Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 1 NIAH

ประวต

ฮสโตพลาสโมซส เปนโรคทพบครงแรกในประเทศ

ปานามาพ.ศ.2448โดยSamuelTaylorDarlingบงเอญ

พบสงทมลกษณะกลม เสนผานศนยกลาง ขนาด3-5

ไมครอนและมแคปซลหมพบกระจายภายในเซลลของ

ฮสตโอไซต (histeocyte) ในเนอเยอปอดในขณะนนคดวา

เปนโปรโตซวและใหชอวาHistoplasma capsulatum เพอ

เปนเกยรตแกผคนพบจงนยมเรยกกนทวไปวา“โรคดารลง

(Darling’sdisease)ในปพ.ศ.2456HenriquedaRocha-Lima

บอกวาสงทDarlingพบคอเชอราและในปพ.ศ.2477

WilliamdeMonbreunสามารถแยกเชอจากเดกทตายดวย

โรคนDimorphic fungus เชอมลกษณะเปนไมซเลยมและ

ฉบบนจะขอแนะน�าใหผอานรจกกบเชอราในสตวทสามารถตดตอถงคนได

(Zoonosis)อกชนดหนงนอกเหนอไปจากเชอราพวกแอสเปอรจลส (Aspergillusspp.)

ทเราเคยรจกกนคอฮสโตพลาสมา สปชสลองมาตดตามดนะครบ

ยสต (mycelial andyeast stage) เมอน�ามาฉดเขาสตว

ทดลองสามารถท�าใหเกดโรคนไดหลงจากนนมผสนใจโรค

นมากขนท�าใหดเหมอนมผปวยโรคนเพมมากขนในปพ.ศ.

2492 Emmonsพบวาเชอนสามารถอาศยอยในดนและ

สงขบถายทไดจากสตวจ�าพวกไกนกพราบและคางคาว

โดยคนสามารถตดตอผานทางระบบหายใจได

สาเหต

โรคฮสโตพลาสโมซสเกดขนจากเชอราสอง

สายพนธคอHistoplasma captulutumและHistoplasma

duboisiiทท�าใหเกดafricanhistoplasmosisและพบอยใน

reticuloendothelialcellในเนอเยอของคนและสตว

Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 2 NIAH

แหลงพบเชอ

ดนทปนเปอนมลของสตวปกเชนนกพราบนกเขานกสตารลงคางคาวตามถ�าไกบานซงมปรมาณไนโตรเจนสง

และอณหภมพอเหมาะ(22-29oC)

รปภาพ 1 แสดงลกษณะเชอราในระยะ Saprophytic form (ในอาหารเลยงเชอ)

รปภาพ 2 แสดงเชอราในระยะ Parasitic (tissue) form หรอ Intracellular yeasts (2-4 mm)

รปภาพ 3 แสดงลกษณะของฝงคางคาว นกพราบ และไกบานทอาจพบเชอรา

ชนดนในอจจาระของสตวได

Tuberculate macroconidia

microconidia

อาการของโรค

อาการทพบในคนม4ลกษณะคอ1.Asymptomatic

form ไมมอาการหรอมอาการคลายหวดหายไดเองพบ

ประมาณรอยละ90-95 โดยเฉพาะผทอยใน endemic

area2.Acutepulmonary formอาการแบบเฉยบพลน

3.Chronicpulmonaryformอาการแบบเรอรง4.Disseminated

formการตดเชอแบบแพรกระจายจากปอดสกระแสเลอด

ไปตามอวยวะภายในตางๆ สดทายแสดงออกทผวหนงซง

การตดเชอแบบนพบมากในประเทศไทย

ในสนขและแมวพบการตดเชอไดทวไปสามารถ

แสดงอาการไดหลายลกษณะ เชน สญเสยน�าหนก ไอ

เรอรงไขโลหตจางตบมามตอมน�าเหลองโตมแผลหลม

ทจมกและทางเดนหายใจทางเดนหายใจอดตนหายใจ

ล�าบากซมเศรา เบออาหารตอมน�าเหลองโตตาแดง

มานตาและเสนประสาทอกเสบอาจพบกอนเนอหรอแผล

ทผวหนง

ระบาดวทยา

พบไดทวโลกแตเปนโรคประจ�าถนของอเมรกา

โดยเฉพาะในแถบโอไฮโอ เชอวาโรคนสามารถตดตอจาก

คนหนงไปยงอกคนหนงไดหรออาจตดตอจากสตวปวยไป

ยงคนไดการตดตอจะผานดนในรปของสปอรทปลวฟงใน

อากาศเขาไปในปอดหากไดรบสปอรของเชอรานจ�านวนมาก

จะท�าใหเกดโรคอยางรนแรงและตดตอไดจากสงขบถายของ

ไกนกและคางคาวแตในสตวอน เชนแมวสนขหนขาว

(rat)หนถบจกรโคและมาเปนโรคนไดแตสตวเหลานไม

คอยแสดงอาการใหเหนมรายงานวาคนทเขาถ�าทมนก

หรอคางคาวอาศยอยสามารถตดเชอผานทางลมหายใจ

Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 3 NIAH

เชนทประเทศเมกซโก สหรฐอเมรกา เวเนซเอลา เปร

โคลมเบยและแอฟรกาใต

ส�าหรบฮสโตพลาสโมซสของคนในประเทศไทยได

มการพบเปนครงแรก เมอปพ.ศ.2504 โดยนายแพทย

จ�ารส เทพหสดนณอยธยาและคณะผรายงานไดให

ขอคดเหนในเรองนวาการตดเชอในประเทศไทยอาจไมได

เกดจากการสดดมเอาสปอรของเชอราเขาไปในระบบทาง

เดนหายใจแลวท�าใหเกดโรคแบบฮสโตพลาสโมซสในปอด

ทพบมากในสหรฐอเมรกาแตเพยงอยางเดยวแตโรคนอาจ

ตดตอโดยการกนเชอนเขาไปทางปากดวยปพ.ศ.2523

ไดมการระบาดของโรคในสนขทสงสยวาเกดจากเชอ

ฮสโตพลาสมาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ท จงหวด

นครราชสมา โดยพบสนขในฝงตายลงดวยโรคทางเดน

หายใจราว30ตวเมอท�าการผาซากและตรวจชนเนอดวย

กลองจลทศนพบเนอเยอปอดมสงทมลกษณะคลายเชอ

ฮสโตพลาสมาอยภายในเซลลของมาโครฟาจ(macrophage)

รายงานนอาจถอเปนรายงานครงแรกของฮสโตพลาสโมซส

ของสนขในประเทศไทย

การวนจฉย

1. จากอาการหรอแผลผปวยมกมไขโดยไมทราบ

สาเหต และมประวตวามอาชพเกยวของกบไกนกและ

คางคาว

2.ตรวจพบเชอจากการแยกและเพาะเชอ(SDA+

cycloheximide at 25oC หรอ Dimorphic property:

conversion toyeastcellsat37oC+cysteine)จากแผล

หรอเสมหะปสสาวะเลอดไขกระดกน�าไขสนหลงเปนตน

3.จากการตดชนเนอ (biopsy)น�าไปยอมดวยวธ

Directexamination (Giemsa,Wright,Hematoxylinและ

Eosin) หรอ Periodic acid Schiff (PAS)หรอGomeri

methylamine silver (GMS)จะพบเชอราอยในเซลลของ

macrophageชดมาก

4.การทดสอบผวหน ง โดย ฮส โตพลาสมน

(Histoplasminskintest)ไมคอยมประโยชนดานการวนจฉย

การตดเชอปจจบนผเคยสมผสเชอมาแลวมกใหผลบวก

โดยเฉพาะผทอยในพนทระบาดของโรคแตผทมภมคมกน

บกพรองทมการตดเชอแบบDisseminatedformมกใหผล

การทดสอบเปนลบ

5.Immunodiffusion test (ID), Complement

fixationtest(CF),EnzymeImmunoassay(EIA)

6.Moleculartechnique(PCR)

การรกษา

ยาทนยมใช ในป จจบนคอ amphoter ic in B,

i t raconazole, ketoconazole นอกจากนยาจ�าพวก

SulfonamideโดยเฉพาะSulfudiazineใหผลดในการรกษา

โรคน

เอกสารอางอง

http://www.healthcarethai.com/ฮสโตพลาสโมซส-histoplasmosis/

http://www.med.cmu.ac.th/dept/microb/schedule%202554/

FT%2002/%E0%B8%AD.%E0%B8%A1%E0%B8%93

%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%8A%E0%B8

%B2/Systemic%20mycoses-BMSII.pdf

http://www.merckvetmanual.com/mvm/generalized_conditions/

fungal_infections/histoplasmosis.html

สาระนาร

ปจจบนสภาพอากาศทรอนมากขนมการเลอกใช

เครองมอในการผอนคลายความรอนการใชพดลมไอน�า/ไอเยน

(Mistmachine)กเปนอกเครองมอหนงทนยมใชกน โดย

เฉพาะการน�ามาใชกบผปวยซงทางหนวยควบคมการตดเชอ

ของโรงพยาบาลสงขลานครนทรไดทบทวนผลการวจยพบวา

พดลมไอน�า/ไอเยน เปนแหลงแพรกระจายของเชอแบคทเรย

Legionellaspp.ทท�าใหเกดโรคปอดบวมจากละอองน�าทม

การปนเป อนเชอในภาชนะบรรจน�าภายในเครองทไมได

ท�าความสะอาดหรอมการบ�ารงรกษาไมเหมาะสม โดยเชอ

ดงกลาวท�าลายไดยากและทนตออณหภมทต�ากวา70องศา

เซลเซยสซงเปนอนตรายตอผปวยทเปนภมคมกนบกพรอง

ผปวยทอาย>50ปและผปวยโรคระบบทางเดนหายใจเรอรง

ดงนนการจะเลอกใชเครองมอชนดใดนนตองพจารณาให

ถถวนและหมนท�าความสะอาดบ�ารงรกษาอยางสม�าเสมอ

ตามคมอแนะน�าดานความปลอดภยทแนบมากบเครองมอ

นนๆแมวาจะเลอกใชพดลมชนดนกบเดกหรอผทมสขภาพ

แขงแรงกมโอกาสเสยงในการตดเชอเชนกน

Newsletter Volume.15/No.5 June - July 2016 4 NIAH

จดหมายขาวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต ISSN 1685-2206

วตถประสงคเพอเผยแพรวชาการดานสขภาพสตวโดยเปนสอกลางแลกเปลยนขาวสารวชาการเสนอแนะแนวทาง

การแกปญหาดานสขภาพสตวและการเลยงสตวรวมทงการประชาสมพนธกจกรรมดานสขภาพสตว

สถาบนสขภาพสตวแหงชาตกรมปศสตวกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เกษตรกลางเขตจตจกรกรงเทพฯ10900โทร.0-2579-8908-14โทรสาร.0-2579-8918-19

นายสตวแพทยสรวศธานโตรองอธบดกรมปศสตว

นายสตวแพทยปรชาวงษวจารณผอ�านวยการสถาบนสขภาพสตวแหงชาต

หวหนากลม/สวน/ศนย/ฝายสถาบนสขภาพสตวแหงชาต

นายสตวแพทยนพพร โตะม(บรรณาธการ)นายสตวแพทยเจษฎา รตโณภาสสตวแพทยหญงจนทรา วฒนะเมธานนทสตวแพทยหญงธวลรตน เกยรตยงองศลนายสตวแพทยเจษฎา จลไกวลสจรตสตวแพทยหญงนนทพร วนด

สามารถหาขอมลเรองทลงจดหมายขาวปยอนหลงเพมเตมไดท http://niah.dld.go.th

ในราชการกรมปศสตว ช�าระคาฝากสงเปนรายเดอน

ใบอนญาตท1/2521

ไปรษณยโทรเลขราชเทวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต

กรมปศสตวจตจกรกทม.10900

ทกษ0609/พเศษ

จดพมพและเผยแพร

กองบรรณาธการ

ส�านกงาน

ก�าหนดออก

พมพท

ฝายถายทอดเทคโนโลยสวนบรหารจดการสขภาพสตวสถาบนสขภาพสตวแหงชาต

สวนบรหารจดการสขภาพสตวสถาบนสขภาพสตวแหงชาตเกษตรกลางจตจกรกรงเทพฯ10900

ปละ6ฉบบทกๆ2เดอนฉบบละ1,200ชด

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

เจาของ

ทปรกษา

สตวแพทยหญงรงรตน ไสยสมบตนายสตวแพทยเอกรนทร คงข�าสตวแพทยหญงบษรา สทธวเชยรวงศนายสตวแพทยพรวทย บญปางบรรพนายสตวแพทยกรสลย พรรคทองสขสตวแพทยหญงกฤดากรวงษทองสาล

นางสาวพนม ใสยจตรนายสมชาย ชางทองนางสาวปยะวรรณ เกดพนธวาทร.ต.อนวตต พวงทองนางสาวสาวตร ลานศรนางสาวชนกพร บญศาสตรนายพลกฤต มหานาม