สารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233414.pdf · แผนการจัดการเรียนรู้

1

หนวยท 1

เคมอนทรย

แผนการจดการเรยนร

ท 3

สารประกอบ

ไฮโดรคารบอน

2 แผนการจดการเรยนร เคม 5 ว30225

1. มาตรฐานการเรยนร / ผลการเรยนร มาตรฐาน ว3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสาร

ละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว8.1 เขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหาวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตรและเทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน (ขอ 1–12)

ตวชวดชวงชน ขอ 1-12

2. สาระส าคญ สารประกอบไฮโดรคารบอนเปนสารประกอบของคารบอนทประกอบดวยธาตคารบอนและไฮโดรเจน

เทานน สารประกอบไฮโดรคารบอนทคารบอนอะตอมในโมเลกลยดเหนยวกนดวยพนธะเดยวทงหมด จดเปน สารประกอบไฮโดรคารบอนอมตว ไดแก แอลเคน สวนสารประกอบไฮโดรคารบอนทคารบอนอะตอมในโมเลกลยดเหนยวกนดวยพนธะค และพนธะสาม อยางนอย 1 พนธะ จดเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนไมอมตว ไดแก แอลคนและ แอลไคน

3. ผลการเรยนร / จดประสงคการเรยนร 3.1 ผลการเรยนร 3.1.1 สรปความสมพนธระหวางการละลายในน า จดหลอมเหลวและจดเดอดกบจ านวนอะตอมของคารบอนในโมเลกลของสารประกอบอนทรยได 3.1.2 เปรยบเทยบจดเดอดของสารประกอบอนทรยชนดตาง ๆ ทมมวลโมเลกลใกลเคยงกนได 3.1.3 อธบายการเกดปฏกรยาบางชนดของสารประกอบอนทรยชนดตาง ๆ พรอมทงเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาทเกดขนได 3.1.4 บอกประโยชนหรอโทษของสารประกอบอนทรยบางชนดได

3.2 จดประสงคการเรยนร 3.2.1 บอกความหมายและจ าแนกประเภทของสารประกอบได 3.2.2 เขยนสตรทวไป สตรโมเลกลและสตรโครงสรางพรอมทงเรยกชอแอลเคน แอลลคน แอลไคน ไซโคลแอลเคน ไซโคลแอลคนและไซโคลแอลไคนได

แผนการจดการเรยนรเพอเสรมสรางคณลกษณะอยอยางพอเพยง รายวชา เคม 5 รหสวชา ว30225 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 หนวยการเรยนรท 1 เคมอนทรย หนวยยอยท 3 เรอง สารประกอบของคารบอน เวลา 6 ชวโมง


3.2.3 อธบายความแตกตางระหวางไอโซเมอรโครงสรางกบไอโซเมอรเรขาคณตได 3.2.4 อธบายสมบตและการเกดปฏกรยาของสารประกอบไฮโดรคารบอนทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากน แตชนดของพนธะในโมเลกลตางกน พรอมทงบอกเหตผลได 3.2.5 ระบชนดของไอโซเมอรเรขาคณตของสารประกอบแอลลคนไดวาเปนแบบซสหรอแบบทรานส 3.2.6 อธบายแนวโนมความสมพนธระหวางจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลเคน แอลลคนและแอลไคนกบจ านวนอะตอมของคารบอนได 3.2.7 บอกประโยชนหรออนตรายของสารประกอบไฮโดรคารบอนชนดตาง ๆ ได 3.2.8 ท าการทดลองเพอเปรยบเทยบสมบตและปฏกรยาบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทตาง ๆ พรอมทงเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาทเกดขนได

4. สาระการเรยนร

4.1 สารประกอบไฮโดรคารบอน 4.4.1 สมบตบางประการของสาประกอบไฮโดรคารบอน 4.4.2 ประเภทของสาประกอบไฮโดรคารบอน 5. สมรรถนะส าคญของผเรยน 5.1 ความสามารถในการสอสาร (ร เขาใจ การพดคย รวมสนทนา รบฟงความเหนของผอน) 5.2 ความสามารถในการคด (คดวเคราะห คดสรางสรรค สรางองคความร แสดงความคดเหนกบผอน) 5.3 ความสามารถในการแกปญหา (น าเสนอแนวความคดเหนในการแกปญหา คดวธแกปญหา) 5.4. ความสามารถในการใชทกษะชวต (การท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข) 5.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย (ใชเทคโนโลยในการศกษา คนควาเพมเตม) 6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 ซอสตยสจรต 6.2 มวนย 6.3 ใฝเรยนร 6.4 อยอยางพอเพยง 6.5 มงมนในการท างาน 6.6 มจตสาธารณะ 7. ชนงาน / ภาระงาน 7.1 ใบงานท 3.1 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 7.2 ใบงานท 3.2 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลเคน) 7.3 ใบงานท 3.3 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลคน) 7.4 ใบงานท 3.4 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลไคน) 7.5 ใบงานท 3.5 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน)


7.6 ใบงานท 3.6 เรอง แบบรายงานการทดลอง เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 7.7 ใบงานท 3.7 ผงมโนทศนเรอง ประเภทของสาประกอบไฮโดรคารบอน 7.8 ใบงานท 3.8 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลเคน) 7.9 ใบงานท 3.9 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) 7.10 ใบงานท 3.10 ผงมโนทศนเรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) 7.11 แบบฝกหดท 3.1 สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 7.12 แบบฝกหดท 3.2 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลเคน) 7.13 แบบฝกหดท 3.3 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) 7.14 แบบฝกหดท 3.4 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) 7.15 แบบฝกหดท 3.5 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 8. การจดกระบวนการเรยนร (ใชกระบวนการจดการเรยนรแบบสบเสาะ( Inquiry Circle) และกระบวนการเรยนรแบบ 5E) คาบท 1-2 ขนน าเขาสบทเรยน 1) ครสนทนากบนกเรยนแจงเรยนและเรองทจดประสงคการเรยนร 2) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน เรอง 20 ขอ เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 3) ครทบทวนเกยวกบการเกดไอโซเมอรและความหมายของไอโซเมอรของสารสารประกอบไฮโดรคารบอน โดยใชค าถามรปแบบตาง ๆ 4) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของค าถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอนและประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) 8.1.1 ครใหนกเรยนด สอ power point ถงการหมฟงกชนทแตกตางกนของโมเลกลของเอทานอลและกรดแอซตก และน าอภปรายถงสวนทมหนาทในการท าปฏกรยาทแตกตางกน ตามโครงสรางดงน 8.1.2 ครน าอภปรายถงขอสรปทวาสารทงสองชนดนาจะมหมอะตอมทแสดงสมบตเฉพาะทแตกตางกน คอหมไฮดรอกซลเปนหมอะตอมทแสดงสมบตเฉพาะของเอทานอล และถานกเรยนศกษาแอลกอฮอลชนดอน ๆ กจะพบวามสมบตเชนเดยวกน และหมคารบอกซลคอกลมอะตอมทแสดงสมบตเฉพาะของกรดแอซตก รวมทงกรดคารบอกซลกชนดอน ๆ ดวย 8.1.3 ครชน าใหเหนถงขอแตกตางดงกลาว เพอน าไปสการทดลองเกยวกบสมบตบางประการของของสารประกอบไฮโดรคารบอนทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากนแตมพนธะในโมเลกลทแตกตางกน โดยศกษาจากปฏกรยาของเฮกเซน (C6H14) เฮกซน (C6H12) และเบนซน (C6H6) ซงเปนสารทมคารบอนในโมเลกล 6 อะตอม

เอทานอล


CH3(CH2)4CH3 เฮกเซน

CH2=CH(CH2)3CH3

ไซโคลเฮกซน เบนซน 8.2. ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ใหนกเรยนแบงออกเปนกลม ๆ ละ 4- 5 คน แตละกลมมนกเรยนเกง ปานกลาง ออน คละกน (เตรยมไวในคบปฐมนเทศ) ศกษาเอกใบงานท 3.5 แบบบนทกการทดลอง เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน พรอมทงใหสมาชกก าหนดหนาทกนเองในกลม เชน คนท 1 อานขนตอนการทดลองและบอกวธการทดลองตามล าดบ คนท 2 จดเตรยมอปกรณ รบอปกรณ ส าหรบการทดลอง คนท 3 ด าเนนการทดลอง คนท 4 ด าเนนการทดลอง คนท 5 บนทกขอมลตาง ๆ ประกอบการทดลอง ผลการทดลอง อภปราย สรปผลการทดลอง 8.2.2 นกเรยนปฏบตกจกรรม (ใชเวลา 50 นาท) 8.2.3 หลงเสรจการทดลองใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอผลการทดลองหนาชนเรยน (โดยบนทกขอมลในแบบบนทกผลการทดลองรายกลม เพอเปรยบเทยบใหทกกลมเหน) 8.2.4 ใหนกเรยนใหนกเรยนแตละกลมวเคราะห อภปรายผลการทดลอง ตามแนวค าถามทครตงให ตอไปน - จากผลการทดลองและขอมลเพมเตม สมบตของเฮกเซน เฮกซนและเบนซนเหมอนกนหรอแตกตางกนหรอไม เพราะเหตใด 8.2.5 นกเรยนและครรวมกนสรป แนวค าตอบแบงเปนตอน ๆ ดงน ตอนท 1 การละลายของสารในตวท าละลายเกดจากอนภาคของสารแทรกเขาไปอยระหวางอนภาคของตวท าละลายและเกดแรงยดเหนยวซงกนและกน สารทมขวจะละลายไดดในตวท าละลายมขว สวนสารทไมมขวจะละลายไดดในตวท าละลายไมมขว แตเนองจากน าเปนตวท าละลายมขวสารทละลายในน าไดจงควรเปนโมเลกลมขว จากการทดลองและขอมลเพมเตมพบวาทงเฮกเซน เฮกซนและเบนซนไมละลายในน าและลอยอยบนชนของน า แสดงวาสารประกอบไฮโดรคารบอนทง 3 ชนดเปนโมเลกลไมมขวและมความหนาแนนนอยกวาน า


ตอนท 2 การเผาไหมของสารเกดจากสารเหลานนท าปฏกรยากบแกสออกซเจน ส าหรบการเผาไหมอยางสมบรณของสารประกอบไฮโดรคารบอน จะไดผลตภณฑเปนแกสคารบอนไดออกไซดและน า ดงนนการเผาไหมอยางสมบรณของเฮกเซน (C6H14) เฮกซน (C6H12) และเบนซน (C6H6) จงเขยนสมการแสดงไดดงน 2C6H14 + 19O2 12CO2 + 14H2O C6H12 + 9O2 6CO2 + 6H2O 2C6H6 + 15O2 12CO2 + 6H2O จากผลการทดลองและขอมลเพมเตมพบวาเบนซนเผาไหมแลวไดเขมามาก เฮกซนมเขมาเกดขนเลกนอย สวนเฮกเซนไมมเขมา ทงทเผาในสภาวะเดยวกนซงมปรมาณออกซเจนทอยในอากาศเทากน แสดงวาปรมาณของออกซเจนนาจะไมใชปจจยประการเดยวทมผลตอการเผาไหมของสารประกอบไฮโดรคารบอน ตอนท 3 ส าหรบการเกดปฏกรยากบสารละลายโบรมนและสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต สามารถสงเกตไดจากการเปลยนสของสารละลายแตละชนด จากการทดลองพบวาเฮกเซนฟอกจางสโบรมนไดเฉพาะในทมแสงสวางและเกดแกสทมสมบตเปนกรด แตไมฟอกจางสสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต สวนเฮกซนสามารถฟอกจางสโบรมนไดทงในทมดและทสวางโดยไมเกดแกสทมสมบตเปนกรด และย งฟอกจางสสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตไดอกดวย สวนเบนซนไมฟอกจางสโบรมนและโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต แสดงวาเฮกซนวองไวในการเกดปฏกรยากบสารละลายโบรมนและสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตมากกวาเฮกเซน และเฮกเซนวองไวในการเกดปฏกรยามากกวาเบนซน 8.2.6 นกเรยนรวมกนบนทกผลจากการอภปรายลงในแบบบนทกผลการทดลอง สงแบบรายงานผลการทดลอง รายกลม 8.2.7 ครประเมนผลตามแบบประเมนผลการทดลอง แบบประเมนการปฏบตงานกลมและแบบ สงเกตพฤตกรรมการเรยนร 8.2.8 ชมเชยกลมทไดคะแนนสงสดและนกเรยนทใหความรวมมอในการท ากจกรรม 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถง (โดยใชสอ power point เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน เพอใหไดขอสรป คอ การทสารประกอบไฮโดรคารบอนเผาไหมแลวเกดเขมา เปนเพราะเกดการเผาไหมทไมสมบรณ ซงอาจเกดจากการทมปรมาณของออกซเจนไมเพยงพอหรอมพลงงานทใชเผาไหมไมเพยงพอ สารประกอบไฮโดรคารบอนทมพนธะระหวางอะตอมของคารบอนในโมเลกลเปนพนธะค หรอพนธะสาม จะตองใชพลงงานปรมาณมากเพอสลายพนธะเดมกอนสรางพนธะใหมกบออกซเจนเกดเปน CO2 ถาพลงงานทใชในการเผาไหมมไมเพยงพอทจะสลายพนธะคหรอพนธะสามไดอยางสมบรณ จะท าใหมคารบอนทยงไมเกดปฏกรยาเหลออยในรปของเขมาได จากการทดลองซงพบวาการเผาไหมเฮกเซนไมมเขมาเกดขน สวนเฮกซนและเบนซนมเขมาเกดขน แสดงวาสารประกอบไฮโดรคารบอนทง 3 ชนดนาจะแตกตางกน เมอพจารณาโครงสรางโมเลกลของเฮกเซนพบวามแตพนธะเดยว สวนเฮกซนและเบนซนนาจะมพนธะคหรอพนธะสามอยในโมเลกล ดงรป


CH3(CH2)4CH3 CH2=CH(CH2)3CH3 เฮกเซน เฮกซน เบนซน

รปแสดงสตรโครงสรางของเฮกเซน เฮกซน และเบนซน นกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกผลกรเรยนร 8.4.2 ครใหความรเกยวกบสมบตตาง ๆ ของสารประกอบไฮโดรคารบอนทไดศกษามาแลว โดยใชสอ power point เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอนเกยวกบการละลายในน า การเผาไหม การท าปฏกรยากบโบรมนและโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตของเฮกเซน เฮกซน และเบนซน ซงเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากน แตมสมบตบางประการแตกตางกนอกครง นกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกผลกรเรยนร 8.4.3 ใหนกเรยนแตละกลมท าใบงานท 3.1 เรอง การตรวจสอบความเขใจเรอง สมบตบางประการสารประกอบไฮโดรคารบอน (5 นาท) น าเสนอผลหนาชนเรยนรายกลม และรวมกนอภปรายถงค าตอบทถกตอง 8.4.4 ชมเชยนกเรยนกลมทท างานไดเรวและถกตอง ใหก าลงใจนกเรยนกลมทท างานส าเรจชา 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางท ยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ครแนะน านกเรยนอานขอสรปสาระส าคญของความร เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน เพอใหนกเรยนมความเขาใจดอกครงหนงเพมเตม จากเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 8.5.5 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 3.1 เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 8.5.6 นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบทดสอบ แจงคะแนนพรอมทงชมเชยนกเรยนทผานเกณฑ ส าหรบนกเรยนทไมผานเกณฑใหเรยนซอมเสรมตอไป ถาเฉลยในคาบเรยนไมทน ใหสงกอนเรยนครงตอไป (หากสอนในคาบเรยนไมทน ใหครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงาและชนงาน) 8.5.7 ครใหขอคดเกยวกบสมบตตาง ๆ ของสารประกอบไฮโดรคารบอนทไดศกษามาแลว ใช เปนเกณฑในการจ าแนกประเภทสารประกอบไฮโดรคารบอนไดหรอไม อยางไร เพอน าไปสการเรยนรเรอง 8.5.8 มอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความรเพมเตมและศกษาเนอหา เรอง ประเภทของสารปรกอบไฮโดรคารบอนซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา คาบท 3-4 ขนน าเขาสบทเรยน


1) ครทบทวนเกยวกบสมบตตาง ๆ ของสารประกอบไฮโดรคารบอน โดยใชค าถามรปแบบตาง ๆ เชน - สารประกอบไฮโดรคารบอนมสมบตอางไรบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของค าถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) 8.1.1 ครใหนกเรยนด สอ power point เรอง เกยวกบสารประกอบไฮโดรคารบอนทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากนแตมพนธะในโมเลกลทแตกตางกน โดยศกษาจากปฏกรยาของเฮกเซน (C6H14) เฮกซน (C6H12) และเบนซน (C6H6) ซงเปนสารทมคารบอนในโมเลกล 6 อะตอม

CH3(CH2)4CH3 เฮกเซน

CH2=CH(CH2)3CH3 เฮกซน

ไซโคลเฮกซน เบนซน 8.1.2 ครใหนกเรยนดผลกรทดลองทเกดกบ เฮกเซน เฮกซนและเบนซนอกครง โดยศกษาจาก สอpower point แนวทางการศกษา คอ 1) เฮกเซน เฮกซนและเบนซนไมละลายในน าและลอยอยบนชนของน า แสดงวาสารประกอบไฮโดรคารบอนทง 3 ชนดเปนโมเลกลไมมขวและมความหนาแนนนอยกวาน า 2) เบนซนเผาไหมแลวไดเขมามาก เฮกซนมเขมาเกดขนเลกนอย สวนเฮกเซนไมมเขมา ทงทเผาในสภาวะเดยวกนซงมปรมาณออกซเจนทอยในอากาศเทากน แสดงวาปรมาณของออกซเจนนาจะไมใชปจจยประการเดยวทมผลตอการเผาไหมของสารประกอบไฮโดรคารบอน 3) การเกดปฏกรยากบสารละลายโบรมนและสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต สามารถสงเกตไดจากการเปลยนสของสารละลายแตละชนด จากการทดลองพบวาเฮกเซนฟอกจางสโบรมนไดเฉพาะในทมแสงสวางและเกดแกสทมสมบตเปนกรด แตไมฟอกจางสสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต สวนเฮกซนสามารถฟอกจางสโบรมนไดทงในทมดและทสวางโดยไมเกดแกสทมสมบตเปนกรด และยงฟอกจางสสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตไดอกดวย สวนเบนซนไมฟอกจางสโบรมนและโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต แสดงวาเฮกซนวองไวในการเกดปฏกรยากบสารละลายโบรมนและสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตมากกวาเฮกเซน และเฮกเซนวองไวในการเกดปฏกรยามากกวาเบนซน


8.1.3 ครชน าใหเหนถงผลการทดลองดงกลาว เพอน าไปสการท าความเขาใจเกยวกบความแตกตางทเกดขน 8.2. ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ครน าอภปรายโดยใช สอpower point เรอง สารปะกอบไฮโดรคารบอน ถงผลการเกดปฏกรยาการแทนทของเฮกเซนกบสารละลายโบรมนทงในทมดและทสวาง พรอมทงปฏกรยาทเกดขน เพอน าไปสความหมายของสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทอมตว คอแอลเคน ตามแนวทางตอไปน จากการทดสอบสมบตของเฮกเซน พบวาเฮกเซนท าปฏกรยากบโบรมนไดเฉพาะในทมแสงสวาง ไดแกสทเปลยนสกระดาษลตมสซนจากน าเงนเปนแดง ปฏกรยานเกดขนไดดงน เฮกเซนเปนสารประกอบไฮโดรคารบอน มสตรโลเลกลเปน C6H14 โดยคารบอนทกอะตอมสรางพนธะเดยวทงหมดกบอะตอมของคารบอนและไฮโดรเจน สารประกอบไฮโดรคารบอนทอะตอมของคารบอนในโมเลกลสรางพนธะเดยวทงหมดจดเปน สารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทอมตว และเรยกสารประกอบไฮโดรคารบอนอมตวนวา แอลเคน เมอเฮกเซนท าปฏกรยากบโบรมในทมแสงสวางอะตอมของโบมนจะเขาแทนทอะตอมของไฮโดรเจนในโมเลกลของเฮกเซน เกดเปนโบรโมเฮกเซนกบแกสไฮโดรเจนโบรไมด เขยนสมการแสดงไดดงน เฮกเซน โบรมน โบรโมเฮกเซน ไฮโดรเจน โบรไมด โบรโมเฮกเซนทเกดขนมไอโซเมอรอน ๆ ดวย ซงเกดจากอะตอมของโบรมนเขาแทนทอะตอมของไฮโดรเจนทตอกบคารบอนต าแหนงอน ๆ แตมปรมาณทแตกตางกน เชน ส าหรบแกสไฮโดรเจนโบรไมดทเกดขนสามารถละลายในน าไดและเกดเปนกรดไฮโดรโบรมก จงเปลยนสกระดาษลตมสชนจากสน าเงนเปนสแดง ปฏกรยาทอะตอมของไฮโดรเจนในสารประกอบไฮโดรคารบอนถกแทนทดวยอะตอมของธาตอนเรยกวา ปฏกรยาการแทนท ธาตแฮโลเจนอน ๆ เชน คลอรนหรอไอโอดนกเกดปฏกรยาแทนทกบสารประกอบไฮโดรคารบอนอมตวในทมแสงสวางไดเชนเดยวกน แตอตราการเกดปฏกรยาอาจแตกตางกน ตวอยางปฏกรยาการแทนทเปนดงน โพรเพน คลอรน คลอโรโพรเพน ไฮโดรเจนคลอไรด


คลอโรโพรเพนดงสมการขางตนจะมไอโซเมอรอนอกหรอไม ถามจะมโครงสรางเปนอยางไร ปฏกรยาทส าคญอกชนดหนงของสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทแอลเคนกคอ ปฏกรยาการเผาไหม จากการทดลองพบวา การเผาไหมแอลเคนอยางสมบรณจะเกดแกสคารบอนไดออกไซดและน าเปนผลตภณฑ พรอมทงคายพลงงานความรอนออกมา จงมการน าแอลเคนโมเลกลเลก ๆ ไปใชเปนเชอเพลงและน าพลงงานความรอนทไดไปใชโดยตรงหรอเปลยนเปนพลงงานกลและพลงงานไฟฟา เพอไปใชประโยชนในดานตาง ๆ แตถาแอลเคนเกดการเผาไหมแบบไมสมบรณ จะมเขมาและแกสคารบอนมอนนอกไซดเกดขนรวมอยดวย นอกจากนยงพบวา ไดพลงงานความรอนนอยกวาปฏกรยาการเผาไหมแบบสมบรณ นอกจากแอลเคนจะเกดปฏกรยาการแทนทและปฏกรยาการเผาไหมแลว นกเรยนจะไดศกษาสมบตอน ๆ ของแอลเคนจากขอมลในตาราง ขางลาง จากขอมลในตาราง เมอพจารณาจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลเคน พบวามคาสงขนตามจ านวนอะตอมของคารบอนทเพมขน การทเปนเชนนเนองจากแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของแอลเคนเปนแรงลอนดอน ซงจะมคาเพมขนตามมวลโมเลกล เมอจ านวนอะตอมของคารบอนเพมขน มวลโมเลกลจงมคาเพมขนดวย ท าใหแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลเพมขน จดหลอมเหลวและจดเดอดจงสงขน นอกจากนยงพบวาทอณหภม 25C แอลเคนโซตรงอาจมสถานะเปนแกส ของเหลวหรอของแขงซงพจารณาไดจากจดหลอมเหลวและจดเดอดของสารนน เชน แอลเคนโซตรงทมคารบอนตงแต 1 – 4 อะตอม ซงมจดหลอมเหลวและจดเดอดต ากวา 25C จงมสถานะเปนแกสแอลเคนโซตรงทมจ านวนคารบอนตงแต 5 –16 อะตอม มจดหลอมเหลวต ากวาอณหภม 25C แตมจดเดอดสงกวา 25C จงมสถานะเปนของเหลว สวนแอลเคนโซตรงทมจ านวนคารบอน 18 และ 20 อะตอม มจดหลอมเหลวและจดเดอดสงกวา 25C จงมสถานะเปนของแขง

- ใชขอมลในตารางขางตน เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางจดเดอดกบจ านวนอะตอมของ คารบอนนในแอลเคน และท านายวาแอลเคนโซตรงทมคารบอนจ านวน 9 อะตอม จะมจดเดอด

ประมาณเทาใด ตาราง แสดงจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลเคนโซตรงบางชนด

จ านวนอะตอม ของคารบอน

แอลเคน จดหลอมเหลว(C) จดเดอด(C) ชอ สตรโมเลกล

1 2 3 4 5 6 7 8 10

มเทน อเทน

โพรเพน บวเทน เพนเทน เฮกเซน เฮปเทน ออกเทน เดกเคน

CH4 C2H6 C3H8 C4H10 C5H12 C6H14 C7H16 C8H18 C10H22

-182.5 -182.8 -187.7 -138.3 -129.7 -95.3 -90.6 -56.8 -29.7

-161.5 -88.6 -42.1 -0.5 36.1 68.7 98.4 125.7 174.1


12 14 16

โดเดกเคน เตตระเดกเคน เฮกซะเดกเคน

C12H26 C14H30 C16H34

-9.6 5.8 18.2

216.3 253.5 286.8


แอลเคน จดหลอมเหลว(C) จดเดอด(C) ชอ สตรโมเลกล

18 20

ออกตะเดกเคน ไอโคเซน

C18H38 C20H42

28.2 36.4

316.3 343.0

ทมา : Aylward, G.H. and Findlay, T.Y.V. SI chemical data. 5thed : John wiley & Sons Australia Ltd., 2002.

- จดหลอมเหลวและจดเดอนของแอลเคนมความสมพนธกบจ านวนอะตอมของคารบอนหรอไมอยางไร - ทอณหภม 25 C แอลเคนโซตรงในตาราง 11.7 จะมสถานะเปนอยางไร

- จ านวนอะตอมของคารบอนกบไฮโดรเจนมความสมพนธกนหรอไม อยางไร

จากสตรโมเลกลของแอลเคนในตารางท าใหทราบวาจ านวนอะตอมของคารบอนกบไฮโดรเจนมความสมพนธกน โดยจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนจะเปน 2 เทาของจ านวนอะตอมของคารบอนบวกดวย 2 เสมอ ถาให n เปนจ านวนอะตอมของคารบอนในโมเลกลของแอลเคนจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนจะเทากบ 2n + 2 สตรทวไปของแอลเคนจงเขยนไดเปน CnH2n+2 การเรยกชอแอลเคนในระบบ IUPAC จะเรยกตามจ านวนอะตอมของคารบอน โดยใชจ านวนนบในภาษากรกระบจ านวนอะตอมของคารบอนและลงทายดวยเสยง เ – น (-ane) จ านวนนบในภาษากรกเปนดงน 1 = มทหรอเมท (meth-) 6 = เฮกซ (hex-)


2 = อทหรอเอท (eth-) 7 = เฮปท (hept-) 3 = โพรพ (prop-) 8 = ออกท (oct-) 4 = บวท (but-) 9 = โนน (non-) 5 = เพนท (pent-) 10 = เดกค (dec-) แอลเคนทมสตรโมเลกล CH4 มคารบอน 1 อะตอม เรยกวา มเทน C2H6 มคารบอน 2 อะตอมเรยกวา อเทน สวน C3H8 มคารบอน 3 อะตอมเรยกวา โพรเพน ชอของแอลเคนทมจ านวนคารบอนมากกวา 3 อะตอม ศกษาไดจากตาราง 11.7 * ชอสารประกอบอนทรยในยคแรก ๆ จะเปนชอสามญ ซงตงตามแหลงก าเนดของสารประกอบหรอตามชอของผคนพบ เมอมสารประกอบอนทรยมากขนเรอย ๆ การเรยกชอสามญอาจท าใหเกดความสบสน นกเคมจงไดจดระบบการเรยกชอสารประกอบอนทรยขน เพอใหมความเขาใจตรงกน ในป พ.ศ.2237 (ค.ศ. 1892) ซงเรยกระบบนวา International Union of Pure and Applied Chemistry หรอ IUPAC (อานวา ไอยแพค) - แอลเคนโซตรงทมคารบอน 9 อะตอม มชอและสตรโมเลกลเปนอยางไร ส าหรบแอลเคนทมโครงสรางแบบโซกง หมอะตอมทแยกออกมาจากสายโซของคารบอนจะเปนโมเลกลของแอลเคนทสญเสยไฮโดรเจน 1 อะตอม มสตรทวไปเปน CnH2n+1 หมอะตอมนเรยกวา หมแอลคล สตรและชอของหมแอลคลบางหมเมอเปรยบเทยบกบแอลเคนทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากนแสดงใน ตารางแสดง สตรและชอของหมแอลคลเปรยบเทยบกบแอลเคนทเปนโซตรง


ชอของ แอลเคน

สตรโครงสราง ของแอลเคน

สตรโครงสราง ของหมแอลคล

ชอของ หมแอลคล

1 มเทน(methane) CH4 -CH3 เมทล(methyl) จ านวนอะตอม ของคารบอน

ชอของ แอลเคน

สตรโครงสราง ของแอลเคน

สตรโครงสราง ของหมแอลคล

ชอของ หมแอลคล

2 อเทน(ethane) CH3CH3 -CH2CH3 เอทล(ethyl) 3 โพรเพ(propane) CH3CH2CH3 -CH2CH2CH3 โพรพล(propyl) 4 บวเทน(butane) CH3CH2CH2CH3 -CH2CH2CH2CH3 บวทล(butyl) 5 เพนเทนpentane) CH3CH2CH2CH2CH2 -CH2CH2CH2CH3 เพนทล(pentyl)

จากตารางพบวาการเรยกชอหมแอลคลใชหลกการเดยวกบการเรยกชอแอลเคน แตเปลยนทายเสยงจาก เ – น (-ane) เปน - ล (-yl) การเขยนแสดงหมแอลคลทไมตองระบจ านวนอะตอมของคารบอนท าไดโดยใชสญลกษณ R การเรยกชอแอลเคนทเปนโซกงมหลกเกณฑดงตอไปน 1. เลอกสายโซของคารบอนทตอกนยาวทสดเปนโซหลก ซงไมจ าเปนตองเปนเสนตรงแนวเดยวกนตลอด แลวใชหลกการเรยกชอเหมอนกบแอลเคนแบบโซตรง เชน


ถาสามารถเลอกโซหลกทมอะตอมของคารบอนตอกนยาวทสดไดหลายแบบ ใหเลอกแบบทมจ านวนหมแอลคลมากกวาเปนโซหลก เชน 2. ก าหนดตวเลขแสดงต าแหนงของคารบอนในโซหลก โดยเรมจากปลายดานใดกไดทท าใหหมแอลคลอยในต าแหนงทมตวเลขนอย ๆ เชน 3. เรยกชอหมแอลคลน าหนาชอของแอลเคน โดยระบตวเลขแสดงต าแหนงของคารบอนทหมแอลคลตออยถาหมแอลคลตออยกบโซหลกเหมอนกน ใหใชค าน าหนาแสดงจ านวนหมแอลคลเปนภาษากรก เชน ได (di) ไตร (tri) เตตระ (tetra) แทนจ านวนหมแอลคล 2 3 4 หมตามล าดบโดยเขยนไวระหวางชอของหมแอลคลกบตวเลขแสดงต าแหนง เชน 2,2,3,4- เตตระเมทลเฮกเซน 4. ถาหมแอลคลตออยกบโซหลกไมเหมอนกน ใหเรยกชอล าดบหมแอลคลตามล าดบอกษรภาษาองกฤษ และระบตวเลขแสดงต าแหนงไวหนาชอหมแอลคล เชน 3 – เมทล – 4 – โพรพลเฮปเทน 4 – เอทล – 2,5 - ไดเมทลออกเทน


นอกจากแอลเคนทมโครงสรางเปนแบบโซเปดแลวยงมแอลเคนทมโครงสรางเปนแบบวง โดยประกอบดวยคารบอนตงแต 3 อะตอม ขนไปสรางพนธะเดยวตอกนเปนรปเหลยมตาง ๆ เชน สามเหลยม สเหลยม หกเหลยม ซงเรยกวา ไซโคลแอลเคน การเรยกชอไซโคลแอลเคนท าไดเชนเดยวกบการเรยกชอของแอลเคน แตน าหนาดวยค าวา ไซโคล ตวอยางเชน มชอวา ไซโคลบวเทน (cyclobutane ; C4H8) มชอวา ไซโคลเพนเทน (cyclopentane ; C5H10)

- แอลเคนโซเปดกบโซปดทมจ านวนอะตอมของคารบอนเทากน มจ านวนอะตอมของไฮโดรเจน แตกตางกนอยางไร

จากตวอยางพบวาโมเลกลของไซโคลแอลเคนมจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนนอยกวาแอลเคนทมจ านวนคารบอนเทากนอย 2 อะตอมตอ 1 วงหรอกลาวไดวาจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนเปน 2 เทาของอะตอมคารบอน สตรทวไปของไซโคลแอลเคนจงเปน CnH2n และพบวาไซโคลแอลเคนเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนชนดอมตวเชนเดยวกบแอลเคน สมบตของไซโคลแอลเคนจะมแนวโนมคลายคลงกบแอลเคนหรอไม ศกษาไดจากขอมลในตาราง

ตาราง แสดงสมบตบางประการของไซโคลแอลเคนบางชนด


ไซโคลแอลเคน จดหลอมเหลว (C)

จดเดอด (C) ชอ สตรโครงสราง

3 ไซโคลโพรเพน

-127.4 -32.8

4 ไซโคลบวเทน

-90.6 12.6

5 ไซโคลเพนเทน

-93.8 49.3

6 ไซโคลเฮกเซน

6.6 80.7

เมอพจารณาขอมลในตาราง 11.9 พบวาแนวโนมของจดหลอมเหลวและจดเดอดของไซโคลแอลเคนมคาสงขนตามจ านวนอะตอมของคารบอนเชนเดยวกบแอลเคนโซตรงซงอธบายไดในท านองเดยวกน นอกจาก นยงพบวาการเกดปฏกรยาของไซโคลแอลเคนกคลายกบแอลเคนดวย แอลเคนหลายชนดน ามาใชประโยชนในดานตาง ๆ เชน มเทน ใช เปนเชอเพลงในโรงไฟฟา และโรงงานตาง ๆ และใชเปนวตถดบในการผลตเคมภณฑตาง ๆ เชน เมทานอล อเทน และโพรเพน ใชในการผลตเอทลนและโพรพลนเพอเปนสารตงตนในกระบวนการผลตเมดพลาสตก แกสผสมระหวางโพรเพนกบบ


วเทน ใชเปนแกสหงตมตามบานเรอน แกสหงตมเปนผลตภณฑทไดจากการกลนปโตรเลยมและการแยกแกสธรรมชาต เมอน าไปบรรจในถงเหลกภายใตความดนสง แกสจะเปลยนสถานะเปนของเหลวจงเรยกวาแกสปโตรเลยมเหลว (Liquefied Petroleum Gas หรอ LPG) เฮกเซนใชเปนตวท าละลายในอตสาหกรรมการสกดน ามนพช น าหอม ไซโคลเฮกเซน ใชเปนตวท าละลายในการท าเรซนและแลกเกอร ใชลางส ใชเปนสารตงตนในการผลตสารประกอบอนทรย เชน เบนซน แอลเคนทมมวลโมเลกลสง ๆ เชน พาราฟน ใชเคลอบผกและผลไมเพอรกษาความชมชนและปองกนการเจรญเตบโตของเชอรา นอกจากนยงใชแอลเคนเปนสารตงตนในอตสาหกรรมหลายชนด เชน อตสาหกรรมผลตผงซกฟอกเสนใย สารเคมทางการเกษตรและสารก าจดศตรพช นอกจากแอลเคนจะมประโยชนดงทกลาวมาแลว แอลเคนอาจกอใหเกดอนตรายขนได เนองจาก แอลเคนเปนโมเลกลไมมขว จงละลายสารประกอบอนทรยทไมมขว เชน ไขมนและน ามนไดด การสดดมไอของแอลเคนเขาไปจะท าใหเกดอนตรายกบระบบทางเดนหายใจ โดยแอนเคนจะไปละลายไขมนในผนงเซลลของปอด หรอถาผวหนงสมผสกบตวท าละลาย เชน เฮกเซน จะท าใหผวหนงแหงและแตกเพราะน ามนทผวหนงถกชะลางออกไป 8.2.2 นกเรยนท าใบงานท 3.7 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เกยวกบประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน ใชเวลา 15 นาท 8.2.3 หลงเสรจจากการท าใบงานใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอผลหนาชนเรยน 8.2.4 ใหนกเรยนแตละกลมวเคราะห อภปรายผล 8.2.5 นกเรยนและครรวมกนสรปแนวค าตอบ 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ครใหความรเกยวกบประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอนโดยใชสอ power point เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดคารบอน นกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกผลกรเรยนร 8.4.2 ใหนกเรยนแตละกลมท าใบงานท 3.7 เรอง การตรวจสอบความเขใจเรอง ประเภทของสารประกอบ น าเสนอผลหนาชนเรยนรายกลม และรวมกนอภปรายถงค าตอบทถกตอง 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ครแนะน านกเรยนอานขอสรปสาระส าคญของความร เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน เพอใหนกเรยนมความเขาใจดอกครงหนงเพมเตม จากเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 8.5.5 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 3.2 เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลเคน)


8.5.6 นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบทดสอบ แจงคะแนนพรอมทงชมเชยนกเรยนทผานเกณฑ ส าหรบนกเรยนทไมผานเกณฑใหเรยนซอมเสรมตอไป ถาเฉลยในคาบเรยนไมทน ใหสงกอนเรยนครงตอไป (หากสอนในคาบเรยนไมทน ใหครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงานและชนงาน) 8.5.9 มอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความร เ พมเตมและศกษาเนอหา เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน ประเภทแอลคน แอลไคนและอะโรมาตกไฮโดรคารบอน ซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา คาบท 5-6 ขนน าเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนเกยวกบสมบตตาง ๆ ของสารประกอบไฮโดรคารบอน ประเภทแอลเคน โดยใชค าถามรปแบบตาง ๆ เชน - สารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทแอลเคน มสมบตอยางไรบาง - การเรยนชอสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทแอลเคน มหลกเกณฑอยางไร 2) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของค าถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ประเภทของสารประกอบ ประเภทแอลคนและแอลไคนและอะโรมาตกไฮโดรคารบอน 8.1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) ครน าอภปรายโดยใช สอpower point เรอง สารปะกอบไฮโดรคารบอน ถงผลการเกดปฏกรยาการแทนทของเฮกเซนกบสารละลายโบรมนทงในทมดและทสวาง พรอมทงปฏกรยาทเกดขนเพอน าไปสความหมายของสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทไมอมตว คอแอลคน แอลไคนและอะโรมาตกไฮโดรคารบอนตามแนวทางตอไปน 8.2 ขนส ารวจและคนควา(Exploration) 8.2.1 ใหนกเรยนศกษาเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบของคารบอน หวขอ แอลคน แอลไคนและ และอะโรมาตกไฮโดรคารบอน 8.2.2 ใหนกเรยนท าใบงานท 3.8 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง แอลคน ใบงานท 3.9 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง แอลไคน ใบงานท 3.10 เรอง การตรวจสอบความเขาใจ เรอง อะโรมาตกไฮโดรคารบอน 8.2.3 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงแนวค าตอบ 8.4 ขนขยายความร (Elaboration) 8.4.1 ครใหความรเกยวกบประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอนโดยใชสอ power point เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดคารบอน ประเภทแอลคน แอลไคนและอะโรมาตกไฮโดรคารบอน นกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกผลกรเรยนร ตามแนวทางตอไปน จากการทดลองเฮกซนท าปฏกรยากบโบรมนไดทงในทมดและทสวาง ท าใหสของโบรมนจางหายไปแตไมเกดแกสทมสมบตเปนกรด เฮกซนจงนาจะเปนสารอกประเภทหนงทแตกตางจากเฮกเซน สารประเภททนเรยกวา สารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทไมอมตว เนองจากภายในโมเลกลมพนธะคหรอพนธะสามอยดวย สารประกอบไฮโดรคารบอนไมอมตวทมพนธะคอยางนอย 1 พนธะเปนหมฟงกชนเรยกวา แอลคน


เฮกซนเปนสารประกอบแอลคน ซงท าปฏกรยากบโบรมน โดยการสลายพนธะคแลวท าปฏกรยากบโบรมนทง 2 อะตอม ปฏกรยาทเกดจากการรวมตวของสาร 2 ชนด ไดผลตภณฑชนดเดยวเชนนเรยกวา ปฏกรยาการเตม ปฏกรยาการเตมระหวางเฮกซนกบโบรมนเขยนแสดงไดดงน

ก. สารละลายโบรมนกอนเตมแอลคน ข. สารละลายโบรมนหลงเตมแอลคน ในกรณทเฮกซนท าปฏกรยากบสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต พบวาสของสารละลายโพแทสเซยมแมงกาเนตจางหายไป และมตะกอนสน าตาลด าของแมงกานส (IV) ออกไซดเกดขน เขยนสมการแสดงปฏกรยาทเกดขนไดดงน 3CH2=CH-CH2-CH2-CH2-CH3 + 2KMnO4 + 4H2O 1 – เฮกซน โพแทสเซยม เปอรแมงกาเนต น า OH OH 3CH2-CH-CH2-CH2-CH2-CH3 + 2MnO2 + 2KOH ไกลคอล แมงกานส (IV) ออกไซด โพแทสเซยมไฮดรอกไซด จากการศกษาทผานมาชวยใหสรปไดวาแอลคนเกดปฏกรยาตางจากแอลเคน นนคอฟองจางสโบรมนทงในทมดและทสวาง และฟอกจางสโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตได แสดงวาแอลคนเกดปฏกรยาไดวองไวกวาแอลเคน สมบตเกยวกบจดเดอดและจดหลอมเหลวของแอลคนจะเหมอนกนหรอแตกตางจากแอลเคน ศกษาไดจากขอมลในตาราง ตาราง แสดงจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลคนโซตรงบางชนด


แอลคน จดหลอมเหลว(C) จดเดอด(C)

ชอ สตรโมเลกล 2 อทน C2H4 -169.1 -103.7 3 โพรพน C3H6 -185.2 -47.7 4 1 – บวทน C4H8 -185.3 -6.3 5 1 – เพนทน C5H10 -165.2 30.0 6 1 – เฮกซน C6H12 -139.8 63.5 7 1 – เฮปทน C7H14 -119.0 93.6

รปแสดงการฟอกจากสสารละลายโบรมนของแอลคน


8 1 – ออกทน C8H16 -101.7 121.3

- แนวโนมจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลคนเหมอนกบแอลเคนหรอไม อยางไร - จากขอมลในตารางแอลคนโซตรงมสถานะอยางไรทอณหภม 25 C - สตรทวไปของแอลคนเปนอยางไร

- จากขอมลในตารางจงเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางจดหลอมเหลวและจดเดอดกบ จ านวนอะตอมของคารบอนในแอลคน แลวท านายจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลคน ทม สตรโมเลกล C9H18 พรอมทงบอกสถานะทอณหภมหอง

เมอพจารณาจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลคนพบวามแนวโนมเชนเดยวกบแอลเคน คอมคา สงขนเมอจ านวนอะตอมของคารบอนเพมขน ซงอธบายไดเชนเดยวกบแอลเคน และพบวาทอณหภม 25 C แอลคนทมคารบอน 2 – 4 อะตอมมสถานะเปนแกส สวน 5 – 8 อะตอมมสถานะเปนของเหลว นอกจากนยงพบวาโมเลกลของแอลคนทมพนธะค 1 พนธะระหวางอะตอมของคารบอน จะมจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนเปน 2 เทาของจ านวนอะตอมของคารบอนดงนนสตรทวไปของแอลคนทมพนธะค 1 พนธะจงเปน CnH2n การเรยกชอแอลคนใชหลกเกณฑเดยวกบการเรยกชอของแอลเคน แตลงทายเสยงเปน เ– น (-ene) และแสดงต าแหนงของพนธะคระหวางอะตอมของคารบอนในโมเลกลโดยก าหนดตวเลขแสดงต าแหนงของคารบอน ซงเรมตนจากปลายโซดานใดกไดทท าใหต าแหนงของพนธะคมตวเลขนอยทสด แลวเขยนตวเลขนนก ากบไวดานหนาชอของแอลคน ยกเวนอทนและโพรพนไมตองแสดงต าแหนงของพนธะค เชน CH2 = CH2 มชอวา อทน CH2 = CHCH3 มชอวา โพรพน CH2 = CHCH2CH3 มชอวา 1 – บวทน

ทมา : Aylward, G.H. and Findlay, T.Y.V. SI chemical data. 5th ed : John Wiley & Sons Australia Ltd., 2002.


CH3CH = CHCH3 มชอวา 2 – บวทน สวนแอลคนแบบโซกง ใหเลอกโซไฮโดรคารบอนทยาวทสดและมพนธะคอยในสายโซเปนโซหลก แลวระบต าแหนงของคารบอนในสายโซ โดยเรมตนจากปลายทท าใหต าแหนงของพนธะคมตวเลขนอยทสด และเรยกชอโดยใชวธเดยวกบแอลคนแบบโซตรง ส าหรบหมแอลคลใหใชวธการเรยกชอเหมอนกบแอลเคนและเขยนไวดานหนาชอของแอลคน เชน นกเรยนไดศกษามาแลววาสารประกอบแอลเคนทมสตรโมเลกลเหมอนกนแตมสตรโครงสรางตางกน จะมสมบตตางกน แตสารประกอบแอลคนบางชนดทง ๆ ทมสตรโครงสรางเหมอนกน แตมสมบตทางกายภาพและทางเคมแตกตางกน การทเปนเชนนเนองจากอะตอมหรอหมอะตอมทแตละดานของพนธะคมการจดเรยงตวใน 3 มตแตกตางกน สารประกอบอนทรยทมลกษณะเชนนจดเปนไอโซเมอรอกชนดหนง เรยกวา ไอโซเมอรเรขาคณต ซงอาจเปนไอโซเมอรแบบซลหรอไอโซเมอรแบบทรานส เชน 2 – บวทน ซงม 2 ไอโซเมอร ดงรป

โดยท ซส (cis-) หมายความวาอะตอมหรอกลมอะตอมทเหมอนกนจดตวอยดวยกน สวน ทรานส (trans-) หมายความวาอะตอมหรอกลมอะตอมทเหมอนกนอยในต าแหนงตรงขามกนในโครงสราง การเรยกชอแอลคนทมไอโซเมอรเปนแบบซสหรอทรานสจงใชค าวา ซส- หรอ ทรานส- น าหนาชอของแอลคน และเขยนดวยตวเอยง ดงตวอยาง

1 2 3 4

1 2 3 4

3 – เอทล – 2 – เมทล – 1 – เฮกซน

3 – เมทล – 2 – เพนทน

จดหลอมเหลว – 138.9 C จดเดอด 3.7 C จดหลอมเหลว – 105.5 C จดเดอด 0.8 C รปแบบจ าลองโครงสรางของ 2 – บวทน


* แอลคนทมไอโซเมอรแบบซสหรอทรานส สามารถแสดงโครงสรางแบบใชเสนและมมไดดงตวอยาง ส าหรบแอลคนทคารบอนตรงต าแหนงพนธะคมอะตอมหรอกลมอะตอมชนดเดยวกนจะไมม ไอโซเมอรแบบซสหรอทรานส เชน 1 - บวทน และ 2 – เมทล – 1 – โพรพน ซงสารทงสองชนดนเปนไอโซเมอรโครงสรางกบ 2 – บวทน แอลคนบางชนดมลกษณะเปนวงจงเรยกวา โซโคลแอลคน เปนสารประกอบไฮโดรคารบอนประเภทไมอมตวทมสมบตคลายกบแอลคน การเรยกชอแอลคนทเปนวงใหใชค าวา ไซโคล น าหนาชอของแอลคน เชน มชอวา ไซโคลโพรพน (cyclopropene ; C3H4) มชอวา ไซโคลบวทน (cyclobutene ; C4H6) ไซโคลแอลคนทมพนธะค 1 พนธะมจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนนอยกวาแอลคนทมจ านวนคารบอนเทาก นอย 2 อะตอม ดงนนจงมสตรทวไปเปน CnH2n-2 แอลคนทน ามาใชประโยชนอยางกวางขวาง เชน อทนและโพรพน (อทนมชอสามญวาเอทลน สวนโพรพนมชอสามญวาโพรพลน) สารทงสองชนดนใชเปนสารตงตนในการผลตพอลเมอรประเภทพอลเอทลน และพอลโพรพลนตามล าดบ แอลคนบางชนดใชเปนสารปรงแตงกลนอาหาร เชน ลโมนน ซงใหกลนมะนาว นอกจากนยงใชแอลคนเปนสารตงตนในอตสาหกรรมการผลตเอทานอล พลาสตกและสารซกฟอกอกดวย รปโครงสรางลโมนน แอลไคน


นกเรยนไดศกษาสารประกอบไฮโดรคารบอนอมตวท โมเลกลมพนธะเดยวทงหมด รวมทงสารประกอบไฮโดรคารบอนไมอมตวทมพนธะคเปนหมฟงกชนมาแลว ยงมสารประกอบไฮโดรคารบอนไมอมตวอกประเภทหนงทมพนธะสามระหวางอะตอมของคารบอน (-CC-) เปนหมฟงกชน สารประกอบดงกลาวมชอวา แอลไคน จดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลไคนจะมแนวโนมเหมอนกบแอลคนหรอไม อยางไร ศกษาไดจากขอมลในตาราง ตาราง แสดงจดหลอมเหลวและจดเดอดของแอลไคนโซตรงบางชนด


แอลไคน จดหลอมเหลว(C) จดเดอด(C)

ชอ สตรโมเลกล 2 อไทน C2H2 -80.8* -84.0** 3 โพรไพน C3H4 -102.7 -23.2 4 1 – บวไทน C4H6 -125.7 8.0 5 1 – เพนไทน C5H8 -105.7 40.2 6 1 – เฮกไซน C6H10 -131.9 71.3 7 1 – เฮปไทน C7H12 -81.0 99.7 8 1 – ออกไทน C8H14 -79.3 125.2

* จดหลอมเหลวภายใตความดน ** อณหภมทเกดการระเหด แอลไคนเปนสารโคเวลนตไมมขวจงไมละลายในน า เมอพจารณาขอมลในตารางพบวาแนวโนมของจดหลอมเหลวและจดเดอดจะเพมขนตามจ านวนอะตอมของคารบอนเชนเดยวกบแอลเคนและแอลคน นอกจากนแอลไคนทมพนธะสาม 1 พนธะ จะมจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนนอยกวา 2 เทา ของจ านวนอะตอมของคารบอนอย 2 อะตอม ดงนนจงมสตรทวไปเปน CnH2n-2 การเรยกชอแอลไคนใชหลกเกณฑเดยวกบการเรยกชอแอลคน แตแตกตางกนทลงทายดวยเสยง ไ-น (-yne) เชน CHCH มชอวา อไทน (ethyne ; C2H2) CHCCH3 มชอวา โพรไพน (propyne ; C3H4) CHCCH2CH3 มชอวา 1 – บวไทน (1 – butyne ; C4H6) CH3CCCH3 มชอวา 2 – บวไทน (2 – butyne ; C4H6) CH3CCCHCH3 มชอวา 4 – เมทล – 2 – เพนไทน (4 – methyl – 2 – pentyne ; C6H10) CH3 เนองจากแอลไคนเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนไมอมตวเชนเดยวกบแอลคน แอลไคนจงฟอกจางสโบรมและโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตไดเชนเดยวกน ปฏกรยาการเตมระหวางแอลไคนกบโบรมนเขยนสมการไดดงน


ส าหรบปฏกรยาระหวางแอลไคนกบโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต พบวาในโมเลกลของแอลไคนทมต าแหนงของพนธะสามตางกน ผลตภณฑทเกดขนจะตางกนดวย โดยแอลไคนทมพนธะสามอยทอะตอมของคารบอนต าแหนงท 1 เมอเกดปฏกรยาแลวเขยนสมการไดดงน 3RCCH + 8KMnO4 + 4H2O 3RCOOH + 3CO2 + 8MnO2 + 8KOH สวนแอลไคนทพนธะสามอยทคารบอนต าแหนงท 2 เปนตนไป เมอเกดปฏกรยาแลวจะเขยนสมการไดดงน O O 3RCCR + 4KMnO4 + 2H2O 3RC – CR + 4Mno2 + 4KOH แอลไคนทรจกกนทวไปคอ อไทน ซงมชอสามญวา อะเซทลน มสถานะเปนแกส เตรยมไดจากปฏกรยาระหวางแคลเซยมคารไบดกบน า ปฏกรยาทเกดขนแสดงดงสมการ CaC2(s) + 2H2O(l) HCCH(g) + Ca(OH)2(aq) แคลเซยมคารไบด อไทน (อะเซทลน) ในอตสาหกรรมเตรยมอไทนจากมเทน โดยการใหความรอนสง ๆ ในระยะเวลาทสนมาก ๆ ปฏกรยาแสดงดงสมการ 2CH4(g) HCCH(g) + 3H2(g) มเทน อไทน (อะเซทลน)

เมอเผาแกสผสมของอะเซทลนกบแกสออกซเจนในอตราสวนทเหมาะสมจะไดเปลวไฟออกซอะเซทลน ซงใหความรอนสงถง 3000 C จงสามารถน ามาใชในการเชอมและตดโลหะได นอกจากนยงใชแกสอะเซทลนเปนเชอเพลงในการใหแสงสวาง ใหแทนแกสเอทลนเพอเรงการออกดอกของพชและใชเรงใหผล ไมสกเรวขน อะโรมาตกไฮโดรคารบอน จากการทดลองและขอมลทก าหนดให ชวยใหทราบถงสมบตการเผาไหมของเบนซนวามลกษณะคลายกบเฮกซน คอ ไดเปลวไฟสวาง มควนและเขมามาก แตเบนซนไมท าปฏกรยากบโบรมนและโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตแสดงวาเบนซนเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนอกประเภทหนงทแตกตางจากแอลเคน แอลคน และแอลไคน โมเลกลของเบนซนประกอบดวยคารบอน 6 อะตอม ตอกนเปนวง คารบอนทก ๆ อะตอมอยในระนาบเดยวกน และตอกบไฮโดรเจนอก 1 อะตอม พนธะระหวางอะตอมของคารบอนทง 6 พนธะมความยาวเทากนคอ 139 พโกเมตร ซงเปนคาทอยระหวางความยาวพนธะของคารบอนทเปนพนธะเดยว (154 พโกเมตร) กบพนธะค (134 พโกเมตร) ทงนเนองจากอเลกตรอนเคลอนทไปมาภายในวงเบนซน เบนซนจงมโครงสรางเรโซแนนซ เขยนแสดงไดดงน

1500 C 0.01 – 0.1 วนาท


หรอเขยนเปนโครงสรางแบบใชเสนและมมไดดงน รปแบบจ าลองโมเลกลของเบนซน สารประกอบไฮโดรคารบอนทมเบนซนเปนองคประกอบ เรยกวา อะโรมาตกไฮโดรคารบอน ตวอยางอะโรมาตกไฮโดรคารบอนบางชนดศกษาไดจากตาราง ตาราง สตรและสมบตของอะโรมาตกไฮโดรคารบอนบางชนด

ชอ สตรโมเลกล โครงสรางลวอส จดหลอมเหลว

(C) จดเดอด (C)

เบนซน C6H9

5.5 80.1

แนฟทาลน C10H8 80.3 218.9


แอนทราซน C14H10

216.0 340.0

ฟแนนทรน C14H10

99.2 340.0

จงเขยนสตรโครงสรางแบบใชเสนและมมของสารประกอบในตาราง โมเลกลของอะโรมาตกไฮโดรคารบอนทเสยอะตอมของไฮโดรเจนตงแต 1 อะตอมขนไปเรยกวา หมแอรล การเขยนแสดงหมแอรลทไมตองการระบจ านวนอะตอมของคารบอนใหใชสญลกษณ Ar เบนซนไมเกดปฏกรยาการเตมกบโบรมนทงในทมดและทสวาง รวมทงไมฟอกจากสโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตแตอาจเกดปฏกรยาการแทนทเมอมตวเรงปฏกรยาทเหมาะสม เชน ไฮโดรเจน 1 อะตอมในโมเลกลของเบนซนถกแทนทดวยอะตอมคลอรนเกดเปนคลอโรเบนซน หรอหมเมทล ( -CH3) เขาแทนทอะตอมไฮโดรเจนในเบนซนเกดเปนเมทลเบนซนซงมชอสามญวา โทลอน


สารประกอบอะโรมาตกไฮโดรคารบอนสวนใหญ น ามาใชเปนสารตงตนในอตสาหกรรมการผลตยา สยอมพลาสตก และใชเปนตวท าละลาย นอกจากนอาจน าไปใชประโยชนในดานอน ๆ เชน แนฟทาลนหรอลกเหมน ใชเปนสารไลแมลง 8.4.2 ใหนกเรยนแตละคนท าแบบฝกหดท 3.3 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) แบบฝกหดท 3.4 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) และแบบฝกหดท 3.5 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 8.5. ขนลงขอสรป (Evaluation) 8.5.1 ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 8.5.2 นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 8.5.3 นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน 8.5.4 ครแนะน านกเรยนอานขอสรปสาระส าคญของความร เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน เพอใหนกเรยนมความเขาใจดอกครงหนงเพมเตม จากเอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 8.5.5 ใหนกเรยนท าแบบฝกหดท 3.2 เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) แบบฝกหดท 3.3 เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) แบบฝกหดท 3.4 เรอง ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 8.5.6 นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบทดสอบ แจงคะแนนพรอมทงชมเชยนกเรยนทผานเกณฑ ส าหรบนกเรยนทไมผานเกณฑใหเรยนซอมเสรมตอไป ถาเฉลยในคาบเรยนไมทน ใหสงกอนเรยนครงตอไป (หากสอนในคาบเรยนไมทน ใหครตรวจงานนกเรยนนอกเวลาเรยนในคาบเรยนเพอประเมนผล ใหคะแนนงานและชนงาน) 8.5.9 มอบหมายใหนกเรยนไปศกษาความร เ พมเตมและศกษาเนอหา เรอง สารประกอบสารประกอบอนทรยทมธาตออกซเจนเปนองคประกอบ ซงจะเรยนในคาบตอไปมาลวงหนา 8.5.10 ทดสอบหลงเรยน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 8.6 ค าถาม R – C - A ค าถามเพอการสะทอน (R) - นกเรยนมความรสกอยางไรหรอมองเหนอะไรในพฤตกรรมของเพอน ๆ ในขณะท ากจกรรมรวมกน - นกเรยนมความรสกอยางไร กบการขดแยงหรอการมความเหนไมตรงกนของนกเรยนในกลม - หลงจากเกดความขดแยงทเกดขนระหวางการท ากจกรรมครงน นกเรยนคดวาทกคนทเกยวของมความรสกอยางไร - นกเรยนเคยสงเกตตนเองหรอไมวา ใชวธการใดจดการกบความขดแยงในระหวางการท ากจกรรมรวมกน หรอในกลมท าอยางไรความขดแยงในกลมเพอนจงยตลงได 2) ค าถามเพอการเชอมโยง (C)


ค าถามเพอการสะทอน (R) - ในชวงทผานมา นกเรยนเคยเหน เคยมความรสก หรอเคยปฏบตมาอยางไรบาง - สงทสงเกตหรอพบเหนสอดคลอง เหมอนหรอคลายคลงกบสงทนกเรยนเคยปฏบตมาอยางไรบาง - นกเรยนเคยมความขดแยงกบเพอระหวางท ากจกรรมทผานมาหรอไม เกดจากสาเหตใด - นกเรยนเคยจดการหรอสยบความขดแยงไมใหลกลามบานปลายไดอยางไรบาง 3) ค าถามเพอการปรบใช (A) ค าถามเพอการปรบใช (A : Apply) - ในอนาคต ถานกเรยนพบเหนหรอเจอเหตการณ หรอมความรสกอยางน นกเรยนจะมแนวทางปฏบตอยางไร - ในการท างานกลมครงตอไป หากมความขดแยงเกดขนอยางนอกนกเรยนจะท าอยางไรหรอ คลคลายสถานการณอยางไร - นกเรยนตงใจจะท าอะไร ปฏบตอยางไร หรอเปลยนแปลงอะไรบาง เพอการมชวตทดในอนาคต หรอเพอการเรยนทดขน หรอเพอการท างานใหส าเรจ 9. สอการเรยนร /แหลงเรยนร (แหลงสบคนขอมล) 9.1 แบบทดสอบกอนเรยน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 9.2 เอกสารประกอบการสอน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 9.3 power point เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 9.4 power point เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลเคน) 9.5 power point เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) 9.6 power point เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) 9.7 power point เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 9.8 วดทศน เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 9.9 แบบบนทกผลการเรยนรายคาบ 9.10 ใบงานท 3.2 แบบตรวจสอบความเขาใจ สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 9.11 ใบงานท 3.3 แบบตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลเคน) 9.12 ใบงานท 3.4 แบบตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลคน) 9.13 ใบงานท 3.5 แบบตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน(แอลไคน) 9.14 ใบงานท 3.6 การตรวจสอบความเขาใจ ประเภทของสารฯ(อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 9.15 ใบงานท 3.7 ผงมโนทศนเรอง เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน 9.16 ใบงานท 3.8 ผงมโนทศนเรอง เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลเคน) 9.17 ใบงานท 3.9 ผงมโนทศนเรอง เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) 9.18 ใบงานท 3.10 ผงมโนทศนเรอง เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) 9.19 ใบงานท 3.11 ผงมโนทศนเรอง เรอง สารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 9.20 ใบงานท 3.12 แบบรายงานการทดลอง เรอง สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน


ตามรายกสารสารเคม อปกรณ ดงน รายการ ตอ 1 กลม

สารเคม 1. น ากลน 2. เฮกเซน 3. สารละลายสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต 4. เฮกซน อปกรณ 1. หลอดทดลองขนาดเลก 2. จานหลมโลหะ 3. หลอดหยด 4. ไฟแชค

1 ขวด 3 cm3 5 cm3 3 cm3

3 หลอด

1 ชด 2 cm3 1 อน

9.21 แบบฝกหดท 3.1 สมบตบางประการของสารประกอบไฮโดรคารบอน 9.22 แบบฝกหดท 3.2 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลเคน) 9.23 แบบฝกหดท 3.3 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลคน) 9.24 แบบฝกหดท 3.4 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (แอลไคน) 9.23 แบบฝกหดท 3.5 ประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบอน (อะโรมาตกไฮโดรคารบอน) 9.24 หนงสอแบบเรยนเคมรายวชาเคม เลม 5 ชนมธยมศกษาปท 6 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 9.25 คมอครรายวชาเคม เลม 5 ชนมธยมศกษาปท 6 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 9.26 หองสมด / หองปฏบตการวทยาศาสตร 9.27 http://www.school.net.th/library/snet5/topic5/atom.htm 9.28 http://www.techlink.org.nz/Case-studies/Classroom-practice/ICT/BP630-multimedia-CD-Roms/resources/reuben.swf 10. การวดผลประเมนผล

การวดประเมนผล วธการวด เครองมอวด เกณฑการผาน

http://www.school.net.th/library/snet5/topic5/atom.htm

http://www.techlink.org.nz/Case-studies/Classroom-practice/ICT/BP630-multimedia-CD-Roms/resources/reuben.swf

http://www.techlink.org.nz/Case-studies/Classroom-practice/ICT/BP630-multimedia-CD-Roms/resources/reuben.swf


1. ดานความร ความเขาใจ

1. จากแบบทดสอบ 2. จากการตรวจ ใบงาน 3. จากการตรวจแบบฝกหด 4. จากการตรวจผงมโนทศน

1. แบบทดสอบกอน เรยน-หลงเรยน 2. ใบงาน/ 3. แบบฝกหด 4. แบบผงโนทศน 5. แบบรายงานการ ทดลอง

1. ท าแบบทดสอบ/ แบบฝกหด ถก มากกวาหรอเทา กบ 60 % ขนไป 2. ท าใบงานถกตอง มากกวา 70 % ขนไป

2. ดานทกษะ กระบวนการ

สงเกตจากการปฏบต ตามใบงาน

แ บ บ ป ร ะ เ ม น ก า รท างานกลม

ผานเกณฑระดบ 2 ขนไป

3. ดานจตพสย

สงเกตพฤตกรรมการ ท างาน ความสนใจและ ตงใจเรยน

แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบ 2 ขนไป

11. การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร 11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร

3 หวง ประเดน

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกน ทดในตว

เนอหา 1. จดเนอหาสอดคลองกบ มาตรฐานและตวชวด ตาม หลกสตก าหนดและ ศกยภาพของ นกเรยน 2. จดเนอหาเหมาะสมกบ ระยะเวลาทก าหนดไว

1. เพอใหสอนบรรลตาม มาตรฐานและตวชวด เพอใหนกเรยนเกด K : P : A 2. มสมรรถนะและคณ- ลกษณะอนพงประสงค และคณลกษณะอนพง ประสงคตามทหลกสตร

1. วเคราะหหลกสตร เนอหา 2. ออกแบบและจดกจ- กรรมการเรยนรได ครบถวนตามสาระ การเรยนร 3. มการเตรยมการสอน ลวงหนา

11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร(ตอ)



กจกรรม การเรยนร

1. ใชกระบวนการกลม/ กระบวนการปฏบต การ สบคนขอมลและน าเสนอท ทสอดคลองกบมาตรฐาน ตวชวด และวยของผเรยน 2. จดกจกรรมสอดคลองกบ

1. เพอใหผเรยนเกดกระ- บวนการท างานกลม/ กระบวนการปฏบต ท สอดคลองกบ ความสามารถ 2. สงเสรมการคดวเคราะห

1. วางแผนอยางรอบ คอบ ระมดระวงใน การจดกจกรรมการ เรยนรใหนกเรยนได เรยนรเตมตาม ศกยภาพของตนเอง/


เวลา งบประมาณในการ ท างาน

การคดสรางสรรค 3. ชนงานมคณภาพ พฒนานกเรยนให สอดคลองกบตวชวด

2. วธการสอนและ กจกรรมทหลากหลาย สามารถปรบเปลยน ตามสภาพการณ

สอ / วสด อปกรณ

1. ก าหนดรายละเอยดการใช สอ วสด อปกรณเหมาะสม 2. ขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ ในทองถน 3. จดเตรยมสอวดทศน ใบ ความร ใบงานใหเพยงพอ กบผเรยน

1. เพอใหความสะดวก และเปนการเพมมลคา ของวสด/ ผลผลตตาง ๆ ทมอยในหองปฏ- บตการและในทองถน 2. นกเรยนไดใชสอใน การจดการเรยนร เพอใหเกดองคความร

1. จดเตรยมสอ วสด อปกรณทมอยให เพยงพอกบผเรยน 2. จดเตรยมสอส ารอง กรณมเหตจ าเปน

3. มวธการคด ประดษฐสออยาง หลากหลาย

เวลา 1. ใชเวลาในการจดกจกรรม ใหเหมาะสมกบระดบการ เรยนรของนกเรยน 2. เวลาทก าหนดเหมาะสมกบ ภาระงาน / ชนงานท มอบหมาย

1. เพอใหสอนครบเนอหา 2. ปฏบตตามล าดบขน- ตอนการเรยนรได ครบถวน 3. นกเรยนสามารถท า ภาระงาน / ชนงานได ตามเวลาทก าหนด

1. วางแผนและก ากบ การจดกจกรรมการ เรยนรโดยใชเวลา เรยนตรงตามเวลาท ก าหนด 2. วางแผนและก ากบ การจดกจกรรมการ ทเกดความคมคา

ส อ แ ล ะ แ ห ล งเรยนร

1. ใชสอ แหลงเรยนร วสดอป- กรณทมเหมาะสมและคมคา 2. ใชวสด อปกรณทมอย ในทองถนในการจดกจ- กรรมการ

1. ออกแบบกรจดการ เรยนรใหสอดคลอง เหมะสมกบสอทม อยในหองปฏบตการ และในทองถน

1. จดเตรยมและใชสอ วสด อปกรณทมอย ใหเพยงพอกบผเรยน 2. จดท าใบความรใบ งานใหพรอมกอนการ

11.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร(ตอ)



2. วสดเหลอใชสามารถ น ากลบมาใชใหมไดอก

จดการเรยนร

ก า ร ว ด แ ล ะประเมนผล

1. ออกแบบการวดและประ- เมนผลไดสอดคลองกบพอ กบตวชวดและเหมาะสม กบเวลา

1. เพอตรวจสอบความร ความเขาใจและการ พฒนาการเรยนรของ นกเรยน ทสอดคลอง

1. ใชวธการวดผลตาม สภาพจรงอยางม คณภาพและตรงตาม เปาหมายทตองการวด


2. ใชเครองมอและวธการ วดผลทถกตองเหมาะสม และสอดคลองกบตวชวด และศกยภาพของนกเรยน

กบเนอหา 2. การวดและประเมนผล สอดคลองกบมาตรฐาน และตวชวด สมรรถนะ และคณลกษณะอนพง ประสงค

2. ทกคนมสวนรวมใน การวดผลสะทอนผล การเรยนรทก าหนดไว 3. น าผลไปพฒนาการ เรยนรครงตอไปได 4. วางแผนตดตาม ประเมนผลการท างาน ของนกเรยนเปนระยะ ๆ อยางตอเนอง

* ความร : 1. ครผสอนมความรและรอบร เรองหลกสตร เนอหา สาระ 2. รอบคอบในการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยเหมาะสมกบนกเรยน โดยใช กระบวนการวดและประเมนผลทหลากหลายตรงตามสภาพจรง 3. มความร เรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอพยง 4. ครมความรในการใชสอเทคโนโลย คณธรรม : 1. ใชหลกความยตธรรม มความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวม มความรกและเมตตาตอศษย 2. การมวนยในการจดกจกรรมการเรยนร 3. มความขยน ใชสตปญญาในการแกไขปญหาเกยวกบการเรยนการสอน 4. มความพอเพยง

11.2 ผเรยนเกดคณลกษณะ “อยอยางพอเพยง” (3 หวง 2 เงอนไข 4 มต)

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกนทดในตว 1. แบงเวลาปฏบตกจกรรมได เหมาะสม

1. ปฏบตกจกรรมครบถวนตาม ขนตอน ส าเรจตามเปาหมาย

1. รจกการวางแผนการท างานอยาง เปนระบบตามศกยภาพ

11.2 ผเรยนเกดคณลกษณะ “อยอยางพอเพยง” (3 หวง 2 เงอนไข 4 มต) (ตอ)

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกนทดในตว 2. แบงหนาทท ากจกรรมกลม ไดหมาะสม

2. แกปญหาไดส าเรจ

2. ปรบตวในการท างานกบเพอนได

3. ใชวสดอปกรณในการท ากจ- กรรมอยางประหยดและ คมคา

3. มความรความเขาใจในการ ท ากจกรรมทงกจกรรมท าใบ งานและกจกรรมการทดลอง

3. รจกปฏบตตนในการท างานให บรรลตามวตถประสงคทวางไว

4. ใชงบประมาณอยางคมคาและประหยด

4. รจกเลอกแหลงเรยนร วธการ น าเสนอขอมลไดไดเหมาะสม

4. รจกการวางแผนในการใชสอ เทคโนโลย


กบคณลกษณะอนพงประสงค และสมรรถนะ

ความร : 1. นกเรยนมความรเรอง หมฟงกชน 2. สามารถบรณาการความรเขากบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3. มความรดานเทคโนโลยในการสบคน / น าเสนอขอมล คณธรรม : 1. มความตงใจ ใฝเรยนร มระเบยบวนย มความซอสตย มความรบผดชอบ 2. มรบทบาทและหนาทของตนเอง มความมงมนในการท างาน 3. มความสามคค ความเสยสละ ประหยดอดออม 4. มจตสาธารณะ มจตวทยาศาสตร 5. มจตสาธารณะ รจกอนรกษสงแวดลอม 6. มเจตคตในการน าเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด าเนนชวต

11.3 การประเมนผลลพธ ( K P A ) ทเกดขนกบผเรยนจากการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการหลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ผลลพธ อยอยางพอเพยง ....สมดลและพรอมรบการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ วตถ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม

ความร(K) มความรในการเลอกใชวสดอปกรณ แหลงเรยนร ใหคมคาและประหยด

มความรในการ วางแผนงานและการ ท างานรวมกบผอน

มความรในเรอง ทเรยน

-

ทกษะ(P) - มกระบวนการในการสบคน น าเสนอขอมล - เลอกใชวสดอปกรณไดอยางเหมาะสม

- ม ท ก ษ ะ ใ น ก า รท างาน / สบคน - มความสามารถในการน าความรไปรวมกนแกปญหา

- ใชประโยชนจากส งแวดลอมอยางร ะ ม ด ร ะ ว ง แ ล ะคมคา

ด ารงชวตอยในสงคมอยางมความสข

11.3 การประเมนผลลพธ ( K P A ) ทเกดขนกบผเรยนจากการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการหลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ตอ)

ผลลพธ อยอยางพอเพยง ....สมดลและพรอมรบการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ วตถ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม

คานยม(A) - ตระหนกถงผลทเกดจากการใชเทคโนโลย - มความตระหนกในการน า ว ส ด อ ป ก ร ณ ม า ใ ช

- มความเสยสละ อดทน - เปนสมาชกทดของชมชน - มความรบผดชอบตอ

- ตระหนกถงความส าคญในการเรยนร - มจตส านกใน

การใชแหลงเรยนรโดยใชภมปญญา


ลงชอ (นางสาวมยร มรกต) ต าแหนง คร

-------/--------/----------

ทรพยากรอยางคมคา - มความตระหนกในการรบผดชอบตอหนาท

การท างานของกลม - ยอมรบความคดเหนซงกนและกน

การอนรกษสง-แวดลอม

ทองถน

12. กจกรรมเสนอแนะ

12.1 ควรมตวอยางเอกสารทกรายการใหนกเรยนดคนละชด เพอนกเรยนจะไดเตรยมตวไดถกตองทกครงทมกจกรรมการเรยนการสอน 12.2 ใหนกเรยนทดสอบกอนเรยนเพอวดความรรายหนวย นอกเวลาเรยนในชนเรยน

ลงชอ (…………………………………….…..) ต าแหนง ………………………………..…….. ------/--------/----------


กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชา เคม 5 รหส ว30225 ชนมธยมศกษาปท 6 หนวยการเรยนร 1 เคมอนทรย แผนการจดการเรยนรท 3 สารประกอบไฮโดรคารบอน เวลา 6 ชวโมง

1. ผลการจดการเรยนร

ความรความเขาใจ ทกษะกระบวนการ เจตคต

2. ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

ปญหา / อปสรรค ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

3. ประมวลผลการเรยนรทง 3 ดาน

ประมวลผลการเรยนรทง 3 ดาน นกเรยนทงหมด

นกเรยนทอยในระดบ ด / รอยละ พอใช / รอยละ ปรบปรง /รอยละ

ดานความร ดานทกษะ / กระบวนการ / กระบวนการคด ดานคณลกษณะอนพงประสงค

แบบบนทกผลหลงสอน

................................... (นางสาวมยร มรกต) --------/--------/---------


ความคดเหนของหวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรรายการประเมน

ระดบคณภาพ ขอเสนอแนะ

4 3 2 1 จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร การวดผลประเมนผล ความสอดคลอง (ขอ 1-5) (4 = มากทสด 3 = มาก 2 = พอใช 1 = ควรปรบปรง) ความคดเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ความคดเหนของผอ านวยการโรงเรยน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แบบบนทกแสดงความคดเหน

ลงชอ.........................................หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (นางสาวกรวรรณ งามสม) …………/…………/………..

ลงชอ.......................................รองผอ านวยการฝายวชาการ (…………………………………)

ลงชอ.......................................ผอ านวยการโรงเรยน (…………………………………..)

Documents

สารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนkm.saard.ac.th/files/150331099474917_15111623233414.pdf · แผนการจัดการเรียนรู้