ถึงเวลาที่จะสูกบัมะเรง็อยางจริงจังเสยีท ี

สาเหตุการตายอันดับ 1 ติดตอกันมากกวา 10 ป

เสียชีวิตประมาณปละกวา 60,000 คน เฉลี่ย 6-7 คน/ชั่วโมง

พบผูปวยรายใหมปละประมาณ 70,000 คน แนวโนมเพิ่มขึ้น

มะเร็งในผูชายพบบอยสดุ คือ มะเร็งตับ ผูหญิง - มะเร็งเตานม

ทางเลือกของการตอสูกับมะเรง็

เลือกมะเร็งที่พอสูได – เพื่อใหเกิดความหวังและกําลังใจ

การคนหา Early Detection หรือการปองกัน Prevention ทําไดไมยาก

ไมตองพึ่ง Technology ซับซอนและราคาแพง

การรักษา มีความหลากหลายและดวยฝมือคนไทย

การติดตามขอมลู ตั้งแตเริ่มตน – วิธีการ – 5 year survival rate

SEER – Surveillance Epidemiology End Result USA

ขอควรระวงั – Service Plan (Cancer) จะทําใหมุงแตการรักษา

พบมากเปนอันดับ 1 ของผูหญิงไทยกวา 10 ป

แพรกระจายเพิ่มข้ึนท่ัวโลกโดยไมทราบสาเหตุ

ไมมีทางปองกัน ปจจัยเสี่ยงคือการเปนผูหญิงและอายุท่ีเพิ่มข้ึน

แตเปนมะเร็งท่ีปจจุบันมีการรักษาหลากหลายและมีประสิทธิภาพ

กอนของมะเร็งเตานมไมเจ็บ แตโตไว เมื่อละเลยจึงเปนอันตราย

การคัดกรองท่ีงายและสะดวกคือ การตรวจเตานมดวยตนเอง

เหมาะสมกับประเทศกําลังพัฒนา แตตองทําอยางถูกตองและตอเน่ือง

ประเทศไทยยังไมมีระบบการดูแลมะเร็งเตานมท่ีชัดเจน

ทําใหประเมินผลยาก ผูหญิงไทยคอยแตจะทํา Mammogram

The world’s oldest evidence of breast cancer in the 4,200 year old Egyptian skeleton adult woman

Typical destructive damage by metastatic Breast Cancer

สําหรับผูชายโครงกระดูกเม่ือ 2,250 ป เปนมะเร็งตอมลูกหมาก

L/O/G/O

การตรวจเตานมดวยตนเอง BSE

วัตถุประสงคการทํา BSE คือการหาความเปลี่ยนแปลง Change ของเตานม

เพ่ือทราบความปกติ Normal หากเกิดความผิดปกติ Abnormal

ผูท่ีทํา BSE อยางสม่ําเสมอจะทราบไดเร็วกวาผูท่ีไมไดทําหรือทําไมสม่ําเสมอ

สถาบันมะเร็งแหงชาติ NCI สหรัฐอเมริกา แนะนําการคัดกรองท่ีมีคุณภาพสูง

รวมกับการตรวจโดยเจาหนาท่ี แตสตรีอเมริกันสวนใหญตรวจเตานมดวยตนเอง

USA มี Mammogram 3 หมื่นเคร่ือง ยังคัดกรองผูหญิงอายุ 50 ปขึ้นไปไดเพียง 75%

Thailand มี Mammogram 200 กวาเคร่ือง ไมมีทางจะใชคัดกรองไดท่ัวถึง

BSE จึงเปนทางเลือกท่ีเหมาะสม แตตองทําอยางถูกตองและตอเนื่อง

ความยุงยากของการศึกษา BSE ที่ประเทศจีน

พ.ศ. 2554 สถาบันมะเร็งแหงชาติ NCI สหรัฐอเมริกา รายงานการศึกษาจาก

เซ่ียงไฮ ประเทศจีน วาการตรวจเตานมดวยตนเองไมทําใหอัตราตายของ มะเร็งเตานมลดลง กอใหเกิดความสับสนของประสิทธิภาพของ BSE

พ.ศ. 2555 โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายดานสุขภาพ (Hitap) ประเทศไทย ใชผลการศึกษานี้รายงาน กระทรวงสาธารณสุข

พ.ศ. 2556 สถาบันมะเร็งแหงชาติสหรัฐอเมริกา วิเคราะหวา เปนรายงานที่

ใชอางอิงไมได (External Validity - Poor)

โครงการสืบสานฯ จะแสดงถึงประสิทธิภาพที่ดีของ BSE วาเหมาะสมกับการ

ตอสูมะเร็งเตานมของประเทศกําลังพัฒนา

บทเรียนจากจีนย้ําใหเห็นถึงความสําคัญของการนิเทศติดตาม และการเอาใจใสของ จนท. โชคดีที่ประเทศไทยมี อสม.

1. Outdated clinical trials : First > 50 year ago last was 1991 Modern

treatment has improved the prognosis significantly

2. The Benefits did not clearly outweigh the Harms.

BMJ 2014 followed 90,000 women for 25 years

22% screen detected : Overdiagnosed and Overtreated

Cochrane review : 2,000 women screen 10 year

1 will not die but 10 treated unnecessary 200 stress for year

3. Women’s perceptions of mammography screening do not match reality.

NB. Dense Breast and genetics make mammogram riskier.

ศูนยการแพทย จอนห ฮอปกิ้นส

แนะนําใหทํา BSE เดือนละคร้ัง

อดีต-ปจจุบัน ของ BSE อดีต 2542 - กรมอนามัยรณรงค BSE เปาหมาย 80%

2555 - สํารวจผูหญิงไทย BSE ตรวจ 80% ถูกตอง 40% สม่ําเสมอ 20%

ปจจุบัน - โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเรง็เตานม

- รณรงคการตรวจเตานมดวยตนเองอยางมีคุณภาพ

- ตรวจสอบจาก “สมุดบันทึกการตรวจเตานมตนเอง”

- ยืนยันโดย อสม. เชี่ยวชาญ BSE

- รับรองโดย จนท.สธ. ท่ี รพ.สต.

- การใช Portable Ultrasound – เพิ่มประสิทธิภาพ BSE

5 จังหวัดท่ีทํา BSE ทุกอําเภอ

รวมสตรีอายุ 30-70 ป ในโครงการ

= 1.9 ลานคน

ภาคเหนือ – เชียงราย 305,058 คน

ภาคใต – สุราษฎรธานี 257,052

ภาคกลาง – จันทบุรี 119,657 คน

ภาค ตอ.เฉียงเหนือ

– นครราชสีมา 589,303 คน

– สกลนคร 298,946 คน

16 จังหวัดที่ทํา 1 อําเภอ

เชียงใหม นครสวรรค

กําแพงเพชร พิษณุโลก

พังงา สงขลา

ราชบุรี สมุทรสงคราม

อยุธยา ลพบุรี นครนายก

อุบลราชธานี อํานาจเจริญ

หนองบัวลําภู เลย รอยเอ็ด

การตรวจเตานมดวยตนเอง แบงตามพฤติกรรมโดยธรรมชาติออกเปน 2 กลุม

คือ 1) กลุมท่ีตรวจเตานมดวยตนเองสมํ่าเสมอ

คือ กลุมท่ีตรวจทุกเดือน 6 ครั้งหรือมากกวาใน 1 ป

2) กลุมท่ีตรวจเตานมดวยตนเองไมสมํ่าเสมอ

คือ กลุมท่ีตรวจนอยกวา 6 ครั้ง ใน 1 ป

ประสิทธิภาพของการตรวจเตานมดวยตนเอง BSE

ประสิทธิภาพของ BSE ข้ึนกับจํานวนประชากรเปาหมายและความครอบคลุม

1) จํานวนประชากรเปาหมาย N นอย การคํานวณประสิทธิภาพจะลําบาก

2) ถา N มากพอ ไมตํ่ากวา 2-3 แสนคน ประสิทธิภาพข้ึนกับความครอบคลุม

2.1 ถาความครอบคลุมสูงพอ (70%) กลุมท่ีตรวจอยางสมํ่าเสมอ

จะพบมะเร็งระยะเริ่มแรก และขนาดของกอนท่ีเล็กไดมากกวา

กลุมท่ีตรวจอยางไมสมํ่าเสมอ อยางมีนัยสําคัญ

2.2 ถาความครอบคลุมตํ่า จะไมพบความแตกตางระหวางกลุม

การประเมิน

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

การยืนยัน BSE สม่ําเสมอ จําแนกรายภาค

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

จํานวนรายของผูปวยมะเรง็เตานมจําแนกรายภาค

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

ตําแหนงที่พบกอนมะเรง็เตานม

Relationship Between Regular BSE and Cancer size 21 Provinces

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

Odds ratio = 1.439 (Statistical Significance)

Relationship Between Regular BSE and Early Staging 21 Provinces

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

No Statistical Significance

Relationship between Regular BSE and Small Cancer Size (North Eastern Region)

OR = 3.712 (Statistical Significance)

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

Relationship between regular BSE and Early Staging (North Eastern Region)

OR = 1.620 (Statistical Significance)

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

Relationship between Regular BSE and Small Cancer Size จังหวัดนครราชสีมา

OR = 3.667 (Statistical Significance)

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

Relationship between regular BSE and Early Staging จังหวัดนครราชสีมา

OR = 1.676 (Statistical Significance)

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

Relationship Between Regular BSE and Small Cancer size จังหวัดสกลนคร

Odds ratio = 4.147 (Statistical Significance)

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

No Statistical Significance

Relationship Between Regular BSE and Early Staging จังหวัดสกลนคร

โครงการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จยาตานภัยมะเร็งเตานม

ขอมูลตั้งแต ต.ค.55-ธ.ค.58

2 ปจจัยสําคัญ 1.) ความครอบคลุมของปงบประมาณ 2559 (ตค.-ธค.2558)

บางพ้ืนที่เริ่มตํ่าลง โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่อาจสงผล

กระทบตอความสัมพันธระหวาง Regular BSE กับ cancer size

และ staging

2.) ความสมบูรณถูกตองของขอมูลจากการติดตามผล

การผาตัด-ขนาดช้ินเน้ือ cancer size และ staging รวมทั้งผลหลังผาตัด

3-5 year survival rate ไดรับการติดตามดีขึ้นมาก

ศูนยวิจัยขอมูลมะเร็งของประเทศ

Tumor Registry

ศูนยขอมูลมะเร็งเตา นม

จังหวัด

ติดตามผลการรักษา

Mammogram ยืนยัน

สอบสวนและรักษา

สตรีอายุ 30-70 ป BSE

อสม. ยืนยัน

จนท.สธ. ท่ี รพ.สต.

รับรองผล

Ultrasound เคลื่อนท่ี

ท่ี รพช. พิสูจนกอน?

กรมอนามัย - มูลนิธิถันยรักษ

สปสช.

กรมสบส. -

สป. -

ถันยรักษ- สป.

กรมการแพทย

1) จังหวัดท่ีทํา BSE ครบทุกอําเภอ -ทําใหความครอบคลุมดีตอเนื่อง

2) 16 จังหวัด ท่ีทํา BSE เพียง 1 อําเภอ -ทําใหครบทุกอําเภอ

สตรีอายุ 30-70 ปจะเพ่ิมอีก 2.8 ลานคน สนับสนุนสมุดบันทึก

การตรวจเตานมตนเอง โดยมูลนิธิถันยรักษและ สปสช.

3) อีก 55 จังหวัด ควรเริ่ม BSE พรอมสมุดบันทึก จังหวัดละ 1 อําเภอ

4) Portable Ultrasound จะทําใหความครอบคลุม BSE สูง

บทสรปุและแผนการใช้ Portable Ultrasound 2559

การประเมิน 2558 ยงัใช้ไม่ตรงวตัถปุระสงค ์(Screening โดยไม่ทาํ BSE

ก่อน) Portable Ultrasound เป็นเครื่องมือช่วยพิสจูน์ว่าก้อนท่ีพบจากการทาํ

BSE ใช่ก้อนหรือไม่ ถ้าใช่ -เป็นก้อนหรือเป็น Cyst (พบ 60%)

ถ้าเป็นก้อนขอบเรียบ -ไม่อนัตราย หรือขอบขรขุระ -ต้องรีบ investigate

ข้อดีของ Portable Ultrasound คือ การเคล่ือนท่ีไปทาํท่ี รพช. หรือ รพ.สต.

ท่ีนัดหมาย โดยแพทยห์รือพยาบาล นับว่าเป็นประโยชน์ต่อสตรีท่ีอยู่ห่างไกล

มลูนิธิถนัยรกัษ์จะสนับสนุน Portable Ultrasound อีก 10 เครื่อง

The study, led by Philip Rosenberg, Ph.D., of NCI’s Division of Cancer Epidemiology and Genetics, confirmed the forecasted increase in U.S. breast cancer cases diagnosed each year, concluding that they will grow from 283,000 cases in 2011 to 441,000 in 2030 - a more than 50 percent increase.

Study Forecasts New Breast Cancer Cases by 2030

โอกาสของมะเร็งเตานมในประเทศไทย

มะเร็งเตานม - ตัวอยางของมะเร็งที่พอสูได

- ตัวอยางของมะเร็งที่ตองบูรณาการ

- ตัวอยางของการมสีวนรวม BSE

- ตัวอยางของการตดิตามผล SEER

Early Detection End Result

- ตัวอยางของการปรับปรุงระบบขอมูล

Training การใช Portable Ultrasound ใน 21 จังหวัด

ศึกษาและประเมินการใช Portable Ultrasound + BSE

ศึกษาปจจัยท่ีจะทําใหการครอบคลุม BSE อยูในระดับสูงตอเนื่อง

สนับสนุนความเช่ือมโยงของขอมูลต้ังแตความครอบคลุมของ

BSE - การรักษา - การติดตามผล 5 ป (5 yr. survival) and Result

บูรณาการเรื่องของมะเร็งเตานมใหเปนระบบเดียวกันท้ังประเทศ

เพ่ือการขยายใหเปนประโยชนตอสตรีไทยผูยากไรทุกคน

เพ่ือใหพระราชปณิธานของสมเด็จยาเปนความจริง