Embed Size (px)
Citation preview
การสรางค า
โดย
_________________________________เลขท______ม.๒/__
โรงเรยนนวมนทราชนทศ สตรวทยา พทธมณฑล
ค าซอน
คาซอน (บางทเรยก คาค) คอ คาประสมทเกดจากการนาคามลต งแต ๒ คา ขนไปทมความหมายคลายกน ใกลเคยงกน หรอตรงกนขามมาวางซอนกน เกดเปนคาใหม มความหมายใหม หรอความหมายชดเจนขน (ซอนกนโดยมงถอเอาความหมายเปนสาคญ
ลกษณะการน าค ามาซอนกน ๑. คาไทยซอนกบคาไทย การนาคาไทยมาซอนกน มทมาไดหลายลกษณะ - ไทยเดมกบไทยปจจบน พดว - ไทยกลางกบไทยถน ครบา - ไทยกลางกบไทยกลาง ฟาดน - ไทยปจจบนกบไทยปจจบน ขดแยง ๒. คาไทยซอนกบคาภาษาอน คาทไทยนาซอนกน เชน - ไทยกบเขมร โงเขลา - ไทยกบบาล การงาน - ไทยกบสนสกฤต โคตรเหงา - ไทยกบจน ตดแจ - ไทยกบองกฤษ แบบแปลน ๓. คาภาษาอนกบคาภาษาอน คาทไทยนามาซอนกน เชน - คาเขมรกบคาเขมร สงบเสงยม - คาเขมรกบบาลสนสกฤต เสดจประพาส - คาบาลสนสกฤตซอนกน
ชนดของค าซอน
คาซอนแบงออกเปน ๒ ชนด คอ ๑. ค าซอนเพอความหมาย เกดจากคามลทมความหมายอยางเดยวกน ใกลเคยงกนหรอตรงกนขามมารวมกน ๑) ความหมายอยางเดยวกน เชน เตบโต ๒) ความหมายใกลเคยงกน เชน เรอแพ ๓) ความหมายตรงกนขาม เชน เทจจรง ๒. ค าซอนเพอเสยง เกดจากการนาคาทมเสยงคลายคลงกนมาซอนเพอใหออกเสยงงายขน มเสยงคลองจองกน เกดความไพเราะขนเชน
ความหมายของค าซอน การนาคามารวมกนจนเกดเปนคาซอน คาใหมทเกดขนอาจมความหมายลกษณะใดลกษณะหนง ดงน ๑. ความหมายอยทคาตน เชน ใจคอ ๒. ความหมายอยทคาทาย เชน เครองไมเครองมอ ๓. ความหมายอยทคาตนและคาทาย เชน เคราะหหามยามราย (เคราะหราย) ๔. ความหมายอยทคาทกคา เชน คบานคเมอง ๕. ความหมายอย ทค าใดคาหนง สวนอกคาน นชวยเนนความหมายใหชดเจนยง ขน (ความหมายแคบลง) เชน เงยบเชยบ ๖. ความหมายอยทคาทกคา ซงมความหมายทกวางออกไป (ความหมายกวางขน) เชน พนอง ๗. ความหมายใหมในเชงอปมา เชน ขมขน
ใบงานท ๑ เรอง ความหมายและลกษณะของค าซอน
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง
ตอนท ๑จงเขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวถกตอง และเขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวผด
๑. คาซอนเกดจากการรวมคาทมความหมายตรงกนขาม
๒. คาซอนเกดจากคาทขนตนดวยพยญชนะเสยงเดยวกนหรอมเสยงสระคกน
๓. คาซอนเกดจากคามลเดยวกน ๒ คา เขยนตอเนองกน
๔. คาซอนเกดจากการรวมคาทมความหมายทานองเดยวกนตงแต ๒ คาขนไป
๕. คาซอนเปนคาทใชเรยกสงใหม
๖. คาซอนเมอนามาซอนหรอเขาคกนแลว ทาใหมความหมายหนกแนนชดเจนยงขน
๗. คาซอนเมอแยกจากกนคงมความหมายเทาเดม
๘. แบบแปลนเปนการสรางคาซอนระหวางคาไทยกบองกฤษ
๙. ตดสน พดว หนาตา เปนการสรางคาซอนทเปนคาไทยกบคาไทย
๑๐. รปภาพ เปนคาซอนทมาจากภาษาบาล สนสกฤต
ใบงานท ๒ เรอง ชนดของค าซอน
ตอนท ๑ ใหนกเรยนพจารณาคาทกาหนดให แลวระบวาคาใดเปนคาซอนเพอเสยง คาใดเปน คาซอนเพอความหมาย พดว เซอซา โอเอ งเงา
เพาะปลก เกะกะ บานเรอน ทอแท
ชวด ถกแพง ค าซอนเพอความหมาย ค าซอนเพอเสยง
.............................. ..............................
.............................. ..............................
.............................. ..............................
............................. ..............................
............................. ..............................
............................. ..............................
ใชความรเลอกค าตอบขอทถกตองทสดนะ
๑.ขอใดคอลกษณะของค าซอน ? ก. เกดจากคามลทมาจากไทยเทานน ข. เกดคามลทมความหมายตางกนมาซอนกน ค. นาคามลคาเดยวกนมาซอนกน ง.คามลทมความหมายอยางเดยวกนหรอทานองเดยวกนมาเรยงซอนกน
๒.ขอใดเปนค าซอน ๒ ค า ? ก. มะละกอ วากลาว เสยใจ ข. สมส ยนด สกหรอ ค. โหวกเหวก นกคด เงยบเหงา ง. ชาวบาน ดใจ รอมชอม
๓.ขอใดมค าซอนเพอความหมายทกค า ? ก. ขดของ ขดแยง หยาบคาย ข. กกขง เงอะงะ โคลนตม ค. สญหาย อาจหาญ หลกหลก ง. จดจาน มอมแมม ชวชา
๔.ขอใดมค าซอนเพอเสยงมากทสด ? ก. คนออนแอมกจะเจบออดแอด ข. นาเหนใจเธอทไมรอโหนอเหน ค. คนหลกหลกเหลาะแหละจะหละหลวม ง. เขาสงเสยงโหวกเหวกอยหนาบาน
๕.ขอใดเปนค าซอนทงหมด ? ก. โงเงา ของเกยว เอะอะ ข. รบดวน กลวยตาก แขกยาม ค. บกเบก ไวใจ คาขาย ง. ลมกลน การบาน มอปน
๖.ขอใดเปนค าซอนเสยง ? ก. ถวยโถโอชาม ข. ถงนองรองเทา ค.เอะอะมะเทง ง. นาใสใจจรง
๗.ขอใดมค าซอนมากทสด ? ก. เธออดหนาระอาใจกบความจองหองพองขนของเขา ข.เธอขบไลไสสงเขาเพราะมาเอะอะมะเทง ตรนฟนแทงทหนาบาน ค. เพราะไวเนอเชอใจเธอจงใหเขามาคลกคล ตโมง ง. เขาตองอกไหมไสขมเพราะมดหนาตาลาย
๘.ขอใดมค าซอนมากทสด ? ก. นองทาเสยงออแอคลานเตาะแตะมาหาฉน ข.ขอทานแตงตวมอมแมมกนอาหารอยางมมมามเลอะเทอะเปรอะเปอน ค. เธอเดนเควงควางมองหาใครสกคนใหชวยเหลอ ง. เพราะความขดแยงเธอจงถกกกขงอยางลกลบ
๙.ขอใดมค าซอนทเปนค ากรยาทกค า ? ก. บานเมอง ระอาใจ วางาย ข. ตกหลน คาขาย เดนเหน ค. เจบไข ฆาฟน อวนพ ง. งามวไล กดข เชยเชย
๑๐.ขอใดมค าซอนเพอความหมาย ๒ ค า ค าซอนเพอเสยง ๒ค า ? ก. จกจก กระเบยดกระเสยร รบดวน วอกแวก ข.ไรนา ซอกซอย ซอตรง พรรคพวก ค. ลกหลาน หนมสาว ขาทาส เจรจาปราศรย ง. ฝ นละออง ชาชอง ทลกทเล หละหลวม
๑๑.ขอใดเปนค าซอนทกค า ก. กดกนกดขวาง แนนหนา ข. มดแดง ผาลายเสอลาย ค. ลกไม ลมพด ตาปลา ง. ไฟฟา ไฟดบ ดนดา ๑๒. ขอใดเปนค าซอนทกค า ก. คมคายคมขา แอบแฝง ข. ชางเขยน ชางไม ชางทอง ค. ลกนอง ลกพ ลกเขา ง. พอตา ตาบอดตาฟา ๑๓. ขอใดไมใชค าซอน ก. ดดดมขมขน เบกบาน ข. เหลยวแลเดอดรอน รองรา ค. กดข แขงขาซอตรง ง. ตายใจ พอตา นกรอง ๑๔. ขอใดไมใชค าซอน ก. คอหอย หมอดบานพก ข. ปดกวาด เชดถ อบรม ค. ขาขน ค าจน เสอผา ง. รปราง แกไขทรพยสน
๑๕. ขอใดเปนค าซอน ก. คบแคบ คอยทาแปดเปอน ข. เบยลาง วงแขน ลกชน ค. หวานเยน ดถก ผดเผด ง. คณนาย คณพระคณหลวง
๑๖.คาซอนในขอใดมลกษณะตางจากพวก ก.เพงเลง ข.หนกเบา ค.ทรดโทรม ง.ชวราย ๑๗.คาใดมคาซอนมากทสด ก.ออกแออดผคนอยลนหลาม ข.ไมสมประกอบทรพยสนกขดสน ค.แตหนาวใจยากแคนนแสนเขญ ง.ในแหลงหลาใครไมมเสมอเหมอน ๑๘.ขอใดเปนคาซอนทกคา ก.รดไถ กลาวหา เอาอยาง ข.แนบชด กบแกลม เกงกาจ ค.หมดสน คบแคบ ใหมเอยม ง.ออยอง รองเรยก โยนกลอง
๑๙.ขอใดมคาซอนทมการซอนลกษณะเดยวกบ “ปดบงซอนเรน” . ก.ขหลงขลม ข.เสอสงหกระทงแรด ค.ปดกวาดเชดถ ง.ลมตาอาปาก ๒๐.คาซอนในขอใดมวธประกอบคาตางกบขออน ก.ลมหมอนนอนเสอ ข.ขบเขยวเคยวฟน ค.ตนลกหนาบาง ง.กหนยมสน ๒๑.ขอใดเปนคาซอนเพอเสยง ก.เทจจรง ข.ขงขง ค.บานเรอน ง.หางไกล ๒๒.ขอใดเปนคาซอนทประกอบดวยคาทมความหมายเหมอนกนหรอคลายกน ก.แขงขา ข.รปภาพ ค.จจ ง.ลกหลาน ๒๓.ขอใดเปนคาซอนทประกอบดวยคาทมความหมายตรงขามกน ก.ไปมา ข. พนอง ค.เลอะเทอะ ง.ตกหลน ๒๔.ขอใดเปนคาซอนทประกอบดวยคาทมความหมายในทานองเดยวกนหรอพวกเดยวกน ก.หนมสาว ข.ใหญโต ค.วนเวยน ง.แกวงไกว ๒๕.ขอใดเปนคาซอนทกคา ก.ตดใจ ซกซน คดเลอก ข.หามปราม ฉลาดเฉลยว วองไว ค.ซดเซยว หนาตา ใจดา ง.ความหมาย ทรดโทรม นารก
ชดท ชดท ๔๔ เรอง ค าเรอง ค าซ าซ า
ค าซ า คาซ า คอ คาทเกดจากคามลซงเหมอนกนทงเสยงและความหมาย นามาเรยงกนโดยสามารถใชไมยมก (ๆ) แทนคาทายทซ า เปนคามความหมายใหม ซงอาจมน าหนกยงขน เบาลง แสดงพจนบอกจานวนมากนอย หรออาจเปลยนเปนอยางอน
ชนดของค าซ า คานาม เชน ลกๆ หลานๆ เดกๆ เพอนๆ คาสรรพนาม เชน เราๆ ทานๆ เขาๆ เธอๆ คากรยา เชน เดนๆ นงๆ นอนๆ พดๆ คาวเศษณ เชน ไกลๆ ใกลๆ หวานๆ ผอมๆ คาบพบท เชน ใตๆ เหนอๆ บนๆ รม ๆ คาสนธาน เชน ทงๆ ท ราวๆ กบ อยางไรๆ เหมอนๆ คาอทาน เชน ชะๆ โอยๆ โฮๆ อยๆ
ลกษณะของการซ าค าในภาษาไทย ๑. ซ าคาเดยวกน ๒ หน ระดบเสยงวรรณยกตคงเดม เชน เรว ๆ หนมๆ หนกๆ ๒. ซ าคาเดยวกน ๒ หน โดยเนนระดบเสยงวรรณยกตทคาหนา เชน วานหวาน อรอยอรอย จนจน ๓. ซ าคาเดยวกน ๓ หน โดยเนนระดบเสยงวรรณยกตทพยางคหลงของคาหนา เชน จดจดจด สวยซวยสวย ๔. ซ าคาประสม ๒ พยางค ๒ หน โดยเนนระดบเสยงวรรณยกตทพยางคหลงของคาหนา เชน เจบใจเจบใจ ดใจดใจ ยนดยนด ๕. ซ าคาเดยวกน ๒ หน ระดบเสยงวรรณยกตคงเดมแตเกดการกรอนเสยงขนอยางทบาลเรยกวา อ พ ภ า ส แ ล ะ ส น ส ก ฤ ต เ ร ย ก ว า อ ภ ย ภ า ส เ ช น ล ว ๆ เ ป น ล ะ ล ว , ค ร น ๆ เ ป น คระครน ซงโดยมากใชในคาประพนธ
ความหมายของค าซ า การซ าคาทาใหเกดความหมายแตกตางไปจากคาเดม ดงน ๑. ความหมายแสดงพหพจน มกเปนคานามและสรรพนาม เชน - เดกๆ กาลงรองเพลง พๆ ไปโรงเรยน หนมๆ กาลงเลนฟตบอล ๒. ความหมายแยกเปนสวนๆ มกเปนลกษณะนาม เชน - คณแมหนหมเปนชนๆ วมาลาลางจานใหสะอาดเปนใบ ๆ ส ๓. ความหมายเนนความหรอเพมน าหนกความหมายใหชดเจนขน บางครงเปลยนเสยงสวนหนาเปนวรรณยกตตร เพอเนนความหมายใหเดนชดหรอมนาหนกมากยงขน เชน - นางแบบคนนหนดด ฉนเกลยดเกลยดคนโกหก ๔. ความหมายเบาลงหรอลดน าหนกความหมายลง วเศษณบางคาเมอเปนคาซ าความหมายคลายความเนนหนกกวาเดม หรอไมจงใจ คาซ าประเภทนไมเปลยนเสยงวรรณยกตของพยางคแรก เชน - เขายงเคอง ๆ เธออยนะ ฝมอวาดรปของเขาคลายๆ พอ ๕. บอกความหมายโดยประมาณ ไมเจาะจงหรอไมกาหนดแนนอน ท งทเกยวกบเวลาและสถานท ดงน ก. บอกเวลาโดยประมาณ เชน สมศรชอบเดนเลนเวลาเยน ๆ เขาตนเชา ๆ เสมอ ข. บอกสถานทโดยประมาณ เชน บานฉนอยแถว ๆ เอกมย ตนประดใหญอยใกล ๆ โรงเรยน ๖. เปลยนความหมายใหม คาซ าบางคาเปลยนความหมายใหมโดยไมมเคาของความหมายเดม เชน - หนรเรองนแบบง ๆ ปลา ๆ (รนดหนอย) - เรองพน ๆ สบายมาก (ธรรมดา) ๗. บอคาสง วเศษณทเปนคาซ าเมอประกอบกรยา จะเนนความและบอกคาสง เชน - อยเงยบ ๆ พดดง ๆ เดนด ๆ ๘. แยกคาซอนมาเปนคาซ า คาซ าบางคาเกดจากการแยกคาซอนมาเปนซ ากน เชน - จดชด เปน จด ๆ ชด ๆ - พนอง เปน พ ๆ นอง ๆ
ใบงานท ๑ เรอง ลกษณะของค าซ า
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง ตอนท ๑ ใหนกเรยนใสเครองหมาย หนาขอทใชคาซ าถกตอง และเขยนเครองหมาย หนาขอทใชคาซ าไมถกตอง
๑. เธอใชแปรง ๆ ผมทยาวสลวย
๒. ถาแนจรงขอใหมาพบกนซง ๆ หนา
๓. บานกกไกอยซอยนา ๆ ถนนสขมวท
๔. ลกนกตวนนตกนาเปยกปอนหนาวจนตวสนรก ๆ ทเดยว
๕. คน ๆ นเปนคนนสยด
๖. เสยงโทรศพทดงกรง ๆ ปลกเขาตนขนมา
๗. เรอย ๆ มารอน ๆ ทพากรจะตกตา
๘. ใกลสอบแลวแตภมดเนอย ๆ ไมขยนอานหนงสอเหมอนเดม
๙. คน ๆ นไมควรคบคาสมาคมดวย
๑๐. เธอแอบถอนหายใจเบา ๆ ดวยความเบอหนาย
๑๑. ไมวาอยทไหน ๆ นาใจแบบไทยไมเคยเหอดหายไปจากสายเลอด
๑๒. ครสญญาวาจะบวกคะแนนให แตไป ๆ กลม
๑๓. หญงใชยางลบ ๆ จนกระดาษขาด
๑๔. เกาอโยก ๆ เยกจนเวยนหว
๑๕. มาใกล ๆ แลวนงนง ๆ
ใบงานท ๒
เรอง ความหมายของค าซ า
ค าสง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง ตอนท ๑ จงบอกความหมายของคาซ าตอไปน โดยนาตวอกษรเตมลงหนาขอใหถกตอง ก. บอกพหพจน ข. เนนความ ค. ไมเจาะจง ง. แยกเปนสวน จ. บอกคาสง ฉ. บอกลกษณะ ช. ความหมายเปลยนไป
๑. พวกทนงหนา ๆ ลกขนตอบซ
๒. กวาดพนสง ๆ อยางนจะสะอาดไดอยางไร
๓. นกเรยนรนแรก ๆ ทาทางขนแขงด
๔. ของชนไหนไมใชแลวใหนามารวมไวเปนกอง ๆ
๕. เดน ดๆ เดยวกเหยยบตะปหรอก
๖. งานนไมชอบกทาไปพลาง ๆ กอนนะ
๗. สาว ๆ ยกขนมไปทสนามหนอยจะ
๘. ลกใครนารกจรง ๆ
๙. นกเรยนเงยบ ๆ หนอยคะ
๑๐. ครของฉนใจดด
๑๑. เพอน ๆ สอบคณตศาสตรตกกนหลายคน
๑๒. เราพบกนแถว ๆ เซนทรลปนเกลานะ
๑๓. ผอานวยการจะแจกของเดกเปนคน ๆ ไป
๑๔. อาจารยขาขอสอบภาษาไทยฉบบนของหม ๆ คะ
๑๕. ฉนชอบคนหลอ ๆ
ตอนท ๒ จงจดคาซ าตอไปนใหเขากบลกษณะความหมาย พ ๆ หนา ๆ ดด คลาย ๆ ใคร ๆ กลวย ๆ ชน ๆ ซวยสวย เกลยดเกลยด เดก ๆ ลก ๆ นอย ๆ สง ๆ แทงๆ หอง ๆ ลวก ๆ เฉย ๆ พน ๆ เบา ๆ แดงแดง ชา ๆ หม ๆ ใบ ๆ สาว ๆ เคมเคม
๑ พหพจน ๒. ความหมายเนนหนก
๓. ความหมายเบาลง ๔. ความหมายแยกเปนสวน
๕. เปลยนความหมายใหม
ค าสมาส
คาสมาส คอการนาคาทมาจากภาษาบาลและสนสกฤตตงแต ๒ คาขนไป มารวมกนใหเปนคาเดยว ทาใหเกดคาใหมทมความหมายใหม แตยงคงเคาความหมายเดมอย
ค าทมาจากภาษาบาลและสนสกฤตมหลกโดยทวไป ดงน
หลกสงเกตภาษาบาลและสนสกฤต
บาล สนสกฤต ๑. ใชสระอะ อา อ อ อ อ เอ โอ เชน อรยะ อส
๑. ใชสระอะ อา อ อ อ อ เอ โอ และเพม ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ ไอ เอา เชน ฤษ ฤด กฤษณ ไมตร ไพศาล เมาล
๒. ใช ส เชน สาสนา สนต วสาสะ สาลา สสะ
๒. ใช ศ ษ เชน ศษย ศานต พศวาส ศาลา ศรษะ
๓. ใช ฬ เชน จฬา กฬา บฬ ครฬ ๓. ใช ฑ เชน จฑา กรฑา บฑา ครฑ ๔. ใชพยญชนะเรยงพยางค เชน กรยา สาม ฐาน ถาวร ปทม
๔. ใชอกษรควบกลา เชน กรยา สวาม สถาน สถาวร ปทมะ
๕. ใชพยญชนะสะกดและตวตามตวเดยวกน เชน ธมม กมม
๕. ใชตว รร แทน ร (ร เรผะ) เชน ธรรม กรรม มรรค
๖. มหลกตวสะกดตวตามทแนนอน ๖. ไมมหลกตวสะกดตวตาม
หลกตวสะกดตวตามส าหรบสงเกตค าทมาจากภาษาบาลมดงน
วรรค ชอเรยก ฐานทเกด พยญชนะแถวท
๑ ๒ ๓ ๔ ๕ วรรค กะ กณฐชะ ฐานคอ ก ข ค ฆ ง วรรค จะ ตาลชะ ฐานเพดาน จ ฉ ช ฌ ญ วรรค ฏะ มทธชะ ฐานปมเหงอก ฏ ฐ ฑ ฒ ณ วรรค ตะ ทนตชะ ฐานฟน ต ถ ท ธ น วรรค ปะ โอษฐชะ ฐานรมฝปาก ป ผ พ ภ ม
เศษวรรค ย ร ล ว ส ห ฬ ๐ ๑. พยญชนะแถวท ๑ เปนตวสะกด ตามดวยพยญชนะแถวท ๑, ๒ เชน อกกาบาต สกกะ สกการะ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ๒. พยญชนะแถวท ๓ เปนตวสะกด ตามดวยพยญชนะแถวท ๓, ๔ เชน อคคะ อคค มคคะ สคคะ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๓. พยญชนะแถวท ๕ เปนตวสะกด ตามดวยพยญชนะแถว ๑ - ๕ ในวรรคเดยวกน เชน สงกร ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๔. ตว ย ตามดวย ย, ล ตามดวย ล, ส ตามดวย ส เชน อยยกา (อยกา) อยยกา อยยาน ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- การนาภาษาบาลและสนสกฤตมาใช บางครงเรากใชทงสองคาในความหมายเดยวกนหรอใกลเคยงกน
วธสรางค าสมาส ๑. คาตงแตสองคาขนไปทมรากศพทมาจากบาลและสนสกฤตเทานน เชน - วทย (สนสกฤต) + ศาสตร (สนสกฤต) = วทยาศาสตร - อคค (บาล) + ภย (บาล) = อคคภย - โจร (บาล) + กรรม (สนสกฤต) = โจรกรรม ถาคาทนามาสรางนนคาใดคาหนงไมใชบาลหรอสนสกฤตจะไมนบวาเปนคาสมาส เชน - สรรพ (สนสกฤต) + สง (ไทย) = สรรพสง (ประสม) - ราช (บาล) + วง (ไทย) = ราชวง (ประสม) - ครสต (องกฤษ) + ศกราช (สนสกฤต) = ครสตศกราช (คาประสม) ๒. ถาพยางคสดทายของคาหนามรปสระ ะ หรอตวการนต ตองตดสระหรอไมทณฑฆาต () ออก เชน - ศลปะ + สกษา = ศลปศกษา - แพทย + ศาสตร = แพทยศาสตร - ธระ + กจ = ธรกจ ๓. การเรยงคาเขาสมาส คาทเปนหลกจะวางไวหลง คาขยายจะวางไวหนา เมอแปลความหมายจะตองแปลจากหลงมาหนา เชน - ภมศาสตร หมายถง วชาทวาดวยโลก - ราชโอรส หมายถง ลกชายพระราชา - กาฬพกตร หมายถง หนาดา - วรรณคด หมายถง เรองราวของหนงสอ ๔. การออกเสยงคาสมาส ตองออกเสยงสระทพยางคสดทายของคาหนา ถาพยางคสดทายของคาหนาไมมรปสระกากบ ใหอานออกเสยง อะ เชน - รฐ + ศาสตร = รฐศาสตร อาน รด – ถะ – สาด - ภม + ทศน = ภมทศน อาน พม – ม – ทด - พช + มงคล = พชมงคล อาน พด – ชะ - มง – คน ๕. คาบาล – สนสกฤต ซงมคาวา “พระ” ซงแผลงมาจาก “วร” ทเปนภาษาบาลประกอบขางหนาจดวาเปนคาสมาสเชนเดยวกน - พระ + กรรณ = พระกรรณ - พระ + ขรรค = พระขรร - พระ + โอษฐ = พระโอษฐ
ในทางตรงกนขาม คาวา “พระ” อยขางหนาคาภาษาอนทไมใชภาษาบาล – สนสกฤต คานนไมใชคาสมาส เชน พระ + เขนย = พระเขนย “เขนย” เปนคาเขมร ดงนนคาวา “พระเขนย” จงไมใชคาสมาส ๖. คาสวนใหญทลงทายดวยคาวา กจ การ กรรม กร ศกษา ภย สถาน ภาพ วทยา ศลป ธรรม ศาสตร - เศรษฐกจ ราชการ เกษตรกรรม กรรมการ สขศกษาอทกภย โบราณสถาน จนตภาพ ชววทยา นาฏศลป คณธรรม รฐศาสตร
ขอสงเกตค าสมาส ๑. คาสมาสบางคาไมอานออกเสยงรปสระระหวางคาหนาและคาหลง เชน - เกยรตนยม อานวา เกยด - น - ยม - ชาตนยม อานวา ชาด - น - ยม - ธาตเจดย อานวา ทาด - เจ - ด ๒. คาสมาสบางคาอานออกเสยงไดทงแบบมพยางคเชอมระหวางคา หรอแบบไมอานออกเสยงพยางคเชอมกได เชน - ประถมศกษา อานวา ประ - ถม - สก - สา หรอ ประ - ถม - มะ - สก - สา - สงคมนยม อานวา สง - คม - น - ยม หรอ สง - คม - มะ - น - ยม - รสนยม อานวา รด - น - ยม หรอ รด - สะ - น - ยม ๓. ชอจงหวดทลงทายดวย “บร” บางชอกอานออกเสยงเชอมระหวางคา บางชอกไมอานออกเสยงเชอม บางชอกอานไดทงสองอยาง เชน - จนทบร อานวา จน - ทะ - บ - ร - ชลบร อานวา ชน - บ - ร - เพชรบร อานวา เพด - บ - ร หรอ เพด - ชะ - บ - ร ๔. คาสมาสสวนใหญจะแปลจากหลงมาหนา แตกมคาสมาสบางคาทแปลจากหนาไปหลง เชน - มณฑลพธ หมายถง บรเวณพธ - ผลกรรม หมายถง ผลของกรรมล - ผลบญ หมายถง ผลของบญ
ใบงานท ๑
เรอง ความหมายและการอานค าสมาส
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง ตอนท ๑ จงเขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวถกตอง และ เขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวไมถกตอง
๑. คาสมาสเกดจากคาบาล สนสกฤตเทานน
๒. คาสมาสคอคามลตงแต ๒ คาขนไป
๓. คาสมาสพยางคทายของคาหนาไมประวสรรชนย หรอเปนตวการนต
๔. การแปลความหมายคาสมาสโดยมากแปลจากคาหลงไปคาหนา
๕. การอานคาสมาสตองอานออกเสยงตอเนองกน
๖. คณตศาสตร เกดจาก คณต + ศาสตร
๗. ผลผลตเปนคาสมาสเพราะเปนคาบาล สนสกฤต
๘. ผลไมเปนคาสมาสทเกดจาก ผล + ไม
๙. ชลบร ไมใชคาสมาส เพราะไมไดอานออกเสยงตอเนอง
๑๐. คาทม “พระ” นาหนาคาบาลสนสกฤตจดเปนคาสมาส
ใบงานท ๒ เรอง ความหมายและการสรางค าสมาส
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง
ตอนท ๑ จงจบคสมาสและความหมายใหถกตอง
.................... ๑. กาญจนบร ก. เหนจากทไกล
.................... ๒. วรชน ข. มตรทรก
.................... ๓. ยทธวธ ค. ภยอนเกดจากนา
.................... ๔. โทรทศน ง. ผกลาหาญ
.................... ๕. สงฆราช จ. เวลากลางคน
.................... ๖. อารยธรรม ฉ. ศาสตรอนเปนความร
.................... ๗. ปยมตร ช. ชวตเลก ๆ
.................... ๘. ครศาสตร ซ. เมองแหงทองคา
.................... ๙. อทกภย ฌ. วชาวาดวยการผลต
.................... ๑๐. รตตกาล ญ. ธรรมททาใหเกดความเจรญ
.................... ๑๑. ดรณวย ฎ. คากลาวสอนของพระพทธเจา
.................... ๑๒. บรมศาสดา ฏ. วยเดก
.................... ๑๓. วทยาศาสตร ฐ. วธแหงการรบ
.................... ๑๔. จลชวน ฑ. ประชาชนทวไป
.................... ๑๕. สาธารณชน ฒ. วชาคร ณ. ราชาแหงสงฆ
ตอนท ๒ จงเตมคาลงในชองวางใหสมาสกบคาทกาหนดให ๑. ......................... กจ .......................... กจ .......................... กจ
๒. ......................... การ .......................... การ .......................... การ
๓. ......................... ษา .......................... ษา .......................... ษา
๔. ......................... ภย .......................... ภย .......................... ภย
๕. ......................... ศาสตร .......................... ศาสตร .......................... ศาสตร
๖. ......................... ภาพ .......................... ภาพ .......................... ภาพ
๗. ......................... กรรม .......................... กรรม .......................... กรรม
๘. ......................... กร .......................... กร .......................... กร
๙. ......................... บร .......................... บร .......................... บร
๑๐.......................... ธรรม .......................... ธรรม .......................... ธรรม
แบบทดสอบ เรอง ค าเรอง ค าสมาสสมาส
ค าชแจง ใหนกเรยน ทบตวอกษรทบตวอกษรทถกทสดเพยงขอเดยว ๑. ขอใดเปนลกษณะของคาสมาส ก. คาไทยประสมกนตงแต ๒ คาขนไป ข. คาประสมทมาจากภาษาบาลและไทย ค. คาทประสมบาลกบคาภาษาอน ง. คาทประสมบาลหรอสนสกฤต ๒. ขอใดมโครงสรางเหมอนคาสมาสแตไมใชคาสมาส ก. พลการ ข. พลสทธ ค. พลความ ง. พลพรรค ๓. ขอใดเปนคาสมาสทกคา ก. กามเทพ ปโยรส สมมนา ข. ทนทรพย ดาษดา สปดาห ค. สนทรพจน ปญญาชน กจกรรม ง. มหรรณพ ภมนทร ผลผลต ๔. ขอเปนคาสมาสทกคา ก. ทศชาต เมรมาศ เยาวชน ข. สทธบตร เอกภาพ ราชคร ค. นาฏศลป พมพดด ธนบตร ง. ชวประวต รฐสภา ภาพเขยน ๕. ขอใดเปนคาสมาสทงสองคา ก. พลไกร พลเมอง ข. ราชวง ราชการ ค. มลศกษา อบตเหต ง. นครหลวง ถนฐาน
๖. ขอใดไมใชคาสมาส ก. พระโอรส ข. พระบดา ค. พระมารดา ง. พระขนง ๗. ขอใดเปนคาสมาสแตไมอานออกเสยงอยางคาสมาสกได ก. ชลบร ข. พลเมอง ค. บายศร ง. เมรมาศ ๘. “ราชวง” ไมเปนคาสมาสเพราะเหตใด ก. คาตงอยหนาคาขยาย ข. ไมไดแปลจากหลงไปหนา ค. วง ไมใชคาบาลหรอสนสกฤต ง. ไมไดอานออกเสยงอะตรงพยางคทายของคาหนา ๙. ขอใดอานคาสมาสไมถกตอง ก. รฐบรษ อานวา รด - ถะ - บ - หรด ข. ยคลบาท อานวา ย - คน - ละ - บาด ค. ยตธรรม อานวา ยด - ต - ทา ง. ยพราช อานวา ย - พะ - ราด ๑๐. ขอความตอนมคาสมาสกคา (ไมนบคาซ า)
“นาปลาทดมคณภาพ คงมไมกคนทจะทราบวาคณคาทางโภชนาการเปน อยางไรและกรรมวธในการผลตกมสวนทาใหรสชาตของนาปลาแตกตางกนดวย”
ก. ๒ คา ข. ๓ คา ค. ๔ คา ง. ๕ คา
ค าสนธ คาสนธ คอ คาทเกดจากการนาคาบาลสนสกฤตมาเชอมเสยงใหกลมกลนกนส นเขาเปนคาใหม มเสยงสละสลวยนาฟง ทงนเพอสะดวกในการประพนธและการออกเสยง (สนธ = ตอ , เชอม , ทาใหตดกน , การเชอมเสยงใหกลมกลนกน)
ลกษณะของค าสนธ ลกษณะของคาสนธ สงเกตไดดงตอไปน ๑. มงการนาคามาเชอมใหเสยงกลมกลนกน ๒. คาทนามาเชอมตองมาจากภาษาบาลและสนสกฤต ๓. มการเปลยนเสยงตวอกษรระหวางคาทนามาเชอม ๔. การเรยงลาดบคาและการแปลความหมายเหมอนอยางคาสมาส ๕.ชนดของคาสนธม ๓ ชนด คอ สระสนธ พยญชนะสนธ และนคหตสนธ
สระสนธ สระสนธ คอ การเชอมคาใหมเสยงกลมกลนกน ระหวางเสยงสระพยางคทายของคาหนากบเสยงสระพยางคแรกของคาหลง เมอเชอมกนแลวเสยงสระเหลอเพยงเสยงเดยว ซงอาจเปนเสยงสระพยางคทายของคาหนา หรอเสยงสระพยางคแรกของคาหลงหรอเสยงสระคงท หรออาจแปลงเปนเสยงสระอน หลกการสนธของสระสนธ ๑. อะ, อา สนธกบ อะ, อา เปน อะ เชน กต + อญชล = กตญชล ฐาน + อนตร = ------------ นร + อนตร = ------------ มหา + อรณว = ------------ มหา + อหศจรรย = ------------ อน + อนต = ------------
๒. อะ, อา สนธกบ อะ, อา เปน อา เชน กมภ + อาพนธ = กมภาพนธ ขปน + อาวธ = ขปนาวธ คงคา + อาลย = ------------ คมน + อาคม = ------------ เทศ + อภบาล = ------------ ธรม + อาสน = ------------ ธญญ + อาหาร = ------------ นร + อาศา = ------------ ปรณ + อนกรม = ------------ ปรม + อณ = ------------ พล + อนามย = ------------ พนธน + อาการ = ------------ พทธ + องกล = ------------ พทธ + อนสต = ------------ ภตต + อาคาร = ------------ มกร + อาคม = ------------ เมษ + อายน = ------------ ราช + อนสรณ = ------------ รชต + อภเษก = ------------ วน + อาลย = ------------ วจน + อรถ = ------------ วจน + อนกรม = ------------ วฤษภ + อาคม = ------------ ศพท + อนกรม = ------------ ศลป + อากร = ------------ สต + องค = ------------ สปต + อห = ------------ อน + อามย = ------------ ๓. อะ, อา สนธกบ อ, อ เปน อ อ เอ เชน จลล + อนทรย = จลนทรย นร + อนทร = ------------ คช + อนทร = ------------ มหา + อส = ------------ ปรม + อนทร = ปรมนทร, ปรเมนทร ๔. อะ, อา สนธกบ อ, อ เปน อ อ โอ เชน กศล + อปาย = กศโลบาย นย + อปาย = ------------ นร + อตตม = ------------ มหา + อฬาร = ------------ ราช + อปาย = ------------ ราช + อปโภค = ------------ วชร + อทย = ------------ วร + อตตม = ------------ สรย + อทย = ------------ อรณ + อทย = ------------
๕. อะ, อา สนธกบ เอ, โอ, เอา เปน เอ, ไอ, โอ, เอา เชน ชน + โอรส = ชโนรส ปย + โอรส = ------------ พทธ + โอวาท = ------------ วร + โอกาส = ------------ มหา + ไอศวรย = ------------ อน + เอก = ------------ ๖. อ, อ สนธกบ อ, อ เปน อ อ เชน กรน + อนทร = ------------ ปต + อนทร = ------------ ธาน + อนทร = ------------ ไพร + อนทร = ------------ ๗. อ, อ สนธกบสระอน แปลง อ เปน ย แลวจงนามาสนธ เชน อคค (อคย) + โอภาส = อคโยภาส สามคค (สามคย) + อาจารย = ------------ ๘. อ, อ สนธกบ อ, อ เปน อ, อ เชน คร + อปกรณ = อปกรณ คร + อปการ = ------------ ๙. อ, อ สนธกบสระอน แปลง อ, อ เปน ว แลวจงนามาสนธ เชน ธน (ธนว) + อาคม = ธนวาคม สนธ (สนธว) + อานนท = ------------
พยญชนะสนธ พยญชนะสนธ คอ การเชอมคาใหเสยงกลมกลนกน ระหวางคาทสดศพทดวยพยญชนะกบคาทขนตนดวยพยญชนะ เมอสนธแลวมลกษณะคลายเปนคาสมาส ๑. เปลยน ส เปน โอ เชน มนส + รถ = มโนรถ มนส + ภาว = ------------ มนส + มย = ------------ มนส + รมย = ------------ ยสส + ธร = ------------ สรส + ช = ------------ รหส + ฐาน = ------------ ศรส + เวฐน = ------------ ๒. คาหนาทลงทายดวยพยญชนะ น ใหลบ น ทง เชน พรหมน + ชาต = พรหมชาต อาตมน + ภาว = ------------ โรมน + ศ = ------------ จรมน + การ = ------------ ๓. คาหนาซงเปน นส, ทส แผลง ส เปน ร เชน นส + ภย = นรภย นส + มล = ------------ นส + มต = ------------ ทส + พษ = ------------
นคหตสนธ
นคหตสนธหรอนฤคหตสนธ คอ การเชอมเสยงของคาทมนคหตหรอมพยางคทายเปนนคหตกบคาอน ๆ เมอสนธแลวนคหตจะเปลยนเปน ง ญ ณ น ม ซงเปนพยญชนะทายวรรค มหลกในการสนธ ดงน ๑. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค กะ (ก ข ค ฆ ง) แผลงนคหตเปน ง เชน ส + คม = สงคม ส + ครห = ------------ ส + คต = ------------ ส + ขาร = ------------ ๒. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค จะ (จ ฉ ช ฌ ญ) แผลงนคหตเปน ญ เชน ส + จร = สญจร ส + ชาต = ------------ ส + ญา = ------------ ๓. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค ฏะ (ฏ ฐ ฑ ฒ ณ) แผลงนคหตเปน ณ เชน ส + ฐาน = สณฐาน ๔. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค ตะ (ต ถ ท ธ น) แผลงนคหตเปน น เชน ส + ตน (ตาน) = สนดาน ส + นษฐาน = ------------ ส + ธาน = ------------ ๕. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค ปะ (ป ผ พ ภ ม ) แผลงนคหตเปน ม เชน ส + ผสส = สมผส ส + มน = ------------ ส + ภาษณ = ------------ ส + ปตต = ------------ ๖. นคหตสนธกบพยญชนะวรรค เศษวรรค (ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ) แผลงนคหตเปน ง เชน ส + วร = สงวร ส + สย = ------------ ส + สรค = ------------ ส + สนทนา = ------------ ๗. นคหตสนธกบสระ (พยางคแรกของคาหลงเปนสระ) แผลงนคหตเปน ม เชน ส + อช = ------------ ส + อย = ------------ ส + อทย = ------------ ส + อาคม = ------------
ใบงานท ๑
เรอง ความหมายและลกษณะค าสนธ
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง
ตอนท ๑ จงเขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวถกตอง และ เขยนเครองหมาย หนาขอทกลาวไมถกตอง
๑. คาสนธคอการนาคามลมาเชอมกน
๒. คาสนธเปนการนาคาบาลสนสกฤตมาเชอมกนเทานน
๓. คาสนธมการกลนเสยงซงยากแกการแยกเปน ๒ คา
๔. คาสนธตางจากคาสมาสในลกษณะการเปลยนแปลงตวอกษรเปนสาคญ
๕. คาสนธเกดจากพยางคหลงของคาแรก + พยางคหนาของคาหลงมาเชอมเสยงกน
๖. คาสนธสวนใหญจะมตว อ เปนตวเชอม เมอเชอมกนแลว ตว อ จะหายไป เหลอแตสระทกลนเสยงกนเปนคาใหม
๗. กระยาหารไมใชคาสนธ เพราะไมใชคาบาลหรอสนสกฤตรวมกน
๘. สงขาร เปนคาทเกดจากการสนธสระ ระหวาง สงข + อากร
๙. สญญา เกดจากนคหตสนธ
๑๐.มโนรถ เปนพยญชนะสนธ เกดจาก มนส + โอรส
ตอนท ๒ จงบอกความหมายของค าสนธตอไปน ๑. คร + อปกรณ = ครปกรณ หมายถง .................................. ๒. ศลปะ + อาชพ = ศลปาชพ หมายถง .................................. ๓. ปย + โอรส = ปโยรส หมายถง .................................. ๔. ราช + โอวาท = ราโชวาท หมายถง .................................. ๕. กร + อนทร = กรนทร หมายถง .................................. ๖. คงคา + อาลย = คงคาลย หมายถง .................................. ๗. คคน + องคาร = คคนางค หมายถง .................................. ๘. พล + อากร = พลากร หมายถง .................................. ๙. อรณ + อทย = อรโณทย หมายถง .................................. ๑๐. ไสย + อาสน = ไสยาสน หมายถง ..................................
ใบงานท ๒ เรอง ลกษณะค าสนธ
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง
ตอนท ๑ จงตอบคาถามตอไปน ก. ขอใดไมใชสระสนธ ๑. ก. นรนดร ข. คมนาคม ค. สญญา ๒. ก. อนามย ข. ยโสธร ค. มโหฬาร ๓. ก. สมาธ ข. กตญชล ค. จราจร ๔. ก. นราศ ข. มโนรถ ค. ภตตาคาร ๕. ก. พลานามย ข. เนรมต ค. นรนทร ข. ขอใดไมใชพยญชนะสนธ ๖. ก. นรภย ข. ยโสธร ค. ธญญาหาร ๗. ก. อเนก ข. มโนภาพ ค. รโหฐาน ๘. ก. ชโนรส ข. ศโรเพฐน ค. ไพรนทร ๙. ก. มโนรมย ข. ธนวาคม ค. รโหฐาน ๑๐. ก. พรหมชาต ข. นรทกข ค. วโรกาส ค. ขอใดไมใชนคหตสนธ ๑๑. ก. สงหาคม ข. สนนษฐาน ค. สญจร ๑๒. ก. สมภาษณ ข. สมมนา ค. มหรรณพ ๑๓. ก. สรโยภาส ข. สมาคม ค. สมทย ๑๔. ก. สโมสร ข. สนดาน ค. สรรพากร ๑๕. ก. สมพทธ ข. สารานกรม ค. สนธาน
ตอนท ๒ จงเชอมคาสนธตอไปน
๑. มคค + อเทศก = .........................................................
๒. นย + อบาย = .........................................................
๓. สมมา + อาชวะ = .........................................................
๔. วชระ + อาวธ = .........................................................
๕. ศกด + อานภาพ = .........................................................
๖. มหา + อรรณพ = .........................................................
๗. มหา + อศจรรย = .........................................................
๘. สข + อภบาล = .........................................................
๙. ยสส + ธร = .........................................................
๑๐. นรส + ทกข = .........................................................
๑๑. มนส + ภาพ = .........................................................
๑๒. ขปน + อาวธ = .........................................................
๑๓. สรย + อทย = .........................................................
๑๔. สต + องค = .........................................................
๑๕. ราช + โอรส = .........................................................
๑๖. ส + นบาต = .........................................................
๑๗. ราช + อปถมภ = .........................................................
๑๘. คณ + อาจารย = .........................................................
๑๙. ชล + อาลย = .........................................................
๒๐. อคค + โอภาส = .........................................................
ใบงานท ๓ เรอง ลกษณะค าสนธ
ค าชแจง ใหนกเรยนอานโจทยใหเขาใจ แลวเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบของนกเรยนเอง ตอนท ๑ จงแยกคาสนธตอไปน
๑. พฤษภาคม = .........................................................
๒. บดนทร = .........................................................
๓. อมรนทร = .........................................................
๔. ศลปากร = .........................................................
๕. สขาภบาล = .........................................................
๖. มคคเทศก = .........................................................
๗. ปโยรส = .........................................................
๘. ธนาคาร = .........................................................
๙. วโรกาส = .........................................................
๑๐. วทยาลย = .........................................................
๑๑. มหศจรรย = .........................................................
๑๒. ปรมนทร = .........................................................
๑๓. พลานามย = .........................................................
๑๔. สญชย = .........................................................
๑๕. ราชปถมภ = ........................................................ .
ตอนท ๒ ใหนกเรยนเขยนคาสนธจากภาพทกาหนดให
…………………………. ……………………………
…………………………. ……………………………
…………………………. ……………………………
…………………………. ……………………………
…………………………. ……………………………
