1

ตอนท

๑

เดมแผนดนเมองจน ทงปวงนน เปนสขมาชานานแลวกเปนศก ครนศกสงบแลวกเปนสข

มพระมหากษตรยทรงพระนามพระเจาจวบออง๑ แลพระวงศไดเสวยราชยตอ ๆลงมาเปนหลายพระองค ไดความสข

มาถงเจดรอยป จงมผตงแขงเมองถงเจดหวเมอง ครงนนพระเจาจนอองไดเสวยราชยในเมองจนกก ใหไปตเอา

หวเมองทงเจดนนเขาอยในอาณาจกรพระเจาจนอองทงสน๒ ครนอยมาพระเจาจนอองเสยแกฮนฌอ แลวฮนโกโจ

กบฮนฌอรบกน จงไดราชสมบตแกฮนโกโจ ฮนโกโจแลพระราชวงศไดเสวยราชสมบตตอ ๆมาในแผนดนจนนน

ถงสบสององค มขนนางคนหนงชออองมงเปนขบถชงเอาราชสมบตไดเปนเจาแผนดนอยสบแปดป แลวจงม

หลานพระเจาฮนโกโจชอฮนกองบจบอองมงฆาเสยชงเอาราชสมบต ไดเสวยราชยสบวงศมาสบสององค

พระองคไดเสวยราชยทสดนน ทรงพระนามวาพระเจาเหยนเต จงแตกเปนสามเมอง ภาษาจนเรยกวา สามกก

เหตทงนเพราะพระเจาฮนเต๓ หาพระราชบตรมได ขอเลนเตมาเลยง จนเลนเตไดเสวยราชย

มพระราชบตรสององค ชอหองจเปยนหนง หองจเหยบหนง แลเมอพระเจาเลนเตเสวยราชยนน มไดตงอยใน

โบราณราชประเพณ แลมไดคบหาคนสตยธรรม เชอถอแตคนอนเปนอาสตย ประพฤตแตตามอำเภอใจ

แหงพระองค เสยราชประเพณไป จงมขนทผใหญคนหนงชอเทาเจยดกบพวกขนททงปวง เหนวาพระเจาเลนเต

รกใครไวพระทย จงคดกนกระทำการหยาบชาตาง ๆ แตบรรดาราชกจสงใดนน ขนทวากลาวเอาผดเปนชอบ

ขนนางแลอาณาประชาราษฎรไดความเดอดรอนนก จงมขนนางผใหญทงสองชอเตาบ ตนผวน เหนผด

คดอานจะจบขนทฆาเสย เทาเจยดขนทรตวจงใหพรรคพวกจบเตาบ ตนผวนไปฆาเสย เทาเจยดแลพวกขนท

ทงปวงยงทำการกำเรบขนกวาแตกอน

๑ เรอง หองสน๒ เรอง ไซฮน๓ เรอง ตงฮน

สามกก

2

๔ ตามตนฉบบไทยมชอขนทเพยง ๙ คน สอบฉบบจนไดชอ “เชยกง” อกคน ๑ จงรวมเตม ๑๐ คน

ครนอยมาพระเจาเลนเตเสวยราชสมบตไดสบสองป (พ.ศ. ๗๒๒) ณ เดอนส ขนสบหาคำ เสดจอยบน

พระเกาอ ณ พระทนงอนตกเตยน เวลาตะวนเทยงเกดลมพายหนก มงสเขยวใหญตกลงมาพนอยทเทา-

พระเกาอซงเสดจอยนน พระเจาเลนเตตกพระทยลมลงจากพระเกาอหาพระสตมได ชาวรกษาพระองค

เขาชวยพยงเชญเสดจเขาไปทขางใน บรรดาขนนางผใหญผนอยซงเฝาอยนนเหนงกตกใจกลว ตางคนกวงหนไป

อยหนอยหนงงนนกหายไป จงเกดฟารองฝนตกหาใหญ ลกเหบตกลงตกแลเรอนราษฎรทงปวงหกทลาย

เปนอนมาก จนเวลาเทยงคนฝนจงหยด ครนอยมาไดสป (พ.ศ. ๗๒๖) ณ เดอนย เมองลกเอยงแผนดนไหว

นำทะเลเกดใหญทวมตกแลเรอนอาณาประชาราษฎรซงอยตนทานน ถลมลอยไปเปนอนมาก ไกตวเมย

กลายเปนตวผ

ครนถงเดอนหก ขนคำหนง เกดนมตเปนควนเพลงพลงขนไปสงประมาณยสบวา แลวควนเพลงนน

พลงเขาไปในพระทนงอนตกเตยน ครน ณ เดอนเจด เกดนมตรศมรงตกลงในพระราชวง แลเขารนซวสงใหญ

บนดาลแตกทลายลง พระเจาเลนเตจงถามขนนางทงปวงวา นมตวปรตดงนจะดรายประการใด ยหลงขนนาง

จงเขยนหนงสอลบกราบทลวา เหตทงปวงนเพราะขนทประพฤตลวงพระราชอาญา จงเกดนมตใหพระองคปรากฏ

พระเจาเลนเตเหนหนงสอนน ทอดพระทยอยมไดตรสประการใด แลวเสดจลกขนผลดฉลองพระองค

ใหม เทาเจยดขนทเฝาอยหลงพระทนง มองเหนหนงสอนนจงคดอานกบพรรคพวกวา จะหาความผด

ขอใหญใสโทษยหลงใหออกจากทขนนาง แลพวกเทาเจยดขนทซงเปนผใหญนนเกาคน ชอเตยวตงหนง

เตยวเหยยงหนง ฮองสหนง ตวนกยหนง เหาลำหนง เกยนลดหนง เหหยหนง กกสงหนง เชยกง๔ หนง

เปนสบคนทงเทาเจยด ถาขนนางผใดมไดอยในโอวาทกใหถอดเสย ผใดอยในบงคบบญชานนกใหยกแตงตงขน

แลเทาเจยดกบพวกเกาคนนนตงชอตวเปนสบเสยงส แลพระเจาเลนเตนนเชอถอถอยคำเตยวเหยยงเรยกเปน

บดาเลยง ราชการกฎหมายแผนดนกผนแปรไป อาณาประชาราษฎรทงปวงไดความเดอดรอน เกดโจรผราย

ปลนสะดมเปนอนมาก

ฝายเมองกลกกนนน มชายพนองสามคน ชอเตยวกกหนง เตยวโปหนง เตยวเหลยงหนง แลเตยวกก

นนไปเทยวหายาบนภเขา พบคนแกคนหนง ผวหนานนเหมอนทารก จกษนนเหลอง มอถอไมเทา คนนน

พาเตยวกกเขาไปในถำจงใหหนงสอตำราสามฉบบ ชอไทแผงเยาสด แลววาตำรานทานเอาไปชวยทำนบำรง

คนทงปวงใหอยเยนเปนสข ถาตวคดรายมซอตรงตอแผนดน ภยอนตรายจะถงตว เตยวกกกราบไหว

แลวจงถามวาทานนชอใด คนแกนนจงบอกวา เราเปนเทพดา บอกแลวกเปนลมหายไป

ฝายเตยวกกกกลบมาบาน จงเรยนตามตำราทงกลางวนกลางคน กเรยกลมเรยกฝนไดสารพดทกประการ

จงตงตวเปนโตหยน แปลภาษาไทยวาพราหมณมความร ครงนนหาลงเมองกลกกน ชาวเมองทงปวงเกด

ความไข เตยวกกจงเขยนเลขยนตตามตำรา ไปแจกใหชาวเมองบำบดความไข คนกนบถอเตยวกกมาเปนศษย

เจาพระยาพระคลง (หน)

3

ใหสงสอนอยประมาณรอยเศษ เตยวกกจงไปเทยวรกษาไขตามเมองใหญนอย คนทงปวงไดเลขยนต

ซงเตยวกกใหนน ความไขอนตรายนนกหาย ชาวเมองทงนนกนบถอไปอยเปนศษยเตยวกกทวมากขนทกวน

เตยวกกครนมศษยมากแลว จงตงศษยไวเปนนายบานซองสามสบตำบล ตำบลใหญคนประมาณหมนเศษ

ตำบลนอยมคนประมาณหกพนเจดพน มนายคมไพรมธงสำหรบรบศกทกตำบล

เตยวกกตงตวเปนจงกน แปลวาพระยา แลวจงแตงอบายใหปรากฏไปวา แผนดนจะผนแปรปรวน

ไปแลว จะมผมบญมาครองแผนดนใหม บานเมองจะเปนสข แลวใหเอาปนขาวเขยนเปนอกษรไวทประต

บานเรอนสองตวอกษรวา ปชวดบานเมองจะเปนสข แลเมองเฉงจว เมองอวจว เมองชวจว เมองเกงจว

เมองยงจว เมองกนจว เมองอจว ชาวเมองทงแปดเมองนนบถอเขยนเอาชอเตยวกกไวบชาทกบานเรอน

เตยวกกจงใชมาอวนยเอาเงนทองไปใหฮองสขนทเปนกำนล แลวมาอวนยบอกความลบแกฮองสขนทวา

เตยวกกสงมาวาใหฮองสชวยทำการเปนไสศกในเมอง แลวเตยวกกจงคดอานกบนองชายสองคนวา ถาจะ

คดอานการสงใดเอาใจไพรเปนประมาณ บดนชาวเมองทงแปดเมองกรกใครนบถออยในโอวาทเราสนแลว

เมอการพรอมฉะนควรจะคดเอาแผนดน ครนจะมคดการบดนกเสยดายดมควร นองสองคนกยอมดวย

เตยวกกจงซองสมทหารแลเครองศสตราวธพรอมเตรยมไว ถงกำหนดแลวจะไดทำการสะดวก

แลวเตยวกกจงใชศษยคนหนงชอตองจว ถอหนงสอลบไปบอกฮองส ตองจวมไดเอาหนงสอนนใหฮองส

เอาหนงสอนนไปใหขนนางกราบทลพระเจาเลนเต พระเจาเลนเตจงใหโฮจนขนนางผใหญ ยกกองทพไปจบมา

อวนยซงเอาของกำนลไปใหฮองสขนทมาฆาเสย จบฮองสขนทใสคกไว

ฝายเตยวกกครนรขาวกเตรยมทหารไวพรอม แลวจงตงตวเปนเทยนกงจงกน แปลวาเจาพระยาสวรรค

แลวตงเตยวโปผนองเปนแตกงจงกน แปลวาเจาพระยาแผนดน ตงเตยวเหลยงนองผนอยเปนยนกงจงกน

แปลวาเจาพระยามนษย เตยวกกปาวประกาศแกทหารแลไพรพลทงปวงวา เมองพระเจาเลนเตจะสาบสญ

ฉบหายแลว ผมบญจะมาเสวยสมบตใหม คนทงปวงจงทำตามคำเทพดาทำนายเถด จะไดอยเยนเปนสข

พรอมมลกน

ไพรพลทงปวงกยนดดวย เตยวกกใหเอาผาเหลองโพกศรษะเปนสำคญ คนประมาณสสบหาสบหมน

เตยวกกกบทหารทงปวงพรอมใจกนเปนโจร หาผใดจะตานทานมไดมกำลงมากขน โฮจนจงเอาเนอความกราบทล

พระเจาเลนเต พระเจาเลนเตใหมตราไปทกหวเมองวา ถาผใดมฝมอกลาหาญใหชวยกนจบโจรโพกผาเหลอง

ไดแลวจะปนบำเหนจใหเปนขนนาง แลวสงจงลงเจยงทหารเอกหนง โลจนหนง ฮองฮสงหนง จฮหนง

ใหคมทหารยกออกไปเปนสามดาน ใหจบตวเตยวกกจงได

ฝายเตยวกกยกทหารเขาตปลายแดนเมองอวจว เลาเอยนเจาเมองอวจวนนเปนชาวเมองกงแฮ เปนเชอ

ฮนโกโจเปนหลานหลงจงฮอง รขาววาโจรโพกผาเหลองมาตปลายแดนเมองอวจว จงใหหาเจาเจงนายทหาร

มาปรกษา เจาเจงจงวาโจรมกำลงมากนก ทหารเมองเรานอย จำจะใหมหนงสอไปเกลยกลอมปาวรองชาวเมอง

ซงอยปลายแดนวา ถาผใดกลาหาญมปญญาจบโจรไดจะบอกความชอบไปใหกราบทลพระเจาเลนเต เลาเอยน

เหนชอบดวยจงใหทำตาม แลวแตงเปนหนงสอเกลยกลอมแจกไปทกหวเมอง ใหเจาเมองเอาหนงสอปดไว

สามกก

4

ทกประตเมอง

แลเมองตนกวนมชายคนหนงชอเลาป เมอนอยชอเหยนเตก กไมสรกเรยนหนงสอแตมปญญานำใจนนด

ความโกรธความยนดมไดปรากฏออกมาภายนอก ใจนนอารนกมเพอนฝงมาก ใจกวางขวาง หมายจะเปนใหญ

กวาคนทงปวง กอปรดวยลกษณะรปใหญสมบรณสงประมาณหาศอกเศษ หยานถงบา มอยาวถงเขา หนาขาว

ดงสหยก ฝปากแดงดงชาดแตม จกษชำเลองไปเหนห แลเลาปนนเปนบตรเลาเหง เลาเหงเปนเชอพระวงศ

พระเจาฮนเกงเต เลาเหงตาย ยงแตภรรยา เลาปผบตรมกตญญรกษามารดามใหอนาทร แลเลาปกบมารดา

เปนคนเขญใจไรทรพย ทอเสอขายเลยงชวต บานทเลาปอยนนชอบานเลาซองฉนอยใกลเมองตนกวน เรอนนน

อยรมตนหมอน ตนหมอนนนสงประมาณแปดวาเศษ กงนนเปนพมดงฉตร มหมอดคนหนงเดนมาเหนภมบาน

แลตนหมอนตองตำรา จงทายวาบานนมผมบญอย เลาปเมอยงเดกอยนน เลนกบลกชาวบานทงปวง

เลาปจงวา ถากไดเปนเจา กจะเอาตนหมอนตนนไปทำคนเศวตฉตรกน เลาอวนกผเปนอาไดยนเลาปวา

ประหลาด จงชมเลาปวาจะมบญเปนมนคง เลาอวนกทำนบำรงใหเงนทองแกเลาปเนอง ๆ เมอเลาปอายได

สบหาป มารดาจงใหไปเรยนหนงสอกบเตเหยนผเปนคร เลาปนนมเพอนสองคน ชอโลตดหนง กองซนจาน

หนง เรยนหนงสออยดวยกนจนอายไดยสบหาป ขณะนนเลาปเดนไปเหนหนงสอซงปดไวทประตเมอง

เลาปคดไปมตลอดยนดหนงสอทอดใจใหญอย

มคนหนงยนอยขางเลาปแลววา เปนผชายไมชวยทำนบำรงแผนดนแลวสมาทอดใจใหญ ฝายเลาป

กลบหนามาด เหนผนนสงประมาณหาศอก ศรษะเหมอนเสอ จกษกลมใหญ คางพองโต เสยงดงฟารอง

กรยาดงมาควบ เหนผดประหลาดจงถามวาทานนชอใด ผนนจงตอบวาเราชอเตยวหยเอกเตก บานอยตนกวน

เรามทรพยสนไรนาเปนอนมาก ทงรานสกรสรากมขาย เราพอใจคบเพอนฝงซงมสตปญญา บดนเหนทาน

ดหนงสอแลวทอดใจใหญ จงทกจะใครรเนอความ เลาปจงวาเราเปนเชอพระเจาฮนเกงเตชอเลาป ไดยนขาววา

โจรโพกผาเหลองมาทำอนตรายแผนดน เราคดจะใครอาสาแผนดนไปปราบโจร แตขดสนดวยกำลงนอย

ทรพยกนอยคดไปมตลอด จงทอดใจใหญ เตยวหยจงวาทรพยนนเรามอย เราจะคดกนไปเกลยกลอม

ชาวเมองซงมฝมอ กลาหาญ ทานกบเราจะยกออกไปจบโจรจะเหนประการใด เลาปไดฟงกดใจ จงชวน

เตยวหยเขาไปในรานสราซอสราแลวกชวนกนนงกนอย

มคนหนงรปรางโตใหญขบเกวยนมาถงหนารานสราเขาไปเรยกผขายสราวา เอาสรามาขายจงเรว เรา

กนแลวจะรบไปอาสาแผนดน เลาปเหนผนนสงประมาณหกศอก หนวดยาวประมาณศอกเศษ หนาแดง

ดงผลพทราสก ปากแดงดงชาดแตม ควดงตวไหม จกษยาวดงนกการเวก เหนกรยาผดประหลาดกวา

คนทงปวง เลาปจงชวนเขาไปนงกนสราดวยแลวถามวาทานนชออะไร ผนนจงบอกวาเราชอกวนอ อกชอหนงนน

หนเตยง บานเราอยเมองฮอตงไกเหลยง ทเมองฮอตงไกเหลยงนน มคนคนหนงมทรพยมากรายกาจสามหาว

ขมเหงคนทงปวง เราเหนผดนกเราจงฆาผนนเสยแลวหนไปเทยวอยเปนหลายหวเมอง บดนเราไดยนวา

เมองนมหนงสอเกลยกลอมปาวรองใหอาสาแผนดนจบโจรโพกผาเหลอง เราจงมาหวงจะอาสาแผนดน เลาป

จงตอบวา เรากบเตยวหยคดตองกนกบทาน กวนอไดยนกดใจ เตยวหยจงวาเราทงสามคดการตองกน

เจาพระยาพระคลง (หน)

5

เชญทานทงสองมาไปบานเรา ทหลงบานเรามสวนดอกไมแลวเปนทสงด ดอกยโถกบานอยเปนอนมาก

จะไดบชาพระแลเทพดาแลวจะไดใหสตยตอกนทงสามใหเปนนำหนงใจเดยวกน จะไดคดการใหญสบไป เลาป

กวนอไดยนกยนด จงชวนกนไปยงบานเตยวหย ครนรงขนเตยวหยจงจดมาขาวกระบอดำแลธปเทยนสงของ

ทงปวง แลวชวนกนออกมายงสวนดอกไม จงจดธปเทยนไหวพระแลบชาเทพดาแลวจงตงสตยสาบานตอกนวา

ขาพเจา เลาป กวนอ เตยวหย ทงสามคนนอยตางเมอง วนนไดมาพบกน จะตงสตยสบถเปนพนอง

รวมทองกนเปนนำใจเดยวซอสตยตอกนสบไปจนวนตาย จะไดชวยทำนบำรงแผนดนใหอยเยนเปนสข ถามภย

อนตรายสงใดแลรบศกเสยท ขาพเจามไดทงกน จะแกกนกวาจะตายทงสาม แลความสตยนขาพเจาไดสาบาน

ตอหนาเทพดาทงปวงจงเปนทพยพยาน ถาสบไปภายหนาขาพเจาทงสามมไดซอตรงตอกน ขอใหเทพดาสงหาร

ผลาญชวตใหประจกษแกตาโลก จงเรยกเลาปเปนพเออย กวนอเปนนองกลาง เตยวหยเปนนองสด

แลชาวบานซงกลาหาญนนมาเขาเกลยกลอมดวย เปนคนสามรอยคน กกนโตะเลยงดกนแลวจดเครองศสตราวธ

เปนอนมาก ยงขดสนแตมา

จงมคนมาบอกเลาปวา มพอคามาตอนมาเขามาในบานเรา เลาปจงออกไปรบพอคามาสองคนเขามา

คนหนงชอเตยวสเผง คนหนงชอเลาสง บอกเลาปวา ขาพเจาคาขายมาเปนหลายป มาปนไปขายมาพบโจร

กลางทางไปไมได ขาพเจาจงกลบมาเมองน เลาปจงชวนพอคามาสองคนเขาไปในบาน ใหแตงโตะเลยงแลว

บอกวา เราคดกนจะไปจบโจรซงทำจลาจลในแผนดน เตยวสเผง เลาสงวา ทานคดนตองกบขาพเจาแลว

จงจดแจงมาหาสบมากบเงนหารอยตำลง เหลกรอยหาบใหเปนกำลง เลาปจงขอบคณพอคามาทงสองคน

แลวหานายชางมาตเปนกระบสองเลมสำหรบถอ ซงกวนอจะถอนนใหชางตเปนงาวเลมหนง ยาวสบเอดศอก

หนกแปดสบสองชง เตยวหยถอนนใหตเปนทวนเลมหนง ยาวสบศอก หนกแปดสบหาชง แลวใหทำ

เครองเกราะแลอานมาสำหรบรบครบทงสามนาย แลวจงเกลยกลอมชาวบานทมฝมอกลาแขงไดหารอยคน

จงพาไปหาเจาเจง เจาเจงจงพาไปหาเลาเอยนผเปนเจาเมองทงสามพนองจงคำนบแลวบอกชอแลแซ เลาเอยน

ไดยนวาเปนแซเดยวกนกยนดนก จงรบไวเปนหลานชาย

ครนอยมาหลายวน จงมคนถอหนงสอบอกเขามาวา โจรโพกผาเหลอง ทหารเอกชอเทยอวนจ คมพล

ประมาณหาหมน ยกเขามาแดนเมองตนกวน เลาเอยนจงสงเจาเจงใหหาตวเลาป กวนอ เตยวหยมา แลวให

คมพลหารอยยกออกไปจบโจร เลาป กวนอ เตยวหยยนดนก กยกทหารหารอยออกไปถงตำบลเขาไทเหยงสน

แลไปเหนพวกโจรยกมาเปนอนมาก แลพวกโจรนนมไดเกลามวยกระจายผมเอาแตผาเหลองโพกศรษะทงสน

เลาปจงใหตงคายลงไว แลวขบมาออกไปหนาทหาร แลฝายขวานนมากวนอ ฝายซายนนมาเตยวหย เลาป

จงเอาแสมาชหนาดาพวกโจรวา อายพวกขบถ เทยอวนจโกรธนกจงใชทหารเอกชอเตงเมาขมาออกไปรบ

เตยวหยถอทวนยาวสบศอกขบมาเขารบกบเตงเมา เตยวหยรำเพลงทวนแทงถกอกเตงเมาตกมาตาย

เทยอวนจโกรธนกถองาวขบมาออกจะรบดวยเตยวหย กวนอเหนจงขบมาผานหนามาเตยวหยออกมาจะรบ

เทยอวนจเหนรปกวนอกตกใจเสยท กวนอเอางาวฟนเทยอวนจตวขาดออกเปนสองทอน พวกโจรทงนน

กแตกกระจายไปสน เลาปจงขบทหารเขาไลจบพวกโจรไดเปนอนมาก แลวยกทหารกลบเมองตนกวน

สามกก

6

ฝายเลาเอยนครนรขาวกออกไปรบเลาปถงประตเมอง แลวพากนกลบเขามา จงปนบำเหนจพวกทหาร

ตามสมควร ครนรงขนมาใชถอหนงสอสบเกง เจาเมองเฉงจวมาถงเจาเมองตนกวนวา บดนมโจรโพกผาเหลอง

ยกมาลอมเมอง เฉงจวจะขอกองทพไปชวย เลาเอยนจงหาเลาปมาปรกษา เลาปวาขาพเจาแลนองขาพเจา

จะขออาสายกไปชวยเมองเฉงจว เลาเอยนมความยนดจงสงเจาเจงใหคมทหารหาพนยกไปกบเลาป กวนอ

เตยวหย เลาปกบเจาเจงยกทหารมาถงเมองเฉงจว พวกโจรเหนกองทพยกออกมากเขาต

ฝายเลาป เจาเจงทหารนอยจงถอยทพออกมา แลวปรกษากนกบกวนอ เตยวหยวา ทหารเรานอยกวา

พวกโจร เราจะคดเปนกลศกจงจะเอาชยชนะได แลวเลาปใหกวนอคมทหารพนหนง ไปซมอยตำบลเขาขางซาย

ทาง ใหเตยวหยคมทหารพนหนงไปซมอยขางขวาทาง กำหนดวาถาไดยนเสยงมาลอแลวเมอใด ใหยกทหาร

ตกระหนาบเขามาทงสองขาง กวนอ เตยวหยกยกไปตามสง ครนรงขนเลาปกบเจาเจงยกทหารไปตามทาง

ซงกวนอ เตยวหยซมอยนน

ฝายพวกโจรกรกไลเลาปมา เลาปกใหถอยทพมาถงภเขาซงซมทหารอยนน แลวใหตมาลอสญญาณขน

ฝายกวนอ เตยวหยซงคมทหารอยนน กยกตกระหนาบออกมาทงสองขาง เลาปกขบทหารตเปนหนากระดาน

ขนไป

ฝายทพโจรเสยทกแตกหนเขามาชานกำแพงเมองเฉงจว ทพเลาป กวนอ เตยวหยกไลตกระหนาบ

พวกโจรมา สบเกงเจาเมองเฉงจวเหน จงยกทหารออกตกระหนาบเปนสดาน พวกโจรนนระสำระสายเจบปวย

ลมตายเปนอนมาก กแตกหนไปสน สบเกงจงปนบำเหนจทหารเลาปตามสมควร แลวเจาเจงวาเราจะยกทหาร

กลบไปเมองตนกวน

เลาปจงวา ไดยนขาววาโลตดผเปนตงลงเจยง เปนทหารเอกพระเจาเลนเต รบกบเตยวกกนายโจร

อยตำบลเมองกงจง ขาพเจาจะขอทหารไปรบพวกโจร เจาเจงจงจดทหารใหเลาปหารอย เจาเจงกยกทหาร

สพนหารอยกลบมาเมองตนกวน ฝายเลาป กวนอ เตยวหยกยกไปถงเมองกงจว แลวชวนกนไปหาโลตด

จงเอาขอราชการซงไดรบโจรนนแจงแกโลตด โลตดยนดนก จงวาทานทงสามอยทำราชการดวยเราเถด

ฝายเตยวกกมพวกโจรประมาณสบหาหมน โลตดนนมทหารประมาณหาหมน แลทพโลตดกบเตยวกก

ตงคายประชดกนอยยงมไดแพชนะกน โลตดจงวาแกเลาปวา เตยวโป เตยวเหลยงผนองเตยวกกนนคมโจร

ไปรบกบฮองฮสง แลจฮอย ณ เมองเองฉวน เราจะเกณฑทหารใหพนหนงกบทหารของทานนนจงยกไปชวย

ฮองฮสง จฮ ณ เมองเองฉวน แลวใหสบเอาขาวราชการหนกเบามาจงได เลาปรบคำแลวยกทหารรบไป

ทงกลางวนกลางคน

ฝายฮองฮสงกบจฮนนแตงทหารออกรบกบพวกโจรยงมไดแพชนะกน พนเวลาแลวเตยวโป เตยวเหลยง

ใหทหารถอยเขามาทมน แลวใหเอาฟางทำซมรมขนในคาย ฝายฮองฮสงกบจฮรจงปรกษากนวา บดน

พวกโจรเอาฟางทำซมรมขนในคาย เราจะคดเอาเพลงเผาคายพวกโจรเสยจงได จงใหทหารมดหญาคนละมด

ใหขดอโมงคเขาไปถงรมคายโจร ใหเอาหญาไปกองซมไวตามรมคาย ครนเวลากลางคนประมาณสองยาม

เกดลมพายใหญพดหนก ทหารทงปวงไดทใหสญญาณพรอมกน แลวจดเพลงระดมเผาคายโจรไหมขน

เจาพระยาพระคลง (หน)

7

สนแสงเพลงดจกลางวน พวกโจรทงปวงตกใจมทนใสเกราะแลผกอานมา กแตกกระจายหนเพลงวนวายอย

ฮองฮสง จฮขบทหารเขาไลแทงฟนพวกโจรปวยเจบลมตายเปนอนมาก

ครนรงขน เตยวโป เตยวเหลยง กบพวกโจรซงเหลอนนกชวนกนหาทางทจะหนเอาชวตรอด จงไปพบ

ทพหนงธงแดงทงทพ ทหารกองหนาเขาสกดพวกโจรไวมใหหนได แลนายทพนนชอโจโฉ สงประมาณหาศอก

จกษเลก หนวดยาว เปนบตรโจโก แลโจโฉเมอนอยนนมกพอใจไปเลนปายงเนอ มกพอใจฟงรองรำทำเพลง

มปญญาความคดรวดเรว ฝายวาโจเตกนนเหนโจโฉเปนนกเลงไมทำมาหากนกมใจชงเปนอนมาก จงเดนไป

จะเอาเนอความบอกโจโกผพ โจโฉเหนวาอาชงอยจะเอาเนอความไปบอกบดา โจโฉทำมอนเปนลมลง

อาเหนจงรองบอกโจโกวาโจโฉมอนเปน โจโกตกใจวาบตรมอนเปนกวงมาด โจโฉลกขนเลนปรกตอย โจโก

จงวาอาเองไปบอกวาเองมอนเปน บดนหายแลวหรอ โจโฉจงวาแตนอยมาขาหาเจบปวยสงใดไม เพราะอาชงขา

จงเอาความมดมาใส แตนนไปโจโกกเชอคำโจโฉ ถงอาจะเอาความสงใดมาบอก โจโกมไดเชอคำนองชาย

โจโฉยงกำเรบใจเลนหวหยาบชาไปกวาแตกอน เพอนเลนทงปวงพดจายกยอโจโฉวาแผนดนบดนเปนจลาจลอย

หาผใดซงมสตปญญาจะปราบปรามอนตรายใหอยเยนเปนสขไม เราทงปวงเหนแตทานมสตปญญา จะคดอาน

ปราบปรามใหแผนดนเปนสขได แลเมองลำหยงนนมคนหนงชอโหเงา วาแกคนทงปวงวาแผนดนเมองหลวงนน

จะสญเสยแลว ซงจะปราบแผนดนใหราบนนเหนแตโจโฉผเดยว แลในเมองหลหลำมหมอคนหนงชอเขาเฉยว

รดลกษณะคน โจโฉจงไปหาเขาเฉยวถามวา ขาพเจานสบไปภายหนาเหนดชวประการใด เขาเฉยวนงอย

โจโฉจงถามซำไปอก เขาเฉยวจงวาทานมปญญามาก จะปองกนแผนดนไดอย แตมไดสตยซอตอแผนดน

จะเปนศตรราชสมบต โจโฉหวเราะชอบใจ ครนอายโจโฉไดยสบปจงเขาไปทำราชการฝายทหารในเมองลกเอยง

โจโฉจงใหเอาไมสำคญหาสบไปปกไวทงสประตเมอง หามมใหคนเดนกลางคน ถาเดนไปมาผดประหลาด

ใหจบเอาตวมาทำโทษ ครนกลางคนวนหนงโจโฉไปตระเวนพบเอาขนทเดนมาผดเวลา โจโฉใหจบเอาตวมาต

สบหาท แลโจโฉนนทำราชการเขมแขงขนทกวน คนทงปวงยำเกรงเปนอนมาก พระเจาเลนเตจงตงใหเปน

ตนขวเหลง ครนพวกโจรโพกผาเหลองกำเรบจลาจลขนในเมองเองฉวน พระเจาเลนเตจงใหโจโฉเลอนท

เปนโตะอยใหคมทหารหาพนยกไปชวยเมองเองฉวน จงพบเตยวโป เตยวเหลยง กบพวกโจรทเหลอตายแตก

หนมานน โจโฉจงรบสกดไว ฆาพวกโจรเสยประมาณหมนเศษ ทหารโจโฉไดมาแลเครองศสตราวธเปนอนมาก

แตตวเตยวโป เตยวเหลยงนนหนได โจโฉจงเขาไปหาฮองฮสง จฮ บอกขอราชการแลว โจโฉขอเอาทหาร

ไปตามเตยวโป เตยวเหลยง

ฝายเลาป กวนอ เตยวหยยกมาถงเมองเองฉวน ไดยนเสยงรบพงกนแลวแลเหนแสงเพลงสวาง

จงเรงทหารรบไปชวย พอมาถงเขาพวกโจรนนกแตกไป เลาปจงพากวนอ เตยวหยเขาไปหาฮองฮสง จฮ

แลวบอกวา โลตดใหขาพเจามาชวยราชการทาน ฮองฮสง จฮวาขอบใจนกแลวบอกวาบดนเตยวโป เตยงเหลยง

แลพวกโจรนนแตกแลว เราเหนเตยวโป เตยวเหลยงจะหนไปหาเตยวกกผพ ณ เมองจงกง ถาทานเรง

ยกทหารรบตามกาวสกดเหนจะไดตว เลาป กวนอ เตยวหยกลายกทหารกลบไป ถงกลางทางพอพบขาหลวง

คมคนโทษขงกรงใสเกวยนมา จงแลไปเหนโลตดจำขงอยในกรง เลาปตกใจโจนลงจากมาเขาไปถามโลตดวา

สามกก

8

เหตใดจงเปนโทษฉะน โลตดบอกวา เราลอมเตยวกกไวจะใกลแตกอยแลว เตยวกกมความรเปนอนมาก

จะเอาโดยเรวยงมได พระเจาเลนเตจงใชจฮงชาววงมาสบขาวราชการ จฮงจะเอาของกำนลสนบนแกเรา

เราจงวาในกองทพนกขาดเสบยงอย เราจะมสงอนใดใหสนบนเลา จฮงโกรธกลบไปทลกลาวโทษวาเรานมได

มใจรบพง ราชการจงเนนชาอย พระเจาเลนเตจงใหตงโตะมาเปนนายทพแทนเรา แลวใหจำเราใสกรงสงไป

เมองหลวง เตยวหยไดยนกโกรธ ชกดาบออกจะฆาผคมเสย จะถอดโลตดออกจากกรง เลาปจงหามวาอยาทำ

เนอความนเปนขอรบสงอย จะทำแตอำเภอใจดวยโกรธนนไมได กวนอจงวาบดนโลตดสเปนโทษแลว คนอน

มาเปนนายทพซงจะทำราชการดวยนน เหนจะพงพาอาศยขดสน ถงจะมความชอบกกลบเปนผดเหมอนโลตด

ฉะน เราจะกลบไปเมองตนกวนดกวา เลาปเหนชอบดวยกยกไปเมองตนกวน ยกมาทางสองวนแลวไดยนเสยง

โหรองขางหลงเขา เลาปจงพากวนอ เตยวหยควบมาขนไปดบนเขา แลไปเหนทพหลวงแตก พวกโจรโพก

ผาเหลองไลมา เลาปเหนธงสำคญจงรวาทพเตยวกกไลทพตงโตะมา เลาป กวนอ เตยวหยจงลงไปชวยรบ

ทพเตยวกกกลบแตกหนไปทางประมาณหารอย ตงโตะจงไดกลบไปคาย แลวใหหาเลาป กวนอ เตยวหยมาถามวา

ตวนเปนขนนางตำแหนงใด เลาปบอกวา ขาพเจาจะไดเปนตำแหนงทขนนางนนหามได ตงโตะไดยนดงนน

ทำกรยาดหมนมไดนบถอ เลาป กวนอ เตยวหยกลาออกมา เตยวหยจงวาเราพนองสามคนชวยเอาชวตมน

ไวรอดมนกไมรคณเรา กลบทำหยาบชาดหมน ชอบแตฆาเสยจงจะหายความแคน แลวจบดาบจะไปฆา

ตงโตะเสย เลาป กวนอหามวาอยาทำ เขาเปนขาหลวง เตยวหยตอบวา ถาไมฆามนเสย เราจะตองอย

ใหมนใช มนจะดถกยงกวาน เพราะมนมอาญาสทธ พทงสองจะอยกอยเถด ขาจะลาไปหาทพงอนแลว เลาป

กวนอจงวา เราพนองทงสามคนเปนกระไรกเปนดวยกน ซงจะพลดกนนนไมควร จะไปไหนตองไปดวยกน

เตยวหยจงวา ถาดงนนจะคอยคลายความแคน แลวเลาป กวนอ เตยวหย กยกทหารกลบไปหาจฮ

ณ เมองเองฉวน ใหทหารรบเดนทงกลางวน กลางคน ครนถงกพากนเขาไปหาจฮ แลวเลาขอราชการทงปวง

ใหจฮฟงสน จฮรกใครนบถอเลาป กวนอ เตยวหยเอาไวเปนกองเดยวกน จฮจงวา ตงโตะนนบานอย

ณ เมองหลวง ลายลมโหยเปนขนนางชอฮองโตงทายสว แลตงโตะนนมไดรการหนกเบา มไดรจกคนดแลชว

มแตถอตว ซงทานจะอยดวยนนหาประโยชนมได

ฝายโจโฉซงไปตามเตยวโป เตยวเหลยง ครนไมพบแลวกกลบมาหาฮองฮสง ณ เมองเองฉวน เขาทำ

ราชการกองเดยวกนกบฮองฮสง ฮองฮสงกบโจโฉครนรขาววาเตยวเหลยงอย ณ เมองโฉเหยง จงยกทหาร

ไปรบเตยวเหลยง ฝายเตยวโปนนไปตงอยตำบลหลงเขาแหงหนง มพวกโจรอยประมาณแปดหมน เกาหมน

จฮครนรขาวจงใหเลาป กวนอ เตยวหยเปนทพหนา จฮเปนทพหลวง ยกทหารมารบเตยวโป ฝาย

เตยวโปจงใชโกเสงคมพวกโจรออกมารบกบทพหนา เลาปจงใหเตยวหยออกรบดวยโกเสง ยงมทนไดสามเพลง

เตยวหยเอาทวนแทงถกโกเสงตกมาตาย พวกโจรทงหลายกแตกไป เลาปขบทหารเขาไลตพวกโจร เตยวโป

จนความคดจงเสกคาถาใหเปนเมฆมดอากาศฟารองลมพายพดหนกฝนตก แลวมคนขมาถออาวธลงมา

แตอากาศ ทหารเลาปเหนกตกใจ เลาปจงถอยทพมาปรกษากบจฮ จฮจงวาเขาทำดวยความร เราจะใหทหาร

เอาของโสโครกขนไปซอนไวบนเขา ถาทำดงนอกใหทหารสาดเอาความรกจะเสอมไป เลาปจงใหกวนอ เตยวหย

เจาพระยาพระคลง (หน)

9

คมทหารคนละพน เอาของโสโครกขนไปไวบนเขาทงสองขางซงกระหนาบทางทจะรบกนนน ครนรงขนเตยวโป

ยกพวกโจรออกมา เลาปยกทหารออกโจมตพวกโจร เตยวโปจงเสกคาถาเปนเมฆมดฟารองลมพดหนกฝนตก

เปนคนขมาถออาวธลงมาจากอากาศเปนอนมาก เลาปเหนกทำถอยทพมา เตยวโปกขบพวกโจรไลทหารเลาป

มาถงเขากระหนาบสองขางทาง กวนอ เตยวหยจงใหทหารเอาของโสโครกแลโลหตสกรสนขนนสาดไปถก

พวกโจร แลคนขมาซงลงมาแตอากาศนนกกลายเปนกระดาษ มานนกกลายเปนมดหญาไป เมฆแลฝนลมนน

กหายสวางไป เตยวโปเหนเขาแกความรไดกถอยทพมา จฮ เลาปยกทหารตามรบไปจนถงเขาทงสองนน

ฝายกวนอ เตยวหยซงอยบนเขากยกทหารลงรบกระหนาบทงสองขาง ทพเตยวโปแตกหน เลาปยกทหารตาม

จงแลไปเหนมหนงสอชอเตยวโป เตยวโปนนหนเขาในปา เลาปเอาเกาทณฑตามยงถกไหลซายเตยวโป

ลกเกาทณฑตดไหลไป เตยวโปจงหนเขาไปในเมองเยยงเซยแลวปดประตเมองไว จฮกบเลาปขบทหาร

เขาลอมเมองไว แลวจงเกณฑทหารใหไปสบขาวฮองฮสงทไปรบเตยวเหลยง พอมาใชมาบอกแกจฮ เลาปวา

บดนฮองฮสงยกพลไปรบกบเตยวกก เตยวกกตายกอนแลว เตยวเหลยงผนองเตยวกกคมพลออกไปรบกบ

ฮองฮสง ฮองฮสงรบเตยวเหลยงแตกถงเจดครง ครงหลงฮองฮสงฟนเตยวเหลยงตายทเมองโฉหยงแลว

แลพรรคพวกเตยวเหลยงนนมาเขาเกลยกลอมเปนอนมาก ฮองฮสงจงคมเอาพรรคพวกเตยวกกกบศพเตยวกก

ขนไปถวายพระเจาเลนเต พระเจาเลนเตจงเลอนทใหฮองฮสงเปนทตจงกน แปลวาทหารสำหรบรกษาพระองค

ใหกนเมองบยจวดวย แลวฮองฮสงกราบทลพระเจาเลนเตวา โลตดนนมความชอบในสงคราม จะไดมความผด

เหมอนจฮงกราบทลนนหามได พระเจาเลนเตจงใหถอดโลตดออกพนโทษ แลวจะใหคงทดงกอน ฝายโจโฉนน

มความชอบจงโปรดใหไปกนเมองเจลำเซยง จฮ เลาปซงลอมเมองเยยงเซยอย รวาทหารผใหญผนอย

มความชอบใหไปกนเมองเปนหลายตำบล จงเรงทหารเขาตเมองเยยงเซยจะใกลไดอยแลว ลำแจงนายทหารโจร

จงคดอานกบพวกโจรทงปวงลอบฆาเตยวโปผนายเสย แลวตดศรษะออกมาใหจฮ เลาปถงนองเมอง ตวนน

กยอมเขาเกลยกลอมทำราชการดวย จฮมความยนดนก จงแตงหนงสอซงไดทำราชการมความชอบนน

บอกขนไปกราบทลพระเจาเลนเต

ฝายเตยวฮอง ฮนตง ซนตองทหารเตยวกก ครนเตยวกกตายแลวกซองสมพวกโจรไดหลายหมน

ยกไปเทยวปลนตบานเมองเผาเสยเปนหลายเมอง มาใชจงเอาเนอความไปบอกใหกราบทลพระเจาเลนเต

พระเจาเลนเตจงใหมตราไปถงจฮใหจดทหารทมฝมอยกไปจบพวกโจร จฮจงจดทหารยกไปลอมเมองอวนเซย

ดานตะวนออก ใหเลาป กวนอ เตยวหยลอมดานตะวนตก ฝายเตยวฮองแตงใหฮนตงคมทหารออกไปรบดาน

ซงเลาปลอมอยนน จฮคมทหารเอกสองพนเขารบกระหนาบ ฝายพวกโจรเหลอกำลงกหนกลบเขาเมอง เลาป

แลทหารทงปวงตามตเขาไปจนถงเชงกำแพงลอมเมองไวรอบ พวกโจรอยในเมองขดสนดวยเสบยงอาหาร

ฮนตงจงใชทหารออกมาหาจฮ ขอเขาเกลยกลอมดวยจฮ จฮไมรบ เลาปจงวาครงพระเจาฮนโกโจได

ราชสมบตนน เพราะมผมาเขาเกลยกลอมเปนอนมาก เหตไฉนทานจงไมรบเกลยกลอมฮนตง จฮตอบวา

ครงพระเจาฮนโกโจนนบานเมองมไดปรกตมเสยนหนามเปนอนมาก พระเจาฮนโกโจจงรบเกลยกลอมคนทงปวง

ครงนมจลาจลแตโจรพวกเดยว ครนจะเอาพวกโจรเขาไวในเกลยกลอม คนทงปวงกจะดเยยงอยางวาทำผด

สามกก

10

แลถามผมาปราบปรามกจะละพยศอนรายเสย นานไปกจะรอทำความชวไปอก เลาปจงตอบวาควรแลว

แลซงเราลอมเมองไวนกรอบทงสดาน เมองกจวนจะเสยอยแลว อนพวกโจรกเปนชายชาตทหารอปมาเหมอน

สนขจนตรอก ไหนจะนงใหทหารเราจบโดยงาย คงจะรบเปนสามารถ ทหารเรากจะเสยบาง พวกโจร

กจะเสยบาง เหมอนเอาพมเสนไปแลกเกลอ ขอใหยกทหารดานตะวนออกเสย เปดใหพวกโจรออกไป จงคอย

ตามจบเอาเหนจะไดสะดวก จฮเหนชอบดวย สงทหารใหเลกดานตะวนออกเสยแลวมารมตฮนตงจงยกพลหน

ออกจากเมองดานตะวนออก จฮ เลาป กวนอ เตยวหย สนายคมทหารไลไป แลวยงเกาทณฑไปถก

ฮนตงตาย ทหารทงนนกแตกไป

จฮ เลาป กวนอ เตยวหย สนายพบเตยวฮอง ซนตงซงเปนพวกฮนตงนน คมทหารขวางหนาเขารบจฮ

จฮเหนพลเตยวฮองมากนกกถอยกลบมา เตยวฮอง ซนตงกไลรบไปชงคนเอาเมองได จฮกถอยไปตงคายมน

ทางไกลเมองประมาณรอยหนง จฮคดจะยกเขารบเอาเมองอวนเซยอก พอแลเหนทหารพวกหนงยกมาทาง

ตะวนออกแลนายทหารซงยกมานนชอซนเกยนกรยาเหมอนเสอ หนาผากใหญหนายาว เกด ณ เมองตองงอ

แลซนเกยนเมออายสบเจดปนน ไปเมองเจยนตองกบบดา ครนถงปากนำเมองเจยนตอง พบโจรสบคน

ตชงลกคาเอาของมาปนกนอยบนบก ซนเกยนจงวาแกบดาวา โจรเหลานหยาบชานก ขาจะขนไปจบตวใหได

แลวซนเกยนกเดนขนไปทำอาการดจดงขนนางเรยกบาวไพรทงปวงอออง ฝายโจรสบคนเหนกตกใจทงของเสย

วงหนไป ซนเกยนไลตามฆาโจรตายคนหนง เกาคนนนหนไปได กตตศพททงนกรไปถงเจาเมองเจยนตอง

เจาเมองเจยนตองจงเอาตวเขาไปตงใหเปนนายทหาร

อยมาหอฉงเปนขบถคมพลไดหลายหมน ตงตวเปนเจาชอวาเจายงเปง แลผรกษาเมองกบซนเกยนร

จงเกลยกลอมชาวเมองซงกลาแขงไดพนเศษ จงไปรบทเมองหอฉง ฟนหอฉงกบลกหอฉงตาย ผรกษาเมอง

จงบอกหนงสอความชอบขนไปกราบทลพระเจาเลนเตใหแกซนเกยน ครนอยมาพวกโจรโพกผาเหลองคมพวกเพอน

เทยวตบานเมองกำเรบใหญหลวงขน ฝายซนเกยนรขาววา จฮจะปราบโจรทงปวงมความยนดนก จงเกลยกลอม

ชาวบานชาวเมอง กบทหารเมองอวนเซยทงสองเหลา ไดคนประมาณพนหารอยแลวยกมา ซนเกยนมาถงจฮ

แลวบอกแกจฮวาขาพเจาจะขออาสาปราบโจร จฮมความยนดนก จงจดทหารทงปวงแลวใหเลาปยกเขาตดานเหนอ

ใหซนเกยนยกเขาตดานใต แลวจฮนนยกเขาตดานตะวนตกเมองอวนเซย ไวชองแตดานตะวนออก

แลซนเกยนนนปนกำแพงเมองอวนเซยเขาไปไลฟนพวกโจรบนเชงเทนตายยสบเศษ แลพวกโจรทงปวงตกใจ

แตกไป ฝายเตยวฮองเหนซนเกยนปนกำแพงเมองขนมาฆาฟนพรรคพวกตายกโกรธ จงขนมาถองาวมาจะรบ

ดวยซนเกยน ซนเกยนเหนเตยวฮองขมามาถงรมเชงเทน ซนเกยนจงโจนดวยกำลงไปชงเอางาวได แลว

ฟนเตยวฮองตกมาตาย จบเอามานนมาขแลวขบมาไลฟนพวกโจรทงนนแตกตนไป ฝายซนตงเหนจะตอสดวย

ซนเกยนมได กขมาพาพวกโจรทงนนจะหนออกประตดานเหนอ พอเหนเลาปตกระหนาบเขามา ซนตงตกใจ

คดวากครงนเหนจะไมพนมอเลาป จะคดเอาแตรอดชวตเถด ซนตงกถอยเขามา เลาปกยงเกาทณฑไปถกซนตง

ตกมาตาย ฝายจฮเหนกขบทหารทงปวงเขาเมองได ฆาพวกโจรตายประมาณหมนเศษ แลวยกไปตเมองทงปวง

ซงโจรรบไดไวนนถงสบสสบหาหวเมอง แลอาณาประชาราษฎรทงปวงกคอยอยเยนเปนสข แลวจฮกยกทพ

เจาพระยาพระคลง (หน)

11

กลบไปเมองหลวงแจงเนอความแกเสนาบด แลเสนาบดจงเอาความกราบทลแกพระเจาเลนเต พระเจาเลนเต

ใหปนบำเหนจจฮใหเปนนายทหารใหญมตำแหนงเฝา แลวใหเปนทเจาเมองโหหลำ จฮจงกราบทลความชอบ

ซนเกยนกบเลาปซงไดทำการปราบโจร พระเจาเลนเตใหซนเกยนไปเปนกรมการหวเมอง แตเลาปนนมไดตรส

ประการใด แตเลาปคอยทาบำเหนจอยในเมองหลวงนนประมาณเดอนเศษ มไดสมความปรารถนา

กเสยนำใจนก

ตอนท

12

ตอนท

๒

วนหนงเลาป จงชวนกวนอ เตยวหยไปเทยวชมบานเมองจะใหหายรำคาญใจ พอพบเตยวกนซงเปน

ขนนางอยในพระเจาเลนเตขเกวยนมา เลาปมความยนดยกมอขนคำนบแลวบอกวา ขาพเจานมความชอบไดชวยจฮ

ทำการปราบโจร หาผใดจะทลเสนอความชอบใหไม เตยวกนไดฟงดงนนกตกใจจงพาเลาปเขาไปเฝา แลวทล

พระเจาเลนเตวา เกดโจรโพกผาเหลองขนทงนเพราะเหตดวยพระองคเชอฟงขนทสบคน ขนทสบคนนนตดสน

เนอความอาณาประชาราษฎรกลบจรงเปนเทจ เทจเปนจรง ขนนางผใหญผนอยซงเปนยตธรรมนนใหถอดเสย

เอาสนบน ผหาสตยไมเอามาตงเปนขนนางผใหญผนอยบานเมองกเกดจลาจล อาณาประชาราษฎรไดความ

เดอดรอนมาคมเทาบดน ขาพเจาคดวาจะใหเอาขนทสบคนไปตดศรษะตระเวนประกาศแกอาณาประชาราษฎร

ทงปวงใหทวทกหวเมองซงขนแกเมองหลวง ใครมสตปญญาเปนยตธรรม มความชอบกใหตงเปนขนนาง

โดยยศถาศกดตามสมควร บานเมองกจะอย เยนเปนสขสบไป ขนทสบคนเฝาอยไดยนจงกราบทล

พระเจาเลนเตวา เตยวกนเปนแตขนนางผนอย บงอาจมไดกลวพระราชอาญา เขามาทลสงสอนพระองคนน

ไมควร พระเจาเลนเตจงสงบซใหขบเตยวกนออกไปเสยจากทเฝา ขนทสบคนจงคดกนวาเตยวกนมากราบทล

กลาวโทษเราทงนเปนขอใหญ ชะรอยมนไปทำการศกรบโจรมความชอบ หาผใดจะทลความชอบใหไม มนจง

โกรธอาจใจเขามาทลเองดงน ครนเราจะใหทำโทษตอบบดน ความนนทากจะมแกเรา อยาเลยเราจะนงไวกอน

ตอนานไปจงคดอานฆาเสยกจะไมพนมอเรา พระเจาเลนเตจงทรงพระดำรวา เลาปกมความชอบอยจงสงให

เสนาบดปนบำเหนจเลาป เสนาบดปรกษาใหเลาปเปนผรกษาเมองอนหอกวน เลาปจงใหทหารซงมาดวยนน

กลบไปทอย จดเอาแตคนสนทประมาณยสบคนไว แลวพากวนอ เตยวหยกบคนยสบคนนนไปอย ณ เมอง

อนหอกวนไดประมาณเดอนเศษ เลาปเกลยไกลอาณาประชาราษฎรซงววาทมคดแกกนนน มากใหนอยลง

นอยนนใหหายเสย ราษฎรทงปวงไดความสข ยกมอไหวสรรเสรญเลาปเปนอนมาก แลวกวนอ เตยวหยนน

มใจภกดตอเลาปเปนอนมาก เวลาเลาปออกวาราชการ กวนอ เตยวหยมไดขาดหนา อตสาหพทกษรกษากน

ครนอยประมาณเดอนหนง มหนงสอรบสงใหตกอวถอมาถงเลาปวา ถาเปนไพรไดเลอนทเปนขนนางหวเมอง

เจาพระยาพระคลง (หน)

13

ขนแลว จะเรยกเอาสวย เลาปรขาวกออกไปรบถงนอกเมอง เลาปคำนบหนงสอรบสงตามธรรมเนยมแลว

ถามขอราชการแกตกอว ตกอวมไดเกรงเลาป บอกขอราชการแลวเอาแสมาชหนาเลาป กวนอ เตยวหย

เหนดงนนกโกรธ แตมไดวาประการใด แลวเลาปเชญตกอวเขาไปในเมอง จดแจงทใหอยตามธรรมเนยม

แลตกอวนงอยบนทสง เลาปนนยนอยตามตำแหนง ตกอวจงถามเลาปวาตวมความชอบสงใดจงไดเปน

ผรกษาเมอง เลาปตอบวา ขาเปนเชอพระเจาฮนโกโจอย แตวาบญนอยจงไดเปนผนอยอย ณ เมองตนกวน

ครงโจรโพกผาเหลองเปนขบถนน ขากไดอาสาแผนดนออกรบโจรถงสามสบสสามสบหาครง มความชอบ

หนอยหนง จงโปรดใหมารกษาเมองน ตกอวไดยนดงนนตวาดเพดใหเลาปแลววา เองนทะนงศกดอางอวดวา

เปนเชอพระวงศ ขอวาไดไปรบโจรถงสามสบสสามสบหาครงนน เราพเคราะหดรปรางเชนนไมเหนสมทำการศก

อยาพดโกหกเราหาเชอตวทานไม ซงวาเปนผรกษาเมองกดแลว บดนมรบสงใหเราลงมาเรยกเอาสวยแกขนหมน

ทเปนขนใหม เลาปรบคำแลวมไดตอบคำประการใดกลาไปทอย เลาปจงหาปลดมาปรกษาวา ตกอวถอรบสง

มาวาดงนเราจะทำประการใด ปลดจงวาตกอวทำสงาทงนปรารถนาจะเอาสนบนเปนประโยชนแกตว เลาปจงวา

ตงแตเรามาอยเมองนจะไดคาธรรมเนยมแลเบยดเบยนดายเสนหนงเขมเลมหนงแกอาณาประชาราษฎร

ใหไดความเดอดรอนหามได จะเอาสงใดมาใหสนบนแกตกอวนนกขดสนอยแลว ครนรงขนตกอวจงเอาตวปลด

ลอบมาขเขญโบยตจะใหปลดนนวาเลาปฉอราษฎร ปลดจะไดวาตามคำตกอวหามได เลาปรกมาจะเขาไปหาตกอว

นายประตหามมใหเขาไป เลาปกกลบมาทอย

ฝายเตยวหยเสพสราแลวขมาจะไปเทยวเลน ครนมาถงตรงประตทอยตกอว เหนคนแกยนรองไหอย

ประมาณหาสบหกสบคน เตยวหยจงถามวามารองไหอยนดวยเหตอนใด คนทงปวงจงบอกวาตกอวใหเอาปลด

มาโบยตใหซดวาเลาปฉอราษฎร ครนขาพเจาชวนกนจะเขาไปขอโทษ นายประตมใหเขาไปแลวซำตขาพเจาอกเลา

ขาพเจาไดความเจบอายจงรองไหอยฉะน เตยวหยไดยนดงนนกโกรธโจนลงจากหลงมาวงเขาไปถงประต

นายประตหามกมฟง ครนเตยวหยเขาไปในประตเหนปลดตองมดมอมดเทาอย ตกอวนนนงอยบนเกาอ

เตยวหยตวาดแลวรองวา อายขฉอใหญมงรจกกหรอไม ตกอวตกใจเงยขนเหนเตยวหย ยงมทนจะตอบ

ประการใด เตยวหยเขาจบจกผมกระชากตกอวตกลงจากเกาอ แลวเอาผมกระหมวดมอลากออกมาถง

ศาลากลาง จงเอาผมตกอวผกกบหลกมา แลวหกเอากงสนมาตตกอวเจบปวดเปนสาหส ฝายเลาปกลบเขามา

นงทกขอย พอไดยนเสยงตกอวรองออองขน จงถามทนายวาเสยงอนใดองอยนน ทนายบอกวาเสยงเตยวจงกน

นองทานเอาผใดมาตนนไมแจง เลาปกรงใจเดนออกไปเหนเตยวหยเอาตกอวมาผกตอย เลาปตกใจจงวงเขาไป

ถามเตยวหยวา เอาทานขาหลวงมาตดวยเหตใด เตยวหยจงบอกวาอายนมนขฉอใหญ แลวเปนคนหยาบชา

ไวมนมได ชอบตเสยใหตาย ตกอวเหนเลาปมาจงรองวาเลาปเอยชวยชวตขาพเจาดวย เลาปไดยนดงนนมใจ

เมตตาสตวหาความพยาบาทมได จงหามเตยวหย เตยวหยกหยดมอลง พอกวนอเดนออกมาจงวาแกเลาปวา

เราทำความชอบอาสาแผนดนมาเปนหลายครงกไดเปนแตเพยงน แตตกอวถอรบสงมาแลววาหยาบชาดหมน

นอกรบสงใหไดอปยศดงน อนเราพนองสามคนอปมาประดจหงส ซงจะอาศยในปานไมสมควร เราจะฆา

ตกอวเสยแลวชวนกนไปอยบานเมองทอาศยแหงเราดกวา ภายหลงจงจะคอยคดการใหญสบไป เลาปไดยน

สามกก

14

กวนอวาดงนนเหนชอบดวย จงกลบเขาไปเอาตราสำหรบทมาผกคอตกอวไวแลวจงวา ตวเองเปนขาหลวง

มาทำขฉอดงนควรแตเราจะตดศรษะเสย นเราใหชวตตวไว บดนเราไมพอใจอยทำราชการแลว เองจงเอา

ตรานกลบไปเมองดวยเถด เรากจะไปบานเมองทอาศยแหงเรา แลวเลาปกพากวนอ เตยวหยกบพรรคพวก

ยสบคนนนออกจากเมองอนหอกวน

ฝายตกอวจงเอาตราสำหรบทเลาป พาพรรคพวกมาถงเมองเตงจวแลวเอาเนอความทงปวงบอกแกเจาเมอง

เตงจว เจาเมองเตงจวจงใหมหนงสอไปทกหวเมอง ใหจบเลาป กวนอ เตยวหยสามคนผกระทำผดสงเขามา

ฝายเลาปครนมาถงกลางทาง ไดยนกตตศพทซงเจาเมองเตงจวใหมหนงสอมาใหจบตวสงนน ครนจะไปใหถง

เมองตนกวนเหนจะไมทนท เลาปรวาเลาเกงซงเปนเจาเมองไตจวนนเปนแซเดยวกน จงคดวาอยาเลยจะเขาไป

อาศยเลาเกงเหนจะพนภย คดแลวกพากวนอ เตยวหยกบพรรคพวกเขาไปหาเลาเกง ณ เมองไตจว แลวบอก

เนอความแตหลงใหฟง เลาเกงนนแจงในหนงสอเจาเมองเตงจวซงใหมา ครนแจงคำซงเลาปมาบอกดงนน

กคดสงสารวาเปนแซเดยวกน แลวเปนเชอพระวงศอย เลาเกงจงเอาเลาป กวนอ เตยวหยเปลยนชอเสย

ซอนไวในบาน

ฝายขนทสบคนนนพระเจาเลนเตโปรดปรานนก จะวากลาวสงใดกสทธขาด แลเตยวตง เตยวเหยยง

ขนทสองนายนน จงใชทนายสองคนไปวากลาวแกขนนางแลทหารทงปวงซงไดไปรบโจรโพกผาเหลองนนวา

ถาผใดมทรพยขาวของเงนทองเอาไปใหแกขนทนายเราแลว นายเราจะชวยทลเสนอความชอบให ถาใครมไดให

นายเราจะทลใหถอดเสยจากทขนนาง ฝายหองหโกแลจฮซงเปนทหารผใหญนน มไดทำตามคำทนายทงสองวานน

เตยวตง เตยวเหยยงจงกราบทลยยงพระเจาเลนเต ใหถอดหองหโก จฮ ออกเสยจากทขนนาง พระเจาเลนเต

กทำตาม แลวตงใหเตยวตง เตยวเหยยงเปนทแทนหองหโก แลขนทแปดคนกเลอนขนไปเปนขนนางผใหญสน

ราชการนนกฟนเฟอนไป ราษฎรทงปวงไดความเดอดรอน

ฝายคเสงเปนพวกโจรโพกผาเหลอง หนมาอย ณ เมองเตยงสา เกลยกลอมชกชวนพวกเพอนปลนต

อาณาประชาราษฎรทงปวงเปนหลายตำบล หาผใดจะตานตอจบกมมได แลเตยวก เตยวซนอย ณ เมองยหยง

เกลยกลอมผคนไดเปนอนมากคดขบถ เตยวกนนตงตวเปนเจา เตยวซนเปนเสนาบดผใหญทำการหยาบชาตาง ๆ

แลหวเมองทงปวงรจงบอกหนงสอขนไปถงเมองหลวงเปนหลายครง ขนทสบคนปดเสยมไดเอาเนอความ

กราบทล

ครนอยมาวนหนงพระเจาเลนเตเสดจไปประพาสสวนดอกไม จงเสวยชยบานอย แลขนทสบคนกกนสรา

อยหนาทนง แลเลาโตพระพเลยง พระเจาเลนเตนนรวาพวกโจรเปนขบถขนอก พระเจาเลนเตมไดทราบ

เลาโตตกใจจงตามเสดจเขาไปในสวน พระเจาเลนเตเหนจงตรสถามวา เลาโตทำหนาตนตกใจเขามาวาไร

เลาโตจงกราบทลวาพระองคไมแจงหรอ บดนหวเมองทงปวงเกดจลาจลขนอก บานเมองจะเปนอนตรายอยแลว

พระองคยงมาเสวยสราอยอกเลา พระเจาเลนเตจงตรสวาหวเมองทงปวงเกดจลาจล เราใชใหทหารไปปราบสงบ

แลวเปนไฉนมาซำวาดงนเลา เลาโตจงกราบทลวาหวเมองทงปวงซงเกดจลาจลครงน เพราะเหตขนทสบคน

วาราชการตดสนคดราษฎรมไดเปนยตธรรม ขาพเจาแจงเนอความแลวครนจะมกราบทลกเหมอนหนงหามกตญญ

เจาพระยาพระคลง (หน)

15

ตอพระองคไม แลขนทสบคนไดยนเลาโตทลกตกใจเขาไปหนาทนง ทำอบายถอดหมวกแลวรองไห ทลวา

ขนนางผใหญทงปวงเหนวาพระองคโปรดเลยงขาพเจา ขาพเจากทำราชการโดยสจรต ขนนางทงปวงกบเลาโต

มใจรษยาขาพเจา ซงขาพเจาจะทำราชการสบไปนนเหนจะไมรอดชวต ขาพเจาทงสบคนนจะขอออกจากท

เอาแตชวตรอดไว แลทรพยสนสงของขาพเจาทงปวงนน ขอถวายพระองคใหพระราชทานทแกลวทหาร

ซงทำราชการ แตตวขาพเจาทงนจะขอกราบถวายบงคมลาไปทำไรไถนาเลยงชวต พระเจาเลนเตไดฟงขนท

ทลดงนนกทรงพระโกรธเลาโตนก จงตรสวาตวเปนพเลยง ทบานเรอนของตวนนกยอมมคนสนทใชสอยอย

แลตวเราเปนเจาอยในราชสมบตมคนซงสนทใชสอยบาง ตวมารษยาวากลาวใหเราขดเคองดงน ซงวามกตญญนน

เราเหนไมจรง แลวสงบซฝายซายใหเอาตวเลาโตไปฆาเสย บซกเขาลากเอาตวเลาโต เลาโตจงรองขนหนา

พระทนงวา ซงรบสงใหฆาขาพเจานนไมเสยดายชวต ขาพเจาคดเสยดายแตราชสมบตของพระเจาฮนโกโจ

ซงสงสมมาแตกอนไดถงสรอยปเศษมาแลว๑ บานเมองหาเปนจลาจลมได ครงนจะเปนอนตรายเสยมนคง

บซกพาเอาตวเลาโตออกไปถงตำแหนงฆา คนเงอดาบขนจะฆา พอตนตำเหนกรองหามไววา อยาเพอฆาเสยกอน

เราจะเขาไปทลสนองพระเจาเลนเตใหรความผดแลชอบกอน ตนตำเขาไปยงสวนดอกไมทลถามพระเจาเลนเต

วาเลาโตเปนพระพเลยงไดทำนบำรงสงสอนพระองคมาแตกอน แลเลาโตกระทำความผดสงใดพระองคจงสงให

ประหารชวต พระเจาเลนเตไดฟงตนตำทลถามดงนนจงตรสวา เลาโตเปนผใหญหาความคดมได เอาความ

มจรงมาวากลาวยยงใสโทษขนทสบคนซงเปนขนนางผใหญ แลวหยาบชาตอเรา ตนตำจงทลวา ขนนาง

ผใหญผนอยทงอาณาประชาราษฎรในเมองแลหวเมองไดความเดอดรอนเปนอนมาก มใจชงจะใครกนเนอขนท

สบคนเสย แลพระองคมพระทยรกขนทสบคนดจหนงพระราชวงศผใหญ แลจะไดมความชอบสงใดหามได

พระองคตงใหเปนขนนางผใหญนนไมสมควร อนงฮองสขนทกคดการขบถเปนไสศกเขาดวยพวกโจรโพกผาเหลอง

มผมากราบทลพระองค พระองคมไดชำระใหเหนเทจจรง พระองคแกลงนงเสย จะใหราชสมบตเปนอนตราย

พระเจาเลนเตจงตรสวา มผมากราบทลวาฮองสเปนขบถนนหาจรงไม แลขนทสบคนนเราเลยงถงขนาด

ถาฮองสเปนขบถจรง ขนทเกาคนหาเปนขบถสนไม ดรายจะมใจสจรตตอเราสกคนหนงสองคน เหนจะเอา

เนอความมาบอกเรา ตนตำเหนวาพระเจาเลนเตรกขนทสบคนอย ซงจะพดทลวากลาวไปนนเหนขดสน

ตนตำมความแคนใจ จงเอาศรษะชนแทนซงพระเจาเลนเตเสดจประทบอยนนจนศรษะแตกโลหตไหล

พระเจาเลนเตทรงพระโกรธ จงสงบซฝายซายใหเอาตวตนตำกบเลาโตซงจะใหฆาเสยนนเอาไปจำใสคกไว

ครนเวลาคำขนทสบคนคดกนแลวจงเรยกผคมมาสงวา ถาเวลาเทยงคนใหลอบฆาตนตำ เลาโตเสย ผคม

กไปทำตามขนทสง แลวขนทสบคนจงแตงเปนหนงสอรบสงไปถงซนเกยนวา ใหซนเกยนไปกนเมองเตยงสา

แลวใหปราบคเสงซงเปนพวกโจรนนเสยใหราบคาบ แลซนเกยนรหนงสอรบสงแลวกยกไปปราบพวกโจร

ปราบแลวกบอกหนงสอขนไปกราบทลพระเจาเลนเต พระเจาเลนเตทราบจงทรงพระดำรวา ซนเกยนมความชอบ

๑ รชกาลพระเจาฮนโกโจ พ.ศ. ๓๓๘ อยในเรอง ไซฮน

สามกก

16

เมองกงแฮเปนหวเมองเอก จงใหแตงหนงสอรบสงใหซนเกยนไปกนเมองกงแฮ แลวใหเลาหงเปนเจาเมองอจว

ใหยกไปตเตยวก เตยวซนซงตงตวเปนเจา ณ เมองยหยง

ฝายเลาเกงรในรบสงวาเลาหงจะไปรบเตยวก เตยวซน เลาเกงจงเขยนหนงสอใหเลาปถอไปหาเลาหง

ในหนงสอนนวาเลาเกง เลาปกบเลาหงเปนแซเดยวกน จะขอใหเลาปไปทำการศกดวย เลาหงรหนงสอ

นนแลวกมความยนดนก จงจดแจงทหารทงปวง ตงใหเลาปเปนนายทหารแลวยกไปเมองยหยง เลาหงจงให

เลาปคมทหารเขาหกคายเมองยหยงเปนสามารถ ทหารทงสองฝายฆาฟนกนตายเปนอนมาก แลเลาปตงรบ

อยนนเปนหลายวน แลเตยวซนนนใจหยาบชารายกาจนก พรรคพวกบาวไพรทงปวงมความเจบแคนเปนอนมาก

ครนเวลากลางคนเตยวซนนอนหลบอย ทหารซงสนทนนจงลอบฆาเตยวซนเสย แลวตดเอาศรษะ

พาพวกเพอนออกไปใหเลาป เตยวกครนเหนเตยวซนตาย แลทหารทงปวงเอาใจออกหากเปนอนมากกสน

ความคด จงเอาดาบเชอดคอตาย แลราษฎรในเมองยหยงคอยมความสขราบคาบ

เลาหงจงแตงหนงสอบอกความชอบเลาป ไปใหกราบทลพระเจาเลนเต พระเจาเลนเตจงตรสวาเลาป

มความผดอยครงตตกอว เอาความชอบนนยกโทษเสย แลวใหไปรกษาบานแฮปดปลายดาน กองซนจาน

จงทลวาเลาปนแตกอนกมความชอบอย ขอใหไปกนเมองเพงงวนกวนเถด พระเจาเลนเตกโปรดใหเลาปไปอย

เมองเพงงวนกวน เมองนนมทหารเปนอนมาก ขาวปลาอาหารกบรบรณ เลาปคอยมใจกวางขวางกวาแตกอน

ฝายพระเจาเลนเตจงใหเลาหงซงมความชอบมาเปนนายทหารอยในเมองหลวง

พระเจาเลนเตมอครมเหสคนหนงชอนางโฮเฮา มพระราชบตรองคหนงชอหองจเปยน แลนางอองบหยน

สนมเอกมพระราชบตรองคหนงชอหองจเหยบ แลนางโฮเฮานนมพชายคนหนงชอโฮจน โฮจนนนพระเจาเลนเต

ตงใหเปนขนนางผใหญเปนทปรกษา แตพระเจาเลนเตเสวยราชยไดหกปเศษแลว แลนางโฮเฮานนมความหงสา

แกนางอองบหยน นางโฮเฮาจงพาลเอาความผดเปนขอใหญ สงใหเอานางอองบหยนไปฆาเสย นางตงไทฮอ

ผเปนมารดาพระเจาเลนเตนนจงเอาหองจเหยบผหลานไปเลยงไว แลวขนไปวาแกพระเจาเลนเตวา สมบตน

ขอใหหองจเหยบเสวยราชยเถด แตนางตงไทฮอขนออนวอนพระเจาเลนเตเปนหลายครง พระเจาเลนเต

มความรกแกหองจเหยบ จงรบคำนางตงไทฮอผมารดา

ครนอยมา ณ เดอนหก พระเจาเลนเตทรงพระประชวรหนก จงมขนทคนหนงชอเกนหวน นอกจาก

ขนทสบคน กราบทลพระเจาเลนเตวา ซงพระองครบคำตงไทฮอผเปนพระมารดาวา จะใหหองจเหยบเสวย

ราชสมบตนน ขาพเจามความยนดดวย แตวาจะมฆาโฮจนเสยกอนนนเหนไมได พระเจาเลนเตเหนชอบดวย

จงใหหาโฮจนเขามาจะปรกษาราชการดวย โฮจนกเขามาถงประตวง พอพบขนนางพวอนจงบอกวา บดนเกนหวน

คดอานจะฆาทานเสย ทานอยาเขาไปเลย โฮจนไดยนขาวกตกใจกลบมาบาน จงใหหาขนนางทงปวงมากนโตะ

แลวปรกษาวา เราจะคดฆาเกนหวนเสย ทานทงปวงจะเหนประการใด โจโฉไดยนดงนนจงวา อนเกนหวนนน

พระเจาเลนเตกโปรดปราน พรรคพวกในวงกมเปนอนมาก ทานคดการทงนเกลอกจะมสำเรจ จะไมตายแตตว

จะพาญาตพนองตายเสยสน ขอทานจงดำรดใหควรกอน โฮจนไดยนโจโฉวาดงนนกโกรธ จงวาตวเปนแต

ผนอยเราคดการใหญหลวงตวไมร ตวมาวาดงนไมควร ขนนางทงปวงยงนงอย

เจาพระยาพระคลง (หน)

17

ฝายพระเจาเลนเตทรงพระประชวรหนกกสวรรคต พวอนแจงเนอความซงขนทคดนนจงไปบอกโฮจนวา

บดนพระเจาเลนเตสวรรคตแลว ขนทสบคนกบเกนหวนคดกนปดเนอความเสย จะใหมรบสงพระเจาเลนเต

มาหาทานใหเขาไปในวงแลวจะจบฆาเสย เพราะจะใหหองจเหยบขนเสวยราชสมบต จงจะสนเสยนหนามไป

ภายหนา โฮจนยงมไดตอบประการใด พอขนทเลวมาบอกวา มรบสงใหหาโฮจนเขาไปขางในจะปรกษาราชการ

เปนการเรว โจโฉจงวาแกโฮจนวา เราจำจะตงใหหองจเปยนผเปนราชบตรเอกใหเสวยราชสมบตเสยกอน

เราจงคดฆาเกนหวนกบพรรคพวกเหลารายเสย โฮจนจงตอบวาเมอเปนดงนผใดจะอาสาฆาอายเหลาศตร

ราชสมบตเสยไดบาง อวนเสยวไดยนโฮจนวาดงนน จงวาขาพเจาจะอาสาคมทหารหาพนเขาทำการจบขนทสบคน

กบเกนหวนฆาเสย แลวจงยกหองจเปยนขนเสวยราชสมบตตามราชประเพณ โฮจนไดยนมความยนดนก

จงจดทหารหาพนถอเครองศสตราวธครบมอกนใหแกอวนเสยว อวนเสยวกคมทหารเขาไป โฮจนใหโหหยอง

ซนสว แตะถายกบขนนางใหญนอยสามสบเศษ ตามอวนเสยวเขาไปถงตำหนกซงไวพระศพพระเจาเลนเต

แลวเชญเสดจหองจเปยนขน ณ ทนงพระเจาเลนเตเสดจออก ขนนางทงปวงกราบถวายบงคมแลวเฝาทนน

แตอวนเสยวกบโฮจนคมทหารหาพนเปดประตเขาไปไลจบเกนหวน เกนหวนรตวหนเขาไปอยในสวนดอกไมทขางใน

แลกยเสงขนทคนหนงนอกกวาขนทสบคนมใจพยาบาทเกนหวน ครนเกนหวนหน กยเสงกฆาเกนหวนตาย

ในสวนดอกไม เหลาทหารลอมวงซงเกนหวนไดคมอยนน ครนเหนเกนหวนตาย ตางคนตางวงเขาหาอวนเสยว

เปนอนมาก อวนเสยวจงวาแกโฮจนวา ไดทำการถงเพยงนแลว จำจะฆาขนทสบคนกบพรรคพวกของมน

เสยใหสนทเดยว ราชการจงจะปรกต แลเตยวเหยยงพวกขนทสบคนไดยนอวนเสยววาแกโฮจนดงนน

กตกใจกลว วงหนไปหานางโฮเฮาผเปนนองโฮจน แลวทลออนวอนวา การซงจะยกหองจเหยบใหเปนใหญนน

ขาพเจาทงสบคนหาไดคบคดรเหนดวยไม การทงนเกนหวนคดอานแตเพยงผเดยว บดนโฮจนกบอวนเสยว

คดอานจะฆาขาพเจาเสย พระองคจงชวยชวตขาพเจาทงนใหรอดไวดวย นางโฮเฮาจงวา เตยวเหยยง

อยาเปนทกขเราจะชวย จงสงใหไปเชญโฮจนเขามาแลววา เตยวเหยยงกบขนทเกาคนหาความผดมได

เปนไฉนพจะใหอวนเสยวฆาเสย แลเกนหวนซงคดมชอบกตายแลว อนขนทสบคนนพอยาทำวนวายเลย

โฮจนกรบคำนางโฮเฮา แลวกออกมาวาแกอวนเสยวแลขนนางทงปวงวา เกนหวนซงคดรายตอหองจเปยน

กบเรานนกตายแลว แลขนทสบคนนนจะไดคบคดกบเกนหวนนนหามได เราจะฆาเสยนนไมควร อวนเสยว

จงตอบวา ธรรมดาจะทำการสงใด การนนมสำเรจ กหาสนวตกไม เกนหวนกบขนทสบคนเปนพวกเดยวกน

เกนหวนคดการครงนใหญหลวงนก หากทานรตวจงรอดชวตอย ซงฆาเกนหวนเสยนนเหมอนหนงฟนตนหญา

จะใหตาย ขนทสบคนเปรยบเหมอนหนงรากหญาตายแตตนนนเหนไมสนเชง รากกจะงอกแทนขนมา

ภายหนาไปเหนอนตรายจะมแกทานเปนมนคง โฮจนจงตอบวา ความขอนทานอยาวตกเลยไวเปนธระเรา

แลวตางคนกออกไปบาน ครนเวลารงขนเชานางโฮเฮาจงใหหาโฮจนเขามาปรกษาราชการ แลวตงใหเปนเสนาบด

ผสำเรจราชการ แลวตงขนนางทงปวงซงขนทสบคนถอดออกเสยจากราชการนน ใหคงอยตามตำแหนงทแตกอน

ครนอยมาวนหนง นางตงไทฮอจงใหหาเตยวเหยยงกบขนทเกาคนมาวาแตกอนเรากไดทำนบำรงนางโฮเฮา

ใหอยเยนเปนสข จนไดเปนพระมเหสพระเจาเลนเตผเปนพระราชบตรเรา บดนหาบญพระเจาเลนเตไม

สามกก

18

หองจเปยนไดวาราชการเมอง นางโฮเฮาดหมนเรา ตงขนนางผใหญผนอยมไดปรกษาเราแลว เหนกรยา

นางโฮเฮากำเรบขนกวาแตกอน เรามความอปยศนก ทานทงปวงเหนประการใด เตยวเหยยงจงทลวา เวลา

พรงนเชาเชญพระองคเสดจออกไปยงพระแกลทพระเจาเลนเตเสดจออก แลวจงตรสวาใหหองจเหยบเปนเจา

ชอตนลวออง แปลภาษาไทยวาตางกรม แลวใหตงตงผนองพระองคเปนเสนาบดผสำเรจราชการฝายทหาร

ขอใหตงขาพเจาทงสบคนนเปนขนนางผใหญ ซงราชการทงปวงนนจะไดคดการสบไป นางตงไทฮอไดฟงแลว

มความยนดนก ครนเวลาเชาจงอมหองจเหยบเสดจออกไป ณ ทพระแกลมไดเปดมลขนจงตรสตามคำ

เตยวเหยยงวาทกประการแลวเสดจเขา ฝายนางโฮเฮาเหนนางตงไทฮอทำดงนน จงคดเหนวาราชการเมอง

จะแกงแยงกน จงแตงโตะแลวเชญนางตงไทฮอมากนโตะ จงเอาจอกสราคำนบสงใหนางตงไทฮอแลววาแผนดน

แตกอนครงนางลเฮา ซงเปนพระมเหสพระเจาเลาปง๒ พระเจาเลาปงสวรรคต นางลเฮาออกวาราชการเมอง

ใหผดขนบธรรมเนยม ขนนางทงปวงแลอาณาประชาราษฎรไดความเดอดรอน จงเกดจลาจลขน นางลเฮา

กบญาตวงศทงปวงกตายเปนอนมาก แลพระองคกบขาพเจาเปนสตร จะออกวาราชการเมองนนไมควร ถามฟง

ขาพเจาเหนจะเปนอนตรายเหมอนนางลเฮา ฝายนางตงไทฮอไดฟงดงนนกโกรธแลวตอบวา ตวมไดมสตย

กอปรดวยหงสา พาลเอาความผดนางอองบหยนแลวใหเอาไปฆาเสย บดนลกของตวไดเปนใหญ ตวมได

ยำเกรงเรา มาวากลาวถอยคำหยาบชาดหมน เปรยบเทยบเราดงนเราหาฟงไม ถงมาตรวาโฮจนพของตว

ซงไดเปนเสนาบดผใหญนน เพยงแตตงตงผนองเราจะตดเอาศรษะโฮจนกจะไดในลดนวมอเดยวดวยงาย

นางโฮเฮาไดยนดงนนกโกรธแลวตอบวา เราเหนผดชวยเตอนสต กลบมาโกรธเราอกเลา นางตงไทฮอจงวา

ตวเปนผนอยแตกอนมาหาผใดนบถอไม แลตวไดเปนพระมเหสพระเจาเลนเตผบตรเรา ตวกเคยออนงอเรา

มาบดนลกของตวไดวาราชการเมอง ตวตงตววารขนบธรรมเนยมแผนดน

ขณะนนเตยวเหยยงกบขนทเกาคนรกมาหามทงสองขาง นางตงไทฮอกกลบไปทอย ครนเวลาคำนางโฮเฮา

จงใหหาโฮจนเขามา แลวบอกเนอความซงนางตงไทฮอวากลาวใหโฮจนฟง โฮจนไดฟงแลวกลบมาบาน

จงหาขนนางผใหญมาปรกษาวา นางตงไทฮอนนจะไดเปนพระมเหสพระเจาฮนเตหามได ซงเขามาอยใน

พระราชวงน เพราะพระเจาเลนเตผบตรไดเสวยราชสมบต นหาบญพระเจาเลนเตไมแลว ซงจะใหนางตงไทฮอ

อยในพระราชวงนนราชการเมองจะเสยไป เราจะใหออกไปอย ณ ตำหนกกลางสระนอกเมอง ขนนางทงปวง

กเหนดวย ครนเวลาเชาจงชวนกนไปเฝานางตงไทฮอ นางตงไทฮอเสดจมา ขนนางจงเชญเสดจนางตงไทฮอ

ใหออกไปอย ณ ตำหนกกลางสระนอกเมอง แลวโฮจนจงแตงทหารไปลอมบานตงตงผนองนางตงไทฮอ

ตงตงเหนกตกใจหนไปเชอดคอตาย ณ สวนดอกไมหลงตก แลทหารโฮจนนนกรบราชบาตรขาวของแลตรา

สำหรบทมาสงใหโฮจน

๒ ในเรอง ไซฮน

เจาพระยาพระคลง (หน)

19

ฝายเตยวเหยยงกบขนทเกาคนจงคดพรอมกนวา บดนนางตงไทฮอออกไปอยนอกเมองแลว เราหาทพง

มได จงเอาเงนทองไปใหโฮเบยวผนองโฮจนหวงจะฝากตว แลวจดทรพยสงของทงปวงซงมราคามากนนไปให

นางบยงกนผมารดาโฮจนวา ทานจงกรณาขาพเจาทงสบคนดวย ชวยวากลาวเสนอความชอบความดขาพเจา

ใหนางโฮเฮามความกรณาขาพเจาดวย นางบยงกนรบคำแลวไปวากลาวนางโฮเฮาผบตรตามคำขนทสบคน

ขนทสบคนกไดทำราชการปรกตอยในพระราชวงเหมอนแตกอน

ครนอยมา ณ เดอนแปด โฮจนจงแตงทหารซงสนทไปลอบฆานางตงไทฮอ ณ ตำหนกกลางสระ

เจาพนกงานแลขนนางทงปวงไปสงสกการะศพนางตงไทฮอ แตโฮจนนนทำเฉยเสยมไดไป อวนเสยวจงมาเยอน

แลวบอกวาขนทสบคนนนทาวา ทานใหทหารไปลอบฆานางตงไทฮอเสยหวงจะคดเอาราชสมบต ซงทาน

จะนอนใจอยจะมคดฆาขนทสบคนเสยภายหนาไปเหนจะเปนอนตรายเปนมนคง ครงนทานกบโฮเบยวผนอง

กเปนผสำเรจราชการสทธขาดขนนางทงปวงกอยในเงอมมอทานสน ถาทานคดประการใดเหนจะสมปรารถนา

อปมาเหมอนพลกแผนดนกลบ ขอใหเรงคดฆาขนทสบคนเสยจงได โฮจนจงวา ทานวาทงนกชอบอยแลว

แตเราขอทเลาตรกตรองดสกเวลาหนงกอน แลคนใชโฮจนไดยนอวนเสยววาดงนนคดเอาใจออกหากโฮจน

จงเอาเนอความลอบไปบอกเตยวเหยยง เตยวเหยยงรเนอความดงนนจงคดกบขนทสบคนแลวจดหาเงนทอง

ของตระการไปใหโฮเบยว แลวบอกวาโฮจนนนทำการหยาบชา ฆาผฟนคนเสยตามอำเภอใจ เหนจะเสยขนบ

แผนดนไป อนงขาพเจาสบคนนหามความผดสงใดไม โฮจนฟงคำคนยยงจะฆาขาพเจาทงสบคนเสย ขอทาน

ไดเอาเนอความทงนไปทลนางโฮเฮาใหแจง ขาพเจาทงปวงจงจะรอดชวต โฮเบยวรบคำเตยวเหยยงแลวเขาไปทล

นางโฮเฮาตามคำเตยวเหยยง

ฝายนางโฮเฮาไดยนดงนนมไดพจารณากเชอ พอโฮจนเขาไปหานางโฮเฮา แลวบอกเนอความวาขนท

สบคนนถาเอาไวสบไปจะมอนตราย เราจะคดฆาเสยใหสน นางโฮเฮาตอบวาขนทสบคนไดทำราชการมาแตครง

พระเจาเลนเต จะไดมความผดสงใดหามได จะมาฆาเขาเสยนนไมควร ซงวาจะชวยทำนบำรงการแผนดนนน

เหนไมสม เหมอนหนงจะแกลงใหบานเมองเปนจลาจล โฮจนมไดตอบประการใดกกลบมาบาน อวนเสยว

จงถามวา ซงขาพเจาวานนทานไดคดประการใด โฮจนจงตอบวา เราเขาไปบอกนางโฮเฮา นางโฮเฮาไมยอม

แลการทงนเราจะคดประการใดด อวนเสยวจงวาขอใหมหนงสอทานออกไปใหหาหวเมองทงปวงยกทหารเขามา

เปนกระบวนทพ แลวประกาศวาจะเอาตวขนทสบคนฆาเสย นางโฮเฮากลวจะเปนอนตราย เหนจะใหจบขนท

สงออกมาใหโดยสะดวก โฮจนเหนชอบดวยจะทำตามอวนเสยววา แลตนหลมไดยนดงนน จงเขยนเปน

กระบวนโคลงบทหนงวา ผหนงกำเรบใจวาตวชำนาญการกระสนหลบตายงนก ถากระสนถกมอเขากจะเสยการ

แลวตนหลมจงทกโฮจนวา ตวทานทกวนนราชการเมองกจะสทธขาดอยแกทาน ขนนางทงปวงกอยใน

เงอมมอทาน อนขนทสบคนเหมอนหนงแมลงเมา ตวทานเหมอนกองเพลงอนใหญ แมลงเมาหรอจะสเพลงได

ถาทานจะคดประการใดกจะสมดงปรารถนา ตวทานเหมอนพญาหงส คดการใหญแลวจะมาเคราทาฝงกาอยนน

ไมควร อนหวเมองทงปวงจะยกทหารเปนกระบวนทพเขามา ถาไดตวขนทสบคนแลว เหนหวเมองทงปวง

จะกำเรบ เกดศกกลางเมองขน การซงคดจะทำนบำรงแผนดนนนกจะเสยทวงทไป โฮจนไดยนดงนน

สามกก

20

หวเราะเยาะแลวตอบวา ตวทานจะมารวมคดการใหญกบเรานน ความคดทานนอยนก อปมาดงเดกเลยงโค

พอโจโฉกอยทนนดวย ไดยนตนหลมกบโฮจนตอบกนดงนน โจโฉตบมอหวเราะแลววา การลดนวมอเดยว

ไมควรทจะเถยงกนอออง อยางธรรมเนยมแผนดนแตกอนกมมา พระมหากษตรยเชอฟงตงแตงขนท

เปนเสนาบดผใหญ ราชการเมองกผนแปรไปมเนอง ๆ มาอย ครงนขนทสบคนซงหยาบชานน มสตปญญา

เปนใหญอยคนเดยวสองคนดอก ถาจะคดจบเอาแตนายใหญนนฆาเสยกจะไดโดยงาย ทำไมจะใหรอนถง

หวเมองยกเปนกระบวนทพเอกเกรกมาเลา โฮจนไดฟงโจโฉวากโกรธแลวตอบวา เราจะทำการใหญตวมาวาดงน

คบคดเปนใจเดยวกนกบขนทสบคนหรอ โจโฉไดยนกโกรธมไดตอบประการใด จงเดนออกมาถงนอกบานแลววา

แผนดนครงนจะเกดอนตรายเพราะโฮจน ฝายโฮจนกแตงเปนหนงสอรบสง ลอบใหทนายรบถอไปใหแกหวเมอง

ทงปวงตามซงคดไวแตกอนนน