Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทนำ�
กลาวคอ เมอมนษยมาอยรวมกนเปนหมคณะในลกษณะทถาวรกจะตองมกฎเกณฑทถอปฏบตกนในสงคมนนๆเพอใหมนษยสามารถอยดวยกนไดอยางปกตสข กฎเกณฑดงกลาวน มทงกฎเกณฑทเปนลายลกษณอกษร และกฎเกณฑทไมเปนลายลกษณอกษร ซงตางกมลกษณะบงคบใหคนในสงคมนนๆ ตองปฏบตตาม ในสงคมระยะแรกเรมนน กฎเกณฑทมอยไมสลบซบซอนดงเชนสงคมปจจบน การควบคมความประพฤตของคนในสงคมจะอาศยขนบธรรมเนยมประเพณซงรจกกนโดยทวไป เปนกฎเกณฑงายๆ ทเกดขนมาจากเหตผลธรรมดาตามสามญสำานกของชาวบาน เปนมคำากลาวภาษาลาตนบทหนงกลาวไวดงน "Ubi societas, ibi jus" ซงมความหมายวา "ทไหนมสงคม ทนนมกฎหม�ย" ความรสกผดชอบชวดทมอยในตวมนษย กฎหมายกคอกฎเกณฑทางศลธรรมและจารตประเพณของชมชนนนๆ ตอมาเมอสภาพสงคมเปลยนไป จารตประเพณเดม ยอมไมเพยงพอทจะชวยแกปญหาทสลบซบซอน จงจำาเปนทตองมกฎหมายลายลกษณอกษรออกมาเพอแกปญหาเปนเรองๆ ไป มการใชเหตผลชงตรองเพอชขาดขอพพาท เกดเปนหลกกฎหมายตางๆ มกระบวนการบญญตกฎหมายทเปนกจจะลกษณะ ฉะนน กฎหมายทใชบงคบอยในสงคมสมยใหม จงมทงกฎหมายทเปนลายลกษณอกษรและกฎหมายทปรากฏอยในรปของจารตประเพณ ในสงคมไทยมประวตศาสตรความเปนมาทยาวนานและมกฎหมายทใชเปนแบบแผนควบคกบสงคมไทยมาโดยตลอด โดยไดปรบเปลยนใหเหมาะกบสงคมไทยในแตละยคแตละสมย ซงอาจจะแบงประวตศาสตรกฎหมายไทยเปนชวงเวลาเพอใหเหนการเปลยนแปลงโดยสงเขป ดงน ๑.ชวงทเปนกฎหม�ยไทยแทๆ กฎหมายในชวงนเปนกฎหมายทมาจากจารตประเพณดงเดมของไทย เปนกฎเกณฑงายๆ ทมมาในสงคมไทยแตดงเดมจนถงสมยสโขทย ๒. ชวงกฎหม�ยไทยทไดรบอทธพลจ�ก วฒนธรรมอนเดย ไดแก กฎหมายในสมยอยธยาเรอยมาจนถงสมยกรงรตนโกสนทรตอนตนกอนทจะรบกฎหมายสมยใหมจากตะวนตก กฎหมายแมบททประเทศไทยไดรบมาจากอนเดยโดยผานมาทางมอญกคอ "คมภรพระธรรมศ�สตร" ซง เปนหลกกฎหมายในการ
ปกครองใหราษฎรอยเยนเปนสข ในขณะเดยวกน เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปโดยความถกตองสอดคลองกบหลกของพระธรรมศาสตร พระมหากษตรยผปกครองแผนดนอาจจะออกกฎเกณฑมาเพมเตมทเรยกวา "ร�ชศ�สตร" จากการทพระองคทรงวนจฉยมลคดตางๆ แลวรวบรวมเปนกฎหมายพนฐานของแผนดน ๓.ชวงทไทยรบระบบกฎหม�ยสมยใหมจ�กตะวนตก ประวตศาสตรกฎหมายไทยในชวงนเรมตนเมอประเทศสยามไดมการปฏรปประเทศในสมยรชกาลท ๔ และรชกาลท ๕ แหงกรงรตนโกสนทร และปรบปรงระบบกฎหมายใหทนสมย โดยอาศยแบบอยางจากตะวนตก โดยเฉพาะในสมยรชกาลท ๕ ไดมการปฏรประบบบรหารราชการแผนดนใหม ตงกระทรวงยตธรรม ตงโรงเรยนกฎหมาย และจดใหมการรางประมวลกฎหมายขนตามระบบกฎหมายของประเทศทางภาคพนยโรปทเรยกวา ระบบซวลลอว (civil law) นบเปนการพฒนาระบบกฎหมายของไทยใหทนสมยไปอกกาวหนง ความเปนมาทางดานประวตศาสตรกฎหมายแสดงใหเหนไดวา กฎหมายทใชบงคบอยในสงคมไทยนนไดรบการพฒนามาเปนลำาดบ เพอใหเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนไป แมถงคราวทตองปรบเปลยนระบบกฎหมายตามแบบตะวนตก กไดพจารณาอยางถถวน เพอใหกฎหมายทรบมาเหมาะสมกบสงคมไทย ในขณะเดยวกนกมไดละทงแนวความคดตามธรรมเนยมประเพณเดมของไทย กฎหมายบางเรอง จงยงคงแสดงถงความคดแบบไทย เชน การหามฟองบพการ ของตนทเรยกวาคดอทลม หรอการกำาหนดโทษอาญาใหหนกขนในกรณของการฆาบพการเหลานเปนตน ในสวนทเกยวกบการนำาจารตประเพณมาชวยแกปญหาในทางแพงนนประมวลกฎหมายแพงฯ ทรางขนกไดบญญตรบรองไววา กรณทไมมบทบญญตทจะยกมาปรบกบคดได ใหวนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ซงเปนการนำากฎหมายทไมเปนลายลกษณอกษรมาใชควบคกนไป การเปลยนแปลงทางดานกฎหมายในสงคมไทยทสำาคญอกชวงหนงกคอ การเปลยนการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนการปกครองในระบอบประชาธปไตย เมอป พ.ศ. ๒๔๗๕ มการประกาศใชรฐธรรมนญ และ มการออกกฎหมายตอมาอกมากมาย ทงในรป ของพระราชบญญตและกฎหมายในลำาดบรอง การจะกลาวถงกฎหมายกบสงคมไทยใหเหนภาพรวมไดเดนชด ตองกลาว
ถงการจดลำาดบชนของกฎหมาย เรมตงแตกฎหมายแมบท คอกฎหมายรฐธรรมนญ และกฎหมายในลำาดบรองลงไปเพอใหเหนถงความเกยวโยง ดงน - รฐธรรมนญ - พระราชบญญต พระราชกำาหนด - พระราชกฤษฎกา - กฎกระทรวง - ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ คำาสง ลำาดบชนของกฎหมายดงกลาวมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด รองลงมาคอ พระราชบญญตและพระราชกำาหนด รองลงมาอก คอ พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ จนถงประกาศและคำาสงตางๆ ตามลำาดบชน โดยถอหลกวา กฎหมายทอยในลำาดบลางจะไปขดหรอแยงกบกฎหมายทอยในลำาดบตนไมได ฉะนนกฎหมายรฐธรรมนญ จงเปนแมบททใชเปนหลกในการปกครองประเทศ ถาหากปรากฏวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมขอความขดหรอแยงกบรฐธรรมนญ บทบญญตนนเปนอนใชบงคบไมไดโดยองคกรทจะทำาหนาทวนจฉยชขาดวากฎหมายฉบบใดขดหรอแยงกบรฐธรรมนญหรอไมกคอ คณะตล�ก�รรฐธรรมนญ สำาหรบผมอำานาจในการจดใหมรฐธรรมนญไดแก บคคลหรอคณะบคคลทมอำานาจอนสงสดและแทจรงในรฐ ในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข ถอวาพระมหากษตรยเปนผตรารฐธรรมนญขน โดยคำาแนะนำาและยนยอมของสภาผแทนราษฎร
นย�มของสงคม
สงคม หมายถง กลมคนมากกวา 2 คนขนไปมาอยรวมกนเปนระยะเวลานานในขอบเขตและพนททกำาหนด โดยมวฒนธรรมหรอระเบยบแบบแผนในการดำารงชวตเปนของตนเองและสามารถเลยงตวเองได (self sufficient)
นกสงคมวทยาไดกลาวไววา มนษยเปนสตวสงคม เพราะมนษยตอง“ ”พงพาอาศยกนในการดำารงชวต ทงดานความจำาเปนพนฐานและความอยรอดปลอดภย และดวยความจำาเปนของการอยรวมกนเปนกลมสงคม โดยอยภายใตสภาพแวดลอมเดยวกน มกจกรรมรวมกน เหลาน ทำาใหเกดแนวคด ความเชอ และวถชวตอยางเดยวกนและในทสดกจะพฒนาไปสการมเอกลกษณและวฒนธรรมรวมกนของสงคมนน ๆ
สำาหรบการแบงประเภทของสงคมนน สามารถกระทำาไดในหลายลกษณะทงนขนอยกบเกณฑในการพจารณาแบงประเภททางสงคม ตวอยางเชน
1. การจดตามลกษณะการถอครองปจจยการผลต : สงคมคอมมวนสต สงคมระบบทาส สงคมศกดนา สงคมทนนยม สงคมแบบสงคมนยม เปนตน
2. การจดตามระดบของการพฒนาทางเศรษฐกจ : สงคมดอยพฒนา สงคมกำาลงพฒนา และสงคมทพฒนาแลว
สำาหรบการแบงประเภทของนกสงคมวทยานน กลาวไดวามการแบงสงคมออกเปน 2 ลกษณะคอ สงคมแบบปฐมภมหรอสงคมชนบท (Gemeinschaft) และสงคมแบบทตยภมหรอสงคมเมอง(Gesellschaft) โดยนกวชาการทเสนอแนวคดนคอ Ferdinand Tonnies(1887) ซงตอมา Durkheim(1893) ไดพฒนาตอโดยเสนอตวแบบทางสงคม 2 ลกษณะคอ สงคมแบบ machannical solidarity และสงคมแบบ organic solidarity ดงน
machannical solidarity organic solidarity
- สมาชกมความสมพนกนอยางแนบแนน - คนอยรวมกนจำานวนมาก(homogenous)
- มจตสำานกรวม(collective conciousmess) - มการแบงงานกนทำาตามความ
ชำานาญ(specialization)
- ปจเจกบคคลเปนสงทไมสำาคญ - การพงพาอาศย(interdependance)
- บคคลสามารถพฒนาและขยายความ
สมพนไปส "กลม"อน ๆ ทแตกตางออกไป
- บคคลมความเปนตวของตวเองมากขน
(individual)- มการแบงกลม - ชนชน
คว�มสมพนธของสงคมกบกฎหม�ยกฎหม�ย คอ คำาสงหรอขอบงคบของรฐซงไดบญญตขนเพอกำาหนด
ความประพฤตของประชาชน ซงอยในรฐหรอประเทศ หากผใดฝาฝน ไมปฏบตตาม กจะมความผดและถกลงโทษ
พฒน�ก�รของกฎหม�ยกลาวไดวา พฒนาการของกฎหมาย มการพฒนาการควบคกบระบบสงคม
แบงไดเปน 3 ยค คอ1. ยคกฎหมายจารตประเพณ2. ยคกฎหมายของนกกฎหมาย3. ยคกฎหมายบญญต
จากพฒนาการดงกลาว สามารถสรปทมา / องคประกอบของกฎหมาย และลกษณะของระบบกฎหมายทดำารงอยในสงคมไดดงน
ทม� / องคประกอบของกฎหม�ย1. หวหนาเผา / ผมอำานาจสงสดในชมชน เปนผกำาหนดกฎหมาย2. ความคดเหนของนกปราชญ / นกวชาการทางกฎหมาย3. คำาพพากษาของศาล4. ขนบธรรมเนยมประเพณ (traditional)
5. ความยตธรรม (Equity)ระบบกฎหม�ย1. ระบบกฎหมายจารตประเพณ (Common Low)
- ไมเปนลายลกษณอกษร- พฒนามาจากจารตประเพณ และคำาพพากษาของศาล
2. ระบบกฎหมายลายลกษณอกษร (Civil Low)- กฎหมายทมการบญญตไวเปนลายลกษณอกษร- คำาพพากษาของศาล เปนเพยงสวนทชวยในการตความกฎหมาย
หน�ทของกฎหม�ย กลาวไดวา กฎหมายเปนสถาบนหนงทางสงคม มหนาทในการอำานวยชวตสงคมใหดำาเนนไปอยางมความสข โดยทำาหนาทในการควบคมทางสงคม(social control) ระงบขอพพาท/ความขดแยงในสงคม(dispute settlement) และ เปนกลไกในการรกษาความเทยงธรรมและหลกของศลธรรม โดยมตารางแสดงความสมพนในเรองการควบคมทางสงคม และการระงบขอพพาททางสงคม ดงน
ตารางแสดงลกษณะของการควบคมสงคม (Four Styles of Social Control) ของ Donald Black
ลงโทษ ชดใชคว�มเสยห�ย
บำ�บดรกษ� สม�นคว�มแตกแยก
ม�ตร�ฐ�นควบคม
ขอหาม พนธะ ปกตธรรมดา ความกลมเกลยว
ปญห� ความผด หน ความตองการจำาเปน
ความขดแยง
ก�รรเรมคด กลม ผเสยหาย ผมพฤตกรรมผดปกต
คพพาท
ผฝ�ฝนม�ตร�ฐ�น
ผกระทำาละเมด ลกหน ผเสยหาย คพพาท
วธแกปญห� การลงโทษ การชำาระคาเสยหาย
ความชวยเหลอ
การหาขอยต
ตารางแสดงรปแบบระงบขอพพาท
คว�มสมพนธของกฎหม�ย กบกฎเกณฑอน ๆ ของสงคม1. กฎหม�ย กบ กฎ กตก� ม�รย�ท- กฎ กตกา มารยาทสงคมสรางขนเพอจดระเบยบการใชชวตรวมกน- ตางจากกฎหมายในดานขอบเขตของการใช และสภาพการ- มความสมพนธกบกฎหมาย เพอความผดนนสงผลกระทบตอสงคม
โดยรวม หรอมเจตนาในการละเมดสทธเสรภาพ
2. กฎหม�ยกบศลธรรม- ศลธรรมเนนความรสกวาอะไรควรทำา ไมควรทำา – , มโนสำานก - มโนธรรม- ตางจากกฎหมาย ในดานเปาหมาย การควบคม และการบงคบใชทเนน
ตวบคคล มใช สงคม- มความสมพนธกบกฎหมาย คอ
1. ถาเปนศลธรรมของกลมคน กลมอาชพ – --> จรยธรรม มสถานการรบรองโดยกฎหมาย
2. กฎหมายตองคำานงถงศลธรรม แตสามารถขดแยงกนได
ระดบคว�มซบซอนนอย ระดบคว�มซบซอนม�กประนประนอม ผสมกนทง 2 แบบผสมกนทง 2 แบบ ตดสนชขาดบงคบตาม
กฎหมาย
ก�รแบงชวงก�รแบงชวง
3. กฎหม�ย กบกฎเกณฑของศ�สน�- กฎเกณฑของศาสนา เปนกฎขอบงคบทศาสนากำาหนดใหบคคลปฏบตตาม- ตางจากกฎหมายในเรองของชอบเขตของการใชและสภาพบงคบ- มความสมพนธกบกฎหมายหลายมต กลาวคอ ศาสนาตองเกอกลกฎหมาย และกฎหมายตองใหการคมครอง / รบรศาสนา ดวย4. กฎหม�ยกบจ�รตประเพณ- จารตประเพณ เปนสงททกคนในสงคม ประพฤตปฏบตตอกนมาชานาน-รสกวาตองปฏบต- ตางจากกฎหมายในดานการบงคบใช (ความชดเจนของบทลงโทษมนอยและควบคมความประพฤตของคนในทกมต)- มความสมพนธกบกฎหมาย คอ จารตประเพณไดรบการรบรองวาเปนสวนหนงของกฎหมาย และกฎหมายใดขดกบจารตประเพณ จะลดความสำาคญลง
ประเดนเรองก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยกบสงคมไทย
คำาวา ประชาธปไตย หมายถงการปกครองโดยประชาชนเปนใหญ เปนรป“ ”แบบหนงของระบอบการปกครอง (Regime of Government) เราคงทราบวาในประวตศาสตรของมนษยชาตนน ไดผานรปแบบการปกครองมาแลวหลายรปแบบดวยกน โดยตลอดระยะเวลาทผานมานนประเดนทนบวาเปนคำาถามทสำาคญทสด คอ อำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศหรออำ�น�จอธปไตยควรเปน“ของใครหรอควรอยทใคร” ซงในทสดแลวพฒนาการของแนวความคดทางดานการเมองโดยเฉพาะในยคสมยใหมเปนตนมา ไดใหการยอมรบและถอวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศ ควรเปนของประช�ชน“ ”
ดงนน เมอกลาวถงการปกครองระบอบประชาธปไตยแลว หลกการพนฐานหรอหวใจทมความจำาเปนตองพจารณาและคำานงถงคอ อำานาจสงสดในการปกครองประเทศนนเปนของใคร ฉะนน ถาหากวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของพระเจาหรอผแทนของพระเจาบนพนพภพ หรอเปนของพระมหากษตรย หรอเปนของนกวชาการหรอนกปราชญแลว การปกครองในรปแบบนนไมถอวาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตย เพร�ะก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย
นนอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศตองเปนของประช�ชน หลกการนคอหลกการพนฐานอนถอไดวาเปนสาระสำาคญหรอนยามทสนทสดของการปกครองระบอบประชาธปไตย กลาวคอ ใหพจารณาในแงของตวผทเปนเจาของอำานาจสงสดในการปกครองประเทศวาเปนใคร อยางไรกตามการแสดงออกซงอำานาจของประชาชนนนอาจเปนไปไดในหลายลกษณะ ดงนนการใชอำานาจสงสดจงอาจมรปลกษณแตกตางกนไปได เชน การออกเสยงเลอกตง การออกเสยงประชามต การใหองคกรของรฐทมความชอบธรรมทางประชาธปไตยเปนผใชอำานาจ เปนตน
ในยคสมยกอนผคนสวนใหญถกสอนใหเชอหรอเขาใจกนวา ประชาชนของประเทศไทยยงไมมความรความเขาใจวาการปกครองระบอบประชาธปไตยคออะไร หรอยงไมมความเขาใจวาตนเองเปนผททรงอำานาจหรอเปนเจาของอำานาจอธปไตยอยางไร และผมถกสอนใหเชออกวาสาเหตททำาใหระบอบประชาธปไตยของประเทศไทยมปญหานน สบเนองมาจากการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมอป พ.ศ. ๒๔๗๕ ของคณะราษฎ เปนการชงสกกอนหาม เพราะเปนการเปลยนแปลงการปกครองโดยกลมนกเรยนนอกหรอกลมบคคลซงเปนคนหวกาวหนาและไดรบอทธพลแนวความคดมาจากตะวนตก พอกลบมาประเทศไทยจงรบรอนเปลยนแปลงการปกครอง โดยทประชาชนของประเทศยงไมมความรความเขาใจวาการปกครองระบอบประชาธปไตยคออะไร จนสงผลทำาใหเกดเปนปญหาของประเทศมาจนถงปจจบนน
แตในชวงไมกปทผานมาน ถาถามวามความคดเหนวา ปจจบนนว�ประช�ชนช�วไทยโดยสวนใหญมคว�มรคว�มเข�ใจในหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยม�กนอยเพยงใด ผมเชอว�ในปจจบนนประช�ชนช�วไทยโดยสวนใหญมคว�มรคว�มเข�ใจด อยางนอยทสดกตระหนกรในสทธในเสยงของตนเอง ทงน โดยพจารณาจากพฒนาการในทางการเมอง โดยเฉพาะในชวง ๓ ถง ๔ ป ทผานมาน ไมวาจะเปนประชาชนในฝายใดหรอสใดกตาม ผมเชอวาเขามความเขาใจและตระหนกดวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศแทจรงแลวมนเปนอำานาจของเขา เพยงแตวธการในการแสดงออกหรอการใชอำานาจและแนวความคดบางอยางอาจจะไมตรงกนเทานน และบางสวนอาจจะยงไมตระหนกถงความสำาคญของการเคารพเสยงขางมากอยางพยงพอ คอคดวาเสยงขางนอย (ทไดรบ
การสนบสนนจากชนชนนำา) ถกตอง เมอถกตองเสยแลวจงมความชอบธรรมทจะทำาอะไรแมแตจะกระทบกบแกนของประชาธปไตยกไดเปนความคดทผด
การพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจเปนปญห�ทมคว�มเกยวของกบระบบก�รเมองของไทยในปจจบน กล�วคอ กลมชนชนนำ�ของสงคมไทยในปจจบนยงมก�รโตเถยงกนว�แทจรงแลวประช�ชนช�วไทยมคว�มพรอมหรอมคว�มเข�ใจในหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยหรอไม ฝายหนงมความเหนวายงไมพรอม เนองจากการเลอกตงทผานมาทำาใหไดนกการเมองเขามาทจรตคอรรปชน และกระบวนการในการเลอกตงยงมการซอเสยง รวมทงมความเชอวานกธรกจทเขาสระบบการเมองอาจจะผกขาดอำานาจทางการเมองโดยผานกลไกพรรคการเมอง และอาจจะนำาไปสระบบเผดจการนายทนได ดงนน จงทำ�ใหมคว�มเข�ใจหรอคว�มเชอว�ประช�ชนช�วไทยยงไมพรอมกบก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย
สำาหรบในมมมองของผม ในเบองตนจะตองมความเขาใจวาระบอบประชาธปไตยเปนระบอบการปกครองซงมองวามนษยทกคนในสงคมลวนแลวแตมผลประโยชนในทางการเมองทงสน เปนเรองปจเจกของบคคลแตละคนหรอของกลมบคคลแตละกลม ไมวาจะเปนนกวชาการ ชาวไรชาวนา คนขบรถแทกซ ขาราชการ หรอทกคนทอยในระบบน ลวนแลวแตมผลประโยชนในทางการเมองทงสน ดงนน ระบอบประช�ธปไตยจงเปนระบอบทพย�ย�มจดสรรผลประโยชนในท�งก�รเมองใหมคว�มเปนธรรมกบทกฝ�ยภ�ยใตหลกนตรฐ
หากถามวาเพราะเหตใดประเทศไทยยงคงมปญหาเรองนอยในปจจบน ผมคดวามส�เหตสำ�คญม�จ�กคว�มไมลงตวของดลอำ�น�จหรอคว�มไมลงตวของโครงสร�งก�รเมองก�รปกครอง นบตงแตเรมมก�รเปลยนแปลงก�รปกครองในป พ.ศ. ๒๔๗๕ กลาวคอ กอนป พ.ศ. ๒๔๗๕ ประเทศไทยมการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย ซงเปนระบอบการปกครองทอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของพระมหากษตรย แตภายหลงมการเปลยนแปลงการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตยทพระมหากษตรยอยภายใตรฐธรรมนญและอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของประชาชนทงหลาย ซงห�กพจ�รณ�ในท�งหลกก�รแลวอ�จจะมก�รเปลยนแปลง แตห�กพจ�รณ�ในแง
ของดลอำ�น�จจรง ๆ แลว ผมมคว�มเหนว�อ�จจะไมเปนไปต�มหลกก�รประช�ธปไตยเท�ใดนก
อยางไรกตาม ในชวงประมาณ ๑๕ ปแรก ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองอาจกลาวไดวาเปนชวงเวลาทระบบกำาลงดำาเนนไปในทศทางของประชาธปไตยเปนลำาดบ แตกมาสะดดเอาเมอมก�รทำ�รฐประห�รในป พ.ศ. ๒๔๙๐3. และนบแตนนเปนตนม�อำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศแทบจะไมไดตกม�อยในมอหรอเปนของประช�ชนอย�งแทจรง เพราะเหตทมกจะมกระบวนการทพยายามสกดกนพฒนาการของประชาธปไตยมาโดยตลอด นบตงแตป พ.ศ. ๒๔๙๐ เรอยมา และสงผลทำ�ใหประเทศไทยเข�สวงจรก�รทำ�รฐประห�ร ก�รยดอำ�น�จ ฉกทำ�ล�ยรฐธรรมนญ จดทำ�รฐธรรมนญฉบบใหม มก�รเลอกตงและจดตงรฐบ�ลชดใหม และสดท�ยกมก�รยดอำ�น�จ เปนเชนนเร อยมาจนกระทงถงปจจบน สาเหตประการหนงซงเปนปจจยสำาคญททำาใหการพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจคอ คว�มลมเหลวหรอคว�มพ�ยแพของคณะร�ษฎรในก�รสถ�ปน�อดมก�รณประช�ธปไตยหรอนตรฐใหเปนอดมก�รณของสงคม กลาวคอ ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครอง คณะราษฎรไมสามารถทจะทำาใหอดมการณประชาธปไตยหรอนตรฐแทรกซมผานเขาไปในกลมคนหรอองคกรทมอำานาจในทางวนจฉยชขาดหรอตดสนปญหาสำาคญ ๆ ของประเทศได เราอาจพดถงองคกรไดหลายองคกร แตอาจจะยกตวอยางใหเหนเดนชดได เชน กองทพหรอองคกรตลาการ หากกลาวเฉพาะองคกรตลาการ เร�จะเหนว�องคกรตล�ก�รเปนองคกรทมคว�มเปลยนแปลงเกดขนนอยทสดภ�ยหลงก�รเปลยนแปลงก�รปกครอง เนองจ�กไดรบเอ�โครงสร�งขององคกรตล�ก�รเดมกอนมก�รเปลยนแปลงก�รปกครองม�เกอบทงหมด รวมทงมบทบาทในการพทกษและคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนหรอมสวนในการพฒนาประชาธปไตยนอยมาก ดงนน พลงในการทจะผลกหรอขบเคลอนประชาธปไตยในชวงเวลานนจงออนแรงลง ประกอบกบการตอสกนของกลมชนชนนำาหรอกลมอำานาจเดมกอนมการเปลยนแปลงการปกครองซงมความชาญฉลาดในการทจะดงอำานาจกลบคนมาทละเลกทละนอยผานบทบญญตของรฐธรรมนญ จนทำาใหอำานาจอธปไตยหรออำานาจสงสดในการปกครองประเทศไมไดเปนของประชาชนอยางแทจรง นยงไมตองพดถงกองทพทแทบจะไมมอดมการณในเรองการรกษาคณคาของระบอบประชาธปไตยหรอการพทกษ
คมครองรฐธรรมนญเลย คว�มลมเหลวหรอคว�มผดพล�ดทเกดขนของคณะร�ษฎรอ�จมส�เหตม�จ�กคว�มขดแยงภ�ยในคณะร�ษฎรเอง กลาวคอ ภายหลงจากทไดอำานาจมา นอกจากจะตองตอสกบกลมอำานาจเกาแลว ในคณะราษฎรเองความคดเหนบางอยางยงไมลงรอยกน และความคดเหนทไมลงรอยกนนทำาใหเกดการตอสกน จนมาถงจดททำาใหสถานการณผนแปรไป คอภายหลงเหตการณสวรรคตของรชกาลท ๘ และเปนเหตททำาให ศ. ดร. ปรด พนมยงค หรอหลวงประดษฐมนธรรม แกนนำาของคณะราษฎรฝายกาวหนา ผกอตงและผประศาสนการของมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง ซงขณะนนดำารงตำาแหนงเปนนายกรฐมนตรถกกลาวหาวามสวนเกยวของกบเหตการณดงกลาวและตองไดรบผลรายจนเปนเหตใหตองลภยการเมองไปยงตางประเทศและเปนฝายพายแพทางการเมอง เหตก�รณดงกล�วนบว�เปนจดเปลยนสำ�คญในท�งประวตศ�สตรในคว�มคดเหนของผม เพร�ะถ�ไมมเหตก�รณหรอจดเปลยนตรงนน ปจจบนนประช�ธปไตยของประเทศไทยอ�จมพฒน�ก�รไปอกระดบหนงแลว ปญห�ดงกล�วไดกล�ยเปนปญห�ทมคว�มสลบซบซอนม�กยงขน เมอรฐธรรมนญแหงร�ชอ�ณ�จกรไทย พทธศกร�ช ๒๕๔๐ ไดสร�งกลไกใหรฐบ�ลมคว�มเขมแขงและมเสถยรภ�พม�กยงขน และรฐบาลทมความเขมแขงดงกลาวเปนรฐบาลชดทมนโยบายและการทำางานถกใจประชาชนสวนใหญ แตในขณะเดยวกนรฐบาลชดดงกลาวไดถกกลาวหาหรอมขอครหาเกยวกบการทจรตคอรรปชนและผลประโยชนทบซอนของผนำา ในทสดปญหาหรอแนวความคดในสองดานนไดมาปะทะกน และคนในสงคมไทยสวนใหญไมส�ม�รถแยกแยะไดว�ปญห�เรองใดเปนเรองหลก ปญห�เรองใดเปนเรองรอง จงไดยกเอาเรองทเปนเรองรองกลายมาเปนเรองหลก กลาวคอ ยกเอาเรองการจดการกบอดตนายกรฐมนตรมาเปนเรองหลก ซงภายใตแนวความคดแบบนจงเปนตนเหตในก�รทำ�ล�ยอดมก�รณประช�ธปไตยโดยไมรตว เพราะอดตนายกรฐมนตรมาจากการเลอกตงภายใตหลกเกณฑของประชาธปไตย ในสวนของขอกลาวหาเกยวกบการทจรตคอรรปชนและผลประโยชนทบซอนนน ตองดำาเนนการหรอจดการไปตามระบบหรอกลไกของประชาธปไตย ซงผมไมสามารถใหคำาตอบไดวาตองใชเวลานานเพยงใด เพราะขนอยกบตวระบบทจะแกไขปญหาดวยตวเอง ถาเราเชอในระบบหรอกลไกของประชาธปไตย แตถาหากเราไมเชอวาระบบหรอกลไกของ
ประชาธปไตยจะสามารถแกไขปญหาดวยตวเองได แลวเราจะมาเรยกรองประชาธปไตยกนทำาไม
ดงนน ผมจงอยากใหพจารณาใหถองแทวาตนเหตททำาใหการพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำาเรจอยตรงไหน ตนเหตของปญหาอยทประชาชนจรงหรอไม สำาหรบผมแลวผมคดวาเราคงไมสามารถกลาวไดวาประชาชนไทยทกคนหรอแมกระทงในโลกนมวจารณญาณในการตดสนใจทเทากน ตอนทผมเรยนหนงสออยในเยอรมน ผมไดศกษากฎหมายรฐธรรมนญของประเทศเยอรมน ทำาใหทราบวารฐธรรมนญและกฎหมายเลอกตงของประเทศเยอรมนไดวางหลกเกณฑเกยวกบการเลอกตงไวคอนขางสลบซบซอน และผมลองถามชาวบานเกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการเลอกตง วามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขอยางไรบาง ชาวบานตอบวาไมรและไมมทางทจะร ได เพราะวาเปนเรองทมความสลบซบซอนมาก แตอยางนอยชาวบานรวามหนาทตองไปใชสทธเลอกตงและรวาอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของเขา สวนทเหลอเปนเรองในทางเทคนคทจะตองดำาเนนการตามกฎหมาย สำ�หรบประเทศไทย ผมมคว�มเหนว�ปจจบนนกลมชนชนนำ�ของสงคมไทยหรอกลมคนทอยในระดบผนำ�ของประเทศน�จะยงมคว�มไมพรอมกบก�รเปลยนแปลงก�รปกครองม�เปนระบอบประช�ธปไตยซงอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศเปนของประช�ชนอย�งแทจรง เพราะอาจกลววาจะมผลกระทบตอผลประโยชนของตนเอง และกลววาประชาชนจะถกหลอกโดยนกการเมองฉอฉล ดวยความกลวดงกลาวจงทำาใหคนกลมน รวมทงนกวชาการและขาราชการระดบสง ไดพยายามแสวงหาวธการหรอระบอบการปกครองในอกลกษณะหนง ซงไมใชการปกครองระบอบประชาธปไตย ถงแมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน มาตรา ๒ และมาตรา ๓ จะไดวางหลกการไววาประเทศไทยมการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอำานาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทยกตาม แตห�กพจ�รณ�ลกลงไปในท�งเนอห�ของรฐธรรมนญแลว จะเหนว�มกลไกบ�งประก�รทไมสอดคลองกบหลกก�รปกครองระบอบประช�ธปไตย เชน หลกการเกยวกบการยบพรรคการเมอง และการเพกถอนสทธเลอกตงของหวหนาพรรคการเมองและกรรมการบรหารพรรคการเมองซงไมไดเกยวของดวยกบการกระทำาความผด เพราะเทากบไปทำาลายการรวมกลมกนเพอแสดงเจตจำานงในทางการเมองของประชาชน อกทง
หลกการดงกลาวไมไดกอใหเกดประโยชนแตประการใด หรอหลกการทกำาหนดใหสมาชกวฒสภามทมาจากการสรรหาสวนหนง หรอการกำาหนดใหตลาการมบทบาทและอำานาจเพมมากขนโดยทไมสามารถทจะวพากษวจารณไดหรอวพากษวจารณไดดวยความยากลำาบาก เปนตน
โดยสรปแลวปญห�และอปสรรคสำ�คญททำ�ใหก�รพฒน�ก�รปกครองระบอบประช�ธปไตยในประเทศไทยไมประสบผลสำ�เรจ คอ ก�รทอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศยงไมเปนของประช�ชนอย�งแทจรง ดงนน วธการหรอแนวทางในการแกไขปญหาทงายทสด คอการยอมรบกนในหลกการเบองตนกอนวาการปกครองระบอบประชาธปไตยอำานาจสงสดในการปกครองประเทศจะตองเปนของประชาชน หากประชาชนตดสนใจอยางใด ตองยอมรบในการตดสนใจนน และการแกไขปญหาจะตองแกไขไปตามระบบ นกการเมองททจรตคอรรปชนจะตองมการจดการตามระบบของกฎหมาย มใชพอเหนวามปญหาเกดขนกนำากำาลงทหารออกมายดอำานาจ ซงเทากบทำาใหพฒนาการของประชาธปไตยสะดดหรอหยดชะงกลง สงนเปนสาเหตสำาคญททำาใหประชาธปไตยของประเทศไทยไปไมถงไหน ระบอบก�รปกครองในโลกนไมว�ระบอบใดต�งกมปญห�ดวยกนทงนน ระบอบประช�ธปไตยกมปญห�ในตวเอง แตก�รมปญห�ของระบอบประช�ธปไตยยงมขอดคอ ก�รเปดโอก�สหรอก�รมเสรภ�พในก�รทจะวพ�กษวจ�รณหรอแสดงคว�มเหนได ซงถอเปนคณค�สำ�คญของระบอบประช�ธปไตย
ปกครองระบอบประชาธปไตยเปนการปกครองทอำานาจสงสดในการปกครองประเทศเปนของประชาชน ประชาชนจะตองตระหนกและรวาตนเองเปนเจาของอำานาจนน ดงนน หนาทสำาคญของประชาชนในระบอบประชาธปไตยคอการไปใชสทธเลอกตงหรอการไปออกเสยงประชามต อนเปนการแสดงออกซงอำานาจของตน
สถ�นก�รณในปจจบนจงอ�จกล�วไดว�สงคมไทยไดเดนม�ถงจดซงเปนท�งเดนสองท�งทแยกออกจ�กกน และไมมวนทจะม�บรรจบกนได เราจะตองเลอกเดนไปในทางใดทางหนง ระหวางทางทเปนประชาธปไตยจรง ๆ กบทางทเปนประชาธปไตยปลอม ๆ หากถามวาแนวโนมในปจจบนสงคมไทยจะเดนไปในทศทางใด ผมมความเชอวาในทสดแลวสงคมไทยจะเดนไปสสงคมประช�ธปไตยทแท
จรง ซงในระหวางทางทเดนนหากสามารถทจะประนประนอมกนไดความรนแรงอาจจะมไมมาก เชน ในประเทศองกฤษซงเขากมการตอสและประนประนอมกน เนองจากในปจจบนสภาขนนาง ขององกฤษ ยงประกอบดวยสมาชกประเภทขนนางสบตระกล ซงมทมาจากการสบทอดตำาแหนงทางสายโลหตอย แตสมาชกประเภทนจะคอย ๆ ถกลดจำานวนใหนอยลงจนในทสดผมเชอวาจะเลกไป เพราะประเทศองกฤษรวาระบบแบบนมความไมสอดคลองกบประชาธปไตยจงตองมการปฏรประบบการปกครองใหไปในทศทางประชาธปไตยมากขน เปนตน ดงนน จงพจารณาเหนไดวาปจจบนทกประเทศมแนวโนมทจะเดนไปในทศทางนหมด อยางไรกตาม ประชาธปไตยอาจจะนำามาซงปญหาใหม ๆ เชน ปญหาการใชทรพยากรทเกนขนาดและนำามาสปญหาสงแวดลอม เปนตน แตวาปญหาเหลานเปนปญหาทสามารถแกไขและจดการไดภายใตระบอบประชาธปไตยทมโครงสรางและมกลไกทดและยอมรบวาอำานาจสงสดเปนของประชาชน นอกจากน ในปจจบนมการพดถงรฐสวสดการ รวมทงมความพยายามทจะปฏรปประเทศเนองจากมความเหนวาสงคมไทยมปญหาความเหลอมลำา หรอการกระจายรายไดไมเปนธรรมนน การดำาเนนการดงกลาวไมสามารถทจะสำาเรจไดตราบใดทโครงสรางของประเทศยงไมเปนประชาธปไตยกอน เพราะก�รทจะปฏรปประเทศไปสรฐสวสดก�รหรอสงคมแบบนนไดจะตองผ�นสงคมทมคว�มเปนประช�ธปไตยกอนทงสน การจดทำากฎหมายวาดวยภาษทดนจะสำาเรจไดอยางไรถาชนชนนำาของประเทศยงถอครองทดนจำานวนมหาศาลอย ใครจะยอมใหมกฎหมายแบบนมาบงคบใช เพราะคนทกมอำานาจในการกำาหนดนโยบายของประเทศไมใชประชาชนทแทจรง พรรคการเมองใดทคดจะทำานโยบายในลกษณะนจะตองถกขดขวางจากกลมทเปนชนชนนำาของประเทศทถอครองทดนอย เพราะนโยบายดงกลาวจะกระทบกบผลประโยชนของคนกลมนโดยตรง ดงนน ในการทจะไปสรฐสวสดการหรอปฏรปประเทศสงทจะตองดำาเนนการกอนในเบองตนคอการทำาใหโครงสรางของประเทศเปนประชาธปไตยทแทจรงกอน โดยตองเรมตนทำ�ใหอำ�น�จสงสดในก�รปกครองประเทศเปนของประช�ชนอย�งแทจรง รวมทงก�รทำ�ใหสถ�บนก�รเมองหรอสถ�บนในรฐธรรมนญทกสถ�บนอยในตำ�แหนงแหงททตนจะตองอยไมม�ก�วก�ยกน และแสดงบทบ�ทเท�ทเปนบทบ�ททอยในรฐธรรมนญทเปนประช�ธปไตย หากมปญหาเกดขนตองมการแกไขปญหาไปตามระบบ ใหระบบคอย ๆ ปรบตวเอง แลวในทสดจะไปสรฐสวสดการอยางทตองการได
ก�รเมองทเกดคว�มขดแยงในสงคมปจจบนกอใหเกดปญห�ท�งเศรษฐกจ
ในชวงทผานมา มความไมมนคงสง มการประทวง การฟองรองวาพรรคการเมองทำาผดกฎหมายรฐธรรมนญและกฎหมายเลอกตงจนตองมการเปลยนรฐบาล ซงหมายถงการเปลยนนายกรฐมนตรและรฐมนตรศกษาธการถง 3 ครง ในชวง 1 ปเศษ ๆ
ในปลายป 2550 รฐบาลชวคราวทมาจากการแตงตงของคณะรฐประหารในเดอนกนยายนป 2549 ไดจดใหมการลงประชามตรบหรอไมรบรางรฐธรรมนญฉบบป 2550 และผไปออกเสยงลงประชามตสวนใหญยอมรบ มการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบป 2550 และการจดเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทวไป
ผลการเลอกตงทวไปปรากฏวา พรรคพลงประชาชนซงเปนตวแทนของพรรคไทยรกไทยทถกคณะตลาการรฐธรรมนญตดสนใหถกยบไป(ตงแตเดอนพฤษภาคม 2550) ไดรบเลอกตงเขามามากทสด แตไดเสยงลดลง ไมถงกงหนง จงไดรวมมอกบพรรคอน ๆ 5 พรรคจดตงรฐบาลขนในตนป 2551 โดยมน�ยสมคร สนทรเวชหวหนาพรรคพลงประชาชนไดรบเลอกจากสมาชกสภาผแทนราษฎรเสยงสวนใหญใหเปนนายกรฐมนตร การทคณะรฐมนตรสวนใหญเปนตวแทนของนกการเมองระดบนำาของพรรคไทยรกไทยทถกตดสทธการลงสมครรบเลอกตงหรอดำารงตำาแหนงการเมอง และการเปนรฐบาลผสมหลายพรรค ทำาใหรฐบาลนายสมคร สนทรเวชและรฐบาลน�ยสมช�ย วงศสวสดในอก 7 เดอนตอมา ไมไดมยทธศาสตรและความสามารถในการบรหารประเทศทเดนชด และแกปญหาใหญ ๆ เชน คาครองชพสงอนเกดจากราคานำามนสงขน ราคาขาวในตลาดสงขน แตเกษตรขายขาวไดราคาตำาฯลฯ ไดผลนอย
ในขณะเดยวกนรฐบาลทนำาโดยพรรคพลงประชาชนกไดรบการวพากษวจารณและคดคานจากประชาชนกลมตาง ๆ กรณทพยายามผลกดนการแกไขรฐธรรมนญฉบบป 2550 (โดยมเปาหมายเพอชวยเหลออดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรทถกศาลอายดทรพยสนและดำาเนนคดฉอโกงหลายคด) กรณการไปรบรองใหรฐบาลกมพชายนองคการยเนสโกขอจดทะเบยนประสาทพระวหารเปน
มรดกโลกแตฝายเดยว และกรณมพฤตกรรมทไมชอบอน ๆ กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยซงเปนองคกรประชาชนทระดมคนมาชมนมตรวจสอบการทำางานของรฐบาลอยางเขมแขงในชวงป 2549 และลดบทบาทไปในยครฐบาลรกษาการพลเอกสรยทธ จล�นนท ไดเรมกลบมาชมนมประทวงรฐบาลพรรคพลงประชาชนตงแตปลายเดอนพฤษภาคม 2551 โดยไดรบการสนบสนนจากประชาชนจำานวนหนง สามารถชมนมตอเนองไดทกวนอยางยดเยอ
ในเดอนกนยายน 2551 ศาลไดตดสนวานายสมคร สนทรเวช ทำาผดกฎหมายเกยวกบเรองผลประโยชนทบซอนกรณไปจดรายการโทรทศนในขณะทดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร เปนผลใหนายสมคร สนทรเวชตองพนสภาพจากการเปนนายกรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรฝายรฐบาลซงเปนเสยงขางมากไดเลอกน�ยสมช�ย วงศสวสดจากพรรคพลงประชาชนมาเปนนายกรฐมนตรแทน ขณะทกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยยงคงชมนมอยางตอเนอง ตอมาในวนท 7 ตลาคม 2551 กลมพนธมตรฯไปชมนมปดลอมหนารฐสภาและกองกำาลงตำารวจใชอาวธสลายมวลชนแบบรนแรงเกนเหต ทำาใหผชมนมเสยชวตและบาดเจบหลายคน การชมนมปราศรยประทวงรฐบาลของกลมพนธมตรฯคงดำาเนนตอไป
ในเดอนธนวาคม 2551 กลมพนธมตรฯเดนทางไปชมนมขบไลนายกรฐมนตรน�ยสมช�ย วงศสวสดทหนาสนามบนนานาชาตสวรรณภม โดยรฐบาลไมไดหาวธปองกนและแกปญหาหาทางออกไดอยางมประสทธภาพ ผอำานวยการทาอากาศยานสวรรณภมตดสนใจสงปดสนามบน โดยไมมการเปดเจรจาหาทางออกอน ทำาใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจขนานใหญ ประเทศไทยในชวงดงกลาวอยในสภาพทมความขดแยงแบบแบงเปน 2 ขวทมพลงใกลเคยงกนอยางรนแรงจนดเหมอนไมมทางออก จนกระทงศาลรฐธรรมนญไดประกาศตดสนคดทคณะกรรมการเลอกตงยนฟองวาพรรคการเมองทจรตเลอกตงเมอปลายป 2551 รวม 3 พรรค คอพรรคพลงประชาชน พรรคชาตไทยและพรรคมชฌมาธปไตยวาผดจรง เปนผลใหนายกรฐมนตรน�ยสมช�ย วงศสวสด และกรรมการบรหารพรรคทง 3 ทถกศาลสงยบพรรค ตองพนจากตำาแหนงและถกตดสทธในการลงเลอกตงและดำารงตำาแหนงทางการเมอง 5 ป สวนสมาชกสภาผแทนราษฎรคนอน ๆ สามารถยายไปอยพรรคอนหรอพรรคทตงขนใหมได
เมอสภาผแทนราษฎรเปดประชมเพอลงมตเลอกนายกรฐมนตรคนใหม สมาชกสภาผแทนราษฎรทเคยรวมรฐบาลกลมหนงทแยกยายไปตงพรรคใหมไดเปลยนนโยบายหนไปรวมมอสนบสนนน�ยอภสทธ เวชช�ชวะ หวหนาพรรคประชาธปตยซงกอนหนานนเปนพรรคฝายคานขนเปนนายกรฐมนตร เปนผลใหการเมองตงแตตนป 2552 พลกขวไปเปนรฐบาลผสมทนำาโดยพรรคประชาธปตย สวนสมาชกสภาผแทนราษฎรจากพรรคพลงประชาชนเดม ไปสงกดพรรคใหมชอพรรคเพอไทย กลายเปนฝายคาน
กลมพนธมตรฯเลกชมนม แตเกดกลม เสอแดง ทสนบสนนฝายอดตนายก“ ”รฐมนตรทกษณ ชนวตรออกมาชมนมคดคานตอตานรฐบาลประชาธปตยแทน
ในครงแรกของป 2552 รฐบาลทนำาโดยพรรคประชาธปตยตองเผชญกบปญหาการชมนมประทวงของ กลมเสอแดง ซงไดรบการสนบสนนจากอดตนายกฯ“ ”ทกษณอยางโจงแจง ปญหาความขดแยงภายในรฐบาลผสมจากพรรคซกทเคยอยฝายทกษณ ชนวตรและปญหาวกฤตเศรษฐกจโลกถดถอยอยางตอเนอง ทำาใหการเมองไทยในชวงป 2551-2552 วนเวยนอยในวงวนของการแยงชงอำานาจแบบ 2 ขวสดโตง ทนกการเมองและผสนบสนนสวนใหญมงรกษาผลประโยชนของตนมากกวาคำานงถงประโยชนระยะยาวของประเทศชาต ขณะทฝายเจาหนาทรฐ เชน ตำารวจ ทหาร บางชวงเลอกเขาขางรฐบาล บางชวงกอยเฉย ๆ ไมทำาหนาทอยางแขงขน
ในชวงทมการประชมผนำาอาเซยนบวก 5 ทเมองพทยาในชวงสงกรานตเดอนเมษายน 2552 ฝายเจาหนาทรฐไมสามารถบรหารจดการปองกนแกไขปญหาการชมนมประทวงของ กลมเสอแดง ไดอยางมประสทธภาพ ปลอยใหรถยนตคนท“ ”นายกรฐมนตรอภสทธ นงไปรวมประชมถกผชมนม กลมเสอแดง กลมรมทบ“ ”และพยายามทำารายคนทอยในรถ ตอมากลมผชมนมเสอแดงไดบกเขาไปในโรงแรมทมการจดประชมผนำาอาเซยนได โดยเจาหนาทรฐทงตำารวจและทหารไมไดปองกนขดขวางกลมผชมนมอยางมประสทธภาพ รฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะตองประกาศเลอนการประชมกลมผนำาอาเซยนบวก 5 ออกไป เปนขาวใหญซงสรางความเสยหายตอชอเสยงของรฐบาลไทยไปทวโลก
หลงจากเหตการณรนแรงในเดอนเมษายน 2552 แลว สถานการณความรนแรงทางการเมองไดสงบลงบาง และตอมาสภาผแทนราษฎรไดแตงตงคณะกรรมาธการสมานฉนทเพอพจารณาเรองแกไขรฐธรรมนญใหเปนทยอมรบของสมาชกสภาผแทนราษฎรจากทกฝาย แตความขดแยงทางการเมองภายในประเทศกยงดำาเนนตอไป เชนการเคลอนไหวและชมนมประทวงเปนระยะ ๆ ของ กลมเสอ“แดง กรณลอบสงหารนายสนธ ลมทองกล แกนนำาคนสำาคญของกลมพนธมตร”ประชาชนเพอประชาธปไตย ความขดแยงระหวางฝายรฐบาลกบฝายคาน และความขดแยงระหวางพรรครวมรฐบาลเอง ในกรณรฐมนตรบางพรรคทำาโครงการจำานำาขาวและโครงการเชารถเมล 4 พนคน ซงถกประชาชนฝายตาง ๆ วจารณวามลกษณะสอการแสวงหาผลประโยชนของนกการเมอง
ฯลฯ ความขดแยงทางการเมองทงหลายทงปวงนำาไปสการขาดความมนคงทางการเมองของประเทศไทยทมผลกระทบตอการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมและการพฒนาทางการศกษา
สภ�วะเศรษฐกจ
เศรษฐกจไทยในรอบป 2551 ขยายตว(GDP เพมขน) 2.6% เมอเทยบกบ 4.9% ในป 2550 ถอวาชะลอตวลงคอนขางมาก ปญหาการเพมขนของราคานำามนในป 2551 และการทเศรษฐกจโลกชะลอตวตงแตครงหลงของป 2551 มผลกระทบตอเศรษฐกจไทยสง เนองจากโครงสรางเศรษฐกจไทยเปนเศรษฐกจทพงพาการสงเขานำามนและพงพาการสงออกและสงเขาเปนสดสวนสง ปญหาความไมเขมแขงของรฐบาล(ทกรฐบาลในชวงป 2551-2552) และความไมมนคงทางการเมอง อนเนองมาจากการชมนมประทวงของประชาชนและการขาดประสทธภาพในการจดการแกไขปญหา เชนบางครงรนแรงไปจนเกดการเสยชวตและบาดเจบทหนารฐสภา บางครงหยอนยาน เชนรบประกาศปดสนามบนนานาชาตปลอยใหคนชมนมบกเขาไปในทประชมระหวางชาตไดอยางงายดาย ทำาใหเกดความเสยหายตอภาพลกษณของรฐบาลในสายตาของนกลงทนและนกทองเทยวจากตางประเทศ และมผลกระทบตอธรกจการทองเทยวและโรงแรมทเปนธรกจททำารายไดเขาประเทศทสำาคญธรกจหนงของไทย
ตงแตไตรมาสท 4 ของป 2541 วกฤตการเงนและวกฤตภาวะถดถอยในสหรฐฯซงลามไปทวโลก เรมมผลกระทบตอเศรษฐกจประเทศไทยเพมขนตามลำาดบ เพราะเศรษฐกจของประเทศไทยพงพาการสงออกและการสงเขากบสหรฐฯและประเทศอนทเชอมโยงกบเศรษฐกจของสหรฐฯเปนสดสวนทสงมาก เศรษฐกจไทยไตรมาส 4 (ตลาคม-ธนวาคม) ของป 2551 ตดลบจากไตรมาสกอน 4.3% และในไตรมาสตอมาคอไตรมาสแรก (มกราคม-มนาคม) ของป 2552 ตดลบจากไตรมาสกอน 7%
รฐบาลผสมทนำาโดยพรรคประชาธปตยไดประกาศใชงบกระตนเศรษฐกจงวดแรกราว 1 แสนลานบาทในชวงครงแรกของป 2552 และงวด 2 ทเรยกวา มาตรการไทยเขมแขง อกราว “ ” 1.4 ลานลานบาท (เปนเงนก 8 แสนลานบาท)
เพอการลงทนกระตนเศรษฐกจในชวง 2 ปครง รฐบาลคาดวาลงทนโดยภาครฐดวยงบพเศษจำานวนมากนจะสามารถกระตนการใชจาย สงเสรมการลงทน การผลตการจางงาน และปองกนไมใหเศรษฐกจถดถอยไปมากกวานได แตสวนใหญเปนโครงการแจกเงนแจกของแบบประชานยมและการลงทนทางดานการกอสรางเพอการคมนาคม การเกษตร การสาธารณสข การศกษาและอน ๆ ซงคงทำาใหเพมการใชจายและเพมการหมนเวยนของเงนในระบบเศรษฐกจไดบาง แตยงไมแนชดว�จะชวยเพมก�รจ�งง�น เพมร�ยไดใหประช�ชนและฟ นฟเศรษฐกจของคนทงประเทศจรงจงแคไหนเพยงไร
การทรายไดจากการสงออกและการทองเทยวของประเทศไทยในป 2552 ลดลงอยางคอนขางเดนชด(สวนหนงมาจากปญหาภายนอกคอเศรษฐกจโลกชะลอตวและการเกดโรคไขหวดสายพนธ 2009 ระบาดไปทวโลก) เศรษฐกจไทยในครงแรกของป 2552 มการลดกำาลงการผลตในภาคอตสาหกรรมการสงออกลดลง และการวางงานเพมขนตามลำาดบ นกเศรษฐศาสตรทงภาครฐและเอกชนคาดกนวาเศรษฐกจไทยในรอบป 2552 ทงปนาจะตดลบ(คอมมลคา GDP ตำากวาป 2551) อยท 3.5-4%
ปญหาเศรษฐกจถดถอย มผลใหรฐบาลมรายไดการเกบภาษลดลงจากปกอน แตเนองจากรฐบาลมนโยบายกเงนภายในประเทศมาเพมการใชจายมากขน และรฐบาลจดใหการศกษาเปนเรองสำาคญ งบการจดการศกษาภาครฐจงยงคงถกจดสรรใหอยในระดบสง (แมจะลดลงมาบางเลกนอยในปงบประมาณ 2553) การ
ทรฐบาลอภสทธ เวชชาชวะใชงบกระตนเศรษฐกจสวนหนงมาอดหนนคาใชจาย การศกษาระดบพนฐาน 5 รายการ เปนเงนรวมราว 19,000 ลานบาทในชวงเปดภาคการศกษาป 2552 ชวยแบงเบาภาระคาใชจายทางการศกษาใหประชาชนไดบาง แตก�รสงลกไปเรยนหนงสอยงมค�ใชจ�ยอน เชนค�เดนท�ง ค�กนอย ทพอแมผปกครองตองจ�ยเพม ดงนนในสภาวะเศรษฐกจถดถอยตงแตปลายป 2551 ถงตลอดป 2552 ทำาใหประชาชนทมปญหาตกงานหรอรายไดลดลง มปญหาเรองมรายไดทจะนำามาใชจายเพอการศกษาลกหลานไดลดลง
สภ�วะสงคม
การจางงานโดยรวมในป 2551 ขยายตวจากป 2550 ไดรอยละ 2.1 เนองจากภาวะเศรษฐกจและการผลตในชวงครงปแรกยงอยในเกณฑดและภาคเกษตรชวยดดซบแรงงานจากภาคอน แตผลตภาพแรงงานในสาขาเกษตรคอนขางตำากวาสาขาอน (และตำากวาประเทศอน) เนองจากยงขาดการพฒนาดานการลดตนทนการผลต พฒนาพนธและเทคโนโลยทางการเกษตร การบรหารจดการดานการเงนและการตลาด รวมทงขาดการยกระดบการศกษาของแรงงานอยางมประสทธภาพ
ปญหาทางเศรษฐกจตงแตครงหลงของป 2551 ทำาใหปญหาการวางงานมแนวโนมรนแรงขน ในเดอนเมษ�ยน ป 2552 มผว�งง�น 8.2 แสนคน เปนคนทเคยทำางานแตขณะนวางงาน 6.0 แสนคน และแรงงานทยงไมมงานทำา 2.2 แสนคน นาสงเกตวาจากจำานวนผวางงานทงหมดนน เปนคนมก�รศกษ�ระดบอดมศกษ�ม�กทสด 2 แสนคน รองลงมาคอคนมก�รศกษ�ระดบมธยมปล�ยและระดบประถมศกษากลมละ 1.9 แสนคน สวนคนจบมธยมศกษาตอนตนและประถมศกษาและตำากวามอตราการวางงานนอยกวา ตลอดทงป 2552 คาดวาจะมการเลกจางงานเพมและมอตราการวางงานรอยละ 2.5-3.5 ของแรงงานทงหมด หรอมผว�งง�นประม�ณ 9 แสน – 1.3 ล�นคน
ในป 2551-2552 ระดบการศกษาของแรงงานไทยดขนเลกนอย อนเปนผลมาจากการขยายการศกษาภาคบงคบ แตแรงง�นสวนใหญคอเกนครงหนงของแรงง�นทงหมดกยงมก�รศกษ�ระดบประถมศกษ�และตำ�กว� (ดรายละเอยดในบทท 2) โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป นาจะเพมโอกาสใหเดกไทยไดรบบรการการศกษาขนพนฐานเพมขนบาง แตโครงการน
ยงไมไดแกไขปญหาพนฐานของเดกจากครอบครวยากจนและเดกดอยโอกาสทยงขาดแคลนคาใชจายสวนอน เชนคาเดนทาง คากนอย รวมทงมปญหาคาเสยโอกาสในการทำางานชวยเลยงดครอบครว ปญหาความยากจนและอน ๆ เชนสภาพแวดลอมทไมเอออำานวยทงในโรงเรยนและสงคมภายนอก ทำาใหเดกวยเรยนโดยเฉพาะระดบชนมธยม/อาชวศกษาตองละทงการเรยนกลางคน ไมอาจเรยนจนครบ 15 ปไดเปนสดสวนสง
ด�นก�รใชคอมพวเตอร อนเทอรเนตและโทรศพทมอถอของประช�ชนไทยมอตราเพมขนทง 3 ประเภท โดยเฉพาะการใชโทรศพทมอถอในป 2551 เพมจากป 2547 เกอบเทาตว คอป 2551 มผใชโทรศพทมอถอถง 31.86 ลานคน ผใชคอมพวเตอร 16.99 ลานคน และอนเทอรเนต 6.97 ลานคน (คดเปนสดสวนตอประชากรอาย 6 ปขนไปรอยละ 18.2 ของประชากรทงหมด) การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของประชาชนไทยยงมสดสวนตอประชากรทตำากวาประเทศเพอนบานทมระดบเศรษฐกจใกลเคยงกบไทย สวนหนงคงเปนเพราะประเทศไทยมการพฒนาเครองโทรศพทพนฐานตำา คนไทยมระดบการศกษา, รายไดตำา และสนใจเรองการศกษาหาความรขอมลขาวสารนอย
ด�นสขภ�พของประชาชน มผเจบปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจมากขน เนองจากมฝนตกชกในชวงปลายฤดและสภาพอากาศทหนาวเยนกวาทกป การเจบปวยดวยโรคเฝาระวงเพมขนอยางตอเนองในชวง 10 ปทผานมา โรคทพบมากและมอาการรนแรงขนไดแก โรคปอดอกเสบ ไขหวดใหญและไขเลอดออก พฤตกรรมและแบบแผนการดำารงชวตสงผลใหการเจบปวยดวยโรคปองกนไดเพมขน อตราผปวยโรคมะเรง หวใจ ความดนโลหตและโรคเบาหวาน 4 โรครวมกนคดเปนเกอบ 6 เทาของผปวยโรคเฝาระวงในป 2551 ตงแตเดอนมถนายน 2552 มการแพรระบาดของโรคไขหวดสายพนธ 2009 เพมขน ทำาใหเสยหายทงทางเศรษฐกจและสงคม เชนมโรงเรยนหลายแหงตองถกสงปดอยชวงหนงเพอปองกนการแพรขยายระบาดของไขหวดใหญ การทองเทยวลดลง
ความเครยดจากปญหาทางเศรษฐกจทเนนการแขงขนและการไมมระบบประกนสงคมสวสดการสงคมทครอบคลมประชาชนทกกลม ทำาใหปญหาดานสขภาพจต เชนความเครยด, ความวตกกงวลสง, อารมณแปรปรวน, อาการผดปกตทางจต, การคดฆาตวตายมแนวโนมสงขน การสำารวจของกรมสขภาพจตกระทรวง
สาธารณสขในป 2551 พบวาคนไทยมปญหาสขภาพจตสงถงรอยละ 20 ของประชากรทงหมด หรอประมาณรอยละ 6-12 ลานคน สวนใหญเปนผหญงททำางานนอกบานและรบผดชอบดแลบานและครอบครว, ลกจาง พนกงาน กรรมกรทมรายไดไมแนนอน เดกและเยาวชนโดยเฉพาะวยรนมปญหาดานสขภาพจตและปญหาทางสงคมเพมขนดวยโรคทเกดจากการประกอบอาชพหรอการทำางานสวนใหญในอาชพภาคอตสาหกรรม และโรคจากพษสารเคมในภาคเกษตรกยงมอยจำานวนมาก
คว�มมนคงท�งสงคม
ปญหาการแขงขนทางเศรษฐกจแบบมอใครยาวสาวไดสาวเอาและเศรษฐกจถดถอยตงแตกลางป 2551 นาจะเปนสาเหตหนงททำาใหคดประทษรายตอทรพยเพมขน คดโจรกรรมรถจกรยานยนตมจำานวนเพมขนถงรอยละ 77.5 ในไตรมาสสของป 2551 คดยาเสพตดมทศทางเพมขนอยางเหนไดชดในระยะ 2 ปทผานมา นอกจากนยงมปญหากลมมจฉาชพทฉวยโอกาสหลอกลวงผทตองการหางานทำา ดานการกระทำาผดของเดกและเยาวชนลดลงเกอบทกประเภทยกเวนคดยาเสพตดเพมขนรอยละ 9.0 ในป 2551 และในชวงไตรมาสแรกของป 2552 กเพมขนเชนกน จำานวนอบตเหตจราจรทางบกในป 2551 ลดลงเลกนอย แตมลคาความเสยหายทรพยสนเพมขน
ปญหาความรนแรงใน 4 จงหวดภาคใตยงคงเกดขนอยางตอเนอง แมรฐบาลจะไดสงกำาลงทหารเขาไปหลกหมนและใชงบประมาณในการแกไขปญหาทงเรองความมนคง เศรษฐกจ สงคมตลอดทงชวง 5 ปเปนเงนมากกวาหนงแสนลานบาท แลวกตาม กยงคงมเรองการวางระเบดและการลอบสงหารเจาหนาทและประชาชนเปนระยะ ๆ และบางชวงกมเหตการณรนแรงมาก รวมทงโรงเรยนและครกยงเปนเปาหมายหนงของการกอความรนแรง โรงเรยนตองปดหยดการสอนเปนระยะ ๆ และมครทถกลอบทำารายเสยชวตและบาดเจบมาโดยตลอด
มตด�นพฤตกรรมและคว�มเปนอยของคน คาใชจายการบรโภคแอลกอฮอลและยาสบของครวเรอนโดยรวมลดลงในชวงวกฤตเศรษฐกจถดถอยเนองจากประชาชนระมดระวงลดคาใชจายทไมจำาเปนลง ผบรโภคไดรบความคมครองเพมขนจากการใชกฎหมายใหมทใหสทธและอำานวยความสะดวกในหลายดาน แตมการ
รองเรยนเกยวกบการขายตรงและตลาดแบบตรงเพมขนถง 3 เทา ดานพฤตกรรมของเดกและเยาวชนยงคงมปญหาตาง ๆ รวมทงการใชการแกปญหาดวยวธการทรนแรงมากขน สาเหตจากการถกกระทำาหรออยในสภาพแวดลอมทไดเหนความรนแรง รวมทงการไดรบรผานสอตาง ๆ และการเลนเกมสคอมพวเตอรทเนนการตอส ปญหาสวนหนงนาจะมาจากเดกมความรสกวาพอแมผปกครองไมเคยเขาใจปญหาความกงวลของเดก ไมรกไมดแลเอาใจใส
ด�นสงแวดลอม สภาพอากาศทแปรปรวนเนองจากภาวะโลกรอนสงผลใหป 2551 มฝนตกชกและเกดอทกภยตอเนอง ภาคใตไดรบความเสยหายมาก นอกจากนในฤดหนาวหลายพนทของประเทศประสบภยหนาว อณหภมลดตำากวาปกต คณภาพนำาโดยรวมอยในเกณฑดขนยกเวนแมนำาเจาพระยาตอนลางทเสอมโทรมมาก สาเหตหลกมาจากนำาทงจากชมชนโดยไมมการบำาบด สถานการณไฟปาลดลงในป 2551 เพราะปรากฏการณลานนญา ทำาใหมฝนตกกระจายในชวงฤดแลง แตมความเสยงมากขนในป 2552 เนองจากปรมาณเชอเพลงสะสมในปาเบญจพรรณเพมขน พนทสวนใหญของกรงเทพมหานครและจงหวดสระบรยงคงมปญหาระดบเสยงเกนมาตรฐานอยางตอเนอง สวนปรมาณฝนละอองขนาดเลกลดลงในเกอบทกพนท
1.2 เปรยบเทยบสถ�นะท�งเศรษฐกจสงคมของประเทศไทยในระบบโลก
เนองจากไทยเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจโลก ตองพงพารวมมอและแขงขนกบประเทศตาง ๆ เพอการอยรอดและการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมของตนเอง การเปรยบเทยบสถานะทางเศรษฐกจสงคมของประเทศไทยกบประเทศอนจะชวยทำาใหเราไดมองเหนตวเองวาประเทศไทยไดพฒนาคณภาพประชากรของตนไดมากนอยเพยงไรเมอเทยบกบประเทศทมขนาดและทรพยากรใกลเคยงกน
อนดบของขน�ดและฐ�นะท�งเศรษฐกจของไทย
ในแงของประชากรทเปนทรพยากรทสำาคญทสด ไทยเปนประเทศทมประชากรในปพ.ศ.2551 ใหญเปนอนดบท 21 ของโลก เลกกวาฝรงเศสนดหนอย แตใหญกวาองกฤษ อต�ล เปรยบเทยบกบประเทศทวโลกราว 200
ประเทศ ตองถอวาไทยเปนประเทศขน�ดกล�ง ไมใชประเทศเลก แตทง 3 ประเทศในยโรปทมขนาดประชากรใกลเคยงกบไทยนน แตละประเทศมขนาดเศรษฐกจ(ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ GDP) ใหญกวาไทยราว 10 เทา
ไทยม GDP ตามตวเลขทางบญช(Nominal) ในปพ.ศ.2551 เปนมลคา 272,100 ลานลานดอลลารสหรฐ อยในอนดบท 35 ของประเทศทวโลก ซงเปนอนดบทตำ�ลงจ�ก 3 ปกอน(พ.ศ.2548) ทไทยเคยอยอนดบท 22 ของโลก แสดงวาในชวงแค 3 ปมประเทศอน ๆ ทพฒนาทางดานอตสาหกรรมและอนไดสงกวาไทยจนแซงไทยไปไดถงสบกวาประเทศ ทง ๆ ทประเทศเหลานสวนใหญมขนาดประชากรนอยกวาไทย
ถาคำานวณโดยใชเกณฑผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ทปรบตามคาครองชพ (Purchasing Power Parity-PPP) แลว ไทยอยอนดบท 24 เพราะประเทศกำาลงพฒนามคาครองชพตำา ตวเลข GDP ของประเทศกำาลงพฒนาจงดกวาสถตตามตวเลขทเปนทางการ (Nominal) เปรยบเทยบกบประเทศทวโลก ไทยเปนประเทศทมขน�ดเศรษฐกจ (GDP) ใหญระดบป�นกล�ง แตมลคา GDP เมอหารดวยจำานวนประชากรออกมาเปน GDP Per capita หรอ GDP ตอหวประช�กร ของไทยนนอยเกณฑทตำ� อยอนดบท 92 (ลดลงจ�กอนดบ 72 เมอ 3 ปกอน) ประเทศไทยถกจดอยในกลมประเทศกำาลงพฒนาหรอประเทศรายไดปานกลางคอนขางตำา
คว�มส�ม�รถในก�รแขงขนท�งเศรษฐกจ
มการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ ททำามาหลายปและเปนทยอมรบกนอยางกวางขวาง โดยองคกรทางธรกจระหวางชาต 2 แหง คอสถาบนเพอการพฒนาการจดการ (Institute for Management Development : IMD) และ World Economic Forum
IMD เลอกจดอนดบความสามารถในการแขงขนเฉพาะประเทศพฒนาอตสาหกรรมและประเทศตลาดเกดใหมหรอประเทศรายไดปานกลางราว 50-55 ประเทศ เนนการใชดชนชวดในเรองความสามารถของประเทศในการบรหารจดการ ความสามารถและทกษะความชำานาญตาง ๆ รวมทงการพฒนาโครงสรางพนฐาน
ดานการศกษา วทยาศาสตรและเทคโนโลย ในการปรบตวเพอรบตลาดเสร หรอเพอแขงขนในระบบเศรษฐกจโลก
การจดอนดบของ IMD ในรอบ 10 ปทผานมา ประเทศไทยถกจดอนดบสมรรถนะหรอความสามารถในการแขงขนอยกลาง ๆ คอนไปทางทาย โดยเปรยบเทยบแลวอยตำากวาสงคโปร ไตหวน เก�หลใต ฮองกงและม�เลเซยมาตลอด การจดลำาดบประเทศไทย โดย IMD ในปค.ศ.2007(พ.ศ.2550) ใหไทยอยอนดบท 33 จาก 51 ประเทศ แตป 2008 และ 2009 ไดอนดบดขนเปน 27 และ 26 ตามลำาดบ
IMD วเคราะหองคประกอบ 4 ดานและนำามาเฉลยเปนคะแนนรวม สำาหรบไทยไดคะแนนดานสมรรถนะทางเศรษฐกจดทสด รองลงมาคอสมรรถนะดานประสทธภาพภาครฐ และสมรรถนะดานประสทธภาพภาคธรกจตามลำาดบ แตไทยไดคะแนนสมรรถนะด�นโครงสร�งพนฐ�น(รวมทงพลงง�น ก�รสอส�ร โทรคมน�คม ก�รศกษ� วทย�ศ�สตร เทคโนโลย สขภ�พและสภ�พแวดลอม) ตำ� หรอถอเปนจดออนทสดใน 4 ดาน
เมอพจารณาเรองสมรรถนะดานโครงสรางพนฐานของไทย กลมโครงสรางดานวทยาศาสตรเปนจดออนทสด รองลงมาคอโครงสรางเทคโนโลย สขภาพและสภาพแวดลอม การศกษาและโครงสรางพนฐานทวไป ตามลำาดบ ทงน เกณฑทเปนจดออนมากทสดคอ การลงทนดานสขภาพเมอเปรยบเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จำานวนบคลากรดานการแพทยนอย การลงทนดานการวจยและพฒนาตำาเมอเปรยบเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ และมผใชอนเตอรเนตนอย สมรรถนะก�รศกษ�โดยรวมของไทยอยในอนดบทาย ๆ คอประมาณ 40 กวาจาก 55 ประเทศ
สวน World Economic forum ซงพจารณาการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศในขอบเขตทกวางขวางถง 134 ประเทศ ใชดชนชวดในดานสถาบนภาครฐและเอกชน นโยบายและปจจยทจะสงผลใหเกดความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจทยงยน ทงในระยะปจจบนและระยะกลาง เนนเรองประสทธภาพในการใชทรพยากรทมอย รวมทงเรองของการศกษา เทคโนโลยและนวตกรรม
World Economic Forum จดอนดบปค.ศ.2008-2009 (พ.ศ.2551-2552) ใหไทยอยอนดบท 34 จ�ก 134 ประเทศ ตกอนดบจากอนดบท 28 ของการจดอนดบปทแลว แต 2-3 ปกอนหนานนไทยกอยอนดบ 33, 35
เปรยบเทยบเกณฑในการจดอนดบของ 2 องคกรน World Economic Forum จะมองความสามารถของประเทศทกดานทกวางกวา IMD ซงมกเนนเรองความสามารถในการแขงขนของธรกจ การทรฐบาลและระบบเศรษฐกจเออตอตลาดเสร ดงนนการท IMD จดอนดบประเทศไทยใหสงขนในป 2551-2552 สวนหนงอาจเปนเพราะประเทศไทยเปดตลาดเสรใหตางชาตมากขน สงออกสงเขามากขน ขณะท World Economic Forum ใหอนดบไทยในเกณฑทตำากวาท IMD ใหนนนาจะเปนเพราะเขาวเคราะหวาก�รพฒน�ทงระบบของไทยยงมปญห�
ผวจยเหนวาก�รจดอนดบของ World Economic Forum น�จะเปนอท�หรณใหคนไทยตองพจ�รณ�ตวเร�เองในเชงเปรยบเทยบกบประเทศอนอย�งจรงจง ม�กกว�พอใจแคก�รจดอนดบของ IMD และเราควรจะพจารณาดชนดานการพฒนาทางสงคมควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจดวย ประเทศจงจะพฒนาไดอยางยงยน
ก�รพฒน�ท�งสงคม
ดชนก�รพฒน�มนษย(Human Development Index) ของโครงก�รพฒน�แหงสหประช�ช�ต UNDP จะมองกวางกวาเรองเศรษฐกจ โดยใชดชนชวดรายไดตอหวรวมกบปจจยการพฒนาดานสงคม เชนการศกษา สาธารณสข การเมองและอน ๆ ดวย ประกาศลาสดของ UNDP เมอเดอนธนวาคม 2551 (แตใชขอมลการสำารวจเมอป 2549) ใหไทยมดชนก�รพฒน�มนษยอยอนดบท 81 ซงแสดงวาประเทศไทยมการพฒนาดานสงคมหรอคณภาพมนษยตำากวาการพฒนาทางเศรษฐกจ (ทวดเชงปรมาณแบบภาพรวม) และน�สงเกตว�อนดบดชนก�รพฒน�มนษยของไทยตกตำ�ม�ตลอด 10 ปทผ�นม� เมอป 2541 ไทยเคยมดชนก�รพฒน�มนษยอยอนดบท 59
ดชนก�รศกษ� (Education Index) เปนดชนหนงท UNDP นำาไปใชในคำานวณภาพรวมดชนการพฒนามนษย ดชนการศกษาคำานวณจากอตราการร
หนงสอของผใหญ, สดสวนของเดกวยเรยนทไดรบการศกษาระดบประถมถงอดมศกษา สถตในป 2551 ดชนก�รศกษ�ไทยอยอนดบท 68 คอนขางไปทางตำา เท�กบอลบ�เนย ซเชลลส และเวเนซเอล� สวนดชนอตร�ก�รรหนงสอของประช�กร (Literacy Rate) ของไทยอยอนดบท 76 นบวาอยในเกณฑทตำา เมอเทยบกบขนาดและสถานะทางเศรษฐกจของประเทศไทยกบประเทศอน ๆ สถตของ IMD รายงานวาประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ทไมรหนงสอมเพมขนจากรอยละ 4.7 ของประชากรทงหมดในป 2545 เปนรอยละ 7.4 ในป 2550 และผอำานวยการใหญองคการยเนสโก กลาวบรรยายวนท 24 มนาคม 2552 วาผใหญไทยทไมรหนงสอมมากกวา 3 ลานคนการทดสอบเปรยบเทยบความสามารถในการอาน (ภาษาแมของเดกแตละชาต) และความสามารถทางคณตศาสตร ทมชอยอวา PISA โดยองคการ OECD ในป 2550 เดกไทยอยในกลมทไดคะแนนตำาสด คอตำากวาคะแนนถวเฉลย (BELOW AVERAGE) และในกลมประเทศทไดคะแนนตำาสดนไทยอยกลาง ๆ คอนไปทางทายเดกในประเทศในเอเชยททำาคะแนนเฉลยไดสงสดดานการอาน คอเก�หลใต ดานคณตศาสตร คอไตหวน รองลงมาทง 2 ดาน คอฟนแลนด เดกในเอเชยทไดคะแนนคณตศาสตรสงกวาถวเฉลยนอกจากไตหวนแลว กมฮองกง เก�หลใต ญปน ตามลำาดบ การวจยพบวา ประเทศทจดการศกษาไดอยางมคณภาพสง นกเรยนไดคะแนนเฉลยในวชาสำาคญ ๆ สง ประสบความสำาเรจในการทำาใหเศรษฐกจขยายตวมากกวาประเทศทจดการศกษาไดมคณภาพตำา
เปรยบเทยบ ดชนปลอดก�รคอรรปชน โดยองคกรเพอความโปรงใสระหวางประเทศ (International Transparency Organization) ซงจดอนดบจากประเทศทมปญหาคอรรปชนนอยทสดไปถงประเทศทมภาพลกษณการคอรรปช นมากทสดตามลำาดบ ประเทศไทยมภาพลกษณดชนปลอดการคอรรปชนในป 2549 อยลำาดบท 59 และตกอนดบไปอยท 80 ในป 2551 (ความจรงอยทลำาดบ 84 ดวยซำา เพราะลำาดบ 80 ม 5 ประเทศและไทยอยหลงสด) ปญหาคอรปชนเกยวของกบเรองการศกษาอยางสำาคญ หากมการจดการศกษาใหคนมความซอสตยมคณธรรม มจตสำานกตอสวนรวมได กจะลดปญหาคอรปชนได
ขอนาสงเกตคอ นอกจากประเทศไทยในปจจบนจะมสถานะการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมอยในระดบคอนขางตำากวาประเทศอนทมประชากรและ
ทรพยากรในระดบใกลเคยงกนแลว อนดบของไทยในดชนหลายดานยงตกตำามาอยางตอเนองในรอบ 5-10 ปทผานมา ซงสะทอนวาไทยพฒนาเศรษฐกจ สงคม การศกษาไดนอยกวาประเทศอน ๆ ทพฒนาไดมากกวาและแซงหนาไทยขนไป ถาคนไทยไมห�ท�งปฏรปก�รศกษ�และปฏรปก�รเมองเศรษฐกจสงคมใหไดผลอย�งจรงจง เปนไปไดว�ประเทศไทยจะยงมปญห�ท�งด�นเศรษฐกจสงคมเพมขนและอนดบคว�มส�ม�รถในก�รพฒน�ท�งเศรษฐกจสงคมเมอเทยบกบประเทศในโลกลดตำ�ลงไปจ�กปจจบนไดอก
ร�ยง�นเรองคว�มสมพนธระหว�ง
กฎหม�ยในระบอบประช�ธปไตยกบสงคมไทย
สง
อ�จ�รย ไพรสฐ พ�ณชยกล
จดทำ�โดย
น�ย ภดศ วงศจกร รหส 512012115 คณะ
นตศ�สตร มห�วทย�ลยเชยงใหม