32
I แผนแม่บทเพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน สารบัญ สารบัญ I สารบัญรูป II 1. บทนา 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน 3 2.1 มิติการเชื่อมโยงเชิงพื้นที่เพื่อการจัดสรรทรัพยากรการผลิต การใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างยั่งยืน 3 และความได้เปรียบเชิงทรัพยากรการผลิตและพื้นที่ทาการเกษตรของประเทศเพื่อนบ้าน 2.1.1 การกาหนดแนวทางการจัดสรรทรัพยากรการผลิตและพื้นที่เกษตรภายในประเทศ 4 เพื่อนาไปสู่ความสมดุลของการผลิตในภาคการเกษตรในอนาคต 2.1.2 แนวทางและรูปแบบการบริหารจัดการผลผลิตการเกษตรและการเชื่อมโยงพื้นที่เพาะปลูก 5 และการลงทุนในประเทศเพื่อนบ้าน 2.2 มิติการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและการสร้างคุณค่าเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม6 2.3 มิติการพัฒนาคุณภาพ ความปลอดภัยและการยกระดับมาตรฐาน 8 2.4 มิติการสร้างสภาพแวดล้อมและความเข้มแข็งให้กับปัจจัยพื้นฐาน 9 2.5 มิติการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน 11 3. การวิเคราะห์สถานการณ์แวดล้อมเพื่อกาหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตร 13 3.1 การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม 13 3.2 การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนารายกลุ่มอุตสาหกรรม ( Cluster) 15 3.3 ยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน 19 4. แผนแม่บทพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน 21 4.1 ยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม 21 4.2 ยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรรายสาขา 24 5. โครงการนาร่อง 26 5.1 โครงการนาร่องอุตสาหกรรมน้ามันปาล์ม 26 5.2 โครงการนาร่องอุตสาหกรรมยางและผลิตภัณฑ์ยาง 28 5.3 โครงการนาร่องอุตสาหกรรมมันสาปะหลัง 28

สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

I

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

สารบญ

สารบญ I สารบญรป II 1. บทน า 1 2. การวเคราะหแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 3 2.1 มตการเชอมโยงเชงพนทเพอการจดสรรทรพยากรการผลต การใชประโยชนทดนอยางยงยน 3 และความไดเปรยบเชงทรพยากรการผลตและพนทท าการเกษตรของประเทศเพอนบาน 2.1.1 การก าหนดแนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนทเกษตรภายในประเทศ 4 เพอน าไปสความสมดลของการผลตในภาคการเกษตรในอนาคต 2.1.2 แนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตการเกษตรและการเชอมโยงพนทเพาะปลก 5 และการลงทนในประเทศเพอนบาน 2.2 มตการเพมขดความสามารถในการแขงขนและการสรางคณคาเพอพฒนาผลตภณฑใหม 6 2.3 มตการพฒนาคณภาพ ความปลอดภยและการยกระดบมาตรฐาน 8 2.4 มตการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน 9 2.5 มตการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน 11 3. การวเคราะหสถานการณแวดลอมเพอก าหนดยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร 13 3.1 การวเคราะหแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม 13 3.2 การวเคราะหแนวทางการพฒนารายกลมอตสาหกรรม (Cluster) 15 3.3 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 19 4. แผนแมบทพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 21 4.1 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม 21 4.2 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรรายสาขา 24 5. โครงการน ารอง 26 5.1 โครงการน ารองอตสาหกรรมน ามนปาลม 26 5.2 โครงการน ารองอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง 28 5.3 โครงการน ารองอตสาหกรรมมนส าปะหลง 28

Page 2: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

II

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

สารบญรป รปท หนา 1 สถานการณในปจจบนของอตสาหกรรมการเกษตร 1 2 แนวทางการศกษาแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 2 3 แนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนทเกษตรภายในประเทศ 4 4 แนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตการเกษตรและการเชอมโยงพนทเพาะปลก 5 และการลงทนในประเทศเพอนบาน 5 ศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมเคมชวภาพ 6 กรณศกษา: อตสาหกรรมกรดอนทรยและกรดอะมโน 6 แนวทางหลกในการพฒนาสนคาอตสาหกรรมการเกษตร 7 7 ขอเสนอแนะส าหรบมตการเพมขดความสามารถในการแขงขนฯ 7 8 สถานการณปจจบนและขอเสนอแนะในการพฒนาคณภาพ ความปลอดภย และการยกระดบมาตรฐานฯ 8 9 สถานการณปจจบนและขอเสนอแนะในการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน 9 10 ขอเสนอแนะในการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน 11 11 กรอบแนวคดในการจดท าแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 14 12 แนวทางการพฒนารายกลมอตสาหกรรม 16 13 ปจจยแหงความส าเรจและแนวทางการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน 19 14 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนในภาพรวม 23 15 อตสาหกรรมเปาหมายในยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมรายสาขา 24 16 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนรายกลมอตสาหกรรม 25 17 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการน ารอง 27 กรณอตสาหกรรมน ามนปาลม 18 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการน ารอง 29 กรณอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง 19 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการน ารอง 30 กรณอตสาหกรรมมนส าปะหลง

Page 3: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

1

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

อตสาหกรรมการเกษตรเปนอตสาหกรรมหนงทมบทบาทส าคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทย โดยสามารถ สรางมลคาเพมใหกบผลผลตทางการเกษตร เปนแหลงรองรบแรงงานสวนใหญของภาคอตสาหกรรมและเสรมสรางรายไดใหกบครวเรอนเกษตรและชมชนในชนบท และจากการประมวลสถานการณปจจบนของอตสาหกรรม ดงแสดงในรปท 1 พบวา อตสาหกรรมการเกษตรก าลงพบกบการเปลยนแปลงทส าคญ ไดแก

1. ปญหาดานวตถดบ ทงในเชงปรมาณและคณภาพ 2. ขอจ ากดดานความพรอมของผประกอบการอตสาหกรรมการเกษตร 3. กระแสการเปลยนแปลงจากภายนอก โดยเฉพาะอยางยงการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

ของประเทศไทย

รปท 1 สถานการณในปจจบนของอตสาหกรรมการเกษตร

1 บทน ำ

Page 4: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

2

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

การเปลยนแปลงดงกลาวจะสงผลกระทบตอฐานการผลตวตถดบทางการเกษตร โครงสรางการผลตของภาคอตสาหกรรมโดยตรง รวมถงท าใหการคาชายแดนและการลงทนระหวางประเทศมแนวโนมเพมสงขน ประเทศไทยในฐานะผน าอตสาหกรรมการเกษตรในภมภาคจงตองปรบเปลยนบทบาทของตวเองจาก “ผผลตตนทนต า” เปน “ผถายทอดเทคโนโลย” สประเทศเพอนบาน ดงนน จงมความจ าเปนทจะตองเรงจดท า “แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน” เพอก าหนดแนวทางนโยบายในการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรของประเทศทชดเจน โดยมแนวทางการศกษาดงแสดงในรปท 2

รปท 2 แนวทางการศกษาแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

การด าเนนการศกษาเพอจดท าแผนแมบทฯ ในครงน ไดกอใหเกดผลผลตทส าคญ ดงน 1. ขอเสนอแนะแนวทางการจดสรรพนทเพาะปลกพชเศรษฐกจส าคญ ไดแก ขาว มนส าปะหลง ออยโรงงาน

ยางพารา ปาลมน ามน ไกเนอ และกง โดยพจารณาจากปจจยดานศกยภาพการผลตของสนคาเกษตรเชงพนท (ดานอปทาน) และปจจยดานความสมดลของปรมาณความตองการ (ดานอปสงค) สนคาเกษตรในอนาคต

2. ขอเสนอแนะ แนวทางและรปแบบของการเชอมโยงทางดานพนท เพาะปลกและการลงทนของผประกอบการอตสาหกรรมเกษตรในประเทศเพอนบาน เพอรกษาความมนคงทางดานอาหาร ความมนคงทางดานพลงงาน และการสรางรายไดจากการสงออกในอนาคต

3. ทศทาง วสยทศน ยทธศาสตร กลยทธ และแผนงาน ตลอดจนแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในมตตางๆ ทงในระดบภาพรวมและรายสาขาของอตสาหกรรมเปาหมาย

4. แนวทางการขบเคลอนอตสาหกรรมการเกษตร ดวยกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน และสามารถน าไปปฏบตอยางเปนรปธรรม

5. การผลกดนโครงการน ารองในกลมสนคาส าคญ ไดแก ปาลมน ามน ยางพารา และมนส าปะหลง เพอรองรบการเปลยนแปลงของภาคเกษตรและภาคอตสาหกรรม โดยสามารถตอบสนองนโยบายรฐบาลไดอยางทนทวงท

Page 5: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

3

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

ในการก าหนดยทธศาสตรและกลยทธในการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน ไดพจารณาใหครอบคลม ตามมตทส าคญรวม 5 มต ดงน

2.1 มตการเชอมโยงเชงพนทเพอการจดสรรทรพยากรการผลต การใชประโยชนทดนอยางยงยนและ ความไดเปรยบเชงทรพยากรการผลตและพนทท าการเกษตรของประเทศเพอนบาน

การศกษาในมตนจะใหความส าคญกบการผลตสนคาเกษตร 6 ชนด1 คอ ขาว ออย ปาลมน ามน มนส าปะหลง ยางพารา และกง โดยศกษาขอมลพนฐานดานการผลตและขอมลทางเศรษฐกจการเกษตรของสนคาเกษตรดงกลาว รวมถงการวเคราะหดลยภาพของปรมาณความตองการ (Demand) และศกยภาพการผลตของสนคาเกษตร (Supply) ในอนาคตเพอน ามาใชในการก าหนดแนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนท เกษตรภายในประเทศ รวมถงการน าผลการศกษาดงกลาวมาวเคราะหถงแนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตทางการเกษตร และการเชอมโยงทางดานพนทเพาะปลกและการลงทนในประเทศเพอนบานเพอรกษาความมนคงทางดานอาหาร ความมนคงทางดานพลงงาน และการสรางรายไดจากการสงออกในอนาคต โดยสามารถสรปผลการศกษาทส าคญดงน

1 ในการศกษามตน ไมไดน าไกมาวเคราะห เนองจากเปนผลตภณฑทไมถกจ ากดดวยทดนและผประกอบการมความสามารถในการปรบผลผลตตาม ความตองการได

2 การวเคราะหแนวทางการพฒนาอตสาหกรรม การเกษตรอยางยงยน

Page 6: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

4

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2.1.1 การก าหนดแนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนทเกษตรภายในประเทศ เพอน าไปสความสมดลของการผลตในภาคการเกษตรในอนาคต

จากการวเคราะหดลยภาพของปรมาณความตองการ (Demand) และศกยภาพการผลตของสนคาเกษตร (Supply) ในอนาคต สามารถสรปแนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนทเกษตรภายในประเทศส าหรบพชแตละชนดได ดงแสดงในรปท 3

รปท 3 แนวทางการจดสรรทรพยากรการผลตและพนทเกษตรภายในประเทศ

Page 7: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

5

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2.1.2 แนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตการเกษตรและการเชอมโยงพนทเพาะปลก และการลงทนในประเทศเพอนบาน

ภายหลงจากการจดสรรทรพยากรผลตภายในประเทศแลว สามารถก าหนดแนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตการเกษตรและการเชอมโยง พนทเพาะปลกและการลงทนในประเทศเพอนบานได ดงแสดงในรปท 4

แนวทางการบรหารจดการ / ผลตภณฑ ขาว มนส าปะหลง ออย ยางพารา ปาลมน ามน กง

ระยะสน (ป 2557 – 2561 / ปท 1 – 5)

1. สงเสรมการน าไปแปรรปในอตสาหกรรม ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 2. ขยายตลาดสงออก ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

3. ควบคมพนทปลก ✓ ✓ 4. ลงทนเพาะปลกในประเทศเพอนบาน แปรรปขนตน และน าเขา

5. น าเขาผลผลตเพอแปรรปและสงออก

6. ลงทนในประเทศเพอนบาน เพอแปรรป และสงออก

ระยะกลาง (ป 2562 – 2566 / ปท 6 - 10)

1. สงเสรมการน าไปแปรรปในอตสาหกรรม ✓ ✓ ✓ ✓ 2. ขยายตลาดสงออก ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

3. ควบคมพนทปลก ✓ ✓ ✓ 4. ลงทนเพาะปลกในประเทศเพอนบาน แปรรปขนตน และน าเขา

5. น าเขาผลผลตเพอแปรรปและสงออก

✓ ✓

6. ลงทนในประเทศเพอนบาน เพอแปรรป และสงออก

✓ ✓

ระยะยาว (ป 2567 – 2576 / ปท 11 - 20)

1. สงเสรมการน าไปแปรรปในอตสาหกรรม ✓

2. ขยายตลาดสงออก ✓ ✓

3. ควบคมพนทปลก ✓

4. ลงทนเพาะปลกในประเทศเพอนบาน แปรรปขนตน และน าเขา

5. น าเขาผลผลตเพอแปรรปและสงออก ✓ ✓ ✓ ✓

6. ลงทนในประเทศเพอนบาน เพอแปรรป และสงออก ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

รปท 4 แนวทางและรปแบบการบรหารจดการผลผลตการเกษตร และการเชอมโยงพนทเพาะปลกและการลงทนในประเทศเพอนบาน

Page 8: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

6

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2.2 มตการเพมขดความสามารถในการแขงขนและการสรางคณคาเพอพฒนาผลตภณฑใหม

จากการวเคราะหศกยภาพการแขงขนในปจจบนของอตสาหกรรมการเกษตร พบวา มลคาการสงออกของอตสาหกรรมการเกษตรไทยมแนวโนมเพมขนตงแต ป 2552 โดยมอตราการขยายตวเฉลยระหวางป 2550-2555 อยทรอยละ 12 และเมอพจารณารายสนคาอตสาหกรรมเกษตร พบวา ในป 2554 ยางและผลตภณฑยางมมลคาการสงออกสงสด ซงการเพมขนของปรมาณการสงออกนชใหเหนถงความสามารถในการผลตสนคาอตสาหกรรมการเกษตรทมแนวโนมเพมสงขน ประกอบกบความไดเปรยบทางกายภาพของภมประเทศทเหมาะสมตอเกษตรกรรม ซงเปนภาคการผลตทปอนวตถดบทส าคญใหแก ภาคอตสาหกรรม สงผลใหอตสาหกรรมการเกษตรไทยมขอไดเปรยบทางดานวตถดบเปนอยางยง

ในกลมอตสาหกรรมอาหาร และอตสาหกรรมทมใชอาหาร ไดท าการพจารณาศกยภาพการแขงขนดวยแนวคด ดชนความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบทปรากฏ (Revealed Comparative Advantage Index : RCA) และ BCG Matrix โดยพจารณาอตราการเตบโตของตลาด (Market Growth Rate) และสวนแบงตลาดเชงเปรยบเทยบ (Relative Market Share) ประกอบกบการวเคราะหมลคาเพมของสนคา เพอคดเลอกสนคาอตสาหกรรมเกษตรเปาหมายในการจดท าโครงการน ารองเพอพฒนาสนคาอตสาหกรรมเกษตรเปาหมาย ในขณะทอตสาหกรรมชวภาพ ไดท าการวเคราะหดวยแบบจ าลอง Diamond Model ดงแสดงในรปท 5

รปท 5 ศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมเคมชวภาพ กรณศกษา: อตสาหกรรมกรดอนทรยและกรดอะมโน

Page 9: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

7

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

จากการวเคราะหดวยเครองมอดงกลาวขางตน สามารถคดเลอกสนคาอตสาหกรรมเกษตรทส าคญและจ าเปนตอการไดรบการพฒนาโดยจ าแนกสนคาอตสาหกรรมเกษตรตามแนวทางหลกของการพฒนาออกเปน 2 กลม ดงแสดงใน รปท 6 คอ

1. กลมสนคาทตองการหาตลาดใหม ไดแก ออย ไกเนอ และปาลมน ามน 2. กลมสนคาทตองการพฒนาผลตภณฑใหม คอ ขาว มนส าปะหลง กง และยางพารา ซงกลมสนคาดงกลาวจ าเปนตองมการพฒนาสนคาตลอดหวงโซอปทาน ทงทเปนอาหาร มใชอาหาร และ

เคมชวภาพ ตามแตความเหมาะสมลกษณะทางกายภาพ เทคโนโลยการผลต ความคมคา และปจจยสนบสนน

รปท 6 แนวทางหลกในการพฒนาสนคาอตสาหกรรมการเกษตร

การพฒนาสนคาอตสาหกรรมเกษตรไทยใหมศกยภาพในการแขงขนในตลาดโลกมากขน ม แนวทาง ทส าคญ คอ การเพมสวนแบงการตลาดในตลาดโลก บนพนฐานของความได เปรยบท งการผลตและการตลาด ซงแนวโนมการแขงขนของอตสาหกรรมเกษตรไทยควรมงใหความส าคญกบการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพ อสร างคณค าและมลค าใหก บผลตภณฑ ในการตอบสนองความตองการของท งตลาดภายในประเทศและ ตลาดตางประเทศ ทมแนวโนมตองการสนคาทมคณภาพมากขน ท งน สามารถสรปทศทางของการแขงขนและ การสรางคณคาสนคาในบรบทของการเปลยนแปลง ดงแสดงในรปท 7 ดงน

รปท 7 ขอเสนอแนะส าหรบมตการเพมขดความสามารถในการแขงขนฯ

Page 10: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

8

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2.3 มตการพฒนาคณภาพ ความปลอดภยและการยกระดบมาตรฐาน จากการศกษา สามารถสรปสถานการณปจจบนและขอเสนอแนะในการพฒนาคณภาพ ความปลอดภยและ การยกระดบมาตรฐาน ไดดงแสดงใน รปท 8

รปท 8 สถานการณปจจบนและขอเสนอแนะ

ในการพฒนาคณภาพ ความปลอดภย และการยกระดบมาตรฐานฯ

การพฒนาคณภาพ ความปลอดภย และการยกระดบมาตรฐานสนคาของประเทศไทยพบปญหาทส าคญ คอ 1) มาตรฐานสนคาของไทยยงไมเปนทยอมรบในระดบสากล เหนไดจากการทความเขมขนของมาตรฐาน

ภายในประเทศยงคงไมเพยงพอส าหรบการสงสนคาออกไปยงผบรโภคทมคณภาพและไดรบราคาทด ถงแมจะมจ านวนมาตรฐานรายสนคาทมากกวามาตรฐานสนคาในระดบสากลกตาม

2) ผประกอบการ เนนจดท ามาตรฐานแบบตงรบ และจ ากดอยในกลมผสงออกทมศกยภาพ โดยด าเนนไปตามขอก าหนดและความจ าเปนทตองจดท าเพยงเพอตอบสนองผน าเขา มไดด าเนนการภายใตความตระหนก ในการผลตสนคาทมคณภาพ ปลอดภยตอทงผบรโภคและผผลต หรอจดท ามาตรฐานในเชงรกเพอสรางคณคาของสนคา ใหน าหนาความตองการของผบรโภค

3) หนวยงานยงไมสามารถท าใหเกดการบงคบใชมาตรฐานอยางทวถง สงผลใหการบรโภคสนคา ในประเทศยงคงมสนคาทไมมคณภาพและไมมความปลอดภย ถงแมวามการก าหนดมาตรฐานไวอยางชดเจน แตการน าไปปฏบตและบงคบใชยงมประสทธภาพต า

จากการศกษาจงมเสนอแนะในการพฒนาคณภาพ ความปลอดภย และการยกระดบมาตรฐาน ดงน 1) การผลกดนใหมมาตรฐานสนคาไทยใหเปนทยอมรบ โดยเรงสรางมาตรฐานทรบรองคณภาพ ปลอดภย และเปนทยอมรบ โดยควรก าหนดมาตรฐานไทยใหมการยอมรบ อยางนอยควรก าหนดมาตรฐานขนต าทผประกอบการจะตองตระหนกทงในประเทศและกลมประเทศ AEC และตองมการขบเคลอนเพอสรางการยอมรบในระดบสากล

Page 11: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

9

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2) การกระตนความตองการสนคาทมมาตรฐานแกผบรโภค เมอผบรโภคมความใสใจเรองคณภาพสนคา แหลงทมาของวตถดบ และความปลอดภยในกระบวนการผลตมากขน ผผลตกจ าเปนตองตอบสนองความตองการดงกลาวดวยการผลตสนคาทมมาตรฐานเพยงพอ โดยเฉพาะอยางยง ผบรโภคไทยควรมการสรางความตระหนกและชแจงถง ภยจากการบรโภคสนคาทไมไดมาตรฐาน และคณประโยชนจากการบรโภคสนคาทมคณภาพ 3) การสรางจดขายผลตภณฑอาหารไทยทมคณภาพและความปลอดภย สอดคลองกบการกระตนใหผบรโภคมความตระหนกถงความปลอดภยในการบรโภคสนคาทมคณภาพ โดยก าหนดจดขายทชดเจนส าหรบผลตภณฑอาหารจากประเทศไทย โดยเนนเรองคณภาพและความปลอดภย 4) การใชระบบตรวจสอบยอนกลบ (Traceability System) โดยสงเสรมใหมการใชระบบตรวจสอบยอนกลบในอตสาหกรรมทมความพรอม เพอใหมนใจวาสนคานนมความปลอดภย ไมมสงปนเปอนหรอตกคาง ซงหนวยงานทเกยวของจ าเปนตองสนบสนนและกวดขนการใชวตถดบทมคณภาพ อกทงตองมความชดเจนสามารถตรวจสอบยอนกลบไดอยางเปนรปธรรม มการสงเสรมมาตรฐานททนตอยคสมย และสอดคลองกบความตองการของตลาด เชน การสงเสรมระบบ เกษตรอนทรย เนองจากวตถดบทมคณภาพเปนความจ าเปนในการสนบสนนใหอตสาหกรรมการเกษตรมคณภาพ

2.4 มตการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน

จากการศกษาสามารถสรปสถานการณปจจบนและขอเสนอแนะในการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขง

ใหกบปจจยพนฐานได ดงแสดงในรปท 9

รปท 9 สถานการณปจจบนและขอเสนอแนะ

ในการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน จากการศกษา พบวาศกยภาพของสงแวดลอมและความเขมแขงของปจจยพนฐาน ประกอบดวย 5 ดาน ดงน 1) ประสทธภาพและผลตภาพ พบวา อตสาหกรรมเกษตรไทยมแรงงานทมประสทธภาพท าใหเกดผลตภาพแรงงานทสงขนอยางตอเนอง แสดงถงความมศกยภาพทพรอมจะพฒนาใหเทาทนกบบรบทของการแขงขน

Page 12: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

10

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2) โครงสรางพนฐานทางปญญา ยงคงมการพฒนาอยางชาๆ ถงแมจะมหนวยงานทเกยวของดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยตรง มสถาบนอดมศกษาในการพฒนาทรพยากรมนษยจ านวนมาก รวมถงอนดบดานโครงสรางพนฐานทปรบตวสงขน แตยงคงไมทดเทยมกบหลายประเทศทเปนประเทศคแขงในภมภาคเอเชย 3) การบรการโลจสตกส ถงแมวาตนทนโลจสตกสตอ GDP ของไทยจะลดลงอยางตอเนองแตยงคงมอตราสวนสงเมอเทยบกบประเทศเพอนบานในอาเซยนบางประเทศ ดงนน เพอใหการบรการโลจสตกสสามารถสนบสนนประสทธภาพการผลต และลดตนทนไดอยางยงยน การพฒนาโครงสรางพนฐานและเทคโนโลยตลอดหวงโซอปทานจงยงคงมความจ าเปนททงหนวยงานรฐและภาคเอกชนตองใหความสนใจ 4) มาตรการสงเสรมการลงทน เปนปจจยส าคญทท าใหนกลงทนใหความสนใจ อยางไรกตาม การสงเสรมการลงทนในตางประเทศของคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) ยงไมมความชดเจนเพยงพอทจะสรางความเชอมนแกนกลงทนได ดงนนยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนใหมจงเปนยทธศาสตรททกภาคสวนควรใหความสนใจวาจะชวยสนบสนนใหเกดการพฒนาหรอเปนอปสรรคในการพฒนาของอตสาหกรรมการเกษตรไทย 5) กฎหมาย ระเบยบ และมาตรการ การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ท าใหเกดผลกระทบทงทางบวกและทางลบ ซงก าลงเกดขนเมอประเทศไทยด าเนนการตามมาตรการของขอตกลงตางๆ ในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยภาคเอกชนมการปรบตวทงเชงรกและเชงรบ เพอพรอมรบการเปลยนแปลง รวมทงหนมามองตลาดอาเซยนเปนตลาดส าคญทงตลาดวตถดบและตลาดสนคา รฐบาลในฐานะผสนบสนนส าคญจงมความจ าเปนตองท าการปรบปรงกฎหมายและระเบยบใหมความทนสมย ไมเปนอปสรรคตอนกลงทน และสอดรบกบการรวมตวกนภายในประชาคม จากการศกษาจงมขอเสนอแนะตอการสรางสภาพแวดลอมและความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน สรปได ดงน

1) การปรบปรงประสทธภาพการผลต ภาครฐและเอกชนจ าเปนตองบรณาการและด าเนนงานไปในทศทางเดยวกน เพอปรบปรงประสทธภาพการผลต ทงในดานแรงงาน เทคโนโลย และการผลตใหสอดคลองกบความตองการในตลาดโลก รวมถงการแบงปนองคความรอยางเปนระบบ 2) การใหความส าคญกบการบรหารจดการทรพยากรมนษย เพอเพมศกยภาพของผประกอบการ เนองจากทรพยากรมนษยเปนทรพยสนทมคณคาและควรไดรบการบรหารจดการอยางด รฐและเอกชนจงควรพฒนาทรพยากรของตนอยางบรณาการ ทงในดานการผลตและการสนบสนนใหมองคความรทเกอกลและสามารถท างานรวมกนใหเกดการพฒนาอยางยงยน

3) การเตรยมความพรอมดานสาธารณปโภคและระบบโลจสตกส รฐจ าเปนตองด าเนนการพฒนารวมกนกบภาคเอกชนอยางตอเนอง ทงน นอกจากการพฒนาภายในประเทศแลว ยงเปนการเตรยมความพรอมส าหรบการลงทนจากตางประเทศดวย

4) การปรบปรงแกไขกฎหมาย และกฎระเบยบทเปนอปสรรค ใหมความสอดคลองกบสถานการณปจจบน และเออตอการด าเนนการของหนวยธรกจบนพนฐานความรบผดชอบตอสงคม

โดยสรปแลว ทกภาคสวนของประเทศไทยมบทบาทส าคญในการสรางสภาพแวดลอมของการพฒนาอตสาหกรรม

การเกษตรของไทย ไมวาจะเปนการสนบสนนดานทรพยากรมนษย องคความร ปจจยการผลต หรอการด าเนนการดานกฎระเบยบ หรอแมกระทงการเปนอปสรรคตอการพฒนาไมวาจะเปนจดออนดานโครงสรางพนฐาน เทคโนโลย กฎหมาย หรอการเมอง ดงนน แนวทางการพฒนาทส าคญจ าเปนตองแกไข ปรบปรง และพฒนาสงแวดลอมอยางเปนองครวมใหสามารถสนบสนนซงกนและกน และมทศทางไปสการพฒนาอยางยงยนและสอดประสานกน เพอพฒนาความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมเกษตรไทยภายใตสภาพแวดลอมและปจจยพนทเขมแขงอยางยงยน

Page 13: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

11

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2.5 มตการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน

จากการศกษา สามารถสรปขอเสนอแนะในการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยนตามรปท 10 ดงน

รปท 10 ขอเสนอแนะในการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน

1) แผนการสงเสรมการลดผลกระทบสงแวดลอม ประกอบดวย (1) มาตรการสงเสรมการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพ น าเสย และกากของเสยประเภทยอยสลายได เชน

- การผลตไฟฟาจากกาซชวภาพจากน าเสย เชน น าเสยอตสาหกรรมน ามนปาลม อตสาหกรรมแปงมน อตสาหกรรมอาหารทะเล อาหารกระปอง และเครองดม

- การผลตไฟฟาจากกากของเสยทยอยสลายงาย หรอเศษวสดเกษตรจากอตสาหกรรมอาหาร เชน เปลอกสปปะรด เปลอกผลไมประเภทตางๆ เศษอนทรยวตถจากอตสาหกรรมอาหารทะเล เปนตน

(2) มาตรการสงเสรมการผลตเชอเพลงชวมวลเหลอทงจากกระบวนการผลต เชน การผลตเชอเพลงแทงจากกากของเสย เพอใชเปนเชอเพลงทดแทนในเตาเผาของโรงงานอตสาหกรรม เชน ทะลายปาลม หรอกากของเสยจากกระบวนการจดการน าเสย 2) แผนการสงเสรมกลไกสนบสนนและรองรบการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน การพฒนาอตสาหกรรมเกษตรอยางยงยน สามารถสรปมาตรการสงเสรมและสนบสนนตางๆ เพอสงเสรมใหมการจดการสงแวดลอม และการเพมรายไดหรอใชประโยชนจากของเสย ดงน

(1) มาตรการสนบสนนการรบซอไฟฟาจากผประกอบการอตสาหกรรมการเกษตร ซงมขนตอนการขออนมตทสะดวก และเปนลกษณะจดใหบรการเบดเสรจ (One Stop Service)

(2) มาตรการสนบสนนคา Adder ส าหรบการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนส าหรบโครงการผลตไฟฟาขนาดเลกมาก (Very Small Power Producer, VSPP) ซงควรมการก าหนดมาตรการสนบสนนทมระยะเวลาอยางนอย 10 - 15 ป และมคา Adder ซงปรบเปลยนใหเพมขนไดตามปจจยดานเทคนค และทางเศรษฐศาสตร เชน การเลอกใชเทคโนโลยประสทธภาพสงซงใชประโยชนในรปแบบระบบพลงงานรวม (Cogeneration) และตนทนชวมวลซงมราคาเปลยนไปตามกลไกตลาด และอตราเงนเฟอ

Page 14: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

12

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

(3) มาตรการสนบสนนการจดท าโครงการภายใตกระบวนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ซงแนวทางการด าเนนการจะก าหนดโดยอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) โดยใชกลไกทก าหนดขนภายใตการด าเนนงานขององคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคกรมหาชน) (4) มาตรการการสงเสรมการอนรกษพลงงาน ในกระบวนการผลตทกขนตอน รวมถงมาตรการอนรกษพลงงานในอาคารควบคม ส าหรบโรงงานขนาดกลางและขนาดใหญซงมพนทมากกวา 2,000 ตารางเมตร ควรไดรบการจดท าเปนแผนการสงเสรมเพอใหครอบคลมอตสาหกรรมเกษตรทกสาขา (5) มาตรการศกษาวจยการพฒนาเทคโนโลยการผลตพลงงานทดแทนจากของเสยจากอตสาหกรรมเกษตร ทเกดจากกระบวนการผลต เชน ชวมวลและน าเสย (6) มาตรการฝกอบรมเพอเพมศกยภาพของบคลากรของอตสาหกรรมรายสาขา โดยเนนการใหความรและถายทอดเทคโนโลยความช านาญในดานการรกษาคณภาพสงแวดลอม การอนรกษพลงงาน และการผลตพลงงานทดแทน

Page 15: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

13

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

การก าหนดแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรเปนการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษาในสวนตางๆ เชน การทบทวนขอมล นโยบาย แผน/ยทธศาสตร มาตรการและปจจยทเกยวของกบการพฒนาอตสา หกรรมการเกษตร การวเคราะหโครงสรางและศกยภาพของอตสาหกรรมการเกษตรตลอดหวงโซอปทาน การศกษา Value Chain ของสนคาเกษตร รวมถงการวเคราะหแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนในมตการพฒนาทง 5 มต เพอน าไปสการจดท าแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมเกษตรอยางยงยน โดยมรายละเอยด ดงน

3.1 การวเคราะหแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม จากการวเคราะหปจจยแวดลอมทางมหภาค (Macro Environment Analysis) โดยใชวธการวเคราะห PESTEL Analysis และการวเคราะหอตสาหกรรม (Industrial Analysis) โดยใชการวเคราะห Five Force Model สามารถน า ผลการวเคราะหมาใชในการก าหนดกรอบการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร รวมถงนโยบายและยทธศาสตรหลกในการจดท าแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน ดงน การวางกรอบแนวคดในการก าหนดทศทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรของประเทศไทย นอกจากจะตองค านงถงกระแสโลกาภวฒนทจะมการเปลยนแปลงในดานตางๆ ทงประเดนดานประชากร ความรวมมอทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ตลอดจนการกดกนทางการคาและการลงทนในรปแบบใหมทซบซอน ทงในเรองมาตรฐานดานสงแวดลอม และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกซงจะสงผลกระทบตอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในองครวมแลว ยงตองค านงถงการเปลยนแปลงของอตสาหกรรมรายสาขาทส าคญ รวมถงขอจ ากดและเงอนไขในดานอนๆ ของประเทศและระหวางประเทศ ซงเปนปจจยหลกทท าใหโครงสรางหรอทศทางการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรเปลยนแปลงไป ดงนน ประเทศไทยจงตองเตรยมความพรอมในการรองรบสถานการณทเปลยนแปลงไป ซงอาจสงผลกระทบทงในเชงบวกและเชงลบตอภาคอตสาหกรรมการเกษตร โดยการเปลยนแปลงดงกลาวสงผลใหการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรตองปรบเปลยนรปแบบไปตามบรบทใหม ดงแสดงในรปท 11 ดงน

3 การวเคราะหสถานการณแวดลอมเพอก าหนดยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร

Page 16: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

14

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

รปท 11 กรอบแนวคดในการจดท าแผนแมบท

เพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

1) Green Industry (Sustainable Complex) เปนการผลตทตองค านงถงสงแวดลอมและสงคม รวมถงสภาวะแวดลอมและความสะอาด (Environmental Friendly-Green and Clean) ซงในปจจบนไดมการจดท าอยางกวางขวาง โดยเฉพาะอยางยงการสรางสงคมและอตสาหกรรมทมการปลดปลอยของเสยต าหรอการน าของเสยกลบไปใชประโยชนได ไมวาจะเปนน าเสย หรอกาซคารบอนไดออกไซดทปลอยสชนบรรยากาศ ซงเปนการสรางสงคมทพรอมรบความเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมหรออตสาหกรรมทดแลสงแวดลอม (Green Growth Industry)

2) Cluster (Supply Chain Management) หมายถง การสรางเครอขายความรวมมอในการชวยเหลอและพฒนาในแตละกลมอตสาหกรรม (Collaborative Network) โดยใหความส าคญกบการปรบปรงแกไขกฎระเบยบตางๆ ทเปนอปสรรคในการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร รวมถงสรางความรวมมอในการพฒนาความเชยวชาญพเศษเฉพาะดาน การผลกดนใหเกดการพฒนาประสทธภาพการผลตรวมกนของเครอขายผประกอบการ รวมถงกระตนใหเกดการแขงขน เพอยกระดบมาตรฐานของแตละสถานประกอบการใหทดเทยมกน ซงเชอมโยงเขาสความสามารถในการแขงขนกบระดบนานาชาตตอไป ทงนมประเดนทควรค านงถงและควรมกระบวนการจดการทเชอมโยงอยางเปนระบบ ดงน (1) ผประกอบการ ตองเชอมโยงผประกอบการทงกระบวนการ ไมวาจะเปนผผลตวตถดบ ผแปรรป หรอผด าเนนการดานการตลาด ผานการจดตงกลม สมาคม หรอหนวยงานกลาง (2) วตถดบทางการเกษตร ตองบรหารจดการใหมเสถยรภาพ และไมมความผนผวนจากปจจยทมใชฤดกาล (3) การพฒนาดานการตลาดและการจดการควบคไปกบการผลต ใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค (4) มาตรฐานสนคา เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคทใหความส าคญกบคณภาพของสนคา โดยตองใหความส าคญตงแตวตถดบทางการเกษตร กระบวนการผลต และสนคาอตสาหกรรมเกษตร

3) Research & Development การวจยและพฒนาเปนปจจยส าคญหนงในการพฒนาสนคาอตสาหกรรมเกษตรในบรบทของการเปลยนแปลงของโลก การตอบสนองความตองการทหลากหลายมากขน โดยประเดนส าคญทควรค านงถงในการก าหนดแนวทางการพฒนา คอ

Page 17: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

15

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

(1) การสนบสนนการวจยและพฒนาอยางบรณาการและเปนรปธรรม โดยใหความส าคญกบ การสนบสนนงบประมาณการท าวจยของหนวยงานรฐมากขน (2) การสนบสนนการจดและใชประโยชนจากสทธบตร ใหมการพฒนาอยางตอเนองและเปนประโยชน ในเชงพาณชยมากขน (3) การพฒนางานวจยและพฒนาสการใชประโยชนเชงพาณชยอยางเปนรปธรรม

4) Mood Consumption (Food) มงตอบสนองความตองการของผบรโภคเปนส าคญ ดวยการผลตสนคาทมคณภาพ มความหลากหลาย มมาตรฐานและความปลอดภยททนตอยคสมย รวมทงสรางคณคาของสนคาดวยเรองราวหรอลกษณะเฉพาะของสนคาทสะทอนถงเอกลกษณและคณภาพทเหมาะสม นอกจากน ยงควรพฒนาระบบมาตรฐานใหเปนไปในเชงรกทเทาทนหรอน าความตองการของผบรโภค ควบคไปกบการท าตามมาตรฐานทผบรโภคตองการ

5) Innovation (Non-Food & Biochemical) สงเสรมการสรางสรรคนวตกรรมและเทคโนโลยในการน ามาพฒนาผลตภณฑใหม โดยน าเทคโนโลยทผานการคดคนและใชงานอยแลวมาพฒนาใหเหมาะสมกบบรบทของอตสาหกรรมการเกษตรของไทย และคดคนผลตภณฑใหมทสรางมลคาใหกบสนคาเกษตรมากกวาการเปนอาหารทมคณภาพ

6) Investment ควรมการพจารณาถงแนวทางการสงเสรมใหมการน าเอาองคความรและเทคโนโลยการผลต ไปสการลงทนของภาคธรกจไดอยางเหมาะสม โดยภาครฐจะตองมการก าหนดนโยบายและมาตรการทชดเจน เพอสรางแรงจงใจใหกบนกลงทน นอกจากน ยงตองมการพจารณาถงประเดนปญหาอนๆ ทเกยวของ เชน การยอมรบของตลาด ความเพยงพอและคณภาพของวตถดบจากภาคการเกษตร ความเหมาะสมของกฎระเบยบและมาตรฐานทเกยวของทงในระดบประเทศและนานาชาต รวมถงการพจารณาถงประโยชนทางดานเศรษฐกจทจะเกดขนตอประเทศในระยะยาว

3.2 การวเคราะหแนวทางการพฒนารายกลมอตสาหกรรม (Cluster)

การวเคราะหแนวทางการพฒนาในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย ทปรกษาขอเสนอผลการวเคราะห 7 กลมอตสาหกรรม คอ อตสาหกรรมขาว อตสาหกรรมมนส าปะหลง อตสาหกรรมออยและน าตาล อตสาหกรรมปาลมน ามน อตสาหกรรมยางพารา อตสาหกรรมไกเนอ และอตสาหกรรมกง ดงแสดงในรปท 12 ทงน การวเคราะหประเดนการพฒนาของอตสาหกรรมทง 7 กลม จะน าไปสการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมสาขาเปาหมายทง 3 สาขาตอไป

Page 18: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

16

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

รปท 12 แนวทางการพฒนารายกลมอตสาหกรรม

1) อตสาหกรรมขาว เปนอตสาหกรรมสงออกส าคญของประเทศไทย ทงในแงของมลคา ปรมาณ และคณภาพ

ดวยปญหาจากการด าเนนนโยบายรบจ าน าขาวทสงผลกระทบตอการสงออกขาวไทยในชวงปทผานมาท าใหความโดดเดนของขาวไทยลดนอยลง อยางไรกตาม อตสาหกรรมขาวยงคงเปนอตสาหกรรมทมความส าคญและยงคงตองท าการพฒนาใหมความสามารถในการแขงขนกาวสความเปนผน าอยางยงยนของขาวไทย โดยมแนวทางการพฒนาทส าคญ 4 แนวทาง ดงน

(1) การเขาสตลาดใหม โดยมผลตภณฑทมความหลากหลายทงชนดและคณภาพทสอดคลองกบความตองการสนคาของกลมลกคาตางๆ

(2) การพฒนาคณภาพใหเปนทยอมรบในตลาดโลก ทงคณคา และคณภาพเพอสรางมลคาเพมใหแกอตสาหกรรมขาวไทย

(3) การสรางนวตกรรมในการเพมมลคาผลผลต เชน ผลตภณฑเสรมสขภาพ เครองส าอาง อยางไรกตาม ผประกอบการตองพฒนาตราผลตภณฑทผานการรบรองคณภาพและความปลอดภย

(4) การเพมชองทางการขยายตลาด โดยการจดงานแสดงสนคา การจดกจกรรม Road Show ในตลาดใหม เพอประชาสมพนธผลตภณฑจากขาว นอกจากน ควรเพมชองทางประชาสมพนธดานอน เช น ผานชองทางเวบไซต โดยแสดงสนคาทผานการรบรองตามมาตรฐานสากล เพอสรางความมนใจใหผบรโภคและสงเสรมใหผบรโภค ทวโลกรบรขอมลสนคาไดโดยตรง

Page 19: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

17

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

2) อตสาหกรรมมนส าปะหลง เปนพชอาหารและพลงงานทส าคญซงมแนวโนมความตองการอยางตอเนอง และไทยมสวนแบงการตลาดโดยเปรยบเทยบสง โดยเฉพาะความตองการของประเทศจนทเพมขนตามการฟนตวและความกาวหนาทางเศรษฐกจของจน ทงนมแนวทางการพฒนามนส าปะหลงทส าคญ 4 แนวทาง ดงน (1) ลดสดสวนการพงพาผลตภณฑทมมลคาเพมนอยในตลาดสงออก ปรบเปลยนแนวทางการท าการตลาดจากการเนนดานปรมาณเปนการสงออกสนคาทมคณภาพและราคาสง เพอใหสอดคลองกบแนวทางการจดสรรผลผลตและการพฒนาอตสาหกรรมการแปรรปขนสง เนองจากในอนาคตจะมขอจ ากดดานปรมาณการสงออกจากการใชผลผลต มนส าปะหลงเพอผลตเอทานอล (2) เพมประสทธภาพการผลต โดยการปรบปรงคณภาพดนใหเหมาะสมกบการปลกมนส าปะหลง เชน ตรวจสอบชดดน โครงสรางดน และการใชปยบ ารงดนของเกษตรกร การวจยและพฒนาเพอปรบปรงพนธ ใหเหมาะสมกบพนทเพาะปลก รวมถงการน าของทเหลอทงกลบมาใชประโยชน เชน การน าล าตนและเหงามนส าปะหลงไปใชเปนเชอเพลงส าหรบการผลตไฟฟา การน าใบมนส าปะหลงมาตากแหงเพอใชเปนอาหารสตวหรอปรบสภาพเพอใชเปนปยหมก

(3) สงเสรมและสนบสนนพลาสตกชวภาพ โดยสนบสนนใหผลงทนในอตสาหกรรมไดรบสทธประโยชนในรปแบบตาง เชน การลดหยอนภาษส าหรบบรรจภณฑทยอยสลายได มาตรการดานภาษส าหรบพลาสตกทไมสามารถยอยสลายได ซงจะเปนการสนบสนนการผลตพลาสตกชวภาพใหสามารถแขงขนไดในตลาด รวมถงการรณรงคใหผบรโภคใชสนคาหรอผลตภณฑชวภาพผานการประชาสมพนธ เผยแพรความรในเรองผลตภณฑ และประโยชนจากผลตภณฑชวภาพ

(4) พฒนาใหเกดความรวมมอในกลมอตสาหกรรมมนส าปะหลง (Cluster) โดยหาแนวทางรวมกน แลกเปลยนขอมลขาวสาร ความร และประสบการณ รวมทงพฒนาผลตภณฑและนวตกรรม เพอใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการทงในดานวตถดบ ผลตภณฑ การตลาด บคลากร และระบบโลจสตกส

3) อตสาหกรรมออยและน าตาล เปนอตสาหกรรมทมหวงโซอปทานทสรางมลคาใหกบผประกอบการไดหลากหลาย ภายใตเทคโนโลยทเหมาะสม โดยมแนวทางการพฒนาทส าคญ 3 แนวทาง ดงน

(1) บรหารจดการทรพยากรมนษยอยางมประสทธภาพ และเพยงพอตอการพฒนาอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสงในอนาคต โดยเฉพาะนกวทยาศาสตรดานเคมชวภาพ

(2) สนบสนนเทคโนโลยการผลต ต งแต เทคโนโลยการผลตท เหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย เพอเพมผลผลตตอไรและคณภาพวตถดบ เทคโนโลยการแปรรปททนสมยและมประสทธภาพ รวมถงการพฒนาโครงการ น ารองเพอพฒนาสการผลตเชงพาณชยของอตสาหกรรมเคมชวภาพ และเทคโนโลยดานโลจสตกสและการตลาดททนสมย ทตอบสนองความตองการของผสงออก ผน าเขา และผบรโภค

(3) ปรบปรงหรอแกไขกฎระเบยบ รวมทงนโยบายทเปนอปสรรค เนองจากออยและน าตาลเปนพชทม การควบคมและก ากบดแลจากหลายหนวยงาน ดวยภาวการณเปลยนแปลงในปจจบนและแนวโนมในอนาคต กฎระเบยบหรอรปแบบการควบคมควรเปลยนแปลงไปใหเทาทน เชน การปลอยใหตลาดลอยตวตามกลไกราคาภายใตมาตรการชวยเหลอของรฐ โดยเกบสวนตางเขากองทนเมอราคาสง และชดเชยสวนตางเมอราคาต า

4) อตสาหกรรมปาลมน ามน เนองจากปาลมน ามนเปนพชทมศกยภาพในการแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ ได อยางหลากหลาย ทงในสวนของอตสาหกรรมอาหาร ม ใชอาหาร และเคมชวภาพ โดยใหความส าคญกบการยกระดบกระบวนการแปรรปในระดบอตสาหกรรมใหมความหลากหลายและสอดคลองกบความตองการของตลาด โดยเฉพาะ ในตลาดพลงงานทดแทน รวมถงการพฒนาระบบการบรหารจดการผลผลตปาลมน ามนใหมความเชอมโยงกนทงในระดบตนน า กลางน า และปลายน า โดยมแนวทางการพฒนาทส าคญ 3 แนวทาง ดงน

Page 20: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

18

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

(1) สนบสนนและสงเสรมการผลตอตสาหกรรมปาลมน ามนตามมาตรฐาน RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil) อนเปนมาตรฐานทตงอยบนพนฐานดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม เนองจากหลายประเทศมแนวโนมการบงคบใชวตถดบน ามนปาลมทไดรบการรบรอง RSPO ซงเปนมาตรฐานทรบรองทงหวงโซอปทาน ตงแตเกษตรกรทเปนอตสาหกรรมตนน า โรงงานสกดน ามนปาลมทเปนอตสาหกรรมกลางน า และผผลตสดทายทเปนอตสาหกรรมปลายน า

(2) สนบสนนการลงทนของอตสาหกรรมน ามนปาลมในระดบเคมชวภาพ เชน ไบโอดเซล หรอ BHD2 เนองจากเปนอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยทมตนทนสง เปนอปสรรคตอความสามารถในการแขงขน จงควรมมาตรการสงเสรมทชดเจน เชน สทธประโยชนในรปแบบการลดหยอนภาษ สนบสนนเงนทนเพอการวจยและพฒนา รวมถงการเพมอปสงคภายในประเทศผานประชาสมพนธและรณรงคการใชงาน นอกจากนในการพฒนาอตสาหกรรมภาครฐตองม นโนบายดานพลงงานทใหความชดเจนและตอเนอง เพอใหผประกอบการธรกจพลงงานสามารถก าหนดทศทางแผนธรกจของตนเองได

(3) ปรบปรงหรอแกไขกฎระเบยบ รวมทงนโยบายทเปนอปสรรค โดยเฉพาะอยางยงกฎระเบยบทเกยวของกบการควบคมคณภาพ และปรมาณการผลตน ามนปาลม ทจะตองพจารณาถงความเหมาะสมกบบรบทการคาทงภายในประเทศและตางประเทศ และจะตองไมเปนอปสรรคในการประกอบธรกจของผประกอบการตลอดทงหวงโซอปทาน

5) อตสาหกรรมยางพารา ยงคงเปนอตสาหกรรมทสรางรายไดใหกบเกษตรกรและผประกอบการอยเสมอ ถงแมวาจะมความผนผวนดานราคาสง เนองจากเปนผลตภณฑทมการใชในอตสาหกรรมตอเนองทหลากหลายและ มความตองการสง โดยมแนวทางการพฒนาทส าคญ 4 แนวทาง ดงน

(1) เขาสตลาดใหม โดยสงเสรมใหผประกอบการเขาสตลาดใหมทมก าลงซอมาก เชน กลมประเทศ BRICS3 ประเทศเกาหลใต ทมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจสง

(2) สรางมลคาเพมในผลตภณฑยาง โดยสงเสรมการแปรรปดวยเทคโนโลยขนสง พฒนากระบวนการผลตใหไดมาตรฐาน และผลตสนคาทมคณภาพ ตอบสนองทงตลาดภายในประเทศและตางประเทศ นอกจากน ภาครฐควรสงเสรมการน าผลตภณฑยางมาประยกตใชเปนวสดกอสราง เชน อปกรณกนกระแทกส าหรบกนแผนดนไหว วตถดบในการสรางถนนและฝายยาง

(3) สรางความชดเจนของนโยบายรฐ รฐควรมการวางแผนในระดบประเทศโดยเชอมโยงทกภารกจของหนวยงานทเกยวของ ทงในอตสาหกรรมยางพารา และอตสาหกรรมเกยวเนองเพอมใหเกดความขดแยงหรอเปนอปสรรค ตอการด าเนนธรกจ เนองจากความไมแนนอนและความขดแยงของนโยบายรฐและแนวทางการปฏบตงานไดสงผลกระทบตอการด าเนนธรกจเปนอยางมาก เหนไดจากกรณกระทรวงเกษตรและสหกรณสงเสรมการปลกยางพาราและปาลมน ามน ในขณะทคณะกรรมการสงเสรมการลงทนปรบลดการสงเสรมอตสาหกรรมขนตนของโรงงานยางพาราและปาลมน ามน

(4) แกกฎหมายกฎระเบยบในการจดซอจดจางภาครฐ โดยเนนผลตภณฑทใชยางธรรมชาตในประเทศ เปนวสดในการกอสรางมากขน เชน ยางรองคอสะพาน ถนน ฝายยาง 6) อตสาหกรรมไก เปนอตสาหกรรมทมโอกาสในการเจรญเตบโตควบคไปกบอตสาหกรรมตอเนอง โดยเฉพาะอตสาหกรรมอาหารสตว เนองจากความตองการบรโภคสตวปกทมแนวโนมเพมสงขนทวโลก ทงน มแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมไกและผลตภณฑจากไกทส าคญ 3 แนวทาง คอ

2 น ามนดเซลชวภาพสงเคราะห (Bio-hydrogenated Diesel) 3 กลมประเทศ Brazil-Russia-India-China-South Africa

Page 21: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

19

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

(1) สงเสรมการผลตอาหารสตว เพอลดตนทนการผลต และเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน เนองจากตนทนอาหารสตวคดเปนสดสวนของตนทนการผลตถงรอยละ 70 โดยมงเนนการวจยและคนควาสารสกดจากพชหรอสตวเพอเปนแหลงโปรตนและสารอาหารใหมในอนาคต (2) พฒนาการผลตไกเนอในรปแบบอาหารฮาลาลทงระบบ เนองจากตลาดสนคาอาหารฮาลาลเปนตลาด ทมขนาดใหญ และมแนวโนมการขนาดตวอยางตอเนอง (3) เรงผลกดนใหน าระบบการตรวจสอบยอนกลบมาใชอยางจรงจง เพอสรางความมนใจวาสนคาดงกลาวมความปลอดภย และไมมสงปนเปอนหรอสารตกคาง อกทง ยงเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบผประกอบการในอตสาหกรรม 7) อตสาหกรรมกง เปนสนคาสงออกทส าคญทสดในกลมสนคาประมงและสนคาเกษตรไทย ซงนอกจากความกาวหนาในอตสาหกรรมเองแลว ยงสงผลใหอตสาหกรรมตอเนองมความเจรญเตบโตตามไปดวย โดยแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมกงไทยภายใตบรบทของการเปลยนแปลงควรม 3 แนวทาง ดงน (1) เขาสตลาดใหม โดยสงเสรมใหผประกอบการเขาสตลาดใหมทมก าลงซอมาก เชน ประเทศจน กลมประเทศตะวนออกกลาง (2) เรงผลกดนใหน าระบบการตรวจสอบยอนกลบมาใชอยางจรงจง เพอสรางความมนใจวาสนคานนมความปลอดภย ไมมสงปนเปอนหรอสารตกคาง

(3) วจยและพฒนาเพมประสทธภาพสายพนธกง โดยน าผลการศกษาดานการพฒนาสายพนธตามหนวยงานตางๆ มาประยกตใชอยางเปนรปธรรม เชน งานวจยดานสายพนธกงทเตบโตเรวและมความทนทาน เพอชวยเหลอเกษตรกรผเลยงใหไดผลผลตสง รวมถงการจดตงศนยการเพาะเลยงและวจยพอพนธและแมพนธ

3.3 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

จากแนวทางการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร เพอใหเกดการเตบโตอยางสมดลและยงยน และเปนพลงขบเคลอนหลกของเศรษฐกจไทย โดยมแนวทางการก าหนดกรอบยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร 4 แนวทาง ดงแสดงในรปท 13 ไดแก

รปท 13 ปจจยแหงความส าเรจและแนวทางการก าหนด ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

Page 22: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

20

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

การสนบสนนปจจยทเออตอการประกอบธรกจ ผานการสนบสนนองคประกอบหรอสรางสภาพแวดลอม และความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน เพอชวยใหผประกอบการสามารถด าเนนกจการไดอยางราบรน ไดแก ระบบสาธารณปโภค โครงสรางพนฐานทางปญญา มาตรการสงเสรมการลงทน กฎหมาย การใหความส าคญกบสงแวดลอม และสงคม เครอขายธรกจ การพฒนาบคลากร ตลอดจนการจดท าระบบฐานขอมลททนสมยทนตอเหตการณ การสรางและพฒนาผประกอบการใหเตบโตและแขงขนได โดยเนนการสรางเครอขายธรกจหรอ การรวมกลมอตสาหกรรมใหมการเชอมโยงการผลตทงในระดบตนน า กลางน า และปลายน า การสงเสรมและพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรเชงสรางสรรค โดยมงเนนการใชนวตกรรม องคความร ภมปญญา และการเชอมโยงกบรากฐานทางวฒนธรรม เพอสรางคณคาเพมในหวงโซอปทานดวยการปรบปรงคณภาพ ของทน แรงงาน และผลผลต การเชอมโยงฐานการผลตในระดบภมภาค เพอรกษาความมนคงทางดานอาหาร พลงงาน รวมถงรายไดจากการสงออกทงในปจจบนและอนาคต

จากกรอบยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน สามารถสรปถงปจจยหรอประเดนส าคญ

ทจะมสวนชวยใหการพฒนาอตสาหกรรมเกษตรประสบความส าเรจได สามารถสรปไดดงแสดงในรปท 13 รายละเอยดดงน การด าเนนการรวมกนอยางบรณาการระหวางภาครฐบาลและเอกชน ใ น ล ก ษณ ะท เ อ กช นด า เ น น ก า ร ในสวนของ “สภาพแวดลอมภายใน” ซงประกอบดวยโครงสราง ระบบ ระเบยบ วธปฏบตงาน บรรยากาศในการท างานและทรพยากรในการบรหาร เพอเพมประสทธภาพและผลตภาพ ในขณะทภาครฐด าเนนการในสวนของ “สภาพแวดลอมภายนอก” ซงประกอบดวยสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สภาพแวดลอมทางสงคม สภาพแวดลอมทางการเมอง รวมถงการสนบสนนสภาพแวดลอมทางเทคโนโลย การด าเนนการรวมกนอยางบรณาการภายในกลมอตสาหกรรม ระหวางกลมทอยในตนน ากบปลายน า จะสามารถลดชองวางและความแตกตาง รวมทงชวยใหเกดการพฒนาทงกลมอตสาหกรรม การมจตส านกรวมกนในการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร เนองจากความส าเรจของการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน มไดขนอยกบขดความสามารถของหนวยงานใดหนวยงานหนง แตยงขนอยกบปจจยอนๆ ทเกยวของอกดวย เชน ความรวมมอของหนวยงาน สถานประกอบการทเกยวของ ซงตองใหความส าคญและมบทบาท ในการพฒนาตามแนวทางทก าหนด ความตอเนองของการด าเนนการตามแผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร โดยอาศยความรวมมอระหวางภาครฐกบภาคเอกชนในการรวมคดรวมท า และน าไปสการปฏบตตามแผนงาน หรอโครงการตลอดจนการผลกดน ใหมกลมอตสาหกรรม และผประกอบการเขารวมโครงการเพมขนอยางตอเนอง การสนบสนนใหมธรรมาภบาลในการด าเนนงาน ทงในภาครฐและเอกชน โดยภาครฐควรด าเนนงาน ดวยความความโปรงใสในทกแผนงานหรอกจกรรม โดยสามารถตรวจสอบไดทกขนตอนและตลอดเวลา ส าหรบภาคเอกชนนนควรมธรรมาภบาลในการบรหารจดการและการด าเนนธรกจ โดยค านงถงผลกระทบตอสงคม คณภาพชวต และสงแวดลอม การมเครองมอทเหมาะสมในการตดตามและประเมนผล โดยภาครฐควรผลกดนใหมการจดท าฐานขอมล ทเชอถอได เปนไปตามมาตรฐานสากล และมเครอขายเชอมโยงฐานขอมลรวมกน โดยมหนวยงานกลางท าหนาทในการจดวางระบบ และประสานหนวยงานทเกยวของเพอก าหนดกรอบการด าเนนงาน

1 1

2

3

4

5

1

2

3

4

3

2

6

Page 23: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

21

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

ขอเสนอของแผนแมบทอตสาหกรรมเกษตรฉบบน ไดให ความส าคญกบการมสวนรวมจากทกภาคสวน ผานการสมภาษณเชงลก การส ารวจขอมลผประกอบการโดยใชแบบสอบถาม การระดมความคดเหนผานการประชมกลมยอย และการจดสมมนารบฟงขอคดเหน เพอใหไดแนวทางการพฒนาสามารถน าไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม การจดท าแผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนน ประกอบดวย แผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตร แผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร แผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมทมใชอาหาร และแผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมชวภาพ โดยสามารถสรปภาพรวมของการก าหนดกลยทธ แผนงาน/โครงการส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมรายสาขาทสามารถด าเนนการใหเหนผลไดภายในกรอบระยะเวลา 5 ป 10 ป และ 20 ป ภายใตยทธศาสตรตางๆ ดงน

4.1 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวม มรายละเอยด ดงน 1) วสยทศน “ประเทศไทยเปนผน าในการเชอมโยงฐานการผลต -การคาสนคาอตสาหกรรมการเกษตรของภมภาค บนฐานการสรางคณคาสนคามาตรฐานและปลอดภยเปนมตรกบสงแวดลอมและสงคมอยางยงยน” 2) เปาหมายการพฒนา (1) พฒนาและผลกดนใหไทยเปนผน าและฐานเชอมโยงการผลตอตสาหกรรมเกษตรในภมภาค ภายใน 10 ป (2) พฒนาภาพลกษณสนคามาตรฐานปลอดภย ภายใตตราสนคาไทย ใหเปนทยอมรบของภมภาค และสากล ภายใน 10-15 ป (3) พฒนาอตสาหกรรมเกษตรไทยไปสระบบการผลต Zero Waste และ Green Industry ภายใน 20 ป

4 แผนแมบทเพอกำรพฒนำอตสำหกรรมกำรเกษตรอยำงยงยน

Page 24: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

22

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

3) พนธกจ (1) สรางความสมดลการผลตภายในและระหวางหวงโซอปทาน ตามฐานทรพยากรในประเทศและเชอมโยงกบภมภาค โดยค านงถงความมนคงดานอาหารเปนล าดบแรก (2) พฒนาขดความสามารถของเกษตรกรในการผลตวตถดบเขาสหวงโซอปทาน (3) พฒนามาตรฐานคณภาพ และความปลอดภยของผลตภณฑใหเปนทยอมรบของสากล รวมทงผลกดน การบงคบใชทกมาตรฐานอยางจรงจงและตอเนอง (4) ยกระดบการวจยและพฒนาผลตภณฑของหวงโซอปทานเขาสการลงทนและการผลตเชงพาณชย (5) ยกระดบประสทธภาพการบรหารจดการหวงโซอปทานใหมความเปนเอกภาพมากขน (6) พฒนาและจดการองคความรเพอการพฒนาตลอดหวงโซอปทาน 4) วตถประสงค (1) เพอเปนกรอบแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของผลตภณฑอตสาหกรรมการเกษตรของไทย (2) เพอเปนกรอบแนวทางในการบรหารจดการหวงโซอปทานของอตสาหกรรมการเกษตรใหมความเปนเอกภาพและประสทธภาพสงขน และเออตอการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของผลตภณฑในหวงโซอปทาน (3) เพอ เปนกรอบแนวทางยกระดบฐานะความเปนอย ของเกษตรกรท เปนประชากรสวนใหญ และเปนฐานการผลตส าคญของหวงโซอปทานอตสาหกรรมการเกษตร 5) ยทธศาสตร กลยทธ และแนวทางการขบเคลอน ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในภาพรวมมยทธศาสตร กลยทธ และแนวทางการขบเคลอน ดงแสดงในรปท 14 ทงน ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนในภาพรวมถอเปนกรอบใหญในการพฒนา และเปนกรอบหลกในการจดท ายทธศาสตรการพฒนาของอตสาหกรรมรายกลมอตสาหกรรมซงประกอบดวย อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมทมใชอาหาร และอตสาหกรรมชวภาพ ซงจะก าหนดยทธศาสตรตามมตการพฒนาอตสาหกรรมใน 5 มตเปนแนวทางหลกของการพฒนาเชนเดยวกน

Page 25: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

1. บรณาการการบรหารจดการภาครฐ 2. พฒนาปรบปรงกฏระเบยบใหเออตอการพฒนา3. พฒนาความเปนเอกภาพของการบรหารจดการหวงโซอปทานรายสนคา 4. พฒนากลไกรวมภาครฐและผประกอบการเพอผลกดนยทธศาสตรการพฒนา

1 - 5 6 - 10 11 -20

ก าหนด Zoning พนทเพาะปลก ตามศกยภาพของทดน กษ. สกช.

วางแผนการผลตสนคาเกษตรตามความตองการของตลาดทงในระดบพนทและระดบประเทศ

กษ. อก. สกช. สอท.

พฒนาระบบชลประทานเพอเพมศกยภาพในการเพาะปลก ชป. ทน.

สงเสรมเทคโนโลยทางการเกษตรทเหมาะสม กสก. กวก. กษ.

สงเสรมการใชพนธพช พนธสตวทไดรบการรบรองคณภาพ กสก. กวก. กษ.

สงเสรมผประกอบการไปลงทนผลตวตถดบในประเทศเพอนบาน กษ. อก.

น าเขาสนคาเกษตรทเปนวตถดบจากประเทศเพอนบาน กษ.

สงเสรมการยายฐานการลงทนอตสาหกรรมการเกษตรไปสประเทศเพอนบาน อก. กต. BOI

ใชประโยชนจากการเปดเสรการคาระหวางประเทศในระดบภมภาค (AEC) พณ. อก. กต.

เปดตลาดของสนคาอตสาหกรรมการเกษตรไปสภมภาคอน พณ. อก. กต.

สงเสรมใหผประกอบการผลตสนคาตามมาตรฐาน อก.

ผลกดนการบงคบใชมาตรฐานอยางจรงจงตอเนอง กษ. อก. สธ.

ผลกดนและสงเสรมผประกอบการตดฉลากคารบอน(Carbon label) กษ. อก. อบก.

ใชกลยทธตลาดเสรมภาพลกษณผลตภณฑ อก. พณ. สอท.

สงเสรมสนบสนนการใชเทคโนโลยการผลตทเหมาะสม สวทช. สวทน. วท. อก.

สนบสนนคลสเตอรและเครอขายของผประกอบการทงในระดบประเทศและระดบภมภาค กษ. อก.

สงเสรมการจดการความรเพอการพฒนาผลตภาพการผลตของหวงโซอปทาน กษ. อก. วท.

พฒนาระบบบรหารจดการตลาดสนคาตนน าใหมประสทธภาพ กษ. รบ. สกช.

พฒนาและบงคบใชระบบตรวจสอบยอนกลบในกระบวนการผลตสนคาอตสาหกรรมการเกษตร

มอกช. กษ. สธ.

ยกระดบมาตรฐาน วธการตรวจสอบและควบคมคณภาพสนคา มอกช. กษ. อก. สธ.

น ามาตรฐานมาบงคบใชอยางจรงจง กษ. อก. สธ.

สงเสรมผประกอบการทผลตสนคาผานการรบรองมาตรฐาน กษ. อก. สธ.

สรางความตระหนกใหผบรโภคหนมาบรโภคสนคาทมมาตรฐาน กษ. อก. สธ.

ประสานความรวมมอการวจยและพฒนาระหวางภาครฐและผประกอบการวช. สกว. สกว. วท.

ม. สอท. สกช.

พฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรมนษย โดยเฉพาะบคลากรดานการวจย ทงในดานจ านวนนกวจย และความรความสามารถ

วช. อก. กษ. วท. ม.

สนบสนนการด าเนนงานของหนวยงานและบคลากรทางดานการวจย ในการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยการผลต รวมถงการประยกตใชในเชงพาณชย

วช. วท. ม.

สงเสรมสนบสนนการน านวตกรรมเทคโนโลยทกาวหนามาใชในขบวนการผลต อก. กษ. วท.

แกไขปรบปรงกฏหมายทเกยวของกบการด าเนนธรกจระหวางประเทศใหสอดคลองกบการเปด AEC

อก. พณ. กษ.

สงเสรมความรดานกฏระเบยบการคาระหวางประเทศใหกบผประกอบการอตสาหกรรมเกษตร อก. พณ. กษ.

แกไขปรบปรงกฏหมายและระเบยบตางๆทเปนอปสรรคทางการคา อก. พณ. กษ. กค. BOI

พฒนาโครงขายระบบการขนสงทางถนนใหมความเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน คค. ศก.

พฒนาระบบการขนสงภายในประเทศใหมความหลากหลายและมประสทธภาพ เพอลดตนทนโลจสตกส

คค.

พฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐานทจ าเปนตอการลงทนของผประกอบการอตสาหกรรมการเกษตร

กฟผ. กฟภ. กปภ. ชป. กนอ.

สงเสรมการน าของเสยจากกระบวนการผลตเพอผลตพลงงานไฟฟา อก. วท. พน. ทส.

สงเสรมการผลตเชอเพลงชวมวลเหลอทงจากกระบวนการผลต วช. อก. วท. ทส.

สงเสรมงานวจยและพฒนาเทคโนโลยทมประสทธภาพเพอปรบใชในระบบการผลต Zero Waste

วช. สอก. สวก. วท. อก.

สงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยสะอาด เทคโนโลยชวภาพ อก. วท.

สงเสรมการใชสนคาหรอผลตภณฑชวภาพ อก. กษ. วท. พณ. รบ.

ผลกดนการสราง Industry Complex ส าหรบอตสาหกรรมทกอมลภาวะสง อก.

สวทน. = ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต / สอก. = ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา / สอท. = สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย / อก. = กระทรวงอตสาหกรรม / อบก. = องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน)

รปท 14 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนในภาพรวม

เตรยมความพรอมดานสาธารณปโภคและโลจสตกสเพอใหสามารถลดตนทนของผประกอบการในหวงโซอปทาน

ซงจะมผลตอความสามารถในการแขงขน และการพฒนาของอตสาหกรรมการเกษตร

มตท 5:การพฒนาอตสาหกรรม

อยางยงยน

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรม

อยางยงยน

เพอใหการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรสามารถพฒนาและด ารง

อยไดเปนทยอมรบของสงคมโดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยมแนวทางกลยทธและแผนงาน

หรอโครงการของการพฒนา

ผลกดนระบบการผลตสระบบ Green Industryเพอลดความสญเสยจากการผลต รวมทงน าเทคโนโลย

การใชประโยชนจากของเสยมาสรางรายไดและลดตนทนการผลตภายในอตสาหกรรม

สงเสรมและสนบสนนการผลตสนคาทสรางสรรคเปนมตรกบสงแวดลอม

โดยสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยสะอาด เทคโนโลยชวภาพ เพอสรางนวตกรรมผลตภณฑชวภาพ

รวมทงสงเสรมการใชสนคาหรอผลตภณฑชวภาพ

มตท 4:การสรางสภาพแวดลอมและ

ความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน

ยทธศาสตรการสรางสภาพแวดลอม

และความเขมแขงใหกบปจจยพนฐาน

เพอพฒนาปจจยพนฐานใหสามารถอ านวยประโยชนในการพฒนา

อตสาหกรรมการเกษตรใหมขดความสามารถในการแขงขน

และสรางความย งยนใหแกอตสาหกรรม โดยมเปาหมายใหสามารถอ านวยประโยชนได

ตลอดหวงโซอปทานอตสาหกรรม โดยมแนวทางกลยทธและแผนงาน

หรอโครงการของการพฒนา

พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมทสอดคลองกบความตองการของผประกอบการอตสาหกรรมเกษตรเพอใหผประกอบการมโอกาสใชเทคโนโลยทเหมาะสม

ในตนทนทสามารถจะด าเนนการไดโดยเฉพาะอยางยงผประกอบการขนาดเลกและขนาดกลาง

ปรบปรงแกไข กฏหมายและกฏระเบยบทเปนอปสรรคกบการพฒนา

เพอใหเออประโยชนตอการแขงขนและสอดคลองกบบรบททางเศรษฐกจ สงคม การคา และการลงทน

ค าอธบายค ายอ

BOI = ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน / กค. = กระทรวงการคลง / กต. = กระทรวงการตางประเทศ / กปภ. = การประปาสวนภมภาค / กฟผ. = การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย / กฟภ. = การไฟฟาสวนภมภาค / กวก. = กรมวชาการเกษตร / กษ. = กระทรวงเกษตรและสหกรณ

กสก. = กรมสงเสรมการเกษตร / คค. = กระทรวงคมนาคม / ชป. = กรมชลประทาน / ทน. = กรมทรพยากรน า / ทส. = กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม / พณ. = กระทรวงพาณชย / ม. = มหาวทยาลย / มกอช. = ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

รบ. = รฐบาล / วช. = ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต / วท. = กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย / ศก. = กรมศลกากร / สกช = สภาเกษตรกรแหงชาต / สกว. = ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย / สธ. = กระทรวงสาธารณสข / สวทช = ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

มตท 3:การพฒนาคณภาพความปลอดภย

และการยกระดบมาตรฐาน

ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพความปลอดภย

และการยกระดบมาตรฐาน

เพอเปนแนวทางในการก าหนดต าแหนงของสนคาและผลตภณฑในหวงโซอปทานอตสาหกรรมการเกษตร ลดปญหาการกดกนทางการคา และสรางความย งยนใหแกอตสาหกรรมการเกษตร

ผลกดนใหมาตรฐานสนคาไทยเปนทยอมรบของภมภาคและสากล

ผลกดนผประกอบการพฒนาระบบการผลตสนคาทไดมาตรฐาน

โดยเนนทผประกอบการขนาดเลกและขนาดกลาง

มตท 2:การเพมขดความสามารถ

ในการแขงขนและการสรางคณคา

เพอพฒนาผลตภณฑใหม

ยทธศาสตรการเพมขดความสามารถ

การแขงขน

เพอยกระดบศกยภาพของการแขงขนของสนคาในหวงโซอปทาน

ของอตสาหกรรมเกษตร โดยมเปาหมายหลกทอตสาหกรรมอาหาร และอตสาหกรรมยางพารา

ขยายฐานลกคาใหมทงตลาดในภมภาคและตลาดโลกเพอลดการพงพงตลาดหลกของสนคาเพยงไมกแหง

พฒนาภาพลกษณผลตภณฑเพอใหเกดความภกดในผลตภณฑของลกคาเกา

และสรางความมนใจใหกบลกคาใหม

เพมประสทธภาพการผลตในหวงโซอปทานเพอแกไขปญหาทอตสาหกรรมทมโรงงานจ านวนมาก

โดยเฉพาะอยางยงในอตสาหกรรมอาหาร สงผลใหใชเครองจกรไมเตมตามประสทธภาพ

มตท 1:การเชอมโยงเชงพนทเพอ

การจดสรรทรพยากรการผลต การใชประโยชนทดนอยางยงยน และความไดเปรยบเชงทรพยากร

ยทธศาสตรการจดการทรพยากร

และเชอมโยงฐานการผลตในภมภาค

เพอใหสามารถบรหารจดการการใชทรพยากรทมจ ากด

ภายในประเทศ รวมทงเชอมโยงการใชทรพยากรจากประเทศเพอบานในภมภาคใหสอดคลองกบ

ความตองการของผลตภณฑเดม และโอกาสของตลาดผลตภณฑใหมทจะ

ขยายตวเพมขนในอนาคต

ปรบฐานการผลตสนคาเกษตรเชงพนทภายในประเทศเพอจดสมดลการผลตใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไป

ยกระดบประสทธภาพการผลตและคณภาพของสนคาเกษตร

เพอแกปญหาวตถดบไมเพยงพอและยงไมไดมาตรฐาน

เชอมโยงฐานการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรในระดบภมภาค

เพอเตรยมพรอมรบความตอการวตถดบในอนาคตทขยายตว

วสยทศน“ประเทศไทยเปนผน าในการเชอมโยงฐานการผลต-การคาสนคาอตสาหกรรมการเกษตรของภมภาค

บนฐานการสรางคณคาของสนคา มาตรฐาน และปลอดภยเปนมตรกบสงแวดลอมและสงคมอยางย งยน”

แนวทางการขบเคลอน

มต ยทธศาสตร วตถประสงค กลยทธ แผนงาน /โครงการน ารองหนวยงานทเกยวของ

ระยะ (ป)

Page 26: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

24

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

4.2 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรรายสาขา ส าหรบการจดท ายทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมรายสาขาจะมงพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย ดงแสดงใน รปท 15 ไดแก 1) ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร มงพฒนาอตสาหกรรมขาว มนส าปะหลง ออยโรงงาน ไกเนอ และกง 2) ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมมใชอาหาร มงพฒนาอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง 3) ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมชวภาพ มงพฒนาอตสาหกรรมเอทานอลและไบโอดเซล

รปท 15 อตสาหกรรมเปาหมายในยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมรายสาขา โดยสามารถสรปภาพรวมของการก าหนดกลยทธ แผนงานหรอโครงการส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมรายสาขาภายใตยทธศาสตรตางๆ ดงแสดงในรปท 16 ทงน ในการก าหนดกลยทธ และแผนงาน/โครงการของแตละสาขาจะยงคงยดกรอบของยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมโดยรวมเพอใหเกดการเชอมโยงสมพนธกน อยางไรกตาม ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมในแตละสาขาอาจจะแตกตางจากแนวทางในภาพรวม หรอระหวางอตสาหกรรม เนองจากความแตกตางกนในรายละเอยดของสภาพปญหา จดออน และจดแขงของแตละอตสาหกรรม อกทงยงตองพจารณาถงผลการวเคราะหสภาพแวดลอมและแนวทางการพฒนาในแตละอตสาหกรรมดวย

Page 27: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

= โครงการระยะสน (ระยะเวลา 1 - 5 ป)

= โครงการระยะกลาง (ระยะเวลา 6 - 10 ป)

= โครงการระยะยาว (ระยะเวลา 11 - 20 ป)

รปท 16 ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนรายกลมอตสาหกรรม

ค าอธบายค ายอกต. = กระทรวงการตางประเทศ / กษ. = กระทรวงเกษตรและสหกรณ / พณ. = กระทรวงพาณชย / วท. = กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย / อก. = กระทรวงอตสาหกรรม

สงเสรมบทบาทของเจาหนาททเกยวของกบการพฒนา

และสงเสรมธรกจอตสาหกรรมของไทย

(อก. / กษ.)

เสรมสรางความรและเขาใจเกยวกบปญหาและความตองการของธรกจ

และนโยบายพฒนาอตสาหกรรมของไทย ใหกบเจาหนาททเกยวของ

(อก. / กษ.)

เชอมโยงและบรณาการการจดท าขอมลรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน

จดท ามาตรฐานและขอมลเพอใหเกดความคมคา

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

สนบสนนใหแตละพนทรวบรวม ประวตของชมชน/ผลตภณฑ

องคความรและภมปญญาทองถน โดยเนนการมสวนรวมของชมชน

(อก.)

สรางองคความรดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและทรพยากร

(อก. / วท.)

สงเสรมการสรางเครอขายความรวมมอและความสมพนธอนด

ระหวางผประกอบการในพนทกบผประกอบการในประเทศเพอนบาน

(อก. / พณ. / กต.)

สงเสรมใหมการแลกเปลยนเรยนรภมปญญาทองถน และประสบการณความส าเรจของชมชน

และมความรบผดชอบตอสงคม

(อก. / วท.)

สงเสรมใหมการแลกเปลยนเรยนรภมปญญาทองถน และประสบการณความส าเรจของชมชน

และมความรบผดชอบตอสงคม

(อก. / กษ. / วท.)

เสรมสรางความรและเขาใจเกยวกบปญหาและความตองการของธรกจ

และนโยบายพฒนาอตสาหกรรมของไทย ใหกบเจาหนาททเกยวของ

(อก.)

กลยทธการบรณาการความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

รวมถงสรางความเขมแขงเครอขายการพฒนาอตสาหกรรมในพนท

สงเสรมใหมความสามารถในการบรหารจดการทรพยากรในทองถน

ใหเกดประโยชนอยางคมคาและมประสทธภาพ

(อก.)

ผลกดนใหเกดการทบทวน ปรบปรง แกไขกฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของ

และใหมการประกาศใชใหสอดคลองกบสถานการณ

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

เสรมสรางความรใหผประกอบการปฏบตตามกฎหมาย

กฎระเบยบ ขนตอนและวธการปฏบตตางๆ

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

ผลกดนใหเกดการทบทวน ปรบปรง แกไขกฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของ

และใหมการประกาศใชใหสอดคลองกบสถานการณ

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

กระตนและสงเสรมใหผประกอบการเหนถงความส าคญของ

การวเคราะหประเมนศกยภาพของธรกจ และน ามาใช

(อก.)

สนบสนนใหมการรวบรวมขอมลความรดานทรพยสนทางปญญา

(อก. / วท.)

สงเสรม พฒนา และยกระดบการผลตผลตภณฑใหไดมาตรฐาน

โดยเฉพาะมาตรฐานบงคบตามทกฎหมายก าหนด

(อก. / พณ. / วท.)

สรางแรงจงใจและจตส านกในการเปนผประกอบการทด

และมความรและความเขาใจในธรกจ

(อก.)

สนบสนนการใชประโยชนจากฐานขอมลดานการตลาดเชงลก

(อก.)

ผลกดนการพฒนาสนคาทมความแตกตางเพอใหเกดมลคาเพม

โดยประยกตใชภมปญญา เทคโนโลยและนวตกรรม

(อก. / วท.)

สนบสนนใหผลตภณฑของอตสาหกรรมในธรกจเปาหมาย

ไดการรบรองมาตรฐานระดบสากล

(อก. / วท.)

สนบสนนใหมการจดท ายทธศาสตร

การพฒนาเครอขายในธรกจอตสาหกรรม

(อก. / กษ.)

สนบสนนใหมการเสรมสรางศกยภาพผประสานงานการพฒนาเครอขายอยางตอเนอง

(Cluster Development Agent; CDA)

(อก. / กษ.)

สนบสนนใหมการจดท ายทธศาสตร

การพฒนาเครอขายในธรกจอตสาหกรรม

(อก. / กษ.)

เพมประสทธภาพการบรหารจดการระบบฐานขอมล

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

สนบสนนการพฒนาตราสนคา สรางการยอมรบ และความเชอมนตอ

ตราสนคา (Brand Loyalty) รวมถงการสนบสนนในรปแบบอน

(อก.)

มตท

5

ยทธศาสตรท 4ยทธศาสตรสงเสรมอตสาหกรรม

ใหเตบโตอยางสมดลตามศกยภาพของพนท

เพอใหผประกอบการมความตระหนกถงการพฒนาอตสาหกรรมบนฐานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม

กลยทธสงเสรมใหอตสาหกรรมโดยเฉพาะ SMEs

พฒนาบนฐานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

กลยทธสนบสนนธรกจอตสาหกรรมในการใชประโยชน

และบรหารจดการทรพยากรและสงแวดลอมในพนท

สงเสรมใหตระหนกถงความส าคญและสามารถใชประโยชนจาก

ความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน

(อก. / กต.)

มตท

3มต

ท 4

ยทธศาสตรท 3ยทธศาสตรสนบสนนปจจยแวดลอม

ใหเออตอการด าเนนธรกจ

เพอเกอหนนการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของธรกจทเกยวของกบอตสาหกรรมในหวงโซอปทาน

กลยทธพฒนาศกยภาพของหนวยงานและบคลากรทเกยวของกบ

การพฒนาอตสาหกรรม โดยยกระดบความร ทกษะ ฯลฯ

กลยทธพฒนาระบบฐานขอมล และขอมลองคความร

เพอประโยชนในการวางแผนการลงทนและการพฒนาอตสาหกรรม

ยทธศาสตรท 2ยทธศาสตรเสรมสราง

ขดความสามารถในการแขงขน

เพอเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน โดยการสรางคณคาและมลคาเพม

ภายใตความส าคญของการรปแบบผลตภณฑใหมทสอดคลองกบความตองการตามสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป

โดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมเพอจดการตนทนอยางมประสทธภาพ

มการน าเครองจกรและเทคโนโลยททนสมยเขามาใชในกระบวนการผลตเปนตวขบเคลอน

ภายใตการบรณาการความรวมมอกนระหวางภาครฐและเอกชน

กลยทธพฒนาสนคาอตสาหกรรมใหสอดคลองกบความตองการของตลาด

โดยใชเทคโนโลย นวตกรรม ภมปญญา และวฒนธรรม

กลยทธยกระดบคณภาพของสนคาอตสาหกรรม

ใหเทยบเทามาตรฐานสากล

กลยทธทบทวน ปรบปรง ผลกดนกฎหมาย กฎระเบยบ มาตรการภาษ

และการใหสทธประโยชนเพอเออและลดอปสรรคตอการด าเนนธรกจ

กลยทธสรางโอกาสและเพมชองทางการตลาด

ใหสนคาอตสาหกรรม

สรางและพฒนาศกยภาพผประกอบการ

ในหวงโซอปทานของอตสาหกรรม

ยทธศาสตรท 1ยทธศาสตรเสรมสรางศกยภาพของอตสาหกรรม

ใหเชอมโยงกบเศรษฐกจระหวางประเทศ

เพอปรบฐานการผลตในหวงโซอปทาน รวมถงเสรมสรางศกยภาพและความรวมมอ

โดยเชอมโยงของทรพยากรทมอยทงภายในและระหวางประเทศ

การสรางภาพลกษณใหกบสนคาอตสาหกรรมของไทย

ในตลาดตางประเทศ

(อก. / พณ. / กต.)

สรางองคความร และฐานขอมลเชงลกดานการคาการลงทน

ระหวางประเทศ รวมถงเผยแพรใหผประกอบการเขาถงได

(อก. / พณ. / กต.)

สนบสนนสงเสรมความรใหอตสาหกรรม

(อก. / พณ. / กต.)

สนบสนนสงเสรมความรใหอตสาหกรรม

(อก. / กษ. / พณ. / วท. / กต.)

กลยทธเสรมสรางความพรอมใหกบธรกจอตสาหกรรม

ในการเขาสการเปดเสรการคาและการลงทน

ประเทศไทยเปนผน าการผลตเอทานอลและไบโอดเซลทไดมาตรฐานคณภาพ ภายใตการก ากบดแลกจการทด

เปนทยอมรบของทวโลก

1. บรณาการการบรหารจดการภาครฐ 2. พฒนาปรบปรงกฏระเบยบใหเออตอการพฒนา

3. พฒนาความเปนเอกภาพของการบรหารจดการหวงโซอปทานรายสนคา 4. พฒนากลไกรวมภาครฐและผประกอบการเพอผลกดนยทธศาสตรการพฒนา

การก าหนดโซนนง (Zoning)

(อก. / กษ. / พณ.)

กลยทธสรางความรวมมอระหวาง

อตสาหกรรมในประเทศและตางประเทศ

กลยทธเสรมสรางศกยภาพอตสาหกรรม

ในการประกอบธรกจระหวางประเทศ

อตสาหกรรมชวภาพ (อตสาหกรรมเอทานอลและไบโอดเซล)

กลมอตสาหกรรม

สนบสนนใหธรกจอตสาหกรรม

สรางความเชอมโยงหวงโซอปทานในภมภาค

(อก. / กษ. / พณ. / กต.)

กลยทธเพมผลตภาพและประสทธภาพในการด าเนนธรกจอตสาหกรรม

ทเกยวของตงแตตนน า กลางน า และปลายน า

สนบสนนและอ านวยความสะดวก

ใหผประกอบการในการลงทนในตางประเทศ

(อก. / พณ. / กต.)มตท

1

กลยทธสงเสรมการสรางพนธมตร การรวมกลม

และการพฒนาเครอขายมตท

2

วสยทศน

แนวทางการขบเคลอน

สนบสนนใหผประกอบการน ารปแบบธรกจทประสบความส าเรจ

มาประยกตใชในการด าเนนธรกจ

(อก.)

อตสาหกรรมอาหารอตสาหกรรมมใชอาหาร

(อตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง)

ประเทศไทยเปนผน าในอตสาหกรรมอาหารของโลก บนฐานการสรางคณคาและความไววางใจแกผบรโภค

ในเรองมาตรฐานการผลตและความปลอดภยของอาหาร

ประเทศไทยเปนฐานการผลตส าคญของผลตภณฑแปรรปจากยางพารา ทงในระดบอาเซยนและระดบโลก

Page 28: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

26

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

จากการก าหนดยทธศาสตรพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนทงในสวนของแผนแมบทอตสาหกรรมอาหาร

อตสาหกรรมทมใชอาหารและอตสาหกรรมเคมชวภาพ ซงก าหนดใหมการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรในลกษณะของคลสเตอร โดยเนนการสรางความเชอมโยงของระบบการผลตตลอดหวงโซอปทาน ดงนน เพอใหการพฒนาอตสาหกรรม สามารถบรรลเปาหมายของการพฒนาทยงยนไดจงจ าเปนตองมการก าหนดแนวทางการพฒนากลมอตสาหกรรม (Cluster) และการจดท าโครงการน ารอง โดยเฉพาะโครงการทส าคญตอการพฒนากลมอตสาหกรรม สามารถด าเนนการไดโดยทนท และอยภายใตอ านาจหนาทและความรบผดชอบของกระทรวงอตสาหกรรม

ทงน การก าหนดโครงการน ารองของแผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน จะประกอบดวย 3 อตสาหกรรม ไดแก อตสาหกรรมน ามนปาลม อตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง และอตสาหกรรมมนส าปะหลง โดยมรายละเอยดดงน

5.1 โครงการน ารองอตสาหกรรมน ามนปาลม อตสาหกรรมน ามนปาลมเปนอตสาหกรรมทมความส าคญเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงในการสรางความมนคงทางดานอาหารและพลงงานของประเทศในระยะยาว อกทงยงเปนอตสาหกรรมทมศกยภาพในการแปรรรปเปนผลตภณฑ ทหลากหลายทงอตสาหกรรมอาหาร มใชอาหาร และเคมชวภาพ ซง เมอน ามาพจารณารวมกบยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน สามารถก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนา กลยทธ แนวทางการพฒนาทมความเชอมโยงกน ทงในระดบตนน า กลางน า และปลายน า รวมถงโครงการน ารองได ดงแสดงในรปท 17

5 โครงกำรน ำรอง

Page 29: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

ประเ

ดนยท

ธศาส

ตร

กลยท

ธแน

วทาง

การพ

ฒนา

ยท

เปาห

มาย

พนท

เปาห

มาย

หนวย

งาน

รบผด

ชอบ หนวยงานรบผดชอบหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม

และมการประสานงานกบหนวยงานอนๆ ภายในกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานภายนอก

หนวยงานรบผดชอบหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม และมการประสานงานกบหนวยงานอนๆ

ภายในกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานภายนอก

รปท 17 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการนารอง กรณอตสาหกรรมนามนปาลม

พฒนาอตสาหกรรมนามนปาลมอยางยงยน โดยการเพมศกยภาพการผลตปาลมนามนเพอตอบสนองตอความมนคงทางดานอาหารและพลงงานของประเทศในระยะยาว

และพฒนาเทคโนโลยการผลตเพอยกระดบประสทธภาพการผลต สรางความหลากหลายและมลคาเพมใหกบ สนคาจากนามนปาลม

1. การเพมคณภาพและปรมาณผลผลตปาลมนามนในภาคการเกษตร2. การสงเสรมการพฒนากระบวนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม

3. การสนบสนนการลงทนโรงงานแปรรปขนสง4. การพฒนาระบบการบรหารจดการใหมความเชอมโยงกนตลอดหวงโซอปทาน

ขาดแคลนโรงงานสกดนามนปาลม ขาดการพฒนาเทคโนโลยการผลตอยางจรงจง

กระบวนการผลตสงผลกระทบตอสงแวดลอม ขาดการสงเสรมการลงทนจากภาครฐ

ขาดการสรางมลคาเพมใหกบผลผลต

สงเสรมความรและถายทอดเทคโนโลย โดยเฉพาะการสกดนามนปาลมและการควบคมคณภาพของผลตภณฑ ใหกลมเกษตรกรในพนทโครงการ

ประสานความรวมมอระหวางกลมเกษตรกร สถาบนเกษตรกรและหนวยงานทเกยวของ ทงในภาครฐและเอกชน

ตนทนการเพาะปลกปรบตวสงขน

เกษตรกรขาดความรดานการสรางมลคาเพม

ขาดการวางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน

สงเสรมเทคโนโลยการเพาะปลกใหกบเกษตร สนบสนนการเพมประสทธภาพโรงงานสกดนามนปาลม พฒนาโครงสรางพนฐานดานอตสาหกรรม

แนวท

างกา

รพฒ

นา

พฒนาสายพนธปาลมนามน สงเสรมเทคโนโลยการผลตททนสมย

สงเสรมเทคโนโลยการเพาะปลก สงเสรมการผลตพลงงานจากชวมวลเหลอทง

มงเนนการวจยพฒนารวมกบเอกชน

ขยายพนทเพาะปลกปาลมนามน สงเสรมการนาวตถดบเหลอใชไปสรางมลคาเพม สงเสรมและสนบสนนการลงทนของภาคเอกชน

โครง

การ

สาคญ

ผลผลตไมเพยงพอกบความตองการภายในประเทศ

1. สนบสนนผประกอบการใหมการบรหารจดการอยางมออาชพเทาทนกบการเปลยนแปลง 2. พฒนาเทคโนโลยเพอเทาทนและแขงขนได

3. ปรบปรงแกไขกฎระเบยบใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง

ปญหา

ทสาค

สนบสนนใหกลมเกษตรกรในพนทโครงการจดตงโรงงานสกดนามนปาลมระดบชมชน เพอรองรบปรมาณผลผลตปาลมนามนทเพมขนได

อยางเหมาะสมตามสภาพพนท

สนบสนนใหโรงงานสกดนามนปาลมในพนทโครงการมการเพมประสทธภาพการผลตทงในดานคณภาพ ความหลากหลายของผลผลต และการลดผลกระทบสงแวดลอม

โรงงานสกดนามนปาลมทมอยในปจจบน โดยเฉพาะพนทเพาะปลกดงเดมมประสทธภาพการทางานในระดบตา เนองจากมการจดตงมาเปนระยะเวลานาน ทาใหตนทนการผลตอยในระดบสงและเปนอปสรรคในการพฒนาขดความสามารถ

ผลผลตตอไรอยในระดบตา เทคโนโลยการแปรรปลาสมย

ยทธศาสตรตนนา ยทธศาสตรกลางนา ยทธศาสตรปลายนา

พฒนาสายพนธปาลมนามนทใหผลผลตสง สนบสนนการจดตงโรงงานสกดนามนปาลมระดบชมชน สงเสรมและสนบสนนการลงทนภาคเอกชน

วางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน วางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน

ประเดนยทธศาสตรภายในหวงโซอปทานอตสาหกรรมนามนปาลม

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน กรณอตสาหกรรมนามนปาลม

เพมพนทเพาะปลกภายในประเทศ สงเสรมการผลตพลงงานจากชวมวล วจยเพอพฒนาเทคโนโลยการผลตขนสง

พฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนอตสาหกรรมขนสง

เชอมโยงความรวมมอเกษตรกร-ผประกอบการ ตรวจสอบและควบคมผลกระทบสงแวดลอม วางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน

ขาดการวางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน

ขาดการวางแผนการบรหารจดการในหวงโซอปทาน

ขาดการนาเอาผลงานวจยไปใชในภาคธรกจ

ผลผลตมคณภาพไมสมาเสมอ

การเพาะปลกปาลมนามนในภาคเกษตร อตสาหกรรมสกดและแปรรปนามนปาลมอตสาหกรรมโอเลโอเคมคอลและอตสาหกรรมตอเนอง

โครงการสนบสนนการจดตงโรงงานสกดนามนปาลมระดบชมชน

โครงการสนบสนนการเพมประสทธภาพโรงงานสกดนามนปาลม

โครงการนารองอตสาหกรรมนามนปาลม

แนวท

างแล

ะขนต

อนกา

รดาเ

นนงา

ขนตอนสาคญในการดาเนนงาน ไดแก1) สารวจและรวบรวมขอมลโรงงาน

2) นาเสนอโครงการและหารอกบผทสนใจ3) ดาเนนการสนบสนนการเพมประสทธภาพโรงงานสกดนามนปาลม

4) ตดตาม ตรวจสอบการดาเนนงานและขยายผลไปยงพนทอนๆ

พนทเพาะปลกปาลมนามนใหมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคกลางตอนบน รวมถงพนทลมทมศกยภาพและ Replant พนทปลกปาลมทดแทนยางพารา

พนทเพาะปลกปาลมนามนดงเดมในภาคใตและภาคตะวนออก

สนบสนนการรวมกลมของเกษตรกรผเพาะปลกปาลมนามนในรปแบบตางๆ เพอใหพรอมลงทนและบรหารจดการโรงงานชมชนอยางเหมาะสมตามสภาพพนท

และคานงถงคณภาพของนามนปาลม

สงเสรมความรและถายทอดเทคโนโลย การสกดนามนปาลม การผลตพลงงานชวภาพ การความคมมาตรฐาน

รวมถงองคความรการบรหารจดการใหกบผประกอบการในพนทโครงการ

สนบสนนขอมลและองคความรดานการลงทนและการบรหารจดการโรงงานสกดนามนปาลม

ใหกลมเกษตรกรในพนทโครงการ

ประสานความรวมมอกบหนวยงานอนๆทเกยวของ ทงในสวนของภาครฐและเอกชน

โรงงานสกดนามนปาลมยงไมมการขยายตวอยางเพยงพอเพอรองรบปรมาณผลผลตทจะเพมขนจากการขยายพนทเพาะปลก

ทเพมขนอยางตอเนองและกระจายตวไปทวประเทศ

กอใหเกดประโยชน 4 ดาน1) ลดตนทนในการจดสงวตถดบเขาสโรงงาน

2) สรางรายไดเพมจากการสรางมลคาเพมใหผลผลตเกษตร 3) รายไดจากผลกาไรอนเกดจากการดาเนนงานของโรงงาน

4) กอใหเกดอตสาหกรรมสเขยว

กอใหเกดประโยชน 4 ดาน1) ลดตนทนการผลตของโรงงาน

2) สรางรายไดเพมเตมจากการใชประโยชนจากวตถดบไดอยางเตมท3) เพมความหลากหลายของผลผลต เชน พลงงานชวภาพ

4) ลดผลกระทบดานสงแวดลอม

หลกก

ารแล

ะเหต

ผล

Page 30: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

28

แผนแมบทเพอการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยน

5.2 โครงการน ารองอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง ยางพารานบเปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศทงในแงการสรางงานและการสงออก โดยกอใหเกดการจางงานแกเกษตรกรมากกวา 6 ลานคน และเปนสนคาสงออก 1 ใน 10 ของสนคาสงออกทส าคญของไทย ทสามารถสรางรายไดเขาประเทศมากกวา 8,800 ลานดอลลารสหรฐในป 2555 ประกอบกบประเทศไทยมศกยภาพดานการเปนผผลตรายใหญของโลก อยางไรกตามสนคาในกลมนของไทยสวนใหญเปนสนคาแปรรปขนตน ซงผซอมอ านาจตอรองทางการตลาดมากกวาผขาย ดงนน ภายใตยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยางอยางยงยน จงควรใหความส าคญกบควรมงเนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน รวมถงพฒนา ปรบปรง เทคโนโลยและนวตกรรมในการแปรรปผลตภณฑจากยาง โดยสามารถก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนา กลยทธ แนวทางการพฒนาทมความเชอมโยงกนตลอด หวงโซอปทาน รวมถงโครงการน ารอง ไดดงแสดงในรปท 18

5.3 โครงการน ารองอตสาหกรรมมนส าปะหลง

จากการวเคราะหการพฒนากลมอตสาหกรรมมนส าปะหลง หนงในแนวทางการพฒนาทมความส าคญคอการพฒนาอตสาหกรรมใหเกดความอยางยงยน โดยอตสาหกรรมมนส าปะหลงสามารถพฒนาและด ารงอยไดเปนทยอมรบของสงคมโดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม ดงนน เพอใหการพฒนากลมอตสาหกรรมมนส าปะหลงสามารถบรรลสเปาหมายของการพฒนาทยงยนไดนน ไดวเคราะหกลมอตสาหกรรมตลอดหวงโซการผลต ตงแตตนน า กลางน า และปลายน า เพอใหเหนถงความเชอมโยงของปญหาและอปสรรคทตองแกไข ทงดานวตถดบ กระบวนการผลต กระบวนการแปรรป เทคโนโลย บคลากร และผลกระทบตอสงแวดลอม รวมไปถงแนวทางการพฒนาและโครงการส าคญ และเพอใหเกดการน าไปปฏบตอยางเปนรปธรรม จ าเปนทจะตองมการก าหนดโครงการน ารองเพอขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมมนส าปะหลง รายละเอยด ดงแสดงในรปท 19

Page 31: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

ประเ

ดนยท

ธศาส

ตร

กลยท

ยท

เปาห

มาย

พนท

เปาห

มาย

หนวย

งาน

รบผด

ชอบ

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน กรณอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน ภายใตสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป โดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมเพอจดการตนทนอยางมประสทธภาพ

ดวยการบรณาการความรวมมอกนระหวางภาครฐ และเอกชน

1. เพมผลตภาพและประสทธภาพ ในการด าเนนธรกจอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยางทเกยวของ2. ยกระดบคณภาพของสนคาอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยางใหเทยบเทามาตรฐานสากล

3. สงเสรมการสรางพนธมตร การรวมกลม และการพฒนาเครอขาย 4. สรางโอกาสและเพมชองทางการตลาดใหสนคาอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

5. พฒนาผลตภณฑใหสอดคลองกบความตองการของตลาด โดยใชเทคโนโลย นวตกรรม ภมปญญา และวฒนธรรม6. สรางและพฒนาศกยภาพผประกอบการในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

ประเดนยทธศาสตรภายในหวงโซอปทานอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

ผลตภณฑยางทเกษตรกรผลตไมสะอาด ท าใหเอกชนมตนทนสง

ผลผลตยางมปญหาดานเงนทน การตลาด เทคโนโลย และแรงงาน

ยทธศาสตรตนน า ยทธศาสตรกลางน า ยทธศาสตรปลายน า

ผลผลตไมเปนไปตามมาตรฐาน / ต า ซงปญหาเกดจากพนธยาง ดน ปรมาณน าฝน การใชปย แรงงานกรดยาง และการบรหารจดการ คาธรรมเนยมหรอภาษสงออกคอนขางสง มอปสรรคจากกฎระเบยบการสงออกไมยางพารา

โครง

การ

ส าคญ

เอกชนมก าลงการผลตสงกวาความตองการตลาด

แนวท

างกา

รพฒ

นา

เนนคณภาพผลผลตตอไรมากกวาเพมพนทปลก เกษตรกรปรบปรงการผลตใหไดมาตรฐาน

สงเสรมการรวมกลมเกษตรกรหรอสหกรณ (Cluster)

สงเสรมการใชปยตามคาวเคราะหดนโดยใชกลมเปาหมายจากสมาชกกลมสหกรณ

ด าเนนการในภาพรวม ตามศกยภาพของจงหวดโดยใชกลมสหกรณ / กลมเกษตรกรในการผลตปย

สรางโรงงานอดยางกอนและโรงอดยางแทง ในกลมเกษตรกรทมความพรอม

ปญหา

ทส าค

อบรมใหความรแรงงานกรดยาง รวมทงระยะเวลาทกรดยางเพมขน

สนบสนนการจดตงกลมโรงงานแปรรปยางพารา

ปลกพชแซมยาง เพอเพมรายไดใหเกษตรกร (ใหความรและสนบสนนพนธน ารอง)

ปรบปรงโรงงานทใชประโยชนไมเตมททรฐลงทนให

สงเสรมการลงทนในนคมอตสาหกรรม หรอ Complex ส าหรบยางและผลตภณฑยาง

เนนพนทเปาหมายทควบคมได โดยเรมจากเกษตรกรในกลมสหกรณ / กลมเกษตรกร

สงเสรมใหเอกชนทมก าลงการผลตสง สรางมลคาเพมโดยการแปรรป

เพมประสทธภาพในการใชประโยชนจากไมยางพารา

เนนการใชประโยชนโรงงานทรฐลงทนไวแลว แตยงใชประโยชนไมเตมท

เนนการแลกเปลยนความรและความรวมมอกนทางธรกจเพอลดตนทนและเพมประสทธภาพ

ศกษา วจย และพฒนาเครองมอในการผลต ยาง / เนอไม ยางพาราใหมคณภาพ

ท าแปลงผลตเมลดพนธยางพาราพนเมองศกษา วจย เพอพฒนาผลตภณฑจากยางพารา

โดยใช Science Park / Complex เปนกลไกส าคญสงเสรม / สนบสนนโรงงานทมศกยภาพ

เชน โรงงานผลตถงมอทางการแพทย

1. มการจดตงกลม สหกรณ หรอกลมผประกอบการทเกยวของกบอตสาหกรรมยางมากขนในพนทโครงการ

2. มการลงทนทมศกยภาพเพมขน เพอรองรบปรมาณน ายางพาราทจะเพมขนในอนาคต

สามารถสนบสนนการเพมประสทธภาพของโรงงานแปรรปน ายางขนตนทมอยเดมในพนทโครงการใหมการเพมประสทธภาพการผลต

ทงในดานคณภาพ ความหลากหลายของผลผลต รวมถงการลดผลกระทบสงแวดลอม

ท าแปลงกงตายางพนธคณภาพดสนบสนนโรงงานตนแบบของเสยจากกากขแปง

และของเหลอทงจากโรงงานน ายางขนสนบสนนการจดตงกลม

อตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง (Cluster)

โครงการน ารองอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

โครงการสงเสรมสนบสนนการจดตงกลมความรวมมอและสงเสรมการลงทนโรงงานแปรรปขนตนและผลตภณฑขนปลายทมศกยภาพ

โครงการปรบปรงและสนบสนนการเพมประสทธภาพของโรงงานแปรรปน ายางทมอยเดม

สนบสนนการจดตงกลมอตสาหกรรมเฟอรนเจอรจากไมยาง (Cluster)

หลกก

ารแล

ะเหต

ผล

โรงงานแปรรปผลตภณฑยางขนปลาย ยงไมมการขยายตวเพมขนเพอรองรบปรมาณผลผลตทจะเพมขนจากพนททไดเกดการเพาะปลกไปแลวและผลผลตตอไรทจะเพมขน

พนทภาคใตและภาคตะวนออกของประเทศไทย เปนพนททมโรงงานแปรรปน ายางขนตนจ านวนมาก ทไดจดตงมาเปนระยะเวลานาน มประสทธภาพต า และมเทคโนโลยทลาสมย

จงไมสามารถใชประโยชนจากวตถดบไดเตมท และสงผลกระทบตอสงแวดลอม

กอใหเกดประโยชน 3 ดาน1) ลดตนทนในการจดสงผลผลตเขาสโรงงาน

2) สรางรายไดเพมจากการสรางมลคาเพมใหผลผลตเกษตร 3) รายไดจากผลก าไรอนเกดจากการด าเนนงานของโรงงาน

กอใหเกดประโยชน 4 ดาน 1) ลดตนทนการผลตของโรงงานแปรรปยางขนตน

2) สรางรายไดเพมจากการใชประโยชนจากวตถดบไดอยางเตมท 3) เพมความหลากหลายของผลผลต เชน การผลตพลงงานชวภาพจากน าเสย

4) ลดผลกระทบทางดานสงแวดลอม

รปท 18 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการน ารอง กรณอตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

จงหวดหรอกลมจงหวดทมพนทเพาะปลกยางพารามากกวา 5 แสนไรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะอยางยงจงหวดบงกาฬ

พนทเพาะปลกยางพาราดงเดมในภาคใตและภาคตะวนออก โดยเรมในจงหวดตวอยางกอน เชน จงหวดสราษฎรธาน

หลงจากนนจงคอยขยายผลไปยงจงหวดใกลเคยง

สงเสรมความรและประโยชนจากการรวมกลมในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมการสงเสรมความรและถายทอดเทคโนโลยการแปรรป การผลตพลงงานชวภาพ

การความคมคณภาพ รวมถงองคความรการบรหารจดการ

พฒนาแผนยทธศาสตรในการพฒนาอตสาหกรรมทเกยวของทงระบบ ประสานความรวมมอกบหนวยงานอนๆ ทเกยวของทงในสวนของภาครฐและเอกชน

ประสานความรวมมอระหวางกลมและหนวยงานตางๆทเกยวของ ทงในสวนภาครฐและเอกชน เชน โรงงานแปรรปยาง สหกรณยาง

เสรมสรางและพฒนาองคความรและศกยภาพเชงธรกจของผประกอบการทเกยวของในหวงโซอปทาน

สนบสนนและสงเสรมการลงทนในการตงโรงงานกลมผลตภณฑขนปลายทมศกยภาพ

แนวท

างแล

ะขนต

อนกา

รด าเน

นงาน

หนวยงานรบผดชอบหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม และมการประสานงานกบหนวยงานอนๆ

ภายในกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานภายนอก

หนวยงานรบผดชอบหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม และมการประสานงานกบหนวยงานอนๆ

ภายในกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานภายนอก

ขนตอนส าคญในการด าเนนงาน ไดแก1) ส ารวจและรวบรวมขอมลโรงงานแปรรปยางขนตนทมอยในพนท 2) น าเสนอแผนงานโครงการและหารอกบผประกอบการตนทสนใจ

3) ด าเนนการสนบสนนการเพมประสทธภาพโรงงานแปรรปน ายางขนตน4) ตดตาม ตรวจสอบการด าเนนงานและขยายผลไปยงพนทอนๆ

Page 32: สารบัญ - ThaiFTAสารบัญ สารบัญ i สารบัญรูป ii 1. บทน า 1 2. การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตรอย่างยั่งยืน

ประเด

นยท

ธศาส

ตร

กลยท

ยท

เปาห

มาย

พนท

เปาห

มาย

หนวย

งาน

รบผด

ชอบ

จงหวดมพนทเพาะปลกมนส าปะหลงมากกวา 2 แสนไร และอตสาหกรรมขนตน และขนปลาย จงหวดกาฬสนธเปนจงหวดทมความเหมาะสมกบการสงเสรมในรปแบบคลสเตอร

สงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรรวมตวจดตงเปนวสาหกจชมชน/สหกรณ และเปนเจาของลานมนและมนเสนทมคณภาพด สะอาด ไดมาตรฐาน

หนวยงานรบผดชอบหลก คอ กรมสงเสรมอตสาหกรรม และมการประสานงานกบหนวยงานอนๆ ภายในกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานภายนอก

โครง

การ

ส าคญ

โครงการเสรมสรางผประกอบการมนส าปะหลงสระบบการผลตอตสาหกรรมแบบยงยน

โครงการน ารองอตสาหกรรมมนส าปะหลง

วตถดบทสะอาดสามารถสรางมลคาเพมใหมนส าปะหลงและยกระดบราคาใหสงขนและมเสถยรภาพ

การพฒนาอตสาหกรรมในปจจบนมงเนนการพฒนาอตสาหกรรมสะอาดทเปนมตรกบสงแวดลอมและชมชน ทงน ความตระหนกของภาคสงคมและภาคเอกชนจะเปนสวนส าคญในการขบเคลอนใหมประสทธภาพ

เพอสรางความมนคง ยงยนใหกบกลมอตสาหกรรมซงจะเปนประโยชนแกชมชน สงคม รวมถงมผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม

หลกก

ารแล

ะเห

ตผล

โครงการจดหาเครองจกรและเทคโนโลยเพอ SMEsสนบสนนโครงการตนแบบทน างานวจย

ในระดบ Lab-scale ไปสการผลตเชงพาณชย

โครงการพฒนาและแจกจายพนธทปรบปรง โครงการอบรมเรองการพฒนาปรบปรงคณภาพผลตภณฑโครงการสงเสรมการผลตพลงงานจากน าเสย

และกากมนส าปะหลง

รปท 19 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมการเกษตรอยางยงยนและโครงการน ารอง กรณอตสาหกรรมมนส าปะหลง

ผลผลตตอไรต า และไมมคณภาพ จากเหตผลตอไปน

ผลผลตไมเพยงพอและสนคาไมไดมาตรฐาน จากเหตผลตอไปน

ผลผลตไมเพยงพอและสนคาไมไดมาตรฐาน จากเหตผลตอไปน

ปญหา

ทส าค

ญแน

วทาง

และข

นตอน

การด

าเนนง

าน

ประสานความรวมมอกบภาคเอกชนในการสนบสนนการผลตแบบกลม (Cluster) ทมการบรหารจดการทมประสทธภาพและเชอมโยงระหวางผผลตกบเกษตรกร

สรางแรงจงใจใหผประกอบการท า CSR โดยการสนบสนนดานเงนทน การประกาศเกยรตคณ และสทธประโยชน

สนบสนนเทคโนโลยและนวตกรรมการเกษตรทเกยวของกบมนส าปะหลงอยางครบวงจร โดยการเชอมโยงกบหนวยงานทมความเชยวชาญ ในสาขาวชาการดานตางๆ

ประสานกบหนวยงานตางๆ เพอจดหาเครองจกรทตรงตามความตองการ มเทคโนโลยไมซบซอน และ SMEs เขาถงได

จดฝกอบรมในเรองการปรบปรงคณภาพวตถดบและผลตภณฑ รวมทงจดโปรแกรมดงานโรงงานตนแบบใหกบผประกอบการ

สงเสรมใหผประกอบการอตสาหกรรมมนส าปะหลงตระหนกและเหนความส าคญของการท า CSR ในการรวมกลม และเปนพนธมตรกบเกษตรกร

โครงการจดท าศนยเรยนรเทคโนโลยการผลตโครงการเสรมสรางผประกอบการมนส าปะหลง

สระบบการผลตอตสาหกรรมแบบยงยนโครงการเสรมสรางผประกอบการมนส าปะหลง

สระบบการผลตอตสาหกรรมแบบยงยน

โครงการการปรบปรงคณภาพดน

มงเนนการวจยพฒนารวมกบเอกชน

เปาหมายเนนพนทตามผลการศกษาจดท าเขตเหมาะสมส าหรบการปลกพชโดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ

พฒนากระบวนการผลตเพอเพมมลคาแปงมนสนบสนนเทคโนโลยทลดผลกระทบสงแวดลอม

และสามารถผลตพลงงานจากของเสย

เชอมโยงความรวมมอเกษตรกร-อตสาหกรรม สนบสนนเทคโนโลยทลดผลกระทบสงแวดลอม เชอมโยงความรวมมอเกษตรกร-อตสาหกรรม

แนวท

างกา

รพฒ

นา

เพมประสทธภาพการผลตตอไรปรบปรงกระบวนการผลต

ใหไดมนเสนสะอาดและคณภาพด

เชอมโยงความรวมมอเกษตรกร-อตสาหกรรม

ขาดแคลนน าในการผลต ขาดเครองจกรและการสรางมลคาใหผลตภณฑ กระบวนการแปรรปสงผลกระทบตอสงแวดลอม

ปญหาการระบาดของเพลยแปง และโรคตางๆ กระบวนการแปรรปสงผลกระทบตอสงแวดลอม

เกษตรกร อตสาหกรรมมนเสน มนอดเมด

และอตสาหกรรมแปงมนอตสาหกรรมเอทานอล

และอตสาหกรรมตอเนอง

ขาดการปรบปรงดนใหเหมาะสม วตถดบมไมเพยงพอ ไมสามารถควบคมคณภาพ

และตนทนสง อนเปนผลจากนโยบายภาครฐ วตถดบมไมเพยงพอ ไมสามารถควบคมคณภาพ

และตนทนสง อนเปนผลจากนโยบายภาครฐ

ใชพนธทไมเหมาะสมกบพนทปลก ผลผลตปนเปอนดนและทรายเกนมาตรฐานตนทนการผลตสง เพราะการน าเขาเทคโนโลย

และขาดการพฒนาเทคโนโลยเชงพาณชย

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน กรณอตสาหกรรมมนส าปะหลง

การพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน เพอใหการพฒนาอตสาหกรรมมนส าปะหลงสามารถพฒนาและด ารงอยได เปนทยอมรบของสงคม โดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม

1. ผลกดนระบบการผลตของหวงโซอปทานสระบบ Green Industry2. สงเสรมการสรางพนธมตร การรวมกลม และการพฒนาเครอขาย

3. สงเสรมและสนบสนนการผลตสนคาทสรางสรรค และเปนมตรกบสงแวดลอมเพอสรางนวตกรรมผลตภณฑชวภาพ เชน พลาสตกชวภาพ

ประเดนยทธศาสตรภายในหวงโซอปทานอตสาหกรรมมนส าปะหลงยทธศาสตรตนน า ยทธศาสตรกลางน า ยทธศาสตรปลายน า