๑

บทท ๑ บทน า

๑.๑ หลกการเหตผล

การผลตและจ าหนายไขไกซงเปนอาหารโปรตนจากสตวและผลตภณฑจากปศสตวหลกของประชาชนในประเทศไทย ประกอบไปดวยกระบวนการเลยงสตว ไดแก การเลยงไกพนธไข การเลยงลกไก การเลยงไกไข รวมทงกระบวนการแปรรปและการตลาดไขไกเพอจ าหนายถงผบรโภค ซงทงหมดนบวาเปนกระบวนการทมความซบซอนเพราะตองเกยวของกบผเลยงสตว ไดแก เกษตรกรผเลยงไกไข ผคาไกไขและผแปรรป ไดแก ผรวบรวมสตวจากฟารมผเลยงรายอสระ เพอน าไปสงใหผคาสง ผคาปลกในตลาดสด ผคาปลกในหางสมยใหม (Modern Trade) จนถงผบรโภค ขณะทบรษทผผลตไขไกครบวงจรเปนผด าเนนการรวบรวม คดแยกขนาดไข จดสงใหผคาสงหรอผคาปลก นอกจากนยงมการท าบรรจภณฑส าหรบการสงขายในหางคาปลกสมยใหม รวมทงการเปดรานคาปลกของบรษทเองดวย ซงในแตละขนตอนของการผลตและการตลาดยอมมตนทนการด าเนนการ อกทงตองมสวนเหลอมการตลาดบวกรวมเขาไปดวยจงจะท าใหธรกจในแตละขนตอนสามารถด าเนนการไปได แตการบวกสวนเหลอมการตลาดในแตละกระบวนการทมากเกนไปจะท าใหสนคาอาหารดงกลาวเมอถงมอผบรโภคมราคาสงเกนไป หรอมราคาทไมเปนธรรม และกอใหเกดความเดอดรอนแกประชาชนผบรโภค อกทงจะท าใหกลไกการผลตและการตลาดของอาหารเหลานนถกบดเบอนไปใหเสยสมดล และจะกอใหเกดผลเสยตอระบบโครงสรางการผลตทงหมดในอนาคตดวย ดงนนจงมความจ าเปนตองมการควบคมระบบการผลตสนคาอาหารเหลาน ใหอยในสภาวะทมความสมดล ราคาสนคามความเปนธรรมแกทงผผลต ผจดจ าหนาย และผบรโภค นอกจากนยงจ าเปนตองหาแนวทางในการเพมประสทธภาพและลดตนทนในการผลตอาหารตางๆ เหลานดวย

การศกษาระบบและโครงสรางตนทนการผลตและการตลาดไขไกในประเทศไทย จะชวยท าใหมความเขาใจภาพกระบวนการผลตอาหารเหลานอยางถองแทและโปรงใส ซงจะเปนผลดในการรกษาสมดลของตนทนการผลตและราคาของสนคาอาหารดงกลาวใหเปนธรรมทงตอผผลต ผคาและผบรโภคอาหารดงกลาวตอไป

๑.๒ วตถประสงคของการศกษา

๑.๒.๑ ศกษาระบบและโครงสรางการผลตและการตลาดไขไกในประเทศ ๑.๒.๒ ศกษาระบบและโครงสรางตนทนการผลต การตลาด รวมทงสวนเหลอมการตลาดไขไก

ในประเทศไทย ๑.๒.๓ เพอใหไดขอมลระบบและโครงสรางการผลต การตลาดและโครงสรางตนทนการผลตไขไก

ส าหรบการบรหารและจดการควบคมราคาสนคาดงกลาวเพอความเปนธรรมตอผผลต ผคาและผบรโภค ๑.๒.๔ เพอพฒนาโปรแกรมการค านวณการผลตและการตลาดของสนคาไขไกพรอมคมอการใชงาน ๑.๒.๕ เพอใหขอเสนอแนะการพฒนาระบบและโครงสรางตนทนการผลตและการตลาดไกไข รวมทง

การจดแบงขนาดของฟารมไกไข เพอใชเปนกรอบในการก าหนดนโยบาย

๒

๑.๓ ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑.๓.๑ สามารถน าผลการศกษาของโครงการไปใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายของรฐบาล

ในการแกไขปญหาการผลต การตลาดไขไกใหเกดความเปนธรรมทงดานราคาและปรมาณ และใหเกดความชดเจนในการปฏบตงานของผทเกยวของ

๑.๓.๒ เกดการพฒนาคณภาพ การผลต การตลาด ของสนคาไขไกทงวงจรและใหสามารถมตนทนการผลตทลดลง ในขณะเดยวกนเกษตรกรกสามารถมรายไดท เ พมขน และผบรโภค ไดรบความเปนธรรม ในดานคณภาพสนคาและราคา

๑.๓.๓ ไดเผยแพร ประชาสมพนธ ขอมลการผลต การตลาด ทเปนจรง รวมทงเปนการเสรมสรางความร ความเขาใจและการยอมรบใหกบผทเกยวของทงระบบ น าไปใชเปนขอมลในการพฒนาตอไป ๑.๔ ขอบเขตการศกษา

การศกษาและวเคราะหโครงสรางการผลต การตลาดและโครงสรางตนทนการผลตไขไก มการด าเนนงานดงน

๑.๔.๑ โครงสรางการผลตไขไก ก. ภาพรวมอตสาหกรรมไกไขของไทย - ปรมาณการน าเขาพนธไกไข - ศกยภาพการผลตไกไขยนกรง - ปรมาณการผลตไกไข - การกระจายตวการเลยงไกไขของประเทศไทย ข. สภาพขอมลทวไป ประเภทและขนาดของฟารม/ก าลงการผลตไขไก จ านวนและสดสวนของ

ผเลยงไกไข - ผเลยงไกไขอสระ - ผประกอบการเลยงไกไขครบวงจร - ผเลยงไกไขทมพนธะผกพนกบบรษทแบบประกนราคา/รบจางเลยง - ระบบการจดการฟารม (โรงเรอน, การจดการของเสย) ค. สภาพการจดการดานอาหารสตว ง. สภาพการจดการดานสขาภบาล จ. ปรมาณและมลคาการผลตไขไก ฉ. วเคราะหโครงสรางการผลตไขไก - จ าแนกตามพนทการผลตและประเภทของผเลยง ช. ปญหาและอปสรรค - การไดลกไกหรอไกสาวลาชาและไมเพยงพอตอความตองการ - เกษตรกรถกขอรองใหซออาหารสตวและเวชภณฑพรอมกบพนธสตว

๓

- ราคาลกไก/ไกสาวสง อยางไมเปนธรรม - การขยายตวฟารมไกของเกษตรกรขนาดใหญและฟารมในเครอบรษท - อนๆ ทมผลกระทบตอโครงสรางการผลตไขไก

๑.๔.๒ โครงสรางการตลาดสนคาไขไก ก. ระบบการตลาดและการจ าหนายไขไก - เกษตรกรผเลยงจ าหนายตรงผบรโภค - ผรวบรวมไขไก/ผจ าหนายไขไก - ผคาปลก - ผจ าหนายเขาหางแบบ Modern trade - ผใชไขไกในอตสาหกรรม - ผสงออกไขไก/ประเทศผสงออก/น าเขา

ข. สถาบนและองคกรเกษตรกรผเลยงไกไขและผคาไขไก - สมาคมผเลยงไกไข - สหกรณผเลยงไกไข - กลมเกษตรกรผเลยงไกไข - สมาคม ผคา ผสงออก หรอชมรมทเกยวของ ค. โครงสรางราคาการจ าหนาย - ปรมาณการจ าหนายไขไก - ขนาดของไขไกทนยมบรโภค - ราคาจ าหนายไขไกและความผนผวนของราคาไขไก - ปญหาในการคาปลกไขไก ง. การก าหนดราคาจ าหนาย – แหลงทจ าหนาย - สวนเหลอมการตลาด/สวนเหลอมก าไร จ. การวเคราะหโครงสรางการตลาด - ความเคลอนไหวของราคาไขไก - ราคาไขไกทเปลยนไปตามฤดกาล ฉ. ผบรโภคไขไก - ปรมาณการบรโภคไขไก - ราคาไขไกทซอ - แนวโนมการบรโภคไขไก ช. ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสราง

๔

๑.๔.๓ โครงสรางตนทนการผลตไขไก ก. โครงสรางตนทนการเลยงไกไข - การน าเขาพนธไกไข GP/PS - การขยายพนธ/การผลตลกไก/ไกสาว - ระบบการเลยงไกไขในฟารมทไดมาตรฐานและไมไดมาตรฐานทงฟารมขนาดเลก

ขนาดกลางและขนาดใหญ - ระบบการจดการของเสยของฟารม - ชนดของไกทซอมาเลยง - อาหารทเลยงไกไข - ขนาดของฟารมและระบบการเลยงไกไข - หวงโซอปทานไกไขและผลตภณฑ - การสขาภบาลในฟารม ข. โครงสรางตนทนอาหารสตว - ตนทนคาวตถดบอาหารสตวหลก - การผลตอาหารใชเอง/ซอส าเรจจากบรษท ค. ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการผลตไขไก ๑.๔.๔ โครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก - ระบบการรวบรวม/คดแยกไขไกภายในฟารม - ภาชนะบรรจภณฑเพอการจดจ าหนาย - ความเสยหายทเกดจากกระบวนการจดการ - ชองทางการจ าหนายจากหนาฟารมจนถงผบรโภค - ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก

๑.๔.๕ ขอเสนอแนะในการปรบโครงสรางการผลตและการตลาดและการลดตนทนการผลตไขไกเพอใหเกดความเปนธรรมในแงตนทนการผลตแกผเลยง ตนทนการตลาดแกผจ าหนายและราคาจ าหนาย ทเปนธรรมของสนคาไขไก

๑.๔.๖ ขอเสนอแนะในการปรบโครงสรางการผลตและการตลาดสนคาไขไก ๑.๔.๗ พฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรเพอการวเคราะหโครงสรางการผลตและการตลาดสนคาไขไก ๑.๔.๘ ขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขดานการผลต การตลาดและตนทนการผลตรวมถง

ขอเสนอแนะในการท างานของแตละหนวยงานทเกยวของและการวจยเพมเตม ๑.๔.๙ จดท ารายงานการวเคราะหโครงสรางการผลตและการตลาดสนคาไขไก ๑.๔.๑๐ ขอเสนอแนะในการก าหนดหลกเกณฑวเคราะหความเหมาะสมของราคาจากตนทน

มาตรฐาน

๕

๑.๔.๑๑ จดสมมนารบฟงความคดเหนจากหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน เกษตรกร ผประกอบการ ตลอดจนผมสวนไดสวนเสย

๑.๔.๑๒ จดอบรมการใชโปรแกรมคอมพวเตอรเพอการวเคราะหโครงสรางการผลตและการตลาดสนคาไขไก

๑.๕ นยามศพทเฉพาะ ผเลยงไกไข หมายถง ผเลยงไกไขเปนอาชพหลก หรออาชพเสรม ผเลยงไกไขรายอสระ หมายถง ผเลยงไกไข (เจาของ) ทมการด าเนนธรกจโดยใชทนของตนเอง สามารถตดสนใจ บรหารจดการฟารมไกไขดวยตนเองและด าเนนการเลยงไดโดยอสระ ผเลยงแบบมพนธะผกพน (Contract Farm) หมายถง ผเลยงไกไขทด าเนนการเลยงไกไขโดยอยภายใตพนธะสญญาผกพน หรอขอตกลงกบบรษทผด าเนนธรกจไกไขแบบครบวงจร หรอเกษตรกรอสระ รายใหญ

ฟารมไกไขครบวงจร หมายถง ฟารมไกไขทมการด าเนนกจการครบทกขนตอน ตงแตการน าเขา พนธไกไข ผลตลกไก เลยงไกสาว ผลตและจ าหนายอาหารสตว รวบรวมผลผลตไขไก จดจ าหนาย แปรรปไขไกและตวไกหลงจากปลด

ผประกอบการทเกยวของ หมายถง ผทประกอบกจการทเกยวของกบไกไขและไขไก ผรวบรวม/ลง หมายถง ผทรวบรวมรบซอไขไกจากหนาฟารมหรอทรานของตนเอง แลวน ามาคดแยก

ตามขนาด น าหนก ผคาปลกไขไก หมายถง ผทด าเนนธรกจคาจ าหนายไขไกสผบรโภค ผใชไขไกในอตสาหกรรม หมายถง ผทซอไขไกไปใชในปรมาณมากเพอน าไปแปรรป ผสงออก หมายถง ผสงออกไขไกไปจ าหนายยงตางประเทศ โดยมการขออนญาตและด าเนนการ

อยางถกตองตามระเบยบของทางราชการ ราน Modern Trade หมายถง รานคาปลกสมยใหมทมระบบการบรหารจดการอยางเปนระบบ

อาท ซปเปอรมาเกต รานสะดวกซอ ตนทนการผลตไกไข หมายถง จ านวนเงนลงทนทผเลยงไกไขไดใชจายไปเพอการเลยงไกไขของตน

ซงประกอบดวยตนทนคงททงหมดและตนทนผนแปรทงหมด ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost) หมายถง ตนทนการผลตทไมเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลต ถงแมผผลตไมไดท าการผลต ดงนน ตนทนคงททงหมด คอคาใชจายตางๆ อนเกดจากการใชปจจยคงทชนดตางๆ ในการผลต ซงในการศกษาครงนตนทนคงททงหมด ประกอบดวย คาเสอม/คาซอมโรงเรอน คาภาษทดนและภาษโรงเรอน คาแรงงาน คาดอกเบยเงนก คาบรหารจดการ ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost) หมายถง ตนทนการผลตทเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลต ดงนนตนทนผนแปรทงหมด คอ คาใชจายตางๆ อนเกดจากการใชปจจยผนแปรชนดตางๆ

๖

ในการผลต ซงในการศกษาครงนตนทนผนแปรทงหมด ประกอบดวย คาพนธสตว คาอาหารสตว คาวคซน คายาและเวชภณฑ คาสาธารณปโภค คาทปรกษา มลคาการสญเสยไขไก ตนทนการตลาดไกไข/ไขไก หมายถง จ านวนเงนทผเลยงไกไข ผคา ผจ าหนายไกไข/ไขไก ใชจายไป เพอการจดหา จดจ าหนายไกไข/ไขไก ศกยภาพการผลต หมายถง ปรมาณการผลตไขไกทสามารถกระท าไดจากปรมาณไกไขของฟารมทไดค ารบรองมาตรฐานฟารม

๗

บทท ๒ วธการศกษา

การศกษาและวเคราะหโครงสรางการผลต การตลาดและโครงสรางตนทนการผลตไขไก มการ

ด าเนนงานดงน ๒.๑ รวบรวมขอมลทงระดบปฐมภมและทตยภม ๒.๑.๑ ขอมลปฐมภม ไดจดท าโดยใชแบบสมภาษณเปนเครองมอในการรวบรวมขอมลดานการจดการผลต ตนทนการผลต การตลาดและชองทางการจ าหนายไขไกจากผทเกยวของ ไดแก เกษตรกรผเลยงสตวรายอสระ ผประกอบการเลยงสตวในระบบครบวงจรและมพนธะผกพนกบบรษทผคาสตว ผคาสงและคาปลกไขไก หางคาปลกสมยใหม ลงไข โดยมรายละเอยดการศกษาดงน

๑) กลมเปาหมายและจ านวนตวอยาง ก. ผเลยงไกและผประกอบการ - ผเลยงไกรายอสระและผประกอบการเลยงไกครบวงจร รวม ๓๐๐ ราย - ผเลยงไกทมพนธะผกพนกบบรษท (ประกนราคา/รบจางเลยง) ๔๔ ราย ข. ผประกอบการทเกยวของ - ลงไข/ผรวบรวมไขไก ๑๐ ราย - ผคาปลกไขไก ๕๙ ราย - ผคาไขไกปลกสมยใหม (Modern trade) ๓ ราย - ผสงออกไขไก ๑ ราย ค. ผบรโภค - ผบรโภคในครวเรอน ๑๕๐ ราย - ผใชไขไกในอตสาหกรรม ๒๐ ราย

๒) พนทเปาหมาย การเกบขอมลจากกลมตวอยางไดด าเนนการในพนท ๑๕ จงหวด ไดแก นครปฐม

นครนายก อยธยา อางทอง นครราชสมา ขอนแกน รอยเอด ฉะเชงเทรา ชลบร ปราจนบร เชยงใหม ล าพน พษณโลก สราษฎรธานและสงขลา โดยในแตละจงหวดเกบขอมลฟารมจ านวน ๓๐ - ๕๐ ราย ขนกบจ านวนฟารมไกไขทมอยในแตละจงหวด โดยมขนตอนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

- ประสานงานผเกยวของในพนทเปาหมาย (ปศสตวจงหวด ปศสตวอ าเภอ เทศบาล ตวแทนบรษทเอกชน) เพอชแจงเหตผลในการศกษาและแจงก าหนดการในการเกบขอมล

- จดประชมเกษตรกรผเลยงไกไข ผคา ผประกอบการ เพอชแจงวตถประสงคการศกษาและ ขอมลทตองการ

- สมภาษณโดยใชแบบสมภาษณ เพอบนทกขอมลเปนรายบคคล แยกตามกลมเปาหมาย - สมเยยมชมฟารม สถานประกอบการ เพอส ารวจและสงเกตสภาพการเลยงไกไขโดยทวไป

๘

- สมภาษณ ผประกอบการ ผคาปลกไขไก ในแตละตลาดสด ในพนทเปาหมาย - สมภาษณขอมลเพมเตมทางโทรศพท กบบคคลเปาหมาย ในกรณทตองการขอมลเพมเตม

- นดหมาย และสมภาษณผเกยวของในตลาดคาปลกไขไกสมยใหม (Modern Trade) - นดหมาย และสมภาษณผสงออกไขไก ๒.๑.๒ ขอมลทตยภม ไดจากการสบคนขอมลตางๆ ทเกยวของกบโครงสรางการผลต การตลาด โครงสรางการจ าหนายและระบบการคาสนคาไขไกของประเทศไทย ขอมลตนทนการผลตสนคาจากฟารมมาตรฐานขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ รวมทงตนทนการตลาด การจ าหนายตงแตผผลตจนถงผบรโภค โดยการสบคนและรวบรวมขอมลตางๆ จากเอกสาร รายงาน ขอมลทเผยแพรทางระบบอนเตอรเนตของ สวนราชการ นกวชาการภาครฐและเอกชนและหนวยงานทเกยวของ ๒.๒ วเคราะหและแปรผล

น าขอมลทง ๒ ประเภททไดมาวเคราะหทางคณตศาสตร เศรษฐศาสตรและสถต โดยน าขอมลตางๆ มาจดกลมประเภทส าคญแลวน ามาน าเสนอในรปผลรวม (total) คาเฉลย (average) และน าเสนอในรปดชน รอยละ รวมทงแปรผลการศกษาของขอมลโครงสรางการผลต การตลาดและโครงสรางการจ าหนายไขไก ทงรายภาคและภาพรวม

การวเคราะหการตลาดใชวธการศกษาระบบโครงสรางตลาด โดยวธการ Market Structure Analysis Approach ศกษาการก าหนดราคาตามชนดสนคา สวนเหลอมการตลาด สวนเหลอมก าไร ๒.๓ พฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร เพอการค านวณและวเคราะหตนทนการผลต ตนทนการตลาดและ สวนเหลอมการตลาดของสนคาไขไกพรอมจดท าคมอและแผนบนทก CD ๒๐๐ ชด ๒.๔ จดสมมนา เพอรบฟงความคดเหนจากหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน เกษตรกร ผประกอบการ ตลอดจนผมสวนไดสวนเสย ไดแก การสมมนาโครงสรางการผลตและการตลาดไขไก จ านวน ๑ ครง จ านวนผเขารวมสมมนาไมนอยกวา ๑๐๐ คน ๒.๕ จดอบรมการใชโปรแกรม เพออบรมการใชโปรแกรมการค านวณตนทนการผลตและการตลาดของสนคาไขไก ส าหรบเจาหนาท สวนราชการทเกยวของ อาท กรมปศสตว ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงพาณชย เปนตน จ านวน ๕๐ คน ๒.๖ จดท ารายงาน จดท ารายงานโครงการศกษาและวเคราะหโครงสรางการผลต การตลาดและโครงสรางตนทนการผลตไกไขตามขนาดฟารมและระดบภาค พรอมขอเสนอแนะและแนวทางการแกไข

๙

บทท ๓ ผลการศกษา

๓.๑ โครงสรางการผลตไขไก

๓.๑.๑ ประวตการพฒนาการเลยงไกไขในประเทศไทย ประเทศไทยมการเลยงไกไขมาเปนระยะเวลานานมากแลว โดยดงเดมเปนการเลยงไกไขพนเมองไดแก

ไกแจ ไกอ ไกตะเภา ซงการเลยงเปนแบบเลยงหลงบานของแตละครอบครวไวกนไขเอง ไกไขพนเมองเหลานเลยงงาย สามารถหาอาหารธรรมชาตกนไดเองในพนท แตใหผลผลตนอย การผลตจงแคเพยงพอบรโภค ในครวเรอนและมเหลอจ าหนายบางเลกนอยเทานน มไดมการเลยงไกไขเชงธรกจการคาอยางเปนรปธรรม แตประการใด

การพฒนาการเลยงไกไขใหมประสทธภาพสงขนเรมตนในป พ.ศ. ๒๔๖๗ เมอหมอมเจาสทธพร กฤษดากร ไดน าไกพนธเลกฮอรน (Leghorn) มาเลยงแบบทนสมย เพอการคาเปนครงแรก แตการเลยงไก ไมพฒนาเทาทควร เนองจากในสมยนนไมมวคซนและยาปองกนและรกษาโรคไก จนกระทงป พ.ศ. ๒๔๘๔ เมอคณหลวงสวรรณวาจกกสกจ (นายทองด เรศานนท) ไดน าวธการเลยงไกไขแบบใหมมาทดลองทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน ตวอยางเชน ทดลองเลยงไกไขแบบขงกรง หรอกรงตบ หรอทเรยกกนวา "โรงแรมไก" ทดลองเลยงไกไขพนธตางๆ และฟกไขดวยเครองฟกทนสมย น าเขาไกไขพนธไขดก จดแขงขน ไขดก รวมทงสงเสรมการเลยงไกไขพนธไขดกใหกบเกษตรกรทวไป และจดหลกสตรฝกอบรมการเลยงไกใหแกเกษตรกร นอกจากนหลวงสวรรณวาจกกสกจยงไดตง โรงเรยนไกทางสถานวทยกระจายเสยง โดยน าความรเรองไกไปกระจายเสยงเผยแพร สปดาหละครง ณ สถานวทยกรมโฆษณา สถานวทย ๑ ปณ. และสถานวทย อส. พระราชวงดสต ฯลฯ กจกรรมดงกลาวมผลใหเกษตรกรสนใจและเลยงไกไขเปนอาชพมากขน โดยไกไข ทเลยงเปนไกไขพนธแท เชน พนธเลกฮอรน และพนธโรด ไอแลนดเรด เปนตน นบวาเปนการเรมตนการเลยง ไกไขเชงการคาในประเทศไทยอยางจรงจง และมผลใหเกดการพฒนาการเลยงไกไขอยางตอเนองจนถงปจจบน

ในยคทสองของการพฒนาการเลยงไกไขในประเทศไทยนบวามความกาวหนาอยางมากเนองจากเกษตรกรผเลยงไกไขมความรและเขาใจวธการเลยงไกไขมากขน ท าใหมการเลยงไกไขเปนอาชพหลกอยางจรงจงเพมมากขน โดยการเลยงไกไขสวนใหญอยท ต าบลเทพราชและต าบลใกลเคยง อ าเภอบานโพธ จงหวดฉะเชงเทรา อ าเภอวหารแดง จงหวดสระบร และเขตอ าเภอเมอง จงหวดพระนครศรอยธยา การเลยง ไกไขโดยทวไปเปนแบบเลยงในกรงตบขงเดยวทสามารถตรวจสอบประสทธภาพการไขของแมไกได มการพฒนาการสรางโรงเรอนไกไขใหเหมาะสมกบการเลยงไกไขในเขตรอน โดยสวนใหญเปนโรงเรอนเปด มการใชไกไขพอ - แมพนธสายพนธลกผสมทางการคาทมเปลอกไขสน าตาลโดยการน าเขามาจากตางประเทศ ไดแก พนธไฮเซกบราวน (Hisex Brown) เชฟเวอร สตารครอส (Sheaver Starcross) ดคาลบ วอเรน (DeKalb Warren) ฯลฯ มาผลตเปนแมไกไขยนกรง ถงแมไกพนธเหลานจะใหผลผลตไขไกเพยงประมาณ ๒๖๐ - ๒๗๐ ฟอง/ป ในสมยนน แตกยงถอวาไกไขพนธเหลานมประสทธภาพการผลตสง เลยงงายและไดชวยพฒนาอาชพการเลยงไกไขของเกษตรกรใหมความกาวหนามาอยางตอเนอง

๑๐

ในป พ.ศ. ๒๕๒๗ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดท าการสงเสรมและฝกอบรมหลกสตรอาหารสตวใหแกเกษตรกรผเลยงไกไขทงในเขตจงหวดฉะเชงเทราและจงหวดอนๆ ทวประเทศ เพอสงเสรมใหเกษตรกร ผเลยงไกไขผลตอาหารคณภาพดใชเองทฟารม ทงนเพอเปนการเพมประสทธภาพและลดตนทนการเลยงไกไข อกทงสามารถคงอาชพการเลยงไกไขอยไดแมในสภาวะวกฤตซงเกษตรกรไดน าความรจากการฝกอบรมนไปใชอยางกวางขวางจนกระทงปจจบน ส าหรบไขไกทเกษตรกรผลตไดมกขายใหผรวบรวมไขไก หรอ ลงเกบไขเปนสวนใหญ เพอไปจดจ าหนายตอไปยงผบรโภค สวนพนธไกไขทเกษตรกรเลยง กซอจากผผลตลกไกทมจ านวนประมาณ ๒๐ ราย ซงมทงบรษทผลตลกไกเครอบรษทอาหารสตว และบรษททผลตลกไกโดยเฉพาะอยางเดยว ทงนการน าเขาไกไขพอ - แมพนธเปนไปอยางเสร แตกพอดกบความตองการของตลาด โดยมกลไกตลาดเปน ตวควบคมปรมาณการผลตลกไกไข ราคาลกไกและไขไกมเสถยรภาพมาก การเลยงไกไขมก าไรคอนขางคงทและแนนอน เกษตรกรผเลยงไกไขจงกลาทจะลงทนและมการพฒนาการเลยงไกไขของตนเอง อาชพการเลยง ไกไขถอวาเปนอาชพทางการเกษตรทดทสดอาชพหนง มผลการตอบแทนด จงท าใหอาชพการเลยงไกไขกระจายตวไปยงภาคตางๆ ของประเทศไทย

การเลยงไกไขในประเทศไทยเรมเกดการเปลยนแปลงในเชงลบครงแรกหลงจากการเกดสภาวะวกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ. ๒๕๔๐ บรษทอาหารสตวยกษใหญทท าธรกจหลากหลาย หนมาเนนการท าธรกจทางดานเกษตรและอาหารมากขน จงไดมการขยายตวดานการเลยงไกไขเ พมขน โดยการน าเขาป - ยาพนธ (grandparent stock; GP) จ านวนมากเพอท าการผลตเปนไกไขพอ - แมพนธ (parent stock; PS) และ แมไกไขยนกรง นอกจากนยงมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธของผผลตลกไกไขรายอนๆ ดวย ดงแสดงไวในตารางท ๑ ซงการกระท าดงกลาวสงผลกระทบท าใหเกดการลนตลาดของลกไกไขและไขไกเพอการบรโภค ในทองตลาด สงผลใหราคาลกไกไข และไขไกตกต าเปนระยะเวลายาวนาน จนเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระทวไปไมสามารถด ารงอาชพอยไดและตองเลกเลยงไกไขไปเปนจ านวนมาก ดงขอมลจากกรมปศสตว ซงรายงานวา จากสภาวะวกฤตราคาไกตกต าเปนระยะเวลายาวนานท าใหจ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขลดลงจาก ๗,๔๕๙ ราย ในป พ.ศ.๒๕๔๓ เหลอ ๓,๒๗๙ ราย ในปลายป พ.ศ. ๒๕๔๖ กอนเกดวกฤตการณไขหวดนก (กรมปศสตว, กระทรวงเกษตรและสหกรณ)

การเปลยนแปลงของการเลยงไกไขในประเทศไทยครงใหญสด เกดขนเมอมการระบาดของโรคไขหวดนกอยางกวางขวางในประเทศไทยและในประเทศเขตภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในปลายป พ .ศ. ๒๕๔๖ ถงตนป พ.ศ. ๒๕๔๗ เนองจากโรคไขหวดนกเปนโรคทตดตอสคนไดและเปนโรคทเปนอปสรรคในการสงออกเนอไกแชแขงไปยงตางประเทศเปนอยางยง ดงนนทางรฐบาลจ งใหความส าคญในการควบคมปองกนโรคดงกลาว โดยใชมาตรการเขมขนในการควบคม เฝาระวงและก าจดเชอโรคดงกลาวใหหมดไปจากพนทการเลยงสตวปกในประเทศไทย มาตรการเขมขนทสดคอการท าลายสตวปกทงหมดในพนทในรศม ๕ กโลเมตรหางจากจดทพบการตดเชอไขหวดนกในสตวปกในพนทนน ซงจากมาตรการดงกลาวท าใหตองมการท าลายสตวปกซง สวนใหญเปนไกไข รวมทงสนประมาณ ๑๗.๙ ลานตว (ส านกควบคมโรคระบาดสตว, กรมปศสตว) โดย สวนใหญเปนไกไขของเกษตรกรอสระขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลาง เพราะเลยงไกในโรงเรอนเปดทมโอกาสเสยงตอการตดเชอโรคไดงาย ในขณะททางราชการไดชดเชยคาเสยหายทเกดจากการท าลายสตวปก

๑๑

ดงกลาวใหแกเกษตรกร แตคาชดเชยดงกลาวกไมเพยงพอทจะท าใหเกษตรกรทงหมดกลบมาเลยงไกไขใหมได สงผลใหเกษตรกรผ เลยงไกไขรายอสระประเภทขนาดยอยจ านวนมากตองเลกอาชพการเลยงไกไขไป โดยปรยาย ทงนเนองจากหากเกษตรกรตองการกลบมาเลยงไกไขใหม ฟารมเลยงไกไขนนตองไดรบรองมาตรฐานฟารม ซงหวใจหลกของฟารมมาตรฐานตองมระบบควบคมปองกนโรคเชงชวภาพ (bio-security) ทด ฟารมเปนแบบระบบปด หรอโรงเรอนเลยงไกเปนระบบปดทตองใชเงนลงทนในการปร บปรงฟารม คอนขางสง และทส าคญทสดคอตองมสตวแพทยควบคมฟารม ซงเงอนไขดงกลาวเกษตรกรขนาดยอย ขนาดกลางโดยสวนใหญไมสามารถปฏบตได จงไมสามารถกลบมาเลยงไกไขใหมไดและเลกอาชพการเลยงไกไขไป (จากขอมลซงรวบรวมโดยกลมสารสนเทศและขอมลสถต ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณพบวาในป พ.ศ. ๒๕๔๖ มจ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขทงหมด ๓๖,๔๗๖ ครวเรอน ในป พ.ศ. ๒๕๔๗ และ พ.ศ. ๒๕๔๘ จ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขลดลงเหลอ ๒๗,๐๑๐ และ ๒๐,๗๖๐ ครวเรอน ตามล าดบ) ในขณะเดยวกนกเปนโอกาสใหผเลยงไกไขรายใหญทมก าลงเงนทนและมความพรอมมากกวา รวมทงบรษทอาหารสตวทมธรกจเลยงไกไขซงมความพรอมดานเงนทนและนกวชาการ/สตวแพทย ไดขยายการเลยงไกไขทงฟารมของตนเองและฟารมในเครอ (contract farming) เพมมากขน เพอชดเชยกบการผลตไขไกทขาดหายไป ท าใหสดสวนการเลยงไกไขในประเทศเปลยนมาอยในมอของเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดใหญเพยงไมกรายและอยในมอของฟารมเลยงไกของบรษทอาหารสตว รวมทงฟารมในเครอบรษท เปนสวนใหญในปจจบน

การเลกอาชพการเลยงไกไขของเกษตรกรอสระดงกลาว มผลท าใหความตองการลกไกไขของเกษตรกรกลมนหายไป สงผลกระทบใหผผลตลกไกไขรายอสระส าหรบเกษตรกรกลมดงกลาวตองเลกกจการตามไปดวย จงท าใหจ านวนผผลตลกไกไขลดลง ในขณะเดยวกนผผลตลกไกไขในเครอบร ษทอาหารสตวทมฟารมเลยงไกไขของตนเอง และฟารมในเครอบรษทกลบมการขยายการฟกลกไกไขมากขนเพอใชในกจการตนเอง โดยเฉพาะการน าเขาป - ยาพนธ (Grandparent stock; GP) ซงมจ านวนไมมาก แตสามารถผลตไกไขพอ - แมพนธ (Parent stocks; PS) และไกไขยนกรงไดจ านวนมากและรวดเรว จนมผลท าใหเกดการลนตลาดของไขไกและเกดสภาวะราคาไขตกต า ในป พ.ศ. ๒๕๔๙ – ๒๕๕๑

ดงน นร ฐบาลในสม ยน นจ งก าหนดให ม การแก ป ญหาไกไข แบบบรณาการ โดยการจ ดต ง คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ (Egg board) ขนในป พ.ศ. ๒๕๔๙ ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพฒนาไกไขและผลตภณฑ พ .ศ. ๒๕๔๙ ทงนเพอเปนการแกปญหาและเพอการพฒนาการเลยงไกไขของประเทศไทยแบบบรณาการใหมความมนคงยงยนตลอดไปคณะกรรมการนโยบายฯ ดงกลาวไดก าหนดนโยบายและมาตรการทงหมด ๘ ขอในการแกปญหาและพฒนาการเลยงไกไขของประเทศไทย ไดแก ๑) การควบคมพนธสตวใหพอดกบความตองการในประเทศ ๒) ก าหนดเพดานราคาสงสด – ต าสดของไขไกเพอใหเกษตรกรผเลยงไกไขอยไดและราคาเปนธรรมตอผบรโภค ๓) ก าหนดราคาลกไก หรอพนธไกไขไมใหมราคาแพงเกนความจ าเปน ๔) ใหเกษตรกรจดขนทะเบยนเพอทราบจ านวนพนธสตวในแตละป ๕) จดตงกองทนไกไข เพอชวยเหลอเกษตรกรและใชเปนเงนทนรณรงคสงเสรมในการประชาสมพนธ และแกไขปญหาตางๆ ๖) ใหสถาบนเกษตรกรสามารถยนขอพนธสตวเองได ๗) ใหมการควบคมการขยายตวของฟารมขนาดใหญ ๘) ตองมการตรวจสอบฟารมพอ - แมพนธไกไข และตดตามสถานการณเปนระยะ

๑๒

วามการควบคมจรงหรอไม โดยมาตรการการควบคมพนธสตว (ขอ ๑) ป พ.ศ. ๒๕๕๑ คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ ไดก าหนดโควตาการน าเขาไกไขพอ - แมพนธ (PS) ปละ ๔๐๕,๗๒๑ ตว โดยก าหนดใหผผลตลกไกซงเหลออยจ านวน ๙ บรษท (จากเดมประมาณ ๒๐ บรษท) เปนผไดรบโควตาการน าเขาพอ - แมพนธไกไขดงกลาว ซงบรษทผผลตลกไกทง ๙ บรษทดงกลาวกมธรกจการเลยงไกเชนเดยวกบเกษตรกรผเลยงไกไขทวไป จงท าใหเกดสภาวะการแขงขนทไมเปนธรรมในการเลยงไกไขในประเทศ เกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระตองซอพนธไกในราคาทสงขนและซอไดในปรมาณทไมเพยงพอจนอาจตองเลกอาชพ การเลยงไกมากขน ซงจะยงท าใหโครงสรางการเลยงไกไขของประเทศเสยไป เพราะการเลยงไกไขจะมารวมตวอยในเครอบรษทอาหารสตวและเกษตรกรอสระขนาดใหญเพยงไมกรายเทานน

๓.๑.๒ ภาพรวมอตสาหกรรมไกไขของไทย ในปจจบนไกไขทเลยงในประเทศไทยเปนไกไขสายพนธลกผสมซงใหไขทมเปลอกสน าตาล ไกไข

เหลานมศกยภาพการใหไขไดไมนอยกวา ๓๐๐ ฟอง/ป โดยทวไปทเลยงกนไดแกพนธ ซ.พ.บราวน (CP Brown) อซาบราวน (Isa Brown) ไฮเซกบราวน (Hisex Brown) และ โลมนหบราวน (Lohmann Brown) เปนตน ไกไขเหลานเปนไกไขพนธลกผสมไขสน าตาล เกดจากการผสมพนธระหวางไกไขพนธแทหลายสายพนธเพอท าใหเกดลกผสมทมลกษณะความแขงแรงและการใหไขดกและไขทน โดยมขนตอน วธการผสมพนธและปรบปรงทคอนขางยงยากและซบซอน เกษตรกรทวจงไมสามารถท าเองได ดงนนไกไขพนธเหลานจงตอ งผลตโดยภาคเอกชนผผลตพนธสตวโดยเฉพาะ ซงบรษทผผลตลกไกในประเทศไทยสวนใหญซอพอ - แมพนธ (parent stock, PS) ไกไขเหลานมาจากตางประเทศและท าการผลตลกไกไขเพอเปนแมไกไขยนกรงส าหรบการผลตไขเพอการบรโภคตอไป แตบางรายอาจซอป - ยาพนธ (grandparent stock, GP) เพอท าการผลต พอ - แมพนธ (PS) และจากพอ - แมพนธจงท าการผลตเปนแมไกไขยนกรง

ตารางท ๑ ภาพรวมอตสาหกรรมไขไกของไทย ตวชวด หนวย พ.ศ. ๒๕๕๐ พ.ศ.๒๕๕๑ พ.ศ. ๒๕๕๒ พ.ศ. ๒๕๕๓ พ.ศ. ๒๕๕๔

พอ - แมพนธ (PS) ตว ๒๔๕,๓๘๐ ๒๕๙,๒๔๘ ๔๐๕,๗๒๑ ๔๙๗,๐๐๖ ๕๙๔,๙๖๔ จ านวนลกไกไข ตว/สปดาห ๔๗๑,๘๘๕ ๔๙๘,๕๕๔ ๗๘๐,๒๓๓ ๙๕๕,๗๘๑ ๑,๑๔๔,๑๖๒ จ านวนไกไขยนกรง ลานตว/ป ๓๑.๕๐ ๓๓.๑๐ ๓๓.๒๐ ๓๓.๗๐ ๔๙.๔๐ ผลผลตไขไก ลานฟอง ๘,๙๙๐ ๙,๔๒๔ ๙,๖๑๘ ๙,๗๘๗ ๑๔,๓๒๖ มลคาตลาด ลานบาท ๑๘,๕๑๙ ๒๒,๐๕๒ ๒๒,๗๙๕ ๒๕,๙๓๖ ๔๒,๙๗๘ การสงออก ลานฟอง ๒๔๑.๘๘ ๔๐๖.๓๘ ๓๔๙.๙๙ ๑๔๓.๘๐ ๗๑.๗๒ การบรโภค/คน/ป ฟอง/คน/ป ๑๔๒ ๑๔๕ ๑๕๐ ๑๖๐ ๑๖๕

ทมา ดดแปลงจากกรมศลกากรและกระทรวงการตางประเทศ

โดยภาพรวมอตสาหกรรมการเลยงไกไขของไทยกยงมการเจรญเตบโตอยบางแต ไมมากนก โดยใน ป พ.ศ. ๒๕๕๓ มการน าเขาไกพอ - แมพนธเพมขนเปน ๔๙๗,๐๐๖ ตว จงท าใหจ านวนไกยนกรงเพมขนมากเปน ๓๓.๗ ลานตวและมปรมาณไขไกออกสตลาดใน พ.ศ. ๒๕๕๓ จ านวนถง ๙,๗๘๗ ลานฟอง ตอมาใน

๑๓

ป พ.ศ. ๒๕๕๔ มการน าเขาพอ - แมพนธไกไขเพมขนอกเปน ๕๙๔,๙๖๔ ตวสงผลใหมไกไขยนกรงเพมขนเปน ๔๙.๔ ลานตว ซงสามารถผลตไขไกไดมากกวา ๑๔,๓๐๐ ลานฟอง ซงเกนความตองการของผบรโภค ในประเทศไปมาก โดยไมมการสงออกเนองจากการสงออกของไทยไมสามารถท าก าไรได แตจะกระท า เพอรกษาเสถยรภาพของราคาไขไกในประเทศเทานน ซงจะเหนไดจากการสงออกไขไกทลดลงในป พ.ศ. ๒๕๕๓ เหลอเพยงประมาณ ๑๔๓.๘ ลานฟอง ดงนนจงไดมมาตรการตางๆ จากคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑเพอแกไขปญหาราคาไขตกต า รวมทงการรณรงคใหมการบรโภคไขไกในประเทศเพมขน แตจนถง ป พ.ศ.๒๕๕๔ การบรโภคไขไกของคนไทยกยงคอนขางต าเพยง ๑๖๕ ฟองตอคนตอปเทานน

๑) ปรมาณการน าเขาพนธไกไข กอนเกดการระบาดของโรคไขหวดนกในป พ.ศ. ๒๕๔๖ ไดมการน าเขาทงพอ – แมพนธและ

ป - ยาพนธเพอการผลตไกไขยนกรงในประเทศอยางเสร โดยมภาคเอกชนผผลตลกไกประมาณ ๒๐ บรษท และใชกลไกของตลาดเปนตวก าหนดปรมาณการน าเขาเพอใหมการผลตแมไกไขยนกรงในปรมาณเพยงพอและพอดกบความตองการของตลาด แตเมอมการระบาดของโรคไขหวดนกในปลายป พ .ศ. ๒๕๔๖ - ตนป พ.ศ. ๒๕๔๗ ไดมการท าลายไกไขยนกรงทงประเทศรวมกนไมนอยกวา ๑๗.๙ ลานตว ท าใหเกดปญหา ขาดแคลนไกไขยนกรง บรษท เจรญโภคภณฑอาหารสตว จ ากด จงไดน าเขาไกไขป - ยาพนธ (GP) จ านวนรวมกนถง ๖๑,๑๓๐ ตว ในป พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๕๑ เพอผลตไกไขพอ - แมพนธและแมไกไขยนกรง ดงแสดงไวในตารางท ๒ ซง โดยทวไป GP ๑ ตว จะสามารถผลต PS ได ๑๐๐ ตว และ PS ๑ ตว สามารถผลตแมไกไข ยนกรงได ๑๐๐ ตว หรออาจพดไดวา GP ๑ ตว สามารถผลตแมไกไขยนกรงได ๑๐,๐๐๐ ตว ดงนนในแตละปหากมการใชไกไขป - ยาพนธผลตเปนพอ - แมพนธ แลวผลตตอเปนแมไกไขยนกรงอยางเตมศกยภาพจะท าใหมไกไขยนกรงออกมาเกนความตองการมาก อาท ป พ.ศ.๒๕๔๘ ทมการน าเขาไกไขป - ยาพนธ ๖,๙๐๐ ตว มสดสวนของไกเพศเมยรอยละ ๘๕ คอ เปนไกไขยาพนธจ านวน ๕,๘๖๕ ตวสามารถผลตไกไขพอ - แมพนธไดถง ๕๘๖,๕๐๐ ตว และผลตเปนไกไขยนกรงไดถง ๕๘.๖๕ ลานตว นอกจากนยงมการน าเขาไกพอ - แมพนธอก ๒๔๓,๔๑๐ ตวซงถาผลตเตมศกยภาพจะผลตไกไขยนกรงอก ๒๐.๖๙ ลานตว และในป พ.ศ. ๒๕๔๙ กยงมการน าเขาไกไขป - ยาพนธอก ๑๕,๒๑๐ ตวซงมศกยภาพผลตพอ - แมพนธไกไขเตมทไดกวา ๑.๒๙๒ ลานตวและมการน าเขาพอแมพนธไกไขอก ๒๖๒,๒๘๐ ตว แมชวงนนป - ยาพนธทน าเขายงไมไดน ามาผลตพอ - แมพนธและไกไขยนกรงอยางเตมท แตกท าใหมไกไขยนกรงออกมามากกวาความตองการของผเลยงในประเทศมาก จงท าใหเกดสภาวะลกไกไขลนตลาด สงผลใหราคาลกไกไขตกต า ผผลตลกไกจ านวนหนงขาดทนและ ตองเลกกจการไป นอกจากนยงท าใหเกดสภาวะราคาไขไกตกต าอยางตอเนองยาวนานดวย ผลคอเกษตรกร ผ เลยงไกไขรายอสระจ านวนมากตองขาดทนและเลกกจการไปเช นเดยวกน ในทสดรฐบาลตองต งคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑขนในป พ .ศ. ๒๕๔๙ เพอการแกไขปญหาดงกลาว โดยมาตรการแรกในการแกปญหาคอ การจ ากดโควตาการน าเขาไกไขพอ - แมพนธ (PS) ใหเหลอเพยง ๔๐๕,๗๒๑ ตว ซงเปนปรมาณทจะผลตแมไกไขยนกรงไดเพยงพอกบความตองการในแตละป โดยก าหนดโควตาการน าเขาพอ – แมพนธไกไขดงกลาวใหกบ ๙ บรษทผผลตลกไกทยงสามารถด าเนนการอยได ในขณะนนเทานน ซงประกอบดวยบรษทและหนวยงานดงตารางท ๒

๑๔

ตารางท ๒ จ านวนไกไขพอ - แมพนธทไดรบโควตาการน าเขาโดย ๙ บรษท

ล าดบท ผไดรบโควตาการน าเขาพอ - แมพนธไกไข จ านวน (ตว/ป)

% ของทงหมด

๑ บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จ ากด (มหาชน) ๑๖๔,๑๖๐ ๔๐.๙๔

๒ บรษท อาหารเบทเทอร จ ากด (มหาชน) ๖๐,๔๘๐ ๑๕.๐๘ ๓ บรษท แหลมทองฟารม จ ากด ๕๗,๘๐๙ ๑๔.๔๒ ๔ บรษท ฟารมไกพนธเกดเจรญ จ ากด ๓๓,๑๒๐ ๘.๒๖ ๕ บรษท ฟารมกรงไทย จ ากด ๒๗,๘๗๒ ๖.๙๔

๖ บรษท ยไนเตดฟดดง จ ากด ๒๑,๐๐๐ ๕.๒๔ ๗ บรษท ยสงอาหารสตว จ ากด ๑๒,๐๐๐ ๒.๙๙ ๘ หางหนสวนจ ากด อดมชยฟารม ๓,๓๖๐ ๐.๘๔ ๙ บรษท สหกรณผเลยงไกไขชลบร จ ากด ๒๑,๑๒๐ ๕.๒๙

รวมเปนไกไขพอ - แมพนธ ๔๐๐,๙๒๑

กรมปศสตว ๔,๘๐๐ รวมเปนไกไขพอ - แมพนธทงสน ๔๐๕,๗๒๑

ทมา รายงานการประชมผเลยงไกไขพนธ ครงท ๒/๒๕๕๒ วนศกรท ๗ สงหาคม ๒๕๕๒ ณ กรมปศสตว

อยางไรกตามในปตอๆ มากยงมการน าเขาป - ยาพนธและพอ - แมพนธไกไขอยางตอเนอง อกทงในป

พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ไดมการน าไขมเชอเขามาฟกในประเทศอกจ านวน ๑๓๕,๗๘๐ และ ๖๘,๙๘๕ ฟองตามล าดบดวย ซงเมอคดการฟกออกไดรอยละ ๘๕ และไกทออกมาเปนเพศผและเพศเมยอยางละเทาๆ กน จะท าใหประเทศไทยมศกยภาพการผลตไกไขยนกรงรวมในแตละป ดงแสดงในตารางท ๓ แตจ านวนไกไข ยนกรงทมการผลตออกมาจรงในแตละปอาจนอยหรอมากกวาน ขนกบการคาดคะเนความตองการของผเลยง ไกไขและความตองการของผบรโภคไขไก ซงปใดผลตออกมานอยกวาความตองการจรงกจะท าใหไดราคาสงขน แตถาปใดผลตออกมามากกวาความตองการกจะท าใหราคาตกต า

๑๕

ตารางท ๓ ประมาณการศกยภาพการผลตไกไขยนกรง (HH) ในป พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๕๔

๑. จากการน าเขาป - ยาพนธ (GP) หนวย: ตว

พ.ศ. GP ทน าเขา๑ ตวผ ตวเมย PS ทผลตได๒ HH ทผลตได๒ ๒๕๔๘ ๖,๙๐๐ ๑,๐๓๕ ๕,๘๖๕ ๕๘๖,๕๐๐ ๕๘,๖๕๐,๐๐๐ ๒๕๔๙ ๑๕,๒๑๐ ๒,๒๘๒ ๑๒,๙๒๙ ๑,๒๙๒,๘๕๐ ๑๒๙,๒๘๕,๐๐๐ ๒๕๕๐ ๓๓,๗๗๐ ๕,๐๖๖ ๒๘,๗๐๕ ๒,๘๗๐,๔๕๐ ๒๘๗,๐๔๕,๐๐๐ ๒๕๕๑ ๕,๒๕๐ ๗๘๘ ๔,๔๖๓ ๔๔๖,๒๕๐ ๔๔,๖๒๕,๐๐๐ รวม ๖๑,๑๓๐ ๗๙,๑๗๑ ๕๑,๙๖๒ ๕,๑๙๖,๐๕๐ ๕๑๙,๖๐๕,๐๐๐

๒. จากการน าเขาพอ - แมพนธ (PS) พ.ศ. PS ทน าเขา๑ ตวผ ตวเมย HH ทผลตได

๒๕๔๘ ๒๔๓,๔๑๐ ๓๖,๕๑๒ ๒๐๖,๘๙๙ ๒๐,๖๘๙,๙๐๐ ๒๕๔๙ ๒๖๒,๒๘๐ ๓๙,๓๔๒ ๒๒๒,๙๓๘ ๒๒,๒๙๓,๘๐๐ ๒๕๕๐ ๒๔๕,๓๘๐ ๓๖,๘๐๗ ๒๐๘,๕๗๓ ๒๐,๘๕๗,๓๐๐ ๒๕๕๑ ลกไก ๒๕๙,๒๔๘ ๓๘,๘๘๗ ๒๒๐,๓๖๐ ๒๒,๐๓๖,๐๐๐

ไขมเชอ ๑๓๕,๗๘๐ ๕๗,๗๐๖ ๕๗,๗๐๖ ๕,๗๗๐,๖๐๐ ๒๕๕๒ ลกไก ๔๐๕,๗๒๑ ๖๐,๘๕๘ ๓๔๔,๘๖๒ ๓๔,๔๘๖,๒๐๐

ไขมเชอ ๖๘,๙๘๕ ๒๙,๓๑๘ ๒๙,๓๑๘ ๒,๙๓๑,๘๐๐ ๒๕๕๓ ๔๙๗,๐๐๖ ๗๔,๕๕๐ ๔๒๒,๔๕๕ ๔๒,๒๔๕,๕๐๐ ๒๕๕๔ ๕๙๔,๙๖๔ ๘๙,๒๔๔ ๕๐๕,๗๑๙ ๕๐,๕๗๑,๙๐๐ รวม ๒,๕๐๘,๐๐๐ ๔๖๓,๒๒๔ ๒,๒๑๘,๘๓๐ ๒๒๑,๘๘๓,๐๐๐

รวมศกยภาพการผลตไกไขยนกรง (HH) ในแตละป พ.ศ. จ านวน HH หมายเหต : การประมาณการอยบนพนฐาน

๒๕๔๘ ๗๙,๓๓๙,๙๐๐ ๑. การน าเขาทงป - ยาพนธ (GP) และพอ - แมพนธ (PS) ๒๕๔๙ ๑๕๑,๕๗๘,๘๐๐ ซงประกอบดวยไกเพศผรอยละ ๑๕ ๒๕๕๐ ๓๐๗,๙๐๒,๓๐๐ ๒. GP ๑ ตว ผลต PS ๑๐๐ ตว และ ๒๕๕๑ ๗๒,๔๓๑,๖๐๐ PS ๑ ตว ผลต HH ๑๐๐ ตว ๒๕๕๒ ๓๗,๔๑๘,๐๐๐ ๒๕๕๓ ๔๒,๒๔๕,๕๐๐ ๒๕๕๔ ๕๐,๕๗๑,๙๐๐

ทมา ดดแปลงจาก ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

ในระยะตอมามผประสงคจะขอน าเขาไกไขพอ - แมพนธเพมเตมจากจ านวน ๙ บรษทนบาง แตกไมไดรบการยนยอมจากคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ จงเทากบวาการน าเขาพอ - แมพนธไกไขและการผลตลกไกไขในประเทศถกผกขาดโดย ๙ บรษทขางตนโดยปรยาย จนกระทงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

๑๖

หลงจากท ดร.นรสห ตระกลชาง ประธานกรรมการบรษท เอ .เอฟ.อ. จ ากด ไดยนฟองกรมปศสตว อธบด กรมปศสตว และคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑขอหามการกระท าอนกดกนการกระจายพนธสตว โดยหามทางบรษทน าเขาพอ – แมพนธไกไขจ านวน ๕๘,๑๐๐ ตว เพอใชในกลมผเลยงไกไข ๑๑๓ ฟารม ในทสดรฐบาลจงไดประกาศใหเปดเสรการน าเขาไกไขพอ - แมพนธอกครง ดงนนในป พ.ศ. ๒๕๕๔ จงมผน าเขาพนธไกไขเพมขนเปน ๒๒ ราย จ านวนไกไขพอ - แมพนธรวม ๕๕๘,๐๐๔ ตว และไกไขป – ยาพนธ จ านวน ๖๐๐ ตว ดงแสดงในตารางท ๔

ตารางท ๔ รายชอผน าเขาและจ านวนพนธไกไขทน าเขา (มกราคม – ๑๙ ธนวาคม ๒๕๕๔) ล าดบท

รายชอผน าเขาไกไขพนธ แผน P.S. น าเขา P.S. จรง น าเขา G.P.

(ตว) (ตว) รอยละ (ตว) ๑ บจก.ฟารมกรงไทย ๒๗,๘๗๒ ๓๙,๑๐๐ ๑๔๐.๒๘ ๒ บจก.แหลมทองฟารม ๗๐,๐๐๐ ๖๗,๒๒๐ ๙๖.๐๓ ๓ บจก.ฟารมไกพนธเกดเจรญ ๔๘,๐๐๐ ๔๑,๐๐๐ ๘๕.๔๒ ๔ บจก.สหกรณผเลยงไกไขชลบร ๒๐,๕๐๐ ๑๑,๔๔๐ ๕๕.๘๐ ๕ บจก.อาหารเบทเทอร ๙๘,๐๐๐ ๘๐,๑๖๘ ๘๑.๘๐ ๖ หจก. อดมชยฟารม ๓,๕๐๐ ๑,๘๐๐ ๕๑.๔๓ ๗ บมจ. เจรญโภคภณฑอาหาร ๒๑๖,๐๐๐ ๑๘๒,๗๗๒ ๘๔.๖๒ ๖๐๐ ๘ บจก.ยสงอาหารสตว ๑๖,๐๐๐ ๑๕,๙๗๒ ๙๙.๘๓ ๙ บจก.ยไนเตดฟดดง ๘,๐๐๐ - -

๑๐ บจก.ฟารมไกพนธ ๑๑๑ ๒๐,๕๐๐ ๑๙,๗๖๐ ๙๖.๓๙ ๑๑ บจก.อสเทรนฟดมลล ๒๒,๒๖๐ ๑๕,๒๘๕ ๖๘.๖๗ ๑๒ บจก.ฟารมสตวปกลานนา ๗,๐๐๐ ๖,๙๐๘ ๙๘.๖๙ ๑๓ บจก.ศรรงเรองฟารม ๘,๐๐๐ ๔,๔๔๘ ๕๕.๖๐ ๑๔ สหกรณโคนมและการเกษตรแปดรว จ ากด ๔,๐๐๐ - - ๑๕ บจก.ฟารมนาดพนธด ๑๑,๐๐๐ ๑๑,๔๔๘ ๑๐๔.๐๗ ๑๖ บจก.รวมพรมตร (นายชชวาล เวชชากล) ๔,๐๐๐ ๗,๘๑๔ ๑๙๕.๓๕ ๑๗ กรมปศสตว (ศนยวจยและบ ารงพนธฯ) ๒,๑๐๐ ๓,๒๐๐ ๑๕๒.๓๘ ๑๘ บจก.รงโรจนฟารม ๖,๔๐๐ ๓,๒๖๔ ๕๑.๐๐ ๑๙ บจก.เกยรตด ารงคชยฟารม ๑๘,๐๐๐ - - ๒๐ บจก.เอเปกซ บรดเดอรฟารม (AFE) ๔๔,๕๐๐ - - ๒๑ บจก.ไทยเอกฟารม ๑๘,๐๐๐ ๒๑,๒๓๕ ๑๑๗.๙๗ ๒๒ บจก.ไทยฟดส เลเยอรฟารม ๒๗,๐๐๐ ๒๕,๑๗๐ ๙๓.๒๒

รวมทงหมด ๗๐๐,๖๓๒ ๕๕๘,๐๐๔ ๗๙.๖๔ ๖๐๐ ทมา คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ หมายเหต ขอมลของกรมปศสตวมการน าเขาพนธไกไขทงหมด ๕๙๔,๙๖๔ ตว

๑๗

๒) ปรมาณการผลตไกไข ปรมาณไกไขทเลยงในประเทศไทยตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๔๖ มปรมาณใกลเคยงกนอยท

ประมาณ ๒๔ - ๒๕ ลานตวตอป จากนนลดลงเหลอประมาณ ๒๐ ลานตว ในป พ.ศ. ๒๕๔๗ เนองจากเกดวกฤตการณระบาดของโรคไขหวดนก ท าใหมการท าลายสตวปกไปเปนจ านวนมาก รวมทงสนประมาณ ๑๗.๙ ลานตว (ส านกควบคมโรคระบาดสตว กรมปศสตว) แตหลงจากนน ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๘ บมจ.เจรญโภคภณฑอาหาร มการน าเขาไกไขพอ – แมพนธดงกลาวขางตน ท าใหจ านวนไกไขยนกรงเพมขนอยางรวดเรวเปนประมาณ ๔๑.๒ ลานตว ท าใหราคาไขไกตกต า จงมการลดจ านวนไกไขลงอกในป พ .ศ. ๒๕๔๙ ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๓ ปรมาณไกไขในประเทศกลบเพมขนอก โดยปรมาณไกไขสงขนอยางมากถง ๕๕.๒๕ ลานตวในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ซงเปนผลมาจากการเปดเสรการน าเขาไกไขพอ – แมพนธตงแตกลางป พ.ศ. ๒๕๕๓ (ตารางท ๕)

๓) ปรมาณและมลคาการผลตไขไก ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๙ – ๒๕๕๑ ปรมาณการผลตไขไกของประเทศไทยสงขนมาโดยล าดบ

แตเนองจากในป พ.ศ. ๒๕๕๑ ปรมาณการบรโภคชะลอตวลงจากความไมมนใจในสภาวะเศรษฐกจของประเทศและของโลก สงผลใหการเลยงไกไขยนกรงรวมทงประเทศใน พ.ศ. ๒๕๕๒ ลดลงถง ๓ ลานตว สงผลใหปรมาณผลผลตไขลดลงจาก ๑๑,๒๕๘ ลานฟองในป พ.ศ.๒๕๕๑ เหลอเพยง ๑๐,๕๘๕ ลานฟองในป พ.ศ. ๒๕๕๒ ขณะทมลคาผลผลตใกลเคยงกนทประมาณ ๒๔,๐๐๐ ลานบาท สวนในป พ.ศ. ๒๕๕๓ จ านวน ไกไขยนกรงยงคงใกลเคยง ป พ.ศ. ๒๕๕๒ แตผลผลตไขไกเพมขนรอยละ ๒ สวนมลคาไขไกสงขนถงรอยละ ๑๓.๖๗ (ตารางท ๑) สวนในป พ.ศ.๒๕๕๔ จ านวนไกไขยนกรงเพมขนเปน ๔๙.๔ ลานตว ท าใหมปรมาณไขไกออกมาไมนอยกวา ๑๔,๓๒๖ ลานฟอง ซงมากกวาทคาดการณของหนวยงานตางๆ ทเกยวของเปนอยางมาก หากไขเหลานมราคาจ าหนายถงมอผบรโภคฟองละ ๓.๐๐ บาท ดงนนในป พ.ศ. ๒๕๕๔ การผลตไขไกทงประเทศกอใหเกดมลคา ๔๒,๙๗๘ ลานบาท ๔) สถาบนและองคกรเกษตรกรผเลยงและผคาไขไก

๔.๑) สมาคมผเลยงไกไขตางๆ ก) สมาคมสงเสรมการเลยงไกแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ ข) สมาคมผเลยงไกไขแหงประเทศไทย ค) สมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก ๔.๒) สหกรณผเลยงไกไขตางๆ ก) สหกรณผเลยงไกไขแปดรว จ ากด ข) สหกรณผเลยงไกไขชลบร จ ากด ค) สหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม - ล าพน จ ากด ง) สหกรณผเลยงไกไขลมแมน านอย จ ากด (จงหวดอางทอง) จ) สหกรณผผลตและสงเสรมการผลตไขและผลตภณฑ จ ากด ฉ) สหกรณผเลยงไกไขและโคนมฉะเชงเทรา จ ากด

๑๘

๔.๓) กลม/ชมรมเกษตรกรผเลยงไกไข ก) กลมเกษตรกรผเลยงไกไขภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ข) กลมเกษตรกรผเลยงไกไขภาคใต ค) ชมรมผเลยงไกไขเชยงใหม - ล าพน ง) ชมรมผคาสงไกไขกรงเทพมหานคร

๑๙

ตารางท ๕ ปรมาณการเลยงไกไขในประเทศไทยป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔ (ตว) เขต ๒๕๔๕ ๒๕๔๖ ๒๕๔๗ ๒๕๔๘ ๒๕๔๙ ๒๕๕๐ ๒๕๕๑ ๒๕๕๒ ๒๕๕๓ ๒๕๕๔

๑ ๔,๒๒๑,๐๗๕ ๔,๕๘๙,๕๕๐ ๓,๙๑๘,๑๐๙ ๔,๖๓๘,๑๔๖ ๔,๔๖๐,๗๒๖ ๗,๑๖๓,๑๖๙ ๖,๑๔๑,๘๐๖ ๕,๗๘๘,๑๙๕ ๔,๓๘๘,๘๗๔ ๖,๓๔๙,๒๔๘ ๒ ๙,๐๐๗,๑๓๔ ๘,๓๐๔,๐๘๑ ๕,๒๕๖,๙๗๙ ๑๖,๓๒๓,๒๔๔ ๙,๓๑๗,๗๗๓ ๑๖,๘๗๑,๗๘๕ ๑๑,๕๐๖,๐๘๗ ๒๐,๑๓๓,๖๑๖ ๑๙,๖๑๙,๖๗๘ ๒๓,๒๘๗,๓๒๗ ๓ ๑,๕๔๕,๙๔๑ ๒,๕๓๐,๕๐๘ ๑,๙๒๘,๙๒๒ ๓,๕๒๒,๖๐๙ ๔,๐๓๗,๓๐๒ ๔,๔๔๙,๘๖๐ ๔,๑๐๖,๘๑๓ ๓,๕๑๒,๓๔๐ ๒,๒๐๔,๑๐๓ ๒,๗๕๖,๔๔๑ ๔ ๙๙๒,๔๓๙ ๑,๓๙๓,๗๔๗ ๑,๑๔๐,๐๘๒ ๓,๔๖๘,๒๖๗ ๑,๙๐๕,๑๘๕ ๔,๙๖๘,๒๔๒ ๖,๖๘๙,๗๓๙ ๔,๓๙๘,๓๑๗ ๓,๗๘๕,๑๔๘ ๔,๐๒๕,๖๖๒ ๕ ๑,๖๔๖,๙๙๕ ๑,๔๖๗,๙๑๗ ๒,๙๘๔,๒๙๖ ๓,๗๗๕,๔๘๕ ๒,๘๒๓,๒๒๔ ๓,๙๕๗,๘๙๓ ๓,๗๓๕,๘๔๓ ๒,๗๗๗,๕๔๖ ๒,๗๗๐,๐๔๑ ๓,๑๑๒,๒๕๑ ๖ ๑,๑๓๓,๐๔๗ ๘๒๐,๕๖๘ ๓๙๔,๐๘๐ ๑,๑๘๑,๗๒๒ ๑,๐๐๙,๐๖๙ ๑,๘๗๙,๙๖๒ ๑,๑๔๘,๙๕๑ ๑,๓๓๐,๙๗๓ ๘๘๑,๑๕๙ ๑,๓๓๗,๘๐๗ ๗ ๓,๓๐๖,๕๓๘ ๓,๐๙๓,๑๑๗ ๒,๘๕๕,๖๑๐ ๓,๙๐๔,๘๓๐ ๓,๒๗๒,๙๐๑ ๔,๓๓๗,๒๕๐ ๓,๖๗๑,๒๔๑ ๓,๙๗๐,๑๖๘ ๕,๔๑๔,๘๑๓ ๕,๐๖๑,๙๐๔ ๘ ๑,๓๔๐,๔๙๒ ๑,๓๑๒,๑๐๗ ๑,๖๕๕,๓๘๔ ๒,๕๙๓,๐๑๗ ๑,๗๙๖,๗๗๙ ๓,๕๙๐,๘๕๒ ๒,๔๙๘,๕๒๕ ๒,๕๗๔,๘๒๐ ๑,๗๑๙,๒๒๖ ๒,๑๑๒,๖๑๐ ๙ ๑,๘๑๓,๐๓๖ ๘๐๐,๙๒๘ ๗๓๐,๘๑๑ ๑,๘๐๒,๘๓๔ ๑,๐๐๐,๗๐๕ ๒,๒๑๘,๐๐๒ ๑,๓๖๒,๐๙๗ ๑,๖๓๖,๔๒๙ ๑,๐๕๗,๘๙๑ ๑,๓๒๐,๑๒๒

รวม ๒๕,๐๐๖,๖๙๗ ๒๔,๓๑๒,๕๒๓ ๒๐,๘๖๔,๒๗๓ ๔๑,๒๑๐,๑๕๔ ๒๙,๖๒๓,๖๖๔ ๔๙,๔๓๗,๐๑๕ ๔๐,๘๖๑,๑๐๒ ๔๖,๑๒๒,๔๐๔ ๔๑,๘๔๐,๙๓๓ ๔๙,๔๐๓,๓๗๒

หมายเหต : เขต ๑ ไดแกจงหวด กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา อางทอง ลพบร สงหบร ชยนาท สระบร สพรรณบร เขต ๒ ไดแกจงหวด สมทรปราการ ชลบร ระยอง จนทบร ตราด ฉะเชงเทรา ปราจนบร นครนายก สระแกว เขต ๓ ไดแกจงหวด นครราชสมา บรรมย ศรสะเกษ สรนทร อบลราชธาน ยโสธร ชยภม อ านาจเจรญ รอยเอด เขต ๔ ไดแกจงหวด หนองบวล าภ ขอนแกน อดรธาน เลย หนองคาย มหาสารคาม กาฬสนธ นครพนม มกดาหาร สกลนคร เขต ๕ ไดแกจงหวด เชยงใหม ล าพน ล าปาง แพร นาน พะเยา เชยงราย แมฮองสอน เขต ๖ ไดแกจงหวด อตรดตถ นครสวรรค อทยธาน ก าแพงเพชร ตาก พษณโลก พจตร เพชรบรณ สโขทย เขต ๗ ไดแกจงหวด ราชบร กาญจนบร นครปฐม สมทรสาคร สมทรสงคราม เพชรบร ประจวบครขนธ เขต ๘ ไดแกจงหวด นครศรธรรมราช กระบ พงงา ภเกต สราษฎรธาน ระนอง ชมพร เขต ๙ ไดแกจงหวด สงขลา สตล ตรง พทลง ปตตาน ยะลา นราธวาส - ตวเลขขนทะเบยนฟารมมาตรฐาน ป ๒๕๕๔ ทมา ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

๑๙

๒๐

๓.๑.๓ สภาพขอมลทวไป ๑) ลกษณะการเลยงไกไขในประเทศไทย การเลยงไกไขในประเทศไทยแมจะเปนการเลยงเพอการบรโภคในประเทศเปนหลก แตการ

เลยงไกไขของเกษตรกรกมการพฒนาใหมความกาวหนา มประสทธภาพการผลตสงขน โดยการใชพนธไกไขทใหผลผลตสง ใหไขประมาณ ๓๐๐ ฟอง/ป มการใหอาหารทมประสทธภาพสงครบตามความตองการของไกไข การเลยงไกไขในโรงเรอนควบคมอณหภม ท าใหไกไขอยอยางสบาย และใหผลผลตสงตามศกยภาพของพนธกรรม และมการควบคมปองกนโรคอยางเตมประสทธภาพ จนในปจจบนถอวาประเทศไทยมความกาวหนาในการเลยงไกไขเทยบเทาการเลยงไกไขในอารยประเทศ มาตรฐานการเลยงไกไขในประเทศไทยเปนดงน

๑.๑) สายพนธไกไข ประชาชนคนไทยนยมบรโภคไขไกทมเปลอกสน าตาล ดงนนสายพนธไกไขทเลยงในประเทศไทย

จงมลกษณะล าตวสน าตาล และใหไขทมเปลอกสน าตาลดวย โดยทวไปพนธไกไขทเลยงในประเทศไทยเป นพนธไกลกผสมเชงการคา ทไดรบการปรบปรงพนธในตางประเทศ สายพนธทนยมเลยงในประเทศไทย ไดแก

- พนธอซา บราวน (Isa Brown) ผลตโดย Hendrix Genetics ประเทศเนเธอรแลนด - พนธซ.พ.บราวน (CP Brown) ผลตโดยบรษท เจรญโภคภณฑอาหารสตว จ ากด ประเทศไทย - พนธไฮเซก บราวน (Hisex Brown) ผลตโดย Hendrix Genetics ประเทศเนเธอรแลนด - พนธโลมนห บราวน (Lohmann Brown) ผลตโดย Lohmann GB Limited ประเทศองกฤษ โดยทกสายพนธจะมประสทธภาพการผลตทใกลเคยงกน คอใหไขรวมทงหมดประมาณ ๓๒๐

ฟอง ภายในระยะเวลาใหไข ๖๐ สปดาห และมความสามารถในการปรบตวเขากบการเลยงในประเทศไทยไดด ๑.๒) การผลตลกไกไขอายแรกเกด

แผนผงกระบวนการผลตลกไกไขไดแสดงไวในภาพท ๑ โดยปกตผผลตลกไกไขจะน าเขาลก ไกไขพอ - แมพนธอายแรกเกด ๑ วน จากบรษทผผลตในตางประเทศ แลวท าการเลยงลกไกไขพอ - แมพนธนนจนเปนไกสาวอาย ๒๐ สปดาห จงจะเรมออกไขเพอการฟกออกเปนลกไกไข ไกไขพอ - แมพนธจะมระยะเวลาการออกไขรวมประมาณ ๖๐ สปดาห และใหไขทมเชอรวมกนทงสนประมาณ ๓๐๐ ฟอง ซงเมอน าไปฟกออกเปนลกไกไขอายแรกเกดทงเพศผและเพศเมยไดประมาณ ๒๒๐ ตว แตลกไกไขเพศเมยเทานนทจะใชเลยงตอเปนไกไขได ดงนนไกไขพอ - แมพนธ ๑ ตว จงสามารถใหลกไกไขอายแรกเกดได ๑๑๐ ตว ภายในระยะเวลา ๖๐ สปดาห หรอปละ ๑๐๐ ตว

ผทผลตลกไกไขตองมการขออนญาตการน าเขาลกไกไขจากกรมปศสตว กอนป พ.ศ. ๒๕๔๙ ไดมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธจากตางประเทศจ านวนมาก ท าใหมการผลตลกไกไขออกมาจ านวนมากเชนกน ท าใหเกดการลนตลาดของไขไกในประเทศ และเกดสภาวะราคาไขไกตกต า จนเกษตรกรผเลยงไกไขไมสามารถอยรอดได ดงนนในป พ.ศ. ๒๕๔๙ คณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ จงก าหนดใหมโควตาการน าเขาไกไขพอ - แมพนธแกผผลตจ านวน ๙ ราย (ดงแสดงในตารางท ๒) ซงเปนผประกอบการเลยงไกไขแบบครบวงจรรวมอยดวย ซงจากมาตรการดงกลาว ท าใหเกดการเปลยนแปลงการเลยงไกไขในประเทศไทย

๒๑

มากมาย สดทายท าใหการเลยงไกไขในระบบครบวงจรขยายตวเพมมากขน ในขณะเดยวกนเกษตรกรผเลยง ไกไขรายอสระกมจ านวนลดลง ดงนนในป พ.ศ. ๒๕๕๓ ทางรฐบาลจงตองยกเลกมาตรการดงกลาว และเปดโอกาสใหมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธโดยเสร ซงปจจบนมผขออนญาตการน าเขาไกไขพอ - แมพนธรวมทงสน ๒๒ ราย ดงแสดงไวในตารางท ๔

๑.๓) การเลยงลกไกไขเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห แผนผงกระบวนการเลยงลกไกไขจนเปนแมไกไขปลดระวางไดแสดงไวในภาพท ๒ ลกไกไข

อาย ๑ วน จะตองถกเลยงใหมอายมากขนจนกระทงอาย ๒๐ สปดาหจงจะเรมใหไขได โดยในระยะ ๑๘ สปดาหแรก หรอในระยะลกไกกระทงเปนไกสาว สามารถเลยงในโรงเรอนแบบปลอยฝงได แตเมอไกไขสาว อาย ๑๙ - ๒๐ สปดาห เกษตรกรมความจ าเปนตองเลยงไกสาวดงกลาวในกรงตบทจะใชเลยงไกไขดงกลาว ในระยะใหไขตอไป ทงนเพอใหแมไกไดคนเคยกบสภาพความเปนอยแบบกรงตบ และสามารถใหไขไดในระยะใหไข แตเดมเกษตรกรผเลยงไกไขจะซอลกไกไขอายแรกเกดมาเลยงจนเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห แลวน าขนกรงตบเพอเลยงตอ เปนไกไข แตจากการใหโควตาการน าเขาไกไขพอแมพนธในป พ .ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๓ แกผผลตลกไกไขจ านวน ๙ ราย ท าใหผผลตลกไกไขเหลานไมขายลกไกแกเกษตรกรผเลยงไกไขทวไป แตผผลตลกไก หรอฟารมพนธะสญญาของผผลตลกไกจะเลยงลกไกไขเปนไกสาว อาย ๑๗ - ๑๘ สปดาห และจ าหนายไกสาวดงกลาวใหแกเกษตรกรอกตอหนง

๑.๔) การจดการเลยงไกไข การเลยงไกไขในปจจบนกระท าโดยทงเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระ และผประกอบการ

เลยงไกไขแบบครบวงจร ซงรวมถงเกษตรกรพนธะสญญาดวย อยางไรกตาม ฟารมเลยงไกไขทกฟารมตองไดรบค ารบรองมาตรฐานฟารมจงจะท าการเคลอนยายลกไกไข หรอไกสาวมาเลยงทฟารมของตนเองได ฟารมไกไขทไดค ารบรองมาตรฐานฟารมจะตองมการปฏบตเลยงดไกไขทด รวมทงตองมการควบคมและปองกนโรคสตวปก โดยเฉพาะการควบคมและปองกนโรคไขหวดนกทดดวย

ไกไขมระยะเวลาการใหไขรวมทงสนประมาณ ๖๐ สปดาห ซงจะใหไขรวมทงสนประมาณ ๓๒๐ ฟอง แตในสภาพปกตทวไป เกษตรกรจะเลยงไกไขในชวงระยะเวลาใหไขประมาณ ๑ ป หรอ ๕๒ สปดาห ซงแมไกจะใหไขโดยเฉลย ๒๙๐ - ๓๐๐ ฟอง

๒๒

ภาพท ๑ กรอบระยะเวลาวงจรการผลตไขไกพอ - แมพนธ

น าเขาจากตางประเทศ

ลกไกไขพอ - แมพนธแรกเกด

(Parent Stock) ไกไขสาวพอ - แมพนธ ไกไขพอ - แมพนธ

ไกไขพอ - แมพนธ ปลดระวาง

ไขของไกพอ – แมพนธ ๓๐๐ ฟอง

สรปกรอบระยะเวลา

๑. ตงแตลกไกไขพอ - แมพนธแรกเกด ถง ไกไขพอ - แมพนธเรมออกไข รวมระยะเวลา ๒๐ สปดาห

๒. ตงแตลกไกไขพอ - แมพนธถงไกไขพอ - แมพนธปลดระวาง รวมระยะเวลา ๘๐ สปดาห

~ ๑๒๖ = ๑๘ สปดาห ๑๔ วน = ๒ สปดาห ~ ๔๒๐ = ๖๐ สปดาห

๒๒

๒๓

ภาพท ๒ กรอบระยะเวลาวงจรการผลตไขไกเพอการบรโภค

ไกไขพอ - แมพนธ

ลกไกไขแรกเกด

ไขของไกพอ – แมพนธ

แมไกไขปลดระวาง (Spent hen)

แมไกไขยนกรง (Layer)

ไกสาว (Pullet)

๒๑ วน = ๓ สปดาห

~ ๑๒๖ วน = ๑๘ สปดาห

๑๔ วน = ๒ สปดาห

~ ๔๒๐ วน = ๖๐ สปดาห

ไขไกเพอการบรโภค ๓๒๐ ฟอง

สรปกรอบระยะเวลา

๑. ตงแตไขของไกพอ - แมพนธ ถงแมไกเรมไขรวมระยะเวลา ๒๓ สปดาห

๒. ตงแตแมไกเรมใหไข ถงปลดระวางรวมระยะเวลา ๖๐ สปดาห

๒๓

๒๔

๑.๕) โรงเรอน โรงเรอนทใชเลยงไกไข สามารถแบงเปน ๒ ระบบ คอ ก) โรงเรอนระบบเปด มลกษณะเปดทกดาน เพอใหอากาศภายในโรงเรอนมการหมนเวยน

และระบบอากาศรอนทเกดภายในโรงเรอนโดยใชลมธรรมชาตหรอระบบพดลมชวย แตไมสามารถควบคมได อณหภมในโรงเรอนจะผนแปรไปตามสภาพอากาศภายนอกโรงเรอน นอกจากนยงไมสามารถควบคมการเขาออกของคนและสตวทกประเภทได

ข) โรงเรอนระบบปดแบบควบคมอณหภมในโรงเรอนดวยการระเหยน า (Evaporative cooling housing) หรอโรงเรอนอแวป ซงเปนโรงเรอนเลยงไกไขแบบใหมและมขนาดใหญทใชกนมากขน ในปจจบน ทงนเนองจากไกไขสายพนธทใชเลยงในปจจบนมการปรบปรงใหผลผลตไขสง ตวสตวจงมความไวตอความเครยดตางๆ สงเชนเดยวกน สภาพอากาศรอนของประเทศไทยทมอณหภมสงสดอยระหวาง ๓๕ - ๔๐ องศาเซลเซยส เปนปจจยความเครยดทส าคญอยางหนงในการเลยงไกไข และมผลท าใหไกไขกนอาหารไดนอย และใหผลผลตลดลง ดงนนการเลยงไกไขในโรงเรอนเปด จงท าใหไกไขกนอาหารไดนอย ใหผลผลตต าลงและปวยเปนโรคตางๆ ไดงาย รวมทงตองเลยงในอตราทเบาบางจงจะท าใหไกอยได ในขณะทการเลยงไกไขในโรงเรอนอแวปจะควบคมอณหภมในโรงเรอนประมาณ ๒๕ - ๒๗ องศาเซลเซยส ซงถอวาอยในชวงอณหภม สขสบาย (thermo-neutral zone) ของไกไข ไกไขจงไดรบความเครยดจากอากาศรอนต า ท าใหกนอาหารไดมากขน ใหผลผลตสงขน การสรางภมตานทานโรคตางๆ กดขน การเจบปวยและตายลดลง การใหผลผลตยาวนานมากขน อกทงสามารถเลยงไกไขในอตราหนาแนนมากขนดวย นอกจากนกรงและอปกรณการเลยง ไกไขในโรงเรอนแบบอแวป มกจะออกแบบมาใหมเครองใหอาหาร เครองเกบไข และเครองน าของเสยออกจากโรงเรอนเลยงไกไขแบบอตโนมต ท าใหประหยดแรงงานในการเลยงและดแลไกไขไดมาก หรอผเลยงไกไข ๑ คน สามารถดแลไกไขไดจ านวนมากขน ดงนนการเลยงไกไขในโรงเรอนอแวปจงเปนทนยมมากขนเรอยๆ

โรงเรอนเปดระบบปด อาจเปนการดดแปลงโรงเรอนแบบเปดใหสามารถควบคมปองกนการระบาดของโรคไดอยางมประสทธภาพขน โดยการใชตาขายไนลอนคลมรอบๆ โรงเรอนทกดานเพอปองกนนกหรอสตวอนทจะเขามาในโรงเรอน นอกจากนยงมการควบคมการเขา - ออกโรงเรอน มบอน ายาฆาเชอกอนเขาโรงเรอน เปนตน

ผลจากการส ารวจพบวาฟารมไกไขขนาดยอยและขนาดเลก รอยละ ๖๔.๓๗ ยงเลยงไกไข ในโรงเรอนระบบเปดมเพยงรอยละ ๓๕.๖๓ ทเลยงไกไขในโรงเรองปด เนองจากการกอสรางโรงเรอนระบบปดหรอแมแตจะปรบปรงโรงเรอนเดมใหเปนระบบปดกตองใชเงนลงทนจ านวนมาก เกนก าลงทเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกทกรายจะท าได สวนฟารมขนาดกลางสวนใหญปรบปรงโรงเรอนเดมใหเปนระบบปดได และสรางโรงเรอนหลงใหมใหเปนระบบปด จงพบวามฟารมขนาดกลางรอยละ ๗๙.๐๗ ทเลยงไกไขในโรงเรอน แบบปด สวนฟารมขนาดใหญนนรอยละ ๘๓.๓๓ เปนโรงเรอนระบบปด ทเหลอเปนโรงเรอนเกาทยงคงเปนโรงเรอนเปดอยแตปรบปรงใหสามารถปองกนควบคมการเขา - ออกได

๒๕

๑.๖) การจดการดานอาหารสตว ส าหรบอาหารทใชในการเลยงไกตงแตไกเลก ไกสาวจนกระทงถงไกไขนนแตกตางกนตาม

ประเภทของการเลยง ก) ผเลยงอสระ สวนใหญทเปนฟารมขนาดกลางถงขนาดใหญมกมการผสมอาหารใชเองใน

ฟารมเนองจาก - ท าใหตนทนคาอาหารต ากวาการซอจากบรษท - สามารถเลอกใชวตถดบอาหารสตว สารอาหารเสรม และยา รวมทงสามารถก าหนดปรมาณ

สารอาหารใหไดตามความตองการของไกแตละระยะ อยางไรกตามกมฟารมอสระจ านวนหนงทมขอจ ากดในดานแรงงาน เงนลงทนดานเครองจกร

และอปกรณ ท าใหไมสามารถผสมอาหารสตวใชเองในฟารมได จงใชวธซออาหารผสมส าเรจทมขายอยทวไปหรออาหารทสงท าพเศษเฉพาะในฟารม

จากการส ารวจขอมล พบวา ฟารมไกไขรายยอยและรายเลกโดยเฉพาะฟารมทซอลกไกไข มาเลยงเองจนเปนไกสาวและไกไขยนกรงจะมการผสมอาหารใชเองในฟารมถงรอยละ ๕๔.๘๔ ทเหลอรอยละ ๔๕.๑๖ ซออาหารผสมส าเรจจากบรษท โดยอาหารทผสมใชเองเปนอาหารทใชเลยงลกไกจนถงไกสาว สวนอาหารผสมส าเรจของบรษทสวนใหญใชเลยงไกไขยนกรง ขณะทฟารมซงซอไกสาวมาเลยงเปนไกไขยนกรงนยมใชอาหารผสมส าเรจจากบรษทถงรอยละ ๖๘.๕๒ มเพยงรอยละ ๓๑.๔๘ ทผสมอาหารใชเองในฟารม สวนฟารมไกไขขนาดกลางมการผสมอาหารใชเองมากถงรอยละ ๗๕ มเพยงรอยละ ๒๕ ทใชอาหารผสมส าเรจของบรษท ส าหรบฟารมขนาดใหญมการผสมอาหารใชเองพอๆ กบการใชอาหารผสมส าเรจของบรษท

ข) ผประกอบการเลยงไกไขครบวงจรทกรายมการผลตอาหารสตวใชในระบบการเลยงไกไขครบวงจรของตนเอง หรอใชอาหารของบรษทในเครอ ซงอาหารทใชจะถกสงไปยงฟารมเลยงไกโดยการขนสงแบบเทกอง (bulk transportation) โดยการบรรจอาหารในถงของรถบรรทกแลวน าไปถายลงในถงไซโลหนาโรงเรอนเลยงไกโดยไมมการบรรจกระสอบซงท าใหตนทนคาอาหารและการจดการใหอาหารไกต าลง

ค) ผเลยงไกไขทมพนธะสญญากบบรษทประกนราคา/รบจางเลยง เกอบทงหมดตองใชอาหารทผลตโดยบรษทคสญญาหรอบรษทในเครอคสญญา ซงถาเปนผเลยงขนาดเลกและขนาดกลางบางสวนจะใชอาหารผสมบรรจถงทผลตเพอขายทวไป แตกมฟารมอกจ านวนหนงทใชอาหารผสมทผลตขนเพอ ใชเฉพาะฟารมซงมทงแบบบรรจถงและแบบบรรจใสถงจายอาหารหนาโรงเรอน

ส าหรบการจดการดานน ากนและน าใชในการเลยงไกไข จากการส ารวจพบวา ฟารมทกขนาดยงนยมใชน าบาดาลเปนน ากนส าหรบไก โดยฟารมขนาดเลกรอยละ ๔๕.๕๐ ฟารมขนาดกลางรอยละ ๔๗.๑๐ และฟารมขนาดใหญรอยละ ๖๖.๖๗ ใชน าบาดาลเปนน ากนส าหรบไก รองลงมาเปนการใชน าประปาเฉลย รอยละ ๒๗.๑๕ และใชแหลงน าธรรมชาตรอยละ ๒๕.๕๐ ทงนมการใชคลอรนในการฆาเชอในน ากอนการใชกนมากกวาการไมฆาเชอเลกนอย (รอยละ ๕๑.๖๖ เทยบกบรอยละ ๔๘.๓๔) สวนน าทใชในฟารมทวไปมการใชคลอรนในการฆาเชอนอยกวาไมใชคลอรนเลกนอย (รอยละ ๔๙.๕๐ เทยบกบรอยละ ๕๐.๕๐)

๒๖

๑.๗) การจดการดานสขาภบาล นบตงแตเกดการระบาดของโรคไขหวดนกอยางกวางขวางในประเทศไทยและประเทศในเขต

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในปลายป พ.ศ. ๒๕๔๖ ถงตนป ๒๕๔๗ เนองจากโรคไขหวดนกเปนโรคทตดตอสคนไดและทส าคญมากคอเปนอปสรรคในการสงออกเนอไกแชแขงไปยงตางประเทศ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงของการเลยงไกไขในประเทศไทยครงใหญดวย โดยทางหนวยงานภาครฐบาลไดใชมาตรการเขมขนในการควบคม เฝาระวงและก าจดเชอโรคดงกลาวใหหมดไปจากพนทการเลยงสตวปกในประเทศไทย ดงนนฟารมไกไขทกลบมาเลยงใหมหลงจากนนมา รวมทงฟารมไกไขทจะสรางใหมจะตองไดรบรองมาตรฐานฟารมซงตองมระบบควบคมปองกนโรคเชงชวภาพ (bio-security) ทด เปนฟารมระบบปด มสตวแพทยควบคมฟารม

ดงนนฟารมเลยงไกไขขนาดกลางและขนาดใหญทกระดบจงเปนฟารมทมระบบการจดการเปนระบบปดซงสวนใหญเลยงไกไขในโรงเรอนปด มการควบคมอณหภมดวยระบบระเหยน า (evaporative cooling housing) หรอโรงเรอนอแวป ยกเวนฟารมเลยงไกไขขนาดเลกและขนาดกลางบางสวนทยงคงเลยงในโรงเรอนเปดแตมการจดการฟารมเปนระบบปดซงมประสทธภาพในการปองกนควบคมโรคไดดเปนทยอมรบของเกษตรกรผเลยงไกทกระดบ เพราะท าใหการจดการการดานสขาภบาลของฟารมไกไขเปนไปดวยด ไกมปญหาดานสขภาพและโรคระบาดนอยลงมากหรอไมมเลย สงผลใหตนทนการผลตลดลง

การปองกนและควบคมโรค ฟารมทไดการรบรองมาตรฐานฟารมตองมระบบปองกนและควบคมโรค รวมถงการท าลายเชอโรคกอนเขาและออกจากฟารม รวมทงไมใหโรคแพรระบาดออกจากฟารม โดยมการปฏบตดงน

- บรเวณเขา - ออกพนทเลยงไก มโรงพน - บอน ายาฆาเชอโรคทสามารถใชกบยานพาหนะทผานเขาฟารมได - การเขา - ออกฟารมตองไดรบอนญาตจากผรบผดชอบในฟารม มการบนทกการเขาออก - ใชน ายาฆาเชอโรคผสมน าตามอตราสวนทระบในเอกสารก ากบ และมการเปลยนน ายา ฆาเชอโรคในบอทผานเขาออกฟารมอยางสม าเสมอ - มการพนยาฆาเชอโรคภายในบรเวณฟารมเปนระยะๆ เพอปองกนการสะสมของเชอโรค - มการท าวคซนปองกนโรคระบาดตามแผนการใหวคซนซงแนะน าโดยสตวแพทยผควบคมฟารม - หากมไกทปวยเปนโรคระบาดตองมการท าลายโดยการฝงหรอเผาซากจนหมด

๑.๘) การจดการของเสย ของเสยจากฟารมไกไข ไดแก มลไก (กรณเลยงในกรงตบ) มลไกผสมวสดรองพน (กรณเลยง

แบบปลอยพน) ซากไกทตายในฟารมและไขไกทหลนแตกเสยหายภายในโรงเรอน การจดการมลไกไขในฟารม มกด าเนนการตามสภาพของโรงเรอนทเลยงไก ดงน ก) ในโรงเรอนระบบเปดทเลยงไกไขในกรงตบ ไกจะขบถายมลออกมาและปลอยลงสพน

ใตกรงตบซงมกสงจากพนไมนอยกวา ๓๕ เซนตเมตร ซงมลไกเหลานจะถกปลอยใหสะสมอยใตกรงตบเปนระยะเวลานานหลายเดอน จงมการเกบมลออกไปจ าหนายหรอตากใหแหงกอนการจ าหนาย

๒๗

ข) ในโรงเรอนระบบปดทเลยงไกไขในกรงตบ ไกจะขบถายและปลอยลงสพนเชนเดยวกนกบในโรงเรอนระบบเปด แตในระบบโรงเรอนปดจะมปญหาปรมาณกาซทเกดขนจากการหมกหมมของมลไกไขทงกาซแอมโมเนย ไฮโดรเจนซลไฟด คารบอนมอนนอกไซดและคารบอนไดออกไซด ซงกาซเหลานจะมผลกระทบตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของไกไข รวมทงสขภาพของผปฏบตงานในโรงเรอนนนดวย ดงนนในโรงเรอนระบบปดจงตองมการจดการเกบกวาดมลไกไขและไขไกทตกหลนแตกเสยหายภายในโรงเรอนออกโดยใชแรงงานคนเปนระยะๆ ตามสภาพแรงงานทมอย หรอบางฟารมอาจลงทนใชระบบสายพานล าเลยงกวาด มลไกออกจากโรงเรอนทกวนหรอบอยครงตามทตองการ ซงการจดการเชนนจะท าใหทางฟารมมคาใชจายในดานแรงงานหรอการลงทนคาอปกรณทเพมขนพอสมควร แตอยางไรกตามจะท าใหสขภาพและการใหผลผลตของไกไขดขน การสญเสยลดลง คาใชจายในดานการปองกนและรกษาโรคลดลง นอกจากนทางฟารมยงมรายไดจากการจ าหนายมลไกไขเปนระยะๆ อกดวย

ค) ในโรงเรอนระบบเปด/ปดทเลยงไกไขแบบปลอยพนซงมกใชเลยงลกไกเปนไกสาว ไกจะขบถายมลโดยปลอยลงสพนทมวสดรองพน ซงสวนใหญนยมใชแกลบหรอขเลอย เพอดดซบความชนและน าดมของไกทหกลงพน รวมทงความชนทเกดขนในชวงทมการฉดพนยาฆาเชอหรอการระบายความรอนในโรงเรอนซงตองมการกลบหรอโรยวสดรองพนเพมเตมเปนระยะ เพอควบคมไมใหพนคอกชนแฉะ ซงกอใหเกดกาซทมผลตอสขภาพและการเจรญเตบโตของไกไข

๑.๙) การใชประโยชนของเสยจากการเลยงไกไข รปแบบของการน าไปจ าหนายและการน าไปใชประโยชนมทงการจ าหนายในรปมลสด กงสด

และมลแหง ก) การน าไปจ าหนาย - มลสดทไมมวสดรองพนผสม ทางฟารมจะเกบรวบรวมจ าหนายใหกบผเลยงปลาเปนสวนใหญ - มลกงสดทมวสดรองพนผสม ทางฟารมจะเกบรวบรวมจ าหนายใหกบเกษตรกรผปลกพชหรอ

ผทน าไปผลตเปนปยอนทรยเปนสวนใหญ - มลแหงทางฟารมจะเกบรวบรวมจ าหนายใหเกษตรกรทปลกพชโดยตรงหรอผรวบรวมไปจ าหนาย

อกตอหนง รวมทงโรงงานผลตปยอนทรย/อนทรยเคม ข) การน าไปใชประโยชน - มลสด ฟารมเลยงไกไขจ านวนไมนอยมการเลยงปลาควบคกบการเลยงไก ซ งมทงการเลยง

แยกคนละพนทและการเลยงไกไขบนบอปลาซงใชมลไกสดเปนอาหารเลยงปลาเปนหลก หรอเปนตวท าใหเกดแพลงตอนพช (น าเขยว) แตกมบางฟารมทน ามลไกสดไปปรงแตงใหมสารอาหารทครบถวนขนโดยการเตมวตถดบอาหารชนดอนๆ เขาไปเพอใหมความเหมาะสมกบการเจรญเตบโตของปลาทเลยง

- มลสดของฟารมเลยงไกขนาดกลางถงขนาดใหญทมไกไขจ านวนมากซงกจะมมลไกออกมามากตามไปดวยมกจะมปญหาในการจดเกบมลสดจงตองหนมาใชการวบรวมและปลอยเขาสระบบผลตกาซชวภาพของฟารมซงลงทนกอสรางขนเพอการบ าบด นอกจากนยงใชมลไกในการผลตกาซชวภาพใชในฟารม อาท กาซหงตม เดนเครองยนต ผลตเปนกระแสไฟฟาใชในฟารม ซงสามารถลดตนทนคาใชจายในฟารมไดพอสมควร

๒๘

- มลกงสด ทงทเปนมลไกไขลวน และมลไกไขทผสมวสดรองพน สามารถน าไปผลตเปนปยหมกหรอปยอนทรยทมคณภาพดส าหรบการปลกพชแทบทกชนด ดงนนฟารมไกไขหลายฟารมทมการปลกพชดวยจงน ามลไกเหลานไปใชประโยชนเปนปยในการปลกพชของฟารมหรอธรกจในเครอ

- มลแหง ผประกอบการฟารมไกไขบางแหงมการเกบรวบรวมมลไกไขน ามาตากแหงเพอเกบไวใชเปนปยส าหรบการปลกพชในระยะยาว

ผลจากการส ารวจฟารม จ านวน ๓๐๐ ฟารม พบวามฟารมเพยงรอยละ ๑๔.๒๔ ทบ าบดของเสยในฟารมโดยน ามลไกไขเขาสระบบผลตกาซชวภาพ ซงสวนใหญเปนฟารมขนาดเลก โดยสรางบอกาซชวภาพแบบโดมคงท (fixed dome) ซงมการลงทนไมสงมากนก คดเปนรอยละ ๔๑.๘๖ ของฟารมทมระบบบ าบดสวนฟารมขนาดกลางและขนาดใหญมการสรางบอกาซชวภาพนอยมากเพยงรอยละ ๕.๓๐ ทงนเนองจากการเลยงไกไขไมจ าเปนตองใชน าลางคอกเหมอนในการเลยงสกร การบ าบดมลไกไขโดยการเกบออกจากโรงเรอนน ามาขายในสภาพสดเพอไปเลยงปลาหรอน าไปตากใหแหงแลวจ าหนายออกไปซงเปนวธการทงายและไมตองลงทนเพม

ดงนนฟารมไกไขสวนใหญรอยละ ๗๓.๕๑ จงไมมพนทบ าบดของเสย เนองจากไมมของเสยทเปนน าทงจากฟารม อยางไรกตามมฟารมรอยละ ๒๖.๔๙ ทมพนทไวส าหรบตากมลไกไขทเกบออกจากภายในโรงเรอนกอนทจะน าไปจ าหนายหรอน าไปใชประโยชนตอไป

๑.๑๐) การจดจ าหนายไขไก เกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระมกขายไขในรปของไขคละ ไดแก ไขไกทหลากหลายขนาด

ปนกน ใหกบผรวบรวมไข หรอลงไข ทท าหนาทรวบรวมไขจากเกษตรกรผผลต หลงจากนนลงไขจะท าการ คดขนาดไขคละดงกลาวออกเปนไขเบอร หรอขนาดตางๆ กน จ านวน ๖ เบอร ดงแสดงไวในตารางท ๖ และมการตงราคาไขไกใหมตามขนาด หรอเบอรของไข จากนนลงไขจะท าการขายไขทคดขนาดแลวไปยงผคาปลกไขไก ไดแก ผคาปลกไขไกในตลาดสด รถเรขาย รวมทงขายไปยงรานอาหาร ภตตาคารตางๆ รวมทงผใชไข ในอตสาหกรรม ผคาปลกไขไกจะจ าหนายไขไกตรงถงมอผบรโภคโดยตรง

ตารางท ๖ ขนาดน าหนกและสดสวนของไขไกเบอรตางๆ หลงคดขนาดแลว เบอรไข น าหนกไข (กรม) สดสวน (รอยละ)*

๐ ๗๐ กรมขนไป ๑๐ ๑ ๖๕ - ๖๙ ๑๕ ๒ ๖๐ - ๖๔ ๕๐ ๓ ๕๕ - ๕๙ ๑๐ ๔ ๕๐ - ๕๔ ๑๐ ๕ ๔๕ - ๔๙ ๕ รวม ๑๐๐

หมายเหต * สดสวนนมความผนแปรไดตามชวงเวลาการใหไข การจดการดานอาหารและอนๆ

๒๙

ปจจบนมจ าหนายไขไกในหางคาปลกสมยใหม (Modern trade) เพอจ าหนายตรงใหกบผบรโภค ในการนทางหางคาปลกสมยใหมจะขอใหผผลตไขไก ทงทเปนฟารมขนาดใหญ และ/หรอทเปนบรษททท าธรกจไกไขแบบครบวงจร ท าการบรรจไขไกทคดขนาดแลวลงในบรรจภณฑททางหางก าหนดให พรอมทงตดฉลากยหอสนคาไขไกของหางนนและราคาจ าหนาย แลวสงใหกบทางหางคาปลกสมยใหมเพอน าไปวางทชน เพอจ าหนายตอไป

ในขณะเดยวกน ผเลยงไกไขรายใหญและใหญมาก รวมทงผประกอบการเลยงไกไขแบบ ครบวงจร กพยายามด าเนนการตลาดไขไกเองโดยไมตองผานผรวบรวมไขไกหรอลงไข โดยท าการคดขนาด ไขไกเอง และจ าหนายไขทคดขนาดแลวตรงไปยงผคาปลกไขไก ทงผคาปลกไขไกในตลาดสดในพนทตางๆ รถเรขายปลก รวมทงการจ าหนายตรงไปยงรานอาหาร ภตตาคาร และผใชไขไกในอตสาหกรรม ดวย นอกจากนผผลตไขไกเหลานยงมรานหรอจดจ าหนายสนคาไขไกของตนเองตรงไปยงผบรโภคดวย

๒) ประเภทของฟารม ผเลยงไกไขในประเทศไทย อาจแบงเปนประเภทตางๆ ตามวตถประสงคและชนดของธรกจ

การเลยงไกไขได ดงน ๒.๑) เกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระ สวนใหญเปนเกษตรกรทเลยงไกมาแตดงเดม โดยเลยงเปนอาชพหลกหรออาชพเสรม

การเลยงไกไขแบบอสระหมายถง การเลยงไกไขทไมมขอผกพนใดๆ กบผใดผหนงหรอกบบรษทใดบรษทหนง เกษตรกรซอพนธไกเอง ซออาหารไกเอง หรอผสมอาหารเอง และขายไขเอง หรอขายใหกบผรวบรวมไข ซงเกษตรกรรายอสระนนมทกขนาดฟารม ทงขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญและขนาดใหญมาก แตเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลางของจงหวดฉะเชงเทรา ชลบร อางทอง เชยงใหมและล าพน จ านวนหนงไดมการรวมตวกนจดตงเปนสหกรณผเลยงไกไขขนในแตละจงหวด รวม ๔ แหง เพอชวยเหลอและรวมมอกนในการท าธรกจการผลตไขไก

๒.๒) ผประกอบการเลยงไกไขครบวงจร สวนใหญเปนบรษททท าธรกจผลตและจ าหนายอาหารสตวเอง แตปจจบนมผประกอบการ

เลยงไกไขทพฒนาและเจรญเตบโตมาจากผเลยงไกไขอสระ หรอฟารมในเครอบรษท มาเปนผประกอบการเลยงไกไขครบวงจรเพอใหธรกจอยรอดได หรอเพอเพมมลคาของผลผลตทเกดขน ดงนนผประกอบการเหลานจะมการน าเขาพนธไกพอ - แมพนธ และ/หรอป - ยาพนธ มาผลตไกไขยนกรง โดยมโรงงานผลตอาหารเลยงไกไขเองทงหมด มการรวบรวมผลผลตไข การจดจ าหนาย การแปรรปไขไก และตวไกหลงจากการปลดไปเปนผลตภณฑตอเนอง ฯลฯ

๒.๓) ผเลยงไกไขทมพนธะสญญากบผประกอบการเลยงไกไขครบวงจร ไดแก เกษตรกรผเลยงไกไขทมสญญาขอตกลงเปนลายลกษณอกษรกบผประกอบการเลยง

ไกไขครบวงจรทงแบบประกนราคา/ประกนตลาด/รบจางเลยงทระบเงอนไขเกยวกบการผลตและการตลาดไวกบผประกอบการไกไขครบวงจรทงทเปนบรษททผลตอาหารสตว บรษททเลยงไกไขรายขนาดใหญหรอใหญมาก

๓๐

โดยเกษตรกรตองซอพนธไกไข อาหารไก ยาและเวชภณฑจากผประกอบการไกไขคสญญา รวมทงตองขาย ไขไกกลบใหผประกอบการคสญญาดวย

ผลจากการส ารวจพบวา ปจจบนมเกษตรกรเลยงไกไขทเปนรายอสระอยรอยละ ๔๑.๔๒ ในจ านวนนเปนสมาชกสหกรณผเลยงไกไขอย รอยละ ๑๑ ของผเลยงไกไขทงประเทศ สวนผประกอบการ ครบวงจรและผเลยงไกทมพนธะผกพนคดเปนรอยละ ๕๘.๕๘ ของผเลยงไกไขทงประเทศ ๓) ขนาดของฟารม/ก าลงการผลตไกไข

ผเลยงไกไขในประเทศไทยทงทเปนผเลยงไกไขรายอสระ ผประกอบการเลยงไกไขครบวงจร และผเลยงไกไขทมพนธะสญญากบบรษทแตละรายมปรมาณการเลยงไกแตกตางกน ขนกบวตถประสงคและปจจยทเกยวของหลายประการดวยกน ซงแบงผเลยงไกไขตามขนาดการเลยงไดดงน

๑. เกษตรกรขนาดยอย - เลยงไกไขนอยกวา ๑๐,๐๐๐ ตว ๒. เกษตรกรขนาดเลก - เลยงไกไขตงแต ๑๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ ตว ๓. เกษตรกรขนาดกลาง - เลยงไกไขตงแต ๕๐,๐๐๑ - ๑๐๐,๐๐๐ ตว ๔. เกษตรกรขนาดใหญ - เลยงไกไขตงแต ๑๐๐,๐๐๑ - ๕๐๐,๐๐๐ ตว ๕. เกษตรกรขนาดใหญมาก - เลยงไกไขตงแต ๕๐๐,๐๐๐ ตวขนไป โดยเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลาง มกเปนเกษตรกรผเลยงอสระ

ทเลยงไกไขเดมอยแลว และมเกษตรกรทเปนฟารมพนธะสญญา (contract farming) รวมอยดวย ในขณะทเกษตรกรขนาดใหญและขนาดใหญมาก สวนใหญมกเปนฟารมของบรษทอาหารสตว หรอฟารมในเครอบรษทอาหารสตว รวมทงฟารมเกษตรกรอสระจ านวนหนงทขยายการเลยงไกใหมจ านวนมาก และมการท าธรกจแบบครบวงจร เกษตรกรผเลยงไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมากมกเปนแมขาย หรอเกยว โดยมลกเลาหร อเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกเปนเครอขายในการผลตไขให โดยเกษตรกรเหลานจะซอลกไก อาหารและปจจยการผลตตางๆ จากแมขาย รวมทงขายไขใหกบแมขายดวย โดยฟารมไกไขแมขายเองกขายไขใหกบ ผรวบรวมไขทวไป หรอจดจ าหนายเองโดยตรงตอผบรโภค

๔) ภาพรวมโครงสรางการผลตไกไขและไขไก โครงสรางการผลตไกไขและไขไกของประเทศไทย เรมตงแตผประกอบการครบวงจร ผเลยง

ไกไขอสระและสหกรณผเลยงไกไขมการน าเขาป - ยาและพอ - แมพนธไกไขเพอมาผลตลกไก ซงจากเดมกอนเปดเสรน าเขาไกพนธนน มผน าเขาเพยง ๙ ราย แตหลงจากเปดเสรมผน าเขาพนธไกไขเพมขนเปน ๒๒ ราย โดยขอมลของคณะกรรมการนโยบายไขไกและผลตภณฑ พบวาในป ๒๕๕๔ มการน าเขาไกพอ - แมพนธ ๕๕๘ ,๐๐๔ ต วคด เปนร อยละ ๗๙ .๖๔ ของแผนการน า เข า ซ งผ น า เข า ไก ไข พน ธ มากท ส ดคอ บมจ.เจรญโภคภณฑอาหาร น าเขารอยละ ๓๒.๗๕ ของการน าเขาทงหมด รองลงมาเปน บจก.อาหารเบทเทอร และ บจก.แหลมทองฟารม น าเขารอยละ ๑๔.๓๗ และ ๑๒.๐๕ นอกจากนมการน าเขาป – ยาพนธไกไข โดย บมจ. เจรญโภคภณฑอาหารเพยงบรษทเดยวอกจ านวน ๖๐๐ ตว

๓๑

ส าหรบลกไกไขพนธทผลตได บรษทผผลตจะกระจายลกไกออกไป ซงในรายท เปนผประกอบการครบวงจรทมทงการผลตของเครอบรษทเองและฟารมพนธะสญญากบบรษท มสดสวนของจ านวนฟารมรวมรอยละ ๕๘.๑๓ และมสดสวนจ านวนไกไขรอยละ ๔๙.๘๘ โดยเปนฟารมเครอของบรษทเพยงรอยละ ๒.๖๐ มสดสวนจ านวนไกไขรอยละ ๒๕.๒๔ ซงมทงฟารมทผลตลกไก เลยงลกไกจนเปนไกสาวและเลยงไกไขยนกรง สวนฟารมพนธะสญญารอยละ ๕๕.๕๓ มสดสวนไกไข รอยละ ๒๔.๖๔ ซงมทงแบบประกนราคา ประกนตลาด และสวนแบบรบจางเลยงนน มเฉพาะการเลยงลกไกจนเปนไกสาวใหกบบรษทและ การเลยงไกไขยนกรง

สวนผเลยงไกไขรายอสระและผเลยงไกทเปนสมาชกสหกรณนนมจ านวนฟารมรวมรอยละ ๔๑.๘๗ ซงในจ านวนนเปนเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญและขนาดใหญมากจ านวนรอยละ ๒๓.๐๖, ๑๓.๙๑, ๒.๒๑, ๒.๓๐ และ ๐.๓๙ ตามล าดบ โดยมสดสวนของไกไขยนกรงรอยละ ๓.๘๘, ๑๒.๒๒, ๖.๒๑, ๑๖.๕๑ และ ๑๑.๓๐ ตามล าดบ ซงเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางทซอ ลกไกไขมาเลยงเปนไกสาวและเลยงตอเปนไกไขยนกรงเองมรอยละ ๑๖.๒๐ สวนใหญซอไกสาวมาเลยงเปน ไกยนกรงรอยละ ๘๓.๗๓ ส าหรบเกษตรกรทเปนสมาชกสหกรณผเลยงไกไข ๔ แหง รายละเอยดดงตารางท ๗

ตารางท ๗ จ านวนสมาชกทงหมดและจ านวนสมาชกทสงไขใหกบสหกรณตางๆ

สหกรณ จ านวนสมาชก จ านวนไกไขของ

สมาชก จ านวนไขทรวบรวม

(ฟอง/วน) ทงหมด สงไข

สหกรณผเลยงไกไขแปดรว จ ากด ๕๐ - ๕,๐๐๐,๐๐๐ -

สหกรณผเลยงไกไขชลบร จ ากด ๘๙ - - -

สหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม - ล าพน จ ากด ๗๐ ๔๐ - ๑๓๒,๐๐๐

สหกรณผเลยงไกไขลมแมน านอย จ ากด ๒๔ - ๔๕๐,๐๐๐ -

รวม ๒๓๓ ๔๐ - ๑๓๒,๐๐๐

หมายเหต สมาชกสหกรณผเลยงไกไขชลบร จ ากดจ านวน ๒๘ รายเลยงลกไกเปนไกสาวสงใหสหกรณฯ สวนสมาชกทเหลอเลยง ไกไขและจ าหนายไขเองเชนเดยวกบสมาชกสหกรณผเลยงไกไขลมแมน านอย จ ากด จงไมสามารถระบจ านวนไกและไขไกได ๓.๑.๔ วเคราะหโครงสรางการผลตไขไก การกระจายตวการเลยงไกไขของประเทศไทย จ าแนกไดตาม ขนาดของฟารม พนทการผลตและประเภทผเลยงไกไข ไดดงน

๑) จ าแนกตามขนาดฟารม ปจจบนมฟารมไกไขทขนทะเบยนมาตรฐานฟารมกบกรมปศสตว ณ วนท ๓๑ ธนวาคม

๒๕๕๔ รวมทงสน ๒,๑๑๘ ฟารม โดยกระจายอยในจงหวดตางๆ ทวทกภาคของประเทศ และมศกยภาพในการเลยง ไกไขรวมทงสน ๕๕,๒๕๒,๓๗๗ ตว ดงแสดงไวในตารางท ๘ ซงเขต ๒ มการเลยงไกไขมากทสด คดเปนรอยละ ๔๒.๖๔ ของประเทศ ทงนจงหวดชลบร ฉะเชงเทรา นครนายก และปราจนบร เปนจงหวดทม

๓๒

การเลยงไกไขอยในเกณฑมากทสดของประเทศไทย โดยมการเลยงเทากบ ๘,๙๒๐,๒๐๓ ตว ๖,๒๕๙,๖๒๔ ตว ๕,๓๘๔,๔๐๐ ตว และ ๒,๒๔๗,๘๐๐ ตว ตามล าดบ

หากแบงสดสวนการกระจาย (distribution) ตามขนาดของฟารมไกไขในประเทศไทยทขนทะเบยนฟารมกบกรมปศสตว ดงแสดงในตารางท ๙ และ ๑๐ ภาพท ๓ และ ๔ ตามล าดบพบวาในป พ.ศ. ๒๕๕๓ จ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ และขนาดใหญมาก มสดสวนรอยละ ๖๒.๘๘, ๒๘.๗๕, ๓.๐๙, ๔.๓๔ และ ๐.๙๔ ตามล าดบ โดยเกษตรกรเหลานมประชากรไกไขคดเปนสดสวน ทงประเทศรอยละ ๑๒.๔๔, ๑๙.๖๗, ๙.๓๖, ๓๒.๐๗ และ ๒๖.๔๖ ตามล าดบ หรออาจกลาวไดวา เกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลาง ซงสวนใหญเปนเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระทเลยงไกไขมายาวนาน มสดสวนจ านวนฟารมรอยละ ๙๔.๗๒ ของประเทศ และมสดสวนประชากรไกไขรอยละ ๔๑.๔๗ ของประเทศ ในขณะทเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก ซงสวนใหญเปนฟารมเลยงไกไขขนาดใหญมากและฟารมของบรษทอาหารสตว มสดสวนจ านวนฟารมเพยงรอยละ ๕.๒๘ ของประเทศ แตมสดสวนประชากรไกไขทงหมดถงรอยละ ๕๘.๕๓ ของประเทศ

แตการขนทะเบยนฟารมไกไขมาตรฐานอก ๑ ปตอมา ณ วนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๔ พบวา จ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ และขนาดใหญมาก มสดสวนรอยละ ๕๙.๖๘, ๓๑.๕๔, ๓.๔๙, ๔.๕๙ และ ๐.๗๑ ตามล าดบ ซงเกษตรกรเหลานมประชากรไกไขคดเปนสดสวน ทงประเทศรอยละ ๑๑.๖๙, ๒๑.๔๗, ๙.๒๐, ๓๕.๘๑ และ ๒๑.๘๓ ตามล าดบ หรออาจกลาวไดวา เกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลางซงสวนใหญเปนเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระมสดสวนจ านวนฟารม รอยละ ๙๔.๗๑ ของประเทศ แตมสดสวนประชากรไกไขเพยงรอยละ ๔๒.๓๖ ของประเทศ ในขณะทเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก ซงสวนใหญเปนฟารมของเครอบรษทอาหารสตว มสดสวนจ านวนฟารมรอยละ ๕.๒๙ ของประเทศ แตมสดสวนประชากรไกไขทงหมดรอยละ ๕๗.๖๔ ของประเทศ

ตารางท ๘ การกระจายตวการเลยงไกไขในภาคตางๆ ของประเทศไทย (ธนวาคม ๒๕๕๔) ศกยภาพการผลต รายยอย (< ๑๐,๐๐๐ ตว) รายเลก (๑๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ ตว) จ านวนราย จ านวนไก จ านวนราย รอยละ จ านวนไก รอยละ จ านวนราย รอยละ จ านวนไก รอยละ

เขต ๑ ๑๑๑ ๕,๑๕๐,๐๙๙ ๓๗ ๓๓.๓๓ ๒๑๓,๘๕๐ ๔.๑๕ ๕๓ ๔๗.๗๕ ๑,๐๕๒,๙๗๙ ๒๐.๔๕ เขต ๒ ๓๐๕ ๒๓,๕๖๐,๔๐๕ ๘๖ ๒๘.๒๐ ๔๕๓,๐๘๐ ๑.๙๒ ๑๓๒ ๔๓.๒๘ ๒,๘๓๘,๕๗๗ ๑๒.๐๕ เขต ๓ ๒๓๔ ๓,๘๑๐,๙๐๘ ๑๗๗ ๗๕.๖๔ ๑,๐๒๖,๕๓๗ ๒๖.๙๔ ๕๐ ๒๑.๓๗ ๘๖๗,๕๑๑ ๒๒.๗๖ เขต ๔ ๔๗๙ ๕,๒๗๔,๘๘๖ ๓๑๕ ๖๕.๗๖ ๑,๕๙๕,๓๐๘ ๓๐.๒๔ ๑๕๖ ๓๒.๕๗ ๒,๐๕๒,๒๔๙ ๓๘.๙๑ เขต ๕ ๔๘๔ ๔,๗๑๗,๕๗๕ ๓๗๕ ๗๗.๔๘ ๑,๗๓๓,๕๔๐ ๓๖.๗๕ ๑๐๐ ๒๐.๖๖ ๑,๘๕๘,๓๗๑ ๓๙.๓๙ เขต ๖ ๑๑๔ ๒,๕๔๗,๗๑๕ ๕๒ ๔๕.๖๑ ๓๔๓,๕๐๖ ๑๓.๔๘ ๕๓ ๔๖.๔๙ ๘๘๑,๙๕๗ ๓๔.๖๒ เขต ๗ ๑๗๘ ๕,๒๗๐,๙๕๕ ๘๗ ๔๘.๘๘ ๓๑๒,๙๓๓ ๕.๙๔ ๗๐ ๓๙.๓๓ ๑,๒๘๕,๗๒๒ ๒๔.๓๙ เขต ๘ ๑๖๕ ๒,๖๔๗,๒๘๐ ๑๐๖ ๖๔.๒๔ ๖๐๒,๘๔๔ ๒๒.๗๗ ๔๗ ๒๘.๔๘ ๙๑๑,๓๖๖ ๓๔.๔๓ เขต ๙ ๔๘ ๒,๒๗๒,๕๕๔ ๒๙ ๖๐.๔๒ ๑๗๘,๐๒๒ ๗.๘๓ ๗ ๑๔.๕๘ ๑๑๓,๙๓๒ ๕.๐๑ รวม ๒,๑๑๘ ๕๕,๒๕๒,๓๗๗ ๑,๒๖๔ ๕๙.๖๘ ๖,๔๕๙,๖๒๐ ๑๑.๖๙ ๖๖๘ ๓๑.๕๔ ๑๑,๘๖๒,๖๖๔ ๒๑.๔๗

หมายเหต : เขต ๑ ไดแกจงหวด กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา อางทอง ลพบร สงหบร ชยนาท สระบร สพรรณบร เขต ๒ ไดแกจงหวด สมทรปราการ ชลบร ระยอง จนทบร ตราด ฉะเชงเทรา ปราจนบร นครนายก สระแกว เขต ๓ ไดแกจงหวด นครราชสมา บรรมย ศรสะเกษ สรนทร อบลราชธาน ยโสธร ชยภม อ านาจเจรญ รอยเอด เขต ๔ ไดแกจงหวด หนองบวล าภ ขอนแกน อดรธาน เลย หนองคาย มหาสารคาม กาฬสนธ นครพนม มกดาหาร สกลนคร เขต ๕ ไดแกจงหวด เชยงใหม ล าพน ล าปาง แพร นาน พะเยา เชยงราย แมฮองสอน เขต ๖ ไดแกจงหวด อตรดตถ นครสวรรค อทยธาน ก าแพงเพชร ตาก พษณโลก พจตร เพชรบรณ สโขทย เขต ๗ ไดแกจงหวด ราชบร กาญจนบร นครปฐม สมทรสาคร สมทรสงคราม เพชรบร ประจวบครขนธ เขต ๘ ไดแกจงหวด นครศรธรรมราช กระบ พงงา ภเกต สราษฎรธาน ระนอง ชมพร เขต ๙ ไดแกจงหวด สงขลา สตล ตรง พทลง ปตตาน ยะลา นราธวาส - ศกยภาพการผลตไกไขของฟารมทขนทะเบยนมาตรฐานฟารมไกไข ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

๓๓

ตารางท ๘ การกระจายตวการเลยงไกไขในภาคตางๆ ของประเทศไทย (ธนวาคม ๒๕๕๔) (ตอ) รายกลาง (๕๐,๐๐๑ - ๑๐๐,๐๐๐ ตว) รายใหญ (๑๐๐,๐๐๑ - ๕๐๐,๐๐๐ ตว) รายใหญมาก (< ๕๐๐,๐๐๐ ตว) จ านวนราย รอยละ จ านวนไก รอยละ จ านวนราย รอยละ จ านวนไก รอยละ จ านวนราย รอยละ จ านวนไก รอยละ เขต ๑ ๗ ๖.๓๑ ๔๕๒,๐๐๐ ๘.๗๘ ๑๒ ๑๐.๘๑ ๒,๑๕๑,๒๗๐ ๔๑.๗๗ ๒ ๑.๘๐ ๑,๒๘๐,๐๐๐ ๒๔.๘๕ เขต ๒ ๒๙ ๙.๕๑ ๑,๙๐๔,๘๐๐ ๘.๐๘ ๔๙ ๑๖.๐๗ ๑๐,๕๕๒,๙๔๘ ๔๔.๗๙ ๙ ๒.๙๕ ๗,๘๑๑,๐๐๐ ๓๓.๑๕ เขต ๓ ๓ ๑.๒๘ ๒๘๓,๑๐๐ ๗.๔๓ ๔ ๑.๗๑ ๑,๐๓๒,๑๖๐ ๒๗.๐๘ ๐ ๐.๐๐ ๖๐๑๖๐๐ ๑๕.๗๙ เขต ๔ ๑ ๐.๒๑ ๗๔,๐๐๐ ๑.๔๐ ๗ ๑.๔๖ ๑,๕๕๓,๓๒๙ ๒๙.๔๕ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ เขต ๕ ๔ ๐.๘๓ ๓๓๗,๘๖๔ ๗.๑๖ ๕ ๑.๐๓ ๗๘๗,๘๐๐ ๑๖.๗๐ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ เขต ๖ ๔ ๓.๕๑ ๒๓๗,๗๔๐ ๙.๓๓ ๕ ๔.๓๙ ๑,๐๘๔,๕๑๒ ๔๒.๕๗ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ เขต ๗ ๑๔ ๗.๘๗ ๑,๐๐๖,๐๐๐ ๑๙.๐๙ ๔ ๒.๒๕ ๙๐๐,๐๐๐ ๑๗.๐๗ ๓ ๑.๖๙ ๑,๗๖๖,๓๐๐ ๓๓.๕๑ เขต ๘ ๘ ๔.๘๕ ๕๕๘,๙๗๐ ๒๑.๑๑ ๔ ๒.๔๒ ๕๗๔,๑๐๐ ๒๑.๖๙ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ เขต ๙ ๔ ๘.๓๓ ๒๓๐,๐๐๐ ๑๐.๑๒ ๗ ๑๔.๕๘ ๑,๑๕๐,๑๒๐ ๕๐.๖๑ ๑ ๒.๐๘ ๖๐๐,๔๘๐ ๒๖.๔๒ รวม ๗๔ ๓.๔๙ ๕,๐๘๔,๔๗๔ ๙.๒๐ ๙๗ ๔.๕๘ ๑๙,๗๘๖,๒๓๙ ๓๕.๘๑ ๑๕ ๐.๗๑ ๑๒,๐๕๙,๓๘๐ ๒๑.๘๓

หมายเหต : เขต ๑ ไดแกจงหวด กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา อางทอง ลพบร สงหบร ชยนาท สระบร สพรรณบร เขต ๒ ไดแกจงหวด สมทรปราการ ชลบร ระยอง จนทบร ตราด ฉะเชงเทรา ปราจนบร นครนายก สระแกว เขต ๓ ไดแกจงหวด นครราชสมา บรรมย ศรสะเกษ สรนทร อบลราชธาน ยโสธร ชยภม อ านาจเจรญ รอยเอด เขต ๔ ไดแกจงหวด หนองบวล าภ ขอนแกน อดรธาน เลย หนองคาย มหาสารคาม กาฬสนธ นครพนม มกดาหาร สกลนคร เขต ๕ ไดแกจงหวด เชยงใหม ล าพน ล าปาง แพร นาน พะเยา เชยงราย แมฮองสอน เขต ๖ ไดแกจงหวด อตรดตถ นครสวรรค อทยธาน ก าแพงเพชร ตาก พษณโลก พจตร เพชรบรณ สโขทย เขต ๗ ไดแกจงหวด ราชบร กาญจนบร นครปฐม สมทรสาคร สมทรสงคราม เพชรบร ประจวบครขนธ เขต ๘ ไดแกจงหวด นครศรธรรมราช กระบ พงงา ภเกต สราษฎรธาน ระนอง ชมพร เขต ๙ ไดแกจงหวด สงขลา สตล ตรง พทลง ปตตาน ยะลา นราธวาส - ศกยภาพการผลตไกไขของฟารมทขนทะเบยนมาตรฐานฟารมไกไข ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

๓๔

๓๕

ตารางท ๙ สดสวนการกระจายของขนาดฟารมไกไขทขนทะเบยนมาตรฐานฟารมกบกรมปศสตวป พ.ศ.๒๕๕๓

ขนาดฟารม เกษตรกร (ฟารม)

สดสวน (รอยละ) ประชากรไก (ตว) สดสวน (รอยละ)

ยอย (< ๑๐,๐๐๐ ตว) ๑,๔๐๔ ๖๒.๘๘ ๗,๑๘๖,๐๐๓ ๑๒.๔๔ เลก (๑๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ ตว) ๖๔๒ ๒๘.๗๕ ๑๑,๓๖๖,๖๑๔ ๑๙.๖๗ กลาง (๕๐,๐๐๑ - ๑๐๐,๐๐๐ ตว) ๖๙ ๓.๐๙ ๕,๔๐๘,๖๗๔ ๙.๓๖ ใหญ (๑๐๐,๐๐๑ - ๕๐๐,๐๐๐ ตว) ๙๗ ๔.๓๔ ๑๘,๕๒๖,๗๓๕ ๓๒.๐๗ ใหญมาก (> ๕๐๐,๐๐๐ ตว) ๒๑ ๐.๙๔ ๑๕,๒๘๓,๘๘๐ ๒๖.๔๖ ทงประเทศ ๒,๒๓๓ ๑๐๐ ๕๗,๗๗๑,๙๐๖ ๑๐๐

ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว เกษตรกรขนาดยอย + ขนาดเลก + ขนาดกลาง

จ านวนเกษตรกร = ๒๑๑๕ ราย = รอยละ ๙๔.๗๒ ของประเทศ ประชากรไก = ๒๓,๙๖๑,๒๙๑ ตว = รอยละ ๔๑.๔๗ ของประเทศ เกษตรกรขนาดใหญ + ขนาดใหญมาก จ านวนเกษตรกร = ๑๑๘ ราย = รอยละ ๕.๒๘ ของประเทศ ประชากรไก = ๓๓,๘๑๐,๖๑๕ ตว = รอยละ ๕๘.๕๓ ของประเทศ

ตารางท ๑๐ สดสวนการกระจายของขนาดฟารมไกไขทขนทะเบยนมาตรฐานฟารมกบกรมปศสตวป พ.ศ. ๒๕๕๔

ขนาดฟารม เกษตรกร (ฟารม)

สดสวน (รอยละ) ประชากรไก (ตว) สดสวน (รอยละ)

ยอย (< ๑๐,๐๐๐ ตว) ๑,๒๖๔ ๕๙.๖๘ ๖,๔๕๙,๖๒๐ ๑๑.๖๙ เลก (๑๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ ตว) ๖๖๘ ๓๑.๕๔ ๑๑,๘๖๒,๖๖๔ ๒๑.๔๗ กลาง (๕๐,๐๐๑ - ๑๐๐,๐๐๐ ตว) ๗๔ ๓.๔๙ ๕,๐๘๔,๔๗๔ ๙.๒๐ ใหญ (๑๐๐,๐๐๑ - ๕๐๐,๐๐๐ ตว) ๙๗ ๔.๕๘ ๑๙,๗๘๖,๒๓๙ ๓๕.๘๑ ใหญมาก (> ๕๐๐,๐๐๐ ตว) ๑๕ ๐.๗๑ ๑๒,๐๕๙,๓๘๐ ๒๑.๘๓ ทงประเทศ ๒,๑๑๘ ๑๐๐ ๕๕,๒๕๒,๓๗๗ ๑๐๐

ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว เกษตรกรขนาดยอย + ขนาดเลก + ขนาดกลาง

จ านวนเกษตรกร = ๒๐๐๖ ราย = รอยละ ๙๔.๗๑ ของประเทศ ประชากรไก = ๒๓,๔๐๖,๗๕๘ ตว = รอยละ ๔๒.๓๖ ของประเทศ เกษตรกรขนาดใหญ + ขนาดใหญมาก จ านวนเกษตรกร = ๑๑๒ ราย = รอยละ ๕.๒๙ ของประเทศ ประชากรไก = ๓๑,๘๔๕,๖๑๙ ตว = รอยละ ๕๗.๖๔ ของประเทศ

๓๖

ภาพท ๓ สดสวนการกระจายของขนาดฟารมไกไขของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๓ ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

ภาพท ๔ สดสวนการกระจายของขนาดฟารมไกไขของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๔

ทมา ดดแปลงขอมลจากศนยสารสนเทศ กรมปศสตว

๙๔.๗๒

๕.๒๘

๔๑.๔๗

๕๘.๕๓

๐.๐๐

๑๐.๐๐

๒๐.๐๐

๓๐.๐๐

๔๐.๐๐

๕๐.๐๐

๖๐.๐๐

๗๐.๐๐

๘๐.๐๐

๙๐.๐๐

๑๐๐.๐๐

เกษตรกรขนาดยอย+เลก+กลาง เกษตรกรขนาดใหญ+ใหญมาก

จ านวนเกษตรกร

จ านวนไกไข

๙๔.๗๑

๕.๒๙

๔๒.๓๖

๕๗.๖๔

๐.๐๐

๑๐.๐๐

๒๐.๐๐

๓๐.๐๐

๔๐.๐๐

๕๐.๐๐

๖๐.๐๐

๗๐.๐๐

๘๐.๐๐

๙๐.๐๐

๑๐๐.๐๐

เกษตรกรขนาดยอย+เลก+กลาง เกษตรกรขนาดใหญ+ใหญมาก

จ านวนเกษตรกร

จ านวนไกไข

ภาพท ๕ โครงสรางการผลตไกไขและไขไก ทมา ขอมลจากปศสตวจงหวดตางๆ ณ เดอนมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๕

เลยงลกไก - ไกสาว เลยงไกไขยนกรง

ผลตลกไก เลยงลกไก - ไกสาว เลยงไกไขยนกรง

เลยงลกไก - ไกสาว เลยงไกไขยนกรง

ผลตลกไก ผลตไกสาว เลยงลกไก - ไกสาว เลยงไกยนกรง

รายยอย (๒.๓๒๖ ตว/๓.๘๘ %)

(๕๓๒ ฟารม/๒๓.๐๖ %)

รายเลก (๗.๓๒๔ ลานตว/๑๒.๒๒ %)

(๓๒๑ ฟารม/๑๓.๙๑ %)

รายกลาง (๓.๗๑๘ ลานตว/๖.๒๐ %)

(๕๑ ฟารม/๒.๒๑ %)

รายใหญ (๙.๘๙๑ ลานตว/

๑๖.๕๑ %)

(๕๓ ฟารม (๒.๓๐%)

รายใหญมาก (๖.๗๗๔ ลานตว/๑๑.๓๐ %)

(๙ ฟารม/๐.๓๙ %)

ฟารมพนธะสญญาผกพน (ประกนราคา/ประกนตลาด/รบจางเลยง)

(๑๔.๗๖๔ ลานตว/๒๔.๖๔ %)

(๑,๒๘๑ ฟารม/๕๕.๕๓ %)

เครอบรษท (๑๕.๑๒๘ ตว/๒๕.๒๔ %)

(๖๐ ฟารม/๒.๖๐ %)

การผลตไกไข/ไขไก

ผประกอบการครบวงจร (๒๙.๘๙๒ ลานตว/๔๙.๘๘ %)

(๑,๓๔๑ ฟารม/๕๘.๑๓ %)

ผเลยงไกอสระ/สหกรณผเลยงไกไข (๓๐.๐๓๒ ลานตว/๕๐.๑๒ %) (๙๖๖ ฟารม/๔๑.๘๗ %)

ผประกอบการครบวงจร/ผเลยงไกไขอสระ/สหกรณผเลยงไกไข น าเขา GP, PS เพอผลตลกไก

(๕๙.๙๒๔ ลานตว/๒,๓๐๗ ฟารม)

๓๗

๓๘

๒) จ าแนกตามพนทการผลต เมอพจารณาจ านวนไกไขทเลยงตามพนทตางๆ ของประเทศ (ตารางท ๘) พบวาพนททมการ

เลยงไกไขมากทสดอยในเขต ๒ (ภาคตะวนออก) ซงเปนพนททมการเลยงไกไขเปนอาชพหลกมาแตดงเดมมจ านวนไกทเลยงรวมถง ๒๓.๕๖ ลานตว คดเปนรอยละ ๔๒.๖๔ ของจ านวนไกไขทงประเทศ โดยจงหวดทเลยงไกไขมากทสดคอจงหวดชลบร รองลงมาเปนฉะเชงเทรา ซงฟารมไกไขในเขต ๒ สวนใหญรอยละ ๔๓.๒๘ เปนฟารมขนาดเลกทเลยงไกไมเกน ๕๐,๐๐๐ ตว สวนใหญเปนฟารมทเลยงแบบอสระ สวนหนงเปนสมาชกของสหกรณผเลยงไกไข มไกไขรวมเพยงรอยละ ๑๒.๐๕ นอกจากนยงมฟารมไกไขขนาดยอยอยถงรอยละ ๒๘.๒๐ สวนฟารมขนาดใหญทเลยงไกไขจ านวน ๑๐๐,๐๐๑ – ๕๐๐,๐๐๐ ตว มอยรอยละ ๑๖.๐๗ แตเลยงไกไขรวมกนมากกวา ๑๐.๕๕ ลานตว คดเปนรอยละ ๔๔.๗๙ และฟารมขนาดใหญมาก (เลยงไกมากกวา ๕๐๐,๐๐๐ ตว) มจ านวนเพยงรอยละ ๒.๙๕ แตเลยงไกไขมากถงรอยละ ๓๓.๑๕

พนททมการเลยงไกไขรองลงมาคอ เขต ๔ (ภาคอสานตอนบน) เขต ๗ และเขต ๑ (ภาคกลาง) ซงเลยงไกไขในจ านวนใกลเคยงกนประมาณ ๕ ลานตว แตการเลยงไกไขในพนทเขต ๔ เกอบทงหมดเปนการเลยงของเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกทมพนธะสญญากบเครอบรษทหรอฟารมอสระขนาดใหญทพฒนาเปนบรษทครบวงจร ขณะทฟารมในเขต ๗ สวนใหญ เปนเกษตรกรขนาดยอยรอยละ ๔๘.๘๘ และขนาดเลกรอยละ ๓๙.๓๓ ทมทงฟารมแบบอสระและฟารมทมพนธะสญญากบบรษท สวนใน เขต ๑ เปนฟารมขนาดเลกรอยละ ๔๗.๗๕ และขนาดยอย รอยละ ๓๓.๓๓ ซงผเลยงไกไขจ านวน ๒๔ ราย ในจงหวดอางทองรวมตวกนเปนสหกรณผเลยงไกไขลมแมน านอย จ ากด สวนเกษตรกรในจงหวดสพรรณบรจ านวนมากเปนผเลยงอสระซงมผรวบรวมไขไก (ลง) เปนผสนบสนนชวยจดหาลกไกหรอไกสาวและอาหารสตวใหแลวรบซอไขไกคน

ส าหรบเขต ๕ (ภาคเหนอ) จงหวดเชยงใหมและล าพนมผเลยงไกไขทเปนเกษตรกรขนาดยอยมากทสดถงรอยละ ๗๗.๔๘ และขนาดเลกรอยละ ๒๐.๖๖ มจ านวนไกไขรวมกนประมาณ ๓ – ๔ ลานตว ซงเกษตรกรจ านวน ๗๐ รายเปนสมาชกของสหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม – ล าพน จ ากด สวนเกษตรกรทเหลอสวนใหญเปนฟารมทม พนธะสญญากบบรษททเปนฟารมขนาดใหญทมจ านวนรอยละ ๑๖.๗๐ สวนเขต ๓ (ภาคอสานตอนลาง) ผเลยงสวนใหญเปนเกษตรกรขนาดยอยรอยละ ๗๕.๖๔ และขนาดเลก รอยละ ๒๑.๓๗ แตฟารมไกไขเกอบทงหมดเปนแบบมพนธะสญญากบบรษท สวนฟารมเลยงไกไขแบบอสระเหลออยนอยมาก

อยางไรกตามพนทเขต ๖ เขต ๘ และเขต ๙ ซงมการเลยงไกไขนอยกวาเขตอนๆ แตจ านวน ผเลยงไกไขกยงคงเปนเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลก ขณะทจ านวนไกไขในพนทเขต ๙ รอยละ ๕๐.๖๑ และเขต ๖ รอยละ ๔๒.๕๗ เปนการเลยงของฟารมขนาดใหญ ซงเปนเครอบรษทผผลตอาหารสตวจ าหนาย และฟารมทมพนธะสญญากบบรษท นอกจากนในเขต ๙ ยงมฟารมขนาดใหญมากอย ๑ ฟารม ตงอยในจงหวดสงขลา ส าหรบฟารมในเขต ๘ สวนใหญเปนการเลยงแบบมสญญาผกพนเชนกน ฟารมทเลยงแบบอสระ มเหลออยไมมาก

๓๙

๓) จ าแนกตามประเภทของผเลยง ผเลยงไกไขในประเทศไทยอาจแบงไดเปน ๓ ประเภท ตามแบบแผนและธรกจการเลยงไกไข

ของตนเองดงน ๓.๑) ผเลยงไกไขอสระ (Independent layer farmer) เปนเกษตรกรผเลยงไกทมการบรหารจดการดแลธรกจการเลยงไกไขดวยตนเองทงหมด มการ

ลงทนการเลยงไกดวยตนเอง มอสระในการตดสนใจในการลงทน จ านวนไกทเลยง การซอและจดหาปจจยการผลตตางๆ รวมทงเทคโนโลยทใชในการเลยงไกไข ตลอดไปถงการจ าหนายไขไก โดยเกษตรกรตองยอมรบสภาพความเสยงในดานตนทนและผลตอบแทนทไมแนนอน แตเกษตรกรกมโอกาสในการท าก าไรเพมไดในชวงทราคาไขไกทปรบสงขน โดยทวไปผเลยงไกไขอสระมกจะท าหนาทในการเลยงไกไขแตเพยงอยางเดยว โดยมไดท าธรกจครอบคลมไปถงการตลาดจ าหนายไขไกไปยงผบรโภคดวย

๓.๒) ผประกอบการเลยงไกไขครบวงจร (Layer integrator) เปนผเลยงไกไขทท าธรกจการเลยงไกไขแบบครบวงจร ตงแต การผลตลกไกไข การเลยงไกไข

การรวบรวมผลผลต การจดจ าหนายไขไก การแปรรปไขไกจนถงการสงออก โดยทวไปผประกอบการเลยงไกไขครบวงจรเปนฟารมหรอบรษทขนาดใหญ มเงนลงทนจ านวนมาก สามารถท าธรกจตอเนองได ส าหรบผประกอบการไกไขครบวงจรในปจจบนมจ านวน ๒ ราย ไดแก บรษท เครอเจรญโภคภณฑอาหารสตว จ ากด และบรษท เบทาโกรเกษตรอตสาหกรรม จ ากด

๓.๓) ผเลยงไกไขทมพนธะสญญา (Contract farm) เปนเกษตรกรผเลยงไกไขทมพนธะสญญาการเลยงไกไขใหกบผประกอบการเลยงไกไขแบบ

ครบวงจรในหวขอ ๓.๒ โดยพนธะสญญามทงการเลยงสวนใหญเปนแบบประกนราคา ในการเลยงแบบประกนราคานน เกษตรกรตองซอไกสาวกอนไขอาย ๑๗ - ๑๘ สปดาห อาหารไกไขและปจจยการผลตเลยงไกไขทงหมดจากบรษทคสญญา เมอเกษตรกรผลตไขออกมาได ตองขายคนใหกบบรษทคสญญาในราคาตามทตกลงกนไว

ส าหรบการเลยงไกไขในประเทศไทยนน นบวนจ านวนผเลยงไกอสระจะนอยลงเรอยๆ เชนกน ซงสาเหตส าคญนาจะเนองจากปญหาตลาดทมการแขงขนกนสง ท าใหราคาขน – ลงคอนขางเรวและรนแรง หากเกษตรกรไมมตลาดทแนนอนกจะมความเสยงตอการขาดทนคอนขางสง ดงนนผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางบางสวนจงตองเขาสระบบฟารมทมพนธะสญญา (contract farming) กบผประกอบการไกไขครบวงจร ซงแมจะมขอเสยเปรยบอยหลายประการ แตลดความเสยงตอการขาดทนไดมากกวาและอยางนอยกท าใหเกษตรกรมรายไดระดบหนงทพอเลยงครอบครวได ซงจากการส ารวจพบวาในพนทหลายจงหวดไมมเกษตรกรรายอสระเหลออยเลย

คณะทปรกษาไดท าการส ารวจฟารมไกไขจ านวน ๒,๓๐๗ ฟารม (ภาพท ๕) พบวามไกไข ยนกรงรวม ๕๙.๙๒๔ ลานตว ซงเปนการเลยงไกไขของผเลยงไกอสระและเกษตรกรผเลยงไกไขทเปนสมาชกสหกรณผเลยงไกไขจ านวน ๙๖๖ ฟารมคดเปนรอยละ ๔๑.๘๗ โดยมจ านวนไกไขทเลยงประมาณ ๓๐.๐๓ ลานตว คดเปนรอยละ ๕๐.๑๒ ในจ านวนนเปนเกษตรกรขนาดยอยรอยละ ๒๓.๐๖ เลยงไกไขคดเปนรอยละ ๓.๘๘ เกษตรกรขนาดเลกรอยละ ๑๓.๙๓ เลยงไกไขรอยละ ๑๒.๒๒ เกษตรกรขนาดกลางรอยละ ๒.๒๑

๔๐

เลยงไกไขรอยละ ๖.๒๐ เกษตรกรขนาดใหญรอยละ ๒.๓๐ เลยงไกไขรอยละ ๑๖.๕๑ และเกษตรกรขนาดใหญมากรอยละ ๐.๓๙ เลยงไกไขรอยละ ๑๑.๓๐ โดยเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางนนมการเลยงลกไกเปนไกสาวและการเลยงไกไข สวนเกษตรกรขนาดใหญและขนาดใหญมากนนมการผลตลกไกเองดวย

ส าหรบการเลยงไกไขทเหลอเปนฟารมของผประกอบการครบวงจรรอยละ ๕๘.๑๓ เลยง ไกไขรอยละ ๔๙.๘๘ โดยเปนฟารมของครอบรษทเพยงรอยละ ๒.๖๐ แตเลยงไกไขมากถงรอยละ ๒๕.๒๔ ซงมทงการผลตลกไก ไกสาว เลยงลกไกจนเปนไกสาวและเลยงไกไขยนกรงดวย สวนฟารมพนธะสญญากบบรษท มรอยละ ๕๕.๓๓ เลยงไกไขทงแบบประกนราคา ประกนตลาดหรอรบจางเลยงไกไขรวมรอยละ ๒๔.๖๔ ซงบางฟารมเลยงลกไกเปนไกสาว และบางฟารมเลยงไกไขยนกรงผลตไขไกใหบรษทผประกอบการครบวงจร

สถานการณปจจบน พบวาการเลยงไกไขของประเทศไทยกวากงหนง (รอยละ ๕๗.๖๔) ซงหมายรวมถงปรมาณผลผลตไขทผลตไดทงประเทศอยในมอของผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมาก ซงมขอไดเปรยบดานตนทนการผลต เนองจากเปนผน าเขาพนธไกไขเองจงสามารถผลตลกไกและมไกสาวส าหรบเลยงเปนไกยนกรงไดตามตองการ อกทงยงมการผลตอาหารใชเองท าใหตนทนการผลตต ากวาและมอ านาจตอรองในตลาดทงดานปจจยการผลตและการจ าหนายผลผลตทได ดงนนเมอสถานการณราคาไขไกมแนวโนมดขน ผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมากจะสามารถเพมก าลงการผลตโดยการเพมจ านวนไกยนกรงไดอยางรวดเรว ท าใหมผลผลตไขไกออกสตลาดจ านวนมากจนเกนความตองการ สงผลใหราคาตกต าและมผลกระทบอยางมากตอเกษตรกรผเลยงขนาดยอยและขนาดเลก

สวนแนวโนมในอนาคต จากการส ารวจพบวาเกษตรกรผเลยงไกไขสวนใหญทงขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญจะยงคงเลยงไกไขในจ านวนเทาเดม ขณะทเกษตรกรรอยละ ๑๕.๒๓ คดวาจะเพมจ านวนไกไขทจะเลยงเนองจากการเลยงยงพอมก าไร และยงมโรงเรอนวางหรอยงสามารถเพมจ านวนไกไขยนกรงในโรงเรอนทมอยไดอก จงตองการเลยงใหเตมศกยภาพ แตกมเกษตรกรจ านวนพอๆ กน คอ รอยละ ๑๔.๒๔ ทคดวาจะลดการเลยงไกไขลง เนองจากมปญหาดานแรงงาน และชวงหลงมปญหาราคาตกต าบอยท าใหขาดทนสะสม อยางไรกตามเกษตรกรอกรอยละ ๒๕.๑๗ ทยงไมแนใจหรอยงไมไดตดสนใจวาจะเพม/ลดหรอเลยงไกไขเทาเดม ตองรอดสถานการณตอไปกอน

ส าหรบผประกอบการครบวงจร ผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมากนนยงมแนวโนมเพมปรมาณการเลยงไกไขอย แมในสถานการณทราคาตกต า ซงเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกประสบปญหาขาดทน เนองจากตนทนการผลตสง จนไมสามารถเลยงไกไขตอไปได แตผประกอบการครบวงจร กจะใชโอกาสนในการเพมจ านวนไกไขทเลยง เนองจากมความไดเปรยบดานตนทนคาอาหาร พนธไกไข ทผลตไดเอง สภาพโรงเรอนอแวป (evaporative cooling housing) ทสามารถเพมจ านวนไกไดมากกวาโรงเรอนเปด รวมทงการท าการตลาดไขไกเองเตมระบบ หรอการท าบางสวน ทงนการเลยงไกไข ในโรงเรอนปดจะท าใหไดไขไกทมคณภาพโดยรวมดกวา คอ ผวและสเปลอกไขสวยและสม าเสมอ ฟองไขกลม ผบรโภคชอบ ท าใหขายไขไดราคาดกวาเกษตรกรทวไป จงสามารถขยายกจการตอไปไดแมในสภาวะวกฤตของการเลยงไกไข

๔๑

๓.๑.๕ วเคราะหความไดเปรยบเสยเปรยบของการเลยงไกไขแบบพนธะสญญา (Contract farming) การเลยงไกไขแบบพนธะสญญา (Contract farming) หมายถง การทเกษตรกรท าการเลยงไกไขทงการเลยงไกสาวอาย ๑๗ - ๑๘ สปดาห และไกไขระยะวางไขใหกบผประกอบการไกไขครบวงจรโดยมพนธะสญญาผกพนกน โดยเกษตรกรสามารถมการท าพนธะสญญาในการเลยงไกไขดงกลาวใน ๓ รปแบบ ดงนคอ

๑. การเลยงไกไขพนธะสญญาแบบประกนราคา หลกการ

โดยทวไปเปนการเลยงไกไขระยะออกไข โดยเกษตรกรท าพนธะสญญาในการเลยงแมไก ไขระยะออกไขกบผประกอบการไกไขครบวงจร โดยเกษตรกรเปนผซอปจจยการเลยงไกไขจากผประกอบการคสญญา ไดแก ไกสาวอาย ๑๘ สปดาห อาหารไก และยาและเวชภณฑตางๆ เพอใชในการเลยงไกไขในราคาทตกลงกน เมอเลยงเสรจแลวผประกอบการคสญญาจะซอไขไกซงเปนผลผลตจากการเลยงไกไขดงกลาวกลบในราคาทตกลงกนเชนเดยวกน โดยเกษตรกรตองมฟารมเลยงไกไขทไดมาตรฐาน ไดแก มโรงเรอนเลยงไกไขทเปนโรงเรอนระบบปด มองคประกอบของฟารมครบสมบรณ และฟารมนนจะตองไดค ารบรองมาตรฐานฟารมจากกรมปศสตวเรยบรอยแลว ในการเลยงไกไขตามพนธะสญญาดงกลาว เกษตรกรจะตองซอปจจยการเลยง ไกไขขางตนจากคสญญาโดยเปนการซอเชอกอน และเกษตรกรจะตองเปนผออกคาใชจายในการเลยงไกไข สวนทเหลอ ไดแก คาเสอมสภาพโรงเรอนและคาซอมบ ารง คาแรงงาน คาบรหารจดการ คาสาธารณปโภค คาเชาทดน รวมทงคาเสยโอกาสในการลงทนหรอคาดอกเบย ทางคสญญาจะสงรถมารบไขไกทเกษตรกรผลตได และท าการประเมนคณภาพและน าหนกไขไกเพอค านวณเปนราคาไขไกทเกษตรกรไดรบ รายไดทงหมดของเกษตรกรในการขายไขไกแตละเดอนใหกบทางคสญญาจะถกค านวณออกมา แลวหกดวยคาใชจายตางๆ ทเกษตรกรตองซอเชอจากทางคสญญาไดแก คาไกสาว คาอาหารไก คายาและเวชภณฑ รวมถงคาการใหการบรการของสตวแพทย/สตวบาลทมาดและและใหค าแนะน าในการเลยงไกไขแกเกษตรกรดวย สวนตางทงหมดคอสวนทเกษตรกรไดรบกลบไป ซงนนกคอสวนของคาเสอมโรงเรอนและซอมบ ารง คาแรงงาน คาบรหารจดการ คาสาธารณปโภค คาเชาทดน รวมทงคาเสยโอกาสในการลงทนหรอคาดอกเบยทเกษตรกรตองออกเอง รวมทงก าไรสทธทเกดขนในการเลยงไกไขในเดอนนนๆ ดวย

เกษตรกรและคสญญาอาจท าพนธะสญญาในการเลยงไกไขรอบตอรอบนนหมายถงเปนระยะเวลาปตอป โดยราคาปจจยการผลตทเกษตรตองซอจากบรษท ไดแก ราคาไกสาว อาหารสตว ยาและเวชภณฑ ส าหรบการเลยงไกไขและราคาทบรษทรบซอไขไกกลบ จะปรบขนลงตามสภาวการณในแตละป ตวอยางเชน ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ ไกสาวราคาตวละ ๑๑๐ บาท อาหารไกไขกโลกรมละ ๑๐.๕๐ บาท และราคาไขไกคละรบซอกลบหนาฟารมฟองละ ๑.๙๐ บาท แตในป พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๔ ปรบเปน ไกสาวราคาตวละ ๑๑๙ บาท อาหารไกไขกโลกรมละ ๑๒.๕๐ บาท และราคาไขไกคละรบซอกลบหนาฟารม ฟองละ ๒.๒๐ บาท เปนตน

๔๒

ผประกอบการไกไขครบวงจรบางรายอาจสงเสรมใหเกษตรกรทยงไมเคยเลยงไกไขเลย ท าโครงการเลยงไกไขประกนราคาใหกบตนเองซงผประกอบการไกไขครบวงจรเปนผท าโครงการเลยงไก ไขประกนราคาใหกบเกษตรกรเพอขอการสนบสนนจากธนาคารพาณชย โดยเกษตรกรใชทรพยสนหรอทดนของตนเองเปนหลกทรพยค าประกนเงนก และผประกอบการไกไขครบวงจรเปนผค าการรบซอไขไกกลบ เมอเกษตรกรไดเงนกมาแลว ผประกอบการไกไขครบวงจรจะเปนผด า เนนการกอสรางฟารมไกไขโดยการใชอปกรณและโรงเรอนของตนเองทงหมดหรอเปนสวนใหญ จากนนเกษตรกรจงท าพนธะสญญาเลยงไกไขกบผประกอบการไกไขครบวงจรเพอใหมรายไดในการใชคนเงนกแกธนาคารตอไป

สาระส าคญของสญญาการเลยงไกไขแบบประกนราคา ผประกอบการไกไขครบวงจรหรอเอเยนตในพนทท าสญญาขอตกลงกบเกษตรกรเพอขาย

แมไกไขและไขไก ยกเวนในกรณทฝายหนงฝายใดไมสามารถปฏบตไดอนเนองมาจาก “เหตสดวสย” ทเกดขนทไมอาจปองกนและควบคมได เชน ภยพบตตามธรรมชาต กฎหมาย กฎขอบงคบของรฐบาล สงคราม การจลาจล อทกภย การนดหยดงาน และสภาวะทางเศรษฐกจและความจ าเปนของทง ๒ ฝายโดยมสาระส าคญดงนคอ

๑) เกษตรกรเปนผลงทนสรางและปรบปรงโรงเรอนรวมทงอปกรณการเลยงตามค าแนะน าและเหนชอบจากบรษทคสญญาและเตรยมพรอมส าหรบรอรบไกในแตละรน

๒) เกษตรกรตองซอสนคา เชน ลกไกไขหรอไกรนไข อาหารส าเรจ รปยาและเวชภณฑส าหรบไกไขในราคาทก าหนดจากบรษทคสญญาโดยราคาสนคาดงกลาวเกษตรกรตกลงใหบรษทปรบราคาไดตามสภาวะตลาดตนทนการผลตในแตละฤดกาลตลอดแหงอายของสญญานนเวนแตบรษทจะมการอนมตลวงหนาเปนลายลกษณอกษรใหเกษตรกรซอจากบคคลอนในกรณทบรษทไมสามารถจดสงใหได

๓) เกษตรกรตองจดหาแรงงานในการเลยงไกและตองท าความสะอาดภายในโรงเรอนและบรเวณรอบโรงเรอนรวมทงจดเตรยมอปกรณการเลยงใหพรอมกอนรบไกเข าเลยง เมอลกไกมาถงตองท าการตรวจนบและลงนามรบมอบจ านวนสนคาและของใชอนๆ

๔) เกษตรกรตองช าระคาพนธไก อาหารส าเรจรป ยาและเวชภณฑโดยใหบรษทคดค านวณหกจากราคาคาตอบแทนจากการขายไกสาว (กรณเลยงไกสาว) ไขไกและแมไกไขปลดทบรษทรบซอคน ตามเกณฑและวธการทบรษทก าหนด

๕) เกษตรกรตองท ารายงานบนทกการเลยง เชน ปรมาณการใหอาหาร การสมชงน าหนกไกจ านวนไกตายและจ านวนการใหไขของแมไกใหบรษททราบเปนระยะๆ ตามขอก าหนด

๖) ตลอดระยะเวลาของสญญาเพอใหผเลยงปฏบตตามขอก าหนดของบรษท บรษทจะมอบหมายเจาหนาทสตวบาลเขาไปใหค าแนะน าดานวชาการในการเลยงไก ไขและตรวจสอบสถานทเลยงโรงเรอนและอปกรณในการเลยง

๗) เกษตรกรมหนาทเสยภาษรายไดใหรฐโดยบรษทจะหกภาษ ณ ทจายและบรษทจะหกเงนมดจ าลวงหนาการเลยงไกไขรนตอไปโดยหกจากคาผลตอบแทนงวดสดทาย ๑๐ เปอรเซนตของเงนทขาย ไกสาวหรอแมไกปลดคนใหบรษท

๔๓

เงอนไขและขอก าหนดในการเลยงไกไขแบบประกนราคา ๑) บรษทจะรบซอไขไก และแมไกไขปลดคนจากเกษตรกรโดยบรษทจะเปนผจดหารถยนต

ส าหรบบรรทกไกไข/ไขไก สวนเกษตรกรเปนผจดหาแรงงานไวเพออ านวยความสะดวกแกบรษท เจาหนาทบรษทจะเปนผนดหมายและแจงใหทราบกอนทกครง

๒) ส าหรบไกสาวบรษทจะไมรบซอคนไกพการ ไกเลกน าหนกไมถงก าหนดตามเกณฑ ในสญญา

๓) บรษทรบซอคนไขไกทเปลอกสะอาดไมแตกหรอมรอยราวและน าหนกไขไกตองไมต ากวาฟองละ ๔๐ กรม

๔) บรษทจะสรปผลผลตและประสทธภาพการผลตทก ๔ สปดาหเพอค านวณจายเงนรายไดใหกบเกษตรกรภายในไมเกน ๓๐ วนนบแตวนทบรษทรบไขไกไปจากเกษตรกร การรบซอแบงเปน ๒ กรณ คอ กรณท ๑ รบซอเปนฟองโดยแยกเปนไขดและไขบบโดยไขดขายเปนไขคละในราคาตามทประกนราคาไว สวนไขบบขายอกราคาหนง ไขแตกไมรบซอ กรณท ๒ รบซอเปนน าหนกตอกโลกรมโดยจะชงน าหนกไขด เปนตง (ไข ๑ ตงม ๑๐ แผงๆ ละ ๓๐ ฟอง) ดงตารางท ๑๑

๕) บรษทจะรบซอคนแมไกไขปลดมชวตในราคาตอกโลกรม ซงแมไกตองมสภาพรางกายแขงแรงและไมตดโรคระบาดทกชนด บางครงจะรบซอตามราคาทองตลาด ตารางท ๑๑ ราคาไขไกทคดจากน าหนกตอกโลกรม

น าหนกไข (กก./ตง) ราคา (บาท/ฟอง)

๑๘.๐๑ – ๑๘.๕๐ ๒.๒๐

๑๘.๕๑ – ๑๙.๐๐ ๒.๒๕

๑๙.๐๑ – ๑๙.๕๐ ๒.๓๐

๑๙.๕๑ – ๒๐.๐๐ ๒.๓๕

๒๐.๐๑ ขนไป ๒.๔๐

ทมา ขอมลจากการศกษา

๒. การเลยงไกไขพนธะสญญาแบบรบจางเลยง หลกการ โดยทวไปเปนการเลยงไกไขระยะไกสาว (อายแรกเกด - ๑๘ สปดาห) โดยเกษตรกรท าพนธะ

สญญาในการเลยงไกสาวกอนไขใหกบผประกอบการไกไขครบวงจร ซงผประกอบการไกไขครบวงจรจะเปนผใหปจจยการเลยงไกสาว ไดแก ลกไกไขอายแรกเกด อาหารไก ยาและเวชภณฑ แกเกษตรกรคสญญา โดยทเกษตรกรคสญญาตองมฟารมเลยงไกสาวทไดมาตรฐาน ไดแก มโรงเรอนเลยงไกไขทเปนโรงเรอนระบบปด มองคประกอบของฟารมครบสมบรณ และฟารมนนจะตองไดค ารบรองมาตรฐานฟารมจากกรมปศสตว

๔๔

เรยบรอยแลว ในการเลยงไกสาวตามพนธะสญญาดงกลาว เกษตรกรจะตองเปนผดแลเลยงลกไกไขทผประกอบการคสญญาน ามาใหจนเปนไกไขสาวอาย ๑๗ - ๑๘ สปดาห โดยเกษตรกรจะตองเปนผออกคาใชจายในการเลยงไกสาวสวนทเหลอ ไดแก คาเสอมสภาพโรงเรอนและคาซอมบ ารง คาแรงงาน คาบรหารจดการ คาสาธารณปโภค คาเชาทดน รวมทงคาเสยโอกาสในการลงทนหรอคาดอกเบย ทางผประกอบการคสญญาจะสงรถมารบไกสาวทเกษตรกรผลตได และท าการประเมนประสทธภาพและคณภาพของการเลยง ไกสาวดงกลาวเพอค านวณเปนคาตอบแทนการเลยงไกสาวทเกษตรกรควรไดรบ แลวหกดวยคาใชจายตางๆ ทเกษตรกรตองจายใหกบทางผประกอบการคสญญา เชน คาการใหการบรการของสตวแพทย/สตวบาลทมาดและใหค าแนะน าในการเลยงไกสาวแกเกษตรกร สวนตางทงหมด คอ สวนทเกษตรกรไดรบกลบไป ซงนนกคอสวนของคาเสอมโรงเรอนและซอมบ ารง คาแรงงาน คาบรหารจดการ คาสาธารณปโภค คาเชาทดน รวมทง คาเสยโอกาสในการลงทนหรอคาดอกเบยทเกษตรกรตองออกเอง รวมทงคาตอบแทนสทธทเกษตรกรไดรบจากการเลยงไกสาวชดนน

เกษตรกรและคสญญาอาจท าพนธะสญญาในการเลยงไกสาวรอบตอรอบ หรอปตอปกบทางผประกอบการคสญญา ทงนแลวแตทงสองฝายจะเหนชอบ สวนคาตอบแทนการเลยงไกสาวตอตวอาจผนแปรตามสภาวะราคาตลาดในขณะนนๆ โดยทวไปเกษตรกรจะถกก าหนดใหไดคาตอบแทนสทธตอการเลยงไกสาว ๑ ตวประมาณ ๑๐.๐๐ บาท หากเกษตรกรมประสทธภาพการเลยงไกไขทดตามมาตรฐาน (อตราการตายไมเกนรอยละ ๕ )

ผประกอบการไกไขครบวงจรบางรายอาจสงเสรมใหเกษตรกรทยงไมเคยเลยงไกสาวมากอน ท าโครงการรบจางเลยงไกสาวใหกบตนเอง ซงผประกอบการไกไขครบวงจรเปนผท าโครงการรบจางเลยง ไกสาวใหกบเกษตรกรเพอขอการสนบสนนจากธนาคารพาณชย โดยเกษตรกรใชทรพยสนหรอทดนของตนเองเปนหลกทรพยค าประกนเงนก และผประกอบการไกไขครบวงจรเปนผค าประกนสญญาเงนก เมอเกษตรกรไดเงนกมาแลว ผประกอบการไกไขครบวงจรจะเปนผด าเนนการกอสรางฟารมไกสาวโดยการใชอปกรณและโรงเรอนของตนเองทงหมดหรอเปนสวนใหญ จากนนเกษตรกรจงท าพนธะสญญาเลยงไกสาวกบผประกอบการไกไขครบวงจรเพอใหมรายไดในการใชคนเงนกแกธนาคารตอไป

สาระส าคญของสญญาการเลยงไกไขแบบรบจางเลยง (ไกสาว) ผประกอบการไกไขครบวงจรหรอเอเยนตในพนทท าสญญาขอตกลงหรอพนธะสญญากบ

เกษตรกรเพอน าลกไกไขอาย ๑ วนมาใหเกษตรกรเลยงจนไดอาย ๒๘ วนหรอ ๓๐ วนหรอเกษตรกรอกกลมหนงรบจางเลยงลกไกอาย ๒๘ วนหรอ ๓๐ วนจนไดอาย ๑๒๐ วน (๑๖ - ๑๘ สปดาห) หรอจากอาย ๑ - ๑๒๐ วนและมอบลกไกหรอไกสาวคนใหกบผประกอบการโดยมสาระส าคญดงน

๑) เกษตรกรเปนผลงทนสรางและปรบปรงโรงเรอน - อปกรณการเลยงตามค าแนะน าและเหนชอบจากผประกอบการคสญญาและเตรยมพรอมส าหรบรอรบลกไกในแตละรน

๒) ผประกอบการคสญญาน าลกไกอาย ๑ วนหรอ ๒๘ - ๓๐ วนมาสงใหและเลยงจนถงอาย ๑๒๐ วน (๑๖ - ๑๘ สปดาห)

๔๕

๓) ผประกอบการคสญญาน าอาหารส าเรจรป ยาและเวชภณฑมาสงให ๔) เกษตรกรตองจดหาแรงงานในการเลยง เตรยมอปกรณและจดหาปจจยตางๆ ทใชในการ

เลยงลกไกใหพรอมเพอรอรบลกไกในแตละรนกอนทผประกอบการจะน าลกไกมาสงมอบ ๕) เกษตรกรตองบนทกการเลยงและพรอมใหเจาหนาทสงเสรมตรวจสอบ เชน จ านวน

อาหารทใช จ านวนไกตาย เปนตน ๖) ผประกอบการคสญญาจะค านวณผลตอบแทนใหโดยดจากปรมาณอาหารทใช จ านวนไก

ทเลยงรอดหลงจากเลยงจนไดอาย ๒๘ - ๓๐ วนหรอถงอาย ๑๒๐ วน (๑๖ - ๑๘ สปดาห) และผประกอบการมารบไกคน

๗) เกษตรกรมหนาทเสยภาษใหรฐ เชน ภาษรายได ภาษโรงเรอนหรอภาษการประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ

ขนตอนการเขารวมโครงการเลยงไกแบบมสญญาผกพนของเกษตรกร ๑) เกษตรกรทมความประสงคจะเลยงไกกบผประกอบการจะยนความจ านงเพอขอสมครเขาเปน

ลกเลาอาจผานทางสตวบาลหรอเจาหนาทสงเสรมฯ ของบรษทนนๆ หรอไปสมครดวยตวเองทสาขาของผประกอบการกได

๒) ทมสตวแพทยหรอสตวบาลหวหนาโครงการของผประกอบการในจงหวดนนๆ จะไปตรวจสถานท พนท ความพรอมของระบบสาธารณปโภคของฟารมเกษตรกรตลอดจนการคมนาคมไปยงฟารมเกษตรกรทยนความจ านง

๓) เมอทกอยางเขาตามหลกเกณฑของผประกอบการ ผประกอบการกจะท าสญญาการเลยงไกโดยออกเลขทสญญาทระบเงอนไขและระยะเวลาของสญญา

ปญหาของบรษท/เอเยนตทมาจากการปฏบตงานของเกษตรกร ๑) เกษตรกรใชอาหารในการเลยงไกมากกวามาตรฐานของบรษทอยางผดปกตซงหมายถง เกษตรกร

ใชอาหารสตวผดวตถประสงคหรออาจน าไปใชเพอวตถประสงคอยางอน ๒) เกษตรกรแจงไกตายมากผดปกตแตปรมาณอาหารทใชยงปกต นนหมายถงไกและไขไกบางสวน

หายไป (เกษตรกรอาจน าไปแอบขาย) ๓) เกษตรกรไมสนใจตอการเลยงเทาทควร ไมปฏบตตามค าแนะน าของเจาหนาทสตวบาลของบรษท

ทมาดแลฟารมท าใหอาจเกดปญหาโรคระบาดในโรงเรอนหรอในฟารมได

บทลงโทษกรณลกเลาผดสญญา ๑) ตกเตอนดวยวาจา โดยแจงความผดใหทราบ ๒) ชะลอการเลยง โดยการยดอายการพกเลา เปนตน ๓) ยกเลกสญญา ปดเลาและบรษทคดมลคาความเสยหายตามทระบไวในสญญาแลวแตกรณ

๔๖

ขอด – ขอเสยของการเลยงแบบมสญญาผกพน ขอด ๑) เกษตรกรมนใจเพราะมตลาดรองรบผลผลตทแนนอนไมประสบปญหาเรองความเสยงของราคา

ผลผลต ๒) ผประกอบการธรกจครบวงจรจะมผลผลตทมคณภาพและมาตรฐานตามตองการส าหรบปอน

โรงงานหรอจ าหนายในประเทศอยางสม าเสมอตามแผนการตลาด ๓) เกษตรกรมงานท าและสามารถยดเปนอาชพหลกได โดยไมตองละทงครอบครว ลดปญหาการ

วางงานและเกษตรกรหญงมงานท าทบาน ๔) ไดรบค าแนะน าในเรองการเลยงไกทงทางดานเทคนคและดานวชาการอยางถกหลกวธโดย

เจาหนาทสตวบาลประจ าฟารมคอยใหความชวยเหลอและใหการดแลอยางใกลชดภายใตการก ากบดแลของผประกอบการ

ขอเสย ๑) เกษตรกรขาดอ านาจในการตอรองราคาและไมสามารถขยายการผลตตามท ตองการไดและ

บางสภาวะไดรบไกมาเลยงจ านวนนอยกวาประสทธภาพของเลา ๒) ขอก าหนดในสญญาผประกอบการเปนผก าหนดแตเพยงฝายเดยว การปรบราคาขน - ลงของ

ปจจยการผลตท าไดโดยไมตองแจงใหเกษตรกรทราบลวงหนา ๔) รายไดบางสวนของเกษตรกรขนอยกบดลยพนจของเจาหนาทสตวบาลทมาดแลฟารม ในการ

ค านวณผลตอบแทนใหกบเกษตรกร เชน การน าไกสาวมาลง จะก าหนดความพรอมโดยเจาหนาทของบรษท ซงอาจขอใหฟารมปรบปรงเปลยนแปลงตามทตองการกอนจงจะน าไกมาลงให และการพจารณาราคาตามน าหนกและคณภาพของไขไก เปนตน

๕) ถาเกษตรกรผดสญญา เกษตรกรจะถกปรบทนทแตถาทางผประกอบการผดสญญาเกษตรกรไมสามารถเอาผดกบผประกอบการไดผประกอบการจะอางเหตผลความจ าเปนตางๆ และเกษตรกรไมกลาเรยกรองใดๆ เพราะเกรงวาทางผประกอบการจะไมน าไกมาลงใหอกขณะทเกษตรกรยงมหนสนอยกบสถาบนการเงนทกมาสรางโรงเรอนและซออปกรณ

๖) เมอมการปรบราคาอาหารสตวขน ทางผประกอบการจะปรบราคารบซอไขไกเชนกนเพอใหสอดคลองกบราคาอาหารสตวทปรบขนเทานน แตทางบรษทไมไดค านงถงปจจยอนทเกษตรกรตองจายเพมเอง

๗) บรษทอางเหตผลของบรษทฝายเดยวทจะลดจ านวนไกตอเลาและพกเลาเปนเวลานาน

ความไมเปนธรรม ๘ ประการทอาจพบเมอท าฟารมแบบพนธะสญญา (Contract farming) Randi (๑๙๙๒) และ สภาพร และคณะ (๒๕๕๑) ไดสรปความไมเปนธรรมทอาจพบหลงจาก

เกษตรกรตกลงใจท าฟารมแบบมพนธะสญญาเลยงไกไขกบผประกอบการครบวงจรดงน ๑) ยกเลกการท าสญญาเรวเกนไป ระยะเวลาในการท าสญญาควรตอเนองนานอยางนอย ๑๕ ป

เพอใหเกษตรกรไดเงนมาผอนใชหนเงนกทลงทนไปในการกเงนมากอสรางโรงเรอนและจดหาอปกรณ

๔๗

หากระยะเวลาของการท าสญญาสน เกษตรกรจะไมสามารถผอนใชคนเงนกยมได ดงนนการยกเลกสญญากอนทจะใชคนเงนกยมหมดท าใหเกษตรกรไมสามารถไถถอนทดนทน าไปจ านองเงนกได

๒) ขาดการพฒนาและน าเทคโนโลยทเหมาะสมมาใช หากเกษตรกรเลยงไกเองตามล าพง เกษตรกรจะขาดการน าเทคโนโลยทพฒนาแลวมาใช ท าใหการเลยงไกไมประสบผลส าเรจ ไมสามารถแกปญหาทเกด ขนได

๓) คณภาพของปจจยการผลตไมด ไกจะเจรญเตบโตไดดและมประสทธภาพในการใหผลผลตดจะตองมาจากไกทมคณภาพด แขงแรง อาหารคณภาพด รวมทงคณภาพของยาและวคซนทใช หากบรษทจดหาสงดงกลาวใหกบเกษตรกรไมดการเลยงจะไมประสบผลส าเรจ ไกมประสทธภาพการผลตไมด

๔) การท าสญญาแลวขาดทน ในชวง ๑ ถง ๒ ปแรกของการท าฟารมแบบพนธะสญญา เกษตรกรจะไดก าไร แตหลงจากนนก าไรจะลดลงและหลงจากนน ๓ - ๔ ป เกษตรกรอาจเลกเลยงเพราะราคาอาหารและไกสาวแพง ขณะทไขไกมราคาถก อาชพเลยงไกไขอาจเปนงานทไมนาท าอกตอไป

๕) ไมจายเงน บางครงภายหลงการรบไขไกไปแลว บรษทยงไมจายเงนใหเกษตรกรหรออาจจายชามากเพราะทางบรษทประสบปญหาขาดทน ขายไขไกไมไดหรอขายไดราคาถก

๖) ขาดอ านาจในการโตแยง บางครงบรษทมปญหาปฏบตกบเกษตรกรไมเปนธรรม เกษตรกร ไมสามารถโตแยงได

๗) การยดตดกบบรษทเพยงบรษทเดยว ในบางครงเกษตรกรยดตดกบบรษทเพยงบรษทเดยว เมอบรษทเกดปญหากท าใหเกษตรกรเกดผลเสยไปดวย

๘) เกษตรกรทมการโตแยง หรอมการรองเรยนบรษทคสญญา มกไดรบการปฏบตทไมเปนธรรมจากบรษท เชน การชะลอการใหไกสาวมาเลยง การใหปจจยการผลตคณภาพต า ไดแก คณภาพไกสาว และ /หรออาหารไกไข มาใหเกษตรกรผนน ท าใหตนทนการผลตไขไกสง เกษตรกรขาดทน จนตองยกเลกพนธะสญญา เกษตรกรทอยในพนธะสญญาจงเปนเกษตรกรทไมปาก ไมมเสยง และสามารถทนตอการเอารดเอาเปรยบของบรษทได

การพจารณาศกษาเรอง “ตลาดขอตกลง (Contract farming)” ในประเทศไทย (คณะกรรมาธการ

การเกษตรและสหกรณ วฒสภา, ๒๕๔๖, และสภาพร และคณะ, ๒๕๕๑) จากรายงานผลการพจารณาศกษาเรอง “ตลาดขอตกลง (Contract farming)” ของคณะกรรมาธการ

การเกษตรและสหกรณ วฒสภา (โดยคณะท างานพจารณาศกษาความเปนไปไดของโครงการระบบตลาดขอตกลง (Contract farming)) ตอวฒสภาเมอป ๒๕๔๖ นนคณะกรรมาธการการเกษตรและสหกรณ วฒสภาไดเหนความส าคญและความจ าเปนของเกษตรกรในประเดนปญหาของการจ าหนายผลผลตทางการเกษตรใหไดรบความเปนธรรมและมรายไดแนนอนจากการจ าหนายผลตผลดานการเกษตรรวมทงลดปญหาความเสยง ในราคาผลตผลการเกษตรในอนาคต ประเดนปญหาดงกลาวเปนเรองทเกษตรกรรายยอยหลายกลมทท าการผลตสนคาเกษตรโดยมสญญาในการจ าหนายผลผลตใหกบธรกจการเกษตรหรอโรงงานแปรรปสนคาเกษตรทมความหลากรปแบบไมวาจะเปนเกษตรกรรายยอยรบจางท าการผลตตามสญญาเกษตรกรรายยอยท าการผลต

๔๘

สนคาเกษตรในลกษณะมสญญาประกนราคารบซอแตมเกษตรกรเปนจ านวนมากทประสบปญหาในการจ าหนายผลผลตตามระบบสญญาขอตกลงแลวไมไดรบความเปนธรรมและประสบปญหาความเดอดรอนจากการจ าหนายผลผลตโดยมการรองเรยนปญหาตอคณะกรรมาธการการเกษตรและสหกรณ วฒสภา เพอพจารณาแกไขปญหาและหาทางออกใหกบเกษตรกรทประสบปญหาความเดอดรอน อาท เกษตรกร รายยอยผเลยงไกไข เกษตรกรผเลยงปลาดกและเกษตรกรผเลยงกงกลาด า เปนตน คณะกรรมาธการการเกษตรและสหกรณ วฒสภาไดด าเนนการพจารณาศกษาประเดนปญหาความเดอดรอนของเกษตรกรท ถกเอารดเอาเปรยบจากสญญาขอตกลงในการซอขายสนคาเกษตรทไมเปนธรรมและพจารณาศกษาความเปนไปไดในการจดท าโครงการระบบตลาดขอตกลงทเปนมาตรฐาน จนพบทางออกทเปนขอเสนอการแกไขปญหาเพอใหเกดความเปนธรรมตอเกษตรกรทเปนผผลตสนคาเกษตร เพอใหเปนอาชพทมนคง ลดความเสยงในดานการตลาดและราคาจ าหนายผลผลต มเสถยรภาพของรายไดทยงยนใหกบพนองเกษตรกรใหสามารถประกอบอาชพการเกษตรอยางไดรบความเปนธรรมซงผลการพจารณาศกษามสาระส าคญ ๖ ขอ ไดแกขอเทจจรง ประเดนปญหา วตถประสงคการศกษา วธการศกษา ขอสงเกต บทสรปและขอเสนอแนะ

ตลาดขอตกลงหรอทเรยกวา Contract farming เปนองคประกอบในระบบการซอ – ขายสนคาเกษตรของไทยในปจจบนและนบวนระบบดงกลาวไดเพมความส าคญมากขน ทงนระบบการซอ - ขายสนคาเกษตรทมสญญาขอตกลงจะท าใหเกดประโยชนสงสดกบผซอและผขายทง ๒ ฝายเพยงแตฝายใดจะไดรบประโยชนมากนอยแตกตางกนจะขนอยกบอ านาจการตอรองของทง ๒ ฝายโดยทสญญาตกลงกนจะท าใหเกดความมนใจทงผซอและผขาย เกษตรกรในฐานะผผลตสนคาเกษตรหรอผขายสนคาเกษตรจะไดรบประโยชน ในดานความแนนอนของราคาจ าหนายผลผลต ลดความเสยงในดานความไมแนนอนของตลาดโดยเฉพาะสญญาทมการประกนราคารบซอผลผลตในอนาคตจงท าใหเกษตรกรสามารถคาดคะเนรายไดจากการจ าหนายผลผลตการเกษตรของตนเองในอนาคตและสามารถวางแผนการใชจายไดทงป สวนโรงงานแปรรปทอยในฐานะผซอจะไดรบประโยชนในประเดนทจะไดรบสนคาเกษตรหรอวตถดบการเกษตรทมคณภาพตามทตองการตามทได ตกลงในสญญารวมทงลดความเสยงในปญหาการขาดแคลนวตถดบจงเปนหลกประกนทจะสามารถควบคมการผลตสนคาใหไดปรมาณและคณภาพตามทตองการ เพอสงมอบใหลกคาตอไป

องคประกอบของตลาดขอตกลงทควรพจารณาประกอบดวยรปแบบตลาดขอตกลงทเปนทางเลอก บทบาทและความจ าเปนในการใชสญญาขอตกลงและหลกการของสญญาขอตกลง

๑) รปแบบตลาดสญญาขอตกลงทมการด าเนนการในประเทศไทยและความเปนไปไดในการจดท าโครงการตลาดขอตกลงตามสญญามหลากหลายรปแบบซงโดยปกตสญญาขอตกลงจะมองคประกอบทจ าเปนเพยงคน ๒ ฝายคอผซอและผขายทเกดความพงพอใจในการรวมท าสญญาขอตกลง

๒) บทบาทและความจ าเปนในการใชสญญาขอตกลง บทบาทและความตองการใชระบบตลาดขอตกลงทมมากขน หากตรวจสอบขอเทจจรงแลวจะพบวาธรกจการเกษตรหรอโรงงานแปรรปขนาดใหญสวนมากเกอบทกแหงมกจะมสญญาขอตกลงในการซอสนคาเกษตร เนองจากการผลตสนคาเกษตรในปจจบนเปนการผลตตามขอเรยกรองของตลาดหรอลกคาและเพอใหการผลตสนคาไดสนคาตรงกบทลกคาตองการ

๔๙

ทงชนดและคณภาพ การควบคมกระบวนการผลตนบตงแตการคดเลอกชนดพนธพชหรอพนธสตวและคณภาพวตถดบเปนสงจ าเปน การท าสญญาขอตกลงในการซอขายสนคาเกษตรจงเปนเครองมอทสามารถตอบสนองตอการบรรลเปาหมายดงกลาว ชวยใหผประกอบการมหลกประกนทจะใหไดวตถดบตามตองการ โดยเฉพาะการผลตสนคาตามทลกคาเรยกรองซงตองการความพถพถนในทกขนตอน เพอตอบสนองการผลตในประเดนของความปลอดภยของการผลตอาหาร (Food Safety) จงมความจ าเปนตองควบคมการผลตทกขนตอน

๓) หลกการของสญญาขอตกลง โดยหลกการแลวคสญญาตองปฏบตตามขอผกพนในสญญา แตปญหาทเกดขนอยทวาคสญญาไมสามารถปฏบตตามขอผกพนหรอฝายหนงฝายใดบดพลวหลกเลยงไมยอมปฏบตตามสญญา สวนหนงเกดจากปญหาความเสยงในการซอ – ขายสนคาเกษตรทม ปจจยความเสยงอาจเปนเหตสดวสยทไมสามารถท าใหคสญญาปฏบตตามขอผกพนได มกสงผลกระทบตออาชพการเกษตร น าไปส การไรเสถยรภาพของรายได ความจ าเปนของการท าสญญาตลาดขอตกลงแมจะขนอยกบคน ๒ ฝาย คอ ผซอและผขาย แตสญญาทดควรตองอยบนขอบเขตพนฐานของความเปนไปไดททง ๒ ฝายสามารถปฏบตไดและมความพอใจในระดบหนง ซงภาครฐแมจะไมมสวนเกยวของของการเปนคสญญา แตภาครฐควร มหนาทในการตรวจสอบดแลการจดท าสญญาใหเกดความเปนธรรม ปองกนการเอารดเอาเปรยบของ ฝายหนงฝายใด เพอใหคสญญาสามารถปฏบตตามสญญาได รวมทงมกระบวนการยตขอพพาทไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ ทางออกของระบบการเกษตรไทยดวยรปแบบการท าสญญาขอตกลงและเพอใหเกดประสทธผลกบเกษตรกรรายยอยทเปนคนสวนใหญของประเทศ รฐบาลควรตองพจารณาตดสนใจเลอกรปแบบของระบบการควบคมสญญาตลาดขอตกลงทอาจจะเปนในรปของสภาการเกษตรหรอการออกกฎหมายการเกษตรในลกษณะทมการชวยเหลออดหนนเกษตรกร รวมทงการสนบสนนใหเกดโครงการประกนภยพชผลใหมผลในทางปฏบต โดยภาครฐใหความชวยเหลอในสวนของเบยประกนภย หากการด าเนนการดงกลาวบงเกดผลในทางปฏบต เชอไดวาการเกษตรของไทยจะสามารถด าเนนการไดอยางราบรนและมการเจรญเตบโตเพมสงขน

ประเดนปญหา ไมวาจะเปนเกษตรกรรายยอยรบจางท าการผลตตามสญญาหรอเกษตรกรรายยอย ท าการผลตสนคาเกษตรในลกษณะมสญญาประกนราคารบซอ แตมเกษตรกรเปนจ านวนมากทประสบปญหา ในการจ าหนายผลผลตตามระบบสญญาขอตกลงแลวไมไดรบความเปนธรรมและประสบปญหาความเดอดรอนจากการจ าหนายผลผลต โดยไดมการรองเรยนปญหาตอผมอ านาจและรฐบาลใหพจารณาแกไขปญหาและ หาทางออกใหเกษตรกรทประสบความเดอดรอนถกเอารดเอาเปรยบจากการท าสญญาทไมเปนธรรม เชน เกษตรกรรายยอยผเลยงไกไข เปนตน เพอใหเกดความเปนธรรมตอเกษตรกรทเปนผผลตสนคาเกษตรใหเปนอาชพทมนคง ลดความเสยงในดานการตลาดและราคาจ าหนายผลตผล

ปญหาในระบบการท าสญญาขอตกลง ๑) สญญาขอตกลง สวนใหญเกษตรกรในฐานะผผลตมกถกเอาเปรยบและตกเปนผรบตามขอเรยกรอง

ในเงอนไขของสญญาจากผประกอบการในฐานะผซอ จงท าใหเกดความไมเปนธรรมตอเกษตรกร ๒) การท าสญญาขอตกลงทชดเจนจะเปนภาระในการเสยภาษรายไดของเกษตรกรโดยเฉพาะภาษ

รายไดหก ณ ทจายในการจ าหนายผลผลตใหกบผประกอบการ นอกจากนนเกษตรกรยงมภาระภาษทตองจาย

๕๐

ใหกบทองถนทถกจดเกบโดยองคการบรหารสวนต าบลซงวธการจดเกบภาษรายไดของกรมสรรพากรในแตละทองทมกมความแตกตางกนท าใหเกดความไมเปนธรรมและพบวาการจดเกบภาษซ าซอนเปนภาระของเกษตรกร ท าใหเปนอปสรรคตอการท าสญญาในระบบตลาดขอตกลง การจดเกบภาษมไดค านงถงขอเทจจรงวาเกษตรกรมรายไดจรงหรอไม บางปเกษตรกรประสบปญหาขาดทนแตกยงตองช าระภาษ ท าใหเกดความ ไมเปนธรรม

๓) คาใชจายดานสาธารณปโภค โดยเฉพาะคาไฟฟาและน าประปาของเกษตรกรทเลยงไกทตองเสย ในอตรากาวหนาประเภทผใชไฟโรงงานอตสาหกรรมจงเปนภาระคาใชจายทมตนทนสงไมสอดคลองกบนโยบายสงเสรมการประกอบอาชพเกษตรกรรม

๔) คาใชจายในการลงทนสรางโรงเรอนของเกษตรกรทรวมกจกรรมผลตสนคาเกษตร โดยเฉพาะสนคาปศสตวตามสญญาขอตกลงกบโรงงานแปรรปมตนทนสง ท าใหรายไดทไดรบไมคมคากบการลงทนของเกษตรกร

๕) เกษตรกรสวนใหญขาดแคลนเงนทน เนองจากสถาบนการเงนไมอนมตสนเชอตามความตองการของเกษตรกรทงๆ ทหลกทรพยค าประกนมมลคาสงกวาวงเงนสนเชอทขออนมตท าใหเกษตรกรสวนใหญตองหนไปพงสนเชอนอกระบบตองเสยดอกเบยในอตราสงมาก

๖) ขาดหนวยงานกลางทท าหนาทดแลสญญาขอตกลงใหเกดความเปนธรรมและพจารณาถงความเปนไปไดในการปฏบตตามขอผกพนของสญญาทท าใหทง ๒ ฝายไดรบผลประโยชนเพมขนจงท าใหสญญาขอตกลงทท ากนระหวางเกษตรกรและโรงงานแปรรปนน เกษตรกรจะตกอยในฐานะผเสยเปรยบและไมไดรบความเปนธรรม

๗) ประเดนปญหาคณภาพอาหารสตว ในกรณโรงงานแปรรปผลตอาหารเพอใชเองและจ าหนาย ซงรวมถงสงมอบใหเกษตรกรผเลยงปศสตวทมสญญาขอตกลงกบทางโรงงานมผลท าใหอาหารสตวทผลตไดนนมไดมการสงเพอตรวจสอบคณภาพ ท าใหอาหารสตวทผลตไดอาจมคณภาพไมคงท ถอเปนการเอาเปรยบเกษตรกร

๘) ปญหาคสญญาไมปฏบตตามสญญาขอผกพนมผลกระทบท าใหระบบสญญาขอตกลงการซอขายสนคาเกษตรขาดความนาเชอถอและหนวยงานทมหนาทก ากบดแลมปญหาในการจดการ โดยเฉพาะในกรณทเปนปญหาของเกษตรกรรายยอยทมจ านวนมาก

๙) ขอตกลงซอขายสนคาเกษตรระหวางเกษตรกรกบโรงงานแปรรปคอนขางจะมความหลากหลายรปแบบ เชน เกษตรกรรายยอยรบจางท าการผลตตามสญญากบบรษท เกษตรกรรายยอยท าการผลตสนคาเกษตรในลกษณะมสญญาประกนราคารบซอ การทมหลากหลายรปแบบจงท าใหขาดองคกรกลางทจะมา ท าหนาทก ากบการด าเนนงานใหเกดความเปนธรรม มผลท าใหเกษตรกรเปนจ านวนมากทประสบปญหาในการจ าหนายผลผลตตามระบบสญญาขอตกลงแลวไมไดรบความเปนธรรม

๕๑

การลงทนและการคนทนการเลยงไกไขพนธะสญญาแบบประกนราคา จากการศกษาส ารวจเกษตรกรผเลยงไกไขพนธะสญญาแบบประกนราคา พบวา การเลยงไกไขพนธะ

สญญาแบบประกนราคาในปจจบน เกษตรกรตองมการเลยงไกไขในปรมาณมาก ตงแต ๓๐,๐๐๐ – ๕๐,๐๐๐ ตว ขนไปจงจะเปนทสนใจของผประกอบการไกไขครบวงจร โดยฟารมไกไขดงกลาวจะตองไดรบค ารบรองมาตรฐานฟารมของกรมปศสตว โรงเรอนเลยงไกไขตองเปนโรงเรอนทมระบบระเหยน า (evaporative cooling housing) หรอโรงเรอนอแวป โดยมอปกรณการใหน า อาหาร ระบบเกบรวบรวมไขไกและมลไกออกจากโรงเรอน รวมทงอปกรณการควบคมอณหภมและสภาพแวดลอมในโรงเรอนแบบอตโนมต ฟารมเลยงไกไขตองมการจดการเลยงดไกไข การจดการดานอาหาร สขภาพ ฯลฯ รวมทงการจดการบรเวณฟารม อาคารบานพกคนงาน พนกงานและส านกงานเปนสดสวนเพอมาตรการปองกนการระบาดของโรคไขหวดนกจงจะ เขารวมโครงการได สถานทตงฟารมมกตองหางไกลชมชน เพอหลกเลยงปญหาดานฝนละอองและกลนทเกดจากการเลยงไกไขและถกระบายออกทางพดลมดดอากาศออก การเลยงไกไขตองใชน าในปรมาณมากเพอการดมกนของ ไกไขและใชในระบบระเหยน าเพอการปรบอณหภมในโรงเรอน สถานทเลยงไกไขจงตองสามารถเจาะน าบาดาลขนมาใชได และควรเปนน าบาดาลทมคณภาพดดวย นอกจากนการเลยงไกไขในปจจบนตองใชกระแสไฟฟามากส าหรบโรงเรอนอแวป สถานทเลยงไกไขจงตองมระบบไฟฟาแบบ ๓ เฟส หรอไฟฟาอตสาหกรรม หรอสามารถเชอมตอเขามาได เปนตน

จากการส ารวจ พบตวอยางเกษตรกรทท าการสรางฟารมใหมเพอเลยงไกไขพนธะสญญาแบบ ประกนราคา ขนาดการเลยง ๓๖,๐๐๐ ตว ประกอบดวยโรงเรอนเลยงไกไขขนาด ๑๔ x ๑๒๐ ตารางเมตร ความจไกไข ๓๖,๐๐๐ ตว จ านวน ๑ หลง มคากอสรางทงคาโรงเรอนและอปกรณการเลยงประมาณ ๘.๕ ลานบาท นอกจากนทางฟารมยงตองจายคาปรบปรงทดนเพอการกอสรางฟารมไกไข ระบบถนนภายในฟารม ระบบสาธารณปโภคตางๆ (น า ไฟฟา การสอสารตางๆ ฯลฯ) เพอใหเพยงพอส าหรบการเลยงไกไข การสรางโรงเกบอาหารและเวชภณฑ บานพกคนงาน อาคารส านกงาน บอจมน ายาฆาเชอส าหรบยานพาหนะทผาน เขา - ออกฟารม รวฟารม ฯลฯ ท าใหตองใชเงนในการลงทนรวมเปนเงนทงสนประมาณ ๑๒ ลานบาท โดยเกษตรกรตองกเงนจ านวนดงกลาวจากทางธนาคารพาณชย และมผประกอบการครบวงจรคสญญาเปน ผรบรองการซอไขไกทงหมดจากเกษตรกร ซงทวไปการกเงนดงกลาวจะตองใชคนเงนตนทงหมดภายในเวลา ๘ ป

เกษตรกรท าพนธะสญญากบทางผประกอบการไกไขครบวงจร โดยในชวงปพ .ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ เกษตรกรซอไกไขสาวราคาตวละ ๑๑๐ บาท อาหารไกไขกโลกรมละ ๑๐.๕๐ บาท และราคาไขไกคละรบซอกลบหนาฟารมฟองละ ๑.๙๐ บาท ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๔ ปรบเปน ไกสาวราคาตวละ ๑๑๙ บาท อาหารไกไขกโลกรมละ ๑๒.๕๐ บาท และราคาไขไกคละรบซอกลบหนาฟารมฟองละ ๒.๒๐ บาท โดยการเลยงตลอดระยะเวลา ๑๓ เดอน แมไกไขใหไขเฉลยตวละ ๓๐๑ ฟอง หรอคดเปนเปอรเซนตการไขรอยละ ๗๖.๒๐ ตลอดระยะเวลาการไข

๕๒

การวเคราะหผลตอบแทนในการท าการเลยงไกไขพนธะสญญาแบบประกนราคา จากเงอนไขการท าพนธะสญญาขางตน รวมทงประสทธภาพการใหผลผลตไขของปจจยการผลตทซอ

จากผประกอบการคสญญา ผลการวเคราะหตนทนการผลตไขไกโดยการใชโปรแกรม SARDI EGGCOST Model (บทท ๗) พบวา ตนทนการผลตไขไก ๑ ฟองของเกษตรกรพนธะสญญาดงกลาว ในระหวางป พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ เทากบ ๒.๒๙ บาทตอฟอง และระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๔ เทากบ ๒.๖๓ บาทตอฟอง และจ าเปนตองจ าหนายไขไกในราคาดงกลาวจงจะมเงนใชคนเงนตนกบทางธนาคารไดครบตามสญญา และฟารมเปนของเกษตรกรโดยสมบรณภายในระยะเวลา ๘ ปทก าหนดไว แตเกษตรกรไดรบการประกนราคารบซอไขไกกลบในราคาเพยงฟองละ ๑.๙๐ และ ๒.๒๐ บาทเทานน ดงนนเกษตรกรจงตองขาดทนจากการผลตไขไกตามพนธะสญญาฟองละ ๐.๓๙ - ๐.๔๓ บาท ตามล าดบ จงท าใหเกษตรกรตองมภาระหนสนคางช าระกบผประกอบการคสญญาประมาณ ๗ ลานบาท จากการเลยงไกไขพนธะสญญาแบบประกนราคาขางตน เปนระยะเวลา ๓.๕ ป โดยในปจจบนผประกอบการคสญญาก าลงฟองรองเกษตรกรเพอใหช าระหนสนทมกบผประกอบการคสญญา หรอเกษตรกรตองยอมใหผประกอบการคสญญาเชาฟารมไกไขดงกลาวเพอ หกหนสนทเกดขน หรออาจขายฟารมใหกบผประกอบการคสญญาเพอเปนการหกหนสนดงกลาว

๓.๑.๖ ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางการผลตไกไข/ไขไก ปญหา อปสรรค ในชวงทมการควบคมการน าเขาไกพอ - แมพนธ ระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๓ ได

กอใหเกดปญหาตอโครงสรางและวถการปฏบตในการเลยงไกไขของประเทศเปนอยางมาก และยงสงผลกระทบมายงโครงสรางการผลตไขไกทงประเทศในปจจบน ดงน

๑) การไดลกไกหรอไกสาวลาชาและไมเพยงพอตอความตองการ เกษตรกรผเลยงไกรายอสระสวนใหญไดรบผลกระทบ โดยไดรบลกไกไขทจะเลยงจาก

บรษทผผลตลกไกไขลดนอยลง ไมเพยงพอแกความตองการ และการสงมอบไกพนธลาชา ทยอยกนมา ท าใหเกดปญหาดานการจดการ รวมถงการใชประโยชนของโรงเรอนและอปกรณไมเตมประสทธภาพ นอกจากนการทไดพนธไกไมเตมโรงเรอน ท าใหผเลยงไกจ าเปนตองแกปญหาโดยการปดโรงเรอนบางหลงแลวใชวธเลยงไกหนาแนนขน เพอประหยดคาใชจายทงคาไฟฟาและน า เชน กรงละ ๔ - ๕ ตว ท าใหไกเครยดเกดปญหาการสญเสยมาก รวมถงประสทธภาพการใหไขไมดดวย

บรษทผผลตลกไกไข ไมมลกไกไขแรกเกดเพยงพอทจะขายใหกบเกษตรกรเหมอนดงทผานมา แตมไกสาวขายใหกบเกษตรกรเปนการทดแทน ท าใหเกษตรกรจ าตองซอไกสาวในราคาสงขนโดยปรยาย การทเกษตรกรตองซอไกสาวจากบรษทผผลตลกไกนน นอกจากมผลท าใหตองเพมตนทนในการผลตแลว ยงมโอกาสเสยงตอคณภาพของไกสาวดวย เพราะหากเกษตรกรสามารถเลยงไกสาวเองได เกษตรกรจะเลยงดไกนนเปนอยางด มการใหอาหารและการท าโปรแกรมวคซนตางๆ อยางเตมทและครบถวนเพราะเปนการเลยงเพอการ ใชเองในฟารม จงพยายามท าใหไกสาวมคณภาพดทสด เพอใหแมไกมประสทธภาพการใหไขอยางเตมท ในระยะออกไขดวย สวนการซอไกสาวนอกจากมราคาแพงกวาไกสาวทเกษตรกรเลยงเองแลว ยงอาจม

๕๓

ความเสยงทไกสาวนนมคณภาพและสขภาพไมดทกตว อาจเนองจากการลดตนทนการผลตในการเลยงไกสาว สงผลใหไกไขใหผลผลตไมดในชวงใหไขขณะทอยกบเกษตรกร ซงจะมผลท าใหตนทนการผลตไขไกของเกษตรกรสงขน

๒) เกษตรกรถกขอรองใหซออาหารสตวและเภสชภณฑพรอมกบพนธสตว บรษทผผลตลกไกมกขอใหเกษตรกรชวยซออาหารสตวและเวชภณฑส าหรบสตวจากบรษท

ของตนเองหรอบรษทในเครอ หากเกษตรกรยนยอมซอ กจะไดรบพนธไกทรวดเรวและเพยงพอแกความตองการ แตถาเกษตรกรไมยอมซอ เกษตรกรผนนกไดรบลกไกหรอไกสาวจากบรษทลาชา จ านวนไมเพยงพอ หรอไมไดรบเลย ทงทจรงแลวเกษตรกรสามารถผสมอาหารไกไขใชเองได และอาหารทผสมเองมกมคณภาพดและราคาถกกวา อกทงเกษตรกรสามารถก าหนดหรอควบคมคณภาพอาหารไดตามสภาพไกของแตละฟารม ซงจะท าใหเปอรเซนตการไขของไกไขดดวยและเปนการชวยลดตนทนการเลยงไกไขไดเปนอยางมาก ในขณะทอาหารบรษทมกมราคาสงกวาอาหารทผสมเอง อกทงอาจมคณภาพดอยกวาเน องจากการลดตนทนการผลตและการตองการก าไรสงสด เมอใชแลวท าใหเปอรเซนตการใหไขของไกไมดเทาทควร และท าใหตนทนการผลตไขสงตามไปดวย แตเกษตรกรจ าเปนตองใช มเชนนนจะไมมไกไขเลยง

๓) ราคาลกไก/ไกสาวสง อยางไมเปนธรรม จากวกฤตการณราคาไขตกต าตงแตการเกดโรคไขหวดนก (พ.ศ. ๒๕๔๗) ตอเนองจนถง

ป พ.ศ. ๒๕๕๑ ดงนนคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ จงขอใหผผลตลกไกลดปรมาณการผลตลกไกลง รอยละ ๑๐ ในเดอนพฤศจกายน ๒๕๕๑ (ตามมตของคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ) แตการกระท าดงกลาวไมมผลในการแกปญหาราคาไขตกต าอยางเหนไดชด ดงนนในเดอน มนาคม ๒๕๕๒ ทางผผลตลกไกจงพรอมใจกนลดการผลตลกไกลงอกรอยละ ๒๐ โดยการท าลายไกไขพอ - แมพนธ และการปลดไกไขยนกรง ซงสงผลใหเกดการขาดแคลนลกไกไขและไกสาวอยางรนแรง ดงนนบรษทผผลตลกไกไขและไกสาวจงพรอมใจกนขนราคาทงลกไกแรกเกดและราคาไกสาวตงแตเดอน เมษายน ๒๕๕๒ เปนตนมาจนกระทงสงสดในเดอนมถนายน ๒๕๕๓ และหลงจากนนราคาลดลงเลกนอย โดยลกไกราคาตวละ ๒๖ – ๒๘ บาท และไกสาวราคาตวละ ๑๔๐ – ๑๕๒ บาทดงแสดงไวใน ตารางท ๑๒ และ ๑๓ ซงเปนราคา ทสงกวาตนทนการผลตมาก เนองจากอาหารและวตถดบอาหารซงเปนปจจยการผลตหลกของทงลกไกแรกเกดและไกสาว ในชวงเวลาดงกลาวมไดมราคาสงขนจากปกตแตประการใด การขนราคาลกไกไขและราคาไก สาว มผลท าใหราคาไขไกหนาฟารมสงขนตามไปดวย (ตารางท ๑๔) ซงสงผลถงผบรโภคทตองซอไขไกในราคาทสงขนเชนกน

๔) การขยายตวของฟารมไกของเกษตรกรขนาดใหญและฟารมในเครอบรษท ในชวงทผานมาทเกดปญหาไขไกราคาตกต ามายาวนาน จนเกษตรกรจ านวนหนงประสบ

ปญหาการขาดทนอยางหนกจนตองลดปรมาณการเลยงหรอเลกกจการไป ซงเปนทงวกฤตและโอกาสใหมการขยายตวการเลยงไกไขของฟารมไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมากทมความสมพนธอนดกบบรษทผลตลกไกและมการใชผลตภณฑของบรษทผผลตลกไกอยางตอเนอง รวมทงการขยายฟารมและฟารมในเครอของบรษทผผลตลกไกเอง ท าใหมไกไขเหลอใหเกษตรกรอสระนอยลงและไมมไกไขเหลอส าหรบเกษตรกรรายใหม

๕๔

๕) อนๆ ทมผลกระทบตอโครงสรางการผลตไขไก เกษตรกรผเลยงไกไขหลายรายรายงานวา ไมสามารถรองเรยนเร องการขาดแคลนลกไกแก

สวนราชการทเกยวของ เชน กรมปศสตว ได เพราะบรษทผผลตลกไกขอรองไมใหเกษตรกรรองเรยนเรองน มเชนนนจะไมมลกไกเลยงเลย

ปญหา อปสรรคภายหลงจากมประกาศใหมการน าเขาเสร การเปดน าเขาเสรกอใหเกดปญหาปรมาณไขไกทผลตออกสตลาดไดเกนกวาความตองการ

เพมขนเรอยๆ จนถงป พ.ศ. ๒๕๕๔ มไขไกทเกนความตองการถงวนละกวา ๓ ลานฟอง แตเนองจากเกดปญหาอทกภยในพนทหลายจงหวด ท าใหถนนบางสายถกตดขาด การคมนาคมขนสงเปนไปดวยความยากล าบาก ท าใหไขไกตกคางอยในฟารมหรอทผรวบรวมจ านวนมากทไมสามารถขนสงไปยงผบรโภคในหลายพนทได ขณะทบางพนทมการซอไขไกจ านวนมากไปชวยเหลอผประสบอทกภย ในขณะทผบรโภคจ านวน ไมนอยทเกดความกงวลจงมการกกตนไขไกไวบรโภคในจ านวนทมากกวาปกต สงผลใหไขไกในชวงตลาคม – พฤศจกายน ๒๕๕๔ มราคาสงขนมาก จนท าใหรฐบาลใหมการน าเขาไขไกจากประเทศมาเลเซย ทงทความจรงไขไกในประเทศยงมอย เพยงแตการขนสงท าไมได จงท าใหมไขไกทตกคางสะสมมาถงเดอนมกราคม ๒๕๕๕ จ านวนกวา ๑๐๐ ลานฟองและเกดปญหาไขไกลนตลาด สงผลใหราคาไขไกตกต าอยางหนกขณะทตนทนการผลตสง ผเลยงไกจงประสบปญหาการขาดทน

ปญหาในการผลตไกไขในปจจบน คอ ๑) ปรมาณวตถดบอาหารสตวทงวตถดบพลงงานและวตถดบโปรตนมไมเพยงพอกบ

ความตองการและมราคาสงขนมาโดยล าดบ เนองจากการขยายตวของอตสาหกรรมการเลยงสตวของประเทศแทบทกชนด ประกอบกบการเกดสภาวะภยแลง ฝนตกไมตรงตามฤดหรอน าทวมท าใหผลผลตอาหารสตวลดนอยลง

๒) ราคาไขไกหนาฟารมตกต าและต ากวาตนทนการผลตไขไกมาอยางตอเนองและยาวนาน ๓) ปญหาขาดแคลนแรงงานจากฟารมเลยงสตว และแมแตบตรหลานเกษตรกรกไมยอม

กลบมาสบทอดอาชพการเลยงสตวของครอบครว สวนหลายรายทบตรหลานกลบมาท ากจการฟารมตอจากบดามารดาแตยงไมมความรในการจดการและบรหารกจการของฟารมจงใชวธการจางทปรกษาฟารมมาชวยดแลและตดสนใจในการด าเนนงานฟารมเกอบทงหมด

๔) เกษตรกรผเลยงไกไขพนธะสญญามปญหา ไดรบความไมเปนธรรมในการท าพนธะสญญาในการเลยงไกไขกบผประกอบการครบวงจรทเปนคสญญา ท าใหเกษตรกรตองมขอพพาทและมภาระหนสนกบผประกอบการครบวงจรคสญญาและสถาบนการเงนทใหการสนบสนน

ปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางการผลต ๑) การขยายตวของฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก ทงฟารมของบรษทเอง บรษทใน

เครอและฟารมพนธะสญญา ซงจะมผลท าใหการผลตไขไกของประเทศอยในมอของผประกอบการเลยงไกไขซงมจ านวนเพยง ๑๑๒ ราย คดเปนรอยละ ๕ ของจ านวนผเลยงไกไขทงประเทศ การขยายการเลยงไกไขอยาง

๕๕

ตอเนองของผผลตไกไขดงกลาวยอมกอใหเกดภาวะลนตลาดของไขไกและราคาไขไกทตกต าอยางตอเนองยาวนาน ท าใหเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกทมเงนทนส ารองนอยขาดทนและไมสามารถเลยงไกไข เปนอาชพตอไปได หรอตองเปลยนสถานภาพจากฟารมอสระเปนฟารมทมสญญาผกพนกบบรษทหรอฟารมขนาดใหญ จะยงท าใหสดสวนของการเลยงไกของผประกอบการไกไขครบวงจรขยายตวเพมมากขน

๒) ราคาวตถดบอาหารสตวทสงขน โดยเฉพาะอยางยงวตถดบประเภทพลงงานทมราคาสงขนมาอยางตอเนอง จงมผลท าใหตนทนการผลตไขไกสงขนมากเนองจากวตถดบประเภทพลงงานทผเลยงไกไขนยมใชทวไปคอ กากถวเหลองและขาวโพด ตองใชมากถงรอยละ ๔๐ – ๕๐ ในสตรอาหาร ซงผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมากมอ านาจในการตอรองราคา รวมทงมเงนทนทจะเกบส ารองขาวโพดราคาถกในชวงฤดเกบเกยวไวใชได ขณะทผเลยงขนาดเลกไมสามารถท าได ระยะหลงเกษตรกรผเลยงไกไขในหลายพนทจงสมครใจทจะเปนฟารมพนธะสญญากบฟารมขนาดใหญในพนทมากขนเรอยๆ ซงหมายความวาก าลงการผลตไขไกของประเทศจะไปอยในการดแลของฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมากซงเปนฟารมทมธรกจครบวงจรมากขน ๓) แรงงานทท างานในฟารมหายากและคาจางแรงงานสงขน ท าใหตนทนการผลตสง ฟารมขนาดเลกและขนาดกลางจ านวนมากไมสามารถขยายการเลยง บางรายตองลดจ านวนไกไขลงใหเหลอ แคดแลไดเองในครอบครว จงเปนโอกาสทฟารมขนาดใหญจะขยายการเลยงเพมขนได เนองจากมเงนทนสามารถเลยงไกไขแบบหนาแนนในโรงเรอนระบบอแวป ทมการตดตงอปกรณการใหอาหาร น า เกบไข เกบมลโดยใชแรงงานคนนอยลงมาก

๔) ปญหาโรคระบาดไขหวดนกทยงตองมความระมดระวงในการเขา – ออกฟารม การขนสงลกไก ไกสาว ไขไก อาหารทใชเลยงไก ท าใหเกษตรกรตองลงตนทนปรบปรงระบบการควบคมปองกนโรคใหไดตามมาตรฐานก าหนดซงเปนปญหาหนงทเกษตรกรตดสนใจเขาเปนฟารมทมสญญาผกพนกบบรษทหรอฟารมขนาดใหญ ฟารมอสระจงนอยลงเรอยๆ

๕) การเลยงไกไขในสภาพหนาแนนโดยเฉพาะในไกไขสายพนธท ใหผลผลตสง ท าใหไกมความเครยดและมกมปญหาสขภาพสงผลใหผลผลตลดลงมาก โดยเฉพาะบางชวงทมสภาพอากาศเปลยนแปลงอยางรวดเรว ซงการเลยงในโรงเรอนระบบอแวปจะมปญหานอยกวา แตเกษตรกรตองลงทนสงมากและมก ไมมนใจทจะด าเนนการเอง สวนหนงจงยอมเขาสระบบการเลยงแบบมพนธะสญญาซงจะมนกวชาการของบรษทมาใหค าแนะน าหรอด าเนนการใหรวมทงการรบซอไขไกกลบดวยซงเกษตรกรคดวาจะลดความเสยงได

๖) ปญหาน ามนเชอเพลงทราคาแพงขนอยางตอเนอง ท าใหคาขนสงเพมขนมผลตอตนทนการผลตดวยเชนกน ซงเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางไดรบผลกระทบมากกวาผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมากทสามารถเพมก าลงการผลตหรอประสทธภาพการผลตใหสงขนได

๗) ลกษณะการบรโภคของคนรนใหมทนยมการซอสนคาในหางคาปลกสมยใหม (modern trade) ซปเปอรมารเกตมากกวาการซอในตลาดสด รวมทงการเนนซอสนคาคณภาพไขไกเพอสขภาพ บรรจภณฑทสวยงามสะดวกในการซอ เปนการสงเสรมสนบสนนเพมยอดจ าหนายใหฟารมขนาดใหญทมศกยภาพในการพฒนาดานคณภาพดงกลาวใหตอบสนองแกผบรโภคได จงท าใหฟารมขนาดใหญพยายามทจะขยายฟารมเพอเพมผลผลตไขไกใหมากขน

๕๖

ตารางท ๑๒ ราคาลกไกไขหนาฟารม ป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๕๔ หนวย : บาท/ตว

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด

๒๕๔๕ ๑๗.๗๕ ๑๗.๗๕ ๑๗.๗๕ ๑๗.๘๕ ๑๙.๔๙ ๒๐.๐๐ ๑๙.๖๙ ๑๙.๐๐ ๑๘.๔๒ ๑๖.๖๙ ๑๓.๘๕ ๑๑.๖๔ ๑๗.๔๙ ๑๑.๖๔ ๒๐.๐๐

๒๕๔๖ ๘.๔๔ ๑๐.๕๔ ๑๑.๘๐ ๑๓.๗๓ ๑๕.๑๐ ๑๕.๘๒ ๑๕.๗๕ ๑๕.๘๓ ๑๖.๒๐ ๑๕.๙๕ ๑๕.๕๘ ๑๕.๗๘ ๑๔.๒๑ ๘.๔๔ ๑๖.๒๐

๒๕๔๗ ๑๗.๐๒ ๒๐.๑๗ ๒๒.๔๕ ๒๓.๑๕ ๒๕.๙๘ ๒๕.๘๐ ๒๖.๐๗ ๒๔.๕๐ ๒๔.๑๐ ๒๓.๙๔ ๑๘.๒๓ ๑๔.๑๖ ๒๒.๑๓ ๑๔.๑๖ ๒๖.๐๗

๒๕๔๘ ๑๔.๔๙ ๑๖.๐๐ ๑๖.๐๐ ๑๖.๒๗ ๑๘.๐๐ ๑๗.๘๔ ๑๙.๐๐ ๑๙.๐๐ ๑๘.๐๐ ๑๗.๑๐ ๑๕.๗๔ ๑๕.๐๐ ๑๖.๘๗ ๑๔.๔๙ ๑๙.๐๐

๒๕๔๙ ๑๔.๘๓ ๑๓.๐๐ ๑๓.๘๑ ๑๖.๙๑ ๑๗.๐๐ ๑๗.๐๐ ๑๔.๘๑ ๑๔.๘๐ ๑๒.๐๐ ๑๒.๐๐ ๑๔.๕๔ ๑๓.๕๘ ๑๔.๕๒ ๑๒.๐๐ ๑๗.๐๐

๒๕๕๐ ๑๔.๒๐ ๑๖.๘๘ ๑๘.๐๐ ๑๘.๐๐ ๑๙.๕๒ ๒๐.๐๐ ๒๐.๐๐ ๒๐.๐๐ ๒๐.๐๐ ๒๐.๐๐ ๒๐.๐๐ ๑๖.๐๐ ๑๘.๕๕ ๑๔.๒๐ ๒๐.๐๐

๒๕๕๑ ๘.๗๗ ๑๒.๙๐ ๒๐.๙๐ ๒๒.๐๐ ๒๒.๐๐ ๒๐.๓๒ ๑๖.๐๐ ๑๖.๐๐ ๑๗.๖๒ ๑๘.๔๗ ๑๗.๕๗ ๑๙.๕๔ ๑๗.๖๗ ๘.๗๗ ๒๒.๐๐

๒๕๕๒ ๑๘.๐๐ ๑๘.๐๐ ๒๐.๒๓ ๒๗.๓๖ ๒๘.๐๐ ๒๗.๐๐ ๒๗.๐๐ ๒๘.๕๖ ๒๘.๖๒ ๑๕.๑๕ ๒๕.๐๔ ๒๕.๗๔ ๒๔.๐๖ ๑๕.๑๕ ๒๘.๖๒

๒๕๕๓ ๒๒.๕๐ ๒๔.๕๐ ๒๔.๘๕ ๒๔.๐๐ ๒๗.๐๐ ๓๐.๐๐ ๒๗.๓๘ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๕.๗๘ ๒๒.๕๐ ๒๙.๑๕

๒๕๕๔ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๗๔ ๒๘.๐๐ ๒๘.๐๐ ๒๘.๐๐ ๒๘.๐๐ ๒๘.๐๐ ๒๘.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๑.๘๓ ๒๖.๗๑ ๒๑.๘๓ ๒๘.๐๐ ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๕๖

๕๗

ตารางท ๑๓ ราคาไกรนสาวหนาฟารมตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๕๔ หนวย : บาท/ตว

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด

๒๕๔๕ ๙๕.๐๐ ๙๕.๐๐ ๙๕.๐๐ ๙๕.๔๕ ๙๙.๗๕ ๙๙.๗๕ ๙๗.๒๕ ๙๖.๕๐ ๙๕.๕๗ ๙๑.๒๘ ๘๖.๘๘ ๘๐.๗๔ ๙๔.๐๑ ๘๐.๗๔ ๙๙.๗๕

๒๕๔๖ ๗๓.๖๕ ๘๐.๘๒ ๘๔.๗๕ ๘๔.๗๕ ๘๕.๕๐ ๘๘.๐๐ ๘๘.๐๐ ๘๘.๐๐ ๘๙.๓๕ ๘๙.๗๕ ๘๙.๖๐ ๘๙.๙๒ ๘๖.๐๑ ๗๓.๖๕ ๘๙.๙๒

๒๕๔๗ ๙๒.๓๔ ๑๐๔.๙๓ ๑๒๑.๑๐ ๑๒๘.๖๗ ๑๓๕.๙๗ ๑๓๖.๖๗ ๑๓๖.๓๔ ๑๒๕.๖๙ ๑๒๕.๐๐ ๑๒๕.๐๐ ๑๑๔.๕๔ ๑๐๘.๑๖ ๑๒๑.๒๐ ๙๒.๓๔ ๑๓๖.๖๗

๒๕๔๘ ๑๑๓.๙๖ ๑๒๐.๐๐ ๑๒๐.๐๐ ๑๒๑.๓๖ ๑๒๕.๐๐ ๑๒๖.๗๓ ๑๔๐.๐๐ ๑๓๘.๙๙ ๑๒๙.๐๗ ๑๒๒.๘๔ ๑๒๐.๘๕ ๑๒๐.๐๐ ๑๒๔.๙๐ ๑๑๓.๙๖ ๑๔๐.๐๐

๒๕๔๙ ๑๑๙.๗๕ ๑๑๗.๐๐ ๑๑๗.๐๐ ๑๑๗.๐๐ ๑๑๗.๐๐ ๑๑๗.๐๐ ๑๑๒.๑๙ ๑๑๒.๐๐ ๑๐๙.๐๐ ๑๐๙.๐๐ ๑๑๒.๘๓ ๑๐๖.๔๘ ๑๑๓.๘๕ ๑๐๖.๔๘ ๑๑๙.๗๕

๒๕๕๐ ๑๐๘.๕๐ ๑๑๑.๔๔ ๑๑๒.๗๕ ๑๑๒.๗๕ ๑๑๗.๗๐ ๑๑๙.๐๐ ๑๑๙.๐๐ ๑๑๙.๐๐ ๑๑๙.๕๐ ๑๑๙.๕๐ ๑๑๙.๕๐ ๑๑๔.๕๔ ๑๑๖.๑๐ ๑๐๘.๕๐ ๑๑๙.๕๐

๒๕๕๑ ๑๐๗.๒๗ ๑๑๐.๙๔ ๑๒๘.๔๔ ๑๓๓.๑๕ ๑๓๗.๕๐ ๑๓๓.๕๐ ๑๒๗.๕๐ ๑๒๗.๕๐ ๑๒๙.๑๒ ๑๒๙.๕๔ ๑๒๔.๓๐ ๑๒๕.๕๐ ๑๒๖.๑๙ ๑๐๗.๓๐ ๑๓๗.๕๐

๒๕๕๒ ๑๑๘.๐๐ ๑๑๕.๕๐ ๑๑๕.๑๒ ๑๓๗.๐๙ ๑๔๓.๗๐ ๑๔๒.๕๐ ๑๔๒.๕๐ ๑๔๙.๙๐ ๑๔๙.๒๗ ๑๔๒.๓๘ ๑๔๒.๑๐ ๑๔๓.๘๕ ๑๓๖.๘๓ ๑๑๕.๑๒ ๑๔๙.๙๐

๒๕๕๓ ๑๓๕.๗๕ ๑๔๐.๗๕ ๑๔๑.๖๒ ๑๓๙.๕๐ ๑๔๖.๕๐ ๑๕๒.๓๘ ๑๔๗.๙๖ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๓.๙๑ ๑๓๕.๗๕ ๑๕๒.๓๘

๒๕๕๔ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๔.๕๐ ๑๔๖.๗๒ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๕๐.๕๐ ๑๓๙.๕๗ ๑๔๘.๒๗ ๑๓๙.๕๗ ๑๕๐.๕๐

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๕๗

๕๘

ตารางท ๑๔ ราคาเฉลยไขไกคละหนาฟารมป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๕

หนวย : บาท/๑๐๐ฟอง เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด

๒๕๔๕ ๑๕๓.๖๕ ๑๔๖.๗๙ ๑๔๖.๑๕ ๑๕๐.๔๘ ๑๕๙.๕๗ ๑๕๐.๘๐ ๑๔๐.๐๐ ๑๔๔.๔๒ ๑๓๕.๕๐ ๑๒๒.๖๐ ๑๒๒.๓๑ ๑๑๓.๙๑ ๑๔๐.๕๒ ๑๑๓.๙๑ ๑๕๙.๕๗

๒๕๔๖ ๑๐๐.๐๐ ๑๑๘.๔๘ ๑๒๕.๐๐ ๑๒๕.๖๕ ๑๔๓.๑๓ ๑๕๕.๐๐ ๑๕๕.๐๐ ๑๕๖.๑๓ ๑๖๔.๐๐ ๑๕๘.๘๗ ๑๕๐.๐๐ ๑๕๓.๐๐ ๑๔๒.๐๒ ๑๐๐.๐๐ ๑๖๔.๐๐

๒๕๔๗ ๑๘๕.๐๐ ๑๗๙.๓๑ ๑๕๖.๐๐ ๒๐๐.๐๐ ๒๑๐.๐๐ ๒๑๕.๐๐ ๒๒๕.๐๐ ๒๓๐.๐๐ ๒๒๑.๖๗ ๒๑๐.๐๐ ๑๗๐.๐๐ ๑๙๐.๓๒ ๑๙๙.๓๖ ๑๕๖.๐๐ ๒๓๐.๐๐

๒๕๔๘ ๒๓๐.๐๐ ๒๒๐.๐๐ ๒๑๕.๐๐ ๒๒๓.๐๐ ๒๓๐.๐๐ ๒๓๐.๐๐ ๒๔๑.๐๐ ๒๒๙.๐๐ ๒๑๐.๐๐ ๒๐๗.๐๐ ๑๘๕.๐๐ ๑๖๓.๐๐ ๒๑๕.๒๕ ๑๖๓.๐๐ ๒๔๑.๐๐

๒๕๔๙ ๑๖๑.๐๐ ๑๕๐.๐๐ ๑๗๔.๐๐ ๑๗๑.๐๐ ๑๗๘.๐๐ ๑๘๓.๐๐ ๑๗๐.๐๐ ๑๗๒.๐๐ ๑๖๐.๐๐ ๑๖๐.๐๐ ๑๘๕.๐๐ ๑๗๒.๐๐ ๑๖๙.๖๗ ๑๕๐.๐๐ ๑๘๕.๐๐

๒๕๕๐ ๑๗๙.๐๐ ๑๘๓.๐๐ ๑๘๑.๐๐ ๑๗๔.๐๐ ๑๙๗.๐๐ ๒๐๐.๐๐ ๒๐๕.๐๐ ๒๑๒.๐๐ ๒๑๕.๐๐ ๑๙๕.๐๐ ๑๙๖.๐๐ ๑๗๔.๐๐ ๑๙๒.๕๘ ๑๗๔.๐๐ ๒๑๕.๐๐

๒๕๕๑ ๑๗๖.๐๐ ๒๑๓.๐๐ ๒๔๘.๐๐ ๒๔๑.๐๐ ๒๔๕.๐๐ ๒๒๔.๐๐ ๒๑๐.๐๐ ๒๒๖.๐๐ ๒๓๗.๐๐ ๒๐๘.๐๐ ๒๑๔.๐๐ ๒๒๒.๐๐ ๒๒๒.๐๐ ๑๗๖.๐๐ ๒๔๘.๐๐

๒๕๕๒ ๑๙๐.๐๐ ๑๙๐.๐๐ ๒๐๗.๐๐ ๒๔๐.๐๐ ๒๓๗.๐๐ ๒๓๘.๐๐ ๒๔๔.๐๐ ๒๖๐.๐๐ ๒๔๑.๐๐ ๒๑๖.๐๐ ๒๓๓.๐๐ ๒๓๖.๐๐ ๒๒๗.๖๗ ๑๙๐.๐๐ ๒๖๐.๐๐

๒๕๕๓ ๒๐๕.๐๐ ๒๕๑.๐๐ ๒๔๑.๐๐ ๒๔๑.๐๐ ๒๕๕.๐๐ ๒๗๖.๐๐ ๒๗๘.๐๐ ๒๗๐.๐๐ ๒๗๒.๐๐ ๒๕๓.๐๐ ๒๕๓.๐๐ ๒๕๓.๐๐ ๒๕๔.๐๐ ๒๐๕.๐๐ ๒๗๘.๐๐

๒๕๕๔ ๒๖๔.๐๐ ๒๗๐.๐๐ ๒๘๔.๐๐ ๓๐๔.๐๐ ๓๐๐.๐๐ ๒๘๒.๐๐ ๒๘๒.๐๐ ๓๐๐.๐๐ ๓๐๐.๐๐ ๓๐๐.๐๐ ๓๑๓.๐๐ ๒๕๘.๐๐ ๒๘๘.๐๘ ๒๕๘.๐๐ ๓๑๓.๐๐ ๒๕๕๕ ๒๑๓.๐๐ ๒๕๔.๐๐ ๒๖๐.๐๐ ๒๒๗.๐๐ ๒๕๔.๐๐ ๒๖๘.๐๐ ๒๔๖.๐๐ ๒๑๓.๐๐ ๒๖๘.๐๐

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตว

๕๘

๕๙

๓.๒ โครงสรางการตลาดสนคาไขไก ๓.๒.๑ ระบบการตลาดและการจดจ าหนายไขไก ขอมลจากการส ารวจและจากสมาคมผผลต ผคา และสงออกไขไก พบวา ระบบการจ าหนายไขไก

ถงมอผบรโภคมหลายวธและหลายชองทาง (ภาพท ๖) คอ ๑) เกษตรกรผเลยงขายตรงผบรโภค แตเดมเกษตรกรผเลยงไกไขสวนใหญทงขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญไมนยม

ขายไขไกตรงใหผบรโภค เนองจากทตงฟารมมกหางจากแหลงชมชนและการขายปลกตองใชแรงงานในการคดแยกขนาดไขไกรวมทงตองมคนคอยขายประจ า อยางไรกตามในระยะหลงทราคาไขไกมความผนผวนขน - ลงเรวมาก ท าใหผเลยงไกพยายามหาชองทางการจ าหนายไขไกใหหลากหลายมากขน โดยการขายตรงใหผบรโภค บางรายน าไขไกบางสวนมาวางขายหนาฟารม หรอน าไปสงใหลกคา อาท รานอาหาร ผคาปลกในพนท ฯลฯ

๒) ผรวบรวมไข หรอ ลงไข เปนผทเกบรวบรวมไขไกจากฟารมเกษตรกรอสระ ทงฟารมขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลาง

และขนาดใหญ โดยทวไปรวบรวมมาในรปของไขคละ (ไขทมหลายขนาดปนกน) จากนนลงไขจะท าการคดขนาดไขออกเปนเบอรตางๆ หรอขนาดตางๆ แลวจงขายตอใหกบแมคาขายปลกไขไกในตลาดสด หรอตลาดนดทวไป ปจจบนมผท าธรกจรวบรวมไขและพกไข หรอลงไขรวมทงสน ประมาณ ๖๐ รายโดยท าธรกจ ในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ประมาณ ๕๐ ราย และตางจงหวดอกประมาณ ๑๐ ราย (ขอมลโดยสมาคมผผลต ผคา และสงออกไขไก) แตปจจบนเกษตรกรผเลยงรายอสระลดลงไปมาก เนองจากการขาดทนสะสม จงตองเลกกจการไป ท าใหปรมาณไขไกทรวบรวมผานลงไขลดนอยลงในป พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ ขณะทปรมาณเกษตรกรในเครอบรษทอาหารสตวกลบมเพมมากขน จงท าใหสดสวนของไขไกจากฟารมของบรษทและฟารมในเครอมมากขน ดงนนในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ปรมาณไขไกทขายผานลงไขจงปรบขนมาอกครง เนองจากมการรวบรวมไขไกจากผผลตขนาดใหญและขนาดใหญมากดวย นอกจากนฟารมเลยงไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก มการจ าหนายไขไกตรงไปยงผคาปลกและผบรโภคโดยตรง บางสวนผานราน modern trade และ รานจ าหนายของบรษทเอง

๓) ผคาปลก เปนผทรบไขไกจากผรวบรวมหรอฟารม น ามาจ าหนายตรงใหผบรโภค สวนใหญวางแผง

จ าหนายในตลาดสด ซงมในทกอ าเภอ ทกจงหวด นอกจากนเปนรานคายอยในหมบานและชมชน รวมทงรถเรทขบไปขายตามหมบาน/ชมชน ตลาดนด

๔) ผขายเขาหางคาปลกสมยใหม (modern trade) สวนใหญเปนผประกอบการไกไขครบวงจร รวมทงฟารมเกษตรกรอสระขนาดใหญและขนาด

ใหญมากทมความสามารถในการคดแยกขนาดไข มสถานทเกบรกษาและบรรจไขไกลงในบรรจภณฑทมมาตรฐาน มปรมาณการผลตไขไกมากและมความสามารถทจะยอมรบเครดตเทอมของหางคาปลกสมยใหมได ซงมความผนแปรตงแต ๙๐ - ๑๘๐ วน ปจจบนมผจ าหนายไขไกผานรานคาปลกสมยใหม จ านวน ๕ ราย ซงเปนผผลตไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก มการสงไขไกใหกบรานคาปลกสมยใหม ประมาณรอยละ ๕ - ๑๐

๖๐

ของก าลงการผลตทงหมด แตหลงจากปลายป พ.ศ. ๒๕๕๔ ทมปญหาจากอทกภยท าใหราคาไขไกมความ ผนผวนมาก ราคาทสงมากกลบตกต าลงมาอยางรวดเรว ผบรโภคจงหนกลบมาซอในตลาดสด ตลาดนด รถเร รานจ าหนายรมทางเพมมากขน เนองจากไขไกทขายทในรานคาปลกสมยใหมจะมราคาตอฟองสงกวาราคาขายไขไกขนาดเดยวกนในตลาดดงกลาวมาก แมวามาตรฐานและคณภาพของไขไกทสงรานคาปลกสมยใหมจะ สงกวาไขไกทจ าหนายในตลาดลาง ทงในดานความสด ความสะอาดและบรรจภณฑ การจดการไขไก อยางถกตองเพอความปลอดภยตามมาตรฐาน

๕) ผใชไขไกในอตสาหกรรม ส าหรบกลมผใชไขไกในอตสาหกรรม แบงตามจ านวนไขไกทใชเปน ๒ ระดบ คอ ๕.๑) ผใชไขไกขนาดเลก อาท รานขนมหวาน ขนมไทย เบเกอร ปรมาณการซอไขไก ๘๐ – ๑๕๐

ฟองตอวน ซงนยมซอไขจากตลาดสดหรอฟารมเลยงไกไขโดยมกซอไขคละ (รวมทกเบอร) แตกมบางรานทเลอกซอเฉพาะไขเบอร ๐ กบเบอร ๑ ในราคาตามประกาศ โดยบางรายซอทกวน บางรายซอ ๒ – ๓ ครงตอสปดาหขนกบความสะดวกของผใช สวนคณภาพไขไกทรานเบเกอรตองการ คอ ความสดใหม ส าหรบรานขนมไทย เนนสของไขแดงและความสด ราคาไขไกทซอมความเหมาะสมแลว แตถาราคาขนไปมากกวานอาจตองปรบขนราคาของสนคาซงไมสามารถขนไดมากนก เนองจากเกรงวาจะมผลกระทบตอยอดการจ าหนาย

๕.๒) ผใชไขไกรายใหญ อาท ผผลตเตาหไข บะหมสด แผนเกยว มปรมาณการซอไขไก ๔,๐๐๐ – ๕,๐๐๐ ฟองตอวนหรอมากกวา จงนยมซอจากฟารมเลยงไกไขโดยตรงซงซอเปนไขคละและซอไขทกวน สวนคณภาพทตองการทงความสด ใหม ไขขาวขน เปลอกไขหนา (ท าใหเสยหายระหวางขนสงนอย) แตไมไดเนนสของไขแดงมากนก ส าหรบราคาไขสามารถซอไดในราคาขายสงซงเหมาะสมแลว แตถาราคาไขไกสงขนกวานจะมผลกระทบมากเนองจากไมสามารถปรบราคาขนไดเนองจากการแขงขนในตลาดสงเกรงวาจะท าใหยอดการจ าหนายลดลง

๖) ผสงออกไขไก ปจจบนมผสงออกไขไกไปตางประเทศจ านวน ๕ - ๖ ราย ซงทงหมดเปนฟารมไกไขขนาดใหญ

มากโดยมการสงออกไขไกกนมานานแลว แตมการสงออกไขไกเพมมากขนในชวงหลงคอใน ปพ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ เปนชวงทราคาไขไกภายในประเทศตกต าอยางตอเนอง ผเลยงไกประสบภาวะขาดทนตลอด จงท าให เกดการรวมกลมเปนสมาคมผผลต ผคาและสงออกไขไก ระยะแรกมสมาชก ๒๐ ราย (ปจจบนมสมาชก ๓๗ ราย) วตถประสงคของการสงออกไขไก คอ ตองการระบายปรมาณผลผลตไขไกทลนตลาด เพอชวยรกษาระดบราคาไขไกในประเทศไมใหออนตวลงมากเกนควร รวมถงปองกนปญหาทจะเกดขนตามมาในระบบการผลตไกไขและการตลาด การสงออกไขไกจงไมใชเปนการท าธรกจเพอหวงผลก าไร ในทางตรงกนขามกลบขาดทน เพราะตองสงออกในราคาทต ากวาราคาทน แตทตองยอมสงออกและยอมขาดทนบาง เพอรกษาเสถยรภาพของราคาไขไกในประเทศ การสงออกไขไกไมไดกระท าอยางตอเนอง แตจะด าเนนการเฉพาะในภาวะทมไขไกลนตลาดเกนความตองการของผบรโภคในประเทศ จงถอวาผทยอมสงออกไขไกเปนผทเสยสละ ในขณะทผผลตไขไก ขนาดใหญหลายรายไมยอมสงออก แตกลบใชวธลดราคาไขไกใหถกลงท าใหเกดการแยงลกคากนอกดวย

๖๑

ประเทศทสงออก/ผสงออก/ตลาดสงออก ประเทศทเปนตลาดหลกในการสงออกไขไก ไดแก ประเทศตะวนออกกลาง แอฟรกาและ

ฮองกง ส าหรบตลาดฮองกงปจจบนกมไขจากจนเขาไปท าตลาดดวย ส าหรบป พ.ศ. ๒๕๕๕ ทก าลงมปญหาไขไกลนตลาดและราคาตกต า ทางรฐบาลโดย

กระทรวงพาณชยมนโยบายทสนบสนนใหมการสงออกไขไกไปยงประเทศสงคโปร มาเลเซยและอาหรบดวย

๓.๒.๒ ชองทางการจ าหนายไขไก ผลจากการส ารวจฟารมไกไขอสระจ านวน ๓๐๐ ฟารมพบวาการจ าหนายไขไกของเกษตรกรอสระ

ขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลางและขนาดใหญมชองทางการจ าหนายไขไกในสดสวนทแตกตางกนดงน ฟารมขนาดยอยและขนาดเลกมการจ าหนายไขไกผานผรวบรวม (ลง) หรอสหกรณผเลยงไกไขถงรอยละ๔๑.๗๐ อกรอยละ ๓๔.๔๒ จ าหนายใหผคาปลก สวนทเหลอรอยละ ๒๓.๘๘ ขายตรงยงผบรโภค เนองจากชวงหลงทราคาไขไกมความผนผวนขน - ลงมาก ท าใหเกษตรกรบางรายเปดการจ าหนายหนาฟารมดวย เพอใหไดราคาจ าหนายทสงกวาการสงใหกบผรวบรวม ส าหรบการสงไขใหสหกรณนนมสหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม – ล าพน จ ากด จงหวดเชยงใหมเพยงแหงเดยวทมการรวบรวมไขไกของสมาชกโดยสมาชกน าไขไกมาสงใหสหกรณ สหกรณท าการคดแยกขนาดไขแลวจดสงใหลงอกตอหนงซงสหกรณฯ กพยายามเพมชองทางการจ าหนายโดยแบงไขไกสวนหนงจ าหนายใหผคาปลกและอกสวนหนงกจ าหนายใหผบรโภคโดยตรงซงจะไดราคาทสงขน สวนสหกรณผเลยงไกไขแปดรว จ ากด และสหกรณผเลยงไกไขลมน านอย จ ากด นนไมไดรวบรวมไขไกสมาชกเนองจากสมาชกสวนใหญเปนผทเลยงไกไขมาเปนเวลานานจงมลกคาเปนของตนเอง ยกเวนบางชวงทมปญหาไขไกมากเกนความตองการ หรอไขไกบางเบอรทสมาชกขายไมได ทางสหกรณกจะชวยหาตลาดใหโดยคดคาใชจายฟองละ ๕ สตางค นอกจากนทางสหกรณยงเปนแกนน าในการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไกโดยไดรบการสนบสนนงบประมาณจากภาครฐเพอให ท าใหสหกรณผเลยงไกไขทกแหงตางพฒนาบรรจภณฑใหสวยงาม ทนสมย สะดวกและมกนกระแทก รวมทงมการโฆษณาประชาสมพนธชวยใหยอดการจ าหนายเพมขนไดระดบหนง

สวนฟารมขนาดกลางมการจ าหนายไขไกใหผคาปลกรอยละ ๔๖.๕๒ และขายใหผรวบรวม (ลงไข) รอยละ ๔๑.๘๕ มเพยงรอยละ ๑๑.๖๓ ทจ าหนายใหผบรโภคโดยตรง

ส าหรบผเลยงขนาดใหญ ขนาดใหญมากและเครอบรษทอาหารสตวทรวบรวมไขไกจากเกษตรกร จะแบงไขไกสวนหนงจ าหนายใหผรวบรวม (ลงไข) เนองจากมจ านวนผลผลตไขไกจ านวนมากในแตละวน ซงเมอรวมปรมาณไขไกทจ าหนายผานผรวบรวมทงหมดมถงรอยละ ๖๕.๐๐ ถงแมวาขณะนจ านวนลงไข มแนวโนมลดลงจากสาเหตทผเลยงขนาดใหญ ขนาดใหญมาก รวมทงบรษทตางๆ พยายามหาชองทาง การจ าหนายไขไกใหมากทสด ดงนนผรวบรวม (ลงไข) จงตองมชองทางการจ าหนายไขไกเพมมากขน เชน การจ าหนายใหรานคาปลก ผใชในอตสาหกรรมซงมการปรมาณการใชไขไกรอยละ ๑๕.๐๐ รวมทงการเปดรานจ าหนายใหผบรโภคโดยตรงในกรงเทพมหานครและจงหวดใหญในภาคตางๆ ซงปรมาณการจ าหนายในสวนน มเพยงรอยละ ๑.๐๐ ของปรมาณไขไกทงหมด

๖๒

สวนการสงอออกไขไกนนเปนการด าเนนการเฉพาะกจ ในกรณทปรมาณไขไกในประเทศมมากเกนความตองการของตลาด แมราคาทสงออกจะเปนราคาทขาดทน แตตองสงออกไปจ าหนายยงตางประเทศ เพอรกษาเสถยรภาพของราคาไขไกในประเทศไมใหตกต ามากเกนไป

ภาพท ๖ โครงสรางการตลาดของไขไก ทมา ขอมลจากการศกษา

ภาพท ๗ โครงสรางการตลาดลกไกไข ทมา ขอมลจากการศกษา

๖๓

ภาพท ๘ ชองทางการจ าหนายไขไกของฟารมอสระขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ ทมา ขอมลจากการศกษา

ภาพท ๙ ชองทางการจ าหนายไขไกของฟารมอสระผานระบบสหกรณ ทมา ขอมลจากการศกษา

ภาพท ๑๐ ชองทางการจ าหนายไขไกของฟารมอสระผานผรวบรวม (ลงไข) ทมา ขอมลจากการศกษา

๖๔

ภาพท ๑๑ ชองทางการจ าหนายไขไกของฟารมอสระผานผคาปลก ทมา ขอมลจากการศกษา

๓.๒.๓ การวเคราะหโครงสรางการตลาด การระบาดของโรคไขหวดนกทเกดขนในประเทศไทยและประเทศเขตภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ในปลายป พ.ศ. ๒๕๔๖ ถงตนป พ.ศ. ๒๕๔๗ นอกจากจะสงผลตอโครงสรางการผลตไขไกของประเทศไทยอยางมากแลวยงสงผลตอโครงสรางการตลาดไขไกดวย เนองจากการขยายตวของฟารมเลยงไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมากเกดขนอยางตอเนอง ซงฟารมเหลานแมมสดสวนจ านวนฟารมเพยงประมาณรอยละ ๕.๒๘ ของประเทศ แตมสดสวนประชากรไกไขทงหมดมากกวาครงหนงของประเทศ ดงนนปรมาณไขไกสวนใหญทผลตออกมาในตลาดจงเปนไขทออกมาจากฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก ซงมเงนทนและอ านาจในการตอรองในตลาดมากกวาผเลยงรายอสระทเปนเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลาง ซงสวนใหญตองการขายไขไกผานลง ผรวบรวม หรอผานสหกรณ มเพยงสวนนอยทสามารถขายตรงถงผบรโภคหรอผใช ในอตสาหกรรม ขณะทผผลตขนาดใหญและขนาดใหญมากทเปนผประกอบการไกไขครบวงจรพยายามขายไขไก ไปทกชองทางการตลาดทงในสวนผคาสง ผคาปลก และยงมการขายตรงถงผบรโภคโดยผานหางคาปลกสมยใหม รานคาของตนเองและผใชในอตสาหกรรม แตส าหรบการสงออกนนจะท าในกรณจ าเปน เพอรกษาระดบราคาไขไกในประเทศไมใหตกต ามากเกนไปเทานน จงพบวาเกษตรกรทไมไดเปนสมาชกสหกรณ หากไมสามารถหาตลาดไดตองหนไปพงฟารมขนาดใหญโดยการเขาเปนฟารมทมพนธะสญญาในลกษณะการประกนราคาหรอประกนตลาด แมจะท าใหขายไขไกไดในราคาต ากวาการขายแบบอสระกตาม แตดกวาการไมมตลาดรองรบเลย และหากเปนเชนนไปเรอยๆ ตลาดไขไกของประเทศกจะเปนของผผลตขนาดใหญและขนาดใหญมาก อยางไรกตามในระยะหลงทางภาครฐโดยหนวยงานทเกยวของตางๆ อาท กรมปศสตว กรมสงเสรมสหกรณ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย ตางจดสรรงบประมาณในการสงเสรมและสนบสนนกจกรรมการด าเนนงานของสหกรณผเลยงไกไขทกแหงมากขน โดยมสถาบนการศกษา อาท มหาวทยาลยเกษตรศาสตรสนบสนนดานวชาการ ท าใหสหกรณตางๆ มความเขมแขงมากขน สามารถ ท าธรกจบรการใหสมาชกไดหลากหลายรปแบบ แมในขณะนมสหกรณผเลยงไกไขเชยงใหม - ล าพน จ ากด เพยงแหงเดยวทรบไขไกจากสมาชกมาจดจ าหนาย สวนสมาชกสหกรณอก ๓ แหงจ าหนายไขไกเอง แตในกรณทสมาชกมปญหาในดานตลาด ทางสหกรณกจะชวยหาตลาดใหสมาชกโดยคดคาบรการเพยงเลกนอยเทานน

๖๕

ซงจะเปนการชวยใหเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางสามารถคงอาชพการเลยงไกไขตอไปไดอยางยงยน และท าใหสวนแบงการตลาดของฟารมอสระยงคงอยในระดบเดม อาจมมากขนหรอลดลงบาง แตไมมาก อกทงยงเปนการปองกนการผกขาดตลาดของผเลยงขนาดใหญและขนาดใหญมาก

ความเคลอนไหวของราคาไขไก ในชวงป พ.ศ. ๒๕๔๔ – พ.ศ. ๒๕๔๖ ราคาไขไกมการเปลยนแปลงโดยการผนผวนขน – ลง

อยในชวงราคาประมาณ ๑ – ๒ บาทตอฟอง แตหลงจากเกดการระบาดของโรคไขหวดนก H๕N๑ ในปลายป พ.ศ. ๒๕๔๖ ไกไขถกท าลายไปเปนจ านวนมากสงผลใหจ านวนไขไกออกสตลาดนอยลงจงท าใหไขไกทเกษตรกรขายไดราคาเฉลยมากกวา ๒.๕๐ บาทตอฟอง ในปลาย พ.ศ. ๒๕๔๘ ดงแสดงไวในตารางท ๑๔ และภาพท ๑๒

จากราคาไขไกทสงขนนท าใหเกษตรกรและฟารมขนาดใหญมการเลยงไกไขเพมขนประกอบกบการทตองปรบเปลยนจากการเลยงแบบโรงเรอนเปดเปนโรงเรอนปดตามมาตรการควบคมโรคระบาด ยงท าใหสามารถเลยงไกไขไดหนาแนนขน และยงท าใหอตราการใหไขของไกไขสงขนดวย ปรมาณไขไกทเพมขนอยางมากท าใหราคาไขไกคละทเกษตรกรขายไดหนาฟารมลดลงเหลอเพยง ๑.๕๐ บาทในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๔๙ อกทงเกดวกฤตดานน ามนสงผลท าใหตนทนการเลยงไกไขสงขน เกษตรกรผเลยงไกไขประสบปญหาอยางหนก จนรฐบาลไดมนโยบายใหจดตงคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ เพอการแกปญหาการตกต าของราคาไขไกและเพอพฒนาอาชพการเลยงไกไขใหมนคงยงยนตลอดไป ซงมาตรการหนง คอ การควบคมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธ (PS) โดยการจ ากดโควตาการน าเขาใหกบบรษทผผลตลกไกจ านวน ๑๔ บรษททยงคงท าธรกจอยในขณะนน แตตอมาบางบรษทประสบปญหาในการด าเนนธรกจจนตองปดกจการไปจงเหลอบรษททยงคงด าเนนการเพยง ๙ บรษทเทานน หลงจากการด าเนนงานของคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑมผลกอใหเกดการเปลยนแปลงของโครงสรางการผลตและการตลาดไกไขของประเทศไทยเปนอยางมาก ทส าคญคอ สงผลกระทบตอเกษตรกรผเลยงไกไข ไดแก การขาดแคลนแมไกไขยนกรง การถกขอรองใหซออาหารส าเรจรปของบรษททผลตและจ าหนายพนธไกไข ท าใหตนทนการผลตไขไกสงขนมาก เกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระจ านวนมากตองเลกอาชพการเลยงไกไขหรอตองเขาไปเลยงในระบบมพนธะสญญา (contract farming) ในขณะทผบรโภคไขไกซงไดแกประชาชนทวไปกไดรบความเดอดรอนเนองจากตองบรโภคไขไก ราคาแพง

ในขณะทเกษตรกรผเลยงไกไขอสระดงกลาวมจ านวนลดลง กเปนโอกาสใหผเลยงไกไขขนาดใหญทมก าลงเงนทนและความพรอมมากกวา รวมทงบรษทอาหารสตวทมธรกจเลยงไกไขอยแลวขยายการเลยงไกไขทงฟารมของบรษทและฟารมในเครอเพมมากขน เพอชดเชยกบการผลตไขไกทขาดหายไป ท าใหสดสวนผลผลตไขไกของประเทศอยในมอของผเลยงไกไขขนาดใหญๆ และบรษทอาหารสตวทมฟารมเลยงไกไขและเครอบรษทเปนสวนใหญ ราคาขายไขไก (เบอร ๓) หนาฟารมในป พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ จงเคลอนไหวอยในชวง ๒.๓๔ - ๒.๓๘ บาทตอฟองซงสงกวาเมอป พ.ศ. ๒๕๕๐ ทราคาเฉลยอยท ๒.๐๓ บาทตอฟอง ทงนเนองจากตนทนทสงขน ซงสงผลมาถงป พ.ศ. ๒๕๕๓ ท าใหราคาไขไกเฉลยสงขนมาเปน ๒.๖๔ บาทตอฟองและยงขยบตวสงขนอยางชาๆ มาเรอยๆ จนถงตนป พ.ศ. ๒๕๕๔ ราคาไขไกเบอร ๓ ทหนาฟารมกมราคามากกวา ๓ บาทตอฟอง

๖๖

แตหลงจากเกดปญหาอทกภยในจงหวดตางๆ ของประเทศไทยมาอยางตอเนองยาวนานเฉลย ๒ – ๓ เดอน ท าใหประชาชนและหนวยงานทออกชวยเหลอประชาชนทประสบอทกภยเลอกทจะซอไขไก ไปประกอบอาหารเพมขนสงมาก รวมทงการซอไขไกเกบไวเปนอาหารส ารองในชวงทน าทวม ซงการเดนทางยากล าบาก เนองจากไขไกเปนอาหารโปรตนทราคาคอนขางถกและสามารถน าไปประกอบอาหารคาว - หวานไดหลากหลาย นอกจากนยงเกบรกษางายโดยไมตองแชเยนไดเปนเวลาหลายวน สถานการณดงกลาวนสงผลใหปรมาณความตองการไขไกสงขนมาก ขณะทการขนสงไขไกจากแหลงผลตไปยงผบรโภคในหลายพนทท าได ไมสะดวก ลาชา ตองเดนทางออมจากเสนทางปกตจนเกดการขาดแคลนไขไกในพนททไมใชแหลงผลต สงผลใหราคาไขไกสงขนอยางไมเคยเกดขนมากอน อาท ราคาไขไกทหนาฟารมเบอร ๓ ราคาเกอบ ๔ บาทตอฟอง สวนไขเบอร ๐ ราคา ๔.๓๐ - ๔.๔๐ บาทตอฟอง ท าใหผบรโภคเดอดรอนอยางหนกทตองซอไขไกราคา ฟองละ ๕ – ๖ บาทหรอสงกวานนในบางพนท

ในทสดกระทรวงพาณชยไดตดสนใจใหมการน าเขาไขไกจากประเทศมาเลเซยจ านวน ๑ ลานฟอง เพอบรรเทาความเดอดรอนของประชาชนผบรโภคไมใหตองซอไขไกในราคาทสงเกนไป รวมทงทางสมาคมผผลต ผคาและผสงออก สมาคมไขไกและสหกรณผเลยงไกไขฉะเชงเทรา จ ากด ไดน าไขไกจ านวน ๑.๑ ลานฟองตอวน ออกมาจ าหนายในหางคาปลกสมยใหม ๒ แหงคอ แมคโคร และบกซ เพอบรรเทาความเดอดรอนของผบรโภค แตเมอสถานการณเขาสสภาวะปกต ไขไกทตกคางจากปญหาขนสงไมไดเตมทในชวงอทกภยทถนนถกตดขาด ท าใหมไขตกคางสะสมจ านวนมาก ประกอบกบความตองการบรโภคและก าลงซอของประชาชนลดลงคอนขางมากภายหลงจากน าลดแลว สงผลใหมไขไกตกคางสะสมกวา ๑๐๐ ลานฟองจงท าใหราคาไขไกลดลงอยางรวดเรวในเวลา ๑ – ๒ เดอน ราคาไขไกเฉลยลดลงจาก ๓.๒๐ บาทเปน ๒.๒๐ บาทตอฟอง ซงเปนราคาทต ากวาตนทนการผลตของเกษตรกรอยประมาณ ๐.๔๐ บาทตอฟอง จนสหกรณผเลยงไกไขตองรวมตวกนขอใหทางรฐบาลชวยเหลอและแกไขสถานการณกอนทเกษตรกรผเลยงไกไขจะขาดทนจนไมสามารถเลยงไกไขตอไปได ผลสดทายกจะเกดปญหาเปนวฏจกรอยางเดมอก

๖๗

ภาพท ๑๒ ราคาไขไกคละหนาฟารมเฉลย ป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔ (บาท/๑๐๐ฟอง)

ราคาไขไกทเปลยนไปตามฤดกาล การเคลอนไหวตามฤดกาลของราคาไขไกทเกษตรกรขายได ราคาขายสงไขไกและราคาขาย

ปลกไขไกโดยใชวธหาอตราสวนระหวางขอมลอนกรมเวลากบคาเฉลยเคลอนททมชวงเวลาเทากบ ๑๒ เดอน โดยใชขอมลรายเดอนยอนหลง ๑๕ ป (พ.ศ. ๒๕๓๙ – ๒๕๕๓)

ราคาไขไกทเกษตรกรขายไดมดชนราคาตามฤดกาลในชวงเดอนพฤศจกายนถงเดอนกมภาพนธต ากวาเดอนอนๆ ในรอบป โดยดชนราคาตามฤดกาลมคาลดลงต าทสดในชวงเดอนมกราคมมคาเทากบ ๙๑.๓๙ ทงนชวงเดอนมกราคมของทกปอตราการไขของไกจะสงเนองจากเปนชวงทมสภาพอากาศเยนสบาย ไกกนอาหารไดมากและไมเครยด จงใหไขมากกวาชวงเดอนมนาคมถงเมษายนซงมสภาพอากาศรอนชนสงผลใหดชนราคาไขไกในชวง ๒ เดอนหลงนสงกวาชวง ๒ เดอนแรกของป อยางไรกตามแมในชวงมนาคม - เมษายนเปนชวงทความตองการไขไกมปรมาณลดลงเนองจากเปนชวงทสถาบนการศกษาตางๆ ปดภาคเรยนรวมทงเปนฤดทผลไมหลายชนดออกสตลาด จงท าใหความตองการการใชไขไกในการท าอาหารและขนมหวานลดลง ราคาไขไกจงยงคอนขางต า แตดชนราคาจะคอยๆ เพมขนเรอยๆ จนสงทสดในเดอนมถนายนมคาเทากบ ๑๐๗.๙๕ ซงสถาบนการศกษาเปดภาคเรยนแลว จากนนคอยๆ ลดระดบลงในเดอนกรกฎาคมซงเปนชวงทเขาสฤดฝน จะมอาหารธรรมชาตออกมามาก ขณะทสภาพอากาศเปลยนแปลงบอยจะมผลตอสขภาพของไกไขและการใหผลผลตไขไกดวย

ส าหรบราคาขายสงและขายปลกไขไกมความเคลอนไหวตามฤดกาลไปในแนวเดยวกบดชนราคาตามฤดกาลของราคาไขไกทเกษตรกรขายได โดยดชนราคาตามฤดกาลต าสดของราคาขายสงและ ขายปลกมระดบต าสดในเดอนมกราคมและเดอนกมภาพนธซงมคาเทากบ ๙๒.๒๕ และ ๙๕.๑๙ ตามล าดบ

๐

๕๐

๑๐๐

๑๕๐

๒๐๐

๒๕๐

๓๐๐

๓๕๐

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

๒๕๔๕

๒๕๔๖

๒๕๔๗

๒๕๔๘

๒๕๔๙

๒๕๕๐

๒๕๕๑

๒๕๕๒

๒๕๕๓

๒๕๕๔

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตว

๖๘

เนองจากเปนชวง ทมไขไกออกสตลาดในปรมาณมากกวาชวงอน สวนดชนราคาขายสงและราคาขายปลกไขไกเคลอนไหวสงสดในเดอนสงหาคมมคาเทากบ ๑๐๗.๒๗ และ ๑๐๔.๗๒ ตามล าดบ

ภาพท ๑๓ ดชนราคาตามฤดกาลของราคาไขไกทเกษตรกรขายได ราคาขายสง

และราคาขายปลกไขไกป ๒๕๓๙ – ๒๕๕๓ ทมา ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร และกรมการคาภายใน

๓.๒.๔ โครงสรางราคาจ าหนายไขไก ๑) ปรมาณการขายไขไกตอวน

ผคาปลกไขไก มการขายไขไกเฉลย ๒,๕๕๐ ฟองตอวน โดยผคาปลกไขไกสวนใหญ รอยละ ๖๐ ขายไขไกไดนอยกวา ๑,๐๐๐ ฟองตอวน รองลงมารอยละ ๒๓ ขายไขไกไดเฉลย ๑,๐๐๐ - ๕,๐๐๐ ฟอง และจ านวนรอยละ ๑๘ ขายไขไกไดมากกวา ๕,๐๐๐ ฟองตอวน

๒) ขนาดของไขไกทเปนทนยมของผบรโภค จากขอมลผลการส ารวจผบรโภคจ านวน ๑๕๐ ราย พบวาไขไกเบอร ๑ และ ๐ เปนทนยม

ของผบรโภคมากทสด คดเปนจ านวนรอยละ ๕๔ และ ๕๐ ตามล าดบ รองลงมาผบรโภคในจ านวนทใกลเคยงกน คอ รอยละ ๑๘ และ ๑๕ นยมบรโภคไขไกเบอร ๒ และ ๓ มเพยงจ านวนเลกนอยทนยมบรโภคไขไก เบอร ๐๐ (จมโบ) เบอร ๔ และเบอร ๕ ซง ๒ เบอรหลงนเปนทรานอาหารตามสงนยมซอไปใชมากทสด

๓) ราคาขายไขไกและความผนผวนของราคาไขไก ๓.๑) ราคาขายไขไก ณ ชวงเวลาทศกษา (กรกฎาคม – สงหาคม ๒๕๕๔) พบวาราคาของไขไกเบอร ๐ สงทสด คอ

๓.๘๐ บาทตอฟอง รองลงมาตามล าดบ คอราคาไขไกเบอร ๑, ๒, ๓, ๔ และ๕ คดเปน ๓.๓๐, ๓.๒๐, ๓.๐๐, ๒.๙๐ และ ๒.๘๐ บาทตอฟองตามล าดบ แตในชวงทมปญหาอทกภยราคาไขไกทกเบอรปรบสงขนมาก โดยเบอร ๐ ราคาขายปลกหนาฟารมสงขนเปน ๔.๔๐ – ๔.๗๐ บาทตอฟอง สงผลใหราคาขายปลกถงผบรโภคสงถง ๕.๐๐ – ๕.๕๐ บาทตอฟอง เชนเดยวกบราคาไขไกหนาฟารมเบอร ๑, ๒, ๓, ๔ และ ๕ ไดเพมเปน

๖๙

๔.๒๐, ๔.๐๐, ๓.๘๐, ๓.๖๐ และ ๓.๔๐ บาทตอฟอง ตามล าดบ อยางไรกตามเมอหลงน าลดเพยงไมถงเดอน ราคาไขไกกลบลดลงอยางรวดเรว โดยราคาไขไกเบอร ๐, ๑, ๒, ๓, ๔ และ ๕ มราคาเพยง ๓.๐๐, ๒.๘๐, ๒.๖๐, ๒.๔๐, ๒.๒๐ และ ๒.๐๐ บาทตอฟอง ตามล าดบและบางพนทโดยเฉพาะพนททเปนแหลงเลยงไกไขของประเทศคอ ฉะเชงเทรา ชลบร นครนายก ราคาไขขายหนาฟารมยงต ากวานอก

๓.๒) ความผนผวนของราคาไขไก ในสภาวะปกตทวไปหากไมมการจ ากดจ านวนการน าเขาไกไขพอ - แมพนธ ราคาไขไกจะม

การขนลงเปนวฏจกรซงจะใชระยะเวลาประมาณ ๒๐ เดอน โดยเมอไขไกราคาด เกษตรกรจะมความตองการไกไขยนกรงมาก จงมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธ (PS) เพอผลตเปนแมไกไขยนกรงมากขน ไกไขพอ - แมพนธตองใชเวลาเลยงประมาณ ๖ - ๗ เดอน จงสามารถใหไกไขยนกรงได และไกไขยนกรงตองใชเวลาอก ๖ - ๗ เดอน จงจะผลตไขไกออกสตลาดได ดงนนไขไกจะมราคาดประมาณ ๑๒ - ๑๔ เดอน หลงจากนนการเพมขนของไกไขยนกรงจะท าใหเกดการลนตลาดของไขไกและท าใหไขไกมราคาลดลงอยางรวดเรว เกษตรกรมการปลดแมไกไขยนกรงเพอเปนการลดผลผลตไขไก จนไขไกไมพอกบความตองการของตลาด ซงจะใชระยะเวลาอกประมาณ ๕ - ๖ เดอน จากนนราคาไขไกจะเรมสงขน และเปนการเรมวฏจกรไขไกใหม แตหากมการควบคมการน าเขาไกไขพอ - แมพนธใหพอดกบความตองการ วฏจกรราคาไขไกดงกลาวจะหมดไป หรอการเกดวฏจกรดงกลาวจะยากมากขน และราคาไขไกมเสถยรภาพมากขน

นอกจากนราคาไขไกในแตละชวงเวลาหรอในแตละฤดกาลของประเทศไทยยงมความผนแปรเนองจากปจจยตางๆ เชน ในชวงฤดฝนจะมอาหารธรรมชาตในตลาดสดมาก เชน กบ กง ปลา และสตวน าตางๆ ท าใหผบรโภคหนไปซออาหารเหลานมากขน รวมท งชวงเทศกาลกนเจ และชวงโรงเรยนปดเทอม ทงหมดลวนท าใหการบรโภคไขไกลดลงเชนกน และมผลท าใหราคาไขไกในทองตลาดลดลงดวย

อนงการอนญาตใหมการน าเขาไกไขป - ยาพนธ (GP) เขามาในประเทศในปรมาณทสามารถผลตเปนแมไกยนกรงไดมากกวาความตองการ จะกอใหเกดการตกต าของราคาไขไกทยาวนาน โดยไมเกยวของกบวฏจกรไขไกขางตนแตประการใด

ผลจากการเปดการคาเสรใหมการน าเขาพอ - แมพนธไกไข เมอ ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๕๓ สงผลอยางรนแรงตอปรมาณและราคาของไขไกในชวงเดอนธนวาคม ๒๕๕๔ - มกราคม ๒๕๕๕ เนองจาก การน าเขาพอ - แมพนธไกไข (PS) ทเพมขน ๕๐,๐๐๐ ตวทสามารถผลตลกไกเขาสตลาดไดเพมขนถง ๕ ลานตวและสงผลใหปรมาณแมไกยนกรงเพมอยางมาก และท าใหไขไกออกสตลาดเพมขน ๔ ลานฟองตอวน จงมไขไกเพมขนจาก ๒๕ - ๒๖ ลานฟองตอวนเปน ๓๐ ลานฟองตอฟองหรอเพมขนจากประมาณ ๑๐,๐๐๐ ลานฟองตอป เปน ๑๔,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ ลานฟองตอป ประกอบกบในชวงเดอนทมอากาศเยน ไกไขจะใหไขเพมขนอกประมาณรอยละ ๓ จงท าใหในชวงเดอนมกราคม ๒๕๕๕ มไขไกเกนความตองการของตลาดอยประมาณ ๑๐๐ ลานฟอง สงผลใหไขไกในเดอนพฤศจกายน ๒๕๕๔ ทราคาเฉลย ๓.๒๐ บาทตอฟอง ลดเหลอเพยง ๒.๒๐ บาทตอฟองในเดอนมกราคม ๒๕๕๕

แมในชวงทเกดอทกภยในหลายจงหวดระหวางเดอนกนยายน – พฤศจกายน ๒๕๕๔ ท าใหเกดความเสยหายมไกยนกรงตายไปถงประมาณ ๒ ลานตว แตเมอเทยบกบจ านวนไกยนกรงทมอยกเพยง

๗๐

ไมเกนรอยละ ๕ เทานนจงไมสงผลกระทบกบปรมาณไขไกทออกมาเกนความตองการดงกลาว ส าหรบสถานการณราคาไขไกในรอบ ๘ เดอน ตงแตกรกฎาคม ๒๕๕๔ – กมภาพนธ ๒๕๕๕

ราคามการขน – ลงรวดเรวและรนแรงนบวาเปนการเคลอนไหวของราคาทผดปกต เนองจากสถานการณน าทวมในจงหวดตางๆ รวมทงกรงเทพมหานคร ท าใหมการกกตนไขไก มการซอในจ านวนทมากผดปกต และมปญหา ไมสามารถขนสงจากแหลงผลตไปยงผบรโภคได สงผลใหราคาไขไกสงขนมากในชวงเดอนกนยายน – ตลาคม ๒๕๕๔ แตพอปญหาน าทวมหมดไปในชวงปลายเดอนพฤศจกายน ๒๕๕๔ ราคาไขไกกลบปรบลดลงอยางรวดเรวในเดอนธนวาคม ๒๕๕๔ – มกราคม ๒๕๕๕ เนองจากปรมาณไขไกทสะสมมานานเกนความตองการ

๓.๓) ปญหาทพบในการคาปลกไขไก ก) ไขไกมปรมาณและราคาผนผวนมาก ชวงทราคาสง ท าใหขายไขไกไดนอยลง แตชวงท

ราคาตกต า การแขงขนในตลาดกสง ท าใหก าไรนอย ข) จ านวนผขายไขไกในปจจบนมเพมขน ทงผรวบรวมและบรษททเลยงไกไขมาเปดราน

ขายปลกตรงถงผบรโภค ค) ไขไกบางเบอรขาดตลาด เชน เบอร ๑ และ ๐ ซงเปนเบอรทผบรโภคภาคครวเรอนและ

รานเบเกอร/ขนมหวานนยมซอ หรอไขเบอร ๔ เบอร ๕ ซงเปนเบอรทรานอาหารนยมซอ โดยเฉพาะอยางยงในชวงทไขไกราคาแพงเนองจากสามารถซอไดในวงเงนเทาเดมหรอท าใหตนทนต าลง

ง) การออกมาควบคมราคาไขของกระทรวงพาณชย ท าใหราคาไมเปนไปตามกลไกตลาด และสงผลกระทบทงระบบในการเลยงไกไขในประเทศไทย

๔) การก าหนดราคาขาย - แหลงทขาย ๔.๑) การก าหนดราคาขาย ตลาดไขไกในประเทศไทย เกษตรกรผเลยงไกไขไมไดเปนผก าหนดราคาขายไขไก แตพอคา

คนกลางเปนผก าหนดราคาซงสวนใหญเปนไปตามกลไกตลาด คอเมอใดทมปรมาณไขไกออกสตลาดนอย ไมเพยงพอกบความตองการของผบรโภค ราคาไขจะสงขนท าใหผเลยงไกไขมก าไร แตเมอใดทปรมาณไขไกออกสตลาดมากเกนความตองการ ราคาไขกจะตกต าจนท าใหผเลยงตองประสบปญหาการขาดทน ดงทปรากฏอยบอยครงทผเลยงไกไข ขายไขไกไดในราคาทไมคมกบคาอาหารและคาแรงงานทเลยง ทผานมาราคาขายไขไกจงถกก าหนดโดยความตองการของผบรโภคและปรมาณไขไกทออกสตลาดในชวงนนๆ เปนหลก แตไมไดถกก าหนดโดยตนทนการผลตทแทจรงของผเลยงไกไข จงสงผลใหเกษตรกรผเลยงไกไขอสระทไมสามารถหาตลาดจ าหนายไดเองมกตองอยในฐานะเสยเปรยบและประสบปญหาการขาดทนสะสม จนบางรายถงขนาดตองเลกกจการไป

๔.๒) แหลงทขายไขไก เกษตรกรผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลางทเปนผเลยงอสระมกเลอกทจะมแหลง

ไขไกเพยงแหลงเดยว หรอสองแหลงเพอความสะดวกในการจดการ ซงมกสงไขไกสวนใหญใหกบผรวบรวมสงหรอสหกรณในกรณทเกษตรกรเปนสมาชกของสหกรณฯ สวนผเลยงทมพนธะสญญากบบรษท ตองสงไขทผลตไดทงหมดใหกบบรษทคสญญา

๗๑

จากการส ารวจเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระ พบวา รอยละ ๓๖.๐๒ ขายไขไกใหกบลง รองลงมาเปนผคาปลกรอยละ ๒๔.๒ มเพยงรอยละ ๕.๓๘ ทขายใหกบผบรโภคโดยตรง ทเหลอขายใหลงไขรวมกบผคาปลก หรอขายใหกบลงไขรวมกบผบรโภคโดยตรง หรอทกชองทางทขายได

๔.๓) ราคาไขไกในหางคาปลกสมยใหม การก าหนดราคาขายไขไกในหางคาปลกสมยใหม และสวนเหลอมราคาหรอก าไรนนม

๒ ลกษณะ คอ - สนคาไขไกทจ าหนายในตราของผผลตเอง อาท ซพ โกลเดนเรย เคซเอฟ เบทเทอรเอก

ฟารม เนเจอรอลฟารม ฯลฯ ทางผผลตจะคดคาไขไกตามเบอร บวกคาบรรจภณฑและคาใชจายในการด าเนนการ และบวกกบคาตอบแทนหรอก าไรทผผลตตองการ แลวก าหนดเปนราคาขายไขไกในหางคาปลกโดยการจายคาตอบแทนใหกบทางหางคาปลกตามขอตกลง โดยทวไปประมาณรอยละ ๑๐ ของราคาจ าหนาย

- สนคาไขไกทจ าหนายในตราของหางคาปลกสมยใหม โดยทางหางคาปลกจะสงบรรจภณฑพรอมฉลากตราหางไปใหผผลตด าเนนการ แลวจายเปนคาไขไกตามเบอรบวกกบคาบรรจภณฑ คาด าเนนการตางๆ และก าไรใหทางผผลต จากนนบวกอกรอยละ ๓๐ เพอก าหนดเปนราคาจ าหนายในหางคาปลก

จากตารางท ๑๕ ซงไดเปรยบเทยบราคาจ าหนายไขไกจากผผลตเดยวกนทจ าหนายใน หางคาปลก ๒ แหง พบวาผผลตแตละรายมการจ าหนายไขไกไมครบทกขนาด ซงขนกบนโยบายของทางฟารมผผลตเอง หรอเปนไปตามค าแนะน าหรอความตองการของทางหางคาปลกสมยใหม อาท ผผลตสงไขไกตงแตเบอร ๐ ถงเบอร ๔ ใหกบหางคาปลกทอยในเฉพาะเมองใหญ ซงผบรโภคมก าลงซอสงกวา จงไมมการจ าหนายไขไกเบอร ๐ เขาหางคาปลกอนซงตงอยในระดบอ าเภอเนองจากไขเบอร ๐ มปรมาณไมมากนก ขณะทผผลตบางรายเลอกสงไขเบอร ๒ ใหกบหางคาปลกแหงหนงและสงไขเบอร ๐, ๑ และ ๓ ใหกบอกหางคาปลกอกแหงหนง ส าหรบราคาขายปลกไขไกในตารางท ๑๕ ทสงกวาปกตมากเนองจากในชวงส ารวจเปนชวงทเกดอทกภย

สวนตารางท ๑๖ เปรยบเทยบราคาไขไกจากผผลตแตละรายในหางคาปลกเดยวกนและระหวางหางคาปลก ๒ แหง พบวาไขไกทขายในตราของหางคาปลกเองมราคาถกกวาไขไกของตราอนประมาณ ๐.๒๔ – ๐.๓๐ บาทตอฟอง และไขเบอรเดยวกนของแตละตราทขายในหางคาปลก ๒ แหง มราคาแตกตางกน อยางไรกตามเปนทสงเกตวาผผลตไขไกทไมใชรายใหญมากจะเลอกสงสนคาไขไกใหกบหางคาปลกรายใด รายหนงหรอเลอกสงไขไกบางเบอรเขาหางคาปลกเทานน

๗๒

ตารางท ๑๕ เปรยบเทยบราคาไขไกจากผผลตเดยวกนทจ าหนายในหางคาปลกสมยใหม ๒ แหง

เบอรไข ผผลต ๑ ผผลต ๒ ผผลต ๓

MT ๑ MT ๒ MT ๑ MT ๒ MT ๑ MT ๒ ๐ ๗.๐๓ - - - - ๕.๘๐ ๑ ๖.๓๕ ๖.๗๘ ๕.๐๐ ๕.๖๐ - ๕.๔๕ ๒ ๖.๑๒ ๖.๖๐ ๕.๕๐ ๕.๖๐ ๕.๕๐ - ๓ ๕.๗๒ ๕.๘๐ ๔.๑๐ - - ๔.๙๕ ๔ ๔.๓๐ ๔.๓๐ - - - - ๕ - - - - - -

หมายเหต MT ๑ คอ หางคาปลกสมยใหมแหงท ๑; MT ๒ คอ หางคาปลกสมยใหมแหงท ๒ ทมา ขอมลจากการศกษา

ตารางท ๑๖ เปรยบเทยบราคาไขไกจากผผลตตางๆ ทจ าหนายในหางคาปลกสมยใหม ๒ แหง

เบอรไข MT ๑ MT ๒

ผผลต ๑ ผผลต ๒ ผผลต ๓ ผผลต ๑ ผผลต ๒ ผผลต ๓ ผผลต ๔ ๐ - - - - ๕.๑๐ - - ๑ ๔.๕๕ - - ๔.๘๕ ๕.๑๐ - - ๒ ๔.๔๔ ๔.๗๕ - ๔.๕๗ ๕.๐๐ - - ๓ ๔.๓๖ ๔.๖๐ ๔.๖๐ ๔.๕๐ ๔.๕๐ ๔.๓๘ ๔.๒๐ ๔ ๔.๐๐ - - - ๔.๒๐ - - ๕ - - - - - - -

หมายเหต MT ๑ คอ หางคาปลกสมยใหมแหงท ๑; MT ๒ คอ หางคาปลกสมยใหมแหงท ๒ ทมา ขอมลจากการศกษา

๕) สวนเหลอมการตลาดไขไก/สวนเหลอมก าไร สวนเหลอมการตลาดไขไก ประกอบ ๒ สวนคอตนทนทางการตลาดและผลตอบแทน แตเดม

สวนเหลอมการตลาดจากเกษตรกรกบผคาสงและจากผคาสงถงผขายปลกคอนขางผนผวนมาก แตหลงจากมการตงคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑรวมทงคณะกรรมการท ปรกษา พบวาสวนเหลอมการตลาดจากเกษตรกรถงผคาสงคอนขางคงท และมคานอยกวาสวนเหลอมตลาดจากผคาสงถงผคาปลก นนคอ ผลตอบแทนในสวนของผคาปลกมสดสวนทเพมขน แตอยางไรกตามสวนเหลอมการตลาดของผคาสงถง ผคาปลกยงคงมความผนผวนอย

สวนเหลอมการตลาด = ราคาทผบรโภคจาย/ราคาขายปลก – ราคาทเกษตรกรขายได สวนเหลอมการตลาด (ของผคาสง) = ราคาขายสง – ราคาทเกษตรกรขายได สวนเหลอมการตลาด (ของผคาปลก) = ราคาขายปลก – ราคาขายสง

สวนเหลอมการตลาดจากเกษตรกรถงผคาสง ค านวณมาจากคาใชจายในการขนสงคาด าเนนการและคาการบรหารจดการบวกกบผลตอบแทนหรอก าไรของผรวบรวม ซงในสวนของการขนสงนนเกษตรกรผเลยงไกไข

๗๓

สวนใหญเปนผขนสงไขไกมาสงใหผรวบรวม (ลงไข) ดงนนคาใชจายในการด าเนนการ (คารถขนสง คาเชอเพลง แรงงาน ถาดไข) เปนความรบผดชอบของเกษตรกรผเลยงไกไข แตกมลงไขบางแหงทใหบรการขนสงกบเกษตรกรทไมมรถหรอไมสะดวกในการขนสง ทางผรวบรวมหรอบรษทคสญญาจะสงรถบรรทกไปรบไขไกจากเกษตรกร ซงในสวนนผรวบรวมหรอบรษทคดคาใชจายถวเฉลยฟองละ ๕ สตางคตอฟอง ส าหรบคาบรหารจดการ ไดแก การคดแยกขนาดฟองไข การจดการดานตลาด การจ าหนายใหผคาปลกหรอผบรโภคและอนๆ นนคดเปนคาใชจายเฉลย ๑๐ สตางคตอฟอง หลงจากคดแยกขนาดฟองไขแลว ลงไขจะขายสงไขไกนนไปยงลกคา เชน ผคาปลก ผใชไขในอตสาหกรรม ฯลฯ โดยตงราคาขายสงไขไกเบอร ๔ เทากบราคาไขคละ หนาฟารม สวนเบอรอนๆ ทมขนาดใหญกวาเบอร ๔ (เบอร ๓, ๒, ๑ และ ๐) จะบวกเพมอกเบอรละ ๐.๑๐ บาทตอฟอง ในขณะทไขไกทมขนาดฟองไขเลกกวาเบอร ๔ (เบอร ๕) จะลดราคาขายสงลงฟองละ ๐.๑๐ บาท เชนเดยวกน ดงนนหากราคาทลงไขรบซอไขคละหนาฟารมทราคาฟองละ ๒.๔๐ บาท เมอลงไขด าเนนการ คดขนาดและขายสงตอใหกบลกคา ราคาขายสงไขไกแตละเบอรจะเปนไปตามราคา ทแสดงไวในตารางท ๑๗ สวนเหลอมการตลาดของลงไขจะไดจาก ๒ แหลงคอ ๑) รายไดทเพมขนจากการคดขนาดไขเปนเบอรตางๆ ๒) ไดจากคาบรหารจดการการรวบรวมและจดจ าหนายไขไกฟองละ ๐.๑๕ บาท โดยทลงไขมตนทนการบรหารจดการ รวบรวม คดขนาด และจดจ าหนายไขไกไปยงลกคากลมตางๆ ฟองละ ๐.๑๐ บาท ซงมผลท าใหลงไข ไดก าไรสทธจากกจกรรมดงกลาวฟองละ ๐.๒๔ บาท หรอคดเปนก าไรรอยละ ๙.๖๐

ตารางท ๑๗ โครงสรางราคาขายสงและสวนเหลอมการตลาดของลงไขทราคาไขคละหนาฟารม ๒.๔๐ บาทตอฟอง

เบอรไข

สดสวนตอ ไขคละ ๑๐๐ ฟอง

ราคาลงตงใหม (บาท/ฟอง)

คาบรหารจดการ (บาท/ฟอง)

ราคาขายสงลงไข (บาท/ฟอง)

๐ ๑๐ ๒.๘๐ ๐.๑๕ ๒.๙๕ ๑ ๑๕ ๒.๗๐ ๐.๑๕ ๒.๘๕ ๒ ๕๐ ๒.๖๐ ๐.๑๕ ๒.๗๕ ๓ ๑๐ ๒.๕๐ ๐.๑๕ ๒.๖๕ ๔ ๑๐ ๒.๔๐ ๐.๑๕ ๒.๕๕ ๕ ๕ ๒.๓๐ ๐.๑๕ ๒.๔๕

รวม ๑๐๐ ๒๗๔.๐๐ บาท

ทมา ขอมลจากการศกษา

ตนทนไขคละของลงไขตอ ๑๐๐ ฟอง

๒๔๐.๐๐

บาท มลคารวมตามราคาทลงตงใหม ๒๗๔.๐๐ บาท สวนเหลอมการตลาดตอ ๑๐๐ ฟอง ๓๔.๐๐ บาท ตนทนการบรหารจดการ (บาทตอ ๑๐๐ ฟอง) ๑๐.๐๐ บาท สวนเหลอมการตลาดตอฟอง ๐.๒๔ บาท สวนเหลอมการตลาดของลงไข ๙.๖๐ เปอรเซนต

๗๔

ในกรณทสหกรณเปนผด าเนนการรวบรวมไขไก ท าการคดแยกขนาดและขายสงใหกบ ผคาปลก ดงเชนในตารางท ๑๗ ทงนสหกรณจะคนสวนเหลอมการตลาดตรงสวนนใหกบสมาชก หลงจากหกคาใชจายตางๆ ในการบรหารจดการตางๆ เรยบรอยแลว ท าใหสมาชกสหกรณไดรายไดตอการผลตไขไก ๑ ฟองเพมมากขนประมาณ ๐.๑๕ บาท

ในกรณฟารมทมพนธะสญญากบบรษท หรอผประกอบการไกไขครบวงจร บรษทจะรบซอ ไขไกจากฟารมเกษตรกรคสญญาในราคาตามขอตกลงกนไว และมาสรางมลคาการตลาดเพมโดยการคดขนาดและขายสงใหกบลกคา โดยสวนเหลอมการตลาดทเกดขนมไดมสวนคนใหกบเกษตรกรทพนธะสญญา แตประการใด

ส าหรบสวนเหลอมการตลาดของผคาปลกนนแตกตางกนระหวางผคาปลกในตลาดสด ผคาเรตามหมบาน/ชมชน/ตลาดนด หางคาปลกสมยใหม (modern trade) เนองจากคาใชจายในการด าเนนการและการบรหารจดการทแตกตางกน ดงน

- ผคาปลกในตลาดสด มคาใชจายเปนคาเชาแผง คาถงบรรจหรอถาดไขกรณซอทงถาด คาแรงงานจ าหนายบวกกบก าไรของผคาปลก สวนเหลอมการตลาดของผคาปลกในตลาดสดทวไปจงอยท ๓๐ สตางคตอฟอง

- ผคาเรตามหมบาน/ชมชน/ตลาดนด มคาใชจายเปนคารถและคาเชอเพลง คาเชาพนทในกรณของตลาดนด คาถงบรรจหรอถาดไขกรณซอทงถาด คาแรงงานในการจ าหนาย บวกกบก าไรของผคาเรสวนเหลอมการตลาดของผคาประเภทนจงอยท ๓๐ - ๕๐ สตางคตอฟอง ขนอยกบผคาและการแขงขนในตลาดนนๆ

- หางคาปลกทนสมย มคาใชจายเปนคาบรรจภณฑ สลาก ถงบรรจ คาแรงงานจ าหนาย (พนกงานของหาง) และก าไรของหางคาปลกประมาณรอยละ ๓๐ สวนการบรรจไขไกลงในบรรจภณฑและการตดสลากทบรรจภณฑนนผผลตไขเปนผด าเนนการ โดยการรบซอจากฟารมตามราคาทองตลาดและเพมคาบรหารจดการโรงเรอนบรรจไขซงตองเปนไปตามมาตรฐานก าหนด ดงนนสวนเหลอมการตลาดของหางคาปลกทนสมยจงอยท ๑.๒๐ – ๑.๕๐ บาทตอฟอง

สวนผประกอบการครบวงจรจะไดรบสวนเหลอมการตลาดทงในฐานะผคาสงทรวบรวมผลผลตไขไกมาจากของฟารมบรษทเองและฟารมของเกษตรกรทมพนธะสญญากบบรษท และจ าหนายใหกบผคาปลกในตลาดสด รถเร หางคาปลกสมยใหม ผใชไขไกในอตสาหกรรม ซงสวนเหลอมทไดกใกลเคยงกบ ผคาสงทวไปคอ ๓๐ สตางคตอฟองหรอมากกวาเลกนอย และในฐานะผคาปลกทจ าหนายไขไกใหกบผบรโภคโดยการเปดรานจ าหนายของบรษทหรอฟารมเอง ซงสวนเหลอมการตลาดทไดจากการขายผานหางคาปลกทนสมยจะมากกวาการขายผานชองทางอน แตในชวงทคาครองชพของประชาชนสงขนมาก ท าใหผบรโภค ตองพยายามหาซอสนคาราคาถก จงท าใหการซอ - ขายไขไกในหางคาปลกทนสมยลดลง

จากการส ารวจราคาจ าหนายของไขไกภาคตางๆ ของประเทศไทยพบวาราคาขายสงไขไกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมราคาสงกวาภาคอนๆ รองลงมาเปนภาคเหนอและภาคใตซงนาจะเนองจากตนทนคาวตถดบอาหารสตวและคาขนสงทสงกวาภาคตะวนออกและภาคกลางซงเปนแหลงผลตไขไกแหลงใหญ ของประเทศ สวนการขายปลกพบวาราคาไขไกในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตมราคา

๗๕

ใกลเคยงกน และราคาสงกวาภาคตะวนออกและภาคกลางซงนาจะเนองจากทงสองเขตหลงนเปนแหลงผลต ไขไกของประเทศจงมการแขงขนกนสงมาก แตเปนทนาสงเกตวาสวนเหลอมราคาขายของไขไกเบอร ๕ (ซงเปนไขไกทมขนาดเลกสดและราคาถกจ งเปนทตองการของรานอาหารมาก) ในเขตภาคกลางและ ภาคตะวนออกสงกวาภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอมาก อยางไรกตามในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอกยงมสวนเหลอมราคาขายของไขไกเบอร ๐ – เบอร ๔ นอยกวาเขตภาคตะวนออกและ ภาคกลาง สวนภาคใตมสวนเหลอมราคาขายของไขไกทกเบอรมากกวาภาคอนซงอาจจะเนองจากการแขงขนนอย ส าหรบไขไกคละมสวนเหลอมราคาทฟองละ ๐.๑๐ บาท รายละเอยดแสดงในตารางท ๑๘

ตารางท ๑๘ ราคาขายปลก - ขายสง และสวนเหลอมของไขไกสรปทงประเทศ

ภาค

ราคาไขแตละเบอร (บาท/ฟอง)

เบอร ๐ เบอร ๑ เบอร ๒ เบอร ๓ เบอร ๔ เบอร ๕ คละ

ราคาขายสง

ภาคกลาง (๒๙ ราย) ๓.๐๖ ๒.๙๓ ๒.๘๒ ๒.๗๒ ๒.๖๒ ๒.๓๖

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (๙ ราย) ๓.๔๙ ๓.๓๗ ๓.๒๗ ๓.๑๖ ๓.๐๖ ๒.๙๐ ๒.๗๐

ภาคใต (๔ ราย) ๓.๔๕ ๓.๓๐ ๓.๒๐ ๓.๑๐ ๓.๐๐ ๐.๐๐

ภาคเหนอ (๕ ราย) ๓.๕๘ ๓.๔๐ ๓.๒๖ ๓.๑๒ ๓.๐๒ ๒.๙๐

ภาคตะวนออก (๑๒ ราย) ๓.๑๙ ๓.๐๖ ๒.๙๗ ๒.๘๖ ๒.๗๖ ๒.๒๗

ทงประเทศ ๓.๓๕ ๓.๒๑ ๓.๑๐ ๒.๙๙ ๒.๘๙ ๒.๐๙ ๒.๗๐

ราคาขายปลก

ภาคกลาง (๒๙ ราย) ๓.๕๕ ๓.๔๑ ๓.๓๐ ๓.๑๙ ๓.๑๑ ๒.๙๐

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (๙ ราย) ๓.๙๓ ๓.๘๐ ๓.๖๙ ๓.๕๙ ๓.๔๗ ๓.๑๗ ๒.๘๐

ภาคใต (๔ ราย) ๓.๙๕ ๓.๘๐ ๓.๗๐ ๓.๖๓ ๓.๕๒ ๐.๐๐

ภาคเหนอ (๕ ราย) ๔.๐๐ ๓.๘๒ ๓.๖๘ ๓.๕๒ ๓.๓๖ ๓.๒๐

ภาคตะวนออก (๑๒ ราย) ๓.๖๖ ๓.๕๒ ๓.๔๑ ๓.๓๑ ๓.๒๑ ๒.๙๐

ทงประเทศ ๓.๘๒ ๓.๖๗ ๓.๕๖ ๓.๔๕ ๓.๓๓ ๒.๔๓ ๒.๘๐

สวนเหลอมราคาสง - ขายปลก

ภาคกลาง (๒๙ ราย) ๐.๔๙ ๐.๔๘ ๐.๔๘ ๐.๔๗ ๐.๔๙ ๐.๕๔

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (๙ ราย) ๐.๔๔ ๐.๔๓ ๐.๔๒ ๐.๔๓ ๐.๔๑ ๐.๒๗ ๐.๑๐

ภาคใต (๔ ราย) ๐.๕๐ ๐.๕๐ ๐.๕๐ ๐.๕๓ ๐.๕๓ ๐.๐๐

ภาคเหนอ (๕ ราย) ๐.๔๒ ๐.๔๒ ๐.๔๒ ๐.๔๐ ๐.๓๔ ๐.๓๐

ภาคตะวนออก (๑๒ ราย) ๐.๔๗ ๐.๔๖ ๐.๔๔ ๐.๔๕ ๐.๔๕ ๐.๖๓

ทงประเทศ ๐.๔๖ ๐.๔๖ ๐.๔๕ ๐.๔๕ ๐.๔๔ ๐.๓๕ ๐.๑๐ ทมา ขอมลจากการศกษา

๗๖

ส าหรบปรมาณการจ าหนายไขไก จากการส ารวจผคาปลก จ านวน ๕๙ ราย พบวาในภาคตะวนออก มปรมาณการขายไขไกตอวนมากทสด เฉลย ๔,๔๙๑ ฟอง เนองจากเปนแหลงผลตทใหญทสดจงมปรมาณ การซอ - ขายมากดวย รองลงมาเปนเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใต ส าหรบเขตภาคกลางและภาคเหนอมปรมาณการขายไขไกตอวนใกลเคยงกนและนอยกวาภาคอนๆ นาจะเนองจากมผคาจ านวนคอนขางมาก ทงนในขนตอนการขายไขไกมกมความเสยหายจากไขแตก/บบ เกดขนบาง อยในชวง ๑.๓๘ – ๒.๙๒ เปอรเซนตตอสปดาห เฉลยท ๑.๙๓ เปอรเซนตตอสปดาห สวนแนวโนมราคาไขไกทรบซอมาขายนนสวนใหญมราคาสงขน โดยเฉพาะในภาคใตนนมราคาสงขน ๑๐๐ เปอรเซนต รองลงมาเปนภาคตะวนออก ภาคกลาง ภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ท าใหคาเฉลยซงนาจะเนองจากคาขนสงทสงขน แตเนองจากชวงทท าการส ารวจขอมลราคาไขไกมความผนผวนมาก จงพบมผคาบางสวนใหขอมลวาแนวโนมราคาคงตว และสวนนอยทมราคารบซอมาลดลง อยางไรกตามแนวโนมผบรโภคทซอไขเทาเดม (เฉลยรอยละ ๖๓.๙๗) มมากกวาซอเพมขน (เฉลยรอยละ ๑๘.๘๐) และซอลดลง (เฉลยรอยละ ๑๗.๒๓) รายละเอยดแสดงในตารางท ๑๙ ทงนนาจะเนองจากไขไกเปนแหลงอาหารโปรตนทมราคาถก สามารถปรงเปนอาหารไดงาย และหลากหลายชนดทงอาหารคาว - หวาน ซงคนสวนใหญนยมบรโภค

ตารางท ๑๙ จ านวนไขทขายตอวน เปอรเซนตความเสยหาย แนวโนมราคาทรบซอมาและแนวโนมการซอไข ของผบรโภค

ภาค จ านวนไขทจ าหนายตอวน

ความเสยหาย (% ตอสปดาห)

แนวโนมราคาทรบซอมา (%) แนวโนมผบรโภคซอไข (%)

คงตว สงขน ลดลง เทาเดม เพมขน ลดลง

ภาคกลาง (๒๙ ราย) ๑,๒๕๒.๐๐ ๒.๓๕ ๒๐.๖๙ ๖๒.๐๗ ๑๗.๒๔ ๖๘.๙๗ ๒๐.๖๙ ๑๐.๓๔ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (๙ ราย) ๓,๐๐๐.๐๐ ๑.๕๐ ๓๗.๕๐ ๕๐.๐๐ ๑๒.๕๐ ๗๑.๔๓ ๐.๐๐ ๒๘.๕๗

ภาคใต (๔ ราย) ๒,๗๕๐.๐๐ ๑.๓๘ ๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ๐.๐๐ ๗๕.๐๐ ๐.๐๐ ๒๕.๐๐

ภาคเหนอ (๕ ราย) ๑,๒๖๐.๐๐ ๑.๕๐ ๔๐.๐๐ ๖๐.๐๐ ๐.๐๐ ๖๐.๐๐ ๔๐.๐๐ ๐.๐๐

ภาคตะวนออก (๑๒ ราย) ๔,๔๙๑.๐๐ ๒.๙๒ ๑๘.๑๘ ๘๑.๘๒ ๐.๐๐ ๔๔.๔๔ ๓๓.๓๓ ๒๒.๒๒

ทงประเทศ (๕๙ ราย) ๒,๕๕๐.๖๐ ๑.๙๓ ๒๓.๒๗ ๗๐.๗๘ ๕.๙๕ ๖๓.๙๗ ๑๘.๘๐ ๑๗.๒๓ ทมา ขอมลจากการศกษา

๓.๒.๕ การบรโภคไขไก จากการสมสมภาษณผบรโภคไขไกทวไปจ านวน ๑๕๐ ราย ซงสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ ๗๐)

และอยในวยท างานแลวคอ อายมากกวา ๒๐ ปขนไป การศกษาสวนใหญ ระดบปรญญาตร รอยละ ๔๗.๓๓ ซงมทงอาชพคาขาย รบจาง รบราชการ เกษตรกรรม แมบาน นกศกษา โดยมสมาชกในครอบครวสวนใหญ จ านวน ๒ – ๕ คน รายไดสวนใหญอยในชวง ๑๐,๐๐๐ ถง ๒๐,๐๐๐ บาทตอเดอน

๗๗

๑) ปรมาณการบรโภคไขไก ปรมาณการซอไขไกแตละครง ๑๐ – ๒๐ ฟองโดยสวนใหญรอยละ ๓๑.๓๓ ซอสปดาหละครง

ทเหลอซอเดอนละ ๒ - ๔ ครง ส าหรบการบรโภคไขหรออาหารทท าจากไขนนมากกวารอยละ ๕๒ รบประทานไขไก ๒ – ๓ ฟองตอสปดาห และรอยละ ๓๘ ทรบประทานทกวน วนละ ๑ ฟอง รายการอาหารทนยมบรโภคยงคงเปนไขเจยวและไขดาว ตามล าดบ อยางไรกตามปรมาณการบรโภคไขไกของคนไทยเฉลยเพยง ๑๖๐ - ๑๖๕ ฟองตอคนตอปเทานน ซงยงคอนขางต ากวาประเทศอน

๒) ราคาไขไกทซอ ในชวงทส ารวจครงนพบวาผบรโภคหนมานยมซอไขไกเบอร ๑ และ ๐ มากขนเมอเทยบกบ

การส ารวจเมอป ๒๕๕๓ ซงผบรโภคสวนใหญนยมซอไขไกเบอร ๒ และ ๓ มากกวา ถงแมวาราคาจะสงกวาเบอรละ ๒๐ สตางคกตาม สวนราคาไขไกทซอไดกขนอยกบแหลงทซอ โดยราคาทซอไดในตลาดสดจะถกกวาในซปเปอรมาเกต เนองจากบรรจภณฑและความสะอาดของสนคาใน modern trade ดกวา ดงนนแหลงทซอไขไกสวนใหญรอยละ ๗๐ กยงเปนตลาดสดและตลาดนด อกรอยละ ๑๔.๓๔ ซอจากซปเปอรมาเกต มเพยงสวนนอยทซอจากฟารมหรอตวแทนจ าหนายของบรษท ซ งราคาทซอไขไกทกเบอร ผบรโภคกวารอยละ ๕๓.๓๐ เหนวายงแพงเกนไป แตผบรโภคกวารอยละ ๓๒ เหนวาเหมาะสมแลว อยางไรกตามผบรโภคเกอบรอยละ ๘๐ ทเหนดวยกบการทรฐบาลจะมการประกนราคาขนต า และรอยละ ๗๓.๓๓ ทเหนดวยกบการประกนราคาสงขน สวนทเหลอไมเหนดวยและไมมความเหน

เนองจากในชวงป ๒๕๕๔ ราคาไขไกในตลาดมความผนผวนขน - ลงเรวและรนแรงมาก จงท าใหการสรปผลการส ารวจท าไดยาก เพราะมทงชวงทราคาไขปานกลาง สงมาก (แพง) และต ามาก (ถก)

๓) แนวโนมการบรโภคไขไก แมวาราคาไขไกในรอบปทผานมา จะมการขน - ลง แตกตางกนมาก แตถาราคาไขไกสงกวาน

๑ บาท ผบรโภคสวนใหญกวารอยละ ๖๑ กยงจะคงบรโภคในระดบเดมตอไป แตอกรอยละ ๓๖ คดวาคงบรโภคลดลง

ส าหรบความเชอในเรองผลของการบรโภคไขไกตอสขภาพนน ผบรโภครอยละ ๖๑.๓๓ ยงเชอวาการบรโภคไขในปรมาณมากมผลเสยตอสขภาพ ขณะทรอยละ ๓๖.๖๗ คดวาไมมผลเสยตอสขภาพ ดงนนหากมขอมลและขอเทจจรงวาการบรโภคไขไกไมมผลเสยตอสขภาพ จะมถงรอยละ ๒๐ ทบรโภคไขไกเพมขน สวนอกรอยละกวา ๗๘ ยงคงบรโภคในปรมาณเทาเดม

๗๘

๓.๒.๖ ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางการตลาดไขไก ปญหา อปสรรค

๑) จ านวนผรวบรวมไข หรอ ลงไขลดลง เนองจากฟารมของบรษทและฟารมในเครอมการขยายตวเพมขนเรอยๆ ซงฟารมเหลานมระบบการจดจ าหนายไขไกไปยงผคาปลก หางคาปลกสมยใหม และ จดจ าหนายของบรษทเอง ทงในกรงเทพมหานครและจงหวดใหญๆ ทกภาคของประเทศ ซงการทจ านวนลงลดลงเหลอนอย สงผลกระทบตอผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางทเคยสงไขผานลงจะตองหาตลาดจ าหนายใหม

๒) ราคาไขไกทมความเคลอนไหวขน - ลงรวดเรวและรนแรง ไมมเสถยรภาพ เกษตรกร ขนาดยอยและขนาดเลกมทนนอย ไมสามารถปรบตวไดทน ก าไรทไดในชวงไขไกมราคาสงไมเพยงพอจะชดเชยทขาดทนในชวงทไขไกราคาตกต า บางรายมการขาดทนสะสมจนไมสามารถด าเนนกจการฟารมตอไปไดตองเลกกจการไปหรอตองเขาเปนฟารมพนธะสญญากบบรษทผประกอบการครบวงจร

๓) การขายไขไกเขาหางคาปลกสมยใหม ท าไดคอนขางยาก เนองจากทางหางมหลกเกณฑเงอนไขทเขมงวดในการรบไขไกจากผผลตไปวางในหางและอาจเปนการเอาเปรยบผสงไขไก เชน ตองมการจายคาแรกเขาของสนคา การขอเครดตช าระเงนทยาวนาน การท าสนคาในชอหาง (house brand) มาแขงขน และบางแหงมการขอสวนลดการช าระเงนสดทายเมอสนปอกดวย

๔) อตราการบรโภคไขไกของคนไทยยงต าเพยง ๑๖๐ - ๑๖๕ ฟอง/คน/ป ขณะทจนบรโภค ๓๓๐ ฟอง/คน/ป สหรฐอเมรกา ๒๖๕ ฟอง/คน/ป และผบรโภคหลกยงเปนนกเรยน นกศกษา ดงนนทกชวงปดเทอมกมกจะมปญหาไขไกเกนความตองการบรโภค ท าใหราคาตกต าเปนประจ าทกป

ปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตลาดไขไก ๑) การขยายตวของฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก มการดงสวนแบงการตลาดไปจาก

ฟารมขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางโดยเฉพาะการขายตรงใหผคาปลกรวมทงผบรโภค จงท าใหชองทางการตลาดของเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางลดลง ซงชวงแรกอาจเปนผลดตอผคาปลกและผบรโภค แตตอไปหากตลาดไขไกเปนของฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก อาจท าใหผคาปลกและผบรโภคอยในฐานะเสยเปรยบตองซอไขไกในราคาสงขนได

๒) การขยายชองทางการจ าหนายไขไกของฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมากโดยการเปดจดจ าหนายของบรษทในกรงเทพมหานครและจงหวดตางๆ รวมทงมการจ าหนายตรงถงผคาปลกไขไกและแบงจ าหนายผานลงไขซงเปนชองทางการจ าหนายของฟารมขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลาง ท าใหเกษตรกร ผเลยงไกไขเหลานตองหนไปเปนฟารมพนธะสญญากบฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมากเพอจะไดไมมปญหาการตลาดซงจะยงท าใหเครอขายของบรษททท าธรกจครบวงจรใหญขน แตเกษตรกรรายอสระลดลง

๓) ความเคลอนไหวของราคาตามเทศกาลและฤดกาล เชน เทศกาลกนเจ โรงเรยนปดภาคเรยน และฤดฝนทมสตวตามธรรมชาต เชน ปลา กบ ฯลฯ ท าใหการบรโภคไขลดลง ปรมาณไขไกมากเกนความตองการของตลาดสงผลใหราคาไขมแนวโนมลดลง

๗๙

๔) การควบคมราคาไขไกของภาครฐในชวงทไขไกราคาเพมขน ซงเกษตรกรควรจะมรายไดมาชดเชยสวนทขาดทนไปในชวงราคาไขไกตกต าทภาครฐไมไดมมาตรการชวยเหลอเกษตรกร จงไมเปนธรรมตอเกษตรกร ท าใหเกษตรกรขนาดยอยทมเงนทนนอยไมสามารถทนขาดทนไดจงตองเลกกจการไป เปดโอกาสใหผผลตรายใหญทมเงนทนมากกวาเขามาแทนทในตลาด

๕) ขาวการระบาดของโรคไขหวดนก ท าใหผบรโภคจ านวนไมนอยทเกดความกงวลทจะบรโภคไขไกในตลาดสด รถเรหรอแมคาปลกทวไป จงท าใหการบรโภคลดลงหรอหนไปบรโภคไขไกในหาง modern trade ซงมการโฆษณาประชาสมพนธถงความปลอดภยในการบรโภคสนคาไขไกจากหางคาปลกสมยใหม ท าใหสวนแบงตลาดของผเลยงขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางลดลง

๓.๒.๗ วเคราะหปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางการตลาดไขไก การขยายตวของฟารมไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก ท าใหตองใชชองทางการตลาดทกชองทาง

เพอใหสามารถจ าหนายไขไกไดหมด และไดสวนเหลอมการตลาดมากทสด แตกท าใหมผลกระทบโดยไปดงสวนแบงจากตลาดของฟารมขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางดวยซงฟารมเหลานตองมการปรบตวและ หาชองทางการจ าหนายไขไกของตนเองใหมากขนแทนการจ าหนายผานลงเพยงอยางเดยว เชน การเปดจ าหนายหนาฟารมตรงถงผบรโภค หรอการรวมกนจ าหนายในรปสหกรณและท าการเชอมโยงธรกจกบสหกรณอนๆ เพอจ าหนายไขไกถงสมาชกซงเปนผบรโภคโดยตรงจะท าใหมสวนเหลอมการตลาดเปนผลก าไรมากขน ขณะเดยวกนผบรโภคกจะซอไขไกไดในราคาถกลงเพราะไมตองผานผคาคนกลางหลายชวง นอกจากนกจะชวยลดความรนแรงของปญหาความเคลอนไหวของราคาตามเทศกาลและฤดกาลลงไดดวย อยางไรกตามราคาแนะน าของภาครฐจะตองอยบนพนฐานของตนทนการผลตเฉลยของประเทศเปนอยางนอย ซงในทางปฏบต หากไขไกมปรมาณเกนความตองการมาก ราคาไขไกกจะเปนไปตามกลไกการตลาดเอง แตถาราคา ไขไกลดต ามากจนผเลยงไกไขขาดทน ผเลยงกจะตองปรบตวโดยการลดจ านวนไกไขทเลยงหรอเพมประสทธภาพและลดตนทนการผลตใหต าลงจนถงจดคมทนและคงธรกจอยได สวนปญหาเรองการระบาดของไขหวดนกกจะเปนการบบบงคบใหผเลยงไกไขตองปรบปรงสภาพโรงเรอนและการเลยงใหเปนระบบปด เพอเพมความมนใจใหกบผบรโภคและลดความเสยงตอความเสยหายทจะเกดขน ๓.๓ โครงสรางตนทนการผลตไขไก ๓.๓.๑ โครงสรางตนทนการเลยงไกไข

ตนทนการผลตไขไก แบงออกเปน ๒ สวนคอตนทนคงทและตนทนผนแปร ตนทนคงท ประกอบดวย คาเชาทดน คาเสอมราคาโรงเรอน - อปกรณ คาเสยโอกาส ฯลฯ ตนทนผนแปร ประกอบดวย คาพนธ (คาลกไก/ไกสาว) คาอาหาร คาแรงงาน คายา คาน า คาไฟฟา

คาวสดรองพน คาขนสง คาน ามนเชอเพลง คาซอมแซมโรงเรอน/อปกรณ คาภาษตางๆ คาใชจายอนๆ รวมทงคาเสยโอกาสเงนลงทน

๘๐

โดยปกตตนทนการผลตไขไกจะผนแปรตามปจจยการผลตหลก ไดแก ราคาอาหารสตว ราคาวตถดบอาหารสตว คาลกไกหรอคาไกสาว หากราคาปจจยการผลตหลกเหลานสงยอมสงผลใหตนทนการผลตไขไกสงตามไปดวย ดงนนจงมหนวยงานทงภาครฐและเอกชนออกประกาศราคาอางอง ราคาวตถดบอาหารสตว ราคาอาหารส าเรจรป ราคาลกไก ราคาไกสาวและราคาไขไกหนาฟารมเพอใชในการอางองในการก าหนดราคาไขไก

กระบวนการผลตไขไกในประเทศไทยเรมจากการน าเขาไกไขพอ – แมพนธอายแรกเกดจากตางประเทศมาเลยงเปนไกไขพอ - แมพนธอาย ๒๐ สปดาห ทพรอมออกไขและฟกออกเปนลกไกไขทจะเลยงตอเปนแมไกไขยนกรง โดยลกไกไขเหลานจะถกเลยงใหเปนไกสาวอาย ๒๐ สปดาหกอน จากนนจงจะเรมใหไขไกเพอการบรโภคได ซงในแตละขนตอนการผลตไกไขจงมตนทนการผลตแตกตางกนดงน

๑) คาการน าเขาพนธไกไข GP/PS ไกไขยนกรงทเลยงเพอการผลตไขไกนนเปนไกทเกดจากพอ - แมพนธ (Parent stock, PS)

ทน าเขาจากตางประเทศหรอเกดจากการน าเขาป - ยาพนธ (Grandparent stock, GP) จากตางประเทศซงราคาคาพนธและคาใชจายในการขนสงรวมทงการจดการเลยงดจะสงมากจนท าใหเกษตรกรหรอผเลยงสวนใหญไมสามารถด าเนนการได นอกจากผประกอบการขนาดใหญทมเงนทนและความพรอมในทกดานจงจะท าได แตการน าเขาป – ยาพนธ (GP) นนใชจ านวนไมมาก แตสามารถน ามาผลตพอ – แมพนธ (PS) ของไกไขยนกรงและไขไกทออกสตลาดไดจ านวนมาก

๒) คาการขยายพนธ/การผลตลกไก/ไกสาว ส าหรบการขยายพนธไกไขโดยใชป - ยาพนธ (GP) ทน าเขามานน จากการประมาณศกยภาพ

การผลตพบวา ยาพนธ ๑ ตวสามารถใหผลผลตพอ - แมพนธ (PS) ได ๑๐๐ ตว และ พอ - แมพนธ (PS) ๑ ตว สามารถผลตไกยนกรง (HH) ไดจ านวน ๑๐๐ ตว นนคอ ยาพนธ ๑ ตว สามารถผลตไกยนกรงไดถง ๑๐,๐๐๐ ตว ทงนตองใชไกเพศผประมาณรอยละ ๑๕

ในการผลตลกไกนนด าเนนการโดยบรษทหรอฟารมทเปนผน าเขาไกพอ – แมพนธแลวสงลกไกอาย ๑ วน ใหกบฟารมไกไขทจะน าไปเลยงเปนไกสาวรนตอไป หรอผผลตลกไก ไขอาจเลยงลกไกไขดงกลาวเปนไกรนสาวเองกอนแลวจงจ าหนายตอใหกบฟารมเลยงไกไขรายอสระหรอฟารมของบรษทและฟารมเครอบรษท

ส าหรบระยะเวลาทตองใชในการขยายพนธหรอเพมลกไกไขตองใชเวลาประมาณ ๑๔ เดอน ตงแตเรมเลยงไกพอ - แมพนธใชเวลา ๗ เดอนจงจะสามารถผลตลกไกไขออกมาอยางเตมท และลกไกไขตองใชเวลาอก ๗ เดอนจะเปนแมไกไขทสามารถใหผลผลตไขไกไดอยางเตมท

ผเลยงไกไขอาจซอลกไกไขมาเลยงเปนไกสาวเอง หรออาจซอไกสาวทเรมจะออกไขมาเลยง กได โดยมเหตผลและขอด/ขอเสยทแตกตางกนดงน

ผทตองการซอลกไกไขมาเลยงเปนไกสาวเองดวยเหตผลคอ - ราคาลกไกต ากวาราคาไกสาวมาก และการน าลกไกมาเลยงจนถงอายทใหไขได หรอเปน

ไกสาวเสยคาใชจายหรอมตนทนทต ากวาซอไกสาวจากบรษท คอ ๑๐๐ – ๑๑๐ บาท เทยบกบ ๑๒๕ – ๑๕๐ บาท - ไกสาวทไดมคณภาพดและสม าเสมอกวาไกสาวทซอมาจากบรษท

๘๑

แตการซอลกไกมาเลยงเองมกมปญหา คอ - ไมสามารถก าหนดจ านวนและชวงเวลาทตองการลกไกไดทกครง โดยเฉพาะในชวงทมความ

ตองการของตลาดสง ผผลตลกไกมกใหโควตากบฟารมในเครอหรอฟารมทยนดซออาหาร ยา วสดอปกรณ ในการเลยงจากทางบรษทกอน

- ฟารมตองมเงนทนส ารองนานกวา มพนทโรงเรอน อปกรณและแรงงานพอเพยง สวนผทตองการซอไกสาวไปเลยงดวยเหตผล คอ - ใชเวลาเลยงจนเรมใหไขเพยง ๒ - ๔ สปดาห ท าใหมผลตอบแทนกลบมาเรว - สะดวก ไมตองยงยากในการเลยง ดแลตงแตลกไกจนถงใหไขไดประมาณ ๔.๕ – ๕ เดอน แตการซอไกสาวมาเลยงกมปญหาเกดขนบางเชนกน คอ - ไกสาวมราคาสง และอาจไดรบในปรมาณไมเพยงพอกบความตองการ - ไกสาวทไดมคณภาพไมสม าเสมอ โดยเฉพาะชวงทไกไขไมเพยงพอกบความตองการ - บางครงบรษทน าไกทมอายนอยมาใหโดยไมไดลดราคาลง อาท น าไกอาย ๑๖ สปดาหมาให

แทนทจะเปนไกอาย ๑๘ สปดาห ท าใหผเลยงตองมตนทนคาอาหารและคาดแลเพมขนอน

๓.๓.๒ วเคราะหโครงสรางตนทนการผลตไกไข โครงสรางการผลตไกสาวพอ – แมพนธเปนคาใชจายผนแปรสงถงรอยละ ๙๑.๘๕ โดย สวนใหญประมาณรอยละ ๖๕ เปนคาลกไกพอ – แมพนธอายแรกเกดและอกรอยละ ๑๘.๔๙ เปนคาอาหารไกไข สวนทเหลอเปนคาบรหารจดการฟารม คาสาธารณปโภค คายาและเวชภณฑ สวนคาใชจายคงทซงมเพยง รอยละ ๘.๑๕ นน สวนใหญเปนคาเสอมราคาสงกอสรางคอ โรงเรอน รองลงมาเปนคาแรงงาน สวนคาเชาทดนนนถอวานอยมาก ดงนนตนทนการผลตไกสาวพนธจงขนอยกบราคาลกไกพนธทน าเขามาและคาอาหารไก เปนหลก

สวนตนทนการผลตลกไกไขอาย ๑ วนนนเปนคาใชจายผนแปรถงรอยละ ๙๑.๗๗ เชนกนสวนใหญจะเปนคาเสอมไกพอ – แมพนธและคาอาหารไกไขสดสวนทใกลเคยงกน ส าหรบคาใชจายในการ ฟกไขนนเกอบรอยละ ๒๐ สวนทเหลอเปนคาบรหารจดการฟารมและคาสาธารณปโภค นอกจากนจะเปน คายา – เวชภณฑและคาดอกเบยเงนกเพยงเลกนอย ในสวนของคาใชจายคงทนนเปนสวนของคาเสอมราคาสงกอสรางและคาแรงงานเปนสวนใหญ ดงนนจากตนทนคาใชจายตางๆ ทงของตนทนผนแปรและตนทนคงทแลว รวมเปนตนทนคาผลตลกไกแรกเกดอาย ๑ วน ประมาณ ๑๔.๒๑ บาท ขณะทราคาขายลกไก (เฉลย ในป ๒๕๕๔ เทากบ ๒๖.๗๑ บาท) ประมาณ ๒๖ บาท ทผลตไดปละเปนจ านวนมากเชนนเทากบผผลตลกไก มก าไรสงถงรอยละ ๘๒.๙๗ ซงถอวาสงเกนไปส าหรบธรกจปศสตว

ส าหรบตนทนการผลตไกสาว ๑ ตวนน ตนทนผนแปรสงขนเปนประมาณรอยละ ๙๕ โดยตนทนสวนใหญเปนคาอาหารไกไขรอยละ ๖๖.๓๙ รองลงมาเปนคาลกไก คายาและเวชภณฑ สวนคาบรหารจดการจะลดลงเหลอเพยงรอยละ ๓ คาสาธารณปโภคและคาดอกเบยรอยละ ๑.๓๐ และ ๑.๑๒ ตามล าดบ ในสวนคาใชจายคงทซงลดเหลอประมาณรอยละ ๕ นนสวนใหญยงเปนคาเสอมราคาสงกอสราง และ

๘๒

คาแรงงาน อยางไรกตามรวมตนทนการผลตไกสาว ๑ ตวกไมนาจะเกน ๑๒๐ บาท แตในป ๒๕๕๔ ทผานมา ไกสาวทจ าหนายมราคาเฉลยสงถงตวละประมาณ ๑๔๘ บาท คดเปนก าไรรอยละ ๒๓ - ๒๗

รวมตนทนการผลตไกสาวพนธ ๑ ตว ๔๙๕.๓๓ บาท

ภาพท ๑๔ โครงสรางตนทนการผลตไกสาวพอ - แมพนธ ๑ ตว (อาย ๑๘ สปดาห) ทมา ขอมลจากการศกษา

ตนทนการผลตลกไกไขแรกเกด ๑๔.๒๑ บาท/ตว ราคาขายลกไกไขแรกเกด ๒๖ บาท/ตว ก าไรตอการผลตลกไกไขแรกเกด + ๘๒.๙๗ เปอรเซนต (+ ๑๑.๗๙ บาท)

ภาพท ๑๕ โครงสรางตนทนการผลตลกไกไขแรกเกด ๑ ตว ทมา ขอมลจากการศกษา

คาใชจายผนแปร บาท รอยละ คาเสอมไกพอ – แมพนธ ๔.๔๗ ๓๑.๔๗ คาอาหารไกไข ๔.๗๘ ๓๓.๖๐ คายาและเวชภณฑ ๐.๑๐ ๐.๗๐ คาสาธารณปโภค ๐.๓๗ ๒.๖๐ คาใชจายในการฟก ๒.๗๙ ๑๙.๖๓ คาบรหารและจดการฟารม ๐.๔๙ ๓.๔๖ คาดอกเบยเงนก ๐.๐๔๔ ๐.๓๑ รวม ๑๓.๐๔ ๙๑.๗๗

คาใชจายคงท บาท รอยละ คาแรงงาน ๐.๓๖ ๒.๕๓ คาเสอมราคาสงกอสรางฯ ๐.๘๐ ๕.๖๓ คาเชาทดน ๐.๐๑ ๐.๐๗ รวม ๑.๑๗ ๘.๒๓

โครงสรางตนทนการผลตตนทนการผลตลกไกไขแรกเกด ๑ ตว

๑๔.๒๑ บาท/ตว

คาใชจายคงท บาท รอยละ

คาแรงงาน ๑๓.๐๐ ๒.๖๒

คาเสอมราคาสงกอสรางฯ ๒๖.๖๗ ๕.๓๘

คาเชาทดน ๐.๗๐ ๐.๑๔

รวม ๔๐.๓๗ ๘.๑๕

คาใชจายผนแปร บาท รอยละ

คาลกไกพอ - แมพนธอายแรกเกด ๓๒๓.๐๐ ๖๕.๒๑

คาอาหารลกไกถงอาย ๑๘ สปดาห ๙๑.๕๘ ๑๘.๔๙

คายาและเวชภณฑ ๑๐.๗๕ ๒.๑๗ คาสาธารณปโภค ๑๓.๐๐ ๒.๖๒ คาบรหารและจดการฟารม ๑๖.๔๐ ๓.๓๑

คาดอกเบยเงนก ๐.๒๓ ๐.๐๕

รวม ๔๕๔.๙๖ ๙๑.๘๕

โครงสรางตนทนการผลตไกสาวพอ - แมพนธ ๑ ตว (อาย ๑๘ สปดาห) ๔๙๕.๓๓ บาท/ตว

๘๓

ตนทนการผลตไกสาว ๑ ตว ๑๑๖.๐๙ บาท

ภาพท ๑๖ โครงสรางตนทนการผลตไกสาว ๑ ตว ทมา ขอมลจากการศกษา

๑) คาระบบการเลยงไกไขในฟารมทไดมาตรฐานและไมไดมาตรฐานทงฟารมขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ

เนองจากนโยบายของรฐบาลโดยการด าเนนงานของกรมปศสตวมมาตรการสงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรทกรายจดท าฟารมมาตรฐานซงจะสงผลดตอทงตวเกษตรกรเองและผบรโภครวมทงภาพลกษณของการสงออกทจ าเปนจะตองมมากขนในอนาคต แตกยงพบวามเกษตรกรขนาดยอยจ านวนคอนขางมาก และขนาดเลกจ านวนหนงทยงไมไดจดท ามาตรฐานฟารม เนองจากตองมการปรบปรงเปลยนแปลงสภาพโรงเรอนและการจดการซงตองใชเงนลงทนอกจ านวนพอสมควร ท าใหเกษตรกรไมอยากลงทนในสถานการณ ทราคาไขไกทจ าหนายไดมความผนผวนมากเพราะเสยงตอการขาดทนหรอการคนทนท าไดยาก

ส าหรบฟารมขนาดกลางและขนาดใหญนนทงหมดมการจดท ามาตรฐานฟารมแลวอยางหลกเลยงไมได อกทงสวนใหญเหนวาการท ามาตรฐานฟารมสงผลดมากกวาผลเสยและฟารมกมศกยภาพทลงทนได โดยเฉพาะฟารมทสรางใหม

๒) คาการจดการของเสยของฟารม ฟารมของเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกเกอบทงหมดยงไมมระบบการจดการของเสยท

จะชวยลดปญหามลภาวะในฟารมหรอน าของเสยซงสวนใหญเปนมลไกไขไปใชประโยชนโดยตรง สวนใหญในโรงเรอนไกยนกรงกจะปลอยใหไกไขขบถายมลลงสพนแลวปลอยใหสะสมอยจนเหนวากองสงขนมามาก จงใชวธเกบกวาดออกมาตากหรอขายไปในสภาพนนเลย แตกมบางฟารมทเรมมปญหากบชมชนขางเคยงและเหนประโยชนของการบ าบดจงไดน ามลไกไขปลอยเขาสระบบผลตกาซชวภาพ ซงสามารถน ากลบมาใชเปนพลงงานทดแทนในฟารมหรอจ าหนายจายแจกใหกบชาวบานในชมชนได สวนมลทออกจากระบบกยงสามารถ

คาใชจายคงท บาท รอยละ คาแรงงาน ๑.๘๔ ๑.๕๘ คาเสอมราคาสงกอสรางฯ ๓.๖๔ ๓.๑๔ คาเชาทดน ๐.๓๖ ๐.๓๑ รวม ๕.๘๔ ๕.๐๓

คาใชจายผนแปร บาท รอยละ

คาลกไกอาย ๑ วน ๑๕.๗๙ ๑๓.๖๐

คาอาหารไกไข ๗๗.๐๗ ๖๖.๓๙

คายาและเวชภณฑ ๑๑.๓๕ ๙.๗๘

คาสาธารณปโภค ๑.๕๑ ๑.๓๐ คาบรหารและจดการฟารม ๓.๒๓ ๒.๗๘ คาดอกเบยเงนก ๑.๓๐ ๑.๑๒ รวม ๑๑๐.๒๕ ๙๔.๙๗

โครงสรางตนทนการผลตไกสาว ๑ ตว ๑๑๖.๐๙ บาท/ตว

๘๔

จ าหนายเปนปยชวภาพไดอก จงสามารถลดตนทนและมรายไดเพมจากสวนนดวย ส าหรบฟารมขนาดกลาง ขนาดใหญเกอบทงหมดมระบบการจดการของเสยอยางดซงเรม

นยมปลอยเขาสระบบผลตกาซชวภาพซงมทงแบบโดมคงทในฟารมขนาดกลาง เนองจากคากอสรางไมสงนก สวนแบบ cover lagoon และแบบรางคขนานในฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก แตกยงมฟารมขนาดใหญบางฟารมน าไปใชในการเลยงปลาซงเปนธรกจทท าเสรมรวมกบการเลยงไกไขและสามารถท าใหเกดรายไดกบฟารมมากพอสมควร

๓) คาไก (ไกสาว/ลกไก) ทซอมาเลยง เกษตรกรทเลยงไกไขสวนใหญรอยละ ๖๘.๒๘ ซอไกสาวอายประมาณ ๑๘ สปดาหมาเลยง

ยกเวนชวงทปรมาณไกสาวไมเพยงพอกบความตองการ บางบรษทจะสงไกสาวอาย ๑๖ สปดาหมาใหฟารมเลยงไกบาง ท าใหผเลยงไกตองเสยคาใชจาย ซงสวนใหญเปนราคาอาหารเ พมขนจนกวาไกจะใหไข หรอบางครงไกสาวทไดมสภาพไมสมบรณเตมท ท าใหผลผลตไมดเทาทควร ซงมผลตอตนทนการผลต แตไมสามารถเลอกได มฉะนนจะไมไดไกสาวมาเลยงตามจ านวนทตองการ ส าหรบไกสาวนนมเกษตรกรจ านวนหนงทเปนผเลยงจากลกไกซงบรษทผผลตไกไขพอ - แมพนธจางเลยงจนเปนไกสาวแลวน ากลบไปใหฟารมของบรษทในเครอเลยงตอเปนไกยนกรง หรอน าไปจ าหนายเปนไกสาวใหเกษตรกรผเลยงไกไขทวไปน าไปเลยงตอ ซงการซอไกสาวมาเลยงเปนไกยนกรงจงมตนการผลตทสงกวา

อยางไรกตามกมทงเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญรวมรอยละ ๒๙ ทซอลกไกไขมาจากบรษทผผลตลกไกมาเลยงเปนไกสาวเพอใชเองในฟารม เพอลดตนทนการผลตและพยายามจะเลยงไกใหไดคณภาพดและสม าเสมอ

๔) คาอาหารทเลยงไกไข ผเลยงไกไขมากกวาครงหนง คอ รอยละ ๕๙.๒๗ ซออาหารส าเรจรปใชทงหมดโดยซอจาก

บรษททจดหาพนธไกให และมเกษตรกรกวารอยละ ๒๐ ทผสมอาหารใชเองทงหมดโดยซอหวอาหารน ามาผสมกบขาวโพดและร าละเอยด ซงสวนใหญเปนเกษตรกรขนาดยอยทซอลกไกผานฟารมใหญมาอกทอดหนงจงไมถกขอรองใหซออาหารพวงกบพนธไกดวย มเกษตรกรเพยงสวนนอยทใชทงอาหารส าเรจรปบางสวนและผสมอาหารใชเองดวย ซงอาหารส าเรจรปจะใชในชวงลกไกหรอไกสาวกอนไขโดยซอจากบรษททจดหาพนธไกไขให ส าหรบอาหารทผสมใชเองจะใชในชวงไกสาวหรอไกก าลงใหไข

เหตผลทผเลยงไกใชอาหารส าเรจรปเพยงอยางเดยว - ตองซอพวงมากบลกไกไข หรอไกสาว - สะดวกในการใช - ไมมอปกรณและเครองมอในการผสมอาหารเอง - คณภาพของอาหารส าเรจรปมความสม าเสมอ - ลดปญหาทางดานวตถดบอาหารสตว (แหลงซอ ราคา คณภาพ)

๘๕

เหตผลทผเลยงไกผสมอาหารใชเอง - ลดตนทนคาอาหารสตว (ราคาถกกวาซออาหารส าเรจรป) - สามารถควบคมคณภาพอาหารเองได - มอปกรณและเครองมอพรอมในการผสมอาหารอยแลว ส าหรบผทใชทงอาหารส าเรจรปและอาหารผสมใหเหตผลวา จ าเปนตองซออาหารส าเรจรป

บางสวนเพอจะใหไดพนธไกมาเลยง และตองผสมอาหารใชเองเพอเสรมคณภาพใหกบอาหารส าเรจรป เกษตรกรสวนใหญระบวาบรษทจ าหนายพนธไกไมไดมขอผกมดหรอขอตกลงทจะตองใช

อาหารส าเรจรปของบรษท แตในทางปฏบตถาไมใชอาหารส าเรจรปของบรษทจะไดรบพนธไกลาชามากหรอไดรบไมครบจ านวนทตองการ โดยบรษทใหเหตผลวามพนธไกไมเพยงพอ ในขณะทผเลยงไกทใชอาหารบรษทจะไดพนธไกเรว สวนจะไดไกจ านวนมากหรอนอยขนอยกบอ านาจตอรองกบบรษทซงพบวา ระยะหลงฟารมทมความพรอมทงเงนทน และบคลากรจะพยายามขยายขนาดฟารมเพอใหมอ านาจในการตอรองกบบรษทผผลตลกไก เพราะเปนลกคารายใหญ สวนฟารมของบรษทมพนธไกเลยงตลอดและมแนวโนมขยายการเลยงเพมขนดวย ท าใหผเลยงไกจ าเปนตองใชอาหารส าเรจรปของบรษทโดยปรยายเพอใหไดพนธไกไขมาเลยงบาง ๕) ความแตกตางขนาดของฟารมและระบบการเลยงไกไข

เกษตรกรขนาดยอยทเลยงไกไขนอยกวา ๑๐,๐๐๐ ตว มระบบการเลยงไกไขเปนโรงเรอนเปด แตมการจดการเปนระบบปดเพอใหไดรบรองมาตรฐานฟารม รวมจ านวนกวา ๑,๔๐๐ ฟารม ทงน หากเกษตรกรจะตองสรางโรงเรอนใหมใหเปนระบบปดจะตองลงทนสงมาก และกวาจะถงจดคมทนใชเวลานาน อกทงตองเพมจ านวนการเลยงไกไขแตละโรงเรอน มฉะนนตนทนการผลตจะสงขน อยางไรกตาม กยงมเกษตรกรทเลยงไกจ านวนนอยมากทไมสามารถปรบปรงสภาพฟารมใหเขาสมาตรฐานฟารมได

สวนเกษตรกรทเลยงไกไขจ านวน ๑๐,๐๐๐ – ๕๐,๐๐๐ ตวซงเปนขนาดเลกนนทงหมดมการจดการเปนฟารมระบบปดทงหมด โดยมการปรบปรงโรงเรอนหรอสรางโรงเรอนใหมเปนระบบปดหรอโรงเรอนอแวป สวนโรงเรอนเดมบางหลงซงยงอยในสภาพด แตไมสามารถตดตงระบบอแวปได กเปนระบบเปดธรรมดา

ส าหรบฟารมเลยงไกไขขนาดกลาง ขนาดใหญ และขนาดใหญมากทงหมดซงมการเลยงไกไขมากกวา ๕๐,๐๐๐ ตวนนเปนการเลยงในระบบโรงเรอนปดหรอโรงเรอนอแวปทงหมดแลว

๖) การสขาภบาลในฟารม เกษตรกรผเลยงไกไขสวนใหญมการจดการดแลรกษาความสะอาดทงภายในและรอบๆ

บรเวณโรงเรอนโดยภายในโรงเรอนมการเกบมลไกไขออกเปนระยะๆส าหรบโรงเรอนเปด โดยใชแรงงานคนซงมกมปญหา ท าใหทางฟารมตองแบงรายไดประมาณเกอบครง หรอครงหนงใหกบคนงานทท างานประจ าในฟารมเพอชวยเกบมล สวนโรงเรอนปดนนมกใชระบบสายพานล าเลยงมลไกออกมาเพอลดปญหาการสะสมของกาซแอมโมเนยและกาซอนๆ ทเกดขนภายในโรงเรอนทจะมผลตอสขภาพของไกไขและผปฏบตงานภายในโรงเรอนแตการตดตงระบบมคาใชจายคอนขางสงเชนกน โรงเรอนระบบปดทมขนาดเลกจงใชแรงงานคนเกบกวาดท าความสะอาด เกบมลออกจากโรงเรอน แตทกฟารมมการใชน ายาฆาเชอพนวสดอปกรณ กรง ทงภายในโรงเรอนและบรเวณรอบโรงเรอนทกสปดาหหรอบอยกวานนหากมปญหาโรคระบาดเกดขนในบรเวณ

๘๖

ใกลเคยง ซงท าใหคาใชจายในสวนนตองเพมขนดวย นอกจากนยงมการปฏบตอนๆ อาท - การสรางภมคมกนโรค โดยมการท าวคซนปองกนโรคตางๆ ใหไกทกตวในฟารมตามแผนการใหวคซนซงแนะน าโดยสตวแพทยผควบคมฟารม

- การควบคมโรค โดยการจดการไกปวยทเปนโรคระบาดตองท าลายเพอปองกนการแพรระบาดของโรค

- การท าลายซากไก บางฟารมกใชวธฝง แตสวนใหญใชวธการเผาดวยความรอนสง

๓.๓.๓ หวงโซอปทานไกไขและผลตภณฑ ๑) ผน าเขาไกพอ - แมพนธเพอมาผลตลกไกไข หลงคณะรฐมนตรมมตใหเปดเสรน าเขาไกไข

พอ - แมพนธ (PS) เมอวนท ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ จงท าใหมผน าเขาเพมจากเดมซงมเพยง ๙ ราย โดยผน าเขาเปนการรวมกลมของฟารมไกไขอสระซงกอนหนานไดรบโควตาลกไกไขหรอไกสาวไมเพยงพอ ท าใหมไกไขยนกรงเลยงไมเตมโรงเรอนทมอยสงผลใหตนทนเนองจากยงใชโรงเรอน อปกรณ แรงงานไมเตมประสทธภาพ ดงนนผเลยงไกไขกลมนจงตองรวมตวกนเพอขอน าเขาไกไขพอ - แมพนธโดยผานในนามสหกรณผเลยงไกไขหรอบรษททเกยวของชวยด าเนนการให ซงในป พ.ศ. ๒๕๕๔ มการน าเขาไกไขพอ - แมพนธอก ๕๕๘,๐๐๔ ตว สวนทเหลอจากป พ.ศ. ๒๕๕๓ อก ๓๒๗,๘๖๘ ตว

ผน าเขาพอ - แมพนธไกไขจงมทงทเปนบรษททผลตลกไกไขขายใหเฉพาะฟารมในเครอหรอสหกรณทผลตลกไกไขขายใหสมาชก และบรษทใหญทผลตลกไกไขขายใหทงฟารมในเครอและขายใหกบเกษตรกรทวไปดวย นอกจากนบางบรษทกมฟารมเลยงลกไกเปนไกสาวเพอขายเปนไกยนกรงใหเกษตรกรดวย แตบางบรษทกใหฟารมในเครอเลยงตอไปหรอใชระบบจางเกษตรกรเลยง

๒) ผเลยงไกไขยนกรง มทงผเลยงไกอสระ บรษททท าธรกจครบวงจรและผเลยงทมพนธะผกพนกบบรษท ซงในปจจบนนบวนทผเลยงไกไขอสระจะนอยลงทงจ านวนฟารมและจ านวนไกไขยนกรง ขณะทบรษทท าธรกจครบวงจรและฟารมทมพนธะสญญาจะมจ านวนฟารมและจ านวนไกไขยนกรงในสดสวน ทเพมขนเรอยๆ ดงนนหวงโซอปทานไกไขและผลตภณฑกมแนวโนมทศทางและรปแบบทเปลยนแปลงไปจากเดมพอสมควร

๓) ผรวบรวมไขไกเปนผทรบไขไกจากฟารมขนาดยอยและขนาดเลกซงสวนใหญขายเปน ไขคละหรอขายมาเปนตง (๑ ตงเทากบ ๑๐ แผงๆ ละ ๓๐ ฟอง รวม ๓๐๐ ฟอง) ราคาตามน าหนก แลวน ามา คดแยกขนาดเปนเบอรตางๆ เพอจ าหนายใหกบผขายปลก ผจ าหนายหรอผบรโภคโดยตรง ซงปจจบนจ านวนลงนอยลงเนองจากเกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกทเปนเกษตรกรอสระจรงๆ มนอยลง สวนขนาดใหญกมการคดแยกและจดจ าหนายเอง

๔) ผคาปลก จ านวนทมมากทสดยงเปนแผงคาไขไกในตลาดสดและรานขายของช าทวไป แตแนวโนมมจ านวนนอยลง เนองจากผบรโภคหนมาซอสนคาอปโภคบรโภคจากหาง modern trade กนมากขนประกอบกบมการน าไขไกไปขายในตลาดนดตามชมชนตางๆ ทมการจดขนมากมายเปนรายสปดาห นอกจากนกมการใชรถเรขายไปตามชมชนหรอหมบานตางๆ อกดวย ซงราคาไขไกในตลาดสด ตลาดนดหรอรถเรจะ

๘๗

ไมแตกตางกนมากนกเนองจากมการแขงขนคอนขางสง สวนราคาไขไกในหาง modern trade นนคอนขาง สงกวาเพราะมการคดเลอกไขทมคณภาพดและบรรจภณฑทดกวา

๕) ผบรโภค มทงผบรโภคในอตสาหกรรมตอเนองซงเกอบทงหมดเปนอตสาหกรรมอาหาร และผบรโภคในครวเรอน ซงการบรโภคเฉลยของคนไทยนนยงคอนขางต า

๓.๓.๔ โครงสรางตนทนอาหารสตว อาหารทใชในการเลยงไกไข ประกอบดวยวตถดบหลากหลายชนดผสมรวมเขาดวยกนเพอใหมโภชนะ

หรอสารอาหารครบถวนตามความตองการในการเจรญเตบโตและใหผลผลตไขไก ดงนนวตถดบทใชในการประกอบสตรอาหารจงตองประกอบดวยวตถดบแหลงพลงงานซงทวไปในอาหารไกไขนยมใชขาวโพดเปนวตถดบหลก สวนวตถดบแหลงโปรตนมกใชกากถวเหลองและปลาปน ส าหรบร าละเอยดจะใชเปนแหลงไขมน นอกจากน ยงตองมวตถดบประกอบอนๆ เพอเปนแหลงแรธาต ไวตามนรวมทงอาหารเสรมอนๆ

โครงสรางตนทนอาหารสตว ประกอบดวย คาวตถดบอาหารสตว คาบดวตถดบ คาผสมอาหาร คากระสอบบรรจอาหารและดายเยบ รวมทงคาสาธารณปโภค (คาน า คาไฟฟา) และคาบรหารจดการ

ตนทนคาวตถดบอาหารสตวหลก วตถดบอาหารสตวหลกทนยมใชในการผลตอาหารเลยงไกไขไดแก ขาวโพด กากถวเหลอง

ปลาปนและร าละเอยด การเคลอนไหวของราคาวตถดบอาหารสตวเหลานจงมผลอยางมากตอราคาอาหาร ไกไขและตนทนการผลตไขไกดวย ในการค านวณราคาอาหารส าเรจรปส าหรบไกไขจงยดถอตามประกาศราคาอางอง (ฮงเซง) ทงราคาขายและราคารบซอวตถดบอาหารดงกลาวในแตละชวงเวลาหรอแตละวน ซงกระท าโดยหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของดงน

๑) กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย (ราคาขาย) ๒) ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (ราคาขาย) ๓) สมาคมผผลตอาหารสตวแหงประเทศไทย (ราคารบซอ) ๔) บรษทอาหารสตวผซอวตถดบอาหารสตวรายใหญ ไดแก บรษท เจรญโภคภณฑอาหารสตว

จ ากด (ราคารบซอ) ๕) ราคาซอขายจรงในทองตลาด ซงเปนราคาวตถดบอาหารตามอปสงคและอปทานจรงของ

วตถดบอาหารสตวนนๆ ในตลาด (ราคาซอ/ขาย) และเปนราคาทมการซอขายจรงในทองตลาด โดยทวไปราคาประกาศโดยกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย และราคาซอขายจรงใน

ทองตลาด มกจะมความสมพนธไปในทางเดยวกน และมความถกตองตามอปสงคและอปทานจรงของวตถดบอาหารสตวนนทงตลาดทวประเทศ แตราคารบซอทประกาศโดยบรษทอาหารสตว หรอของสมาคมอาหารสตว เปนราคาทผผลตอาหารสตวก าหนดเองวาในเวลานนทางโรงงานอาหารสตวตองการซอวตถดบอาหารสตวชนดนนเทาใด ซงอาจมไดสะทอนถงอปสงคและอปทานทแทจรงของวตถดบอาหารสตวชนดนนในทองตลาดอยางแทจรง ในทางปฏบต เมอโรงงานอาหารสตวตองการซอวตถดบอาหารเขาเกบสตอกจะประกาศราคารบซอวตถดบอาหารนนในเกณฑต าเพอสามารถซอวตถดบอาหารดงกลาวไดในราคาถก แตเมอซอวตถดบอาหาร

๘๘

ดงกลาวเพยงพอแลว จะประกาศราคาวตถดบอาหารนนสงขน โดยมเงอนไขการรบซอคอนขางมากจงมการซอจรงในปรมาณนอย แตการประกาศราคาดงกลาวอาจมผลท าใหคแขงและเกษตรกรตองซอวตถดบอาหารในราคาสงขน และตนทนการเลยงไกไขสงมากขนดวย การประกาศราคารบซอวตถดบอาหารสงขน ยงเปนชองทางท าใหผผลตอาหารสตวขอขนราคาอาหารส าเรจไดดวย การประกาศรบซอวตถดบอาหารสตวของโรงงานอาหารสตวจงมผลกระทบอยางมากตอราคาซอขายวตถดบอาหารจรงในทองตลาด และเปนชองทางทท าใหบรษทอาหารสตวเปนผก าหนดราคาวตถดบอาหารสตวในทองตลาดไดตามความตองการของตนเอง

ขาวโพด นอกจากจะเปนแหลงพลงงานในอาหารไกไขแลว ขาวโพดยงเปนแหลงสาร แซนโทฟลลซงจะท าใหไขแดงของไกไขมสเหลองเขมขน แตกอนทจะน าขาวโพดไปใชจ าเปนตองบดใหมขนาดพอเหมาะกอน อยางไรกตามการใชขาวโพดมกมปญหาดานคณภาพและสารพษเชอราอะฟลาทอกซนซง มกปนเปอนมาในขาวโพดทคณภาพไมด จงมกท าใหตองมการเตมสารจบพษเชอราลงไปในอาหารไกไขอยบอยครง ท าใหตนทนคาอาหารสงขน

ส าหรบราคาขาวโพดนนมแนวโนมสงขนมาอยางตอเนอง ซงสาเหตส าคญนาจะเนองมาจากการขยายตวของอตสาหกรรมไกไขและไกเนอในประเทศไทยทตางตองการใชขาวโพดเปนวตถดบหลกในสตรอาหาร ขณะทบางปผลผลตของขาวโพดทงในประเทศไทยและประเทศผผลตส าคญคอ สหรฐอเมรกาออกสตลาดนอยลง จนไมเพยงพอกบความตองการสงผลใหราคาขาวโพดสงขน และยงในระยะหลงทประเทศตางๆทวโลกประสบปญหาขาดแคลนพลงงาน จงมการดงขาวโพดไปใชในการผลตเอทานอลเพอใชเปนพลงงานทดแทนจ านวนมาก ยงท าใหราคาขาวโพดมแนวโนมสงขนไปอก จงสงผลกระทบตอราคาอาหารสตวทใชขาวโพดเปนแหลงวตถดบหลก โดยเฉพาะอาหารไกไขทมขาวโพดเปนสวนประกอบในสตรอาหารไมนอยกวารอยละ ๔๐ – ๕๐

ภาพท ๑๗ ราคาขาวโพดอาหารสตว ป พ.ศ.๒๕๔๕ – ๒๕๕๔

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๐

๒

๔

๖

๘

๑๐

๑๒

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

๒๕๔๕

๒๕๔๖

๒๕๔๗

๒๕๔๘

๒๕๔๙

๒๕๕๐

๒๕๕๑

๒๕๕๒

๒๕๕๓

๒๕๕๔

๘๙

กากถวเหลอง เปนวตถดบแหลงโปรตนหลกในสตรอาหารเพราะนอกจากจะเปนโปรตนจากพชทมคณภาพดแลว ยงมราคาถกกวาเมอเทยบกบวตถดบแหลงโปรตนจากสตว แตการปลกถวเหลองในประเทศไทยยงมในปรมาณนอยมาก ถวเหลองทน ามาใชในการสกดน ามนและถวเหลองจ านวนมากทใชในอตสาหกรรมอาหารสตวในประเทศไทยจงเปนถวเหลองทน าเขามาจากตางประเทศ กากคอ สหรฐอเมรกา บราซล อารเจนตนาและอนเดย ซงการน าเขามทงโดยบรษทผผลตน ามนพช บรษทผลตอาหารสตวรวมทงฟารมเลยงสตวขนาดใหญดวย

ส าหรบราคาของถวเหลองและกากถวเหลองนนเปนไปตามแนวโนมราคาตลาดโลก แตการเคลอนไหวของราคากากถวเหลองในระหวางปนนจะไมคอยรนแรงมากนก ทงนเนองมาจากมวตถดบทเปน ผลพลอยไดจากอตสาหกรรมทสามารถใชเปนวตถดบแหลงโปรตนทดแทนหลายชนดทเขามามบทบาทมากขนเรอยๆ ทงโปรตนจากพช อาท กากเรปซด กากคาโนลา กากขาวโพดจากการผลตเอทานอล (DDGS) ฯลฯ และโปรตนจากสตว ไดแก เนอปน เนอและกระดกปน ขนไกปน เปนตน อยางไรกตามผผลตกากถวเหลอง กพยายามทจะพฒนาคณภาพของกากถวเหลองใหดขน ลดขอจ ากดในการใชใหนอยลง เชน การผลต กากถวเหลองชนดกะเทาะเปลอกซงมโปรตนและกรดอะมโนในระดบทสงขน แตมระดบเยอใยลดลง ในขณะทราคาสงขนไมมากนก ท าใหผผลตอาหารไกหนมาใชกากถวเหลองชนดนกนมากขน

ภาพท ๑๘ ราคากากถวเหลองจากตางประเทศ ป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๕๔

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

ปลาปน นบเปนวตถดบแหลงโปรตนทมคณภาพดทสด มกรดอะมโนทจ าเปนโดยเฉพาะ เมทไธโอนน ไลซนระดบสงและกรดอะมโนอนๆ สมดลใกลเคยงกบความตองการของสตว โปรตนในปลาปนนนสตวสามารถยอยและน าไปใชประโยชนไดดจงเปนวตถดบทนยมใชในอาหารไกไขมาเปนเวลานาน แตในระยะกวา ๑๐ ปทผานมาอตสาหกรรมอาหารสตวน ามการขยายตวเปนอยางมาก ท าใหความตองการปลาปน

๐

๒

๔

๖

๘

๑๐

๑๒

๑๔

๑๖

๑๘

๒๐

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

๒๕๔๕

๒๕๔๖

๒๕๔๗

๒๕๔๘

๒๕๔๙

๒๕๕๐

๒๕๕๑

๒๕๕๒

๒๕๕๓

๒๕๕๔

๙๐

ในอตสาหกรรมอาหารเพมสงขนมากจนไมเพยงพอกบความตองการ สงผลใหราคาปลาปนสงขนอยางมากจน ท าใหผเลยงไกไขและผผลตอาหารสตวสวนใหญพยายามลดปรมาณการใชในสตรอาหารเพอไมใหตนทนคาอาหารสตวสงเกนไป แลวหนไปใชวตถดบทดแทนมากขนซงอาจเปนวตถดบโปรตนจากพชหรอวตถดบโปรตนจากสตวชนดอนดงกลาวขางตน รวมทงการใชกรดอะมโนสงเคราะหเสรมในสวนทขาดไปในสตรอาหาร จงท าใหความตองการปลาปนในอตสาหกรรมอาหารสตวบกทงไกไข ไกเนอและสกรลดลง

อยางไรกตามราคาของปลาปนโดยเฉลยกยงอยในระดบสง เมอเทยบกบราคาโปรตนจากแหลงอนๆ

ร าละเอยด เปนวตถดบทนยมใชในอาหารสตว แตเดมดวยเหตผลทมราคาถก สามารถใหโปรตนและพลงงานในระดบปานกลางรวมทงกรดไขมนทจ าเปนส าหรบไกไขดวย ตอมามการน าร าละเอยดไปสกดน ามนเพอใชในการบรโภคมากขนจงท าใหปรมาณร าละเอยดนอยลง แมจะมการสขาวมากขน แตปญหาคอ ระบบการท านาขาวของประเทศไทยทเพมขนเปนปละ ๒ – ๓ ครง ท าใหมการใชสารเคมในการท านา มากขน และสารเคมเหลานมกจะตกคางอยในร าละเอยดดวย ดงนนการเลอกซอร าละเอยดมาใชในอาหารไกไขจงตองมความระมดระวงเปนอยางมาก

สวนราคาของร าละเอยดนนมกขนลงตามราคาขาวเปลอกและปรมาณการสขาวของโรงส ดงนนตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๐ เปนตนมาทราคาขาวเปลอกสงขนมาเรอยๆ ตามราคาประกนของรฐบาล จงมผล ท าใหราคาร าละเอยดสงขนมาเปนล าดบเชนกน ท าใหการผลตอาหารไกไขมการใชร าละเอยดนอยลง คอ ใชตามความจ าเปนเทานน หรอใชวตถดบอนทสามารถใหกรดไขมนทจ าเปนไดแทน

ภาพท ๑๙ ราคาร าละเอยด ป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๕๔

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๐

๒

๔

๖

๘

๑๐

๑๒

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

๒๕๔๕

๒๕๔๖

๒๕๔๗

๒๕๔๘

๒๕๔๙

๒๕๕๐

๒๕๕๑

๒๕๕๒

๒๕๕๓

๒๕๕๔

๙๑

ตารางท ๒๐ ราคาขาวโพดอาหารสตว ป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔

หนวย : บาท/กโลกรม

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด ๒๕๔๕ ๔.๓๘ ๔.๔๘ ๔.๘๕ ๔.๙๕ ๕.๑๒ ๕.๐๓ ๔.๘๑ ๔.๔๔ ๔.๔๐ ๔.๕๔ ๔.๖๓ ๔.๕๖ ๔.๖๘ ๔.๓๘ ๕.๑๒ ๒๕๔๖ ๔.๗๒ ๔.๘๘ ๕.๐๖ ๕.๐๕ ๔.๙๘ ๕.๐๐ ๕.๐๒ ๔.๙๘ ๔.๗๖ ๔.๘๔ ๕.๐๓ ๔.๙๙ ๔.๙๔ ๔.๗๒ ๕.๐๖ ๒๕๔๗ ๔.๘๗ ๔.๘๖ ๕.๔๘ ๗.๒๕ ๗.๔๓ ๗.๔๐ ๖.๑๓ ๔.๙๗ ๔.๕๙ ๔.๗๗ ๕.๑๒ ๕.๔๖ ๕.๗๐ ๔.๕๙ ๗.๔๓ ๒๕๔๘ ๕.๕๒ ๕.๕๔ ๕.๕๓ ๕.๕๔ ๕.๔๙ ๕.๔๘ ๕.๕๘ ๕.๔๙ ๕.๔๑ ๕.๕๓ ๕.๕๗ ๕.๓๘ ๕.๕๐ ๕.๓๘ ๕.๕๘ ๒๕๔๙ ๕.๓๕ ๕.๔๐ ๕.๕๔ ๖.๒๗ ๖.๕๐ ๖.๕๑ ๖.๔๘ ๕.๙๕ ๖.๐๐ ๖.๔๙ ๖.๕๗ ๗.๑๑ ๖.๑๘ ๕.๓๕ ๗.๑๑ ๒๕๕๐ ๗.๕๐ ๘.๐๖ ๘.๐๖ ๗.๘๐ ๗.๔๐ ๗.๓๙ ๗.๒๙ ๗.๑๘ ๗.๘๙ ๘.๔๒ ๘.๑๖ ๘.๒๓ ๗.๗๘ ๗.๑๘ ๘.๔๒ ๒๕๕๑ ๘.๒๗ ๘.๕๕ ๙.๑๔ ๙.๔๓ ๙.๒๕ ๙.๕๘ ๑๐.๙๙ ๑๐.๐๓ ๘.๙๓ ๗.๘๙ ๗.๘๔ ๖.๙๔ ๘.๙๐ ๖.๙๔ ๑๐.๙๙

๒๕๕๒ ๗.๓๓ ๗.๔๒ ๗.๖๐ ๗.๐๕ ๗.๐๕ ๗.๔๕ ๖.๒๖ ๖.๒๑ ๖.๑๐ ๖.๓๐ ๗.๑๔ ๗.๘๓ ๖.๙๕ ๖.๑๐ ๗.๖๐ ๒๕๕๓ ๘.๑๐ ๘.๓๗ ๘.๙๒ ๙.๒๔ ๙.๓๑ ๙.๖๔ ๙.๓๘ ๙.๐๑ ๙.๒๒ ๙.๒๔ ๙.๑๙ ๙.๑๓ ๙.๐๖ ๘.๑๐ ๙.๖๔ ๒๕๕๔ ๙.๔๖ ๙.๕๗ ๑๐.๐๑ ๑๐.๖๕ ๑๐.๔๙ ๙.๖๘ ๙.๑๘ ๙.๐๔ ๙.๐๘ ๙.๔๕ ๙.๘๒ ๙.๙๒ ๙.๗๐ ๙.๐๔ ๑๐.๖๕

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๙๑

๙๒

ตารางท ๒๑ ราคากากถวเหลองจากตางประเทศ ป พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔

หนวย : บาท/กโลกรม

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด ๒๕๔๕ ๑๐.๕๑ ๑๐.๔๕ ๑๐.๓๔ ๑๐.๑๘ ๑๐.๑๐ ๙.๙๗ ๙.๘๑ ๙.๙๗ ๙.๘๖ ๙.๙๐ ๑๐.๔๘ ๑๐.๓๑ ๑๐.๑๖ ๙.๘๑ ๑๐.๕๑ ๒๕๔๖ ๑๐.๓๒ ๑๐.๖๑ ๑๐.๘๖ ๑๐.๘๙ ๑๐.๗๖ ๑๐.๗๐ ๑๐.๕๗ ๑๐.๖๑ ๑๑.๑๐ ๑๑.๗๑ ๑๒.๕๗ ๑๒.๑๙ ๑๑.๐๗ ๑๐.๓๒ ๑๒.๕๗ ๒๕๔๗ ๑๓.๐๐ ๑๓.๒๘ ๑๔.๗๘ ๑๖.๓๑ ๑๕.๘๓ ๑๕.๑๐ ๑๕.๒๒ ๑๖.๒๐ ๑๖.๐๕ ๑๔.๒๘ ๑๒.๘๓ ๑๒.๓๙ ๑๔.๖๑ ๑๒.๓๙ ๑๖.๓๑ ๒๕๔๘ ๑๑.๕๗ ๑๑.๔๔ ๑๑.๓๕ ๑๑.๒๖ ๑๑.๓๖ ๑๒.๐๙ ๑๒.๔๐ ๑๒.๕๗ ๑๒.๘๐ ๑๒.๕๐ ๑๒.๒๐ ๑๑.๔๙ ๑๑.๙๒ ๑๑.๒๖ ๑๒.๘๐ ๒๕๔๙ ๑๑.๒๐ ๑๐.๗๗ ๑๐.๖๒ ๑๐.๖๕ ๑๐.๖๓ ๑๐.๓๗ ๑๐.๒๐ ๑๐.๒๗ ๑๐.๓๙ ๑๐.๔๙ ๑๐.๔๒ ๑๐.๓๒ ๑๐.๕๓ ๑๐.๒๐ ๑๑.๒๐ ๒๕๕๐ ๑๐.๒๙ ๑๐.๖๘ ๑๐.๘๖ ๑๐.๙๕ ๑๐.๙๔ ๑๑.๑๓ ๑๑.๓๕ ๑๑.๔๓ ๑๒.๕๑ ๑๒.๙๔ ๑๓.๒๑ ๑๔.๓๐ ๑๑.๗๒ ๑๐.๒๙ ๑๔.๓๐

๒๕๕๑ ๑๕.๘๗ ๑๕.๙๒ ๑๖.๒๗ ๑๖.๕๘ ๑๖.๐๙ ๑๖.๕๖ ๑๖.๑๕ ๑๕.๙๙ ๑๗.๖๗ ๑๘.๔๒ ๑๗.๗๖ ๑๖.๐๕ ๑๖.๖๑ ๑๕.๘๗ ๑๘.๔๒ ๒๕๕๒ ๑๔.๒๕ ๑๓.๙๙ ๑๓.๒๖ ๑๓.๘๘ ๑๔.๑๔ ๑๔.๑๐ ๑๔.๐๓ ๑๕.๖๔ ๑๕.๘๒ ๑๖.๒๗ ๑๖.๘๑ ๑๖.๐๒ ๑๔.๗๔ ๑๓.๒๖ ๑๖.๘๑ ๒๕๕๓ ๑๕.๓๐ ๑๕.๐๗ ๑๕.๗๕ ๑๕.๗๕ ๑๔.๙๑ ๑๔.๒๔ ๑๒.๗๖ ๑๒.๑๗ ๑๒.๑๐ ๑๑.๙๘ ๑๒.๑๐ ๑๒.๑๔ ๑๓.๖๙ ๑๑.๙๘ ๑๕.๗๕ ๒๕๕๔ ๑๓.๑๐ ๑๔.๓๒ ๑๕.๒๑ ๑๕.๒๙ ๑๕.๔๗ ๑๔.๖๑ ๑๔.๕๐ ๑๔.๓๓ ๑๔.๒๗ ๑๔.๒๗ ๑๔.๕๙ ๑๔.๓๑ ๑๔.๕๒ ๑๓.๑๐ ๑๕.๔๗

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๙๒

๙๓

ตารางท ๒๒ ราคาร าละเอยด ป พ.ศ.๒๕๔๕ – ๒๕๕๔

หนวย : บาท/กโลกรม

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เฉลย ต าสด สงสด ๒๕๔๕ ๔.๒๑ ๔.๐๘ ๔.๐๒ ๓.๗๓ ๓.๗๕ ๓.๙๘ ๓.๘๒ ๔.๐๗ ๔.๓๒ ๔.๗๒ ๔.๘๕ ๔.๗๐ ๔.๑๙ ๓.๗๓ ๔.๘๕

๒๕๔๖ ๔.๘๖ ๔.๙๕ ๔.๗๘ ๔.๓๗ ๔.๕๔ ๔.๖๒ ๔.๙๐ ๕.๐๐ ๔.๘๐ ๕.๒๒ ๕.๓๗ ๔.๙๕ ๔.๘๖ ๔.๓๗ ๕.๓๗ ๒๕๔๗ ๔.๗๖ ๓.๗๘ ๓.๙๒ ๔.๔๘ ๕.๔๑ ๕.๘๒ ๕.๔๓ ๕.๔๐ ๕.๓๒ ๔.๐๗ ๕.๑๑ ๕.๑๘ ๔.๘๙ ๓.๗๘ ๕.๘๒ ๒๕๔๘ ๕.๑๑ ๔.๗๓ ๔.๖๔ ๔.๖๑ ๕.๒๙ ๕.๘๑ ๕.๘๕ ๖.๑๓ ๖.๑๕ ๖.๓๕ ๕.๖๕ ๕.๕๔ ๕.๔๙ ๔.๖๑ ๖.๓๕ ๒๕๔๙ ๖.๓๔ ๕.๖๐ ๕.๔๒ ๕.๗๔ ๕.๖๖ ๕.๔๘ ๕.๖๘ ๕.๙๔ ๕.๙๐ ๕.๙๖ ๖.๒๙ ๖.๗๓ ๕.๙๐ ๕.๔๒ ๖.๗๓ ๒๕๕๐ ๗.๖๔ ๗.๕๙ ๗.๓๓ ๕.๗๕ ๕.๔๔ ๖.๑๖ ๖.๗๘ ๗.๒๘ ๖.๘๖ ๖.๙๑ ๗.๔๐ ๗.๗๘ ๖.๙๑ ๕.๔๔ ๗.๗๘

๒๕๕๑ ๘.๕๑ ๙.๕๔ ๙.๘๒ ๙.๒๔ ๘.๒๐ ๘.๕๖ ๙.๘๔ ๘.๙๗ ๗.๑๗ ๕.๙๗ ๗.๕๐ ๗.๔๒ ๘.๔๐ ๕.๙๗ ๙.๘๔ ๒๕๕๒ ๗.๙๗ ๗.๔๓ ๗.๑๙ ๖.๒๒ ๔.๘๗ ๕.๑๘ ๖.๐๑ ๖.๒๘ ๕.๙๑ ๗.๑๔ ๗.๐๓ ๘.๒๐ ๖.๔๘ ๔.๘๗ ๗.๙๗ ๒๕๕๓ ๘.๗๐ ๙.๒๑ ๙.๔๗ ๙.๓๔ ๙.๔๑ ๙.๙๘ ๙.๙๓ ๙.๗๖ ๑๐.๐๔ ๙.๓๐ ๘.๙๙ ๘.๖๖ ๙.๔๐ ๘.๖๖ ๑๐.๐๔ ๒๕๕๔ ๘.๙๙ ๑๐.๑๘ ๙.๙๗ ๙.๗๐ ๘.๓๔ ๘.๒๐ ๙.๕๐ ๙.๔๙ ๙.๕๘ ๙.๕๑ ๑๐.๙๗ ๙.๒๕ ๙.๔๗ ๘.๒๐ ๑๐.๙๗

ทมา สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

๙๓

๙๔

๒) การผลตอาหารใชเอง/ซอส าเรจจากบรษท เกษตรกรผเลยงไกไขสวนใหญใชวธการซออาหารส าเรจรปทงหมดโดยมกซอจากบรษททจดหา

พนธไกไขให ซงเมอเทยบกบกอนป พ.ศ. ๒๕๔๖ ทยงไมเกดปญหาระบาดของโรคไขหวดนก และยงไมมนน เกษตรกรขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญจ านวนไมนอยทมการผสมอาหารใชเองภายในการใหโควตาการน าเขาพนธไกไขฟารมเนองจากท าใหตนทนคาอาหารถกกวาการซอจากบรษทอาหารสตวและสามารถปรบสตรอาหารไดตามระยะของการใหไขได แตตอมาหลงมปญหาโรคไขหวดนกระบาด ท าใหมมาตรการควบคมการ เขา - ออกฟารมรวมทงอาหารสตวทจะน ามาใชตองมการตรวจสอบคณภาพและความปลอดภยกอน ซงท าใหเกษตรกรขนาดเลกและขนาดกลางสวนใหญไมสามารถท าได จงตองหนมาใชอาหารของบรษทอาหารสตวเ พอ ตดปญหาดงกลาวซงเปนสวนทท าใหฟารมสามารถผานการรบรองมาตรฐานฟารมได อกทงเมอมโควตา การน าเขาไกไขพอ - แมพนธ ท าใหเกษตรกรตองใชอาหารบรษทของทผลตลกไกเพอทจะไดตวไกไขมาเลยง จงท าใหเกษตรกรตองเลกผสมอาหารเองโดยปรยาย

แตมเกษตรกรบางรายทยงคงใชอาหารผสมเองโดยซอวตถดบอาหารสตวมาผสมเองหรอซอหวอาหารจากบรษทมาผสมกบขาวโพดและร าละเอยด ซงมกเปนเกษตรกรขนาดยอยทซอลกไกผานฟารมใหญมาอกทอดหนงจงไมถกขอรองใหซออาหารพวงกบพนธไกดวย อยางไรกตามมฟารมสวนหนงทใชทงอาหารส าเรจรปและผสมอาหารใชเองดวย ทงนจะใชอาหารส าเรจรปในชวงเลยงลกไกหรอไกสาวกอนไขโดยซอจากบรษททจดหาพนธไกไขให สวนอาหารทผสมเองจะใชในชวงไกสาวหรอไกก าลงใหไข

ส าหรบตนทนการผลตไขไกซงแตกตางกนระหวางฟารมทเลยงลกไกจนเปนไกสาวเองกบฟารมทซอไกสาวมาเลยงตามโครงสรางการตลาดและขอมลทส ารวจได ดงแสดงในตารางท ๒๓ – ๒๔

โครงสรางตนทนส าหรบฟารมทเลยงลกไก - ไกสาวเองจนเปนไกไขยนกรง

โครงสรางตนทนการผลตไขไก

ตนทนคงท - คาแรงงาน

- คาเสอมโรงเรอนและอปกรณ - คาเชาทดน

ตนทนผนแปร

- คาลกไก - คาอาหารลกไก - คาไกสาว - คาอาหารไกไข - คายาและเวชภณฑ - คาสาธารณปโภค (น า ไฟฟา โทรศพท) - คาบรหารจดการฟารม - คาดอกเบยเงนก

๙๕

โครงสรางตนทนส าหรบฟารมทซอไกสาวมาเลยงเปนไกไขยนกรง

จากตารางท ๒๓ ผลการส ารวจตนทนการผลตไขไกของฟารมขนาดเลก ขนาดกลางและขนาด

ใหญ ทซอลกไกมาเลยงจนเปนไกไขยนกรงและฟารมทซอไกสาวมาเลยง พบวาตนทนผนแปรทงหมดของฟารมขนาดเลกนนสงกวาฟารมขนาดกลางและขนาดใหญตามล าดบ เนองมาจาก ๑) ราคาคาลกไก ซงการซอลกไกจ านวนมากๆ ยอมไดราคาทถกกวาโดยเฉพาะอยางยงบรษททมการน าเขาไกพนธไขเองยอมมตนทนคาลกไกต ากวาการซอของเกษตรกรขนาดเลก ๒) คาอาหารทใชเลยงลกไกจนถงไกสาวรวมไปจนถงอาหารไกไขของฟารมขนาดกลางและขนาดใหญซงมการผลตอาหารใชเอง ฟารมใหญหรอบรษททซอวตถดบคร งละมากๆ ยอมมอ านาจในการตอรองราคาวตถดบอาหารสตวมากกวาจงมตนทนคาอาหารทถกกวาฟารมขนาดเลกทซอครงละนอยๆ

ส าหรบคายาและเวชภณฑนน ฟารมทกขนาดมตนทนในสวนนเทากน แตฟารมทเลยงตงแตลกไกจนถงไกสาวยอมมคาใชจายมากกวาฟารมทเลยงไกไขยนกรง สวนคาสาธารณปโภคของฟารมขนาดใหญ มตนทนในสดสวนทสงกวาฟารมขนาดเลกและขนาดกลางซงนาจะเนองจากฟารมขนาดใหญยอมมเครองอ านวยความสะดวก เครองปรบอากาศและเครองใชไฟฟามากกวา

ท านองเดยวกนพบวาคาบรหารจดการฟารมขนาดกลางมตนทนสวนนต ากวาฟารมขนาดเลก ทงนนาจะเนองมาจากฟารมขนาดกลางมการบรหารจดการอยางเตมประสทธภาพ ทงดานบคลากรในฟารม โรงเรอน อปกรณ ขณะทฟารมขนาดเลกเลยงไกไขจ านวนนอย การบรหารจดการยงท าไมเตมศกยภาพหรอประสทธภาพยงต าอย สวนฟารมขนาดใหญมบคลากรจ านวนมากและหลายระดบชน ท าใหคาบรหารจดการคอนขางสง นอกจากนพบวาดอกเบยเงนกของฟารมขนาดกลางกต ากวาฟารมขนาดเลกทม กใชเงนกในการด าเนนธรกจ ขณะทฟารมขนาดกลางใชเงนทนตวเองสวนหนงและเงนกบางสวน แตส าหรบฟารมขนาดใหญ ทตองมเงนลงทนสงและยงตองใชเงนทนหมนเวยนจ านวนมาก ท าใหตองมการกจากสถาบนการเงนมาใชในการด าเนนการมากกวา

โครงสรางตนทนการผลตไขไก

ตนทนคงท - คาแรงงาน

- คาเสอมโรงเรอนและอปกรณ - คาเชาทดน

ตนทนผนแปร

- คาไกสาว - คาอาหารไกไข - คายาและเวชภณฑ - คาสาธารณปโภค (น า ไฟฟา โทรศพท) - คาบรหารจดการฟารม - คาดอกเบยเงนก

๙๖

อยางไรกตามเมอคดตนทนผนแปรเปนรอยละของการลงทนทงหมด พบวาแทบจะไมแตกตางกนเลยในระหวางฟารมขนาดตางๆ ดงแสดงในตารางท ๒๔ โดยในสวนตนทนการผนแปรฟารมขนาดใหญ มตนทนคาอาหารไกไขต ากวาฟารมขนาดเลกและขนาดกลางเลกนอย แตฟารมขนาดใหญมคาบรหารจดการสงกวาฟารมขนาดกลางและขนาดเลก เนองจากใชบคลากรในการบรหารจดการทมคณวฒและประสบการณสง ในสวนของตนทนคงท ฟารมขนาดเลกและขนาดกลาง มตนทนคาแรงงานใกลเคยงกน แตสงกวาฟารมขนาดใหญทมกใชเครองจกรชวยในการท างานซงสงผลใหมคาเสอมของโรงเรอนและอปกรณมากกวาฟารมขนาดเลกและขนาดกลาง ดงนนเมอคดตนทนการผลตไขไก ๑ ฟองจงพบวาฟารมขนาดเลกและขนาดกลางมตนทนใกลเคยงกน ฟองละ ๒.๖๐ - ๒.๗๐ บาท แตสงกวาฟารมขนาดใหญทมตนทนฟองละ ๒.๕๑ บาท

ตารางท ๒๓ เปรยบเทยบตนทนการผลตไขไกของฟารมขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญทซอลกไกมาเลยง

รายการ เลยงไกสาว - ไกไข คาเฉลย

ทงหมด คาเฉลยตอ ไข ๑ ฟอง

รอยละ เลก กลาง ใหญ

ตนทนผนแปรตอ ๑ รน ๙๗๕.๒๒ ๙๑๘.๓๕ ๘๘๒.๙๐ ๙๒๕.๔๙ ๒.๔๕ ๙๓.๖๓

คาลกไก ๒๖.๒๐ ๒๔.๕๖ ๒๔.๐๐ ๒๔.๙๒ ๐.๐๗ ๒.๕๒

คาอาหารลกไก ๑๐๑.๐๐ ๘๙.๕๘ ๘๒.๐๐ ๙๐.๘๖ ๐.๒๔ ๙.๑๙

คาไกสาว ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

คาอาหารไกไข ๗๘๐.๐๐ ๗๓๙.๖๔ ๗๐๕.๐๐ ๗๔๑.๕๕ ๑.๙๗ ๗๕.๐๒

คายาและเวชภณฑ ๑๘.๐๐ ๑๘.๐๐ ๑๘.๐๐ ๑๘.๐๐ ๐.๐๕ ๑.๘๒

คาสาธารณปโภค ๒๘.๐๐ ๒๔.๐๐ ๒๖.๐๐ ๒๖.๐๐ ๐.๐๗ ๒.๖๓

คาบรหารจดการฟารม ๑๘.๐๐ ๒๐.๐๐ ๒๕.๐๐ ๒๑.๐๐ ๐.๐๖ ๒.๑๒

คาดอกเบยเงนก ๔.๐๒ ๒.๕๗ ๒.๙๐ ๓.๑๖ ๐.๐๑ ๐.๓๒

ตนทนคงทตอ ๑ รน ๖๑.๘๖ ๖๔.๖๑ ๖๓.๗๒ ๖๓.๔๐ ๐.๑๗ ๖.๔๑

คาแรงงาน ๓๘.๕๐ ๓๘.๐๐ ๓๕.๐๐ ๓๗.๑๗ ๐.๑๐ ๓.๗๖

คาเสอมโรงเรอนและอปกรณ ๒๓.๓๖ ๒๕.๗๓ ๓๐.๐๐ ๒๖.๓๖ ๐.๐๗ ๒.๖๗

คาเชาทดน ๐.๐๐ ๐.๘๘ ๐.๗๒ ๐.๕๓ ๐.๐๐ ๐.๐๕

รวมตนทนทงหมดตอ ๑ รน ๑,๐๓๗.๐๘ ๙๘๒.๙๖ ๙๕๓.๖๒ ๙๘๘.๘๙ - -

การผลตไขไกโดยเฉลยตอรน (ฟอง) ๓๘๗.๕๑ ๓๖๗.๔๖ ๓๗๙.๙๓ ๓๗๗.๒๙ - -

ตนทนการผลตตอไข ๑ ฟอง ๒.๖๘ ๒.๖๘ ๒.๕๑ ๒.๖๒ ๒.๖๒ ๑๐๐

ทมา ขอมลจากการศกษา

๙๗

ตารางท ๒๔ เปรยบเทยบตนทนการผลตไขไกของฟารมขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญทซอไกสาวมาเลยง

รายการ เลยงเฉพาะไกไข คาเฉลย

ทงหมด คาเฉลยตอ ไข ๑ ฟอง

รอยละ เลก กลาง ใหญ

ตนทนผนแปรตอ ๑ รน ๙๗๘.๙๐ ๙๒๓.๔๑ ๙๐๘.๒๓ ๙๓๖.๘๕ ๒.๔๗ ๙๓.๔๓

คาลกไก ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

คาอาหารลกไก ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

คาไกสาว ๑๒๖.๐๐ ๑๒๕.๐๐ ๑๒๕.๐๐ ๑๒๕.๓๓ ๐.๓๓ ๑๒.๕๐

คาอาหารไกไข ๗๘๘.๐๐ ๗๔๑.๐๐ ๗๑๕.๐๐ ๗๔๘.๐๐ ๑.๙๗ ๗๔.๖๐

คายาและเวชภณฑ ๑๕.๐๐ ๑๕.๐๐ ๑๕.๐๐ ๑๕.๐๐ ๐.๐๔ ๑.๕๐

คาสาธารณปโภค ๒๗.๐๐ ๒๑.๐๖ ๒๔.๐๐ ๒๔.๐๒ ๐.๐๖ ๒.๔๐

คาบรหารจดการฟารม ๑๘.๘๐ ๑๘.๗๐ ๒๖.๐๐ ๒๑.๑๗ ๐.๐๖ ๒.๑๑

คาดอกเบยเงนก ๔.๑๐ ๒.๖๕ ๓.๒๓ ๓.๓๓ ๐.๐๑ ๐.๓๓

ตนทนคงทตอ ๑ รน ๖๙.๕๐ ๖๒.๔๘ ๗๒.๒๑ ๖๘.๐๖ ๐.๑๘ ๖.๗๙

คาแรงงาน ๔๕.๐๐ ๓๔.๓๓ ๓๓.๐๐ ๓๗.๔๔ ๐.๑๐ ๓.๗๓

คาเสอมโรงเรอนและอปกรณ ๒๔.๕๐ ๒๗.๕๖ ๓๖.๐๐ ๒๙.๓๕ ๐.๐๘ ๒.๙๓

คาเชาทดน ๐.๐๐ ๐.๕๙ ๑.๒๑ ๐.๖๐ ๐.๐๐ ๐.๐๖

รวมตนทนทงหมดตอ ๑ รน ๑,๐๔๘.๔๐ ๙๘๕.๘๙ ๙๗๖.๔๔ ๑๐๐๔.๒๔ - -

การผลตไขไกโดยเฉลยตอรน (ฟอง) ๓๘๘.๐๑ ๓๖๓.๓๙ ๓๘๗.๙๔ ๓๗๙.๘๒ - -

ตนทนการผลตตอไข ๑ ฟอง ๒.๗๐ ๒.๗๑ ๒.๕๒ ๒.๖๔ ๒.๖๔ ๑๐๐

ทมา ขอมลจากการศกษา

๙๘

ตารางท ๒๕ เปรยบเทยบตนทนการผลตไขไกคดเปนรอยละของตนทนทงหมดของฟารมขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ

รายการ เลยงไกเลก - ไกไข เลยงเฉพาะไกไข

เลก กลาง ใหญ เลก กลาง ใหญ ตนทนผนแปร ๙๔.๐๔ ๙๓.๔๓ ๙๓.๒๗ ๙๓.๓๗ ๙๓.๖๔ ๙๒.๖๓ คาลกไก ๒.๕๓ ๒.๕๐ ๒.๕๔ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ คาอาหารลกไก ๙.๗๔ ๙.๑๑ ๘.๖๖ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ คาไกสาว ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๒.๐๒ ๑๒.๔๑ ๑๒.๗๕ คาอาหารไกไข ๗๕.๒๑ ๗๕.๒๕ ๗๔.๔๘ ๗๕.๑๖ ๗๕.๓๙ ๗๒.๙๓ คายาและเวชภณฑ ๑.๗๔ ๑.๘๓ ๑.๙๐ ๑.๔๓ ๑.๕๓ ๑.๕๓ คาสาธารณปโภค (คาน า คาไฟ คาโทรศพท)

๒.๗๐ ๒.๔๔ ๒.๗๕ ๒.๕๘ ๒.๑๔ ๒.๔๕

คาบรหารจดการฟารม ๑.๗๔ ๒.๐๓ ๒.๖๔ ๑.๗๙ ๑.๙๐ ๒.๖๕ คาดอกเบยเงนก ๐.๓๙ ๐.๒๖ ๐.๓๑ ๐.๓๙ ๐.๒๗ ๐.๓๓ ตนทนคงท ๕.๙๖ ๖.๕๗ ๖.๗๓ ๖.๖๓ ๖.๓๖ ๗.๓๗ คาแรงงาน ๓.๗๑ ๓.๘๗ ๓.๔๙ ๔.๒๙ ๓.๔๙ ๓.๕๗ คาเสอมโรงเรอนและอปกรณ ๒.๒๕ ๒.๖๒ ๓.๑๗ ๒.๓๔ ๒.๘๐ ๓.๖๗ คาเชาทดน ๐.๐๐ ๐.๐๙ ๐.๐๘ ๐.๐๐ ๐.๐๖ ๐.๑๒

รวมตนทนทงหมด ๑๐๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ๑๐๐.๐๐ ทมา ขอมลจากการศกษา

๓.๓.๕ ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการผลตไขไก

ปญหา อปสรรค ๑) เกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระจ านวนมากมปญหาดานแรงงานในการเลยงไกไข ทงคาแรง

ทตองจายสงขนและหายากขน สงผลใหตองปรบเปลยนมาสรางโรงเรอนระบบปดและใชเครองมอ อปกรณ ในการเลยงเพมขน เพอจะไดใชแรงงานคนลดลง ท าใหตองลงทนเพมสงขนมาก จงตองเลยงไกไขใหหนาแนนขนเพอใหตนทนการผลตไขสามารถแขงขนในตลาดได ท าใหตองเพมจ านวนไกไขทเลยงโดยปรยาย

๒) วตถดบอาหารสตวเกอบทกชนดมราคาสงขนมาเรอยๆ และมความผนผวนมาก ท าใหตนทน คาอาหารสตวซงเปนตนทนสวนใหญในการผลตสงขนมาก และไมสามารถควบคมได โดยเฉพาะอยางยง เกษตรกรขนาดยอย และขนาดเลกทตองซออาหารผสมส าเรจจากบรษท ขณะทฟารมขนาดใหญมกมเงนทนทจะซอวตถดบหลกตงแตตนฤดซงมกมราคาถก เพอเกบสตอคไวใชไดเกอบตลอดปโดยไมตองเสยงตอราคาวตถดบ ทมกเพมสงขนนอกฤดการผลต

๙๙

ปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการผลตไขไก ๑) การน าเขาพนธไกไขป – ยาพนธและพอ – แมพนธ กรณมการจ ากดโควตาน าเขาใหกบบรษทผผลตจ านวนหนง ไดสงผลกระทบท าใหเกดการ

แขงขนทางการคาแบบไมเสรและไมเปนธรรมในการเลยงไกไขในประเทศไทย โดยเกษตรกรรายอสระจะมตนทนคาพนธไกสงขน และไมสามารถแขงขนได จนอาจตองเปลยนสถานภาพไปเปนฟารมในเครอบรษท ซงท าใหเกษตรกรตองซออาหารและเวชภณฑตางๆ จากบรษท สงผลใหการลดตนทนการผลตท าไดยากล าบากหรอ ไมสามารถควบคมได

กรณทเปดเสรการน าเขาพนธไกไข ท าใหเกดการแขงขนในการผลตลกไกไขหรอไกสาว ท าใหเกษตรกรมโอกาสไดพนธไกไขทราคาถก และ/หรอคณภาพดกวาซงสงผลใหตนทนคาพนธสตวในการผลตไขไกลดลง แตขณะเดยวกนกจะท าใหเกดการแขงขนในดานตลาดไขไกดวย ซงเกษตรกรขนาดใหญและขนาดใหญมากทเปนผผลตครบวงจรมความไดเปรยบดานตนทนการผลตทต ากวาเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลาง

๒) การเลยงไกไขในฟารมทไดมาตรฐานทมระบบโรงเรอนปด การสรางโรงเรอนเลยงไกไข ระบบปดหรอโรงเรอนอแวปนน มตนทนคากอสรางและ

คาน า - คาไฟ รวมทงคาบ ารงรกษาสงมากเมอเทยบกบโรงเรอนเปดทวไป จงสงผลใหตนทนการผลตไขไกสงขนดวย ดงนนผเลยงไกจงพยายามทจะเพมจ านวนไกในกรงตบหรอในโรงเรอนใหมากขนเพอเฉลยตนทนในสวนน ใหลดลง แตถาเกษตรกรไดไกไขมาเลยงจ านวนนอย กท าใหตนทนการผลตไขไกสงขนทนท

๓) การเลยงไกไขสายพนธใหมทใหผลผลตไขสง ประกอบกบการเลยงในสภาพหนาแนน แมจะอยในโรงเรอนทมการควบคมอณหภมและความชนแลวกตาม แตแมไกไขจะมความเครยด

ท าใหภมตานทานโรคลดลง ผเลยงตองมการใชยาและวคซนในการเลยงเพมขนท าใหตนทนสงขน นอกจากน ยงท าใหมไกตายหรอไกปวยและใหผลผลตไขลดลง ท าใหตนทนการผลตสงขนเชนกน

๔) การซอลกไกหรอไกสาวมาเลยงเพอเปนไกยนกรง การซอลกไกไขมาเลยงจะมตนทนในสวนของคาพนธไกต ากวาการซอไกสาว จากการส ารวจ

พบวาเกษตรกรทซอลกไกมาเลยงจนเปนไกสาวเองมตนทนตวละ ๑๐๐ - ๑๑๐ บาท ขณะทราคาไกสาวทซอจากบรษทราคาประมาณ ๑๓๕ - ๑๕๐ บาท ซงมราคาตางกน ๒๕ - ๕๐ บาทตอตว หมายถงตนทนการผลตไขไก ทสงขนประมาณ ๘ - ๑๗ สตางคตอฟอง

๕) ขนาดของฟารม/จ านวนไกไขทเลยง ฟารมไกไขขนาดยอยและขนาดเลกมกใชแรงงานในครอบครวเปนสวนใหญ ซงมทงการเลยง

เปนอาชพหลกและอาชพเสรม สวนฟารมขนาดกลางนนจะตองมแรงงานทจางมาเพมขน ส าหรบฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมากมกใชอปกรณ เครองจกรในการท างานบางสวน แลวใชแรงงานคนนอยลง อาท เครองใหอาหารอตโนมต เครองเกบกวาดมล ระบบปดเปดไฟฟา ฯลฯ ซงฟารมแตละขนาดจะตองพยายามบรหารจดการใหมการใชแรงงานและเครองจกรอปกรณตางๆ อยางเตมประสทธภาพเพอใหตนทนการผลตไขไกลดลง แตผเลยงขนาดใหญมกมคาบรหารจดการทสงกวาผเลยงขนาดเลกและขนาดกลางเนองจากตองใชบคลากรทมหลายระดบชน

๑๐๐

๖) ราคาอาหารทเลยงไกไข/วตถดบทใชผลตเปนอาหารไกไข เนองจากอาหารเปนตนทนสวนใหญในการผลตไขไก ซงการผลตอาหารใชเองในฟารมจะมสวน

ส าคญทจะท าใหสามารถลดตนทนการผลตไขไกได แตในระยะหลงเรมมปญหาในด านแรงงานมากขน ขณะทราคาวตถดบอาหารสตวทใชเปนหลกในอาหารไกไขกมแนวโนมสงขนเรอยๆ เกษตรกรขนาดยอย และขนาดเลกมกมอ านาจในการตอรองนอยกวาเกษตรกรขนาดกลางและขนาดใหญโดยเฉพาะอยางยงฟารมทเปนของบรษท ทผลตอาหารสตวอยแลว จงท าใหคอนขางเสยเปรยบหรอโดยรวมแลวจงมตนทนคาอาหารสงกวา นอกจากนฟารมขนาดใหญดงกลาวยงมเงนทนส ารองในการเกบสตอกวตถดบอาหารสตวและยงมโอกาสเลอกใชวตถดบ ไดหลากหลาย สามารถน าเขาวตถดบอาหารสตวทมราคาถกไดเอง ท าใหไดใชวตถดบในราคาถกก วา ตนทนอาหารสตวจงต ากวา ผเลยงขนาดยอยและขนาดเลกทเปนสมาชกสหกรณ ควรใหสหกรณท าการผลตอาหารไกไขทมคณภาพดใหกบตนเองเพอเปนการแกปญหาดงกลาว

๗) ความรนแรงของโรคระบาดสตวทเพมขนเรอยๆ ขณะทระบบภมคมกนโรคของไกไขลดลง ในไกทใหผลผลตสงหรอสภาพทมการเลยงหนาแนน ท าใหผเลยงตองใชวคซนในการปองกนโรคมากชนดขนและบอยขน คาใชจายในสวนของการปองกนและรกษาโรคจงมสดสวนทมากขน

๘) สภาพภมอากาศทเปลยนแปลงไป อณหภมของอากาศเฉลยทสงขน สภาพอากาศและฝนทตกไมเปนไปตามฤดกาล สตวปรบตวไมทน เกดอาการปวยไดงายขน ท าใหตองมคายาและเวชภณฑมากขนหรอใหผลผลตลดลงสงผลใหตนทนเฉลยสงขน

๙) ผลผลตไขไกทไมเปนไปตามมาตรฐาน อนเนองจากเหตผลตางๆ ดงกลาวขางตน รวมทงการจดการดานอาหารทไมถกตอง ท าใหผลผลตลดลงสงผลใหตนทนเฉลยสงขนมากเชนกน

ส าหรบปจจยตางๆ ดงกลาวขางตนทมผลกระทบตอตนทนการผลตไขไกทงจากคาพนธไกไข คาโรงเรอนอปกรณ คาบรหารจดการและคาอาหารสตวทท าใหตนทนการผลตไขไกสงขนนนมผลกระทบตอ ผเลยงไกไขเปนอยางมากกลาวคอ

- กรณทปรมาณไขไกในทองตลาดนอย แมราคาไขไกสงขนแตผเลยงไกไขกจะมก าไรนอยลงเนองจากตนทนสง หรอตองใหผบรโภครบภาระจายเงนซอไขไกในราคาทสงขน ท าใหผบรโภคเดอดรอนเนองจากไขไกเปนอาหารทมการบรโภคกนโดยทวไป ในทสดภาครฐตองเขามาควบคมราคาไขไกไมใหสงเกนไป

- กรณทปรมาณไขไกในทองตลาดมมากเกนความตองการ ยงท าใหผเลยงไกไขขาดทนมากยงขนเพราะขายไขไกไดราคาต ากวาทน โดยไมมหนวยงานใดมาชวยท าใหตนทนลดลงได ทผานมาการเลยงไกไขของเกษตรกรจงยงเปนอาชพทมความเสยงอยมาก

๑๐๑

๓.๔ โครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก ๓.๔.๑ ระบบการรวบรวม/คดแยกไขไกภายในฟารม การเกบรวบรวมไขไกจากกรงตบนน เกษตรกรขนาดยอยและขนาดเลกทเลยงไก ไขในโรงเรอนเปด

ทงหมดใชแรงงานเกบไข โดยการเลยงไกจ านวน ๕,๐๐๐ – ๗,๐๐๐ ตวตอโรงเรอนตองใชแรงงานในการดแลใหอาหาร เกบไข ท าความสะอาดและอนๆ จ านวน ๒ คน สวนการเลยงไกไขในโรงเรอนปดหรอโรงเรอนอแวปนนสามารถเลยงไกไขไดหนาแนนขนมาก ดงนนหากใชแรงงานคนเกบไขกตองใชคนงานจ านวนมากขนซงท าให เกดปญหาดานแรงงานและความเสยหายทอาจเกดขน จงพบวาเกษตรกรขนาดกลางและขนาดใหญ รวมทงขนาดเลกบางรายหนมาตดตงระบบสายพานล าเลยงไขไกออกจากโรงเรอนเลย โดยจะใชแรงงานคนเพยง ๒ คนเทาเดมแตสามารถดแลใหอาหาร เกบไข และท างานอนๆ ในโรงเรอนทเลยงไกไดถง ๒๕,๐๐๐ ตว

สวนการคดแยกไขออกเปนเบอรตางๆ เพอการจ าหนายนน สวนใหญนยมใชเครองขนาดทสามารถคดไขไกได ๓,๐๐๐ ฟองตอชวโมง โดยใชแรงงานเพยง ๒ คน ท างาน ๘ ชวโมง ซงคดไขไดประมาณ ๒๔,๐๐๐ ฟองตอวน มเพยงฟารมสวนนอยเทานนทใชเครองคดไขขนาด ๔,๐๐๐ – ๔,๕๐๐ ฟองตอชวโมง ซงแมเครองจะท างานไดเรวกวาแตมกมไขไกเสยหายมากกวา

ส าหรบโครงสรางตนทนของสหกรณหรอผรวบรวมและคดแยกไขไกดงแสดงในภาพท ๒๐

ภาพท ๒๐ โครงสรางตนทนของผรวบรวมไขไก/สหกรณ ทมา ขอมลจากการศกษา

๓.๔.๒ ภาชนะบรรจภณฑเพอการจดจ าหนาย ในฟารมเลยงไกไขทวไปนยมใชภาชนะบรรจภณฑ คอ ถาดเกบไข ซงเดมมทงชนดทท าจากกระดาษและ

พลาสตกแขง แตปจจบนฟารมเลยงไกจะใชถาดพลาสตกเกอบทงหมด แมจะมราคาแพงกวาถาดกระดาษมากคอถาดกระดาษราคาถาดละ ๑.๙๐ – ๒.๐๐ บาท ถาเปนถาดมอสอง (เคยใชงานแลวแตยงมสภาพด) ราคาถาดละ ๑.๕๐ บาท ขณะทถาดพลาสตกแขงราคาถาดละ ๔.๕๐ – ๕.๐๐ บาทแตถาดพลาสตกมความแขงแรงทนทานกวา

ตนทนคงท บาท/ฟอง รอยละ

คาแรงงาน ๐.๐๒๕ ๒๕.๐๐ คาเสอมโรงเรอน/อปกรณ (เครองคดไข)

๐.๐๐๕ ๕.๐๐

คาบรหารจดการ ๐.๐๒ ๒๐.๐๐

รวม ๐.๐๕ ๕๐.๐๐

ตนทนผนแปร (ไมรวมคาไข) บาท/ฟอง รอยละ

คาสาธารณปโภค (ไฟฟา โทรศพท) ๐.๐๑ ๑๐.๐๐

คาขนสง (กรณไปรบไขจากฟารม) ๐.๐๔ ๔๐.๐๐

รวม ๐.๐๕ ๕๐.๐๐

โครงสรางตนทนของผรวบรวมไขไก/สหกรณ

๐.๑๐ บาท/ฟอง

๑๐๒

และสามารถท าความสะอาดลางดวยน าและยาฆาเชอได อยางไรกตามในรอบ ๑ ปจะตองมการซอถาดใหมมาทดแทนถาดเกาทแตกช ารดและสญหายประมาณรอยละ ๕๐ ของจ านวนไกไขยนกรง อาท การเลยงไกไข ๘,๐๐๐ – ๑๐,๐๐๐ ตว ตองซอถาดไขใหมประมาณ ๔,๐๐๐ ถาดใน ๑ ป ซงจะทยอยซอเปลยนเปนชดๆ ปละ ๓ – ๔ ชด

ส าหรบฟารมไกไขขนาดใหญทมการขายสงไขเขาหาง modern trade จะตองมบรรจภณฑกลองพลาสตกส าหรบบรรจไขโดยเฉพาะขนาด ๖, ๑๐ หรอ ๑๒ ฟอง นอกจากนยงมการบรรจใสกลองกระดาษมหหวจ านวน ๓๐ หรอ ๖๐ ฟอง เพออ านวยความสะดวกแกผบรโภคหรอใชเปนของฝาก ของขวญได โดยตองจาย คากลองเพม ๒๐ - ๒๕ บาท ซงฟารมเลยงไกไขขนาดใหญหรอสหกรณไกไขหลายแหงก าลงนยมผลตในรปแบบนจ าหนายในรปขายตรงมากขน สวนการจ าหนายในตลาดทวไปยงคงใชการบรรจถงพลาสตกและใชเศษกระดาษรองกนกระแทก แตถาซอในปรมาณมาก มกใชถาดกระดาษบรรจ ๓๐ ฟองโดยขายยกถาดเลย และบางแหงยงมฝาครอบถาดพลาสตกใสตดฉลากเพอความสวยงามแตตองมคาใชจายเพมอก ๓ – ๕ บาทตอถาด

๓.๔.๓ ความเสยหายทเกดจากกระบวนการจดการ ความเสยหายทเกดกบไขไกคอไขแตก บบ ท าใหไมสามารถจ าหนายไดในราคาปกต ซง สาเหตอาจ

เกดจากคณภาพของอาหารหรอวธการใหอาหาร สภาพอณหภมสงแวดลอม ไกไขมปญหาสขภาพหรอปวย ขาดสารอาหาร ไกจกไขเอง กรงช ารด ความไมระมดระวงของคนงานทเกบไขท าใหไขหลนตกแตกระหวาง การเกบรวบรวมและการขนสงภายในฟารม ระหวางการคดแยกขนาดไข และระหวางการขนสงไปยงผรวบรวม ซงจากการส ารวจพบวา อตราการสญเสยสวนใหญอยระหวางรอยละ ๑.๓๘ – ๒.๙๒ เฉลยรอยละ ๑.๙๓

๓.๔.๔ ชองทางการจ าหนายจากหนาฟารมจนถงผบรโภค จากการส ารวจเกษตรกรจ านวน ๓๐๐ ราย เกษตรกรผเลยงไกไขสวนใหญนยมขายไขใหกบลงรอยละ

๓๖ รองลงมาขายใหกบผคาปลกรอยละ ๒๔.๒ มเพยงประมาณรอยละ ๕.๓๘ ทขายตรงใหผบรโภค แตเกษตรกรอกสวนหนงพยายามทจะหาชองทางการจ าหนายมากกวา ๑ ชองทาง เพอเพมมลคาหรอลดความเสยงเมอเกดสภาวะไขลนตลาด จงมเกษตรกรทมชองทางการจ าหนายทงขายใหผคาปลกและผรวบรวม หรอ บางฟารมขายใหกบผคาปลกกบขายตรงใหกบผบรโภค และบางรายขายทง ๓ ชองทาง

๓.๔.๕ ลกษณะและราคาจ าหนายไขไก การจ าหนายไขไก สวนใหญเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกมกนยมขายเปนไขคละกวารอยละ ๔๐

รองลงมา ๓๓.๘๗ ขายแบบแยกเบอร และรอยละ ๑๖.๖๗ ขายเปนกโลกรม คอ ก าหนดราคาตามน าหนก ไข ๑ ตงหรอ ๑๐ แผง แผงละ ๓๐ ฟอง

ส าหรบราคาจ าหนายสวนใหญกวารอยละ ๖๐ ใชราคาประกาศของสมาคมสวนกลาง แตมอกรอยละ ๑๑.๘๓ ทขายตามราคาทพอคาคนกลางเปนผก าหนด สวนทเหลอขายตามราคาประกาศของสมาคมในทองถน ตามประกาศของผผลตขนาดใหญ หรอตามประกาศของสหกรณรอยละ ๘.๖, ๖.๔๕ และ ๒.๖๙ ตามล าดบ มเพยงรอยละ ๒.๖๙ ทฟารมไกไขสามารถตงราคาจ าหนายเองได

๑๐๓

สวนการช าระเงน สวนใหญรอยละ ๔๐ ช าระเปนเงนสดหลงสงของเสรจ แตมฟารมรอยละ ๒๐ ทขายโดยไดรบเงนลวงหนาซงมจ านวนพอๆ กบฟารมทจ าหนายโดยใหเครดต สวนทเหลอมทงทขายเงนสดและ ใหเครดตบางสวน

ดงนนโครงสรางตนทนของผคาปลกแตละประเภทจงมความแตกตางกน ดงแสดงในภาพท ๒๑ – ๒๓

ภาพท ๒๑ โครงสรางตนทนของผคาปลกไขไก

ทมา ขอมลจากการศกษา

ภาพท ๒๒ โครงสรางตนทนของหางคาปลกทนสมย

ทมา ขอมลจากการศกษา

ตนทนผนแปร (ไมรวมคาไข) บาท/ฟอง รอยละ

คาภาชนะบรรจภณฑ สลาก ๐.๕๐ ๔๕.๔๕

คาสาธารณปโภค (น า ไฟฟา โทรศพท) ๐.๑๐ ๙.๐๙

คาขนสง ๐.๑๐ ๙.๐๙

รวม ๐.๗๐ ๖๓.๖๔

ตนทนคงท บาท/ฟอง รอยละ

คาแรงงาน ๐.๐๘ ๒๖.๖๗

คาเชาสถานท ๐.๐๑ ๓.๓๓

คาบรหารจดการ ๐.๐๔ ๑๓.๓๓

คาสกหรอรถยนต (กรณรถเร) ๐.๐๒ ๖.๖๗

รวม ๐.๑๕ ๕๐.๐๐

ตนทนผนแปร (ไมรวมคาไข) บาท/ฟอง รอยละ

คาภาชนะบรรจภณฑ ๐.๐๑ ๓.๓๓

คาสาธารณปโภค (ไฟฟา โทรศพท) ๐.๐๑ ๓.๓๓

คาน ามนเชอเพลงและหลอลน (กรณรถเร) ๐.๑๓ ๔๓.๓๓

รวม ๐.๑๕ ๕๐.๐๐

โครงสรางตนทนของผคาปลกไขไก ๐.๓๐ บาท/ฟอง

ตนทนคงท บาท/ฟอง รอยละ

คาแรงงาน ๐.๑๐ ๙.๐๙

คาเสอมของอาคาร ๐.๑๐ ๙.๐๙

คาบรหารจดการ ๐.๒๐ ๑๘.๑๘

รวม ๐.๔๐ ๓๖.๓๖

โครงสรางตนทนของหางคาปลกทนสมย ๑.๑๐ บาท/ฟอง

ตนทนผนแปร (ไมรวมคาไข) บาท/ฟอง รอยละ

คาภาชนะบรรจภณฑ สลาก ๐.๕๐ ๔๕.๔๕

คาสาธารณปโภค (น า ไฟฟา โทรศพท) ๐.๑๐ ๙.๐๙

คาขนสง ๐.๑๐ ๙.๐๙

รวม ๐.๗๐ ๖๓.๖๔

คาใชจายคงท บาท รอยละ

คาแรงงาน ๑.๘๔ ๑.๕๘

คาเสอมราคาสงกอสรางฯ ๓.๖๔ ๓.๑๔

คาเชาทดน ๐.๓๖ ๐.๓๑

รวม ๕.๘๔ ๕.๐๓

โครงสรางตนทนของหางคาปลกทนสมย ๑.๑๐ บาท/ฟอง; รอยละ ๑๐๐

๑๐๔

ภาพท ๒๓ โครงสรางตนทนของรานคาจดจ าหนายของบรษท/ฟารม ทมา ขอมลจากการศกษา

๓.๔.๖ วเคราะหโครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก ส าหรบตนทนการจ าหนายไกไขทเรมจากการรวบรวมไกไขจากฟารมซงสวนใหญจะสงใหกบลงนน ทางลงจะมคาใชจายเปนคาขนสงและคาแรงงานประมาณฟองละ ๐.๐๔ บาท ซงคาใชจายในสวนนมแนวโนม สงขนมาโดยตลอด เนองจากคาพลงงานเชอเพลงและคาแรงงานทปรบตวสงขน การพฒนาระบบขนสงไขไกจงเปนสงทควรสนบสนนใหด าเนนการทงเพอการลดตนทนและลดความสญเสยจากการขนสงสนคาไขไก ซงมลกษณะบอบบาง แตก/บบเสยหายงาย ดงนนลงบางแหงจงไมสะดวกในการไปรบไขไกทฟารม ท าใหทางฟารมตองมรถขนมาสงให ซงลงกจะคดเปนราคาไขไกหนาลงซงสงกวาราคาหนาฟารมเลกนอย เพราะผเลยงตองเปนผรบผดชอบราคาคาขนสงให เชนเดยวกบในกรณทฟารมจ าหนายใหกบผคาปลก ถาผคาปลกมารบไขไกทฟารมจะซอไดในราคาหนาฟารมซงต ากวาราคาทฟารมไปสงใหผคาทปลกทรานจ าหนาย ทงนขนกบจ านวนไข ไกทซอในแตละครงและระยะทางในการขนสงดวย อยางไรกตามในชวงทไขไกมปรมาณมากหรอลนตลาด ตองมการแขงขนกนสงเพอระบายไขไมใหมตกคางในฟารม ทางฟารมมกบรการลกคาเปนพเศษ โดยการน าไขไกไปสงใหลกคาเอง แมจะมคาใชจายในการขนสงบางแตกดกวาจ าหนายไดไมหมดและเกดความเสยหายภายหลง เนองจากไขไกเปนสนคาสดทคณภาพจะคอยๆ ลดลงหากเกบไวนาน สวนการคดแยกขนาดไขไกนนฟารมขนาดยอยและขนาดเลกทไมมเครองคดแยกขนาดหรอไมมแรงงานพอจะใชวธขายไขคละโดยการชงเปนกโลกรมจากจ านวนไข ๑๐ แผงๆ ละ ๓๐ ฟอง (เรยกวา ๑ ตง) ซงลงหรอ ผรวบรวมเปนผน าไปคดแยก จะมคาใชจายเปนคาแรงงานและคาเสอมโรงเรอนและเครองคดแยกไข รวมทง คาบรหารจดการประมาณฟองละ ๐.๐๕ บาท แตลงเปนผรวบรวมจะไดสวนตางจากเบอรไขทคดแยกไดสงกวาเบอร ๔ (ราคาเทากบไขคละ) ดงนนฟารมขนาดเลกบางฟารมและฟารมขนาดกลางถงขนาดใหญ จงมกยอม

ตนทนคงท บาท/ฟอง รอยละ

คาแรงงาน ๐.๐๘ ๒๐.๕๑

คาเสอมหรอคาเชาอาคาร ๐.๐๕ ๑๒.๘๒

คาเชาทดน ๐.๐๕ ๑๒.๘๒ คาบรหารจดการ ๐.๑๐ ๒๕.๖๔ รวม ๐.๒๘ ๗๑.๗๙

ตนทนผนแปร (ไมรวมคาไขและไมบรรจกลอง)

บาท/ฟอง รอยละ

คาภาชนะบรรจภณฑ สลาก ๐.๐๕ ๑๒.๘๒

คาสาธารณปโภค (น า ไฟฟา โทรศพท) ๐.๐๑ ๒.๕๖

คาขนสง ๐.๐๕ ๑๒.๘๒ รวม ๐.๑๑ ๒๘.๒๑

โครงสรางตนทนของรานคาจดจ าหนายของบรษท/ฟารม ๐.๓๙ บาท/ฟอง

โครงสรางตนทนของรานคาจดจ าหนายของบรษท/ฟารม ๐.๓๙ บาท/ฟอง; รอยละ ๑๐๐

๑๐๕

ลงทนซอเครองคดไข และท าการคดแยกขนาดไขเอง เพอจะเกบสวนตางตรงนไวจะท าใหมรายไดเพมขนและมความเสยงตอการขาดทนลดลงในชวงทราคาไขตกต า

ในสวนของบรรจภณฑเพอการจ าหนายเบองตนคอ ถาดบรรจไข ซงมทงชนดทท าจากกระดาษ (ราคาถาดละ ๑.๙๐ – ๒.๐๐ บาท) และถาดพลาสตก (ราคาถาดละ ๕.๕๐ – ๕.๐๐ บาท) นน ปกตทางฟารม จะเปนผรบผดชอบคาใชจาย ซงถาดบรรจไขนนจะวนเวยนอยระหวางฟารมกบลงและผคาปลก ทงนจะมถาดทแตกช ารดจนไมสามารถใชการได ทางลงหรอผรวบรวมมกตองมถาดส ารองไวใชทดแทนจ านวนหนง แมจะมจ านวนเพยงรอยละ ๕ – ๑๐ แตกเปนตนทนการจ าหนายทเพมขนเชนกน นอกจากนยงมบรรจภณฑเพอการจ าหนายตรงถงผบรโภค หรอผานหางคาปลกสมยใหม ซงนยมใชกลองพลาสตกส าหรบบรรจไขโดยเฉพาะขนาด ๖, ๑๐ หรอ ๑๒ ฟอง ราคากลองละ ๓.๕๐ – ๕.๐๐ บาท ท าใหมราคาตนทนการจ าหนายทเกดจากบรรจภณฑพรอมสลากถงฟองละ ๐.๕๐ บาท คดเปนรอยละประมาณ ๔๕ ของตนทนในหางคาปลกสมยใหม และเปนปจจยทท าใหไขไกในหางคาปลกมราคาจ าหนายสงกวาตลาดทวไปมาก ซงมสวนท าใหการจ าหนายไขไกในหางคาปลกขยายตวไดนอย หรอลดจ านวนลงมากโดยเฉพาะในชวงทไขไกมราคาสง ดงนนความพยายามในการออกแบบบรรจภณฑส าหรบไขไกจงตองมการพจารณาใหรอบคอบโดยพยายามใหกระทบตอตนทนการจ าหนายนอยทสดจงชวยสงเสรมการจ าหนายได เพราะทผานมามการออกแบบบรรจภณฑเปนกลองกระดาษหหวทมสสนสวยงามสามารถบรรจไขไกได ๓๐ หรอ ๖๐ ฟอง แตมราคาสงถงกลองละ ๒๐ – ๒๕ บาท ท าใหตนทนการจ าหนายไขไกสงขนมาก จงไมสามารถกระตนการซอของผบรโภคไดเทาทควร ในสวนนกควรมการวจยและพฒนาดาน บรรจภณฑตอไป เพอความเหมาะสมทงดานราคาและการใชงาน

๓.๔.๗ ปญหา อปสรรคและปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก

ปญหา อปสรรค ๑) ผคาปลกหนมาจ าหนายตามตลาดนด รถเรซงตองมคาใชจายเพมเปนคารถและเชอเพลง

ซงนบวนจะมราคาสงขน จงท าใหตนทนสวนนเพมขน ๒) ปญหาการระบาดโรคไขหวดนกหรอโรคระบาดอนๆ อาท นวคาสเซลทเกดขนในบางพนท

ท าใหการขนยาย การขนสงไขจากแหลงผลตไปยงผคาและผบรโภคมความยงยากและมคาใชจายสงขน ๓) ปญหาการขาดแคลนแรงงานในภาคเกษตร ซงในสวนงานฟารมสามารถใชแรงงานตางดาวได

ไมคอยมปญหามากนก แตในสวนการตลาดมกมปญหาในการสอสารหรอการเดนทางจงตองพยายามหาแรงงานไทย ซงหาไดยากกวาและคาแรงสงกวา

๔) เนองจากไขไกเปนสนคาทมการบบแตกเสยหายงาย ในการซอขายจ านวนนอยแมจะใส ถงหหวทมเศษกระดาษกนกระแทกกยงตองระวงมาก มฉะนนจะบบแตกได แตถาจะใชภาชนะบรรจภณฑท กนกระแทกได เชน ถาดใสไข หรอกลองบรรจไขโดยเฉพาะกจะมคาใชจายทสงขนคอนขางมากเมอเทยบกบมลคาของไขไก คอ ประมาณรอยละ ๔๕ ของตนทนการจ าหนาย ท าใหการจ าหนายไขไกรวมบรรจภณฑมราคาสงขนมาก สงผลใหการซอขายไขไกในหางคาปลกสมยใหมลดลงคอนขางมากโดยเฉพาะชวงทไขไกมราคาแพง

๑๐๖

ปจจยทมผลกระทบตอโครงสรางตนทนการจ าหนายไขไก ๑) คาแรงงานทเพมขนมาโดยตลอดและทก าลงจะเพมขนอกตามนโยบายของรฐบาลจะมผลตอ

ตนทนในทกชวงของการจ าหนาย ทงนรวมถงคาจางทตองเพมขนของบคลากรทท าหนาทบรหารจดการดวย คาแรงงานและคาจางจงเปนปจจยทมผลกระทบตอตนทนการจ าหนายมากกวาปจจยอนๆ

๒) คาขนสงเปนผลมาจากคาน ามนเชอเพลงและคาแรงงานทเพมขนสงผลตอตนทนการจ าหนาย ไขไกเชนกน แมวาในชวงหลงรถทใชขนสงไขไกจะหนมาใชกาซเปนเชอเพลงกตามแตราคากาซกมแนวโนมทจะเพมขนในไมชา

๓) คาภาชนะบรรจภณฑทงทผลตจากพลาสตกและกระดาษโดยเฉพาะการจ าหนายไขไกในหาง คาปลกทนสมยหรอจ าหนายของตนเอง ฟารมและสหกรณผเลยงไกไขหลายแหงทไดพฒนาบรรจภณฑใหสวยงาม ทนสมยอกทงเหมาะทจะใชเปนของฝาก ของขวญได ท าใหตองจ าหนายในราคาสงขน หรอผบรโภคตองจายเพมคาบรรจภณฑอก อาท กลองบรรจไขไกได ๓๐ ฟอง ราคาตงแต ๑๐ - ๒๐ บาท

๑๐๗

บทท ๔ ขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาดานการผลต การตลาดและตนทนการผลตไขไก

และขอเสนอแนะในการท างานของแตละหนวยงานทเกยวของ

๔.๑ ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาดานการผลต การตลาดและตนทนการผลตไขไก ๔.๑.๑ ดานการผลตของผเลยง จากปญหาอปสรรคในการผลตไขไกดงกลาวในบทท ๓ นน มขอเสนอแนะในการแกปญหาดงน ๑) ควรสงเสรมสนบสนนใหมการใชมลไกไขในการเพมประสทธภาพและลดตนทนการผลตพช ทใชเปนอาหารสตวโดยตรง อาท ขาวโพด มนส าปะหลง ถวเหลอง ใบกระถนและพชทสามารถใหผลพลอยได มาใชเปนอาหารสตว อาท ขาว ปาลมน ามน ฯลฯ ซงนอกจากจะท าใหประเทศไทยมวตถดบอาหารสตว แหลงพลงงานและแหลงเสรมโปรตนเพยงพอในราคาทไมสงเกนไป อกทงผเลยงสตวยงมรายไดจากการจ าหนายมลสตวดวย ขณะทเกษตรกรปลกพชกจะมรายไดสทธจากการปลกพชนนๆ สงขน สวนรฐบาลกไมตองมภาระท จะตองแทรกแซงราคาพชผลทางการเกษตรซงตองใชงบประมาณจ านวนมหาศาลอกตอไป ซงในการสงเสรมสนบสนนการใชประโยชนมลสตวในการเพมประสทธภาพและลดตนทนการผลตพชนน ทางมหาวทยาลย เกษตรศาสตรไดรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ด าเนนการมาตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๕ ในพนทกวา ๓๐ จงหวดทวทกภาคของประเทศไทย เปนเวลากวา ๔ ปแลว ปรากฏวาไดผลเปนทนาพอใจมาก เนองจากสามารถลดตนทนและเพมผลผลตพชไดทกชนด จงสมควรทจะใชวธการน ในการแกไขปญหาการขาดแคลนวตถดบอาหารสตวและ/หรอวตถดบอาหารสตวทมราคาสงเกนไป ๒) พจารณาทบทวนอตราภาษน าเขาวตถดบทดแทนหรอวตถดบทางเลอกในการผลตอาหาร ไกไข ใหมความเหมาะสมกบสถานการณความตองการโดยไมใหสงผลกระทบตอผปลกพชทใชเปนวตถดบหลก ในประเทศ ซงควรเนนวตถดบอาหารสตวแหลงโปรตนเนองจากประเทศไทยยงไมมศกยภาพทจะผลตได อยางเพยงพอในปจจบน อาท ถวเหลอง/กากถวเหลอง กากเอทานอลทผลตจากขาวโพด (DDGS) สวนวตถดบพลงงานนนประเทศไทยมศกยภาพทจะเพมผลผลตและลดตนทนไดอกมาก จงควรด าเนนการตาม ขอ ๑) มากกวา ๓) สงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระรวมตวกนเปนกลมหรอสหกรณ แลวใชระบบสหกรณในการจดหา/จดซอวตถดบอาหารสตว โดยท าเปนธรกจเชอมโยงกบสหกรณการเกษตรซงมการปลกพชทสามารถใชเปนอาหารสตวไดดงกลาวขางตน ทงนหนวยงานภาครฐทเกยวของควรใหการสนบสนนทางดานเงนทนหมนเวยนในอตราดอกเบยต า หรอใหโควตาการซอวตถดบจากคลงสนคาททางรฐบาลรบจ าน าหรอแทรกแซงราคาไวในปรมาณทเพยงพอกบความตองการ ๔) ควรมการสนบสนนใหเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางมการเพมประสทธภาพและลดตนทนการผลตอยางเปนรปธรรม เนองจากผทประกอบอาชพเลยงไกไขสวนใหญด าเนนการตอเนอง

๑๐๘

มาจากครอบครวญาตพนองหรอท าตามกนมาโดยไมคอยไดมโอกาสเรยนรเทคโนโลยใหมๆ ซงตางจากผเลยงสกรทคอนขางจะเปดรบและเรยนรเทคโนโลยใหมๆ อยเสมอ ๕) ควรมการพฒนาทกษะฝมอแรงงานในภาคปศสตวทงแรงงานไทยและตางดาวทจ าเปนตองน าเขามาใชในระบบใหมประสทธภาพยงขน อกทงมแรงจงใจทจะท างานดานปศสตวตอไป ๖) ควรสงเสรมสนบสนนใหบตรหลานของเกษตรกรมความรความสามารถและประสบการณ ในการด าเนนกจการฟารมไกไขอยางเปนธรกจ โดยการใหโอกาสหรอใหทนในการศกษา ฝกอบรมและดงาน ทงภายในและตางประเทศ (ถาจ าเปน) รวมทงการยกยองเชดชเยาวชนคนรนใหมทกลบมาประกอบอาชพ ปศสตวจนประสบความส าเรจ สามารถสบทอดกจการของครอบครวหรอเรมตนกจการปศสตวของตนเองได ๗) หากมปญหาในดานการผลตไขไกใดๆ กตาม ควรมการเรยกประชมผเกยวของทงภาครฐและตวแทนเกษตรกรรายอสระและภาคเอกชน เพอรบฟงขอเทจจรงของปญหา อปสรรคทเกดขนจากทกฝายกอนทจะตดสนใจด าเนนการใดๆ ดงเชน ในปลายป ๒๕๕๔ มการน าเขาไขไกจากประเทศมาเลเซยเพอแกไขปญหาไขไกมราคาแพง ทงทจรงไมไดขาดแคลนไขไก แตมปญหาการขนสงจากแหลงผลตท าไดยากล าบาก การน าเขาไขไกมานอกจากมผลกระทบตอปรมาณและราคาไขไกในประเทศแลว ยงเสยงตอปญหาโรคระบาดอกดวย ๔.๑.๒ ดานการตลาดของผจ าหนาย

ในขบวนการน าไขไกจากฟารมเพอไปจ าหนายยงผบรโภคตองผานขนตอนในระบบรวบรวมและคดแยก การบรรจในภาชนะเพอขนสงหรอสงมอบใหลกคา ซงอาจมปญหาความเสยหายเกดขนบาง นอกจากนยงเกยวของกบชองทางและลกษณะในการจ าหนายดวย ดงนนจงมขอเสนอแนะในการแกปญหาดานตนทนการตลาดส าหรบผจ าหนายไกไขดงน

๑) การรวบรวมและคดแยกไขไกในระบบสหกรณทสวนใหญรวบรวมไขไกมาจากฟารม ขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลาง รวมทงบางสวนมาจากฟารมขนาดใหญ ถอเปนระบบทดและยตธรรมทงตอเกษตรกรและผน าไปจ าหนาย เนองจากสหกรณจะไดคาด าเนนการสวนหนง อกสวนหนงไดจากสวนตางในการคดแยกขนาดไขไก โดยมชองทางการจ าหนายตอไปยงลงหรอผรวบรวมกระจายสนคาไขไกรายใหญและจ าหนายโดยตรงใหผคาปลกในราคาทใกลเคยงหรอเทากบจ าหนายใหลง นอกจากนยงมการจ าหนาย ใหกบผบรโภคโดยตรงดวย ซงสวนเหลอมราคาทเกดขนหกคาใชจายแลวผลตอบแทนจะกลบสผเลยงไกไขทเปนสมาชก

๒) ควรมการศกษาวจยและพฒนาระบบสงไขไกจากแหลงผลตไปยงผจ าหนายและผบรโภค เพอใหมความเสยหายนอยลง และตนทนคาใชจายในสวนนลดลง เนองจากในระยะหลงทคาพลงงาน/เชอเพลงและแรงงานสงขน ท าใหตนทนคาขนสงสงขนมาก

๓) หากมโควตาเชอเพลงราคาพเศษส าหรบชาวประมง กควรมใหกบผประกอบการทเกยวของกบการจ าหนายไขไกดวย เพอไมใหตนทนการตลาดสงมากนก เพราะในทสดภาระนจะตกอยกบผบรโภค

๔) ควรมการศกษา วจยและพฒนาบรรจภณฑเพอการขนยาย หรอสงมอบใหกบผบรโภค ในลกษณะทมความแขงแรง ทนทาน สะดวก ปลอดภยตอผบรโภคและสงแวดลอม อกทงราคาไมแพง ซงประเทศไทยยงมวสดเศษเหลอทางการเกษตรและอตสาหกรรมทใชวสดทางการเกษตรเปนวตถดบในการผลต

๑๐๙

อกจ านวนมหาศาลทนาจะพฒนาเปนบรรจภณฑทมคณสมบตดงกลาวได อกทงนกวจยของไทยกมความรความสามารถในการพฒนาบรรจภณฑตางๆ จนไดรบรางวลระดบนานาชาตมาเปนจ านวนมากแลว

๔.๑.๓ ดานราคาจ าหนายทเปนธรรม

ทผานมาไขไกทเกษตรกรขายไดหนาฟารมจะมราคาผนแปรขน - ลงตามภาวะความตองการของตลาด เมอราคาไขไกหนาฟารมมราคาสง ผบรโภคกตองซอไขไกในราคาสงขนเชนกน แตบอยครงทเกดภาวะ ไขไกหนาฟารมมราคาตกต า แตผบรโภคสวนใหญยงตองซอไขไกในราคาคอนขางสงอย แมราคาจะลดลงบาง แตกไมเปนไปตามสดสวนราคาหนาฟารมทลดลง ซงอาจเนองจากสวนตนทนการตลาดของผจ าหนายทไมไดลดลง หรอเปนการฉวยโอกาสของผจ าหนายกตาม โดยเฉพาะราคาอาหารทปรงโดยใชไขไกเปนวตถดบ เมอขนราคาแลวมกไมคอยลงมาแมราคาไขไกในตลาดจะลดลงแลวกตาม แมภาครฐจะมราคาแนะน าออกมาแตไมไดชวยแกปญหาในสวนนไดมากนก จงท าใหผบรโภคไมไดรบความเปนธรรมเทาทควร จงมขอเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาดงน

๑) ควรมการสงเสรมสนบสนนใหมการจ าหนายสนคาไขไกตรงถงผบร โภคมากขน โดยเฉพาะส าหรบเกษตรกรสมาชกสหกรณ ควรมจดจ าหนายไขไกตรงถงผบรโภคซงหนวยงานภาครฐและเอกชนใหการสนบสนนสถานทจดจ าหนายไขไก อาจมทงจดทขายประจ าทกวน รายสปดาหหรอรายเดอนตามความตองการของผบรโภค วธการนนอกจากเปนการลดสวนเหลอมทเกดจากผคาคนกลางแลว ยงเปนการอ านวยความสะดวกใหกบผบรโภคซงนาจะชวยเพมยอดจ าหนายใหกบสหกรณหรอเกษตรกรไดระดบหนงดวย

๒) ขอความรวมมอหรอใชมาตรการเชญชวนใหหางรานปลกสมยใหมจ าหนายไขไกในราคาทเหมาะสมตามสวนราคาทพงจะไดรบ เพอเพมยอดจ าหนายใหมากขน ขณะเดยวกนกจะเปนการจงใจใหมการ เขามาซอหาสนคาอนๆ ในหาง ซงทางหางจะไดประโยชนจากสวนนมาชดเชย

๓) หากจะมราคาแนะน าส าหรบสนคาไขไก กควรมทงราคาแนะน าทใชกบผคาในตลาดทวไปและราคาแนะน าส าหรบหางคาปลกสมยใหมดวย แมวาสนคาในหางคาปลกจะเปนทางเลอกในการบรโภคกตาม แตผบรโภคกควรไดรบการคมครองไมใหถกเอารดเอาเปรยบจากผคามากเกนไป ๔.๒ ขอเสนอแนะในการท างานของแตละหนวยงานทเกยวของและการวจยเพมเตม

หนวยงานภาครฐทเกยวของโดยตรง ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมปศสตวและ กรมสงเสรมสหกรณ รวมทงกระทรวงพาณชยโดยกรมการคาภายในและกรมการคาตางประเทศ ควรเปนหนวยงานทมบทบาทหนาทในการแกไขปญหาดานการผลต การตลาดและตนทนการผลต โดยมการท างานรวมกนอยางบรณาการและมหนวยงานทเกยวของ อาท ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร สถาบนการศกษาระดบสงของประเทศใหการสนบสนนดานสถต ขอมลทางวชาการ ผลงานวจยทเกยวของทงทางดานการผลตและการตลาดเพอลดการท างานทซ าซอนและลดความขดแยงของขอมลทเผยแพรออกสสาธารณชน นอกจากนคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑกตองมบทบาทและท าหนาทอยางครบถวนตามวตถประสงคของการจดตงตอไป

๑๑๐

๔.๒.๑ ขอเสนอแนะในการท างานของกรมปศสตว ๑) ใหเกษตรกรทกรายมการจดทะเบยนฟารมและด าเนนการสฟารมมาตรฐาน ๒) สงเสรมการใชประโยชนของเสยจากฟารมไกไขในการผลตพชทใชเปนวตถดบอาหารไกไข

โดยท างานรวมกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ และ/หรอ สถานศกษาทเกยวของ ๓) บรหารจดการในแตละกลมจงหวด เพอการพฒนาโครงการไขโรงเรยนรวมกบกระทรวง

ศกษาธการใหสามารถด าเนนการไดเชนเดยวกบโครงการนมโรงเรยน ๔) ควรมการวจยและพฒนาพนธสตวและวคซนปองกนโรคในไกไขใหสอดคลองและเพยงพอ

ตอความตองการของผเลยงไกไขในทกขนาดฟารม

๔.๒.๒ ขอเสนอแนะในการท างานของกรมสงเสรมสหกรณ ๑) สงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรผเลยงไกไขรวมตวกนด าเนนงานดานการผลตและการตลาด

โดยใชระบบสหกรณอยางจรงจงและตอเนองโดยด าเนนธรกจเพอใหบรการกบสมาชกอยางครบวงจร ๒) มการเชอมโยงธรกจของสหกรณผเลยงไกไขกบสหกรณการเกษตร เพอแลกเปลยนสนคากน ๓) ตองมมาตรการทจะจดการกบสหกรณทมระบบบรหารการจดการไมด มผลประโยชนเขามา

เกยวของทงสมาชก กรรมการ เจาหนาท ผจดการสหกรณและผบรหารทไมมหลกธรรมาภบาล ๔) ตองสรางระบบสหกรณใหมความเขมแขง โดยเนนใหสมาชกทกคนมสวนรวม เขาใจและ

ตระหนกถงความส าคญ ความจ าเปนในการท างานรวมกนเปนระบบสหกรณเพอความมนคงในอาชพการเกษตร ๕) การด าเนนโครงการตางๆ เพอพฒนาปรบปรงหรอเพมประสทธภาพการเลยงไกไขของเกษตรกร

สมาชกสหกรณควรมการประชมปรกษาหารอถงปญหาและแนวทางการแก ไข รวมทงวธการปฏบตกอนในระหวางเจาหนาทภาครฐทเกยวของ ผบรหาร กรรมการและตวแทนสมาชกสหกรณ ซงจะท าใหการด าเนนงานโครงการบรรลวตถประสงคอยางแทจรง

๔.๒.๓ ขอเสนอแนะในการท างานของกระทรวงพาณชย

๑) การก าหนดราคาขายไขไกหรอราคาแนะน าควรค านงถงตนทนการผลตของเกษตรกรดวย โดยอยางนอยไมควรจะต ากวาตนทนเฉลยของผผลตทงประเทศ

๒) ควรมการจดตงกรรมการก ากบดแลขอตกลงทเกษตรกรท าพนธะสญญากบบรษทหรอฟารมขนาดใหญเพอไมใหเกดการเสยเปรยบ/ไดเปรยบกน เนองจากในปจจบนมเกษตรกรทอยในฐานะผเสยเปรยบจ านวนพอสมควร โดยไมสามารถตอรองราคาปจจยการผลตทบรษทน ามาใหและราคาไขไกทไดรบ

๓) กรณทไขไกในตลาดมราคาแพงจนผบรโภคเดอดรอน ควรมการปรกษาหารอกบหนวยงาน ทเกยวของโดยเฉพาะกบสมาคมผเลยงไกไข เพอหาขอเทจจรงและแนวทางแกไขรวมกน กอนทจะมการน าเขา ไขไกจากตางประเทศ

๔) ควรรวมกบหนวยงานตางๆ ในการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไกอยางจรงจงและตอเนอง เชน จดรายการไขไกธงฟา สปดาหแหงการบรโภคไขไก ฯลฯ

๑๑๑

๕) พจารณาดานอตราภาษน าเขาหรอการน าเขาเสรวตถดบอาหารสตวเพอชวยใหตนทน คาอาหารสตวลดลง

๖) สงเสรมสนบสนนใหเกษตรกรลดตนทนและเพมผลผลตพชทใชเปนวตถดบอาหารสตว อาท ขาวโพด ขาว มนส าปะหลง รวมทงการเกบใบมนส าปะหลงมาตากแหงผลตเปนวตถดบดวย เพอใหเกษตรกรมรายไดเพมขนโดยไมตองใชงบประมาณจ านวนมากในการประกนราคาสนคาเกษตรเหลาน ซงจะท าใหผเลยงสตวไมตองซอวตถดบราคาสงจนเกนไป ตนทนการผลตไขไกกจะต าลง

๔.๒.๔ ขอเสนอแนะในการท างานของคณะกรรมการนโยบายพฒนาไกไขและผลตภณฑ

๑) ควรมการก าหนดแนวทางการด าเนนงานตามมาตรการ ๘ ขอในการแกปญหาและพฒนา ไกไขและผลตภณฑทงระบบโดยเรงรดการด าเนนงานใหสามารถแกไขสถานการณทเกดขนอยางทนเวลา เพอลดความเสยหายและลดความเดอดรอนทจะเกดขนกบเกษตรกรและผประกอบการทเกยวของตลอดจนถงผบรโภค

๒) ควรประสานกบหนวยงานภาครฐ เอกชนและคณะกรรมการอนทเกยวของในการรวมกบพฒนาและแกไขปญหาในระบบการผลตและการตลาดทเกยวกบไกไขและผลตภณฑ

๓) ควรมการสงเสรมและใหความชวยเหลอเกษตรกรและภาคเอกชนในการรวมกลมหรอจดตงองคกรเพอใหมบทบาทในการพฒนาและแกไขปญหาเกยวกบไกไขรวมกน

๔) ด าเนนการรณรงคสงเสรมการบรโภคไขไกอยางจรงจงและตอเนอง โดยเสนอแนวทางทจะสนบสนนใหเกดการบรโภคมากขนโดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน

๔.๒.๕ ขอเสนอแนะในการท างานของสถาบนการศกษา

๑) ควรมการศกษาถงแนวทางและวธการในการลดตนทนและเพมประสทธภาพการผลตของการเลยงไกไขในทกระดบของขนาดฟารม

๒) ควรมการศกษาการใชวตถดบทดแทน/ทางเลอกแทนวตถดบหลกทใชอยในปจจบนเพอ การลดตนทนคาอาหารและ/หรอเพมคณภาพของอาหาร หรอสงเสรมสขภาพของสตวใหดขนโดยไมตองใชยา

๓) ควรมการศกษาวจยในการแปรรปเพอเพมมลคาของไขไกและตวไกหลงจากปลดแลว ๔) ควรมการศกษาถงกฎ ระเบยบ ขอบงคบมาตรฐาน ขอก าหนดตางๆ ในการสงไขไกและ

ผลตภณฑไปยงประเทศผน าเขาแตละประเทศ ๕) ควรมการศกษาวจยการใชประโยชนจากพชสมนไพรใหหลากหลายทงเพอการเพมผลผลต

การปองกนโรคและลดตนทนโดยเฉพาะอยางยงในกลมเกษตรกรผเลยงไกไขขนาดยอย ขนาดเลก และขนาดกลางซงมตนทนการผลตไขทสงกวาฟารมขนาดใหญและขนาดใหญมาก

๖) ควรรวมกบกรมสงเสรมสหกรณและกรมปศสตวในการสงเสรมและฝกอบรมการเพมประสทธภาพการเลยงและการตลาดไกไขใหแกเกษตรกร/สหกรณ เพอใหเกษตรกรไดเรยนรเทคโนโลยแผนใหมและน าไปปรบใชในการบรหารจดการฟารมของตนเองใหดขนจนสามารถยดการเลยงไกไขเปนอาชพไดอยางยงยน

๑๑๒

บทท ๕ ขอเสนอแนะในการปรบโครงสรางการผลต การตลาดและการลดตนทนการผลตสนคาไขไก

ส าหรบขอเสนอแนะในการปรบโครงสรางการผลตและการตลาด และการลดตนทนการผลตสนคาไขไก เพอใหเกดความเปนธรรมในแงตนทนการผลตแกผเลยง ตนทนการตลาดแกผจ าหนาย และราคาจ าหนายทเปนธรรมของสนคาไขไกตอผบรโภคมแนวทางดงตอไปน ๕.๑ ดานการผลตของผเลยง

๑) แมจะเปดเสรใหมการน าเขาพนธไกไข แตผทน าเขาพนธตองเสนอแผนการผลตและการตลาด รวมทงตองปฏบตตามระเบยบอยางเครงครด เพอไมใหเกดปญหาในการกระจายลกไกและไกสาวใหเกษตรกร รวมทงคณภาพและราคาลกไก/ไกสาวทไมเปนธรรม เพอรกษาสดสวนเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระและผประกอบการไกไขครบวงจรใหอยในสภาพสมดลซงเหมาะสมในปจจบน

๒) หนวยงานภาครฐ เชน กรมปศสตวและกรมสงเสรมสหกรณ ควรสนบสนนให สถาบนเกษตรกร อาท สหกรณผเลยงไกไขมการผลต/จ าหนาย ลกไกไข/ไกสาว เพอใหเกษตรกรรายอสระโดยเฉพาะรายขนาดยอย ขนาดเลกและขนาดกลางมไกไขคณภาพดเลยงในราคายตธรรม

๓) ศนยวจยและพฒนาพนธสตวซงเปนหนวยงานภาครฐ อาท กรมปศสตว สถาบนการศกษาควรมการวจยการพฒนาสายพนธ และวคซน เพอเปนทางเลอกหรอลดการน าเขาซงไมสามารถควบคมราคาได

๔) ใหมการขนทะเบยนฟารมทกราย โดยมมาตรการจงใจ ๕) การควบคมราคาไข/ลกไก/ไกสาว รวมทงราคาแนะน าโดยหนวยงานภาครฐ ควรอยบน

พนฐานของตนทนการผลตดวย เพราะการควบคมราคาทต ากวาตนทนจะท าใหเกษตรกรขนาดยอย ขนาดเลก อยไมไดจนตองเลกกจการไป

- ก าหนดเกณฑราคาลกไกไข = ตนทนการผลตลกไก ± ๓ บาทตอตว - ก าหนดเกณฑราคาไขไก = ตนทนการผลตไขไก – ๐.๑/+ ๐.๓ บาทตอฟอง ๖) ใหมการจดตงกองทนไวเพอชวยเหลอผเลยงไกไขเมอเกดปญหา โดยเกบจากผน าเขา

ไกพอ – แมพนธ และป – ยาพนธ รวมทงเกบจากเกษตรกรดวย เชน ในกรณไขไกตกต า จ าเปนตองลดจ านวนไกไขยนกรงโดยปลดไกแกหรอไกทใหผลผลต ต าออก จะมการชดเชยใหเกษตรกรผเลยงไกตามสดสวนทเกษตรกรจายเขากองทน และถามเงนสมทบจากภาครฐดวย กจะเปนการจงใจใหเกษตรกรเขารวมโครงการ อาท - เกษตรกรผเลยงไกไขจายเงนเขากองทนตวละ ๐.๕๐ บาท ภาครฐสมทบใหอก ๐.๕๐ บาท รวมเปนเงนเขากองทน ๑ บาทตอตว หากมปญหาจ าเปนตองปลดไกกอนเวลาปกตเนองจากเกดภาวะไขไก ลนตลาดและราคาตกต า กองทนจะชดเชยใหกบเกษตรกรเปนเงน จ านวน ๑๐ เทาของเงนทจายเขากองทน - ส าหรบผประกอบการทน าเขาไกพอ - แมพนธนน กตองจายเงนสมทบเขากองทนเชนกน แตตองจายเปน ๑๐๐ เทาของเกษตรกร เชน เกษตรกรจาย ๐.๕๐ บาทตอไกยนกรง ๑ ตว ผน าเขาไกพอ – แมพนธ

๑๑๓

จะตองจาย ๕๐ บาทตอตว สวนผน าเขาไกป – ยาพนธตองจาย ๕,๐๐๐ บาทตอตว เนองจากป – ยาพนธ ๑ ตวผลตลกไกพอ – แมพนธได ๑๐๐ ตว และไกพอ – แม ๑ ตวผลตไกยนกรงได ๑๐๐ ตว แตในกรณทไมมปญหาตองชดเชยในไกไขชดทผานมา การน าไกไขชดใหมเขามาเลยงจะมการใหสวนลดในการจายเงนเขากองทน อาท ลดใหรอยละ ๒๐ – ๔๐ ในปท ๒ ปท ๓ และปท ๔ ตามล าดบ คลายกบการใหสวนลดของการประกนภยทวไป

๗) ฟารมไกไขขนาดใหญทมไกยนกรงมากกวา ๑๐๐,๐๐๐ ตว ตองรวมรบผดชอบตอปญหาและการแกปญหาผลผลตไขไกลนตลาด และราคาไขไกตกต า อาท ตองเปนผลดจ านวนไกไขลงในล าดบตนๆ เพอชวยแกปญหาใหมปรมาณไขไกออกสตลาดลดลงอยางรวดเรว

๕.๒ ดานการตลาดของผจ าหนาย เนองจากไขไกเปนสนคาสดและเปราะบางทตองมการดแลอยางด มฉะนนจะเกดความเสยหาย

อนจะสงผลใหตนทนการผลตสงขน ประกอบกบปจจยทมผลตอราคาตลาดสวนใหญเปนดานแรงงานและ คาขนสงทสงขนเรอยๆ ขณะทราคาไขไกมความผนผวนอยมาก แตไขไกเปนสนคาควบคมโดยประกาศของกระทรวงพาณชยหรอมราคาแนะน า จงท าใหธรกจไขไกท าก าไรไดคอนขางยากและมแนวโนมทจะลดลง ดงนนเพอเปนการชวยสงเสรมสนบสนนใหผคาไขไกทงผคาสงและคาปลกยงคงธรกจตอไปไดจงควรมมาตรการดงน

๑) ภาครฐควรสนบสนนใหเกษตรกรรายอสระรวมตวกนเปนสหกรณผเลยงไกไขและใหมการด าเนนธรกจตางๆ เพอบรการสมาชก เชน การจดหาปจจยการผลต ลกไก/ไกสาว อาหารไก วสด/อปกรณและ ท าการรวบรวมไขไกของสมาชกมากขนจะชวยใหเกษตรกรรายอสระสามารถแขงขนได นอกจากนสหกรณยงมเครอขายทสามารถท าธรกจเชอมโยงและแลกเปลยนสนคากนได ท าใหตนทนการผลตลดลงและขยายฐานลกคาไปไดกวางขวาง โดยเฉพาะในพนทจงหวดตางๆ ซงจะสงผลใหการขยายตลาดไขไกและการบรโภคไขไกของประชาชนเพมมากขนดวย

๒) หนวยงานทเกยวของควรรวมกนสงเสรมการบรโภคไขไกของประชาชนใหเพมมากขนอยางจรงจงและตอเนอง โดยมการประชาสมพนธเพอท าความเขาใจเกยวกบการบรโภคไขไก คณคาและประโยชนของไขไกตลอดจนความปลอดภยจากโรคไขหวดนกและโรคระบาดอนๆ ใหผบรโภคมนใจและมการบรโภคไขไกในปรมาณมากขนซงจะสงผลใหยอดจ าหนายสงขนดวย ทงนการบรโภคไขไกของคนไทยนาจะสงขนไดมากกวาปจจบนท ๑๖๕ ฟอง/คน/ป เมอเปรยบเทยบกบประเทศจนทคนบรโภคไขปละกวา ๓๐๐ ฟอง โดยทไมมปญหา ตอสขภาพแตประการใด

๓) ควรมการศกษาวจยเพอเพมมลคาสนคาไขไก ขอดการบรโภคไข การพฒนาวธการบรโภคไขโดยไมใหเกดผลเสย ฯลฯ รวมทงการพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑไขในรปแบบตางๆ ใหประหยด สะดวกและมความหลากหลายในการบรโภคเพมมากขน

๑๑๔

๕.๓ ดานราคาจ าหนายทเปนธรรม ๑) หากมการก าหนดราคาแนะน าของไขไก ราคานนควรเปนไปตามตนทนการผลตและตนทน

การตลาดอยางแทจรงเพอไมใหเกดสวนเหลอมการตลาดทมากเกนไปซงจะเปนธรรมแกทกภาคสวนทเกยวของ ๒) แมวาการจ าหนายของหางคาปลกสมยใหมจะเปนทางเลอกส าหรบผบรโภคทตองการ

ความสะดวกสบายและมาตรฐานคณภาพสนคาไขไกทสงขน แตกควรมการก ากบดแลราคาจ าหนายใหเปนไปตามตนทนการผลตและตนทนการตลาดเชนกน ไมควรปลอยใหมการบวกก าไรมากเกนไป

๑๑๕

บทท ๖ ขอเสนอแนะในการก าหนดหลกเกณฑแนวทางการพจารณาราคาสนคา

ตามโครงสรางตนทนมาตรฐานทไดจากการวเคราะห ๖.๑ ขอเสนอแนะในการก าหนดหลกเกณฑแนวทางการพจารณาราคาสนคา ตามโครงสรางตนทนมาตรฐาน

ทไดจากการวเคราะห ผลจากการศกษาตนทนการผลต ตนทนการจ าหนาย ราคาไขไกและสวนเหลอมการผลตและการตลาด

ในหวงโซอปทานไขไกไดสรปแสดงไวในตารางท ๒๖

ตารางท ๒๖ ตนทนการผลต ตนทนการจ าหนาย ราคาไขไกและสวนเหลอมการตลาดในหวงโซการผลตและการตลาดไขไก

เกษตรกรผเลยงไกไข ลงไข ผคาปลกใน ตลาดสด

หางคาปลกสมยใหม

ตนทนการผลตไข/ราคาซอ (บาท/ฟอง) ๒.๖๔ ๒.๔๐ ๒.๗๔ ๒.๕๙ ตนทนการจ าหนาย (บาท/ฟอง) ๐ ๐.๑๐ ๐.๓๐ ๑.๑๐

ราคาจ าหนาย (บาท/ฟอง) ๒.๔๐* ๒.๗๔ ๓.๒๓ ๕.๕๒

ก าไร/ขาดทน (บาท/ฟอง) ขาดทนฟองละ ๐.๒๔ บาท ๐.๒๔ ๐.๑๙ ๑.๘๓ ก าไร/ขาดทน (รอยละ) ขาดทนรอยละ ๙.๐๙ ๙.๖๐ ๖.๒๗ ๔๙.๕๙

* ราคาขายทวไปอยระหวางฟองละ ๒.๒๒ - ๒.๕๙ บาท เฉลย ๒.๔๐ บาท/ฟอง

๖.๑.๑ ดานตนทนการผลตของผเลยงไกไข ๑) การวเคราะหตนทนการผลตและราคาขายไขไกหนาฟารม ในป พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ ไขไกหนาฟารมมราคาเฉลยฟองละ ๒.๒๒ - ๒.๕๙ บาท แตราคา

เฉลยไขไกคละหนาฟารมเพมขนเปนฟองละ ๒.๘๘ บาทในปลายป พ.ศ. ๒๕๕๔ เนองจากการเกดมหาอทกภย ท าใหมอปสรรคปญหาในการขนสงและการกระจายสนคาเปนระยะเวลานาน แตหลงจากผานชวงอทกภยดงกลาว ราคาเฉลยไขไกคละหนาฟารมไดลดลงมาอยทฟองละ ๒.๔๖ บาท และยงลดลงมาเรอยๆ จนถงป พ.ศ. ๒๕๕๕ (ตารางท ๑๔) ขณะทสภาวะการผลตไขไกในชวงทท าการศกษา มตนทนการผลตไขไกอยทประมาณฟองละ ๒.๕๒ - ๒.๗๒ บาท ทงนขนอยกบขนาดของฟารมเลยงไกไข (ตารางท ๒๓) และการใชอาหารส าเรจรป หรออาหารผสมเองทฟารมในการเลยงไกไข โดยมตนทนเฉลยโดยทวไปประมาณฟองละ ๒.๖๔ บาท แตราคาไขไกหนาฟารมหลงจากผานพนสภาวะมหาอทกภยแลว มราคาต าลงเปนอยางมาก โดยเฉพาะ ไขเบอร ๔ และเบอร ๕ ราคาฟองละไมถง ๒.๐๐ บาท ราคาเฉลยทรบซอหนาฟารมสงสด ฟองละ ๒.๔๐ บาท อาจจะเนองจากการระบายไขไกซงไดตกคางออกสตลาดในปรมาณมาก ประกอบกบปรมาณการเลยงไกไข ทเกนกวาความตองการอยางตอเนอง จงมผลท าใหเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระขาดทนจากการผลตไขไกเฉลยฟองละ ๐.๒๔ บาท หรอคดเปนการขาดทนรอยละ ๙.๐๙ แมกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชยไดมมาตรการ

๑๑๖

ประกาศราคาแนะน าไขไกหนาฟารมขนต าฟองละ ๒.๒๐ บาท แตราคาขายไขไกดงกลาวนนยงต ากวาตนทน การผลต ท าใหเกษตรกรผเลยงไกไขกยงขาดทนอย ทงหมดเปนอนตรายตอการเลยงไกไขของประเทศไทยเปนอยางมาก หากเหตการณดงกลาวเกดขนอยางตอเนอง จะมผลท าใหจ านวนเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระลดลงอยางตอเนอง และการเลยงไกไขในประเทศจะถกแทนทโดยการเลยงไกไขแบบครบวงจรอยางสมบรณในอนาคต อนใกล และจะเกดการผกขาดการเลยงไกไขโดยธรกจครบวงจรในทสด

๒) ราคาไขไกหนาฟารม เพอใหธรกจการเลยงไกไขของเกษตรกรรายอสระอยรอด ผเลยงไกไขควรมก าไรจากการผลต

ไขไกขนต ารอยละ ๓ - ๕ หรอมก าไรจากการผลตไขไกฟองละ ๐.๐๘ - ๐.๑๐ บาท ซงกเพยงพอท าใหเกษตรกรผเลยงไกไขรายอสระไมขาดทนและมก าลงใจในการพฒนาอาชพของตนเองใหกาวหนาตลอดไป

๖.๑.๒ ดานตนทนการตลาดของผจ าหนาย

๑) การวเคราะหตนทนการจ าหนายและราคาจ าหนายไขไกไปยงผบรโภค การตลาดไขไกเรมจากลงไขท าการรวบรวมไขไกจากฟารม ท าการคดขนาดไข แลวสงขายใหกบ

ผคาปลก ภตตาคาร และผใชไขในอตสาหกรรม จากการศกษาพบวา กจกรรมดงกลาวท าใหลงไขมก าไรฟองละ ๐.๒๔ บาท หรอคดเปนรอยละ ๙.๖๐ ซงกนบวามากเกนไปเมอเปรยบเทยบกบการลงทนและความยาก – งาย ในการด าเนนการ รวมทงอตราเสยงทคอนขางต าในการด าเนนธรกจ อกทงปรมาณไขไกทลงไขบรหารจดการ ในแตละวนมจ านวนเปนหลายหมน หลายแสนฟองตอวน การไดรบสวนเหลอมการตลาดฟองละ ๐.๒๔ บาท จงไมยตธรรมตอเกษตรกรผผลตทขาดทนจากการเลยงไกไข (ตารางท ๒๖)

ส าหรบการคาปลกไขไก จากการส ารวจพบวา ผคาปลกไขไกไดก าไรโดยเฉลยฟองละประมาณ ๐.๑๙ บาท หรอคดเปนรอยละ ๖.๕๗ ซงกนบวาเหมาะสมแลวเชนเดยวกน เนองจากผคาปลกมการจ าหนาย ไขไกเฉลยวนละ ๒,๒๕๐ ฟอง ซงจะท าใหมรายไดสทธวนละ ๔๒๗.๕๐ บาท ซงเปนรายไดทสงกวาคาแรงขนต า (๓๐๐ บาทตอวน) บวกก าไรจากการลงทนซอไขไกมาจ าหนายเพยงเลกนอยเทานน

แตในสวนผคาปลกทเปนหางคาปลกสมยใหมไดก าไรจากการคาปลกไขไกฟองละประมาณ ๑.๘๓ บาท หรอคดเปนรอยละ ๔๙.๕๙ ซงถอวามก าไรสงเกนกวามาตรฐานการขายปลกทวไป (รอยละ ๑๐) มาก อยางไรกตาม การคาปลกไขไกในตลาดสดโดยผคาปลกไขไกโดยทวไปถอวาเปนชองทางหลกในการจ าหนายไขไกไปยงผบรโภค การคาปลกไขไกทหางคาปลกสมยใหมเปนเพยงการคาปลกไขไกแบบทางเลอกสประชาชนทตองการมาตรฐานการจ าหนายและสขอนามยของไขไกทสงขน อยางไรกตามการขายไขไกราคาทสงเกนไปของหางคาปลกสมยใหมอาจเปนชองทางท าใหเกดการรองเรยนไขไกมราคาแพง หรอการบรโภคไขไกทนอยลงซงจะสงผลกระทบตออตสาหกรรมการเลยงไกไขทงระบบ ดงนนการควบคมราคาไขไกทจ าหนาย ณ หางคาปลกสมยใหมใหก าไรไมเกนรอยละ ๓๐ ตามมาตรฐานการคาของหางคาปลกโดยทวไปกจะเปนการสมควรเปนอยางยง

๑๑๗

๒) ราคาขายปลกไขไก หากมการปรบปรงโครงสรางราคาไขไกเพอใหมความเหมาะสมในหวงโซการผลตและการตลาด

ไขไก ทงนเพอความเปนธรรมตอทงเกษตรกรผผลตและผจดจ าหนายไขไกจะไดราคาไขไกในหวงโซการผลตและการตลาดไขไกใหม แสดงไวในตารางท ๒๗ ซงราคาเฉลยไขไกดงกลาวในระบบการคาปลกปกตในตลาดสดอาจสงขนเลกนอย เนองจากการเพมราคาการรบซอไขไกหนาฟารมอกฟองละประมาณ ๐.๒๐ - ๐.๓๐ บาท แตจะมผลท าใหเกษตรกรผเลยงไกไขสามารถอยรอดได และอตสาหกรรมการเลยงไกไขของประเทศไทยมพฒนาการแบบยงยนตลอดไป อยางไรกตามราคาทเพมขนดงกลาวไมนาจะมผลท าใหการบรโภคไขไกลดลง เนองจากไขไกยงเปนแหลงอาหารราคาถก เมอเปรยบเทยบกบแหลงอาหารโปรตนชนดอนๆ อกทงผบรโภคสามารถยอมรบได แตราคาการจ าหนายไขไกในหางคาปลกสมยใหมจะมราคาถกลงมามากพอสมควร และนาจะเปนการกระตนท าใหผบรโภคซอไขไกจากหางคาปลกเพมมากขน ซงนอกจากสงผลใหยอดการจ าหนายไขไกเพมมากขนแลว ยงมผลท าใหปรมาณเมดเงนจากสวนเหลอมการตลาดไขไกททางหางไดรบไมเปลยนแปลงมากนก

ตารางท ๒๗ ราคาไขไกทเหมาะสมในหวงโซการผลตและการตลาดเพอความเปนธรรมตอผผลตและผจ าหนาย

เกษตรผเลยง ไกไข

ลงไข ผคาปลกในตลาดสด

หางคาปลกสมยใหม

ตนทนการผลตไข/ราคาซอ (บาท/ฟอง) ๒.๖๔ ๒.๗๔ ๒.๙๔ ๒.๙๔

ตนทนการขาย (บาท/ฟอง) ๐.๐๐ ๐.๑๐ ๐.๓๐ ๑.๑๐

ราคาขาย (บาท/ฟอง) ๒.๗๔ ๒.๙๔ ๓.๔๔ ๔.๙๐

ก าไร/ขาดทน (บาท/ฟอง) ๐.๑๐ ๐.๑๐ ๐.๒๐ ๐.๘๖

ก าไร/ขาดทน (รอยละ) ๓.๗๙ ๓.๕๒ ๖.๑๗ ๒๑.๒๘

ทมา ขอมลจากการศกษา

๖.๒ ขอเสนอแนะในการวเคราะหความเหมาะสมของราคาจากตนทนมาตรฐานทค านวณจากโปรแกรมค านวณตนทน ตนทนมาตรฐานทค านวณจากโปรแกรมค านวณตนทนการผลตไขไกจะตองมการสอบเทยบกบตนทนการผลต ประมาณการโดยองคกรเกษตรกร ไดแก สหกรณผเลยงไกไขตางๆ และสมาคมผผลตและผสงออกไกไข โดยความแตกตางระหวางตนทนจากหนวยงานตางๆ กบตนทนการค านวณตองไมควรมากกวา/นอยกวารอยละ ๕ จงใชตนทนดงกลาวเปนมาตรฐานในการก าหนดตนทนการผลตไขไกของทงประเทศ ทงนหนวยงานอนๆ เหลานนแสดงรายละเอยดในการค านวณตนทนการผลตไขไกดงกลาวดวย

๑๑๘

บทท ๗ การพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรเพอการวเคราะหโครงสรางการผลตและการตลาดสนคาไขไก

๗.๑ หลกการและเหตผล

การเลยงไกไขในประเทศไทยทงระบบประกอบดวยการผลตลกไกไข การเลยงแมไกไขยนกรงเพอการผลตไขไกเพอการบรโภค และการตลาดไขไกเพอจ าหนายใหกบประชาชนทวไป ซงในการเลยงไกไขหรอการผลตไขไกออกสตลาดนนจะประกอบไปดวยตนทนตางๆ ทงตนทนคงท เชน ตนทนคาเสอมสภาพโรงเรอน คาแรงงาน คาดอกเบยเงนก ฯลฯ และตนทนผนแปร ไดแก คาพนธสตว อาหารสตว คายาและเวชภณฑ คาสาธารณปโภค ฯลฯ รวมทงประสทธภาพการเลยงไกไข เชน อตราการสญเสยของแมไกไขในระหวางการเลยง เปอรเซนตการไขของแมไกรวมอยดวย ซงตนทนผนแปรจะเปนตนทนสวนใหญของการเลยงไกไข และเปนสวนของตนทนโดยรวมทมความแปรผนมากทสด จงท าใหตนทนการผลตไขไกมความผนผวนตลอดเวลา และสงผลกระทบตอราคาขายไขไกถงมอผบรโภคดวย ในสวนของตนทนการจดจ าหนายไขไกไปยงผบรโภคนนจะมความซบซอนนอยกวาการเลยงไกไขมาก อกทงราคาจ าหนายไขไกไปยงผบรโภคกมความผนแปรนอยกวาราคาไขไกหนาฟารมมาก ซงสถานการณดงกลาวอาจเกดการคาก าไรเกนควรได โดยเฉพาะทในชวงทไขไกมราคาถกมาก เกษตรกรผเลยง ไกไขขาดทน จนไมสามารถด ารงธรกจตอไปได แตราคาขายไขไกถงผบรโภคยงไมเปลยนแปลง และยงมราคาสงอย ท าใหผคาไขไกมก าไรจากการจ าหนายไขไกถงมอผบรโภคมากเกนควร ซงไมกอใหเกดความยตธรรมทงแก ผเลยงไกไขและผบรโภคไขไก ดงนนจงจ าเปนทตองมเครองมอหรอโมเดล (model) ในการประมาณการและวเคราะหตนทนการผลตและการตลาดไขไกในสภาวการณใด สภาวการณหนง เพอเปนเครองมอใหทางหนวยงานภาครฐทเกยวของไดมการบรหารจดการตนทนการด าเนนการของระบบการผลตไกไขของประเทศไทยใหมความยตธรรมและเสมอภาค เพอความอยรอดของอตสาหกรรมการเลยงไกไขของประเทศไทยตลอดไป

๗.๒ โมเดลการค านวณตนทนการผลตไกไขในประเทศไทย (SARDI EGGCOST Model)

โมเดลการค านวณตนทนการผลตไกไขในประเทศไทย หรอ SARDI EGGCOST Model เปนสมการ หรอโมเดลการค านวณตนทนการผลตไกไขทพฒนาขน ตามสภาพการเลยงไกไขจรงในประเทศไทย โดยสามารถครอบคลมไดทงการผลตไกไขขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ รวมทงเกษตรผเลยงไกไขทมพนธะสญญาผกพนกบผประกอบการไกไขแบบครบวงจร ทงน เนองจากการเลยงไกไขของท งเกษตรกรรายอสระและผประกอบการครบวงจรในประเทศไทยในปจจบนมมาตรฐานเลยงพนฐานทไมแตกตางกนมาก และการสวนใหญเปนการเลยงเชงการคาทตองการการบรหารจดการตางๆ อยางครบถวนจงจะด าเนนธรกจอยได

๗.๒.๑ หลกการประมาณการตนทนการผลตไกไข ๑) การเลยงไกไขโดยทวไป ประกอบดวย ๒ ขนตอน คอ ก. การเลยงลกไกไขเปนไกสาว อาย ๑๘ สปดาห เพอออกไข ข. การเลยงไกไข ตงแมไกไขอาย ๑๘ สปดาห จนกระทงปลดระวางการไขอาย ๗๒ สปดาห

๑๑๙

๒) ตนทนการผลต/รายรบการผลตไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ประกอบดวย ก. คาลกไกไขอายแรกเกด ๑ วน ข. คาอาหารเลยงลกไกไข ไดแก คาอาหารทใชเลยงลกไกไขอาย ๑ วน จนกระทงไกไขมอาย

๑๘ สปดาห เรมจะออกไข ค. คายาและเวชภณฑ ไดแก คายาและเวชภณฑตางๆ เชน คายา วคซน อาหารเสรมตางๆ

ทใชในการเลยงลกไกไขจากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห ง. คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานในการเลยงดลกไกไขจากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘

สปดาห จ. คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา คากาซ น าประปา ฯลฯ ทใชในการเลยงลกไกไข

จากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห รวมทงคาสอสารตดตอตางๆ ทใชในการเลยงไกไขระยะดงกลาว ฉ. คาเสอมอปกรณและโรงเรอน ไดแก คาเสอมโรงเรอน อปกรณ และสงกอสรางทใชในการ

เลยงลกไกไขจากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห ช. คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดนท เปนทตงของฟารมเลยงลกไกไข จากอายแรกเกด

จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห ซ. คาบรหารจดการฟารมสกร ไดแก คาบรหารจดการฟารมเลยงไกสาว เชน คาจางผจดการ

ฟารม สตวบาลประจ าฟารม นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ หากฟารมไกไขเปนของเกษตรกร คาบรหารจดการฟารมไกไข หมายถง คาบรหารจดการฟารมทเกษตรกรตองปฏบตดวยตนเองและควรไดรบนอกเหนอจากคาแรงงานการเลยงดไกไข

ฌ. คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาสในการลงทนเลยงลกไกไขจากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห

ญ. รายรบการขายการขายไกสาว ไดแก รายรบการขายไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ๓) ตนทนการผลต/รายรบตอไขไก ๑ ฟอง ประกอบดวย ก. คาไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ไดแก คาการซอไกสาวอาย ๑๘ สปดาหและมาเลยงตออก

๓ สปดาหเพอเปนแมไกไขเรมออกไข ข. คาอาหารไกไข ไดแก คาอาหารทใชเลยงแมไกไขระยะออกไข จนกระทงปลดระวางการไข

รวมระยะเวลาใหไข ๕๒ สปดาห ค. คายาและเวชภณฑ ไดแก คายาและเวชภณฑตางๆ รวมทงคาอาหารเสรมทใชในการเลยง

ไกไขจนกระทงปลดระวางการไข รวมระยะเวลาใหไข ๕๒ สปดาห ง. คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานทใชในการเลยงไกไขทงแรงงานโดยตรงและแรงงานสมทบ จ. คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา น าประปา กาซ คาสอสาร ไปรษณย โทรศพท

คาน ามนเชอเพลง ฯลฯ ทใชในการตดตอเพอการเลยงไกไขและการขายไขไก ฉ. คาเสอมอาคารโรงเรอน/อปกรณ ไดแก คาเสอมสภาพของโรงเรอนและอปกรณการเลยง

ไกไข โดยทวไปจะยดตามมาตรฐานโรงเรอนและอปกรณมอายการใชงาน ๑๐ ป

๑๒๐

ช. คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดนหรอคาเสยโอกาสการใชประโยชนทดนเนองจากการเลยงไกไข ฌ. คาบรหารจดการฟารม ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกไข เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาล

ประจ าฟารม นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ หากฟารมไกไขเปนของเกษตรกร คาบรหารจดการฟารมไกไข หมายถง คาบรหารจดการฟารมทเกษตรกรตองปฏบตดวยตนเองและควรไดรบนอกเหนอจากคาแรงงานเลยงดไกไข

ญ. คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนเลยงไกไข ฎ. ราคาไขไก ๑ ฟอง ไดแก ราคาทองตลาดไขไกหนาฟารมในขณะนน

๗.๒.๒ SARDI EGGCOST Model และวธการค านวณ จากหลกการประมาณตนทนการผลตไกไขตามหวขอ ๒) จงไดมการพฒนาโปรแกรม

คอมพวเตอร SARDI EGGCOST Model เพอใชในการประมาณการตนทนการผลตไขไกดงกลาว โดยการใชโปรแกรม Microsoft Excel ผสมผสานกบโปรแกรม VBA เปนเครองมอในการท างานของโมเดล

SARDI EGGCOST Model ท าการค านวณตนทนการผลตไขไกในประเทศไทย โดยการแบงการค านวณเปน ๓ สวนดงน คอ

สวนท ๑ ตนทนการผลต/รายรบการเลยงไกสาวอาย ๑๘ สปดาห เปนการแสดงรายละเอยดการค านวณตนทนการผลต/รายรบจากการเลยงไกสาวอาย ๑๘

สปดาห ๑ ตว ตงแตการเลยงลกไกไขแรกเกด จนกระทงเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ซงประกอบดวยหวขอคาใชจายในการเลยงไกสาวและรายรบจากการขายไกสาว ดงน

๑) คาลกไกไขอาย ๑ วน ไดแก คาลกไกไขอาย ๑ วนเพอเลยงเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ๒) คาอาหารลกไกไข ไดแก คาอาหารลกไกไขเลยงเปนไกสาว ระยะเวลา ๑๘ สปดาห มรายละเอยดดงน ก. คาอาหารลกไก อาย ๐ - ๔ สปดาห กนอาหารรวม ๐.๕๔ กโลกรม ข. คาอาหารไกรน อาย ๕ - ๑๐ สปดาห กนอาหารรวม ๑.๘๗ กโลกรม ค. คาอาหารไกสาว อาย ๑๑ - ๑๘ สปดาห กนอาหารรวม ๓.๐๒๕ กโลกรม ซงราคาอาหารไกไขระยะตางๆ ขางตนไดแสดงไวในรายการรองท ๓ ๓) คายาเวชภณฑ ไดแก คายา วคซน อาหารเสรมตางๆ ทใชในการเลยงลกไกไขแรกเกดจนเปนไกสาวอาย ๑๘

สปดาห โดยรายละเอยดคาเฉลยการใชยาและเวชภณฑทจ าเปนในการเลยงไกสาวดงแสดงไวในสวนของคายาและเวชภณฑ (รายการยอยท ๑.๑)

๑๒๑

๔) คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานในการเลยงไกสาว โดยเฉลยหนวยการเลยงไกมาตรฐานหนวยละ ๓๐,๐๐๐ ตว

ตองการคนงานเลยง จ านวน ๑ คน คาจางแรงงานเฉลยคนละ ๗,๕๐๐ บาทตอเดอน ๕) คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา คากาซ น าประปา ฯลฯ ทใชในการเลยงไกสาวตงแตแรกเกดจนกระทง

อาย ๑๘ สปดาห รวมทงคาสอสารตดตอตางๆ ทใชในการเลยงไกสาวระยะดงกลาว โดยเฉลยการเลยงไกสาว จ านวน ๓๐,๐๐๐ ตว จะเสยคากระแสไฟฟาประมาณ ๑๐,๐๐๐ บาทตอเดอน และคาใชจายอนๆ ไดแก คากาซ น าประปา โทรศพทสอสารตดตอ ฯลฯ อกเดอนละประมาณ ๓,๐๐๐ บาท

๖) คาเสอมอปกรณและโรงเรอน ไดแก คาเสอมโรงเรอน อปกรณ และสงกอสรางทใชในการเลยงไกสาว การลงทนสรางโรงเรอน

และอปกรณเพอเลยงไกสาว ๓๐,๐๐๐ ตว โดยเฉลยเปนเงนเทากบ ๓,๐๐๐,๐๐๐ บาท โดยโรงเรอนและอปกรณการเลยงไกสาวคดคาเสอม ๑๐ ป

๗) คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดนทเปนทตงของฟารมเลยงไกสาว ฟารมเลยงไกสาวขนาด ๓๐,๐๐๐ ตว

จะตองการใชบรเวณพนทดน ๓ ไร ๘) คาบรหารจดการฟารมไกสาว ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกสาว เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาลประจ าฟารม นกบญช

ชางประจ าฟารม ฯลฯ หากฟารมไกสาวทเปนของเกษตรกร คาบรหารจดการฟารมไกสาว หมายถง คาบรหารจดการฟารมทเกษตรกรตองปฏบตดวยตนเองและควรไดรบนอกเหนอจากคาแรงงานการเลยงดไกสาว

๙) คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาสในการลงทนเลยงไกสาว ๑๐) รายรบจากการขายไกสาว ไดแก รายรบจากการขายไกสาวอาย ๑๘ สปดาห ทงนคดตามราคาทองตลาดทวไป ๑๑) สภาวะก าไร/ขาดทน การเลยงไกสาว ๑ ตว ไดแก การสรปสภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตไกสาว ๑ ตว ณ ระยะเวลาทท าการค านวณ

ตนทนการผลตนน สวนท ๒ ตนทนการผลต/รายรบการผลตไขไก ๑ ฟอง เปนการแสดงรายละเอยดการค านวณตนทนการผลตไขไก ๑ ฟอง โดยมองคประกอบของ

ตนทนการผลตดงน ๑) คาไกสาวอาย ๒๑ สปดาหพรอมเรมไข ไดแก คาการซอไกสาวอาย ๑๘ สปดาห และคาเลยงดไกสาวดงกลาวตออก ๓ สปดาห

จนกระทงเปนแมไกไขเรมออกไข

๑๒๒

๒) คาอาหารไกไข ไดแก คาอาหารทใชเลยงไกไขตลอดระยะเวลาวางไข ตงแตอาย ๒๑ สปดาห จนกระทงอาย

๗๒ สปดาห รวมระยะเวลาการใหไข ๕๒ สปดาห โดยเฉลยแมไกไขกนอาหารวนละ ๑๑๐ กรม/ตว/วน ๓) คายาและเวชภณฑ ไดแก คายาและเวชภณฑตางๆ รวมทงคาอาหารเสรมทใชในการเลยงไกไข โดยรายละเอยด

การใชยาและเวชภณฑทจ าเปนในการเลยงไกไข โดยเฉลยไดแสดงไวในสวนของคา ยาและเวชภณฑ (รายการยอยท ๒.๑)

๔) คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานทใชในการเลยงไกไข โดยคดจากคาแรงงานจ านวน ๒ คน สามารถเลยงไกไข

จ านวน ๕๐,๐๐๐ ตว ๕) คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา น าประปา กาซ คาสอสาร ไปรษณย โทรศพท คาน ามนเชอเพลง ฯลฯ

ทใชในการตดตอเพอการเลยงและการขายไขไก โดยปกตทวไป การเลยงไกไข ๕๐,๐๐๐ ตว จะตองเสย คาสาธารณปโภค ซงสวนใหญไดแก คากระแสไฟฟา เดอนละประมาณ ๗๕,๐๐๐ บาท

๖) คาเสอมอาคารโรงเรอน/อปกรณ ไดแก คาเสอมสภาพของโรงเรอนและอปกรณการเลยงไกไข โดยทวไปจะยดตามมาตรฐาน

โรงเรอนและอปกรณมอายการใชงาน ๑๐ ป โรงเรอนปดเลยงไกไข ๑ หลงพรอมอปกรณ เลยงไกไขจ านวน ๕๐,๐๐๐ ตว มคากอสรางเปนเงน ๑๒,๕๐๐,๐๐๐ บาท

๗) คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดน หรอคาเสยโอกาสการใชประโยชนทดน เนองจากการเลยงไกไข ฟารมไกไข

ขนาด ๕๐,๐๐๐ ตว ตองการพนทตงฟารมจ านวน ๓ ไร (พรอมระบบบ าบดน าเสย) โดยคดอตราคาเชาไรละ ๑,๐๐๐ บาทตอป

๘) คาการบรหารจดการฟารม ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกไข เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาลประจ าฟารม นกบญช

ชางประจ าฟารม ฯลฯ หากฟารมไกไขเปนของเกษตรกร คาบรหารจดการฟารมไกไข หมายถงคาบรหารจดการฟารมทเกษตรกรตองปฏบตดวยตนเองและควรไดรบคาตอบแทนนอกเหนอจากคาแรงงานเลยงดไกไข

๙) คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนในการผลตไขไก ๑ ฟอง โดยคดในอตรา

ลกคาชนด (MLR) ของธนาคารทวไป ๑๐) รายรบการขายไขไก ไดแก ราคาไขไกหนาฟารม ตามราคาในทองตลาดในขณะนน

๑๒๓

๑๑) สภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตไขไก ๑ ฟอง ไดแก การสรปสภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตไขไก ๑ ฟอง ณ ระยะเวลาทท าการค านวณ

ตนทนการผลตนน ราคาอาหารสตว (รายการรองท ๓) ในการค านวณตนทนการเลยงไกสาวและไกไข จะใชราคาอาหารส าเรจรปของบรษทอาหารสตว

เปนหลกในการค านวณ

๗.๓ โมเดลการค านวณตนทนการผลตลกไกไขในประเทศไทย (SARDI LAYERCHICKCOST Model) โมเดลการค านวณตนทนการผลตลกไกไขในประเทศไทย หรอ SARDI LAYERCHICKCOST Model

เปนสมการ หรอโมเดลการค านวณตนทนการผลตลกไกไขอายแรกเกดทพฒนาขน ตามสภาพการเลยงไกไขจรงในประเทศไทย โดยสามารถครอบคลมไดทงการผลตลกไกไขของผประกอบการเลยงไกไขแบบครบวงจร และและเกษตรกรรายอสระทมการผลตลกไกไข ทงนเนองจากการเลยงไกไขพอ – แมพนธเพอผลตลกไกไขของ ทงเกษตรกรรายอสระและผประกอบการครบวงจรในประเทศไทยในปจจบนมมาตรฐานเลยงพนฐานทไมแตกตางกนมาก และสวนใหญเปนการผลตเชงการคา ทตองการการบรหารจดการตางๆ อยางครบถวนจงจะด าเนนธรกจอยได

๗.๓.๑ หลกการประมาณการตนทนการผลตลกไกไขอายแรกเกด ๑) การผลตลกไกไขแรกเกดโดยทวไป ประกอบดวย ๒ ขนตอน คอ ก. การเลยงลกไกพอ - แมพนธอาย ๑ วน เปนไกสาวแมพนธ อาย ๑๘ สปดาห เพอออกไข ข. การเลยงไกไขพอ - แมพนธ ตงไกสาวอาย ๑๘ สปดาห จนกระทงปลดระวางการไขอาย ๗๒

สปดาห ๒) ตนทนการผลต/รายรบการผลตไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห ประกอบดวย ก. คาลกไกไขพอ - แมพนธ อายแรกเกด ๑ วน ข. คาอาหารเลยงลกไกไขพอ – แมพนธ ไดแก คาอาหารทใช เลยงลกไกไขอาย ๑ วน

จนกระทงไกสาวมอาย ๑๘ สปดาห เรมจะออกไข ค. คายาเวชภณฑ ไดแก คาเวชภณฑตางๆ เชน คายา วคซน อาหารเสรมตางๆ ทใชในการ

เลยงลกไกไขพอ - แมพนธ จากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห ง. คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานในการเลยงดลกไกไขพอ - แมพนธ จากอายแรกเกด จนกระทง

เปนไกสาว อาย ๑๘ สปดาห จ. คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา คากาซ น าประปา ฯลฯ ทใชในการเลยงลกไกไข

พอ - แมพนธ จากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห รวมทงคาสอสารตดตอตางๆ ทใชในการเลยงลกไกระยะดงกลาว

ฉ. คาเสอมอปกรณและโรงเรอน ไดแก คาเสอมโรงเรอน อปกรณ และสงกอสรางทใชในการเลยงลกไกไขจากอายแรกเกด จนกระทงอาย ๑๘ สปดาห

๑๒๔

ช. คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดนทเปนทตงของฟารมเลยงลกไกไขพอ - แมพนธ จากอาย แรกเกดจนกระทงเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห

ซ. คาบรหารจดการฟารมไกไขพอ - แมพนธ ไดแก คาบรหารจดการฟารมเลยงไกสาว พอ - แมพนธ เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาลประจ าฟารม นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ

ฌ. คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนเลยงลกไกไข พอ - แมพนธ จากอายแรกเกด จนกระทงเปนไกสาวอาย ๑๘ สปดาห

ญ. รายรบการขายไกสาวพอ - แมพนธ ไดแก รายรบจากการขายไกสาวพอ - แมพนธ อาย ๑๘ สปดาห

๓) ตนทนการผลต/รายรบการผลตลกไกไขอายแรกเกด ๑ ตว ประกอบดวย ก. คาไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห ไดแก คาการซอไกสาวพอ – แม พนธ

อาย ๑๘ สปดาหและมาเลยงตออก ๓ สปดาหเพอเปนไกไขพอ - แมพนธเรมออกไข ข. คาอาหารไกไขพอ - แมพนธ ไดแก คาอาหารทใชเลยงไกไขพอ - แมพนธระยะออกไข ตงแต

อาย ๒๑ สปดาห จนกระทงปลดระวางการไข รวมระยะเวลาใหไข ๕๒ สปดาห ค. คายาและเวชภณฑ ไดแก คายาและเวชภณฑตางๆ รวมทงคาอาหารเสรมทใชในการเลยง

ไกไขพอ - แมพนธ จนกระทงปลดระวางการไข รวมระยะเวลาใหไข ๕๒ สปดาห ง. คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานทใชในการเลยงไกไขพอ - แมพนธ ทงแรงงานโดยตรงและ

แรงงานสมทบ จ. คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา น าประปา กาซ คาสอสาร ไปรษณย โทรศพท

คาน ามนเชอเพลง ฯลฯ ทใชในการตดตอเพอการเลยงไกไขพอ - แมพนธและการขายลกไกไข ฉ. คาเสอมอาคารโรงเรอน/อปกรณ ไดแก คาเสอมสภาพของโรงเรอนและอปกรณการเลยง

ไกไขพอ - แมพนธ โดยทวไปจะยดตามมาตรฐานโรงเรอนและอปกรณมอายการใชงาน ๑๐ ป ช. คาการฟกลกไก ไดแก คาใชจายในการฟกไขพนธ ทผลตโดยไกไขพอ - แมพนธ เปนลกไกไข

แรกเกดอาย ๑ วน ซ. คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดน หรอคาเสยโอกาสการใชประโยชนทดน เนองจากการเลยง

ไกไขพอ - แมพนธ ฌ. คาการบรหารจดการฟารม ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกไขพอ - แมพนธ เชน คาจาง

ผจดการฟารม สตวบาลประจ าฟารม นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ ญ. คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนเลยงไกไขพอ - แมพนธ ฎ. ราคาลกไกไขอายแรกเกด ๑ ตว ไดแก ราคาทองตลาดลกไกไขอายแรกเกดในขณะนน

๑๒๕

๗.๓.๒ SARDI LAYERCHICKCOST Model และวธการค านวณ จากหลกการประมาณตนทนการผลตลกไกไขจงไดมการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร SARDI

LAYERCHICKCOST Model เพอใชในการประมาณการตนทนการผลตลกไกไขอายแรกเกดดงกลาว โดยการใชโปรแกรม Microsoft Excel ผสมผสานกบโปรแกรม VBA เปนเครองมอในการท างานของโมเดล

SARDI LAYERCHICKCOST Model ท าการค านวณตนทนการผลตลกไกไขอายแรกเกดในประเทศไทย โดยการแบงการค านวณเปน ๓ สวนดงน คอ

สวนท ๑ ตนทนการผลต/รายรบการเลยงไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห เปนการแสดงรายละเอยดการค านวณตนทนการผลต/รายรบการเลยงไกสาวพอ – แมพนธ

๑ ตว ตงแตการเลยงลกไกไขพอ - แมพนธอายแรกเกด จนกระทงไดไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห ซงประกอบดวยหวขอคาใชจายในการเลยงไกสาวพอ - แมพนธหมวดตางๆ และรายรบจากการขายไกสาวพอ – แมพนธดวยดงน

๑) คาลกไกไขพอแมพนธอาย ๑ วน ไดแก คาลกไกไขอาย ๑ วนเพอเลยงเปนไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห โดยการน าเขา

ลกไกไขพอ - แมพนธ (PS) อาย ๑ วน ราคาโดยเฉลย ๘ เหรยญสหรฐตอตว หรอคดเปนเงนไทยตวละ ๒๔๐ บาท ทงนตองรวมถงคาใชจายในการออกสนคาทสนามบน และคาขนสงถงฟารมพอ - แมพนธ

๒) คาอาหารลกไกไข ไดแก คาอาหารลกไกไขเลยงเปนไกสาว ระยะเวลา ๑๘ สปดาห มรายละเอยดดงน ก. คาอาหารลกไก อาย ๐ - ๔ สปดาห กนอาหารรวม ๐.๕๓๒ กโลกรม ข. คาอาหารไกรน - ๑ อาย ๕ - ๑๐ สปดาห กนอาหารรวม ๑.๗๖๔ กโลกรม ค. คาอาหารไกรน - ๒ อาย ๑๑ - ๑๖ สปดาห กนอาหารรวม ๓.๓๑๘ กโลกรม ง. คาอาหารไกสาว อาย ๑๗ - ๑๘ สปดาห กนอาหารรวม ๑.๐๗๘ กโลกรม ซงราคาอาหารไกไขพอ - แมพนธระยะตางๆ ขางตน ไดแสดงไวในรายละเอยดสวนของตนทน

คาอาหารสตว (รายการรองท ๓) ๓) คายาเวชภณฑ ไดแก คายา วคซน อาหารเสรมตางๆ ทใชในการเลยงลกไกไขพอ - แมพนธอายแรกเกดจนเปน

ไกสาวอาย ๑๘ สปดาห โดยรายละเอยดคาเฉลยการใชยาและเวชภณฑทจ าเปนในการเลยงไกสาวดงแสดงไว ในสวนของคายาและเวชภณฑ (รายการยอยท ๑.๑)

๔) คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานในการเลยงไกสาวพอ - แมพนธ โดยเฉลยหนวยการเลยงไกมาตรฐาน

หนวยละ ๑๐,๐๐๐ ตว ตองการคนงานเลยง จ านวน ๔ คน คาจางแรงงานเฉลยคนละ ๗,๕๐๐ บาทตอเดอน ๕) คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา คากาซ น าประปา ฯลฯ ทใชในการเลยงไกสาวพอ - แมพนธ ตงแต

แรกเกดจนกระทงอาย ๑๘ สปดาห รวมทงคาสอสารตดตอตางๆ ทใชในการเลยงไกสาวระยะดงกลาว โดยเฉลย

๑๒๖

หนวยการเลยงไกสาวพอ - แมพนธ จ านวน ๑๐,๐๐๐ ตว จะเสยคากระแสไฟฟาประมาณ ๓๐,๐๐๐ บาทตอเดอน และคาใชจายอนๆ ไดแก คากาซ น าประปา โทรศพทสอสารตดตอ ฯลฯ อกเดอนละประมาณ ๑๐,๐๐๐ บาท

๖) คาเสอมอปกรณและโรงเรอน ไดแก คาเสอมโรงเรอน อปกรณ และสงกอสรางทใชในการเลยงไกสาวพอ - แมพนธ การลงทน

สรางโรงเรอนและอปกรณเพอเลยงไกสาว ๑๐,๐๐๐ ตว โดยเฉลยเปนเงนเทากบ ๘,๐๐๐,๐๐๐ บาท โดยโรงเรอนและอปกรณการเลยงไกสาวคดคาเสอม ๑๐ ป

๗) คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดนทเปนทตงของฟารมเลยงไกสาว ฟารมเลยงไกสาวพอ - แมพนธขนาด

๑๐,๐๐๐ ตว จะตองบรเวณพนทดน ๑๐ ไร ๘) คาบรหารจดการฟารมสกร ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกสาวพอ - แมพนธ เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาลประจ า

ฟารม นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ ๙) คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนเลยงไกสาวพอ - แมพนธ โดยคด

ในอตราลกคาชนด (MLR) ของธนาคารทวไป ๑๐) รายรบการขายไกสาวพอ - แมพนธ ไดแก รายรบการขายไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห ทงนคดตามราคาประกาศของ

บรษท เจรญโภคภณฑอาหารสตว จ ากด ๑๑) สภาวะก าไร/ขาดทน การเลยงไกสาวพอ - แมพนธ ๑ ตว ไดแก การสรปสภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตไกสาวพอ - แมพนธ ๑ ตว ณ ระยะเวลาท

ท าการค านวณตนทนการผลตนน สวนท ๒ ตนทนการผลต/รายรบการผลตลกไกไขแรกเกด ๑ ตว เปนการแสดงรายละเอยดการค านวณตนทนการผลตลกไกไข ๑ ตว โดยมองคประกอบของ

ตนทนการผลตดงน ๑) คาไกสาวพอ - แมพนธอาย ๒๑ สปดาหพรอมเรมไข ไดแก คาการซอไกสาวพอ - แมพนธอาย ๑๘ สปดาห และคาเลยงดไกสาวดงกลาวตออก

๓ สปดาห จนกระทงเปนแมไกไขเรมออกไข ๒) คาอาหารไกไขพอแมพนธ ไดแก คาอาหารทใชเลยงไกไขพอ - แมพนธตลอดระยะเวลาการออกไขไข ตงแตอาย ๒๑

สปดาห จนกระทงอาย ๗๒ สปดาห รวมระยะเวลาการใหไข ๕๒ สปดาห โดยเฉลยแมไกไขกนอาหารวนละ ๑๑๐ กรม/ตว/วน

๑๒๗

๓) คายาและเวชภณฑ ไดแก คายาและเวชภณฑตางๆ รวมทงคาอาหารเสรมทใชในการเลยงไกไขพอ - แมพนธ โดย

รายละเอยดการใชยาและเวชภณฑทจ าเปนในการเลยงไกไข โดยเฉลยไดแสดงไวในสวนของคายาและเวชภณฑ ๔) คาแรงงาน ไดแก คาแรงงานทใชในการเลยงไกไข โดยคดจากคาแรงงานจ านวน ๔ คน สามารถเลยงไกไข

จ านวน ๑๐,๐๐๐ ตว ๕) คาสาธารณปโภค ไดแก คากระแสไฟฟา น าประปา กาซ คาสอสาร ไปรษณย โทรศพท คาน ามนเชอเพลง ฯลฯ

ทใชในการตดตอเพอการเลยงและการขายลกไกไขอายแรกเกด โดยปกตทวไป การเลยงไกไขพอ - แมพนธ ๑๐,๐๐๐ ตว จะตองเสยคาสาธารณปโภค ซงสวนใหญไดแก คากระแสไฟฟา เดอนละประมาณ ๓๐,๐๐๐ บาท

๖) คาเสอมอาคารโรงเรอน/อปกรณ ไดแก คาเสอมสภาพของโรงเรอนและอปกรณการเลยงไกไขพอ - แมพนธ โดยทวไปจะยดตาม

มาตรฐานโรงเรอนและอปกรณมอายการใชงาน ๑๐ ป โรงเรอนปดเลยงไกไข ๑ หลงพรอมอปกรณ เลยงไกไข พอ - แมพนธจ านวน ๑๐,๐๐๐ ตว มคากอสรางเปนเงน ๘,๐๐๐,๐๐๐ บาท

๗) คาใชจายในการฟกไข ไดแก คาเสอมอาคารโรงเรอนและอปกรณการฟกไข คาใชจายในการลางและท าความสะอาด

ไขกอนการฟก คาสาธารณปโภค เชน คากระแสไฟฟาและคาจางแรงงานในการฟกไข ๘) คาเชาทดน ไดแก คาเชาทดน หรอคาเสยโอกาสการใชประโยชนทดน เนองจากการเลยงไกไขพอ - แมพนธ

ฟารมไกไข ขนาด ๑๐,๐๐๐ ตว ตองการพนทตงฟารมจ านวน ๑๐ ไร (พรอมระบบบ าบดน าเสย) โดยคดอตรา คาเชาไรละ ๑,๐๐๐ บาทตอป

๙) คาการบรหารจดการฟารม ไดแก คาบรหารจดการฟารมไกไขพอ - แมพนธ เชน คาจางผจดการฟารม สตวบาลประจ าฟารม

นกบญช ชางประจ าฟารม ฯลฯ ๑๐) คาดอกเบยเงนก ไดแก คาดอกเบยเงนก หรอคาเสยโอกาส ในการลงทนในการผลตลกไกไขแรกเกด ๑ ตว โดยคด

ในอตราลกคาชนด (MLR) ของธนาคารทวไป ๑๑) รายรบการขายลกไกไข ไดแก ราคาลกไกไข ตามราคาในทองตลาดในขณะนน ๑๒) สภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตลกไกไข ๑ ตว ไดแก การสรปสภาวะก าไร/ขาดทน ในการผลตลกไกไข ๑ ตว ณ ระยะเวลาทท าการค านวณ

ตนทนการผลตอยนน

๑๒๘

ราคาอาหารสตว (รายการรองท ๓) ในการค านวณตนทนการเลยงไกสาวพอ - แมพนธและไกไขพอ - แมพนธ จะใชราคาอาหาร

ผสม ดงแสดงในรายการรองท ๓ เปนหลกในการค านวณ

๗.๔ โมเดลการค านวณตนทนการตลาดไขไกในประเทศไทย (SARDI EGGMART Model) การกระจายไขไกจากฟารมไกไขไปยงผบรโภค ทงฟารมเกษตรกรรายอสระทเปนเกษตรกรขนาดเลก

ขนาดกลางและขนาดใหญ รวมทงผประกอบการเลยงไกไขครบวงจรบางสวน โดยสวนใหญรอยละประมาณ ๖๕ จะกระท าโดยผรวบรวมไข หรอลงไขซงลงไขจะท าการซอไขคละจากฟารม จากนนมาท าการคดขนาดหรอคดเบอรไข แลวขายสงใหกบผคาปลกในตลาดสด ในขณะเดยวกน ฟารมไกไขขนาดใหญและขนาดใหญมาก กมการขายไขทคดขนาดแลว และมการบรรจในภาชนะตามททางหางคาปลกสมยใหมก าหนด สงขายใหกบหางคาปลกสมยใหมเชนเดยวกน ซงปจจบนนพบวาปรมาณไขบรโภคในประเทศประมาณรอยละ ๒๐ ขายผานทางรานคาปลกสมยใหม ดงนนจงมความจ าเปนตองท าการค านวณโครงสรางตนทนราคาการจ าหนายไขไกผานชองทางทงสอง ทงนเพอความยตธรรมทางดานการคาตอทงผเลยงไกไขและตอผบรโภคดวย

๗.๔.๑ หลกการประมาณการตนทนการจ าหนายไขไก ไขไกจากฟารมสามารถเขาสตลาดไปถงผบรโภคดวยวธการ ๒ วธ คอ

๑) การขายผานผรวบรวมไข หรอลงไข ฟารมไกไขจะขายไขใหลงในสภาพเปนไขคละ (มไดแยกขนาด มไขทกขนาดรวมกน) จากนนลง

จะท าการคดขนาดไขเปนเบอรตางๆ ไดแก เบอร ๐ เบอร ๑ เบอร ๒ เบอร ๓ เบอร ๔ และ เบอร ๕ เมอคดขนาดแลว ลงจะตงราคาไขใหม โดยทวไป ราคาไขเบอร ๔ จะเทากบราคาไขคละหนาฟารม สวนไขเบอรใหญกวา (เบอร ๓, ๒, ๑ และ ๐) จะตงราคาขายสงเพมขนเบอรละ ๐.๑๐ บาท จากราคาไขคละหนาฟารม ในขณะทไขทมขนาดเลกกวาเบอร ๔ (ไขเบอร ๕) กจะขายสงราคาต ากวาไขคละหนาฟารม ๐.๑๐ บาทตอฟอง เชนเดยวกน จากนนลงไขจะขายสงไขไกทคดเบอรแลวไปใหแมคาขายปลกไขไกในตลาดสด รถเร ฯลฯ เพอแมคาเหลานจะกระจายไขไกไปถงมอประชาชน โดยจะบวกเพมคาขนสงและบรหารจดการในการคดเบอรไขอกฟองละ ๐.๑๕ บาท

แมคาปลกเมอรบไขไกจากลงไขแลว จะขายปลกไขไกใหกบผบรโภค โดยหลกการทวไป แมคาปลกจะบวกราคาเพมจากราคาขายสงฟองละ ๐.๓๐ บาท เพอเปนคาใชจายในการขายและเปนก าไรดวย โดยแมคาปลกเองกจะมคาใชจายในการขายในแตละวน ไดแก คาเชาแผง คาแรงงานขาย คาภาชนะบรรจ คาสาธารณปโภค ฯลฯ โดยทวๆ ไปแมคาปลกไขไกจะขายไขไดวนละ ๓,๐๐๐ – ๕,๐๐๐ ฟอง

๒) ทางฟารมขายสงเขาหางคาปลกสมยใหม สวนฟารมไกไขขนาดใหญและผประกอบการครบวงจรทสงไขขายทรานคาปลกสมยใหม

ทางฟารมจะท าการคดเบอรไขไกกอนดงเชนทลงไขท า จากนนทางฟารมจะบรรจไขลงในบรรจภณฑททางหางสงมาให ทงนการบรรจไข การเกบรกษาไขไก การขนสง ฯลฯ ตองเปนไปตามมาตรฐานททางหางเปนผก าหนด โดย

๑๒๙

ทางฟารมจะเปนผคดราคาขายสงใหกบทางหางคาปลกสมยใหม เมอหางคาปลกสมยใหมน าไขขนวางบนชนจะก าหนดราคาขายโดยบวกเพมจากราคาขายสงอกรอยละ ๓๐

๗.๔.๒ วธการค านวณของ SARDI EGGMART Model SARDI EGGMART Model แบงการวเคราะหโครงสรางการตลาดไขไกเปน ๓ สวนดงนคอ

๑) สวนลงผรวบรวมไขไกจากเกษตรกร ท าการคดเบอรไข และขายสงใหกบผคาปลก ๒) สวนผคาปลกขายไขไกใหกบผบรโภค ๓) สวนของหางคาปลกสมยใหมขายไขไกใหกบผบรโภค

๑๓๐

บทท ๘ การอบรมการใชโปรแกรมการค านวณตนทนการผลตและการตลาดของสนคาไขไก

การจดการอบรมเชงปฏบตการ การใชโปรแกรมการค านวณตนทนการผลตและการตลาดของสนคา ไขไก ไดด าเนนการเมอวนท ๑๙ มถนายน ๒๕๕๕ ณ หอง ๑๑๒๐๑ มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต กรงเทพมหานครฯ มผเขารวมอบรมจ านวน ๖๗ ราย จากขอมลในแบบแสดงความคดเหนของผเขารวมอบรมตอการอบรมเชงปฏบตการ การใชโปรแกรมค านวณตนทนการผลตและการตลาดของไกไข (SARDI-EGGCOST Model, SARDI-LAYERCHICKCOST Model, SARDI-EGGMART Model) จ านวน ๖๐ ราย สามารถสรปผลไดดงน

๘.๑ ขอมลพนฐานของผเขารวมอบรม เพศ ผเขารวมอบรมสวนใหญ รอยละ ๕๖.๖๗ (๓๔ ราย) เปนเพศหญง และรอยละ ๔๓.๓๓ (๒๖ ราย) เปนเพศชาย ระดบอาย ๑) อายระหวาง ๓๑ – ๔๐ ป คดเปนรอยละ ๓๕.๐๐ จ านวน ๒๑ ราย

๒) อายระหวาง ๒๑ – ๓๐ ป คดเปนรอยละ ๓๑.๖๗ จ านวน ๑๙ ราย ๓) อายระหวาง ๔๑ – ๕๐ ป คดเปนรอยละ ๒๑.๖๗ จ านวน ๑๓ ราย ๔) อายมากกวา ๕๐ ป คดเปนรอยละ ๘.๓๓ จ านวน ๕ ราย ๕) ไมระบ คดเปนรอยละ ๓.๓๓ จ านวน ๒ ราย

อาชพ ผเขารวมอบรมสวนใหญเปนเปนขาราชการ/พนกงานของรฐ รอยละ ๖๘.๓๓ (๔๑ ราย) รองลงมารอยละ ๒๖.๖๗ (๑๖ ราย) เปนพนกงานบรษท/ลกจาง และไมระบ รอยละ ๕.๐๐ (๓ ราย)

๘.๒ ความพงพอใจตอการอบรม ขอมลจากแบบประเมนผลความพงพอใจทไดรบจรงหลงจากทผานการอบรมแลวจ านวน ๖๐ รายรายละเอยดแสดงในตารางท ๒๘

กระบวนการและขนตอนการใหบรการ ผเขารวมอบรมรอยละ ๕๐.๐๐ (๓๐ ราย) มความพงพอใจตอกระบวนการและขนตอนการใหบรการมาก รองลงมารอยละ ๒๖.๖๗ (๑๖ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง และรอยละ ๑๘.๓๓ (๑๑ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด แตมรอยละ ๕.๐๐ (๓ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอกระบวนการและขนตอนการใหบรการ คดเปนคะแนนเฉลย ๓.๘๒ ซงอยในระดบพงพอใจมาก

๑๓๑

เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมอบรมรอยละ ๖๐.๐๐ (๓๖ ราย) มความพงพอใจตอเจาหนาทผใหบรการมาก รองลงมา

รอยละ ๒๓.๓๓ (๑๔ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด สวนรอยละ ๑๕.๐๐ (๙ ราย) ระบวาอยในเกณฑ ปานกลาง และรอยละ ๑.๖๗ (๑ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอเจาหนาทผใหบรการคดเปนคะแนนเฉลย ๔.๐๕ ซงอยในระดบ พงพอใจมาก

สถานทจดอบรม ผเขารวมอบรมรอยละ ๕๓.๓๓ (๓๒ ราย) มความพงพอใจตอสถานทจดอบรมมาก รองลงมารอยละ

๒๓.๓๓ (๑๔ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง รอยละ ๒๐.๐๐ (๑๒ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด แตรอยละ ๓.๓๓ (๒ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอสถานทจดอบรมคดเปนคะแนนเฉลย ๓.๙๐ ซงอยในระดบพงพอใจมาก อาหารวางและเครองดม ผเขารวมอบรมรอยละ ๖๐.๐๐ (๓๖ ราย) มความพงพอใจตออาหารวางและเครองดมมาก รองลงมา

รอยละ ๒๓.๓๓ (๑๔ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง รอยละ ๑๕.๐๐ (๙ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด แตรอยละ ๑.๖๗ (๑ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตออาหารวางและเครองดมคดเปนคะแนนเฉลย ๓.๘๘ ซงอยในระดบ พงพอใจมาก

ความเหมาะสมของเนอหาในการฝกอบรม ผเขารวมอบรมรอยละ ๖๐.๐๐ (๓๖ ราย) มความพงพอใจตอความเหมาะสมของเนอหาในการอบรม

มาก รองลงมารอยละ ๓๐.๐๐ (๑๘ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด อกรอยละ ๖.๖๗ (๔ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง และรอยละ ๓.๓๓ (๒ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอความเหมาะสมของเนอหาในการอบรมคดเปนคะแนนเฉลย ๔.๑๗ ซงอยในระดบพงพอใจมาก

ความเหมาะสมของวทยากร ผเขารวมอบรมรอยละ ๖๐.๐๐ (๓๖ ราย) มความพงพอใจตอความเหมาะสมของวทยากรมากทสด และ

รอยละ ๔๐.๐๐ (๒๔ ราย) ระบวาอยในเกณฑมาก ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอความเหมาะสมของวทยากรคดเปนคะแนนเฉลย ๔.๖๐ ซงอยใน

ระดบพงพอใจมากทสด ระยะเวลาการฝกอบรม ผเขารวมอบรมรอยละ ๔๑.๖๗ (๒๕ ราย) มความพงพอใจตอระยะเวลาการอบรมมาก รองลงมา

รอยละ ๒๘.๓๓ (๑๗ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง รอยละ ๑๖.๖๗ (๑๐ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด แตรอยละ ๘.๓๓ (๕ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอย และรอยละ ๕.๐๐ (๓ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอยทสด

๑๓๒

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอระยะเวลาการฝกอบรมคดเปนคะแนนเฉลย ๓.๕๗ ซงอยในระดบ พงพอใจมาก

ประโยชนทไดรบของผเขารวมอบรม ผเขารวมอบรมรอยละ ๕๖.๖๗ (๓๔ ราย) มความพงพอใจตอประโยชนทไดรบมาก รองลงมารอยละ

๓๓.๓๓ (๒๐ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด รอยละ ๘.๓๓ (๕ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง และ รอยละ ๑.๖๗ (๑ ราย) ระบวาอยในเกณฑนอยทสด

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจตอประโยชนทไดรบ คดเปนคะแนนเฉลย ๔.๒๐ ซงอยในระดบพงพอใจมาก ความพงพอใจโดยรวม ผเขารวมอบรมรอยละ ๖๖.๗๗ (๔๐ ราย) มความพงพอใจโดยรวมมาก รองลงมารอยละ ๒๑.๖๖

(๑๓ ราย) ระบวาอยในเกณฑมากทสด และรอยละ ๑๑.๖๗ (๗ ราย) ระบวาอยในเกณฑปานกลาง ผเขารวมอบรมมความพงพอใจโดยรวม คดเปนคะแนนเฉลย ๔.๑๐ ซงอยในระดบพงพอใจมาก

๘.๓ ขอเสนอแนะ/ขอคดเหนของผเขารวมอบรม สวนทเกยวกบโปรแกรม ๑) โปรแกรมครบถวน ครอบคลม เปนประโยชน แตการน าไปใชประโยชนหรอเผยแพร ใหเกษตรกรซงเลยงไกไขหรอสกรแบบพนธะสญญา (Contract farming) เกษตรกรจะตดตอกบบรษทโดยตรง สวนราชการจะไมคอยมสวนเกยวของ นอกจากการออกใบอนญาตเคลอนยาย จงเปนการยากทจะใชประโยชนจากโปรแกรม นอกจากเผยแพรใหผสนใจทจะเลยงสตวเพอไดใชเปนขอมล ประกอบการตดสนใจในการประกอบอาชพ ๒) โปรแกรมใชงานยาก กลบ-ไป-มา นาจะแบงขอมลเปนชส และให link ตามชส ๓) ความไมพรอมของโปรแกรมในบางจด แตใหอภยได ๔) ปดลอคมากเกนไปท าใหดการเชอมโยงไมได ๕) ตนทนการผลตคาอาหารลกไกเนอ/ไกไข อาย ๓๕ หรอ ๔๐/๑๗ สปดาห หรอ ๒๐ สปดาห มทง ๒ อาย ไมเทากนทงโปรแกรม ตนทนอาหาร/วตถดบอาหาร ในโปรแกรมนาจะชดเจนวาตอตวตอวนตอป หรอ ตออาย

๖) ตนทนการผลตลกไกไข ราคาสงกวาลกไกเนอ เนองจากคดลกไกเพศผดวยซงปกตใชแตลกไก เพศเมย จงควรน าราคาจ าหนายลกไกเพศผ เขาไปลบกบตนทนผลตลกไกไขดวย

๗) ชสในแตละไฟล ควรม label ชดเจน ๘) ควรมคมอทเปน excel file จะไดแจกจายตอไดสะดวก ๙) อาจเตมชองแสดงความคดเหน เพออธบายทมาทไปของขอมล ท าใหผใชสามารถกรอกขอมลได

งายขน ๑๐) ควรมค าชแจง/อธบาย สมการทใชในแตละตอนเพอความเขาใจของผใช

๑๓๓

ขอเสนอแนะสวนทเกยวกบการจดอบรม ๑) อยากใหมการจดอบรมบอยๆ ๒) เปนโครงการใหความรทดมากๆ สามารถน าไปใชประโยชนไดเลย งายและสะดวก สามารถน าไปขยายผลแกเกษตรกรไดเลยและในอนาคตหากมววฒนาการใหม อยากใหทางอาจารยน าผลงานออกเผยแพร แกผสนใจอก และขอขอบคณทางอาจารยอยางมากทใหความรในครงน ๓) ควรมการอบรมเพมความร เพมเตมเมอมการพฒนาโปรแกรม หรอมการเปลยนแปลงทางดานตางๆ ๔) ระยะเวลาอบรมนอยมาก ๕) ควรจะจดอบรมอกครง ๖) เนอหาการอบรม วทยากร อปกรณ ทกอยางเหมาะสมด ยกเวนสถานทจดอบรม (ไมมทจอดรถ) ๗) สถานทจดอบรมการเดนทางล าบากมาก ๘) ควรจดอบรมตางจงหวดดวย ๙) ควรจดละเอยดในแตละชนดสตวนะครบ (ในครงตอไป) ๑๐) ขยายกลมเจาหนาทในระดบพนทใหเขาถงการใชงานในโปรแกรมฯ น ๑๑) ผมสวนไดสวนเสย เชน ผเลยงสตวควรไดรบความรเพอน าไปใชประโยชนมากทสด ทกวนน ขอมลตนทนจะไมมใครรดานตนทนแทจรงของใคร

๑๓๔

ตารางท ๒๘ สรปแบบแสดงความคดเหนตอการอบรมเชงปฏบตการ การใชโปรแกรมค านวณตนทนการผลตและการตลาดของไกไข N = ๖๐

ความคดเหนตอการด าเนนโครงการฯ

ระดบความคดเหน เกณฑการประเมน มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

เฉลย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ ๑. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ (เชน การประชาสมพนธ การประสานงานใหขอมล ฯลฯ)

๑๑ ๑๘.๓๓ ๓๐ ๕๐.๐๐ ๑๖ ๒๖.๖๗ ๓ ๕.๐๐ ๐ ๐.๐๐ ๓.๘๒ มาก

๒. เจาหนาทผใหบรการ ๑๔ ๒๓.๓๓ ๓๖ ๖๐.๐๐ ๙ ๑๕.๐๐ ๑ ๑.๖๗ ๐ ๐.๐๐ ๔.๐๕ มาก ๓. สถานทจดอบรม ๑๒ ๒๐.๐๐ ๓๒ ๕๓.๓๓ ๑๔ ๒๓.๓๓ ๒ ๓.๓๓ ๐ ๐.๐๐ ๓.๙๐ มาก

๔. อาหารวางและเครองดม ๙ ๑๕.๐๐ ๓๖ ๖๐.๐๐ ๑๔ ๒๓.๓๓ ๑ ๑.๖๗ ๐ ๐.๐๐ ๓.๘๘ มาก

๕. ความเหมาะสมของเนอหาในการอบรม ๑๘ ๓๐.๐๐ ๓๖ ๖๐.๐๐ ๔ ๖.๖๗ ๒ ๓.๓๓ ๐ ๐.๐๐ ๔.๑๗ มาก

๖. ความเหมาะสมของวทยากร ๓๖ ๖๐.๐๐ ๒๔ ๔๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ ๔.๖๐ มากทสด

๗. ระยะเวลาการอบรม ๑๐ ๑๖.๖๗ ๒๕ ๔๑.๖๗ ๑๗ ๒๘.๓๓ ๕ ๘.๓๓ ๓ ๕.๐๐ ๓.๕๗ มาก

๘. ประโยชนทไดรบของผเขารวมอบรม ๒๐ ๓๓.๓๓ ๓๔ ๕๖.๖๗ ๕ ๘.๓๓ ๐ ๐.๐๐ ๑ ๑.๖๗ ๔.๒๐ มาก

๙. ความพงพอใจโดยสรป ๑๓ ๒๑.๖๗ ๔๐ ๖๖.๖๗ ๗ ๑๑.๖๗ ๐ ๐.๐๐ ๐ ๐.๐๐ ๔.๑๐ มาก

เกณฑการใหคะแนน มากทสด = ๕, มาก = ๔, ปานกลาง = ๓, นอย = ๒, นอยมาก = ๑ เกณฑการประเมน มากทสด = ๔.๒๑ - ๕.๐๐, มาก = ๓.๔๑ - ๔.๒๐, ปานกลาง = ๒.๖๑ - ๓.๔๐, นอย = ๑.๘๑ - ๒.๖๐, นอยทสด = ๑.๐๐ - ๑.๘๐

๑๓๔

๑๓๕

บทท ๙ การสมมนาประชาพจารณโครงการศกษาและวเคราะหโครงสรางการผลต การตลาด

และโครงสรางตนทนการผลตไขไก การจดประชมสมมนาประชาพจารณไดด าเนนการเมอวนท ๑๔ มถนายน ๒๕๕๕ ณ หองประชม องคการบรหารสวนต าบลบางพระ อ.เมอง จ.ฉะเชงเทรา มผเขารวมสมมนาประชาพจารณจ านวน ๘๐ ราย จากขอมลในแบบแสดงความคดเหนของผเขารวมสมมนาตอโครงการศกษาและวเคราะหโครงสรางการผลต การตลาด และโครงสรางการผลตไขไกทไดรบภายหลงการประชมสมมนาประชาพจารณจ านวน ๒๘ ราย สามารถสรปผลไดดงนดงน

๙.๑ ขอมลพนฐานของผเขารวมสมมนาประชาพจารณ เพศ ผเขารวมสมมนาสวนใหญ รอยละ ๕๓.๕๗ (๑๕ ราย) เปนเพศหญง และรอยละ ๔๖.๔๓ (๑๓ ราย) เปนเพศชาย ระดบอาย

๑) อายระหวาง ๓๑ – ๔๐ ป คดเปนรอยละ ๒๘.๕๗ จ านวน ๘ ราย ๒) มากกวา ๕๕ ป คดเปนรอยละ ๒๕.๐๐ จ านวน ๗ ราย ๓) อายระหวาง ๔๑ – ๕๐ ป คดเปนรอยละ ๑๐.๗๑ จ านวน ๓ ราย ๔) อายระหวาง ๒๑ – ๓๐ ป คดเปนรอยละ ๗.๑๔ จ านวน ๒ ราย ๕) ไมระบ คดเปนรอยละ ๒๘.๕๗ จ านวน ๘ ราย

อาชพ ผเขารวมสมมนาสวนใหญเปนขาราชการ/พนกงานของรฐ รอยละ ๔๒.๘๕ (๑๒ ราย) รองลงมารอยละ ๓๕.๗๑ (๑๐ ราย) เปนเจาของ/เจาหนาทและบคลากรของฟารม รอยละ ๑๗.๘๗ (๕ ราย) เปนพนกงานบรษทเอกชน และรอยละ ๓.๕๗ (๑ ราย) เปนเจาหนาทสหกรณ ๙.๒ ความคดเหนตอการน าผลการศกษาของโครงการไปใชประโยชน

การไดรบประโยชนในการเขารวมสมมนาในครงน ผเขารวมสมมนาสวนใหญรอยละ ๖๗.๘๖ (๑๙ ราย) ไดรบประโยชนในการเขารวมสมมนาในครงนมาก

รองลงมารอยละ ๑๔.๒๘ (๔ ราย) ไดรบประโยชนมากทสด เทากบผทคดวาไดรบประโยชนปานกลาง และรอยละ ๓.๕๗ (๑ ราย) ไดรบประโยชนนอย

ผเขารวมสมมนาไดรบประโยชน โดยมความพงพอใจคดเปนคะแนนเฉลย ๓.๙๓ คะแนน (จากคะแนนเตม ๕ คะแนน) ซงอยในระดบพงพอใจมาก

๑๓๖

ประโยชนตอวงการปศสตว ผเขารวมสมมนาสวนใหญรอยละ ๖๗.๘๖ (๑๙ ราย) คดวาการศกษานมประโยชนตอวงการปศสตวมาก

รองลงมารอยละ ๒๑.๔๓ (๖ ราย) คดวามประโยชนมากทสด รอยละ ๗.๑๔ (๒ ราย) คดวามประโยชนปานกลาง และรอยละ ๓.๕๗ (๑ ราย) ไดรบประโยชนนอย

ผเขารวมสมมนาเหนวาเปนประโยชนตอวงการปศสตวโดยมความพงพอใจคดเปนคะแนนเฉลย ๔.๐๗ คะแนน (จากคะแนนเตม ๕ คะแนน) ซงอยในระดบพงพอใจมาก

ความสามารถในการน าไปใชประโยชน ผเขารวมสมมนาจ านวน ๒๘ รายคดวาผลการศกษาครงนสามารถน าไปใชประโยชนกบวงการปศสตวดานตางๆ ซงหลายรายคดวาสามารถน าไปใชประโยชนไดมากกวา ๑ ดาน โดยสวนใหญรอยละ ๕๗.๑๔ (๑๖ ราย) คดวาสามารถน าไปแกไขปญหาดานราคาไกไข/ไขไกทผนแปรมาก ซงเทากบผเขารวมสมมนา ทคดวาสามารถน าไปแกไขปญหาตนทนการผลต รองลงมารอยละ ๔๖.๔๓ (๑๓ ราย) คดวาสามารถน าไปแกไขปญหาตนทนการตลาด ซงเทากบผเขารวมสมมนาทคดวาสามารถน าไปแกไขปญหาตนทนการจ าหนายไกไข

ขอคดเหน/ขอเสนอแนะตอผลการศกษา - ผลการศกษามประโยชนมาก แตการน าไปใชจรงหรอไมนน ขนอยกบการก าหนดนโยบายของ

รฐบาล - ควรศกษาผทมอทธพลตอการก าหนดราคาไกไขจรงๆ - รฐควรจะเปนผควบคมราคาตอหรอไม โดยนยรฐใชไขเปนตวชวดหนงความอยรอดของรฐ - กรมปศสตวเองยงมมาตรการในการควบคมดแล การผลตอาหารและการผลตลกไกไข โดยโยงไปกบ

egg borad - คดไดแตไมสามารถท าได เพราะไมสามารถบงคบรายใหญได - ไมสามารถก าหนดราคาตนทน เชน ราคาแมไก ไกสาว อาหารสตว