Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මයscientificbuddhist.wordpress.com

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

චතුරාර්‍ය සත්‍ය ධර්මය - ද්වාදසාකාරය Four Noble Truths – 12

ආර්ය සත්‍යය සත්‍ය කෘත්‍ය

දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය ද්වාදසාකාර දුක සත්‍ය බව

දත්‍ යුතුයි

ද්වාදසාකාර දුක පිරිසිඳ දත්‍

යුතුයි (පරිඥා)

දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය දුකකහි හටගැනීම

ත්‍ණ්හාව බව ~

ත්‍ණ්හාව ප්‍රහාණය කළ යුතුයි

(ප්‍රහාණ)

දුක්ඛ නිකරොධ ආර්ය සත්‍යය දුකකහි නැතිවීම

නිර්වාණය බව~

නිවන සාක්ෂාත් කළ යුතුයි

(සාක්ෂාත්කරණ)

දුක්ඛ නිකරොධ ගාමිනි පටිපදා

ආර්ය සත්‍යය

මාර්ගය ආර්ය අෂ්ටාාංගික

මාර්ගය බව ~

මාර්ගය ප්‍රගුණ කළ යුතුයි

(භාවනා)

චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය, පරිවර්ථ 3කින් සමන්විත්‍ කේ. කමම පරිවර්ථ

1. සත්‍ය පරිවර්ථය - එක් එක් ආර්ය සත්‍යයන් සත්‍ය වශයයන්ම ඇති බව

අවයබෝධයයයන්ම ැනීමම

2. කෘත්‍ය පරිවර්ථය - එක් එක් ආර්ය සත්‍යයන් සඳහා කළයුත්ත්‍ අවකබෝධ කිරීම

3. කෘත්‍ පරිවර්ථය - එක් එක් ආර්ය සත්‍යයන් සඳහා කළයුත්ත්‍ සම්පුර්ණකයන්ම කළ

අවසානයයි අවකබෝධ කිරීම

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය - කදොකළොස් ආකාරය Noble truth of Suffering - 12 Types

Type / ආකාරය යත්රුම Meaning

1 ජාති උත්පත්ති දුක Birth

2 ජරා ජරාවට පත්වීම කහවත් දිරායාම Decay

3 මරණ මරණයට පත්වීකම් දුක Death

4 කසොක ක ෝකය කහවත් සිත් ත්‍ැවුල් Grief, Sorrow

5 පරිකදව පරිකද්ව කහවත් දුක දරාගත්‍

කනොහැකිව විලාප තියමින් හැඬීම

Lamentation, weeping, mourning

ද්වාදසාකාර දුක්ඛය

“ත්‍ත්ථ කත්‍මාං දුක්ඛාං අරියසච්චාං? ජාති පි දුක්ඛා, ජරා පි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛාං, කසොක පරිකදව දුක්ඛ කදෝමනස්සුපායාසාපි දුක්ඛා, අප්පිකයහි සම්පකයොකගො දුක්කඛො, පිකයහි විප්පකයොකගො දුක්කඛො, යම්පිච්ඡාං න ලභති ත්‍ම්පි දුක්ඛාං, සාංඛිත්කත්‍න පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා.”

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

කදොකළොස් ආකාර දුක් 12 Types of Suffering

Type / ආකාරය යත්රුම Meaning

6 දුක්ඛ ාරීරිකව ඇතිවන්නාවු මහත්වු දුක් Physical suffering

7 කදෝමනස්ස සිකත්‍හි ඇතිවන්නාවූ දුක් Mental suffering

8 උපායාස බලවත් මානසික පීඩනය හා ආත්‍තිය Tribulation, distress, troubled

9 අප්පිකයහි සම්පකයොකගො

දුක්කඛො

අප්‍රිය වස්තූන් හා පුද්ගලයන්

මුනගැසීම

Joining the unpleasant

10 පිකයහි විප්පකයොකගො

දුක්කඛො

ප්‍රිය වස්තූන් හා පුද්ගලයන්කගන්

කවන්වීම

Separation from the pleasant

11 යම්පිච්ඡාං න ලභති ත්‍ම්පි

දුක්ඛාං

කැමති කද් කනොලැබීකමන් ඇතිවන

දුක්

Inability to gain what is loved & desired

12 සාංඛිත්කත්‍න

පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා

දුක්ඛා

ඉහත්‍ දුක් සියල්ල ඇතිවන්කන් පඤ්ච

උපාදානස්කන්ධකයහිය

In summary sorrow ful are the five aggregates

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

චතුර්විධ දුක්ඛ ස්වභාවය 4 Properties of Suffering

පීඩන ස්වභාවය

• සිත්‍ කය රිදවන ස්වභාවය

• Tormenting / Torturing Nature the prime objective of suffering

සාංඛත්‍ ස්වභාවය

• ඉකේ ඇති කනොවි නැවත්‍ නැවත්‍ කහේතුන්කගන් හටගන්නා ස්වභාවය

• Nature of causality / Is An effect of a cause

සන්ත්‍ාප ස්වභාවය

• ගින්නක් කමන් නැවත්‍ නැවත්‍ දවන ත්‍වන ස්වභාවය

• Nature of heating and burning like fire

විපරිණාම ස්වභාවය

• නැවත්‍ නැවත්‍ බිඳි බිඳී යන ස්වභාවය

• Nature of Changing and Decay

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

දුක්ඛ සමුදයOrigination of Suffering

‘යහතුං ටිච්ච ස්භූතත්‍ුං යහත ංුං ාා ිරරු්ඣති’කහේතු ප්‍රත්‍යකයන් හටගත් කද්, කහේතු නැතිවීකමන් නිරුද්ධ කේ

ඵල

ජාති

ජරා මරණ කසොක පරිකදව දුක්ඛ කදෝමන

ස්ස උපායාස

කුලය මුදල්ලග්නය ඥාති කද්පළ කනොඉව

සීමඵලකහේතු

ඵලකහේතු

භව

දුක්ඛක්ඛන්ධ

පිාං පේ

අවිජ්ජා

සඞඛාරා

විඤ්ඤාණ

නාමරූප

සළායත්‍න

ඵස්ස

කවදනා

ත්‍ණ්හා

උපාදාන

භව

ජාති

දුක්ඛක්ඛන්ධ

ප්‍රතිකලෝම

පටිච්චසමුප්පාදය

Critical path of Causal Co-origination(Reverse Order)

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

අනුකලෝම පටිච්චසමුප්පාදයCritical Path of Causal Co-origination: Forward Order

“කත්‍යමො භික්ඛයව, ටිච්ච සමුප්ටායැො? අවි්ජාට්ච යා භික්ඛයව සඞඛාරා,සඞඛාරට්ච යා විඤ්ඤාණුං , විඤ්ඤාණට්ච යා නාමරූටුං , නාමරූටට්ච යා සළායත්‍නුං , සළායත්‍නට්ච යා ඵස්යසො, ඵස්සට්ච යා යවැනා, යවැනාට්ච යා ත්‍ණ්හා, ත්‍ණ්හාට්ච යා උටාැානුං , උටාැානට්ච යා ංයවො, ංවට්ච යා ජාති,ජාතිට්ච යා ජරාමරණුං යසොකටරියැවදුක්ඛයැොමනස්සුටායාසා ස්භංවන්ති. එවයමත්‍ස්ස යකවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධයස්ස සමුැයයො යහොති. අයුං වු්ච ති භික්ඛයව ටිච්ච සමුප්ටායැො”

මහකණනි පටිච්චසමුප්පාදය කවකරද? මහකණනි අවිදයාප්‍රත්‍යකයන් සාංස්ඛාර කවත්, සාංස්ඛාරප්‍රත්‍යකයන් විඤ්ඤාණය කේ, විඤ්ඤාණයප්‍රත්‍යකයන් නාමරූප කවත්, නාමරූපප්‍රත්‍යකයන් සළායත්‍න කවත්, සළායත්‍නප්‍රත්‍යකයන් ඵස්සය කේ, ඵස්සප්‍රත්‍යකයන් කවදනාව කේ, කවදනාප්‍රත්‍යකයන් ත්‍ණ්හා කේ, ත්‍ණ්හාප්‍රත්‍යකයන් උපාදාන කේ, උපාදානප්‍රත්‍යකයන් භවය කේ, භවප්‍රත්‍යකයන් ජාතිය කේ, ජාතිප්‍රත්‍යකයන් ජරාමරණ කසොක පරිකදව දුක්ඛ කදොමනස්ස උපායාසකයො හටගනිත්. කමකසේ කම් හුදු දුක්ඛ ස්කන්ධයාකග් උප්පත්තිය කේ. මහකණනි කමය පටිච්චසමුප්පාදය යයි කියනු ලැකේ.

පටිච්චසමුප්පාද සුත්‍රය

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

දුක්ඛ නිකරෝධයCessation of Suffering

“අවිජ්ජාය ත්කවවඅකසසවිරාගනිකරොධා සඞඛාරනිකරොකධො, සඞඛාරනිකරොධා විඤ්ඤාණනිකරොකධො,විඤ්ඤාණනිකරොධා නාමරූපනිකරොකධො, නාමරූපනිකරොධා සළායත්‍නනිකරොකධො,සළායත්‍නනිකරොධා ඵස්සනිකරොකධො, ඵස්සනිකරොධා කවදනා නිකරොකධො, කවදනානිකරොධා ත්‍ණ්හානිකරොකධො,ත්‍ණ්හානිකරොධා භවනිකරොකධො, භවනිකරොධා ජාතිනිකරොකධො, ජාතිනිකරොධා ජරාමරණාං, කසොකපරිකදවදුක්ඛකදොමනස්සුපායාසානිරුජ්ඣන්ති. එවකමත්‍ස්ස කකවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්දසස්නිකරොකධො කහොතිති”

අවිදයාකේමඅක ේෂවිරාගනිකරොධකයන්

(අවිජ්ජානුසයප්‍රහාණකයන්)

සාංස්ඛාරනිකරොධයකේ,

සඞස්ඛාරනිකරොධකයන්විඤ්ඤාණනිකරොධයකේ,

විඤ්ඤාණනිකරොධකයන්නාමරූපනිකරොධයකේ,

නාමරූපනිකරොධකයන්සළායත්‍නනිකරොධයකේ,

සළායත්‍නනිකරොධකයන්ඵස්සනිකරොධයකේ,

ඵස්සනිකරොධකයන්කවදනානිකරොධයකේ,

කවදනානිකරොධකයන්ත්‍ණ්හානිකරොධයකේ,

ත්‍ණ්හානිකරොධකයන්භවනිකරොධයකේ,

භවනිකරොධකයන්ජාතිනිකරොධයකේ,

ජාතිනිකරොධකයන්ජරාමරණ,

කසොකපරිකදවදුක්ඛකදොමනස්සඋපායාස

නිකරොධයකවත්.

කමකසේ කම්හුදුදුක්ඛස්කන්ධකේනිකරොධයකේ.

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

දුක්ඛනිකරෝධ ගාමිණී පටිපදාව The way - Middle Path

ද්කව කම භික්ඛකව, අන්ත්‍ා පේබජිකත්‍න න කසවිත්‍ේබා. කයොචායාංකාකමසු කාමසුඛල්ලිකානුකයොකගො හීකනො ගම්කමොකපොථුජ්ජනිකකො අනරිකයො අනත්ථසාංහිකත්‍ො, කයො චායාංඅත්ත්‍කිලමථානුකයොකගො දුක්කඛො අනරිකයො අනත්ත්‍සාංහිකත්‍ො, එකත්‍ භික්ඛකව උකභො අන්කත්‍ අනුපගම්ම මජ්ඣිමා පටිපදාත්‍ථාගකත්‍න අභිසම්බුද්ධා ක්ඛුකරණීඤාණකරණී උටසමායඅභිඤ්ඤාය ස්භයබොධයාය ිරබ්බානාය සුං වත්ත්‍ති.

- ධම්මචක්කප්පවත්ත්‍න සුත්‍රය ස.නි.V- 2

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

මැදුම් පිළිකවත්‍ Middle Path

මහකණනි, පැවිද්දන් විසින් කසේවනය කනොකළයුතු අන්ත්‍ කදකකි:

එනම් ළාමක වු, ග්‍රාමය වු, පෘථග්ජන වු, ආර්යයන්ට කනොවටිනාවු,

අවැඩ පිණිස පවත්නාවු පාංචකාම හා ක්කල කාම සම්පත්තිකයහි

නැවත්‍ නැවත්‍ කයදීම නම් වු කාමසුඛල්ලිකානුකයෝගයත්, දුක්

සහගත්‍ වූ ආර්යයන්ට කනොවටින අවැඩ පිණිස පවත්නාවු, සිරුර

කපළිම් ආදීකයහි නැවත්‍ නැවත්‍ කයදීම නම් වු,

අත්ථකිළමත්‍ානුකයොගයත්ය. මහකණනි, කම් අන්ත්‍ කදකට

කනොපැමිණ ප්‍රඥාඇස ඇතිකරනඤාණය ඇතිකරන, යකයළස්

සුං සිඳුවීම පිණිස, වියශේෂ ඥාණය පිණිස, තරාර්ය

සත්‍යාවයබෝධයය පිණිස, ිරවණ පිණිස ටවතින, මැදුම් පිළිකවත්‍

ත්‍ථාගත්‍යන් විසින් අවකබෝධ කරන ලදී.

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

ආර්යාෂ්ටාාංගික මාර්ගයNoble 8-fold path

මාර්ාාුං ා විස්ත්‍රය

1 සම්මාදිට්ඨි • දුක්කේ ඤාණාං

• දුක්ඛ සමුදකේ ඤාණාං

• දුක්ඛ නිකරොකේ ඤාණාං

• දුක්ඛ නිකරොධ ගාමිණියා පටිපදාය

ඤාණාං

2 සම්මාසාංකප්ප කනක්ඛම්ම සාංකප්ප / අවයාපාද සාංකප්ප /අවිහිාංසා සාංකප්ප

3 සම්මාවාචා • මුසාවාදා කවරමණී,• පිසුනාය වාචාය කවරමණී,• ඵරුසාය වාචාය කවරමණී,• සම්ඵප්පලාපා කවරමණී

4 සම්මාකම්මන්ත්‍ • පාණාතිපාත්‍ා කවරමණී,• අදින්නාදානා කවරමණී,• අබ්‍රහ්මචරියා කවරමණී

5 සම්මාආජිව මිච්ඡාආජීකවන පහාය සම්මාආජීකවන

ජීවිකාං කප්කපති

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

ආර්යාෂ්ටාාංගික මාර්ගයNoble 8-fold path

මාර්ාාුං ා විස්ත්‍රය

6 සම්මාවායාම • අනුප්පන්නානාං අකුසලානාං අනුප්පාදාය

~• උප්පන්නානාං අකුසලානාං පහානාය ~• අනුප්පන්නානාං කුසලානාං උප්පාදාය ~• උප්පන්නානාං කුසලානාං ඨිතියා

අසම්කමොසාය භිකයයොභාවාය කවපුල්ලාය

භාවනා පරිපුරියා ~~ඡන්දාං ජකනති, වායමති, විරියාං ආරභති,

චිත්ත්‍ාං පග්ගණ්හාති පදහති.

උපන් කුසලයන්හි

පැවැත්ම පිණිස,

කනොමුළාව පිණිස,

කබොකහෝබව පිණිස,

විපුලත්වය පිණිස, වැඩීම

පිණිස, පිරිපුන්බව පිණිස,

කැමැත්ත්‍ උපදවයි, වෑයම්

කකකරයි, විරිය අරඹයි,

සිත්‍ දැඩිකකොට ගනියි,

ප්‍රධන් විරිය කකකරයි.

7 සම්මාසති • කාකය කායානුපස්සී විහරති ~• කවදනාසු කවදනානුපස්සී විහරති ~• චිත්කත්‍ චිත්ත්‍ානුනුපස්සී විහරති ~• ධම්කමසු ධම්මානුනුපස්සී විහරති ~~ආත්‍ාපි සම්පජාකනො සතිමා විකනයයකලොකක අභිජ්ඣාකදොමනස්සාං

සත්‍ර සතිපට්ඨානකයහි

කයකදමින් කකකලස් ත්‍වන

කවර ඇතිව, මනා

නුවණැතිව, සිහිකයන්

යුක්ත්‍ව කලොකවහි

දැඩිකලෝභය හා කදොම්නස්

දුරුකරමින් කවකසයි.

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

ආර්යාෂ්ටාාංගික මාර්ගයNoble 8-fold path

මාර්ාාුං ා විස්ත්‍රය

8 සම්මාසමාධි

විවිච්කචච කාකමහි විවිච්ච අකුසකලහි ධම්කමහි සවිත්‍ක්කාං සවිචාරාං විකවකජාං පීතිසුඛාංපඨමජ්ඣානාං උපසම්පජ්ජ විහරති. විත්‍ක්කවිචාරානාං වූපසමා අජ්ඣත්ත්‍ාං සම්පසාදනාං කචත්‍කසො එකකොදිභාවාං අවිත්‍ක්කාං අවිචාරාං සමාධිජාං පීතිසුඛාං දුතියජ්ඣානාං උපසම්පජ්ජ විහරති. පීතියාච විරාගා උකපක්ඛකකො ච විහරති සකත්‍ො ච සම්පජාකනො සුඛාං ච කාකයන පටිසාංකවකදති, යාං ත්‍ාං අරියා ආවික්ඛන්ති 'උකපක්ඛකකො සතිමා සුඛවිහාරී'ති ත්‍ාං ත්‍තියජ්ඣානාං උපසම්පජ්ජ විහරති. සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුේකබච කසොමනස්සකදොමනස්සානාං අත්ථඞගමා අදුක්ඛාං අසුඛාං උකපක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිාං චතුත්ථජ්ඣානාං උපසම්පජ්ජ විහරති.

කාමයන්කගන් කවන්ව, අකුසලයන්කගන්

කවන්ව, විත්‍ර්ක සමග විචාර සමග

පවත්නාවු විකේකයත් ප්‍රීතිය හා සුඛය ඇති

ප්‍රථම ධයානයට පැමිණ කවකසයි. විත්‍ර්ක

විචාර සන්සිඳිකමන් ත්‍ම ආධයාත්මකයහි

පැහැදීම ඇති සමාධිසිකත්‍හි විත්‍ර්ක-විචාර

රහිත්‍වු ප්‍රීතිය හා සුඛය ඇති දුතිය

ධයානයට පැමිණ කවකසයි. ප්‍රීතියද

ඉක්මවිකමන් උකපක්ෂාකවන් වාසය

කරමින්, සිහිකයන් නුවණින් කකයහි

සුඛය විඳිමින්, ආර්යයන් ප්‍ර ාංසා කරන

'උකපක්ෂාකවන් සිහිකයන් සුඛවිහරණය

ඇත්කත්' යන ත්‍ෘතිය ධයානයට පැමිණ

වාසය කකකර්. සුඛයත් දුක්ඛයත් ප්‍රහාණය

කකොට කපර කසොම්නස්කදොම්නස් අතුරුදන්

විකමන්, දුක් නැති, සැපත් නැති

උකපක්ෂාකවන් උපන් පිරිසිදු සිහි ඇති

චතුර්ථ ධයානයට පැමිණ කවකසේ.

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera

කබොධිපාක්ෂික ධර්ම වැඩීමDeveloping Nibbana-Supportive Factors

4 සතිපට්ඨාන

4 සම්මප්පධාන

4 ඉද්ධිපාද

5 ඉන්ද්‍රිය

7 කබොජ්ඣාංග

පඤ්ඤා

ස්කන්ධය

සීල

ස්කන්ධය

සමාධි

ස්කන්ධය

සම්මා

දිට්ඨි

සම්මා

සාංකප්ප

සම්මා

වාචා

සම්මා

කම්මන්ත්‍

සම්මා

ආජිව

සම්මා

වායාම

සම්මා

සති

සම්මා

සමාධි

5 බල

කත්‍රුවන් සරණයි!May you find refuge in the Triple Gem!

Vidarshana Bhavana ©2013 K. Jayaweera