คมอการปฏบตงานเพ�อปองกนผลประโยชนทบซอน

เทศบาลนครขอนแกน

www.kkmuni.go.th

“ผลประโยชนทบซอน”หร�อในภาษาของกฎหมายใชคำวา

“การกระทำทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม”

คมอการปฏบตงานเพอปองกนผลประโยชนทบซอน

จดพมพโดย : เทศบาลนครขอนแกน

พมพครงท : ๑

จำานวนพมพ : ๑,๕๐๐ เลม

พมพท : โรงพมพคลงนานาวทยา โทร. ๐๔๓-๔๖๖๔๔๔

ISBN : ๙๗๘-๙๗๔-๔๕๘-๕๘๐-๖

1

การจดทำาคมอการปฏบตงานเพอปองกนผลประโยชนทบซอนเลมน ไดจดทำาขนโดย

มวตถประสงคเพอใหเจาหนาทของรฐในสงกดเทศบาลนครขอนแกน ไดมความรความเขาใจความหมาย

ของคำาวา “ผลประโยชนทบซอน” หรอในภาษาของกฎหมายใชคำาวา “การขดกนระหวางประโยชน

สวนบคคลและประโยชนสวนรวม”และใหไดทราบถงผลเสยผลกระทบรวมไปถงโทษของการปฏบตหนาท

ในลกษณะทเปนผลประโยชนทบซอน โดยเจาหนาทของรฐในสงกดเทศบาลนครขอนแกนสามารถนำาไปใช

เปนแนวทางในการปฏบตหนาท เพอปองกนมใหมการกระทำาในลกษณะดงกลาวอนอาจกอใหเกด

ผลกระทบเสยหายตอหนวยงาน และไดรวมมอกนในการสอดสองดแลปองกนมใหมการปฏบตหนาท

อนเปนผลประโยชนทบซอนในหนวยงานได

คมอเลมนจงไดนำาเสนอระเบยบกฎหมายทมการกำาหนดขอหามและขอปฏบตเกยวกบการกระทำา

ทถอวาเปนผลประโยชนทบซอน โดยจะมการเปรยบเทยบกฎหมายการหามเจาหนาทของรฐและคสมรส

มใหดำาเนนกจการทถอไดวาเปนผลประโยชนทบซอน รวมไปถงใหไดทราบถงบทกำาหนดโทษทเจาหนาท

ของรฐจะไดรบในกรณทไดกระทำาการนน ในคมอเลมนนอกจากจะกลาวถงกฎหมายทเกยวของแลว

กยงจะกลาวเกยวของเชอมโยงกบประมวลจรยธรรมของเจาหนาทของรฐในสงกดเทศบาลนครขอนแกนดวย

โดยจะนำาเสนอถงหลกการแนวคดกรณตวอยางพรอมขอเสนอแนวทางนำาไปปรบใชในการบรหารจดการ

ผลประโยชนทบซอนเพอลดปญหาการทจรตและประพฤตมชอบใหหมดไปในทสด

คณะผจดทำาหวงเปนอยางยงวาคมอเลมน จะเปนประโยชนตอพนกงานเทศบาลพนกงานคร

เทศบาล บคลากรทางการศกษา ลกจางประจำาพนกงานจาง และพนกงานสถานธนานบาล ในสงกด

เทศบาลนครขอนแกนทกระดบทกคน รวมไปถงขาราชการการเมองทองถนฝายบรหาร และขาราชการ

การเมองทองถนฝายสภา ในการนำาไปใชเปนแนวทางในการปฏบตงานเพอปองกนผลประโยชนทบซอน

ทงนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสงสดตอไป

ฝายนตการกองวชาการและแผนงาน

ปงบประมาณ๒๕๖๐

2

บทท ๑ บทนำา ๗บทท ๒ ผลประโยชนทบซอน ๑๐ ความหมายของผลประโยชนทบซอน ๑๐

ประเภทของผลประโยชนทบซอน ๑๑

ปจจยททำาใหเกดผลประโยชนทบซอน ๑๒

นยามศพทและแนวคดสำาคญ ๑๓

หลกการ๔ประการสำาหรบการจดการผลประโยชนทบซอน ๑๕

แนวทางการจดการผลประโยชนทบซอน ๑๖

บทท ๓ การใหและการรบของขวญและประโยชนอนใด ๒๗ อะไรคอของขวญและประโยชนอนใด ๒๗

เราจะจดการอยางไร ๒๗

เราควรรบหรอไม ๒๘

เราตองรายงานหรอไม ๒๙

แนวพจารณาในการปฏบต ๒๙

เราจะเกบรกษาไวเองไดหรอไม ๓๐

การฝาฝนกฎนมโทษอยางไร ๓๐

กญแจแหงความเสยง๒ประการทสำาคญ ๓๑

บทท ๔ กฎหมายทเกยวของกบการปองกนผลประโยชนทบซอน ๓๔ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช๒๕๖๐ ๓๔

กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกน ๓๕

และปราบปรามการทจรต

ระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการให ๓๙

หรอรบของขวญของเจาหนาทรฐพ.ศ.๒๕๔๔

พระราชบญญตเทศบาลพ.ศ.๒๔๙๖ ๔๐

และทแกไขเพมเตมถง(ฉบบท๑๓)พ.ศ.๒๕๕๒

ประมวลจรยธรรมของพนกงานเทศบาล ๔๐

ของเทศบาลนครขอนแกนจงหวดขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๒

สารบญ

3

ประกาศเทศบาลนครขอนแกนวาดวยประมวลจรยธรรม ๔๑

ของขาราชการการเมองทองถนฝายบรหารเทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕

ประกาศเทศบาลนครขอนแกนวาดวยประมวลจรยธรรม ๔๑

ของขาราชการการการเมองทองถนฝายสภาทองถน

เทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕

บทท ๕ การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม ๔๔ และการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม ๔๔

ตามมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒

การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ ๔๗

ตามมาตรา๑๐๓แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒

บทท ๖ แนวทางปฏบตเพอปองกนผลประโยชนทบซอน ๕๓ และแนวทางปฏบตในการรบทรพยสน แนวทางปฏบตเพอปองกนผลประโยชนทบซอน ๕๓

๑.การเตรยมตวกอนเขาสตำาแหนง(กอนเปนเจาหนาทของรฐ) ๕๓

๒.การปฏบตหนาทหรอการดำารงตนในระหวางทเปนเจาหนาทของรฐ ๕๓

๒.๑เจาหนาทของรฐ ๕๓

๒.๒คสมรสของเจาหนาทของรฐ ๕๔

๓.การดำาเนนกจการภายหลงทไดพนจากตำาแหนง ๕๔

(พนจากการเปนเจาหนาทของรฐยงไมถงสองป)

แนวทางปฏบตในการรบทรพยสน ๕๔

๑.การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดในระหวางทเปนเจาหนาทของรฐ ๕๔

๒.การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดในภายหลงทไดพนจากการเปนเจาหนาท ๕๔

ของรฐ

4

แนวทางและขนตอนการปฏบตเมอพบเหนพฤตกรรม ๕๕

ทนำาไปสการมผลประโยชนทบซอน

๑.แนวทางการปฏบตเมอพบเหนพฤตกรรม ๕๕

ทนำาไปสการมผลประโยชนทบซอน

๑.๑เมอเกดขนกบตวเอง ๕๕

๑.๒เมอเกดขนกบผรวมงานหรอคนใกลตว ๕๕

๒.ขนตอนการดำาเนนการ ๕๕

บรรณานกรม ๕๗ภาคผนวก ๕๘

• พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรตพ.ศ.๒๕๔๒และทแกไขเพมเตมถง(ฉบบท๔)พ.ศ.๒๕๕๙

• ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา

ของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓

• ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรอง  กำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความ

ในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกน

และปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒พ.ศ.๒๕๔๔

สารบญ(ตอ)

5

• ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความ

ในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกน

และปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒(ฉบบท๒)พ.ศ.๒๕๕๕

• ระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญ

ของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔

• ประกาศคณะกรรมการพนกงานเทศบาลจงหวดขอนแกน

เรองหลกเกณฑและเงอนไขเกยวกบจรยธรรมของพนกงานเทศบาล

ลกจางประจำาและพนกงานจาง

• ประมวลจรยธรรมของพนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกน

จงหวดขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๒

• ประกาศเทศบาลนครขอนแกนวาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการ

การเมองทองถนฝายบรหารเทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕

• ประกาศเทศบาลนครขอนแกนวาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการ

การเมองทองถนฝายสภาทองถนเทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕

คำาถาม/คำาตอบ ๗๔คณะผจดทำา ๗๖

6

“...งานราชการนน คองานของแผนดน

ขาราชการจงตองสำาเหนยก ตระหนกอยตลอดเวลาถงฐานะและหนาทของตน

แลวตงใจปฏบตงานทกอยาง โดยเตมกำาลงสตปญญาความสามารถ

ดวยความสจรตเทยงตรง และดวยความมสตยงคดรวาสงใดถก สงใดผด สงใดควรกระทำา สงใดควรงดเวน

เพอใหงานททำา ปราศจากโทษเสยหาย และบงเกดผลประโยชนทแท

คอ ความเจรญมนคงของประเทศชาตและประชาชน...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พระราชทานแกขาราชการพลเรอน

เนองในโอกาสวนขาราชการพลเรอน ปพทธศกราช ๒๕๕๑

เมอวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๕๑

ณ พระตำาหนกจตรลดารโหฐาน

7

การทจรตคอรรปชน ปญหาการทจรตและประพฤตมชอบหรอการคอรรปชนในประเทศไทยเปนปญหาใหญทเกดขนมาชานาน

และสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศเปนอยางยง แมทผานมาจะไดมการพยายามแกไขปญหาดงกลาว โดยได

กำาหนดใหการแกไขปญหาคอรรปชนอยในแนวนโยบายแหงรฐในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยหรอมการกำาหนด

แนวทางการแกไขปญหาคอรรปชนในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบตางๆ แตทงนการแกไขปญหา

คอรรปชนกยงไมเกดเปนรปธรรมอยางแทจรง อกทงยงไดทวความรนแรงและมความซบซอนยากตอการตรวจสอบ

มากขนเรอยๆ ประกอบกบแนวคดของคนไทยบางสวนมองวาการคอรรปชนเปนเรองปกตและยอมรบได ดงนน

จงทำาใหเกดการกระทำาทจรตในรปแบบวธการทแตกตางออกไปจากเดม เชน การทเจาหนาทของรฐไดใชตำาแหนง

หนาทหรออทธพลทางการเมองเพอนำาเอาประโยชนของสวนรวมมาเปนประโยชนของตนและพวกพอง หรอ

การทบคคลใดไดประโยชนหรอแสวงหาผลประโยชนเพอตนเองและพวกพองจากการดำารงตำาแหนงของตน เปนตน

จะเหนไดวากลมประเทศกำาลงพฒนาจะมแนวโนมการเกดคอรรปชนมากขนในแตละประเทศจงพยายามหาแนวทาง

แกไขปญหาดงกลาวทงนรวมถงประเทศไทยดวย

ตามทศนะของArnoldHeidenheimerผเชยวชาญดานการคอรรปชนไดแบงประเภทและระดบของการ

คอรรปชนเปน๓ประเภทไดแก

- ประเภททหนง : คอรรปชนสขาว ไดแก พฤตกรรมประเภททประชาชนและผนำาในสงคมยอมรบหรอ

ยอมทน และเหนวาไมควรลงโทษผกระทำาความผด เพราะถอเปนเรองทไมมความสำาคญมากนก เนองจากเปนการ

รบผลประโยชนโดยองอยกบขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมอกทงมไดเกดจากการเรยกรองจากผรบเชน

“การให”ซงเปนการแสดงนำาใจของ“ผนอย”ตอผบงคบบญชาหรอผอยในตำาแหนงทใหคณใหโทษไดและการให

ซงเปนการตอบแทนการปฏบตหรองดเวนการปฏบตของผทอยในตำาแหนงและเปนคณประโยชนแกผให โดยผรบ

มไดเรยกรอง

-ประเภททสอง:คอรรปชนสเทาไดแกพฤตกรรมประเภททในหมผนำาเหนวาเปนความผดแตประชาชน

ทวไปไมแนใจวาจะเปนความผดหรอไม กรณนเปนการใชอำานาจหนาทแสวงหาประโยชนใหกบตนเองและพวกพอง

ในลกษณะทประชาชนสมยอมตอการใชอำานาจโดยมชอบนนเชนการใหคานายหนาหรอเงนหกสวนลดราคาสนคา

เปนตนซงพฤตกรรมประเภทนมการจำาแนกออกเปนการเรยกรองเอาประโยชนแทนการปฏบตหรอไมปฏบตหนาท

เพอเรงรดงานใหรวดเรวมากยงขน และการใชตำาแหนงหนาทเพอหาผลประโยชนอยางเตมท โดยมผลประโยชน

ไดเสยกบบรษทหางรานททำาธรกจกบสวนราชการทตนเองเปนผรบผดชอบอย

- ประเภททสาม : คอรรปชนสดำา ไดแก การคอรรปชนททงฝายประชาชนและผนำาเหนวาเปนความผด

ชดเจนและควรไดรบโทษตามกฎหมายไดแกการใชอำานาจหนาทหรอตำาแหนงเพอหาผลประโยชนสำาหรบตนเองหรอ

พวกพองโดยไมคำานงวาผดกฎหมายหรอไมพฤตกรรมนแยกไดเปนการใชอำานาจหนาทเรยกรองเอาผลประโยชนจาก

๑บทนำา

8

ผกระทำาผดกฎหมายหรอผตองการความสะดวกโดยไมคำานงวาผทตนเรยกรองเอาประโยชนนนจะกระทำาผดกฎหมาย

หรอไมและการกระทำาทจรตคดโกงโดยไมคำานงถงความผดตามกฎหมายจนเปนการทำาใหรฐเสยหายโดยมเจตนา

ฝาฝนกฎหมายหรอกฎระเบยบเพอแสวงหาผลประโยชนสำาหรบตนเองและพวกพอง

ทงนไมวาการทจรตคอรรปชนในภาครฐทเกดขนจะเปนประเภทใดหรอระดบใดกตามกถอวาเปนการกระทำา

อนเกดผลตอการทำาลายสงคมและกอใหเกดความเสยหายแกประเทศไทยเปนอยางมาก แมวาการคอรปชนจะเปน

เรองทเลวรายแตเรากยงสามารถพบเหนไดในสงคมทกระดบไมวาจะเปนขาราชการประจำาหรอนกการเมองระดบ

ทองถนหรอระดบประเทศ ซงปจจบนปญหาการทจรตคอรรปชนไดมการพฒนาและขยายตวไปในทกสวนของภาค

รฐและภาคเอกชนมการแสวงหาผลประโยชนจากอำานาจหนาทของเจาหนาทของรฐในทกระดบทผานมาแมวาไดม

ความพยายามทจะปองกนและแกไขอยางตอเนอง แตความกาวหนาทางเศรษฐกจ การเมองและเทคโนโลยขอมล

ขาวสารทรวดเรวและสลบซบซอนประกอบกบการพฒนาของภาคธรกจทมการแขงขนกนอยางรนแรงทำาใหรปแบบ

และเครอขายของการทจรตคอรรปชนปรบเปลยนอยางรวดเรวและซบซอนรดกมมากยงขนทำาใหเปนอปสรรคตอ

การพฒนาประเทศสรางความเสยหายใหแกสงคมการบรหารงานในหนวยงานของรฐเศรษฐกจและการเมอง

9

“...ขาราชการผปฏบตบรหารงานของแผนดน จะตองรตระหนกแนในการสละ

อนไดแก การสละสำาคญสองประการ

คอ สละเพอประโยชนสวนรวมทยงใหญและเหนอกวาประโยชนสวนตวประการหนงกบสละความคดจตใจทตำาทรามตางๆ อกประการหนง

จงจะเปนทเชอถอไววางใจของคนทงปวง

และสามารถดำารงตำาแหนงหนาทอยางมเกยรตมศกดศร

และความเจรญมนคงตลอดไป...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

เนองในโอกาสวนขาราชการพลเรอน ปพทธศกราช ๒๕๔๘

เมอวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๔๘

ณ พระตำาหนกเปยมสข วงไกลกงวล

10

ผลประโยชนทบซอน ผลประโยชนทบซอนหรอความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม

(ConflictofInterest:COI)ถอเปนการทจรตและประพฤตมชอบอนปญหาทางการบรหารงานภาครฐในปจจบน

ทเปนบอเกดของปญหาการทจรตประพฤตมชอบในระดบทรนแรงขนและยงสะทอนปญหาการขาดหลกธรรมาภบาล

และเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

ความหมายของผลประโยชนทบซอน คำาวาConflictofInterestsมการใชคำาภาษาไทยไวหลายคำาเชน“ผลประโยชนทบซอน”“ผลประโยชน

ขดกน”“ผลประโยชนขดแยง”หรอ“การขดกนแหงผลประโยชน”ถอยคำาเหลานถอเปนรปแบบหนงของการแสวงหา

ประโยชนโดยมชอบ อนเปนการกระทำาทขดตอหลกคณธรรม จรยธรรม และหลกการบรหารกจการบานเมองทด

(Governance)โดยทวไปเรองผลประโยชนทบซอนจงหมายถงความทบซอนระหวางผลประโยชนสวนตนและผล

ประโยชนสาธารณะทมผลตอการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐกลาวทงเปนสถานการณทเจาหนาทของรฐมผล

ประโยชนสวนตนอยและไดใชอทธพลตามอำานาจหนาทและความรบผดชอบเพอใหเกดประโยชนสวนตว โดยกอให

เกดผลเสยตอผลประโยชนสวนรวมมหลากหลายรปแบบไมจำากดอยในรปแบบของตวเงนหรอทรพยสนเทานน

แตรวมถงผลประโยชนอนๆทไมใชในรปตวเงนหรอทรพยสนมลกษณะ๗ประการดงน

๑.หาผลประโยชนใหตนเองคอ การใชอำานาจหนาทเพอตนเอง เชน ขาราชการใชอำานาจหนาทใหบรษท

ตวเองไดงานรบเหมาจากรฐหรอฝากลกหลานเขาทำางานเปนตน

๒.รบผลประโยชน คอ การรบสนบนหรอรบของขวญ เชน เปนเจาพนกงานสรรพากรแลวรบเงนจาก

ผมาเสยภาษหรอเปนเจาหนาทจดซอแลวรบไมกอลฟเปนของกำานลจากรานคาเปนตน

๓.ใชอทธพล เปนการเรยกผลตอบแทนในการใชอทธพลในตำาแหนงหนาทสงผลทเปนคณแกฝายใด

ฝายหนงอยางไมเปนธรรม

๔.ใชทรพยสนของทางราชการเพอประโยชนสวนตนเชนการใชรถยนตหรอคอมพวเตอรราชการทำางาน

สวนตวเปนตน

๕.ใชขอมลลบของทางราชการ เชน รวาราชการจะตดถนน จงรบไปซอทดนในบรเวณดงกลาวดกหนาไว

กอนเปนตน

๖.รบงานนอก ไดแก การเปดบรษททำาธรกจซอนกบหนวยงานทตนเองทำางานอย เชน เปนนกบญช

แตรบงานสวนตวจนไมมเวลาทำางานบญชในหนาทใหกบหนวยงานเปนตน

๗.ทำางานหลงออกจากตำาแหนงคอการไปทำางานใหกบผอนหลงออกจากททำาทำางานเดมโดยใชความรหรอ

๒ ผลประโยชนทบซอน

11

อทธพลจากทเดมมาชงงาน หรอเอาประโยชนโดยไมเปนธรรม เชน เอาความรในนโยบายและแผนของธนาคาร

ประเทศไทยไปชวยธนาคารเอกชนอนๆหลงจากเกษยณเปนตน

ประเภทของผลประโยชนทบซอน รปแบบพฤตกรรมและการกระทำาทเขาขายผลประโยชนทบซอนเปนไปในลกษณะตางๆดงน

๑) การรบของขวญหรอผลประโยชน คอ การรบของขวญและความสะดวกสบายทเกนความเหมาะสม

ซงอาจสงผลตอบคคลในการปฏบตงานในหนาทการรบของขวญมไดในหลายรปแบบเชนการลดราคาของทซอให

การเลยงอาหารอยางฟมเฟอยตลอดจนการใหความบนเทงในในรปแบบตางๆซงมผลตอการตดสนใจของเจาหนาท

ใหเอนเอยงหรอเปนไปในลกษณะทเออประโยชนตอผใหของขวญนน

ตวอยางเชน การทเจาหนาทของรฐรบของขวญจากผบรหารของบรษทเอกชน เพอชวยใหบรษทตนไดรบ

ชนะการประมลรบงานโครงการขนาดใหญของรฐ หรอการทบรษทแหงหนงใหของขวญเปนทองคำามลคามากกวา

๑๐บาทแกเจาหนาทในปทผานมาและปนเจาหนาทเรงรดคนภาษใหกบบรษทนนเปนพเศษโดยลดควใหกอนบรษท

อนๆ เพราะคาดวาจะไดรบของขวญอก หรอการทเจาหนาทของรฐไปเปนคณะกรรมการของบรษทเอกชนหรอ

รฐวสาหกจและไดรบความบนเทงในรปแบบตางๆจากบรษทเหลานนซงมผลตอการใหคำาวนจฉยหรอขอเสนอแนะ

ทเปนธรรมหรอเปนไปในลกษณะทเออประโยชนตอบรษทผใหนนๆเปนตน

๒)การหาประโยชนใหตนเอง(Self-Dealing)คอการหาประโยชนใหกบตนเองครอบครวหรอพวกพอง

จากตำาแหนงหนาทเปนการใชตำาแหนงหนาทเพอตนเอง

ตวอยางเชนการทเจาหนาทของรฐใชอำานาจหนาททำาใหบรษทตนเองหรอบรษทครอบครวไดรบงานเหมา

จากรฐหรอฝากลกหลานเขาทำางานหรอการทเจาหนาทในกระบวนการจดซอจดจางทำาสญญาใหหนวยงานตนสงกด

ซอคอมพวเตอรสำานกงานจากบรษทของครอบครวตนเองหรอบรษททตนเองมหนสวนอย หรอผบรหารหนวยงาน

ทำาสญญาเชารถไปสมมนาและดงานกบบรษทซงเปนของเจาหนาทหรอบรษททผบรหารมหนสวนอยเปนตน

๓)การทำางานหลงเกษยณ(Post-Employment)คอการไปทำางานหลงออกจากงานเดมโดยใชความร

ประสบการณหรออทธพลจากทเคยดำารงตำาแหนงมารบงานหรอเอาประโยชนใหกบตนเองและพวกพอง

ตวอยางเชน การทผบรหารหรอเจาหนาทของหนวยงานทเกษยณแลว ใชอทธพลทเคยดำารงตำาแหนง

ในหนวยงานรฐรบเปนทปรกษาใหบรษทเอกชนทตนเคยตดตอประสานงานโดยอางวาจะไดตดตอกบหนวยงานรฐ

ไดอยางราบรน หรอการวาจางเจาหนาทผเกษยณมาทำางานในตำาแหนงเดมทหนวยงานโดยไมคมคากบภารกจ

ทไดรบมอบหมายหรอการทผบรหารหรอเจาหนาทขององคกรดานเวชภณฑและสขภาพออกจากราชการไปทำางาน

ในบรษทผลตหรอขายยาเปนตน

๔)การทำางานพเศษ(OutsideEmploymentofMoonlighting)คอการเปนทปรกษาและการจาง

งานใหแกตนเองรวมถงการใชตำาแหนงสถานภาพการทำางานสาธารณะในการเขาไปเปนนายจางของภาคเอกชนหรอ

เปนเจาของเองนอกจากนยงรวมถงการใชเวลาและเครองมอของรฐในการทำางานพเศษภายนอกทไมใชอำานาจทได

รบมอบหมายจากหนวยงานดวย

ตวอยางเชนการทเจาหนาทของรฐอาศยตำาแหนงหนาททางราชการรบจางเปนทปรกษาโครงการเพอให

บรษทเอกชนทวาจางนนเกดความนาเชอถอกวาบรษทคแขงหรอการทเจาหนาทของรฐไมทำางานทไดรบมอบหมาย

จากหนวยงานอยางเตมทแตเอาเวลาไปรบงานพเศษอนๆทอยนอกเหนออำานาจหนาททไดรบมอบหมายจากหนวย

12

งานตามกฎหมาย หรอการทผตรวจสอบบญชภาครฐรบงานพเศษทเปนทปรกษาหรอเปนผททำาบญชใหกบบรษท

ทตองถกตรวจสอบเปนตน

๕) การรบรขอมลภายใน (Inside Information)คอ การทเจาหนาทของรฐรเหนในขอมลลบของทาง

ราชการหรอนำาขอมลไปเปดเผยเพอรบสงตอบแทนทเปนประโยชนในรปของเงนหรอประโยชนอนๆหรอนำาขอมล

ไปเปดเผยใหแกญาตหรอพวกพองในการแสดวงหาผลประโยชนจากขอมลเหลานน

ตวอยางเชน การทเจาหนาทของรฐรบทราบขอมลโครงการตดถนนเขาหมบานจงบอกใหญาตพนอง

ไปซอทดนบรเวณโครงการดงกลาวเพอขายใหกบราชการในราคาทสงขนหรอการทเจาหนาทหนวยงานผรบผดชอบ

โครงขายโทรคมนาคมทราบมาตรฐาน(Spec)วสดอปกรณทจะใชในการวางโครงขายโทรคมนาคมแลวแจงขอมล

ใหกบบรษทเอกชนทตนรจกเพอใหไดเปรยบในการประมลเปนตน

๖) การนำาทรพยสนของหนวยงานไปใชชวคราวในกจการทเปนของสวนตน เพอประโยชนสวนตว

ของเจาหนาทของรฐและทำาใหหนวยงานของรฐเสยหายหรอเสยประโยชน

ตวอยางเชน การทเจาหนาทของรฐ ผมหนาทขบรถยนตของสวนราชการนำานำามนในรถไปขายและนำาเงน

มาไวใชจายสวนตนทำาใหสวนราชการตองเสยงบประมาณเพอซอนำามนรถมากกวาทควรจะเปนพฤตกรรมดงกลาว

ถอเปนการทจรตเบยดบงผลประโยชนของสวนรวมเพอประโยชนของตนเองและมความผดฐานลกทรพย

๗) การนำาโครงการสาธารณะลงในเขตเลอกตงเพอประโยชนทางการเมอง (Pork Barreling) คอ

การใชอทธพลทางการเมองเพอเรยกผลตอบแทนหรอประโยชนตอพนททตนรบผดชอบ

ตวอยางเชน การทนกการเมองในจงหวดขอเพมงบประมาณเพอนำาโครงการตดถนนสรางสะพาน

ลงในจงหวดโดยใชชอหรอนามสกลของตนเองเปนชอสะพาน หรอการใชงบสาธารณะในการหาเสยง หรอ

การทรฐมนตรอนมตโครงการไปลงในพนทหรอบานเกดของตนเองเปนตน

ปจจยททำาใหเกดผลประโยชนทบซอน ผลประโยชนทบซอนหรอการขดกนระหวางผลประโยชนสวนตวและประโยชนสวนรวม เปนผลมาจาก

การไมสามารถแยกแยะระหวางบทบาทหนาทในเรองสวนตวและเรองสวนรวมออกจากกนไดชดเจน และมสาเหต

มาจากพนฐานความคดแบบดงเดมของคนไทยและมปจจยทเออใหเกดพฤตกรรมทจรตดงน

๑)มฐานคดในลกษณะบรณาการ คอ คนไทยไมสามารถแยกแยะระหวางเรองสวนตวกบเรองสวนรวม

ออกจากกนไดอยางสนเชงดงน

(๑)คนไทยมฐานความเชอในอดตทเหนวาขนนางคาขายไดโดยไมเปนสงทนารงเกยจ

(๒)ตำาแหนงหนาทราชการสามารถนำามาซงผลประโยชนสวนตวจงไมมการแยกแยะระหวางประโยชน

สวนตวออกจากประโยชนสวนรวม

(๓)ทศนคตและแนวความคดของคนในสงคมไทยยงเปนระบบคดแบบฐานสบ(คอไมแยกแยะระหวาง

ผลประโยชนสวนตวของผมอำานาจกบผลประโยชนสวนรวม) จงพฒนาไมทนกบพนฐานแนวคดของระบบกฎหมาย

สากลทเปนระบบคดแบบฐานสอง(คอแยกแยะผลประโยชนสวนตวออกจากผลประโยชนสวนรวมอยางชดเจน)

๒) มฐานคดในเรองการตอบแทนบญคณ โดยเฉพาะบญคณทางการเมอง เชน การเออประโยชนใหผเคย

สนบสนนคะแนนเสยงหรอตอบแทนตำาแหนงใหโดยจะไมใชการตอบแทนดวยตวเงนเปนหลก แตเปนการตอบแทน

ในลกษณะผลประโยชนอยางอนเชนการใหผลประโยชนหรอตำาแหนงทางการเมองเปนตน

13

หลกสำาคญของการจดการผลประโยชนทบซอนมดงน • ชมชนคาดหวงใหเจาหนาทปฏบตงานอยางเปนธรรมโดยใหผลประโยชนสาธารณะมความสำาคญ

อนดบตน

• ความซอตรงตอหนาทของเจาหนาทยงเปนรากฐานของหลกนตธรรม (ประชาชนทกคนเสมอภาค

ภายใตกฎหมายและตองไดรบการปฏบตทเปนธรรม)

• ถาไมจดการผลประโยชนทบซอนอยางมประสทธภาพเจาหนาทกจะละเลยประโยชนสาธารณะและ

ใหความสำาคญกบประโยชนสวนตนหรอของคนบางกลมแทนซงจะมผลตอการปฏบตงานและอาจนำาไปสการประพฤต

มชอบในทสด

• ผลประโยชนทบซอนไมไดผดในตวมนเองเนองจากเจาหนาทกมชวตสวนตนมบางครงทผลประโยชน

สวนตนจะมาขดแยงกบการทำาหนาทแตประเดนคอตองเปดเผยผลประโยชนทบซอนทม

• หนวยงานภาครฐตองจดการผลประโยชนทบซอนอยางโปรงใสและพรอมรบผดชอบมฉะนนจะบนทอน

ความเชอมนของประชาชนตอการปฏบตหนาทของหนวยงาน

• ปจจบนขอบเขตของผลประโยชนทบซอนขยายมากกวาเดม เนองจากมการรวมมอระหวางภาครฐ

และเอกชนรวมถงระหวางหนวยงานภาครฐทำาใหมความสมพนธซบซอน/ซอนทบมากขน

• หนวยงานควรตระหนกวาผลประโยชนทบซอนจะเกดขนในการทำางานและตองพฒนาวฒนธรรมองคกร

ทสงเสรมการระบและเปดเผยผลประโยชนทบซอน

• หนวยงานตองขจดความเขาใจผดทวาผลประโยชนทบซอนเปนเรองผดในตวมนเอง มฉะนนคนกจะ

พยายามปกปด

• ผลประโยชนทบซอนจะเปนสงผดกตอเมอมอทธพลตอการทำางานหรอการตดสนใจกรณนเรยกวา

มการใชหนาทในทางมชอบหรอแมแตการฉอราษฎรบงหลวง

• การจดการผลประโยชนทบซอนสรางประโยชนมากมายแกหนวยงานเนองจาก

-ลดการทจรตประพฤตมชอบ

-สามารถแกขอกลาวหาเรองความลำาเอยงไดงาย

-แสดงความยดมนในหลกธรรมาภบาล

-ประชาชนเชอมนวาหนวยงานปฏบตหนาทอยางเปนธรรมและไมมผลประโยชนแอบแฝง

นยามศพทและแนวคดสำาคญ ผลประโยชนสวนตน (private interest) –“ผลประโยชน”คอสงใดๆทมผลตอบคคลหรอกลมบคคล

ไมวาในทางบวกหรอลบ “ผลประโยชนสวนตน” ไมไดครอบคลมเพยงผลประโยชนดานการงานหรอธรกจ

ของเจาหนาท แตรวมถงคนทตดตอสมพนธดวย เชน เพอน ญาต คแขง ศตร เมอใดเจาหนาทประสงคจะให

คนเหลานไดหรอเสยประโยชนเมอนนกถอวามเรองผลประโยชนสวนตนมาเกยวของ

ผลประโยชนสวนตนม๒ประเภทคอทเกยวกบเงน(pecuniary)และทไมเกยวกบเงน(non-pecuniary)

- ผลประโยชนสวนตนทเกยวกบเงน ไมไดเกยวกบการไดมาซงเงนทองเทานนแตยงเกยวกบการเพมพน

ประโยชนหรอปกปองการสญเสยของสงทมอยแลว เชนทดนหนตำาแหนงในบรษททรบงานจากหนวยงานรวมถง

14

การไดมาซงผลประโยชนอนๆทไมไดอยในรปตวเงน เชน สมปทานสวนลดของขวญหรอของทแสดงนำาใจไมตร

อนๆ

- ผลประโยชนทไมเกยวกบเงนเกดจากความสมพนธระหวางบคคลครอบครวหรอกจกรรมทางสงคมวฒน

ธรรมอนๆเชนสถาบนการศกษาสมาคมลทธแนวคดมกอยในรปความลำาเอยง/อคต/เลอกทรกมกทชงและมขอ

สงเกตวาแมแตความเชอ/ความคดเหนสวนตวกจดอยในประเภทน

หนาทสาธารณะ (public duty) –หนาทสาธารณะของผททำางานใหภาครฐคอการใหความสำาคญอนดบ

ตนแกประโยชนสาธารณะ(publicinterest)คนเหลานไมจำากดเฉพาะเจาหนาทของรฐทงระดบทองถนและระดบ

ประเทศเทานนแตยงรวมถงคนอนๆททำางานใหภาครฐเชนทปรกษาอาสาสมคร

ผลประโยชนสาธารณะ คอ ประโยชนของชมชนโดยรวม ไมใชผลรวมของผลประโยชนของปจเจกบคคล

และไมใชผลประโยชนของกลมคนการระบผลประโยชนสาธารณะไมใชเรองงายแตในเบองตนเจาหนาทภาครฐสามารถ

ใหความสำาคญอนดบตนแกสงนโดย

- ทำางานตามหนาทอยางเตมทและมประสทธภาพ

- ทำางานตามหนาทตามกรอบและมาตรฐานทางจรยธรรม

- ระบผลประโยชนทบซอนทตนเองมหรออาจจะมและจดการอยางมประสทธภาพ

- ใหความสำาคญอนดบตนแกผลประโยชนสาธารณะมความคาดหวงวาเจาหนาทตองจำากดขอบเขต

ทประโยชนสวนตนจะมามผลตอความเปนกลางในการทำาหนาท

- หลกเลยงการตดสนใจหรอการทำาหนาททมผลประโยชนทบซอน

- หลกเลยงการกระทำา/กจกรรมสวนตนทอาจทำาใหคนเหนวาไดประโยชนจากขอมลภายใน

- หลกเลยงการใชตำาแหนงหนาทหรอทรพยากรของหนวยงานเพอประโยชนสวนตน

- ปองกนขอครหาวาไดรบผลประโยชนทไมสมควรจากการใชอำานาจหนาท

- ไมใชประโยชนจากตำาแหนงหรอขอมลภายในทไดขณะอยในตำาแหนงขณะทไปหาตำาแหนงงานใหม

ผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interests) องคกรสากลคอOrganizationforEconomicCoop-

erationandDevelopment (OECD)นยามวา เปนความทบซอนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน

สาธารณะทมผลตอการปฏบตหนาทของเจาหนาทภาครฐดงน

ผลประโยชนทบซอนม๓ประเภทคอ

- ผลประโยชนทบซอนทเกดขนจรง(actual)มความทบซอนระหวางผลประโยชนสวนตนและสาธารณะ

เกดขน

- ผลประโยชนทบซอนทเหน(perceived&apparent)เปนผลประโยชนทบซอนทคนเหนวามแตจรงๆ

อาจไมมกไดถาจดการผลประโยชนทบซอนประเภทนอยางขาดประสทธภาพ กอาจนำามาซงผลเสยไมนอยกวา

การจดการผลประโยชนทบซอนทเกดขนจรง ขอนแสดงวาเจาหนาทไมเพยงแตจะตองประพฤตตนอยางมจรยธรรม

เทานนแตตองทำาใหคนอนๆรบรและเหนดวยวาไมไดรบประโยชนเชนนนจรง

- ผลประโยชนทบซอนทเปนไปได (potential) ผลประโยชนสวนตนทมในปจจบนอาจจะทบซอน

กบผลประโยชนสาธารณะไดในอนาคต

หนาททบซอน (conflict of duty) หรอผลประโยชนเบยดซอนกน(competinginterests)ม๒ประเภท

- ประเภทแรกเกดจากการทเจาหนาทมบทบาทหนาทมากกวาหนงเชนเปนเจาหนาทในหนวยงานและ

15

เปนคณะกรรมการดานระเบยบวนยประจำาหนวยงานดวยปญหาจะเกดเมอไมสามารถแยกแยะบทบาทหนาททงสอง

ออกจากกนไดอาจทำาใหทำางานไมมประสทธภาพหรอแมกระทงเกดความผดพลาดหรอผดกฎหมายปกตหนวยงาน

มกมกลไกปองกนปญหานโดยแยกแยะบทบาทหนาทตางๆใหชดเจนแตกยงมปญหาไดโดยเฉพาะอยางยงในหนวย

งานทมกำาลงคนนอยหรอมเจาหนาทบางคนเทานนทสามารถทำางานบางอยางทคนอนๆทำาไมไดคนสวนใหญไมคอย

หวงปญหานกนเพราะดเหมอนไมมเรองผลประโยชนสวนตนมาเกยวของ

- ประเภททสอง เกดจากการทเจาหนาทมบทบาทหนาทมากกวาหนงบทบาทและการทำาบทบาทหนาทใ

นหนวยงานหนงนนทำาใหไดขอมลภายในบางอยางทอาจนำามาใชเปนประโยชนแกการทำาบทบาทหนาทใหแก

อกหนวยงานหนงไดผลเสยคอถานำาขอมลมาใชกอาจเกดการประพฤตมชอบหรอความลำาเอยงหรออคตตอคนบาง

กลมควรถอวาหนาททบซอนเปนปญหาผลประโยชนทบซอนดวยเพราะวามหลกการจดการแบบเดยวกนนนคอการ

ตดสนใจทำาหนาทตองเปนกลางและกลไกการจดการผลประโยชนทบซอนกสามารถนำามาจดการกบหนาททบซอนได

หลกการ ๔ ประการสำาหรบการจดการผลประโยชนทบซอน • ปกปองผลประโยชนสาธารณะ : การทำาเพอผลประโยชนของสาธารณะเปนหนาทหลกเจาหนาทตอง

ตดสนใจและใหคำาแนะนำาภายในกรอบกฎหมายและนโยบายจะตองทำางานในขอบเขตหนาทพจารณาความถกผด

ไปตามเนอผา ไมใหผลประโยชนสวนตนมาแทรกแซงรวมถงความเหนหรอทศนคตสวนบคคลปฏบตตอแตละบคคล

อยางเปนกลางไมมอคตลำาเอยงดวยเรองศาสนาอาชพจดยนทางการเมองเผาพนธวงศตระกลฯลฯทงนเจาหนาท

ไมเพยงปฏบตตามกฎหมายเทานนแตตองมจรยธรรมดวย

• สนบสนนความโปรงใสและพรอมรบผด:การจดการผลประโยชนทบซอนตองอาศยกระบวนการแสวงหา

เปดเผยและจดการทโปรงใสนนคอเปดโอกาสใหตรวจสอบและมความพรอมรบผดมวธการตางๆเชนจดทะเบยนผล

ประโยชนโยกยายเจาหนาทจากตำาแหนงทเกยวของกบผลประโยชนทบซอนการเปดเผยผลประโยชนสวนตนหรอ

ความสมพนธทอาจมผลตอการปฏบตหนาท ถอเปนขนตอนแรกของการจดการผลประโยชนทบซอนการใช

กระบวนการอยางเปดเผยทวหนาจะทำาใหเจาหนาทรวมมอและสรางความเชอมนแกประชาชนผรบบรการและ

ผมสวนไดเสย

• สงเสรมความรบผดชอบสวนบคคลและปฏบตตนเปนแบบอยาง:การแกปญหาหรอจดการผลประโยชน

ทบซอนจะสะทอนถงความยดหลกคณธรรมและความเปนมออาชพของเจาหนาทและองคกรการจดการตองอาศย

ขอมลนำาเขาจากทกระดบในองคกรฝายบรหารตองรบผดชอบเรองการสรางระบบและนโยบายและเจาหนาทกม

ความรบผดชอบตองระบผลประโยชนทบซอนทตนมเจาหนาทตองจดการกบเรองสวนตนเพอหลกเลยงผลประโยชน

ทบซอนมากทสดเทาททำาไดและผบรหารกตองเปนแบบอยางดวย

• สรางวฒนธรรมองคกร : ผบรหารตองสรางสภาพแวดลอมเชงนโยบายทชวยสนบสนนการตดสนใจ

ในเวลาทมประเดนผลประโยชนทบซอนเกดขน และการสรางวฒนธรรมแหงความซอตรงตอหนาท ซงตองอาศย

วธการดงน

- ใหขอแนะนำาและการฝกอบรมเจาหนาทเพอสงเสรมความเขาใจเกยวกบกฎเกณฑและการปฏบต

รวมถงการใชกฎเกณฑทมในสภาพแวดลอมการทำางาน

- สงเสรมใหมการสอสารอยางเปดเผยและมการเสวนาแลกเปลยน เพอใหเจาหนาทสบายใจในการ

เปดเผยและหารอเกยวกบผลประโยชนทบซอนในททำางาน

16

-ปองกนไมใหขอมลเกยวกบผลประโยชนทบซอนทเจาหนาทเปดเผยเพอมใหมผนำาไปใชในทางทผด

-ใหเจาหนาทมสวนรวมในการพฒนาและปรบปรงนโยบายและกระบวนการจดการผลประโยชนทบซอน

เพอใหรสกเปนเจาของและปฏบตตามในเวลาเดยวกนกตองสรางระบบโดยการพฒนาในเรองตอไปน

-มาตรฐานในการสงเสรมความซอตรงตอหนาทโดยรวมไวในขอกำาหนดทางจรยธรรม

-กระบวนการระบความเสยงและจดการผลประโยชนทบซอน

-กลไกความพรอมรบผดทงภายในและภายนอก

-วธการจดการ(รวมถงการลงโทษ)ททำาใหเจาหนาทถอวาเปนความรบผดชอบของตนเองทจะตองทำา

ตามกฎระเบยบและมาตรฐาน

แนวทางการจดการผลประโยชนทบซอน • กรอบการทำางาน เปนวธการกวางๆ ไมจำากดอยกบรายละเอยดขอกฎหมายทเกยวของสามารถนำาไป

พฒนาเปนรปแบบการจดการตามบรบทขององคกรและกฎหมายไดม ๖ ขนตอนสำาหรบการพฒนาและการปฏบต

ตามนโยบายการจดการผลประโยชนทบซอน

๑)ระบวามผลประโยชนทบซอนแบบใดบางทมกเกดขนในองคกร

๒)พฒนานโยบายทเหมาะสมรวมถงกลยทธการจดการและแกไขปญหา

๓) ใหการศกษาแกเจาหนาทและผบรหารระดบตางๆ รวมถงเผยแพรนโยบายการจดการผลประโยชน

ทบซอนใหทวถงในองคกร

๔)ดำาเนนการเปนแบบอยาง

๕)สอสารใหผมสวนไดเสยผรบบรการผสนบสนนองคกรและชมชนทราบถงความมงมนในการจดการ

ผลประโยชนทบซอน

๖)บงคบใชนโยบายและทบทวนนโยบายสมำาเสมอ

• รายละเอยดแตละขนตอน

๑)การระบผลประโยชนทบซอน

ขนตอนแรกนคอการระบวาในการทำางานของหนวยงานมจดใดบางทเสยงตอการเกดผลประโยชน

ทบซอนและผลประโยชนทบซอนทจะเกดขนไดนนมประเภทใดบาง เปาหมายสำาคญ คอ องคกรตองรวาอะไรคอ

ผลประโยชนทบซอนทเปนไปได เพอปองกนไมใหเกดผลประโยชนทบซอนทเกดขนจรงและทเหนการมสวนรวม

ของเจาหนาทมสวนสำาคญ เพราะจะทำาใหระบจดเสยงไดครอบคลมและทำาใหเจาหนาทรสกเปนเจาของและรวมมอ

กบนโยบาย

ตวอยางของผลประโยชนสวนตน เชนผลประโยชนทางการเงน/เศรษฐกจ (เชนหน) ธรกจสวนตว/

ครอบครวความสมพนธสวนตว(ครอบครวชมชนชาตพนธศาสนาฯลฯ)ความสมพนธกบองคกรอน(เอนจโอสหภาพ

การคาพรรคการเมองฯลฯ)การทำางานเสรมความเปนอร/การแขงขนกบคนอน/กลมอน

ตวอยางของจดเสยง เชน การปฏสมพนธกบภาคเอกชนการทำาสญญาจดซอจดจางการตรวจตรา

เพอควบคมคณภาพมาตรฐานของการทำางานหรออปกรณในภาคธรกจการออกใบอนญาตการใหบรการทอปสงค

มากกวาอปทาน การกระจายงบราชการ การปรบการลงโทษการใหเงน/สงของสนบสนนชวยเหลอผเดอดรอน

การตดสนขอพพาทฯลฯทงนรวมถงงานทสาธารณะหรอสอมวลชนใหความสนใจเปนพเศษ

17

ซงการระบผลประโยชนทบซอนนตองพจารณานยามและขอกำาหนดทางกฎหมายทเกยวของ

ประกอบดวย

๒)พฒนากลยทธและตอบสนองอยางเหมาะสม

องคประกอบประการหนงในการจดการผลประโยชนทบซอน กคอความตระหนกของผบรหารและ

เจาหนาทเกยวกบวธการจดการผลประโยชนทบซอนรวมถงความรบผดชอบของแตละคนดงนนกฎเกณฑเกยวกบ

การจดการตองแยกใหชดระหวางความรบผดชอบขององคกรและความรบผดชอบของสมาชกในองคกรและยงตอง

ทำาใหผบรหารและเจาหนาทสามารถรไดวาเมอใดมผลประโยชนทบซอนเกดขนและในแบบใด(แบบเกดขนจรงแบบ

ทเหนหรอแบบเปนไปได)

เปดเผยผลประโยชนทบซอนและบนทกกลยทธตางๆ ทใชเพอการจดการตดตามประสทธภาพของ

กลยทธทใช

๓)ใหความรแกเจาหนาทและหวหนางานระดบสง

เพอใหการจดการผลประโยชนทบซอนมประสทธภาพ ตองมการใหความรอยางตอเนองตงแต

เจาหนาทในองคกรเอกชนทมาทำาสญญา อาสาสมครหวหนางานระดบสง และกรรมการบรหาร การใหความร

จะเรมตงแตการปฐมนเทศ และมอยางตอเนองในระหวางทำางาน เจาหนาททกคนควรสามารถเขาถงนโยบาย

และขอมลทจะชวยใหพวกเขาสามารถระบและเปดเผยผลประโยชนทบซอน สวนตวผบรหารเองกตองรวธจดการ

ผลประโยชนทบซอน

ขนตอนแรกของการใหความร คอ สรางความเขาใจวาอะไรคอผลประโยชนทบซอนผลประโยชน

ทบซอนใดเกดขนบอยในองคกร อะไรคอจดเสยงทระบในนโยบาย รวมถงความแตกตางของความรบผดชอบ

ในการปฏบตตามนโยบายของผมตำาแหนงหนาทตางกน ควรใหเอกสารบรรยายพรอมตวอยางทชดเจนสำาหรบ

การระบและจดการผลประโยชนทบซอนโดยเนนตรงทเปนจดเสยงมากๆ เชน การตดตอ การรวมทำางานกบ

ภาคเอกชนการแลกเปลยนบคลากรกบภาคเอกชนการแปรรปการลดขนตอนและกระจายอำานาจความสมพนธกบ

เอนจโอและกจกรรมทางการเมองเปนตน

นอกจากการใหความรแลว ความตนตวและเอาใจใสของผบรหาร รวมถงกลยทธการจดการ

ทมประสทธภาพจะมสวนอยางสำาคญในการชวยใหเจาหนาทปฏบตตาม การสรางความตนตวและความเอาใจใส

จะชวยในการแสวงหาจดเสยงและพฒนาวธการปองกนปญหาทจะเกดขนตอไป

๔)ดำาเนนการเปนแบบอยาง

การจดการผลประโยชนทบซอนทมประสทธภาพจำาเปนตองอาศยความทมเทของผทอยในตำาแหนง

ระดบบรหารซงตองแสดงภาวะผนำาสนบสนนนโยบายและกระบวนการอยางแขงขนสนบสนนใหเจาหนาทเปดเผย

ผลประโยชนทบซอน และใหความชวยเหลอแกไข ผบรหารมความสำาคญเนองจากเจาหนาทมกจะคำานงถง

สงทผบรหารใหความสนใจ

ผบรหารตอง

(๑)พจารณาวามขอมลเพยงพอทจะชวาหนวยงานมปญหาผลประโยชนทบซอนหรอไม

(๒)ชงนำาหนกประโยชนขององคกรประโยชนสวนบคคลและประโยชนสาธารณะและพจารณาวา

อะไรคอวธทดทสดในการจดการหรอแกไขผลประโยชนทบซอนและ

(๓) พจารณาปจจยอนๆ รวมถงระดบและลกษณะของตำาแหนงหนาทของเจาหนาท ทเกยวของ

รวมถงลกษณะของผลประโยชนทบซอน

18

๕)สอสารกบผมสวนไดเสย

ประเดนสำาคญ คอ ภาพลกษณขององคกรในการรบรของผมสวนไดเสย เนองจากไมวาจะสามารถ

จดการกบผลประโยชนทบซอนไดดเพยงใดถาผมสวนไดเสยรบรเปนตรงกนขามผลเสยทเกดขนกเลวรายไมแพกน

การทำางานกบองคกรภายนอกไมวาเปนเอนจโอหรอภาคธรกจองคกรตองระบจดเสยงของผลประโยชน

ทบซอนกอนและพฒนาวธปองกนไมวาเปนเรองขอมลภายในหรอโอกาสการใชอำานาจหนาทเพอผลประโยชนและ

ตองแจงแกองคกรภายนอกใหทราบนโยบายการจดการผลประโยชนทบซอนและผลทตามมาหากไมปฏบตตาม

นโยบาย เชน ยกเลกสญญา หรอดำาเนนการตามกฎหมายบางองคกรภาครฐจะอาศยจรยธรรมธรกจเพอสอสาร

เกยวกบหนาทและความพรอมรบผดทผทำาธรกจมกบหนสวนและผทำาสญญาดวย

นอกจากนควรสอสารแบบสองทางกบองคกรภายนอกอาจใชวธตางๆเชนใหมสวนรวมในการระบ

จดเสยงและรวมกนพฒนากลไกปองกนแกไขปญหา ขอรบฟงความเหนตอรางนโยบายการจดการผลประโยชนทบ

ซอน รวมทบทวนและปรบปรงกลไกการแสวงหาและแกไขผลประโยชนทบซอนวธเหลานจะทำาใหไดนโยบายท

สอดคลองความคาดหวงสาธารณะและไดรบความรวมมอจากผมสวนไดเสยทงนในการรวมกนจดการผลประโยชน

ทบซอนกบผมสวนไดเสยนองคกรภาครฐตองทำาใหการตดสนใจทกขนตอนโปรงใสและตรวจสอบได

๖)การบงคบใชและทบทวนนโยบาย

ระบบจดการผลประโยชนทบซอนตองไดรบการทบทวนประสทธภาพสมำาเสมอ โดยสอบถามขอมล

จากผใชระบบและผมสวนไดเสยอนๆเพอใหระบบใชไดจรงและตอบสนองตอสภาพการทำางานรวมถงสภาพสงคม

เศรษฐกจทเปลยนแปลง อกทงยงสรางความรสกเปนเจาของและความรวมมอนอกจากนยงอาจเรยนรจากองคกร

อนๆการแสวงหาการเรยนรเชนนยงเปนการสอสารวาองคกรมความมงมนในการจดการผลประโยชนทบซอนอกดวย

การทบทวนควรครอบคลมจดเสยงและมาตรการและผลการทบทวนหรอมการเปลยนแปลงตองสอสารใหแก

เจาหนาทผปฏบตใหเขาใจและปรบเปลยนการทำางานใหสอดคลองกน โดยอาจพฒนาระบบสนบสนนเพอชวย

พฒนาทกษะและการใหคำาปรกษาแกเจาหนาท

การเปดเผยประโยชนสาธารณะ การยดมนในสงถกตองและเปนธรรมความเทยงตรงสวนบคคลเปนคานยมทเปนหลกคณธรรมในมาตรฐาน

ทางจรยธรรม (CodeofConduct)แตในทางตรงกนขามความจงรกภกดเปนสญญาทมตอกลมคนและสงคมทให

ความสำาคญวาบคคลจะผดสญญาหรอทรยศตอเพอนไมไดในยามจำาเปนปจจยสำาคญอกประการททำาใหบคคล

ไมกลารายงานการกระทำาผด คอ ขอมลทเปดเผยและผเปดเผยจะตองเปนขอมลทเปนความลบไดรบการปกปอง

แตในทางปฏบตผเปดเผยขอมลการกระทำาผดมกไดรบการปฏบตในทางตรงกนขามการตดสนใจทจะเปดเผย

ควรจะเปนเรองพนฐานงายๆ หลกคอ จะตองปฏบตอยางโปรงใส มการเปดเผยการกระทำาผดพรอมทงการ

ปกปองขอมลทรายงานใหเกดความเชอมนและไววางใจได

• ผเปดเผยผลประโยชน:

ผเปดเผยเปนผทรายงานขอมลทเปนจรงเกยวกบพฤตกรรมทมชอบทรายแรงของเจาหนาทภาครฐ

ทกระทำาโดยมใชเพอผลประโยชนสาธารณะ

หลายหนวยงานขาดการสนบสนนผเปดเผยการกระทำาผดของเจาหนาท โดยแทนทจะยกยองชมเชย

เจาหนาททเปดเผยการประพฤตมชอบ คดโกง ทจรต หรอพฤตกรรมอาชญากรรมกลบวพากษวจารณในทางลบ

19

ทำาใหสญเสยความกาวหนาในอาชพและแมแตสญเสยงาน

หลก (core) ของการปกปองคมครองพยาน (whistlblowing) ใชหลกแหงความรบผดชอบและ

การแสดงออกซงความพรอมรบผดใหแกสาธารณชน การเปดเผยทเหมาะสม คอ เมอเกดการทำาผดทรายแรงหรอ

เปนปญหาความเสยงสาธารณะ การรายงานการกระทำาผดภายในองคกรหรอภายนอกองคกรตอสาธารณชน

เปนทางเลอกทดทสดโดยเฉพาะเมอชองทางภายในและกระบวนการบรหารภายในใชการไมไดหรอขาดประสทธภาพ

• ทำาไมการเปดเผยจงทำาไดยาก:

การศกษาวจยพบวา แมจะมการสนบสนนมชองทางวธการผลกดนเจาหนาทของรฐในการสบเสาะ

การคดโกงและการกระทำาผดแตมหลายองคประกอบททำาใหการเปดเผยการกระทำาผดเปนเรองยากสำาหรบเจาหนาท

ปญหาสำาคญคอ การขดแยงกนระหวางความเทยงตรง (Integrity) ของบคคลกบพนธะสญญาทมตอสวนรวม

และกบความภกดตอเพอนหรอองคกรซงเปนวฒนธรรมขององคกรภาครฐ

• การสงสาสนขององคกร:

องคกรจะตองขบเคลอน/ผลกดนใหเจาหนาทของรฐเปดเผยพฤตกรรมทผดจรยธรรมและคดโกงวา

เปนสงทภาครฐตองการและขอมลของผเปดเผยจะตองไดรบความเชอมนวาถกปกปด ตองมคำาแนะนำาแกเจาหนาท

วาจะบรหารขาวสารขอมลอยางไร และจะจดการอยางไร เมอเผชญกบกรณเกยวกบจรยธรรมทมแนวโนมจะทำาให

เกดการกระทำาผด

• กฎหมายระเบยบและนโยบาย:

รากฐานของการเปดเผยการกระทำาผดมาจากกรอบกฎหมาย มาตรฐานทางจรยธรรมรวมทงนโยบาย

ขององคกร ในมาตรฐานทางจรยธรรมจะกำาหนดพฤตกรรมทเปนมาตรฐานและขอแนะนำาพฤตกรรมทยอมรบ

ใหปฏบตและไมยอมรบใหปฏบตรวมทงตองมการรายงานการกระทำาทเบยงเบนจากมาตรฐานดวย

การเปดเผยการกระทำาผดเพอปองกนการละเมดหลกคณธรรมตองมกลไกการรายงานและการตรวจสอบ

ทเปนอสระ การเปดเผยการกระทำาผดภายใตกฎหมายตางๆนนตองอธบายไดดวยวาจะมการดำาเนนการอยางไร

และองคกรตองแนใจวาการเปดเผยจะตองไดรบการคมครองพยานอยางเตมท

• องคกรควรจะทำาอยางไร:

วธทดทสด หนวยงานตองมนโยบายทชดเจนเกยวกบการเปดเผยการกระทำาผดจดชองทางอำานวย

ความสะดวกสนบสนนและคมครองผเปดเผยการกระทำาผดรวมทงคนอนๆทจะไดรบผลกระทบ

วตถประสงคของการปกปองผเปดเผยการกระทำาผดและการคมครองพยานคอ

-สนบสนนใหบคคลเปดเผยการกระทำาผด

-เพอใหแนใจวาการเปดเผยจะไดรบการจดการอยางเหมาะสม

-เพอใหแนใจวาจะตองมการปกปองคมครองพยานทเหมาะสมในทกกรณ

ปกตการรายงานหรอเปดเผยการประพฤตมชอบ จะใชการรายงานตามกระบวนการทางการบรหาร

ซงเปนชองทางปกต โดยสามารถรายงานใหกบกลมบคคลตางๆ เชน หวหนา ผอำานวยการเจาหนาทผรบผดชอบ

(เชน กลมงานคมครองจรยธรรม) ผบรหารระดบสง คณะกรรมการจรยธรรมหรอองคกรจรยธรรมภายนอก

การรายงานหรอเปดเผยการประพฤตมชอบนนขอมลทเปดเผยควรประกอบดวย

-การประพฤตมชอบในหนาทของเจาหนาท

-การบรหารทเปนอคตหรอ(ลมเหลว)

20

-การละเวนละเลยเพกเฉยเลนเลอหรอการบรการทไมเหมาะสมทำาใหสญเสยเงนของแผนดน

-การกระทำาทเปนเหตใหเปนอนตรายตออนามยสาธารณะความปลอดภยหรออนตรายตอสงแวดลอม

สวนกระบวนการจะแยกตางหากจากกระบวนการรองทกขหรอรองเรยน เชน ในกรณการขมขคกคาม

หรอการดหมนเหยยดหยามกนในททำางานองคกรควรกำาหนดกระบวนการเปดเผยผลประโยชนสาธารณะและประกาศ

ใชอยางชดเจน

ประโยชนของกระบวนการคอบคคลจะทราบวาเมอมความจำาเปนตองรายงาน/เปดเผยจะตองทำาอยางไร

เพอใหแนใจวาหนวยงานจะสนบสนนและปกปองกลไกจะตองเปนกลไกเชงรกตอบสนองตอการเปดเผยการกระทำา

ผดในกรอบของหนวยงานในทางปฏบตตวอยางเชนทกคนจะตองรบรโดยทนท(อยางเปนสญชาตญาณ)วาเมอเกด

ขอสงสยวาเกดการคดโกง ประพฤตผด ควรตองรายงานทนทตอหวหนาผบงคบบญชาหรอผไดรบมอบหมาย และ

ผบรหารระดบสงหรอคณะกรรมการจรยธรรมขององคกร

การเปดเผยการกระทำาผดเปนสงสำาคญ และผรบรายงานควรใหคำาแนะนำาผเปดเผยถงการตรวจสอบ

และสงทหนวยงานจะสนบสนนและคมครอง

เจาหนาทของรฐสามารถเปดเผยการกระทำาผดใน๔กลมคอ

๑)การประพฤตมชอบของเจาหนาทตามกฎหมายปปช.

๒)การบรการทผดพลาดโดยกระทบกบผลประโยชนของผอน

๓) การละเวนการปฏบตหนาทหรอบรหารโดยมชอบโดยเจาหนาทของรฐ องคกรของรฐ หรอผรบจาง

จากรฐเปนผลใหงบประมาณถกใชสญเปลา

๔) การกระทำาของบคคลเปนผลใหเกดอนตรายตอสขภาพ ความปลอดภยกบสาธารณะหรอกระทบ

ตอสงแวดลอม

การเปดเผยการกระทำาผดบางประเภทอาจจะไมไดรบการคมครอง เชน การเปดเผยตอสอมวลชน

การเปดเผยทกอใหเกดคำาถามตอความเปนธรรมของรฐบาล การเปดเผยนโยบายของหนวยงาน หรอการเปดเผย

เพอหลกเลยงการถกลงโทษทางวนย

นโยบายและกระบวนการในการเปดเผยจะตองครอบคลม

-เนอหาในการเปดเผย

-การเปดเผยจะทำาไดทไหนเมอไรและอยางไร

-ใครบางทจะเปนผเปดเผย

-เปดเผยตอใคร

-เครองมอทดสอบและการตรวจสอบการเปดเผย

-กลไกในการสนบสนนและปกปอง

-กระบวนการตรวจสอบ

-บทบาทในการบรหารและความรบผดชอบ

• การใหความสำาคญกบการรายงานและวธการรายงานทยดหยน

มาตรฐานทางจรยธรรมตองกำาหนดใหเจาหนาททกคนเปดเผยขอสงสยเกยวกบการคดโกงหรอ

การใหบรการทไมเปนธรรมการจดการเกยวกบการรายงานควรยดหยน เชน การรายงานตอผบงคบบญชาหรอ

เจาหนาทผรบผดชอบหรอคณะกรรมการจรยธรรมทสามารถไปพบปะหรอรายงานไดนอกสถานทหรอรายงานตอ

21

องคกรอสระเชนปปช.ปปท.ผตรวจการแผนดนฯลฯ

• การผลกดนใหเปนรปธรรมในทางปฏบต

หนวยงานตองรบผดชอบในทางปฏบตใหการเปดเผยผลประโยชนสาธารณะไดรบการคมครองอยาง

เชอมนไดและขอมลบคคลตองเกบเปนความลบปกตหนวยงานตองพฒนานโยบาย/กระบวนการในการใหคำาแนะนำา

ตอผบรหารใหตระหนกในความสำาคญสนบสนนและปกปองคมครองพยานและควรมการอบรมพเศษแกหวหนาและ

ผบงคบบญชา

• เบองหลงความสำาเรจ

ประสทธภาพในการเปดเผยการกระทำาผดทดทสด คอ วฒนธรรมการยดถอความถกตองขององคกร

องคกรทมพฤตกรรมจรยธรรมและความรบผดชอบ รวมทงใหความสำาคญกบการปองกนปราบปรามการประพฤต

มชอบทชดเจนจะทำาใหเกดบรรยากาศจรยธรรมเชงบวกวฒนธรรมเกดจากการเสรมสรางการเปดเผยผลประโยชน

สาธารณะ การปกปองพยานและภาวะผนำาตอความสำาคญในการเปดเผยการกระทำาผดของเจาหนาท และผลกดน

การเปดเผยอยางแขงแกรง

การปกปองสทธของบคคลใดๆ ทเกยวของกบการเปดเผยเปนเรองทสำาคญมากหนวยงานจะตองพสจน

ใหไดวาจะใหการดแลอยางเหมาะสมมการบรหารกระบวนการอยางเทาเทยมซงจะทำาใหเจาหนาทเกดความเชอมน

และพฒนาความรบผดชอบในการรายงาน

• ดชนวดความสำาเรจ

พจารณาไดจาก

-มเจาหนาทผรบผดชอบโดยตรงหรอมเครอขายสนบสนน

-มโปรแกรมเฉพาะสำาหรบการสนบสนนภายในองคกรและการปกปองคมครอง

-ใหการฝกอบรมการตรวจสอบสบสวนแกเจาหนาทผรบผดชอบ

-การใหคำาปรกษาแนะนำาหรอการสนบสนนทางจตใจ/อารมณแกผเปดเผยผลประโยชนสาธารณะ

- มเครอขายสนบสนนอยางไมเปนทางการผานการพบปะ สนทนากบผเปดเผยคนอนๆ และหวหนา

สายงาน

• บทบาทสำาคญของการบรหาร

ผบรหารระดบลางมบทบาทสำาคญตอกระบวนการเปดเผยขอมลสาธารณะ (Public Information

Disclose : PID) ชวยใหเกดความตระหนกรขององคกร และใหเหนวาไมเปนอปสรรคในการรายงานของผเปดเผย

ผอำานวยการจะเปนผไดรบขอมลและจดการกบการรองเรยนทเกยวของกบผลการตรวจสอบและรบผดชอบโดยตรง

ตอผลทจะเกดตอทมงาน บทบาทสำาคญทสดทไดจากการวจย คอการปรบเปลยนทศนคตของขาราชการตอ

การรายงาน

สมพนธภาพระหวางเจาหนาท หลงจากรายงานการกระทำาผดและภาวะผนำาเปนเรองสำาคญมาก

ในการสรางบรรยากาศในททำางานผบรหารจะตองสามารถคาดการณการตอบสนองของขาราชการและผลทเกดขน

จากการตรวจสอบตางๆ

ผอำานวยการและเจาหนาทตองไมคกคามหรอทำาใหผเปดเผยผลประโยชนสาธารณะกลายเปนเหยอ

เจาหนาทผรบผดชอบตองปกปองและรกษาความเชอมนใหแกบคคลทเปดเผย หรอผตองสงสยในการเปดเผย

ใหความเชอมนวาขอมลทไดจะเปนความลบซงเปนปจจยทสำาคญตอการลดแรงตอตานหากสงทเปดเผยบางสวนหรอ

22

ทงหมดรวไหลออกไปเปนสงสำาคญทตองเขาไปจดการโดยเรว เพอลดปฏกรยาทางลบและปองกนผตอตานเทาท

จะทำาได

บทบาทอนๆคอ

-ลดความเครยดของผเปดเผยและสนบสนนในทางทเหมาะสมแกผเปดเผย

-ปรบกลยทธการบรหารความเสยงเพอจดการกบสงทจะเกดจากการเปดเผย

-พฒนาโครงสรางผนำาแกลกนองททำางานขณะมการตรวจสอบ

- ทำางานอยางใกลชดรวมกบเจาหนาททรบผดชอบหรอกลมงานคมครองจรยธรรมเพอใหแนใจวาไดรบ

การสนบสนนและปองกนพยานทด

-ปกปองขอมลทเกยวของกบการเปดเผยทเปนหลกฐาน

-ใหเวลาและขอมลทยอนกลบตอทกฝายทเกยวของ

ผบรหารจะตองสามารถจดการกบบคคลทตอตานการเปดเผย และเจาหนาทโดยใหคำาปรกษาแนะนำา

ลกนองไมใหทำาผดและตนตวตอการรบรตอการกระทำาผด การคดโกงและทจรตทอาจเกดขน และตรวจสอบขอมล

อยางระมดระวง ตองแสดงบทบาทอยางยตธรรม เปนกลาง ไมเขาไปมสวนไดสวนเสยและตรงไปตรงมาไมวา

จะยากเพยงไร

ผบรหารตองทำาใหผเปดเผยมนใจตงแตแรกในขณะรายงานวาจะไดรบการปฏบตอยางเปนความลบ

เชอมนในกระบวนการเปดเผยและผลทเกดจากการเปดเผยขอมลทไดรบจากผเปดเผยจะตองเปนเอกสารทสมบรณ

หากมการรายงานดวยวาจาจะตองสรปรายละเอยดเปนเอกสารผบรหารจะตองระงบไมใหการกระทำาใดๆของตน

เขาไปกาวกายมอทธพลตอการตรวจสอบหรอทำาใหผอนรบรไดวาทำาเพอประโยชนสวนตนหรอทำาใหรบรไดวา

มอทธพลตอการตรวจสอบ

• การพฒนาการตระหนกรและทกษะการสนบสนน

จดโปรแกรมการพฒนาขาราชการ เพอใหตระหนกในความสำาคญและผลกดนใหเกดทศนคตทางบวก

ตอการเปดเผยขอมล โดยอธบายวา ทำาไมตองเปดเผย และ อะไร จะเกดขนเมอขาราชการเปดเผยการกระทำาผด

จดใหมการฝกอบรม/พฒนาการตดสนใจเชงจรยธรรม(ethicaldecisionmaking)แกขาราชการหรอเมอขาราชการ

ไดเลอนตำาแหนงเปนหวหนา/ผบรหารรวมทงตองไดรบการฝกอบรมทกษะเฉพาะในการรบขอรองเรยนการรายงาน

การเปดเผยและจดการกบการเปดเผยขอมลรวมทงทกษะในการสนบสนนและปกปองคมครองพยาน

• เปาหมายเพอการบรหารจดการทด(Best-practicetarget)

- หนวยงานควรสรางกลไกในการสนบสนนและปกปองคมครองผเปดเผยขอมลมนโยบายและ

กระบวนการเพอลดกฎเกณฑทมากเกนไป และสงเสรมใหคนกลาเปดเผยและรายงานขอสงสยเกยวกบการบรหาร

ทไมเปนธรรมหรอการคดโกงและการทจรต

- จดกลไกสนบสนน (robust support) เพอลดการรายงานและการรบรทผดพลาดใหคำาปรกษา

การเปดเผยพฤตกรรมการกระทำาผดทเหมาะสมและปกปองการตอตานทจะมตอผเปดเผย

- โครงสรางการรายงาน หรอเปดเผยผลประโยชนสาธารณะ ควรเหมาะสมกบโครงสรางธรรมชาต

และขนาดขององคกร

- นโยบายโครงสรางและกระบวนการเปดเผยขอมลสาธารณะตองไดรบทราบโดยทวกน

- มหลกสตรการฝกอบรมเพอใหแนใจวาการเปดเผยขอมลสาธารณะจะไดรบการปฏบตอยางเหมาะสม

กบผบรหารผบงคบบญชาขาราชการทวไปเพอใหปฏบตหนาทเปนไปอยางมประสทธภาพ

23

ตารางสรปตวอยางโอกาสทจะเกดความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมของขาราชการและเจาหนาทของรฐกลมตางๆ

๑.นกการเมอง

• การรบเงนหรอผลประโยชนอนใดเพอแตงตงหรอเลอนตำาแหนงขาราชการขน เปนผบรหารระดบสง

• การใชอำานาจหนาทเพอใหบรษทของตนหรอของพรรคพวกไดรบงาน/การจางเหมาจากรฐ

• การใชขอมลของทางราชการเพอแสวงหาประโยชน• การแตงตงคนสนท/พวกพองของตนเปนกรรมการในหนวยงานของรฐโดยเฉพาะอยางยงองคกรอสระททำาหนาทในการกำากบดแล(Regulators)สญญาหรอสมปทานของรฐ

๒.ขาราชการการเมอง• การใชตำาแหนงหนาทเลอกผลกดนโครงการทกอใหเกดประโยชนตอตนเอง/ญาต/พวกพอง

๓.ขาราชการประจำา

ทวไป• การนำาขอมลลบ/ขอมลภายในมาใชหาประโยชนใหแกตนเองหรอพวกพอง• หวหนางานซงครอบครวประกอบธรกจรบเหมากอสรางแตงตงใหญาต/คนสนท/ คนทมความสมพนธฉนญาตขนเปนผอำานวยการกองพสด

• การชวยญาตมตรหรอคนสนทใหไดงานในหนวยงานทตนมอำานาจ• การรบประโยชนหรอการเรยกรองสงตอบแทนจากการปฏบตงานในหนาท ความรบผดชอบ

• การรบงานนอกหรอทำาธรกจทเบยดบงเวลาราชการ/งานโดยรวมของหนวยงาน• การทำางานหลงเกษยณใหกบหนวยงานทมผลประโยชนขดกบหนวยงานตนสงกดเดม• การนำารถราชการไปใชในกจธระสวนตวและในหลายกรณมการเบกคานำามนดวย• การนำาบคลากรของหนวยงานไปใชเพอการสวนตวกลมวชาชพเกยวกบการตรวจสอบประเมนราคาและการจดซอจดจาง• การหาผลประโยชนจากความรในระเบยบและขอมลของทางราชการของประชาชนโดยเรยกรบเงนและอางวาจะสามารถชวยใหสามารถเสยคาธรรมเนยมในการ โอนกรรมสทธซอขายทดนในราคาทถกกวาได

• ผบรหารสถาบนการเงนหวงกาวหนาในอาชพจงไดรวมมอและใหความชวยเหลอแกนกการเมองในการกเงนในวงเงนสงในรปแบบการประเมนราคาหลกทรพย คำาประกนใหสงเกนกวาความเปนจรง

• ผบรหารสถาบนการเงนใชอำานาจหนาทใหผใตบงคบบญชาเสนอขายทดนหรอ บานพรอมทดนในโครงการของตนใหแกลกคาของสถาบนการเงนเพอแลกกบ ความสะดวกในการทำาธรกจกบสถาบน

24

กลมอาชพกจกรรมทมความเสยงตอปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม

การเงน• เจาหนาทตรวจสอบภาษอากรไดเปดสำานกงานบญชเพอทำาบญชและรบจดทะเบยนจดตงบรษทจำากดซงในเวลาปฏบตงานกจะเลอกใหบรการเฉพาะรายทตนเองไดรบประโยชนจากผเสยภาษเทานน

• การกำาหนดมาตรฐาน(Specification)ในสนคาทจะจดซอจดจางใหบรษทของตนหรอของพวกพองไดเปรยบหรอชนะในการประมล

• การใหขอมลการจดซอจดจางแกพรรคพวก/ญาตเพอแสวงหาผลประโยชนในการประมลหรอการจางเหมารวมถงการปกปดขอมลเชนการปดประกาศหรอเผยแพรขอมลขาวสารลาชาหรอพนกำาหนดการยนใบเสนอราคาเปนตน

กลมวชาชพอสระ• การรบงานจากภายนอกจนกระทบตอการปฏบตหนาทประจำา• การใชสทธในการเบกจายยาใหกบญาตแลวนำายาไปใชทคลนกสวนตว• การรบประโยชนจากระบบการลอกบตรควใหแกเจาหนาทหรอญาตเจาหนาทในหนวยงานโดยผมหนาทดแลบตรควจะลอกไวมากวาทหนวยงานกำาหนดและไปเรยกรบประโยชนจากบตรควทลอกไวเกนเหลานนจากผรบบรการทตองการคดคว

กลมวชาชพเกยวกบกระบวนการยตธรรม• การเรยกรบผลประโยชนจากการอนญาตใหคนของกลางกลมวชาชพวชาการ• คณะกรรมการตรวจรบผลงานทำาหนาทเสมอนเปนนายหนาใหแกบรษททปรกษาโดยรบรายงานผลการศกษามาพจารณากอนและแกไขในประเดนทคาดวาอาจถกคณะกรรมการคนอนทวงตงรวมถงการเขาไปแทรกแซงการพจารณาของกรรมการคนอน

๔.ขาราชการทองถน

๔.๑การเขามาดำาเนนธรกจและเปนคสญญากบองคกรปกครองสวนทองถน• สมาชกสภา/ผบรหารทองถนมาดำาเนนธรกจกบองคกรปกครองสวนทองถนทตนเปนสมาชก

• ญาต/คสมรส(อาจไมไดจดทะเบยน)ของผบรหารทองถนเปนคสญญาหรอรบเหมางานกบองคกรปกครองสวนทองถน

• สมาชกสภา/ผบรหารทองถนเขาไปมสวนไดสวนเสยในฐานะผรบมอบอำานาจจากบรษทหางรานในการยนซองประกวดราคา

• สมาชกสภา/ผบรหารทองถนเปนบคคลรวมเจรจาไกลเกลยในฐานะตวแทนบรษทหางรานในกรณงานจางเหมามปญหา

• ผบรหารสภา/ผบรหารทองถนหาประโยชนสวนตวจากการเกบกำาไรจากราคาทดนทงในรปของการใชขอมลภายในไปซอทดนไวกอนหรออาจเปนในรปแบบทกำาหนดทตงโครงการในพนททตนเองมทดนอยเพอขายทดนของตนเองในราคาทสง

• องคกรปกครองสวนทองถนทำาสญญาเชารถไปสมมนาและดงานกบบรษทซงเปนรถของสมาชกขององคกรปกครองสวนทองถนนนเอง

• นายกเทศมนตรและเทศมนตรขายสนคาหรอบรการของบรษทตนเองใหกบเทศบาล

25

กลมอาชพกจกรรมทมความเสยงตอปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม

๔.๒การใชงบประมาณหลวงเพอประโยชนสวนตนและเพอหาเสยง• การจดสรรงบประมาณหรอโครงการเขาไปในพนทของตนเอง• การใชงบประมาณราชการทำาโครงการพรอมเขยนปายและชอของผของบประมาณประกาศใหชาวบานทราบเพอเปนการหาเสยง

• การทสมาชกสภาทองถนซงมบทบาทในการอนมตและตรวจสอบการใชงบประมาณของฝายบรหารกลบไปมสวนในการใชงบประมาณสงผลตอการทำาหนาทในการ ตรวจสอบและใชวจารณญาณในการตดสนใจอนมตเอนเอยงจากความถกตองและประโยชนสาธารณะเนองจากตองการงบทเหลอจากการแปรญตตไปดำาเนนการ ในเขตพนทของตน

๕.ประชาชน • การเสนอใหคานำารอนนำาชาใหแกเจาหนาทเพอแลกกบการลดควรบบรการ

26

“เกยรตและความสำาเรจเกดจากผลการปฏบตงานและการปฏบตตวของแตละคน

ทสามารถปฏบตงานในความรบผดชอบใหไดผลสมบรณตรงตามวตถประสงค

และปฏบตตวใหสจรต เทยงตรง พอควรพอดแกตำาแหนงหนาททดำารงอย”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พระราชทานแกขาราชการพลเรอน

เนองในโอกาสวนขาราชการพลเรอน ปพทธศกราช ๒๕๓๑

เมอวนท ๑ เมษายน ๒๕๓๑

ณ พระตำาหนกจตรลดารโหฐาน

27

๓การให และ การรบของขวญและประโยชนอนใด

เนองจากความเชอถอไววางใจของประชาชนตอการปฏบตงานของขาราชการและเจาหนาทภาครฐวาจะตองตดสนใจและกระทำาหนาทโดยยดผลประโยชนสาธารณะเปนหลกปราศจากผลประโยชนสวนบคคลหากขาราชการและเจาหนาทภาครฐคนใดรบของขวญและผลประโยชนททำาใหมอทธพลตอการตดสนใจและการกระทำาหนาทถอวาเปนการประพฤตมชอบยอมทำาลายความเชอถอไววางใจของประชาชนกระทบตอความถกตองชอบธรรมทองคกรภาครฐยดถอในการบรหารราชการรวมทงกระทบตอกระบวนการปกครองในระบอบประชาธปไตย หลกการและแนวคดนสามารถประยกตใชประกอบการดำาเนนการตามนโยบายการใหและรบของขวญและผลประโยชนของเจาหนาทของรฐในสงกดเทศบาลนครขอนแกนตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ

พ.ศ.๒๕๔๓และระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔

อะไรคอของขวญและประโยชนอนใดทใชในความหมายน ของขวญและประโยชนอนใดหมายถงสงใดๆหรอบรการใดๆ(เงนทรพยสนสงของบรการหรออนๆ

ทมมลคา)ทขาราชการและเจาหนาทภาครฐใหและหรอไดรบทนอกเหนอจากเงนเดอนรายไดและผลประโยชนจาก

การจางงานในราชการปกต

ของขวญและผลประโยชนอนใดสามารถตคาตราคาเปนเงนหรออาจไมสามารถตคาตราคาได

ของขวญทสามารถคดราคาได (Tangible gifts) หมายรวมถงสนคาบรโภคความบนเทงการตอนรบ

ใหทพกการเดนทางอปกรณเครองใชเชนตวอยางสนคาบตรของขวญเครองใชสวนตวบตรกำานลบตรลดราคาสนคา

หรอบรการและเงนเปนตน

ของขวญและประโยชนอนใดทคดเปนราคาไมได (Intangible gifts and benefits) หมายถงสงใดๆ

หรอบรการใดๆทไมสามารถคดเปนราคาทจะซอขายได อาทเชน การใหบรการสวนตวการปฏบตดวยความชอบ

สวนตนการเขาถงประโยชนหรอการสญญาวาจะใหหรอการสญญาวาจะไดรบประโยชนมากกวาคนอนๆ

รายละเอยดตอจากนเปนขอเสนอแนะในการพจารณาเกยวกบการให-รบของขวญและหรอผลประโยชน

อนใดในทางปฏบต

เราจะจดการอยางไร ? การจะรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆม๓คำาถามทใชในการตดสนใจวาจะรบหรอไมรบของขวญ

และหรอผลประโยชนคอ

๑)เราควรรบหรอไม

๒)เราควรรายงานการรบหรอไม

๓)เราสามารถเกบไวเปนของตนเองไดหรอไม

28

เราควรรบหรอไม ? ตามหลกการทางจรยธรรมแมวาเราจะไมควรรบแตมหลายโอกาสทเราไมสามารถปฏเสธไดหรอเปนการรบ

ในโอกาสทเหมาะสมตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม หรอใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคม อยางไร

กตามมหลายโอกาสทไมเปนการเหมาะสมอยางยงทจะรบ

๑)ถาเปนการใหเงนทานจะตองปฏเสธไมวาจะเปนโอกาสใดๆการรบเงนสดหรอสงใดๆทสามารถเปลยน

กลบมาเปนเงนเชนลอตเตอรหนพนธบตรเปนการฝาฝนประมวลจรยธรรมและอาจเขาขายการรบสนบน

การถกเสนอสงใดๆนอกเหนอจากเงนนนสงทควรนำามาเปนเหตผลในการตดสนใจคอ

- ทำาไมเขาจงเสนอให เชน ใหแทนคำาขอบคณการเสนอใหมผลตอการตดสนใจในการปฏบตตน

หรอไม

-ความประทบใจของทานตอของขวญและหรอผลประโยชนทจะสงผลตอการทำางานในอนาคต

ถาทานทำางานอยในกลมเสยง ออนไหว หรออยในขายทตองไดรบความไววางใจเปนพเศษ เชน

งานตรวจสอบภายในและงานตรวจคณภาพตางๆการจดซอจดจางการออกใบอนญาตหรอการอนมต/อนญาตตางๆ

ฯลฯทานจะตองปฏบตตามนโยบายและหลกจรยธรรมเรองนมากกวาบคคลกลมอน

๒)การรบกอใหเกดการขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและสวนรวมหรอไม หากการรบกอใหเกด

ความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสาธารณะแลวผลประโยชนสวนตนทไดรบกลายเปน

มอทธพลตอการปฏบตหนาทราชการหรอกอใหเกดขอสงสยตอสาธารณชนวาเปนการประพฤตโดยมชอบ

การขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและสวนรวม เปนตวกระตนใหเกดการประพฤตมชอบ และ

การทจรตคอรรปชน ในแตละสวนราชการควรกำาหนดนโยบายการรบของขวญและผลประโยชนของตนเอง

โดยสวนราชการทอยในกลมปฏบตหนาททเสยงตอการประพฤตมชอบ ควรกำาหนดนโยบายดานนอยางเครงครด

มากกวาหนวยงานอนๆ

หลกการการปฏบตงานในภาครฐอยบนพนฐานทวา“การกระทำาและการตดสนใจใดๆจะตองกระทำาดวย

ความเปนกลางปราศจากการมสวนไดสวนเสยในการใหบรการและปกปองผลประโยชนของสงคมไทยโดยรวม”

ดงนน องคกรหรอบคคลใดๆ ไมควรใชของขวญหรอผลประโยชนมาแสวงหาความชอบผลประโยชนใหกบ

องคกรของตนหรอตนเองเหนอองคกรหรอบคคลอนทำาใหเกดความสนคลอนความเชอถอไววางใจทประชาสงคมม

ตอภาครฐและทำาใหเกดความไมเปนธรรมในสงคมประการสำาคญสมาชกทงหมดในสงคมตองไดรบการปฏบตอยาง

เปนธรรมภายใตระบอบประชาธปไตย ขาราชการและเจาหนาทภาครฐมพนธะผกพนทจะตองปฏบตงานอยางเปน

ธรรมโดยกระทำาและแสดงออกโดยยดมาตรฐานความโปรงใสความพรอมรบผดชอบและแสดงพฤตกรรมทถกตอง

เทยงธรรมตลอดเวลาทมอาชพรบขาราชการ

ไมวาของขวญและหรอผลประโยชนนนจะมคาเพยงเลกนอยกไมควรรบ เพราะกอใหเกดความรสก

ผกพนหรอพนธะกบผ ให และอาจกอใหเกดความเสอมศรทธาตอประชาชน

29

เราตองรายงานหรอไม ? การรายงานการรบของขวญและหรอผลประโยชนตดสนจากหลกการตอไปน

๑)ธรรมชาตของผให:พจารณาตามกฎหมายกฎระเบยบทเกยวของเชนประกาศคณะกรรมการปองกน

และปราบปรามการทจรตแหงชาต รวมทงนโยบายของหนวยงาน เชน การหามรบของขวญหรอประโยชนจาก

คสญญา/องคกรหรอบคคลทกำาลงจะมาทำาการคาการสญญาวาจะให-รบกบองคกรหรอบคคลทจะขอทำาใบอนญาต

หรอรบการตรวจสอบดานตางๆฯลฯ

หนวยงานควรกำาหนดนโยบายดานนใหเครงครดและมกระบวนการทชวยใหขาราชการและเจาหนาท

ภาครฐสามารถจดการเรองนไดอยางเหมาะสม การรายงานการรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆ ตองม

การลงทะเบยนรบอยางเปนทางการ

๒)บทบาทหนาทของทานในองคกร : ถาขาราชการนนๆ ทำางานในขอบขายทออนไหวและตองการ

ความเชอถอไววางใจเปนพเศษและหรอกลมทเกยวกบการไดประโยชนหรอเสยประโยชนทงจากระดบองคกรและ

ระดบบคคลอาทเชน งานตรวจสอบ งานจดซอจดจางการใหใบอนญาต/ยดใบอนญาตฯลฯควรใหแนใจทสดวา

ตวทานและองคกรมความเทยงธรรมและจะไมถกตงขอสงสย แมวาหนวยงานของทานมไดกำาหนดนโยบายเกยวกบ

การหามรบของขวญหรอผลประโยชนใดๆ และมไดกำาหนดใหรายงานการรบของขวญและผลประโยชน ทานควร

ดำารงความถกตองดวยการรายงานหรอปฏเสธทจะรบของขวญและหรอผลประโยชนนนๆ

หลกการการกำาหนดวาของขวญและผลประโยชนอนใดควรตองรายงานหรอไม ควรจะตองใหองคกร

เกบรกษาไวหรอไมหรอควรตกเปนของขาราชการใหเทยบกบคาตามราคาตลาดโดยตองมคานอยกวา๓,๐๐๐บาท

ทงนใหปฏบตตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองหลกเกณฑการรบทรพยสน

หรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓

แนวพจารณาในการปฏบต ของขวญทงหมดทมคาทางวฒนธรรมหรอประวตศาสตรเชนงานศลปะพระพทธรปเครองประดบโบราณ

ฯลฯแมจะมขนาดเลกหรอเปนเรองเลกนอยของขวญนนๆยอมเปนทรพยสนขององคกรไมวาจะมคาราคาเทาใด

ของขวญหรอผลประโยชนทไดรบเมอเทยบกบราคาตลาดมคานอยกวา ๓,๐๐๐บาท ไมตองรายงาน

และอาจเกบเปนของตนเองได

ของขวญหรอผลประโยชนใดๆ เมอเทยบกบราคาตลาดมคาเกน ๓,๐๐๐บาท ตองรายงานหนวยงาน

และลงทะเบยนไว

ถาของขวญหรอผลประโยชนทมคาทางการตลาดระหวาง๓,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐บาท และเจาหนาทม

ความจำาเปนตองรบใหองคกรโดยหวหนาสวนราชการตดสนวาสมควรใหขาราชการหรอเจาหนาทของรฐคนนนๆ

รบทรพยสนดงกลาวหรอไม

ถาของขวญหรอผลประโยชนทมคาทางการตลาดมากกวา ๑๕,๐๐๐ บาท ใหสงมอบเปนทรพยสน

ขององคกร เพอใชประโยชนสาธารณะและหรอตามความเหมาะสม องคกรอาจพจารณาอนญาตใหขาราชการหรอ

เจาหนาทของรฐผนนเกบรกษาของไวเปนกรณไป เชน ของขวญในการยายหนวยงานในขณะดำารงตำาแหนงเดม

ของขวญในโอกาสเกษยณอายราชการหรอลาออกจากงานของขวญหรอผลประโยชนทเพอนรวมงานใหเมอเจบปวยฯลฯ

30

ถาในปงบประมาณใดๆคณคารวมของขวญและหรอผลประโยชนทไดรบจากผใหคนเดยวกนกลมเดยวกน

หรอผใหมความสมพนธกนหลายๆ ครง เมอรวมกนทงปมคามากกวา ๓,๐๐๐ บาท ตองรายงานของขวญ

หรอผลประโยชนแตละอยางทไดรบ

ถาในปงบประมาณใดๆ ไดของขวญและหรอผลประโยชนจากผรบบรการ แมจะตางคนตางกลม

เพอเปนการขอบคณในการใหบรการทด แตเมอรวมกนแลวมคามากกวา๓,๐๐๐บาท ตองรายงานของขวญหรอ

ผลประโยชนแตละอยางนน

ของขวญและหรอผลประโยชนใดๆทไดรบเพอเปนการขอบคณจากผรบบรการ(ประชาชนองคกรเอกชน)

ทไดอยางสมำาเสมอบอยครงอาจทำาใหเกดขอสงสยจากประชาชนวามอทธพลบดเบอนกอใหเกดอคตในการใหบรการ

ของขาราชการหรอเจาหนาทภาครฐ หรออาจกอใหเกดความรสกชอบและคาดหวงวาจะไดรบของขวญและหรอ

ผลประโยชนเมอมผมารบบรการควรปฏเสธการรบ

เงนสดหรอสงใดๆทสามารถเปลยนเปนเงนได(ตวอยางเชนหนพนธบตรลอตเตอร)ตองปฏเสธไมรบ

ไมวาจะอยในสถานการณใดๆ)

เราจะเกบรกษาไวเองไดหรอไม? ๑)ปกตสามารถเกบรกษาไวเองหากมคาไมเกน๓,๐๐๐บาท

๒)หากมราคาทางการตลาดระหวาง๓,๐๐๐-๑๕,๐๐๐บาทสวนราชการตองพจารณาตดสนวาขาราชการ

หรอเจาหนาทภาครฐนนๆจะเกบไวเองไดหรอไม

๓)หากราคามากกวา ๑๕,๐๐๐บาท จะตองใหเปนทรพยสนของสวนราชการและสวนราชการพจารณา

ตดสนวาจะใชประโยชนอยางไร

การฝาฝนกฎนมโทษอยางไร? การฝาฝนนโยบายวาดวยการรบของขวญหรอผลประโยชนนน และพรอมฝาฝนการปฏบตตามประมวล

จรยธรรมอาจถกลงโทษตกเตอนตดเงนเดอนจนกระทงถงไลออกขนกบความรายแรงของการฝาฝน

นอกจากนนหากการรบของขวญหรอผลประโยชนนนๆ เขาขายการรบสนบน ฉอฉล ทจรต และสามารถ

พสจนไดวาขาราชการและหรอเจาหนาทภาครฐนนๆรบของขวญหรอผลประโยชนซงมผลตอความเปนธรรม

กอใหเกดผลประโยชนแกผใหโดยมชอบหากถกตดสนวาผดจรงผมสวนเกยวของทกคนอาจมสวนรวมในการรบโทษ

ทางอาญาดวย

สถานการณตวอยาง เจาหนาทตรวจสอบนำาหนกรถยนตรบคาตอบแทน จำานวน ๒๗ ครง เปนเงนรวมหนงแสนหนงพนบาทถวน

เพอใหการอนญาตรถบรรทกทบรรทกสนคาทมนำาหนกเกนกวาทกฎหมายกำาหนดใหขนสงสนคาได กรณเชนนนอกจาก

จะเปนการฝาฝนประมวลจรยธรรม ผดวนยขนไลออกจากราชการแลวยงมโทษทางอาญาแผนดนดวย

ในทางพจารณาวนจฉยโทษทางอาญา ผพพากษาไดระบเหตผลวา การกระทำาของเจาหนาทของรฐ

ผนนไดกอใหเกดความไมปลอดภยตอสาธารณชน ทำาลายทรพยสนสาธารณะ (ถนน) เปนการสมยอมของเจาหนาท

ยอมใหผรบบรการกระทำาผดกฎหมาย และเปนการใหผลประโยชนในทางมชอบตอบรษททเปนเจาของกจการรถบรรทก

รวมทงเจาของสนคา โดยพพากษาลงโทษจำาคก ๑ ป โดยไมรอลงอาญา

31

การรบของขวญและผลประโยชนใดๆ เปนสาเหตใหสาธารณชนรบรวามการปฏบตอยางมอคตมอทธพล

ตอการตดสนใจในการปฏบตหนาทราชการ กอใหเกดการทำาลายความเชอถอศรทธาของประชาชนตอภาครฐ

และตอขาราชการ

กญแจแหงความเสยง ๒ ประการทสำาคญ คอ ๑.ความพยายามทจะหลบเลยงกฎเกณฑ

โดยตคาราคาของขวญและหรอผลประโยชนนอยกวาความเปนจรงการตคาราคาตำากวาความเปนจรงนน

บคคลอาจจงใจตนเองหรอจงใจผอนใหคดวาของขวญและหรอผลประโยชนนนๆมคาตำากวาทเปนจรงเพอหลกเลยง

การรายงานการกระทำาดงกลาวนบวาเปนการคดโกงและหลอกลวงซงเขาขายฝาฝนประมวลจรยธรรม

๒.การเพกเฉยมองขามความผดและละเลยตอผลทเกดขน

การรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆ อาจทำาใหตดเปนนสยอยางรวดเรวและกอใหเกดความ

คาดหวงเสมอวาจะไดรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆ ในการปฏบตหนาทราชการทำาใหเกดความรสกชอบ

หรออยากปฏบตตอผรบบรการ หรอผรบงาน-รบจาง-รบเหมา ฯลฯ ทเปนผใหของขวญและหรอผลประโยชน

โดยอทธพลของความชอบหรอประโยชนตอบแทนทไดรบทำาใหมการปฏบตตอบแทนเกนกวามาตรฐานทกำาหนด

ในสถานการณเชนน ผรบจาง ผรบเหมา และหรอผรบจดซออาจรบรผดพลาดและเขาใจวาการรบจางตางๆ

ไมตองทำาในระดบมาตรฐานหรอลดคณคาการบรการ

นอกจากนนหากเกดการปฏบตเปนวฒนธรรมการทำางานขององคกรขาราชการและหรอเจาหนาทของรฐ

จะมพฤตกรรมเคยชนกบ“การรบรางวล” จากการปฏบตหนาทและละเวนการปฏบตหนาทโดยความรบผดชอบ

ซงจดไดวาเปนการรบสนบน

การแสวงหาเหตผลเพอบดเบอนความจรง มแนวโนมทเปนไปไดมากทเราจะรบของขวญและ

ผลประโยชนโดยเฉพาะสงทถกใจเรา บคคลอาจสงสยวาการรบของขวญและหรอผลประโยชนใดๆ ถอไดวาเปน

ความผดแตผรบมกจะหาเหตผลเขาขางตนเองดงน

“ฉนรวาไมควรรบของดงกลาว แตดวยมารยาทจงไมกลาจะปฏเสธนาใจ หรอหากไมรบจะเปนการทาลาย

สมพนธภาพระหวางผใหกบองคกรหรอกบตนเอง”

“คนอนๆ กทาเชนน ทาไมฉนจะทาบางไมได”

“ดซ ฉนอทศเวลานอกเวลาราชการทางาน ดงนน มนเปนการยตธรรมทเราจะไดรางวลผลประโยชนพเศษ

บาง”

“เพราะฉนเปนคนพเศษจรงๆ ดงนนผบงคบบญชาจงชมฉน และเปนเรองธรรมดาทฉนมกเปนคนแรก

เสมอทไดรบโอกาสใหไปฝกอบรม/สมมนา”

“มนเปนแคตวอยางฟรใหทดลองใช และฉนกไมคดวาหนวยงานของฉนจะสงสนคาชนดนแมวาฉนจะให

คาแนะนากตาม”

“ฉนไมเหนมกฎ ระเบยบใดๆ เกยวกบการใหของขวญ ดงนนฉนกไมไดฝาฝนกฎเกณฑใดๆ”

ทานตองระลกอยเสมอวาเหตผลททานใชกลาวอางเชนนไมสามารถปกปองทานจากการถกดำาเนนการ

ทางวนยหากการกระทำาของทานเปนการกระทำาทมชอบ

32

สถานการณตวอยาง หนวยงานภาครฐหนง สงนกทรพยากรบคคลททำาหนาทจดซอจดจาง (HR procurement) ใหเขารวม

สมมนาดานทรพยากรบคคล เจาหนาทผนนไดรบรางวลมลคา ๗,๐๐๐ บาท จากการเปนผเขารวมสมมนา

ทมบคลกเปน personnel planner ซงบรจาคโดยโรงงานผลตสนคาทเปนคคากบหนวยงาน เจาหนาทไดเกบ

ของรางวลนนไวโดยไมไดรายงานหนวยงานเนองจากคดวาเปนรางวลทตนชนะจากการเขารวมกจกรรม

การสมมนา

ผบงคบบญชาตระหนกถงความหมายทอาจแอบแฝงมาจากการให และตดสนใจวาจะตองมการรายงาน

ของรางวลนน และลงทะเบยนเปนของหนวยงาน โดยใหเหตผลวาการปรากฏตวของเขาในการเขารวมสมมนา

เปนเพราะไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน ดงนน เปนความชอบธรรมของหนวยงานทจะตดสนใจวา จะจดการ

อยางไรกบรางวลชนน

เนองจากราคาของรางวลและบทบาทในหนาทมความเสยงในเรองผลประโยชน ในทสดเจาหนาท

จงถกขอรองใหสละรางวลแกหนวยงานเพอประโยชนตามความเหมาะสม

33

“...งานของแผนดนนน เปนงานสวนรวม มผลเกยวเนองถงความเจรญขน

หรอเสอมลงของบานเมองและสขทกขของประชาชนทกคน

ขาราชการผปฏบตบรหารงานของแผนดน จงตองสำานกตระหนกในความรบผดชอบทมอย และตงใจพยายามปฏบตหนาทโดยเตมกำาลง

ความสามารถ ดวยความเขมแขงสจรต และความปญญารคดพจารณาวาสงใดเปนความเจรญ สงใดเปนความเสอม

อะไรเปนสงทตองทำา อะไรเปนสงทตองละเวนและกำาจด อยางชดเจน ถก ตรง...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พระราชทานแกขาราชการพลเรอน

เนองในโอกาสวนขาราชการพลเรอน ปพทธศกราช ๒๕๕๐

เมอวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๕๐

ณ พระตำาหนกจตรลดารโหฐาน

34

ในบทนจะกลาวถงกฎหมายฉบบตางๆทบญญตหามเจาหนาทของรฐดำาเนนกจการทมลกษณะเปนประโยชน

ทบซอนหรอกจการทมลกษณะเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม โดยในบทนจะ

กลาวเฉพาะในสวนของเนอหาทเกยวของกบการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐทตองหามมใหมการดำาเนนกจการ

ทมลกษณะเปนประโยชนทบซอนและไดทำาการเปรยบเทยบตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามและบทกำาหนดโทษ

เมอมการฝาฝนกฎหมายนนๆเชนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช๒๕๖๐พระราชบญญตประกอบ

รฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒พระราชบญญตเทศบาลพ.ศ.๒๔๙๖แกไขเพม

เตมถง(ฉบบท๑๓)พ.ศ.๒๕๕๒ซงไดบญญตหามการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐรวมไปถงประมวลจรยธรรม

ทมขอกำาหนดเกยวของกบผลประโยชนทบซอนดงตอไปน

๑. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดบญญตเกยวกบการเปนผมสวนไดเสย

หรอการกระทำาทเปนการขดกนแหงผลประโยชนในสวนทเกยวของกบเทศบาลไวดงน

มาตรา๒๕๐องคกรปกครองสวนทองถนมหนาทและอำานาจดแลและจดทำาบรการสาธารณะและกจกรรม

สาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนตามหลกการพฒนาอยางยงยน รวมทงสงเสรมและสนบสนน

การจดการศกษาใหแกประชาชนในทองถนทงนตามทกฎหมายบญญต

การจดทำาบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะใดทสมควรใหเปนหนาทและอำานาจโดยเฉพาะขององคกร

ปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ หรอใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการดำาเนนการใด

ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตซงตองสอดคลองกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนตามวรรคสและกฎหมาย

ดงกลาวอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบกลไกและขนตอนในการกระจายหนาทและอำานาจตลอดจนงบประมาณ

และบคลากรทเกยวกบหนาทและอำานาจดงกลาวของสวนราชการใหแกองคกรปกครองสวนทองถนดวย

ในการจดทำาบรการสาธารณะหรอกจกรรมสาธารณะใดทเปนหนาทและอำานาจขององคกรปกครอง

สวนทองถนถาการรวมดำาเนนการกบเอกชนหรอหนวยงานของรฐหรอการมอบหมายใหเอกชนหรอหนวยงานของรฐ

ดำาเนนการจะเปนประโยชนแกประชาชนในทองถนมากกวาการทองคกรปกครองสวนทองถนจะดำาเนนการเอง

องคกรปกครองสวนทองถนจะรวมหรอมอบหมายใหเอกชนหรอหนวยงานของรฐดำาเนนการนนกได

รฐตองดำาเนนการใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดของตนเองโดยจดระบบภาษหรอการจดสรรภาษ

ทเหมาะสมรวมทงสงเสรมและพฒนาการหารายไดขององคกรปกครองสวนทองถนทงนเพอใหสามารถดำาเนนการ

ตามวรรคหนงไดอยางเพยงพอ ในระหวางทยงไมอาจดำาเนนการได ใหรฐจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนองคกร

ปกครองสวนทองถนไปพลางกอน

๔กฎหมายทเกยวของกบการปองกนผลประโยชนทบซอน

35

กฎหมายตามวรรคหนงและกฎหมายทเกยวกบการบรหารราชการสวนทองถน ตองใหองคกรปกครอง

สวนทองถนมอสระในการบรหาร การจดทำาบรการสาธารณะ การสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษา

การเงนและการคลง และการกำากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนซงตองทำาเพยงเทาทจำาเปนเพอการคมครอง

ประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวมการปองกนการทจรตและการใชจายเงน

อยางมประสทธภาพ โดยคำานงถงความเหมาะสมและความแตกตางขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ

และตองมบทบญญตเกยวกบการปองกนการขดกนแหงผลประโยชนและการปองกนการกาวกายการปฏบตหนาท

ของขาราชการสวนทองถนดวย

กฎหมายรฐธรรมนญฉบบปจจบนทไดประกาศใชนบตงแตวนท๖เมษายนพทธศกราช๒๕๖๐เปนตนมา

ไดมบทบญญตเกยวกบองคกรปกครองสวนทองถนในสวนทเกยวของกบเรองการปองกนผลประโยชนทบซอนไวใน

วรรคทายของมาตรา๒๕๐วาตองมบทบญญตทเกยวกบการปองกนการขดกนแหงผลประโยชนไวในกฎหมายจดตง

องคกรปกครองสวนทองถนดวย

๒. กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒ไดมบทบญญต

ทเกยวของกบการหามเจาหนาทของรฐดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชน

สวนรวมไว ประกอบกบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดอาศยอำานาจหนาทตาม

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ประกาศกำาหนดหลกเกณฑตางๆ

เกยวกบเรองดงกลาวขางตนไวดงน

๒.๑พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒

มาตรา๑๐๐หามมใหเจาหนาทของรฐผใดดำาเนนกจการดงตอไปน

(๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาททำากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาท

ในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐทเจาหนาท

ของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๓)รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอราชการ

สวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม หรอเปนหนสวนหรอผถอหน

ในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔) เขาไปมสวนไดเสยในฐานะเปนกรรมการทปรกษาตวแทนพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชน

ซงอยภายใตการกำากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบ ของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอยหรอ

ปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ ซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอแยง

ตอประโยชนสวนรวม หรอประโยชนทางราชการ หรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาท

ของรฐผนน

เจาหนาทของรฐตำาแหนงใดทตองหามมใหดำาเนนกจการตามวรรคหนงใหเปนไปตามทคณะกรรมการป.ป.ช.

กำาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ใหนำาบทบญญตในวรรคหนงมาใชบงคบกบคสมรสของเจาหนาทของรฐตามวรรคสองโดยใหถอวาการ

36

ดำาเนนกจการของคสมรสดงกลาวเปนการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

มาตรา ๑๐๑ ใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๐๐ มาใชบงคบกบการดำาเนนกจการของผซงพนจากการเปน

เจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปโดยอนโลม เวนแตการเปนผถอหนไมเกนรอยละหาของจำานวนหนทงหมด

ทจำาหนายไดในบรษทมหาชนจำากดซงมใชบรษททเปนคสญญากบหนวยงานของรฐตามมาตรา ๑๐๐ (๒)

ทไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

มาตรา๑๐๓หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสน

หรอประโยชนอนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎ ขอบงคบทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

เวนแตการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา ตามหลกเกณฑและจำานวนทคณะกรรมการ ป.ป.ช.

กำาหนด

บทบญญตในวรรคหนงใหใชบงคบกบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของผซงพนจากการเปนเจาหนาท

ของรฐมาแลวยงไมถงสองปดวยโดยอนโลม

มาตรา ๑๐๓/๑ บรรดาความผดทบญญตไวในหมวดน ใหถอเปนความผดฐานทจรตตอหนาทหรอ

ความผดตอตำาแหนงหนาทราชการหรอความผดตอตำาแหนงหนาทในการยตธรรมตามประมวลกฎหมายอาญาดวย

บทกำาหนดโทษ

มาตรา๑๒๒เจาหนาทของรฐผใดฝาฝนบทบญญตมาตรา๑๐๐มาตรา๑๐๑หรอมาตรา๑๐๓ตองระวาง

โทษจำาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาทหรอทงจำาทงปรบ

๒.๒ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองหลกเกณฑการรบทรพยสน

หรอประโยชนอนใด โดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓ประกาศณ วนท ๓๐พฤศจกายน

พ.ศ.๒๕๔๓

โดยคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ไดอาศยอำานาจตามความในมาตรา ๑๐๓

แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒ประกาศกำาหนด

หลกเกณฑและจำานวนทรพยสนหรอประโยชนอนใดทเจาหนาทของรฐจะรบจากบคคลไดโดยธรรมจรรยาไว โดยม

ขอทเปนสาระสำาคญหลกๆดงน

ขอ๓  ในประกาศน

“การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา” หมายความวา การรบทรพยสนหรอประโยชน

อนใดจากญาตหรอจากบคคลทใหกนในโอกาสตางๆ โดยปกตตามขนบธรรมเนยม ประเพณ หรอวฒนธรรม หรอ

ใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคม

“ญาต” หมายความวา ผบพการ ผสบสนดาน พนองรวมบดามารดาหรอรวมบดาหรอมารดาเดยวกน

ลงปานาอาคสมรสผบพการหรอผสบสนดานของคสมรสบตรบญธรรมหรอผรบบตรบญธรรม

“ประโยชนอนใด” หมายความวา สงทมมลคา ไดแก การลดราคา การรบความบนเทง การรบบรการ

การรบการฝกอบรมหรอสงอนใดในลกษณะเดยวกน

ขอ ๔ หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสน

หรอประโยชนอนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎ ขอบงคบ ทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

เวนแตการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามทกำาหนดไวในประกาศน

37

ขอ๕ เจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาไดดงตอไปน

(๑)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตซงใหโดยเสนหาตามจำานวนทเหมาะสมตามฐานานรป

(๒)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลอนซงมใชญาตมราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคล

แตละโอกาสไมเกนสามพนบาท

(๓)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทการใหนนเปนการใหในลกษณะใหกบบคคลทวไป

ขอ๖ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากตางประเทศซงผใหมไดระบใหเปนของสวนตวหรอมราคา

หรอมลคาเกนกวาสามพนบาทไมวาจะระบเปนของสวนตวหรอไมแตมเหตผลความจำาเปนทจะตองรบไวเพอรกษา

ไมตร มตรภาพ หรอความสมพนธอนดระหวางบคคล ใหเจาหนาทของรฐผนนรายงานรายละเอยดขอเทจจรง

เกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหผบงคบบญชาทราบโดยเรว หากผบงคบบญชาเหนวาไมมเหต

ทจะอนญาตใหเจาหนาทผนนยดถอทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวนนไวเปนประโยชนสวนบคคล ใหเจาหนาท

ของรฐผนนสงมอบทรพยสนใหหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนท

ขอ ๗  การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไมเปนไปตามหลกเกณฑ หรอมราคาหรอมมลคามากกวาท

กำาหนดไวในขอ ๕ ซงเจาหนาทของรฐไดรบมาแลวโดยมความจำาเปนอยางยงทตองรบไวเพอรกษาไมตร มตรภาพ

หรอความสมพนธอนดระหวางบคคลเจาหนาทของรฐผนนตองแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสน

หรอประโยชนนนตอผบงคบบญชาซงเปนหวหนาสวนราชการผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหรอผบรหารสงสดของ

หนวยงานสถาบนหรอองคกรทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนททสามารถกระทำาได เพอใหวนจฉยวามเหตผล

ความจำาเปนความเหมาะสมและสมควรทจะใหเจาหนาทของรฐผนนรบทรพยสนหรอประโยชนนนไวเปนสทธของ

ตนหรอไม

ในกรณทผบงคบบญชาหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหนวยงานหรอสถาบนหรอองคกรทเจาหนาทของ

รฐผนนสงกดมคำาสงวาไมสมควรรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาว กใหคนทรพยสนหรอประโยชนนนแกผใหโดย

ทนท ในกรณทไมสามารถคนใหไดใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหเปนสทธของ

หนวยงานทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยเรว

เมอไดดำาเนนการตามความในวรรคสองแลวใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนไมเคยไดรบทรพยสนหรอประโยชน

ดงกลาวเลย

ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนงเปนผดำารงตำาแหนงผบงคบบญชาซงเปนหวหนา

สวนราชการระดบกระทรวงหรอเทยบเทาหรอเปนกรรมการหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหรอเปนกรรมการ

หรอผบรหารสงสดของหนวยงานของรฐ ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนน

ตอผมอำานาจแตงตงถอดถอนสวนผทดำารงตำาแหนงประธานกรรมการและกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ

หรอผดำารงตำาแหนงทไมมผบงคบบญชาทมอำานาจถอดถอนใหแจงตอคณะกรรมการป.ป.ช.ทงนเพอดำาเนนการตาม

ความในวรรคหนงและวรรคสอง

ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนง เปนผดำารงตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร

หรอสมาชกวฒสภาหรอสมาชกสภาทองถน ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชน

นน ตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานสภาทองถนทเจาหนาทของรฐผนนเปนสมาชก

แลวแตกรณเพอดำาเนนการตามวรรคหนงและวรรคสอง

ขอ๘ หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐตามประกาศฉบบนใหใชบงคบ

แกผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวไมถงสองปดวย

38

๒.๓ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาท

ของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

การปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒พ.ศ.๒๕๔๔ประกาศณวนท๑๕กมภาพนธพ.ศ.๒๕๔๔

โดยคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ไดอาศยอำานาจตามความในมาตรา ๑๐๐

แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ. ๒๕๔๒ประกาศหาม

มใหเจาหนาทของรฐผใดดำาเนนกจการดงตอไปน

(๑)    เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาททำากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาท

ในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๒)    เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐทเจาหนาท

ของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๓)  รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอราชการ

สวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนายงานของรฐรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ทงน ไมวาโดยทางตรง หรอทางออม หรอเปนหนสวนหรอผถอหนใน

หางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔)  เขาไปมสวนไดสวนเสยในฐานะเปนกรรมการทปรกษาตวแทนพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชน

ซงอยภายใตการกำากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอยหรอปฏบต

หนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอแยงตอประโยชน

สวนรวมหรอประโยชนทางราชการหรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐผนน

ทงใหนำาบทบญญตดงกลาวมาใชบงคบกบคสมรสของเจาหนาทของรฐ โดยใหถอวาการดำาเนนกจการของ

คสมรสดงกลาวเปนการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

และความในมาตรา๑๐๑ยงใหนำาบทบญญตมาตรา๑๐๐มาใชบงคบกบการดำาเนนกจการของผซงพนจาก

การเปนเจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปโดยอนโลม เวนแตการเปนผถอหนไมเกนรอยละหาของจำานวนหน

ทงหมดทจำาหนายไดในบรษทมหาชนจำากด    ซงมใชบรษททเปนคสญญากบหนวยงานของรฐตามมาตรา๑๐๐ (๒)

ทไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

ซงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหาม

มใหดำาเนนกจการตามความในประกาศฉบบนดงตอไปน

๑.นายกรฐมนตร

๒.รฐมนตร

๒.๔ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาท

ของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย

การปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒(ฉบบท๒)พ.ศ.๒๕๕๕ประกาศณวนท๖มนาคมพ.ศ.๒๕๕๕

โดยคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดประกาศกำาหนดตำาแหนงเจาหนาท

ของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามมาตรา ๑๐๐ เพมเตมจากตำาแหนงนายกรฐมนตร และรฐมนตร ซงได

กำาหนดไวแลวตามประกาศฉบบลงวนท๑๕กมภาพนธ๒๕๔๔ดงตอไปน

๑.ผบรหารทองถน

๒.รองผบรหารทองถน

39

๓. ระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๔ โดยสำานกนายกรฐมนตรไดออกระเบยบเกยวกบแนวทางปฏบตในการใหของขวญและรบของขวญ

ของเจาหนาทของรฐโดยอาศยอำานาจตามความในมาตรา๑๑(๘)แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน

พ.ศ.๒๕๓๔โดยประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท๒๒ตลาคม๒๕๔๔มขออนเปนสาระสำาคญดงน

ขอ๓ในระเบยบน

“ของขวญ” หมายความวาเงนทรพยสนหรอประโยชนอนใดทใหแกกนเพออธยาศยไมตรและใหหมายความ

รวมถงเงนทรพยสนหรอประโยชนอนใดทใหเปนรางวลใหโดยเสนหาหรอเพอการสงเคราะหหรอใหเปนสนนำาใจ

การใหสทธพเศษซงมใชเปนสทธทจดไวสำาหรบบคคลทวไปในการไดรบการลดราคาทรพยสน หรอการใหสทธพเศษ

ในการไดรบบรการหรอความบนเทงตลอดจนการออกคาใชจายในการเดนทางหรอทองเทยวคาทพกคาอาหารหรอ

สงอนใดในลกษณะเดยวกนและไมวาจะใหเปนบตรตวหรอหลกฐานอนใดการชำาระเงนใหลวงหนาหรอการคนเงน

ใหในภายหลง

“หนวยงานของรฐ” หมายความวา สวนราชการ หรอหนวยงานทอยในกำากบดแลของรฐทกระดบ

ทงในราชการสวนกลางราชการสวนภมภาคราชการสวนทองถนและรฐวสาหกจ

ขอ๗เจาหนาทของรฐจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากผทเกยวของ

ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐมไดถามใชเปนการรบของขวญตามกรณทกำาหนดไวในขอ๘

ผทเกยวของในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐตามวรรคหนง ไดแก ผมาตดตองานหรอ ผซงไดรบ

ประโยชนจากการปฏบตงานของเจาหนาทของรฐในลกษณะดงตอไปน

(๑)ผซงมคำาขอใหหนวยงานของรฐดำาเนนการอยางหนงอยางใดเชนการขอใบรบรองการขอใหออกคำาสง

ทางปกครองหรอการรองเรยนเปนตน

(๒) ผซงประกอบธรกจหรอมสวนไดเสยในธรกจททำากบหนวยงานของรฐ เชน การจดซอจดจาง หรอการ

ไดรบสมปทานเปนตน

(๓)ผซงกำาลงดำาเนนกจกรรมใดๆทมหนวยงานของรฐเปนผควบคมหรอกำากบดแลเชนการประกอบกจการ

โรงงานหรอธรกจหลกทรพยเปนตน

(๔)ผซงอาจไดรบประโยชนหรอผลกระทบจากการปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐ

ขอ๘เจาหนาทของรฐจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากผทเกยวของ

ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐไดเฉพาะกรณการรบของขวญทใหตามปกตประเพณนยมและของขวญนน

มราคาหรอมลคาไมเกนจำานวนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดไวสำาหรบการ

รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการ

ปองกนและปราบปรามการทจรต

บทกำาหนดโทษ

ขอ๑๐ในกรณทเจาหนาทของรฐผใดจงใจปฏบตเกยวกบการใหของขวญหรอรบของขวญโดยฝาฝนระเบยบ

นใหดำาเนนการดงตอไปน

(๑)ในกรณทเจาหนาทของรฐเปนขาราชการการเมองใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนประพฤตปฏบตไมเปน

ไปตามคณธรรมและจรยธรรม และใหดำาเนนการตามระเบยบทนายกรฐมนตรกำาหนดโดยความเหนชอบของ

คณะรฐมนตรวาดวยมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของขาราชการการเมอง

40

(๒) ในกรณทเจาหนาทของรฐเปนขาราชการประเภทอนนอกจาก (๑) หรอพนกงานขององคกรปกครอง

สวนทองถนหรอพนกงานของรฐวสาหกจใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนเปนผกระทำาความผดทางวนยและใหผบงคบ

บญชามหนาทดำาเนนการใหมการลงโทษทางวนยเจาหนาทของรฐผนน

๔. พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.๒๔๙๖ และทแก ไขเพมเตมถง (ฉบบท ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยพระราชบญญตเทศบาลไดมบทบญญตหามมใหกระทำาการใดๆ อนถอวาเปนผลประโยชนทบซอน

และมการกำาหนดโทษสำาหรบผทฝาฝนไวดงน

มาตรา ๑๘ ทว ไดกำาหนดหามสมาชกสภาเทศบาลมใหกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวน

บคคลและประโยชนสวนรวมไดแกการตองไมเปนผมสวนไดเสยไมวาทางตรงหรอทางออมในสญญาทเทศบาลนน

เปนคสญญาหรอในกจการทกระทำาใหแกเทศบาลนนหรอทเทศบาลนนจะกระทำา ซงหากสมาชกสภาเทศบาล

ผใดกระทำาการฝาฝนจะตองไดรบโทษในทางปกครอง ไดแกการทำาใหสมาชกภาพของสมาชกสภาเทศบาลสนสดลง

ตามมาตรา๑๙(๖)

สำาหรบมาตรา๔๘จตทศ(๓)ไดบญญตหามนายกเทศมนตรรองนายกเทศมนตรตองไมกระทำาการทเปน

การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม กลาวคอ ตองไมเปนผมสวนไดเสยไมวาทางตรง

หรอทางออมในสญญาทเทศบาลนนเปนคสญญาหรอในกจการทกระทำาใหแกเทศบาลนนหรอทเทศบาลนนจะกระทำา

ซงหากมการฝาฝนจะเปนเหตให นายกเทศมนตร รองนายกเทศมนตร จะตองพนจากตำาแหนงตามมาตรา ๔๘

ปญจทศ(๕)และตามมาตรา๔๘โสฬส(๖)

๕. ประมวลจรยธรรมของพนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกน จงหวดขอนแกน พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยประมวลจรยธรรมของพนกงานเทศบาลนครขอนแกน ไดมขอกำาหนดเกยวกบขอหาม ขอปฏบต

เพอมใหพนกงานเทศบาลมการดำาเนนการอนมลกษณะเปนผลประโยชนทบซอนดงน

ขอ ๓ พนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกนทกคน มหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย

เพอรกษาประโยชนสวนรวม เปนกลางทางการเมอง อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลก

ธรรมาภบาลโดยจะตองยดมนในคานยมหลก๑๐ประการดงน

(๑)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

(๒)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

(๓)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

(๔)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

(๕)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

(๖)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

(๗)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

(๘)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

(๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

(๑๐)การสรางจตสำานกใหประชาชนในทองถนประพฤตตนเปนพลเมองทดรวมกนพฒนาชมชนใหนาอย

คคณธรรมและดแลสภาพสงแวดลอมใหสอดคลองรฐธรรมนญฉบบปจจบน

ขอ ๑๓ พนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกนตองไมใชสถานะหรอตำาแหนงไปแสวงหาประโยชน

41

ทมควรไดสำาหรบตนเองหรอผอน ไมวาจะเปนประโยชนในทางทรพยสนหรอไมกตาม ตลอดจนไมรบของขวญ

ของกำานลหรอประโยชนอนใดจากผรองเรยนหรอบคคลทเกยวของเพอประโยชนตางๆ อนอาจเกดจากการ

ปฏบตหนาทของตนเวนแตเปนการใหโดยธรรมจรรยาหรอการใหตามประเพณ

บทกำาหนดโทษ

ขอ ๒๔ การประพฤตปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมน ในกรณอนมใชเปนความผดทางวนยหรอ

ความผดทางอาญา ใหดำาเนนการตามควรแกกรณเพอใหมการแกไขหรอดำาเนนการทถกตองหรอตกเตอนหรอ

นำาไปประกอบการพจารณาการแตงตงการเขาสตำาแหนงการพนจากตำาแหนงการเลอนขนเงนเดอนหรอการพจารณา

ความดความชอบหรอการสงใหผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

๖. ประกาศเทศบาลนครขอนแกน วาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการการเมองทองถน

ฝายบรหาร เทศบาลนครขอนแกน พ.ศ. ๒๕๕๕ โดยนายกเทศมนตรนครขอนแกน ไดอาศยอำานาจตามมาตรา ๖๐ (๒) แหงพระราชบญญตเทศบาล

พ.ศ. ๒๔๙๖ และทแกไขเพมเตมถง (ฉบบท ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๒ ประกาศกำาหนดขอหามขอปฏบตเกยวกบ

การใชตำาแหนงหนาทของขาราชการการเมองทองถนฝายบรหารเพอมใหเกดผลประโยชนทบซอนดงน

ขอ๕ขาราชการการเมองทองถนมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย เพอรกษาประโยชนสวนรวม

อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล โดยจะตองยดมนในมาตรฐานทางจรยธรรม

อนเปนคานยมหลก๙ประการดงน

๑)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

๒)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

๓)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๔)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๕)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๖)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๗)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

๘)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

บทกำาหนดโทษ

ขอ๓๗การปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมนใหดำาเนนการตามควรแกกรณเพอใหมการแกไขหรอดำาเนน

การทถกตองหรอตกเตอนหรอนำาไปประกอบการพจารณาในการเขาสตำาแหนงการพนจากตำาแหนงหรอการสงให

ผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

๗. ประกาศเทศบาลนครขอนแกน วาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการการเมองทองถน

ฝายสภาทองถน เทศบาลนครขอนแกน พ.ศ. ๒๕๕๕ โดยประธานสภาเทศบาลนครขอนแกน ไดอาศยอำานาจตามมาตรา ๒๑ แหงพระราชบญญตเทศบาล

พ.ศ. ๒๔๙๖ และทแกไขเพมเตมถง (ฉบบท ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๒ประกาศกำาหนดขอหามขอปฏบตเกยวกบการใช

ตำาแหนงหนาทของขาราชการการเมองทองถนฝายสภาทองถนเพอมใหเกดผลประโยชนทบซอนดงน

42

ขอ๕ขาราชการการเมองทองถนมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม

อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล โดยจะตองยดมนในมาตรฐานทางจรยธรรม

อนเปนคานยมหลก๙ประการดงน

๑)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

๒)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

๓)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๔)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๕)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๖)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๗)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

๘)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

บทกำาหนดโทษ

ขอ ๓๗ การปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมน ใหดำาเนนการตามควรแกกรณ เพอใหมการแกไขหรอ

ดำาเนนการทถกตองหรอตกเตอนหรอนำาไปประกอบการพจารณาในการเขาสตำาแหนงการพนจากตำาแหนงหรอ

การสงใหผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

43

“...บานเมองของเราตองการปรบปรงและการพฒนาทมประสทธภาพ

ทางทเราจะชวยกนไดกคอ การททำาความคดใหถกและแนวแน

ในอนทจะยดถอประโยชนของบานเมองเปนทหมายตองเพลาการคดถงประโยชนเฉพาะตว และความขดแยงในสงทมใชสาระลง...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พระราชทานแกประชาชนชาวไทย

เนองในโอกาสวนขนปใหม พทธศกราช ๒๕๔๓

เมอวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๔๓

44

ในบทนจะกลาวถงความหมายของประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวมรวมไปถงการกระทำารปแบบและขอบเขตของการกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมตางๆ ตามท กำาหนดไวในมาตรา๑๐๐และหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐตามทกำาหนดไวในมาตรา๑๐๓ของกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตดงน

๑. การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม ตามมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ ๑.๑ ประโยชนสวนบคคล ประโยชนสวนบคคล หมายถง การทบคคลทวไปในสถานะเอกชนหรอเจาหนาทของรฐในสถานะเอกชนไดทำากจกรรมหรอไดกระทำาการตางๆ เพอประโยชนสวนตน ครอบครว ญาต เพอนหรอของกลมในสงคม ทมความสมพนธกนในรปแบบตางๆ เชน การประกอบอาชพ การทำาธรกจ การคา การลงทน เพอหาประโยชน ในทางการเงนหรอในทางทรพยสนตางๆเปนตน

๑.๒ ประโยชนสวนรวม (ประโยชนสาธารณะ) ประโยชนสวนรวมหรอประโยชนสาธารณะ หมายถง การทบคคลใดๆ ในสถานะทเปนเจาหนาท ของรฐ (ผดำารงตำาแหนงทางการเมอง ขาราชการพนกงาน รฐวสาหกจ หรอเจาหนาทของรฐในหนวยงานของรฐ) ไดกระทำาการใดๆ ตามหนาทหรอไดปฏบตหนาทอนเปนการดำาเนนการในอกสวนหนงทแยกออกมาจากการ ดำาเนนการตามหนาทในสถานะของเอกชนการกระทำาการใดๆตามหนาทหรอการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐจงมวตถประสงคหรอมเปาหมายเพอประโยชนของสวนรวมหรอการรกษาประโยชนสวนรวมทเปนประโยชนของรฐ การทำาหนาทของเจาหนาทของรฐจงมความเกยวเนองเชอมโยงกบอำานาจหนาทตามกฎหมายและ จะมรปแบบของความสมพนธหรอมการกระทำาในลกษณะตางๆ กนทเหมอนหรอคลายกบการกระทำาของบคคล ในสถานะเอกชน เพยงแตการกระทำาในสถานะทเปนเจาหนาทของรฐกบการกระทำาในสถานะเอกชนจะมความ แตกตางกนทวตถประสงคเปาหมายหรอประโยชนสดทายทแตกตางกน

๑.๓ การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมของเจาหนาทของรฐหมายถงการทเจาหนาทของรฐไดตกอยในฐานะเปนผมสวนไดเสยในรปแบบตางๆตามทกฎหมายบญญตหามไวและเจาหนาทของรฐผนนยงไดเขาไปพจารณาดำาเนนการในกจการสาธารณะทเปนการดำาเนนการตามอำานาจหนาทในกจการของรฐ

๕การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม และการรบทรพยสนหรอ

ประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ

45

เพอประโยชนของรฐแตเมอเจาหนาทของรฐผพจารณาไดมผลประโยชนสวนตนเขาไปแอบแฝงหรอไดนำาประโยชนสวนตนเขาไปมอทธพลตอการตดสนใจซงรวมถงการนำาเอาการมสวนไดเสยในรปแบบตางๆหรอการมผลประโยชนแอบแฝงหรอการนำาความสมพนธสวนตนเขาไปเกยวของในการตดสนใจในการดำาเนนการใดๆตามอำานาจหนาทของการดำาเนนงานทเปนกจการสวนรวมของรฐเชนการบรหารงานภาครฐหรอในการจดทำาบรการสาธารณะของรฐแลวการพจารณาดำาเนนการดงกลาวขางตนของเจาหนาทของรฐทไดนำาประโยชนสวนตนเขามาเกยวของกบการตดสนใจในการดำาเนนการใดๆ ทเปนงานในอำานาจหนาทของเจาหนาทของรฐ การดำาเนนการทกลาวมาขางตนจงเปน การกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม

๑.๔ รปแบบของการกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม การกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวม สามารถจำาแนก การกระทำาออกเปนรปแบบตางๆไดดงตอไปน ๑) การนำาทรพยสนของหนวยงานไปใชชวคราวในกจการทเปนของสวนตนเพอประโยชนสวนตวของเจาหนาทของรฐและทำาใหหนวยงานของรฐเสยหายหรอเสยประโยชน ๒) การทเจาหนาทของรฐไดรบทรพยสนหรอประโยชนตางๆ เชน การรบของขวญหรอทรพยสนและผลจากการรบทรพยสนนนไดสงผลหรอมผลตอการตดสนใจในการดำาเนนการตามอำานาจหนาทของเจาหนาทของรฐในการปฏบตหนาท ๓) การทเจาหนาทของรฐไดใชขอมลภายในของรฐซงเปนขอมลทมความสำาคญตอการกำาหนดนโยบายหรอการสงการตามกฎหมายหรอตามอำานาจหนาทและไดใชขอมลนนเพอประโยชนสำาหรบตนเองครอบครวบรวารญาตหรอพวกพองและจะสงผลกระทบทำาใหการบงคบใชกฎหมายขาดประสทธภาพหรออาจจะสงผลใหการจดซอจดจางในภาครฐเกดการเออประโยชนหรอทำาใหเกดการแขงขนทไมเปนธรรม ๔) การทเจาหนาทของรฐไดทำางานพเศษตางๆโดยใชเวลาในระหวางทจะตองปฏบตงานตามอำานาจหนาทใหกบรฐหรอหนวยงานของรฐ ๕) การทเจาหนาทของรฐไดเขามาทำาธรกจกบหนวยงานภาครฐ ในลกษณะทเขามามสวนไดเสย ในสญญาตางๆทไดทำาไวกบหนวยงานของรฐ ๖) การทเจาหนาทของรฐไดทำางานในภาคเอกชนทมความเกยวของเชอมโยงกบอำานาจหนาท ของเจาหนาทรฐนนในภายหลงอนเปนเวลาตอเนองเมอไดพนจากการเปนเจาหนาทของรฐแลว ๗) การทเจาหนาทของรฐไดกำาหนดโครงการสาธารณะและไดนำาโครงการฯ นน ไปลงในพนท ของตนเพอเออประโยชนสวนตนหรอของพวกพอง การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม เปนเรองทเกยวกบการฝาฝนจรยธรรมของเจาหนาทของรฐ โดยในบทนจะกลาวเฉพาะถงการกระทำาตางๆ ของผทเปนเจาหนาทของรฐและ คสมรสทจะตองหามกระทำาหรอหามดำาเนนกจการตามทมาตรา๑๐๐ไดกำาหนดหามไวและหากมการฝาฝนจะตองไดรบโทษทางอาญาประกอบกบบรรดาความผดทเกยวกบเรองนกฎหมายใหถอวาเปนความผดฐานทจรตตอหนาทหรอความผดตอตำาแหนงหนาทราชการหรอความผดตอตำาแหนงหนาทในการยตธรรมตามประมวลกฎหมายอาญาอกดวย กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต มาตรา ๑๐๐ ไดบญญตหามเจาหนาทของรฐทำาธรกจกบหนวยงานของรฐ รวมถงการหามมสวนไดเสยในสญญาทไดทำาไวกบ

46

หนวยงานของรฐและการหามเปนหนสวนหรอเปนผถอหนในธรกจของเอกชน การหามรบสมปทานหรอคงถอไว ซงสมปทานหรอเขาเปนคสญญากบรฐทมลกษณะผกขาดตดตอนไมวาในทางตรงหรอทางออมรวมถงการเปนผถอหนหรอเปนหนสวนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอไดทำาสญญาในลกษณะดงกลาว และยงไดบญญต หามการเขาไปมสวนไดเสยในฐานะตางๆ ในธรกจของเอกชน เชนการทำางานในฐานะพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชนทมความเกยวของเชอมโยงกบอำานาจหนาทของเจาหนาทรฐนน และยงหามตลอดถงการดำาเนนกจการ ในภายหลงอนเปนเวลาทตอเนองกนเมอไดพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองป และไดบญญต หามการดำาเนนกจการของคสมรสของเจาหนาทของรฐในลกษณะเดยวกนกบทไดบญญตหามเจาหนาทของรฐ มใหดำาเนนกจการไวดวย การประกาศกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๒ ซงไดกำาหนดตำาแหนง นายกรฐมนตรและรฐมนตรและตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๔๔๒ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๕๕ มผลบงคบใชตงแต วนท ๑๓ กนยายน ๒๕๕๕ ซงไดประกาศกำาหนดตำาแหนงผบรหารทองถนและรองผบรหารทองถนเพมเตมให เปนตำาแหนงทตองหามมใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม นบวามความจำาเปนและมความสำาคญอยางยง ประกอบกบการทกฎหมายจดตงองคกรปกครองสวนทองถนไดหามผบรหารทองถนและรองผบรหารทองถนดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมไวเชนกนจงทำาใหผบรหารทองถนมความเขาใจและสามารถเปนผนำาขององคกรทมความพรอมในการปฏบตตามกฎหมายได ดงนน การเขาสประซาคมอาเซยนของประเทศไทยในฐานะสมาชกการบรหารราชการแผนดน จะตองมความโปรงใสและเปนสากลในการบรรลเปาหมาย ซงไดแก การเกดประชาคมการเมองและความมนคง ของอาเซยนทจะสงเสรมการตอตานการทจรตการสงเสรมหลกนตธรรมและหลกธรรมาภบาล

๑.๕ ความสมพนธระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมกบการทจรตตอหนาท การเปนเจาหนาทของรฐเปนการเขามาใชอำานาจรฐตามทกฎหมายตางๆ ไดกำาหนดอำานาจหนาทไวดงนน เจาหนาทของรฐจะตองดำารงตนโดยการปฏบตตามประมวลจรยธรรมปฏบตตามกฎหมาย การทเจาหนาทของรฐมจรยธรรมจะทำาใหประชาชนมความเชอมน ศรทธา และเกดความไววางใจในการใชอำานาจ และทำาให เจาหนาทของรฐผนนเกดความชอบธรรมในการใชอำานาจในการปฏบตหนาทและจะทำาใหการใชอำานาจตามกฎหมายของเจาหนาทของรฐนนเกดประโยชนสงสดตอสวนรวม แตถาเจาหนาทของรฐขาดจรยธรรมในการดำารงตนและ ในการปฏบตหนาทแลว เชน การเขาไปมสวนไดเสยในรปแบบตางๆ ทเปนการดำาเนนกจการหรอการปฏบตงาน ในหนาทและเมอเปนการดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม อนมสาเหตมาจากการขาดจรยธรรมของเจาหนาทของรฐแลวจะทำาใหเจาหนาทของรฐผนนขาดความชอบธรรม ในการใชอำานาจและจะเปนตนเหตของการทจรตตอไป การมประมวลจรยธรรมจงมความสำาคญตอเจาหนาทของรฐและตอหนวยงานของรฐการดำาเนนการของเจาหนาทของรฐจงตองดำาเนนการหรอปฏบตงานภายใตประมวลจรยธรรมอนเปนเครองมอในการกำากบทม

47

ความสำาคญ การละเมดจรยธรรมจะเปนตนเหตของการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมและหากเจาหนาทของรฐปฏบตหนาทโดยมความขดแยงกนระหวางประโยชนสวนตนและประโยชนสวนแลวจะกอใหเกดการทจรตหรอเปนตนเหตใหเกดการทจรตขนในหนวยงานนนๆและจะทำาใหเกดความสญเสยตอประเทศชาตและสวนรวม

๒. การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐตามมาตรา ๑๐๓ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐนน เปนเรองทเกยวกบการรบทรพยสนของ เจาหนาทของรฐทกตำาแหนงทจะตองปฏบตตามมาตรา๑๐๓ของกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต เจาหนาทของรฐอยภายใตบงคบของกฎหมายฉบบน จงไดแก บคคลผดำารงตำาแหนง ทางการเมอง ขาราชการ หรอพนกงานสวนทองถนซงมตำาแหนงหรอเงนเดอนประจำา พนกงานหรอบคคล ผปฏบตงานในรฐวสาหกจหรอหนวยงานของรฐ ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนซงมใชผดำารงตำาแหนง ทางการเมองเจาพนกงานตามกฎหมายวาดวยลกษณะปกครองทองทและใหหมายความรวมถงกรรมการอนกรรมการลกจางของสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานของรฐ และบคคลหรอคณะบคคลซงใชอำานาจหรอไดรบมอบ ใหใชอำานาจทางการปกครองของรฐในการดำาเนนการอยางใดอยางหนงตามกฎหมาย ไมวาจะเปนการจดตงขน ในระบบราชการรฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐจากบคคลในโอกาสตางๆ จะเปนสาเหตหนง ทเปนตนเหตของการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมในการปฏบตหนาทของเจาหนาท ของรฐทสบเนองมาจากการไดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดกฎหมายประกอบรฐธรรมนญจงไดกำาหนดหลกเกณฑในการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดไวเพอใหเจาหนาทของรฐทกตำาแหนงตองปฏบตตามกฎหมาย

๒.๑ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดตามความในมาตรา ๑๐๓ กบการหามดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ ตามความในมาตรา ๑๐๐ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐเปนรปแบบหนงของการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมและเปนเรองทเกยวเนองเชอมโยงกบจรยธรรมของเจาหนาทของรฐประกอบกบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดรฐสภาไดตรากฎหมายไวเปนการเฉพาะ ซงหากเจาหนาทของรฐ ไดมการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทเปนการฝาฝนกฎหมายเจาหนาทของรฐทฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายจะตองไดรบโทษทางอาญา หลกการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ มาตรา ๑๐๓ จงเปนบทบญญตของกฎหมายทใชบงคบกบเจาหนาทของรฐในทกตำาแหนง โดยไมจำาเปนตองประกาศกำาหนดตำาแหนง อยางเชน การหามดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐ ดงนน การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด เจาหนาท ของรฐจงตองปฏบตตามความในมาตรา๑๐๓กลาวคอเจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนไดจะตองเปนกรณทมกฎหมายหรอกฎขอบงคบทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายอนญาตใหรบไดซงรวมถงการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามหลกเกณฑในเรองการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดตามมาตรา๑๐๓และ

48

ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการป.ป.ช.กำาหนดจงไดนำาไปใชบงคบกบเจาหนาทของรฐผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปในการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยอนโลมดวย ดงนน เจาหนาทของรฐผใด ไดปฏบตในการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทเปนการฝาฝนกฎหมาย เจาหนาทของรฐผฝาฝนจะตองไดรบโทษตามมาตรา๑๒๒ไดแกการวางโทษจำาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาทหรอทงจำาทงปรบ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาจงเปนเรองทเกยวเนองเชอมโยงกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมซงเปนหลกการเดยวกนกบการหามเจาหนาทของรฐดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมตามความในมาตรา๑๐๐แตในกรณเจาหนาทของรฐทจะตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐นนคณะกรรมการป.ป.ช.จะตองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทจะตองหามดำาเนนกจการและตองประกาศในราชกจจานเบกษาดงนนเจาหนาทของรฐในตำาแหนงทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ยงไมไดประกาศกำาหนดตำาแหนงทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา ๑๐๐ หากเจาหนาของรฐไดดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมและมการดำาเนนกจการในลกษณะเดยวกนกบทตองหามตามความในมาตรา๑๐๐กตามเจาหนาทของรฐผฝาฝนกจะตองมความผดตามกฎหมายอนๆทเกยวของตามทไดมการบญญตหามไวเปนการเฉพาะแลวแตกรณ แตเจาหนาทของรฐทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ยงไมไดประกาศกำาหนดตำาแหนงใหเปนเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐นนกจะไมตองรบโทษในทางอาญาตามมาตรา๑๒๒แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตซงไดบญญตลงโทษเจาหนาทของรฐทฝาฝนบทบญญต มาตรา ๑๐๐ มาตรา๑๐๑หรอมาตรา๑๐๓โดยการระวางโทษจำาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาทหรอทงจำาทงปรบซงรวมถงการหามดำาเนนกจการทเปนการดำาเนนกจการของคสมรสของเจาหนาทของรฐในตำาแหนงทคณะกรรมการป.ป.ช.ไดประกาศกำาหนดตำาแหนง มใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมตามความในมาตรา ๑๐๐ ไวดวย โดยใหถอวาการดำาเนนกจการของคสมรสดงกลาว เปนการดำาเนนกจการของ เจาหนาทของรฐ ซงในกรณนหากเจาหนาทของรฐผใดพสจนไดวา ตนมไดรเหนยนยอมดวยในการทคสมรสของตนดำาเนนกจการตามมาตรา๑๐๐วรรคหนงใหถอวาผนนไมมความผด การดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐทเปนการตองหามมใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม ตามความในมาตรา ๑๐๐ แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรตไดแกการดำาเนนกจการดงตอไปน (๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาททำากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนน ปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด (๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐ ทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด (๓) รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการ สวนทองถนอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมหรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว (๔) เขาไปมสวนไดเสยในฐานะเปนกรรมการ ทปรกษา ตวแทนพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชนซงอยภายใตการกำากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอย

49

หรอปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ ซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอ แยงตอประโยชนสวนรวมหรอประโยชนทางราชการหรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐผนน เจาหนาทของรฐทมกฎหมายบญญตหามมใหดำาเนนกจการหรอมการกระทำาทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมไวเปนการเฉพาะ เชน สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา นายกรฐมนตรและรฐมนตรสมาชกสภาทองถนคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนจงตองปฏบตตามกฎหมายทเกยวของตางๆอกดวยเชนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช๒๕๖๐พระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวดพ.ศ.๒๕๔๐แกไขเพมเตมถง (ฉบบท๔)พ.ศ.๒๕๕๒พระราชบญญตเทศบาลพ.ศ.๒๔๙๖แกไข เพมเตมถง (ฉบบท ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๒ พระราชบญญตสภาตำาบลและองคการบรหารสวนตำาบล พ.ศ. ๒๕๓๗ แกไขเพมเตมถง (ฉบบท ๖) พ.ศ. ๒๕๕๒พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการเมองพทยาพ.ศ.๒๕๔๒แกไขเพมเตมถง(ฉบบท๒)พ.ศ.๒๕๕๒เปนตนแตสำาหรบตำาแหนงนายกรฐมนตรรฐมนตรผบรหารทองถนและรองผบรหารทองถนเปนตำาแหนงทคณะกรรมการป.ป.ช.ไดประกาศกำาหนดตำาแหนงมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐แลวดงนนหากมการฝาฝนกจะตองรบโทษตามมาตรา๑๒๒ของกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

๒.๒ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดตามความในมาตรา ๑๐๓ กบการใหหรอการรบ ของขวญของเจาหนาทของรฐ ตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอ การรบของขวญของเจาหนาทของรฐ พ.ศ.๒๕๔๔ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ ในการรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐผรบทรพยสนจะตองปฏบตตามหลกเกณฑในการรบทรพยสนโดยธรรมจรรยาและตามกฎหมายมาตรา๑๐๓แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตแลวกตามแตในการใหหรอรบทรพยสนนเจาหนาทของรฐทเปนขาราชการพนกงานและลกจางของหนวยงานของรฐทเปนสวนราชการหรอหนวยงานทอยในการกำากบดแลของรฐทกระดบทงในราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค ราชการสวนทองถนและรฐวสาหกจในการใหหรอการรบของขวญของเจาหนาทของรฐขางตนเจาหนาทของรฐจะตองปฏบตตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔ซงมหลกการทจะใหเจาหนาทของรฐจะตองปฏบตเปนการเพมเตมในสวนทมไดกำาหนดไวในหลกเกณฑของการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐทจะตองปฏบตตามกฎหมายและตองปฏบตตามหลกเกณฑในการรบทรพยสนหรอประโยชน อนใดโดยธรรมจรรยาตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ซงเจาหนาทของรฐกจะตองปฏบตตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔ดงตอไปนเพมเตมดวย ๑)เจาหนาทของรฐจะตองไมใหของขวญแกผบงคบบญชาหรอบคคลในครอบครวซงไดแกคสมรสบตรบดามารดาพนองรวมบดามารดาหรอรวมบดามารดาเดยวกนเวนแตเปนการใหทเปนปกตประเพณนยมทมการใหของขวญแกกนและของขวญทใหนนจะมราคาหรอมมลคาเกนจำานวนทคณะกรรมการ ป.ป.ช.กำาหนดไวมไดทงนตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตตามมาตรา๑๐๓รวมถงการหามเจาหนาทของรฐจะทำาการเรยไรเงนหรอทรพยสนอนใดหรอใชเงนสวสดการใดๆ เพอมอบใหหรอจดหาของขวญให ผบงคบบญชาหรอบคคลในครอบครวของผบงคบบญชา ไมวากรณใดๆ เจาหนาทของรฐกไมสามารถดำาเนนการ

50

เรยไรในกรณขางตนได ๒)เจาหนาทของรฐทเปนผบงคบบญชาจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากเจาหนาทของรฐซงเปนผอยในการบงคบบญชามได เวนแตเปนการรบทรพยสนโดยธรรมจรรยาของ เจาหนาทของรฐ(ตามปกตประเพณนยมทมการใหของขวญแกกน)ซงผบงคบบญชารวมถงผทปฏบตหนาทเปนหวหนาหนวยงานทแบงเปนการภายในของหนวยงานของรฐและผซงดำารงตำาแหนงในระดบทสงกวาและไดรบมอบหมาย ใหมอำานาจบงคบบญชาหรอกำากบดแล ๓) เจาหนาทของรฐจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากผทเกยวของในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐมไดเวนแตเฉพาะกรณการรบของขวญทใหตามปกตตามประเพณนยมและของขวญมมลคาไมเกนจำานวนทคณะกรรมการป.ป.ช.กำาหนดไวสำาหรบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตในกรณนไดแก การหามรบของขวญจากผซงมคำาขอใหหนวยงานของรฐดำาเนนการอยางหนงอยางใด เชน การขอใบรบรองการขอใหออกคำาสงทางปกครองการรองเรยนหรอการรบของขวญจากผประกอบธรกจหรอมสวนไดเสยในธรกจททำากบหนวยงานของรฐ เชน การจดซอจดจาง การไดรบสมปทาน หรอการรบของขวญจากผซงกำาลง ดำาเนนกจการใดๆ ทมหนวยงานของรฐเปนควบคมหรอกำากบดแล เชน การประกอบกจการโรงงาน หรอธรกจ หลกทรพยเปนตน ๔)การฝาฝนไมปฏบตตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔สำาหรบเจาหนาทของรฐทเปนขาราชการการเมองใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนประพฤตปฏบตไมเปนไปตามคณธรรมและจรยธรรม และใหดำาเนนการตามระเบยบทนายกรฐมนตรกำาหนด โดยความเหนชอบ ของคณะรฐมนตรวาดวยมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของขาราชการการเมอง สำาหรบเจาหนาทของรฐทเปนขาราชการประเภทอน หรอพนกงานขององคกรปกครองสวนทองถนหรอพนกงานของรฐวสาหกจ ใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนเปนผกระทำาความผดทางวนย และใหผบงคบบญชา มหนาทดำาเนนการใหมการลงโทษทางวนยเจาหนาทของรฐผนน ๕) เพอเปนการเสรมสรางใหเกดทศนคตในการประหยดแกประชาชน ในการแสดงความยนด การแสดงความปารถนาด การแสดงการตอนรบหรอการแสดงความเสยใจในโอกาสตางๆ ตามปกตประเพณนยม ใหเจาหนาทของรฐพยายามใชวธการแสดงออกโดยใชบตรอวยพร การลงนามในสมดอวยพร หรอใชบตรแสดง ความเสยใจแทนการใหของขวญ

๒.๓ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดตามความในมาตรา ๑๐๓ กบการเรยกรบสนบน ของเจาหนาทของรฐ ในการรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกน และปราบปรามการทจรตตามทบญญตไวในมาตรา ๑๐๓ เจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนไดเมอการรบทรพยสน หรอประโยชนอนใดนนไดมกฎหมายหรอกฎขอบงคบทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายอนญาตใหเจาหนาทของรฐรบได และการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามหลกเกณฑและจำานวน ทคณะกรรมการ ป.ป.ช. กำาหนด ซงการรบทรพยสนในกรณนอาจจะเรยกวา “สนนำาใจ” ดงนน การรบสนนำาใจ เจาหนาทของรฐจะตองปฏบตตามหลกเกณฑทคณะกรรมการป.ป.ช. กำาหนด หากเจาหนาทของรฐไมสามารถแยกแยะในการรบทรพยสนไดวาการรบทรพยสนนนเปนเรองสนนำาใจหรอสนบนแลวจะทำาใหเจาหนาทผรบทรพยสน

51

นนปฏบตผดกฎหมายและจะเปนโทษกบเจาหนาทของรฐผรบทรพยสนนนเองและในกรณทเจาหนาทของรฐสามารถแยกแยะหรอจำาแนกไดในเรองหลกเกณฑของการรบทรพยสนไดแลวกจะเปนการทสามารถปองกนเจาหนาทของรฐไมใหมการละเมดประมวลจรยธรรม รวมถงสามารถแกไขปญหาเจาหนาทของรฐในเรองผลประโยชนทบซอนหรอ การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม และการปองกนการทจรตของเจาหนาทของรฐ ในภาครฐได ๑)การรบทรพยสนโดยธรรมจรรยาไดแกการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตซงใหโดยเสนหาตามจำานวนทเหมาะสมตามฐานานรป หรอการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลอนซงมใชญาต มราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคลแตละโอกาสไมเกนสามพนบาทหรอการรบทรพยสนหรอประโยชน อนใดทการใหนนเปนการใหในลกษณะใหกบบคคลทวไปอนเปนการใหตามโอกาสหรอประเพณทมการใหทรพยสนแกกน ๒) การรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐจากผใหทรพยสนทเกดจากการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐในการปฏบตหนาทและไดเรยกรบทรพยสนจากการปฏบตหนาทนนๆ การรบทรพยสนในกรณน จงเปน การเรยกรบสนบนเจาหนาทของรฐและเจาหนาทของรฐผนนจะมความผดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา๑๔๙ หรอตามกฎหมายวาดวยความผดของพนกงานในองคการหรอหนวยงานของรฐพ.ศ.๒๕๐๒แลวแตกรณ การรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐไดมกฎหมายบญญตเพอใหเจาหนาทของรฐ ไดทราบวา กรณใดบางทเจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนไดกรณใดบางทเปนการรบทรพยสนแลวเปนการเกดประโยชนทบซอนหรอเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมหรอในบางกรณเปนการเรยกรบสนบน ดงนน หลกเกณฑตางๆ ทรฐไดกำาหนดขนมาขางตน เพอใชบงคบกบการรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐ ทงน เพอใหการปฏบตราชการของเจาหนาทของรฐเกดความโปรงใสและยดถอประโยชนสวนรวมซงจะทำาใหการบรหารราชการแผนดนเกดความเจรญกาวหนาสรางความผาสกใหกบประชาชนสวนรวมและจะสงผลใหประเทศชาต เกดความเจรญรงเรองเปนตน

52

“...มคณธรรมขอหนงทสำาคญ ซงทานตองปฏบตอยางเครงครดอยเสมอ

คอ ความซอสตยสจรตประเทศบานเมองจะวฒนาถาวรอยได กยอมอาศยความสตยสจรตเปนพนฐาน

ทานทงหลายจะออกไปรบราชการกด หรอประกอบกจการงานสวนตวกด

ขอใหมนอยในคณธรรมทงสามประการ คอ

สจรตตอบานเมอง สจรตตอประชาชน และสจรตตอหนาททานจงเปนผทควรแกการสรรเสรญของมวลชนทวไป...”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

ในพธพระราชทานปรญญาบตรแกนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย

เมอวนท ๑๒ มถนายน ๒๔๙๗

53

แนวทางปฏบตเพอปองกนผลประโยชนทบซอน ๑. การเตรยมตวกอนเขาสตำาแหนง(กอนเปนเจาหนาทของรฐ) บคคลยอมมสทธในการเขามาเปนเจาหนาทของรฐ ประกอบกบบคคลกอนทจะเปนเจาหนาทของรฐบคคลนนจะอยในสถานะของเอกชน จงมสทธในการทำามาหาเลยงชพโดยการประกอบอาชพหรอประกอบวชาชพใดๆกไดตามใจสมครเวนแตเปนกรณทมกฎหมายไดหามไวแตตราบใดกตามเมอบคคลนนมความประสงคจะเขามาเปนเจาหนาทของรฐและเมอมความประสงคทจะเขามาเปนเจาหนาทของรฐการเตรยมการกอนเขาสตำาแหนงจงมความสำาคญยงการไมเตรยมความพรอมจะทำาใหบคคลนนมสภาพปญหาสวนตนทจะตองรกษาผลประโยชนสวนตนไวเมอเขามาเปนเจาหนาทของรฐการประกอบอาชพบางอยางทไดกระทำาไวกบรฐหรอการอยในฐานะตางๆในธรกจการคาของเอกชนทไดทำากนไวกอนเปนเจาหนาทของรฐอาจจะเปนสงทกฎหมายหามกระทำาหรอหามดำาเนนกจการเมอบคคลนนไดเปนเจาหนาทของรฐดงนนเมอไมมการเตรยมตวในเรองนจงเปนตนเหตของการกระทำาผดกฎหมายและจะสงผลรายตอเจาหนาทของรฐผนนเชนการตองพนจากตำาแหนงหนาทราชการการไดรบโทษทางอาญาหรอไดรบโทษทางวนยเปนตน ในการเตรยมตวของบคคลกอนเขามารบตำาแหนงเจาหนาทของรฐบคคลนนๆจะตองตรวจสอบตนเองคสมรสบตรทยงไมบรรลนตภาวะวาไดมการดำาเนนกจการใดๆบางในขณะทตนเองไดอยในสถานะของเอกชนทไดทำาธรกจหรอทำาการคาไวกบรฐ โดยจะตองตรวจสอบการเปนคสญญากบรฐ การรบสมปทานจากรฐหรอ การเปนกรรมการผจดการ การถอหนหรอการเปนหนสวนผจดการหรอการเปนหนสวนใน หางหนสวนตางๆ วามหรอไมอยางไร และตองสำารวจกจการตางๆ ของคสมรส รวมถงการศกษากฎหมายทเกยวของ เพอใหทราบวากอนเขาสตำาแหนงเปนเจาหนาทของรฐตนเองคสมรสบตรทยงไมบรรลนตภาวะจะตองดำาเนนการตางๆทเกยวกบการทำาการคาการทำาธรกจนนๆอยางไรเมอไรภายในเวลากำาหนดอยางไร

๒. การปฏบตหนาทหรอการดำารงตนในระหวางทเปนเจาหนาทของรฐ ๒.๑ เจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐในตำาแหนงนายกรฐมนตรรฐมนตรผบรหารทองถนรองผบรหารทองถนในขณะทไดดำารงตำาแหนงตามขางตนจะตองไมดำาเนนกจการใดๆทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลกบประโยชนสวนรวมตามทกำาหนดไวในมาตรา๑๐๐แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต เชน การหามเจาหนาทของรฐทำาธรกจกบหนวยงานของรฐ รวมถงการหามมสวนไดเสยในสญญาทไดทำากบหนวยงานของรฐและการหามเปนหนสวนหรอผถอหนในธรกจของเอกชนทเจาหนาทของรฐนนมอำานาจควบคมกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคดการหามรบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานหรอเขาเปนคสญญากบรฐทมลกษณะผกขาดตดตอนไมวาในทางตรงหรอทางออมรวมถงการเปนผถอหนหรอเปนหนสวนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอไดทำาสญญาในลกษณะดงกลาวและยงไดบญญตหามการเขาไปมสวนไดเสยในฐานะตางๆในธรกจ

๖แนวทางปฏบตเพอปองกนผลประโยชนทบซอนและแนวทางปฏบตในการรบทรพยสน

54

ของเอกชนซงรวมถงการทำางานในฐานะพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชนทมความเกยวของเชอมโยงกบอำานาจหนาทของเจาหนาทรฐผนน ๒.๒ คสมรสของเจาหนาทของรฐ กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ไดหามคสมรสมใหดำาเนนกจการใดๆทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมไวดวย การทำาความเขาใจกบคสมรสใหปฏบตตามกฎหมายจงมความสำาคญหากไมสามารถทำาความเขาใจกบคสมรสใหเขาใจในหลกการของกฎหมายไดแลวหรอเกดความเขาใจในขอกฎหมายทไมถกตอง หรอในกรณทคสมรสไดกระทำาโดยความพลงเผลอหรอโดยการรเทาไมถงการณและเปนการดำาเนนกจการทเปนการตองหามตามกฎหมายในมาตรา ๑๐๐ การดำาเนนกจการของคสมรสนนจะนำามาซงพษภยและเปนโทษกบเจาหนาทของรฐผนนกลาวคอแมตนเองจะมไดกระทำาการทกฎหมายบญญตเปนความผดไวแตไดปลอยปละละเลยไมใสใจกบการดำาเนนกจการของคสมรสทำาใหคสมรสดำาเนนกจการตางๆ ตามทกฎหมายหามไว เจาหนาทของรฐผนนกจะตองไดรบโทษทางอาญาทเกดจากการกระทำาของคสมรส โดยจะตองถกระวางโทษจำาคกหรอปรบหรอทงจำาทงปรบแลวแตกรณอยางเชนคดทดนรชดา ดงนนการทำาความเขาใจกฎหมายมาตรา๑๐๐เพอใหรถงขอหามกระทำาของเจาหนาทของรฐและขอหามมใหคสมรส(ภรยาหรอสาม)ของเจาหนาทของรฐในการดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมจงมความสำาคญอยางยงตอเจาหนาทของรฐและคสมรสของเจาหนาทของรฐนนๆทงนเจาหนาทของรฐจะเพกเฉยหรอละเลยเสยมได

๓. การดำาเนนกจการในภายหลงทไดพนจากตำาแหนง (พนจากการเปนเจาหนาทของรฐ ยงไมถงสองป) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตตามมาตรา๑๐๐ไดบญญตหามเจาหนาทของรฐมใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม โดยหามดำาเนนกจการนนตอไปอกเปนเวลาสองปนบแตเจาหนาทของรฐผนนไดพนจากตำาแหนงเจาหนาทของรฐ ในตำาแหนงนนๆแลวการหามในสวนนไดหามการดำาเนนกจการของคสมรสของเจาหนาทของรฐดวย

แนวทางปฏบตในการรบทรพยสน ๑. การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดในระหวางทเปนเจาหนาทของรฐ เจาหนาทของรฐในทกตำาแหนง จะตองไมรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลทไมใชญาต หรอจากการใหทไมเปนการใหในลกษณะทเปนการทวไปสำาหรบการรบทรพยสนจากบคคลอนทไมใชญาตเจาหนาทของรฐจะตองหลกเลยงการรบแตถาหากวามความจำาเปนทจะตองรบไวเพอรกษาความสมพนธอนดรกษาไมตรและมตรภาพกนไว และเปนการใหทมมลคาหรอราคาเกนกวาสามพนบาทของการใหในแตละโอกาสตอคนตอครง เจาหนาทของรฐผรบจะตองรายงานการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดนนๆ ตอผบงคบบญชาสงสดของตน หรอตอผมอำานาจแตงตงถอดถอนหรอตอคณะกรรมการป.ป.ช.แลวแตกรณ

๒.การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดในภายหลงทไดพนจากการเปนเจาหนาทของรฐ ในการรบทรพยสนน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ในมาตรา ๑๐๓ ไดบญญตหามเจาหนาทของรฐมใหรบทรพยสนไวเปนการตอเนอง โดยหามมใหรบทรพยสน หรอประโยชนอนใดตอไปเปนเวลาอกสองปนบแตเจาหนาทของรฐในตำาแหนงใดๆ ไดพนจากตำาแหนงเจาหนาท ของรฐแลว แตในกรณทพนจากตำาแหนงประกาศคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไมไดวางแนวทางปฏบตในการรายงาน

55

การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดไวสำาหรบกรณทการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทมมลคาเกนสามพนบาทหรอในกรณทเปนการรบทรพยสนทไมเปนไปตามประกาศขางตน ดงนน การรบทรพยสนของเจาหนาทของรฐทไดพนจากตำาแหนงเจาหนาทของรฐไปแลวยงไมถงสองปจงรบไดเฉพาะกรณทมกฎหมายหรอกฎขอบงคบทออกโดยอาศยอำานาจแหงกฎหมาย หรอการรบจากญาต หรอการใหในลกษณะทเปนการใหกบบคคลทวไป สำาหรบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด จากบคคลอนทไมใชญาต ทมราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคลแตละโอกาส ไมเกนสามพนบาทนน เนองจากเจาหนาทของรฐผทพนจากตำาแหนงเจาหนาทของรฐไปแลว จะไมมผบงคบบญชาดงนนการรายงานขอรบเจาหนาทของรฐทไดพนจากตำาแหนงไปแลวแตยงไมถงสองปตองรายงานการขอรบตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตามประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓ขอ๗เนองจากคณะกรรมการป.ป.ช.เปนหนวยงานกลางทมอำานาจในการตรวจสอบเจาหนาทของรฐทไดพนจากตำาแหนงเจาหนาทของรฐไปแลวยงไมถงสองปในการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

แนวทางและขนตอนการปฏบตเมอพบเหนพฤตกรรมทนำาไปสการมผลประโยชนทบซอน ๑. แนวทางการปฏบตเมอพบเหนพฤตกรรมทนำาไปสการมผลประโยชนทบซอน เมอพบเหนหรอประสบปญหาความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมทเรยกวา“ผลประโยชนทบซอน”ควรดำาเนนการดงน ๑.๑ เมอเกดขนกบตวเอง ควรพจารณาผลลพธทเกดขนวาสวนรวมเสยผลประโยชนหรอไม หากสวนรวมเสยประโยชน ทานควรหลกเลยง เชนหากทานเปนคณะกรรมการพจารณาการจดจางหรอพจารณาความดความชอบของบคคลใกลชด ทานควรถอนตวจากการเปนคณะกรรมการฯ หรองดออกเสยง เนองจากการตดสนใจของทานอาจสงผลใหการพจารณาเกดความเบยงเบน แตหากเปนคนรจกกนธรรมดา ทานควรประกาศใหทราบวาทานรจกบคคลนน ตอคณะกรรมการฯทงนเพอแสดงความบรสทธใจของทานและเพอความโปรงใสดวย ๑.๒ เมอเกดขนกบผรวมงานหรอคนใกลตว ทานควรใหคำาแนะนำาดวยการอธบายใหเขาใจถงกรณตางๆและผลหรอโทษของความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม รวมทงแนะนำาวธการปองกน เพอสรางความโปรงใสในการปฏบตงาน ทงน หากทานพบเหนและมหลกฐานททำาใหมนใจวา เจาหนาทของรฐทจรตและปฏบตหนาท เพอประโยชนของตนเอง ซงสงผลใหเกดความเสยหายแกประโยชนสวนรวม ทานสามารถประสานเพอใหขอมล กบหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เชน หนวยงานตนสงกด ศนยดำารงธรรม สำานกงาน ป.ป.ช. สำานกงาน ป.ป.ท. หรอสำานกงานการตรวจเงนแผนดนเปนตน

๒. ขนตอนการดำาเนนการ กรณมขอสงสยหรอขอทกทวงวามการกระทำาทเออตอการมผลประโยชนทบซอนหรออาจฝาฝนระเบยบกฎหมาย หรอประมวลจรยธรรม เมอขาราชการและเจาหนาทของรฐมความสงสยวาขาราชการหรอเจาหนาท ของรฐกระทำาการใดหรอดำารงตำาแหนงหรอปฏบตการใดในฐานะสวนตวจะขดกบประโยชนสวนรวมทอยในความ รบผดชอบของหนาท ใหขาราชการหรอเจาหนาทของรฐนนยตการกระทำาดงกลาวไวกอนแลวแจงใหผบงคบบญชาหวหนาสวนราชการหรอคณะกรรมการจรยธรรมพจารณา เมอผานกระบวนการวนจฉยเปนประการใดแลว จงใหปฏบตตามนน

56

“เมอทำางาน ตองมงถงจดหมายทแทของงาน

งานจงจะสำาเรจไดรบประโยชนครบถวน

ทงประโยชนของงานและประโยชนของผทำา

ถาทำางานเพอจดมงหมายอยางอน เชน เพอประโยชนสวนตว แมจะไดผลมากมายเพยงใด งานกไมสำาเรจ แตทำาใหเสยทงงานเสยทงคน”

พระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พระราชทานแกขาราชการพลเรอน

เนองในโอกาสวนขาราชการพลเรอน ปพทธศกราช ๒๕๓๒

เมอวนท ๙ มนาคม ๒๕๓๒

ณ พระตำาหนกภพงคราชนเวศน

57

บรรณานกรม

๑. คมอการปฏบตสำาหรบเจาหนาทของรฐ เพอมใหดำาเนนกจการทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคล

และผลประโยชนสวนรวมตามมาตรา๑๐๐แหงกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรตสำานกกฎหมายสำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

๒. คมอแนวทางการปฏบตสำาหรบเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต เรอง การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ ตามมาตรา ๑๐๓

สำานกกฎหมายสำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

๓. คมอสงเสรมการปฏบตงานเพอการปองกนผลประโยชนทบซอนของกรมสงเสรมสหกรณ กรมสงเสรมสหกรณ

ประจำาปงบประมาณพ.ศ.๒๕๕๙

๔.คมอการบรหารจดการเพอปองกนผลประโยชนทบซอนสำานกงานสาธารณสขจงหวดสกลนคร

58

ภาคผนวก

59

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒

และทแกไขเพมเตมถง(ฉบบท๔)พ.ศ.๒๕๕๙

*********************

หมวด๙

การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม

มาตรา๑๐๐ หามมใหเจาหนาทของรฐผใดดำาเนนกจการดงตอไปน

(๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาททำากบหนวยงานของรฐทเจาหนาท ของรฐผนนปฏบตหนาท

ในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐทเจาหนาท

ของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๓)รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอราชการ

สวนทองถนหรอเขาเปนคสญญากบรฐหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอราชการสวนทองถนอนม

ลกษณะเปนการผกขาดตดตอนทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมหรอเปนหนสวนหรอผถอหน ในหางหนสวน

หรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔) เขาไปมสวนไดเสยในฐานะเปนกรรมการ ทปรกษา ตวแทนพนกงานหรอลกจางในธรกจของเอกชน

ซงอยภายใตการกำากบดแลควบคมหรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดอยหรอปฏบต

หนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอแยงตอประโยชน

สวนรวมหรอประโยชนทางราชการหรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐผนน

เจาหนาทของรฐตำาแหนงใดทตองหามมใหดำาเนนกจการตามวรรคหนงใหเปนไปตามทคณะกรรมการป.ป.ช.

กำาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ใหนำาบทบญญตในวรรคหนงมาใชบงคบกบคสมรสของเจาหนาทของรฐตามวรรคสอง โดยใหถอวา

การดำาเนนกจการของคสมรสดงกลาวเปนการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

มาตรา ๑๐๑ ใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๐๐ มาใชบงคบกบการดำาเนนกจการของผซงพนจากการเปน

เจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปโดยอนโลม เวนแตการเปนผถอหนไมเกนรอยละหาของจำานวนหนทงหมด

ทจำาหนายไดในบรษทมหาชนจำากด ซงมใชบรษททเปนคสญญากบหนวยงานของรฐตามมาตรา ๑๐๐ (๒) ทไดรบ

อนญาตตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

มาตรา ๑๐๒ บทบญญตมาตรา ๑๐๐ มใหนำามาใชบงคบกบการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

ซงหนวยงานของรฐทมอำานาจกำากบดแลควบคมหรอตรวจสอบการดำาเนนงานของบรษทจำากดหรอบรษทมหาชน

จำากดมอบหมายใหปฏบตหนาทในบรษทจำากดหรอบรษทมหาชนจำากดทหนวยงานของรฐถอหนหรอเขารวมทน

มาตรา๑๐๓หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสน

หรอประโยชนอนควรไดตามกฎหมายหรอกฎขอบงคบทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเวนแต

การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามหลกเกณฑและจำานวนทคณะกรรมการป.ป.ช.กำาหนด

60

บทบญญตในวรรคหนงใหใชบงคบกบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของผซงพนจากการเปนเจาหนาท

ของรฐมาแลวยงไมถงสองปดวยโดยอนโลม

มาตรา๑๐๓/๑บรรดาความผดทบญญตไวในหมวดนใหถอเปนความผดฐานทจรตตอหนาทหรอความผด

ตอตำาแหนงหนาทราชการหรอความผดตอตำาแหนงหนาทในการยตธรรมตามประมวลกฎหมายอาญาดวย

หมวด๑๑

บทกำาหนดโทษ

มาตรา ๑๒๒ เจาหนาทของรฐผใดฝาฝนบทบญญตมาตรา ๑๐๐ มาตรา ๑๐๑ หรอ มาตรา ๑๐๓

ตองระวางโทษจำาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาทหรอทงจำาทงปรบ กรณความผดตามมาตรา ๑๐๐

วรรคสาม หากเจาหนาทของรฐผใดพสจนไดวาตนมไดรเหนยนยอมดวยในการทคสมรสของตนดำาเนนกจการ

ตามมาตรา๑๐๐วรรคหนงใหถอวาผนนไมมความผด

61

ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา

ของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓

**********************

อาศยอำานาจตามความในมาตรา๑๐๓แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบ

ปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต จงกำาหนดหลกเกณฑและ

จำานวนสนทรพยหรอประโยชนอนใดทเจาหนาทของรฐจะรบจากบคคลไดโดยธรรมจรรยาไวดงน

ขอ ๑  ประกาศนเรยกวา “ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เรอง หลก

เกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓”

ขอ๒ ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ขอ๓ ในประกาศน

“การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา”หมายความวา การรบทรพยสนหรอประโยชนอน

ใดจากญาตหรอจากบคคลทใหกนในโอกาสตางๆโดยปกตตามขนบธรรมเนยมประเพณหรอวฒนธรรมหรอใหกน

ตามมารยาททปฏบตกนในสงคม

“ญาต” หมายความวา ผบพการ ผสบสนดาน พนองรวมบดามารดาหรอรวมบดาหรอมารดาเดยวกน

ลงปานาอาคสมรสผบพการหรอผสบสนดานของคสมรสบตรบญธรรมหรอผรบบตรบญธรรม

“ประโยชนอนใด” หมายความวา สงทมมลคา ไดแก การลดราคา การรบความบนเทง การรบบรการ

การรบการฝกอบรมหรอสงอนใดในลกษณะเดยวกน

ขอ๔หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสนหรอ

ประโยชนอนควรไดตามกฎหมายหรอกฎ ขอบงคบ ทออกโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เวนแต

การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามทกำาหนดไวในประกาศน

ขอ๕ เจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาไดดงตอไปน

(๑)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตซงใหโดยเสนหาตามจำานวนทเหมาะสมตามฐานานรป

(๒)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลอนซงมใชญาตมราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคล

แตละโอกาสไมเกนสามพนบาท

(๓)รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทการใหนนเปนการใหในลกษณะใหกบบคคลทวไป

ขอ๖ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากตางประเทศซงผใหมไดระบใหเปนของสวนตวหรอมราคา

หรอมลคาเกนกวาสามพนบาทไมวาจะระบเปนของสวนตวหรอไมแตมเหตผลความจำาเปนทจะตองรบไวเพอรกษา

ไมตรมตรภาพหรอความสมพนธอนดระหวางบคคล ใหเจาหนาทของรฐผนนรายงานรายละเอยดขอเทจจรงเกยว

กบการรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหผบงคบบญชาทราบโดยเรวหากผบงคบบญชาเหนวาไมมเหตทจะอนญาต

ใหเจาหนาทผนนยดถอทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวนนไวเปนประโยชนสวนบคคล ใหเจาหนาทของรฐผนน

สงมอบทรพยสนใหหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนท

ขอ ๗  การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไมเปนไปตามหลกเกณฑ หรอมราคาหรอมมลคามากกวา

62

ทกำาหนดไวในขอ๕ซงเจาหนาทของรฐไดรบมาแลวโดยมความจำาเปนอยางยงทตองรบไวเพอรกษาไมตรมตรภาพ

หรอความสมพนธอนดระหวางบคคลเจาหนาทของรฐผนนตองแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสน

หรอประโยชนนนตอผบงคบบญชาซงเปนหวหนาสวนราชการผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหรอผบรหารสงสดของ

หนวยงานสถาบนหรอองคกรทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนททสามารถกระทำาไดเพอใหวนจฉยวามเหตผล

ความจำาเปนความเหมาะสมและสมควรทจะใหเจาหนาทของรฐผนนรบทรพยสนหรอประโยชนนนไวเปนสทธของ

ตนหรอไม

ในกรณทผบงคบบญชาหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ หนวยงานหรอสถาบนหรอองคกร ทเจาหนาท

ของรฐผนนสงกดมคำาสงวาไมสมควรรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวกใหคนทรพยสนหรอประโยชนนนแกผให

โดยทนท ในกรณทไมสามารถคนใหได ใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหเปนสทธ

ของหนวยงานทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยเรว

เมอไดดำาเนนการตามความในวรรคสองแลวใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนไมเคยไดรบทรพยสนหรอประโยชน

ดงกลาวเลย

ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนงเปนผดำารงตำาแหนงผบงคบบญชาซงเปนหวหนา

สวนราชการระดบกระทรวงหรอเทยบเทาหรอเปนกรรมการหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหรอเปนกรรมการ

หรอผบรหารสงสดของหนวยงานของรฐใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนนตอ

ผมอำานาจแตงตงถอดถอนสวนผทดำารงตำาแหนงประธานกรรมการและกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญหรอ

ผดำารงตำาแหนงทไมมผบงคบบญชาทมอำานาจถอดถอนใหแจงตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. ทงน เพอดำาเนนการตาม

ความในวรรคหนงและวรรคสอง

ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนง เปนผดำารงตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร

หรอสมาชกวฒสภา หรอสมาชกสภาทองถน ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอ

ประโยชนนน ตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภาหรอประธานสภาทองถนทเจาหนาทของรฐผนน

เปนสมาชกแลวแตกรณเพอดำาเนนการตามวรรคหนงและวรรคสอง

ขอ๘ หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐตามประกาศฉบบนใหใชบงคบ

แกผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวไมถงสองปดวย

 

 

ประกาศณวนท๓๐พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๔๓

โอภาสอรณนท

ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

(ราชกจจานเบกษาเลม๑๑๗/ตอนท๑๑๘ก/หนา๑๘/๑๙ธนวาคม๒๕๔๓)

63

ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรอง กำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐

แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

พ.ศ.๒๕๔๒พ.ศ.๒๕๔๔

**************************

โดยทมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

พ.ศ.๒๕๔๒บญญตหามมใหเจาหนาทของรฐผใดดำาเนนกจการดงตอไปน

(๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาททำากบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาท

ในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐ ทเจาหนาท

ของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

(๓)รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทานจากรฐหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอราชการ

สวนทองถน หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนายงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน ทงน ไมวาโดยทางตรง หรอทางออม หรอเปนหนสวนหรอผถอหน

ในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว

(๔) เขาไปมสวนไดสวนเสยในฐานะเปนกรรมการ ทปรกษา ตวแทน พนกงานหรอลกจางในธรกจ

ของเอกชนซงอยภายใตการกำากบ ดแล ควบคม หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนน

สงกดอยหรอปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ ซงโดยสภาพของผลประโยชนของธรกจของเอกชนนน

อาจขดหรอแยงตอประโยชนสวนรวมหรอประโยชนทางราชการ หรอกระทบตอความมอสระในการปฏบตหนาท

ของเจาหนาทของรฐผนน

ทงใหนำาบทบญญตดงกลาวมาใชบงคบกบคสมรสของเจาหนาทของรฐ โดยใหถอวาการดำาเนนกจการ

ของคสมรสดงกลาวเปนการดำาเนนกจการของเจาหนาทของรฐ

และความในมาตรา๑๐๑ ยงใหนำาบทบญญตมาตรา๑๐๐มาใชบงคบกบการดำาเนนกจการของ ผซงพน

จากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวยงไมถงสองปโดยอนโลมเวนแตการเปนผถอหนไมเกนรอยละหาของจำานวนหน

ทงหมดทจำาหนายไดในบรษทมหาชนจำากด ซงมใชบรษททเปนคสญญากบหนวยงานของรฐตามมาตรา ๑๐๐ (๒)

ทไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

ทงน เจาหนาทของรฐตำาแหนงใดทตองหามมใหไดดำาเนนกจการดงกลาว ใหเปนไปตามทคณะกรรมการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ฉะนน อาศยอำานาจตามความในมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวขางตน

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามทจรตแหงชาตจงกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการ

ตามความในบทบญญตดงกลาวดงตอไปน

64

๑.นายกรฐมนตร

๒.รฐมนตร

ทงนใหใชบงคบเมอพนกำาหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศณวนท๑๕กมภาพนธพ.ศ.๒๕๔๔

โอภาสอรณนท

ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

(ราชกจจานเบกษาเลม๑๑๘/ตอนท๑๓กหนา๑-๒/๒๘กมภาพนธ๒๕๔๔)

65

ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

เรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐

แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒

(ฉบบท๒)พ.ศ.๒๕๕๕

**********************************

โดยทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา๑๐๐ไดกำาหนดหามมใหเจาหนาทของรฐดำาเนนกจการบางอยางโดยเจาหนาทของรฐตำาแหนงใดทตองหาม

มใหดำาเนนกจการตามความในบทบญญตดงกลาวใหเปนไปตามทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต

แหงชาตกำาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา ซงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดม

ประกาศเรองกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา๑๐๐แหงพระราช

บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒พ.ศ. ๒๕๔๔ ลงวนท ๑๕

กมภาพนธ๒๕๔๔กำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐใหตำาแหนงนายกรฐมนตรและรฐมนตรเปนตำาแหนงทตองหาม

มใหดำาเนนกจการตามความในมาตรา ๑๐๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตพ.ศ.๒๕๔๒และเพอใหการบงคบใชกฎหมายเปนไปอยางมประสทธภาพอนเปนการปองกน

และปราบปรามการทจรต ซงมทมาจากการกระทำาความผดอนเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและ

ประโยชนสวนรวม คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจงกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐ

ทตองหามมใหดำาเนนกจการตามความในบทบญญตดงกลาวเพมเตม

อาศยอำานาจตามความในมาตรา๑๐๐แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบ

ปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจำากดสทธและเสรภาพของ

บคคลซงมาตรา๒๙ประกอบกบมาตรา๓๑มาตรา๓๒มาตรา๓๕มาตรา๔๑และมาตรา๔๓ของรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระทำาไดโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาตจงกำาหนดตำาแหนงเจาหนาทของรฐทตองหามมใหดำาเนนกจการตามมาตรา ๑๐๐

เพมเตมจากตำาแหนงนายกรฐมนตร และรฐมนตร ซงไดกำาหนดไวแลวตามประกาศคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาตลงวนท๑๕กมภาพนธ๒๕๔๔ดงตอไปน

๑.ผบรหารทองถน

๒.รองผบรหารทองถน

ทงน ใหใชบงคบเมอพนกำาหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

เปนตนไป

ประกาศณวนท๖มนาคมพ.ศ.๒๕๕๕

ปานเทพกลาณรงคราญ

ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

(ราชกจจานเบกษาเลม๑๒๙/ตอนท๒๖กหนา๓๓/๑๖มนาคม๒๕๕๕)

66

ระเบยบสำานกนายกรฐมนตร

วาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๔

*****************************

โดยททผานมาคณะรฐมนตรไดเคยมมตคณะรฐมนตรเกยวกบแนวทางปฏบตในการใหของขวญและรบ

ของขวญของเจาหนาทของรฐไวหลายครง เพอเปนการเสรมสรางคานยมใหเกดการประหยด มใหมการเบยดเบยน

ขาราชการโดยไมจำาเปนและสรางทศนคตทไมถกตอง เนองจากมการแขงขนกนใหของขวญในราคาแพง ทงยงเปน

ชองทางใหเกดการประพฤตมชอบอนๆ ในวงราชการอกดวย และในการกำาหนดจรรยาบรรณของเจาหนาทของรฐ

ประเภทตางๆกมการกำาหนดในเรองเดยวกนประกอบกบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

ไดประกาศกำาหนดหลกเกณฑและจำานวนทเจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาได

ฉะนน จงสมควรรวบรวมมาตรการเหลานนและกำาหนดเปนหลกเกณฑการปฏบตของเจาหนาทของรฐในการให

ของขวญและรบของขวญไวเปนการถาวรมมาตรฐานอยางเดยวกน และมความชดเจนเพอเสรม มาตรการของ

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตใหเปนผลอยางจรงจงทงนเฉพาะในสวนทคณะกรรมการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไมไดกำาหนดไว

อาศยอำานาจตามความในมาตรา๑๑(๘)แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดนพ.ศ.๒๕๓๔

นายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรจงวางระเบยบไวดงตอไปน

ขอ๑ระเบยบนเรยกวา“ระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการใหหรอรบของขวญของเจาหนาทของรฐ

พ.ศ.๒๕๔๔”

ขอ๒ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ขอ๓ในระเบยบน

“ของขวญ”หมายความวาเงนทรพยสนหรอประโยชนอนใดทใหแกกนเพออธยาศยไมตรและใหหมายความ

รวมถงเงนทรพยสนหรอประโยชนอนใดทใหเปนรางวลใหโดยเสนหาหรอเพอการสงเคราะหหรอใหเปนสนนำาใจ

การใหสทธพเศษซงมใชเปนสทธทจดไวสำาหรบบคคลทวไปในการไดรบการลดราคาทรพยสน หรอการใหสทธพเศษ

ในการไดรบบรการหรอความบนเทงตลอดจนการออกคาใชจายในการเดนทางหรอทองเทยวคาทพกคาอาหารหรอ

สงอนใดในลกษณะเดยวกนและไมวาจะใหเปนบตรตวหรอหลกฐานอนใดการชำาระเงนใหลวงหนาหรอการคนเงน

ใหในภายหลง

“ปกตประเพณนยม”หมายความวาเทศกาลหรอวนสำาคญซงอาจมการใหของขวญกนและใหหมายความ

รวมถงโอกาสในการแสดงความยนดการแสดงความขอบคณการตอนรบการแสดงความเสยใจหรอการใหความชวย

เหลอตามมารยาททถอปฏบตกนในสงคมดวย

“หนวยงานของรฐ”หมายความวาสวนราชการหรอหนวยงานทอยในกำากบดแลของรฐทกระดบทงในราชการ

สวนกลางราชการสวนภมภาคราชการสวนทองถนและรฐวสาหกจ

“เจาหนาทของรฐ”หมายความวาขาราชการพนกงานและลกจางของหนวยงานของรฐ

“ผบงคบบญชา”ใหหมายความรวมถงผซงปฏบตหนาทหวหนาหนวยงานทแบงเปนการภายในของหนวย

งานของรฐและผซงดำารงตำาแหนงในระดบทสงกวาและไดรบมอบหมายใหมอำานาจบงคบบญชาหรอกำากบดแลดวย

67

“บคคลในครอบครว”หมายความวาคสมรสบตรบดามารดาพนองรวมบดามารดาหรอรวมบดาหรอ

มารดาเดยวกน

ขอ๔ระเบยบนไมใชบงคบกบกรณการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐซงอยภายใต

บงคบกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามทจรต

ขอ๕เจาหนาทของรฐจะใหของขวญแกผบงคบบญชาหรอบคคลในครอบครวของผบงคบบญชานอกเหนอ

จากกรณปกตประเพณนยมทมการใหของขวญแกกนมได

การใหของขวญตามปกตประเพณนยมตามวรรคหนง เจาหนาทของรฐจะใหของขวญทมราคาหรอมลคา

เกนจำานวนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดไวสำาหรบการรบทรพยสนหรอ

ประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตมได

เจาหนาทของรฐจะทำาการเรยไรเงนหรอทรพยสนอนใดหรอใชเงนสวสดการใดๆเพอมอบใหหรอจดหาของ

ขวญใหผบงคบบญชาหรอบคคลในครอบครวของผบงคบบญชาไมวาในกรณใดๆมได

ขอ๖ผบงคบบญชาจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากเจาหนาทของ

รฐซงเปนผอยในบงคบบญชามไดเวนแตเปนการรบของขวญตามขอ๕

ขอ๗เจาหนาทของรฐจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากผทเกยวของ

ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐมไดถามใชเปนการรบของขวญตามกรณทกำาหนดไวในขอ๘ผทเกยวของ

ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐตามวรรคหนงไดแกผมาตดตองานหรอผซงไดรบประโยชนจากการปฏบต

งานของเจาหนาทของรฐในลกษณะดงตอไปน

(๑)ผซงมคำาขอใหหนวยงานของรฐดำาเนนการอยางหนงอยางใดเชนการขอใบรบรองการขอใหออกคำาสง

ทางปกครองหรอการรองเรยนเปนตน

(๒) ผซงประกอบธรกจหรอมสวนไดเสยในธรกจททำากบหนวยงานของรฐ เชน การจดซอจดจาง หรอ

การไดรบสมปทานเปนตน

(๓)ผซงกำาลงดำาเนนกจกรรมใดๆทมหนวยงานของรฐเปนผควบคมหรอกำากบดแลเชนการประกอบกจการ

โรงงานหรอธรกจหลกทรพยเปนตน

(๔)ผซงอาจไดรบประโยชนหรอผลกระทบจากการปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐ

ขอ๘เจาหนาทของรฐจะยนยอมหรอรเหนเปนใจใหบคคลในครอบครวของตนรบของขวญจากผทเกยวของ

ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐไดเฉพาะกรณการรบของขวญทใหตามปกตประเพณนยมและของขวญนน

มราคาหรอมลคาไมเกนจำานวนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดไวสำาหรบการรบ

ทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการ

ปองกนและปราบปรามการทจรต

ขอ๙ในกรณทบคคลในครอบครวของเจาหนาทของรฐรบของขวญแลวเจาหนาทของรฐทราบในภายหลง

วาเปนการรบของขวญโดยฝาฝนระเบยบน ใหเจาหนาทของรฐปฏบตตามหลกเกณฑทคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดไวสำาหรบการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาท

ของรฐทมราคาหรอมลคาเกนกวาทกำาหนดไวตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรต

68

ขอ๑๐ในกรณทเจาหนาทของรฐผใดจงใจปฏบตเกยวกบการใหของขวญหรอรบของขวญโดยฝาฝนระเบยบ

นใหดำาเนนการดงตอไปน

(๑) ในกรณทเจาหนาทของรฐเปนขาราชการการเมอง ใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนประพฤตปฏบต

ไมเปนไปตามคณธรรมและจรยธรรม และใหดำาเนนการตามระเบยบทนายกรฐมนตรกำาหนดโดยความเหนชอบ

ของคณะรฐมนตรวาดวยมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของขาราชการการเมอง

(๒) ในกรณทเจาหนาทของรฐเปนขาราชการประเภทอนนอกจาก (๑) หรอพนกงานขององคกรปกครอง

สวนทองถนหรอพนกงานของรฐวสาหกจใหถอวาเจาหนาทของรฐผนนเปนผกระทำาความผดทางวนยและใหผบงคบ

บญชามหนาทดำาเนนการใหมการลงโทษทางวนยเจาหนาทของรฐผนน

ขอ๑๑ใหสำานกงานปลดสำานกนายกรฐมนตรมหนาทสอดสองและใหคำาแนะนำาในการปฏบตตามระเบยบ

นแกหนวยงานของรฐในกรณทมผรองเรยนตอสำานกงานปลดสำานกนายกรฐมนตรวาเจาหนาทของรฐผใดปฏบต

ในการใหของขวญหรอรบของขวญฝาฝนระเบยบน ใหสำานกงานปลดสำานกนายกรฐมนตรแจงไปยงผบงคบบญชา

ของเจาหนาทของรฐผนนเพอดำาเนนการตามระเบยบน

ขอ ๑๒ เพอประโยชนในการเสรมสรางใหเกดทศนคตในการประหยดแกประชาชนทวไปในการแสดง

ความยนดการแสดงความปรารถนาดการแสดงการตอนรบ หรอการแสดงความเสยใจในโอกาสตางๆ ตามปกต

ประเพณนยม ใหเจาหนาทของรฐพยายามใชวธการแสดงออก โดยใชบตรอวยพรการลงนามในสมดอวยพรหรอ

ใชบตรแสดงความเสยใจแทนการใหของขวญ

ใหผบงคบบญชามหนาทเสรมสรางคานยมการแสดงความยนดการแสดงความปรารถนาดการแสดง

การตอนรบ หรอการแสดงความเสยใจ ดวยการปฏบตตนเปนแบบอยาง แนะนำาหรอกำาหนดมาตรการจงใจ

ทจะพฒนาทศนคตจตสำานกและพฤตกรรมของผอยในบงคบบญชาใหเปนไปในแนวทางประหยด

ขอ๑๓ใหปลดสำานกนายกรฐมนตรรกษาการตามระเบยบน

ประกาศณวนท๔ตลาคมพ.ศ.๒๕๔๔

พนตำารวจโททกษณชนวตร

นายกรฐมนตร

(ราชกจจานเบกษาเลม๑๑๘/ตอนพเศษ๑๐๔ง/หนา๖/๒๒ตลาคม๒๕๔๔)

69

ประกาศคณะกรรมการพนกงานเทศบาลจงหวดขอนแกน

เรองหลกเกณฑและเงอนไขเกยวกบจรยธรรมของพนกงานเทศบาลลกจางประจำาและพนกงานจาง

************************

โดยทคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถนไดออกประกาศก.ถ.เรองกำาหนดมาตรฐาน

กลางทางจรยธรรมของขาราชการพนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนลงวนท๑๑มถนายนพ.ศ.

๒๕๕๖เพอใหขาราชการพนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนยดถอเปนหลกการแนวทางปฏบต

และเปนเครองกำากบความประพฤตของตน

อาศยอำานาจตามความในมาตรา๒๓ประกอบมาตรา๑๓แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารงานบคคล

สวนทองถนพ.ศ.๒๕๔๒ประกอบกบประกาศคณะกรรมการกลางพนกงานเทศบาลเรองมาตรฐานทวไปเกยวกบ

จรยธรรมของพนกงานเทศบาลลกจางประจำาและพนกงานจางประกาศณวนท๓๑สงหาคมพ.ศ.๒๕๕๘มตคณะ

กรรมการกลางพนกงานเทศบาล(ก.ท.)ในการประชมครงท๖/๒๕๕๘เมอวนท๒๕มถนายน๒๕๕๘และก.ท.จ.

ขอนแกนในการประชมครงท๙/๒๕๕๘เมอวนท๑๘กนยายน๒๕๕๘ไดมมตเหนชอบใหกำาหนดหลกเกณฑและ

เงอนไขเกยวกบจรยธรรมของพนกงานเทศบาล ลกจางประจำาและพนกงานจาง เพอยดถอเปนเครองกำากบความ

ประพฤตพนกงานเทศบาลลกจางประจำาและพนกงานจางของเทศบาล

พนกงานเทศบาลลกจางประจำาและพนกงานจางของเทศบาลมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย

เพอรกษาประโยชนสวนรวมและประเทศชาตอำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล

โดยจะตองยดมนในคานยมหลกของมาตรฐานจรยธรรมดงน

๑.การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

๒.การมจตสำานกทดซอสตยสจรตและรบผดชอบ

๓.การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๔.การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๕.การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๖.การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๗.การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

๘.การยดมนในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๙.การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

ทงนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมใหถอวาเปนการกระทำาผดทางวนย

ประกาศณวนท๓๐กนยายนพ.ศ.๒๕๕๘

กำาธรถาวรสถตย

ผวาราชการจงหวดขอนแกน

ประธานกรรมการพนกงานเทศบาลจงหวดขอนแกน

70

ประมวลจรยธรรมของพนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกน

จงหวดขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๒

*******************

หมวด๑

บททวไป ขอ๑ในประมวลจรยธรรมน

“พนกงานเทศบาล”หมายถงพนกงานเทศบาลพนกงานครเทศบาลและบคลากรทางการศกษาตามท

บญญตไวในพระราชบญญตระเบยบบรหารงานบคคลสวนทองถนพ.ศ.๒๕๔๒หรอกฎหมายอนๆรวมถงพนกงาน

จางและลกจางประจำาและพนกงานสถานธนานบาลของเทศบาลนครขอนแกน

หมวด๒

มาตรฐานจรยธรรม

สวนท๑

มาตรฐานจรยธรรมอนเปนคานยมหลก

สำาหรบพนกงานเทศบาลชองเทศบาลนครขอนแกน ขอ๓พนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกนทกคนมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษา

ประโยชนสวนรวม เปนกลางทางการเมอง อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชน ตามหลกธรรมาภบาล

โดยจะตองยดมนในคานยมหลก๑๐ประการดงน

(๑)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

(๒)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

(๓)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

(๔)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชน

ทบซอน

(๕)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

(๖)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

(๗)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

(๘)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

(๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

(๑๐) การสรางจตสำานกใหประชาชนในทองถนประพฤตตนเปนพลเมองทด รวมกนพฒนาชมชนใหนาอย

คคณธรรมและดแลสภาพสงแวดลอมใหสอดคลองรฐธรรมนญฉบบปจจบน

ขอ ๑๓ พนกงานเทศบาลของเทศบาลนครขอนแกนตองไมใชสถานะหรอตำาแหนงไปแสวงหาประโยชน

ทมควรไดสำาหรบตนเองหรอผอน ไมวาจะเปนประโยชนในทางทรพยสนหรอไมกตาม ตลอดจนไมรบของขวญ

71

ของกำานล หรอประโยชนอนใดจากผรองเรยน หรอบคคลทเกยวของเพอประโยชนตางๆ อนอาจเกดจากการ

ปฏบตหนาทของตนเวนแตเปนการใหโดยธรรมจรรยาหรอการใหตามประเพณ

หมวด๔

ขนตอนการลงโทษ ขอ ๒๔ การประพฤตปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมน ในกรณอนมใชเปนความผดทางวนยหรอความผด

ทางอาญา ใหดำาเนนการตามควรแกกรณเพอใหมการแกไขหรอดำาเนนการทถกตองหรอตกเตอนหรอนำาไป

ประกอบการพจารณาการแตงตงการเขาสตำาแหนงการพนจากตำาแหนงการเลอนขนเงนเดอนหรอการพจารณา

ความดความชอบหรอการสงใหผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

72

ประกาศเทศบาลนครขอนแกน

วาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการการเมองทองถนฝายบรหาร

เทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕

*****************

หมวด๑

บททวไป ขอ๓ในประกาศน

“ขาราชการการเมองทองถน” หมายถง ขาราชการการเมองทองถนฝายบรหารเทศบาลนครขอนแกน

(นายกเทศมนตร รองนายกเทศมนตร เลขานการนายกเทศมนตร ทปรกษานายกเทศมนตร) รวมทงบคคล

ทฝายบรหารแตงตงตามทบญญตไวในพระราชบญญตเทศบาล

หมวด๒

มาตรฐานจรยธรรม

สวนท๑

มาตรฐานจรยธรรมอนเปนคานยมหลก ขอ๕ขาราชการการเมองทองถนมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม

อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล โดยจะตองยดมนในมาตรฐานทางจรยธรรม

อนเปนคานยมหลก๙ประการดงน

๑)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

๒)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

๓)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๔)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๕)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๖)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๗)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

๘)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

หมวด๔

ขนตอนการลงโทษ ขอ ๓๗ การปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมน ใหดำาเนนการตามควรแกกรณ เพอใหมการแกไขหรอ

ดำาเนนการทถกตอง หรอตกเตอน หรอนำาไปประกอบการพจารณาในการเขาสตำาแหนง การพนจากตำาแหนง

หรอการสงใหผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

ประกาศณวนท๓๐มนาคม๒๕๕๕

พระพลพฒนพระเดช

นายกเทศมนตรนครขอนแกน

73

ประกาศเทศบาลนครขอนแกน

วาดวยประมวลจรยธรรมของขาราชการการเมองทองถนฝายสภาทองถน

เทศบาลนครขอนแกนพ.ศ.๒๕๕๕*****************

หมวด๑

บททวไป ขอ๓ในประกาศน

“ขาราชการการเมองทองถน”หมายถงขาราชการการเมองทองถนฝายสภาทองถนเทศบาลนครขอนแกน

(ประธานสภาฯรองประธานสภาฯเลขานการสภาฯสมาชกสภาทองถน)

หมวด๒

มาตรฐานจรยธรรม

สวนท๑

มาตรฐานจรยธรรมอนเปนคานยมหลก ขอ ๕ ขาราชการการเมองทองถนมหนาทดำาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย เพอรกษาประโยชนสวนรวม

อำานวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล โดยจะตองยดมนในมาตรฐานทางจรยธรรม

อนเปนคานยมหลก๙ประการดงน

๑)การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

๒)การมจตสำานกทดซอสตยและรบผดชอบ

๓)การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๔)การยนหยดทำาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๕)การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรวมอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๖)การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวนถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๗)การมงผลสมฤทธของงานรกษามาตรฐานมคณภาพโปรงใสและตรวจสอบได

๘)การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๙)การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

หมวด๔

ขนตอนการลงโทษ ขอ ๓๗ การปฏบตฝาฝนประมวลจรยธรรมน ใหดำาเนนการตามควรแกกรณ เพอใหมการแกไขหรอ

ดำาเนนการทถกตอง หรอตกเตอน หรอนำาไปประกอบการพจารณาในการเขาสตำาแหนง การพนจากตำาแหนง

หรอการสงใหผฝาฝนนนปรบปรงตนเองหรอไดรบการพฒนาแลวแตกรณ

ประกาศณวนท๓๐มนาคม๒๕๕๕

เรองชยตราช

ประธานสภาเทศบาลนครขอนแกน

74

คำาถาม/คำาตอบ

ขอ๑. ถามเปนคสญญามความหมายอยางไร?

ตอบการเปนคสญญาหมายถงเจาหนาทของรฐไดเขามาทำาสญญากบรฐและเจาหนาทของรฐจะตองเขาไป

เกยวของกบสญญานนจากการใชอำานาจหนาทตามกฎหมายของตำาแหนงนนๆโดยทสญญาทกลาวถงนไดแกสญญา

ทรฐไดทำาขนตามระเบยบฯทใชกบหนวยงานของรฐในการจดซอจดจางตางๆเปนตน

สำาหรบหนวยงานของรฐหมายถงเฉพาะหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาทเปนเจาหนาท

ของรฐซงมอำานาจกำากบดแลควบคมตรวจสอบหรอดำาเนนคด

เชนนายก เปนนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลขนายกและคสมรสของนายกจะเขามาทำาสญญากบ

เทศบาลตำาบลขมไดซงรวมถงกรณทนายกซงเปนนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลขโดยนายกไดมอำานาจกำากบ

ดแลควบคมหรอตรวจสอบหนวยงานคในกรณนนายกซงเปนนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลขและคสมรส

จะเขาเปนคสญญากบหนวยงานคมไดและถาหากวานายกซงเปนนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลขจะตองดำาเนน

คดกบบรษทงทเปนคสญญากบเทศบาลตำาบลขในกรณนนายกและคสมรสจะเขาเปนคสญญากบบรษทงมได

เชนกน

ขอ๒. ถามการมสวนไดเสยในสญญามความหมายอยางไร?

ตอบการมสวนไดเสยในสญญาหมายถงการทเจาหนาทของรฐไดเขาไปมสวนไดเสยในสญญาทรฐไดทำาไว

กบบคคลใดๆนอกเหนอจากกรณในขอ๑ซงไดแกการทเจาหนาทของรฐจะไดรบประโยชนหรอาจจะเสยประโยชน

จากการปฏบตตามสญญาจากการดำาเนนการตามสญญานนๆทอยในการดำาเนนการตามอำานาจหนาทของเจาหนาท

ของรฐผนน

เชนนายกนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลคไดวาจางบรษทงทมนายขซงเปนบตรของนายกทไดบรรล

นตภาวะแลวเปนกรรมการผจดการและนายกในฐานะนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบลคไดเขาไปชวยเหลอตางๆ

ในการดำาเนนการตามสญญาเพอใหบรษท ง ไดรบประโยชนสงสดจากสญญาเกนกวาปกตทจะไดรบประโยชนตาม

สญญาททำาไวและไดมการปฏบตทแตกตางจากรณอนๆทมบรษทอนไดเปนคสญญากบเทศบาลตำาบลคทมลกษณะ

อยางเดยวกน

ขอ๓. ถามการเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทมความหมายอยางไร?

ตอบการเปนหนสวนหรอผถอหนหมายถงการทเจาหนาทของรฐไดเขาไปลงทนตางๆในธรกจของเอกชน

โดยการเปนหนสวนในหางหนสวนประเภทตางๆ หรอไดเปนผถอหนแลวแตกรณ และในเวลาตอมาภายหลง

หางหนสวนฯหรอบรษททเจาหนาทของรฐนนไดเขามาเปนคสญญาใดๆตามขอ๑

เชน นาย ก ไดเขาไปลงทนโดยไดเปนหนสวนในหางหนสวน ค และไดถอหนในบรษท ง ในเวลาตอมา

นาย ก ไดเปนนายกเทศมนตรเทศบาลตำาบล ข และหางหนสวนฯหรอบรษท ทมนาย ก ซงเปนนายกเทศมนตร

ไดเขามาเปนคสญญากบเทศบาลตำาบล ข ซงม นาย ก เปนเจาหนาทของรฐซงมอำานาจกำากบ ดแล ควบคม

ตรวจสอบหรอดำาเนนคด

75

ขอ๔. ถาม การหามรบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ ราชการสวนทองถน

มความหมายและขอบเขตอยางไร?

ตอบการหามตามกฎหมายในขอนเปนการหามเปนการทวไปในการรบสมปทานจากรฐไมวาเปนการรบ

สมปทานจากหนวยงานของรฐทไดจดตงในรปแบบใดๆกตาม โดยทสญญาสมปทานนนมความแตกตางจากสญญา

ทวๆไปหรอตางจากการเขาเปนคสญญาตามขอ๑

ขอ๕. ถาม สญญาทมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนไมวาทางตรงหรอทางออมกบรฐ หรอ

หนวยราชการหนวยงานของรฐราชการสวนทองถนมความหมายและขอบเขตอยางไร?

ตอบหมายถงสญญาทอาจจะเรยกชออยางอนและเปนสญญาในลกษณะทำานองเดยวกบกบสญญาสมปทาน

ดงนน การทำาสญญาทมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนแลวไมวาจะไดทำากบหนวยงานของรฐทไดจดตงในรปแบบ

ใดๆกตามกเปนการตองหามตามกฎหมายทงสน

การผกขาดตดตอน หมายถง เมอไดมการทำาสญญากนแลวในระยะเวลาทสญญามผลผกพนคสญญา

หนวยงานของรฐจะไมเปดโอกาสใหบคคลอนหรอนตบคคลอนเขามาทำาสญญาในลกษณะเดยวกนนนอกในเขตพนท

ขององคการปกครองสวนทองถนในจงหวดนน หรอทเกยวกบภารกจของสวนราชการทมฐานะเปนกรมนนๆ อก

หรอไมเปดใหมการแขงขนใดๆตามสญญาทไดทำากนไวแลว

คณะผจดทำ�ทปรกษา๑) ดร.กฤษณวรณ ไชยนจ ปลดเทศบาลนครขอนแกน

๒) นางกฤษณา แสนสอาด รองปลดเทศบาลนครขอนแกน

๓) นางวรพรรณ ธลจนทร ผอำานวยการกองวชาการและแผนงาน

๔) นางสาวฐตรตน ศรชานนท นตกรชำานาญการพเศษ รกษาราชการแทน

ในตำาแหนงหวหนาฝายนตการ

ผจดทำา๑) นายศภวตร สาขา นตกรชำานาญการ

ผชวยผจดทำา๑) นางพชญานน จนทรหอม เจาพนกงานธรการชำานาญงาน

๒) นางสาวพธตา เกษร ผชวยนกประชาสมพนธ