หนวยท 8 ผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

ชอ ดร. เปรมใจ วงศรไพศาล วฒ ศ.บ (รฐศาสตร) มหาวทยาลยรามค าแหง ศ.ม (วฒนธรรมสาธารณสข) มหาวทยาลยมหดล ค.ด (พฒนศกษา) จฬาลงกรณมหาวทยาลย ต ำแหนง นกวจยอาวโส และรองผอ านวยการ ศนยวจยการยายถนแหงเอเชย สถาบนเอเชยศกษา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย หนวยทปรบปรง หนวยท 8 ผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

2

แผนการสอนประจ าหนวย ชดวชา การพฒนามนษย หนวยท 8 ผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก ตอนท 8.1 ความรทวไปเกยวกบผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก 8.2 แนวคดทวไปทเกยวของกบผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก 8.3 ผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก แนวคด

1. ตงแตอดต มนษยมการอพยพจากทหนงไปอกทหนงเพอการตงถนฐานทสามารถด ารงชวตได แมตอมาการอพยพของมนษยกยงไมสนสด ยงตองอพยพเพอหนภยอนตรายทมากระทบชวตความเปนอย ซงการหนภยอนตรายยงเปนสาเหตหนงของการอพยพจนถงปจจบน นอกจากนนยงมการอพยพเพอแสวงหาโอกาสในชวตทดขน จนเปนปรากฎการณทเกดขนทวโลกและผอพยพกลายเปนสวนหนงของสงคมโลก

2. เมอผอพยพกลายเปนสวนหนงของสงคมทวโลก และการพฒนาทรพยากรมนษยในสงคม การรวมผอพยพเปนสวนหนงของกระบวนการพฒนาสงคม จงจะเปนประโยชนตอสงคมปลายทางทผอพยพไปอยอาศย

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 8 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของผอพยพกลมตางๆ และสาเหตของการอพยพของกลมเหลานได 2. อธบายความเชอมโยงของแนวคดตางๆทเปนพนฐานการบรหารจดการผอพยพแตละกลมได 3. อธบายความเชอมโยงผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลกได

กจกรรมระหวางเรยน

1. ท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 8 2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 8.1-8.3 3. ปฏบตตามกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอนแตละตอน 4. ฟงเทปเสยงประกอบชดวชา (ถาม)

3

5. ฟงรายการวทยกระจายเสยง 6. ชมรายการวทยโทรทศน 7. เขารบบรการสอนเสรม (ถาม) 8. ท าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 8

สอการสอน

1. เอกสารการสอน 2. แบบฝกปฏบต 3. รายการสอนทางวทยกระจายเสยง 4. รายการสอนทางวทยโทรทศน 5. การสอนเสรม

ประเมนผล 1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง 3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ าภาคการศกษา

เมออำนแผนกำรสอนแลว ขอใหท ำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน หนวยท 7 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษำเอกสำรกำรสอนตอไป

4

ตอนท 8.1 ความรทวไปเกยวกบผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 8.1.1 ความหมายของผอพยพกลมตางๆ 8.1.2 องคกร กฎหมาย ทเกยวของกบผอพยพ 8.1.3 รปแบบและตวอยางตางๆในการบรหารจดการผอพยพ

แนวคด 1. การอพยพยายถนเปนสถานการณทเกดขนทวโลกจากหลายสาเหต กลมผอพยพหลายกลมเปน ประชากรทมสดสวนไมนอยในทกภมภาคของโลกรวมทงภมภาคเอเชย การท าความเขาใจเกยวกบ ความเปนมาของผอพยพแตละกลมจงเปนสงจ าเปนในยคสมยปจจบน 2. การบรหารจดการเกยวของกบผอพยพ มองคกรทเกยวของและมรปแบบการจดการหลายรปแบบ ตามนโยบายและวตถประสงคทแตกตางกน

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 8.1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายเกยวกบความเปนมาและสาเหตทท าใหเกดผอพยพกลมตางๆ และองคกรทเกยวของได 2. อธบายเกยวกบรปแบบการบรหารจดการผอพยพแตละกลมได

5

เรองท 8.1.1 ควำมหมำยผอพยพกลมตำงๆ

การอพยพของมนษยเกดขนมาเปนเวลานาน แมไมมใครรแนนอนวาเกดขนเมอใด แคหลกฐานทมการขดคนได และมการพสจนจากรหสพนธกรรม ระบวาการอพยพของมนษยยคใหม(หลงยคน าแขง) เกดขนมานานประมาณไมต ากวาหกหมนป1 จงถอไดวามนษยมการอพยพมาตงแตสมยดกด าบรรพ ในบทเรยนน จงเปนการท าความเขาใจความหมายของ การอพยพของมนษย ความหมายหรอค าจ ากดความของผอพยพกลมตางๆ ประเดนตางๆทเกยวของรวมทงการจดการผอพยพแตละกลม ตลอดจนความเชอมโยงกบการพฒนามนษยในสงคมปจจบนภายใตบรบททโลกสามารถเชอมโยงถงกนขามพรมแดน

กำรอพยพ (displacement) มความหมายวา การเคลอนยายจากถนทอยหรอถนเกด หรอจากสภาพแวดลอมหนง ไปสสถานทใหมหรอสภาพแวดลอมใหม ความหมายของการอพยพยงมค าศพทเฉพาะทใชแพรหลายกนมากคอ กำรยำยถน

กำรยำยถน (migration) คอการยายจากทองทหนงหรอประเทศหนงไปสอกทองทหรออกประเทศหน ง2 หรอตามทองคกรระหวางประเทศเพอการโยกยายถ นฐาน (International Organization for Migration) ใหความหมายวา การยายถนคอ การเคลอนยายของคนหรอกลมคนภายในขอบเขตของประเทศ หรอการเคลอนยายขามพรมแดนระหวางประเทศ การยายถนมความหมายครอบคลมถงการเคลอนยายประชากรทมสาเหตหลากหลาย ทงผอพยพลภย ผพลดถนภายในประเทศ แรงงานอพยพหรอแรงงานยายถน หรอผยายถนดวยสาเหตอนๆ รวมทงการเคลอนยายเพอไปสมทบกบครอบครว3

ความหมายของการอพยพหรอการยายถนดงทกลาวมาจงมลกษณะทงทเปนการอพยพ ยายถนโดยสมครใจ (voluntary displacement/migration) เชน การอพยพดวยสาเหตทางสงคมจากภาวะเศรษฐกจ เชน การไมมงานท า การเลอกไปท างานตางถนหรอตางประเทศเพอรายไดทสงขน และการอพยพโดยไมสมครใจ หรอการยายถนโดยถกบงคบ (involuntary displacement or forced migration) ดวยหลากหลายสาเหตคอ 1. การอพยพจากสาเหตการเปลยนแปลงทางธรรมชาตจนตองอพยพจากทอยอาศยเดม เชน ความแหงแลง น าทวม ภเขาไฟระเบด ไฟปา 2. การอพยพดวยสาเหตจากการกระท าของมนษย เชน การเกดสงคราม การสรบดวยก าลงอาวธ ความขดแยงทางการเมอง การกอสรางหรอการเวนคนทเพอโครงการพฒนาขนาดใหญ

1 National Geographic. (2018). “The Geographic Project: Maps of Human Migration”. https://genographic. nationalgeographic.com/human-journey/ 2 Merriam Webster Dictionary. “migrated: migrating”. https://www.merriam-webster.com/dictionary/migrate 3 International Organization for Migration. (2011). Glossary on Migration. International Migration Law Series No. 25.

6

การอพยพยงแบงไดตามลกษณะของภมศาสตรเปน 1. การอพยพภายในประเทศ ( Internal displacement or Internal migration) 2. การอพยพระหวางประเทศ (International displacement or cross border migration)

นอกจากนยงมการแบงการอพยพยายถนดวยระยะเวลาคอ การยายถนระยะสน (Short term/ Temporary migration) โดยทวไปคอการยายถนระยะเวลา 3 ถง 12 เดอน และการยายถนระยะยาว (Long term migration) คอการยายถนทยาวนานตงแต 12 เดอนขนไป

จากลกษณะการอพยพดงทกลาวมาขางตน ท าใหเกดผอพยพกลมตางๆ ทมความหมาย ทมา และรายละเอยดดงตอไปน

ผอพยพ หรอผยำยถน หมายถง ผทยายครอบครวจากถนหนงไปอยอกถนหนง หรอผทยายจากถนเดมไปอยนอกประเทศ หรอไปนอกถนทอย4 หรอผหลบหนภยไปสทปลอดภยกวา5 ซงหากแบงตามขอบเขตทางภมศาสตร แบงเปน ผอพยพหรอผยายถนภายในประเทศ และ ผอพยพหรอผยายถนระหวางประเทศ

ผอพยพหรอผยายถนภายในประเทศ (internal migrant) คอคนหรอกลมคนทเคลอนยายไปพนทอน แตยงอยภายในขอบเขตประเทศ เชน ประชาชนจากจงหวดยโสธร นครราชสมา พะเยาว ชมพร ฯลฯ ไปท างานในกรงเทพมหานคร อยธยา หรอชลบร ฯลฯ หรอประชาชนจากพนทเกษตรกรรมในชนบททางเหนอของประเทศจน ไปท างานในโรงงานอตสาหกรรมทางภาคตะวนออกเฉยงใตของประเทศ เปนตน

ผอพยพหรอผยายถนระหวางประเทศ (international or cross-border migrant) คอ คนหรอกลมคนทเคลอนยายขามพรมแดนไปยงประเทศอน กลมนยงแบงเปน ผอพยพออกจากประเทศ (emigrant) เชน แรงงานไทยไปท างานในเกาหล อสราเอล หรอแรงงานเมกซโกไปท างานในสหรฐอเมรกา เปนตน และผอพยพเขามาในประเทศ (immigrant) เชน แรงงานกมพชา ลาว เมยนมาร เวยดนาม เขามาท างานในประเทศไทย เปนตน

แรงงำนอพยพ (Migrant Labour) แรงงานอพยพ หมายถง บคคลหรอกลมบคคลทเคลอนยายดวยวตถประสงคเพอไปท างานและผลตอบแทนทางเศรษฐกจ การเคลอนยายภายในประเทศ เรยกวาแรงงานอพยพภายในประเทศ หรอเคลอนยายขามพรมแดนระหวางประเทศเรยกวาแรงงานอพยพระหวางประเทศ ซงมค าศพทอนทใชในความหมายเดยวกน และแพรหลายมาก คอ แรงงานขามชาต หรอแรงงานตางดาว (International migrant, Migrant worker) แรงงานอพยพมการแบงตามลกษณะงานคอ แรงงำนอพยพไรฝมอ แรงงำนอพยพกงฝมอ แรงงำนอพยพมฝมอ

แรงงำนอพยพไรฝมอ (Unskilled migrant) คอผทท างานโดยใชก าลงกาย หรองานลกษณะทไมตองใชความรความสามารถมาก เพยงไดรบค าแนะน าเลกนอยกสามารถท างานได แรงงานทจดเปนงานไรฝมอ และคนทองถนไมนยมท า ท าใหมแรงงานอพยพเขามาท างานประเภทนมาก เชน กรรมกรแบกหาม คนเกบผลไม คนลากรถ คนแกะกง เปนตน

4 NECTEC. “ผอพยพ-Immigrant”. Thai-English: NECTEC's Lexitron-2 Dictionary. 5 UNHCR. “What’s a Refugee”. https://www.unrefugees.org/refugee-facts/what-is-a-refugee/

7

แรงงำนอพยพกงฝมอ (Semi-skilled migrant) เปนผทอยในระดบกลางระหวางแรงงานฝมอและแรงงานไมมฝมอ ซงเรยนรหรอไดรบการฝกอบรมเฉพาะสวนใดสวนหนงของงานอาชพ สามารถตดสนใจและแกไขปญหาระดบกลางทเกดจากการท างานในหนาทได แรงงานทจดเปนแรงงานกงฝมอ เชน ชางไม ชางเยบผา เปนตน งานลกษณะนมการรบแรงงานอพยพมาท ามากขน เพราะแรงงานในประเทศไมเพยงพอ

แรงงำนอพยพมฝมอ (Skilled migrant) แรงงานมฝมอคอผมความรความช านาญในงานอาชพทงทางทฤษฏและปฏบต สามารถตดสนใจและแกไขปญหาทเกดขนในการท างานดวยตนเองได 6 แรงงานมฝมอ เชน แพทย พยาบาล โปรแกรมเมอร นกบน เปนตน แรงงานอพยพทอยในกลมนมกเปนทตองการของประเทศปลายทางสวนใหญ

การอพยพไปท างานหรอแรงงานอพยพ เปนสถานการณทเกดขนทวโลกในปจจบน และเปนประเดนทประเทศสวนใหญใหความส าคญ รวมทงบรรจไวในนโยบายของประเทศ หรอรวมไวในกฎหมายทเกยวของดานแรงงาน โดยการเปดรบแรงงานอพยพจากตางประเทศขนอยกบความจ าเปนของแตละประเทศ

นอกจากนนยงมการแบงแรงงานอพยพตามระยะเวลาคอ แรงงานอพยพระยะสนหรอแรงงานชวคราว (Temporary migrant or guest worker) แรงงานอพยพตามฤดกาล (Seasonal migrant) แรงงานอพยพระยะยาว

ในจ านวนแรงงานอพยพทวโลก มากกวาครงหนงท างานอยในประเทศทพฒนาแลวหรอมรายไดสงคอ กลมประเทศอเมรกาเหนอ (สหรฐอเมรกา แคนาดา) กลมประเทศในสหภาพยโรป กลมเอเชยตะวนออก (เกาหล ญปน ไตหวน) และ 1 ใน 3 ท างานอยในกลมประเทศตะวนออกกลาง แรงงานอพยพสวนใหญเปนแรงงานจากประเทศเอเชย ซงไปท างานทมทกษะหลายระดบตงแตแรงงานไรฝมอ จนถงงานมฝมอ แรงงานอพยพมฝมอจากเอเชยทไปท างานนอกประเทศจ านวนมากคอ ฟลปปนส เวยดนาม อนเดย7

ในดานกลบกน แรงงานอพยพทท างานในภมภาคเอเชยสวนใหญเปนแรงงานไรฝมอ ออกไปท างานในประเทศเพอนบานหรอประเทศใกลเคยงทมพฒนาการทางเศรษฐกจดกวา เชน แรงงานจากกมพชา ลาว เมยนมาร เขามาท างานในประเทศไทย หรอแรงงานอนโดนเซยไปท างานในมาเลเซย สงคโปร เปนตน

ภาพรวม ผอพยพยายถนในเอเชยและยโรปรวมกนมจ านวนเทากบ 2 ใน 3 ของจ านวนผอพยพยายถนทวโลก ขณะทการอพยพยายถนจากภมภาคเอเชยกลมใหญทสดคอแรงงานอพยพ จากสถตชวา มากกวา 2 ใน 3 หรอรอยละ 72.8 ของจ านวนผอพยพจากเอเชย อยในวยแรงงาน (20-64 ป) โดยรอยละ 81.2 มาจาก

6 กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน. (2018). http://www.labour.go.th/th/index.php?option= com_glossary 7 International Labour Organization. (2015). ILO Global estimates of migrant worker: results and methodology. Geneva: International Labour Office.

8

ประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน)8 นอกจากนยงมการอพยพเพอการแตงงาน ตดตามไปอยรวมกบครอบครว

ผพลดถนภำยในประเทศ (Internally Displaced Person: IDP) คอคนหรอกลมคนทจ าเปนตอง

อพยพจากถนทเกดหรอทอยอาศย เพอหนภยสงครามหรอสถานการณความรนแรง การถกละเมดสทธ หรอหน

จากภยพบตทางธรรมชาต หรอภยจากน ามอมนษย ไปยงทอนๆ โดยยงอยภายในประเทศของตน ไมไดขาม

พรมแดนระหวางประเทศไปยงประเทศอนๆ9

ผลภย (Refugee) คอคนหรอกลมคนทตองอพยพหลบหนขามพรมแดนระหวางประเทศ ดวยความกลวอนตราย หรอการคกคามทอาจเปนอนตรายตอชวต ดวยสาเหตแหงความขดแยงทางเชอชาต ศาสนา การเปนพลเมอง สมาชกกลมทางสงคม การเมอง หรอมความคดเหนทางการเมองทแตกตาง และไมสามารถไดรบการปกปองอนตรายนนๆจากประเทศทเปนทเกดและทพกอาศย ผทไดรบสถานะผลภยจะไดรบความชวยเหลอดานมนษยธรรม สถานะ จากประเทศปลายทางทเปนสมาชกของอนสญญาวาดวยสถานะผลภย องคกรระหวางประเทศ และองคกรดานมนษยธรรมอนๆ

8 United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2015). Population Facts No. 2015/4, December 2015. 9United Nations. Guiding Principles on Internal Displacement, UN Doc E/CN.4/1998/53/Add.2:1

แรงงานอพยพไรฝมอในกจการตอเนองประมง ภาพ: ศนยวจยการยายถนแหงเอเชย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

แรงงานอพยพไรฝม/กรรมกรในกจการประมง ภาพ: ศนยวจยการยายถนแหงเอเชย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

9

ผแสวงหำสถำนะผลภย (Asylum Seeker) คอผทแสวงหาทพกพงนอกประเทศ เพอการคมครองใหปลอดภยจากภาวะความขดแยงหรอภยนตรายในประเทศบานเกด อยในกระบวนการตรวจสอบ หรอรองขอสถานะผลภย10

บคคลในควำมหวงใย (People of Concern: POC) คอบคคลซงตองออกจากถนทเกด หรอถนทพกอาศย อยในขายทไดรบการคมครองและการชวยเหลอจากส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต ซงครอบคลมทงผลภย ผแสวงหาสถานะผลภย ผพลดถนภายในประเทศ รวมถงบคคลทยงไมไดรบสถานะผลภย บคคลไรสญชาตทไมไดรบการคมครองจากประเทศใดประเทศหนง11

สถต ค.ศ. 2017 ของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต ระบวาผอพยพโดยถกบงคบจากสาเหตตางๆ ทวโลกมจ านวน 65.6 ลานคน ผลภยจ านวน 22.5 ลานคน ผไรสญชาต 10 ลานคน และมผอพยพทไปตงถนฐานในประเทศทสามจ านวน 189,300 คน

ผลภยทมจ านวนเพมขนมากในระยะหลงคอผลภยทมาจากประเทศในตะวนออกกลาง เชน อรก ซเรย อฟกานสถาน ฯลฯ ผลภยจากประเทศแอฟรกา ผลภยจากพมา ซงตองอพยพจากสถานการณความขดแยงในประเทศ การขดแยงทางเชอชาต ผลภยเปนกลมผอพยพทมปญหายดเยอ และมความยงยากซบซอนในการจดการ

ในประเทศไทยมผทหนภยความขดแยงจากการสรบระหวางกองก าลงชนกลมนอยกบทหารของรฐบาลพมา โดยเขามาอยในศนยพกพงบรเวณชายแดนไทย-พมาตงแตตนศตวรรษ 1990 สวนใหญเปนชนกลม

10 Amnesty International. “What’s a difference between a Refugee and an Asylum Seeker”, https://www. amnesty.org.au/refugee-and-an-asylum-seeker-difference/ 11 http://www.unhcr.org/44b5005c2.pdf

แคมปทพกผลภย ภาพ: Philip Chrysopoulos, Greek

ผลภยหนภยโดยทางเรอ ภาพ: The Nordic Page, Norway

10

นอยเชอชาตกะเหรยง กะเหรยงแดง ปะโอ ผหนภยฯบางสวนไปตงถนฐานในประเทศทสาม คอ สหรฐอเมรกา ประเทศในยโรป และในประเทศเอเชยบางประเทศ คอ เกาหล ญปน12 ปลาย ค.ศ. 2017 มจ านวนคงเหลอในศนยพกพง 93,337 คน และนบแตประเทศพมามการเปลยนแปลง มการจดตงรฐบาลพลเรอนแลว มผทเดนทางกลบประเทศพมา แตยงมจ านวนไมมากนก13

กจกรรม 8.1.1 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบการอพยพและผอพยพกลมตางๆ เพอตอบค าถามใน

ประเดนตอไปน 1. ความหมาย และการจ าแนกการอพยพประเภทตางๆ 2. ทมา สาเหต และความแตกตางระหวางผอพยพแตละกลม

แนวตอบกจกรรม 8.1.1 1. การอพยพหรอการยายถนของมนษยมการแบงประเภทตามรปแบบหรอลกษณะของการอพยพท

แตกตางกน โดยแบงไดหลายประเภทคอความสมครใจหรอไมสมครใจ หรอแบงดวยระยะเวลา หรอแบงตามขอบเขตพนทคอการอพยพยายถนภายในประเทศ และการอพยพยายถนระหวางประเทศ

2. การอพยพของผอพยพแตละกลม มสาเหตแตกตางกน เชน การอพยพไปท างานคอ แรงงานอพยพ การอพยพเพอหนภยคอ ผพลดถนในประเทศ ผลภย หรอผแสวงหาสถานะลภย ในบางกรณการอพยพมาจากสาเหตทคลายคลงกน หรอมทมาจากหลายสาเหต

12 Premjai Vungsiriphisal, Dares Chusri and Supang Chantavanich (Editors). “Humanitarian Assistance for Displaced Persons form Myanmar: Royal Thai Government, Policy and Donor, INGO, NGO and UN Agency Deliverly”. Springer Briefs in Environment, Security Development and Peace. Migration Studies 17. Heidelberg, Dordrecht, London, New York, Springer. 13 The Border Consortium. (2017). Annual Report. Bangkok. http://www.theborderconsortium.org/media/ 104285/TBC-Annual-Report-2017_Final.pdf

11

เรองท 8.1.2 องคกร กฎหมำย ทเกยวของกบผอพยพ

เมอสถานการณการอพยพยายถนของมนษยเปนปรากฎการณทเกดขนทวโลกมาเปนเวลานาน ท าใหปจจบนมการกอตงองคกรทเกยวของกบผอพยพกลมตางๆ ในหลายระดบทงในระดบสากล เชน องคกรในสหประชาชาต องคกรระหวางประเทศ องคกรระดบประเทศ และองคกรในระดบทองถน โดยแตละองคกรมทมา บทบาทหนาท วตถประสงค แมวาแตละองคกรมวตถประสงคการด าเนนการเฉพาะขององคกร แตในหลายกรณมการด าเนนการความรวมมอระหวางองคกรเพอรวมมอกนใหความชวยเหลอหรอแกปญหาเกยวกบผอพยพรวมกน

องคกรรฐและองคกรระดบประเทศทเกยวของกบผอพยพ ถงแมการอพยพเปนปรากฎการณทเกดขนมานาน ประเทศตางๆ จงมการด าเนนงานทแตกตางกน

ออกไปเพอการบรหารจดการผอพยพแตละกลม เชน ในบางประเทศอาจมการตงหนวยงานทเกยวของกบการบรหารจดการแรงงานอพยพหรอแรงงานยายถน หรอผลภยโดยตรง แตบางประเทศอาจรวมการบรหารจดการอยในหนวยงานทมอยเดม องคกรหรอหนวยงานรฐทเกยวของกบผอพยพโดยตรง เชน

ส ำนกงำนตรวจคนเขำเมอง (Immigration) เปนหนวยงานทเกยวของกบการเดนทางเขา-ออกประเทศ เปนดานหนาในการรบผอพยพ ภารกจของส านกงานตรวจคนเขาเมองโดยทวไปเกยวของกบการก าหนดระเบยบการอนญาตคนเขาเมอง สถานะการอยอาศย ระยะเวลา และเงอนไขทใหอยในประเทศ รวมทงการตรวจตรา สกดกน จบกมผทเขาเมองโดยผดกฎหมาย การก าหนดเงอนไขการอยในประเทศขนอยกบนโยบายของแตละประเทศ เชน การอนญาตใหพลเมองของประเทศทมขอตกลงกนเดนทางเขามาในประเทศโดยไมตองขออนญาตการตรวจลงตรา (Visa) หรอ การอนญาตใหนกทองเทยวเขามาพ านกไดในระยะเวลาทก าหนด ในกลมประเทศทมขอตกลงรวมกน เชน สหภาพยโรป มการเปดพรมแดนระหวางประเทศสมาชก โดยไมมดานตรวจหรอการตรวจตราทชายแดนของแตละประเทศ การเขาสประเทศหนงทเปนสมาชกของสหภาพยโรปจงสามารถเดนทางไปประเทศสมาชกอนๆ ได

เจาหนาทประจ าดานตรวจระหวางประเทศมหนาทตรวจการเขา-ออกประเทศตามเงอนไขการเขา-ออกของแตละกลม

ในบางประเทศ เชน ออสเตรเลย สหรฐอเมรกา ส านกงานตรวจคนเขาเมองมบทบาทในการพจารณาให สถานะผ ล ภ ย ด วย ค อ Australia’s Immigration Department for Resettlement 14 ห ร อ U.S. Citizenship and Immigration Services15

14 Elibritt Karlsen. “ Refugee resettlement to Australia: what are the facts?” Parliament of Australia. https://www.aph.gov.au/About_Parliament/Parliamentary_Departments/Parliamentary_Library/pubs/rp/rp1617/RefugeeResettlement

12

หนวยงำนหรอองคกรระดบประเทศทเกยวของกบแรงงำนอพยพ คอ กระทรวงแรงงำน ซงแตละประเทศอาจมการจดโครงสรางการจดการเกยวกบแรงงานอพยพแตกตางกน เชน บางประเทศ เชน ฟลปปนสมการจดตงหนวยงานเฉพาะแยกจากหนวยงานอน เพอบรหารจดการเกยวกบแรงงานทเดนทางออกไปท างานตางประเทศ เพราะฟลปปนสมแรงงานเดนทางไปท างานตางประเทศจ านวนมากทกป ฟลปปนสมหนวยงานทด แลแรงงานอพยพออกไปท างานต างประเทศโดยตรงค อ Philippines Overseas Employment Administration (POEA) ท าหนาทดแลกระบวนการไปท างาน การสงเงนกลบ สวสดการแรงงานฟลปปนสในตางประเทศ16

ขณะทบางประเทศ เชน ประเทศไทยจดตงหนวยงานขนมา เปนหนวยงานหนงภายในกระทรวงแรงงาน เปนตน โดยแยกระหวางหนวยงานทดแลแรงงานไทยทไปท างานตางประเทศคอ 1. กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ มบทบาทในการพฒนาระบบ กลไก และการบรหารจดการเกยวกบแรงงานไทยไปท างานในตางประเทศ เปนศนยขอมลและทะเบยนคนหางานทจะไปและกลบจากการท างานในตางประเทศ บรหารกองทนเพอชวยเหลอคนหางานไปท างานในตางประเทศ ชวยเหลอคนหางานไปท างานในตางประเทศ17 2. ส านกบรหารแรงงานตางดาว มบทบาทในการพฒนาระบบและรปแบบการอนญาตและผอนผนการท างานของคนตางดาว ประสานและก าหนดหลกเกณฑการเคลอนยายบคลากรตางชาตเขามาประกอบอาชพหรอวชาชพ จดท าทะเบยนคนตางดาวและเครอขายสารสนเทศคนตางดาวทขออนญาตท างาน เปนตน หนวยงานรฐเหลานอาจมส านกงานระดบทองถน แลวแตการจดโครงสรางการบรหารงานของแตละประเทศ

องคกรพฒนำเอกชน (Non-Governmental Organization) เปนองคกรทจดตงขนโดยกลมบคคล มวตถประสงคด าเนนงานเกยวกบผอพยพแตละกลม เชน จดการศกษาใหแกแรงงานอพยพและเดก การใหความชวยเหลอดานสทธแรงงาน ชวยเหลอดานสขภาพของผลภย ฯลฯ องคกรเหลาน อาจมการจดทะเบยนเปนนตบคคล หรอไมไดจดทะเบยน ขอบขายการด าเนนงานมทงระดบประเทศ หรอครอบคลมระหวางประเทศ

องคกรระหวำงประเทศทเกยวของกบผอพยพ องคกรระหวางประเทศ มหลายลกษณะ ทงท เปนองคกรของสหประชาชาต หรอเปนองคกรท

ด าเนนงานดานมนษยธรรมระดบนานาชาต เชน องคกรระหวำงประเทศของสหประชำชำตทเกยวของกบผอพยพกลมตำงๆ องคกำรระหวำงประเทศเพอกำรโยกยำยถนฐำน (International Organization for Migration:

IOM) กอตงขนใน ค.ศ. 1951 เปนองคการระหวางประเทศซงด าเนนการดานการโยกยายถนฐาน และไดรบสถานะเปนหนวยงานหนงของสหประชาชาตเมอ 25 กรกฎาคม ค.ศ. 2017 องคการระหวางประเทศเพอการ

15 https://www.uscis.gov/ 16 Migration Policy Institute. “ Labour Export as Government Policy” . https: / / www.migrationpolicy.org/ article/labor-export-government-policy-case-philippines 17 กระทรวงแรงงาน. http://mol.go.th/anonymouse/Structural_units

13

โยกยายถนฐานประกอบดวยประเทศสมาชก 166 ประเทศ และมประเทศผสงเกตการณ 8 ประเทศ นอกจากนยงมส านกงานทตงมากกวา 100 ประเทศทวโลก18

องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน มหลกการวา การยายถนทมมนษยธรรมและเปนระเบยบเรยบรอยจะเปนประโยชนกบทกคน ในการทจะบรรลพนธกจน องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐานใหบรการและใหค าแนะน าแกรฐบาลและผยายถน โดยท างานรวมกบหนวยงานพนธมตรเพอบรรลการด าเนนงานททาทายมากยงขน เพมความเขาใจเกยวกบประเดนดานการอพยพยายถน สงเสรมการพฒนาทางสงคมและเศรษฐกจผานการโยกยายถนฐาน รวมถงสงเสรมคณภาพชวตและสทธมนษยชนของผยายถน

องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐานรวมมอกบกระทรวงแรงงานของแตละประเทศ หนวยงานตางๆของสหประชาชาต และองคกรภาคประชาสงคมเพอเสรมสรางคณภาพชวตของแรงงานอพยพขามชาตในประเทศตางๆ โดยท างานรวมกบหนวยงานภาครฐทเก ยวของและนายจางในการสงเสรมการโยกยายถนฐานทถกกฎหมายและปลอดภย การสรรหา แรงงานอยางมจรยธรรม และพฒนาทกษะใหแกแรงงานขามชาต

องคกำรแรงงำนระหวำงประเทศ (International Labour Organization: ILO) กอตงขนใน ค.ศ.1919 ท าหนาทในการก าหนดและก ากบดแลมาตรฐานแรงงานสากลตางๆใหไดรบการบงคบใชอยางถกตองประเทศสมาชกขององคการแรงงานระหวางประเทศม 180 ประเทศ องคการแรงงานระหวางประเทศมภารกจหลกคอ ชวยเหลอผใชแรงงานทวโลกใหไดรบความยตธรรมจากสงคม ใหมชวต และสภาพการท างานทดขน

เปาหมายหลกในการท างานขององคการแรงงานระหวางประเทศ คอ การสงเสรมเรองสทธในการท างาน สนบสนนใหหญงและชายมโอกาสเทาเทยมกนในการไดท างานทมคณคา มประสทธภาพ มเสรภาพความมนคง มความปลอดภย และมศกดศรแหงความเปนมนษย บนหลกการทวาสนตสขแหงโลกจะเกดขนไดและมความตอเนองมนคงกดวยการทมความยตธรรมในสงคม บนความเคารพในสทธมนษยชน แรงงานมมาตรฐานความเปนอยทด มสภาพการท างานซงเกอกลความผาสกของผใชแรงงาน การมโอกาสท างานและมความมนคงทางเศรษฐกจ

องคการแรงงานระหวางประเทศชวยเหลอประเทศตางๆ 1. ในการฝกอบรมผใชแรงงานใหมประสทธภาพ 2. ชวยเพมพนประสทธภาพของประเทศตางๆ ในการคมครองผใชแรงงานใหไดรบความปลอดภย และใหตระหนกถงภยทเกดจากการท างานในโรงงาน 3. ชวยเหลอในการออกกฎหมายเกยวกบแรงงาน และแรงงานสมพนธระหวางแรงงานกบนายจาง สนบสนนองคการของผใชแรงงาน ไดก าหนดมาตรฐานสากลเกยวกบแรงงาน ซงชวยในการสรางเสรมประชาธปไตยและคมครองสทธมนษยชน

ประเทศทเปนสมาชกองคการแรงงานระหวางประเทศตองจายคาบ ารงองคการเปนเงนประมาณปละ 738,994 ฟรงกสวส และมพนธกจภายใตธรรมนญขององคการฯในการเขารวมประชมใหญ การพจารณา

18 International Organization for Migration. https://www.iom.int/members-and-observers

14

ตรวจสอบ แกไข และใหความเหนตอรางตราสาร การจดท ารายงานการปฏบตตามตราสาร การจดท ารายงานดานกฎหมายและแนวปฏบตภายในประเทศทสอดคลองกบมาตรฐานแรงงาน จดท าค าชแจงเกยวกบปญหาและอปสรรคในปฏบต รวมทงการสงเสรมสทธมนษยชนขนพนฐาน การปรบปรงสภาพการท างานและความเปนอยของคนงาน และการเสรมสรางโอกาสในการจางงาน ใหสอดคลองตามมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศขององคการแรงงานระหวางประเทศ

ส ำนกงำนขำหลวงใหญผลภยแหงสหประชำชำต (United Nations High Commissioner for Refugee: UNHCR) กอตงขนวนท 14 ธนวาคม ค.ศ.1950 โดยสมชชาใหญสหประชาชาต เพอชวยเหลอชาวยโรปพลดถนทไดรบผลกระทบจากสงครามโลกครงท 2 ปจจบน UNHCR เปนองคกรทมบทบาทน าในการด าเนนงานระหวางประเทศเพอการคมครองผลภยและการหาทางออกใหกบปญหาของผลภยทวโลก เปาหมายหลกของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต คอการคมครองสทธและความเปนอยของผลภย เพอชวยเหลอและใหความคมครองผลภยทวโลกทถกบงคบใหตองเดนทางออกจากประเทศบานเกดเนองจากสงคราม ความขดแยง และความรนแรงทเกดขนในภมภาคตางๆโดยไมมสญญาณวาเหตการณเหลานจะสงบลง ส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต ใหความชวยเหลอดานท พกพง อาหาร น าดม การรกษาพยาบาล และการชวยเหลอดานอนๆแกผลภย และบคคลในความหวงใยทวโลก

การคมครองของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต รวมถง 1. สงเสรมการภาคยานวตและการประยกตใชอนสญญาและกฎหมายผลภย 2. สรางหลกประกนวาผลภยจะไดรบการปฏบตทสอดคลองตามมาตรฐานกฎหมายระหวางประเทศซงเปนทยอมรบ 3. ประกนวาผลภยไดรบสถานทลภย และไมถกบงคบใหกลบไปยงประเทศทหนมา 4.) สงเสรมกระบวนการทเหมาะสมเพอพจารณาวาบคคลเปนผลภย ตามค าจ ากดความของอนสญญา ค.ศ.1951 และค าจ ากดความของอนสญญาระดบภมภาคหรอไม 5. ชวยเหลอผลภยโดยการหาทางแกไขปญหาของพวกเขา เชน การกลบคนมาตภมโดยสมครใจ การผสมกลมกลนกบทองถน หรอการตงถนฐานใหมในประเทศทสาม 6) ชวยเหลอใหผคนถนกลบคนสสงคมเมอพวกเขากลบบาน อกทงใหความคมครองและความชวยเหลอแกบคคลพลดถนภายในประเทศ เมอไดรบการรองขอ

ในการด าเนนงาน ส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต ท างานรวมกบ โครงการอาหารโลก (WFP) ซงเปนผจดหาความชวยเหลอดานอาหาร กองทนสงเคราะหเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) ซงชวยรฐบาลดวยโครงการซงมงในเรองสขภาพของเดก โภชนาการ การศกษา การฝกอบรม และการบรการทางสงคม การคมครองเดกทพลดหลง และในการกลบคนสครอบครว ซงอาจแยกจากกนในระหวางหนจากประเทศถนก าเนด องคการอนามยโลก (WHO) ซงปฏบตหนาทในการอ านวยการและประสานงานในเรองงานอนามยระหวางประเทศ การฉดวคซน และการรณรงคตอตานโรคเอดส โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) ซงประสานงานกจกรรมการพฒนาทงหมด ภายใตระบบของสหประชาชาต วางแผนการพฒนาระยะยาวหลงจากระยะฉกเฉนไดผานพนไป และมบทบาทส าคญในโครงการการผสมกลมกลน (integration

15

programme) และโครงการการกลบคนสสงคม (re-integration programme) และยงท างานรวมกบ คณะกรรมการกาชาดสากล สภากาชาดของแตละประเทศ และองคกรอนๆ19

กองทนเพอเดกแหงสหประชำชำต (United Nations Children's Fund: UNICEF) ตงขนเมอ ค.ศ.1946 หลงจากสงครามโลกครงท 2 ดวยวตถประสงคหลกเพอใหความชวยเหลอแกเดกๆ ในทวปยโรปและเอเชยทตองเผชญกบภาวะอดอยากและโรคระบาดอนเปนผลมาจากสงคราม ภารกจหลก คอ การปกปองคมครองเดกจากการถกท าราย การถกลวงละเมด การถกแสวงประโยชน และการถกทอดทง ท าใหเดกทกคนไดเขาถงการศกษาและพฒนาคณภาพการศกษา ใหความชวยเหลอเมอเกดเหตการณฉกเฉน รณรงคใหเกดกฎหมายและนโยบายทปกปองคมครองสทธเดกตามอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) ซงประเทศไทยเปนภาคและใหสตยาบนเมอ ค.ศ. 1992 เพอเปนหลกประกนวาเดกทกคนจะไดรบสทธเหลาน การท างาน จะเนนกบกลมเดกและเยาวชนทขาดโอกาสและมความเสยง ซงรวมทงเดกในประเทศและเดกทอพยพเขามา

นอกจากนยงมหนวยงานระหวางประเทศอนๆทเกยวของกบการด าเนนงานหรอใหความชวยเหลอผอพยพในสถานการณตางๆ เชน องคกำรอนำมยโลก (World Health Organization: WHO) โครงกำรพฒนำแหงสหประชำชำต (United Nations Development Programme: UNDP) เปนตน

คณะกรรมกำรกำชำดระหวำงประเทศ (International Committee of the Red Cross: ICRC) เปนองคกรมนษยธรรมระหวางประเทศซงกอตงขนในสวสเซอรแลนดเมอ ค.ศ. 1863 โดยหนงในผกอตง 5 คน คอองร ดนงต (Henry Dunant) ซงเปนทรจกกนในนามผใหก าเนดกาชาด คณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศ มสถานะเปนองคกรอสระ ดานมนษยธรรม มส านกงานใหญอยทนครเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด มภารกจทวโลกในการใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากการสรบและสถานการณความรนแรงอนๆ ซงรวมถงผทไดรบบาดเจบจากสงคราม ผลภย เชลยสงคราม และพลเรอนทไดรบผลกระทบ เปนองคกรดานมนษยธรรมทเกาแกทสดและทรงเกยรตในขบวนการกาชาด และเปนหนงในองคกรทมการขยายตวมากทสด โดยไดรบรางวลโนเบลสาขาสนตภาพถง 3 ครงคอเมอ ค.ศ. 1944 และ ค.ศ. 1963 ไดรบสถานะเปนผสงเกตการณในสมชชาใหญสหประชาชาตใน ค.ศ. 1990 และทางสหพนธกาชาดสากลไดรบสถานะดงกลาวใน ค.ศ. 1994

คณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศเปนสวนหนงของกลมองคกรกาชาดและเสยววงเดอนแดง (Movement of the Red Cross) เชนเดยวกบสหพนธสภากาชาดและสภาเสยววงเดอนแดงระหวางประเทศ (International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies) และ สภากาชาดและสภาเสยววงเดอนแดง (National Societies) ของแตละประเทศ20 21

19 https://www.unhcr.or.th 20 http://blogs.icrc.org/th/2016/07/22/1106-international-committee-of-the-red-cross/ 21 กลมองคกรกาชาดและเสยววงเดอนแดงระหวางประเทศ ประกอบดวย 3 องคกร คอ

16

กฎหมำยทเกยวกบผอพยพ กฎหมายทเกยวของกบผอพยพในระดบประเทศ เชอมโยงกบบทบาท หนาทของแตละหนวยงานท

เกยวของกบผอพยพ คอ กฎหมายการเขาเมองซงเปนดานแรกในการรบผอพยพโดยทวไป กฎหมายแรงงานส าหรบการบรหารจดการแรงงานอพยพ บางประเทศมกฎหมายเกยวกบแรงงานอพยพ หรอผลภยโดยตรง บางประเทศอาจมเพยงการก าหนดนโยบายทเกยวของ

กฎหมำยกำรเขำเมอง ในปจจบนตามนโยบายและกฎหมายเขาเมอง ประเทศจ านวนมากมการยกเวนการขออนญาตเขาเมอง (Visa) ส าหรบนกทองเทยวซงถอวาเปนผน ารายไดเขาประเทศ แตส าหรบผทตองการเขาไปท างาน ยงจ าเปน ตองขอวซาทอนญาตการเขาเมองเพอท างาน รวมทงการขอใบอนญาตท างานดวย บางประเทศอาจมการอนญาตใหผทเขาประเทศโดยวซาทองเทยว ไปขอเปลยนประเภทวซาได แตหลายๆประเทศก าหนดใหตองไดรบวซาเพอท างานกอนตงแตกอนเขาประเทศ

ในกลมประเทศทมขอตกลงรวม เชน สหภาพยโรป (European Union) ทพลเมองของประเทศสมาชกสามารถเดนทางเขา-ออก และไปท างานในประเทศสมาชกอนไดโดยไมตองมวซา และสหภาพยโรปยงมนโยบายรวมกนในการรบแรงงานอพยพทไมไดเปนพลเมองของประเทศทเปนสมาชก โดยมหลกการทวไปในการรบแรงงานอพยพคอ กลมแรงงานทรบ 1. แรงงานอพยพมฝมอ 2. นกวจย 3. แรงงานฝกหด (ทไมมคาจาง) 4. แรงงานเฉพาะฤดกาล 5. แรงงานอพยพจากสาขาอนของบรษท และยงมการก าหนดเงอนไขการเขาไปท างานของแรงงานอพยพแตละกลม เชน แรงงานอพยพมฝมอตองจบการศกษาตงแตระดบอดมศกษา ตองมประสบการณท างานในระยะเวลาทก าหนด ฯลฯ นโยบายรวมดงกลาวเปนเพยงขอก าหนดทเปดโอกาสใหแรงงานอพยพเขาไปท างานได แตสวนใหญยงตองมรายละเอยดปลกยอยเชน ตองขอวซาจากประเทศปลายทาง ตองไดรบการรบรองต าแหนงงานจากบรษทหรอหนวยงานทจะเขาไปท างาน เปนตน

กลมประเทศประชาคมอาเซยน (ASEAN) มการตกลงใหแรงงานมฝมอ 8 สาขาอาชพคอ แพทย พยาบาล ทนตแพทย วศวกร ชางส ารวจ นกบญช สถาปนก และบคลากรทางการทองเทยว ท างานในประเทศสมาชกอนของอาเซยนได

1. คณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศ (The International Committee of The Red Cross: ICRC) มบทบาทหนาทหลก คอการชวยเหลอบรรเทาทกขเมอเกดการขดแยงทางทหาร เกดสงครามกลางเมอง หรอสงครามระหวางประเทศ และธ ารงรกษาหลกการกาชาด 2. สหพนธสภากาชาดและสภาเสยววงเดอนแดงระหวางประเทศ (The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies: IFRC) มบทบาทหนาทหลกคอ ตดตอประสานงานกบสภากาชาดระหวางประเทศ เพอชวยเหลอบรรเทาทกขผประสบภยธรรมชาตทวไป พฒนาดานสขภาพอนามยของประชาชนและเยาวชน จดตงและพฒนาสภากาชาดของประเทศตางๆ โดยปฏบตงานตามหลกการของกาชาดและอนสญญาเจนวา 3. สภากาชาดประจ าชาต สภาเสยววงเดอนแดงประจ าชาต ( Nation Red Cross and Red Crescent Society) บทบาทหนาทหลกคอ ฝกอบรมบคลากร เพอชวยเหลอบรรเทาทกข เชน แพทย พยาบาล อาสาสมคร ฯลฯ เพอปฏบตงานในโครงการตางๆ ของสภากาชาด และบรรเทาทกขเมอเกดภยพบต รวมถงฝกอบรมเยาวชนเพอการชวยเหลอบรรเทาทกขดวย

17

กฎหมายการเขาเมองยงเกยวของกบระยะเวลาในการอนญาตใหแรงงานอพยพอยอาศยในประเทศบางประเทศมการเปดโอกาสใหแรงงานอพยพทท างานอยในประเทศเปนระยะเวลาหนงสามารถขออนญาตอยอาศยระยะยาวหรออยอาศยถาวรได เชน ประเทศไตหวน ปรบปรงกฎหมายการเขาเมอง ค.ศ. 2007 ใหแรงงานตางชาตท างานอยในไตหวนตงแต 3 ปขนไป (ลดจากเดม 5 ป) สามารถขอพ านกถาวรในไตหวนได22

กฎหมำยแรงงำน เกยวของกบการอนญาตใหแรงงานอพยพท างานในประเภทงานใดบาง สวสดการและสทธทแรงงานอพยพไดรบ เชน คาแรง การรกษาพยาบาล ชวโมงท างาน ฯลฯ ซงสวนใหญเทาเทยมกบแรงงานในประเทศ แตสทธอนๆ เชน การออกเสยงเลอกตง การไดสญชาต มความแตกตางกนขนอยกบแตละประเทศ เชน ประเทศไทยมกฎหมายการท างานของแรงงานอพยพ (พระราชบญญตการท างานคนตางดาว ค.ศ. 2008) ก าหนดประเภทงานทแรงงานอพยพท างานได และประเภทงานทหามท า เปนตน ก าหนดระยะเวลาทอนญาตใหแรงงานอพยพท างานและอยอาศยในประเทศ สามารถขอสถานะการอยอาศยระยะยาวหากมคณสมบตตามทก าหนด ประเทศสงคโปรเปดโอกาสใหแรงงานมฝมอขอมถนฐานถาวรในสงคโปรไดหลงจากท างานมาแลว 2-6 ป แตตองมคณสมบตตามทก าหนด23

กฎหมำย/มำตรกำรเกยวกบผลภย ประเทศทมกฎหมายเกยวกบผลภย สวนใหญเปนสมาชกของอนสญญาวาดวยสถานะผลภย ค.ศ. 1951 และพธสาร ค.ศ. 1967 เชน ประเทศแคนาดา ประเทศในสหภาพยโรป ญปน จน บราซล อสราเอล เปนตน ฯลฯ รวมทงบางประเทศทไมไดเปนสมาชกอนสญญา เชน ประเทศจอรแดน ประเทศเลบานอน ประเทศไทย24 กฎหมายและมาตรการเกยวกบผลภยครอบคลมถงกระบวนการจดการผลภยทชายแดน การพจารณาใหสถานะ ความชวยเหลอ ขนตอนการขอสถานะส าหรบผลภยในสถานการณทแตกตางกน เชน

ประเทศบราซล มคณะกรรมการระดบชาตภายใตกระทรวงยตธรรมเปนผพจารณาใหสถานะผลภย คณะกรรมการเปนผก าหนดเงอนไขและคณสมบตของผทจะไดรบสถานะผลภย ผไดสถานะผลภยทมคณสมบตตามทก าหนดจะไดสถานะผอยอาศยถาวรและพลเมอง

ประเทศแคนาดา ผลภยทสมครจากนอกประเทศและภายในประเทศแคนาดา อยภายในโครงการความชวยเหลอดานการตงถนฐานและมนษยธรรม ซงไดงบประมาณจากรฐบาลแคนาดา และรฐบาลยงเปดใหภาคเอกชนเปนผใหการสนบสนนงบประมาณแกผลภยรายบคคลทมคณสมบตตรงตามเงอนไขการรบผลภยของกฎหมายประเทศแคนาดาดวย กระบวนการคดกรองผลภยมหลายขนตอนตงแตการตรวจสอบประวตอาชญากร ความมนคง และการตรวจทางสขภาพ

22 Migration News. https://migration.ucdavis.edu/mn/more.php?id=1168 23 สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา. (2559). การพฒนานโยบายการบรหารจดการแรงงานขามชาตภายใตประชาคมอาเซยนเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมไทย. กรงเทพฯ. 24 Global Legal Research Center. (2016). “Refugee Law and Policy in Selected Countries”. https://www.loc. gov/law/help/refugee-law/refugee-law-and-policy.pdf

18

ประเทศออสเตรเลย มการก าหนดจ านวนผลภย และผตองการชวยเหลอทางมนษยธรรมทจะรบเขามาในประเทศแตละป ผลภยในออสเตรเลยเปนผทไดรบสถานะผลภยจากส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาตและถกสงมาประเทศออสเตรเลยเปนประเทศปลายทาง ผไดรบสถานะผลภยในออสเตรเลยจะไดรบสถานะการอยอาศยถาวรและสวสดการตางๆ ไปจนถงการขอเปนพลเมองออสเตรเลยในภายหลง ไมมการใหสถานะผลภยทเดนทางเขามาออสเตรเลยโดยตรงตงแต ค.ศ. 2014 โดยเฉพาะผลภยทเดนทางมาทางเรอจะถกผลกดนออกจากนานน าของประเทศ

นอกจากกฎหมายของประเทศทเกยวของกบผอพยพโดยตรง ยงมกตกาหรอกฎหมายระหวางประเทศทเปนแนวทางหรอผกมดประเทศสมาชกใหด าเนนการ เชน อนสญญาวาดวยสถานะผลภย อนสญญาระหวางประเทศวาดวยความคมครองสทธของแรงงานอพยพและสมาชกครอบครว ธรรมนญขององคการแรงงานระหวางประเทศ เปนตน

อนสญญำขององคกำรแรงงำนระหวำงประเทศ (ILO Convention) อนสญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศเปนตราสารทมสภาพบงคบ โดยไดบญญตขอก าหนด

มาตรฐานแรงงานในแตละประเดนไว อนสญญาจะมผลบงคบใชกบประเทศสมาชกกตอเมอประเทศสมาชกไดใหสตยาบนตออนสญญาฉบบนนแลว สมาชกแตละประเทศสามารถพจารณาเลอกใหสตยาบนอนสญญาฉบบใดกไดทเหนวาจะเกดประโยชนตอสถานการณดานการเมอง สภาพเศรษฐกจ และสงคมของตน หลงจากการใหสตยาบนแลว ประเทศดงกลาวตองออกกฎหมาย ขอบงคบ หรอแนวปฏบตภายในประเทศใหสอดคลองกบบทบญญตของอนสญญา และตองขจดอปสรรคในการปฏบตตามอนสญญา ไมวาจะเปนการยกเลกกฎหมายหรอแนวปฏบตภายในประเทศทขดกบอนสญญา ใน ค.ศ. 2008 มอนสญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศจ านวน 188 ฉบบ ซงในอนสญญาทงหมด มอนสญญาจ านวน 8 ฉบบทมความส าคญยง ซงองคการแรงงานระหวางประเทศมนโยบายสงเสรมและตดตามผลใหประเทศสมาชกปฏบตใหสอดคลองกบอนสญญาทง 8 ฉบบน แมจะไมไดใหสตยาบนกตาม เนองจากเปนอนสญญาทก าหนดมาตรฐานแรงงานเกยวกบประเดนหลก 4 ประการ ภายใตปฏญญา เรอง หลกการและสทธขนพนฐานในการท างาน ( ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work) ดงน

ก) เสรภาพในการสมาคม และการยอมรบสทธในการรวมเจรจาตอรอง ซงครอบคลม อนสญญาฉบบท 87 วาดวยวาดวยเสรภาพในการสมาคมและการคมครองสทธในการรวมตว (Freedom of Association and Protection of the Right to Organise) ค.ศ. 1948 และ อนสญญาฉบบท 98 วาดวยสทธในการรวมตวและการรวมเจรจาตอรอง (Right to Organise and Collective Bargaining) ค.ศ. 1949

ข) การขจดแรงงานบงคบและการเกณฑแรงงานในทกรปแบบ ซงครอบคลม อนสญญาฉบบท 29 วาดวยแรงงานบงคบ (Forced Labour) ค.ศ. 1930 และ อนสญญาฉบบท ๑๐๕ วาดวยการยกเลกแรงงานบงคบ (Abolition of Forced Labour) ค.ศ. 1957

19

ค) การยกเลกการใชแรงงานเดกใหเปนผล ซงครอบคลม อนสญญาฉบบท 138 วาดวยอายขนต า (Minimum Age) ค.ศ. 1973 และ อนสญญาฉบบท 182 วาดวยรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก (Worst Forms of Child Labour) ค.ศ. 1999

ง) การขจดการเลอกปฏบตในการจางงานและอาชพครอบคลม อนสญญาฉบบท 100 วาดวยคาตอบแทนทเทาเทยมกน (Equal Remuneration) ค.ศ. 1951 และ อนสญญาฉบบท 111 วาดวยการเลอกปฏบตการจางงานและอาชพ (Discrimination Employment and Occupation) ค.ศ. 1958

อนสญญำระหวำงประเทศวำดวยควำมคมครองสทธของแรงงำนอพยพและสมำชกครอบครว ค.ศ. 1990 ไดมการรบรองใน ค.ศ. 1990 โดยมผลบงคบใชในป ค.ศ. 2003 เพอรองรบการอพยพยายถนฐานทมมากขนและสงผลตอการเคลอนยายแรงงานขามพรมแดนทมมากขน ตามไปดวย

อนสญญาฉบบนใหความส าคญกบการคมครองสทธของแรงงานอพยพและสมาชกครอบครวโดยเนนถงความเชอมโยงระหวางการยายถนฐานกบสทธมนษยชนเขาดวยกน ทงนอนสญญาฉบบดงกลาวไมไดกอสทธส าหรบแรงงานอพยพแตไดรบประกนการปฏบตและอย ภายใตสภาพการจางงานอยางเทาเทยมระหวางแรงงานอพยพกบคนชาต นอกจากน แมวา แรงงานอพยพทเขาเมองโดยชอบดวยกฎหมายจะมความชอบธรรมในการอางสทธเหนอกวา แรงงานอพยพทเขาเมองโดยผดกฎหมายกตาม แตสทธขนพนฐานของแรงงานอพยพทเขาเมอง โดยผดกฎหมายดงกลาวจะตองไดรบการคมครองในฐานะทเปนมนษยดวยกน อกทง อนสญญา ยงมหลกการส าคญในการขจดการปลกปนยวยให เกดความเกลยดชงตอแรงงานอพยพ รวมถงวาง มาตรการทางกฎหมายเพอลงโทษตอผคามนษยและนายจางของแรงงานผดกฎหมาย

นอกจากนอนสญญายงคมครองสทธของแรงงานอพยพโดยไมเลอกปฏบตโดยค านงถง เพศ เผาพนธ สผว ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมอง ทมา สญชาต วย สถานภาพทาง เศรษฐกจ ทรพยสน สถานภาพสมรส ชาตก าเนด หรออนๆ

อนสญญำวำดวยสถำนภำพผลภย ค.ศ. 1951 และพธสำร ค.ศ. 1967 ใหรายละเอยดเกยวกบสทธของผลภย แมวาสทธบางอยางของผลภยอาจถกจ ากด ภายใตสภาวะแวดลอมบางอยาง (เชน สทธของพลเมอง) สทธทส าคญบางประการทก าหนดในอนสญญารวมถง การไมเลอกปฏบต (มาตรา 3) เสรภาพทางศาสนา (มาตรา 4) การเขาถงศาลยตธรรมอยางเสร ในดนแดนของประเทศทเปนภาคของอนสญญา (มาตรา 16) สทธทจะท างานได (มาตรา 17) สทธทจะมบานพกอาศย (มาตรา 21) สทธทางการศกษา (มาตรา 22) สทธตอการสงเคราะหสาธารณะและความชวยเหลอ (มาตรา 23) เสรภาพในการเคลอนยายภายในอาณาเขต (มาตรา 26) และสทธทจะไมถกขบไลออกจากประเทศ (นอกจากผลภยจะคกคามตอความมนคงของประเทศ หรอความสงบเรยบรอยของประชาชน) (มาตรา 32)

สทธทส าคญทสดในอนสญญา คอ สทธทจะไดรบความคมครองจากการถกบงคบ หรอไมถกผลกดนกลบ (Refoulement) ไปยงอาณาเขตซงผลภยไดหนมา มาตรา ๓๓ ของอนสญญาระบวา

“ไมมประเทศภาคใดๆ จะขบไลหรอผลกดนกลบ (Refouler) ผลภยในลกษณะใดๆ ไปยงชายแดนของอาณาเขต ซงชวตหรอเสรภาพของผลภยจะถกควบคมเนองจาก เชอชาต ศาสนา สญชาต สมาชกภาพของกลมทางสงคมใดๆ หรอเพราะความเหนทางการเมอง”

20

กจกรรม 8.1.2 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบองคกรทเกยวของกบการอพยพและผอพยพกลมตางๆ

เพอตอบค าถามในประเดนตอไปน 1. องคกรทเกยวของกบการอพยพและผอพยพทงทางตรงและทางออมมอะไรบาง มบทบาทหนาท

อยางไร 2. กฎ กตกา และกฎหมายระหวางประเทศทเกยวของผอพยพแตละกลมมอะไรบาง รวมทงกฎหมาย

กฎ ระเบยบ ในระดบประเทศทเกยวของกบผอพยพกลมตางๆมอะไรบาง

แนวตอบกจกรรม 8.1.2 1. องคกรทเกยวของกบการอพยพและผอพยพทเกยวของโดยตรง ในระดบประเทศ เชน ส านกงาน

ตรวจคนเขาเมอง ในระดบระหวางประเทศคอ องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน ส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต เปนตน โดยมบทบาทหนาททแตกตางกน ขนอยกบทมาและวตถประสงคในการกอตงองคกร และยงมองคกรอนทเกยวของกบประเดนตางๆทครอบคลมถงผอพยพดวย เชน กระทรวงแรงงาน องคการแรงงานระหวางประเทศ เปนตน

2. กฎระเบยบและกฎหมายทเกยวของผอพยพมหลายระดบ ตงแตระดบประเทศ เชน กฎหมายการเขาเมอง กฎหมายแรงงาน ไปจนถงระดบระหวางประเทศ เชน อนสญญาวาดวยสถานะผลภย กฎระเบยบและกฎหมายเหลานเปนกตกาและแนวทางการด าเนนงานทเกยวของกบผอพยพแตละกลม ซงกฎ ระเบยบ และกฎหมายระดบประเทศอาจมความแตกตางกนขนอยกบนโยบายของแตละประเทศ แตกตการะหวางประเทศเปนแนวทางททกประเทศทเปนสมาชกถอปฏบตรวมกนเปนมาตรฐานสากล

21

เรองท 8.1.3 รปแบบและตวอยำงตำงๆในกำรบรหำรจดกำรผอพยพ

รปแบบการจดการเกยวกบผอพยพหรอผยายถน มความแตกตางกน ขนอยกบนโยบายของประเทศปลายทางทรบผอพยพหรอผยายถน และแตกตางกนระหวางผอพยพหรอผยายถนแตละกลม เชน การจดการแรงงานอพยพหรอแรงงานยายถน ยอมมความแตกตางกบการจดการกบผลภย และยงขนอยกบแนวคดพนฐานทแตละประเทศน ามาใชในการบรหารจดการผอพยพ (ดรายละเอยดแนวคดตางๆใน 7.2)

การยายถนฐานจากทหนงไปยงอกทหนง เกดขนมาตงแตประวตศาสตร แตไดรบความสนใจและกลายเปนประเดนระหวางประเทศเพราะมผอพยพยายถนเขาไปอยทวโลก เปนปรากฎการณทเกดขนอยางกวางขวาง การมคนตางเชอชาตตางวฒนธรรมสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมการเมองทงในประเทศตนทางและประเทศปลายทาง โดยประเดนทมการถกเถยงกนมากคอการจดการกบผ อพยพยายถน ซงกลายเปนชนกลมใหมในสงคมทวโลก นโยบายและมาตรการเกยวกบผอพยพแตละกลมมรปแบบทแบงไดเปน

1. การเปดรบผอพยพอยางเตมท โดยใหสทธและสวสดการเชนเดยวกบคนทองถน รปแบบนมาจากเหตผลทประเทศปลายทางมนโยบายเปดรบผอพยพทกกลม มนโยบายเปดกวางตอการรบคนตางชาตเขาในประเทศเนองจากมประชากรในประเทศนอย ไมมปญหาตอการรบคนเขามาเพม หรอเพราะมประชากรไมเพยงพอตอตลาดแรงงาน ท าใหตองรบผอพยพจากตางประเทศเขาไปเพอเพมประชากรหรอเปนแรงงาน โดยผอพยพทเขาไปจะไดรบสวสดการและสถานะการอยอาศยเชนเดยวกบคนทองถน เชน การไดสถานะการอยอาศยถาวร ไปจนถงการไดสถานะการเปนพลเมอง หรอไดรบสญชาตของประเทศปลายทาง รวมทงสทธทางการเมอง เชน การออกเสยงเลอกตงผแทนราษฎร หรอการลงสมครรบเลอกตงเปนผแทนราษฎร และไดรบสวสดการทางสงคม เชน การศกษา การรกษาพยาบาล และสวสดการอนๆเชนเดยวกบทคนทองถนไดรบ

มหลายประเทศทใชรปแบบนในการรบผอพยพทเปนผลภย แรงงานอพยพทมทกษะซงเปนทตองการหรอขาดแคลนของประเทศนนๆ เชน ประเทศแคนาดา ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศสงคโปร ฯลฯ

2. การเปดรบผอพยพบางกลม เชน แรงงานอพยพเขาไปท างาน หรอรบแรงงานอพยพมฝมอ แตไมรบแรงงานอพยพไรฝมอ ประเทศปลายทางทรบผอพยพเขาไปจะใหใหสถานะการอยอาศย สวสดการ แตจ ากดสทธหรอสถานะบางอยาง เชน ใหสถานะการอยอาศยระยะยาว การอยอาศยตามระยะเวลาการท างาน ไดรบสทธและสวสดการทางสงคม เชน การจางงาน การศกษา การรกษาพยาบาล และสวสดการอนๆ เชนเดยวกบคนทองถน แตไมไดรบสทธทางการเมอง เชน การเลอกตง การเปนพลเมอง หรอสญชาตของประเทศปลายทางทไปอยอาศย นโยบายหรอรปแบบการด าเนนการแบบนเปนแบบจ าแนกและกดกน คอ ยอมรบผอพยพในตลาดแรงงาน แตกดกนจากการมสวนรวมทางการเมอง การไดรบสญชาต เปนตน รปแบบนมการใชกบแรงงานอพยพไมมทกษะ ซงประเทศสวนใหญไมตองการใหอยระยะยาวในประเทศ เชน เกาหล อสราเอล ไทย ฯลฯ

22

3. การไมเปดรบผอพยพบางกลม คอแรงงานอพยพไรทกษะ ผอพยพลภย ไมเปดใหมการจดทะเบยนแรงงาน หรอผลภย ท าใหผอพยพกลมเหลาน ไมไดสถานะการอยอาศย หรออยในสถานะผดกฎหมาย มความยากล าบากในการเขาถงสวสดการ เชน การรกษาพยาบาล การศกษา ทอยอาศย และหากท างานกเปนการลกลอบท างาน มโอกาสถกเอารดเอาเปรยบดานคาแรง สวสดการ หรอการถกท ารายจากนายจาง หรอเสยงตอการถกหลอกลวงจากกลมนายหนาหรอผคามนษย รปแบบการจดการเกยวกบผอพยพยงแตกตางกนส าหรบผอพยพแตละกลม ขนอยกบนโยบายของประเทศปลายทางทรบผอพยพ หรอผอพยพเดนทางไปอาศย โดยอาจแบงเปนการบรหารจดการเกยวกบผอพยพทเขาไปท างาน และการบรหารจดการกลมทเปนผลภย

ตวอยางการบรหารจดการผอพยพทเปนแรงงานในประเทศตางๆ25

ประเทศเกำหล มนโยบายรบแรงงานอพยพทงประเภทมทกษะและแรงงานไมมทกษะ โดยอนญาตใหแรงงานอพยพท างานไดในงานอตสาหกรรม 5 ประเภท คอ

1. อตสาหกรรมประเภททมพนกงานไมเกน 300 คน 2. การประมงทมระวางเรอ 10-25 ตน 3. การเกษตรและเลยงสตว 4. การกอสราง 5. การบรการคอรานอาหาร และงานสนบสนนคองานแมบาน ท าความสะอาด

ก าหนดสญญาท างาน 3 ป ตออายไดอก 1 ป และ 11 เดอน เพราะถาคนตางชาตอยถง 5 ป จะสามารถท าเรองยนขอรบสญชาตได

ประเทศไตหวน มการก าหนดจ านวนโควตาส าหรบแรงงานอพยพ หลงจากนายจางรบแรงงานทองถนแลว 15 วน โดยสดสวนแรงงานอพยพทรบคอ

1. ภาคอตสาหกรรมการผลต สดสวนทรบแรงงานอพยพ คอ 15-20% ของจ านวนแรงงานรวม ขนอย

กบประเภทของแรงงานในแตละกจการ

2. ภาคอตสาหกรรมกอสราง มสดสวนรบแรงงานอพยพ 20% - 40% ของจ านวนแรงงานรวม

3. ภาคประมงในมหาสมทร จะรบแรงงานอพยพไดหลงจากภาคอตสาหกรรมอนรบแรงงานอพยพจน

เตมจ านวนแลว

4. งานแมบาน ส าหรบครอบครวทมผสงอายและเดก หรอมแฝดสามทมอายต ากวา 3 ป หรอนายจางเปนชาวตางชาตทท างานหรอพ านกในไตหวน และมคณสมบตตรงตามคณสมบตทก าหนด

5. งานพยาบาลครอบครว สามารถรบแรงงานอพยพไดกรณทผรบการดแลจะตองเปนผท ไดรบการพจารณาวาเปนผไรสมรรถภาพหรอพการอยางรนแรง หรอผานการประเมนโดยทมงานของสถาบนการแพทยวาจ าเปนตองไดรบการดแลตลอด 24 ชวโมง

25 กรยา กลกลการ. (2557). การบรหารจดการแรงงานตางชาตในประเทศไทยและตางประเทศ. กรงเทพ. ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

23

6. งานพยาบาลสถาบน: ส าหรบสถาบนทมผปวยทางจตและผทพการระดบปานกลาง หรอโรงพยาบาล

ทมเตยงทตองใชเครองชวยหายใจ สามารถจางพยาบาลตางชาต 1 คน ตอผปวย 3 คน หรอทกๆ 5 เตยง โดย

จ านวนพยาบาลตางชาตจะตองไมเกนจ านวนพยาบาลภายในประเทศ

ประเทศไทย มนโยบายรบแรงงานอพยพตางชาตทมทกษะตามสญญาจางงานและนโยบายสงเสรมการลงทน และเปดรบแรงงานอพยพไมมทกษะเฉพาะงานกรรมกรและงานรบใชในบาน โดยนายจางตองยนขอจ านวนแรงงานทจะจาง (โควตา) และก าหนดประเภทงาน ใบอนญาตท างานมอาย 2 ป ตออายได 2 ครง รวมเปน 4 ป และตองเดนทางกลบประเทศตนทาง 3 ปกอนทจะสามารถกลบเขามาใหมได แตในทางปฏบตไดมความพยายามทจะผอนปรนเพอแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานดวยการอนญาตใหอยตอไปได โดยไมตองเดนทางกลบประเทศ 3 ป เพยงแคท าเรองและยนเอกสารขอตออายเทานน

ประเทศมำเลเซย มการก าหนดรายละเอยดของแรงงานทมาจากแตละประเทศ โดยก าหนดงานทท าได

รายละเอยดปลกยอย เชน การก าหนดเพศ อาย สญชาต เปนตน ในรฐซาบาหและซาราวคมการก าหนดพนทท

แรงงานแตละประเทศสามารถท างานได แตในรฐทอยฝงคาบสมทรไมมการก าหนดในเรองน

มการอนญาตใหแรงงานอพยพท างานและตออายการท างานในระยะเวลาทแตกตางกนมาก ขนอยกบ

ปจจยหลายอยาง เชน ระดบของแรงงาน ประเภทของงาน เงนเดอน อาย ใบอนญาตท างาน สวนใหญจะเปน

สญญาระยะสน 1 ป โดยใหตอสญญาไดปตอป 3 ถง 5 ป ตามประเภทงาน

ประเทศสงคโปร เปดโอกาสและรบแรงงานมทกษะเขาไปท างานไดจ านวนมาก มการก าหนดใบอนญาตท างานและระยะเวลาท างานส าหรบแรงงานอพยพหลายแบบ

1. ใบอนญาต EP (Employment Pass) มอาย 1-2 ป แตสามารถตออายไดหากบรษทยงคงจางอย

2. ใบอนญาต PEP (Personalized Employment Pass) มอาย 3 ป ไมสามารถตอใบอนญาตได

3. ใบอนญาต S Pass มอาย 1-2 ป แตกสามารถตออายไดเรอยๆ หากบรษทยงจางงานอย

4. ใบอนญาต WP (Work Permit) และแมบาน มอาย 2 ป โดยสามารถตออายได แตรวมแลวไมเกน 10 ป

ประเทศสงคโปรมการก าหนดพนทอยอาศยของแรงงานอพยพไรฝมอและกงฝมอใหอยเปนสวนๆ และก าหนดประเทศตนทางทจะเขามาท างานในแตละภาคอตสาหกรรม เชน

1. แรงงานในภาคกอสราง เปดใหแรงงานจากมาเลเซย จน อนเดย ศรลงกา ไทย บงกลาเทศ เมยน

มาร ฟลปปนส ฮองกง มาเกา เกาหลใต และไตหวน

2. แรงงานในภาคการผลตและบรการ เปดใหแรงงานจาก มาเลเซย จน ฮองกง มาเกา เกาหล และ

ไตหวน

สหรฐอเมรกำ การรบแรงงานอพยพไรทกษะเขาไปท างานภายใต Guest Worker Programs โดยใหวซาประเภท H-2A และ H-2B ซงมการก าหนดระยะเวลาของวซาเอาไว โดยวซา H-2A ท างานในภาคการเกษตร สามารถเขาไปท างานไดไมเกน 1 ปตามแตฤดกาลของงานเกษตรทนายจางก าหนดไว โดยสามารถ

24

ตออายการท างานกบนายจางเดมไดถง 3 ป สถานทท างานจะขนอยกบพนทของนายจางเพยงรายเดยว สวนวซา H-2B เปนงานนอกภาคการเกษตร มก าหนดระยะเวลาท างานไมเกน 1 ป โดยวซาทง 2 ประเภทนสามารถขอกลบมาท างานใหมไดไมจ ากดจ านวนครง ยกเวนมการกระท าผดตอสญญาจางงานหรอกระท าผดกฎหมายอน จะถกแจงเปนรายชอถกหามกลบไปท างานในสหรฐอเมรกาเปนระยะเวลา 1 ป หากเปนแรงงานอพยพมทกษะสามารถท างานจนหมดวซาการท างานแลวแตขอก าหนดและลกษณะงาน แรงงานอพยพมทกษะสามารถท างานไดทกทในสหรฐอเมรกา

กำรจดกำรดำนผลภย แนวทางทใชแกปญหาผลภยทยงยน (Durable Solutions) 3 รปแบบคอ การเดนทางกลบโดยสมครใจ การไปตงถนฐานในประเทศทสาม และการตงถนฐานในประเทศแรกรบ26

1. กำรเดนทำงกลบโดยสมครใจ (Voluntary repatriation) เปนการเดนทางกลบประเทศตนทางเมอเหตการณสรบหรอความขดแยงคลคลายลง แนวทางนเปนรปแบบทหลายประเทศทรบผลภยเปนประเทศแรก หรอประเทศแรกรบด าเนนการเพอลดภาระและจ านวนผลภยในประเทศลง แตการเดนทางกลบประเทศตนทางตองเปนไปโดยสมครใจของผลภย บางครงการด าเนนการจงยงยากเพราะผลภยยงหวาดเกรงภยทตวเองอาจไดรบเมอเดนทางกลบ หรอเพราะอยอาศยในประเทศแรกรบเปนเวลานานจนไมตองการเดนทางกลบประเทศตนทาง โดยเฉพาะถาเปนบตรผลภยทเกดในประเทศแรกรบ เกดความคนเคย ผกพนกบประเทศทเกดมากกวาประเทศทพอแมลภยมา

2. กำรไปตงถนฐำนในประเทศทสำม (Resettlement in third countries) เปนการด าเนนการใหผลภยไปตงถนฐานในประเทศอนๆ (ประเทศทสาม) ทตกลงรบผลภยจากประเทศแรกรบ เปนการด าเนนการของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต (UNHCR) รวมกบประเทศทสาม และความรวมมอของประเทศแรกรบ สวนใหญผลภยทไดรบเลอกจะเปนกลมเปราะบางหรอผทตองการการคมครองกอน แตในทางปฏบต การคดเลอกผลภยมการพจารณาคณสมบตพนฐานของผลภยดานการศกษา ความสามารถในการปรบตวในสงคมปลายทาง ปจจยส าคญของแนวทางนยงขนอยกบนโยบายการรบผลภยของประเทศทสามทก าหนดคณสมบตและจ านวนผลภยทจะรบในแตละป ประเทศสวนใหญทรบผลภยไปตงถนฐานคอ ประเทศทพฒนาแลวและมเศรษฐกจดคอ สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย และประเทศในแถบสแกนดเนเวย ซงยงเปนสดสวนนอยมากเมอเทยบกบจ านวนลภยทตกคางอยในประเทศแรกรบ

3. กำรตงถนฐำนในประเทศแรกรบ (local integration) เมอผลภยอาศยอยในประเทศแรกรบเปนเวลานานหลายป ไมมประเทศทสามรบไปตงถนฐาน และยงไมสามารถเดนทางกลบไปประเทศตนทางดวยสาเหตหลายประการ ประเทศแรกรบบางประเทศมนโยบายใหผลภยตงถนฐานในประเทศได โดยใหสทธและสวสดการเชนเดยวกบคนทองถน โดยตองพจารณาเรองความสมพนธกบประชาชนในสงคมทองถนทไมมการตอตานหรอกดกน ยอมรบผลภยใหเขาเปนสวนหนงของสงคม การตงถนฐานในประเทศแรกรบจงไมใชเรอง

26 http://www.unhcr.org/solutions.html

25

งาย และมปญหายงยากในการด าเนนงาน เพราะผลภยถกมองวาเปนกลมทมความขดแยงกบประเทศตนทาง จงอาจเปนปญหาตอความมนคง และประเทศแรกรบสวนใหญไมตองการรบภาระการดแลผลภยในระยะยาว เพราะเกยวของกบปญหาทดน การจดทอยอาศยใหผลภย การใหสวสดการ การท างานและการด ารงชวตของผลภย และการใหสญชาตผลภย

ตวอยำงกำรบรหำรจดกำรผลภย ประเทศปลายทางทรบผลภยไปพ านกอยมากคอ ประเทศทมสถานะทางเศรษฐกจด มนโยบายเปดรบ

ผลภยเขาไปตงถนฐาน สวนใหญเปนประเทศในสหภาพยโรป27 สหรฐอเมรกา แคนาดา สแกนดเนเวย ออสเตรเลย และบางประเทศในเอเชย

ประเทศสมาชกสหภาพยโรปทกประเทศตางใหสตยาบนในขอตกลงเกยวกบผลภย คออนสญญาสถานะผลภย ค.ศ. 1951 และพธสาร ค.ศ. 1967 และขอตกลงเรองบคคลผไรสญชาต ค.ศ. 1954

ในอดตประเทศในยโรปรบผลภยจากทกภมภาคของโลก ทงทเดนทางและรองขอสถานะผลภยเปนรายบคคล หรอเปนกลมผลภยทผานกระบวนการของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต โดยแตละประเทศมการก าหนดโควตาผลภยทรบในแตละป โดยผทไดรบสถานะลภยในประเทศยโรป จะไดรบความชวยเหลอดานทพกอาศย อาหาร การศกษา การแนะน าเขาสตลาดแรงงาน คาครองชพในระยะแรก และการปรบตวเขากบสงคมปลายทาง

เยอรมนเปนประเทศทมการรบผลภยจ านวนมากเปนอนดบตนๆ ของสหภาพยโรป ถงแมเยอรมนแบงเปนรฐตางๆ แตมส านกงานกลางทด าเนนการคอ ส านกงานสหพนธดานการยายถนลผลภย (Federal Office for Migration and Refugees: BAMF) โดยแบงผขอสถานะผลภยเปน 4 คลสเตอร หรอกลม

คลสเตอร A : ผขอสถานะจากกลมประเทศทตองการการคมครองระดบสง (มากกวารอยละ 50) คลสเตอร B : ผขอสถานะจากกลมประเทศทตองการการคมครองระดบต า (ไมเกนรอยละ 20) คลสเตอร C : ผขอสถานะทมภมหลงหรอมาจากสถานการณทซบซอน คลสเตอร D : ดบลนเคส (Dublin cases) เปนกรณทจะมการสงตอไปยงประเทศอนในสหภาพยโรป ผยนขอสถานะผลภยจะไดรบการจดสรรใหไปอยในเมองใดเมองหนงหลงจากสถานะผลภยไดรบการ

อนมตจะไดรบการอบรมภาษาเยอรมน การใชชวตและวฒนธรรมของเยอรมนเพอการผสมกลมกลนกบสงคมเยอรมน และรวมมอกบส านกงานการจางงานแหงสหพนธ (Federal Employment Agency) การอบรม

27 ประเทศสมาชกสหภาพยโรป ๒๘ ประเทศคอ กรซ โครเอเชย เชก ไซปรส เดนมารก ออสเตรย เบลเยยม บลกาเรย ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน ไอรแลนด อตาล ลกเซมเบรก เนเธอรแลนด โปรตเกส สเปน สวเดน สหราชอาณาจกร เอสโตเนย ฮงการ ลตเวย ลทวเนย มอลตา โปแลนด สโลวเนย สโลวะเกย โรมาเนย

26

เหลานยงเปดโอกาสใหผทรอคอยสถานะผลภยทมแนวโนมจะไดรบการอนมต ไดเขาอบรมดวย สวนผทไมผานการอนมตจะถกสงไปยงประเทศยโรปอนๆ หรอกลบประเทศตนทาง28

ถงแมประเทศในสหภาพยโรปสวนใหญมนโยบายเปดรบผลภย แตจ านวนผลภยทอพยพเขายโรปเพมจ านวนขนอยางมาก โดยเรมมาตงแต ค.ศ. 2011 หลงการประทวงของประชาชนในตะวนออกกลาง หรอทเรยกกนวาอาหรบสปรง (Arab Spring) มประชาชนจากประเทศตะวนออกกลางจ านวนมากอพยพไปยงยโรป และเพมมากขนหลายแสนคนตงแต ค.ศ. 2013 หลงการสรบในซเรย อฟกานสถาน รวมทงอรก ลเบย โดยการเดนทางมทงการเดนทางทางบกจากตรกเขากรซ และเขามาทางทะเลทางทะเลเมดเตอรเรเนยน จนประสบเหตเสยชวตจ านวนมากจากเรอลมระหวางเดนทาง

เดกชายชาวเครตเสยชวตขณะลภยจากประเทศซเรย จากเหตเรอลมชายฝงเมดเตอเรเนยน ภาพ: อางองจาก https://waymagazine.org/20151224wolrdnews01/

เนองจากจ านวนผลภยทหลงไหลเขายโรปจ านวนมากมายนเอง ท าใหสหภาพยโรปน ามาตรการ

ควบคมพรมแดนมาใช มการปดกนจดขามแดนของหลายประเทศ และมการเสนอเงนชวยเหลอจ านวนมากใหประเทศแรกรบ เชน ตรก ใหรบผอพยพเหลานพ านกอาศยในตรกแทนการเดนทางไปยโรป เปนมาตรการผอนปรนสถานการณวกฤตผลภยในยโรป29 แตมาตรการดงกลาวอาจชะลอการอพยพของผลภยไดเพยงชวคราว เพราะปญหาผลภย ไมไดอยทการไดอาหาร ทพกอาศย การดแลสขภาพขนพนฐานเพยงระยะสน แตในระยะ

28 Federal Office for Migration and Refugees. “Integrated Refugee Management”. https://www.bamf.de/ SharedDocs/Anlagen/EN/Publikationen/Broschueren/broschuere-integriertes-fluechtlingsmanagement.pdf? __blob=publicationFile 29 อาจาร ถาวรมาศ. กรงเทพธรกจ. http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/637511

27

ยาวหมายถงการดแลดานการศกษาแกผลภยและสมาชกครอบครว การผสมกลมกลนผลภยใหสามารถเขากบสงคมยโรป ไมวาจะเปนภาษา วฒนธรรม การใชชวต ใหผสมกลมกลน และรสกเปนหนงเดยว จนกลายเปนสวนหนงของประเทศปลายทาง ซงตองการมาตรการการจดการระยะยาวและงบประมาณจ านวนไมนอย สหภาพยโรปพยายามก าหนดโควตาใหประเทศสมาชกแบงกนรบผลภยไปตงถนฐาน แตไมประสบความส าเรจ เนองจากแตละประเทศมนโยบาย กฎหมาย และมาตรการเกยวกบการสงตวผลภยกลบประเทศ และการดแลจดการกบผลภยทแตกตางกน โดยสามารถตกลงกนไดเพยงแคชวยกนรบผลภยตามความสมครใจของแตละประเทศ

นโยบายการจดการผลภยของแตละประเทศในสหภาพยโรป อาจสอดคลองกบทศนคตหรอทาทของประชาชนในประเทศ หรออาจท าใหเกดการประทวงจากประชาชนทไมเหนดวยกบนโยบายดงกลาว ไมเฉพาะรฐบาลของประเทศในยโรปทพยายามสกดกนการหลงไหลของผลภยเขาประเทศ ประชาชนในประเทศยโรปกมการกดกน ตอตานผลภยเพราะรสกวาผลภยหรอผอพยพทมจ านวนมากก าลงเปนภยคกคามตอตนเองทงดานเศรษฐกจ และการแอบแฝงของผกอการรายเปนภยตอความมนคงของประเทศ กระแสการตอตานผลภยมมากในประเทศทรบผลภยเขาไปจ านวนมาก เชน เยอรมน ฝรงเศส แตในบางประเทศทผลภยเขาไปจ านวนไมมาก เชน สเปน โปรตเกส ประชาชนกลบเรยกรองใหรฐบาลเปดรบผลภยใหมากขน โดยชาวสเปนในเมองบารเซโลนาเรยกตวเองวากลม Casa Nostra, Casa Vostra มความหมายวา “บานของเราคอบานของคณ” จ านวนกวา 160,000 คน ออกมาเดนขบวน เรยกรองใหรฐบาลรบผลภยเขาประเทศใหมากขน30

ส าหรบประเทศไทย ไมไดเปนสมาชกอนสญญาวาดวยสถานะผลภย แตไดรบผทหนภยการสรบและความขดแยงทางการเมองจากประเทศกมพชา ลาว เวยดนาม เขามาพกพงตงแตสมยสงครามอนโดจน และจากประเทศพมา ซงไมไดใหสถานะผลภยแกผหนภยเหลาน แตในทางปฏบตไดด าเนนการชวยเหลอกลมเหลานตามแนวทางด าเนนการของอนสญญาหลายประการคอ การจดหาทพกอาศยทปลอดภย การใหองคกรดานมนษยธรรมเขามาชวยเหลอดานปจจยส รวมทงเปดโอกาสใหไดไปตงถนฐานในประเทศทสาม และสามารถท างานหารายไดในพนทพกพงได แตไมอนญาตใหออกไปท างานนอกทอนนอกศนยพกพง

30 Joseph Wilson. “More than 160,000 march in Barcelona to demand Spain takes in more refugees”. Independent, 19 February, 2017, http://www.independent.co.uk/news/world/ europe/ barcelona-march-refugees-protest-spain-more-160000-people-thousands-catalan-a7587996.html

28

กำรเดนขบวนสนบสนนผลภยในประเทศสเปน ภาพ: http://www.independent.co.uk/news/world/europe/barcelona-march-refugees-protest-

spain-more-160000-people-thousands-catalan-a7587996.html

สหรฐอเมรกำ มนโยบายรบผลภยภายใตกฎหมาย Refugee Act of 1980 โดยไมมการจ ากดจ านวนในแตละป โดยพจารณาเหตผลในการลภย ผลภยจะตองมาแสดงตนภายในหนงปหลงจากเขามาในสหรฐอเมรกาหรอมาถงชายแดนสหรฐอเมรกา และไมสามารถไดรบพจารณาซ าอกหากเคยถกปฎเสธไมใหเขาสหรฐอเมรกามากอน สถานการณในประเทศของผลภยทดขนหรอเลวลงจะสงผลตอสถานะของผลภยและการอยตอในสหรฐอเมรกาหรอถกสงกลบประเทศดวย ในบางกรณผลภยกอาจถกสงกลบไปยงประเทศทสามทสหรฐอเมรกาไดท าขอตกลงไว เชน ถาผลภยเดนทางผานแคนาดาเพอขอลภยมายงสหรฐอเมรก าหรอลภยมายงชายแดนระหวางสหรฐอเมรกากบแคนาดา สหรฐอเมรกาอาจจะขอใหผลภยนนอยแคนาดาแทน ผลภยทไดรบอนญาตใหเขามาพ านกในสหรฐอเมรกาถงหนงปแลว จะสามารถยนขอเปนพลเมองสหรฐได

การขอสถานะลภยในสหรฐอเมรกา ม 2 ชองทาง คอ 1. Affirmative Asylum ผทขอสถานะลภยทเดนทางมาถงสหรฐอเมรกาหรอดานเขาเมอง และสง

เอกสารส าหรบการลภยถงส านกงานตรวจคนเขาเมองและสญชาต (US Citizen and Immigration Services-

USCIS) ภายในระยะเวลา 1 ปนบจากเดนทางมาถง หลงจากการตรวจสอบเอกสาร จะมการสมภาษณกบ

เจาหนาทฝายลภยภายใน 45 วน ระหวางนผรอสถานะลภยจะสามารถอาศยอยในสหรฐอเมรกาได แตไม

สามารถท างานไดจนกวาการพจารณาจะเสรจสน ขนตอนนจะเสรจสนภายใน 60 วน หากไมไดรบอนมต ผขอ

สถานะลภยจะถกสงไปใหผ พพากษาชาวตางชาต เขาเมอง (Immigration Judge) ท Execution Office

ด าเนนการพจารณา

29

2. Defensive Asylum เปนกรณท Affirmative Asylum ไมไดรบการอนมต หรอในกรณทผขอ

สถานะลภยอยอาศยในสหรฐอเมรกาอยางผดกฎหมาย หรอไมไดปฏบตตามสถานะผอพยพ และยงมสาเหต

ความไมปลอดภยหรอถกกดข ทรมานในประเทศตนเอง มเหตผลเพยงพอส าหรบการขอลภย ในรปแบบนจะ

พจารณาในหองพจารณาคดหรอหองพพากษา โดยผพพากษาคนเขาเมองจะพจารณาวาบคคลนนมสทธขอล

ภยในสหรฐอเมรกาหรอไม หากพจารณาวาไมมสทธขอลภย ผนนกจะถกสงออกนอกประเทศ

สถานะการลภยในสหรฐอเมรกา ยงแบงเปนหลายรปแบบคอ

ผอพยพลภย (Refugees) หมายถง ผทไดรบการพจารณาใหมสทธตงรกรากในสหรฐอเมรกาได โดย

สาเหตของภยคกคามทมการรบรกนอยางกวางขวาง จากสาเหตอนเนองมาจากความแตกตางทางชาต พนธ

กลมของสงคม การเมอง ศาสนา หรอชาตก าเนด ซงผขอสถานะตองแสดงเหตผลวาประสบภยคกคามใน

ประเทศตนเอง และไมมสวนเกยวของหรอเขารวมในการกอภยคกคามนน ผอพยพลภยจะไดสทธอยอาศย

ชวคราว หากภยคกคามนนไมเปนอนตรายเพยงพออกตอไป และมการพจารณายดสถานะผลภย หากภาวะ

คกคามยงมอย ผอพยพลภยสามารถขอสทธการอาศยในสหรฐอเมรกาอยางถาวร ยกเวนไดสทธไปตงรกราก

ในประเทศอนแลวหรอถอสองสญชาต กจะไมมสทธตงรกรากในสหรบอเมรกาได โดยผอพยพลภยทไดรบ

อนญาตใหอาศยในสหรฐอเมรกาแลวหนงป สามารถยนขอเปนพลเมองถาวรตามกฎหมายได

ผ มสถำนะไดรบกำรคมครองชวครำว (Temporary Protected Status: TPS)) ในปจจบน

สถานะ TSP นใหแกผอพยพทมาจากประเทศบรนด เอลซลวาดอร ฮอนดรส ไลบเรย นการากว โซมาเลย และ

ซดาน เนองจากไมสามารถอาสยอยในประเทศของตนไดจากสาเหตเชน ประสบภยธรรมชาต สถานการณ

ผดปกตชวคราว หรอความขดแยงจากการบพงกนอยางตอเนองเปนระยะเวลา 6 เดอน 12 เดอน หรอ 8 เดอน

และสามารถยดอายของสถานะ TPS ได ถาพจารณาแลววายงไมปลอดภยทจะกลบไป แตสถานะ TPS นไม

สามารถเปลยนเปนสถานะพลเมองถาวรตามกฎหมายได และเมอสถานะ TPS สนสดลง ผอพยพกจะกลบไปส

สถานะเดมกอนหนาไดรบสถานะ TPS

ผไดรบกำรผอนผนจำกกำรถกสงออกนอกประเทศ (Deferred Enforced Departure) ใหกบผท

จะตองถกออกจากสหรฐอเมรกา (Deportation) ไมวาจะดวยสาเหตใด ใหไดอยในสหรฐอเมรกาตอไป

เนองจากสถานการณในบานเกดยงไมมเสถยรภาพและอนตรายเกนกวาทจะเดนทางกลบได ซ งแตกตางจาก

สถานะผลภย ผอพยพ และสถานะ TPS ตรงท Deferred Enforced Departure ไมไดท าเรองขอเขามาใน

สหรฐอเมรกากอนทจะเดนทางเขามา แตเปนการเขามาดวยวธอนใดหรอผดกฎหมายโดยท าเรองขออย

หลงจากอยในสหรฐอเมรกาแลว เพอไมใหถกสงออกนอกสหรฐอเมรกา

Diversity Visa Program เปนโครงการทเรมใชตงแต ค.ศ. 1995 และปจจบนอยภายใตกฎหมาย

การเขาเมองและสญชาต (Immigration and Nationality Act: INA) เปนโครงการทใหกบผไมมญาตอาศยอย

ในสหรฐอเมรกา แตตองการเปนพลเมองสหรฐอเมรกาโดยการออกวซาจ านวน 55,000 วซาในแตละป ซง

30

กระทรวงการตางประเทศจะเลอกผสมครไวพจารณาประมาณ 110,000 คนตอป กอนการพจารณา เนองจาก

มหลายคนทไมผานกระบวนการขอวซาอยางสมบรณ การเขารวมโครงการจะไมมคาธรรมเนยมใดๆ และผท

เขารวมโครงการอาจอยในสหรฐอเมรกามากอนแลวหรอไมกได ผทไดอนมตวซาประเภทน จะสามารถอยอาศย

และท างานในสหรฐอเมรกาไดอยางถาวร และสามารถพาคสมรสและบตรทยงไมไดแตงงานและมอายต าวา 21

ป (Minor Child) เขามาดวยได

คณสมบตในการเขารวมโปรแกรมนกคอจบการศกษาระดบมธยมปลาย (High school) หรอเทยบเทาขนไป หรอมประสบการณท างานในวชาชพทมการฝกอบรมหรอมประสบการณท างาน เปนระยะเวลาไมต ากวา 2 ป ภายในชวง 5 ปทผานมา การคดเลอกจะใชคอมพวเตอรสมเลอกขนมา กระจายไปในหกภมภาคทวโลก โดยเฉพาะจากภมภาคทมอตราการเขามายงสหรฐอเมรกาต ากวาการไดรบวซาในโปรแกรมน และจะไมออกวซานใหกบประเทศทมคนเดนทางเขามาผานระบบความสมพนธทางเครอญาต การจางงาน และการลงทน (ไมรวมกรณของการลภย การอพยพและชองทางอน) ทมากกวา 50,000 คน ในชวง 5 ปทผานมา และจ านวนวซาของตละประเทศตองไมเกนรอยละ 7 ของจ านวนวซารวมทกประเทศทออกใหในปนนๆ

ประเทศออสเตรเลย มแนวทางการจดการผลภย 2 รปแบบคอ การใหสถานะผทเดนทางเขาไปในประเทศและขอสถานะผลภย (Onshore) และการใหสถานะผลภยทรองขอสถานะจากนอกประเทศ (Offshore) โดยมการก าหนดโควตาทจะรบส าหรบทง 2 กลม ประมาณปละ 12,000-13,000 คน โดยมากกวา 3 ใน 4 เปนการรบจากนอกประเทศ31

สภาผลภยแหงออสเตรเลย (Refugee Council of Australia) เปนผพจารณาใหสถานะผลภย ภายใตโครงการการลภยและความชวยเหลอดานมนษยธรรม (Australia’s Refugee and Humanitarian Program) โดยมแนวทางการพจารณา 2 แนวทางคอ 1. โครงการผลภย (Refugee Program) ส าหรบผลภยทตองการตงถนฐาน สวนใหญเปนกรณทสงตอจาก UNHCR 2. โครงการความชวยเหลอดานมนษยธรรม ใหความชวยเหลอแกผทอยในสถานการณการถกเลอกปฏบตหรอการละเมดสทธในประเทศตนทาง โดยไมจ าเปนตองอยในสถานะผลภย โดยกลมหลงนตองมความสมพนธหรอยดโยงกบชมชน สงคมออสเตรเลย เชน การมาอยรวมกบครอบครวทมสถานะอยอาศยในออสเตรเลย32

อยางไรกด ในขณะทออสเตรเลยซงรบรองและใหสตยาบนอนสญญาวาดวยสถานะผลภย กมมาตรการสกดกนผอพยพทางเรออยางเขมงวด ภายใตปฏบตการ “Operation Sovereign Borders” ซงตงขนตงแต ค.ศ. 201333 โดยผทลองเรอมาเพอขอลภยในออสเตรเลยจะถกผลกดนไมใหเขาถงประเทศออสเตรเลย โดยอาจถกสงตอไปยงคายกกกนบนเกาะในมหาสมทรแปซฟก หรอผลกดนกลบไปยงประเทศตน

31 https://www.refugeecouncil.org.au/getfacts/overview/ 32 https://www.refugeecouncil.org.au/refugee-humanitarian-program/ 33 http://osb.homeaffairs.gov.au/

31

ทาง หรอแมแตการจมเรอผลภยทพยายามเดนทางเขาไปสประเทศ โดยรฐบาลออสเตรเลยอางวา เพอปองกนการลกลอบเดนทางเขาประเทศ และลดความเสยงของผเดนทางทางทะเล 34

คายผลภยทรฐบาลออสเตรเลยสงไปอยในเกาะปาปวนวกนและเกาะนาอร ภาพ: http://www.bbc.com/news/world-asia-28189608

ประเทศสวนใหญในภมภาคเอเชย เชน บงกลาเทศ อนโดนเซย มาเลเซย เมยนมา และไทย ยงไมไดให

สตยาบนวาดวยสถานภาพผลภย ค.ศ. 1951 และพธสารตอทาย ค.ศ. 1967 ประเทศไทยทไมไดใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยสถานภาพผลภย ในทางกฏหมาย จงไมไดยอมรบ

สถานะและสทธของผลภยตามอนสญญาฯ คอ สทธทจะไมถกบงคบกลบถนฐานทเปนอนตราย และสทธทางเศรษฐกจสงคมเทาเทยมกบคนตางชาตทเขามาประเทศ แตในทางปฏบต ประเทศไทยอนโลมใหทพกพงกบผอพยพหนภยจากการสรบในประเทศเพอนบานมาหลายทศวรรษ ตงแตสงครามอนโดจนเปนตนมา ประเทศไทยเปนประเทศแรกรบผอพยพลภย ประมาณ 3 ลานคน โดยผลภยสงครามอนโดจนและสงครามเยนจากประเทศลาว กมพชา และเวยดนาม ไดอพยพเขามาอยในประเทศไทยเปนจ านวนมาก รฐบาลไทย รวมกบ UNHCR และหนวยงานระหวางประเทศตางๆ ใหการคมครองในฐานะผลภย กอนเดนทางไปประเทศทสาม หรอกลบประเทศเมอเหตการณสรบสงบลง ปจจบนประเทศไทยยงรบผลภยจากประเทศพมา อยในพนทพกพงชวคราวในภาคเหนอและภาคตะวนตกของไทยประมาณ 140,000 คน เนองจากประเทศไทยไมไดก าหนดหรอออกกฎหมายเกยวกบผลภยโดยตรง โดยใช พ.ร.บ.คนเขาเมอง ค.ศ. 1979 (แกไข ค.ศ. 2002) ก าหนดสถานภาพผลภยเหลานเปน “ผหนภยการสรบจากประเทศพมา” ตองอยในการควบคมในพนท ภายใตการ

34 http://www.bbc.com/news/world-asia-28189608

32

ก ากบดแลของกระทรวงมหาดไทย และอนญาตใหองคกรดานมนษยธรรมใหความชวยเหลอดานปจจยพนฐานแกผลภยเหลาน

มาเลเซยเปนประเทศทมผลภยมากเปนอนดบสองในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตรองจากประเทศไทย คาดวามผลภยและคนไรรฐทอาศยอยในมาเลเซยประมาณ 130,000 คน (Adnan, 2007) สวนใหญเปนผลภยจากประเทศพมา ฟลปปนส และอนโดนเซย มาเลเซยไมมกฎหมายทเกยวกบผลภย แตใชกฎหมายคนเขาเมอง Immigration Act 1959/63 ทแบงชาวตางชาตออกเปน 2 กลม คอ ผเขาเมองถกกฎหมาย และผเขาเมองผดกฎหมาย ตอมากฎหมายดงกลาวฉบบแกไขใน ค.ศ. 2002 ไดเพมบทลงโทษผเขาเมองโดยผดกฎหมายซงรวมถงการจบกมคมขง การโบย และการสงกลบ รวมทงลงโทษผใหทพกพงแกคนตางดาว ท าให องคกรพฒนาเอกชนทใหความชวยเหลอผลภยตางเกรงการถกลงโทษ และจ ากดบทบาทของตนเอง ท าให UNHCR ตองรบภาระหนก ทงในดานการคมครอง การใหความชวยเหลอ และการขนทะเบยนผลภย แตมาเลซย ไมยอมรบ การขนทะเบยนดงกลาวอยางเปนทางการ ในทางปฏบตมการผอนผนในเรองนสลบกบการกวดขนจบกมผเขาเมองโดยผดกฎหมายเปนชวงๆ โดยมาเลเซยเหนวาการแกปญหาผลภยอยางถาวรคอการสงไปตงถนฐานในประเทศทสามเปนหลก ตอมาใน ค.ศ. 2005 มาเลเซยไดเรมผลกดนแรงงานตางชาตและผเขาเมองผดกฎหมายซงรวมถงผลภยจ านวนหนงออกนอกประเทศ รวมหลายแสนคน ท าใหเกดปญหาขาดแคลนแรงงานอยางหนก แตภายหลงอนญาตใหผทถกผลกดนออกไปกลบเขามาไดบางสวน โดยใหขนทะเบยนเปนแรงงานตางชาต35

แมในทางปฏบต มาเลเซยจะมความยดหยนกบผลภยในประเทศ โดยใหผลภยอาศยรวมกบชมชนชาวมาเลเซยในเมองใหญ แตผลภยยงประสบปญหาดานการคมครองและการ เขาถงบรการสาธารณะของรฐ เนองจากนโยบายทไมชดเจนของรฐ โดยกระทรวงสาธารณสขของมาเลเซยแถลงวาใหสทธเขาถงบรการดานสาธารณสขกบผลภยทขนทะเบยนกบ UNHCR โดยคดคาบรการเชนเดยวกบคนทองถน แตในทางปฏบตโรงพยาบาลและสถานพยาบาลของรฐกลบไมไดปฏบตตามเงอนไขดงกลาว นอกจากน ผลภย ในมาเลเซยจ านวนไมนอยไมไดรบสตบตรและเอกสารบคคล ท าใหกลายเปนคนไรรฐทไมสามารถเขาถงบรการสาธารณะของรฐ แมวามาเลเซยจะอยในภาคอนสญญาคมครองสทธเดกกตาม ลกของผลภยจงไมสามารถเขาศกษาในโรงเรยนของรฐ และสวนหนงตองเขาศกษาในโรงเรยนขององคกรการกศลแตไมไดรบการรบรองคณวฒการศกษา (FIDH, 2008)

ฟลปปนสเปนประเทศทประสบปญหาผลภยไมมาก ปจจบนรบผลภยจากตะวนออกกลาง คอจากอรก อหราน และปาเลสไตสจ านวนหนง และมผพลดถนในประเทศจากความขดแยงระหวางรฐบาลและกองโจรแบงแยกดนแดนในเกาะมนดาเนา ปจจบนสถานการณความขดแยงคลคลายลงมากมการเจรจาสนตภาพ ท าใหปญหาการพลดถนลดนอยลง ฟลปปนสใหสตยาบนอนสญญาวาดวยสถานภาพผลภย และพธสารตอทาย รวมทงออกกฎหมายเกยวกบการใหทพกพงกบผลภยดวย รฐบาลยงไดลงนามในขอตกลงกบ UNHCR และ

35 Cheung, Samuel. (2011). “Migration Control and the Solutions Impasse in South and Southeast Asia: Implications from the Rohingya Experience”. Journal of Refugee Studies. Oxford.

33

องคการเพอการโยกยายถนฐาน (IOM) เมอ ค.ศ. 2009 เพอจดตงศนยพกพงชวคราวผลภยทรอการเดนทางไปประเทศทสามส าหรบผทตองการการคมครองเรงดวน (RCOA, 2011) ฟลปปนสเปนตวอยางทดของอาเซยนในการพฒนาการคมครองผลภย ในทางเศรษฐกจโดยการสงเสรมใหพงตนเองและการท างานหาเลยงชพ โดยรฐบาลสงเสรมใหผลภยเขาสตลาดแรงงาน หรอมทดนท าเกษตรในชนบท

นโยบายการจดการปญหาผลภยของประเทศสวนใหญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนนโยบายเฉพาะหนาหรอระยะสน หนวยงานหลกทก าหนดนโยบายมกเปนหนวยงานดานความมนคง และต ารวจตรวจคนเขาเมองทด าเนนการตามนโยบายทางการเมองแตละชวง ทาทตอผลภยมกเชอมโยงกบขอสนนษฐานวาผลภยอาจเปนผทแอบแฝงมาเพอหาโอกาสท างาน ท าใหแนวคดเรองการจดการผลภยเปนกรอบแนวคดแบบควบคมการเขาเมองของคนตางดาว (migration - control oriented approach) มากกวาการปกปองคมครองสทธผลภย (rights - based framework of protection) อนน าไปสการจบกมผลภย และผลกดนคนเหลานออกนอกประเทศในฐานะแรงงานผดกฎหมายอยบอยครง ปจจบนประเทศสวนใหญรวมทงไทยมนโยบายแกปญหาใหผลภยเดนทางออกนอกประเทศโดยสมครใจควบคไปกบการตงถนฐานในประเทศทสาม สวนมาเลเซยเคยมการใหชาวโรฮงญาจากพมาสามารถอยและท างานในมาเลเซยได แตปจจบนลมเลกไป36

กจกรรม 8.1.3 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบแนวทางการด าเนนงานเกยวกบผอพยพกลมตางๆ ของ

แตละประเทศ เพอตอบค าถามในประเดนตอไปน 1. รปแบบและแนวทางการด าเนนการทเกยวกบผอพยพกลมตางๆมอะไรบาง 2. ตวอยางทด าเนนการกบผอพยพแตละกลมของประเทศตางๆ มรปแบบและแนวทางอยางไรบาง

แนวตอบกจกรรม 8.1.3 1. การด าเนนการเกยวกบผอพยพแตละกลมมหลายรปแบบ ขนอยกบความตองการ นโยบายของแต

ละประเทศทมตอผอพยพแตละกลม และความผกพนหรอการยดถอตามกตกาสากล รปแบบทรบผอพยพคอ การเปดรบผอพยพอยางเตมท การเปดรบผอพยพแตบางสวน การไมเปดรบผอพยพ

2. ประเทศตางๆมรปแบบการด าเนนการกบผอพยพแตละกลมทแตกตาง หลากหลาย มทงคลายคลงกนหรอแตกตางกน

36 สกกรนทร นยมศลป. สถานการณและทาทของรฐแรกรบ ตอปญหาผลภยแบบยดเยอในภมภาคเอเชยตะวน ออกเฉยงใต: ความยดหยนคอหนทางออก. เอกสารประกอบการสมมนาเรอง ประชากรชายขอบและความเปนธรรมทางสงคมไทย. สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล วนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2555.

34

ตอนท 8.2 แนวคดทวไปทเกยวของกบผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง

เรองท 8.2.1 แนวคดดานสทธมนษยชน เรองท 8.2.2 แนวคดดานการยายถน เรองท 8.2.3 แนวคดดานความมนคงของมนษย

แนวคด 1. การบรหารจดการและการด าเนนงานเกยวกบผอพยพแตละกลม มพนฐานจากแนวคดทแตกตาง กน 2. นโยบายและบรบทของแตละประเทศกบการด าเนนการเกยวกบผอพยพมาจากพนฐานแนวคด ตางๆกน และสงผลกระทบไดทงดานบวกและลบทงตอผอพยพและชมชนปลายทาง

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 8.2 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายแนวคดทเกยวของกบผอพยพแตละกลมได 2. วเคราะหทมาของนโยบายและการด าเนนการเกยวกบผอพยพทวโลกได

35

ควำมน ำ

นโยบายและการจดการผอพยพกลมตางๆขนอยกบแนวคดหลกของผก าหนดนโยบายของแตละประเทศ โดยแนวคดหลกๆ ทมการใหความส าคญและเปนทยอมรบโดยทวไปคอ แนวคดดานสทธมนษยชน แนวคดดานความมนคงของมนษย แนวคดดานความมนคงของชาต แนวคดดานการยายถน

เรองท 8.2.1 แนวคดดำนสทธมนษยชน

แนวคดดานสทธมนษยชน เปนแนวคดหนงทประเทศสวนใหญใหความส าคญและถอเปนแนวคดหลกในการปฏบตตอคนในประเทศ องคการสหประชาชาตไดก าหนด ปฏญญำสำกลวำดวยสทธมนษยชน ขน โดยมเนอหาหลกๆทเกยวของกบผอพยพคอ ขอ 1. มนษยทงหลายเกดมามอสระและเสมอภาคกนในเกยรตศกดและสทธตางมเหตผลและมโนธรรมและควรปฏบตตอกนดวยเจตนารมณแหงภราดรภาพ ขอ 2. (1) ทกคนยอมมสทธและอสรภาพบรรดาทก าหนดไวในปฏญญาน โดยปราศจากความแตกตางไมวาชนดใดๆ ดงเชน เชอชาต ผว เพศ ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมองหรอทางอน เผาพนธแหงชาต หรอสงคม ทรพยสน ก าเนดหรอสถานะอนๆ (2) อนงจะไมมความแตกตางใดๆ ตามมลฐานแหงสถานะทางการเมอง ทางการศาล หรอทางการระหวางประเทศของประเทศ หรอดนแดนทบคคลสงกดไมวาดนแดนนจะเปนเอกราช อยในความพทกษ มไดปกครองตนเอง หรออยภายใตการจ ากดอธปไตยใดๆ ทงสน ขอ 3. ทกคนมสทธในการด าเนนชวต เสรภาพและความมนคงแหงตวตน ขอ 22. ทกคนในฐานะทเปนสมาชกของสงคมมสทธในความมนคงทางสงคม และมสทธในการบรรลถงซงสทธทางเศรษฐกจ ทางสงคม และทางวฒนธรรมอนจ าเปนอยางยงส าหรบเกยรตศกดของตน และการพฒนาบคคลกภาพของตนอยางอสระทงนโดยความเพยรพยายามแหงชาต และโดยความรวมมอระหวางประเทศ และตามระบอบการและทรพยากรของแตละรฐ ขอ 23. (1) ทกคนมสทธในการงาน ในการเลอกงานโดยอสระ ในเงอนไขอนยตธรรมและเปนประโยชนแหงการงานและในการคมครองตอการวางงาน (2) ทกคนมสทธทจะไดรบเงนคาจางเทาเทยมกน ส าหรบงานทเทาเทยมกน โดยปราศจากการเลอกปฏบตใดๆ

36

(3) ทกคนทท างานมสทธทจะไดรบสนจางทยตธรรมและเปนประโยชนทจะใหประกนแกตนเองและครอบครวแหงตน ซงความเปนอยอนคควรแกเกยรตศกดของมนษย และถาจ าเปนกจะตองไดรบวถทางคมครองทางสงคมอนๆ เพมเตมดวย (4) ทกคนมสทธทจะจดตงและทจะเขารวมสหพนธกรรมกรเพอความคมครองแหงผลประโยชนของตน ขอ 24. ทกคนมสทธในการพกผอนและเวลาวาง รวมทงการจ ากดเวลาท างานตามสมควร และวนหยดงานเปนครงคราวโดยไดรบสนจาง ขอ 25. (1) ทกคนมสทธในมาตรฐานการครองชพทเพยงพอส าหรบสขภาพและความเปนอยทดของตนและของครอบครว รวมทงอาหารเครองนงหมทอยอาศย และการดแลรกษาทางแพทยและบรการของสงคมทจ าเปน และมสทธในความมนคงยามวางงาน เจบปวยพการ เปนหมาย วยชรา หรอขาดปจจยในการเลยงชพอนใดในพฤตการณอนเกนจากทตนจะควบคมได (2) มารดาและเดกมสทธทจะรบการดแลรกษา และการชวยเหลอเปนพเศษ เดกทงปวงไมวาจะเกดในหรอนอกสมรส จะตองไดรบการคมครองทางสงคมเชนเดยวกน ขอ 26. (1) ทกคนมสทธในการศกษา การศกษาจะตองปลอยใหเปลาอยางนอยในชนประถมศกษาและการศกษาขนหลกมล การประถมศกษาชนสงขนไปกจะตองเปนอนเปดส าหรบทกคนเขาได ถงเสมอภาคตามมลฐานแหงคณวฒ (2) การศกษาจะไดจดไปในทางพฒนาบคลกภาพของมนษยอยางเตมทและยงความเคารพตอสทธมนษยชนและอสรภาพหลกมลใหมนคงแขงแรง จะตองสงเสรมความเขาใจ ขนตธรรม และมตรภาพระหวางบรรดาประชาชาต กลมเชอชาต หรอศาสนา และจะตองสงเสรมกจกรรมของสหประชาชาตเพ อการธ ารงไวซงสนตภาพ (3) บดามารดา มสทธเบองแรกทจะเลอกชนดของการศกษาอนจะใหแกบตรของตน

แนวคดสทธมนษยชนและสทธแรงงานขามชาต หมายถง มาตรฐานแรงงานระหวาง ประเทศทเกยวของโดยตรงกบแรงงานขามชาตและเปนมาตรฐานใชกบแรงงานทกคนรวมทง แรงงานขามชาตดวยซงเกยวของกบมาตรฐานการใชแรงงาน 3 ประเภท ไดแก 1. มาตรฐานวาดวยการยายถนระหวางประเทศ 2. ปฏญญาองคการแรงงานระหวางประเทศวาดวยหลกการและสทธพนฐานในการท างาน (ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work)37 3. กรอบพหภาคขององคการแรงงานระวางประเทศ วาดวยการเคลอนยายของแรงงานขามชาต ( ILO Multilateral Framework on Labour Migration) ซงเปนหลกการและแนวทางทตงอยบนพนฐานของสทธทก าหนดแนวทางปฏบตใหกบภาครฐ องคกรนายจาง องคกร

37 ประกอบดวย Core Labor Standards ทมอนสญญาหลก 8 ฉบบ แบงเปน 4 หมวดคอหมวดแรงงานบงคบ หมวดเสรภาพในการสมาคม หมวดวาดวยการเลอกปฏบต หมวดวาดวยการใชแรงงานเดก ทประชม ILO ไดใหการรบรองเมอ ค.ศ. 1998 รฐบาลของทกประเทศไมวาไดใหสตยาบนหรอไมจะตองปฏบต โดยน ามาตรฐานเหลานนมาพฒนาเปนกฎหมาย นโยบาย วธปฏบตระดบชาต และเปน แนวทางการบรหารแรงงานขามชาตใหเปนไปอยางเหมาะสม ถกตอง ชอบธรรม

37

ลกจางตลอดจนหนวยงานอนๆ ทมสวนเกยวของกบการพฒนาเสรมสรางความเขมแขง การปฏบตและการประเมนนโยบายแรงงานขามชาตทงในระดบประเทศและระดบนานาชาต โดยเนนเฉพาะการเคลอนยายถนเพอการท างานเทานน (International Labour Organization, 2006)

ในสวนของผลภย ความชวยเหลอทใหกบผลภยอยบนแนวคดดานสทธมนษยชนเปนแนวคดพนฐาน เพราะผลภยตองออกจากประเทศทเกด ไมไดรบความคมครองจากรฐบาลของประเทศของตน ไปแสวงหาทปลอดภยในประเทศอน จงเปนสทธพนฐานของผลภยทควรไดรบการคมครองจากประชาคมระหวางประเทศ ไมวาดวยหลกการตามอนสญญา แมวาสทธบางอยางของผลภยอาจถกจ ากด เชน สทธทางการเมอง สทธของพลเมอง ฯลฯ) แตสทธขนพนฐานทส าคญทสด คอ “ไมมประเทศภาคใดๆ จะขบไลหรอผลกดนกลบ(Refouler) ผลภยในลกษณะใดๆ ไปยงชายแดนของอาณาเขต ซงมชวตหรอเสรภาพของผลภยจะถกควบคมเนองจาก เชอชาต ศาสนา สญชาต สมาชกภาพของกลมทางสงคมใดๆ หรอเพราะความเหน ทางการเมอง (มาตรา 33)”

ตวอยำงกำรจดกำรผอพยพตำมแนวคดสทธมนษยชน สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย เปดรบผอพยพยายถนดวยเหตผลทแตกตางกน เชน

สหรฐอเมรการบผอพยพยายถน ดวยเหตผลวาเปนดนแดนเสร ดนแดนทใหโอกาสและอนาคตทดแกผไปอาศย สวนในยโรปยโรปตอนเหนอทสวนใหญเปนประเทศอตสาหกรรม ท าใหตองการแรงงานจ านวนมาก จงมการรบแรงงานจากยโรปตอนใตเขาไปท างาน และขยายไปรบแรงงานจากทวปแอฟรกาเอเชย และตะวนออกกลาง โดยทาทของประเทศในยโรปตอนเหนอทมความตองการแรงงานมการเปดรบผ อพยพ และไมมการกดกน กรอบแนวคดทางกฎหมายของประเทศตะวนตกยดหลกประชาธปไตย ความเทาเทยมกน และหลกสทธมนษยชน ประกอบกบประเทศสวนใหญเปนรฐสวสดการ จงน าไปสการเปดโอกาสใหแรงงานทมาจากตางประเทศ ตางเชอชาตไดรบการคมครองจากแนวคดเหลานไดดวย38 เชน ในประเทศเยอรมนเรยกวาเปนแรงงานรบเชญ และมการผสมผสานแรงงานตางชาตเหลานใหเปนเหมอนคนพนเมอง โดยใชนโยบายหรอแนวคดการกลนกลาย(assimilation)39 ตอมาแนวคดน มการปรบเปลยนไปเปนการบรณาการผยายถนเขาไปเปนสวนหนงของสงคม (integration) เชน ประเทศแคนาดา สหรฐอเมรกา และออสเตรเลย ใหสทธผยายถนเชนเดยวกบพลเมอง

กรณผลภย เชน รฐบาลเยอรมนทประกาศนโยบายเปดรบผลภยอยางเตมท บนพนฐานของสทธมนษยชน หรอกรณประเทศสเปน ทประชาชนตอนรบผลภยเพราะเหนวาเปนสทธมนษยชน และเปน หลกการประชาธปไตย และไมใหนกการเมองใชประเดนผลภยกบการกอการรายมาเปนประเดนหาเสยง

38 Castles, Stephen. (2000). Ethnicity and globalization. London: SAGE Publications. 39 Zolberg. (1997), Freeman. (2004). อ า ง ถ ง ใน Graham Hugo. (2005). Migration in society: Diversity and cohesion: Global Commission on International Migration, Geneva: Global Commission on International Migration.

38

กจกรรม 8.2.1 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบแนวคดดานสทธมนษยชนวามหลกการส าคญอะไรบาง

แนวตอบกจกรรม 8.2.1 แนวคดดานสทธมนษยชนอยบนหลกการวา มนษยเกดมามอสระและเสมอภาค มเกยรตและศกดศร

มสทธและอสรภาพเทาทก าหนดไวในปฏญญาสากล โดยปราศจากความแตกตางจากเหตเรอง เชอชาต ผว เพศ ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมองหรอทางอน เผาพนธแหงชาต หรอสงคม ทรพยสน ก าเนดหรอสถานะอนๆ

39

เรองท 8.2.2

แนวคดดำนควำมมนคงของมนษย

แนวคดเรอง “ความมนคงของมนษย” เกดขนในชวงทศวรรษ 1990 หลงสนสดสงครามเยนชวงทความขดแยงและความตงเครยดทางการเมองลดลง ค าวา “ความมนคงของมนษย” เปนสวนหนงของความพยายามทจะใหมการปรบเปลยนความสนใจจากเรองความมนคงแหงรฐไปสความมนคงของปจเจกบคคลและเนนจดสนใจของการพฒนาไปทการบรรเทาความเสยงและปองกนภยพบตตางๆ รายงานเรองการพฒนามนษยของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ค.ศ. 1994 (UNDP Human Development Report 1994) ซงเปนเอกสารฉบบแรกทกลาวถงแนวความคดเรองนไดสรปวา “ความมนคงของมนษย คอเดกทไมตาย คอโรคทไมแพรระบาด คองานทไมถกเลกจาง คอผทไมเหนดวยทไมนงเปนเบอใบ” ความมนคงของมนษยเปนกรอบแนวทางเชงบรณาการ ผทมความเสยงจากสงครามยอมตองมความเสยงจากความอดอยากดวย การแพรระบาดของโรคยอมไมหยดอยแคแนวเขตพรมแดน ประเดนปญหาดานการพฒนาสวนใหญจะตองไดรบการแกไขทงในระดบประเทศและระดบโลก

UNDP Human Development Report 1994 ไดเสนอค านยามทเรยบงายไววา “ความมนคงของมนษยม 2 มต มตแรก คอความปลอดภยจากภาวะคกคามทเกดขนอยางตอเนองยาวนาน เชน ความหวโหย โรคภยไขเจบ และการกดขปราบปราม มตทสอง คอการไดรบการปกปองคมครองจากอบตเหตทเกดขนตอการด ารงชวต ไมวาจะเปนทบาน ในการท างาน หรอในสงคม”

รายงานดงกลาวยงไดเสนอขอบเขตเบองตนขององคประกอบของความมนคงของมนษยไวดงน ควำมมนคงทำงเศรษฐกจ: การมรายไดทเพยงพอและมความมนคงในการท างานในขนต า ในขณะท

ภยคกคามตอความมนคงทางเศรษฐกจคอภาวะเงนเฟออยางรนแรงทไมสามารถควบคมได ภาวะเศรษฐกจ

ตกต า และวกฤตการเงน

ควำมมนคงทำงอำหำร: ทจรงแลวการเขาถงอาหารมนยมากกวา “การมอาหารเพยงพอส าหรบทก

คน” ภยคกคามมกเกดจากการเขาถงอาหารทไมเทาเทยมกนแตภยคกคามทเลวรายทสดคอความอดอยากหว

โหยทเกดจากสภาวะขาดแคลนอาหารอยางแทจรง

ควำมมนคงทำงสขภำพ: ความตายและความเจบปวยสมพนธกบความยากจน สภาพแวดลอมทไม

ปลอดภยและไมสะอาด การไมสามารถเขาถงบรการสขภาพ ปญหาการแพรระบาดของโรคเอดสและโรคตด

เชอตางๆ

ควำมมนคงทำงสงแวดลอม: ความเสอมโทรมของระบบนเวศของประเทศและของโลก ความทาทาย

ทส าคญทสดอยางหนงคอการเขาถงน า และความสะอาดของน า

40

ควำมมนคงของปจเจกบคคล: ความรนแรงทางกายภาพทเกดขนอยางฉบพลนโดยรฐ หรอโดยรฐอน

ในภาวะสงครามหรอคนตางกลม ทมความตงเครยดทางเชอชาตกนอย รวมไปถงความรนแรงและการแสวงหา

ผลประโยชนโดยมชอบจากผหญง หรอการละเมดเดกทกรปแบบ

ควำมมนคงของชมชน: ความขดแยงอยางรนแรงและความขดแยงภายในชมชน หรอการปฏบตทเปน

ภยโดยตรงตอคนบางกลมในชมชน เชน ผหญง

ควำมมนคงทำงกำรเมอง: การทรมานการปราบปรามทางการเมองอยางรนแรง การกระท าทารณ

และการท าใหบคคลหายสาบสญ

ตงแตนนเปนตนมา แนวคดและขอบเขตของความมนคงของมนษยกถกปรบเปลยนแตกต างกนไปหลายแนวทาง จนถง ค.ศ. 2006 กรอบแนวคดเรองความมนคงของมนษยไดถกน าไปใชในรายงานการพฒนามนษยของ 42 ประเทศ ใชในการส ารวจของสหประชาชาตและในเอกสารตางๆ อกเปนจ านวนมาก จงไมมความจ าเปนตองทบทวนความเปนมาของแนวคดนอกในรายงานฉบบน เพราะค าจ ากดความและขอบเขตทใชกนมาตงแตตนครอบคลมสาระส าคญทงหมดของแนวคดนแลว

โดยแนวคดความมนคงของมนษยทเกยวของกบผอพยพทเปนแรงงาน อาจวดจากความมนคงทางสงคมซงแบงเปน

1. สภาพการท างาน มาตรฐานความเปนอย สถานะสขภาพ หมายถงสภาพความเปนอยในสถานะของแรงงาน หรอการสามารถยงชพอยได (ก) การไดรบคาแรงงานตามกฎหมายก าหนด (ข) สภาพการท างานทเหมาะสม (ค) การเขาถงสวสดการสงคม (ง) การเขาถงโอกาสการพฒนาศกยภาพ (Human capital)

2. คณภาพชวตสวนบคคล หมายถงแรงงานยายถนแตละคนมคณภาพชวตทดตามสมควร คอ (ก) สภาพการเปนอยทไดมาตรฐาน (Standard of living) (ข) ความแตกตาง ความไมเทาเทยมกบ หรอการแปลกแยกกบแรงงานทองถน (ค) ความสมพนธทางสงคม หรอการรวมกลมทางสงคม (เครอขายทางสงคม) (ง) การเปนสวนหนงของชมชน (จ) ความเทาเทยม หรอการไมถกเอารดเอาเปรยบ40

กรณความมนคงของมนษยทเกยวของกบผลภย คอ 1. การไดรบความชวยเหลอดานปจจย ๔ คอ อาหาร ทพกอาศย การเขาถงการรกษาพยาบาลยาม

เจบปวย เสอผาเครอนงหมทจ าเปน 2. การไดรบการคมครองใหปลอดภยจากอนตรายหรอภยคกคาม อยในสถานทพกพงทปลอดภย การ

เขาถงโอกาสการพฒนาเพอใหสามารถด ารงชวตตอไปอยางมศกดศร

40 สถาบน Leibniz Institute for the Social Sciences ประเทศเยอรมน

41

กจกรรม 8.2.2 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบแนวคดดานความมนคงของมนษยวามหลกการส าคญ

อะไรบาง และเกยวกบผอพยพกลมตางๆอยางไรบาง

แนวตอบกจกรรม 8.2.2 ความมนคงของมนษยม 2 มต มตแรก คอความปลอดภยจากภาวะคกคาม เชน ความหวโหย โรคภย

ไขเจบ และการกดข มตทสอง คอการไดรบการปกปองคมครองจากอบตเหตทเกดขนตอการด ารงชวต ทงทบาน ทท างาน หรอในสงคม แนวคดความมนคงของมนษยทเกยวของแรงงานอพยพคอ มาตรฐานและสภาพการท างาน คณภาพชวตของแรงงาน แนวคดความมนคงของมนษยทเกยวของกบผลภยคอ การไดรบความชวยเหลอดานการด ารงชวตหรอปจจย 4 การไดรบการคมครองใหปลอดภยจากภยคกคามและการเขาถงโอกาสการพฒนาใหด ารงชวตไดอยางมศกดศร

42

เรองท 8.2.3 แนวคดดำนควำมมนคงแหงชำต (National Security)

ความหมายของค าวา "ความมนคงแหงชาต”คอการใหความส าคญกบอ านาจอธปไตยเหนอดนแดนของประเทศ ดวยเหตผลดานความมนคงปลอดภย (security) ความผาสกสมบรณ (wealth) ของคนในประเทศแนวคดความมนคงของชาตถกใชเปนเครองมอในการปกปองผลประโยชนแหงชาต (national interests) นบแตสงครามเยนสนสดลง แนวคดความมนคงของชาตขยายขอบเขต ในการพจารณาปญหาความมนคงของชาต จากความขดแยงในเชงอดมการณ เปลยนเปนความขดแยงในผลประโยชนทางเศรษฐกจของชาต ความมนคงของชาตในมตตางๆ ประกอบดวย ความมนคงทางทหาร หมายถง ความพรอมทางทหารเพอปองกนการรกราน ความมนคงทางดานการเมอง หมายถง การมระบบการเมองทมนคง มการเปลยนแปลงทางการเมองอยางเปนระเบยบเรยบรอย ความมนคงทางเศรษฐกจ หมายถง การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ด มอตราการสงออกสง ประชาชนมรายไดตอหวสง และความมนคงทางสงคม หมายถง คณภาพชวตทดของประชาชน โดยไดรบการศกษาอยางทวถง มระบบสาธารณะสขทด ปลอดโรคภยไขเจบ และมความอยดกนด เปนตน

ความมนคงแหงชาตยงจ าแนกออกเปน 4 ดานตามลกษณะของภารกจทชาตจาเปนตองด าเนนการ เพอบรรลวตถประสงคของชาตคอ ความมนคงแหงชาตดานการเมอง ความมนคงแหงชาตดานเศรษฐกจ ความมนคงแหงชาตดานสงคมจตวทยา ความมนคงแหงชาตดานทหาร41

1. ความมนคงแหงชาตทางการเมอง อาจพจารณาแบงออกเปน 2 ประการ คอ ความมนคงแหงชาต ดานการเมองในประเทศ และความมนคงแหงชาตทางดานการเมองระหวางประเทศ ความมนคงแหงชาตทางดานการเมองในประเทศ ไดแก ความศรทธาของประชาชนสวนใหญในประเทศทใหการสนบสนนตอระบอบการปกครอง และการบรหารงานของรฐบาลทเปนอยในขณะนนมากนอยเพยงใด หากประชาชนมความไมพอใจในระบอบการปกครองหรอการบรหารงานของรฐบาล มศรทธาและความพรอมทจะใหการสนบสนนรฐบาลนอย กอาจพจารณาไดวา ประเทศนนยงไมมความมนคงแหงชาตทา งดานการเมองภายในประเทศ

2. ความมนคงแหงชาตทางเศรษฐกจ พจารณาในเรองทเกยวกบฐานะทางเศรษฐกจของประเทศเปน หลก ความอดมสมบรณของทรพยากร ความเปนปกแผนในดานการคา การอตสาหกรรม การเงน ตลอดจนความเปนอยทดของประชาชนในชาต ประชาชนโดยทวไปของชาตสามารถมรายไดเพอเลยงดตนเองและ ครอบครวไดทวถงกน

3. ความมนคงแหงชาตดานสงคม-จตวทยา พจารณาดานความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนโดยทวไปวา ไดรบความตมครองจากรฐและเจาหนาทของรฐอยางเพยงพอ หากประชาชนโดยทวไป

41 เอกสาร วปอ. (วทยาลยปองกนราชอาณาจกร) หมายเลข 008 คมอเรองความมนคงแหงชาต

43

ไดรบความคมครองเพยงพอกจะสามารถด ารงชวต อยไดดวยความมนใจในความปลอดภยจากอนตราย ปราศจากความตนกลวและความวตกกงวลตางๆ รฐ ใดกตามทสามารถใหความคมครองแกประชาชนของตนทงชวตและทรพยสนไดเปนอยางด รฐนนๆกจะมความมนคงทดตามไปดวย ความมนคงแหงชาตดานสงคม-จตวทยา ยงตองพจารณาถง เรองความเปนธรรมในสงคม (Social Justification) ซงประกอบดวย ความเปนธรรมทไดรบจากขบวนการยตธรรมของรฐ โดยไมมอทธพลจากกลมผลประโยชนใดๆ มาบบบงคบ ปญหาความมนคงแหงชาตดานสงคม-จตวทยายงสมพนธกบภาวะทางเศรษฐกจ เชน การมหรอไมมงานท าของประชาชน เพราะหากมผวางงานมากในรฐใด รฐนนยอมเกดความไมสงบสขขน และจะมผลกระทบตอความมนคงตามไปดวย

4. ความมนคงแหงชาตดานการทหาร คอมก าลงทหาร อาวธ ยทโธปกรณ ในการปองกนประเทศ และรกษาความสงบสขภายในประเทศอยางเพยงพอ มการด าเนนการทางยทธศาสตร และยทธวธอยางเปนระบบ เพอใหสามารถเอาชนะการคกคามทงภายในและภายนอกประเทศไดอกดวย ในยามปกตทหารทมอยจะมขดความสามารถในการปองกนตนเองเพยงระดบหนงเทานน ถาถกขาศกใชก าลงเขารกรานกจะตองสามารถท าการตอสปองกนใหได คอตองท าใหฝายรกรานตระหนกวาอาจจะประสบความเสยหายอยางหนก และไมมนใจไดวาจะสามารถเอาชนะได เพอใหฝายรกรานยบยงชงใจ และพจารณาถงความเสยงและการสญเสยทจะบงเกดขนกอนท าการรกราน

แมวาประเทศตางๆ จะไมไดอยในสถานการณสงครามหรอการสรบ แตอาจไมมความมนคงปลอดภยกไดจากสาเหต 2 ประการ คอ 1. ความไมมนคงปลอดภยเกดจากประเทศมความขดแยงกนในเรอง ผลประโยชนแหงชาต (National Interests) ท าใหมการสะสมก าลงรบไวอยางมากมหาศาลเกนความจ าเปน ซงการกระท าเชนนน อาจน าไปใชในการรกรานหรอคกคามอกฝายหนงได 2. ความไมมนคงปลอดภยอาจเกดจากการคกคาม (Threats) ภายใน เชน การกอการรายของผกอการรายทมอดมการณแตกตางกนในประเทศ เปนตน ดงนนการศกษาเรองความมนคงแหงชาต จงเกยวของกบการปรากฏการณทางดาน การเมอง เศรษฐกจ และสงคม-จตวทยา ควบคไปกบดานการทหาร ทงในยามปกตและยามสงคราม

การจะมความมนคงเหลาน รฐตองมพลงอ านาจของชาต (national power) ทเขมแขง หรอมศกยภาพในหลายดานเพอใชเปนเครองมอในปกปองผลประโยชนแหงชาต พลงอ านาจของชาตมาจากการความมนคงและความอยรอดของชาต ทส าคญม 3 ประการ ดงน 1. สถาบนและวฒนธรรมตางๆ ทคนในชาตนยมเคารพนบถอเหมอนๆ กน เชน การยอมรบนบถอประมขหรอหวหนาคนเดยวกน 2. การอยรวมเปนกลมหรอเปนพวกเดยวกน พดจาภาษาเดยวกน มขนบธรรมเนยมประเพณเหมอนกน และเคารพในความเชอหรอศาสนาเดยวกน 3) ความเจรญกาวหนาของคนในชาต เพราะถาหากคนในชาตไมมการขยายปรมาณ และการด ารงชวตททนตอความเจรญ ความเปลยนแปลงของโลกหรอสงแวดลอมแลว ชาตนนอาจจะอบเฉาและหดตวลง และคนในชาตกอาจจะสญสนเผาพนธไปในทสด ความอยรอดของชาตยอมมความส าคญตอชาตอยางยง หากมสงใดๆ กตามทจะมผลกระทบกระเทอนตอความอยรอดของชาตแลว ชาตนนๆ ยอมจะไมมความ มนคงปลอดภย และสงดงกลาวเหลานนเองกอยในขอบขายของผลประโยชนของชาตทงสน ส งใดทมผลกระทบกระเทอนตอ

44

ผลประโยชนของชาต สงนนกยอมมผลกระทบกระเทอนตอความอยรอดของชาตดวย ดงนนผลประโยชนของชาตจงเปนเปาหมาย หรอจดหมายปลายทางทชาตมงใหบรรลถง42

ประเดนผอพยพทถกมองวากระทบตอความมนคงของชาต สาเหตมาจากผอพยพทตางเชอชาต ตางวฒนธรรมกบคนในสงคมปลายทาง อาจมความเชอ ความศรทธาทไมตรงกน หรอกอใหขดแยงกนได นอกจากนนผอพยพทมจ านวนมาก จนยากตอการควบคม ท าใหหนวยงานทเกยวของของกบความมนคง เกดหวนเกรงวาจะเปนภยหรอเกดความเสยงตอความมนคงของประเทศ ซงมาจากจากแนวคดความมนคงทยดเอาอาณาเขต อธปไตยของชาตเปนศนยกลาง โดยเหนวาผทลวงล าอาณาเขตอาจท าใหเกดความเสยงตอการแยงชงการใชทรพยากรของชาต ผอพยพจงถกมองเปนผทคกคามความมนคง43 แนวคดทยดเอาชาตเปนศนยกลางนถกมองวาเปนแนวคดทตงอยบนความคดดงเดม (tradition based) ระยะหลงแนวคดเรองความมนคงขยายไปถงเรองสภาพแวดลอม ทใหความสนใจดานสงแวดลอม และความยงยนของโลกมากขน44 (Liotta 2002)

โปสเตอรสนบสนน – ตอตานผลภยในยโรปสหรฐอเมรกา

42 http://www.crma.ac.th/msdept/e_bookmsd2012/strategyms4010/pdf/lesson_4.pdf 43 Matthew และ Shambaugh อางถงใน Nicholas Thomas and William T. Tow, (2002). “The utility of human security: Sovereignty and humanitarian intervention”, SAGE Journals. http://sdi.sagepub.com/cgi/content/ abstract/33/2/177 44 Peter H. Liotta, “Boomerang effect: The convergence of national and human security. Security dialogue”. SAGE Journals, December 1, 2002, http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/ 0967010602033004007

45

กจกรรม 8.2.3 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบแนวคดดานความมนคงของชาตวามหลกการส าคญ

อะไรบาง และเกยวกบผอพยพอยางไรบาง

แนวตอบกจกรรม 8.2.3 แนวคดความมนคงของชาต อยบนหลกการทใหความส าคญกบอ านาจอธปไตยเหนอดนแดนของ

ประเทศ ดวยเหตผลดานความมนคงปลอดภย และการปกปองผลประโยชนความผาสกของคนในประเทศ แนวคดความมนคงของชาตแบงเปนหลายดานตามลกษณะของภารกจทชาตด าเนนการใหบรรลวตถประสงค คอความมนคงแหงชาตดานการเมอง ความมนคงแหงชาตดานเศรษฐกจ ความมนคงแหงชาตดานสงคมจตวทยา ความมนคงแหงชาตดานทหาร แนวคดทมองผอพยพวาสงผลกระทบตอความมนคงของชาต เพราะยดเอาอาณาเขต อธปไตยของชาตเปนศนยกลาง เหนวาผอพยพเปนผทตางเชอชาต ตางวฒนธรรมกบคนในสงคม จงอาจมความเชอ ความศรทธาทไมตรงกน หรอกอใหขดแยงกบคนในชาตได เพราะแยงชงการใชทรพยากร และผอพยพทมจ านวนมาก อาจยากตอการควบคม จะเปนภยหรอเสยงตอความมนคงของชาตได

46

เรองท 8.2.4 แนวคดดำนกำรยำยถน

นกสงคมวทยาดานการยายถนแบงรปแบบการด าเนนการตอผยายถนออกเปน 1. กำรรบใหผยำยถนเขำอยในสงคมแตอยเฉพำะในบำงพนทของสงคม ไมไดรบสทธเตมทเชน

พลเมองของประเทศนน รปแบบนอยบนพนฐานความคดของการใหความส าคญกบเชอชาตตน ปฏเสธเชอชาตอน โดยเหนความแตกตางและการเปดรบความหลากหลายทางวฒนธรรมเปนภยตอความมนคงของชาต คอการรบคนเขาไปท างานแตกดกนไมใหผยายถนมสวนรวมในกจกรรมสงคมอนๆ รปแบบนตรงกบท Castles ระบไวในรายงานเรอง Ethnicity and Globalization วาเปนนโยบายหรอการด าเนนการเกยวกบผยายถนแบบจ าแนกและกดกน (differential exclusion) คอ สถานการณทผยายถนไดรบการยอมรบเปนแรงงานในตลาดแรงงาน แตถกกดกนจาการเขาถงสวสดการสงคม การมสวนรวมทางการเมอง การไดรบสญชาต เปนตน การกดกนอาจด าเนนการอยางชดเจนทางกฎหมาย ก าหนดความแตกตางในสทธทไดรบระหวา งผมสญชาตของประเทศกบผไมมสญชาต ท าใหผยายถนถกจดเปนชนกลมนอยหรอกลมผดอยโอกาสกลมหนงของสงคม อยางไรกด Castles ระบวามรายงานหลายชนทเสนอตรงกนวารปแบบการจดการแบบนไมสามารถก าจดการตงถนฐานของผยายถนได

2. กำรยอมรบผยำยถนเขำไปเปนสวนเดยวกบสงคม โดยผยายถนตองปรบเปลยนภาษาเอกลกษณ วฒนธรรมใหเหมอนหรอไมแตกตางจากคนกลมใหญ เปนกระบวนการกลนกลาย (assimilation) หรอการปรบเปลยนเพยงดานเดยว (one sided adaptation) การผสมกลมกลนนอาจด าเนนการแบบคอยเปนคอยไป แตมเปาหมายคอการกลนวฒนธรรมของคนกลมนอยใหเปนไปตามวฒนธรรมหลก โดยผยายถนทสามารถปรบวฒนธรรม หรอลกษณะทางสงคมใหผสมกลมกลนกบคนสวนใหญเพอแลกกบสทธบางประการ เชน การไดสญชาต45

3. กำรยอมรบควำมหลำกหลำยและวฒนธรรมทแตกตำง (Multiculturalism) เปนการยอมรบผยายถนใหยงคงเอกลกษณทางภาษา วฒนธรรม และตงกลมสงคมของตน โดยคงความหลากหลายตางจากคนกลมใหญในสงคม ประเทศทใชนโยบายนมแนวโนมทจะใหสทธ โอกาส แกผยายถนเทาเทยมกบคนอนๆ โดยยงคงความแตกตางจากคนกลมใหญได แมอาจจะตองมคานยมทางสงคมบางอยางรวมกนกตาม นโยบายนใชในประเทศทมกลมคนซงแตกตางทางเชอชาตและวฒนธรรมกนมากและตองการเชอมโยงความแตกตางนเขาดวยกน ซงการใชนโยบายนประชาชนสวนใหญตองยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรม รวมทงมความพรอมทจะปรบเอกลกษณของชาตและโครงสรางทางสงคมดวย46

45 Castles. อางถงใน Hugo. op.cit. p. 16. 46 Ibid., p. 17.

47

ในความเหนของ Castles ซงเปนนกสงคมวทยาและนกวชาการผเชยวชาญดานการยายถน สรปจากประสบการณทศกษาสถานการณการยายถนทงในยโรป แอฟรกา และเอเชย นานหลายสบป ใหขอสงเกตวารปแบบการจ าแนกและการกดกนกลมทจดเปนคนกลมนอย จะน าไปสการแตกแยกทางสงคม ปญหาสงคม ความรนแรงทางเชอชาต และสงผลกระทบตอความเปนประชาธปไตย สวนนโยบายการผสมกลมกลนกมปญหาในบางประเทศ เพราะไมมหลกประกนเรองการกดกนทางเชอชาต หรอความเทาเทยมกนทางสงคม ซ งรปแบบท Castles เหนวามการใชมากขนเรอยๆ คอ การยอมรบความหลากหลายของผยายถน ซงแมไมไดเปนนโยบายอยางชดเจน แตมการน าแนวคดนไปประยกตใชในทางปฏบต โดยเฉพาะการจดท าหลกสตรทางการศกษา การบรการสงคมทมลกษณะเปนพหวฒนธรรม

นโยบายตอแรงงานตางชาต ถกก าหนดโดยโครงสรางของแตละประเทศตามปจจยตางๆ เชน การลดลงของประชากร ความขาดแคลนหรอความตองการแรงงาน ทศทางการพฒนา ฯลฯ

ตวอยางหลายประเทศในเอเชยทมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และทศทางการพฒนาทสงเสรมดานอตสาหกรรม ท าใหความตองการแรงงานสงขน จงรบเอาแรงงานตางชาตเขาไปท างาน ในประเทศเหลาน เชน มาเลเซย ญปน ลวนมนโยบายอนญาตใหแรงงานตางชาตอยชวคราว ไมใชใหตงถนฐานถาวร ไมวาในประเทศนนๆ จะมความหลากหลายทางวฒนธรรมหรอไมกตาม ชวง ค.ศ. 1980 - ค.ศ. 1990 เปนยคทเศรษฐกจของญปนเฟองฟ มแรงงานตางชาตเขาไปท างานในประเทศญปนเปนจ านวนมาก จนท าใหญปนตองแกไขกฎหมายเขาเมอง จากเดมซงมการหามแรงงานตางชาตไรฝมอเขาไปท างานในประเทศ เปนการผอนคลายนโยบายการกดกนแรงงานตางชาตในระยะหลง47 โดยการรบแรงงานกงฝมอเขาไปท างานภายใตระบบการฝกงาน และรบคนเชอชาตญปนทท างานอยตางประเทศ กลบไปท างานไรฝมอหรอกงฝมอในประเทศญปนไดอยางอสระ สวนประเทศสงคโปรใชมาตรการการจ ากดอาชพ จ ากดจ านวนผตดตามแรงงาน รวมทงการสงกลบแรงงานทพบวาตงครรภ เปนตน48 ในปจจบนนแมมการรบแรงงานอพยพเขาไปท างาน แตกมมการก าหนดคณสมบตของผอพยพมากขนอยางไมเปนทางการ มการจ ากดการเขาออกหรอการอยอาศย เพราะเกรงวาหากเปดประเทศใหมการอพยพของประชาชนในประเทศยากจนอยางเสร ประเทศปลายทางตองเสยงตอการทตองจดสรรทรพยากรหรอใหสวสดการสงคมแกคนเหลานน และยงเปนมาตรการปองกนการเขามาแยงงานคนยากจนในประเทศดวย แตเปนทนาสงเกตวาในปจจบน ปจจยทางเศรษฐกจ ความตองการของตลาดแรงงานโลก (global labour market) เปนตวก าหนดการเคลอนยายของแรงงานจากประเทศหนงไปอกประเทศหนง และมอทธพลมากกวานโยบายการเขาเมองของแตละประเทศ ความพยายามควบคมการเขาเมองจงเปนเพยงการเพมจ านวนผเขาเมองผดกฎหมายทตองเผชญกบปญหาดานสทธทถกละเมดมากขน

47 Chikako Kashiwazaki and Tsuneo Akaha. (2006) “Japanese immigration policy: Responding to conflict pressure”. Migration Policy Institute. 48 Brenda Yeoh and Weiqiang Lin. (2012). “Rapid growth in Singapore's immigrant population brings policy challenges”. Migration policy institute.

48

ในภมภาคเอเชย การยอมรบการกอตวของชนกลมนอย หรอสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม รวมทงการใหสญชาตแกแรงงานตางชาตมความเปนไปไดยาก เพราะความกลววาการเขามาของแรงงานอพยพตางชาตจะน าไปสการตงถนฐานถาวรเชนทเกดในประเทศในยโรป ยกเวนบางประเทศในเอเชย เชน สงคโปรเปนประเทศทมผอพยพเขาไปท างานจ านวนมากในประเภทงานมฝมอ โดยรฐบาลสงคโปรเปดโอกาสใหมผเชยวชาญอาชพตางๆเขามาท างานได เปดโอกาสใหอยในสงคโปรระยะยาว รวมทงสามารถขอสญชาตสงคโปรได แตปจจบนกมเงอนไขและการคดกรองแรงงานตางชาตมทกษะทเขมวงดขน

กจกรรม 8.2.4 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรเกยวกบแนวคดดานการยายถนวา มแบบใดบาง อยบนพนฐาน

แนวคดอะไร

แนวตอบกจกรรม 8.2.4 แนวคดดานการยายถนทเกยวของกบผอพยพยายถนคอ 1. การรบผอพยพยายถนอยเฉพาะในบาง

พนทของสงคม ไมไดรบสทธเตมทเชนคนในประเทศ คอการรบคนเขาไปท างานแตกดกนไมใหผยายถนมสวนรวมในกจกรรมสงคมอนๆ รปแบบนอยบนพนฐานความคดใหความส าคญกบเชอชาตตนเปนหลก ปฏเสธเชอชาตอน เหนวาความแตกตางทางเชอชาต วฒนธรรมเปนภยตอความมนคงของชาต 2. การยอมรบผยายถนเขาไปเปนสวนเดยวกบสงคม โดยกลนผยายถนใหปรบเปลยนภาษาเอกลกษณ วฒนธรรมใหเหมอนกบคนในชาต เพอแลกกบสทธบางประการ เชน การไดสญชาต 3. การยอมรบความหลากหลายและวฒนธรรมทแตกตาง ของผอพยพยายถน โดยใหสทธ โอกาส แกผยายถนเทาเทยมกบคนอนๆ โดยยงคงความแตกตางจากคนกลมใหญได แมอาจจะตองมคานยมทางสงคมบางอยางรวมกนกตาม

49

ตอนท 8.3 ผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.3 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง

8.3.1 ผอพยพกบโอกาสทางการศกษา 8.3.2 ผอพยพกบการท างาน 8.3.3 ผอพยพกบสวนรวมในการพฒนาในประเทศปลายทางและประเทศตนทาง 8.3.4 บทสรปและแนวโนมผอพยพกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

แนวคด

1. นโยบายเกยวกบผอพยพเปดโอกาสทางการศกษา การท างานใหผอพยพแตกตางกนไปและ สงผลตอการพฒนาผอพยพทแตกตางกน 2. โอกาสทางการพฒนาของผอพยพมความเกยวของกบการพฒนาสงคมทงประเทศปลายทาง ประเทศตนทางหรอประเทศทสามมากนอยแตกตางกน

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 8.3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. วเคราะหสถานการณของผอพยพกบโอกาสในการพฒนาในแตละดานได 2. วเคราะหสถานการณผอพยพกบความเกยวของในการพฒนามนษยในบรบทโลกได

50

ควำมน ำ

เมอผอพยพไดกลายเปนปรากฎการณทเกดขนทวโลก ผอพยพทเปนกลมแรงงาน หรอผลภย รวมทงเดกในครอบครวแรงงานอพยพและเดกผลภย จะมโอกาสเขาถงโอกาส หรอเปนสวนหนงในการพฒนาของประเทศปลายทางอยางไร ขนอยกบสถานะทไดรบ และนโยบายของประเทศปลายทาง โดยโอกาสในการพฒนาของผอพยพคอ โอกาสทางการศกษา การท างาน และการพฒนาศกยภาพ ซงแตกตางกนไปตามนโยบายของแตละประเทศทมตอผอพยพแตละกลม

เรองท 8.3.1 ผอพยพกบโอกำสทำงกำรศกษำ

ผอพยพทเปนแรงงานสวนใหญท างานในประเทศปลายทาง ในประเภทงานทใชก าลงกายโดยไมตองใชทกษะฝมอ งานทแรงงานอพยพท าจงเปนงานทแรงงานทองถนไมตองการท า การเขาถงการศกษาของแรงงานอพยพและการอบรมเพมทกษะฝมอจงมโอกาสนอย แมแตบางประเทศทรบแรงงานอพยพเขาไปท างานภายใตโครงการแรงงานฝกหด (trainee) เชน ญปน เกาหล ไตหวน กเปนการใชประโยชนจากการไดแรงงานอพยพในการท างานมากกวาน าไปฝกทกษะการท างานอยางจรงจง อยางไรกด งานวจยเกยวกบแรงงานอพยพจากประเทศพมาและแรงงานลาวทเขามาท างานในประเทศไทยชวาแรงงานอพยพจากประเทศพมาและลาวไดเพมพนทกษะการท างานจากประสบการณทไดมาท างานในประเทศไทย 49 50 การไปท างานในประเทศปลายทางทมระบบการผลตททนสมยกวาประเทศตนทางกท าใหแรงงานอพยพไดเรยนร แรงงานไดมโอกาสเรยนรทกษะการท างานจากการท างานภายใตโครงการเหลาน อยางไรกด แมแรงงานอพยพท างานในสาขาทไมตองใชทกษะ แตภาวะการขาดแคลนแรงงานกงทกษะ หรอมทกษะสงขนซงจะสงผลตอผลผลตทดขน และยงลดปญหาการขาดแคลนแรงงาน ประเทศทรบแรงงานอพยพจงเปดโอกาสใหแรงงานไดรบการพฒนาทกษะดวย เชน กรณประเทศไทย นอกเหนอจากการพฒนาแรงงานไทยแลว กระทรวงแรงงานไดวางมาตรการให

49 International Organization for Migration and Asian Research Center for Migration. (2013) . Assessing potential changes in the migration patterns of Myanmar migrants and their impacts on Thailand . Bangkok, International Organization for Migration. 50 International Organization for Migration and Asian Research Center for Migration. (2016) . Assessing potential changes in the migration patterns of Laotian migrants and their impacts on Thailand and Lao PDR. Bangkok, International Organization for Migration.

51

นายจางรบผดชอบการพฒนาทกษะฝมอแรงงานอพยพดวย และใชเปนเงอนไขการตออายการท างานของแรงงานอพยพ ซงจะชวยแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานกงทกษะหรอมทกษะในหลายสาขาทขาดแคลน51

อยางไรกด กลมแรงงานอพยพ ไมไดมเฉพาะแรงงานไรทกษะ เพราะกลมทมการศกษาสง หรอมทกษะสงจากภมภาคเอเชยท ไปท างานนอกภมภาคเอเชยหรอในประเทศซกโลกเหนอ เชน สหภาพยโรป อเมรกาเหนอ และประเทศในเอเชยทมระดบเศรษฐกจด เชน ออสเตรเลย นวซแลนด ญปน เกาหลใต รายงานขององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECD) ระบวานบจากกลางศตวรรษท ๒๐ ผอพยพวยแรงงานจากเอเชยในประเทศสมาชก OECD เพมขนเกอบสองเทา นอกจากนเมอพจารณาระดบการศกษา พบวาแรงงานยายถนจากเอเชยมภมหลงดานการศกษาสงกวาแรงงานยายถนจากภมภาคอน หรอแมแตแรงงานทองถนในประเทศสมาชกบางประเทศ และกลมแรงงานอพยพทมฝมอ (Skilled migrant) สวนใหญกมาจากภมภาคเอเชย ทงนมผลมาจากนโยบายของประเทศปลายทางหลายประเทศ เชน ออสเตรเลย นวซแลนด แคนาดา ทก าหนดคณสมบตดานทกษะแรงงานยายถนทเขาไปท างาน หรอสหรฐอเมรกาใชนโยบายคดเลอกแรงงานจากนกศกษาตางชาตทเขาไปเรยนและจบการศกษาในประเทศ ยกเวนในยโรปบางประเทศทไมมนโยบายก าหนดคณสมบตของแรงงานยายถน เชน อตาล เนเธอรแลนด กจะดงดดแรงงานทมการศกษานอยเขาไปท างานมากกวา เชน แรงงานอนโดนเซยในเนเธอรแลนดทมการศกษาสง มไมถงรอยละ 30 เปรยบเทยบกบแคนาดาและสหรฐอเมรกาทมมากกวารอยละ 5052 สอดคลองกบการศกษาของ Cansin Arslan และคณะ ทชวาในจ านวนแรงงานอพยพในกลมประเทศสมาชก OECD หรอคดเปนสดสวนรอยละ 11 ของประชากรทองถน เปนแรงงานทมการศกษาสงจ านวน 35 ลานคน โดยเฉพาะทจบระดบอดมศกษามถงรอยละ 79-84 นอกจากน 1 ใน 3 ของแรงงานทมทกษะสง (highly skilled migrant) กมาจากเอเชย53

ส าหรบบตรของแรงงานอพยพ ประเทศปลายทางสวนใหญเปดโอกาสใหบตรแรงงานอพยพไดเขาถงการศกษา โดยรปแบบการจดการศกษาส าหรบเดกอพยพอาจแบงเปน 2 ลกษณะใหญๆ คอ การจดการศกษาแยกตางหาก และการศกษาแบบทครอบคลมเดกหลายเชอชาต

การศกษาเฉพาะเดกอพยพตางชาต หรอการศกษาทแยกตางหากจากกลมอน พบไดมากในชมชนเมองโดยเฉพาะเขตทอยอาศยของกลมดอยโอกาส เปนปรากฏการณของหลายประเทศในยโรปทมประสบ

51 กรมการจดหางาน. “กระทรวงแรงงาน เตรยมพฒนาฝมอแรงงานตางดาว หวงแกปญหาขาดแคลนแรงงานกงไรทกษะ”. 15-02-2017. https://www.doe.go.th/prd/main/news/param/site/1/cat/7/sub/0/ pull /detail/view/detail /object_id/4900 52 Organization for Economic Co-operation and Development. International Migration Outlook The changing role of Asia in international migration. OECD Working Papers on Migration 2012. http://www.oecd.org/els/mig/PartIII_Asia.pdf 53 Cansin Arslan. et al. (2014). “A New Profile of Migrants in the Aftermath of the Recent Economic Crisis”, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 160, OECD Publishing. http://dx.doi.org/ 10.1787/5jxt2t3nnjr5-en

52

การณการรบผยายถนหรอแรงงานตางชาตเขาไปตงแตครสตศตวรรษท 20 เปนตนมา การศกษาของเดกอพยพตางชาตแยกจากเดกทองถนไมไดมาจากปจจยดานกฎหมาย หรอมกฎระเบยบใดใหแยกเดกตางชาตออกไป แตสาเหตส าคญมาจากลกษณะทางกายภาพ ของทอยอาศยของผยายถนหรอแรงงานตางชาตสวนใหญ ทอยแยกจากทอยอาศยของชมชนทองถน การสงเดกไปโรงเรยนจงเปนโรงเรยนทใกลยานทพกอาศยมากกวาสงไปโรงเรยนในยานอนๆ เชน จากรายงานของ Karsten และคณะ54 ระบวา การทโรงเรยนส าหรบเดกตางชาตทแยกจากโรงเรยนทองถนทพบมากขนในเมองใหญๆของประเทศเนเธอรแลนด มาจากสาเหตหลกๆดานประชากรและลกษณะทอยอาศยทแยกออกจากชมชนทองถน

อกสาเหตหนงยงมาจากการแปลกแยกทางสงคม โดยสาเหตส าคญมาจากการทเดกตางชาตมกไปเขาเรยนในโรงเรยนทมเดกตางชาตจ านวนมาก สวน Bloem และ Diaz55 รายงานวาในประเทศเดนมารกมโรงเรยนทมเฉพาะเดกตางชาตโดยไมมเดกทองถนแมแตคนเดยว สวนในประเทศองกฤษซงเปดใหพอแมมอสระในการเลอกโรงเรยน ความตองการของพอแมมบทบาทส าคญในการท าใหเกดการแปลกแยกดานการศกษา และพบการแปลกแยกทางเชอชาตสงในโรงเรยนองกฤษหลายโรงเรยนซงมสาเหตหลกมาจากการเลอกโรงเรยนของพอแม จากรายงานของกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมของสหพนธรฐ (Bundesministerium für Arbeit und Soziales: BMAS)56 พบวาเดกตางชาตอาย 10-14 ป ในเยอรมนทไปเขาเรยนในโรงเรยนทมเดกสวนใหญเปนเดกตางชาต สงผลตอผลสมฤทธทางการศกษาของเดกตางชาตทดขน เพราะเพอนมบทบาทส าคญตอผลการเรยนและการเขาสงคม ดงนนการศกษาทจดเฉพาะเดกตางชาตจงมผลตอผลสมฤทธทางการศกษา และการผสมผสานทางสงคมของเดกตางชาต

การศกษาแบบครอบคลมส าหรบเดกตางชาต เชน ในสหรฐอเมรกา ภายใตโครงการ Head Start Program โดยรฐบาลใหการสนบสนนงบประมาณใหหนวยงานการศกษาของรฐและเอกชนในทองถน รวมทงองคกรสาธารณประโยชน ในการจดการกจกรรมเพอการพฒนาเดกกลมดอยโอกาสทางเศรษฐกจซงครอบคลมถงเดกตางชาตดวย กจกรรมในโครงการมทงกจกรรมการพฒนาเดกเลก การสนบสนนบคลากรทท างานกบเดกกอนวยเรยนใหมทกษะการอาน เขยน การค านวณเบองตน ซงจ าเปนตอการเรยนในโรงเรยน โครงการนไมใชเปนเปนเพยงโครงการสนบสนนการหลอหลอมทางสงคม แตเปนทงยทธศาสตรและกรอบการด าเนนงานเพอการพฒนาเดกกอนวยเรยนในกลมดอยโอกาสและชาตพนธทเปนชนกลมนอย ซงมทงกจกรรมและวธการทหลากหลาย โครงการนรเรมขนตงแตทศวรรษ 1970 มาจนถงปจจบน โดยรฐบาลสหรฐทมเทงบประมาณ

54 Friedrich Heckmann. (2008). Education and migration strategies for integrating migrant children in European schools and societies. European Commission. A Synthesis of Research Findings for PolicyMakers. Report submitted to the European Commission by the NESSE network of experts. The China Journal 59. 55 Ibid. 56 Ibid.

53

หลายลานเหรยญในโครงการน และทกปมเดกเขารวมโครงการเกอบลานคน (US Department of Health and Human Services)57

ประเทศเยอรมนทงรปแบบการศกษาทจดเฉพาะ และการศกษาทครอบคลมเดกทกกลม โดยการศกษาของ Diefenbach58 ระหวาง ค.ศ. 1990 – ค.ศ. 2000 พบวาการศกษาของเดกตางชาตทศกษาตอในระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย ทเรยนในรปแบบการศกษาทรวมเดกทกกลม มผลสมฤทธทางการศกษาถงระดบกลางและระดบสง เมอเปรยบเทยบกบเดกทไมไดเรยนในรปแบบแบบผสมผสาน

การศกษาแบบผสมผสานหรอครอบคลมเดกทกกลมของเยอรมนนมการประกาศเปนแผนระดบชาต (National Integration Plan) ตงแต ค.ศ. 200759 รฐบาลใหการสนบสนนดานงบประมาณ โดย 1 ใน 3 ของงบประมาณใชเพอการหามาตรการปรบปรงการศกษาส าหรบเดกตางชาต แผนนยงสงเสรมการตดตอสอสารระหวางผทเกยวของ เชน หนวยงานราชการสวนกลาง หนวยงานทองถน ประชากรตางชาต หนว ยงานหรอสถาบนตางๆ จากสอสารมวลชน วฒนธรรม ศาสนา การกฬา รวมทงภาคธรกจคอภาคอตสาหกรรม ภาคการคา สหภาพแรงงาน ไมใชเฉพาะการสรางเครอขายระหวางกน แตเนนกจกรรมความรวมมอกบผทไดรบประโยชนคอชมชนตางชาต สวนเนอหาในการเรยน หลายประเทศในยโรปสนบสนนใหมการเรยนภาษาแม โดยการเรยนตางหากจากชนเรยน หรอการเรยนเปนภาษาแรกควบคกบภาษาทองถน

ประเทศในยโรปยงมรปแบบการศกษาแบบพหวฒนธรรม เชน กระทรวงศกษาธการของอตาลมการก าหนดขอแนะน า 14 ขอ เพอการผสมผสานเดกตางชาตดวยรปแบบการศกษาระหวางวฒนธรรม โดยขอแนะน าชใหเหนความเกยวของและความจ าเปนในการจดการศกษาทเปนพหวฒนธรรม และการสอนภาษาอตาลเปนภาษาทสองส าหรบเดกตางชาต สงเสรมการจดกจกรรมเพอการผสมผสานเดกตางชาตกบสงคมอตาล การใหการศกษาใหเหนคณคาของความอดทน การใหเกยรต ภาวะผน าในโรงเรยน (Ministero della pubblica istruzione, 2007)60 ในสวเดนมการจดหลกสตรตงแตระดบอนบาล โดยเนนวาการศกษากอนวยเรยนตองใหความส าคญกบเดกทไมไดใชภาษาสวเดนเปนภาษาแรก การจดหลกสตรเพอใหเดกไดเรยนรภาษาแมของเดก สนบสนนการเรยนวฒนธรรมของประเทศตนทาง ควบคไปกบการเรยนภาษาสวเดน เดกตางชาตทอยในระดบการศกษาภาคบงคบ (อาย 6-19 ป) มสทธในการเรยนพเศษภาษาแม/พอ หากพอแมหรอทงคใชภาษาทไมใชภาษาสวเดน โดยรฐบาลจดการศกษาใหเปนกลมเลกๆ

ชมชนตางชาตทอยมากอนกมการจดการศกษาเพอชวยเหลอผยายถนทเขามาใหม เชน ชมชนฝรงเศสในประเทศเบลเยยมมการจดโครงการใหความรดานภาษาฝรงเศส หนาทพลเมอง การค านวณ และ

57 ibid. 58 Ibid. 59 Maria Bohmer. (2010). “ The national integration plan – a contribution of Germany towards shaping a European integration policy”. Berlin. 60 อ า ง ถ ง ใน Commission of the European Communities. (2008). “ Migration & mobility: Challenges and opportunities for eu education systems”. Commission of the European Communities.

54

วทยาศาสตรเบองตน ใหกบผยายถนทมาจากประเทศก าลงพฒนาหรอก าลงมการเปลยนแปลง ทเขามาใหมในเบลเยยมไมถง 1 ป โดยปรบการศกษาใหสอดคลองกบอายและภมหลงดานการศกษา เปนการใหความรเพอเปนสะพานเชอมกบสงคมฝรงเศส ชนเรยนสะพานนมระยะเวลาการศกษาถง 30 ชวงเวลา และมการปรบใชรปแบบนในโรงเรยนกรงบรสเซลส 14 แหง

ส าหรบประเทศไทยซงมแรงงานอพยพจากประเทศเพอนบานจ านวนมาก รวมทงบางสวนทมเดกในครอบครว การเขาถงการศกษาของเดกอพยพในประเทศไทยมหลายรปแบบ มทงการศกษาทจดโดยชมชนผอพยพ องคกรพฒนาเอกชน โดยไดรบงบสนบสนนจากองคกรการกศลและองคกรระหว างประเทศ มทงการศกษาในสถานศกษาของรฐและเอกชน โดยเรยนรวมกบเดกไทย ไดรบวฒการศกษาและไปศกษาตอในระดบอดมศกษาของประเทศไทยได61

กรณผลภย รายงานของส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต ค.ศ. 2017 ระบวา จ านวนเดกผลภยวยเรยน (5-17 ป) มากกวา 3.5 ลานคนทวโลก ไมมโอกาสเขาถงการศกษาในปทผานมา โดยเปนเดกวยประถมศกษา 1.5 ลานคน และอก 2 ลานคนในระดบมธยมศกษาทไมไดเขาเรยนแตสวนใหญเขาถงการศกษาระดบประถมศกษาเทานน สถตขององคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ระบวาเดกผลภยเพยงรอยละ 61 ทเขาถงการศกษาระดบประถมศกษา หรอไมถงรอยละ 50 ในประเทศทมรายไดนอย ซงต ากวาสดสวนของเดกทวโลกทเขาถงการศกษาระดบเดยวกนถงรอยละ 91 โดยสดสวนเดกผลภยทศกษาตอในชนมธยมศกษามจ านวนลดลง เหลอเพยงรอยละ 23 หรอเพยงแครอยละ 9 ในประเทศทมรายไดนอย เมอเทยบกบรอยละ 84 ของเดกทวโลก และยงลดลงมากขนในระดบอดมศกษา เหลอเพยงรอยละ 1 เมอเทยบกบรอยละ 36 ของเดกทวโลก62

ปญหาการเขาถงการศกษาของเดกผลภยมสดสวนต า เพราะ 1 ใน 3 ของผลภยอพยพไปอยในประเทศทมรายไดนอย เดกผลภยกลมนจงเปนกลมทมโอกาสเขาถงการศกษาไดต า เพราะประเทศทเปนประเทศแรกรบผลภย มภาระการจดการศกษาในประเทศของตนเองอยแลว เมอตองดแลผลภย จงมภาระเพมขนในการจดหาสถานทหรอจดตงโรงเรยนใหผลภย การจดหาผสอน อปกรณการเรยนการสอนส าหรบเดกผลภยหลายแสนคน ทไมไดสอสารดวยภาษาเดยวกนกบเดกทองถน ซงตองอาศยความชวยเหลอจากองคกรระหวางประเทศทมจ ากดและตองจดสรรไปหลายภมภาค

61 เปรมใจ วงศรไพศาล. (2553). รปแบบและแนวทางการจดการศกษาส าหรบเดกตางดาว: กรณศกษา อ าแภอแมสอด จงหวดตาก. กรงเทพฯ: ส านกนโยบายดานการเรยนรตลอดชวต สภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. 62 United Nations High Commissioner for Refugees-UNHCR. (2016). “Left Behind: Refugee Education in Crisis”. www.unhcr.org/59b696f44.pdf

55

กจกรรม 8.3.1 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรวาผอพยพกลมตางๆ รวมทงบตรมโอกาสเขาถงโอกาสทางการ

ศกษาในประเทศปลายทางหรอไม อยางไรบาง แนวตอบกจกรรม 8.3.1

ผอพยพทเปนแรงงานอพยพทมภมหลงทางการศกษาต า มโอกาสเขาถงการศกษาหรอการเพมพนทกษะในประเทศปลายทางจากการท างาน หรอจากนโยบายทประเทศปลายทางเปดโอกาสให โดยอาจเปนการเรยนรจากการศกษานอกระบบ หรอจากประสบการณท างานมากกวาการศกษาในระบบโดยตรง ส าหรบบตรของแรงงานอพยพ ประเทศปลายทางสวนใหญเปดโอกาสใหบตรแรงงานอพยพไดเขาถงการศกษา โดยรปแบบการจดการศกษาส าหรบเดกอพยพอาจแบงเปน 2 ลกษณะใหญๆ คอ การจดการศกษาทแยกไปจากเดกทองถน และการศกษาแบบทครอบคลมเดกหลายเชอชาต ส าหรบเดกผลภยมโอกาสเขาถงการศกษาไดนอย เพราะสวนหนงอพยพไปอยในประเทศขางเคยงหรอประเทศแรกรบทมฐานะเศรษฐกจไมดและมภาระดานการศกษาในประเทศของตนเองอยแลว การเพมภาระดแลจดหาสถานทหรอจดตงโรงเรยนใหผลภยจงตองอาศยความชวยเหลอจากองคกรระหวางประเทศ ซงงบประมาณตองจดสรรและกระจายไปชวยเหลอในหลายภมภาค ท าใหสดสวนเดกผลภยทเขาถงการศกษาต ากวาเดกทองถนมาก

56

เรองท 8.3.2 ผอพยพกบกำรท ำงำน

กลมทยายถนดวยเหตผลทางดานเศรษฐกจหรอแรงงานอพยพเปนกลมใหญทสดในจ านวนผอพยพทวโลก มากกวา 2 ใน 3 หรอรอยละ 78.8 ของจ านวนผยายถนจากภมภาคเอเชย เปนกลมในวยแรงงาน (20-64 ป) มากกวา 2 ใน 3 ของแรงงานอพยพยายถนหรอรอยละ 74.7 ท างานในกลมประเทศรายไดสง (High income) รอยละ 11.7 ท างานในกลมประเทศรายไดปานกลางขนสง (Upper middle income) รอยละ 11.3 ท างานในกลมประเทศรายไดปานกลางขนต า (Lower middle income) และรอยละ 2.4 ท างานในกลมประเทศรายไดนอย (Low income) โดยกระจายการท างานอยในภาคการผลตตางๆ ประมาณ 2 ใน 3 หรอรอยละ 63.4 อยในภาคบรการ รอยละ 17.8 อยในภาคอตสาหกรรม รอยละ 11.1 อยในภาคเกษตร และรอยละ 7.7 ท างานรบใชในบาน63

รายงานขององคการแรงงานระหวางประเทศคาดการณวาใน ค.ศ. 2013 ประมาณ 1 ใน 4 หรอรอยละ 24.7 ของแรงงานอพยพยายถนท างานอยในกลมประเทศอเมรกาเหนอ (สหรฐอเมรกา แคนาดา) รอยละ 23.8 ท างานอยในกลมประเทศสหภาพยโรป (ยโรปตะวนตก ยโรปตะวนออก ยโรปตอนเหนอ) ทง 2 ภมภาคนจงมแรงงานยายถนท างานอยเกอบครงหนง(รอยละ 48.5) ของแรงงานอพยพทวโลก รองลงมาคอกลมประเทศเอเชยและแปซฟก มแรงงานยายถนท างานอยรอยละ 17.2 ของแรงงานอพยพทวโลก และ 1 ใน 3 หรอรอยละ 35.6 ของแรงงานอพยพในเอเชยแปซฟก หรอรอยละ 11.7 ของแรงงานอพยพทวโลก ท างานอยในกลมประเทศตะวนออกกลางตะวนออกกลาง และสวนใหญเปนแรงงานจากประเทศเอเชย64

ในดานกลบกน แรงงานยายถนทท างานในภมภาคเอเชยกลบเปนแรงงานทกษะต าหรอแรงงานไรทกษะ สวนใหญเปนแรงงานจากเอเชยทออกไปท างานในประเทศเพอนบานหรอประเทศใกลเคยงท มพฒนาการทางเศรษฐกจด หากพจารณาจากสถตการเคลอนยายของคนจากประเทศ พบวาสวนใหญของแรงงานจากเอาเซย เชน รอยละ 94 จากผยายถนจากเมยนมา รอยละ 90 จากบงคลาเทศ รอยละ 79 จากมาเลเซย รอยละ 79 จากลาว รอยละ 76 จากปากสถาน รอยละ 71 จากอนเดย รอยละ 70 จากกมพชา ท างานในภมภาคเอเชย มแรงงานอพยพจากบางประเทศ เชน จน ไทย ฟลปปนส เวยดนาม สงคโปร ทมสดสวนการไปท างานนอกภมภาคสงกวาการท างานในเอเชย

ส าหรบประเทศไทย แรงงานยายถนทเขามาท างานสวนใหญมากกวารอยละ 90 เปนแรงงานไรทกษะทมาจากประเทศเพอนบาน คอ พมา กมพชา ลาว ท างานในภาคอตสาหกรรม เกษตรกรรม กอสราง ฯลฯ

63 United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. “Population Facts No. 2015/4”, International Migration Report. December 2015. 64 ILO Global estimates of migrant worker: results and methodology. (2015). Geneva: International Labour Office, ILO.

57

สวนแรงงานมทกษะมทงมาจากในภมภาคเอเชยและนอกภมภาค จ านวนสงสดคอญปน สาธารณรฐประชาชนจน ฟลปปนส เขามาท างานดานการจดการ การบรหาร การศกษา การคา ฯลฯ สวนหนงเขามา ท างานภายใตนโยบายสงเสรมการลงทนจากตางประเทศ

สวนแรงงานไทยทไปท างานในตางประเทศ สวนใหญท างานเปนแรงงานในโรงงาน ผควบคมเครองจกร งานเกษตรและประมง ชางฝมอในภาคธรกจ ฯลฯ โดยรอยละ 67 ท างานในภมภาคเอเชย รอยละ 17 ท างานในประเทศตะวนออกกลาง และรอยละ 9 ท างานในภมภาคยโรป (กระทรวงแรงงาน, 2558)

หากพจารณาจากขอมลขางตน แรงงานจากภมภาคเอเชยทไปท างานในภมภาคอน มทงแรงงานมทกษะ กงทกษะ และไรทกษะ แมมสวนหนงเปนแรงงานมทกษะ มการศกษาดทไปท างานในประเทศพฒนาแลวนอกภมภาคเอเชย รวมทงประเทศเอเชยบางประเทศทมรายไดสง แตแรงงานจากเอเชยทไปท างานนอกประเทศตนเอง สวนใหญยงเปนแรงงานไรทกษะ โดยท างานอยในภมภาคเอเชยในกลมประเทศตะวนออกกลางมากทสด แนวโนมสถานการณไปท างานตางประเทศของแรงงานจากเอเชยคงยงด าเนนตอไป หากการพฒนาเศรษฐกจในประเทศตนทางและรายไดในประเทศยงไมสงพอทจะดงดดใหแรงงานท างานในประเทศตนทางได

ผลภยกบกำรท ำงำน ในอนสญญาวาดวยสถานภาพผลภย ค.ศ. 1951 ใหรายละเอยดเกยวกบสทธของผลภย แมวาสทธ

บางอยางของผลภยอาจถกจ ากด ภายใตสภาวะแวดลอมบางอยาง (ดงเชนสทธของพลเมอง) แตสทธทส าคญบางประการทก าหนดในอนสญญาคอ การไมถกสงกลบไปสประเทศตนทาง ยงรวมถงสทธ ในการรบการสงเคราะหและความชวยเหลอ รวมถงการไมถกเลอกปฎบต และสทธในการท างานดวย

อนสญญำวำดวยสถำนภำพผลภย ค.ศ. 1951 ใหรายละเอยดเกยวกบสทธของผลภย แมวาสทธบางอยางของผลภยอาจถกจ ากด ภายใตสภาวะแวดลอมบางอยาง (ดงเชนสทธของพลเมอง) สทธทส าคญบางประการทก าหนดในอนสญญารวมถง การไมเลอกปฏบต (มาตรา 3) เสรภาพทางศาสนา (มาตรา 4) การเขาถงศาลยตธรรมอยางเสร ในดนแดนของประเทศทเปนภาคของอนสญญา (มาตรา 16) สทธทจะท างานได (มาตรา ๑๗) สทธทจะมบานพกอาศย (มาตรา 21) สทธทางการศกษา (มาตรา 22) สทธตอการสงเคราะหสาธารณะและความชวยเหลอ (มาตรา 23) เสรภาพในการเคลอนยายภายในอาณาเขต (มาตรา 26) และสทธทจะไมถกขบไลออกจากประเทศ (นอกจากผลภยจะคกคามความมนคงของประเทศ หรอความสงบเรยบรอยของประชาชน) (มาตรา 32)

สทธทส าคญทสดในอนสญญา คอ สทธทจะไดรบความคมครองจากการถกบงคบใหกลบคน หรอ ถกผลกดนกลบ (Refoulement) ไปยงอาณาเขตซงผลภยไดหนมา อนสญญาบงวา

“ไมมประเทศภาคใดๆ จะขบไลหรอผลกดนกลบ (Refouler) ผลภยในลกษณะใดๆ ไปยงชายแดนของอาณาเขต ซงมชวตหรอเ สรภาพของผลภยจะถกควบคมเนองจาก เชอชาต ศาสนา สญชาต สมาชกภาพของกลมทางสงคมใดๆ หรอเพราะความเหน ทางการเมอง (มาตรา 33)”

58

การผลกดนกลบไดถกหามไมใหกระท าอยางชดเจน ในตราสารอนๆ อกหลายฉบบรวมถงอนสญญาสหประชาชาตหามการทรมาน การปฏบตหรอการลงโทษททารณโหดราย ไรมนษยธรรมหรอย ายศกดศร ค.ศ. 1975 (มาตรา 3) ปฏญญาสหประชาชาตวาดวยการคมครองบคคลจากการถกบงคบใหสญหาย (มาตรา 8) และหลกการวาดวยการปองกนและการสอบสวนทมประสทธภาพกรณประหารชวตนอกระบบกฎหมาย ตามอ าเภอใจหรอโดยรวบรด ค.ศ.1990

ความจรงเปนทยอมรบอยางกวางขวางวา กำรหำมผลกดนกลบ เปนสวนหนงของกฎหมำยจำรตประเพณระหวำงประเทศ ซงหมายความวาประเทศทงหลายจะตองเคารพในหลกการของการไมผลกดนกลบ แมวาประเทศเหลานนจะไมใชประเทศภาคของอนสญญาผลภย ค.ศ. 1951 กตาม

การใหสถานทลภย ประเทศนนยอมรบขอผกพนทจะคมครองผลภยจากการผลกดนกลบเคารพและปองกนสทธมนษยชนของผลภย อกทงอนญาตใหผลภยพ านกในอาณาเขตของตนจนกวาจะสามารถหาทางแกไขปญหาไดอยางถาวร การใหสถานทลภยเปนการกระท าโดยสนตและเพอมนษยธรรมตามอธปไตยแหงรฐ และไมควรจะถอวากระท าการเปนศตรโดยประเทศใดๆ โดยเฉพาะอยางยงประเทศทเปนตนก าเนดของผลภย ในทางเทคนคไมม “สทธทจะไดรบมอบสถานทลภย (right to be granted asylum)” สทธเชนน ไมปรากฏในตราสารระหวางประเทศใดๆ ทผกพนทางกฎหมาย แตปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ค.ศ.1948 เนนวาทกคนม “สทธทจะแสวงหาและพกพงในประเทศอนๆเพอลภยจากการประหตประหาร” (มาตรา 14) นอกจากสทธทก าหนดในอนสญญา ผลภยยอมมสทธมนษยชนพนฐานเชนเดยวกนกบบคคลอนทวไป สทธเหลานถกบญญตไวในมาตราสารทางกฎหมายหลายรปแบบ

ประเทศทรบผลภยเปนประเทศทมสถานะเศรษฐกจด มความตองการแรงงาน เมอรบผลภยเขาไปพ านก มโครงการใหความชวยเหลอหรอฝกอบรมผลภยใหสามารถท างานได ผลภยจงมโอกาสในการท างานสงในประเทศเหลาน รายงานในออสเตรเลย สวเดน แคนาดา พบตรงกนวา ระยะแรกทอพยพไปอยในประเทศปลายทาง ผลภยไดรบการจางงานต ากวาแรงงานอพยพและคนทองถน รวมทงผลการท างานทดอยกวาเพราะปจจยดานภาษา การศกษา และประสบการณกอนการอพยพ สงผลใหผลภยท างานไดดอยกวาคนทองถนและแรงงานอพยพ รวมทงไดคาจางทต ากวา65 เชนเดยวกบผลภยในสหรฐอเมรกาทแมมโอกาสในการท างานใกลเคยงกบกลมผอพยพ แตท างานในอาชพและรายไดทต ากวา66 สถานการณดานการท างานของผลภยเชนนเปนเพราะผลภยเขาไปประเทศปลายทางโดยไมใชความตองการของตลาดแรงงาน ไมมแรงสนบสนนจากครอบครว ยงไมมเครอขายทางสงคมทเขมแขง รวมทงความสามารถดานภาษา การศกษา การฝกอบรมทจ ากด นอกจากนผลภยยงอาจมปญหาสขภาพจตเรอรงซงสงผลตอการท างาน อยางไรกดสถานการณการจางงานผลภยดขนเมอเวลาผานไป และหลายๆประเทศจดโครงการจ านวนมากสนบสนนและชวยเหลอการท างานของผลภยมากขน

65 Aalandslid. (2008), Bevelander. (2011), Yu, Ouellet and Warmington. (2007) อางถงใน United Nations high Commissioner for Refugees (UNHCR). Policy development and Evaluation servies. 66 Connor. (2010); Cortes. (2004) อางถงใน UNHCR. Ibid.

59

โอกาสการท างานของผลภยขนอยกบสถานการณดานเศรษฐกจ ภาวะตลาดแรงงานในประเทศแรกรบ หรอประเทศปลายทางทรบผลภยไปพ านก นอกจากนนยงขนอยกบสถานการณและปฏกรยาของคนทองถนดวย

ตวอยางสหรฐอเมรกา เปนประเทศทมประวตศาสตรรบผลภย ทไดรบผลกระทบจากการตอสกบคอมมวนสตมาอยางยาวนาน มองคกรการกศล องคกรศาสนา ทใหการชวยเหลอ รวมทงมชมชนทองถนจ านวนมากทยนดตอนรบผลภย จนในระยะหลง ผลภยทเขาไปตงถนฐานในสหรฐอเมรกามภมหลงทตางไปจากเดม มการอพยพจากความขดแยง สงครามในประเทศทลากหลายสาเหต ประกอบสหรฐอเมรกาประสบปญหาการวางงาน การจดสรรงบประมาณทใหกบรฐหลายรฐและชมชนทองถนลดลง ท าใหชมชนทองถนหลายแหงเรมตงค าถามเกยวกบงบประมาณทใชในการชวยเหลอ การรกษาพยาบาล การศกษา ทพกอาศย และคาพาหนะขนสงทใหกบผลภย ขณะเดยวกน องคกรทองถนทรบผลภยไปตงถนฐาน ไดรบเงนทนสนบสนนตามฐานการค านวณตอหวของพลเมอง (per capita basis) ดงนน เมอภาวะตกต าทางเศรษฐกจ สงผลกระทบตอความการบรหารจดการ และกจกรรมทสนบสนนการตงถนฐานของผลภยในชมชน และยงมภาวะความตงเครยดมากขน เมอมการอพยพเขามาของผลภยทเปนมสลมในเมองเลก ทท าใหความแตกตางดานวฒนธรรม เชอชาต และศาสนา กบชมชนอเมรกนชดเจน ความรสกตอตานผอพยพชาวมสลมของชาวอเมรกน มาจากผลการส ารวจชมชนชาวมสลมอเมรกนทเขาไปตงถนฐานในประเทศกวา 75 เมองทวประเทศทพบวาชาวมสลมเทดทนขอบงคบของศาสนาอสลาม มากกวากฎหมายของสหรฐอเมรกา ซงคนอเมรกนเหนวาเปนการสะทอนถงการไมจงรกภกดตอประเทศ ท าใหเกดความไมพอใจตอผอพยพชาวมสลมและเกดความรสกตอตานผลภยโดยรวม67 แตไมใชชมชนทองถนทงหมดทตอตานผลภย ยงมชมชนทองถนในหลายรฐของสหรฐอเมรกาทมความเปนมตรและเปดรบผลภยดวยเชนกน มผประกอบการ โรงงานอตสาหกรรมทรบผลภยจ านวนมากเขาไปเปนแรงงาน

ปญหาการท างานของผลภยอยทประเทศแรกรบของผลภยซงประสบปญหาและปลกระทบการจากการอพยพของผลภยจ านวนมาก เชน ผอพยพจากซเรย อฟกานสถานซงมจ านวนถง 1 ใน 3 ของผลภยทงโลก อาศยในประเทศเพอนบาน เชน ผอพยพจ านวนมากจากซเรยลภยอยในตรก เลบานอน จอรแดน ขณะทผอพยพจากอฟกานสถานอยในอหราน ปากสถาน อรก ซงในประเทศเหลานยงประสบเหตการณไมสงบ ในประเทศเปนระยะๆ จงเปนอปสรรค ไมสามารถพฒนาเศรษฐกจใหสามารถรบผลภยไปท างานได สงผลกระทบตอการพงตนเองของผลภยทเขาไปอาศยอยดวย

ผลภยในแอฟรกา เชน ผลภยจากประเทศซดาน คองโก และเอรเทรย ลภยอยในอกานดาและเอธโอเปย ผลภยจากประเทศโซมาเลยอพยพไปอยในเอธโอเปยและเคนยา ขณะเดยวกนประเทศซดานและ

67 Ahmed. (2010), Nezer. (2013) อางถงใน องคณา กมลเพชร. ขอทาทายในการตงถนฐานของผลภย: นโยบายของประเทศทสาม. http://www.ias.chula.ac.th/ias/th/Article-Detail.php?id=23

60

คองโกกมผลภยจากประเทศเพอนบานเขาไปอาศยอยดวย จงเปนทงประเทศผรบผลภยและมผลภยอพยพออกไปประเทศอน68

กจกรรม 8.3.2 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรวาผอพยพกลมตางๆ วามโอกาสท างานหรอไม และท างาน

ประเภทใดไดบาง

แนวตอบกจกรรม 8.3.2 ผอพยพทเปนแรงงานอพยพ เปนกลมผอพยพยายถนทใหญทสดในจ านวนผอพยพทวโลก โดยไป

ท างานทใชทกษะหลายระดบในประเทศปลายทางคอ แรงงานมทกษะ กงทกษะ และไรทกษะ แรงงานอพยพสวนใหญไปท างานในประเทศปลายทางในงานกงทกษะ หรอไรทกษะ แตกมบางสวนทไปท างานเปนแรงงานมทกษะในประเทศทเศรษฐกจและรายไดดกวาประเทศตนทาง สวนผอพยพทเปนผลภยมโอกาสท างานไดหลายประเภทในประเทศทรบไปพกพง เพอลดภาระและความชวยเหลอทประเทศเหลานนตองดแลผลภย การท างานของผลภยขนอยกบนโยบาย สถานการณดานเศรษฐกจ และความตองการแรงงานในประเทศแรกรบ หรอประเทศปลายทางทรบผลภย และขนอยกบการเปดโอกาสและปฏกรยาของคนทองถนดวย

68 IOM, World Migraion Report. 2018.

61

เรองท 8.3.3 ผอพยพกบสวนรวมในกำรพฒนำในประเทศปลำยทำงและประเทศตนทำง

ในสวนของประเทศประเทศก าลงพฒนาทเปนประเทศตนทางของแรงงานอพยพ เงนทผอพยพสงกลบประเทศมสวนส าคญมากส าหรบ รวมทงการลดความยากจน ท าใหเกดความมนคงทางอาหารและความเปนอยทดของครอบครว

รายงานวจยหลายชนระบตรงกนวา เงนสงกลบเปนรายไดมากกวาทแรงงานอพยไดรบในประเทศตนทางถง 15 เทา สามารถลดอตราการตายของทารกแรกเกดถง 16 เทาหลงไปถงประเทศปลายทาง มสวนส าคญทท าใหครอบครวในประเทศตนทางมคณภาพชวตทดขน มสวนสนบสนนใหเดกๆในครอบครวไดรบการศกษาและเขาถงการศกษาทสงขนถง 2 เทา69 นอกจากนนครอบครวยงเขาถงการรกษาพยาบาลไดมากขน ภาระหนสนของครอบครวลดลง รวมทงสามารถซอทดนท าการเกษตร และเปนเงนสะสมเพอการลงทนท ากจการของครอบครว สงผลดานบวกแกเศรษฐกจทองถน เชน กรณของแรงงานกมพชา ลาว และเมยนมาทท างานในประเทศไทย

ในระดบประเทศ เงนสงกลบไปยงประเทศตนทางทเปนประเทศก าลงพฒนามมลคา 4.3 แสนลานดอลลารสหรฐฯ คดเปนสดสวน 4 ใน 5 หรอ จากจ านวนเงนสงกลบทงหมด 5.85 แสนลานดอลลารสหรฐฯ เงนสงกลบเหลานเปนเงนทมนคงกวาการลงทนภาคเอกชน และมมลคาสงกวาจ านวนเงนชวยเหลอทประเทศก าลงพฒนาเหลานไดรบจากตางประเทศถง 3 เทา70 เงนสงกลบจงเปนแหลงรายไดหนงทส าคญของประเทศ เชน อนเดยเปนประเทศทมเงนสงกลบสงสด 6.27 แสนลานดอลลาหสหรฐฯ บงคลาเทศ ปากสถาน และศรลงกา มเงนสงกลบเปนสดสวนสงกวารอยละ 5 ของเงนรายไดประชาชาต เงนสงกลบจงมสวนในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตนทางของแรงงานอพยพ และหากมระบบการบรหารจดการเงนสงกลบทดพอ จะสามารถน าไปสเปาหมายการพฒนาทยงยนของประเทศตนทางได นอกเหนอไปจากการถายทอดทกษะ เทคโนโลย และความรทแรงงานอพยพไดรบจากประสบการณในประเทศปลายทาง

แรงงานอพยพยงมสวนส าคญตอการพฒนาของประเทศปลายทางดวยเชนกน เพราะเงนรายไดสวนใหญของแรงงานอพยพ ถงรอยละ 85 ยงอยในประเทศปลายทาง มสวนทใชจายมผลบวกตอเศรษฐกจชมชนทแรงงานอพยพอาศยอย แรงงานอพยพมสวนลดปญหาการขาดแคลนแรงงานทกระดบในตลาดแรงงานของ

69 World Bank. (2016) . Migration and Remittances Factbook 2016. (3rd edition). Washington, D. C. https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/ https://openknowledge.worldbank.org/ bitstream/handle/10986/23743/9781464803192. pdf?sequence=3&isAllowed=y. 70 World Bank. (2017) . “Migration and Remittances” , Recent Developments and Outlook. Migration and Development Brief 27. Washington, D. C. http: / / pubdocs. worldbank. org/ en/ 992371492706371662/ MigrationandDevelopmentBrief27.pdf.

62

ประเทศปลายทาง ท าใหการผลต การบรการ และกจการอตสาหกรรมใหด าเนนตอไปและขยายการเตบโตได มากขน

ตวอยางเชนในประเทศเกาหลใตและญปนทมอตราการเกดของประชากรต า มผลตอประชากรแรงงานทจะเตมเตมในกระบวนการผลตของประเทศ และยงมประชากรสงอายมากขนเรอยๆ ท าใหตองการแรงงานในกจการดานสาธารณสขและการดแลผสงอายสงขนดวย71 72 ท าใหรฐบาลตองเปลยนแปลงนโยบายจากเดมซงมการควบคมและกดกนแรงงานอพยพมาเปนการรบแรงงานอพยพเพมขน เพอใหมแรงงานท างานในภาคอตสาหกรรมและการผลตทขาดแคลน เชน ประเทศเกาหลใตเพมการรบแรงงานอพยพ จนถง 5 แสนคน

ในปลาย ค.ศ. 2015 กรณของเมองดทรอยในสหรฐอเมรกาทเคยรงเรองจากการเปนศนยกลางอตสาหกรรมการผลต

รถยนต ประสบปญหาประชากรทลดลงอยางตอเนอง จนประสบภาวะเศรษฐกจตกต า แตแรงงานอพยพมสวนส าคญในการพลกฟนอตสาหกรรมทปดกจการไปแลว ท าใหความเปนเมองพลกฟนกลบมาได เมองดทรอยไดรวมมอกบมลรฐแมสซาชเซตส สรางแรงดงดดแรงงานอพยพใหเขามาพ านกและท างาน ซงกลมหนงเปนผอพยพจากประเทศตะวนออกกลาง จนในปจจบนดทรอยสเปนเมองทมชมชนผอพยพชาวอาหรบ-อเมรกนทใหญทสดในสหรฐอเมรกา แรงงานอพยพจากตะวนออกกลาง จงมสวนรวมส าคญในการท าใหเศรษฐกจของดทรอยทฟนฟขนมาได 73 74

นอกเหนอจากก าลงแรงงาน แรงงานอพยพยงมสวนส าคญในการพฒนาของประเทศปลายทางดวยทกษะฝมอ การลงทน การประกอบกจการ และการสรางสงใหมๆทผอพยพน าไปในประเทศปลายทาง เชน สหรฐอเมรกามสดสวนผอพยพรอยละ 13 ของจ านวนประชากร รอยละ 20 ของผประกอบการในสหรฐอเมรกาเปนผอพยพมาจากประเทศอน โดยเปนนกลงทนและพฒนากจการหลายประเภทรวมทงรถยนตทเปนมตรตอสงแวดลอม และรอยละ 40 ของบรษท 500 แหง มผกอตงทเปนผอพยพหรอทายาทของผอพยพรวมอยดวยอยางนอย 1 คน

ในประเทศปลายทางทรบผลภยไปตงถนฐาน ผลภยสามารถทดแทนการขาดแคลนแรงงาน กระตนการพฒนาทางเศรษฐกจโดยการเพมฐานภาษ การรเรมธรกจใหมๆ การดงดดเงนลงทนจากตางประเทศ รายไดทเพมขนจากการเชาทอยอาศย และงบประมาณชวยเหลอจากรฐบาลกลาง ทสงไปยงชมชนทองถน

71 International Organization for Migration. (2017) . World Migration Report 2018. Geneva: International Organization for Migration. 72 Kaherine H.S. Moon, (2015). “South Korea’s Demographic Changes and Their Political Impact”. East Asia Policy Paper 6, Centre for East Asia Policy Studies, Brookings Institution. www. brookings. edu/ wp-content/uploads/2016/06/South-Koreas-demographic-changes-and-their-political-impact.pdf. 73 Arab American Institute. Demographics. 2012. www.aaiusa.org/demographics. 74 Karina Pallagst et.al.(Editors). (2014). Shrinking Cities: International Perspectives and Policy Implications. New York. Routledge.

63

ผอพยพยงเปนสะพานเชอม (bridge-builders) ทเชอมประเทศพฒนาแลวกบประเทศก าลงพฒนา ผอพยพการน าความร ประสบการณ และทกษะทไดรบในประเทศปลายทางกลบไปใชในประเทศตนทาง ในอกดานหนง ผอพยพมสวนในการพฒนาของประเทศปลายทางดวยการใชทกษะฝมอ ความร การลงทน การท าการคา การเสยภาษ และนวตกรรมทผอพยพสรางสรรค นอกจากนน ผอพยพและชมชนผอพยพยงสรางความหลากหลายทางวฒนธรรมในประเทศทอาศยอย 75

กจกรรม 8.3.3 ใหท าความเขาใจและทบทวนความรวา ผอพยพกลมตางๆ มสวนรวมในการพฒนาประเทศปลายทาง

และประเทศตนทางหรอไม ในรปแบบใดบาง แนวตอบกจกรรม 8.3.3

แรงงานอพยพมสวนรวมในการพมนาประเทศตนทาง โดยการสงเงนรายไดจากการท างานกลบประเทศซงชวยการลดความยากจน ท าใหฐานะครอบครวและคณภาพชวตของสมาชกครอบครวดขน รวมทงเดกๆในครอบครวไดรบการศกษา หรอไดรบการศกษาสงขน น าความร ประสบการณ และทกษะทไดรบในประเทศปลายทางกลบไปใชในประเทศตนทาง ในหลายประเทศ เงนสงกลบของแรงงานอพยพเปนเงนจ านวนมากและเปนรายไดส าคญสวนหนงของประเทศตนทาง ในประเทศปลายทาง แรงงานอพยพกลายเปนสวนหนงของก าลงการผลต แรงงานอพยพทมทกษะมสวนส าคญในการพฒนาประเทศปลายทางดวยทกษะฝมอ การลงทน การประกอบกจการ และการสรางสงใหมๆ สวนกลมผลภยสามารถทดแทนการขาดแคลนแรงงาน การดงดดความชวยเหลอและเงนทนจากตางประเทศ เพมรายไดทองถนจากการเชาทอยอาศย และงบประมาณชวยเหลอจากรฐบาลกลางและนานาชาต ผอพยพยงเปนแหลงวฒนธรรมทแตกตาง หลากหลาย ในประเทศปลายทาง

75 International Organization for Migration. The contributions of migrants and migration to development-Strengthening the linkages. https:/ /www. iom. int/ sites/default/ files/our_work/ODG/GCM/ IOM-Thematic-Paper-Contributions-of-Migrants-and-Migration-to-Developm.pdf

64

เรองท 8.3.4 บทสรปและแนวโนมผอพยพกบกำรพฒนำมนษยในบรบทโลก

การอพยพเปนปรากฎการณทเกดขนอยางกวางขวาง ไมวาเปนการอพยพอยางปกตดวยความตองการแสวงหารายได ประสบการณ สภาพแวดลอม ความเปนอยทดขน หรอการอพยพทไมปกตจากสาเหตความขดแยง การเปลยนแปลงทางธรรมชาต ภยพบต กตาม เปนปรากฏการณทเกดขนอยางตอเนองจนเรยกไดวาโลกในปจจบนเปนโลกทไรพรมแดน เพราะทกภมภาคลวนเปนทพ านกอาศยของผอพยพจากภมภาคอนรวมอยกบประชากรทองถน แนวทางการจดการผอพยพทแตกตางกนตามแตนโยบายของประเทศปลายทาง มตงแตการกดกน การปองกนผอพยพ การเปดรบ การใหสทธผอพยพหลากหลายกลมแตกตางกนไป ทกประเทศตองการทรพยากรมนษยเพอเปนสวนหนงของแรงงานในระบบการผลตของประเทศ เปนสวนหนงของการขบเคลอนกระบวนการพฒนาประเทศ ดงนนกระบวนการผลตจงตองอาศยทรพยากรมนษย ทงทเปนแรงงานและผประกอบการ สวนทเปนแรงงานจงรวมทงทเปนแรงงานทองถนและแรงงานทเปนผอพยพ

การเคลอนยายของแรงงานอพยพมทศทางไปในในภมภาคทมเศรษฐกจดกวา เชน แรงงานอพยพจากเอเชย ยโรปตะวนออก แอฟรกา ตะวนออกกลาง ไปยงสหรฐอมรกา ยโรปตะวนตก สแกนดเนเวย เอเชยตะวนออก เพราะการเพมขนของประชากรในประเทศทพฒนาแลวมอตราต า ความกาวหนาของการแพทยท าใหคนอายยน และมประชาสงอายเพมขน จงมความตองการแรงงานทงในภาคการผลต อตสาหกรรม การบรการ สาธารณสข ขณะเดยวกนการสอสารทตดตอถงกนไดอยางกวางขวาง ท าใหการรบรเรองการอพยพยายถนไดอยางรวดเรว รวมทงผลกระทบทางบวกดานเศรษฐกจ สงคมหรอคณภาพชวตของครอบครวผอพยพในประเทศปลายทาง เปนแรงจงใจส าคญใหมผตองการไปท างานในภมภาคอนทมแนวโนมดกวาในประเทศของตน ขอตกลงระหวางประเทศทผอนปรนใหการเดนทางเขา-ออกประเทศเปนไปไดสะดวกขน ท าใหการเดนทางเขา-ออกประเทศไดงาย การอพยพไปท างานโดยเฉพาะไปตางประเทศจงมแนวโนมขยายตวขน ทงไปนอกภมภาคหรอในภมภาคเดยวกน

การอพยพจากประเทศหนงไปอกประเทศหนงเพอแสวงหางานทมความกาวหนามากขน ถอวาเปนการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศตนทางดวย เพราะทกษะฝมอ ประสบการณทแรงงานอพยพไดจากการท างานในประเทศปลายทาง สามารถน ากลบไปเปนประโยชนในประเทศตนทาง แมวาผลประโยชนทไดอาจตองใชเวลาหลายปกวาจะเหนผลกตาม การยายถนของผอพยพจงเปนการพฒนาทรพยากรมนษยแบบหนงทเกดขนกบประเทศทวโลก

การใหการศกษาเพอเพมศกยภาพของทรพยากรมนษย จงจ าเปนตองครอบคลมแรงงานอพยพและบตรของผอพยพทจะเปนก าลงแรงงานตอไปในอนาคต ดงทหลายๆประเทศใหความส าคญของการศกษาส าหรบผอพยพ เพอใหประชากรแรงงานของประเทศไดรบการศกษา และมทกษะทจะเปนประโยชนตอประเทศ ดงนนการลงทนทางดานการศกษาในกลมผอพยพจงเปนสงจ าเปนและเปนประโยชนตอประเทศปลายทาง

65

สถานการณการอพยพลภยจากความขดแยงทเปนอยในปจจบน ตองใชเวลานานในการคลคลายสถานกรณและการฟนฟผลกระทบจากสงคราม ความขดแยงสงผลตอประชากรในประเทศ ตลอดจนความเสยหายในการพฒนาเศรษฐกจ สวนในประเทศปลายทาง จ านวนผลภยทไปอยประเทศตางๆทงในเอเชย ยโรป แอฟรกาทมจ านวนมาก ท าใหมปญหาการจดการผลภย สดสวนการเขาถงการศกษาของเดกผลภยทยงต า โดยเฉพาะผลภยทอยในประเทศเพอนบานทมรายไดนอยหรอประสบปญหาเศรษฐกจ ผลภยกลมนจะเปนกลมทมโอกาสเขาถงการศกษาไดนอยทสด เพราะประเทศทรองรบยงตองดนรนเพอจดการศกษาใหแกเดกและเยาวชนในประเทศของตวเองเชนกน รวมถงการตองจดหาโรงเรยน การพฒนาผสอนทไดคณภาพ และการตองปรบเปลยนอปกรณการเรยนการสอนเพอรองรบเดกๆ ผลภยหลายแสนคน ทไมสามารถสอสารดวยภาษาเดยวกน การแกไขสถานการณนจงจ าเปนตองประสานงานและหาความรวมมอกบองคกรระหวางประเทศ ประเทศปลายทางเพอใหเพมการรบผลภยไปพ านกใหมากขน หรอใหความชวยเหลอประเทศแรกรบในดานเทคโนโลย การฝกอบรมครผสอน และดานงบประมาณเพอลดปญหาและความยากล าบากของประเทศแรกรบผลภยทมขอจ ากดดานเศรษฐกจมากกวา

การปรบปรงนโยบาย และการลงทนเพอการศกษาส าหรบผลภย การสงเสรม สนบสนนใหเดกผลภยมโอกาสเขาถงการศกษาใหมากขนยงเปนความจ าเปน เพอสงเสรมใหเดกผลภยมการศกษา พฒนาทกษะผลภยเพอใหมโอกาสเขาถงตลาดแรงงานใหมากขน นอกจากเปนการลดภาระทางเศรษฐกจ ไมท าใหผลภยเหลานเปนภาระของประเทศปลายทางทรบผลภย ชวยลดปญหาการขาดแคลนแรงงาน และยงเปนสวนรวมในกระบวนการพฒนาของประเทศปลายทางไดอกดวย

66

กจกรรม 8.3.4 ใหทบทวนและท าความเขาใจวาการอพยพในยคปจจบนเกดขนไดอยางไร มรปแบบหรอมาจากสาเหต

ใด และมทศทางหรอแนวโนมอยางไรตอไป

แนวตอบกจกรรม 8.3.4 การเกดของประชากรในประเทศทพฒนาแลวมอตราต าลง ขณะทประกรมอายขยทยนยาวขน ท าให

ก าลงแรงงานลดลง มความตองการแรงงานในตลาดแรงงาน การอพยพยายถนจงเกดขนจากการสอสารและการเดนทางทตดตอกนไดอยางกวางขวาง มแรงดงดดจากสภาพเศรษฐกจ สงคม คณภาพชวตของประเทศปลายทาง การอพยพไปท างานตางประเทศจงมแนวโนมขยายตวขน ทงในภมภาคเดยวกนหรอนอกภมภาค การอพยพถอเปนการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศตนทางดวย เพราะไดประสบการณ และการเรยนรทกษะฝมอในประเทศปลายทาง นอกเหนอจากเงนรายไดทแรงงานอพยพสงกลบไปประเทศตนทาง

การอพยพลภยจากความขดแยงทเปนอยในปจจบน จ านวนผลภยทไปอยประเทศตางๆทงในเอเชย ยโรป แอฟรกาทมจ านวนมาก ท าใหมปญหาการจดการผลภย สดสวนการเขาถงการศกษาของเดกผลภยทยงต า โดยเฉพาะผลภยทอยในประเทศเพอนบานทมรายไดนอยหรอประสบปญหาเศรษฐกจ มโอกาสเขาถงการศกษาและการพฒนาศกยภาพไดนอยทสด แตการสนบสนนเดกผลภยใหเขาถงการศกษา และผลภยใหมทกษะมากขนเปนความจ าเปน เพอลดภาระทางเศรษฐกจของประเทศปลายทาง และยงชวยใหผลภยเปนแรงงานทมสวนรวมในการผลตและกระบวนการพฒนาของประเทศปลายทางได

67

เอกสำรอำงอง กรมการจดหางาน. “กระทรวงแรงงาน เตรยมพฒนาฝมอแรงงานตางดาว หวงแกปญหาขาดแคลนแรงงานกง

ไรทกษะ”. 15-02-2017. https://www.doe.go.th/prd/main/news/param/site/1/cat7/sub/0 pull /detail/view/detail /object_id/4900

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน. http://www.labour.go.th/th/index.php?option= com_glossary

กระทรวงแรงงาน. http://mol.go.th/anonymouse/Structural_units กระทรวงแรงงาน. เตรยมพฒนาฝมอแรงงานตางดาว หวงแกปญหาขาดแคลนแรงงานกงไรทกษะ. ออนไลน.

https://www.doe.go.th/prd/main/news/param/site/1/cat/7/sub/0/pull/detail/view/ detail/object_id/4900

กรยา กลกลการ. (2557). การบรหารจดการแรงงานตางชาตในประเทศไทยและตางประเทศ. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. เปรมใจ วงศรไพศาล. (2553). รปแบบและแนวทางการจดการศกษาส าหรบเดกตางดาว: กรณศกษา อ าแภอ แมสอด จงหวดตาก. กรงเทพฯ: ส านกนโยบายดานการเรยนรตลอดชวต สภาการศกษา กระทรวง ศกษาธการ. โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา. ความมนคงของชาต. http://www.crma.ac.th/msdept/e_bookmsd

2012/strategyms4010/pdf/lesson_4.pdf สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา. (2559). การพฒนานโยบายการบรหารจดการแรงงานขาม ชาตภายใตประชาคมอาเซยนเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมไทย. กรงเทพ. สถาบนระหวาง

ประเทศเพอการคาและการพฒนา. สกกรนทร นยมศลป. (2555) “สถานการณและทาทของรฐแรกรบ ตอปญหาผลภยแบบยดเยอในภมภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใต: ความยดหยนคอหนทางออก”. เอกสารเผยแพรในการประชมวชาการ "ประชากรและสงคม" ครงท 8 วนท 2 กรกฎาคม 2555 อาจาร ถาวรมาศ. “ปญหาผลภยในยโรปสอแววเรอรง”. กรงเทพธรกจ. 10 เมษายน 2559. http://www.

bangkokbiznews.com/blog/detail/637511 องคณา กมลเพชร. “ขอทาทายในการตงถนฐานของผลภย: นโยบายของประเทศทสาม”. http://www.ias.

chula.ac.th/ias/th/Article-Detail.php?id=23 Amnesty International. “What’s a difference between a Refugee and an Asylum Seeker”,

https://www.amnesty.org.au/refugee-and-an-asylum-seeker-difference/ Arab American Institute. (2012). Demographics. Online. www.aaiusa.org/demographics. Arslan, Cansin. et al. (2014). “A New Profile of Migrants in the Aftermath of the Recent

68

Economic Crisis”, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 160, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/5jxt2t3nnjr5-en Australia Government, Department of Home Affairs. Operation Sovereign Borders. http://osb.

homeaffairs.gov.au/ BBC News. “Australia asylum: Why is it controversial?” October 31, 2017. http://www.bbc.

com/news/world-asia-28189608 Bohmer, Maria. (2010). “The national integration plan – a contribution of Germany towards

shaping a European integration policy”. Berlin. Castles, Stephen. (a). (2000). Ethnicity and globalization. London: SAGE Publications. ----------. (b). (2000). “Migration as a factor in social transformation in East Asia”, Presented to a conference on Migration and development, Princeton University. 4-6 May 2000. Castles, Stephen, Hein de Hass and Mark J. Miller. (2013). The age of migration (5th edition). New York: Guilford Press. Cheung, Samuel. (2011). “Migration Control and the Solutions Impasse in South and Southeast Asia: Implications from the Rohingya Experience”. Journal of Refugee Studies, Oxford. Commission of the European Communities. (2008). Migration & mobility: Challenges and opportunities for EU education systems. Commission of the European Communities. Federal Office for Migration and Refugees. “Integrated Refugee Management”. https://www.

bamf.de/SharedDocs/Anlagen/EN/Publikationen/Broschueren/broschuere-integriertes-fluechtlingsmanagement.pdf?__blob=publicationFile

Global Legal Research Center. (2016). Refugee Law and Policy In Selected Countries. https://www.loc.gov/law/help/refugee-law/refugee-law-and-policy.pdf Heckmann, Friedrich. (2008). Education and migration strategies for integrating migrant children in European schools and societies. European Commission. Hugo, Graham. (2005). Migration in society: Diversity and cohesion: Global Commission on

International Migration. ICRC. ประวตการกอตงคณะกรรมการกาชาดระหวงประเทศ (ฉบบยอ) http://blogs.icrc.org/th/

2016/07/22/1106-international-committee-of-the-red-cross/ International Labour Organization. (2015). ILO Global estimates of migrant worker: results and methodology. Geneva: International Labour Office.

69

International Organization for Migration. Glossary on Migration, International Migration Law Series No. 25, 2011.

----------. “The contributions of migrants and migration to development-Strengthening the linkages”.https://www.iom.int/sites/default/files/ our_work/ODG/GCM/IOM-Thematic-Paper-Contributions-of-Migrants-and-Migration- to-Developm.pdf

----------. (2017). World Migration Report 2018. Geneva: International Organization for Migration. International Organization for Migration and Asian Research Center for Migration. (2013).

Assessing potential changes in the migration patterns of Myanmar migrants and their impacts on Thailand. International Organization for Migration.

----------. (2016). Assessing potential changes in the migration patterns of Laotian migrants and their impacts on Thailand and Lao PDR. International Organization for Migration. Joseph Wilson. (2017). “More than 160,000 march in Barcelona to demand Spain takes in

more refugees”. Independent, February 19, 2017, http://www.independent.co.uk/ news/world/europe/barcelona-march-refugees-protest-spain-more-160000-people-thousands-catalan-a587996.html

Karlsen, Elibritt.”Refugee resettlement to Australia: what are the facts?” Parliament of Australia. http://www.aph.gov.au/About_Parliament/Parliamentary_Departments/ Parliamentary_Librarypubs/rp/rp1617/RefugeeResettlement

Kashiwazaki, Chikako and Akaha, Tsuneo. (2006). “Japanese immigration policy: Responding to conflict pressure”. Migration Policy Institute. Liotta, Peter H. (2002). “Boomerang effect: The convergence of national and human security.

Security dialogue”. SAGE Journalsม December 1, 2002. http://journals.sagepub.com/ doi/pdf/10.1177/0967010602033004007

Merriam Webster Dictionary, “migrated: migrating”, https://www.merriam- webster.com/ dictionary/migrate

Migration News. “Taiwan Develops Immigration Laws”. February 1997, Volume 4, Number 2 https://migration.ucdavis.edu/mn/more.php?id=1168

Moon, Katharine H.S. (2015). “South Korea’s Demographic Changes and Their Political Impact”. East Asia Policy Paper 6, Centre for East Asia Policy Studies, Brookings

Institution. www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/South-Koreas-demographic-changes-and-their-political-impact.pdf.

National Geographic. (2018), “The Geographic Project: Maps of Human Migration”.

70

https://genographic.nationalgeographic.com/human-journey/ NECTEC. “ผอพยพ-Immigrant”. Thai-English: NECTEC's Lexitron-2 Dictionary. O’Neil, Kevil. (2004). “Labour Export as Government Policy”. Migration Information Source, Migration Policy Institute. January 2004. http://www.migrationpolicy. org/article/labor- export-government-policy-case-philippines Organization for Economic Co-operation and Development. (2012). International Migration Outlook The changing role of Asia in international migration. OECD Working Papers on Migration 2012. http://www.oecd.org/els/mig/PartIII_Asia.pdf Ott, Eleanor. “The labour market integration of resettled refugees”. United Nations High

Commissioner for Refugees policy development and Evaluation services. Geneva, November, 2013.

Pallagst, Karina, et.al. (Editors). (2014). Shrinking Cities: International Perspectives and Policy Implications. New York. Routledge, Refugee Council of Australia. “Australia’s Refugee and Humanitarian Program”. May 11, 2016,

https://www.refugeecouncil.org.au/getfacts/overview/ ----------. (2011). “Developing an Asia-Pacific Protection Framework: Australia’s Refugee and Humanitarian Program 2011-12”, Community Views on Current Challenges and Future Directions. Surry Hills: Refugee Council of Australia. Szalai, Julia and Schiff, Claire. (2014). Migrant, roma and post-colonial youth in education across Europe: Being visibly different. London: Palgrave Macmillan. The Border Consortium. 2017. Annual Report. Bangkok. http://www.theborderconsortium.org/

media/104285/TBC-Annual-Report-2017_Final.pdf Thomas, Nicholas and Tow, William T. The utility of human security: Sovereignty and

humanitarian intervention. SAGE Journals, 2002. http://sdi.sagepub.com/cgi/ content/abstract/33/2/177

UNHCR. “UNHCR & Internatioal Protection”. http://www.unhcr.org/44b5005c2.pdf ----------. “What’s a Refugee” https://www.unrefugees.org/refugee-facts/what-is-a-refugee/ United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, (2015).

Population Facts No. 2015/4, December 2015. ----------. Guiding Principles on Internal Displacement, UN Doc E/CN.4/1998/53/Add.2:1

----------. High Commissioner for Refugees. (2016). “Left Behind: Refugee Education in Crisis”. www.unhcr.org/59b696f44.pdf Vungsiriphisal, Premjai, Chusri, Dares and Chantavanich, Supang (Editors). “Humanitarian

71

Assistance for Displaced Persons form Myanmar: Royal Thai Government, Policy and Donor, INGO, NGO and UN Agency Deliverly”. Springer Briefs in Environment, Security Development and Peace. Migration Studies 17. Heidelberg, Dordrecht, London, New York, Springer.

World Bank. Migration and Remittances Factbook 2016–Third edition. World Bank, Washington, D.C. 2016. https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/ 10986/23743/9781464803192.pdf?sequence=3&isAllowed=y.

----------. “Migration and Remittances: Recent Developments and Outlook”. Migration and Development Brief 27. World Bank, Washington, D.C. 2017. http://pubdocs. worldbank.org/en/992371492706371662/MigrationandDevelopmentBrief27.pdf.

Yeoh, Brenda and Lin, Weiqiang. (2012). Rapid growth in Singapore's immigrant population Brings policy challenges. Migration policy institute. http://www.migrationpolicy.org/

article/rapid-growth-singapores-immigrant-population-brings-policy-challenges