงทคนพบคอ ผทมควำมชนชอบและชนชมในศลปน โดยประเดนในกำรพดคยหรอแลกเปลยนควำมคดเหนทเกยวกบศลปนคนนน ๆ

2. สวนเวบไซตเฟซบกกลมสนทนา (กลมปด) กำรพดคยในประเดนถกเถยงดำนดนตรไทยมเพมมำกขนบนเฟซบก ขอสงเกตอยำงหนงบนวฒนธรรม

กำรใชเฟซบกคอ โดยสวนใหญผใชจะไมชอบกำรพดคยอยำงเปนสำระบนหนำวอล (wall) ของตนเอง แตจะไปพดคยกนในกลมเฉพำะในเรองรำวตำง ๆ ดงเชน กำรเกบขอมลในกลม “เสวนำดนตรไทย” ตงถกตงขนมำเพอพดคยเนอหำสำระเกยวกบดนตรไทย

จำกกระทสนทนำตำง ๆ พบวำ กำรพดคยในกลมสนทนำปด สำมำรถพดคยกนไดอยำงอสระเสร (พจำณำจำกค ำพดทใช) ซงสงเหลำน คอ กำรแลกเปลยนและน ำไปสกำรสรำงวฒนธรรมกำรพดคยและแลกเปลยนควำมคดเหนทท ำใหควำมกลำทจะพดคยหรอแสดงออกทำงควำมคดเหนมเพมเตมเมอเปรยบเทยบกบกำรสรำงชมชนออนไลนดนตรไทยในชวงแรก ๆ ทไมมสมำชกรวมกนแสดงควำมคดเหน แตเมอมวธกำรลกษณะกำรสรำงกลมลบ พบวำแนวโนมของสมำชกในกลม มแนวโนมในกำรเขำรวมโพสขอควำมทเปนกำรพดคยเพมมำกขน มกำรประชำสมพนธเรองรำวของกจกรรมทำงดนตรไทย มกำรโพสตวดโอจำกแหลงตำง ๆ เพอกำรรบชมรบฟง หรอแมแตกำรแทค (tag) เรองรำวตำง ๆ ทเกยวกบดนตรไทยจำกหนำของสมำชกทำนตำง ๆ มำกกวำกำรโพสตหนำของชมชนคนดนตรไทยหรอหนำวอล (wall) ของตวเองโดยตรง


จำกตวอยำงดงกลำว ท ำใหผวจยมองวำลำยลกษณตำง ๆ ในบนโลกอนเทอรเนต ไมวำจะ อยในรปแบบลกษณะใด กำรพจำรณำควำมถกตองของเนอหำขอควำม บำงครงอำจเกดขนอยกบบรบททำงสงคม ณ เวลำนน กระบวนกำรชมชนในสงคมอนเทอรเนตจะมสวนรวมในกำรตรวจสอบขอมลกนเอง บอยครงทผวจยมกเหนกระททแสดงควำมคดเหนตำงทำงดำนเนอหำหรออธบำยควำมบรรยำยในมมมองทแตกตำง หรอในบำงครงผวจยมกเจอขอควำมจำกระบบกระทสนทนำทแจงกำรแกไขเปลยนแปลงขอควำมทถกสรำงขนมำกอนของสมำชกแตละคน ซงตองยอมรบวำ ลกษณะกำรผลตเนอหำของสมำชกในชมชน กมขอดอยทเกดขนในกระบวนกำรอนอำจน ำไปสควำมขดแยงหรอกำรวำรำยใสควำม กลำวคอ เรองรำวตำงๆทนบไดวำ “อำจจะ”เปนสสนกอำจกดขนจำกอตตำของผผลตเนอหำอนเนองมำจำกในระบบของกำรใชกระทไมมกระบวนกำรตรวจสอบควำมถกตองของเนอหำ เพยงแตสงทเกดขนนน อำจเปน “เรองเลำ” ท “เลำ” กนอยำงมอสระเสรอนสำมำรถท ำไดในพนทแหงนดงนน ผทเขำมำอำนหรอเขำมำเสพเรองรำวทเปนสสนจงตองใชวจำรณญำณในกำรอำนแลวคดตดสนใจในควำมถกตองของขอมล อยำงไรกตำม สงทนำยนดตอกระบวนกำรสรำงสสนแหงควำมมชวตของดนตรไทย คอ การตรวจสอบขอมลกนเอง กลำวคอ หำกเรองใดทเหลำบรรดำสมำชกในชมชนน ำมำเสนอแลวปรำกฏวำเรองนนอำจจะไมเปนควำมจรงหรอเปนเพยงเรองทสรำงขนมำเพอเหตผลใดเหตผลหนงแลว สมำชกทไมเหนดวยหรอคดวำ “เรองเลำ” หรอ “เนอหำ” ดงกลำวไมเปนควำมจรง กจะเกดกำรเขำมำโตแยงขอมลกน หรอในบำงกรณ เรองเลำทไมไดสรำงสำระทำงปญญำหรอประโยชน หรอกลบเปนกำรซ ำเตมบคคลผซงไมสำมำรถจะเขำมำอธบำยควำมจรง กจะถกตกเตอนหรอเสนอแนวทำงยตกำรพดคยบอกเลำถงเรองรำวตำงๆ

เนอหำทกประเดน ลวนเปน “สสน” ทสรำงควำมมชวตใหกบชมชนดนตรไทยบนโลกอนเทอรเนต ซง “สสน”ของวถดนตรไทยนเองกเปนสงทเกดขนบนโลกแหงควำมจรงทบำงครงไมมพนททจะน ำเสนอหรอบอกเลำใหกลำยเปนประวตศำสตรเชงดนตร หรอบำงกรณอำจจะเปนเพยงกำรบอกเลำพดคยในวงแคบทมไดกอใหเกดประโยชนตอสงคมวฒนธรรมดนตรโดยรวม กำรมพนทสำธำรณะบนโลกออนไลนแหงน จงเปนเครองมอทรองรบหรอดงเอำขอมลอนเปน “สสน” หรอเกรดควำมรเรองตำงๆทถกเกบซอนในตวของนกดนตรแตละคนออกมำสสำธำรณะเพอเสรมหรอเพมเตมควำมรเกยวกบดนตรไทยใหเพมมำกยง ขน และในขณะเดยวกน กสรำง “ชวต”ใหแกดนตรไทยในโลกแหงควำมจรง ดวย “สสน” ทเกดขนในโลกออนไลนแหงน

เวบบลอก gotoknow.org

The Gateway Of Thailand's Online Knowledge Management หรอ เ วบไซต GotoKnow.org เปดใหบรกำรตงแตวนท 27 พฤษภำคม 2548 โดยเปนเวบไซตทใหบรกำรระบบบลอกเพอกำรจดกำรควำมรส ำหรบกลมคนท ำงำนและชมชนนกปฏบต (community of practice) ของประเทศไทย


อกทง เวบไซตแหงนยงมบทบำทในกำรเปนขมควำมรรวมของประเทศไทย อกทงยงเปนพนทเสมอนใหสมำชกสำขำอำชพตำงๆ มำรวมตวกนเพอถำยทอดควำมรและประสบกำรณลงในระบบบลอก (blog)

วตถประสงคของกำรจดตงเวบลอก (weblog) แหงนเพอสงเสรม "กำรแลกเปลยนเรยนร" ซงเปนกจกรรมดำนกำรจดกำรควำมร ดวยกำรใชงำนเวบลอก สกำรเสรมสรำงให "คนไทยมสขภำวะทยงยน" หมำยถง คนไทยมควำมสขสดำน ไดแก กำย จต สงคม และปญญำ โดยมกำรจดเตรยมพนทเสมอนและเครองมอส ำหรบ "ชมชนนกปฏบต (community of practice)" เพอสนบสนนกำรแลกเปลยนเรยนรระหวำงกลมคนท ำงำนในสำขำอำชพตำงๆ นอกจำกนน ยงสนบสนนกำรเขยนเรองเลำเรำพลง (storytelling) จำกประสบกำรณและกำรเรยนรของผเขยนเอง เพอเปนประโยชนใหแกผอำนไดน ำไปประยกตใชหรอจดประกำยควำมคดเพอใหตอยอดควำมรในกจกรรมกำรท ำงำนและกจกรรมอนๆ ของผอำนตอไป

ภาพตวอยางหนาเวบไซต gotoknow.org

ชมชนเสมอนจรงทำงกำรศกษำแหงน ม “ครดนตรไทย” หลำยทำน ไดใชพนทแหงนในน ำเสนอบทควำมทเกยวกบเนอหำทำงดนตรไทยไวเปนจ ำนวนมำก กำรส ำรวจในเบองตนพบวำ มบทควำมเกยวกบดนตรไทยเปนจ ำนวนไมนอยกวำ 200 บทควำม3 ผวจยตงขอสงเกตในกำรน ำเสนอลำยลกษณดนตรไทยบนพนทแหงน ไว 3 ประเดนดวยกนคอ

1. การใชภาษาเปนทางการ โดยเวบบลอกดงกลำว ผเขยน (bloger)ไดเรยบเรยงกำรใชภำษำมลกษณะทำงวชำกำรคอนขำงสงกวำเวบไซตอน ๆ ทปรำกฏเนอหำทำงดนตรไทยดงทไดเกบขอมลมำแลวใน

3 ภำคผนวก ค.


เวบไซตไทยคดส เวบไซตยทป และเวบไซตเฟซบก ทงนผวจยมองเหนวำ เวบบลอกแหงน จดเปนชมชนทำงวชำกำรดนตรไทยทเปนพนทใหมบนสออนเทอรเนต

2. ลายลกษณดนตรไทยมความเปนงานทางวชาการสง ประเดนดงกลำวผวจยพจำรณำจำกรปแบบและขนตอนของกำรน ำเสนอ มองคประกอบตำง ๆ ทน ำเขำมำประกอบกำรอธบำยไมวำจะเปนภำพ เสยง หรอสอมลตมเดย ในขณะเดยวกน ในสวนทำยของบทควำมนน มอำงองแหลงทมำของขอมลตำง ๆ ไวอยำงชดเจน สอดคลองกบนโยบำยของเวบไซตทกลำวถงกำรสนบสนนกำรใหเกยรตแกเจำของควำมรโดยไมสนบสนนกำรละเมดลขสทธ

3. ชมชนการเรยนรดนตรไทย ประเดนนผวจยพจำรณำจำกองคประกอบของควำมเปนชมชนทกลำวถงกำรปฏสมพนธในรปแบบของกำรโตตอบสนทนำในสวนกระทถำม-ตำมทปรำกฏอยในเวบบลอก ท ำใหมองเหนควำมเคลอนไหวของชมชนทมกำรแลกเปลยนควำมรซงกนและกน ในขณะเดยวกนยงเปนพนทสำธำรณะทสรำงองคควำมรหรอควำมคดทบคคลในชมชนทแสดงผำนระบบสญลกษณทเปน ภำษำ เทคโนโลยเสยง หรอ ภำพ สำมำรถตดตอเขำกบพนทออนไลนของชมชนอ นไดดวยกำรเชอมโยง (Link) ใหเกดประโยชนสงสด

ภาพตวอยางจากเวบบลอกของผใชนาม “โขนพระราม” กบบทความเรอง “ดนตรไทยกบคนรนใหม ทางขนานจรงหรอ”

สถานวทยออนไลน patakorn.com

สถำนนวทยออนไลน patakorn.com เปนสวนหนงทอยในเวบไซตปฏำกรณดอทคอม เปนเวบไซตดนตรไทยทบรกำรวทยเพอควำมบนเทงและควำมรดำนดนตรไทย โดยบรกำรถำยทอดเสยงผำนระบบ


อนเทอรเนต ซงสำมำรถรบฟงไดทกททวโลกตลอด 24 ชวโมง วทยดนตรไทยน แบงหนำทกำรรบผดชอบกำรเปดวทย (ดเจ) เปน 3 สวน คอ

1. สวน “Admin โจก” สวนหนำทรบผดชอบของ “Admin โจก” ท ำหนำทในชวงเวลำดกหรอในเวลำเชำของบำงวน แนวเพลงทเปดจะเปนเพลงดนตรไทยในแนววงปพำทยไทย วงเครองสำย และวงมโหร

2. สวน “PJ ฟค” ท ำหนำทในชวงค ำและชวงเชำโดยเฉพำะในวนเสำรและอำทตย เพลงทเปดออกอำกำศจะเปนเพลงทบรรเลงดวยปพำทยไทยและปพำทยมอญ นอกจำกนนยงเปนเพลงของดนตรพนบำนภำคเหนอ ภำคอสำนและภำคใต

3.สวน “Radio Auto Bot” ซงเปนระบบกำรเปดเพลงอตโนมตทมกำรวำงผงกำรออกอำกำศเปนทเรยบรอย

ภาพตวอยางสญลกษณของเวบไซตดนตรไทย ปฏากรณดอทคอม

นอกจำกกำรออกอำกำศของวทยดนตรไทย ภำยในเวบไซตยงมกระทสนทนำแบบโตตอบ (chatting board) และ กำรเชอมโยงกบเวบไซตเฟซบก เพอใหผทรบฟงทำงอนเทอรเนตไดแสดงควำมคดเหนและขอเพลงจำกผเปดเพลงไดตำมควำมตองกำร


ภาพตวอยางกระดานสนทนาแบบโตตอบ (chatting board) ในเวบไซตดนตรไทย ปฏาการณดอทคอม

ภาพตวอยางสวนเชอมโยงจากเวบไซตเฟซบกทเปดใหแสดงความคดเหนตางๆ เกยวกบรายการวทย


ภาพตวอยางแสดงจ านวนผใชเฟซบก (1,045 ยส) ทมความเชอมโยงเขากบรายการวทยในเวบไซต patakorn.com

จำกกำรส ำรวจขอมลกำรออกอำกำศวทยดนตรไทยออนไลนพบวำ ลกษณะของกำรจดรำยกำรปรำกฏเพยงกำรจดผงกำรออกรำยกำรทยงไมเปนทำงกำร กลำวคอ ชวงเวลำของผจดรำยกำรทจะมำพบกบผฟงบนอนเทอรเนตไมตรงเวลำ ผวจยมองวำ อำจเปนชวงของกำรทดลองออกอำกำศและเปนสงทผจดท ำเวบไซตมควำมสนใจในกำรสรำงเวบไซตนขนมำ อยำงไรกตำม เมอพจำรณำจ ำนวนของผฟงหรอผทสนใจในจ ำนวนผใชเฟสบกทมถงจ ำนวน 1,045 ผใช ผวจยมองเหนวำ อยำงนอยทสด กำรออกอำกำศของวทยดนตรไทยออนไลนแหงนกยงสำมำรถดงดดผฟงและผทสนใจไดจ ำนวนพอสมควร หำกแตผลกระทบตอวงกำรดนตรไทยในเชงปรำกฏกำรณนนเพยงท ำใหเหนถงควำมเปลยนแปลงในกำรน ำเสนอดนตรไทยอกรปแบบหนง แตในประเดนของกำรวจำรณดนตรนน ผวจยมองเหนวำยงไมมควำมชดเจนในขอมลทส ำรวจ เนองจำก กำรพดคยทเกดขนจำกระบบกำรตอบโตนน ยงไมมกำรแลกเปลยนควำมคดเหน เพยงแตเปนกำรขอเพลงทตองกำรฟงและพดคยกนในลกษณะของกำรทกทำยเพยงเทำนน

1.1.3 ความสมพนธและความเชอมตอของการวจารณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต

ควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต ผวจยพจำรณำถงกำรโอนยำยถำยเทขอมลระหวำงโลกแหงลำยลกษณกบโลกอนเทอรเนต โดยมวฒนธรรมมขปำฐะเปนรปแบบของกำรเชอมตอ ขอสรปเชนน ผวจยพจำรณำจำกกำรปรำกฏของรปแบบลำยลกษณทปรำกฏในสออนเทอรเนตทโดยสวนใหญมกจะเปนรปแบบของกำรสนทนำ ประเดนดงกลำว เปรยบเสมอนกำรจ ำลองโลก


แหงมขปำฐะใหปรำกฏเปนรปธรรมบนสออนเทอรเนต โดยผวจยไดสรปควำมสมพนธและควำมเชอมตอของกำรวจำรณในสอสงพมพและสออนเทอรเนต ไวดงตอไปน

วฒนธรรมการวจารณบนอนเทอรเนต: พนทใหมแตไรผน า

กำรแลกเปลยนสนทนำพนทอนเทอรเนตกบกำรวจำรณดนตรไทย สะทอนใหเหนถงกำรน ำเทคโนโลยมำปรบใชเขำกบวฒนธรรมดนตร โดยมมมมองมองแนวทำงกำรสรำงเวบไซตดวยกำรสรำงยทธศำสตรจดท ำเวบไซตดวยกำรน ำดนตรไทยมำปรบใชใหเขำกบเทคโนโลยบนโลกโลกำภวตน ในขณะเดยวกนศลปน (คร/อำจำรย) กควรจะตองเรยนรเทคโนโลยเพอน ำมำปรบใชใหลงตวกบวฒนธรรมดนตรน ำไปสกำรสรำงวฒนธรรมดนตรแบบใหมเพอเขำมำแลกเปลยนเรยนรศำสตรทำงดำนดนตรไทย ตลอดจนถงกำรสรำงกำรวจำรณในรปแบบของกำรถำยโอนจำกโลกของมขปำฐะและโลกของลำยลกษณ โดยผสมผสำนสอผำนตวอกษร ซงควำมคดของครอำจำรยแบบวธคดดงเดมกยงมควำมส ำคญ สวนกำรวจำรณในโลกเสมอนจรงหรอโลกไซเบอรทรวบรวมเอำมขปำฐะและลำยลกษณเขำไวดวยกน กมำจำกควำมรหรอควำมรสกนกคดสวนตวของผทท ำกำรวจำรณเปนส ำคญจงไมนำจะเกยวกบกำรสรปวำ เมอมขปำฐะแขงแกรงแลว กำรวจำรณในโลกของไซเบอรจะแขงแกรงตำม เพรำะอำจจะขนอยกบควำมรของผวจำรณมำกกวำ

อยำงไรกตำม วฒนธรรมเสมอนจรงมควำมเรงรดในกำรสอสำรและควำมหลำกหลำยขอมล สะทอนใหถงคณภำพของขอมลทถกผลตขน ซงหำกกำรสรำงขอมลตำง ๆ นน มไดเกดจำกควำมเขมแขงของมขปำฐะหรอลำยลกษณ กำรประเมนคณคำสงทเกดขนอำจสงผลตอ “คณภำพ” ทจะปรำกฏในพนทใหมแหงน นอกจำกนน กำรวจำรณดนตร อำจจะเกดในรปแบบของกำรประพนธเพลงทเกดจำกไหวพรบปฏภำณและอจฉรยภำพทำงดนตรของบรรดำครเพลงทงหลำย สรรคสรำงเพลงไทยดวยกำรแปรหรอแปลงท ำนองตำง ๆ ทมอยเกำกอนใหเกดเปนงำนศลปะชนใหม ซงกำรสรำงหรอกำรประพนธ เกดจำกควำมแจมแจงเขำใจในโครงสรำงและเนอหำของเพลง กำรตควำมขนมำใหมเปรยบเสมอนกำรวจำรณอยำงหนงทผำนกระบวนกำรคดไตรตรองอยำงมระบบ เรำรบรไดวำ เพลงไทยหลำยเพลงทไดรบควำมนยมลวนเกดจำกขนตอนควำมคดดงกลำว ดงนน เมอมองถงวฒนธรรมกำรวจำรณทเกดขนในแวดวงวฒนธรรมดนตร จงท ำใหเหนวำ กำรวจำรณดนตรไทย มธรรมชำตทมไดเกดจำกมขปำฐะและลำยลกษณเปนแกนกลำง แตเมอพจำรณำในเรองของกำรวจำรณทถำยโอนสวฒนธรรมไซเบอรหรอวฒนธรรมเสมอนจรง จงปรำกฏเพยงแคกำรวจำรณทเปนลกษณะของกำรแสดงควำมคดเหนในเชงทฤษฏทำงดนตร สวนในเรองของกำรปฏบต กเปนเพยงกำรวจำรณทประเมนคณคำของกำรบรรเลงในระดบหนง ดงนน ประเดน “เมอกำรวจำรณเปลยนผำนจำกวฒนธรรมลำย


ลกษณไปสวฒนธรรมอนเทอรเนต” จงเปนประเดนพจำรณำรปแบบกำรวจำรณเพยงสวนหนงเทำนน มไดครอบคลมกำรวจำรณในวฒนธรรมดนตรไทยทงหมด

ในขณะเดยวกน บำงสวนของกำรวจำรณทเกดขนบนโลกเสมอนจรง เกดขนจำกพนฐำนกำรรบรชดควำมรทถกสรำงบนโลกดงกลำว กำรแสวงหำควำมจรงจำกสงคมในพนทแหงน จงเปนเพยงกำรรบรชดควำมรทถกสรำงขนผำนลำยลกษณครงใหมและมกำรผลตซ ำอยตลอดเวลำ โดยอำจจะมไดมกำรตรวจสอบใหถกตองจำกโลกมขปำฐะหรอโลกของลำยลกษณ ดงนน สงทถกสรำงขนใหม จงอำจพฒนำและไดรบกำรยอมรบใหเปนชดควำมรหรอควำมจรงชดใหมในยคตอ ๆ มำ หำกมไดเกดกำรตรวจสอบจำกโลกมขปำฐะหรอโลกของลำยลกษณ ประเดนทเกดขนน ำมำสประเดนค ำถำมทวำ สงคมเสมอนจรงหรอสงคมแหงโลกไซเบอร มวธกำรตดสนหรอเลอกทจะเชอหรอรบชดควำมรชดไหนมำเปนหลกในกำรคด – วเครำะห หรอวจำรณ เพรำะในโลกแหงนมควำมหลำกหลำยในตวบทของขอมลทถกกำรเปลยนแปลงจำกโลกของมขปำฐะของลำยลกษณ และหำกพจำรณำควบคไปกบประเดนกำรเสวนำในเรอง “เมอกำรวจำรณเปลยนผำนจำกวฒนธรรมลำยลกษณไปสวฒนธรรมอนเทอรเนต” กยงน ำพำไปสกำรมองถงขนตอนกำรเปลยนผำนในแงมมของควำมรทถกตควำมหรอเปลยนไปในโลกเสมอนจรง ขนตอนหรอกระบวนกำรทเกดขนอำจสะทอนใหเหนสญญะบำงสงทแฝงอยในคตทำงควำมคดหรอควำมเชอทเปลยนไปเมอโลกแหงกำรเรยนรเปลยนแปลง

ผลดของอนเทอรเนต

ผลดของอนเทอรเนตคอ ท ำใหทรำบควำมเคลอนไหวตำงๆ วำเกดอะไรขนบำงในสงคมดนตรไทย ขณะเดยวกนยงชวยใหเขำถงขอมลไดงำยขน แตขอมลทเขำถงนนสวนใหญเปนเพยง “กระบวนทำ” แตขำด “ลมปรำณ” หรอจตวญญำณและ “ทำง” ของดนตร ซงผเรยนจะตองกลบไปเตมเตม “ลมปรำณ” และจตวญญำณทำงดนตรไทยจำกครในพนทนอกอนเทอรเนต จงอำจกลำวไดวำ กำรเรยนดนตรไทยในพนทอนเทอรเนตนน เรยนไดแคดนตรทเปน “รปธรรม” ทเกดจำกกำรตควำมโดยขำดกำรแนะน ำแนวทำงกำรปฏบตทสงสมกนมำดวยวธกำรมนษยสมผสมนษยทนบวำเปน “หวใจ” ของกำรเรยนรดนตรไทยอยำง “วถไทย” อยำงไรกตำม เรำสำมำรถสรำงวฒนธรรมกำรวจำรณในพนทอนเทอรเนตได หำกผใชมควำมกลำและมองคควำมร แตเนองจำกอนเทอรเนตเปนพนทใหญ ควบคมไดยำก ดงนน ผใ ชตองอำศยองคควำมรและวจำรณญำณของตนในกำรพจำรณำและสกดขอมลตำงๆ เชนเดยวกบสำขำวรรณศลปทพนทอนเทอรเนตและสอสงคมเหลำนท ำใหทรำบขำวควำมเคลอนไหวตำงๆ ในวงวรรณกรรม และมควำมรตำงๆ มำแลกเปลยนกนมหำศำล ซ งผทอยในพนทแหงนจ ำ เปนตองมวจำรณญำณสวนตวในกำรเลอกสรรขอมลอยำงมำก ขณะเดยวกนพบวำในปจจบน คนสวนใหญทอยในแวดวงออนไลนกจะตดตำมขอมลจำกออนไลนมำกกวำ ขณะเดยวกนกไมไดเปนกำรปดกนทจะรบรจำกโลกออนไลนเพยงดำนเดยวแลวไมไดรบขำวสำรจำกสออนเลย


ภาพสะทอนการวจารณบนอนเทอรเนต

กำรวจำรณทปรำกฏอยในสออนเทอรเนต นบไดวำเปนพนทหนงทสำมำรถรวมเอำวฒนธรรมยอยในวฒนธรรมดนตร นนคอ วฒนธรรมลำยลกษณและวฒนธรรมมขปำฐะในแงมมของกำรวพำกษวจำรณ เขำมำรวมไวดวยกน น ำเสนอหรอแสดงอยบนพนทสำธำรณะ ดวยกระบวนกำรรวมตวของวฒนธรรมยอยบนพนทสำธำรณะนเอง เกดควำมคกคกของกำรวจำรณทไรขอบเขต ดวยสภำวะของกำรวจำรณดงทไดกลำวมำขำงตน ผวจยมองวำ กำรวจำรณทไดยำยพนทเกำสสภำพพนทใหมนน สะทอนใหเหนปรำกฏกำรณทเกยวกบเรองของวฒนธรรมดนตรหลำยประเดน ประกอบเมอดนตรแบบขนบถกบบรดดวยสงแวดลอมรอบขำงทกดทบ แรงขบดนตอกำรตอสเพอควำมอยรอดคอ กำรปรบตวใหเขำกบสภำพบรบททเปนอย เรำสำมำรถพบเหนกำรสรำง “สงใหม”ทมกอำงถงควำมเปน “ขนบเดม” อยทวไปบนพนทของสงคมดนตร หรอในบำงโอกำส ควำมเปน“ขนบเดม” กยงคงถกแสดงออกใหเหนโดยทวไป ดวยควำมคดทตองกำรแสดงถงจดยนของกำรสรำงงำนศลปะทไมตองกำรและยอมรบแรงบบคนจำกภำยนอกทอำจน ำไปสกำรเปลยนแปลง

เมอยอนกลบมำพจำรณำถงพนทใหมอนหมำยถง พนทบนโลกอนเทอรเนต ทเปนแหลงรองรบเอำทกสงทกอยำงของผลผลตทำงดนตรเขำมำรวมอยดวยกนอยำงเปดกวำง กำรปะทะสงสรรคทำงควำมคดเกดขนอยำงเมำมนทงในฟำกฝงของควำมเปนขนบ หรอ ควำมเปนรวมสมย โดยบำงครง ท ำใหมองเหนวำ นกวจำรณเหลำนน ก ำลงทะเลำะกนบนควำมคดคนละขว พดกนคนละเรอง ฝงหนงพยำยำมใหเหตผลของกำรเกด กำรก ำเนดทมทมำทไป หรอแมแตกำรอนรกษใหคงอย แตอกฟำกฝงกลบมองวำ กำรผลตดนตรใหเกดควำมรวมสมยนน เปนมมมองของกำรพฒนำ กำรปรบตวใหเขำกบสงคมยคใหม บำงครงอำจถกมองวำ ก ำลงรบใชทนนยมกเคยม ในขณะเดยวกน บทบำทของนกวจำรณททกคนสำมำรถท ำได ซงบำงครงอำจมองไดวำผทก ำลงวจำรณ เขำใจบทบำทและหนำทกำรวจำรณมำกนอยเพยงใด หรอกำรวจำรณดนตรในครงน คอ กำรแสดงควำมรสกตอปรำกฏกำรณทเกดขนเทำน โดยเปนเพยงกำรประเมนคำในลกษณะ “ชอบหรอไมชอบ” จำกควำมเปนอตวสยสวนตน

ภำพสะทอนมมหนงของกำรวจำรณบนอนเทอรเนต ทผวจยมองเหนวำ พนทในโลกอนเทอรเนต “เออ” ตอกำรวจำรณอยำงมวจำรณญำณอยำงหลำกหลำยดวยเงอนไขของเทคโนโลยทสำมำรถใชเวลำไตรตรอง คด พจำรณำดวยเวลำทไมจ ำกด สำมำรถใชเวลำในคนควำเหตผลทสนบสนนกำรวจำรณของตนเองไดอยำงอสระ ในขณะเดยวกน หำกไมพอใจเหตผลในกำรวจำรณทกระท ำไปในครงแรก กยงสำมำรถกลบมำแกไขกำรวจำรณของตนเองซ ำไดไมจ ำกดจ ำนวน (ซงเมอหำกพจำรณำเปรยบเทยบกำรวจำรณแบบมขปำฐะทเปนกำรวจำรณดนตรทเกดขนโดยทนททนใด ท ำใหบำงครง เปนกำรวจำรณทเกดจำกควำมเปนตวตนมำกกวำเปนกำรวจำรณทวำดวยเรองของเหตผล) ท ำใหเกดมมมองหรอควำมคดเหนทแตกตำง ซงควำมหลำกหลำยของกำรวจำรณท


ประมวลรวมอยบนประเดนกำรสนทนำหนงๆ ยงตอกย ำลงไปในแนวคดเรองสงคมศำสตรกำรวจำรณทกลำวถงเรองของกำรพนจกำรวจำรณในลกษณะทสมพนธกบสงคมทเนนใหมองแบบองครวม ดงนน “ผสรำง”หรอ“ศลปน” จงไดรบอำนสงสแหงผลกำรวจำรณในหลำยมมมองในเวลำอนรวดเรวขนำนไปกบปรำกฏกำรณทเกดขนจรงในเหตกำรณปจจบน

แตสงหนงทควรพจำรณำควบคกบกำรรบเอำค ำ “วจำรณ” มำเปนภำพสะทอนงำนศลปะเพออดมคตแหงงำนศลป คอ ขอดอยของกำรวจำรณบนโลกอนเทอร เนตอนเปนลกษณะของการไมสามารถหาแหลงอางองของเหตผลเปนหลกฐานประกอบได เนองจำกกำรวจำรณบนโลกอนเทอรเนตยงไมไดสรำงวฒนธรรมกำรอำงองขอมลเหมอนกบกำรวจำณในรปแบบวฒนธรรมลำยลกษณ นนเปนเหตผลทจ ำกดควำมถกตองหรอควำมนำเชอถอจำกขอคดเหนกำรวจำรณทมผลตอเรองของสนทรยศำสตร และทำยทสด กำรวจำรณทปรำกฏอยบนพนทสำธำรณะแหงน กอำจจะเปนเพยงกำรรวบรวมจ ำนวนพรรคพวกท “ชอบ” หรอ “ไมชอบ” ตองำนศลปะชนดงกลำว จนอำจเกดกำรก ำหนดรปแบบของกำรสรำงงำนศลปะทมงเนน “จ ำนวนของผฟง” มำกกวำ “คณภำพ” ของงำนดนตรทกอใหเกดสนทรยรสในควำมเปนอตลกษณได

แตอยำงไรกตำม กำรวจำรณทเกดขน มกเปน “ประสบกำรณ” แฝงไปดวย “ภมหลง”ขององคควำมรทประสำนกนสรำงค ำวจำรณทมตองำนศลปะ ประกอบกบ “องคควำมร” ทไดมำดวยกำรเรยนรหรอกำรสงสมมำดวยวถ “ครพกลกจ ำ”ในดนตรไทย อำจท ำใหเกด “ควำมเชอมน” ทพอจะเปนแนวทำงทจะยดเอำเปน “ควำมร” หรอ เหตผลในกำรสรำงงำนดนตรชนตอไป

กำรวจำรณในโลกอนเทอรเนต สรำงควำมสะดวกในกำรวจำรณไดทกททกมมโลก เพยงแตมเครองคอมพวเตอรทสำมำรถเชอมเขำกบระบบอนเทอรเนต ควำมสะดวกสบำยทสำมำรถวจำรณจำกสถำนทแหงใดกได ขอดอยำงหนงคอ จะเกดกำรวจำรณเพมมำกขน และในขณะเดยวกน หำกเปรยบเทยบกบกำรวจำรณแบบมขปำฐะทกำรวจำรณหนงครง เรำกไมสำมำรถทจะบนทกเรองรำวกำรวจำรณไดเลย ชองทำงนเออใหเกดกำรบนทกกำรวจำรณใหเปนลำยลกษณทมหลกฐำนชดเจน อกทงยงกอใหเกดนกวจำรณมอใหมหรอมอสมครเลนขนมำก เนองจำก เหตผลทเกดจำกควำมมอสระของนกวจำรณประกอบกบกำรไมตองรบผดชอบตอกำรวจำรณ สำมำรถสรำงตวตนเทยมเพอปดบงซอนเรนตวตนจรง ดงนน กำรวจำรณสมครเลนจงเกดขน และเพมจ ำนวนเปนอยำงมำกเมอเปรยบเทยบกำรวจำรณดนตรในโลกแหงควำมจรง ทบำงครงบำงโอกำส พนทของกำรวจำรณยงถกปกปดดวยอ ำนำจแหงควำมเปนคร - ศษย ผอำวโส – ผเยำววย เปนตน ดงนน หำกมองอกมมหนง อำจตงขอสงเกตไดวำ นกวจำรณมอใหม หรอ นกวจำรณสมครเลน จงอำจเปนผทก ำลงทะลำยก ำแพงวฒนธรรมเรองอ ำนำจทปรำกฏอยในดนตรไทยดวยกำรวจำรณทเตมไปดวยพลงทำงควำมคดทถกกดทบมำจำกโลกแหงควำมจรง


1.2 ศกษาลกษณะเชงสรางสรรคของการวจารณในสออนเทอรเนต นยำมของกำรวจำรณเชงสรำงสรรค คอ กำรแสดงควำมคดเหนเกยวกบงำนศลปะ บรบทของ

ศลปกรรม และ/หรอปจจยอนๆ ทเกยวของเพอสรำงควำมเขำใจในควำมหมำยและควำมส ำนกในคณคำของตวงำน ตลอดจนควำมสมพนธระหวำงศลปะกบชวตและสงคมในลกษณะทเออใหกำรวจำรณท ำหนำทสรำงปญญำควำมคดและปลกสญชำตญำณใฝดทงในระดบบคคลและในระดบสำธำรณะซงในสำขำสงคตศลป ผวจย พบวำ ลกษณะเชงสรำงสรรคของกำรวจำรณในสออนเทอรเนตอยท รปแบบหรอวธการ ซงน ำไปสกำรสรำงสรรคเพอน ำไปสควำมเขำใจงำนศลปะและบรบทของศลปกรรม โดยผวจยขอตงขอส งเกตรปแบบเชงสรำงสรรคดงตอไปน

การใชภาษาทมการปรบประยกตไปตามบรบท

ประเดนนผวจยตงขอสงเกตจำกระดบตาง ๆ ของการใชภาษาทพบในควำมคดเหน พบวำ ลกษณะกำรใชภำษำมนยทสำมำรถระบถงลกษณะของประชำกรในประเดนเรองของเพศ อำย ขนอยกบกำรตควำม เชน กำรใชค ำลงทำยค ำวำ “ครบ” หรอ “คะ” มแนวโนมทสำมำรถระบสถำนะทำงเพศของผใชได หรอแมแตกำรใชภำษำระดบตำง ๆ หรอควำมถกตองในกำรใชภำษำ กมนยทสำมำรถระบถงชวงอำยไดบำงบำงสวน จำกขอมลทส ำรวจ พบวำ มกำรใชภำษำในหลำยระดบ มภำษำทเปนทำงกำรและไมเปนทำงกำร หรอ ภำษำในเชงวชำกำรและภำษำพดทวไป และรวมถงภำษำของวยรนทมกำรใชค ำอยำงผด ๆ ถก ๆ มภำษำสญลกษณทเกดจำกกำรน ำตวอกษรมำสรำงเปนภำพสญลกษณทบงบอกถงอำรมณควำมรสก อกทงยงมภำษำเฉพำะกลมทสรำงขนมำใชในกลมเฉพำะอกดวย มตวอยำงโดยแบงเปนประเดนดงตอไปน

- ประเดนกำรใชภำษำทเปนทำงกำร หรอภำษำเชงวชำกำร ประเดนกำรใชภำษำทเปนทำงกำรหรอภำษำเชงวชำกำรน สวนใหญพบอยในกำรแสดงควำมคดเหนในยทปทเปนผลงำนของศลปนทไดรบกำรยอมรบวำเปนครหรอผทจดไดวำเปนตนแบบทำงดนตร - ประเดนกำรใชภำษำทไมเปนทำงกำร หรอ ประเดนกำรใชภำษำพดโดยทวไป ภำษำทปรำกฏอยในประเดนน มลกษณะเปนภำษำพดทใชโดยทวไป เปรยบเสมอนกำรพดโตตอบกนของคน มลกษณะเรยบงำย งำยตอกำรท ำควำมเขำใจ มภำษำไมเปนทำงกำร - ประเดนกำรใชภำษำวยรนและกำรใชภำษำผดหลกอกขรวธตำมควำมนยมแบบภำษำอนเทอรเนต ประเดนน มงแสดงใหเหนกำรใชภำษำของวยรน มกำรใชค ำผด สะกดผดหลกอกขรวธ พบไดทวไปในกระทถำมและกระทตอบแสดงควำมคดเหน ตวอยำงของภำษำทพบ เชน ครำ (คะ) งะ(นะ,นะ) งบ(ครบ) มะดำย(ไมได) จะดำย(จะได) อะทบำย(อธบำย) ฯลฯ


- กำรใชภำษำสญลกษณ (Emoticon) ภำษำสญลกษณกบกำรสอสำรบนโลกอนเทอรเนตจดไดวำ เปนพฒนำกำรของดำนภำษำอกระดบหนง สำเหตอำจเปนเพรำะ งำยตอกำรสอสำร สะดวก รวดเรว บำงครงอำจไมจ ำเปนตองอธบำยควำมใหเขำใจถงควำมรสก เพยงแตใชสญลกษณทสรำงขนกเพยงพอทจะสอสำรตอผรบได ภำยในสวนของกำรแสดงควำมคดเหน (comment) กสำมำรถพบลกษณะกำรใชภำษำสญลกษณไดท วไป ตวอยำงภำษำสญลกษณทพบบอย เชน 555 ( ) หมำยถง เสยงหวเรำะ จะมำกนอยเพยงใด ขนอยกบควำมตองกำรแสดงอำรมณของผสรำงผตอบ ณ ขณะนน ^ ^ ( ) หมำยถง ลกษณะของควำมยนด ดใจ สญลกษณนมลกษณะคลำย ควหรอตำของคนทมควำมสข _/l\_ ( ) หมำยถง กำรยกมอไหว มลกษณะคลำยกบกำรยกมอไหวของคน หรอกำรแสดงควำมเคำรพนบถอ ^0^ ( ) หมำยถง หนำคนมควำมสข อำปำกคำง ซงกำรใชภำษำสญลกษณรวมในกำรแสดงควำมคดเหน นอกจำกนน ยงมกำรใชภำษำบรรยำยแบบพรรณนำโวหำรทสรำงจนตนำกำรของเหตกำรณใหมองเหนภำพของสถำนกำรณทเกดขน พรอมทงสอดแทรกดวยอปมำโวหำรทสรำงควำมนำสนใจกบเนอหำทบอกเลำ จงท ำใหมองไดวำ เรองตำง ๆ บำงเรองทถกบอกเลำ ณ พนทแหงน ควำมจรงแลว อำจเปนขอมลขอเทจจรงเพยงสวนหนง และอกสวนหนงกเปนสงทเกดจำกกำรแตงเตมเสรมดวยภำษำทในบำงกรณอำจเกดกำรตควำมผดพลำดจำกเนอควำมได

การใชทรพยากรเพอเชอมโยงองคความร

ในประเดนกำรใชทรพยำกรเพอเชอมโยงควำมร หมำยถง กำรบรณำกำรสงทมอยในโลกอนเทอรเนตมำประกอบกำรอธบำยควำมเพอวจำรณองคควำมรใหมควำมกระจำงเพมเตมมำกยงขน โดยสวนใหญประเดนในกำรใชทรพยำกรในกำรเชอมโยงมกปรำกฏอยในกำรใชงำนสออนเทอรเนตในรปแบบของเวบไซตเฟซบก เนองจำกมวธกำรเชอมโยงทสำมำรถน ำเขำขอมลจำกภำยนอกเขำมำประกอบได ไมวำจะเปนรปภำพ หรอมลตมเดย ดงเชนตวอยำง กระทของ Kru Art Pleinsri ทตงกระทถำมวำ “วนน มผสงสยอกวา....เพลงบาทสกณ ทใชบรรเลงในพธไหวครกบทใชบรรเลงในโขน มกไมลา เทากนหรอไม 16 ไมลาหรอ 14 ไมลา...” ซงหลงจำกมตงกระทถำม ในกระทดงกลำวมกำรแลกเปลยนแสดงควำมคดพรอมทงยกตวอยำงตำง ๆ จำกคลปกำรแสดงในเวบไซตยทปมำประกอบควำมเขำใจอนเปนลกษณะของกำรสอดแทรกตอเตมดวยกำรบรรยำย (academic discourse) และทำยทสด จำกขอค ำถำมจงกลำยเปนกำรแลกเปลยนควำมรดวยกระบวนกำรทววจนอยำงครบถวนสมบรณในเนอควำม


ประเดนดงกลำว ผวจยมองเหนศกยภำพของโลกอนเทอรเนตทสำมำรถกระตนใหเกดรปแบบกำรแสวงหำควำมรอยำงสรำงสรรค ทงน ปจจยกำรแสวงหำจ ำเปนอยำงยงทจะตองม “ผร” ทมควำมเขำใจในกำร “เลอกใช” องคควำมรตำง ๆ มำประกอบใชอยำงลงตว กรณตวอยำงกำรเชอมโยงควำมรทผวจยหยบยกมำนน สะทอนใหเหนถงควำมส ำคญของ “คน” กบ “เทคโนโลย” ทจะตองประสำนใหเขำกนอยำงลงตว ในขณะเดยวกนท ำใหเหนภำพของของกำรเชอมโยงควำมรเปน “เครอขำย (networking) จนท ำใหเหนวำ โลกสอสมยใหมเปนโลกแหงกำรเรยนรอยำงแทจรง

ภาพตวอยางกระทของ Kru Art Pleinsri ทตงกระทถามวา “วนน มผสงสยอกวา....เพลงบาทสกณ ทใชบรรเลงในพธไหวครกบทใชบรรเลงในโขน มกไมลา เทากนหรอไม 16 ไมลาหรอ 14 ไมลา...”


ภำพประกอบกำรตอบกระท ของ Kru Art Pleinsri ทตงกระทถามวา “วนน มผสงสยอกวา....เพลงบาทสกณ ทใชบรรเลงในพธไหวครกบทใชบรรเลงในโขน มกไมลา เทากนหรอไม 16 ไมลาหรอ 14 ไมลา...” (1)







1.3 ศกษาปรากฏการณทเกยวเนองกบศลปะซงกระตนใหเกดการวจารณในสออนเทอรเนต ปรำกฏกำรณทเกยวเนองกบศลปะซงเกยวเนองกบศลปะซงกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต

นน ในสวนของสำขำสงคตศลปพบวำ ปรำกฏกำรณทสงผลตอกำรสรำงกำรวจำรณนนยงไมปรำกฏเดนชด เพยงแตอยในรปแบบของเหตกำรณส ำคญตำง ๆ ทมดนตรไทยเขำไปมสวนเกยวของ อำท ขอสรปสวนหนงของรำยงำนวจยเรอง “กำรวจำรณศลปะ: รอยตอระหวำงวฒนธรรมลำยลกษณกบวฒนธรรมเสมอนจรง” ทสรปวำ เมอมกำรแสดงทำงดนตรทปรำกฏผำนสอโทรทศน เชน รำยกำรคณพระชวย หรอ รำยกำรอศจรรยคนทรรพ จะเกดกำรวจำรณดนตรบนโลกอนเทอรเนตอยำงคบคงและคกคก แตในปจจบน รำยกำรทำงดนตรไทยดงกลำว ไดงดออกอำกำศทำงสถำนโทรทศน ดงนน กำรพดคยทมนยของกำรวจำรณบนสออนเทอรเนตจงลดนอยลงไปตำมกระแสสงคม

อยำงไรกตำม กำรศกษำวจยในขอพจำรณำในประเดนปรำกฏกำรณทกระตนใหเกดกำรวจำรณในสออนเทอรเนต ผวจยตงขอสมมตฐำนในกำรสรำงรปแบบบำงอยำงบนโลกอนเทอรเนตทอำจน ำไปสกำรวจำรณอยำงคกคก ซงในประเดนดงกลำว ผวจยพจำรณำเปรยบเทยบในเชงปรมำณของกำรแสดงควำมคดเหนทเกดขน ซงผ วจยไดตงขอสงเกตรปแบบของ การสรางกลมสนทนาลบ (กลมปด) ในเวบไซตเฟซบก : ปรากฏการณความเปนสวนตว

ประเดนกำรสรำงกลมสนทนำลบ (กลมปด) ในเวบไซตเฟซบก ผวจยตงขอสงเกตโดยพจำรณำแนวโนมของกำรแลกเปลยนควำมคดเหนของผใชในเชงปรมำณ จำกกำรส ำรวจพบวำ ในเวบไซตเฟซบกทเปนลกษณะหนำสวนตว หรอหนำเพจชมชน มกำรแสดงควำมคดเหนในปรมำณทนอยกวำกำรสรำงกลมสนทนำลบ (กลมปด) ปรำกฏกำรณทเกดขน ผวจยวเครำะหในมมมองของควำมเปนสงคมปดของนกดนตรไทย ในประเดนดงกลำวสอดคลองกบวถดนตรไทยทยงมวฒนธรรมกำรวจำรณทยงไมเปนสำธำรณะ ซงเปนทศนคตทผวจยมองเหนวำสอดคลองกบขอสรปในดำนวฒนธรรมกำรวจำรณ4 ทมปญหำเกยวของกบขนบบำงประกำรและปจจยทำงสงคม ทยงไมเออตอกำรวจำรณในสำขำสงคตศลปอยำงเตมท แตทงน ผวจยไดพบวำ ศกยภำพของกำรวจำรณมอยในสงคมวฒนธรรมดนตรไทย โดยเฉพำะอยำงยงในระดบบคคล หรอกลมบคคลดวยวถมขปำฐะ ดงนน จำกประเดนดงกลำว ผวจยสรปวำ กำรพดคยในประเดนถกเถยงดำนดนตร ไทยมเพมมำกขน

4 จำกหนงสอ พลงกำรวจำรณสงคตศลป กำรวจยเรอง กำรวจำรณในฐำนะพลงทำงปญญำของสงคมรวมสมย โดย รงสพนธ แขงขน หนำ 28-29


บนเฟซบกในรปแบบของกลมปด เนองจำก โดยสวนใหญผใชจะไมชอบกำรพดคยอยำงเปนสำระบนหนำวอล (wall) ของตนเอง

2 การถอดบทเรยนจากคายการวจารณ (สาขาสงคตศลป)5 กจกรรมคำยกำรวจำรณสำขำสงคตศลปจดขนเพอเปดพนทใหกบนกดนตรไทยหรอนกวชำกำรทำง

ดนตรไดเขำรวมเพอฝกฝนกำรเขยนงำนวจำรณ โดยไดรบควำมอนเครำะหกำรบรรยำยและกำรชแนะแนวทำงกำรเขยนงำนวจำรณจำก อำจำรยกตต คงตก6 คณะศลปกรรมศำสตร มหำวทยำลยทกษณ จงหวดสงขลำ

กำรเขำคำยกำรวจำรณนเรมตนจำกกำรใหผเขำรวมสงบทควำมวจำรณทำงดนตรใหแกวทยำกรเปนผพจำรณำและวจำรณงำนเขยน ผเขำรวมกจกรรมไดสงบทควำมดงตอไปน 7 อำจำรยนำวน วรรณเวช สงบทควำมเรอง “ชอเพลงในบทมโหร:ความเชอมโยงกบบทรอง (The Names of Songs in Mahori Text: A Relation to its Lyrics)” อำจำรยพชชำณฐ ตจนดำ สงบทควำมเรอง “จม แสงจนทร: ลมหำยใจสดทำยของ “เจรยงจบเปย” คณธรภทร บญจตต สงบทควำมเรอง “โหมโรงสะทอนสงคมดนตรไทย” คณอมพำพฒน ทนอนทร สงบทควำมเรอง “เรยนดนตร มคณทขอไหน?” จำกบทควำมทง 4 บทควำมนน อำจำรยกตต คงตกไดวจำรณถงงำนเขยนของแตละทำนวำ มควำมนำสนใจในเชงเนอหำ ในขณะเดยวกนเมอมองถงประเดนทำงกำรวจำรณแลว อำจำรยกตต คงตก ไดแสดงทศนะโดยรวมไวดงตอไปน

- ทศนกำรวจำรณดนตรยงไมปรำกฏเดนชด สวนใหญเนอหำจะเปนลกษณะของกำรวเครำะหเนอหำควำมรทำงดนตรโดยใหน ำหนกไปในกำรใหควำมรอนเปนองคประกอบส ำคญในกำรอธบำยถงกำรตควำม เนองดวย “ผเขยน” เปนผเชยวชำญในทำงดนตร จงเนนในกำรกลำวถงบรบทตำง ๆ ในกำรแสดงดนตรหรอเนอหำทำงดนตร โดยอำจมกำรเสนอทศนะในแนวทำงกำรประเมนคณคำยงไมชดเจนหรอชชดไปไดวำเนอหำสวนใดคอกำรวจำรณ

- นยกำรวจำรณบำงสวนทปรำกฏอยในบทควำม เนนกำรกลำวถงบรบททำงดำนสงคม ปรชญำเปนสวนใหญ ดรำวกบวำ “ดนตร” เปนเครองมอกำรอธบำยบรบทในปรำกฏกำรณตำง ๆ มำกกวำจะมงเนนกำร “วจำรณ” เนอหำทำงดนตร ท ำใหมองเหนถงกำรขำดเอกภำพและควำมชดเจนทจะน ำเสนอบทวจำรณดำนดนตร

5 จดขนทองธำรรสอรท จงหวดนครนำยก วนท 2-3 พฤศจกำยน 2556 6 ประวตวทยำกร อยภำคผนวก ง. 7 บทควำมทงหมดอยทภำคผนวก จ.


จำกขอวจำรณบทควำมจำกวทยำกร ประกอบกำรรวมกจกรรมของผเขำรวม ท ำใหสำขำสงคตศลปไดใชโอกำสกจกรรมครงนเปนเวทในกำรแลกเปลยนควำมคดเหนเพอสรำงกรอบควำมคดในกำรวจำรณดนตร ซงสรปประเดนกำรแลกเปลยนไดดงตอไปน

2.1 ลกษณะของการวจารณดนตรไทย แบงได 2 ลกษณะคอ - ลกษณะกำรวจำรณภำยนอก

o กำรวจำรณภำยนอก หมำยถง กำรวจำรณทค ำนงถงบรบททำงดนตรในมมมองตำงๆ ทปรำกฏอยในวฒนธรรมดนตร ในขณะเดยวกนยงสำมำรถเชอมโยงองคควำมรจำกตำงสำขำเขำมำอธบำยเนอดนตรใหเกดควำมกระจำงชดไดเพมขน ประเดนกำรวจำรณภำยนอกยงพจำรณำถงสภำพทำงสงคมในแตละชวงเวลำเปนส ำคญ

- ลกษณะกำรวจำรณภำยใน o กำรวจำรณภำยใน หมำยถง กำรวจำรณทพจำรณำองคควำมรทวำดวยเรองของหลกวชำ

เปนส ำคญ โดยค ำนงถงองคประกอบทำงดนตร เนนในเรองควำมเขำใจทงในมมมองของควำมรทำงดำนเนอหำและกำรปฏบต โดยกำรจ ำแนกแจกแจงรำยระเอยดถงโครงสรำงกำรบรรเลง นนหมำยถงกำรม “ควำมร” ทำงดนตรอนประกอบดวย

“บทเพลง” ซงค ำวำ บทเพลง หมำยถง เนอหำทงหมดของตวเพลงหรอดนตร ในทน หมำยถง รปแบบของบทเพลงหรอดนตร เรมตนจำกกำรวเครำะหเนอหำทำงดนตรเพอใหเหนถงกระบวนกำรสรำงหรอสอควำมหมำยตำง ๆ บทเพลงมองคประกอบหลำยสวน เชน 1) จงหวะ หมำยถง จงหวะฉง จงหวะหนำทบ 2) ท ำนอง หมำยถง คณลกษณะทวงท ำนองเพลงวำใชกลมเสยงแบบใด มควำมชำ เรว หนำ เบำ หรอเทคนคในกำรประพนธเพลงอยำงไร 3) อำรมณ หมำยถง กำรสอควำมหมำยหรอกำรตควำมของผบรรเลงตอบทเพลงนน ๆ

“ศลปน” กำรวเครำะหในตวของศลปนผถำย มองถงเรองของกำรตควำมในอำรมณเพลงและสำมำรถถำยทอดอำรมณควำมรสกไดมำกนอยเพยงใด

“เทคนคการบรรเลง” กำรวเครำะหเทคนคกำรบรรเลง มองถงเรองของควำมสำมำรถในกำรปฏบตบรรเลงในเทคนคตำง ๆ ไดถกตองชดเจนมำกนอยเพยงใด อกทงยงกำรใชเทคนคมควำมลงตวหรอไมในกำรบรรเลง ทงน เทคนคกำรบรรเลงยงหมำยรวมถง ทำงบรรเลงทกลำวมำแลวในสวนของกำรวจกษณ หำกแตในกำรวเครำะหหมำยถง กำรตควำมของศลปนวำสำมำรถปฏบตบรรเลงได


“เยยง” ของเกำมำกนอยเพยงใด แตอยำงไรกตำม กำรบรรเลงใหเหมอน “คร” กมไดหมำยควำมวำ จะตอง “เหมอนคร” เพยงแตขนอยกบกำรตควำมหรอกำรถำยทอดอำรมณควำมรทไดกลนอำยหรอแนวทำงกำรบรรเลงทมเทคนคหรอวธกำรบรรเลงทแตกตำงกนของแตละส ำนก

“ประวตศาสตร” ประวตศำสตรของตวเพลงกมควำมส ำคญในกำรวเครำะห เนองจำกท ำใหเขำใจควำมหมำยของบทเพลง หรอทมำของทำงบรรเลงตำง ๆ ประวตศำสตรของบทเพลงหมำยรวมถง โครงสรำงทำงประวตศำสตรของบทเพลงทกอรำงสรำงขน ประกอบกนอยำงลงตวของบทเพลงตำง ๆ อำจกลำวถงประเดนทำงดำนสนทรยศำสตรควบคกนไปกบกำรวเครำะหในมมมองน

2.2 ปจจยสงเสรมการวจารณดนตรไทย

ปจจยสงเสรมกำรวจำรณดนตรไทย อยบนพนฐำนของกำรสรำง-เสรม-เปด-ปรบ ดงตอไปน

- การสราง หมำยถง กำรสรำงบคลำกรทำงดนตรใหมคณภำพ ซงมรปแบบของกำรสรำงดงตอไปน o สรำงนกดนตรทด ในประเดนนหมำยถง กำรใหควำมรทำงดนตรอยำงมคณภำพ o สรำงผฟงหรอนกฟงทด ในประเดนนหมำยถง นอกจำกจะมนกดนตรผบรรเลงแลว ยง

สรำงผฟงหรอหมำยถงกลมผสนใจทมควำมเขำใจพนฐำนทำงดนตรแตมใชผเลนหรอผบรรเลง กลมผฟงทดจะเปนภำพสะทอนทจะมนยกำรวจำรณในมมมองของคนนอกหรอผเสพ กำรวจำรณทเกดขนอำจมนยทแตกตำงหรอมประเดนทกวำงขวำงออกไปทงน ควำมนำสนใจขนอยกบ “ประสบกำรณ” ทดของผฟงทสำมำรถถำยทอดออกมำเปนขอวจำรณได

o สรำงมตรภำพกำรวจำรณ ในประเดนน พจำรณำจำกปรำกฏกำรณของกำรวจำรณทเกดขอขดแยงกนอยำงเหนไดชดในเวทของโลกอนเทอรเนต ซงบำงกรณ กำรวจำรณสรำงกำรปะทะทำงควำมคดทเกนขอบเขตโดยปรำกฏและแสดงออกผำนขอควำมทเตมไปดวยภำวะทำงอำรมณทไมเหมำะสม ดงนน กำรสรำงมตรภำพกำรวจำรณคอ กำรสรำงกำรวฒนธรรมกำรยอมรบกำรวจำรณบนพนฐำนของกำรใชหลกวชำอยำงเปนระบบ ลดแรงปะทะทำงควำมคดดวยกำรสรำงควำมเขำใจและยอมรบกำรวจำรณในควำมเปนสำธำรณะทตองรบผดชอบและนอมรบอยำงมวฒนธรรม ในขณะเดยวกนตองตระหนกถงวธกำรประนประนอมในกำรแสดงทศนคต

o สรำงวฒนธรรมกำรเขยน-บนทก-กำรวจำรณ ในประเดนน มองถงรปแบบของกำรสรำงวฒนธรรมกำรบนทกทเกดขนบนพนทโลกอนเทอรเนต ทจะตองพจำรณำถง “คณภำพ”


โดยขอพจำรณำส ำคญส ำหรบวฒนธรรมกำรบนทกหรอกำรสรำงลำยลกษณตำง ๆ คอ กำรไมมลกษณะแหลงอำงองทชดเจน ทงน กเนองจำกบนโลกอนเทอรเนตยงไมไดสรำงวฒนธรรมกำรบนทกอำงองขอมลเหมอนกบรปแบบวฒนธรรมลำยลกษณทจดวำมคณภำพ นนจงเปนเหตผลทอำจบนทอนควำมถกตองหรอควำมนำเชอถอจำกขอคดเหนทมผลตอองคควำมรหรอสนทรยศำสตรทำงดนตรได แลวทำยทสดกำรบนทกทปรำกฏอยบนพนทสำธำรณะแหงนกอำจจะเปนเพยงกำรรวบรวมจ ำนวนพรรคพวกท “ชอบ” หรอ “ไมชอบ” ทสงผำนสอทเรยกวำอนเทอรเนต ในประเดนดงกลำว อำจถกมองวำเปนเพยงกำรบนทกภำยใตอคต หรอกำรมงเนนเพอแสดงอำรมณควำมรสกของแตละบคคลเทำนน ในขณะเดยวกนกควรกำรพจำรณำควำมถกตองของเนอหำขอควำม ดวยกระบวนกำรชมชนในสงคมอนเทอรเนตทมสวนรวมในกำรตรวจสอบขอมลกนเอง

- การเสรม หมำยถง กำรใหควำมรเพมเตมในวธกำรเขยนหรอเพมทกษะกำรถำยทอดควำมร ในประเดนนหมำยถงกำรเสรมวธคดในเชงกำรวเครำะหหรอกำรเพมวธคดในกำรเชอมโยงองคควำมรในศำสตรตำง ๆ มำเปนองคประกอบในกำรเขยนงำนวจำรณ

- การเปด ในทนหมำยถง กำรเปดพนทกำรวจำรณ ในประเดนน หำกพจำรณำถงเนอหำทผวจยไดน ำเสนอมำแลวในหวขอตำง ๆ ขำงตน พบวำ “หนำท” ของนกวจำรณจะตกอยกบ “นกวชำกำร” ทผนตวเขำมำสรำงผลงำนทเปนลำยลกษณอกษรเสยเปนสวนใหญ ดงนน ในประเดนกำรเปดพนทในทนจงหมำยถง พนทส ำหรบนกวจำรณสมครเลนทจะเขำมำมบทบำทตอสงคมวฒนธรรมดนตรไทย ประเดนกำรเปดพนทกำรวจำรณแหงโลกของดนตรไทย แบงไดเปน โลกสามญ ซงหมำยถง โลกแหงควำมเปนจรงในวฒนธรรม ในทนอำจจดอยในรปแบบของกำรเปดเวทกำรวจำรณ กำรสรำงประชำคมกำรวจำรณใหเกดเปนรปธรรมใหชดขน และ โลกอนเทอรเนต ซงหมำยถง พนทใหมทจะรองรบนกวจำรณสมครเลนทจะเขำไปสรำงกำรวจำรณไดอยำงอสระ โดย ศ.ดร.เจตนำ นำควชระ ไดใหนยำมศพทของค ำวำ “สมครเลน” วำ มรำกศพทมำจำกภำษำฝรงเศส “amateur” ซงมำจำกค ำกรยำภำษำละตน “amãre” แปลวำ รก ผเปน amateur คอ ผรก หมำยควำมวำ เพรำะรกจงสมครเขำมำประกอบกจทำงศลปะ มโนทศนนมง เนนควำมสมครใจอนเปนแรงหนนให เกดกำรสรำงสรรคท เปนอสระ ปร ะกอบกบ ควำมสำมำรถใชพนทดวยควำมอสระอยำงมเสร ผวจยจงมองเหนวำ บนพนทนสรำงนกวจำรณสมครเลนเปนจ ำนวนมำก แตหำกจะถำมหำถง “คณภำพ” ของงำนวจำรณทเกดจำกสวนหนงของ “ควำมรก” จงสมครเขำมำประกอบกจครงน กลบมองเหนเปนในลกษณะของแนวทำงในกำรวจำรณท “อำจ” สรำงควำมเปน “คณภำพ” ดวยกำร “รวบรวม” เอำมมมองท


“หลำกหลำย” เชอมโยงเขำกบงำนศลปะและสะทอนใหเหนถงสงทคนอนคดหรอมทศนะตองำนดนตรชนนน

- การปรบ ในทนหมำยถง กำรปรบทศนคตในมมมองเชงวฒนธรรมเกยวกบกำรรบ “ขอวจำรณ” ใหมำกขน ซงในมมมองของโลกสำมญอำจมประเดนในกำรโตเถยงเชงวชำกำรดนตรอยำงเขมขน เนองดวยวถแหงดนตรเปนวถของกำรปฏบตอยเชนนนแลว ดงนน กำรปรบทศนคตในท น จงหมำยถง กำรสรำงมมมองทำงดนตรอยำงรอบดำนดวยวธคดทเชอมโยงศำสตรขำมสำขำอยำงเขำใจและแยกแยะไดอยำงชดเจนดวยตวของนกดนตรเอง เนองจำกแตเดมมำ ควำมรและควำมเขำใจในสำขำทำงศลปะไทยกปรำกฏอยำงเดนชด และในขณะเดยวกนศลปนกมควำมรและไ ดเรยนรขำมสำขำอยเปนกจวตร หำกแตในโลกอนเทอรเนต กำรปรบทศนคต หมำยถง กำรใหควำมส ำคญตอพนทใหมโดยกำรมองพนทอนเทอรเนตเปนโลกทไรพรมแดน ท ำใหเหนทศทำงหรอศกยภำพของกำรวจำรณ ซงควรเปนลกษณะของสรำงกระบวนควำมคดทท ำใหเกดกำรวจำรณทมบทบำทควำมสมพนธกบสงคมในเรองของประโยชนทไดรบ หรอแมแตเปนบทบำทเชงอดมคตทชแนะสงคม ศกยภำพของกำรวจำรณทปรำกฏ ไมวำจะเปนเชงปรมำณทกลำวถงเรองของจ ำนวนขอมลทมำกและหลำกหลำย หรอจะเปนเชงคณภำพทสงผลตอสนทรยะศำสตรท งผรบและผสรำง ผลของกำรเกบขอมลวจยในประเดนกำรวจำรณดนตรทปรำกฏอยในพนทโลกอนเทอรเนตพบวำ มลกษณะของ “กำรวจำรณดนตร” ทมจ ำนวนปรมำณทมำก มกำรสรำงหรอผลตงำนออกมำอยำงไมจ ำกดอยำงอสระเสร สะทอนใหเหนควำมหลำกหลำยน ำไปส “ควำมจรง”ของควำมคดทไมอำจไดปรำกฏบนพนทจรง สวนแหลงควำมรจำกกำรวจำรณเกดจำก “ประสบกำรณ” และ “ภมหลง” ของผวจำรณทสำมำรถเชอมโยงสกำรวจำรณได ซงนบวำเปนจดเดน หรอ ขอด แตกำรถำมหำ “คณภำพ” ทอำจน ำไปสผลกระทบตอแนวคดสงคมศำสตรกำรวจำรณ ดวยกำรตงขอสงเกต “จดดอย” ทเกดขนจำกกำรไมปรำกฏกำรอำงองของขอมลทมแหลงทมำชดเจนถกตองทมไดเปนเพยงกำรกลำวอำงขนอยำงเลอนลอย หรอแมแต กำรแสดงควำมคดหรอทศนะสวนบคคลทอำจจะหลงตดอยในอตตำ ไมแสวงหำ ไมแลกเปลยน หรอสรำงสรรคควำมรทมลกษณะเปนภววสย โดยตงขอสงเกตไดจำกขวของกำรแสดงควำมคดเหนทมกำรแบงอยำงชดเจน อนอำจน ำไปสรปแบบของสงคมของพวกทประเมนคำดวย “จ ำนวน” มำกกวำ “คณภำพ”


6. ขอสงเกตและขอสรป

ผวจยมขอสงเกตเบองตนเกยวกบปรำกฏกำรณทำงวฒนธรรมกำรวจำรณเชงลำยลกษณ คอ กำรวจำรณในลกษณะทเปนลำยลกษณทจะกำวเขำสสงคมแหงกำรวจำรณยงมจ ำนวนไมมำกเทำทควร เทำทปรำกฏอยนนเปนลกษณะของกำรวจำรณทจ ำกดอยเพยงมตดำนโครงสรำง คตลกษณทำงดนตรไทย หรอเปนกำรแสดงอำรมณควำมรสกทขำดกำรอธบำยเหตผลประกอบกำรวจำรณ ดงนนจำกขอมลทพบในเบองตนจงท ำใหเกดกำรตงค ำถำมเพอเปนแนวทำงในกำรหำค ำตอบทจะน ำมำอธบำยปรำกฏกำรณครงนวำ “เหตใดคนในวฒนธรรมดนตรไทยจงไมสนใจกำรวจำรณ” หรอ “เหตใดคนดนตรไทยมกจะวจำรณเฉพำะโครงสรำงดำนคตลกษณของดนตรเทำนน” ซงไมไดเปนกำรขยำยขอบเขตควำมรสกำรบรณำกำรศำสตรดำนอนๆ

จำกกำรศกษำตวอยำงบทควำมตำง ๆ ท ำใหเหนวำ สงส ำคญทเปนตวขบเคลอนกระบวนทศนของคนในวฒนธรรมดนตรไทยคอ อ ำนำจทแฝงอยในควำมรดำนดนตรไทยทถกผลตซ ำผำนสถำบนตำงๆ ทำงสงคม ทงรปแบบทเปนทำงกำร เชน หนวยงำนรำชกำร ระบบกำรศกษำ หนงสอ ต ำรำ ครผสอน เจำส ำนก สถำบนกำรเมองกำรปกครอง ฯลฯ และทเปนนำมธรรม เชน ค ำสอน ขนบ ธรรมเนยม จำรต ฯลฯ ซงสถำบนตำงๆ เหลำนไดท ำหนำทผลตซ ำค ำตอบแบบเบดเสรจตำยตวในกำรท ำควำมเขำใจและอธบำยปรำกฏกำรณตำงๆ ของวฒนธรรมดนตรไทย เชน ชดควำมรทวำดวยประวตศำสตรเครองดนตรไทย ประเภทของเพลงไทย บทบำทหนำทของเครองดนตรชนดตำงๆ ขนบกำรบรรเลง กำรใชวงดนตร บทเพลงในงำนพธกรรมตำงๆ รวมไปถงลกษณะกำรบรรเลงดนตรไทยทถกตอง

คลงขอมลอนเปนชดควำมรเหลำน ไดท ำใหคนในวฒนธรรมดนตรไทยยดมนและเชอถ อค ำตอบเหลำนนวำเปนควำมจรงอยำงไรขอกงขำและกลำยเปนกรอบควำมคดทผลตซ ำมำโดยตลอด ซงลกษณะดงกลำวนถอเปนภำพสะทอนทส ำคญอยำงหนงของควำมเปนเอกลกษณเฉพำะของคนในวฒนธรรมดนตรไทยทมมำแตเดมดวยกำรปลกฝงควำมเชอและคำนยมเพยงมตเดยวเทำนน แตในประเดนดงกลำว ท ำใหจ ำเปนจะตองพจำรณำวำ งำนศลปะทงหลำยยอมมผใหก ำเนด แตเหตใดศลปนเหลำนนจงคดเองได หรอแมแตจะคดตอจำกแหลงก ำเนดนรนำม เชน เพลงพนบำน เปนตน ซงในกรณดงกลำว ผวจยมองวำ กระบวนกำรผลตซ ำเปนสงทเกดขนภำยหลงมไดใชขอจ ำกดหรอเปนจดบอดในกำรสรำงสรรคงำนทำงศลปะไปเสยทงหมด หำกแตเปนเรองของวฒนธรรมในกำรถำยโอนอ ำนำจทำงศลปะทเปนเอกลกษณของกลม

อยำงไรกตำม สถำบนจงมหนำทส ำคญในกำรปลกฝงวถคดดงกลำว ซงมผลตอกำรก ำหนดพฤตกรรมของคนในวฒนธรรมดนตรไทยทส ำคญในปจจบนไดแก สถำบนกำรศกษำ ทเปนพนทรวมของหนงสอ ต ำรำ เนอหำตำงๆ อนเปนคลงควำมรทคนสวนใหญยดถอและเชอมนวำเปนควำมจรงทสด ซงจำกประสบกำรณกำรเรยนรดำนวฒนธรรมดนตรไทยทผำนมำ ปรำกฏวำ เนอหำในกำรถำยทอดควำมรนนมกจะจ ำกดเฉพำะอย


ภำยใตควำมรตำมแนวประเพณเกยวกบทำงดำนคตลกษณทำงดนตร ประวตศำสตรดนตรไทย กำรน ำไปใช กำรท ำใหเหมอนครเปนตน ซงกระบวนกำรเรยนกำรสอนดงกลำว ไมไดกระตนใหผเรยนเกดค ำถำมตอเนอหำทก ำลงเรยนอย ประเดนส ำคญคอกำรเรยนกำรสอนดงกลำวเปนเพยงแคกำรผลตซ ำชดควำมรทถกถำยทอดกนมำอยำงยำวนำนภำยในวฒนธรรมดนตรไทยเทำนน โดยชดควำมรดงกลำวจะองอยกบชดควำมรแบบเบดเสรจทถกอธบำยโดยครผใหญดำนดนตรไทยหรอหนวยงำนทท ำหนำทรบผดชอบดำนดนตรไทย ทไดก ำหนดควำมรแบบเบดเสรจตำยตวใหผเรยนไดเขำใจตำมนน จนกลำยเปนกรอบในกำรก ำหนดควำมคดไมใหทะลไปสศำสตรอนได

หำกจะยอนกลบไปมองถงอ ำนำจของสถำบนอนๆ ซงมลกษณะเชนเดยวกนกบสถำบนกำรศกษำทมกำรถำยทอดควำมรอยำงเปนระบบ ส ำหรบสงคมวฒนธรรมดนตรไทยพบวำ สถำบนกษตรย ส ำนกหรอบำนดนตรซงมครผใหญเปนหวหนำ ถอเปนปจจยส ำคญในกำรก ำหนดควำมจรงของชดควำมรทปลกฝงผำนผไดรบกำรถำยทอดมำโดยตลอดเชนกนกบสถำบนกำรศกษำทเกดขนในภำยหลง มรดกตกทอดทำงควำมคดดงกลำวน ลวนเปนปจจยทส ำคญในกำรก ำหนดและจ ำกดขอบเขตของควำมรใหสมำชกในวฒนธรรมดนตรไทย ไดขบเคลอนสงคมวฒนธรรมดนตรไทยมำอยำงยำวนำนแบบไรขอกงขำใด ๆ ทงนเนองจำกมชดควำมรแบบเบดเสรจอนเปนเอกลกษณเฉพำะของวฒนธรรมดนตรไทยทถกผลตซ ำ ตกทอดมำจำกสถำบนท งทเปนทำงกำรและไมเปนทำงกำรมำโดยตลอด จงท ำใหวฒนธรรมกำรวจำรณในวฒนธรรมดนตรไทย จงปรำกฏเพยงแคกำรโตแยงหรอแสดงเหตผลกนดวยอำรมณควำมรสกทไมไดแสดงเหตผลอยำงชดเจน ทงนเพรำะทกคนในวฒนธรรมดนตรไทยมชดควำมรแบบเบดเสรจดงกลำว ส ำหรบอธบำยปรำกฏกำรณทเกดขนในวฒนธรรมดนตรไทยเปนฐำนควำมคดอยแลว ทงน ดวยเหตผลดงกลำวน จงสะทอนใหเหนถงค ำตอบทไดจำกกำรวจำรณของสมำชกในวฒนธรรมดนตรไทยทจะมค ำตอบวนเวยนอยกบ ดงเชน เลนไดดเหมอนคร เลนไมไพเรำะ นอกรต นอกกรอบ ท ำไมถกตอง ฯลฯ เปนสวนใหญ

จำกทไดยกตวอยำงถงเหตผลวำ เหตใดกำรวจำรณในวฒนธรรมดนตรไทยจงมอยนอยหรอกระจกตวอยกบค ำตอบเดมๆ ทยงขำดกำรอธบำยไปสศำสตรอนๆ อนจะกอใหเกดสงคมแหงกำรวจำรณทจะท ำใหเกดปญญำ ซงประเดนในเบองตนสำมำรถสะทอนไปถงรปแบบของวฒนธรรมกำรเรยนรของคนไทย ทถกปลกฝงใหอยภำยใตกรอบของกำรรบรหรอเกดเฉพำะควำมร แตไมไดถกกระตนใหเกดกำรตงค ำถำมหรอท ำใหเกดควำมคดตอ กบปรำกฏกำรณตำงๆ ทเกดขน ไมเวนแมแตวฒนธรรมดนตรไทยเทำนน แตดวยเอกลกษณของวฒนธรรมกำรเรยนรของคนไทยในขอน ยงคงเปนผลกทส ำคญในกำรก ำหนดควำมร ควำมคดและพฤตกรรมของผคนในสงคมไทย ใหยดถอปฏบตสบตอกนมำอยำงตอเนองยำวนำน ประเดนส ำคญทนำจะไดประโยชนจำกกำรตงค ำถำมคอ กำรอำงองถงเหตผลหรอค ำอธบำย ทไมใชค ำตอบแบบเบดเสรจและไมเออตอกำรขยำยผลควำมร วฒนธรรมไทยทปลกฝงคำนยมในเรองควำมเปนคนหวออน ตำมหลงผใหญ ย ำเกรงผมศกดมำกกวำ หรอเชอถอศรทธำตอผมพระคณนน ถอเปนสงทคนในสงคมไทยใหคณคำและถอเปนบรรทดฐำนทยดถอวำด


งำมมำอยำงชำนำน แตในทำงตรงกนขำม วฒนธรรมหรอแบบแผนเหลำนนกอำจกลำยเปนขอจ ำกดกำรเรยนร และเกดกำรตงค ำถำมกบสงทมขอสงสยตำมไปดวยเชนกน

ในขณะเดยวกนเมอพจำรณำถงเนอหำกำรวจำรณทปรำกฏบนสออนเทอรเนต พบวำ ขอมลทเขำถงนนสวนใหญเปนเพยง “กระบวนทำ” แตขำด “ลมปรำณ” หรอ จตวญญำณและ “ทำง” ของดนตร ซงผเรยนจะตองกลบไปเตมเตม “ลมปรำณ” และจตวญญำณทำงดนตรไทยจำกครในพนทนอกอนเทอรเนต จงอำจกลำไดวำ กำรเรยนดนตรไทยในพนทอนเทอรเนตนน เรยนไดแคดนตรทเปน “รปธรรม” ทเกดจำกกำรตควำมของผเรยนเอง นอกจำกน เรำสำมำรถสรำงวฒนธรรมกำรวจำรณในพนทอนเทอรเนตได หำกผใชมควำมกลำและองคควำมร แตเนองจำกอนเทอรเนตเปนพนทใหญ ควบคมไดยำก ดงนน ผใชตองอำศยองคควำมรและวจำรณญำณของตนในกำรพจำรณำและสกดขอมลตำงๆ เชนเดยวกบสำขำวรรณศลปทพนทอนเทอรเนตและสอสงคมเหลำนท ำใหทรำบขำวควำมเคลอนไหวตำงๆ ในวงวรรณกรรม และมควำมรตำงๆ มำแลกเปลยนกนมหำศำล ซงผทอยในพนทแหงนจ ำเปนตองมวจำรณญำณสวนตวในกำรเลอกสรรขอมลอยำงมำก ขณะเดยวกนพบวำในปจจบน คนสวนใหญทอยในแวดวงออนไลนกจะตดตำมขอมลจำกออนไลนมำกกวำ ขณะเดยวกนกไมไดเปนกำรปดกนทจะรบรจำกโลกออนไลนเพยงดำนเดยวแลวไมไดรบขำวสำรจำกสออนเลย.

------------------------------


บรรณานกรม

กำญจนำ แกวเทพ. การวเคราะหสอ : แนวคดและเทคนค. กรงเทพฯ: ภำควชำกำรสอสำรมวลชน คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2541.

______________. เมอสอสองและสรางวฒนธรรม. กรงเทพฯ: ศำลำแดงกำรพมพ. 2545.

โครงกำรวชำบรณำกำรหมวดศกษำทวไป . มนษยกบสงคม Man and Society. กรงเทพฯ : มหำวทยำลยเกษตรศำสตร. 2544.

จนทน เจรญศร. โพสตโมเดรน Postmodern & สงคมวทยา Sociology.กรงเทพฯ:ส ำนกพมพ วภำษำ. 2545.

จรฏฐ ศภกำร. การอธบายตวตนในชมชนเสมอนจรง. วทยำนพนธนเทศศำสตรมหำบณฑต,สำขำวำรสำรสนเทศ คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2545.

จ ศรนลวำสน. สนทรยศาสตร : ปญหาและทฤษฎวาดวยความงามและศลปะ. สเชำว พลอยชม,แปล. กรงเทพฯ: โรงพมพมหำมกฎรำชวทยำลย. 2526.

เจตนำ นำควชระ. ศลปสองทาง. กรงเทพฯ: คมบำง. 2546. _____________. จากศลปะสการวจารณ. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตง. 2549.

_____________.แนวทางการสรางทฤษฏศลปะจากแผนดนแม . กรงเทพฯ: วำรสำรสถำบนวจยศลปวฒนธรรม มหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ. ปท 3 ฉบบท 2. 2545.

ไชยรตน เจรญสนโอฬำร. สญวทยา,โครงสรางนยม,หลงโครงสรางนยมกบการศกษารฐศาสตร.กรงเทพฯ:ส ำนกพมพวภำษำ. 2545.

ไชยรตน เจรญสนโอฬำร. วาทกรรมการพฒนา:อ านาจ ความร ความจรง เอกลกษณ และความเปนอน. กรงเทพฯ:ส ำนกพมพวภำษำ. 2549.


__________________. รฐศาสตรแนววพากษ. กรงเทพฯ: หำงหนสวนจ ำกด สำมลดำ. 2551.

ดำรนทร สวสดเสว. การแปลงตวตนในหองสนทนาอนเทอรเนต. วทยำนพนธนเทศศำสตร มหำบณฑต,สำขำวชำกำรสอสำรมวลชน คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2545.

ดเรก ปทมสรวฒน และ พชรนทร สรสนทรบรรณำธกำร . รวมบทความน าเสนอในการประชมวชาการประจ าป 2545 เรอง วฒนธรรมแหงการเรยนรของคนไทย. กรงเทพฯ: บรษท พ.เอ. ลฟวง จ ำกด. 2545.

ธงชย วนจจะกล. วธการศกษาประวตศาสตรแบบวงศาวทยาGenealogy. รำยงำนโครงกำร วจยเสรมหลกสตร คณะศลปะศำสตร มหำวทยำลยธรรมศำสตร.ม.ป.ท..เอกสำรอดส ำเนำ. 2534.

ธเนศ วงศยำนนำวำ. จกรวาลวทยา. นนทบร:โรงพมพมตชน. 2549.

นรำธป วรฬหชำตะพนธ. การสรางอตลกษณในอลบมภาพออนไลน. วทยำนพนธนเทศศำสตร มหำบณฑต, สำขำวชำกำรสอสำรมวลชน คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย.2548.

นฤมล อนศำสนนนท. ชมชนออนไลนของเยาวชน : กรณศกษา WWW.DEK-D.COM. วทยำนพนธนเทศศำสตรมหำบณฑต,สำขำวำรสำรสนเทศ คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย . 2551.

บญเดม พนรอบ. สงคมวทยา มานษยวทยา. กรงเทพฯ: ศลปำบรรณำคำร. 2538.

ปญญำ รงเรอง.ประวตการดนตรไทย. กรงเทพฯ:ไทยวฒนำพำนช. 2517.

ปำรชำต สถำปตำนนท. การสอสารประเดนสาธารณะและการเปลยนแปลงในสงคมไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2551.

ปำรชำต วลยเสถยร. กระบวนการและเทคนคการท างานของนกพฒนา. กรงเทพฯ: ส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย. 2543.

ปยเนตร ขำวโต. การวเคราะหไดอารออนไลน : www.catch.co.th. วทยำนพนธนเทศศำสตร มหำบณฑต, สำขำวชำกำรสอสำรมวลชน คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย.2547.

พนพศ อมำตยกล. ดนตรวจกษ. กรงเทพฯ: สยำมสมยจ ำกด. 2529.

พนพศ อมำตยกล. สยามสงคต. กรงเทพฯ: ส ำนกพมพเรอนแกวกำรพมพ. 2534.

http://www.dek-d.com/

http://www.catch.co.th/


เพญพรรณ รวโชตกล. การวเคราะหวาทกรรมบนอนเทอรเนต Bulletin Board ของเวบไซตพนธทพย. วทยำนพนธนเทศศำสตรมหำบณฑต , สำขำวชำกำรสอสำรมวลชน คณะนเทศศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2544.

ไพศำล อนทวงศ. รอบรเรองดนตรไทย. กรงเทพฯ: ชมรมเดก. 2546.

มนตร ตรำโมท. ดรยางคศาสตรไทย ภาควชาการ. กรงเทพฯ: มตชน. 2540.

มเชล ฟโกต. รางกายใตบงการ.ทองกร โภคธรรม,ผแปล.กรงเทพฯ:ส ำนกพมพคบไฟ.2547.

มลนธหลวงประดษฐไพเรำะศร ศลปบรรเลง. งานชาง เพอแผนดน ครชน 100 ป. กรงเทพฯ: โรงพมพปนเกลำกำรพมพ. 2549.

รงสพนธ แขงขน และคณะ.บทวเคราะหและสรรนพนธ สาขาสงคตศลป จากการวจยเร อง การวจารณในฐานะพลงทางปญญาของสงคมรวมสมย. กรงเทพฯ:หจก.ภำพพมพ. 2547.

ลำนนำ ดวงสงหแปล, Larry Long และ Nancy longเขยน. COMPUTERS เทคโนโลยสารสนเทศ ในสงคมแหงภมปญญา. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนำ จ ำกด. 2548.

สงบศก ธรรมวหำร. ดรยางคศาสตรไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2542.

สมศกด ศรสนตสข. การศกษาสงคมและวฒนธรรม แนวความคด วธวทยา และทฤษฏ. ขอนแกน: ส ำนกพพมโรงพมพมหำวทยำลยขอนแกน. 2551.

สจตต วงษเทศ. ประวตศาสตรสงคมวฒนธรรมกรงเทพฯจากเพลงดนตร ลาวดวงเดอน วงทาเตยน . กรงเทพฯ: ส ำนกพมพมตชน. 2548.

สธำวลย โพธศร. ชมชนบนอนเตอรเนตกบวฒนธรรมวยรน ศกษากรณเวปไซตเฉลยง . วทยำนพนธมำนษยวทยำมหำบณฑต, สำขำวชำมำนษยวทยำ คณะรฐศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย . 2548.

สธวงศ พงศไพบลย. ทางสายวฒนธรรม รวมบทความพเศษในรอบศตวรรษ ศาสตราจารยสธวงศ พงศไพบลย. กรงเทพ: ส ำนกพมพสขภำพใจ. 2547.

โสรจจ หงสลดำรมภ. การสอสารผานคอมพวเตอรกบวฒนธรรมไทย : การวเคราะหทางปรชญา. กรงเทพฯ: ภำควชำปรชญำ จฬำลงกรณมหำวทยำลย. 2546.

อภญญำ เฟองฟสกล. อตลกษณ. กรงเทพฯ: คณะกรรมกำรสภำวจยแหงชำต สำขำสงคมวทยำ. 2549


ไอยเรศ บญฤทธ. ชมชนคนดนตรไทยบนโลกอนเทอรเนต กรณศกษา กระทสนทนาเวบไซตไทยคดสดอทคอม. วทยำนพนธศลปศำสตรมหำบณฑต, สถำบนวจยภำษำและวฒนธรรมเอเชย มหำวทยำลยมหดล. 2553.

Documents

โครงการวิจัย 6การวิจารณ์ศิลปะ ......การว จารณ ศ ลปะ หน า | 3 ค าน า การว จารณ