คมอ การควบคมภายใน ป 2558

สวนงานบรหารความเสยงและควบคมภายใน

องคการการตลาด กระทรวงมหาดไทย คานา การควบคมภายใน เปนกระบวนการปฏบตงานท อต. จดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงาน จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ทงในดานประสทธภาพประสทธผลของการดาเนนงานซงรวมถงการดแลทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาดความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในหนวยงาน ดานความเชอถอไดของรายงาน การเงน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร อต. จงมนโยบายทจะพฒนาระบบการควบคมภายใน ใหมระบบการควบคมภายในทด เปนไปตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 สามารถบรหารระบบการควบคมภายในใหเกดประสทธภาพและประสทธผล มการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง และสงเสรมใหผบรหารและพนกงานทกระดบ ตระหนกถงความสาคญและประโยชนของการควบคมภายในจนเกดวฒนธรรมการควบคมภายในทด แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน จงไดจดทาคมอการควบคมภายในของ อต. ป 2558 เพอเปนการเสรมสรางความร ความเขาใจเกยวกบแนวทางปฏบตและหลกการในการตดตามการประเมนผลการควบคมภายใน การรายงานการควบคมภายในทถกตอง และใหพนกงานสามารถนาไปปฏบตไดทวทงองคกร ซงจะสงผลใหการดาเนนงานบรรลวตถประสงค นาไปสการเตบโตอยางยงยนขององคกรตอไป แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน องคการตลาด กระทรวงมหาดไทย

สารบญ เรอง หนา

วสยทศนการควบคมภายใน /นโยบายการควบคมภายใน...................................................................ก แนวปฏบตทดเกยวกบการควบคมภายใน.............................................................................................ข บทท 1 มาตรฐานการควบคมภายใน - ความหมาย แนวคด และประเภทของการควบคมภายใน......................................................1 - ความรบผดชอบของฝายบรหารตอการควบคมภายใน..........................................................2 - การพฒนาการควบคมภายใน................................................................................................4 - การควบคม….…………………………………………………………………………………………………..………4 - มาตรฐานการควบคมภายใน..................................................................................................5 บทท 2 การจดวางระบบการควบคมภายใน - การกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายในทมประสทธผล.......................................11 - แนวทางการกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน.................................................12 - การกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน………………………………...........................12 บทท 3 การตดตามประเมนผลการควบคมภายใน - ความจาเปนในการตดตามประเมนผลการควบคมภายใน.....................................................13 - การดาเนนการตดตามประเมนผลการควบคมภายใน............................................................13 - ขอแนะนาในการวางแผนและดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน...............................14 - บทบาท หนาท และความรบผดชอบของผทเกยวของในการบรหารความเสยง....................16 บทท 4 รปแบบรายงานและตวอยางรายงาน - วตถประสงค…………………………………………………..……………………………………………….….……22 - การใชรปแบบรายงาน……………………………………………………………..……………………….……….22 - รปแบบรายงานระดบหนวยรบตรวจและคาอธบายรายงาน..................................................23 - รปแบบรายงานระดบสวนงานยอยและคาอธบายรายงาน.....................................................30 - รายงานของผตรวจสอบภายใน………………………………………………………….………………………..35 - ตวอยางรายงาน………………………………………..……………………………………………..………….…….38

- ตวอยางรายงานระดบสวนงานยอย………………………………………..………………..………….………..40 - ตวอยางรายงานระดบหนวยรบตรวจ……………………………………...………………..………….……….43 ภาคผนวก ก - ตวอยางแบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน………………………………….………..53 ภาคผนวก ข - ตวอยางแบบแบบสอบถามการควบคมภายใน…………………….……………..…………….…..…….64

ก วสยทศนการควบคมภายใน

“อต. จะมงสการเปนองคกรทมระบบการควบคมภายในทดตามมาตรฐานท คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนกาหนดเพอปองกนความเสยหายและลดความสญเสยขององคกร”

นโยบายการควบคมภายใน องคการตลาดมความมงมนทจะพฒนาระบบการควบคมภายในอยางมประสทธภาพและประสทธผล ดงน 1. จดใหมระบบการควบคมภายในทด เปนไปตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 2. บรหารระบบการควบคมภายในใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงาน มความเชอถอไดของการรายงานทางการเงน และเพอใหเกดการปฏบตตามกฎหมายและระเบยบขอบงคบทเกยวของ 3. ตดตามประเมนผลตามระบบการควบคมภายในอยางตอเนอง โดยนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใช เพอใหเกดความรวดเรวในการประมวลผลการรายงานและการสอขอความ 4. สงเสรมใหผบรหารและพนกงานทกระดบ ตระหนกถงความสาคญและประโยชนของการควบคมภายในจนเกดวฒนธรรมการควบคมภายในทด

ข แนวปฏบตทดเกยวกบการควบคมภายใน

องคการตลาด (อต.) ใหความสาคญกบการมกระบวนการกากบดแลกจการทด (Good Corporate Governance) หมายถง การมระบบการบรหารอยางเปนมออาชพ มระบบการควบคมภายในทมประสทธภาพ และระบบรายงานทางการเงนทนาเชอถอ เพอใหความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานของ อต. จะบรรลวตถประสงคในดาน ประสทธผลประสทธภาพของการดาเนนงาน ความเชอถอไดของการรายงานทางการเงน และการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบทเกยวของ 1. วตถประสงคของการควบคมภายใน 1.1 เพอใหเกดประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน (Operation Objectives) ไดแกการปฏบตงานและการใชทรพยากรใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาดความ เสยหาย การรวไหล การสนเปลองหรอการทจรตในหนวยงาน 1.2 เพอใหเกดความเชอถอไดของการรายงานทางการเงน (Financial Report Objectives) ไดแก การจดทารายงานทางการเงนทใชภายในและภายนอกหนวยงานใหเปนไปอยางถกตอง เชอถอได และทนเวลา 1.3 เพอใหเกดการปฏบตตามกฎหมาย และระเบยบขอบงคบทเกยวของ (Compliance Objectives) ไดแก การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการดาเนนงานของหนวยงาน รวมทงการปฏบตตามนโยบายและวธการปฏบตงานทหนวยงานได กาหนดขน 2. องคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน ในการดาเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ผกากบดแลและฝายบรหารจะตองจดใหการดาเนนงานภายใน อต. ประกอบไปดวยองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน 5 ประการดงน 2.1 สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment) ในการดาเนนการเกยวกบสภาพแวดลอมของการควบคม ผกากบดแลฝายบรหารและบคลากรของ อต. จะตองสรางบรรยากาศของการควบคมเพอใหเกดทศนคตทดตอการควบคมภายใน โดยสงเสรมใหบคลากรทกคนใน

อต. เกดจตสานกทดในการปฏบตงานในความรบผดชอบ และตระหนกถงความจาเปนและความสาคญของการควบคมภายใน รวมทงดารงรกษาไวซงสภาพแวดลอมของการควบคมทด สภาพแวดลอมของการควบคม สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 2.1.1 Soft Control เปนการควบคมโดยการสรางจตสานกและคณภาพทมองไมเหน เชนความซอสตย ความโปรงใส การมภาวะความเปนผนา การมจรยธรรม 2.1.2 Hard Control เปนการควบคมโดยกาหนดโครงสราง นโยบายและระเบยบวธปฏบต 2.2 การประเมนความเสยง (Risk Assessment) ในการดาเนนการเกยวกบการประเมนความเสยงฝายบรหารตองประเมนความเสยงทงจากปจจยภายในและปจจยภายนอกทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของ อต. อยางเพยงพอและเหมาะสม 2.3 กจกรรมการควบคม (Control Activities) ในการดาเนนการเกยวกบกจกรรมการควบคม ฝายบรหารตองจดใหมกจกรรมการควบคมทมประสทธภาพและประสทธผล เพอปองกนหรอลดความเสยหาย ความผดพลาดทอาจเกดขน ทาใหสามารถบรรลผลตามวตถประสงค ของการควบคมภายใน สาหรบกจกรรมการควบคม ในเบองตนจะตองแบงแยกหนาทงานภายใน อต. อยางเหมาะสม ไมมอบหมายใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทเปนผรบผดชอบปฏบตงานทสาคญหรองานทเสยงตอความเสยหายตงแตตนจนจบ แตถามความจาเปนใหกาหนดกจกรรมการควบคมอนทเหมาะสมทดแทน 2.4 สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communications) ในการดาเนนการเกยวกบสารสนเทศและการสอสาร ฝายบรหารตองจดใหมสารสนเทศ อยางเพยงพอและสอสารใหฝายบรหารและบคลากรอนๆ ทเหมาะสมทงภายในและภายนอก อต. ซงจาเปนตองใชสารสนเทศนนในรปแบบทเหมาะสมและทนเวลา 2.5 การตดตามและประเมนผล (Monitoring) ในการดาเนนการเกยวการตดตามและประเมนผล ฝายบรหารตองจดใหมการตดตามและประเมนผล ทงระหวางการปฏบตงาน และเปนรายครงอยางตอเนอง สมาเสมอเพอใหมนใจวา ระบบการควบคมทวางไวนนมความเพยงพอเหมาะสม มประสทธภาพ มการปฏบตจรงและไดรบการปรบปรงแกไขอยางเหมาะสม และทนเวลาสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไป 3. ผรบผดชอบเกยวกบการควบคมภายใน การควบคมภายในเปนเครองมอทผบรหารนามาใชเพอความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานจะบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทกาหนด 3.1 ผบรหารระดบสง จดใหมระบบการควบคมภายในใหมประสทธภาพ ประเมนผลการควบคมภายในในภาพรวมองคกร รวมถงการปฏบตตนเปนตวอยางทดในเรองความซอสตย มคณธรรมและจรยธรรม 3.2 ผบรหารระดบรองลงมาทกระดบ ดแลและตรวจสอบระบบการทางานภายในสวนงานทรบผดชอบใหมประสทธภาพ สอบทานการปฏบตงานตามระบบการควบคมทใชบงคบในหนวยงานทรบผดชอบปรบปรงการควบคมภายในใหมความรดกม กาชบดแลใหพนกงานในสงกดจดทา / ปรบปรงคมอการปฏบตงานของหนวยงาน สาหรบใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน รวมทงปลกฝงใหผใตบงคบบญชามวนยและจตสานกทดเกยวกบการควบคมภายใน 3.3 พนกงานทกระดบ ตองเอาใจใสปฏบตตามกฎ ขอบงคบ ระเบยบ คาสง มาตรการ คมอการปฏบตงานดานตาง ๆ และระบบการควบคมภายในท อต. จดใหมขนโดยสมาเสมอและตอเนอง

1 บทท 1 มาตรฐานการควบคมภายใน 1. ความหมาย แนวคด และประเภทของการควบคมภายใน 1.1 ความหมายของการควบคมภายใน การควบคมภายใน หมายถง กระบวนการทผกากบดแล ฝายบรหารและบคลากรของหนวยรบตรวจกาหนดใหมขนเพอใหความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานจะบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค ดงตอไปน 1) การดาเนนงาน (Operation: O) หมายถง การบรหารจดการ การใชทรพยากรใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล รวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลองหรอการทจรตของหนวยรบตรวจ 2) การรายงานทางการเงน (Financial : F) หมายถง รายงานทางการเงนทจดทาขนเพอใชภายในและภายนอกหนวยรบตรวจ เปนไปอยางถกตอง เชอถอไดและทนเวลา 3) การปฏบตตามกฎหมายและระเบยบขอบงคบทเกยวของ (Compliance : C) ไดแก การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการดาเนนงานของหนวยรบตรวจ รวมทงการปฏบตตามนโยบาย และวธการปฏบตงานทองคกรไดกาหนดขน 1.2 แนวคดของการควบคมภายใน 1) การควบคมภายในเปนกระบวนการทรวมไวหรอเปนสวนหนงในการปฏบตงานตามปกต 2) การควบคมภายในเกดขนโดยบคลากรของหนวยรบตรวจ 3) การควบคมภายในใหความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการปฏบตงานจะบรรลวตถประสงคตามทกาหนด 1.3 ปะเภทของการควบคมภายใน สามารถแบงเปน 5 ประเภท คอ

1) การควบคมแบบปองกน (Preventive Control) เปนการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงจากความผดพลาด ความเสยหาย เชน การแบงแยกหนาทการงาน การควบคมการเขาถงทรพยสน 2) การควบคมแบบคนพบ (Detective Control) เปนการควบคมเพอคนพบความเสยหาย หรอความผดพลาดทเกดขนแลว เชน การสอบทานงาน การสอบยนยอด การตรวจนบพสด เปนตน 3) การควบคมแบบแกไข (Corrective Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอแกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซาอกในอนาคต 4) การควบคมแบบสงเสรม (Directive Control) เปนวธการควบคมทสงเสรมหรอกระตนใหเกดความสาเรจตามวตถประสงคทตองการ เชน การใหรางวลแกผมผลงานด 5) การควบคมแบบชดเชย (Compensating Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอชดเชยหรอทดแทนสารองระบบททาอย เชน ระบบ Manual ทสารองระบบ Computerize เปนตน การควบคมทง 5 แบบมผลตอประสทธผลของการควบคมภายใน การควบคมแบบปองกนนยมวาเปนการควบคมดานคณภาพ และเสยคาใชจายนอยกวาการควบคมแบบคนพบหรอแบบแกไขปญหาทเกดขนแลว แตการควบคมแบบคนพบหรอแบบแกไขยงคงความสาคญในการเปนหลกฐานยนยนการทางานของการควบคมแบบปองกนวาไดผลจรงและปองกนความสญหายของทรพยสนไดจรง การควบคมแบบสงเสรมนยมวาเปนวธทดและทนสมยเพราะมผลดานบวกตอการสรางขวญและกาลงใจของผปฏบตงาน

2 2. ความรบผดชอบของฝายบรหารตอการควบคมภายใน การควบคมภายในเปนเครองมอทผบรหารนามาใชเพอใหความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานจะบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทกาหนด ผบรหารระดบสง มหนาทในการกาหนดหรอออกแบบและประเมนผลการควบคมภายในของ อต. รวมถงการกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายในของสวนงานตางๆ ภายใตความรบผดชอบใหมประสทธผลในระดบทนาพอใจ โดยรเรมและดาเนนการสรางบรรยากาศเพอใหเกดสภาพแวดลอมของการควบคม และปฏบตตนใหเปนตวอยางทดในเรองความซอสตย ความมคณธรรมและจรยธรรม มการกาหนดบทบาทของหนวยงานตรวจสอบใหเปนสวนหนงของโครงสรางการควบคมภายใน โดยทาหนาทสอบทานหรอประเมนผลการควบคมภายในของหนวยรบตรวจอยางเปนอสระ (Independent Assessment) เพอใหความมนใจวาหนวยรบตรวจมการควบคมภายในทมประสทธผล มกระบวนการบรหารความเสยงอยในระดบทยอมรบได ผบรหารระดบรองลงมาทกระดบ มหนาทกาหนดหรอออกแบบการควบคมภายในของสวนงานทรบผดชอบ โดยใหสอดคลองกบการควบคมภายในท อต. กาหนด และสอบทานหรอประเมนประสทธผลการปฏบตงานภายใตระบบการควบคมภายในทนามาใช การประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self Assessment) ซงเปนวธการทชวยใหผปฏบตงานมสวนรวมในการปรบปรงเปลยนแปลงการควบคมภายในใหมความรดกม การปลกฝงใหผใตบงคบบญชามความเขาใจ มองเหนความสาคญ มวนยและจตสานกทดกเปนสงสาคญทชวยใหการควบคมภายในมประสทธผลอยางตอเนอง “ผบรหารควรตระหนกวาโครงสรางการควบคมภายในทด เปนพนฐานทสาคญของการควบคมเพอใหการดาเนนงานบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคของหนวยรบตรวจ”

การจดใหมโครงสรางการควบคมภายในทมประสทธผล และเพยงพอนนขนอยกบผบรหารของหนวยรบตรวจ ผบรหารหรอผนาตองดาเนนการเพอความมนใจไดวาหนวยงานของตน มโครงสรางการควบคมภายในทเหมาะสม ตดตามผล และปรบปรงใหทนกบเหตการณทเปลยนแปลงไปเพอใหการควบคมนนมประสทธผลอยเสมอ ทศนคตทดตอการควบคมภายใน และการสนบสนนจากผบรหารเปนสงสาคญทจะทาใหเกดการควบคมภายในทด นอกจากนผบรหารตองเปนผทมความซอสตยสจรตทงตอตนเองและตอองคกรและควรมความรความเขาใจอยางเพยงพอในหลกการพนฐานของการควบคมภายในและใหความสาคญของการจดใหมการควบคมภายใน การนาการควบคมภายในไปปฏบตและการดารงรกษาไวซงการควบคมภายในทมประสทธผล

3 การกาหนดหรอออกแบบโครงสรางการควบคมภายในและดารงรกษาไวใหมประสทธผล

บทบาทและความรบผดชอบของผบรหารตอการควบคมภายใน สรางสภาพแวดลอมการควบคมทดโดย - จดทาหวขอกาหนดดานจรยธรรมและประพฤตตนเปน แบบอยางทดโดยเฉพาะในเรองความซอสตย ความม จรยธรรม - สนบสนนใหมการปฏบตตามขอกาหนดอยางตอเนอง - ฝายบรหารปฏบตตนเพอใหเปนตวอยางทด - พจารณาผลการปฏบตงานโดยคานงถงความซอสตยและ จรยธรรม พจารณาแตงตงบคลากรทมความรความสามารถเหมาะสม กบหนาทและความรบผดชอบ มอบอานาจหนาทและความรบผดชอบใหแกสวนงานตางๆ อยางชดเจน จดใหมสายบงคบบญชาทเหมาะสม สะดวกในการจดทา และพจารณารายงานผลการปฏบตงาน พฒนาระบบขอมลสารสนเทศและการสอสาร เพอ สนบสนนกระบวนการควบคมภายในและการบรหารความ เสยงกาหนดนโยบายการควบคมจากผลของการประเมน ความเสยง สนบสนนกระบวนการประเมนการควบคมภายในและการ บรหารความเสยง

บทบาทและความรบผดชอบของผตรวจสอบภายในตอการประเมนผลระบบการควบคมภายใน ดารงไวซงความเปนอสระและเทยงธรรมในกจกรรมท ประเมน ปฏบตงานดวยความรความสามารถ ระมดระวงในวชาชพ และความรบผดชอบ รายงานและใหขอเสนอแนะผบรหารเกยวกบการปรบปรง ระบบการควบคมภายในเพอการปองกนหรอลดความเสยง ใหคาแนะนาวธการประเมนการควบคมภายในแกหนวยงาน ตางๆภายในหนวยรบตรวจ ศกษาคนควาวธการควบคมใหมๆ เพอนาเสนอฝายบรหาร พจารณาใชลดหรอปองกนจดออนการควบคมภายใน ตดตามผลการปรบปรงระบบการควบคมภายในตาม แผนปฏบตงานทไดรบอนมตจากฝายบรหาร ประสานงานกบผตรวจสอบภายนอกเกยวกบผลการประเมน ระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจ

กกกกกกกกกก

ตดตามการปฏบตตาม ระบบการควบคมภายใน อยางตอเนอง

ประเมนประสทธผล การควบคมภายในเปน

ระยะๆ

4 3. การพฒนาการควบคมภายใน ระบบการควบคมภายใน เปนกลไกทสาคญและเปนเครองมอในการบรหารงานของผบรหารทงภาครฐและเอกชน เปนกระบวนการทชวยเสรมสรางความมประสทธภาพในการดาเนนงานใหหนวยงานบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทตงไว การควบคมภายในจงตองมการพฒนาอยเสมอ เพราะนอกจากจะชวยใหหนวยงานมระบบการควบคมภายในทดแลว ยงสงเสรมใหเกดการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดอกดวยกลไกภายนอกและกลไกภายในทใชในการพฒนาการควบคมภายใน ประกอบดวย 3.1 กลไกภายนอก – องคกรทกากบดแล องคกรทกากบดแลตองเขามามบทบาท โดยการกาหนดกฎเกณฑ ขอบงคบ และแนวทางปฏบต เพอสนบสนนและเสรมสรางใหเกดการจดการดานการควบคมภายใน ซงในปจจบนองคกรกากบดแล อต. ไดแก กระทรวงมหาดไทย คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน 3.2 กลไกภายในหนวยงานของ อต. ไดแก 1) คณะกรรมการ อต. และผบรหารระดบสง เปนผมบทบาทสาคญในการผลกดนใหมการพฒนาระบบการควบคมภายในขององคกรใหมประสทธผลอยางตอเนอง โดยใหความสาคญในการกาหนดวตถประสงค แนวทางการตดตามประเมนผลการควบคมภายในและการปรบปรงจดออนของการควบคมภายใน รวมทงปฏบตตนใหเปนแบบอยางทดในเรองของจรยธรรมและความซอสตย ไมยดผลประโยชนของตนเองเปนสาคญ ไมใชประโยชนจากตาแหนงหนาทของหนวยงานเพอประโยชนของตนเอง รวมทงไมใชโอกาสและชองโหวในกฎ ขอบงคบ แสวงหา

การควบคมภายใน

จะตองเปนไปตามมาตรฐาน

การควบคมภายในฯ

ตวอยางการควบคมภายในทถอปฏบตทวไป

®การบรหารทรพยากรบคคลของหนวยรบตรวจเปนไปอยางม

ประสทธผลเพอใหบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทกาหนด

®แบงแยกหนาทและความรบผดชอบแตละบคคลชดเจน เพอปองกนมใหทรพยสนเกด

ความสญเสยหรอเสยหายและเกดการทจรต

®วดผลสาเรจของการปฏบตงานโดยเปรยบเทยบผลการปฏบตงานทไดรบอนมต

®กาหนดผรบผดชอบควบคมดแลและปองกนระบบการประมวลผลขอมลดวยคอมพวเตอร

®กาหนดวธการและควบคมการเขาถงทรพยสนและเอกสารหลกฐานเฉพาะผทเกยวของหรอไดรบอนญาต

ผลประโยชนใหกบตนเอง ซงจะทาใหสามารถลดขอจากดของการควบคมภายในลงได สงผลใหเกดการพฒนาและนาพาองคกรไปสการดาเนนกจการอยางยงยน 2) หวหนาสวนงานยอยและผปฏบต เปนผนาเอาวธการควบคมตางๆ ไปใชในการควบคมงานและกากบดแลใหผปฏบตงานปฏบตตามวธการทฝายบรหารกาหนด นอกจากนหวหนาสวนงานยอยยงเปนผทมความร ความเขาใจปญหาอปสรรค จดออนการควบคมภายใน และความเสยงในกจกรรมทรบผดชอบ 3) ผตรวจสอบ มหนาทและความรบผดชอบโดยตรงในเรองการควบคมภายใน โดยการประเมนผลการควบคมภายในอยางเปนระบบและมแบบแผน เพอชวยใหองคกรสามารถพฒนากระบวนการการควบคมภายในใหมประสทธผลและประสทธภาพยงขน รวมทงเปนผทมบทบาทในการกระตนบคลากรทกระดบภายในหนวยงานใหเหนความสาคญของการควบคมภายในและปฏบตตามระบบดวยความเครงครดอยางมวนย 4) วธการควบคมและเครองมอทใช วธการควบคมทนามาใชในปจจบนอาจเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในขณะทใช เมอเหตการณเปลยนแปลงไป วธการควบคมทใชอยอาจไมเหมาะสม ผรบผดชอบในการประเมนผลการควบคมภายในจะตองคดหาวธการควบคมใหมๆ มาปรบปรงใชใหเหมาะสม นอกจากนยงตองปรบเปลยนเครองมอทใชใหมความทนสมย สอดคลองกบววฒนาการทเปลยนแปลงไป 4. การควบคม 4.1 การควบคมเชงนามธรรม (Soft Control) หมายถง การควบคมทเกดขนจากจตสานก การกระทา ทกษะ ความสามารถ ของบคลากรทกระดบทแสดงออกใหเหนวาเปนสงทดและเปนประโยชนตอหนวยรบตรวจ ซงไมสามารถจบตองได สงเสรมใหการปฏบตงานประสบผลสาเรจตามวตถประสงคของหนวยรบตรวจ เชน ความซอสตย ความโปรงใส ความมคณธรรมและจรยธรรม ความขยนขนแขง ความรบผดชอบเปนตน

5 4.2 การควบคมเชงรปธรรม (Hard Control) หมายถง การควบคมทฝายบรหารกาหนดขนเปนลายลกษณอกษรเพอเปนแนวทางในการปฏบตงานสาหรบผรบผดชอบกจกรรมใหประสบผลสาเรจตามวตถประสงค และเปนสงทจบตองได เชน ผงโครงสราง นโยบาย และคมอปฏบตงาน เปนตน การควบคมภายในจะมประสทธผลเพยงใดขนอยกบการควบคมทงสองสวนประกอบกน หนวยรบตรวจทมระบบการควบคมภายในทมประสทธผลจะใหความสาคญในเรองการควบคมเชงนามธรรม แตกไมไดละเลยการควบคมเชงรปธรรม 5. มาตรฐานการควบคมภายใน มาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนกาหนด ม 5 องคประกอบ ดงน

1) สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment) 2) การประเมนความเสยง (Risk Assessment) 3) กจกรรมการควบคม (Control Activities) 4) สารสนเทศ และการสอสาร (Information and Communications) 5) การตดตามประเมนผล (Monitoring) องคประกอบทง 5 ประการ มความเกยวเนองสมพนธกนโดยมสภาพแวดลอมของการควบคมเปนรากฐานทสาคญขององคประกอบอนๆ องคประกอบทง 5 น เปนสงจาเปนทมอยในการดาเนนงานตามภารกจของหนวยรบตรวจ

เพอใหการปฏบตงานบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค 3 ประการ คอ การดาเนนงานเกดประสทธภาพและประสทธผล รายงานทางการเงนนาเชอถอ และมการปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอบงคบทเกยวของ 5.1 สภาพแวดลอมของการควบคม สภาพแวดลอมของการควบคม หมายถง ปจจยตางๆ ซงสงเสรมใหองคประกอบการควบคมภายในอนๆ มประสทธผลในหนวยรบตรวจ หรอทาใหบคลากรใหความสาคญกบการควบคมมากขน ในกรณตรงกนขาม สภาพแวดลอมของการควบคมทไมมประสทธผลอาจทาใหองคประกอบการควบคมอนๆ มประสทธผลลดลง สภาพแวดลอมของการควบคมภายในสะทอนใหเหนทศนคต และการรบรถงความสาคญของการควบคมภายในของบคลากรระดบตางๆ ในหนวยรบตรวจ สภาพแวดลอมของการควบคมภายในเปนเรองเกยวกบการสรางความตระหนก (Control Consciousness)และบรรยากาศของการควบคมภายในหนวยงาน ใหบคลากรในหนวยงานเกดจตสานกทดในการปฏบตงานตามความรบผดชอบโดยเนนการสรางบรรยากาศโดยผบรหารระดบสง (Tone at the Top) สภาพแวดลอม

6 ของการควบคมทด คอ สภาพแวดลอมททาใหบคลากรในหนวยรบตรวจยดถอและปฏบตตามขอกาหนดดานจรยธรรม มความรบผดชอบและเขาใจขอบเขตอานาจหนาทของตนเอง มความรความสามารถ และทกษะทจาเปนตองใชในการ ปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายอยางเพยงพอ ยอมรบและปฏบตตามนโยบายและแนวทางการปฏบตงาน สภาพแวดลอมของการควบคมมปจจยตางๆ ไดแก ความซอสตยและจรยธรรม การพฒนาความรและความสามารถของบคลากร คณะกรรมการบรหารและคณะกรรมการตรวจสอบ ปรชญาและรปแบบการบรหารของผบรหาร โครงสรางองคกร การมอบอานาจและหนาทความรบผดชอบ นโยบายและวธบรหารงาน บคคล 5.2 การประเมนความเสยง ความเสยง หมายถง โอกาสของบางสงหรอเหตการณบางอยางทเกดขนแลว มผลสบเนอง ซงสงผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคหรอเปาหมาย โดยวดความรนแรงจากผลกระทบ (Impact) และโอกาสทจะเกด(Likelihood)

สภาพแวดลอมของการควบคมเปนเรองพนฐานทสาคญทสดของการบรหารองคกรผกากบดแล ฝายบรหาร และบคลากรของหนวยรบตรวจตองสรางสภาพแวดลอมใหบคลากรทกระดบมทศนคตทดตอการควบคมภายใน โดยสงเสรมใหบคลากรทกคนในหนวยรบตรวจเกดจตสานกในเรองความซอสตย จรยธรรม ความรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมาย และความสาคญของประสทธผลของการควบคมภายใน

ฝายบรหารตองใหความสาคญและประเมนความเสยงซงมผลกระทบตอผลสาเรจตามวตถประสงคของหนวยรบตรวจ ทเกดจากปจจยภายในและภายนอกดวยวธการทเปนระบบอยาง เพยงพอและเหมาะสม

การประเมนความเสยง หมายถง การวดระดบความรนแรงของความเสยงวามมากนอยเพยงใดโดยนาความเสยงทไดจากการระบความเสยง มาทาการประเมน โดยใชเกณฑการประเมนระดบโอกาสทจะเกดความเสยงและระดบความรนแรงของผลกระทบ ซงม 5 ระดบ ไดแก ระดบสงมาก (5 คะแนน) ระดบสง(4 คะแนน) ระดบปานกลาง (3 คะแนน) ระดบนอย (2 คะแนน) และระดบนอยมาก (1 คะแนน) เมอทาการประเมนความเสยงแลวจดลาดบความเสยง จดลาดบความสาคญของปญหาและแนวทางแกไขตามลาดบความสาคญ โดยฝายบรหารตองประเมนความเสยง เพอใหทราบวาองคกรมเรองใดเปนความเสยงทสาคญ ขนตอนใดมผลกระทบตอวตถประสงค เปาหมายในการปฏบตงาน เพอจะไดมการกาหนดแนวทางควบคม ปองกน หรอลดระดบความเสยงนนๆ โดยขนตอนการประเมนความเสยง มดงน

1. การระบปจจยเสยง (Risk Identification) วามเหตการณใด หรอกจกรรมใดในขนตอนการปฏบตงานทอาจผดพลาด เสยหาย ทาใหไมบรรลวตถประสงค มทรพยสนใดทจาเปนตองไดรบการดแลปองกนรกษา

2. การวเคราะหความเสยง (Risk Analysis) เปนขนตอนการวเคราะหความเสยงหรอผลกระทบตอองคกร โดยทวไปจะวเคราะหความเสยงโดยประเมนผลกระทบ และโอกาสทจะเกดความเสยง นอกจากการใชแนวทางในการวเคราะหความเสยงดงกลาวแลว ในทางปฏบตฝายบรหารควรพจารณาถงปจจยอนๆ ประกอบ เชน ความเสยงบางประเภทอาจมโอกาสทจะเกดสงมาก ถงแมผลเสยหายทเกดขนจากความเสยงดงกลาวในแตละครงมจานวนเงนนอย แตหากเกดขนบอยครงผลโดยรวมอาจมจานวนเงนทมสาระสาคญและอาจกอใหเกดผลเสยหายตอหนวยรบตรวจได

7 ลาดบความเสยง (Risk Matrix) ของ องคการตลาด

โอกาสทจะเกดขน

ความรนแรงและผลกระทบ

นอยมาก

1 นอย

2 ปานกลาง

3 รนแรง

4 รนแรงมาก

5 5 เกดขนเปนประจา

M (5) 5*1=5

H (10) 5*2=10

H (15) 5*3=15

E (20) 5*4=20

E (25) 5*5=25

4 เกดขนบอยครง

M (4) 4*1=4

M (8) 4*2=8

H (12) 4*3=12

E (16) 4*4=16

E (20) 4*5=20

3 เกดขนบาง

L (3)

3*1=3 M (6) 3*2=6

M (9) 3*3=9

H (12) 3*4=12

H( 15) 3*5

2 เกดขนนอย

L (2)

2*1=2 M (4) 2*2=4

M (6) 2*3=6

M (8) 2*4=8

H (10) 2*5=10

1 เกดขนยาก

L (1)

1*1=1 L (2)

1*2=2 L (3)

1*3=3 M (4) 1*4=4

M (5) 1*5=5

3. การจดการความเสยง (Risk Response) เมอทราบความเสยงทมนยสาคญและโอกาสทจะเกดความเสยง ใหดาเนนการวเคราะหหาสาเหตททาใหเกดความเสยง พจารณากาหนดกจกรรมควบคมหรอจะยอมรบความเสยงนน หรอลดความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได (ตามทผบรหารกาหนด) โดยตองพจารณาคาใชจายหรอตนทนและประโยชนทไดรบวาคมคาหรอไม ดงนน ผบรหารจงควรใหความสาคญในการประเมนความเสยงอยางสมาเสมอ และปรบเปลยนการควบคมภายในใหเหมาะสมกบความเสยงทเปลยนไป องคการตลาด จดประเภทความเสยงโดยใชหลกเกณฑของกระทรวงการคลง แบงเปน 4 ประเภท ดงน

1) ความเสยงดานกลยทธ (Strategic Risk : S) หมายถง ความเสยงทเกดจากการกาหนดแผนกลยทธและการปฏบตตามแผนกลยทธอยางไมเหมาะสม รวมถงความไมสอดคลองกนระหวางนโยบายเปาหมาย กลยทธ โครงสรางองคกร ภาวะการณแขงขน ทรพยากร และสภาพแวดลอม อนสงผลกระทบตอวตถประสงคหรอเปาหมายขององคกร

2) ความเสยงดานการดาเนนงาน (OperatIonal Risk : O) หมายถง ความเสยงทเกดจากการปฏบตงานทกๆ ขนตอน โดยครอบคลมถงปจจยทเกยวของกบกระบวนการ อปกรณ เทคโนโลยสารสนเทศ บคลากรในการปฏบตงาน เปนตน 3) ความเสยงดานการเงน (Financial Risk: F) หมายถง ความเสยงเกยวกบการเงน เชนสภาพคลองทางการเงน ความเสยงดานอตราดอกเบย ความเสยงดานอตราแลกเปลยน แนวโนมอตราเงนเฟอสงขน เปนตน 4) ความเสยงดานกฎระเบยบตางๆ (Compliance Risk : C) หมายถง ความเสยงทเกดจากการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ตวอยาง ความเสยงดานกฎระเบยบตางๆ ของ อต. เชน การปรบปรงแกไขขอบงคบ ระเบยบ คาสง ตางๆ ใหเปนปจจบน เพอรองรบการปฏบตงานเชงธรกจ เปนตน

8 วธการจดการความเสยงของ อต. ม 4 วธ ไดแก 1) การควบคม/ลด (Treat) คอ การควบคมความเสยงหรอหาวธการควบคมเพมเตม เพอจดการความเสยง เชน ใชเทคนควชาการหรอการจดการ มการจดทาแผนฉกเฉน มการปรบปรงแกไขกระบวนการดาเนนงาน เปนตน 2) การโอนยาย (Transfer) คอ การถายโอนความเสยงหรอโอนยายความเสยงใหผอนรบผดชอบ เชน การทาประกนภย หรอการจางบคคลภายนอกเปนผดาเนนการแทน เปนตน 3) การหลกเลยง/กาจด (Terminate) คอ การกาจดความเสยงหรอหลกเลยงไมยอมรบความเสยงนนเลย เชน เปลยนวตถประสงค หรอหยดทากจกรรม เปนตน 4) การยอมรบ (Take) คอ เนองจากหนวยรบตรวจอาจมระบบควบคมทมประสทธภาพ หรอมเงนทนเพยงพอทจะรองรบผลกระทบทอาจจะเกดขน หรอระดบความเสยงเหลออยในระดบทยอมรบได หรอการยอมรบใหมความเสยง เนองจากคาใชจายในการจดการความเสยงอาจมมลคาสงกวาผลลพธทได แตควรมมาตรการตดตามและควบคมดแล 5.3 กจกรรมการควบคม กจกรรมการควบคมเปนวธการตางๆ ทนามาใชในการปฏบตงานซงกาหนดหรอออกแบบ

เพอปองกนหรอลดความเสยงอยางมประสทธภาพและประสทธผล ฝายบรหารตองจดใหม

กจกรรมการควบคมทมประสทธภาพและประสทธผล เพอปองกนหรอลดความเสยหาย ความ

ผดพลาดทอาจเกดขน และใหสามารถบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคของการควบคมภายใน

กจกรรมการควบคม หมายถง นโยบายและระเบยบ วธปฏบต รวมถงมาตรการตางๆ ทฝายบรหารกาหนดขน เพอใหบคลากรนาไปปฏบตเพอลดหรอควบคมความเสยงและไดรบการตอบสนองโดยมการปฏบตตาม ตวอยางกจกรรมการควบคม ไดแก - การกาหนดนโยบายและระเบยบวธปฏบตงาน - การสอบทานโดยผบรหาร - การควบคมการประมวลผลขอมล - การอนมต - การดแลปองกนทรพยสน - การแบงแยกหนาท - การจดทาเอกสารหลกฐาน

9 5.4 สารสนเทศและการสอสาร สารสนเทศ หมายถง ขอมลทไดผานการประมวลผลและถกจดใหอยในรปทมความหมายและเปนประโยชนตอการใชงาน บคคลากรทกระดบตองใชขอมลสารสนเทศ ผบรหารใชในการบรหารจดการ ผปฏบตงานใชเปนเครองชนาในการปฏบตงานตามหนาท โดยขอมลขาวสารทดจะตองมความถกตอง สมบรณ เปนปจจบน ทนเวลาและมความนาเชอถอ การสอสาร หมายถง การแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสารระหวางบคลากรทงภายในและภายนอก

สารสนเทศและการสอสารเปนสวนสนบสนนทสาคญตอประสทธภาพและประสทธผลในการกาหนดกลยทธ ประเมนความเสยงและกจกรรมการควบคม ฝายบรหารตองจดใหมสารสนเทศอยางเพยงพอ เหมาะสม และเชอถอได และสอสารใหฝายบรหารและบคลากรอนๆ ทเกยวของทงภายในและภายนอกหนวยรบตรวจ ซงจาเปนตองใชสารสนเทศนนในรปแบบทเหมาะสมและทนเวลา

หนวยรบตรวจ ซงอาจใชคนหรอใชสอในการตดตอสอสารกได เพอใหบรรลวตถประสงคทตองการ การสอสารทดควรเปนไปอยางกวางขวาง มการสอสารขอมลทงจากระดบบนลงลาง จากระดบลางขนบน และในระดบเดยวกนภายในหนวยรบตรวจ และการสอสารทเพยงพอกบบคคลภายนอกเพอใหสามารถรบขอมลจากผมสวนเกยวของหรอมสวนไดสวนเสยจากภายนอก เพอใหเกดประโยชนตอองคกร 5.5 การตดตามประเมนผล การตดตามประเมนผล หมายถงกระบวนการประเมนคณภาพการปฏบตงานและประเมนประสทธผลของการควบคมภายในทกาหนดไวอยางตอเนองและสมาเสมอ เพอใหเกดความมนใจวาระบบการควบคมภายในทกาหนดไวมความเพยงพอและเหมาะสม มการปฏบตตามระบบการควบคมภายในจรงขอบกพรองทพบไดรบการแกไขอยางเหมาะสมและทนเวลา

10 การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน และการประเมนผลเปนรายครง มดงน

1. การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน ไดแก การวเคราะหขอมล การทดสอบความถกตองและการเปรยบเทยบขอมลตางๆ และกจกรรมอนซงเปนการปฏบตงานตามหนาทประจาของบคลากร

2. การประเมนผลเปนรายครง คอ การประเมนเปนครงคราวตามงวดเวลาทกาหนดหรอตามความเหมาะสม มวตถประสงคเพอใหทราบถงประสทธผลของการควบคมภายใน ณ ชวงเวลาใดเวลาหนง ขอบเขตและความถในการประเมนขนอยกบวตถประสงคในการตดตามประเมนผล โดยสามารถดาเนนการไดดงน 2.1) การประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self-Assessment) เปนกระบวนการตดตามประเมนผล เพอวตถประสงคในการปรบปรงระบบการควบคมภายใน โดยการใหผมความชานาญในกจกรรมนนๆ เขามามสวนรวมในการประเมน กาหนดใหกลมผปฏบตงานของสวนงานยอยนนๆ รวมกนพจารณาถงความเพยงพอและความมประสทธผลของระบบการควบคมภายใน และคนหาความเสยงของงานทรบผดชอบ เพอพจารณาปรบปรงกระบวนการและกจกรรมการควบคมทมอยใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขน ดงนนฝายบรหารจงควรกาหนดใหมการประเมนการควบคมดวยตนเองทกสวนงานยอย 2.2) การประเมนการควบคมอยางเปนอสระ (Independent Assessment) เปนการประเมนผลทกระทาโดยผทไมมสวนเกยวของโดยตรงกบการปฏบตงานนนๆ เพอใหเกดความมนใจวาผลการประเมนจะใหขอมล

การตดตามประเมนผล เปนวธการทชวยใหฝายบรหารมความมนใจวาระบบการควบคม

ภายในมการปฏบตตาม ฝายบรหารตองจดใหมการตดตามประเมนผล โดยการตดตามผลใน

ระหวางการปฏบตงานและการประเมนผลเปนรายครง อยางตอเนองและสมาเสมอ เพอใหความ

มนใจวาระบบการควบคมภายในทกาหนดหรอออกแบบไวเพยงพอ เหมาะสม และมประสทธผล

หรอตองปรบปรง

สารสนเทศทมความถกตอง ครบถวน การประเมนผลอยางเปนอสระอาจกระทาโดยผตรวจสอบภายในและผตรวจสอบภายนอก และ/หรอทปรกษาภายนอก เพอใหผลการประเมนเปนไปตามวตถประสงคและมความเทยงธรรมมากขน การประเมนการควบคมอยางเปนอสระควรจะเปนกจกรรมทชวยเสรมและสนบสนนการประเมนการควบคมดวยตนเอง ความรบผดชอบของผบรหารตอการตดตามประเมนผล 1) กาหนดใหมผรบผดชอบการตดตามประเมนผลเกยวกบความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายในของแตละสายงานอยางตอเนอง 2) กาหนดใหการตดตามประเมนผลเปนสวนหนงของการปฏบตงานและจดทารายงานเสนอคณะกรรมการ อต. และคณะกรรมการตรวจสอบของ อต. 3) เมอไดรบรายงานการตดตามประเมนผล ควรพจารณาวธการปรบปรงแกไขการควบคมจากผลการประเมนฯ กาหนดมาตรการทเหมาะสมสาหรบการดาเนนการตามขอเสนอแนะ สงการใหผทเกยวของดาเนนการแกไขขอบกพรอง และชแจงถงเหตผลทไมจาเปนตองดาเนนการใดๆ ตามขอเสนอแนะ

11

บทท 2 การจดวางระบบการควบคมภายใน การจดวางระบบการควบคมภายใน เรมจากการทาความเขาใจกบภารกจ วตถประสงคระดบหนวยรบตรวจและระดบกจกรรม มาตรฐานการควบคมภายใน กฎหมาย มตคณะรฐมนตร ระเบยบขอบงคบทเกยว ของกบการควบคมภายใน หลงจากนนจงสอบทานสภาพแวดลอมการควบคม การประเมนความเสยง และออกแบบการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงใหอยในระดบทเหมาะสมหรอทยอมรบได 1. การกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายในทมประสทธผล มขนตอน ดงน 1) กาหนดวตถประสงค ในการดาเนนงาน หนวยรบตรวจตองกาหนดวตถประสงคหรอเปาหมายทงในระยะสนและระยะยาว สงสาคญทชวยใหผบรหารดาเนนงานใหบรรลวตถประสงคได คอ การสรางระบบการควบคมภายในทดชวยทาใหผบรหารมนใจในระดบทสมเหตสมผลวาจะสามารถควบคมดแลการดาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทตงไวได

วตถประสงคทกาหนดขนในแตละระดบ ควรมการกาหนดเปาหมายและตวชวดความสาเรจทชดเจนและสามารถวดผลได โดยวตถประสงคของหนวยรบตรวจ แบงเปน 2 ระดบ คอ - วตถประสงคในระดบหนวยรบตรวจ เปนวตถประสงคของการดาเนนงานในภาพรวมของหนวยรบ ตรวจ - วตถประสงคในระดบกจกรรม เปนวตถประสงคของการดาเนนงานทเฉพาะเจาะจงลงไปสาหรบแตละกจกรรมของสวนงานยอย ซงวตถประสงคของแตละกจกรรมจะตองสนบสนนและสอดคลองกบวตถประสงคในระดบหนวยรบตรวจ ขนตอนการกาหนดวตถประสงคขององคกร มดงน - กาหนดภารกจขององคกร - กาหนดวตถประสงคในระดบองคกรใหสอดคลองกบภารกจทกาหนดไว - กาหนดกจกรรมททาใหบรรลวตถประสงคในระดบองคกร - กาหนดวตถประสงคในระดบกจกรรม 2) คนหาความเสยงตางๆ ทมนยสาคญ ทอาจทาใหการดาเนนงานไมบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค 3) พจารณาการควบคมทมอยแลว วาสามารถทจะปองกนหรอลดความเสยงไดในระดบใด 4) ระบกจกรรมการควบคมใหมเพอปองกนความเสยง หรอลดความเสยงทเหลอใหอยระดบทยอมรบได 5) ประมาณการตนทนทจะตองใชในการจดใหมและดารงรกษาไวซงกจกรรมการควบคม ตนทนหรอ คาใชจายตองไมสงกวาประโยชนทจะไดรบจากการจดใหมกจกรรมการควบคม 6) จดทาแผนในการนากจกรรมการควบคมนนมาใช 7) นากจกรรมการควบคมไปปฏบตและตดตามผล

12 2. แนวทางการกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน ในการกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน หนวยรบตรวจตองทาความเขาใจโครงสรางองคกรภาระหนาทและวตถประสงคของสวนงานยอยตางๆ ตามโครงสรางองคกร แลวจงกาหนดงานในความรบผดชอบออกเปนกจกรรม 3. การกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน อาจกาหนดจากวธการ ดงน 1) วธทวไป ไดแก วธการควบคมทเหมาะสมสาหรบงาน/กจกรรมทวไป เชน การบรหารงานนโยบายการแบงแยกหนาทความรบผดชอบ เปนตน ซงอาจเลอกจากรายการการควบคมทวไป เชน จากแบบสอบถามการควบคมภายใน (ภาคผนวก 2) แลวปรบแกไขเปนกจกรรมการควบคม

2) วธเฉพาะ ไดแก วธการควบคมจากการออกแบบโดยเฉพาะ สาหรบงาน/กจกรรมทแตกตางจากงาน/กจกรรมทวไป โดยเนนทรายละเอยดของหลกการและวธการปฏบตในเรองนนๆ โดยตรง เพอปองกนหรอลดความเสยงเฉพาะตามทระบไวในขนตอนการประเมนความเสยงหรอพจารณาจากความเสยงทมนยสาคญมากาหนดเปนกจกรรมการควบคม การกาหนดหรอออกแบบระบบการควบคมภายใน การออกแบบสอบถามจะตองเขาใจกระบวนงานของกจกรรมนนเปนอยางด วธการอยางงายคอ จดทาแผนผงกระบวนงาน แลวพจารณาวาการควบคมภายในทดสามารถปองกนหรอลดความเสยงในแตละขนตอนตามแผนผงกระบวนงาน เพอใหการดาเนนงานตามกจกรรมนนบรรลวตถประสงค มอะไรบางแลวนามาจดแบบสอบถาม

13

บทท 3 การตดตามประเมนผลการควบคมภายใน 1. ความจาเปนในการตดตามประเมนผลการควบคมภายใน ระบบการควบคมภายในถงแมจะกาหนดไวอยางด เมอระยะเวลาผานไป ความมประสทธภาพและประสทธผลของมาตรการควบคมดานตางๆ ทกาหนดไวอาจเปลยนแปลง เนองจากสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกเปลยนแปลงไป เชน มการเปลยนแปลงผบรหารระดบสง เปลยนแปลงขอกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ เปนตน การ

ตดตามประเมนผลการควบคมภายในจะทาใหเกดความมนใจวาระบบการควบคมภายในทมอยยงคงสามารถปองกนหรอลดความเสยงตามสถานการณทเปลยนแปลงใหอยในระดบทยอมรบไดหรอจาเปนตองปรบปรงใหทนสมยอยเสมอตามสถานการณทเปลยนแปลงไป 2. การดาเนนการตดตามประเมนผลการควบคมภายใน การตดตามประเมนผลม 2 ลกษณะ คอ การตดตามผลการควบคมในระหวางการปฏบตงานหรอการตดตามประเมนผลอยางตอเนองและการประเมนผลการควบคมเปนรายครง ซงประกอบดวยการประเมนการควบคมดวยตนเอง และการประเมนการควบคมอยางเปนอสระ 2.1 การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน เปนกจกรรมทรวมอยกบการบรหารจดการและการควบคมดแลการปฏบตงานตามปกตประจาวนของแตละสวนงานยอย ฝายบรหารและบคลากรทกระดบตองมความรบผดชอบรวมกนในการจดใหมกจกรรมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในของหนวยงานตนเอง 2.2 การประเมนผลเปนรายครง มประโยชนในการเนนไปทประสทธผลของการควบคมภายในโดยตรง ณ เวลาใดเวลาหนง 1) ขอบเขตและความถของการประเมน ผบรหารและผปฏบตงานในแตละสวนงานยอยประเมนงานของตนเอง โดยพจารณาถงความมประสทธผลของการควบคมในกจกรรมทตนรบผดชอบ รวมทงหนวยงานตรวจสอบซงถอเปนหนวยงานยอยหนง ควรประเมนผลการควบคมภายในโดยถอเปนสวนหนงของการปฏบตหนาทตามปกต หรอประเมนการควบคมภายในตามทไดรบมอบหมายจากผบรหาร ซงผบรหารอาจใชทงการประเมนภายในหนวยรบตรวจและการประเมนภายนอกหนวยรบตรวจโดยผตรวจสอบภายนอก 2) วธการประเมน เปนไปตามรปแบบของการประเมน โดยผประเมนตองทาความเขาใจ ภารกจหลก วตถประสงคขององคกร รวมทงพจารณาถงการปฏบตจรง เปรยบเทยบกบรปแบบการควบคมภายในทกาหนดหรอออกแบบไว และพจารณาจดออนทตองปรบปรงแกไข วธการปรบปรงการควบคมทเหมาะสม จะชวยใหมความเชอมนอยางสมเหตสมผลวาบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทกาหนด เครองมอการประเมนผลเชน ผงแสดงขนตอนการปฏบตงาน แผนการดาเนนงาน แบบสอบถามการควบคมภายใน 3) การทดสอบการควบคม สามารถทาไดทงการประเมนผลแบบตอเนอง และการประเมนผลเปนรายครง เชน การสอบทานรายการตางๆ การทดสอบการปฏบตงาน การสอบถามบคคลทเหมาะสม เปนตน ผลการสอบทดสอบนจะไดรบการสอบทานโดยฝายบรหารเพอประเมนความสาคญของขอบกพรองทพบและจดทาแผนการปรบปรงแกไข และตดตามผลการปรบปรงแกไขตามแผน เพอใหมนใจวาขอบกพรองหรอจดออนไดรบการปรบปรงแกไขแลว

14 3. การวางแผนและการดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน มาตรฐานการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ระบใหหนวยรบตรวจตองจดใหมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในทงในระหวางการปฏบตงาน และการประเมนผลการควบคมภายในเปนรายครง เพอใหมนใจวาการควบคมภายในไดรบการปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนไปรวมทงการควบคมภายในดาเนนไปอยางมประสทธผล โดย อต. ตองประเมนการควบคมภายในและรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนอยางนอยปละหนงครง

3.1 การประเมนผลระดบหนวยรบตรวจ (ระดบองคกร) การควบคมภายในควรใชผลการประเมนระดบสวนงานยอยในการสรปเปนการควบคมภายในระดบองคกร ทงน อาจตองทาการประเมนเพมเตมในสวนของความเสยงบางอยาง ซงควบคมโดยหนวยกลางหรอองคกร เพราะผบรหารระดบสวนงานยอยอาจไมคานงถงวตถประสงคหลายวตถประสงคทจะไปเกยวของและสมพนธซงกนและกน 3.2 การประเมนผลระดบสวนงานยอย เปนการประเมนผลกจกรรมตางๆ ทสวนงานยอยรบผดชอบรายไตรมาส หรอทาบอยครงตามทกาหนด เพอใหผรบผดชอบในระดบกจกรรม หรอหวหนาสวนงานยอยมความมนใจพอควรเกยวกบประสทธผลของการควบคมภายในของกจกรรมทถกประเมนอยางตอเนอง ในการประเมนผลการควบคมภายในระดบสวนงานยอยและระดบองคกร ผบรหารระดบตางๆ รบผดชอบในการพจารณาประสทธผลของ 5 องคประกอบของการควบคมภายในและตองปฏบตตามมาตรฐานการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงจะทาใหบรรลตามวตถประสงคของระดบสวนงานยอยและองคกร 4. ขอแนะนาในการวางแผนและดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน

รปภาพท 4 การวางแผนและดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน

15 4.1 การกาหนดผรบผดชอบ การควบคมภายในของ อต. อยในความรบผดชอบของสวนงานบรหารความเสยงและควบคมภายใน แผนกบรหารความเสยง โดยในป 2556 ไดมคาสง อต. ท 3 /2556 เรอง แตงตงคณะอนกรรมการดานบรหารความเสยง

สรปผลการ

ประเมน

และจดทาเอกสาร

ดาเนนการ

ประเมนผล

การควบคมภายใน

จดทาแผน

การประเมนผล ศกษาและทาความ

เขาใจโครงสราง

การควบคมภายใน

กาหนดขอบเขต

และวตถประสงค

ของการประเมน

กาหนด

ผรบผดชอบ

แผนภาพท 2 : โครงสรางสวนงานบรหารความเสยงและควบคมภายใน ของ อต.

คณะกรรมการ อต.

Audit committee

ผอานวยการ อต.

แผนกตรวจสอบ รองผอานวยการ

แผนกบรหารความสยง สวนงานอนๆ

16 บทบาท หนาท และความรบผดชอบของผทเกยวของในการบรหารความเสยง คณะกรรมการองคการตลาด วางนโยบายและควบคมดแลการบรหารความเสยง และการควบคมภายในขององคกรใหเพยงพอ เหมาะสมเพอสรางความเชอมนแกผมสวนไดสวนเสยขององคการตลาด

คณะอนกรรมการบรหารความเสยง(RMS)

คณะทางานบรหารความเสยง (RMT)

คณะกรรมการตรวจสอบ มหนาทดงน 1) กากบดแลใหมระบบการตรวจสอบทเหมาะสม เพยงพอ 2) กากบดแลใหมระบบขอมล ระบบบญช และรายงานทางการเงน รายงานทางการบรหารทถกตอง เพยงพอและเชอถอได 3) กากบดแลใหมการปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบายทคณะกรรมการองคการตลาดกาหนด 4) กากบดแลไมใหเกดความขดแยงทางผลประโยชนและมการเปดเผยขอมลรายการท เกยวของอยางเพยงพอ 5) กากบดแลกจการ เพอใหการดาเนนงานเปนไปอยางมประสทธผล ประสทธภาพ และประหยด คณะอนกรรมการบรหารความเสยง (RMS) มหนาทดงน 1) กากบดแลการดาเนนการตามแผนงานเกยวกบการบรหารความเสยงและการควบคมภายในของ อต. 2) กลนกรอง นโยบาย กรอบการบรหารความเสยง แผนแมบท (Road Map) คมอการบรหารความเสยง ความเสยงระดบองคกร Risk Map แผนบรหารความเสยง เกณฑประเมนความเสยงและแผนการควบคมภายใน 3) กาหนดเครองมอชวด หลกเกณฑการชวดมาตรฐาน 4) วเคราะหความเสยงระดบองคกร 5) ตดตามประเมนผลการดาเนนงานเรองการบรหารความเสยงและการควบคมภายในใหเปนไปตามเปาหมาย 6) รายงานผลการดาเนนงานตามแผนบรหารความเสยง และการควบคมภายในทมนยสาคญ 7) สงเสรมใหการบรหารความเสยงเปนสวนหนงของการปฏบตงานปกตและเปนวฒนธรรม ของ อต. ผอานวยการองคการตลาด มหนาทดงน 1) ตดตามและใหขอสงเกตในการบรหารความเสยง และการควบคมภายในขององคการตลาด เพอสรางความตระหนกถงความสาคญแกบคลากรทวทงองคกร 2) สนบสนน สงเสรมการบรหารความเสยง และการควบคมภายในใหเปนกระบวนการทตอเนอง และเปนวฒนธรรมขององคกร รอง/ผชวยผอานวยการ 1) วางแนวทางและตดตามผลการบรหารความเสยง และการควบคมภายในขององคกร พรอมกบ มอบหมายผรบผดชอบดาเนนการ 2) สนบสนน สงเสรมการดาเนนการตามแผนการบรหารความเสยง และการควบคมภายในขององคกรใหมความเชอมโยงและบรณาการทวทงองคกร

17 หวหนาแผนก 1) ระบ ประเมนความเสยง รวมทงจดทาแผนบรหารความเสยงและแผนควบคมภายในทมนยสาคญ ตามแนวทางและนโยบายทผบรหารระดบสงมอบหมาย 2) ประเมน ตดตามผลการดาเนนงานตามแผนบรหารความเสยง และการควบคมภายในทสาคญ ตามกาหนดเวลา

3) สนบสนน สงเสรมการดาเนนการตามแผนบรหารความเสยง และการควบคมภายในของพนกงานในหนวยงาน ใหมประสทธภาพ คณะทางานบรหารความเสยง (RMT) มหนาทดงน 1) ศกษา ตดตาม รวบรวมขอมล ปญหาอปสรรค และวเคราะหสาเหตความเสยงเบองตน ทมผลตอการปฏบตงาน รวมทงระบบการควบคมภายใน 2) เสนอแนะแนวทางปรบปรงแกไขปญหาอปสรรค จดทาแผนบรหารความเสยงและการควบคม ภายใน และเสนอรางบทวเคราะหความเสยงตอ RMS 3) จดทารายงานผลการปฏบตงานตามแผนบรหารความเสยงและการควบคมภายในตอ RMS ทกไตรมาส หรอตามทไดรบมอบหมาย 4) จดทารายงานการควบคมภายใน ตามทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนกาหนด หวหนาสวนงาน พนกงาน และพนกงาน/ลกจาง 1) ระบ ประเมนความเสยง กาหนดมาตรการ/แผนงานในแผนบรหารความเสยง และรบผดชอบการนาแผนงานไปปฏบตตามแนวทางทกาหนดไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 2) ปฏบตงาน ดแลและตดตามงานตาง ๆ ตามกรอบและกระบวนการบรหารความเสยงรวมถงรายงาน ความเสยงของการปฏบตงานรายวนใหผบรหารหนวยงานทราบอยางสมาเสมอ 3) สงเสรม สนบสนน ใหความรวมมอ และปฏบตตามกรอบการบรหารความเสยงของหนวยงานท ปฏบตงานอยในขณะนน เพอใหการบรหารความเสยงเปนวฒนธรรมในการปฏบตงานประจา ตามปกต แผนกตรวจสอบ 1) ทาใหมนใจวามการควบคมภายในทเหมาะสมตอการจดการความเสยง และการควบคมเหลานนไดรบการปฏบตตามภายในองคกร 2) ทาใหมนใจวาไดมการนาระบบการบรหารความเสยงมาปรบใชอยางเหมาะสมและมการปฏบตตามทว ทงองคกร 3) สอบทานการปฏบตงานของหนวยงานการบรหารความเสยง 4) สอสารกบหนวยงานการบรหารความเสยงเพอทาความเขาใจเกยวกบความเสยงและดาเนนการ ตรวจสอบภายในตามแนวความเสยง (Risk based auditing)

18 สวนงานบรหารความเสยงและควบคมภายใน

1) ทาหนาทเปนผประสานงานระหวางคณะกรรมการบรหารความเสยง/อนกรรมการบรหารความเสยง กบ หนวยงานตาง ๆ ของ อต.

2) ใหการสนบสนนและแนะนากระบวนการบรหารความเสยงและการควบคมภายในแกหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร ใหมการเชอมโยง บรณาการทวทงองคกร 3) จดทา /ทบทวน ปรบปรงรางนโยบาย กรอบการบรหารความเสยง แผนแมบท (Road Map) คมอ การ บรหารความเสยง ทะเบยนความเสยง Risk Map แผนบรหารความเสยง เกณฑประเมนความเสยง แผนควบคมภายในเสนอ RMS และ RMC พจารณาใหความเหนชอบ 4) ตดตาม รวบรวม รายงานผลการดาเนนงานตามแผนบรหารความเสยงประจาป และแผนการควบคม ภายใน นาเสนอ RMS และ RMC พจารณาใหความเหนชอบ 5) จดทารายงานผลการดาเนนงานดานบรหารความเสยง/ควบคมภายใน ไปยงหนวยงานทเกยวของ ทงภายในและภายนอก 4.2 การกาหนดขอบเขตและวตถประสงคของการประเมน เมอกาหนดผทาการประเมนผลแลว ควรกาหนดขอบเขตและวตถประสงคของการประเมนใหชดเจนวาจะประเมนผลระบบการควบคมภายในทงระบบทวทงองคกรหรอจะประเมนผลเฉพาะบางสวนงานทมความเสยงสง และควรกาหนดวตถประสงคของการประเมนวาจะประเมนเพอใหทราบสงใด เชน ดานความถกตองนาเชอถอของขอมล ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎหมาย ขอบงคบ เปนตน ซงคณะผประเมนควรรวมประชมพจารณาแลวเสนอเจาหนาทระดบอาวโส/คณะทางาน เพอนาเสนอผบรหารพจารณาใหความเหนชอบ ทงนการกาหนดขอบเขตขนอยกบความเหมาะสม ความจาเปนของแตละหนวยงาน 4.3 ศกษาและทาความเขาใจโครงสรางการควบคมภายใน เมอกาหนดขอบเขตและวตถประสงคของการประเมนผลการควบคมภายในแลว ผประเมนควรศกษาทาความเขาใจโครงสรางการควบคมภายใน รวมทงวตถประสงค วธการและรปแบบของระบบการควบคมภายในทมอย แลวพจารณาวาการทางานจรงทาอยางไร โดยอาจใชวธการตางๆ เชน การสอบถาม สมภาษณประชมปรกษา ศกษาเอกสารคมอปฏบตงาน เปนตน 4.4 จดทาแผนการประเมนผล เปนการกาหนดรายละเอยดตางๆ เพอใหการดาเนนการประเมนผลเปนไปอยางมระบบขนตอน โดยกาหนดรายละเอยดในเรองทจะทาการประเมน วตถประสงคในการประเมน ขอบเขตการประเมน ผประเมนระยะเวลาในการประเมน วธการประเมน อปกรณและเครองมอทใชในการประเมน เมอจดทาแผนการประเมนเสรจแลวอาจใหมการประชมผทเกยวของเพอขอความเหนเกยวกบแผนและควรประชมชแจงแผนเพอทาความเขาใจทถกตองตรงกน 4.5 ดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน ผบรหารและผปฏบตงานของแตละสวนงานยอยทไดรบมอบหมายใหเปนผประเมนในความรบผดชอบดาเนนการโดยประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self Assessment: CSA) เปนกระบวนการสรางความรบผดชอบในการควบคมภายในใหแกทกคนทเปนเจาของงาน โดยนากระบวนการปฏบตงานกบวตถประสงคของงาน

19 นนมาเชอมโยงกน แลวทาการระบการควบคมภายในทมอยของงานนนและประเมนความเสยงทมอยทาใหผปฏบตมความเขาใจอยางถองแทถงกระบวนการทางานและวตถประสงคของงานนนๆ เขาใจถงความเสยงทอาจมผลกระทบตอ

วตถประสงคของงาน สามารถกาหนดการควบคมภายในทจาเปน เพอลดความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได และสามารถกาหนดแผนปฏบตเพอปรบปรงการควบคมภายในใหเหมาะสม

รปภาพท 5 การประเมนการควบคมดวยตนเอง (CSA) ขนตอนการประเมนผลการควบคมภายใน

1) จดประชมเชงปฏบตการ โดยเจาหนาทระดบอาวโส/คณะทางาน/ฝายบรหารของสวนงานยอย รวมกนพจารณาแนวทางการประเมนและแผนปฏบตงานการประเมนในภาพรวมองคกร หลงจากนนฝายบรหารสวนงานยอยไปจดประชมรวมกบผปฏบตงานในสวนงานของตน

20

CSA ประเมนการ

ควบคมดวย

วตถประสงค

ของงาน

กระบวนการ

ปฏบตงาน

กจกรรมการ

ควบคมทมอย

ปจจยเสยง

ทยงมอย

แผนปรบปรง

การควบคม

2) กาหนดงานในความรบผดชอบของสวนงานยอยออกเปนกจกรรม /งาน เพอทาความเขาใจ วตถประสงคและเปาหมายหลกของกจกรรม /งาน โดยกาหนดงานทปฏบตในสวนงานยอยออกเปนกจกรรม ทาความเขาใจวตถประสงคและเปาหมายหลกของกจกรรมนน และสอบทานขนตอนและวธปฏบตตาม กระบวนการปฏบตงานของกจกรรม 3) จดเตรยมเครองมอการประเมน ผประเมนควรจดเตรยมเครองมอการประเมนผลการควบคมภายใน เชน ตารางกจกรรมทควรปฏบต แบบสอบถามเกยวกบการควบคมภายใน แบบประเมนองคประกอบ ของการควบคมภายใน เปนตน 4) ดาเนนการประเมนผลการควบคมภายใน ระดบสวนงานยอย - ผประเมนทาการประเมนการมอยและความเหมาะสมของ 5 องคประกอบของการควบคมภายใน และการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในของกจกรรมตางๆ ของสวนงาน โดยใชแบบ ประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน - ผประเมนรวมกนประเมนการควบคมภายในทมอยของกจกรรมตางๆ ทรบผดชอบโดยทดสอบการมอยจรงและการปฏบตงานจรงของระบบการควบคมภายใน โดยอาจใชวธสอบถาม หรอสมภาษณ ผปฏบตงานจรงและผเกยวของ รวมทงตรวจสอบเอกสารหลกฐานทเกยวของกบการปฏบตงานของกจกรรม นนๆ แลวบนทกไวเปนลายลกษณอกษร - ผประเมนรวมกนประเมนความเสยงทยงมอยทเกยวของกบการบรรลวตถประสงคของกจกรรมตางๆ เรมดวยการระบปญหา อปสรรค เหตการณทไมพงประสงคทอาจเกดขนแลวสงผลใหไมบรรล วตถประสงคตามทกาหนด โดยอาจใชแบบสอบถามการควบคมภายในตามภาคผนวก 2 ระดบองคกร - เจาหนาทระดบอาวโส/คณะกรรมการ ควรประเมนกจกรรมหลกซงมผลสาคญตอการบรรลวตถประสงคของภารกจหลก และวตถประสงคโดยรวมขององคกร อาจประเมนเพมเตมตามขนตอนขางตนโดยรวมผลการประเมนระดบสวนงานยอย เพอสนบสนนขอสรปเกยวกบประสทธผลของการควบคมภายในของระดบองคกรโดยรวม 4.6 สรปผลการประเมนและจดทาเอกสารการประเมน ระดบสวนงานยอย - ผประเมนสรปผลการประเมนการควบคมดวยตนเอง และนาขอมลมาสรปผลจดทารายงานของสวนงาน โดยวเคราะหความมอย ความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายใน ระบและเสนอมาตรการปรบปรงแกไขตามความเหมาะสมและความจาเปน แลวนาเสนอผบรหารของสวนงานสอบทานตอไปโดยมแบบบนทกผลการประเมนตามแบบรายงาน ดงน 1) แบบรายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน (แบบ ปย.1) 2) แบบรายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน (แบบ ปย.2) 3) แบบรายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน (แบบตดตามผล ปย.2) ระดบองคกร - ผลการประเมนระดบองคกร เปนการนาผลสรปจากการประเมนผลการควบคมภายในระดบสวนงานยอย และผลการประเมนจากผตรวจสอบในฐานะเปนผประเมนอสระเพอนาเสนอผวาการตรวจวเคราะห เปรยบเทยบ

21

ผลสรปการประเมนของเจาหนาทอาวโส/คณะกรรมการ/ผตรวจสอบภายใน โดยมแบบรายงานการประเมนผลการควบคมภายในระดบองคกร ดงน 1) หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน (แบบ ปอ.1) 2) รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน (แบบ ปอ.2) 3) รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน (แบบ ปอ.3) - การรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามระเบยบฯ ขอ 6 ใหจดสงเฉพาะหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน สาหรบรายงานแบบอนใหจดเกบไวทหนวยรบตรวจ เพอใหหวหนาสวนราชการและเจาหนาทสานกงานการตรวจเงนแผนดนและบคคลอนทเกยวของเรยกดและสอบทานตอไป

การจดทารายงานการประเมนผลการควบคม

1. แบบ ปย.1 1. แบบ ปอ.1 2. แบบ ปย.2 2. แบบ ปอ.2 แบบ ปส. 3. แบบ ปย.2(เพมเตม) 3. แบบ ปอ.3 4. แบบตดตามผล ปย. 2

รปภาพท 6 การจดทารายงานการประเมนผลการควบคมภายใน

ระดบสวนงานยอย ระดบองคกร สานกตรวจสอบ

22

บทท 4 รปแบบรายงานและตวอยางรายงาน วตถประสงค ใหฝายบรหารของหนวยรบตรวจใชประกอบในการจดทารายงานเกยวกบการควบคมภายในตามระเบยบฯ ขอ 6 เพอรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผกากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบ หรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ (ค.ต.ป.) การใชรปแบบรายงาน 1. ระดบหนวยรบตรวจ มรายงาน 3 แบบ คอ 1.1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน - แบบ ปอ. 1 เปนการรบรองการควบคมภายใน เพอใหความเหนวาระบบการควบคมภายในทใชอยมประสทธผล และมความเพยงพอทจะสนบสนนการดาเนนงานใหบรรลผลสาเรจ ตามวตถประสงค หรอไมเพยงใด 1.2 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน - แบบ ปอ.2 เปนการสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายในจากการประเมนกจกรรม ตาง ๆ 1.3 รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน - แบบ ปอ.3 เพอนาเสนอจดออนของระบบการควบคมภายในหรอความเสยงทยงมอย พรอมแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายใน จากการประเมนระดบสวนงานยอยตามแบบ ปย.2 2. ระดบสวนงานยอย มรายงาน 2 แบบ คอ 2.1 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน - แบบ ปย.1 เพอนาเสนอผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายในของสวนงานยอย 2.2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน - แบบ ปย.2 เพอบนทกกระบวนการในการประเมนผลการควบคมภายใน ระบการควบคมทมอย การประเมนผลการควบคม ความเสยงทยงมอย การควบคมภายในทตองปรบปรงและผรบผดชอบ 3. ผตรวจสอบภายใน - รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน-แบบ ปส. เพอรายงานผลการสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจวาดาเนนการตามวธการทหนวยงานกาหนดหรอไม เพยงใด พรอมขอเสนอแนะ เพอปรบปรงการควบคมภายในใหมความเพยงพอและมประสทธผลยงขน

23

1. รปแบบรายงานระดบหนวยรบตรวจ และคาอธบายรายงาน

24 แบบ ปอ.1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผกากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการ ตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ) ………….…………..…(ชอหนวยรบตรวจ)…………….……….ไดประเมนผลการควบคมภายในสาหรบปสน สดวนท............เดอน................พ.ศ. .............ดวยวธการท……………… (ชอหนวยรบตรวจ) ……………….กาหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการดาเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการดาเนนงานและดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ มตคณะรฐมนตรและนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ………….. (ชอหนวยรบตรวจ)….…..สาหรบปสนสดวนท............เดอน................พ.ศ. .............เปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก ลายมอชอ........................................................ (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ตาแหนง........................................................... วนท.............. เดอน................พ.ศ. ................

25 กรณมจดออนของการควบคมภายใน สามารถปรบแบบขางตน โดยอธบายเพมเตมในวรรคสาม ดงน

จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ…… (ชอหนวยรบตรวจ).…..สาหรบปสนสดวนท..............เดอน.........................พ.ศ. ....................เปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไวมความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก อนง การควบคมภายในยงคงมจดออนทมนยสาคญดงน 1………................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... คาอธบายรายงานแบบ ปอ. 1 1. ชอรายงาน หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผกากบดแลหนวยรบตรวจ และคณะกรรมการตรวจสอบ หรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ (ถาม) 3. วรรคแรก - ระบชอหนวยรบตรวจและงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามทหนวยรบตรวจกาหนด 4. วรรคสอง - สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายในวาเปนไปตามทหนวยรบตรวจกาหนด มความเพยงพอ บรรลวตถประสงคของการควบคมภายในหรอไม 5. ผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ พรอมทงระบตาแหนงและวนทรายงาน

26 แบบ ปอ.2

ชอหนวยรบตรวจ รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

ณ วนท.............เดอน.....................พ.ศ. ..................... องคประกอบของการควบคมภายใน

(1) ผลการประเมน / ขอสรป

(2) 1. สภาพแวดลอมการควบคม 1.1.............................................................. 1.2 ............................................................. ฯลฯ 2. การประเมนความเสยง 2.1.............................................................. 2.2 ............................................................. ฯลฯ 3. กจกรรมการควบคม 3.1.............................................................. 3.2 ............................................................. ฯลฯ 4. สารสนเทศและการสอสาร 4.1.............................................................. 4.2 ............................................................. ฯลฯ 5. การตดตามประเมนผล

5.1.............................................................. 5.2 ............................................................. ฯลฯ

ผลการประเมนโดยรวม ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ชอผรายงาน........................................................ (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ตาแหนง............................................................... วนท................ เดอน.................พ.ศ. .................

27 คาอธบายรายงาน แบบ ปอ. 2 1. ชอหนวยรบตรวจ 2. ชอรายงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน - ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5 คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป - ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออน หรอความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ ผบรหารสงสด หรอผรบผดชอบในการปฏบตราชการ หรอการบรหารของหนวยรบตรวจ พรอมระบตาแหนงและวนทรายงาน

28 แบบ ปอ.3

ชอหนวยรบตรวจ รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน

ณ วนท............................................เดอน.................................................พ.ศ. ........................................... กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/

กจกรรม/ดานของงานทประเมนและวตถประสงคของ

การควบคม

(1)

ความเสยงทยงมอย

(2)

งวด/เวลาท พบจดออน

(3)

การปรบปรงการควบคม

(4)

กาหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

ชอผรายงาน................................................. (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ)

ตาแหนง.............................................. วนท.........เดอน.................พ.ศ. ..............

29 คาอธบายรายงาน แบบ ปอ. 3 1. ชอหนวยรบตรวจ 2. ชอรายงาน รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน - ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาของแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ .................. และวตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบตงาน หรอโครงการ ใหระบขนตอนหลกทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลก ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอย โดยสรปมาจาก แบบ ปย.2 คอลมน (4) 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน

- ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม - ระบการปรบปรงการควบคม เพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอย โดยสรปผลมาจากแบบปย.2 คอลมน (5) 8. คอลมน (5) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการ และเอกสารหลกฐานทเกยวของ 10. ชอผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ ผบรหารสงสด หรอผรบผดชอบในการปฏบตราชการ หรอการบรหารของหนวยรบตรวจ พรอมระบตาแหนงและวนทรายงาน

30

2. รปแบบรายงานระดบสวนงานยอย และคาอธบายรายงาน

31 แบบ ปย .1 ชอสวนงานยอย รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน ณ วนท.............เดอน.....................พ.ศ. .....................

องคประกอบของการควบคมภายใน (1)

ผลการประเมน / ขอสรป (2)

1. สภาพแวดลอมการควบคม 1.1.............................................................. 1.2 ............................................................. ฯลฯ 2. การประเมนความเสยง 2.1.............................................................. 2.2 ............................................................. ฯลฯ 3. กจกรรมการควบคม 3.1.............................................................. 3.2 ............................................................. ฯลฯ 4. สารสนเทศและการสอสาร 4.1.............................................................. 4.2 ............................................................. ฯลฯ 5. การตดตามประเมนผล 5.1.............................................................. 5.2 ............................................................. ฯลฯ

ผลการประเมนโดยรวม ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ชอผรายงาน........................................................ (ชอหวหนาสวนงานยอย) ตาแหนง............................................................... วนท................ เดอน.................พ.ศ. .................

32 คาอธบายรายงาน แบบ ปย.1 1. ชอสวนงานยอย 2. ชอรายงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน

- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน - ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป - ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายใน พรอมจดออนหรอ ความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงาน ไดแก หวหนาสวนงานยอย พรอมระบตาแหนง และวนทรายงาน

33

แบบ ปย.2 ชอสวนงานยอย.............

รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน สาหรบปสนสดวนท...........เดอน.....................พ.ศ. .............

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/

กจกรรม/ดานของงานท

ประเมนและวตถประสงค

ของการควบคม (1)

การควบคมทมอย

(2)

การประเมนลการควบคม

(3)

ความเสยงทยงมอย

(4)

การปรบปรงการควบคม

(5)

กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

(6)

หมายเหต

(7)

ชอผรายงาน.................................... (ชอหวหนาสวนงานยอย)

ตาแหนง......................................... วนท........เดอน..............พ.ศ. ........

34

คาอธบายรายงาน แบบ ปย.2 1. ชอสวนงานยอย 2. ชอรายงาน รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน

- ระบสาหรบงวดปสนสดวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ.25xx (กรณรายงานตามปงบประมาณ)หรอ วนท 31 เดอน

ธนวาคม พ.ศ.25xx (กรณรายงานตามปปฏทน)

4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ.................และวตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทกาลงประเมน ถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการใหระบขนตอนทสาคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนน รวมทงวตถประสงคของแตละขนตอน ทงน หนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงาน อาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) การควบคมทมอย - สรปขนตอน/วธปฏบตงาน/นโยบาย/กฎเกณฑทใชปฏบตอยสาหรบกจกรรมตาง ๆ 6. คอลมน (3) การประเมนผลการควบคม - ประเมนวาการควบคมทมอยตามคอลมน (2) เพยงพอและมประสทธผลหรอไม โดยตอบคาถามตอไปน

➢ การกาหนด/สงอยางเปนทางการใหปฏบตตามการควบคมหรอไม

➢ มการปฏบตจรงตามการควบคมหรอไม

➢ ถามการปฏบตจรง การควบคมชวยใหงานสาเรจตามวตถประสงคทกาหนดหรอไม

➢ ประโยชนทไดรบ คมคากบตนทนของการควบคมหรอไม

7. คอลมน (4) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอยทมผลกระทบตอความสาเรจตามวตถประสงคของการควบคมดานใดดานหนงหรอหลายดาน คอ

➢ ดานการดาเนนงาน (Operation) = O

➢ ดานความถกตองเชอถอไดของรายงานทางการเงน (Financial Reporting) = F

➢ ดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ฯลฯ (Compliance) = C 8. คอลมน (5) การปรบปรงการควบคม - เสนอแนะการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงตามคอลมน (4) 9. คอลมน (6) กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรง และวนทดาเนนการปรบปรงแลวเสรจ 10. คอลมน (7) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบ เชน วธดาเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ 11. ชอผรายงาน ตาแหนงและวนท - ระบชอหวหนาสวนงานยอย ซงรบผดชอบในการจดทา พรอมทงตาแหนงและลงวนท เดอน ป พ.ศ. ทจดทาเสรจสน

35

3. รายงานของผตรวจสอบภายใน

36

แบบ ปส.

รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน (กรณไมมขอตรวจพบหรอขอสงเกต)

เรยน (หวหนาหนวยรบตรวจ / ผบรหารสงสดของหนวยรบตรวจ) ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ………... (ชอหนวยรบตรวจ)…………..… สาหรบปสนสดวนท ......เดอน.............พ.ศ..........การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทกาหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ชอผรายงาน........................................................ (ชอหวหนาหนวยงานตรวจสอบภายใน) ตาแหนง............................................................... วนท................ เดอน..................พ.ศ. .................

37 กรณทผตรวจสอบภายในสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในแลวมขอตรวจพบ หรอขอสงเกตทมนยสาคญ ใหรายงานขอตรวจพบหรอขอสงเกตทมนยสาคญตอทายผลการสอบทาน ดงน ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ……………. (ชอหนวยรบตรวจ)……………….สาหรบปสนสดวนท..........เดอน................... พ.ศ. .................. การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทกาหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในอยางไรกตามมขอสงเกตทมนยสาคญดงน .................................................................................................... ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... คาอธบายรายงาน แบบ ปส. 1. ชอรายงาน รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ ผบรหารสงสด หรอผรบผดชอบในการปฏบตราชการ หรอการบรหารของหนวยรบตรวจ 3. วรรครายงาน - ระบงวดเวลาของการประเมนผลการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในวาไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ - สรปผลการสอบทาน 4. ชอผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยงานตรวจสอบภายใน หรอผทไดรบมอบหมายจากหวหนาสวนราชการ หวหนา

หนวยรบตรวจ หรอผบรหารสงสดของหนวยรบตรวจใหทาหนาทตรวจสอบภายใน

38

4. ตวอยางรายงาน

39 ตวอยางรายงาน

ตวอยางรายงานตามระเบยบฯ ขอ 6 ทแสดงน แบงเปน 2 สวนคอรายงานทหนวยรบตรวจตองจดทาและรายงานทตองจดสง 1. รายงานทหนวยรบตรวจตองจดทา 1.1 รายงานระดบสวนงานยอย รายงานทสวนงานยอยตองจดทาเสนอผบงคบบญชาตามลาดบชนเพอประมวลผลในภาพรวมเปนรายงานของหนวยรบตรวจ 1.1.1 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน - แบบ ปย. 1 1.1.2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน - แบบ ปย. 2 1.2 รายงานระดบหนวยรบตรวจ รายงานทหนวยรบตรวจตองจดทาโดยผานการประมวลจากรายงานของสวนงานยอยประกอบดวย 1.2.1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน - แบบ ปอ. 1 1.2.2 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน - แบบ ปอ. 2 1.2.3 รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน - แบบ ปอ. 3 1.3 รายงานของผตรวจสอบภายใน 1.3.1 รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน -แบบ ปส. 2. รายงานทหนวยรบตรวจตองจดสง เมอหนวยรบตรวจไดประเมนการควบคมภายใน และจดทารายงานแสดงผลการประเมนทงระดบสวนงานยอยและระดบหนวยรบตรวจ รวมทงผานการสอบทานการประเมนจากผตรวจสอบภายในตามรายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายในแลว ใหหนวยรบตรวจจดทาหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน - แบบ ปอ.1 เรยนคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนสงใหสานกงานการตรวจเงนแผนดน/สานกงานการตรวจเงนแผนดนภมภาค ผกากบดแลและคณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ สาหรบรายงานระดบสวนงานยอยและระดบหนวยรบตรวจทไมตองจดสงใหเกบไวทหนวยรบตรวจ เพอให

หวหนาสวนราชการหรอผบรหารสงสดของหนวยรบตรวจ เจาหนาทระดบอาวโส หรอหวหนาสวนงานยอย ผตรวจสอบ

ภายใน เจาหนาทของสานกงานการตรวจเงนแผนดนและบคคลอนทเกยวของเรยกดและสอบทานตอไป

40

4.1 ตวอยางรายงานระดบสวนงานยอย

41

แบบ ปย. 2

-ตวอยาง-

ชอสวนงานยอย สานกทรพยากรบคคล

รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน

สาหรบปสนสดวนท 30 เดอน กนยายน พ.ศ. 25xx

กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/กจกรรม/ดานของ

งานทประเมนและวตถประสงคของการ

ควบคม (1)

การควบคมทมอย

(2)

การประเมนผลการควบคม

(3)

ความเสยงทยงมอย

(4)

การปรบปรงการควบคม

(5)

กาหนดเสรจ/ผรบผดชอบ

(6)

หมายเหต

(7) ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ

การพฒนาทรพยากรบคคล 1. การจดทา แผนพฒนาบคลากรประจาป - เพอใหแผนการพฒนาบคลากรเปนไปตามนโยบายสอดคลองกบกรอบแผนประจาปขององคกร - เพอใหแผนการพฒนาบคลากรสอดคลองกบความตองการของบคลากร - เพอใหแผนการพฒนาบคลากรสอดคลองกบความตองการของบคลากร

- มการกาหนดแนวทางปฏบตงานประจาปและมการมอบหมายจากผบรหารอยางเปนทางการในการรวบรวมและจดทาแผน - มการสารวจความตองการฝกอบรมของบคลากรทปฏบตงานดานตางๆ กอนการจดทาแผน - จดใหมการประเมนผลฝกอบรมทกครง และสรปผลการประเมนเสนอหวหนางานท

- การกาหนดแนวทางการปฏบตงานรวมทงมการมอบหมายจากผบรหาร มผลดตอการควบคมและตดตามในระดบหนง แตยงไมเพยงพอ ตอการบรรลผลสาเรจ ตามวตถประสงค - การควบคมทมอยเพยงพอสามารถลดความเสยงตามทระบไวไดในระดบหนง - มการประเมนผลการฝกอบรมตามแบบฟอรมทกครง แตไมมการสรปผล

- สานกทรพยากรบคคลยงไมมเปาหมายและแผนยทธศาสตรทชดเจนเนองจากขาดการประสานงานระหวางกลมผปฏบตงานทาใหการจดทาแผนไมเปนไปในทศทางเดยวกน - แบบสารวจมขอมลทไมชดเจนเพยงพอทาใหไดผลสรป ไมเปนไปตามความตองการของบคลากร - ผทาการประเมนผลการฝกอบรมไมใหความสาคญกบระบบการตดตามและประเมนผล การ

- ผบงคบบญชาควบคม ดแลใหมการประสานการจดทาแผนระหวางผปฏบตงาน - ปรบปรงแบบสารวจใหมขอมลทชดเจนเขาใจงาย บคลการสามารถตอบคาตอบคาถามไดตรงตามความตองการ - ผบงคบบญชาควบคมดแลผประเมนอยางใกลชดและชแจงวตถประสงคประโยชนใหผประเมนเขาใจและเหนความสาคญของ

ธ.ค. xx แผนกบรหาร

บคคล

ม.ค.xx แผนกบรหาร

บคคล

31 ม.ค. xx หวหนาแผนกบรหารบคคล

2.การคดเลอกบคลากรเขา รบฝกอบรม - เพอคดเลอกบคลากรเขารบการฝกอบรม ไดอยางเหมาะสมกบหลกสตรตรงตามตาแหนงและลกษณะงานทรบผดชอบ

อบรมตามแบบฟอรมทกาหนด - การฝกอบรมแตละโครงการ/หลกสตรสานกทรพยากรฯ จะแจงใหหนวยงานทเกยวของคดเลอกผเขารบการฝกอบรมใหตรงตามคณสมบตทกาหนด

- การควบคมทมอยยงไมเพยงพอเนองจากบางหนวยงานใชวธกระจายจานวนผเขารบการฝกอบรมตามจานวนกลมยอยภายในหนวยงานใหมจานวนเทากนโดยไมไดคานงถงคณสมบตของผเขารบการฝกอบรมทาใหผทผานการฝกอบรมบางคนไมสามารถนาความรมาปรบใชในการปฏบตงานได

ฝกอบรมทาใหละเลยไมสรปผล - บคลากรทเขารบการฝกอบรมไมตรงกบหลกสตรและลกษณะงานทปฏบตอย เนองจากหนวยงานไมไดใชขอมลสารสนเทศเกยวกบบคลากรเปนเกณฑในการคดเลอกผเขารบการอบรมเนองจากฐานขอมลประวตการฝกอบรมบคลากรไมเปนปจจบน

การสรปผลการประเมน - จดทาระบบฐานขอมลประวตการฝกอบรมบคลากรใหเปนปจจบนเพอสามารถนาสารสนเทศดานบคลากรมาใชประโยชนในการคดเลอกบคลากรเขารบการฝกอบรม

ม.ค.xx แผนกบรหาร

บคคลและแผนกสารสนเทศ

ชอผรายงาน.........................................................

ตาแหนง..............................................................

วนท...................เดอน..................พ.ศ. ...............

43

4.2 ตวอยางรายงานระดบหนวยรบตรวจ

44 แบบ ปอ. 1

- ตวอยาง - หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน

เรยน คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน กรม................................................................... ไดประเมนผลการควบคมภายใน สาหรบปสนสดวนท 30 กนยายน 25xx ดวยวธการทกรม.................................กาหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การดาเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการดาเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกน หรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการดาเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของกรม.................................................สาหรบปสนสดวนท 30 กนยายน 25xx เปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก ลายมอชอ........................................................ ( ) ตาแหนงอธบดกรม.......................................... วนท............. เดอน................พ.ศ. .................

45 กรณมจดออนของการควบคมภายในสามารถรายงานจดออนทมนยสาคญ โดยอธบายเพมเตมในวรรคสาม ดงตวอยางดานลางน จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของกรม.....................................สาหรบปสนสดวนท 30 กนยายน 25xx เปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก อนงการควบคมภายในยงคงมจดออนเกยวกบการพฒนาทรพยากรบคคลทมนยสาคญ กลาวคอการจดทาแผนพฒนาบคลากรยงไมสอดคลองกบความตองการของบคลากรรวมทง การคดเลอกบคลากรเขารบการฝกอบรมสวนหนงยงไมตรงกบหลกสตรและลกษณะงานทปฏบตอย ซงกรม...............................................จะดาเนนการปรบปรงการควบคมโดยกาหนดไวในแผนปฏบตงานประจาปตอไป ลายมอชอ........................................................ ( ) ตาแหนงอธบดกรม.......................................... วนท............. เดอน................พ.ศ. .................

หมายเหต ตวอยางจดออนทมนยสาคญ ไดมาจากการประเมนการควบคมภายใน (ตามแบบ ปย.2) และปรากฏอยใน

รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน (แบบ ปอ.3) ของการดาเนนการตามระเบยบฯ ขอ 6 ซงจดออนเหลาน

จะแปรเปลยนไปตามผลการประเมนในแตละงวดของการรายงาน

46 แบบ ปอ. 2

- ตวอยาง - ชอหนวยงาน....................................................

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน ณ วนท 30 เดอน กนยายน พ.ศ. 25xx

องคประกอบของการควบคมภายใน

ผลการประเมน/ขอสรป

1. สภาพแวดลอมการควบคม ผบรหารไดสรางบรรยากาศของการควบคมเพอใหเกดทศนคตทดตอการควบคมภายใน โดยใหความสาคญกบความซอสตย จรยธรรมและความโปรงใสในการดาเนนงาน มการบรหารจดการทสอดคลองกบหลกธรรมาภบาลมการกาหนดแนวทางทชดเจนตอการปฏบตทถกตองและทไมถกตองรวมทงปฏบตตนเปนแบบอยาง บคลากรเขาใจขอบเขตอานาจหนาทรวมทงมความรความสามารถและทกษะในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย 2. การประเมนความเสยง มการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายขององคกรและวตถประสงคระดบกจกรรมทชดเจนสอดคลองและเชอมโยงกนในการทจะทางานใหสาเรจดวยงบประมาณและทรพยากรทกาหนดไวอยางเหมาะสม ผบรหารมการระบความเสยง ทงจากปจจยภายในและภายนอกทอาจมผลกระทบตอการบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคขององคกรมการวเคราะหความเสยงและจดการความเสยงทเหมาะสม นอกจากน ยงมเครองมอทสามารถบงชถงการเปลยนแปลงของความเสยงจากปจจยดานตางๆ เชน การเปลยนแปลงของราคานามน อตรา ดอกเบย เปนตน

สภาพแวดลอมการควบคมขององคกรในภาพรวมเหมาะสมและมสวนทาใหการควบคมภายในมประสทธผล อยางไรกตาม โครงสรางองคกรอยระหวางการปรบสายบงคบบญชาใหมความสมพนธระหวางหนวยงานภายในอยางชดเจนเพอใหสามารถรองรบการดาเนนงานในอนาคตไดอยางคลองตวและมประสทธภาพ องคกรมการประเมนความเสยงโดยนาระบบการบรหารความเสยงทเปนสากลมาใช และมการจดการกบความเสยงตาง ๆ จากผลการประเมนอยางเปนระบบ รวมทงยงสามารถกาหนดแนวทางการปองกนความเสยงทอาจเกดขนในอนาคตจากปจจยตาง ๆ ทเปลยนแปลงไปจากเครองมอทนามาใช

องคประกอบของการควบคมภายใน ผลการประเมน/ขอสรป

3. กจกรรมการควบคม มนโยบายและวธปฏบตงานททาใหมนใจวาเมอนาไปปฏบตแลวจะเกดผลสาเรจตามทฝายบรหารกาหนดไว กจกรรมเพอการควบคมจะชใหผปฏบตงาน เหนความเสยงทอาจเกดขนในการปฏบตงานเพอใหเกดความระมดระวงและสามารถปฏบตงานใหสาเรจตามวตถประสงค 4. สารสนเทศและการสอสาร มระบบขอมลสารสนเทศทเกยวเนองกบการปฏบตงาน เหมาะสมตอความตองการของผใชและมการสอสารไปยงฝายบรหารและผทเกยวของในรปแบบทชวยใหผรบขอมลสารสนเทศปฏบตหนาทตามความรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพประสทธผลและบรรลวตถประสงคขององคกร 5. การตดตามประเมนผล องคกรมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในและประเมนคณภาพการปฏบตงานโดยกาหนดวธปฏบตงานเพอตดตามการปฏบตตามระบบการควบคมภายในอยางตอเนองและเปนสวนหนงของกระบวนการปฏบตงานตามปกตของฝายบรหาร ผควบคมงานและผมหนาทเกยวของนอกจากน มการประเมนผลแบบรายครง เปนครงคราว กรณพบจดออนหรอขอบกพรองมการกาหนดวธปฏบตเพอใหความมนใจวา ขอตรวจพบจากการตรวจสอบและการสอบทานไดรบการพจารณาสนองตอบและมการวนจฉยสงการใหดาเนนการแกไขขอบกพรองทนท

ในภาพรวมมกจกรรมควบคมทเหมาะสม เพยงพอและสอดคลองกบกระบวนการบรหารความเสยงตามสมควรโดยกจกรรมควบคมเปนสวนหนงของการปฏบตงานตามปกตโดยผบรหารและหวหนางานกากบดแลใหมการปฏบตตามอยางเครงครด อยางไรกตาม งานในสวนการพฒนาบคลากร ยงตองมการปรบปรงกจกรรมควบคมเพมเตมซงไดรายงานไวแลว ขอมลสารสนเทศและการสอสารมความเหมาะสมกลาวคอ มระบบสารสนเทศทสามารถใชงานไดครอบคลมระหวางองคกร และ สานกงานสาขาทกแหง รวมทงจดหารปแบบการสอสารทชดเจน ทนเวลาและสะดวกตอผใช ผานระบบเครอขายรวมทงไดจดทาสอประชาสมพนธในรปแบบตาง ๆ เผยแพรทงภายในและภายนอกองคกร ระบบการตดตามประเมนผลมความเหมาะสมโดยผบรหารมการตดตามการปฏบตตามระบบการควบคมภายในอยางตอเนองและสนปมการประเมนตนเองรวมกนระหวางผบรหารและพนกงาน รวมทงมการประเมนอสระโดยผตรวจสอบภายใน ผลการประเมนมการจดทารายงานพรอมขอเสนอแนะเสนอผบรหารระดบสง เพอสงการแกไขและกาหนดไวในแผนปฏบตงานประจาปตอไป

48 ผลการประเมนโดยรวม อต. มโครงสรางการควบคมภายในครบ 5 องคประกอบ มประสทธผลและ เพยงพอ ทจะทาใหการปฏบตงานประสบผลสาเรจตามวตถประสงค อยางไรกตามมบางกจกรรมทตองปรบปรงกระบวนการควบคมเพอใหการปฏบตงานมประสทธภาพและประสทธผลยงขน จงไดกาหนดวธการและแผนการปรบปรงการควบคมภายในทเหมาะสมไวแลว

ลายมอชอ................................................. ( )

ตาแหนง ................................................. วนท….….เดอน…………….. พ.ศ. …...……..

49

แบบ ปอ.3

- ตวอยาง -

ชอหนวยงาน....................................

รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน

ณ วนท 30 เดอน กนยายน พ.ศ. 25xx

กระบวนการปฏบตงาน/

โครงการ/กจกรรม/ดานของงานทประเมนและ

วตถประสงคของการควบคม

(1)

ความเสยงทยงมอย

(2)

งวด/เวลาท

พบจดออน

(3)

การปรบปรงการควบคม

(4)

กาหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ

การพฒนาทรพยากรบคคล 1. การจดทา แผนพฒนา บคลากรประจาป - เพอใหแผนการพฒนา บคลากรเปนไปตามนโยบาย สอดคลองกบ กรอบแผน ประจาปขององคกร - เพอใหแผนการพฒนา บคลากรสอดคลองกบความ ตองการของบคลากร

- สานกทรพยากรบคคลยงไมมเปาหมาย และแผนยทธศาสตรทชดเจนเนองจาก ขาดการประสานงานระหวางกลม ผปฏบตงานทาใหการจดทาแผนไมเปนไป ในทศทางเดยวกน - แบบสารวจขอมลไมชดเจนเพยงพอทาใหไดผลสรปไมเปนไปตามความตองการ ของบคลากร

งวดสนสด 30 ก.ย.xx งวดสนสด 30 ก.ย. xx

- ผบงคบบญชาควบคม ดแลใหมการประสานการจดทาแผนระหวางผปฏบตงาน - ปรบปรงแบบสารวจใหมขอมลทชดเจน เขาใจงาย บคลากรสามารถตอบไดตรงตาม ความตองการ

ธ.ค. xx แผนก

ทรพยากร บคคล

ม.ค. xx แผนก

ทรพยากร บคคล

กระบวนการปฏบตงาน/

โครงการ/กจกรรม/ดานของงานทประเมนและ

วตถประสงคของการควบคม

(1)

ความเสยงทยงมอย

(2)

งวด/เวลาท

พบจดออน

(3)

การปรบปรงการควบคม

(4)

กาหนดเสรจ/ ผรบผดชอบ

(5)

หมายเหต

(6)

ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ

2. การคดเลอกบคลากรเขา รบการฝกอบรม - เพอคดเลอกบคลากรเขารบ การฝกอบรมไดอยาง เหมาะสมกบหลกสตรตรง ตามตาแหนงและลกษณะงาน ทรบผดชอบ

- บคลากรทเขารบการฝกอบรมไมตรงกบ หลกสตรเนองจากหนวยงานไมไดใชขอมล สารสนเทศเกยวกบบคลากรเปนเกณฑใน การคดเลอกผเขารบการอบรมและจดทา ฐานขอมลประวตการฝกอบรมบคลากรไม เปนปจจบน

งวดสนสด 30 ก.ย. xx

- จดทาระบบฐานขอมลประวตการฝก อบรมบคลากรใหเปนปจจบนเพอสามารถ นาสารสนเทศดานบคลากรมาใชประโยชน ในการคดเลอกบคลากรเขารบการฝกอบรม

ม.ค. xx แผนก

ทรพยากร บคคลและ

แผนกเทคโนโลย สารสนเทศ

ชอผรายงาน.................................................

ตาแหนง......................................................

วนท...........เดอน.......................พ.ศ. ..................

51 แบบ ปส.

- ตวอยาง - รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน

เรยน ............................................................... ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ(หนวยงาน).............................................สาหรบปสนสดวนท 30 กนยายน 25xx การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบผลการสอบทานพบวา การประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทกาหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน

ลายมอชอ.......................................................... ( )

ตาแหนง หวหนาแผนกตรวจสอบภายใน วนท................ เดอน..................พ.ศ. ..............

52 กรณทผตรวจสอบภายในสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในแลวมขอตรวจพบหรอขอสงเกตทมนยสาคญ ใหรายงานขอตรวจพบหรอขอสงเกตทมนยสาคญ ตอทายผลการสอบทานดงตวอยางดานลางน ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ....................................สาหรบปสนสดวนท 30 กนยายน 25xx การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทกาหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน อยางไรกตามมขอสงเกตทมนยสาคญ ดงน การจดทาแผนพฒนาบคลากรยงไมสอดคลองกบความตองการของบคลากร และการคดเลอกบคลากรเขารบการฝกอบรมสวนหนง ยงไมตรงกบหลกสตรและลกษณะงานทปฏบตอย ซงปรากฏในแผนการปรบปรงการควบคมภายในของกรมตามแบบ ปอ.3 แลว แตเหนควรกาหนดไวใน แผนปฏบตงานประจาปของกรมเพอใหดาเนนการตอไป

ลายมอชอ.......................................................... ( )

ตาแหนง หวหนาแผนกตรวจสอบภายใน วนท................ เดอน..................พ.ศ. ..............

53

ภาคผนวก ก ตวอยางแบบประเมนองคประกอบ

ของการควบคมภายใน

54

ตวอยางแบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน แบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน เปนเครองมอสาหรบการบรหารการควบคมภายในและการประเมนผลการควบคมภายใน เพอชวยใหผบรหารและผประเมนพจารณาตดสนไดวา ระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมและเพยงพอ หรอไม ควรปรบปรงแกไขในจดใด อยางไร แบบประเมนฯ นแยกเปน 5 องคประกอบของการควบคมภายใน ในแตละองคประกอบ ประกอบดวยขอความภายใตหวขอหลกๆ และหวขอยอยทเกยวเนองกบหวขอหลก ผใชหรอผประเมนอาจปรบปรงแกไขเพมเตมขอความตามความเหมาะสม ชองวางใตหวขอ “ความเหนชอบ/คาอธบาย” ใชสาหรบจดบนทกขอคดเหนหรออธบายในหวขอนนๆ ขอคดเหนหรอคาอธบายจะไมเปนลกษณะ “ใช” หรอ “ไมใช” แตจะสรปรวมวาหนวยงานใหความสาคญหรอปฏบตอยางไรในเรองนนๆ ซงจะชวยใหไดขอสรปเกยวกบการควบคมภายในของแตละองคประกอบของการควบคมภายใน สวนทวางตอนทายของแตละองคประกอบของการควบคมภายใน ใชสาหรบบนทกผลการประเมนโดยทวไป และระบวธการทควรปฏบต หรอควรพจารณาองคประกอบนนๆ และชองวางตอนทายสดของแบบประเมนใชสรปผลการประเมนการควบคมภายในโดยรวม ในการพจารณาใหขอสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายใน ผประเมนควรใชวจารณญาณวา 1. ขอความใตขอตางๆ ในแบบประเมน เหมาะสมทจะนาไปประยกตใชกบเหตการณตางๆ ในองคกรหรอไม ถาไมเหมาะสม ควรปรบปรงแกไขเนอหาแบบประเมน ในหวขอยอยนนๆ กอน 2. หนวยทไดรบการประเมนมการปฏบตตามทระบ หรอไม อยางไร 3. การปฏบตจรงมจดออนของการควบคมภายใน หรอไม อยางไร 4. การปฏบตจรงมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงค หรอไม อยางไร

55

จดทควรประเมน ความเหน/คาอธบาย

1. สภาพแวดลอมของการควบคม ผประเมนควรพจารณาแตปจจยทมผลกระทบตอสภาพแวดลอมการควบคมเพอพจารณาวาหนอยรบตรวจมสภาพแวดลอมการควบคมทด หรอไม 1.1 ปรชญาและรปแบบการทางานของผบรหาร มทศนคตทดและสนบสนนการปฏบตหนาทภายในองคกร รวมทงการตดตามผล การตรวจสอบและการประเมนผล ทงจากการตรวจสอบภายในและการตรวจสอบภายนอก มทศนคตทเหมาะสมตอการรายงานทางการเงน งบประมาณและการดาเนนงาน มทศนคตและการปฏบตทเหมาะสมตอการกระจายอานาจ มทศนคตทเหมาะสมในการจดการความเสยงจากการวเคราะหความเสยงทเกยวของอยางรอบคอบ และการพจารณาวธการลดหรอปองกนกบความเสยง มความมงมนทจะใชการบรหารแบบมงผลสมฤทธของงาน (Performance – Based Management) 1.2 ความซอสตยและจรยธรรม มขอกาหนดดานจรยธรรมและบทลงโทษเปนลายลกษณอกษร และเวยนใหพนกงานทกคนลงนามรบทราบเปนครงคราว พนกงานทราบและเขาใจลกษณะของพฤตกรรมทยอมรบและไมยอมรบและบทลงโทษตามขอกาหนดดานจรยธรรมและแนวทางปฏบตทถกตอง ฝายบรหารสงเสรมและสนบสนนวฒนธรรมองคกรทมงเนนความสาคญของ ความซอสตยและจรยธรรม ฝายบรหารมการดาเนนการตามควรแกกรณ เมอไมมการปฏบตตามนโยบายวธปฏบต หรอระเบยบปฏบต ฝายบรหารกาหนดเปาหมายการดาเนนงานทเปนไปไดและไมสรางความกดดนใหแกพนกงานในการปฏบตงานใหบรรลตามเปาหมายทเปนไปไมได

จดทควรประเมน

ความเหน/คาอธบาย

ฝายบรหารกาหนดสงจงใจทยตธรรมและจาเปน เพอใหมนใจวาพนกงานจะมความซอสตยและถอปฏบตตามจรยธรรม ฝายบรหารดาเนนการโดยเรงดวนเมอมสญญาณแจงวาอาจมปญหาเรองความซอสตยและจรยธรรมของพนกงานเกดขน 1.3 ความร ทกษะและความสามารถของบคลากร มการกาหนดระดบความร ทกษะและความสามารถ มการจดทาเอกสารคาบรรยายคณลกษณะงานของแตละตาแหนงและเปนปจจบน มการระบและแจงใหพนกงานทราบเกยวกบความรทกษะและความสามารถทตองการสาหรบการปฏบตงาน มแผนการฝกอบรมตามความตองการของพนกงานทงหมดอยางเหมาะสม การประเมนผลการปฏบตงานพจารณาจากการประเมนปจจยทมผลตอความสาเรจของงาน และมการระบอยางชดเจนในสวนพนกงานมผลการปฏบตงานด และสวนทตองมการปรบปรง 1.4 โครงสรางองคกร มการจดโครงสรางและสายงาน การบงคบบญชาทชดเจนและเหมาะสมกบขนาดและลกษณะการดาเนนงานของหนวยรบตรวจ มการประเมนผลโครงสรางเปนครงคราวและปรบเปลยนทจาเปนใหสอดคลองกบสถานการณทมการเปลยนแปลง มการแสดงแผนภมการจดองคกรทถกตองและทนสมยใหพนกงานทกคนทราบ 1.5 การมอบอานาจและหนาทความรบผดชอบ มการมอบหมายอานาจและหนาทความรบผดชอบใหกบบคคลทเหมาะสมและเปนไปอยางถกตอง และมการแจงพนกงานทกคนทราบ ผบรหารมวธการทมประสทธภาพในการตดตามผลการดาเนนทมอบหมาย

จดทควรประเมน

ความเหน/คาอธบาย

1.6 นโยบายวธบรหารดานบคลากร มการกาหนดมาตรฐานหรอขอกาหนดในการวาจางบคลากรทเหมาะสม โดยเนนถงการศกษา ประสบการณความซอสตยและมจรยธรรม มการจดปฐมนเทศใหกบพนกงานใหม และจดฝกอบรมพนกงานทกคนอยางสมาเสมอและตอเนอง การเลอนตาแหนงและอตราเงนเดอน และการโยกยายขนอยกบการประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานไดพจารณารวมถงความซอสตยและจรยธรรม มการลงโทษทางวนยและแกไขปญหา เมอมการไมปฏบตตามนโยบายหรอขอกาหนดดานจรยธรรม 1.7 กลไกการตดตามการตรวจสอบการปฏบตงาน มคณะกรรมการตรวจสอบ และประเมนผลภาคราชการ และมการกากบดแล การปฏบตงานภายในองคกรใหเปนไปตามระบบการควบคมภายในทกาหนดอยางตอเนองและสมาเสมอ มผตรวจสอบภายใน และมการรายงานผลการตรวจสอบภายในตอหวหนาสวนราชการ 1.8 อนๆ (โปรดระบ) ………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………….. สรป/วธการทควรปฏบต …………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..

ชอผประเมน............................. ตาแหนง.................................... วนท ........./............./…………….

จดทควรประเมน

ความเหน/คาอธบาย

2. การประเมนความเสยง กอนการประเมนความเสยงจะตองสรางความชดเจนเกยวกบวตถประสงคการดาเนนงานทงในระดบหนวยรบตรวจ และระดบกจกรรม (เชน แผนงาน หรองานทไดรบมอบหมาย ) วตถประสงคของการประเมนองคประกอบการควบคมภายในนเพอทราบกระบวนการระบความเสยง การวเคราะห และการบรหารความเสยง เหมาะสม เพยงพอ หรอไม 2.1 วตถประสงคระดบหนวยตรวจ มการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานของหนวยงานอยาง

ชดเจนและวดผลได มการเผยแพรและชแจงใหบคลากรทกระดบทราบและเขาใจตรงกน

2.2 วตถประสงคระดบกจกรรม มการกาหนดวตถประสงคของการดาเนนงานในระดบกจกรรม และวตถประสงคนสอดคลองและสนบสนนวตถประสงคระดบหนวยรบตรวจ วตถประสงคระดบกจกรรมชดเจน ปฏบตได และวดผลไดบคลากรทกคนทเกยวของมสวนรวมในการกาหนดและใหการยอมรบ

2.3 การระบปจจยเสยง ผบรหารทกระดบมสวนรวมในการระบและประเมนความเสยง มการระบและประเมนความเสยงทอาจเกดขนจากปจจยภายในและภายนอก เชน การปรบลดบคลากร การใชเทคโนโลยสมยใหม การเกดภยธรรมชาต การเปลยนแปลงทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม เปนตน

จดทควรประเมน

ความหมาย/คาอธบาย

2.4 การวเคราะหความเสยง มการกาหนดเกณฑในการพจารณาระดบความสาคญของความเสยง มการวเคราะหและประเมนระดบความสาคญหรอผลกระทบของความเสยงและความถทจะเกดหรอโอกาสทจะเกดความเสยง 2.5 การกาหนดวธการควบคมเพอปองกนความเสยง มการวเคราะหสาเหตของความเสยงทอาจเกดขนและกาหนดวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยง มการพจารณาความคมคาของตนทนทจะเกดขนจากการกาหนดวธการควบคมเพอปองหรอลดความเสยง มการแจงใหบคลากรทกคนทราบเกยวกบวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยง มการตดตามผลการปฏบตตามวธการควบคมกาหนดเพอปองกนหรอลดความเสยง 2.6 อนๆ (โปรดระบ) ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………… สรป/วธการทควรปฏบต …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

ชอผประเมน…………………………… ตาแหนง…………………………………

วนท............/................./..............

จดทควรประเมน

ความหมาย/คาอธบาย

3. กจกรรมการควบคม ในการประเมนความเพยงพอของการควบคมภายในผประเมนควรพจารณาวา มกจกรรมควบคมทสาคญเหมาะสม เพยงพอและมประสทธผลหรอไม 3.1 กจกรรมการควบคมภายในกาหนดขนตามวตถประสงคละผลการประเมนความเสยง 3.2 บคลากรทกคนทราบและเขาใจวตถประสงคของกจกรรมควบคม 3.3 มการกาหนดขอบเขตอานาจหนาทและวงเงนอนมตของผบรหารแตละระดบไวอยางชดเจนและเปนลายลกษณอกษร 3.4 มมาตรการปองกนและดแลรกษาทรพยสนอยางรดกมและเพยงพอ 3.5 มการแบงแยกหนาทการปฏบตงานทสาคญหรองานทเสยงตอความเสยหายตงแตตนจนจบ เชน การอนมต การบนทกบญช และการดแลรกษาทรพยสน 3.6 มขอกาหนดเปนลายลกษณอกษร และบทลงโทษกรณฝาฝนในเรองการมผลประโยชนทบซอนโดยอาศยอานาจหนาท 3.7 มมาตรการตดตามและตรวจสอบใหการดาเนนงานของ องคกรเปนไปตามกฎระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร 3.8 อนๆ (โปรดระบ) …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… สรป/วธการทควรปฏบต ............................................................................................................... ............................................................................................................... ...............................................................................................................

ชอผประเมน........................................... ตาแหนง................................................. วนท ................./................../..............

.

จดทควรประเมน

ความเหน/คาอธบาย

4. สารสนเทศและการสอสาร การดาเนนการเกยวกบการควบคมภายในจะตองมสารสนเทศทเกยวของและเชอถอได ผประเมนควรพจารณาความเหมาะสมของระบบสารสนเทศและการสอสารตอความตองการของผใชและการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน 4.1 จดใหมระบบสารสนเทศและสายการรายงานสาหรบการบรหารและตดสนใจของฝายบรหาร 4.2 มการจดทาและรวบรวมขอมลเกยวกบการดาเนนงานการเงน และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตรไวอยางถกตอง ครบถวน และเปนปจจบน 4.3 มการจดเกบขอมล/เอกสารประกอบการจายเงนและการบนทกบญชไวครบถวน สมบรณ และเปนหมวดหม 4.4 มการรายงานขอมลทจาเปนทงจากภายในและภายนอกใหผบรหารทกระดบ 4.5 มระบบการตดตอสอสารทงภายในและภายนอกอยางเพยงพอ เชอถอได และทนกาล 4.6 มการสอสารอยางชดเจนใหพนกงานทกคนทราบและเขาใจบทบาทหนาทของตนเกยวกบการควบคมภายใน ปญหาและจดออนของการควบคมภายในทเกดขนและแนวทางการแกไข 4.7 มกลไกหรอชองทางใหพนกงานสามารถเสนอขอคดเหน หรอ ขอเสนอแนะในการปรบปรงการดาเนนงานขององคกร 4.8 มการรบฟงและพจารณาขอรองเรยนจากภายนอก อาท รฐสภา ประชาชน สอมวลชน 4.9 อนๆ (โปรดระบ) …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….. สรป/วธการทควรปฏบต …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

ชอผประเมน.................................

ตาแหนง…………………………………. วนท .........../............../................

จดทควรประเมน

ความเหน/คาอธบาย

5. การตดตามประเมนผล ผประเมนควรพจารณาความเหมาะสมของระบบการตดตามประเมนผลการควบคมภายในขององคกรในอนจะชวยใหบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน 5.1 มการเปรยบเทยบแผนและผลการดาเนนงาน และรายงานใหผกากบดแลทราบเปนลายลกษณอกษรอยางตอเนองและสมาเสมอ 5.2 กรณผลการดาเนนงานไมเปนไปตามแผน มการดาเนนการแกไขอยางทนกาล 5.3 มการกาหนดใหมการตดตามผลในระหวางการปฏบตงานอยางตอเนองและสมาเสมอ 5.4 มการตดตามและตรวจสอบการปฏบตตามระบบการควบคมภายในทกาหนดไวอยางตอเนองและสมาเสมอ 5.5 มการประเมนผลความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายใน และประเมนการบรรลตามวตถประสงคขององคกรในลกษณะการประเมนการควบคมดวยตนเองและ/หรอการประเมนการควบคมอยางเปนอสระ อยางนอยปละหนงครง 5.6 มการรายงานผลการประเมนและรายงานการตรวจสอบของผตรวจสอบภายในโดยตรงตอผกากบดแลและ/หรอคณะกรรมการตรวจสอบ 5.7 มการตดตามผลการแกไขขอบกพรองทพบจากการประเมนผลและการตรวจสอบของผตรวจสอบภายใน 5.8 มการกาหนดใหผบรหารตองรายงานตอผกากบดแลทนทในกรณทมการทจรตหรอสงสยวามการทจรต มการไมปฏบตตามกฎ ระเบยบขอบงคบ และมตคณะรฐมนตรและมการกระทาอนทอาจมผลกระทบตอองคกรอยางมนยสาคญ 5.9 อนๆ (โปรดระบ) …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….. สรป/วธการทควรปฏบต …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

ชอผประเมน................................. ตาแหนง………………………………….

วนท .........../............../................

63

ชอหนวยรบตรวจ/สวนงานยอย

รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน

ณ วนท.............เดอน...........................พ.ศ. ......................

องคประกอบของการควบคม ภายใน ผลการประเมน/ขอสรป

1.สภาพแวดลอมการควบคม 1.1 ............................................................ 1.2 ............................................................ ฯลฯ 2.การประเมนความเสยง 2.1 .......................................................... 2.2 ......................................................... ฯลฯ 3.กจกรรมการควบคม 3.1 ........................................................ 3.2 ......................................................... ฯลฯ 4.สารสนเทศและการสอสาร 4.1 ........................................................ 4.2 ....................................................... ฯลฯ 5.การตดตามประเมนผล 5.1 ..................................................... 5.2 ..................................................... ฯลฯ

ผลการประเมนโดยรวม.....................................................................................................................................

ชอผรายงาน............................................

(ชอหวหนาหนวยรบตรวจ/หวหนาสวนงานยอย)

ตาแหนง..........................................................

วนท......เดอน...................พ.ศ. .......................

64

ภาคผนวก ข ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

65 ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายในและคาแนะนาการใชแบบสอบถาม

..................................................... วตถประสงค แบบสอบถามการควบคมภายในนจดทาขนเพอใหทราบความเสยงทวไปทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน และใชประเมนความเพยงพอของระบบการควบคมภายใน เพอการปรบปรงแกไขตอไป

แบบสอบถาม แบบสอบถามม 4 ชด คอ ชดท 1 แบบสอบถามดานการบรหาร สาหรบสอบถามผบรหารทรบผดชอบดานบรหาร ชดท 2 แบบสอบถามดานการเงน สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบดานการเงน ชดท 3 แบบสอบถามดานการผลต สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบดานการผลต ชดท 4 แบบสอบถามดานอนๆ สาหรบสอบถามผบรหารและเจาหนาทผรบผดชอบดานบคลากรดานระบบสารสนเทศและดานพสด แบบสอบถามทง 4 ชด เปนเพยงตวอยาง ผใชสามารถปรบปรงแกไขไดตามความเหมาะสม การใชแบบสอบถาม 1. ผประเมนเปนผถามตามแบบสอบถาม ถามการปฏบตตามคาถามแสดงถงการควบคมภายในทดใหกรอกเครองหมาย “” ในชอง “ม/ใช” ถาไมมการปฏบตตามทถามใหกรอกเครองหมาย “” ในชอง “ไมม/ไมใช” ถาไมมกจกรรมทเกยวกบเรองทถามใหกรอกในชอง “ไมม/ไมใช” โดยใชอกษร NA ซงยอมาจาก Not Applicable และหมายเหตวา ไมมเรองทเกยวกบคาถาม 2. คาตอบ “ไมม/ไมใช” หมายถง มไดปฏบตตามคาถาม แสดงถงจดออนของระบบการควบคมภายใน ผประเมนควรทดสอบและหาสาเหต และพจารณาวามการควบคมอนทดแทนหรอไม จากคาตอบทไดรบ ผสอบทานหรอผประเมนควรสงเกตการณการปฏบตงานจรง การวเคราะหเอกสารหลกฐาน หรอคาตอบของผทมความรในเรองทถามและเชอถอได เพอสรปคาตอบและอธบายวธปฏบตในแตละขอของคาถามในชอง “คาอธบาย/คาตอบ” เพอใหไดขอมลทถกตองทจะนามาประเมนความเพยงพอของระบบการควบคมภายใน 3. จากขอมลในชอง “คาอธบาย/คาตอบ” จะนามาพจารณาประเมนความเพยงพอของระบบการควบคม

ภายในของแตละดานและแตละเรองในดานนนๆ

66

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน ชดท 1 ดานการบรหาร

ผทจะตอบแบบสอบถามดานนไดดทสด คอ ผบรหารทรบผดชอบดานการบรหารของหนวยรบตรวจการสรปคาถามคาตอบในชอง “คาอธบาย/คาตอบ” จะนาขอมลจากการสงเกตการณปฏบตงาน การวเคราะหเอกสารหลกฐาน และการสมภาษณผมความรในเรองทสอบถาม แบบสอบถามดานการบรหาร ประกอบดวยเรองตางๆ ดงน 1. ภารกจ 1.1 วตถประสงคหลก 1.2 การวางแผน 1.3 การตดตามผล 2. กระบวนการปฏบตงาน 2.1 ประสทธผล 2.2 ประสทธภาพ 3. การใชทรพยากร 3.1 การจดสรรทรพยากร 3.2 ประสทธผลของการใชทรพยากร 4. สภาพแวดลอมของดาเนน 4.1 การปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอบงคบ 4.2 ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมการดาเนนงาน

67

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการบรหาร

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

1. ภารกจ 1.1 วตถประสงคหลก

หนวยรบตรวจมการกาหนดภารกจเปนลายลกษณอกษร

ภารกจทกาหนดมความชดเจน กะทดรด และเขาใจงาย สอดคลองกบภารกจขององคกรทกากบดแล (อาท กระทรวง ทบวง กรม จงหวด) เปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของหรอไม

มการประกาศใหบคลากรของหนวยรบตรวจทกคนทราบภารกจขององคกรหรอไม ฝายบรหารมการกาหนดวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานของหนวยรบตรวจหรอไม วตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานทกาหนดสอดคลองกบภารกจ และสามารถวดผลสาเรจไดหรอไม วตถประสงคการดาเนนงานมการแบงออกเปนวตถประสงคยอยในระดบกจกรรม หรอสวนงานยอยหรอไม มการกาหนดวธการ เพอใหบคลากรเขาใจในงานทปฏบตวาจะชวยใหบรรลวตถประสงคของการดาเนนงานของสวนงานยอย ท เขาปฏบตงาน และบรรลวตถประสงคตามภารกจขององคกรหรอไม 1.2 การวางแผน

ฝายบรหารมการจดทาแผน เพอใหบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานทกาหนดหรอไม แผนทจดทามการกาหนดวตถประสงคเปาหมาย วธการดาเนนงานงบประมาณอตรากาลง และระยะเวลาดาเนนงานไวอยางชดเจนหรอไม มการสอสารใหกบบคลากรทรบผดชอบปฏบตตามแผนทราบหรอไม มการมอบหมายหนาทความรบผดชอบในการดาเนนการตามแผนใหแกเจาหนาทหรอไม

68

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

1.3 การตดตามผล มการประเมนความคบหนาของการบรรลวตถประสงคการดาเนนงานขององคกร เปนครงคราวหรอไม อยางไร การประเมนความคบหนาไดรวมการเปรยบเทยบผลการใชจายเงนจรงกบงบประมาณและสาเหตของความแตกตางของจานวนเงนทใชจายจรงกบงบประมาณหรอไม การประเมนความคบหนามการดาเนนการในชวงเวลาและความถทเหมาะสมหรอไม มการแจงผลการประเมนใหบคลากรทรบผดชอบทราบ และแกไขปรบปรงการดาเนนงานหรอไม บคลากรทรบผดชอบไดรองขอใหมการทบทวนหรอปรบปรงวตถประสงคการดาเนนงาน แผนกระบวนการดาเนนงานหรอไม 2. กระบวนการปฏบตงาน 2.1 ประสทธผล กระบวนการปฏบตงานทสาคญในการดาเนนงานตามภารกจไดรบการพจารณาและกาหนดโดยฝายบรหารหรอไม ฝายบรหารมการตดตามผลเกยวกบประสทธผลของกระบวนการปฏบตงานหรอไม ในชวง 2-3 ป ทผานมามการประเมนผลการดาเนนงานในระดบ ผลผลต (Output) หรอผลลพธ (Outcome) ขององคกรวาบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนดหรอไม ขอเสนอแนะจากมาตรการปรบปรงประสทธผลของการดาเนนงาน ไดมการนาไปปฏบตและจดทาเปนเอกสารในรปแบบทสามารถ แกไขปรบปรงไดงาย และเปนปจจบนหรอไม 2.2 ประสทธภาพ มการคานวณและเปรยบเทยบตนทนของการดาเนนงานกบผลผลตหรอผลลพธวามประสทธภาพหรอไม มการเปรยบเทยบประสทธภาพดงกลาวกบองคกรเพอท

มลกษณะการดาเนนงานเชนเดยวกน หรอไม ขอเสนอแนะไดนามาปรบปรงแกไขทนตอเหตการณและ

มการดาเนนงานอยางเหมาะสมหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

3. การใชทรพยากร 3.1 การจดสรรทรพยากร ทรพยากรทมอยภายในองคกรไดรบการจดสรรใหกบกระบวนการดาเนนงานทงหมดหรอไม ทรพยากรทมการใชประโยชนนอยไดรบการแกไขปรบปรงใหดขนหรอไม มการจดลาดบความสาคญของวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม การจดสรรทรพยากร ไดถอปฏบตอยางสมาเสมอ เพอใหองคกรบรรลทดทสดในดานประสทธผลกบประสทธภาพหรอไม 3.2 ประสทธผลของการใชทรพยากร คณลกษณะเฉพาะตาแหนงของตาแหนงทสาคญ มการกาหนดหนาทไวชดเจนและปฏบตงานตามทกาหนดหรอไม มคมอแสดงการใชอปกรณ เครองมอระบบสารสนเทศ และการบรหารเงนงบประมาณหรอไม มการกาหนดวธปฏบตเกยวกบการจดสรรทรพยากรแตละประเภท เพอสนบสนนการบรรลวตถประสงคของการดาเนนงานหรอไม กรณการดาเนนงานตากวาระดบทกาหนดมการปฏบตทเหมาะสม เพอปรบปรงการดาเนนงานหรอไม บคลากรยอมรบมาตรฐานการปฏบตงานทกาหนดวาจะตองปฏบตไดในระดบทกาหนดหรอสงกวาหรอมไม มแผนการฝกอบรมทเพยงพอสาหรบบคลากรในการฝกฝนทกษะและความสามารถทจาเปนตอการปฏบตงานหรอไม มการจงใจใหบคลากรพฒนาทกษะและความสามารถของตนเองหรอไม 4. สภาพแวดลอมของการดาเนนงาน 4.1 การปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอบงคบ มการระบกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและมาตรฐานทสาคญและจาเปนตอการดาเนนงานหรอไม มการกาหนดวธการปฏบตตามกฎหมายระเบยบ ขอบงคบ และ มาตรฐานทกาหนดหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

มกลไกการตดตามการปฏบตตามกฎหมายระเบยบ ขอบงคบ และมาตรฐานหรอไม 4.2 ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมการดาเนนงาน มการระบปจจยภายนอกทมผลกระทบทมนยสาคญตอการ ดาเนนงานในอนาคตขององคกรหรอไม (เชน แนวโนมการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ ดานเทคโนโลย และการออกกฎระเบยบใหมๆ ) มการตดตามผลและวางแผนปองกนหรอลดผลกระทบทจะเกดขนจากปจจยภายนอกหรอไม

สรป : การควบคมดานการบรหาร

.......... (จากขอ 1-4 มการควบคมทเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวา การดาเนนงานดานการบรหารเปนไปตามภารกจ กระบวนการปฏบตงานและการใชทรพยากรและสภาพแวดลอมของการดาเนนงานทมประสทธภาพและประสทธผลหรอไม)...........

ชอผประเมน............................

ตาแหนง...................................

วนท........../............../..............

71 ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 2 ดานการเงน แบบสอบถาม นจะชวยใหทราบขอมลเกยวกบ ความนาเชอถอของขอมลการเงนและรายงานการ เงน ผทสามารถตอบแบบสอบชดท 2 ไดดทสด คอ ผบรหารระดบกลาง หรอกลมผบรหารจดการทคนเคยกบการดาเนนงานดานการเงนของหนวยรบตรวจ แบบสอบถามดานการเงน ประกอบดวย 1. เงนสดและเงนฝากธนาคาร 1.1 การรบเงน 1.2 การเบกจายเงน 1.3 เงนสดในมอ 1.4 การนาเงนสงคลง 1.5 การบนทกบญช 1.6 เงนทดรอง 2. ทรพยสน 2.1 ความเหมาะสมของการใช 2.2 การดแลรกษาทรพยสน 2.3 การบญชทรพยสน 3. รายงานการเงน 3.1 ขอมลการเงน 3.2 รายงานการเงน

72

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการเงน

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ 1. เงนสดและเงนฝากธนาคาร 1.1 การรบเงน มการแบงแยกหนาทดานการเงน มใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบมากกวาหนงลกษณะงานตอไปน - การอนมตการรบเงนสด - การเกบรกษาเงนสด - การบนทกบญชเงนสดและเงนฝากธนาคาร - การกระทบยอดเงนสดและเงนฝากธนาคาร

มการกาหนดแนวทางปฏบตในการรบสงเงนระหวางบคคลและหนวยงานเปนลายลกษณอกษรหรอไม การรบสงเงนมเอกสารหลกฐานสนบสนนครบถวนและถกตองหรอไม การรบเงนโดยการโอนผานระบบอเลกทรอนกสมการยนยนเปนลายลกษณอกษร โดยระบชอผจายเงนและจานวนเงน และวตถประสงคการจายหรอไม มการกาหนดขอหามมใหนาเชคทรบไปขนเงนสดหรอไม มการบนทกบญชแยกรายการรบทเปนเงนสดกบรบเปนเชคหรอไม มการกาหนดใหผชาระดวยเชคธนาคารระบสงจายในนามหนวยรบตรวจและขดครอมเชค หรอไม อยางไร มการตรวจสอบความถกตองและเชอถอไดของเชคกอนรบหรอไม เงนสดทไดรบมการบนทกบญชภายในวนทไดรบเงนนนหรอไม มการออกใบเสรจรบเงนสาหรบการรบเงนทกครงหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

ใบเสรจรบเงนมการพมพหมายเลขกากบเลมและใบเสรจรบเงน เรยงกนไปทกฉบบหรอไม มการจดทาทะเบยนคมใบเสรจรบเงนหรอไม มการสรปยอดเงนทไดรบทกวนเมอสนเวลารบเงนหรอไม มการตรวจสอบจานวนเงนทไดรบหลกฐานการรบและรายการท บนทกไวในบญชทกสนวนหรอไม 1.2 การเบกจายเงน มการแบงแยกหนาทดานการเบกจายเงนมใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบมากกวาหนงลกษณะงาน ตอไป -การอนมตการจายเงนสดและเงนฝากธนาคาร -การเกบรกษาเงนสด -การบนทกบญชเงนสดและเงนฝากธนาคาร -การกระทบยอดเงนสดและเงนฝากธนาคาร มการกาหนดระเบยบเกยวกบการอนมตเบกจายเงนอยางชดเจนหรอไม การเบกจายเงนมใบสาคญหรอเอกสารหลกฐานประกอบทมการอนมตอยางถกตองหรอไม มการตรวจสอบรายการจายเงนทบนทกไวในบญชกบหลกฐานการจายทกสนวนหรอไม มการกาหนดวงเงนและผมอานาจอนมตการจายเงนหรอไม มมาตรการปองกนและเกบรกษาสมดเชคธนาคาร ทยงไมไดใชตรายางชอผมอานาจลงนามหรอไม มการกาหนดใหผมอานาจมากกวาหนงคนรวมกนลงนามในเชคทสงจายหรอไม มการตรวจสอบเอกสารหลกฐานการประกอบการเบกจายกอนการลงนามในเชคสงจายหรอไม เชคทลงนามแลวมการสงใหเจาหนาทอนทมใชผจดเตรยมเชค เพอชาระใหแกเจาหนหรอไม มการกาหนดใหการจายเงนโดยการโอนผานระบบ

อเลกทรอนกสตองไดรบอนมตจากหวหนาสวนราชการหรอไม มการเขยนหรอประทบตรายางวา “ชาระเงนแลว”ไวในใบสาคญจายและหลกฐานการจายทชาระเงนแลวหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

1.3 เงนสดในมอ มการเกบรกษาเงนสดไวอยางปลอดภยหรอไม มการนาเงนสดทไดรบ ฝากธนาคารภายในวนทไดรบเงน หรอ วนทาการนดไปหรอไม การเปดบญชเงนฝากธนาคารเปนไปตามระเบยบทกาหนด และไดรบอนมตจากหวหนาสวนราชการหรอไม บญชเงนฝากธนาคารเปดในนามของหนวยรบตรวจหรอไม มการตรวจรบเงนสดคงเหลอเปนครงคราวหรอไม 1.4 การนาเงนสงคลง มการนาเงนสงคลงโดยวธการทปลอดภยและภายในระยะเวลาทกฎหมายกาหนดหรอไม การนาเงนสงคลงมการสอบยนความถกตองระหวางผสงกบผรบหรอไม 1.5 การบนทกบญช มการบนทกเงนทไดรบในบญชเงนสดภายในวนทไดรบเงนนน หรอวนทาการถดไปหรอไม มการบนทกเงนทฝากธนาคารในบญชเงนฝากธนาคารภายในวนทนาฝากหรอไม มการกระทบยอดเงนฝากธนาคารทกสนเดอนหรอไม มการบนทกการจายเงนในบญชเงนสด หรอบนชเงนฝากธนาคารภายในวนทจายเงนนนหรอไม มการบนทกบญชเงนฝากคลงทนททมการนาสงคลงหรอไม 1.6 เงนทดรอง การเกบรกษาเงนทดรองคงเหลอเปนไปตามระเบยบทกาหนดหรอไม มการกาหนดวธปฏบตในการใชจายเงนทดรองไวอยางชดเจนหรอไม การเบกชดใชเงนทดรองเปนไปตามคาใชจายทเกดขนจรงหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

มการตรวจรบเงนทดรองคงเหลอเปนครงคราวหรอไม มการกระทบยอดเงนทดรองทกสนเดอนหรอไม มการตดตามผลเพอคนควาและดาเนนการยกเลกเงนทดรองทไมเคลอนไหวหรอไม

สรป : การควบคมเงนสดและเงนฝากธนาคาร .......(จากขอ 1.1-1.6 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาการรบจายเงนสดและเงนฝากธนาคาร เงนทดรองเปนไปอยางถกตองตรงตามระเบยบทกาหนด บนทกบญชถกตองครบถวนและสมาเสมอหรอไม)..........

ชอผประเมน................................................

ตาแหนง.....................................................

วนท............../........................../................

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

2. ทรพยสน 2.1 ความเหมาะสมของการใช มการแบงหนาทมใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบมากกวาหนงลกษณะงานตอไปน -การอนมตซอ โอน หรอจาหนายทรพยสน -การใชทรพยสน -การบนทกบญชทรพยสน -การแกไขและการกระทบยอดคงเหลอของทรพยสน การซอและเชาทรพยสนเปนไปตามระเบยบทกาหนดหรอไม มการกาหนดวตถประสงคในการใชทรพยสนไวอยางชดเจนหรอไม การใชทรพยสนทมความสาคญหรอมลคาสงไดมการกาหนดใหเฉพาะผไดรบอนญาตเทานนทจะใชได มการฝกอบรมวธการใชทถกตองใหแกผใชทรพยสนหรอไม 2.2 การดแลรกษาทรพยสน มการกาหนดมาตรการปองกนและรกษาทรพยสนทสาคญ หรอมลคาสงมใหสญหายหรอเสยหายหรอไม มการตดหรอเขยนหมายเลขรหสหรอหมายเลขครภณฑไวททรพยสนทกรายการหรอไม มการมอบหมายผรบผดชอบในการดแลรกษาทรพยสนหรอไม มการรกษาทรพยสนตามระยะเวลาทกาหนดหรอไม มการจดเกบขอมลและเอกสารประกนทรพยสนไวอยางเหมาะสมหรอไม 2.3 การบญชทรพยสน บญชหรอทะเบยนทรพยสนมรายละเอยดหมายเลข รหส รายการ สถานทใช หรอสถานทเกบรกษา และราคาทกสนปหรอไม มการตรวจนบทรพยสนทกสนปหรอไม มการจดทารายงานผลการตรวจนบทรพยสน

เปรยบเทยบยอดจากการตรวจนบกบทะเบยนคม/หรอบญชทรพยสนหรอไม

77

สรป : การควบคมทรพยสน ........(จากขอ 2.1-2.3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาทรพยสนทงหมดมอยครบถวน และไดรบการดแลรกษา รวมทงบนทกบญชความถกตองและครบถวนหรอไม)........

ชอผประเมน..........................................

ตาแหนง...............................................

วนท.............../................./..................

78

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

3. รายงานการเงน 3.1 ขอมลการเงน บญชแยกประเภทมการบนทกรายการถกตองและครบถวนหรอไม สามารถตดตามตรวจสอบรายการจากเอกสารประกอบรายการ หรอเอกสารเบองตนไปยงบญชแยกประเภทหรอไม มการกระทบยอดบญชยอยกบบญชคมหรอบญชแยกประเภทมบญชยอย หรอรายละเอยดประกอบหรอไม นโยบายการบญชเปนไปตามกฎหมายหรอระเบยบหลกเกณฑทกาหนดหรอไม มการสอบทานหรอตรวจสอบการบนทกบญชเปนครงคราวหรอไม มการฝกอบรมอยางเพยงพอใหแกเจาหนาทการเงนและการบญชหรอไม 3.2 รายงานการเงน รายงานทางการเงนจดทาขนตามระยะเวลาทกาหนดหรอไม มการสอบทานและใหความเหนชอบรายงานทางการเงนโดยผมอานาจหรอไม มการประเมนประโยชนจากรายงานการเงนเปนครงคราวหรอไม

สรป : การควบคมทรพยสน .....(จากขอ 3.1-3.2 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาขอมลในรายงานการเงนจดทามความถกตอง เชอถอไดและมประโยชนหรอไม)..................

ชอผประเมน............................

ตาแหนง.................................

วนท............./................/........

79 ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 3 ดานการผลต

แบบสอบถามนจะชวยใหทราบถงกระบวนการแปรสภาพปจจยดานการผลตใหเปนสนคามาตรฐานตามทตองการใหมประสทธภาพ เพอใหถงมอลกคาดวยความพงพอใจสงสด ผทสามารถตอบแบบสอบถามชดนไดดทสด คอ ผบรหารระดบกลาง หรอผบรหารจดการเกยวกบการผลตทรบผดชอบเกยวกบการวางแผน การดาเนนการผลตและการบรหารคลงสนคา แบบสอบถามดานการผลต ประกอบดวย 1. การวางแผนการผลต 2. การดาเนนการผลต 3. การบรหารคลงสนคา

80

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานการผลต

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ 1. การวางแผนการผลต มการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบแผนการขายหรอไม มการกาหนดมาตรฐานตางๆ ขนใช เชน มาตรฐานการปฏบตงาน ปรมาณการใชวตถดบ หรอวสดสนเปลองตอหนวยสนคาทผลต หรอไม การประมาณการใชปจจยการผลตตางๆ สอดคลองกบแผนการผลตและมาตรฐานทกาหนดไวหรอไม การจดอตรากาลงสอดคลองกบแผนการผลตและลกษณะการปฏบตงาน 2. การดาเนนการผลต มการกาหนดอานาจในการสงผลตหรอไม มการจดทาใบเบกวสดซงมการอนมตถกตอง และตรงกบรายการผลตเพอเปนหลกฐานและขอมลในการบนทกตนทนการผลตหรอไม มการจดทารายงานผลแตกตางระหวางตนทนทเกดขนจรง กบตนทนการผลตหรอไม มการกาหนดมาตรฐานของสนคา และตรวจสอบกบการผลตจรงอยางสมาเสมอหรอไม มการตรวจสอบคณภาพของสนคาตามมาตรฐานกอนรบผลผลตหรอไม มการจดทารายงานสนคาทไมไดมาตรฐาน พรอมการวเคราะหสาเหต มการบรหารวสดคงคลง เชน วตถดบ อะไหล และวสดอน ใหมปรมาณพอเหมาะอยเสมอดวยวธการทเหมาะสม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

3. การบรหารคลงสนคา มการแบงแยกหนาทและความรบผดชอบกนอยางชดเจนระหวางการรบสนคา การสงสนคา การผลต และการบนทกขอมล การรบจายสนคาเขาหรอออกจากคลง มเอกสารการอนมตโดยผมอานาจ ทกครงหรอไม มนโยบายการตรวจนบสนคาคงเหลออยเปนประจาและสมาเสมอ มการทารายละเอยดกระทบยอดระหวางผลทไดจากการตรวจนบกบบญชคมสนคา และมการอนมตโดยผรบผดชอบการปรบปรงบญช มมาตรการในการตรวจสอบสนคาทเคลอนไหวสนคาทลาสมยและสนคาขาดบญช มการจดทาประกนภยใหครอบคลมมลคาของสนคาทอยในคลง

สรป : การควบคมทรพยสน ........(จากขอ 1-3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาการผลตมประสทธผลและประสทธภาพเปนไปดวยความประหยด หรอไม)...............

ชอผประเมน..............................

ตาแหนง.....................................

วนท........./................/...............

82 ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ชดท 4 ดานอนๆ

แบบสอบถามนเหมาะสาหรบผตอบแบบสอบถามทเปนผบรหารระดบผจดการหรอกลมผบรหารซงคนเคยเกยวกบการบรหารบคคลากร ระบบสารสนเทศและการบรหารพสดของหนวยรบตรวจ ขอสรปคาตอบจะตองมาจากการสงเกตการณ การวเคราะห และการสมภาษณผมความรในเรองน แบบสอบถามดานอนๆ ประกอบดวย 1. การบรหารบคลากร 1.1 การสรรหา 1.2 คาตอบแทน 1.3 หนาทความรบผดชอบ 1.4 การฝกอบรม 1.5 การปฏบตงานของบคลากร 1.6 การสอสาร 2. ระบบสารสนเทศ 2.1 อปกรณคอมพวเตอร 2.2 การปองกนดแลรกษาสารสนเทศ 2.3 ประโยชนของสารสนเทศ 3. การบรหารพสด 3.1 เรองทวไป 3.2 การกาหนดความตองการ 3.3 การจดหา 3.4 การตรวจรบและการชาระเงน 3.5 การควบคมและการแจกจาย 3.6 การบารงรกษา 3.7 การจาหนายพสด

83

ตวอยางแบบสอบถามการควบคมภายใน

ดานอนๆ

คาตอบ ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

1. การบรหารบคลากร 1.1 การสรรหา ฝายบรหารมการกาหนดทกษะและความสามารถทจาเปนของตาแหนงงานสาคญไวอยางชดเจนหรอไม การสอบคดเลอกบคลากรเพอบรรจแตงตงมการทดสอบทกษะและความสามารถตามทกาหนดไวของแตละตาแหนงงานหรอไม การเผยแพรขอมลอยางทวถงในการรบสมครบคลากรหรอไม มการกาหนดกระบวนการคดเลอก เพอใหไดบคลากรทเหมาะสมกบตาแหนงงานทสดหรอไม 1.2 คาตอบแทน มการจดทาแนวทางการปฏบตเรองคาตอบแทนหรอไม มการบนทกเวลาปฏบตงานของบคลากรและมหวหนางานลงนามรบรองใบลงเวลาหรอไม การเลอนขนเงนเดอนมการพจารณาอนมตและจดทาลายลกษณอกษรหรอไม 1.3 หนาทความรบผดชอบ มการกาหนดหนาทความรบผดชอบของบคลากรแตละคนเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจนเพอใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม การเปลยนแปลงทสาคญเกยวกบการมอบหมายงานมการจดทาเปนลายลกษณอกษรหรอไม หนาทความรบผดชอบทสาคญมการอนมตโดยหวหนาสวนราชการหรอผบรหารสงสดหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

1.4 การฝกอบรม

• มการพจารณาความตองการฝกอบรมของบคลากรเพอพฒนาทกษะหรอไม

• มการจดสรรงบประมาณ ทรพยากร เครองมอ และการจดฝกอบรมใหบคลากรหรอไม

1.5 การปฏบตงานของบคลากร

• มการกาหนดมาตรฐานการปฏบตงานหรอไม

• มการประเมนการปฏบตงานตามมาตรฐานทกาหนดเปนครงคราว และจดทาเปนลายลกษณอกษรหรอไม

• การยกยองหรอใหรางวลแกบคลากรทมผลการปฏบตงานสงกวามาตรฐานทกาหนดหรอไม

• มการปฏบตเพอปรบปรงการปฏบตงานทตากวามาตรฐานทกาหนดหรอไม

1.6 การสอสาร

• มการสอสารขอมลคาสงใหบคลากรระดบปฏบตอยางตอเนองและสมาเสมอหรอไม

• มการกาหนดวธการสอสารเพอใหบคลากรสามารถสงขอรองเรยกรองหรอขอแนะนาใหกบฝายบรหารไดหรอไม

• มการกาหนดใหฝายบรหารตดตามผลและตอบขอเรยกรองและขอแนะนาของบคลากรหรอไม

สรป : การควบคมดานการบรหารบคลากร ......(จากขอ 1.1-1.6 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาบคลากรจะสามารถปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม).............

ชอผประเมน...............................

ตาแหนง....................................

วนท........../............./................

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

2. ระบบสารสนเทศ 2.1 อปกรณคอมพวเตอร

• มการกาหนดนโยบายการนาคอมพวเตอรมาใชในการดาเนนงานหรอไม

• มการกาหนดนโยบายของแตละสวนงานยอยในการดแลรกษาอปกรณคอมพวเตอรหรอไม

• ผไดรบอนมตเทานนทสามารถเขาถงอปกรณคอมพวเตอร

• มขอแนะนาหรอการฝกอบรมการใชอปกรณคอมพวเตอรกบผใชคนใหมหรอไม

• เมออปกรณคอมพวเตอรเกดความเสยหายหรอทางานไมไดมการรายงานใหทราบและมการแกไขไดทนทหรอไม

• มการบารงรกษาอปกรณคอมพวเตอรตามระยะเวลาทกาหนดหรอไม

• การจดซออปกรณคอมพวเตอรมการประสานและวางแผนกบผเกยวของ เพอใหมนใจวาในระยะยาวคอมพวเตอรทจดซอจะเขากนไดกบคอมพวเตอรอนหรอไม

2.2 การปองกนดและรกษาสารสนเทศ

• มการกาหนดคณสมบตของผทรบผดชอบดานความปลอดภยของระบบสารสนเทศ

• ผทไดรบอนมตเทานนทสามารถเขาถงแฟมขอมลและโปรแกรม

• แฟมขอมลคอมพวเตอรทสาคญมการกาหนดใหจดทาแฟมสารองและเกบรกษาหรอไม

• มนโยบายควบคมความเสยงจากการใชอนเตอรเนตหรอไม

คาถาม

ม/ใช

ไมม/ไมใช

คาอธบาย/คาตอบ

2.3 ประโยชนของสารสนเทศ

• มการประเมนประโยชนของรายงาน ทประมวลจากระบบสารสนเทศเปนครงคราวหรอไม

• ผใช มการสารวจประโยชนของสารสนเทศทไดรบเปนครงคราวหรอไม

• มการแจงใหผใชทราบเกยวกบประสทธภาพใหมๆ ของระบบสารสนเทศอยางสมาเสมอหรอไม

สรป : การควบคมดานการบรหารบคลากร ......(จากขอ 2.1-2.3 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาบคลากรจะสามารถปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม).......

ชอผประเมน...............................

ตาแหนง.....................................

วนท............/............../..............

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

3. การบรหารพสด 3.1 เรองทวไป

• มการแบงแยกหนาทมใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทรบผดชอบมากกวาหนงลกษณะงานตอไปน –การขออนมตจดซอจดจาง - การจดซอจดจาง - การตรวจรบสนคา/จดจาง - การอนมตเบกจายเงน - การบนทกบญชและทะเบยน

• มระเบยบจดซอทครอบคลมถงเรองตอไปน (กรณมไดใชระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด) -นโยบายจดซอ เชน ซอจากผขาย หรอผผลตโดยตรง -วธการคดเลอก -ขนตอนการจดหา -การทาสญญา

• มระบบการตรวจสอบเพอใหความมนใจวามการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทกาหนด

3.2 การกาหนดความตองการ

• มระเบยบหรอวธปฏบตเกยวกบการกาหนดความตองการพสดหรอไม

• ผใชพสด เปนผกาหนดความตองการพสดหรอไม

• การแจงความตองการพสดหรอขอใหจดหาไดระบรายการหรอประเภทพสด ปรมาณพสดกาหนดเวลาตองการอยางละเอยดและชดเจนหรอไม

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

• มการกาหนดระยะเวลา การแจงความตองการพสดหรอขอใหจดหาไวอยางเหมาะสมและเพยงพอสาหรบการจดหา เพอปองกนการจดหาโดยวธพเศษโดยอางความเรงดวนหรอไม

3.3 การจดหา

• มการจดหาพสดตามทแจงความตองการไวหรอไม

• กาหนดระยะเวลาการดาเนนการจดหาในแตละวธไวเหมาะสมและทนกบความตองการหรอไม

• มการจดทาทะเบยนประวตผขายรวมทงสถตราคาและปรมาณไวหรอไม

• จดใหมการหมนเวยนเจาหนาทจดหาหรอไม

• จดทาราคากลางเพอใชเปรยบเทยบกบราคาเสนอขายหรอไม

• มการเปรยบเทยบราคาซอครงลาสดและ/หรอราคาจากผขายหลายแหง เพอใหไดราคาทดทสดหรอไม

• การจดหากระทาโดยหนวยจดหา หรอพนกงานจดหา ตามใบแจงความตองการพสดหรอใบอนมตจดหาทไดรบอนมตแลวหรอไม

• กาหนดอานาจอนมต โดยพจารณาจากมลคาของพสดหรอบรการ เพอความคลองตวและรดกมในการปฏบตงานหรอไม

• มการจดทาใบสงซอและสาเนาใหผเกยวของ คอ ผตรวจรบของ ผแจงจดหา บญช หรอการเงน ฯลฯ หรอไม

• กาหนดหลกเกณฑในการจดทาสญญาชดเจนและรดกมหรอไม

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

• กาหนดรปแบบสญญาทเปนมาตรฐานหรอไม

• ใบสงซอจดทาขนโดยเรยงลาดบหมายเลขไวลวงหนาและมการอนมตการสงซอหรอไม

3.4 การตรวจรบและการชาระเงน

• มการกาหนดผมอานาจในการตรวจรบหรอไม

• พสดทสาคญหรอมลคาสง ตรวจรบโดยคณะกรรมการตรวจรบ หรอพสดทมคณภาพพเศษตรวจรบโดยผชานาญในเรองนนโดยเฉพาะหรอไม

• ตรวจนบจานวน และชนดของพสดทไดรบกบใบสงซอหรอใบสงของ พรอมลงนามผตรวจรบอยางนอย 2 คน รวมกนหรอไม

• ทดสอบคณภาพตามขอกาหนดในใบสงซอหรอสญญาซอหรอไม

• มการบนทกบญชอยางทนกาลและไดรบการอนมตถกตองหรอไม

• เมอมการคนสนคา มเอกสารลดหนจากผขายหรอไม

• มการอนมตการชาระหนหรอไม

• กาหนดหนวยงานททาหนาทในการตรวจจายชาระหนหรอไม

• ใบสาคญทจายเงนแลว จะตองมการทาเครองหมายหรอสญลกษณเพอปองกนการจายซาหรอไม

• มหลกฐานทแสดงวาไดมการตรวจสอบใบสงของกบใบสงซอในเรองปรมาณ ราคา คาขนสง สวนลด (ถาม) เปนไปตามขอตกลงหรอไม

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

3.5 การควบคมและแจกจาย

• มการจดทาบญช/ทะเบยนรบ – จายพสดแยกเปนประเภทและมหลกฐานประกอบทกรายการหรอไม

• มการตรวจสอบความถกตองของใบเบก และลงบญช/ทะเบยนทกครงทมการจายพสดหรอไม

• การเบกจายพสดไดรบอนมตจากหวหนาหนวยพสดทไดรบการแตงตงเปนผสงจายพสดหรอไม

• มการเกบใบเบกจายพสดไวเปนหลกฐานเพอนามาสอบยนความถกตองของพสดคงเหลอกบบญช ทะเบยนหรอไม

• มกรรมการ ซงไมใชเจาหนาทพสด ตรวจสอบการรบ/จายพสดคงเหลอประจาปวาถกตองครบถวนตรงตามบญช/ทะเบยน หรอไม

• มการจดทารายงานผลการตรวจสอบการรบ – จายพสดคงเหลอประจาปหรอไม

• กรณพสดชารด เสอมสภาพ สญหายหรอหมดความจาเปนตองใชงาน มการแตงตงคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรง และดาเนนการตามระเบยบหรอไม

• กรณพสดสญหายหรอเสยหาย ใชการไมไดโดยไมทราบสาเหต มการสอบสวนหาตวผรบผดทางแพงและตดตามเรยกคาสนไหมทดแทนหรอไม

• มการใหหมายเลขทะเบยนพสดหรอไม

• สถานทจดเกบพสด มการแตงตงเวรยามรกษาความปลอดภยหรอไม

• มสถานทจดเกบพสดเพยงพอหรอไม

คาถาม ม/ใช ไมม/ไมใช คาอธบาย/คาตอบ

3.6 การบารงรกษา

• มการจดทาแผนการบารงรกษาพสดหรอไม

• มการจดทารายงานผลการบารงรกษาเปนไปตามแผนหรอไม

• มการจดฝกอบรมหรอมคมอการบารงรกษาใหแกผใชพสดหรอไม

• มการพจารณาขอเปรยบเทยบการบารงรกษาระหวางการดาเนนงานเองและการจางหนวยงานภายนอกหรอไม

3.7 การจาหนายพสด

• มการรายงานพสดทหมดความจาเปนหรอหากใชตอไปจะสนเปลองคาใชจายมาก และพสดทสญหายตอผมอานาจเพอพจารณาใหจาหนายพสดหรอไม

• มการจดทารายงานการจาหนายพสดออกจากบญชหรอไม

สรป : การควบคมดานการบรหารบคลากร ............(จากขอ 3.1-3.7 มการควบคมเพยงพอหรอไม เพอใหความมนใจวาบคลากรจะสมารถปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคการดาเนนงานหรอไม)............

ชอผประเมน..........................

ตาแหนง................................

วนท...../................/...............

ขนตอนของการประเมนผลการควบคมภายในระดบองคกร (องคการตลาด.)

รายงานตาม

แบบ ปอ.๓

การประเมนการควบคมดวย

ตนเอง (CSA)

การประเมนตามแบบประเมน

องคประกอบของมาตรฐาน

การควบคมภายใน

ประเมนการควบคม

ภายในโดยภาพรวม

รายงานตาม

แบบ ปอ.๒

รายงานตาม

แบบ ปอ.๑ และ ปอ.๓

ขนตอนของการประเมนผลการควบคมภายในระดบหนวยงานยอย

การประเมนตาม

แบบสอบถามการควบคม

การประเมนการควบคมดวย

ตนเอง (CSA)

การประเมนตามแบบประเมน

องคประกอบของมาตรฐาน

ใ

การประเมนผลการควบคม

ภายในตามแบบ ปม.

รายงานตาม

แบบ ปย ๒

รายงานตามแบบ

ปย.๑

ขนตอนการสอบทานและประเมนรายงานโดยฝายตรวจสอบภายใน

การสอบทานการประเมนการ

ควบคมดวยตนเอง (CSA) ของ การสอบทานรายงานของฝายบรหาร

แบบ ปอ.๒,ปอ.๓ และแบบ ปย.๑, ปย.๒,

การประเมนการควบคม

อยางเปนอสระ (IA)

รายงานผลการสอบทานการ

ประเมนการควบคมภายในตาม

ขนตอนการสอบทานและประเมนรายงานโดยเจาหนาทระดบอาวโส

ผอานวยการองคการตลาด

หนงสอรบรองการควบคมภายใน

ตามแบบ แบบ ปอ. ๑, ปอ.๒, ปอ.๓

และ แบบ ปส.

รายงานของฝายบรหาร

แบบ ปอ. ๑, แบบ ปอ.๒

และ แบบ ปอ.๓

การสอบทาน

และประเมนรายงาน

รายงานของฝายตรวจสอบ

ภายในตามแบบ ปส.

ขนตอนการรายงานตามระเบยบฯ ขอ ๖ โดยผอานวยการองคการตลาด.

คณะกรรมการ ตรวจเงนแผนดน คณะกรรมการ

คณะกรรมการ

องคการการตลาด

รายงานการควบคมภายในตาม

แบบ ปอ.๑, ปอ.๒, ปอ.๓

คณะกรรมการ

ตรวจเงนแผนดน

คณะกรรมการ

ตรวจสอบภายใน

ผอานวยการ

องคการการตลาด

ขนตอนการรายงานการควบคมภายใน องคการตลาด กระทรวงมหาดไทย

รายงานของเจาหนาท

ระดบอาวโส ผอานวยการ

องคการการตลาด

รางรายงานของ องคการตลาด.

(ปอ.๑, ปอ.๒ และ ปอ.๓)

ทสอบทาน ลว

รายงานของ

สานกตรวจสอบภายใน (ปส.)

สานกตรวจสอบภายใน

รางรายงานของ องคการตลาด.

(ปอ.๑ ,ปอ.๒ และ ปอ.๓)

เจาหนาท

ระดบอาวโส

คณะทางานจดวางระบบการควบคมภายใน

ประมวลผลในภาพรวม

จดทารายงานการควบคมภายในของ ทกแผนก/สานกงาน

สาขา (ปย.๑ และ ปย.๒ )

ณ สนป งบประมาณ กนยายน

ทกแผนก/สานกงานสาขา

ขององคการตลาด.

รายงานฉบบสาเนา

รายงานฉบบจรง