(1)

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน Factors Influencing Eating Behaviors Among Teenage Pregnant Women

ธารนนท ลลาทวานนท Tarinan Leelatiwanon

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การผดงครรภ)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Nursing Science (Midwifery) Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผเขยน นางสาวธารนนท ลลาทวานนท สาขาวชา พยาบาลศาสตร (การผดงครรภ)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การผดงครรภ)

.…….…………………..…….………. (รองศาสตราจารย ดร. ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

……………………………………………….. (ผชวยศาสตราจารย ดร. โสเพญ ชนวล)

คณะกรรมการสอบ

……………………………...ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. ศศกานต กาละ) ………………………………….……กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. โสเพญ ชนวล) ……………………………………….กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. สนนทา ยงวนชเศรษฐ) …………………………………….…กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ปยะนช จตตนนท) ………………………………………กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ศรพนธ ศรพนธ)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม .………………………………………………... (ผชวยศาสตราจารย ดร. สนนทา ยงวนชเศรษฐ)

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ .................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.โสเพญ ชนวล) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ลงชอ .................................................... (นางสาวธารนนท ลลาทวานนท) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอนและ

ไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ ........................................... (นางสาวธารนนท ลลาทวานนท) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ผเขยน นางสาวธารนนท ลลาทวานนท

สาขาวชา พยาบาลศาสตร (การผดงครรภ)

ปการศกษา 2559

บทคดยอ การวจยเชงท านายน มวตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาปจจยท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน กลมตวอยางเปนหญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภทคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และโรงพยาบาลสงขลา จ านวน 200 ราย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวยแบบสอบถาม 7 ชด ไดแก (1) ขอมลสวนบคคล (2) พฤตกรรมการบรโภคอาหาร (3) การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร (4) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (5) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (6) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และ (7) ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของเครองมอทงหมดโดยผ ทรงคณวฒจ านวน 3 ทาน ทดสอบคาความเทยงของเครองมอชดท 2-6 โดยค านวนหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ไดคาความเทยงเทากบ 0.80, 0.88, 0.85, 0.86, และ 0.89 ตามล าดบ คาความเทยงของแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ทดสอบโดยใชวธคเดอร-รชารดสน (KR-20) ไดคาความเทยงเทากบ 0.77 วเคราะหขอมลโดยใช การแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหปจจยท านายโดยใชสถตการถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนมคะแนนเฉลยอยในระดบด (M = 65.71, SD = 6.58) ปจจยทรวมท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ไดแก การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร โดยสามารถรวมท านายไดรอยละ 37 (R2 = .37, p < .001) ผลการวจยครงนสามารถน าไปใชเปนขอมลพนฐานเพอพฒนารปแบบการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสมในกลมหญงตงครรภวยรน

(6)

Thesis Title Factors Influencing Eating Behaviors Among Teenage Pregnant Women

Author Miss Tarinan leelatiwanon

Major Program Nursing Science (Midwifery)

Academic Year 2016

ABSTRACT This predictive research aimed to study the level of eating behaviors and factors influencing eating behaviors among teenage pregnant women. The sample consisted of 200 teenage pregnant women who visited antenatal clinics at Hatyai Hospital and Songkla Hospital. The research instruments for data collection comprised 7 questionnaires to obtain information (1) demographic characteristics, (2) Eating Behaviors, (3) Perceived Nutritional Benefit, (4) Nutritional Social Support, (5) Nutritional Self-Efficacy, (6) Nutritional Belief, and (7) Nutritional Knowledge. The content validity of all questionnaires was judged by 3 experts. The reliability of questionnaires 2-6 were tested using Cronbach’s alpha coefficient, yielding values of 0.80, 0.88, 0.85, 0.86 and 0.89 respectively. The reliability of Nutritional Knowledge questionnaire was tested using Kuder-Richardson (KR-20) yielding a value of 0.77. Data were analyzed using percentage, mean, and standard deviation. The predictability was analyzed using multiple regression. The result showed that eating behavior of teenage pregnant women was at a good level (M = 65. 71, SD = 6. 58). Regression modeling showed that self-efficacy of eating behavior, social support of eating behavior, and belief of eating behavior could explain 37 percent of the variation. (R2 = .37, p < .001). The results of this study could be used as basic information to promote optimal eating behavior among teenage pregnant woman.

(7)

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยความเมตตากรณา ความเอาใจใส และการชวยเหลอดแลเปนอยางดจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คอ ผชวยศาสตราจารย ดร. โสเพญ ชนวล และผชวยศาสตราจารย ดร. สนนทา ยงวนชเศรษฐ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทกรณาสละเวลาท งในและนอกเวลาราชการในการตรวจงาน แนะแนวทางการแกไขงาน ท งยงสอนกระบวนการวจย และตดตามทกขนตอน ท าใหศษยรสกซาบซงใจในความกรณาของทานเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสนดวย รวมถงคณาจารยคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรทกทาน ทใหแนวทางการเรยนรทเปนประโยชนแกผวจย ขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร. ศศกานต กาละ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. ปยะนช จตตนนท และรองศาสตราจารย ดร. ศรพนธ ศรพนธ คณะกรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาใหค าแนะน า เสนอขอคดเหนทเปนประโยชน เพอใหวทยานพนธฉบบนสมบรณมากยงขน ขอกราบขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทกรณาใหค าแนะน า และขอคดเหนทมประโยชนตอการปรบปรงแกไขเครองมอในการวจยครงน และขอกราบขอบพระคณผอ านวยการ หวหนาฝายการพยาบาล หวหนาพยาบาลหนวยฝากครรภ พยาบาล เจาหนาทหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และโรงพยาบาลสงขลาทกทาน ทไดใหความอนเคราะหชวยเหลอ และอ านวยความสะดวกในการเกบขอมล รวมทงขอขอบคณหญงตงครรภวยรนทกทานทใหความรวมมอในการวจยครงนเปนอยางด ขอขอบคณเจาหนาทงานบณฑต รนพ ฝายสารสนเทศและเทคโนโลยคณะเศรษฐศาสตร เพอนนกศกษาพยาบาลศาสตรมหาบณฑตรวมรน และตางรนทกทานทใหก าลงใจ ชวยเหลอในการท าวทยานพนธ รวมถงงานเอกสารส าหรบการด าเนนวจยทกขนตอน และเปนกลยาณมตรทดเสมอมา สดทายนขอกราบขอบพระคณครอบครวอนเปนทรกยง เพอน ๆ พ ๆ ทนอาจารยทกคน ทใหการชวยเหลอ ใหก าลงใจเสมอมา คณคาและประโยชนจากวทยานพนธฉบบนขอมอบใหบดา มารดา ครอาจารยทกทาน เจาหนาททกฝาย ผรวมงานและเพอน ๆ ทกคน ทไดประสทธประสาทความรใหแกผวจยทกระดบการศกษา

ธารนนท ลลาทวานนท

(8)

สารบญ

หนา บทคดยอ ......................................................................................................................................... (5) ABSTRACT ................................................................................................................................... (6) กตตกรรมประกาศ .......................................................................................................................... (7) สารบญ ........................................................................................................................................... (8) รายการตาราง ................................................................................................................................ (10) รายการภาพประกอบ .................................................................................................................... (11) บทท 1 บทน า .................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ............................................................................... 1

วตถประสงคการวจย ........................................................................................................... 5

ค าถามการวจย ...................................................................................................................... 6

กรอบแนวคดการวจย ........................................................................................................... 6

นยามศพท ............................................................................................................................ 8

ขอบเขตของการวจย ............................................................................................................ 9

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................................. 9

บทท 2 วรรณคดทเกยวของ ............................................................................................................. 10

การตงครรภในวยรน .......................................................................................................... 11

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ.................................................................. 14

ปจจยทศกษาในการวจยครงน ............................................................................................ 26

บทท 3 วธด าเนนการวจย ................................................................................................................. 39

ประชากรและกลมตวอยาง ................................................................................................ 39

เครองมอทใชในการวจย .................................................................................................... 40

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ......................................................................................... 44

การเกบรวบรวมขอมล ....................................................................................................... 45

การพทกษสทธกลมตวอยาง .............................................................................................. 46

การวเคราะหขอมล ............................................................................................................. 46

(9)

บทท 4 ผลการวจยและการอภปรายผล ............................................................................................ 48

ผลการวจย .......................................................................................................................... 48

อภปรายผลการวจย ............................................................................................................ 55

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ ........................................................................................ 62

สรปผลการวจย .................................................................................................................. 62

ขอเสนอแนะ ...................................................................................................................... 64

เอกสารอางอง .................................................................................................................................. 66

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 79

ก เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ........................................................................ 80

ข การพทกษสทธของกลมตวอยาง ................................................................................. 102

ค ขอตกลงเบองตนในการวเคราะหขอมลทางสถต ........................................................ 103

ง การวเคราะหขอมลอน ๆ .............................................................................................. 109

จ รายนามผทรงคณวฒ ................................................................................................... 112

ประวตผเขยน ................................................................................................................................ 113

(10)

รายการตาราง

ตาราง หนา

1 จ านวน รอยละของหญงตงครรภวยรน จ าแนกตามขอมลสวนบคคลและขอมลการตงครรภ ........................................................................................................................

.....49

2 คาต าสด สงสด คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน จ านวน รอยละ ของพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน...........................................................................

.....53

3 ความสมพนธระหวางการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารกบพฤตกรรม การบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน.....................................................................

.....54 4 คาสมประสทธการถดถอยพหคณปจจยท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญง

ตงครรภวยรน ...............................................................................................................

.....55 5 รอยละของระดบการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคม

ดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร.................................

...108 6 รอยละของพฤตกรรมการบรโภคอาหาร....................................................................... ...108 7 ภาพรวมคาต าสด สงสด คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน จ านวน รอยละ ของ

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน....................................................

...110

(11)

รายการภาพประกอบ ภาพ หนา

1 กรอบแนวคดการวจย..........................................................................................................8 2 แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร...........................102 3 แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ..........................103 4 แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร....103 5 แผนภมฮสโตแกรมของขอมลความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร.................................104 6 แผนภมฮสโตแกรมของขอมลพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน.......104 7 การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน..................................................105 8 การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน..................................................105 9 การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการรบรความสามารถของตนเองในการ

บรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน...........................106 10 การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน..................................................106

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปจจบนการตงครรภในวยรนยงคงเปนปญหาทส าคญในหลาย ๆ ประเทศ จากสถตการคลอดบตรทวโลก พบอตราการคลอดบตรในกลมหญงทมอาย 15-19 ป คดเปนรอยละ 11 ของการคลอดบตรทวโลก (World Health Organization [WHO], 2014) ซงประเทศไทยเปนประเทศทมอตราการต งครรภในวยรนสงตดอนดบตน ๆ ของทวปเอเชย (United Nations Development Programme, 2014) โดยพบวาอตราการคลอดของหญงวยรนในประเทศไทยเพมขนจาก 46.3 ในป 2557 เปน 47.9 ตอประชากรหญงวยเดยวกนพนคน ในป 2558 (ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2559) ส าหรบภาคใตมอตราการคลอดของหญงวยรนสงเปนอนดบท 3 รองจากภาคกลาง และภาคเหนอ ตามล าดบ (ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2557) ในจงหวดสงขลาพบอตราการคลอดของหญงวยรนเพมขนจาก 2,390 คน ในป 2557 เปน 2,401 คน ในป 2558 ซงเปนจ านวนทมากเปนอนดบสองของภาคใต (ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย , 2559) จากขอมลสถตทปรากฏเปนตวชใหเหนวาปญหาการตงครรภในวยรนของประเทศไทยและภาคใต โดยเฉพาะในจงหวดสงขลายงคงมสถตทสง ท าใหทารกจ านวนไมนอยไดรบการดแลจากมารดาทไมมความพรอมทางดานรางกาย และอาจมการปฏบตพฤตกรรมสขภาพทไมเหมาะสมในชวงระหวางการตงครรภ การต งครรภในวยรนนบเปนภาวะวกฤตทมผลกระทบตอสขภาพของหญงตงครรภวยรนและทารกในครรภ (สภาวด และสกาวเดอน, 2557) โดยสวนใหญเปนการตงครรภทเกดจากความไมตงใจ ท าใหเกดความรสกผด เศราและหดหระหวางการตงครรภ นอกจากนหญงต งครรภวยรนยงขาดความรในการดแลตนเอง เชน ดานโภชนาการ ท าใหเสยงตอการขาดสารอาหารในระหวางตงครรภ (ศรตยา, ภทรวลย, และสมประสงค, 2555) ทงนคณภาพชวตของมนษยตองเรมตงแตในครรภ ระยะของการตงครรภจงเปนชวงเวลาทส าคญทสด จ าเปนอยางยงทหญงตงครรภจะตองมการดแล และปฏบตตนดานสขภาพทด ซงน าไปสการมสขภาพทสมบรณแขงแรง ทงดานรางกาย จตใจ และสตปญญา (ณชชา และกาญจนา, 2553) ดงนนหญงตงครรภตองมพฤตกรรมการดแลตนเองทเหมาะสม โดยบรโภคอาหารทมประโยชน มปรมาณเพยง ในระหวางการตงครรภ พฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนปญหาหนงทพบในหญงตงครรภวยรน (WHO, 2010)

2 ซงพบวามการปฏบตตวไมถกตองในการบรโภคอาหารประเภทเนอสตว แปง ไข และถว (ศภมาส, ประไพวรรณ, และนษณา, 2552) นอกจากนยงพบวามการดมเครองดมทผสมแอลกอฮอลในขณะ

ตงครรภ สาเหตเนองมาจากขาดความรเกยวกบการปฏบตตวในขณะตงครรภ (ศรตยา, ภทรวลย, และสมประสงค, 2555) และวยรนเปนวยทขาดวฒภาวะ (สภาวด และสกาวเดอน, 2557) จงท าใหพบปญหาการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม (ศภมาส, ประไพวรรณ, และนษณา, 2552) นอกจากน หญงตงครรภวยรนมกรสกอบอายจากการตงครรภ (สภาวด และสกาวเดอน, 2557; Zaltzman, Falcon, & Harrison, 2015) กงวลเกยวกบรปรางทเปลยนไป จงรบประทานอาหารนอยลง (จราพร, 2549) ไมสนใจในการปฏบตตามค าแนะน าจากเจาหนาท (บษกร, 2555) ขาดความสนใจในการดแลสขภาพของตนเอง จงมความเสยงทจะเกดผลกระทบตามมา (สภาวด และสกาวเดอน, 2557) จะเหนไดวาปญหาพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสมสามารถพบไดในหญงต งครรภวยรน เนองจากวยนมความกงวลเกยวกบรปราง และรสกอบอายเมอมการต งครรภ นอกจากนไมสนใจดแลตนเอง ท าใหมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม ซงอาจสงผลกระทบตามมาตอหญงตงครรภและทารกได ผลกระทบจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม สงผลตอน าหนกตวขณะตงครรภนอยกวาเกณฑ (ปราณ, 2552) ท าใหเกดภาวะสารอาหาร (มาล, 2554) ท าใหหญงตงครรภวยรนเกดภาวะโลหตจางไดบอยกวาเมอเทยบกบหญงตงครรภวยปกต (เบญจพร, 2553; สลกจต, 2555; ปญญา และยศพล, 2558; WHO, 2010) นอกจากนพบวาหญงตงครรภวยรนมความเสยงตอการคลอดกอนก าหนดไดสงกวาหญงตงครรภวยปกต (ปญญา และยศพล, 2558; สมนก, 2551) ส าหรบผลกระทบตอทารกจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภพบวา มผลตอน าหนกตวของทารกคอ ทารกมน าหนกแรกเกดนอย (สรชย, 2552) นอกจากนทารกมการเจบปวยบอย เสยชวตงาย (มาล, 2554) และมผลตอเนองไปจนทารกโตเปนผใหญโดยเฉพาะกลมโรคเรอรงตาง ๆ (ถวลยวงค และชตมา, 2547; มาล, 2554) จะเหนไดวาพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสมในหญงตงครรภวยรน สงผลใหหญงตงครรภและทารกในครรภเกดภาวะแทรกซอนและปญหาสขภาพตามมาทงในระยะส นและระยะยาว ทงนพฤตกรรมการบรโภคอาหารมกมปจจยหลายอยางเขามาเกยวของ ปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารมหลายปจจย ซงผวจยไดน า ทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร มาเปนพนฐานในการศกษาครงน ซงพฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนสวนหนงของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ จากทฤษฎของเพนเดอรไดกลาววา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม (perceived benefits of action) ม อทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยบคคลมการคาดหวงประโยชนทจะไดรบหลงจากการปฏบตพฤตกรรม ท าใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมนน การรบรความสามารถของตนเอง

3 (perceived self-efficacy) มผลทงทางตรงและทางออมตอการปฏบตพฤตกรรมท าใหเกดความมงมนตอการปฏบตพฤตกรรมทวางไว อทธพลระหวางบคคล (interpersonal influences) คอ พฤตกรรม ความเชอ หรอทศนคตของคนอนไดแก ครอบครว (พอ แม พ นอง) เพอน และบคลากรทางสขภาพ มอทธพลตอความคดของบคคล (Pender, 2006) จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในหญงตงครรภ พบอกหลายปจจยทอาจมอทธพลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภ ซงไดแก การรบรประโยชนมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป (r = .28, p = .01) (สวรรณ, 2554) และยงพบวา การคาดการณถงประโยชนทจะไดรบจากการปฏบตพฤตกรรมท าใหหญงตงครรภมความสนใจและใหความส าคญกบการปฏบตพฤตกรรมนน (ตรพร และสจจา, 2550) การสนบสนนทางสงคม สามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป (β = .22, p = .05) (สวรรณ, 2554) และเปนตวก าหนดพฤตกรรมการบรโภคอาหารตลอดการตงครรภ (กฤตพร, 2550) และยงมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภวยรน (นาฏอนงค, 2554) การรบรความสามารถของตนเองสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป (β = .25, p < .05) (สวรรณ, 2554) และการสงเสรมการรบรสมรรถนะแหงตนท าใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดขน (ภรตา, 2553) ใกลเคยงกบการศกษาของ วลยรตน และสมพร (2555) พบวา การรบรความสามารถของตนเองสงผลใหพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภวยรนดขน นอกจากนอายของหญงตงครรภ (นชราพรรณ, พจนย, และจ าลอง, 2557) การรบรอปสรรค (สวรรณ , 2554) ความเชอทางศาสนา (มหมดดาโอะ และคณะ , 2551) มความเกยวของกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภ จะเหนไดวาปจจยดงกลาวสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพในหญงตงครรภ ซงการบรโภคอาหารเปนสวนหนงในการดแลสขภาพ ปจจยเหลานสามารถน ามาเปนขอมลพนฐานในการศกษาตอไปในกลมหญงตงครรภวยรน อยางไรกตามจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารพบวา ยงมขอจ ากดเกยวกบการศกษาในกลมหญงตงครรภวยรน แตพบจากการศกษาในกลมวยรนทวไป เชน นกเรยน นกศกษา นอกจากนพบในกลมผปวยโรคไต โรคเบาหวาน และกลมผสงอาย โดยพบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารมความสมพนธระดบปานกลางกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมผปวยไตวายเรอรง (r = .56, p < .01) (อญชนา, 2553) และมความสมพนธในระดบต าในกลมนกศกษาอดมศกษา (r = .26, p < .05) (วรยา, 2553) การสนบสนนทางสงคมมความสมพนธระดบปานกลางกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมวยรนทเสยงตอโรคเบาหวาน (r = .66, p < .01) (วารณ , สภาวด , พรรณ รตน , และวนดา , 2557) การรบ รความสามารถของตนเองสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาอดมศกษา

4 (β = .385, p < .05) (วรยา, 2553) และเปนปจจยทสามารถท านายความตงใจในการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารไขมนต าของวยรนหญงไดดทสด (β = .47, p < .05) (ปถมาวด, 2549) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารมความสมพนธระดบปานกลาง และสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมนกเรยนชน ป. 6 (β = .17, p < .01) (ณฐกร, 2544) นอกจากนสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชน ป. 4-6 ได (β = .14, p < .05) (พชราภณฑ, ปญจภรณ, และนชจรรตน, 2557) และความรเกยวกบการบรโภคอาหารสามารถท านายการเลอกชนดอาหารของกลมนกเรยนชน ป. 6 ได (β = .19, p < .01) (ณฐกร, 2544) และกลมวยรนในจงหวดสงขลา (β = -.10, p < .01) (จราภรณ , ส จตรา, และกานดา, 2559) นอกจากนความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 (r = .38, p < .05) (สรกนย, 2549) และในกลมนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน (r = .25, p < .01) (ศลาลน, 2554) เชนเดยวกบกลมผสงอาย (r = .34, p < .01) (กฤตน และชพสมทร, 2557) จะเหนไดวาปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารสามารถท านายหรอมความสมพนธในระดบปานกลางและระดบต า ซงพบในกลมอนทไมใชหญงตงครรภวยรน ในการศกษาครงนผวจยไดเลอกศกษาปจจยทมความสมพนธหรอสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารหรอมผลกบพฤตกรรมสขภาพในหญงตงครรภ โดยเลอกเฉพาะปจจยทสามารถแกไขได และสามารถน าไปพฒนาตอยอดเปนโปรแกรมในการปรบเปลยนพฤตรรมการบรโภคอาหารใหดขนในหญงตงครรภวยรน ประกอบกบปจจยทไดจากทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) ดงนน ปจจยทผวจยศกษาครงน ประกอบดวย (1) การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร (2) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (3) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (4) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และ (5) ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ซงอธบายปจจยดงกลาวได คอ ปจจยดานการรบรประโยชน (สขมาล, 2543; อญชนา, 2552) เปนความเชอของบคคล มคาดหวงถงประโยชนทจะไดรบภายหลงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ท าใหบคคลมการปฏบตพฤตกรรมนนขน (Pender, 2006) ปจจยดานการสนบสนนทางสงคม (เคลอวลย, 2550; วารณ, 2557) เปนการรบรของบคคลวาเครอขายทางสงคมของตนเองใหการสนบสนนทงดานวตถ ขอมลขาวสาร การเหนแบบอยาง และการเรยนรจากการสงเกตผอนทกระท าพฤตกรรมนน ๆ ซงมผลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ (Pender, 2006) การรบรความสามารถของตนเอง (วรรณภา, 2545; วรยา, 2553; สวรรณ , 2554) เมอบคคลเชอวาตนเองสามารถปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพได และรบรวาตนเองมความสามารถในการปฏบตพฤตกรรม จะเกดความมงมนตอการปฏบตพฤตกรรมนน ซงการรบรความสามารถของตนเองมอทธพลทงทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (Pender, 2006) ปจจยดานความเชอ (พชราภณฑ และคณะ, 2557; สธรรม, 2546) หญงตงครรภมความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารท

5 แตกตางกน ซงความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร มอทธพลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (อญมณ, 2544) และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร (กฤตน และชพสมน, 2557; ศลาลน, 2554; หทยกาญจน และอมพร, 2550) เมอหญงตงครรภไดรบความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ท าใหหญงตงครรภเกดความเขาใจ และสงผลตอการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด (พรรณ, 2555) ดงนนปจจยดานความรจงเปนอกตวแปรหนงทส าคญ และอาจมความเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรน ปจจยทผวจยเลอกมาศกษาครงนเปนตวแปรทมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร โดยพบในการศกษาของกลมอน ๆ ไดแก กลมวยรนทวไป เชน นกเรยน นกศกษา กลมผปวยโรคไต โรคเบาหวาน และกลมผสงอาย แตพบการศกษาในกลมหญงตงครรภวยรนโดยตรงนอย และเนองจากหญงตงครรภวยรนในจงหวดสงขลามสถตทสงเพมขน (ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2557) และการตงครรภในวยนมความเสยงทจะเกดภาวะซดมากกวาวยอน ๆ ซงการบรโภคอาหารเปนปจจยหนงทท าใหหญงตงครรภ และทารกในครรภมสขภาพแขงแรง ชวยปองกนการเกดภาวะเสยงนได การไดทราบถงปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร สามารถน าปจจยเหลานนมาปองกนหรอสงเสรมพฤตกรรมดานการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดตอไป ดงนน ผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรน โดยปจจยทน ามาศกษาประกอบดวย ปจจยดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ตวแปรทงหมดสามารถแกไขได และสามารถน าไปพฒนาเปนโปรแกรมเพอสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรนไดตอไป วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน 2. เพอศกษาอ านาจการท านายของการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

6 ค าถามการวจย 1. พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนอยในระดบใด 2. ปจจยดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร รวมกนท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดหรอไม อยางไร กรอบแนวคดการวจย งานวจยครงนใชทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร และการทบทวนวรรณกรรมทเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารมาเปนพนฐานในการศกษาครงน โดยผวจยน าปจจยบางประการจากทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) ไดแก การรบรประโยชน การรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคล ซงเปนมโนทศนในทฤษฎทชวยสรางแรงจงใจใหบคคลมการพฒนาหรอปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเอง ซงเพนเดอร กลาววา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม (perceived benefits of action) มอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยบคคลมการคาดหวงประโยชนทจะไดรบหลงจากการปฏบตพฤตกรรม ท าใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมนน การรบรความสามารถของตนเอง (perceived self-efficacy) มผลทงทางตรงและทางออมตอการปฏบตพฤตกรรมท าใหเกดความมงมนตอการปฏบตพฤตกรรมทวางไว อทธพลระหวางบคคล (interpersonal influences) คอ พฤตกรรม ความเชอ หรอทศนคตของคนอนไดแก ครอบครว (พอ แม พ นอง) เพอน และบคลากรทางสขภาพ มอทธพลตอความคดของบคคล จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร พบวา การรบรประโยชน (อญชนา, 2552) การสนบสนนทางสงคม (กฤตพร, 2550; เคลอวลย, 2550; วารณ, 2557) การรบรความสามารถของตนเอง (วรยา, 2553) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร (นนทตา และคณะ, 2552; สธรรม, 2546) ความร (กฤตน, 2557; หทยกาญจน และอมพร, 2550) อายในขณะตงครรภ (นชราพรรณ, พจนย , และจ าลอง, 2557) ระดบการศกษา (อญชณา, 2553) รายได (ค าปน, 2552; อญชณา, 2553) เจตคตหรอทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร (วรยา, 2553; วภาวรรณ และอาภรณ, 2557; อนกล, 2551) ความเชอทางศาสนา (มหมดดาโอะ และคณะ, 2551) พฤตกรรมการบรโภคอาหารภายในครอบครว (วรยา, 2553; หทยกาญจน และอมพร, 2550) ปจจยดานสขภาพรางกาย (ค าปน, 2552) และการไดรบขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ (วรยา, 2553) ม

7 ความสมพนธหรอมผลกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ปจจยเหลานเปนพนฐานในการเลอกตวแปรทจะมาศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรนครงน จากทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender) และจากการทบทวนวรรณกรรมพบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร เปนการค านงถงประโยชนของการบรโภค สามารถท าใหหญงตงครรภรบรวาพฤตกรรมทปฏบตน นเกดประโยชนหรอมขอดตอสขภาพ จงน าไปสความมงมน หรอเปนแรงจงใจทจะปฏบตพฤตกรรมให ดและถกตอง การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ เปนปจจยหนงทสามารถท าใหหญงตงครรภเกดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพไดเชนกน ซงการสนบสนนทางสงคมเปนความคาดหวงของบคคลใกลชด เชน สาม พอแม เพอน และบคลากรทางการแพทย และการมปฏสมพนธกบบคคลรอบขาง ท าใหไดรบขอมลขาวสาร ค าแนะน า เงน มการตอบสนองดานตาง ๆ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร เปนอกปจจยหนงทอาจมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร กลาวคอ เมอหญงตงครรภมการรบรความสามารถของตนเอง จะท าใหเกดความเชอมนในตนเองวาสามารถกระท าหรอแสดงออกในพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดได ส าหรบความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนปจจยทมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ซงไดจากการทบทวนวรรณกรรม กลาวคอ ความเชอมกไดรบการถายทอดจากบรรพบรษ เปนปจจยภายในทชวยสงเสรม กระตนใหหญงตงครรภเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ท าใหบคคลเชอวาตนเองสามารถมพฤตกรรมทก าหนดนนได และมงสการปฏบตพฤตกรรมใหส าเรจตามทคาดหวง นอกจากนความรยงเปนสวนส าคญ ซงไดรบจากประสบการณ การเรยนร การรบฟงจากทตาง ๆ และเปนพนฐานของการตดสนใจในเรองตาง ๆ รวมถงการบรโภคอาหารดวย ดงนนในการวจยครงน ผวจยจงเลอกศกษา 5 ตวแปร ไดแก การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร มาศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมหญงตงครรภวยรน ตามภาพท 1 ดงน

8

ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย นยามศพท พฤตกรรมการบรโภคอาหาร หมายถง การปฏบตหรอการแสดงออกในการรบประทานอาหารของหญงตงครรภวยรนทกระท าเปนประจ า โดยมองคประกอบคอ การเลอกประเภท และปรมาณของอาหาร สขนสยในการบรโภค รวมถงความถในการรบประทานอาหาร โดยมการค านงถงประโยชนและผลเสยทอาจเกดขนกบรางกาย สามารถวดไดจากแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนของวชชลดา (2558) การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร หมายถง การรบรถงคณคาของการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร และเขาใจถงประโยชนของการบรโภคอาหารท าใหเกดประโยชนตอสขภาพของตนเอง และทารกในครรภ สามารถชวยปองกนการเกดความเสยงตาง ๆ ทจะเกดกบสขภาพได มการค านงถงประโยชน ประเภท และปรมาณของอาหารทบรโภค ซงสามารถวดไดจากแบบสอบถามการรบรประโยชนทดดแปลงจากแบบสอบถามของสวรรณ (2554) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ หมายถง การไดรบการสงเสรมพฤตกรรมดานโภชนาการ การใหขอมล รบฟงและใหก าลงใจจากสาม และสมาชกในครอบครว ซงวดไดจากแบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมของพนดา (2545) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร หมายถง ความรสกเชอมนในความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารทถกตอง ในปรมาณทเหมาะสม ซงสามารถวดไดจากแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภของสวรรณ (2554)

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ

การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร

ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร

ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

9 ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร หมายถง การยอมรบ และเชอวาสงทปฏบต หรอบอกกลาวมาเปนจรง ซงความเชอนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน สามารถวดไดจากแบบสอบถามความเชอดานการบรโภคอาหารทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรม รวมกบดดแปลงจากแบบสอบถามความเชอในการบรโภคอาหารระหวางการตงครรภของฉลรตน (2555) ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร หมายถง การรบรและเขาใจของหญงตงครรภวยรนเกยวกบการบรโภคอาหาร ทงในดานประโยชนและขอหามในการปฏบตในระหวางการต งครรภ ท าใหสามารถมพฤตกรรมการบรโภคอาหารท ถกตองได ซ งสามารถวดไดจาก แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหารทผวจยสรางขน ขอบเขตของการวจย การวจยครงนเปนการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน กลมตวอยางคอ หญงตงครรภทมอายนอยกวา 20 ป นบจนถงวนคลอด ทมาฝากครรภ ณ หนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนย และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลจงหวดแหงหนงในภาคใต เกบขอมลชวงเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน พ.ศ. 2559 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ การศกษาครงนท าใหไดทราบปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ซงใชเปนแนวทางส าหรบบคลากรหรอทมสขภาพในการพฒนารปแบบการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสมในหญงตงครรภวยรน

10

บทท 2 วรรณคดทเกยวของ

การศกษาครงนเปนการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผวจยไดทบทวนวรรณกรรมจากเอกสาร ต ารา และงานวจยตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหมเนอหาทครอบคลมในเรองทศกษา ดงน

1. การตงครรภในวยรน 1.1 ความหมายของการตงครรภวยรน 1.2 ผลกระทบจากการตงครรภวยรน 2. พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ 2.1 ความหมายของพฤตกรรมการบรโภคอาหาร 2.2 ความตองการสารอาหารในหญงตงครรภ 2.3 พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน 2.4 ผลกระทบจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม 2.5 ทฤษฎการสงเสรมสขภาพ 2.5 การประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร 2.6 ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร 3. ปจจยทศกษาในการวจยครงน 3.1 การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร 3.2 การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ 3.3 การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร 3.4 ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร 3.5 ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

11

การตงครรภในวยรน การตงครรภในวยรนสงผลตอการด าเนนชวตของวยรนเปลยนแปลงไปจากเดม หนาท และความรบผดชอบมากขน ตองปรบตวมากขน เนองจากวยรนเปนวยทยงมการเจรญเตบโตอยางตอเนอง ความพรอมทางดานรางกาย จตใจ และอารมณยงไมสมบรณ การตงครรภในวยน จงสงผลกระทบตอภาวะสขภาพรางกาย จตใจของมารดาวยรน รวมทงกระทบตอทารกในครรภในหลายดานซงจะกลาวตอไป

ความหมายของการตงครรภวยรน ไดมการใหความหมายของการตงครรภวยรนไววา เปนการตงครรภทอยในชวงอายระหวาง 10-19 ป (WHO, 2004) นอกจากน คอ การตงครรภของผหญงทมอายนอยกวา 20 ปบรบรณ เมอนบถงวนก าหนดคลอด หรอเฉลยอาย 14-19 ป (นาฏอนงค, 2554; มาล, 2554; สอาดะ, 2552; UNICEF, 2551) ดงนนการศกษาครงน จงสรปความหมายของการตงครรภวยรนไดวา การตงครรภของวยรนทมอายนอยกวา 20 ป นบจนถงวนคลอด

ผลกระทบจากการตงครรภวยรน การตงครรภทเกดในวยรนสงผลกระทบดานรางกาย ดานจตใจ อารมณ รวมทงดานสงคมของมารดา และยงน าไปสการท าแทง มความเสยงทจะเกดภาวะแทรกซอนตามมาอกดวย นอกจากนอาจมผลกระทบตอทารกในครรภ เกดความผดปกตตาง ๆ เนองจากพฒนาการทางดานรางกายของหญงตงครรภยงไมสมบรณ รวมทงมพฤตกรรมการดแลตนเองขณะตงครรภไมด จงสงผลกระทบตาง ๆ ตามมา สามารถอธบายไดดงตอไปน

1. ผลกระทบตอหญงตงครรภวยรน ผลกระทบตอหญงต งครรภวยรน ประกอบดวย ผลกระทบทางดานรางกาย ผลกระทบทางดานจตใจ อารมณ และผลกระทบดานเศรษฐกจและสงคม ซงมรายละเอยดดงตอไปน

12

ผลกระทบดานรางกาย การต งครรภในวยรน ท าใหพฒนาการทางรางกายตามวยหยดชะงก เนองจากมการปดของกระดกบางแหงเรวกวาปกต ท าใหสวนสงของรางกายไมเจรญเตบโตตอ (สคนธ, 2547) การตงครรภในวยนมโอกาสเกดภาวะแทรกซอนได เชน ภาวะโลหตจาง (แววดาว, 2555; สลกจตร, 2555; Vorvick & Storck, 2011) ซงภาวะโลหตจางมกพบไดบอยในการตงครรภวยรน เมอเปรยบเทยบกบการต งครรภในวยผ ใหญ (Snigdha & Krishna, 2014) สอดคลองกบการศกษาของ โอซามะ และคณะ (Osama, Abd-elsattar, Mohammed, & Mohammed, 2015) พบวา การต งครรภในวยรนมโอกาสเสยงทจะเกดภาวะโลหตจางไดสง นอกจากนพบวา ในชวงการตงครรภ หญงตงครรภวยรนมน าหนกนอย (แววดาว, 2555; สลกจตร, 2555) เกดภาวะความดนโลหตสงในขณะต งครรภ (Kuman, Singh, Basu, Pandey, & Bhargava, 2007; Vorvick & Storck, 2011) ถงน าคร าแตกกอนก าหนด การคลอดหยดชะงก (Snigdha & Krishna, 2014) คลอดกอนก าหนด (แววดาว , 2555; Vorvick & Storck, 2011) และมโอกาสสงทตองผาคลอด (Suparp & Ratsiri, 2011) นอกจากน ยงพบความเสยงของการเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธ เชน โรคเอดส หนองใน ซฟลส รวมกบการต งครรภในวยรนมากกวาวยผใหญ (Christina & Jeannette, 2005) จะเหนไดวาการตงครรภในวยรนซงเปนวยทไมมความพรอมทางดานรางกาย และมความเสยงการเกดภาวะแทรกซอนตาง ๆ ท าใหการตงครรภในวยนเกดผลกระทบทางดานรางกายไดมากกวาวยอน

ผลกระทบดานจตใจ อารมณ เนองจากวยรนพฒนาการทางดานจตใจยงไมสมบรณ ท าใหการจดการกบปญหาตาง ๆ ยงไมด การตงครรภสวนใหญไมไดมการวางแผนไวลวงหนา ท าใหวยรนเกดความคบของใจ ล าบากใจ ขดแยงกบการด าเนนชวตในดานตาง ๆ บางครอบครวไมยอมรบ และไมไดรบการชวยเหลอ ท าใหรสกหวาเหว ถกทอดทง รสกสญเสย ขาดทพง โกรธ รสกผด วนวายใจ เกดทศนคตในทางลบกบการตงครรภ (สคนธ, 2547) นอกจากนหญงตงครรภวยรนรสกหมดคณคาในตวเอง รสกอบอาย จากการถกประณามจากคนในสงคม ซงมองวาเปนผหญงไมด ไมรกนวลสงวนตว และสญเสยศกดศรในตวเอง (ศศนนท, พชรนทร, อชยา, และพชรนทร, 2556) ดงนนการตงครรภในวยรนซงพฒนาการทางดานจตใจยงไมมความพรอมจะสงผลตอสภาพจตใจ อารมณของหญงตงครรภวยรน ท าใหเกดความรสกไมดในระหวางการตงครรภ

13

ผลกระทบดานเศรษฐกจและสงคม โดยทวไปสงคมไทยมกไมยอมรบการตงครรภในวยเรยน หญงตงครรภวยรนจงตองหยดเรยน หรอลาออกจากโรงเรยน (จรเนาว, 2553) ถกตดขาดจากเพอน ไมมการรวมกจกรรมกบเพอน และแยกตวออกจากสงคม (ศศนนท และคณะ, 2556; Meadow-Oliver, Sadler, Swartz, & Ryan-Krause, 2007) เมอไดรบการศกษานอย เพราะตองออกจากสถานศกษา ท าใหมโอกาสในการเลอกงานนอยลง หรอไมมงานท า สงผลใหขาดรายได (WHO, 2014) ดงน นการตงครรภในวยรนสงผลใหตองพกการเรยนหรอตองลาออกจากโรงเรยน ถกตดขาดจากสงคม และสงผลตอโอกาสการมงานท าทด

2. ผลกระทบตอทารกในครรภ การตงครรภในวยรนนอกจากจะมผลกระทบตอตววยรนแลว ยงสงผลกระทบตอทารกในครรภ ซงท าใหทารกเกดภาวะแทรกซอนตาง ๆ ได เชน ทารกโตชาในครรภ (Osama, Abd-elsattar, Mohammed & Mohammed, 2015) น าหนกตวนอย (วชญา, 2555; Snigdha & Krishna, 2014; Verropoulou & Basten, 2014) พบความผดปกตของทารก (Shrim et al., 2011) ทารกคลอดกอนก าหนด ภาวะขาดออกซเจนในทารกแรกเกด ทารกหายใจล าบาก ตวเหลอง อตราการเกดไรชพและอตราการตายปรก าเนดสง (Kuman et al., 2007) จากผลการศกษายอนหลง การตงครรภวยรนและผลลพธการคลอด พบวา ทารกทเกดจากมารดาทอาย 17 ป หรอนอยกวา มความเสยงของคะแนนสภาวะเดกแรกเกดต า (Apgar score) ในนาทท 5 (Xi-Kuan et al., 2007) นอกจากนทารกหลงคลอดตองถกสงตวไปดแลทหอผปวยทารกแรกเกดภาวะวกฤต (NICU) เพมขน (Shrim et al., 2011; Suparp & Ratsiri, 2011) จะเหนไดวาการตงครรภในวยรนสงผลตอทารกในครรภ ซงอาจเกดภาวะแทรกซอนตาง ๆ และมความเสยงททารกจะตองถกสงตอไปดแลทหอผปวยทารกแรกเกดภาวะวกฤต จะเหนไดวาการต งครรภในวยรนสงผลกระทบท งดานรางกาย จตใจ อารมณ เศรษฐกจ และสงคมของหญงตงครรภวยรน โดยเฉพาะการตงครรภในวยนอาจสญเสยโอกาสในการไดงานท าทด หรออาจไมมงานท า จากการทตองลาออกจากสถานศกษา ท าใหตองอยในภาวะพงพาบคคลอน เชน บดา มารดา ตองแบกภาระเพมขนในการเลยงดหญงตงครรภและทารกทเกดมา รวมถงการต งครรภในวย รน มผลกระทบตอภาวะสขภาพของทารกในครรภ อาจเกดภาวะแทรกซอนหรอความผดปกตตาง ๆ ขน สะทอนใหเหนวา การตงครรภในวยรน มผลกระทบรอบดานตอหญงตงครรภ ทารกในครรภ และครอบครว

14

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ พฤตกรรมการบรโภคอาหารในชวงการตงครรภ มความส าคญตอสขภาพของมารดาและทารกในครรภ ดงน นจงตองเขาใจถงความหมาย ความตองการสารอาหารในหญงตงครรภ พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผลกระทบจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารไมเหมาะสม และการประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ดงรายละเอยดตอไปน

ความหมายของพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมา ไดมผสรปความหมายของพฤตกรรมการบรโภคอาหารไว ไดแก สวรรณา และคณะ (2556) ไดใหความหมายวา เปนความสามารถในการแสดงออกหรอการปฏบตในการเลอกรบประทานอาหารทถกวธ และการเลอกซออาหาร นอกจากน พรพมล (2554) ใหความหมายวา การปฏบตหรอการแสดงออกทท าอยเปนประจ า ในการรบประทานอาหาร แสดงออกทงดานการกระท า ความคด และอารมณ โดยพฤตกรรมการบรโภค สามารถปฏบตไดถกตองตามหลกโภชนาการ ท าใหมโภชนาการทด นรนทร (2552 ) ไดกลาววา พฤตกรรมการบรโภคอาหาร หมายถง การประพฤต ปฏบต หรอแสดงออกเกยวกบการเลอกบรโภคอาหาร สขลกษณะ และวธการรบประทานอาหารทสามารถสงเกตได โดยเปนลกษณะความชอบหรอไมชอบ ปฏบตสม าเสมอ จนกลายเปนความเคยชน ผบรโภคมการพจารณาในการเลอก ปรง และรบประทาน และพชราภรณ (2545) ใหความหมายพฤตกรรมการบรโภคอาหาร วา เปนพฤตกรรมเกยวกบการรบประทานอาหาร การเลอกประเภทอาหาร ชนด ระยะเวลาการรบประทานอาหาร และความถในการรบประทานอาหาร โดยค านงถงประโยชนและผลเสย ทอาจเกดขนกบรางกาย การวจยครงนผวจยใหความหมายพฤตกรรมการบรโภคอาหาร หมายถง การปฏบตหรอการแสดงออกในการรบประทานอาหารของหญงตงครรภวยรน ทกระท าเปนประจ า มองคประกอบคอ การเลอกประเภทและปรมาณของอาหาร สขนสยในการบรโภค รวมถงความถในการรบประทานอาหาร โดยมการค านงถงประโยชนและผลเสยทอาจเกดขนกบรางกาย

ความตองการสารอาหารในหญงตงครรภ สารอาหารตาง ๆ มความจ าเปน และส าคญตอการเจรญเตบโตและเสรมสรางพฒนาการของทารกในครรภรวมถงหญงตงครรภ โดยเฉพาะวยรนเปนวยทมการเจรญเตบโตทางรางกายอยางรวดเรว กระเพาะอาหารและล าไสมการขยายใหญ ระบบการยอยอาหารมการท างาน

15

เตมท พบวาวยรนหวบอย กนจ เพอน าสารอาหารไปชวยในการเจรญเตบโต (อไร, 2545) การตงครรภในวยรน มกเสยงตอการขาดสารอาหารทงตอตวมารดาและทารกในครรภ เนองจากทงสองอยในภาวะทมการเจรญเตบโต อาจมการแยงสารอาหาร สงผลตอการหยดชะงกของการเจรญเตบโต ดงน นหญงต งครรภวยรนจงมความตองการสารอาหารมากขน รวมท งวตามน แรธาตตาง ๆ (วนดดา, 2548) อาหารทเพยงพอและมคณคา มผลตอน าหนกตวของหญงตงครรภวยรน ซงจากการศกษาภาวะทางโภชนาการในหญงตงครรภวยรน สวนใหญพบวามน าหนกตวนอยระหวางการตงครรภ ควรมการใสใจในเรองอาหารระหวางการตงครรภ (Rocio et al., 2010) จากพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และการเจรญเตบโตทตอเนองทงมารดาและทารกในครรภ จงควรใสใจเรองปรมาณอาหารและสารอาหารตาง ๆ ในชวงระหวางการตงครรภของหญงตงครรภวยรน พลงงานทหญงตงครรภวยรนควรไดรบในแตละวน ไมควรนอยกวา 2,400 กโลแคลอร (สคนธ, 2547) ดงนนหญงตงครรภควรไดรบสารอาหารหลกทจ าเปนตอรางกาย ไดแก (1) โปรตน ควรไดรบประมาณ 60 กรมตอวน (วมลรตน, 2544) หรอ 12 ชอนกนขาว (ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2555) ซงโปรตนเปนสารอาหารทจ าเปนตอการเสรมสรางเนอเยอตาง ๆ ทงของมารดาและทารกในครรภ รวมถงการแบงเซลลและเจรญเตบโตของสมองทารก หากไดรบโปรตนไมเพยงพอ จะท าใหทารกมสตปญญาต า มการเรยนรทชากวาเดกปกตทวไป แหลงของโปรตน ไดแก เนอสตว ไข ผลตภณฑจากนมและถวเมลดแหงชนดตาง ๆ (พทธนนท, 2555) (2) คารโบไฮเดรต ควรไดรบประมาณ 37.5-45 กรมตอวน (วมลรตน, 2544) หรอ 8 ทพพในไตรมาสแรก 10 ทพพ ในไตรมาสท 2-3 (ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2555) เปนสารอาหารทใหพลงงานแกรางกายในขณะตงครรภ ไดรบจากขาว แปง ผก ผลไม (Story & Hermanson, 2000) (3) ไขมน เปนสารอาหารทมกรดไขมนจ าเปน ชวยพฒนาสมอง เนอเยอระบบประสาทสวนกลางของทารก ชวยดดซมวตามน เอ ด อ เค และเปนแหลงพลงงานทส าคญของรางกาย (Story & Hermanson, 2000) ผก 6 ทพพ ผลไม 5-6 สวนตอวน (4) น าตาล ควรไดรบไมเกน 4-5 ชอนชา (5) เกลอไมเกน 1 ชอนชา ตอวน (ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2555) และ (6) น า มความจ าเปนตอรางกาย ควรดมน าวนละ 2,000 มลลลตร หรอ 6-8 แกว (วนส, 2545) แรธาตตาง ๆ ทหญงตงครรภควรไดรบ ไดแก (1) แคลเซยม ชวยในการเสรมสรางกระดกและฟนของมารดาและทารกในครรภ (ธารวรรณ, 2553) แหลงแคลเซยม ไดแก นม โยเกรต ชส (Perry, 2014; Story & Hermanson, 2000) นอกจากนพบมากในกงแหง ปลาเลกปลานอย ปลาไสตนแหง เนอสตว นมถวเหลอง และเตาห (วนส , 2545) ในหญงต งครรภวยรน ควรไดรบแคลเซยมในปรมาณวนละ 1,300 มลลกรม (Murray & Mckinney, 2010; Institute of Medicine,

16

2010) หรอดมนม 3 แกวตอวน (ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ , 2555) (2) ฟอสฟอรส ควรไดรบ 1,250 มลลกรมตอวน ชวยในกระบวนการเผาพลาญพลงงานของเซลล และท างานรวมกบแคลเซยมในการเสรมสรางการเจรญเตบโตของกระดก พบมากในนม เนอไมตดมน ปลา ธญพช (Murray & Mckinney, 2010) และผกใบเขยวชนดตาง ๆ (พทธนนท , 2555) (3) แมกนเซยม ควรไดรบ 400 มลลกรมตอวน มความส าคญชวยในการท างานของกลามเนอระบบประสาท กระตนเอนไซมส าหรบการเผาผลาญโปรตนและพลงงานของรางกาย พบในธญพช เมลดถวชนดตาง ๆ ผกใบเขยวชนดตาง ๆ (Murray & Mckinney, 2010) (4) เหลก หญงตงครรภวยรนมความตองการมากกวาวยผใหญ (ดารนนย, 2556) ใชในการสรางเมดเลอดแดง และเนอเยอตาง ๆ พบมากใน ตบ มาม ไต เลอด ไขแดง เนอแดง และผกใบเขยวตาง ๆ (วมลรตน, 2552) แรธาตอน ๆ ทจ าเปน เชน (1) ไอโอดน ขณะตงครรภควรไดรบ 220 ไมโครกรมตอวน เปนสวนประกอบส าคญของฮอรโมนไทรอคซน (thyroxin) แหลงอาหารทพบ ไดแก เกลอทะเล อาหารทะเล เปนตน (Murray & Mckinney, 2010; Perry, 2014) (2) โฟเลต ชวยสรางเซลลสมองในชวงเดอนแรก เปนโคเอนไซม (coenzyme) ในการสงเคราะหกรดนวคลอก ซงจ าเปนตอการสรางเมดเลอดแดง (วมลรตน, 2552) พบมากในขนมปง เมลดธญพช สม ราสเบอรร ผกใบเขยว บลอกโคล ถวชนดตาง ๆ นม เนอสตว (ธารวรรณ , 2553) (3) โฟลกแอซด ควรไดรบ 600 ไมโครกรมตอวน พบมากในผกใบเขยว พชตระกลถว น าสม ผกโขม และธญพชตาง ๆ (Murray & Mckinney, 2010; Stang, Story, & Feldman, 2005) ชวยลดโอกาสการเกดน าหนกนอยในทารกแรกเกด ลดความเสยงจากภาวะโลหตจางในมารดาและทารก (WHO, 2012) วตามนตาง ๆ ทมความจ าเปน เชน วตามนทละลายในน า ไดแก (1) วตามน บ 1 (B 1) มความส าคญในการสงเคราะหอะซตลโคลน (acetylcholine) ภายในเซลล การยอยสารอาหารประเภทคารโบไฮเดรต บ ารงเสนประสาท กลามเนอหวใจ และเนอเยอการยอย พบมากในผลไม ผก เครองในสตว ปลา ไข นม และเมลดทานตะวน เปนตน (Tran, 2011) (2) วตามนบ 2 (B 2) จ าเปนส าหรบการเผาผลาญไขมน โปรตน คารโบไฮเดรต ชวยในการหายของแผล ปรบสมดลฮอรโมน และชวยในการเจรญเตบโตของทารก (Tran, 2011) พบมากในเนอสตว ตบ หวใจ นม เนยแขง เมลดถวก าลงงอก ผกใบเขยวยอดออน และผลไมเปลอกแขง (3) วตามนบ 6 (B 6) ควรไดรบ 1.9 มลลกรมตอวน จ าเปนส าหรบการดดซมกรดอะมโน (Murray & Mckinney, 2010; Perry, 2014) ชวยผลตสารภมคมกน ผลตเมดเลอดแดง กระตนเอนไซม พฒนาระบบประสาท บ ารงกระดกและฟน ชวยคงสมดลของไกลโคเจน (Tran, 2011) พบมากในนม เนย และเครองในสตว (พทธนนท, 2555) (4) วตามนบ 12 (B 12) ชวยในการสรางเมดเลอดแดง และเสนประสาทของรางกาย (Murray & Mckinney, 2010; Perry, 2014) พบในเนอสตว หอยกาบ หอยนางรม กง นม ชส โยเกรต และไขแดง (Story & Hermanson, 2000) (5) วตามนซ ชวยในการดดซมธาตเหลก จ าเปนตอการสราง

17

เนอเยอเกยวพน หลอดเลอด (ธารวรรณ, 2553) และใหเซลลยดตดกน นอกจากนชวยบ ารงกระดกและฟนของทารกในครรภ หากไดรบไมเพยงพอ หญงตงครรภจะเสยงตอการตดเชอ สงผลใหเกดการคลอดกอนก าหนด และภาวะครรภเปนพษได พบมากในฝรง สม มะขามปอม มะเขอเทศ และผกสด (พทธนนท, 2555) ส าหรบวตามนทละลายในไขมน ไดแก (1) วตามนเอ ขณะตงครรภควรไดรบ 750 ไมโครกรม ชวยในการพฒนาของเซลลตาง ๆ ในรางกายทารก พบมากในตบ ผลตภณฑจากนม ไข (Murray & Mckinney, 2010; Perry, 2014) และผกใบเขยว (พทธนนท, 2555) (2) วตามนด ควรไดรบ 5 ไมโครกรมขณะต งครรภ ชวยดดซมแคลเซยม และปองกนการเกดภาวะกระดกพรน (Murray & Mckinney, 2010; Perry, 2014) พบมากในอาหารจ าพวก ไข นม ผลตภณฑจากนม โยเกรต เนย นมถวเหลอง และเนอสตว (ธารวรรณ, 2553) (3) วตามนอ พบมากใน ธญพช ไข ผกใบเขยว บลอกโคล กะหล าปล ผกกาด อโวคาโด ถว เครองในสตว (Tran, 2011) นอกจากนยงพบมากในน ามนร าขาว น ามนขาวโพด น ามนเมลดฝาย น ามนถวเหลอง และถวเมลดเปลอกแขงชนดตาง ๆ (วมลรตน, 2552) และ (4) วตามนเค ชวยในการแขงตวของเลอด จงควรไดรบ 15 มลลกรมตอวน (Murray & Mckinney, 2010) ดงนนสารอาหารชนดตาง ๆ มความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของทารกในครรภรวมท งชวยสงเสรมพฒนาการทางดานรางกายใหแกหญงตงครรภ เพอความสมบรณแขงแรง การขาดสารอาหารบางประเภทจะสงผลเสยตอภาวะสขภาพของทารกในครรภ อาจเกดความผดปกตไดในชวงระหวางการพฒนาเปนตวออน หรอตลอดชวงอายครรภ หญงตงครรภวยรนจงควรไดรบปรมาณสารอาหารทเหมาะสม พลงงานทเพยงพอ และควรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดตลอดชวงระหวางการตงครรภ

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน หญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการรบประทานอาหารทไมเหมาะสม มกเลอกรบประทานอาหารตามใจตนเอง หรอตามเพอนมากกวานกถงคณคาของอาหาร เพราะวยรนชอบเลยนแบบเพอน มความกงวลในรปรางหรอกลวอวน (สคนธ, 2547) และจากการศกษางานวจย พบวา หญงตงครรภวยรนมการรบประทานของหมกดอง เชน ผลไมดองในระหวางการตงครรภ มการรบประทานไขเพยงวนละ 1 ฟอง และรอยละ 50 ไมมการรบประทานสมหรอมะละกอสกทกวน และยงพบวาหญงตงครรภวยรนมความเขาใจผดในการเลอกรบประทานอาหาร รวมทงปรมาณการรบประทาน (จราพร, 2549) นอกจากนพบวา หญงตงครรภวยรนสวนใหญมการปฏบตตวเหมาะสมปานกลางในดานการบรโภคอาหาร ยงพบการรบประทานผลไมหมกดอง ผกดอง ดมสราหรอ

18

เครองดมผสมแอลกอฮอล ชากาแฟ ชอบรบประทานอาหารสก ๆ ดบ ๆ (วไล, 2544) และยงมการปฏบตตวไมถกตองในเรองการรบประทานอาหารประเภทเนอสตว แปง ไข และถว (ศภมาส และคณะ, 2552) จะเหนไดวา หญงตงครรภวยรนยงมการปฏบตตวไมถกตองในเรองการบรโภคอาหาร วยรนเปนวยทมการชกจงไดงาย มการเลยนแบบจากบคคลทชนชอบ และการโนมนาวจากสอโฆษณา ท าใหวยรนเหนวาสงนนเปนสงททนสมย และเกดความเขาใจผดและนยมบรโภค โดยสนใจเฉพาะรป รส กลน ส ของอาหารมากกวาการค านงถงประโยชน เชน นยมการบรโภคไอศครม คกก ขนมเคก และดมน าอดลมเปนประจ า สงเหลานมผลตอภาวะสขภาพและมพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสมกบวย (หทยกาญจ และอมพร, 2550) ซงสอดคลองกบการศกษาของทพยพกา (2553) พบวาวยรนมความชอบตออาหารทใหพลงงานสง เชน ขนมขบเคยว ชานม น าหวาน น าอดลม อาหารจานดวน อาหารฟาสตฟด ขนมอบ ผลไมรสหวาน ของวางททอดในน ามน และกบขาวทมสวนประกอบของกะท นอกจากนหญงตงครรภวยรนมบรโภคนสยทไมด เชน การเคยวขาวไมละเอยด การรบประทานขนมขบเคยวในระหวางการท ากจกรรมอน การรบประทานอาหารประเภทลกอม ทอฟฟ ชอกโกแลต ขนมหวาน และไอศกรม ซงความชอบเหลานอาจมผลตอพฤตกรรมการบรโภคในชวงการตงครรภ จะเหนไดวาหญงตงครรภวยรนมกมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม รวมถงชวงวยนมบรโภคนสยทไมดอยเดม และอาจมพฤตกรรมคงเดมในระหวางการตงครรภ สงผลใหในชวงระหวางการตงครรภมพฤตกรรมการบรโภคอาหารไมด ซงอาหารแตละชนดหรอปรมาณของอาหาร 1 มอในแตละวน มความส าคญตอหญงตงครรภและทารกในครรภอยางมาก นอกจากจะชวยสงเสรมการเจรญเตบโตทางรางกายของหญงตงครรภแลว ยงชวยใหทารกในครรภมภาวะสขภาพสมบรณแขงแรงไดอกดวย หากไดรบปรมาณหรอสารอาหารไมเพยงพอจะเกดผลกระทบตาง ๆ ตามมา

ผลกระทบจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม วยรนเปนวยทหวงรปราง และบางครงมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไมเหมาะสม เมอตงครรภอาจมพฤตกรรมเดมตอเนอง ท าใหสงผลกระทบตอภาวะสขภาพในระหวางการตงครรภ ทงในมารดาและทารกในครรภ ดงน

19

1. ดานมารดา เนองจากวยรนเปนวยทยงคงมพฒนาการทางรางกายอยางตอเนอง พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนทไมเหมาะสม สงผลใหเกดการขาดสารอาหารทจ าเปนบางชนด เชน สารอาหารจ าพวก แคลเซยม แมกนเซยม สงกะส เหลก ไฟเบอร โฟเลต วตามนด และ อ (Jacqeline et al., 2000) สอดคลองกบการศกษาของซาฮ และคณะ (Sahu, Agarwal, Das, & Pandey, 2007) พบวา ภาวะโภชนาการทไมเหมาะสมในชวงการตงครรภท าใหเกดภาวะทพโภชนาการ นอกจากนอาจเกดภาวะซด และการคลอดกอนก าหนดได ซงใกลเคยงกบการศกษาของสมนก (2551) พบวาหญงตงครรภวยรนทมภาวะโภชนาการไมเหมาะสมในระหวางการตงครรภ เปนกลมทเสยงตอการคลอดกอนก าหนด สอดคลองกบการศกษาของปยธดา และคณะ (2556) พบวา กลมหญงตงครรภวยรนทไมไดรบการสงเสรมโภชนาการ รอยละ 8.7 มการคลอดกอนก าหนดเมออายครรภประมาณ 36 สปดาห นอกจากนการศกษาของปญญา และยศพล (2558) พบวาหญงตงครรภวยรนมดชนมวลกายกอนตงครรภนอย มการเพมน าหนกระหวางตงครรภไดนอย และพบภาวะโลหตจางไดมากกวาเมอเทยบกบหญงตงครรภวยปกต

2. ดานทารกในครรภ จากการศกษาพบวา หากสตรตงครรภบรโภคอาหารไมเหมาะสม จะมผลตอภาวะสขภาพของทารก ซงอาจเกดโรคเรอรงไดบางชนด (มาล, 2554) จากการศกษายอนหลงเกยวกบการเพมมากของน าหนกตวของหญงตงครรภวยรนพบวา หญงตงครรภวยรนมกมความเสยงใหเกดการผาคลอดเนองจากทารกมน าหนกตวมาก ตวโต และทารกมไขหลงคลอดได (Haeri et al., 2010) แตหากไมไดรบการสงเสรมโภชนาการ ท าใหทารกทคลอดมน าหนกตวนอย (ปยธดา และคณะ, 2556) นอกจากน พบวา การขาดสารอาหารในขณะตงครรภ สงผลตอการพฒนากลามเนอของทารก และมผลตอเนองไปยงทารกโตปนผใหญ (Bayol et al., 2009) นอกจากนมผลตอการพฒนาเซลลสมองของทารกในครรภนอย จ านวนเซลลนอย และเซลลมขนาดเลก จะท าใหทารกมการเรยนรทชา สตปญญาดอย เปนคนขาดคณภาพ (พทธนนท, 2555; วนส, 2545) ผลกระทบทเกดจากพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสม นอกจากสงผลตอตวหญงตงครรภแลว ทารกในครรภอาจเกดความผดปกตได การพฒนาการของทารกไมด หรอเสยงตอการคลอดกอนก าหนด ตองไดรบการดแลตอเนองหลงคลอด สงผลใหครอบครวตองรบภาระเพมขน คาใชจายสงขน ดงนนการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด จะชวยลดโอกาสการเกดผลกระทบตาง ๆ ได

20

ทฤษฎการสงเสรมสขภาพ จากทฤษฎการสงเสรมสขภาพสามารถอธบายความสมพนธทเปนเหตเปนผลระหวางปจจยทท าใหบคคลเกดแรงจงใจในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงปจจยบางประการจากทฤษฎทผวจยไดน ามาศกษา ไดมการอธบายเชอมโยงกนระหวางปจจยกบพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพ ซงพฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนสวนหนงในพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ดงน นพนฐานจากทฤษฏการสงเสรมสขภาพจงมความส าคญในการตดสนใจเลอกปจจยบางประการมาศกษาในครงน ซงการวจยครงน ผวจยไดน าทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender) มาเปนพนฐานของการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ทฤษฎการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร มพนฐานมาจากทฤษฎการคาดหวงกบคณคา (expectancy value theory) และทฤษฎการเรยนรทางปญญาเชงสงคม (social cognitive theory) นอกจากนไดพฒนาแบบจ าลองการสงเสรมสขภาพจากการสงเคราะหผลการวจยตาง ๆ ซงสะทอนใหเหนถงความสมพนธระหวางมโนทศน และสามารถอธบายความสมพนธเชงเหตผลระหวางปจจย และการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (Pender, 2006) มโนทศนหลกของแบบจ าลองสงเสรมสขภาพ ประกอบดวย 3 มโนทศนหลก ไดแก (1) ประสบการณและคณลกษณะของปจเจกบคคล ซงมการกลาวถงพฤตกรรมในอดต และปจจยสวนบคคลท งในดานชววทยา จตวทยา และสงคม (2) มโนทศนการคดรและอารมณทจ าเพาะตอพฤตกรรม ซงมมโนทศนยอย 5 มโนทศน ในสวนนผวจยไดเลอกตวแปรจากมโนทศนยอยมาศกษา 3 มโนทศน ไดแก การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม การรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคล ซงอธบายในหวขอถดไป และ (3) มโนทศนผลลพธดานพฤตกรรม ดงนนจากทฤษฎแสดงใหเหนวา ปจจยดานการรบรประโยชน การรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคล มความเกยวของกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงพฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนสวนหนงในพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ผวจยจงเลอกปจจยดงกลาวมาศกษาในงานวจยครงน ซงสามารถอธบายไดดงน

1. การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรม (perceived benefits of action) จากการทบทวนงานวจยทเปนพนฐานของแนวคดการสงเสรมสขภาพทผานมา พบวา การรบรประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพถงรอยละ 61 ซงอยในระดบปานกลาง การรบรประโยชนท าใหเกดแรงจงใจทงทางตรงและ

21

ทางออมในการปฏบตพฤตกรรมตามแผนทวางไว โดยมการคาดการณถงประโยชนทไดรบจากการปฏบตพฤตกรรม บคคลจะมแรงจงใจมากขนทจะปฏบตพฤตกรรมทใหผลลพธทางบวกจากประสบการณทผานมา ประโยชนจากการกระท าพฤตกรรมอาจจะเปนทงประโยชนจากภายในจากภายนอก ตวอยางเชนประโยชนภายใน ไดแก ความตนตวเพมขน และลดความรสกเมอยลา ประโยชนจากภายนอก ไดแก รางวลทเปนเงน หรอปฏสมพนธทางสงคมเหตจากการไดปฏบตพฤตกรรม ในระยะแรกน นประโยชนจากภายนอกจะเปนทรบรมากกวา ในทางตรงกนขามประโยชนภายในมผลท าใหเกดแรงจงใจมากกวา ซงท าใหมการปฏบตพฤตกรรมทตอเนอง

2.การรบรความสามารถของตนเอง (perceived self-efficacy) การรบรความสามารถของตนเอง คอ การพจารณาความสามารถของบคคลในการจดการและกระท าพฤตกรรมใหส าเรจ การรบรความสารถของตนเองในแตละบคคลท าใหเกดแรงจงใจทจะปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงจากการศกษาทเปนพนฐานของแนวคดพบวา รอยละ 86 ของผลจากการศกษา พบวาการรบรความสามารถของตนเองมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงมอทธพลทางตรง โดยผานการคาดการณในความสามารถทจะกระท าพฤตกรรม และทางออมโดยผานการรบรอปสรรคและระดบของความมงมน พากเพยรทจะปฏบตตามแผนทวางไว

3. อทธพลระหวางบคคล (interpersonal influences) อทธพลระหวางบคคล คอ การรบรเกยวกบพฤตกรรม ความเชอ หรอทศนคตของบคคลอน ซงแหลงของอทธพลระหวางบคคลทมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ไดแก ครอบครว (พอ แม พ นอง) เพอน และบคลากรทางสขภาพ อทธพลระหวางบคคลยงหมายรวมถง บรรทดฐาน (ความคาดหวงของบคคลส าคญ) การสนบสนนทางสงคม (การสนบสนนทางดานวตถ และอารมณ) และบคคลตวอยาง (ประสบการณจากการเรยนร สงเกตบคคลอนทมการปฏบตพฤตกรรม) อทธพลระหวางบคคลมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพและมผลทางออมตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยผานความกดดนจากสงคม (social pressure) ซงจากการศกษาทเปนพนฐานของแนวคดพบวา รอยละ 57 ของผลจากการศกษา พบวาอทธพลระหวางบคคล มผลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงอยในระดบปานกลาง

22

การประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร เครองมอทน ามาใชประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน หลายงานวจยพบวา มการดดแปลงมาจากแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 1996) เปนขอค าถาม ใหเลอกตอบเปนระดบการปฏบต คอ ปฏบตเปนประจ า ปฏบต/เกดขนบอย ปฏบต/เกดขนบางครง และไมเคยปฏบต/ไมเกดขนเลย มการตรวจสอบทงคาความตรงและความเทยงกอนน ามาใช (ปราณ, 2552; ศรณธร, 2547) แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ ของพนดา (2545) จ านวน 20 ขอ ซงไดมการดดแปลงมาจาก Health Promotion Lifestyle Profile II ของเพนเดอร (Walker, Sechrist, & Pender, 1995) นอกจากนวชชลดา (2558) ท าการศกษาผลของโปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองรวมกบการสนบสนนของสามตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดมการดดแปลงแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคของภรตา (2553) และของส านกโภชนาการอาหารและยากระทรวงสาธารณะสข จ านวน 25 ขอ เปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 4 ระดบ (ปฏบตเปนประจ า-ไมเคยปฏบต) ไดคาความเทยงเทากบ .74 และจากการศกษาของอญมณ (2544) มแบบสอบถามการปฏบตเกยวกบการบรโภคอาหาร จ านวน 21 ขอลกษณะของแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 3 ระดบ คอ (ปฏบตเปนประจ า-ไมเคยปฏบต) ไดคาความเทยงเทากบ .64 ส าหรบงานวจยนผวจยเลอกใชแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนของวชชลดา (2558) เนองจากเปนแบบสอบถามมคณภาพ และมคาความเทยงในระดบทยอมรบได เพอสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน วาเปนอยางไร โดยเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ซงค าตอบสามารถแสดงออกมาเปนเชงปรมาณได

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมา ยงมขอจ ากดของการศกษาพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภ หรอหญงตงครรภวยรนโดยตรง แตจากการศกษาพบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหาร เปนสวนหนงของพฤตกรรมสขภาพ การทบทวนงานวจยทผานมาจงมการกลาวถงพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ หรอพฤตกรรมสขภาพเปนสวนใหญ ซงจะไดกลาวตอไป และนอกจากนนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร มการศกษาในกลมทแตกตางออกไป ผวจยไดรวบรวมงานวจยตาง ๆ ไวในหวขอน ซงมรายละเอยดดงน

23

1.1 อายของมารดาขณะตงครรภ อาย เปนสงทบงบอกถงวฒภาวะในการดแลตนเองขณะตงครรภ อายทมากขนวฒภาวะจะเพมมากขน อายจงนบเปนปจจยหนงทมผลตอการดแลสขภาพในหญงตงครรภ ในชวงวยรนเปนวยหวเลยวหวตอเขาสการเปนวยผใหญ มการปรบตวมากในหลาย ๆ เรอง มการเขาสงคมกบเพอน การท ากจกรรมตาง ๆ อาจสงผลกระทบเกยวกบการรบประทานอาหารได เชน ไมค านงถงคณคาทางโภชนาการมากนก หรอบางครงกลวเขาเรยนไมทนตองรบรบประทานอาหารหรอรบประทานอาหารไมตรงเวลา (หทยกาญจน และอมพร, 2550) และจากการศกษาในหญงตงครรภทเปนวยรน พบวา หญงตงครรภวยรนทมอายตางกน มพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวมตางกน อยางมนยส าคญทางสถต (p < .05) (นชราพรรณ, พจนย, และจ าลอง, 2557) ดงนนอายจงเปนปจจยหนงทบงบอกความพรอมทางดานวฒภาวะในขณะนน และความสามารถในการดแลตนเองเกยวกบการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ รวมถงการบรโภคอาหารดวย

1.2 ระดบการศกษา ระดบการศกษามผลตอการพฒนาความร ทกษะ ความสามารถในชวต ซงระดบการศกษาสงผลใหเกดความร ความเขาใจ ความตระหนก เหนคณคา และใหความส าคญตอการบรโภคอาหาร ระดบการศกษาจงเปนปจจยหนงทส าคญทน าไปสการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสม (ศรบงอร, 2555) บคคลทมระดบการศกษาสง จะมความสามารถในการเขาถงขอมล มความรความเขาใจในเรองของการเตรยมตวส าหรบการตงครรภ และสามารถดแลครรภไดดกวาผทมการศกษานอยกวา (อษาวด, 2557) ซงการมความรทถกตองและเหมาะสม ยอมสงผลใหมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพทถกตองและเหมาะสมเชนกน (หทยกาญจน และอมพร, 2550) ซงสอดคลองกบการศกษาของศลาลน (2554) พบวาความรมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ดงนนระดบการศกษาเปนปจจยหนงทบงบอกความสามารถการเรยนรตาง ๆ หรอสามารถศกษาหาความร ท าใหหญงต งครรภมการดแลสขภาพตนเองระหวางการตงครรภได

1.3 รายได รายไดเปนตวบงบอกฐานะทางเศรษฐกจ ครอบครวทมฐานะปานกลางถงระดบด มความสามารถในการเลอกซออาหารไดตามความพอใจ (ทพยพกา, 2553) รายไดจงมผลตอ

24

การตดสนใจเลอกซออาหารของผบรโภค (เสรมศกด, 2551) จากการศกษาของอญชนา (2553) ไดอธบายไววา บคคลทมรายไดสง ยอมมความสามารถจดหาเครองอ านวยความสะดวกและเครองใชตาง ๆ เพอการสงเสรมสขภาพไดมากกวา รวมถงสามารถเขาถงแหลงบรการทางสขภาพไดมากกวาผมรายไดนอย นอกจากนนชราพรรณ และคณะ (2557) ไดศกษาพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรน พบวา รายไดทแตกตางกน มพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพทแตกตางกน หากมรายไดสง สามารถเขาถงปจจยทางดานวตถไดงาย เชน อาหารหรอของใชจ าเปนอน ๆ ดงนนรายได เปนปจจยหนงทชวยสงเสรมใหบคคลมความสามารถในการจดหาสงจ าเปนเพอการสรางสขภาพแกตนเองได รวมถงการบรโภคอาหารทด

1.4 ทศนคตหรอเจตคตเกยวกบการบรโภคอาหาร วยรนเปนวยทมการเรยนร รบรขอมลขาวสารตาง ๆ จากโลกภายนอก ปจจบนมเทคโนโลยททนสมยงายตอการเขาถง และการพบปะผคนท าใหเกดทศนคตตอการบรโภคอาหารทดคอ มองวาอาหารมความส าคญ และมความจ าเปนตอรางกาย (วรยา, 2553) จากการศกษาของอนกล (2551) พบวาทศนคตทางบวกมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษา (r = .66, p < .05) และสามารถอธบายไดวา การปลกฝงใหเหนถงประโยชนของอาหาร และความส าคญของอาหาร ท าใหนกศกษามทศนคตทด สงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด จากการศกษาของวภาวรรณ และอาภรณ (2557) พบวาเจตคตมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารและน าของผปวยไตวายเรอรง สอดคลองกบสวรรณา และคณะ (2556) พบวาเจตคตตอการบรโภคอาหารมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารอยางมนยส าคญทางสถต (r = .24, p < 0.01) นอกจากนการศกษาของปถมาวด (2549) พบวาเจตคตมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารทมไขมนต า (r = .38, p < 0.01) ดงนนการปฏบตพฤตกรรมใด ๆ หากมเจตคตทด ยอมสงผลใหบคคลปฏบตพฤตกรรมนนเชนกน

1.5 ความเชอทางศาสนา ความเชอทางศาสนาเปนความเชอสวนบคคล ทไดรบอทธพลจากค าสอนของศาสนาพบวา ความเชอดานศาสนาเปนปจจยทส าคญตอการดแลตนเองของหญงตงครรภมสลม ซงตามความเชอการถอศลอดในชวงเดอนรอมฎอนไมเพยงแตเกดผลดทางรางกาย แตมผลตอจตใจของผถอศลอด นอกจากนเปนการปรบพฤตกรรมการรบประทานอาหารอยางฟมเฟอย ลดการรบประทานอาหารขยะ อยางไรกตามหลกศาสนาอสลามไดกลาววา หญงตงครรภไมตองถอศลอด

25

แตสามารถบรจาคทานแกคนยากจน ซงถอเปนการไดรบบญเชนกน (มหมดดาโอะ และคณะ, 2551)

1.6 การรบรอปสรรค การรบรอปสรรคเปนการคาดการณ ลวงหนาในทางลบของการปฏบตพฤตกรรมของบคคล จากการศกษาของนาฏอนงค (2554) พบวาการรบรอปสรรคในการดแลตนเองขณะตงครรภ มผลตอพฤตกรรมการดแลตนเองขณะตงครรภของหญงตงครรภวยรนเปนไปในทางทดขน และจากการศกษาของถนอมรป (Tanomroop, 2000) พบวาการรบรอปสรรค สามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงต งครรภได ดงน นการรบรอปสรรคมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพได นอกจากนสวรรณ (2554) พบวาการรบรอปสรรคมความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการอยางมนยส าคญ (r = .62, p < .01) และยงสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ปได ดงนนการรบรอปสรรคท าใหหญงตงครรภมการคาดการณลวงหนา สงผลตอการมพฤตกรรมการดแลตนเองรวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดขน

1.7 ความรสกมคณคาในตนเอง ความรสกมคณคาในตนเองเปนทศนคตทบคคลมองตนเอง หรอการยอมรบตนเองเปนการแสดงความเชอมนตอความสามารถ และความมคณคาของตน จากการศกษาของ ศรประภา (2550) ซงศกษาเกยวกบปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการปฏบตตนของมารดาวยรนหลงคลอดพบวา ความรสกมคณคาในตนเองมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตตนของมารดาวยรนหลงคลอดอยางมนยส าคญ (r = .55, p < .001) ซงสอดคลองกบการศกษาของธนพร (2543) พบวา ความรสกมคณคาในตนเองสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภเบาหวานได ดงนนความรสกมคณคาในตนเองของหญงตงครรภวยรนมผลตอการปฏบตตนและพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพดวย

1.8 การไดรบขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ ในปจจบนขอมลขาวสารมการเผยแพรหลายชองทางและงายตอการเขาถง จากการศกษาพบวา การไดรบขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการ

26

บรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษาอยางมนยส าคญทางสถต (r = .25, p < .05) ความรทไดจากสอตาง ๆ ทเผยแพรขาวสารทางดานโภชนาการเปนปจจยทส าคญอยางหนง สงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนเปนอยางมาก เพราะวยรนมการเลยนแบบและถกชกจงงายรวมทง โฆษณาสวนใหญมกเกยวของกบอาหารและเครองดม (วรยา, 2553) ดงนนสอเปนแหลงขอมลทมความนาสนใจ สามารถจงใจใหหญงตงครรภโนมเอยงความคด และกระท าพฤตกรรมตาง ๆ ตามแรงจงใจของสอหรอขาวสารแตละประเภท รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารดวย นอกจากนปจจยทไดจากการทบทวนวรรณกรรมยงพบวา ความเชอ และความรเกยวกบการบรโภคอาหารมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ผวจยไดเลอกตวแปรทงสองมาศกษาในครงน ซงไดกลาวรายละเอยดไวในหวขอถดไป ปจจยทศกษาในการวจยครงน ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดเลอกปจจยบางประการ โดยมพนฐานจากทฤษฎการสงเสรมสขภาพตามทไดกลาวมาแลวขางตน และจากการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม ผวจยไดเลอกปจจยทมความเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารและปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภ ซงพฤตกรรมการบรโภคอาหารเปนสวนหนงของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ และไดรวบรวมการศกษาทผานมาทไวในหวขอน ดงนนปจจยทศกษาทงหมดประกอบไปดวย ปจจยดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร สามารถอธบายได ดงน

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การรบรประโยชน (perceived benefits) เปนปจจยหนงทมความส าคญตอการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ ของบคคล รวมถงการบรโภคอาหาร หวขอนประกอบดวย ความหมายของการรบรประโยชน การรบรประโยชนกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร และเครองมอวดการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร สามารถอธบายไดดงตอไปน

27

ความหมายการรบรประโยชน ไดมผใหความหมายของการรบรประโยชนไววา การรบร เขาใจ การเกดความคดและความรสกของบคคล (สขมาล, 2543) เปนแรงผลกดนหรอแรงเสรมทางบวกใหบคคลเกดพฤตกรรมโดยมการคาดหวงถงผลทจะไดรบ (รชดา, 2545) โดยบคคลมกจะค านงถงประโยชนของการปฏบตพฤตกรรมนน ซงจงใจจากทงภายนอกและภายใน ท าใหเกดการกระท าพฤตกรรมนนอยางตอเนองหรอคงไวซงพฤตกรรมนน (Pender, 2006) ดงนนการรบรประโยชน คอ การรบรและเกดความคดทจะปฏบตพฤตกรรมนนโดยมการค านงถงผลทคาดวาจะไดรบ ส าหรบการศกษาในครงน ผวจยสรปความหมายของการรบรประโยชนในการ

บรโภคอาหารไดวา การรบรถงคณคาของการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร และเขาใจถง

ประโยชนของการบรโภคอาหารท าใหเกดประโยชนตอสขภาพของตนเองและทารกในครรภ

สามารถชวยปองกนการเกดความเสยงตาง ๆ ทจะเกดกบสขภาพได มการค านงถงประโยชน

ประเภท และปรมาณของอาหารทบรโภค

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรม พบการศกษาการรบรประโยชนทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมทว ๆ ไป เชน การศกษาของอญชณา (2553) ไดศกษาความสมพนธของปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ซงศกษาในกลมผปวยไตวายเรอรง จ านวน 136 คน พบวา ปจจยดานการรบรประโยชนเปนปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารอยางมนยส าคญทางสถต (r = .56, p < .01) นอกจากนสขมาล (2543) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมผสงอายโรคเบาหวาน จ านวน 120 คน พบวา ปจจยดานการรบรประโยชนมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารอยางมนยส าคญทางสถต (r = .53, p < .01) ในขณะเดยวกนพบการศกษาการรบรประโยชนในหญงตงครรภ ซงการสงเสรมการรบรประโยชนสามารถชวยใหเกดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเปนไปในทางทดขนหรอสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพได เหนไดจากงานวจยของรชดา (2545) ซงศกษาการรบรประโยชน การรบรอปสรรคของการปฏบตกจกรรมและพฤตกรรมสงเสรมสขภาพขณะตงครรภของมารดาทคลอดกอนก าหนด โดยศกษาในมารดาทคลอดกอนก าหนด 100 ราย ผลการวจยพบวา การรบรประโยชนเปนตวแปรรวมอธบายความแปรผนของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพขณะตงครรภของมารดาทคลอดกอนก าหนดได (β = .52, p < .001) นอกจากนมการศกษาหาความสมพนธของ

28

การรบรประโยชน อทธพลระหวางบคคล กบการปฏบตพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนภาคใต ศกษาในหญงตงครรภอายไมเกน 19 ป จ านวน 259 คน พบวา การรบรประโยชนเปนตวแปรทสามารถอธบายความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (β = .31, p < .05) และเปนตวแปรทมความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนภาคใตได (r = .69, p < .01) (ตรพร และสจจา, 2550) ซงสอดลองกบงานวจยของธนพร (2543) ซงไดศกษาความสมพนธของการรบรประโยชนกบการสงเสรมสขภาพในหญงตงครรภเบาหวาน พบวา การรบรประโยชนสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพได (β = .27, p < .01) ดงน นการรบรประโยชนเปนตวแปรทอาจมอทธพลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดเชนกน ดงนนจะเหนไดวา การรบรประโยชนเปนตวแปรทมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ ซงเมอมการรบรถงประโยชนจะเกดความคาดหวงถงประโยชนทไดรบจากการบรโภคอาหาร ท าใหบคคลเกดการกระท าพฤตกรรมขน ซงเปนผลดกบบคคลนน ๆ ปจจยดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร จงเปนปจจยหนงทผวจยน ามาศกษาในงานวจยครงน

เครองมอวดการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร ในการศกษาการรบรประโยชนและพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผสงอายโรคเบาหวาน สขมาล (2543) ไดสรางแบบสอบถามการรบรประโยชน 14 ขอค าถาม ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ (เหนดวยอยางยง-ไมเหนดวย) คาความเทยงเทากบ .80 นอกจากนสวรรณ (2554) ไดศกษาปจจยท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภทอายมากกวา 35 ป สรางแบบสอบถามการรบรประโยชนของการสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภ จ านวน 16 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (ใชแนนอน-ไมใชแนนอน) ทสรางขนตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) รวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ไดคาความเทยงเทากบ .81 ดงน นในการวจยครงน ผวจ ยจงน าแบบสอบถามการรบรประโยชนของการสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภของสวรรณ (2554) มาใชในการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน เนองจากเปนแบบสอบถามทมคณภาพ และมคาความเทยงในระดบทยอมรบได เพอสอบถามการรบรประโยชนของหญงตงครรภวยรนวาสงทเกดขนตรงกบขอความในแบบสอบถามมากนอยเพยงใด โดยเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ซงค าตอบสามารถแสดงออกมาเปนเชงปรมาณได

29

การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การสนบสนนทางสงคม (social support) เปนปจจยทางดานสงคมทมความส าคญตอการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ เนองจากการด าเนนชวตประจ าวนตองอยในสงคม และพบเจอผคนมากมาย หรอการไดรบการสนบสนน พดคย ใหขอมลจากบคคลทใกลชด รวมทงบคลากรทางการแพทย ซงอทธพลทางสงคมจะมผลตอการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ ออกมา รวมถงการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร หรอการสงเสรมสขภาพในหญงตงครรภ ซงสามารถอธบายไดดงน

ความหมายการสนบสนนทางสงคม ไดมผใหความหมายการสนบสนนทางสงคมไววา เปนการรบรของผปวยถงความรกความผกพน การไดรบความชวยเหลอจากบคคลในครอบครวและบคคลอนในสงคม การไดรบขอมลขาวสารทท าใหบคคลนนรบรวาตนเปนสวนหนงของสงคม และรสกมคณคาในตนเอง (อญชณา, 2553) ซงใกลเคยงกบฮาเบอร (Haber, 2003) กลาววา การไดรบความชวยเหลอเอาใจใส เคารพนบถอจากบคคลอน เชน คสมรส สมาชกในครอบครว เพอน เพอนบาน ผมวชาชพดานสขภาพ ดงนนการสนบสนนทางสงคม หมายถง การไดรบความสนใจ ใสใจ หรอการไดรบความชวยเหลอจากสมาชกในครอบครวหรอบคคลในสงคม ไดแก การไดรบค าแนะน า การไดรบขอมลขาวสารตาง ๆ ทท าใหเกดการรบรวาตนเปนสวนหนงของสงคม และเกดความรสกมคณคาในตนเอง ดงนนการวจยครงน ผวจยใหความหมายของการสนบสนนทางสงคม คอ การไดรบการชวยเหลอ สงเสรมพฤตกรรมดานโภชนาการ การใหขอมล รบฟงและใหก าลงใจจากสาม และสมาชกในครอบครว

การสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคม เปนปจจยพนฐานทมอทธพลตอการปฏบตกจกรรม ตาง ๆ ซงไดรบการสนบสนนจากบคคลใกลชด ท าใหไดรบขอมลขาวสาร ค าปรกษาตาง ๆ วตถสงของทจ าเปน รวมถงการยอมรบและการใหก าลงใจ ท าใหบคคลเกดพฤตกรรมทดได ทงน การบรโภคอาหารมกจะไดรบการปลกฝงบรโภคนสยจากครอบครวมาตงแตวยเดกจนโต รวมถงประเพณของสงคม ท าใหเกดนสยการบรโภคตามการปลกฝงนน (Tom, Peter, Ilse, & Benedicte, 2014) และจากการทบทวนวรรณกรรม มการศกษาความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคม

30

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมตวอยางแตกตางกน เชน วารณ และคณะ (2557) ไดศกษาความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมและปจจยบางประการกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ซงศกษาในกลมวยรนทเสยงตอโรคเบาหวาน อายระหวาง 13-19 ป จ านวน70 คน พบวา การสนบสนนทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนเสยงตอโรคเบาหวาน (r = .663, p < .01) นอกจากนจากการศกษาของเครอวลย (2550) พบวาการไดรบแรงสนบสนนจากบคคลในครอบครว คร และเพอน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนอยางมนยส าคญทางสถต (r = .56, p < .01) การศกษาการสนบสนนทางสงคมในหญงตงครรภพบวา หญงตงครรภวยรนไดรบการดแลจากครอบครวในหลาย ๆ ดาน รวมถงการจดหาอาหารทมประโยชน ซงครอบครวเปนสวนส าคญทชวยใหหญงตงครรภมการบรโภคทด (วาสนา และวลาวณย, 2555) จากการศกษาของณชชา และกาญจนา (2553) พฤตกรรมดานโภชนาการของหญงตงครรภวยรนระยะตงครรภอาจมความเกยวของกบการไดรบการสนบสนนทางสงคม สอดคลองกบจระภา (2551) พบวาการไดรบสนบสนนทางสงคมท าใหพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภทเปนเบาหวานมความเหมาะสมขน และจากการศกษาของนาฏอนงค (2554) พบวาการสนบสนนทางสงคมมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภวยรน เนองจากการไดรบการสงเสรมใหสามหรอบคคลใกลชดเขามาชวยเหลอ ดแล กระตน และใหก าลงใจ รวมถงการใหค าแนะน าตาง ๆ มสวนชวยใหหญงตงครรภวยรนเกดพฤตกรรมสขภาพทด นอกจากนการสนบสนนทางสงคมมผลตอพฤตกรรมสขภาพ เชน จากการศกษาของตรพร และสจจา (2548) พบวา อท ธพลระหวางบคคลมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนภาคใตอยางมนยส าคญทางสถต (r = .64, p < .01) ซงสอดคลองกบการศกษาของปราณ (2552) พบวาการสนบสนนจากครอบครวมผลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพทกดานในหญงตงครรภ และการกระตนใหเกดการปฏบตพฤตกรรมอยางสม าเสมอจากตวผวจย ทมสขภาพ หรอสมาชกครอบครว และจากการศกษาของนจเรศ (2553) พบวา สามมสวนชวยใหหญงตงครรภวยรนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการดแลตนเองอยางเหมาะสม มความรสกมคณคาในตนเอง เกดความผาสกในจตใจ นอกจากนการแสดงถงการยอมรบ และชวยเหลอจากบคคลในครอบครวสามารถท าใหหญงตงครรภเผชญกบปญหาตาง ๆ มความมนใจในตนเอง ท าใหเกดความพรอมในการปฏบตพฤตกรรมการดแลสขภาพไดดยงขน ดงนนจะเหนไดวา การสนบสนนทางสงคมไมวาจากครอบครวหรอบคลากรทางการแพทย มผลตอการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในหญงตงครรภ ซงการสนบสนนทางสงคม อาจมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดเชนกน

31

เครองมอวดการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ ในการศกษาหาความสมพนธของปจจยดานแรงสนบสนนทางสงคมตอพฤตกรรมการบรโภคของผปวยไตวายเรอรงของอญชณา (2553) ไดสรางแบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมจากการดดแปลงเครองมอวดแรงสนบสนนทางสงคม PRQ 85: Part 2 ของแบรนด และ ไวเนรท (Brandt & Weinert, 1981) ประกอบดวยขอค าถาม 22 ขอ ลกษณะค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (เปนจรงมาก-ไมเปนความจรง) คาความเทยงเทากบ .78 ในการศกษาของ อญมณ (2544) ไดศกษาพฤตกรรมสขภาพเกยวกบการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ มการสรางเครองมอวดการสนบสนนทางสงคมในหญงตงครรภจากการทบทวนวรรณกรรม จากต าราและงานวจยทเกยวของ จ านวน 11 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา 3 ระดบ (เปนประจ า-ไมเคย) คาความเทยงเทากบ .76 นอกจากนพนดา (2545) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภทไดรบการวนจฉยวาเปนพาหะธาลสซเมย จ านวน 16 ขอ ลกษณะค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (เหนดวยมากทสด-ไมเปนความจรง) คาความเทยงเทากบ .91 แบบสอบถามฉบบนไดมผน าไปใชศกษาคอ สวรรณ (2554) ไดน ามาปรบใชในการศกษาปจจยท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภอายมากกวา 35 ป แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมเมอปรบใชกบกลมตวอยาง ไดคาความเทยงของเครองมอ .90 ในการวจยครงนไดเลอกใชแบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมของ พนดา

(2545) มาใชในการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

เนองจากเปนแบบสอบถามทมคณภาพ และมคาความเทยงในระดบทยอมรบได เพอสอบถามการ

สนบสนนทางสงคมจากบคคลใกลชดของหญงตงครรภวยรนวามการสนบสนนมากนอยเพยงใด

โดยเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ซงค าตอบสามารถแสดงออกมาเปนเชงปรมาณได

การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร การรบรความสามารถของตนเอง (perceived self-efficacy) เปนปจจยทมผลกบการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ รวมถงการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร และพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพอน ๆ ในหญงตงครรภ การรบรความสามารถของตนเองท าใหบคคลเกดความเชอมนในตวเองในการกระท าหรอแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ออกมา ซงสามารถอธบายไดดงน

32

ความหมายการรบรความสามารถของตนเอง ไดมผใหความหมายการรบรความสามารถของตนเองไววา เปนความเชอมนของบคคลเกยวกบความสามารถของตนเองในการบรหารจดการและกระท าพฤตกรรมใด ๆ ภายใตอปสรรคหรอสภาวะตาง ๆ ในการปฏบตพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ (Pender, 2006) นอกจากน แบนดรา (Bandura, 1997) ไดใหความหมายวา เปนการตดสนความสามารถของตนเอง ในการจดการและการแสดงพฤตกรรมของบคคล เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว ดงนนการศกษาครงนผวจยใหความหมายการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร หมายถง ความรสกเชอมนในความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารทถกตอง ในปรมาณทเหมาะสม

การรบรความสามารถของตนเองกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรม มการศกษาปจจยทมผลกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร เชน วรยา (2553) ไดศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษา ซงศกษาในกลมตวอยางทเปนนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 400 คน พบวา การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษาอยางมนยส าคญทางสถต (r = .51, p < .05) และจากการศกษาของสวรรณ (2554) พบวา การรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภอายมากกวา 35 ป อยางมนยส าคญทางสถต (r = .60, p < .01) และยงเปนตวแปรทสามารถท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการไดอกดวย ซงใกลเคยงกบการศกษาของภรตา (2553) พบวา การสงเสรมการรบรสมรรถนะแหงตนท าใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดขน นอกจากนการไดรบการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเอง ท าใหหญงตงครรภวยรนมการบรโภคอาหารประเภท เนอสตว ผกใบเขยวเพมขน มการรบประทานยาเสรมธาตเหลกทกวน และหยดการดมชากาแฟ จะเหนไดวาการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเอง มผลตอพฤตกรรมการบรโภคทดขน (วรรณภา, 2545) ซงสอดคลองกบการศกษาของมะลวรรณ (2550) พบวา การรบรความสามารถของตนเองในหญงตงครรภวยรนในระดบทด สงผลใหการปฏบตตนด เนองจากหญงตงครรภไดการยอมรบและการสนบสนนทดจากบคคลใกลชด ท าใหมเจตคตทดตอการตงครรภ มผลโดยตรงตอการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ

33

การศกษาการรบรความสามารถของตนเองในหญงต งครรภ พบวา การรบรความสามารถของตนเองมผลตอพฤตกรรมสขภาพ เชน การศกษาของวรรณภา (2545) พบวาการพฒนาความสามารถของตนเองท าใหการบรโภคอาหารของหญงตงครรภดขน นอกจากนการรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนภาคใต (r = .64, p < .01) (ตรพร และสจจา, 2550) ซงสอดคลองกบการศกษาของพชร (2554) พบวา ปจจยดานการรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธทางบวกกบการสงเสรมสขภาพของหญงวยรนตงครรภแรก (r = .51, p < .05) ดงนนจะเหนไดวา การรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธกบพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภ และการรบรความสามารถของตนเองท าใหเกดความเชอมนในตนเองวาสามารถกระท าหรอแสดงออกเปนพฤตกรรมสขภาพทด นอกจากนอาจมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนดวย

เครองมอวดการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ในการศกษาปจจยท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภทมอายมากกวา 35 ป ของสวรรณ (2554) ไดสรางแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองตอการสงเสรมสขภาพของสตรตงครรภ จ านวน 16 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (มนใจมากทสด-ไมมนใจมากทสด) สรางขนตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) รวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ไดคาความเทยงเทากบ .93 นอกจากนตรพร และสจจา (2550) ไดศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การรบรประโยชน การรบรความสามารถของตนเองและอทธพลระหวางบคคล กบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ โดยมการดดแปลงแบบสอบถามจากแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองของ ณฏฐญา (2543) เปนการประเมนการรบรความสามารถของตนเองของหญงตงครรภ ประกอบดวยขอค าถาม 26 ขอ ลกษณะค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คาความเทยงเทากบ .86 และ ในการศกษาของวรรณภา (2545) ไดศกษาผลของการพฒนาความสามารถตนเองตอพฤตกรรมการบรโภคของหญงตงครรภทมภาวะโลหตจางจากการขาตธาตเหลก ไดสรางแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเอง จากการทบทวนวรรณกรรมจากต ารา และงานวจยทเกยวของ จ านวน 10 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา 3 ระดบ (ใช-ไมใช) คาความเทยงเทากบ .67 ในการวจยครงนไดเลอกใชแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองตอการ

สงเสรมสขภาพของสตรตงครรภของสวรรณ (2554) มาใชในการศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรม

การบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน เนองจากเปนแบบสอบถามทมคณภาพ และมคาความ

34

เทยงในระดบทยอมรบได เพอสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร โดย

เลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก ซงค าตอบสามารถแสดงออกมาเปนเชงปรมาณได

ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ความเชอ (belief) มผลตอการปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ ของคนในสงคมไทย รวมถงความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ความเชอเปนการถายทอดความร การบอกเลาตอ ๆ กนมาจากบรรพบรษ เกดจากการเรยนร การสงเกต น าไปสการปฏบตทสบทอดกนมาจากรนสรน สามารถอธบายไดดงตอไปน

ความหมายของความเชอ มผใหความหมายเกยวกบความเชอไววา ความเชอ หมายถง การยอมรบสงใด ๆ ไดโดยไมสนใจวาจะสามารถพสจนไดหรอไม และไดมการยดถอปฏบตตามความเชอนนสบตอจนเกดเปนวฒนธรรมของกลมคนนน ๆ (พรศกด, 2544) นอกจากนราชบณฑตยสถาน (2554) ไดใหความหมายค าวา เชอ หมายถง เหนตามดวย มนใจ ไวใจ ส าหรบงานวจยครงน ผวจยใหความหมายของความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร คอ การยอมรบ และเชอวาสงทปฏบตหรอบอกกลาวมาเปนจรง ซงความเชอนนมอทธพลตอการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ความเชอกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนการยอมรบและเชอเกยวกบการบรโภคทไดรบจากการบอกเลาจากบคคลใกลชดหรอบคคลรอบขาง ซงมผลตอการบรโภคอาหารของบคคลนน จากแนวคดของกรน และครเตอร (Green & Kreuter, 1999) กลาววา ความเชอเปนความมนใจในสงตาง ๆ ซงอาจเปนปรากฏการณหรอวตถ โดยเชอวาสงนน ๆ เปนสงทถกตองเปนจรง ใหความไววางใจ ดงนนเมอเกดความเชอและมนใจวาสงทปฏบตถกตอง กจะสงผลตอพฤตกรรมทแสดงออกมา จากการทบทวนวรรณกรรม สธรรม (2546) กลาวถงความเชอไววา ความเชอท าใหเกดพฤตกรรมการบรโภคทแตกตางกนของตวบคคล และในแตละพนทมความเชอทไมเหมอนกน ทงในเรองอาหารทควรรบประทานหรออาหารทควรงด เชน หามกนแกงหอยขม หามกนหนงสตวใหญ ไขมนจากสตว เพราะจะท าใหทารกในครรภอวน คลอดยาก หามกนไขคางรง หวปล เพราะ

35

เชอวาจะท าใหคลอดล าบาก หามกนอาหารรสเผด อาหารรอน รวมทง เหลา บหร และสงเสพตดทงหลายเพราะเชอวาจะท าใหศรษะทารกลาน และเปนอนตรายตอสขภาพ นอกจากน เชอวาการดมน ามะพราวท าใหทารกผวพรรณด แตส าหรบคนรนใหมเชอวาควรบรโภคอาหารทมโปรตนสง เชน ไข นม มากขน เพราะเชอวาจะท าใหทารกในครรภมสขภาพด จากการศกษาของฉลรตน (2555) พบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารและความเชอในการบรโภคอาหารของหญงตงครรภอยในระดบปานกลาง จากผลการวจยพบวาหญงตงครรภมความเชอวาไมกนเนอเพราะจะท าใหปวดเมอยตามรางกาย รอยละ 82.6 งดกนผกผลไมทเชอวาเปนของเยน เชน ผกบง ต าลง เงาะ ล าไยเพราะเชอวาเดกในทองจะหวแขงท าใหคลอดยากรอยละ 80.4 เปนตน ซงแสดงใหเหนวา ความเชอมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภ จากการศกษาพบวา ความเชอมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนระดบช นประถมศกษาปท 4-6 ทมน าหนกเกนเกณฑ (r = .24, p < .01) และสามารถพยากรณพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4-6 ทมน าหนกเกนเกณฑได ซง ความเชอทถกตองเกยวกบการบรโภคอาหารมสวนท าใหนกเรยนมพฤตกรรมการบรโภคทดขน ลดโอกาสการเกดพฤตกรรมการลดน าหนกไมถกตอง เชน การใชยาลดน าหนก (พชราภณฑ และคณะ, 2557) นอกจากนพบวา ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคในผ สงอาย (r = .18, p < .01) (ทวศลป , 2551) ซงความเชอสามารถเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาทเปลยนไป และความเชอทถกตองมผลตอการบรโภคอาหารทด (ค าปน, 2552) ดงนนความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารจงเปนปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมบคคลทวไป ซงอาจมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในกลมหญงตงครรภวยรน

เครองมอวดความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ในการศกษาความเชอในการบรโภคอาหารของหญงตงครรภของฉลรตน (2555) ไดดดแปลงเครองมอจากตวชวดและระบบงานโภชนาการของไทยจากส านกโภชนาการ ลกษณะแบบสอบถามเปนขอความส น ๆ ใหเลอกตอบ เชอ ไมแนใจและไมเชอ จ านวน 12 ขอ ไมไดระบการตรวจสอบความตรงความเทยงของเครองมอ จดรวมคะแนนเปน 3 ระดบ คะแนนมากกวา 17.32 จะอยในระดบความเชอทพงประสงค คะแนนอยระหวาง 8.66-17.32 อยในระดบปานกลาง และคะแนนนอยกวา 8.66 จะอยในระดบความเชอทไมพงประสงค จากการทบทวนวรรณกรรมพบความเชออกหลายประการ ซงความเชอของคนในแตละทองถนมความแตกตางกนไปตามการถายทอดความคด ความรสกของบคคลในสงคมมนน ๆ

36

ซงสามารถน าความเชอเหลานนมาประยกตใชในการจดท าแบบสอบถามความเชอในการบรโภคอาหารครงนได ดงนนการศกษาครงนผวจยจงไดน าแบบสอบถามของฉลรตน (2555) มาดดแปลงรวมกบการทบทวนวรรณกรรม จงไดแบบสอบความเชอในการบรโภคอาหาร จ านวน 13 ขอ ลกษณะค าตอบเปนมาตรวด 5 ระดบ (ไมเชอแนนอน-เชอแนนอน) เพอสอบถามถงความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารตามความจรงของหญงตงครรภวยรน

ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ความ ร (knowledge) เป นพ น ฐ านท างด านความ คด ท ไดจากก ารส งส มประสบการณ การเรยนรตาง ๆ ท าใหเกดความเขาใจ และสามารถตดสนใจในการกระท าใด ๆ รวมถงการปฏบตตนในเรองการบรโภคอาหาร ซงสามารถอธบายไดดงตอไปน

ความหมายของความร ตามราชบณฑตยสถาน (2554) ไดใหความหมายค าวา ความร หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาหรอประสบการณรวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะความเขาใจ หรอสารสนเทศทรบมาจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟงการคดหรอการปฏบต องควชาในแตละสาขา นอกจากนพรรณ (2552) ใหความหมายไวใกลเคยงกนวา ความร หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบต และทกษะความเขาใจ หรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ สภาพแวดลอมทสามารถสอสารและแบงปนกนได และการน าความรไปใชประโยชนในการสรป การตดสนใจ และการคาดการณขางหนา รวมถงการแกไขปญหาตาง ๆ ส าหรบงานวจยครงน ผวจยใหความหมายของความรเกยวกบการบรโภคอาหาร คอ การรบรและเขาใจถงขอมลเกยวกบการบรโภคอาหาร ทงในดานประโยชนและขอหามในการปฏบตในระหวางการตงครรภ ท าใหสามารถมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทถกตองได

ความรกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ความรท าใหเกดความเขาใจและมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (พรรณ, 2555) ซงการมความรเกยวกบการบรโภคอาหารทดจะท าใหพฤตกรมการบรโภคอาหารดขน

37

(กรวกา, 2551) ความรไดรบการถายทอดผานชองทางตาง ๆ เชน การบรรยาย ภาพโปสเตอร แผนพบตาง ๆ การแลกเปลยนขอมล หรอขอคดเหน สามารถท าใหมความรเรองการบรโภคอาหารทดขน และสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (ไปรมา, 2551) จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมาพบวา ความรมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในผสงอายในระดบต า (r = .34, p < .01) (กฤตน และชพสมทร, 2557) สอดคลองกบการศกษาของหทยกาญจน และอมพร (2550) ซงพบวา ความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาในระดบต า (r = .16, p < .05) และจากการศกษาของ นชราพรรณ และคณะ (2557) พบวา หญงตงครรภวยรนทมความรเกยวกบการตงครรภทแตกตางกน จะสงผลใหมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพทตางกนดวย จะเหนไดวาความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบปานกลางและระดบต า ซงพบในกลมอนทไมใชหญงตงครรภวยรน ดงนนปจจยดานความรจงเปนอกตวแปรหนงทส าคญและอาจมความเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรน

เครองมอวดความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ในการศกษาความรและพฤตกรรมการบรโภคอาหารเชาของกรวกา (2551) สรางแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร โดยการดดแปลงเครองมอจากแบบสอบถามของ สจตรา (2546) เปนแบบปรนย จ านวน 17 ขอ คาความเทยง เทากบ .78 จากการทบทวนต าราและขอมลจากแหลงอนๆ พบวามเนอหาทมความเกยวของและเปนประโยชนตอการปฏบตตนในดานการบรโภคอาหารในระหวางการตงครรภ และสามารถน ามาเปนขอมลพนฐานในการจดท าแบบสอบถาม ดงน นการศกษาวจยครงนผวจยจงไดจดท าแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหารจากการทบทวนวรรณกรรมและต าราทเกยวของ รวมกบประยกตจากแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงต งครรภของส านกโภชนาการจ านวน 19 ขอ ลกษณะค าตอบ ใหเลอกตอบ ใช และ ไมใช เพอสอบถามถงความรเกยวกบการบรโภคอาหารตามการรบรและความเขาใจของหญงตงครรภวยรน วยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม และอารมณเมอมการตงครรภขน ซงสวนใหญเปนการตงครรภทไมไดมการวางแผนลวงหนา ท าใหหญงตงครรภวยรนไมไดเตรยมตว หรอเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ และบางครงอาจไมยอมรบการตงครรภ ท าใหมพฤตกรรมการดแลสขภาพในขณะตงครรภไมด และเนองจากรางกายไมมความพรอมท าใหเกดความเสยงทางดานสขภาพไดมากกวาการตงครรภในวยอน พบภาวะซดและปญหาในดานการปฏบตตวไดบอยในหญงตงครรภวยรน หนงในนนคอ พฤตกรรมการบรโภค

38

อาหาร ซงพบวาหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารไมดพอ ท าใหเกดผลกระทบดานสขภาพตามมาทงตอตวหญงตงครรภและทารกในครรภ ซงปญหาสามารถปองกนและแกไขได หากทราบปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรมและเอกสารทเกยวของพบปจจยทเกยวของมากมาย ไดแก อายของมารดา ระดบการศกษา รายได ทศนคตหรอเจตคต ความเชอทางศาสนา การรบรอปสรรค ความรสกมคณคาในตนเอง การไดรบขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ การรบรประโยชน การสนบสนนทางสงคม การรบรความสามารถของตนเอง ความเชอทวไปเกยวกบการบรโภคอาหาร และความร มความเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ดงน นในการศกษาครงน ผวจยจงเลอกปจจยทสามารถน ามาแกไขได และน าไปตอยอดเปนโปรแกรมในการดแลหญงตงครรภวยรนเรองการบรโภคอาหารไดตอไปในอนาคต ไดแก ตวแปรดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ทงนผลจากการศกษาสามารถน าไปเปนขอมลพนฐานในการดแลหญงตงครรภวยรนในเรองการบรโภคอาหารไดอยางมประสทธภาพมากขน

39

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงท านาย (predictive research) มวตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาอ านาจการท านายของการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยมรายละเอยดดงน ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการศกษาครงน คอ หญงตงครรภวยรน กลมตวอยาง คอ หญงตงครรภวยรนทมอายนอยกวา 20 ป นบจนถงวนคลอด ทมารบบรการฝากครรภทหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา จ านวน 200 ราย ระหวางเดอนกมภาพนธ ถง เดอนเมษายน พ.ศ. 2559 ผวจยคดเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling) ตามคณสมบต (inclusion criteria) ดงน 1. อายครรภ 13 สปดาหเปนตนไป 2. ไมมภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภ เชน คลนไสอาเจยน 3. ทารกในครรภไมมภาวะผดปกต 4. สามารถอานออกเขยนได การพด การมองเหน และการไดยนปกต

การก าหนดขนาดกลมตวอยาง การศกษาวจยครงน ผวจยค านวณกลมตวอยางโดยใชวธการเปดตารางอ านาจการทดสอบ (power analysis) ของโพลท และเบค (Polit & Beak, 2012) ก าหนดระดบความเชอมนท .05 อ านาจการทดสอบ (power) เทากบ .80 และขนาดอทธพล (effect size) r = .24 โดยขนาดอทธพลทใช ไดจากงานวจยทผานมาทศกษาเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ไดแก การศกษาปจจยท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 ทมน าหนกเกนเกณฑ (พชราภณฑ และคณะ, 2557) พบความสมพนธระหวางความเชอกบพฤตกรรมการบรโภค

40

อาหาร (r = .24) การศกษาของสวรรณ (2554) พบวา ปจจยดานการรบรประโยชนมความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป (r = .28) ส าหรบการศกษาของวารณ (2557) พบวา การสนบสนนทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนเสยงตอโรคเบาหวาน (r = .66) และจากการศกษาของ ศลาลน (2554) พบวา ความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการรบประทานอาหารของนกเรยน (r = .25) ผวจยน าขนาดอทธพลของตวแปรทมขนาดนอยทสดมาเปดตารางอ านาจการทดสอบ ไดขนาดของกลมตวอยางทงหมด 194 ราย ผวจยไดเพมกลมตวอยางหญงตงครรภวยรนอก 6 ราย ไดกลมตวอยางเปน 200 ราย โดยเกบขอมลจากหญงต งครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภ ทโรงพยาบาลศนยหาดใหญ 100 ราย และโรงพยาบาลสงขลา 100 รายระหวางเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน พ.ศ. 2559

สถานทศกษา หนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ เปนโรงพยาบาลศนยขนาด 700 เตยง และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา เปนโรงพยาบาลทวไปขนาด 480 เตยง ซงมการใหบรการทมศกยภาพใกลเคยงกน เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถาม ประกอบดวย 7 ชด โดยมรายละเอยดดงน ชดท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพสมรส อาชพ รายไดของครอบครว จ านวนสมาชกในครอบครว ผทอาศยอยดวย และขอมลการตงครรภ เชน ตงครรภครงท การวางแผนการตงครรภ อายครรภ ประวตการแทงบตร น าหนกกอนตงครรภ น าหนกขณะตงครรภ การคมก าเนด และอาการขณะตงครรภในปจจบน จ านวน 25 ขอ ชดท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร เปนแบบสอบถามทผวจ ยดดแปลงจากแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนของวชชลดา (2558) ซงสรางขนจากการดดแปลงแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของภรตา (2553) รวมกบของส านกโภชนาการอาหารและยากระทรวงสาธารณสข ประกอบดวย ขอค าถาม 25 ขอ โดยผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ความเทยงของเครองมอไดเทากบ .74 ในกลมตวอยางทเปนหญงตงครรภวยรน ศกษาเมอป พ.ศ. 2558 ซงเปนขอค าถามทมความหมายทางบวก 17 ขอ ไดแก

41

ขอท 1-16 และ 25 ขอค าถามทางลบ 8 ขอ ไดแก 17-24 ผวจยไดตดบางขอและปรบเปลยนบางขอเพอใหมความทนสมยและเขาใจงายขน รวมทงหมด 22 ขอ ประกอบดวยขอค าถามทางบวก 15 ขอไดแก 1-11, 13-14, 16 และ 22 ขอค าถามทางลบ 7 ขอ ไดแก 12, 15-17 และ 19-21 ค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 4 ระดบ ตงแต ปฏบตประจ า (คาคะแนน = 4) จนถง ไมเคยปฏบต (คาคะแนน = 1) เกณฑการใหคะแนน มดงน

ขอค าถามทางบวก ขอค าถามทางลบ ปฏบตประจ า 4 1 ปฏบตบอยครง 3 2 ปฏบตนาน ๆ ครง 2 3 ไมเคยปฏบต 1 4

การแปลคาคะแนนของแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ คาคะแนนรวมต าสดเทากบ 22 คะแนน และคะแนนรวมสงสดเทากบ 88 คะแนน ผวจยใชเกณฑก าหนดระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร โดยใชสถตค านวณอนตรภาคชนค านวนผลตางระหวางคาสงสด และคาต าสดของคะแนนเฉลยโดยรวม แลวหารดวยจ านวนชน (Kiess & Green, 2009) ในการวจยครงน มคาคะแนนเฉลยระหวาง 22-88 คะแนน โดยแบงชวงคะแนนเฉลยเปน 3 ระดบ ชวงคะแนนเฉลยแตละระดบเปน 21 ดงนนจะไดเกณฑการใหคะแนนแตละระดบ ดงน คะแนนเฉลย 22.00-43.00 หมายถง หญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบต า คะแนนเฉลย 43.01-64.00 หมายถง หญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบปานกลาง คะแนนเฉลย 64.01-88.00 หมายถง หญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารในระดบด ชดท 3 แบบสอบถามการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร จ านวน 15 ขอ เปนแบบสอบถามทผวจยดดแปลงจากแบบสอบถามการรบรประโยชนของการสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภของสวรรณ (2554) สรางขนตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) รวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ประกอบดวยขอค าถามเชงบวก 16 ขอ โดยผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ความเทยงของเครองมอไดเทากบ .81 ในกลมตวอยางทเปนหญงตงครรภ ศกษาเมอป พ.ศ. 2554 โดยผวจยมการปรบเปลยน โดยลดขอค าถามลง 1 ขอ เพอไมใหขอค าถามซ าซอน รวมทงหมด 15 ขอ ค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ ตงแต ใชแนนอน (คาคะแนน = 5) จนถง ไมใชแนนอน (คาคะแนน = 1) เกณฑการใหคะแนน มดงน

42

คะแนน ใชแนนอน 5 ใช 4 ไมแนใจ 3 ไมใช 2 ไมใชแนนอน 1

ชดท 4 แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ เปนแบบสอบถามทผวจยไดจากแบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมของพนดา (2545) ซงสรางจากแนวคดของเฮาส (House, 1981) และคอนเนนเวท (Cronenwett, 1985) ประกอบดวย การสงเสรมพฤตกรรมดานโภชนาการ การใหขอมล การรบฟงและใหก าลงใจ รวมขอค าถามทางบวกทงหมด 16 ขอค าถามโดยผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ความเทยงของเครองมอไดเทากบ .91 ในกลมตวอยางทเปนหญงตงครรภทเปนพาหะธาลสซเมย ศกษาเมอป พ.ศ. 2545 ค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ ต งแต ใชแนนอน (คาคะแนน = 5) จนถง ไมใชแนนอน (คาคะแนน = 1) เกณฑการใหคะแนน มดงน

คะแนน ใชแนนอน 5 ใช 4 ไมแนใจ 3 ไมใช 2 ไมใชแนนอน 1

ชดท 5 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร เปนแบบสอบถามทผวจยไดจากแบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองตอการสงเสรมสขภาพของสตรตงครรภอายมากกวา 35 ปของสวรรณ (2554) สรางขนตามแนวคดสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender, 2006) รวมกบการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เปนขอค าถามทางบวกจ านวน 16 ขอ โดยผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ความเทยงของเครองมอไดเทากบ .93 ในกลมตวอยางทเปนหญงตงครรภ ศกษาเมอป พ.ศ. 2554 ค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ ตงแต มนใจมากทสด (คาคะแนน = 5) จนถง ไมมนใจมากทสด (คาคะแนน = 1) เกณฑการใหคะแนน มดงน

43

คะแนน มนใจมากทสด 5 มนใจมาก 4 มนใจเลกนอย 3 ไมมนใจ 2

ไมมนใจมากทสด 1 ชดท 6 แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนแบบสอบถามทผวจยดดแปลงจากแบบสอบถามความเชอในการบรโภคอาหารของหญงตงครรภของฉลรตน (2555) รวมกบการดดแปลงจากตวชวดและระบบงานโภชนาการของไทย จากส านกโภชนาการ กรมอนามย รวมกบการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม มขอค าถามรวมทงหมดจ านวน 13 ขอค าถาม ซงเปนขอค าถามทมความหมายทางบวก 5 ขอ ไดแก ขอท 1, 3-5, 7 และขอค าถามทางลบ 8 ขอ ไดแก 2, 6, 8-13 ค าตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ ตงแตเชอแนนอน (คาคะแนน = 5) จนถงไมเชอแนนอน (คาคะแนน = 1) เกณฑการใหคะแนน มดงน

ขอค าถามทางบวก ขอค าถามทางลบ เชอแนนอน 5 1 คอนขางเชอ 4 2 ไมแนใจ 3 3 คอนขางไมเชอ 2 4 ไมเชอแนนอน 1 5

ชดท 7 แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรมและต าราทเกยวของ รวมกบดดแปลงจากแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารของส านกโภชนาการ กรมอนามย ประกอบดวย ขอค าถาม 19 ขอ เปนขอค าถามใหเลอกตอบ ใช หรอ ไมใช (ตอบถกไดคะแนน = 1 และตอบผดไดคะแนน = 0) เกณฑการใหคะแนน มดงน

ตอบถก ตอบผด ใช 1 0 ไมใช 0 1

44

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ การตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย ซงประกอบดวยแบบสอบถาม 7 ชด ไดแก (1) ขอมลสวนบคคล (2) พฤตกรรมการบรโภคอาหาร (3) การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร (4) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (5) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (6) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และ (7) ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร โดยการตรวจสอบความตรงของเนอหา (content validity) และการตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (reliability) มรายละเอยดการตรวจสอบดงน

1. การตรวจสอบความตรงของเนอหา (content validity) ผวจยน าแบบสอบถามท ง 7 ชด ใหผทรงคณวฒจ านวน 3 ทาน ประกอบดวย อาจารยพยาบาล 2 ทาน ทานแรกมความเชยวชาญดานโภชนาการ ทานท 2 เชยวชาญดานหญงตงครรภ และพยาบาลช านาญการทปฏบตงานแผนกฝากครรภ จ านวน 1 ทาน เพอพจารณาความถกตองตามเนอหา และความเหมาะสมของภาษาทใช มการปรบแกทงหมด 9 ขอ จากทงหมด 135 ขอ โดยมการตดลดขอค าถามทซ าซอน และยบรวมขอค าถามบางขอทมความเกยวของกน ท าใหแบบสอบถามมความกระชบขน เหลอขอค าถามทงหมด 126 ขอ หลงจากไดรบการพจารณา ผวจยน าเครองมอมาปรบแกไขตามขอเสนอแนะและขอคดเหน ใหไดแบบสอบถามทเกดความชดเจน ล าดบของขอค าถามทเขาใจงาย ครบถวน และมความเหมาะสมกบกลมตวอยางทศกษา

2. การตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (reliability) ผวจยน าแบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมล ดงตอไปน คอ แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร แบบสอบถามการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร น าไปทดลองใช (try out) กบหญงตงครรภวยรนทมคณสมบตคลายกบกลมตวอยาง จ านวน 30 ราย แลวค านวนหาคาความเทยงจากความสอดคลองภายใน (internal consistency) ของเครองมอ โดยการค านวนหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) โดยเครองมอทผานการใชงานมาแลว คาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค ตองมากกวา 0.8 (Polit & Hungler, 1999) ส าหรบเครองมอใหมมการยอมรบคาความเทยงมากกวา .70

45

จากการวเคราะหคาความเทยง ไดเทากบ 0.80, 0.88, 0.85, 0.86 และ 0.89 ตามล าดบ และชดท 7 แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ค านวณความเทยงโดยใชสตรของ เดอร-รชารดสน เนองจากคาคะแนนของแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหารมคาคะแนนเปน 0 และ 1 และความยากงายของขอค าถามในลกษณะกระจาย จงใชสตร K-R20 ไดคาความเทยง เทากบ 0.77 โดยแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหารเปนเครองมอใหม การเกบรวบรวมขอมล การศกษาวจยครงนผวจยด าเนนการเกบขอมลดวยตนเอง โดยมขนตอนดงน

1. ขนเตรยมการ 1.1 ผวจยท าหนงสอขอความอนเคราะหในการด าเนนการวจยผานคณบดคณะพยาบาลศาสตร เพอด าเนนการทดลองใชเครองมอ (try out) ณ คลนกฝากครรภโรงพยาบาลสงขลา และท าหนงสอขออนญาตเกบรวบรวมขอมลในการด าเนนการวจย เพอเสนอตอคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน และยนเสนอถงผอ านวยการโรงพยาบาลศนยหาดใหญและโรงพยาบาลสงขลา 1.2 เมอผานการพจารณาจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน และไดรบอนญาตใหเกบขอมลจากทง 2 โรงพยาบาล ผวจยตดตอหวหนาพยาบาลหนวยฝากครรภ / คลนกฝากครรภ เพอแนะน าตว ชแจงวตถประสงคของการท าวจย และขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล ณ หนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา 2. ขนด าเนนการเกบรวบรวมขอมล 2.1 ผวจยเปนผด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง ตงแตเดอนกมภาพนธ ถงเดอนเมษายน 2559 โดยผวจ ยใหพยาบาลวชาชพประจ าหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา เปนผตดตอกลมตวอยางกอนทผวจยเขาพบ 2.2 ผวจยสรางสมพนธภาพกบกลมตวอยางทมคณสมบตตามทก าหนดไว และอธบายวตถประสงคของการวจย ขนตอนการรวบรวมขอมล และอธบายการพทกษสทธของกลมตวอยาง ซงกลมตวอยางสามารถยอมรบหรอปฏเสธการเขารวมวจยไดตามความตองการ ขอมลทไดจะปกปดเปนความลบ ผลของการศกษาจะถกน าเสนอเปนภาพรวมไมมการระบชอ ทอยของกลมตวอยาง และไมมผลตอการพยาบาลตามปกต

46

2.3 ผวจยขอความรวมมอจากกลมตวอยางทยนดเขารวมการวจย เซนใบยนยอมเขารวม หลงจากนนใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามทง 7 สวน โดยใชเวลาประมาณ 17-25 นาท 2.4 หลงจากกลมตวอยางตอบแบบสอบถามเสรจเรยบรอย ผวจยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของการตอบแบบสอบถาม หากตอบไมสมบรณผวจยใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามเพมเตมจนครบถวน เมอตอบเรยบรอยแลว ผวจยกลาวขอบคณกลมตวอยางทใหความรวมมอ การพทกษสทธกลมตวอยาง การวจยครงนผวจยไดยนโครงการวจยตอคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในคน โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และโรงพยาบาลสงขลา เพอพจารณาและอนมตใหค ารบรองตามระเบยบวจย เมอผานการอนมต ผวจยชแจงเกยวกบสทธและการเกบขอมลแกกลมตวอยางทกราย โดยจดท าเอกสารพทกษสทธแนบกบแบบสอบถามใหกลมตวอยางอานกอนท าแบบสอบถาม เพอใหกลมตวอยางไดทราบถงวตถประสงค การด าเนนการวจย ระยะเวลาการวจย ประโยชนทคาดวาจะไดรบ และเปดโอกาสใหกลมตวอยางตดสนใจในการตอบรบหรอปฏเสธการเขารวม เมอกลมตวอยางยนยอมเขารวมการวจย ผวจยจงด าเนนการวจยโดยใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถาม หากกลมตวอยางขอถอนตวจากการวจยสามารถกระท าไดตลอดเวลาโดยไมมผลกระทบกบการพยาบาลปกตทกลมตวอยางไดรบ ส าหรบขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามจะเกบเปนความลบ ไมมการระบชอ และน าเสนอขอมลในลกษณะภาพรวม ไมน าขอมลทไดไปใชประโยชนนอกเหนอจากทไดแจงไวกบกลมตวอยาง และผวจยจะท าลายขอมลของกลมตวอยางทงหมดทงโดยผวจยเองภายหลงเสรจสนการท าวจย การวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลทเกบรวบรวมจากกลมตวอยางมาตรวจสอบความถกตองและความสมบรณของการตอบแบบสอบถาม หลงจากนนวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป และวเคราะหขอมลโดยใชสถต โดยมรายละเอยดดงน 1. วเคราะหขอมลสวนบคคลของหญงตงครรภวยรน และพฤตกรรมการบรโภคอาหารทไดจากการตอบแบบสอบถามโดยการแจกแจงความถ ค านวณหาคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

47

2. วเคราะหการถดถอยพหคณ (multiple regression analysis) เปนการพยากรณตวแปรตามหนงตว จากตวแปรอสระตงแตสองตวแปรขนไป โดยวธน าตวแปรทงหมดทกตวเขาในสมการพรอมกน (enter) เพอวเคราะหอ านาจการท านายของตวแปรการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยน าตวแปรทงหมด มาทดสอบขอตกลงเบองตนกอนการวเคราะหการถดถอยพหคณ (ภาคผนวก ค) ดงน 2.1 ตวแปรอสระทกตวอยในอนตรภาคชนขนไป (interval level) 2.2 ตวแปรทกตวมการกระจายแบบโคงปกต (normality) 2.3 ตวแปรมความสมพนธเชงเสนตรง (linear relationship) 2.4 ตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเองสง (multicollinearity) โดยวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทศกษากบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยใชสถตสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s moment correlation coefficient) ทดสอบระดบนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงแปลความหมายของระดบความสมพนธของตวแปร จากขนาดอทธพล (บญใจ, 2553) ดงน r > .80 หมายถง ตวแปรมความสมพนธในระดบสง r = .30 - .80 หมายถง ตวแปรมความสมพนธในระดบปานกลาง r < .30 หมายถง ตวแปรมความสมพนธในระดบต า ตวแปรอสระทงหมดทมความสมพนธกน มคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสนไมเกน .65 (Burn & Grove, 1997) ซง คา Tolerance มคาเขาใกล 0 มากเทาใดหมายความวา ตวแปรมความสมพนธกน และคา VIF ปกตไมเกน 10 (กลยา, 2555) ส าหรบการศกษาครงน คา Tolerance อยในชวง .588-.901 และคา VIF อยในชวง 1.598-1.7 ซงหมายความวาตวแปรมความเปนอสระตอกน 2.5 ความคลาดเคลอนแตละคาเปนอสระ คอตวแปรอสระตองเปนขอมลทไมมความสมพนธภายในตวเอง โดยดจากคา Durbin-Watson ซงตองเขาใกล 2 (บญใจ, 2553) ส าหรบการศกษาในครงน คา Dubin-Watson เทากบ 2.008 แสดงวา ไมเกด Autocorrelation หรอขอมลไมมความสมพนธภายในตวเอง

48

บทท 4 ผลการวจยและการอภปรายผล

การวจยครงนเปนการวจยเชงท านาย มวตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาอ านาจการท านายของการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน กลมตวอยางคอ หญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภทหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา จ านวน 200 ราย เกบรวบรวมขอมลในเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน พ.ศ. 2559 ผวจยไดน าเสนอผลการวจยและอภปรายผลดงน ผลการวจย ผลการวจยไดน าเสนอในรปแบบบรรยายประกอบตาราง ตามล าดบดงน สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของหญงตงครรภวยรน สวนท 2 พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน สวนท 3 ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของหญงตงครรภวยรน กลมตวอยางในการศกษาครงนเปนหญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภทหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา จ านวน 200 คน กลมตวอยางมอายต าสด 14 ป และสงสด 19 ป มอายเฉลย 17.22 ป (SD = 1.38) โดยสวนใหญมอายระหวาง 17-19 ป (รอยละ 65.50) นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 69.50) มสถานภาพสมรส แตไมไดจดทะเบยน (รอยละ 46) สวนใหญจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน (รอยละ 62) ไมไดประกอบอาชพ (รอยละ 53.50) กลมตวอยางมรายไดอยในชวง 1,800-30,000 บาทตอเดอน โดยมรายไดเฉลย 9,005 บาท (SD = 4,710.32) มความเพยงพอของรายได และเหลอเกบ (รอยละ 46.50) เปนครอบครวเดยว (รอยละ 56) ทประกอบดวยทาน และญาต (รอยละ 44.5) ดงรายละเอยดในตาราง 1

49

กลมตวอยางสวนใหญตงครรภครงแรก (รอยละ 83) ไมไดวางแผนการตงครรภ (รอยละ 53.50) อายครรภของหญงตงครรภ อยระหวาง 13-39.86 สปดาห (M = 26.27,SD = 8.48) อายครรภทมาฝากครรภครงแรกกอน 12 สปดาห (รอยละ 52) สวนใหญมการฝากครรภสม าเสมอ (รอยละ 94.50) มประวตการแทงบตร 13 ราย (รอยละ 6.50) แทงเอง 11 ราย (รอยละ 84.60) ท าแทง 2 ราย (รอยละ 15.40) ไมไดคมก าเนดกอนการตงครรภ (รอยละ 55) การเลอกคมก าเนดของกลมตวอยางใชวธการรบประทานยาเมดคมก าเนด (รอยละ 23) และมอาการไมสขสบายขณะตงครรภปจจบน (รอยละ 36.50) ซงมอาการหนามดรวมกบอาการอยางอน (รอยละ 15) มดชนมวลกายอยในระดบปกต (รอยละ 42) และสวนใหญความเขมขนของเลอด (Hct) อยในระดบปกต (รอยละ 64) ดงรายละเอยดในตาราง 1 ตาราง 1 แสดงจ านวน รอยละของหญงตงครรภวยรน จ าแนกตามขอมลสวนบคคลและขอมลการตงครรภ (N = 200)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

อาย (ป) (Min = 14, Max = 19, Mean = 17.22, SD = 1.38)

ศาสนา พทธ 139 69.50 อสลาม 61 30.50

สถานภาพสมรส โสด 7 3.50 สมรส จดทะเบยน 10 5.00 สมรส ไมจดทะเบยน 92 46.00 อยดวยกน ไมแตงงาน 79 39.50 แยกกนอย ไมแตงงาน 12 6.00

ระดบการศกษา ไมไดศกษา 2 1.00 ประถมศกษา 9 4.50 มธยมศกษาตอนตน 124 62.00 มธยมศกษาตอนปลาย 40 20.00 ประกาศนยบตร 25 12.50

50

ตาราง 1 (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

อาชพ ไมไดประกอบอาชพ 107 53.50 นกเรยน/นกศกษา 27 13.50 รบจางทวไป 32 16.00 คาขาย 31 15.50 ท างานโรงงาน 3 1.50

รายไดเฉลยตอเดอน (บาท) (Min = 1,800, Max = 30,000, Mean = 9,005, SD = 4,710.32 ) < 5,000 39 19.50 ≥ 5,000-10,000 116 58.00 > 10,000 45 22.50

ความเพยงพอของรายได เพยงพอ เหลอเกบ 93 46.50 เพยงพอ ไมเหลอเกบ 67 33.50 ไมเพยงพอ แตไมเปนหน 34 17.00 ไมเพยงพอ แตเปนหน 6 3.00

ลกษณะของครอบครว ครอบครวเดยว 112 56.00 ครอบครวขยาย 88 44.00

ผทอาศยอยดวยกน อยคนเดยว 5 2.50 ประกอบดวยทานและสาม 33 16.50 ประกอบดวยทาน สามและญาต 73 36.50 ประกอบดวยทาน และญาต 89 44.50

ล าดบการตงครรภ ครรภแรก 166 83.00 ครรภหลง 34 17.00

การวางแผนการตงครรภ วางแผน 93 46.50 ไมไดวางแผน 107 53.50

51

ตาราง 1 (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

อายครรภ (สปดาห) (Min = 13 , Max = 39.86, Mean = 26.27, SD = 8.48 ) อายทมาฝากครรภครงแรก

กอน 12 สปดาห 104 52.00 หลง 12 สปดาห 96 48.00

ประวตการฝากครรภ สม าเสมอ 189 94.50 ไมสม าเสมอ 11 5.50

ประวตการแทงบตร ไมม 187 93.50 ม 13 6.50

ลกษณะการแทง แทงเอง 11 84.62 ท าแทง 2 15.38

การคมก าเนด ไมคมก าเนด 110 55.00 มการคมก าเนด 90 45.00

วธการคมก าเนด หลงขางนอก 16 17.78 นบวนปลอดภย 2 2.22 ถงยางอนามย 17 18.89 ยาเมดคมก าเนด 46 51.11 ฉดยา 8 8.89 ยาเมดคมก าเนดรวมกบหลงขางนอก 1 1.11

52

ตาราง 1 (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

อาการไมสขสบายขณะตงครรภในปจจบน ไมม 73 36.50 ม 127 63.50

อาการขณะตงครรภ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) หนามด 7 3.50 ออนเพลย 20 10.00 น าหนกลด 4 2.00 เวยนศรษะ 19 9.50 เหนอยงาย 22 11.00 หนามดรวมกบอาการอน ๆ 30 15.00 ออนเพลยรวมกบอาการอน ๆ 22 11.00 เหนอยงายรวมกบอาการอน ๆ 4 2.00 อน ๆ 1 0.50

เกณฑ BMI น าหนกนอย (นอยกวา 18.5) 61 30.50 น าหนกปกต (18.5-22.9) 84 42.00 น าหนกเกน (23-29.9) 44 22.00 อวน (มากกวา 30) 11 5.50

ฮมาโตครต (Hct ครงท 1) (N = 178) ปกต (มากกวาหรอเทากบ 33 %) 128 71.91 ซด (นอยกวา 33 %) 50 28.09

ฮมาโตครต (Hct ครงท 2) (N = 43) ปกต (มากกวาหรอเทากบ 33 %) 28 65.12 ซด (นอยกวา 33 %) 15 34.88

53

สวนท 2 พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผลการศกษาพบวา คะแนนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนอยในระดบด มคะแนนเฉลย 65.71 ( SD = 6.58) มคะแนนอยในระดบปานกลาง (45.00-80.00) จ านวน 106 ราย คดเปนรอยละ 53 ดงรายละเอยดในตาราง 2 ตาราง 2 แสดงคาต าสด สงสด คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน จ านวน รอยละ ของพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน (N = 200)

ตวแปร Min Max M SD ระดบ

ปานกลาง ด จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

45 80 65.71 6.58 106 53.00 94 47.00

สวนท 3 ปจจยทท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

การศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผ วจ ยไดตรวจสอบขอตกลงเบองตนกอนการใชสถตวเคราะหการถดถอยพหคณ (multiple regression analysis) จากการตรวจสอบพบวา ตวแปรทกตว ประกอบดวย การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารเปนไปตามขอตกลงเบองตน ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s moment correlation coefficient) ของปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนพบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร (r = .38, p < .01) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (r = .47, p < .01) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (r = .55, p < .01) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร (r = .31, p < .01) ซงปจจยทง 4 มความสมพนธในระดบปานกลางอยางมนยส าคญทางสถต และปจจยดานความรเกยวกบการบรโภคอาหารไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน (r = .12) ดงแสดงใน ตาราง 3 ตาราง 3

54

แสดงความสมพนธระหวางการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน (N = 200)

ตวแปร 1 2 3 4 5

1. การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร 1.00 2. การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ .568* 1.00 3. การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร .512* .548* 1.00 4. ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร .271* .210* .276* 1.00 5. ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร .212* .204* .115 -.004 1.00 6. พฤตกรรมการบรโภคอาหาร .383* .467* .551* .313* .117

* p < .01, การศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยวเคราะหการถดถอยพหคณ (multiple regression analysis) ผวจยไดน าตวแปร 4 ตว เขาไปท านาย พบวา มตวแปร 3 ตว ทรวมกนท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดแก การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ซงเปนตวแปรทสามารถท านายไดสงสด (β = .38, p < .001) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (β = .21, p < .01) และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร (β = .16, p < .01) ท ง 3 ตวแปรรวมกนท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดรอยละ 37 (R2 = .37) ปจจยทไมสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนได คอ การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ดงแสดงในตาราง 4

55

ตาราง 4

แสดงคาสมประสทธการถดถอยพหคณปจจยท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน (N = 200)

ตวแปรท านาย

Unstandardized coefficients β t

B Std. error

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร .027 .072 .027 .371 การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร .260 .050 .378 5.248** การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ .177 .062 .211 2.845* ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร .145 .055 .157 2.620* R2 = .37**, F = 28.24, Constant = 30.67, * p < .01, ** p < .001 อภปรายผลการวจย การวจยครงนเปนการศกษาเชงท านาย มวตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาอ านาจการท านายของการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงต งครรภวยรน ซงสามารถอภปรายผลการศกษาตามวตถประสงคได ดงน

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน จากการศกษาพบวา หญงตงครรภวยรนมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการบรโภคอาหารอยในระดบด (M = 65.71, SD = 6.58) ท งนอาจเนองมาจากทางแผนกฝากครรภท ง 2 โรงพยาบาลมการสอนสขศกษา โดยจดใหหญงตงครรภวยรนและบคคลใกลชดเขารบฟงการสอนเกยวกบเรองการบรโภคอาหารขณะตงครรภ มการสอนโดยพยาบาล และนกโภชนาการในบางครง ซงทงสองโรงพยาบาลมความใกลเคยงกนของเนอหาสาระทใชสอน ประกอบดวย 1) สารอาหารทควรไดรบระหวางการตงครรภ 2) ปรมาณอาหารทควรบรโภคขณะตงครรภ 3) ประโยชนของการบรโภคอาหารแตละประเภท 4) อาหารหรอเครองดมทไมควรบรโภคระหวางการตงครรภ อาจม

56

ความแตกตางกนในดานวธการคอ การสอนโดยใชภาพพลก สอนโดยใชวดทศน สอนโดยตรงจากพยาบาล ซงการไดรบค าแนะน า โดยการชกจงดวยค าพด (verbal processes) เชน การใหความรโดยตรงแบบตวตอตว (face to face) ระหวางผเรยนกบผสอน ผเรยนจงเขาใจไดโดยละเอยดเกยวกบพฤตกรรมการดแลตนเองในดานโภชนาการ ท าใหเกดกระบวนการคด การปรบเปลยนความคด และน าไปสการปฏบตพฤตกรรมทเหมาะสมได (พกล, 2557) จะเหนไดวา การสอนสขศกษาเกยวกบเรองการบรโภคอาหารขณะตงครรภจากทางแผนกฝากครรภ มสวนท าใหหญงตงครรภวยรนและบคคลใกลชดมความเขาใจ ไดรบขอมลความรเกยวกบการบรโภคอาหารทถกตอง ซงจะมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในขณะตงครรภของหญงตงครรภวยรน อกทงวยรนเปนวยทอยในระยะเรยนรการอยรวมกบผอน จงนยมบรโภคอาหารตามเพอนหรอบคคลใกลชดทอาศยอยดวย ผทอาศยอยรวมกนจงมผลตอการปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (วรยา, 2553) ซงจากผลการวจยพบวา หญงตงครรภวยรนมลกษณะครอบครวเปนครอบครวขยาย (รอยละ 44) ดงน นหญงต งครรภวยรนจงไดรบแบบอยาง ไดเรยนรจากบคคลใกลชด และไดรบค าแนะน าจากสมาชกในครอบครวในเรองการบรโภคอาหาร ในสวนของรายไดจะเปนตวชวดทางเศรษฐกจทมอทธพลตอการด าเนนชวตของบคคล น ามาซงปจจยทางดานวตถ เชน อาหาร และสงอ านวยความสะดวกอน ๆ ซงหญงตงครรภวยรนทมรายไดของครอบครวเฉลยตอเดอนตางกน มพฤตกรรมสงเสรมสขภาพโดยรวมแตกตางกน (นชราพรรณ , 2557) ซงจากผลการวจยครงนพบวา รายไดของครอบครวมความเพยงพอเหลอเกบ (รอยละ 46.5) ดงนนการมรายไดทเพยงพอ ท าใหหญงตงครรภวยรนสามารถจดหาอาหารมารบประทานไดอยางสะดวก จะเหนไดวา การไดรบฟงการสอนสขศกษา การอยในครอบครวขยาย รวมถงการมรายไดทเพยงพอ อ านวยใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด เหนไดจากผลการวจยคอ คะแนนเฉลยพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนอยในระดบด ซงผลการศกษาครงนสอดคลองกบการวจยของอญมณ (2544) พบวา การปฏบตเกยวกบการบรโภคอาหารของหญงตงครรภอยในระดบด และใกลเคยงกบการศกษาของ สวรรณ (2554) พบวาคะแนนเฉลยพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการคอนไปในทางสงเชนกน ดงน นหญงต งครรภวยรนทมการสนบสนนทางดานความร มการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคจากบคคลรอบขาง รวมถงการมรายไดทเพยงพอ สงเหลานสามารถชวยสงเสรมใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดในระหวางการตงครรภได อยางไรกตามยงพบวา รอยละ 53 มคะแนนอยในระดบปานกลาง จงควรมการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารใหดขนอยางตอเนองในกลมหญงตงครรภวยรน

57

ปจจยทมผลกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน จากการศกษาปจจยทสามารถท านายพฤตรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนพบวา การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร สามารถรวมท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดรอยละ 37 (R2 = .37, p < .001) สามารถอธบายได ดงน

1. การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ จากการศกษาพบวา การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ สามารถอธบายความ

แปรปรวนของพฤตกรรมการบรโภคอาหารได (β = .21, p < .01) แสดงใหเหนวา หญงตงครรภวยรนทไดรบการสนบสนนจากครอบครวหรอสาม มแนวโนมทจะมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด ซงเพนเดอร (Pender, 2006) กลาววา การสนบสนนทางสงคมมผลใหบคคลเกดพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดยงขน ดงนน การสนบสนนจากสมาชกในครอบครวทงการแสดงความหวงใยในสขภาพ การใชค าพด หรอการจดหาอาหารทมประโยชน (อญญา, อญชล, และสญญา, 2554) คอยชวยเหลอ ดแล กระตน และใหก าลงใจ รวมถงการใหค าแนะน าตาง ๆ จะสงผลใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมทดขน (นาฏอนงค, 2554) ในการศกษาครงน กลมตวอยางอาศยอยกบครอบครว (รอยละ 44) ท าใหไดรบการดแลจากสมาชกในครอบครว อกทงหญงตงครรภรบรถงการดแลเอาใจใสจากพยาบาลในแผนกฝากครรภ หรอบคลากรทเกยวของ คอยใหการสนบสนนในดานขอมล ตาง ๆ ท าใหหญงตงครรภวยรนไดรบขอมล ความร และแนวทางการดแลตวเองในเรองการบรโภคอาหาร ดงนนจะเหนไดวา การสนบสนนทางสงคมมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของสวรรณ (2554) พบวา การสนบสนนทางสงคมสามารถรวมท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป ได (β = .22, p < .05) นอกจากนพบวา การสนบสนนทางสงคมมผลตอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภวยรน (นาฏอนงค, 2554) ใกลเคยงกบการศกษาของวารณ และคณะ (2557) พบวา การสนบสนนทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนเสยงตอโรคเบาหวาน (r = .66, p < .01) และ การไดรบแรงสนบสนนจากบคคลในครอบครว คร และเพอน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนอยางมนยส าคญทางสถต (r = .56, p < .01) ( เครอวลย, 2550) จะเหนไดวา การสนบสนนทางสงคมเปนปจจยหนงทมความส าคญตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ทงน หากหญงตงครรภไดรบการสนบสนนทางสงคมทด กจะสงผลตอการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดตามมา

58

2. การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร จากการศกษาพบวา การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร

สามารถอธบายความแปรปรวนของพฤตกรรมการบรโภคอาหารได (β = .38, p < .001) แสดงใหเหนวา กลมตวอยางทมการรบรความสามารถของตนเอง มแนวโนมทจะมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด ซงตามแนวคดของเพนเดอร (Pender, 2006) กลาววา การรบรความสามารถของตนเอง เปนความเชอมนของบคคลในความสามารถของตนเองทจะจดการหรอกระท าพฤตกรรมใด ๆ ไดส าเรจตามเปาหมาย ซงบคคลทมการรบรความสามารถของตนเอง จะมความเชอมนและพยายามกระท าพฤตกรรมน นโดยไมยอทอ นอกจากนแบนดรา (Bandura, 1997) ไดกลาววา การรบรความสามารถของตน จะมผลตอการตดสนใจทจะกระท าพฤตกรรมนน ๆ จากการศกษาครงน อธบายไดวา วยรน เปนวยทมการพฒนาทางดานความคด มความตระหนกถงความเปนตวเอง (Guerra, Williamson, & Lucas-Molina, 2012) มความนบถอตนเอง และภาคภมใจในตวเองมากขนในชวงวยรน (Orth & Rubins, 2014) จากงานวจยครงนพบวา หญงตงครรภสวนใหญมอาย 17-19 ป (รอยละ 65.5) ซงวยนสวนใหญมการดแลตนเองอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 80.4 (ดลฤด และคณะ, 2554) สรปไดวา เมอหญงตงครรภวยรนมความตระหนกถงความเปนตวเอง นบถอตนเอง ท าใหมความเชอมนในตนเอง และเมอเขาสการตงครรภ กจะสามารถรบรวาตนเองมความสามารถทจะปฏบตพฤตกรรมตาง ๆ ได ดงนนหญงตงครรภวยรนทมการรบรความสามารถของตนเอง กจะมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด การศกษาในครงน สอดคลองกบการศกษาของสวรรณ (2554) พบวา การรบรความสามารถของตนเอง สามารถรวมท านายพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภทมอายมากกวา 35 ป ได (β = .25, p < .05) และสอดคลองกบการศกษาของวลยรตน และสมพร (2555) พบวา การรบรความสามารถของตนเอง สงผลใหพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภวยรนดขน นอกจากน การรบรความสามารถของตนเองสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษาได (β = .39, p < .05) (วรยา, 2553) จะเหนไดวา การรบรความสามารถของตนเองเปนปจจยหนง ทมความส าคญตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร หากหญงตงครรภมการรบรความสามารถของตนเองวาสามารถมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทด ถกตองได กจะสงผลตอการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทดตามมา 3. ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร จากการศกษาพบวา ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร สามารถอธบายความแปรปรวนของพฤตกรรมการบรโภคอาหารได (β = .16, p < .01) กลาวไดวา หญงตงครรภทไดรบการถายทอดความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร มแนวโนมทจะท าตามหรอปฏบตพฤตกรรมการบรโภคอาหารตามความเชอนน ทงน ความเชอเรองการบรโภคอาหารมความแตกตางกนของตว

59

บคคล และในแตละพนทมความเชอทไมเหมอนกน ทงในเรองอาหารทควรรบประทานหรออาหารทควรงด ซงมผลท าใหเกดพฤตกรรมการบรโภคทแตกตางกน (สธรรม, 2546) ซงกรน และครเตอร (Green & Kreuter, 1999) กลาววา ความเชอเปนความมนใจในสงตาง ๆ ซงอาจเปนปรากฏการณหรอวตถ โดยเชอวาสงนน ๆ เปนสงทถกตองเปนจรง ใหความไววางใจ ดงนนเมอหญงตงครรภไดรบการถายทอดความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร หรอเหนแบบอยางจากบคคลใกลชด ท าใหเชอ และมนใจวาสงทปฏบตอยนนเปนสงทถกตอง และจากผลการวจยพบวา หญงตงครรภวยรน อาศยอยเปนครอบครวขยาย (รอยละ 44) จงมแบบอยาง และมการถายทอดความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ซงน าไปสการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารตามความเชอนน ผลการวจยสอดคลองกบการศกษาของพชราภณฑ และคณะ (2557) พบวา ความเชอ มความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4-6 ทมน าหนกเกนเกณฑ ความเชอสามารถพยากรณพฤตกรรมการบรโภคอาหารได (β = .14, p < .05) นอกจากนการศกษาของณฐกร (2544) พบวา ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารมความสมพนธระดบปานกลางในกลมนกเรยนชน ป. 6 (r = .49, p < .01) สามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารได (β = -.17, p < .01) และความเชอมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคในผสงอาย (r = .18, p < .01) (ทวศลป, 2551) ดงนนการไดรบความความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารหรอมความเชอตอการบรโภคอาหารทด จะสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ปจจยทไมมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดแก การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร และ ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

1. การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร จากผลการศกษาพบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารไมสามารถท านาย

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนได (β = .027) ซงการรบรประโยชนเปนความเชอของบคคล มคาดหวงถงประโยชนทจะไดรบภายหลงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ท าใหบคคลมการปฏบตพฤตกรรมน นขน (Pender, 2006) หญงต งครรภทมการรบรถงประโยชนของการสงเสรมสขภาพจะมพฤตกรรมสขภาพทด กลาวคอ จะมความสนใจทจะเลอกปฏบตกจกรรมทเหมาะสม เชน การเลอกรบประทานอาหาร (แพรวพรรณ และรพพรรณ, 2554) ผลการศกษาวจยครงน สอดคลองกบการศกษาของสวรรณ (2553) พบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารไมสามารถรวมท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภทมอาย 35 ปได อยางไรกตามผลการศกษาครงนพบวา การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนในระดบปานกลาง แมไมสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารไดกตาม นอกจากน ในการตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรโดยใชสถตสหสมพนธเพยรสน (Pearson’s product moment correlation) ในขนตอนการทดสอบขอตกลง

60

เบองตนพบวา ความสมพนธระหวางตวแปรการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร และตวแปรการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการมความสมพนธกนเองสงทสดเมอเทยบกบความสมพนธของตวแปรอน ๆ ซงท าใหการวเคราะหในขนตอนตอมา สงผลใหตวแปรการรบรประโยชนในการบรโภคอาหารไมสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารได

อยางไรกตามผลการศกษาแตกตางจากการศกษาของ วรยา (2553) ซง พบวา การรบรประโยชนสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษาได (β = -.13, p < .05) ทงนอาจเกดจากกลมตวอยางทมความแตกตางกน กลาวคอ กลมตวอยางทศกษาในครงนเปนหญงตงครรภวยรน ยงขาดความร ขาดประสบการณ อกทงการศกษาของ เฉลมพรและพรรณ (2555) ซงพบวาหลงเขารบโปรแกรมสขศกษาทเนนการรบรถงประโยชนของการบรโภคอาหารทเหมาะสม ท าใหหญงตงครรภมการปฏบตตวในดานการรบประทานอาหารทดขน โดยมการศกษาในหญงตงครรภทสวนใหญมอายระหวาง 26-35 ป ระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร แตส าหรบการศกษาครงน กลมตวอยางเปนหญงตงครรภวยรน อายระหวาง 17-19 ป และมระดบการศกษาสงสดทมธยมศกษาตอนตน ซงในชวงวยน จะมการปรบตวมากในหลาย ๆ เรอง มการท ากจกรรมตาง ๆ อาจสงผลตอการรบประทานอาหาร เชน ไมค านงถงคณคาทางโภชนาการ หรอมการรบประทานอาหารไมตรงเวลา (หทยกาญจน และอมพร, 2550) และระดบการศกษาจะบงบอกถงการพฒนาความร ความสามารถในชวต สงผลใหเกดความร ความเขาใจ ความตระหนกเหนคณคา และใหความส าคญตอการบรโภคอาหาร (ศรบงอร, 2555) ดงนน หญงตงครรภวยรนทมระดบการศกษาทแตกตางกน ท าใหขาดความรความเขาใจ ไมตระหนกถงประโยชนของการบรโภคอาหาร การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารจงไมสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารได 2. ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

ในการศกษาครงน พบวา ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ไมมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน เนองจากในขนตอนการทดสอบขอตกลงเบองตน ปจจยดานความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (r = .12) จงไมน าตวแปรนเขาสมการวเคราะหการท านาย ผลการศกษาครงน ตรงกบการศกษาของวรยา (2553) พบวา ความรเกยวกบอาหารและโภชนาการไมมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาระดบอดมศกษา ซงจากแนวคดของกรน และครเตอร (Green & Kreuter, 1999) ไดกลาววา ความรเปนปจจยน าทส าคญสงผลตอการแสดงพฤตกรรม แตความรอยางเดยวไมเพยงพอทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพได จะตองมปจจยอน ๆ เขามาเกยวดวย ผลการศกษาครงนแตกตางจากการศกษาของอนกล (2551) พบวา ความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย และการศกษาของ กฤตน และชพสมทร

61

(2557) พบวา ความรมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผสงอายในจงหวดสงขลา และเปนตวแปรทสามารถอธบายความแปรปรวนไดมากทสด จะเหนไดวา มความแตกตางกนของกลมตวอยางทศกษาคอ กลมตวอยางเปนผสงอาย อายระหวาง 60-65 ป ซงไดรบความรดานอาหารและโภชนาการจากรายการโทรทศน สาธารณสขชมชน ท าใหเกดความตระหนกถงสขภาพของตนเอง ซงในการศกษาครงน กลมตวอยางเปนหญงตงครรภวยรน อายระหวาง 17-19 ป และมระดบการศกษาสงสดทมธยมศกษาตอนตน ซงวยรนเปนวยทขาดวฒภาวะ (สภาวด และสกาวเดอน, 2557) กงวลเกยวกบรปรางทเปลยนไป (จราพร, 2549) เลอกรบประทานตามใจตนเอง โดยไมค านงถงคณคาทางอาหาร (สคนธ, 2547) นอกจากนวยรนไมสนใจในการปฏบตตามค าแนะน าจากเจาหนาท (บษกร , 2555) แมวาจะไดรบความรจากพยาบาลในแผนกฝากครรภ หรอรบรถงประโยชนจากการบรโภคอาหาร แตหากขาดความตระหนกและยดตนเองเปนหลก การมความร หรอการรบรถงประโยชนเหลานน กไมสามารถมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารได

โดยสรปจากการศกษาวจยครงนพบวา คะแนนเฉลยพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนอยในระดบด และปจจยทสามารถรวมท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดแก การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ซงรวมท านายไดรอยละ 37 (R2 = .37, p < .001) และตวแปรทไมสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดแก การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ดงนน การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนปจจยทสงเสรมกน สามารถน าปจจย ทง 3 มาประยกตในการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดตอไป

62

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงท านาย มวตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาอ านาจการท านายของการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยศกษาในกลมหญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภทหนวยฝากครรภ โรงพยาบาลศนยหาดใหญ และคลนกฝากครรภ โรงพยาบาลสงขลา จ านวน 200 ราย คดเลอกกลมตวอยางโดยการก าหนดคณสมบต เกบรวบรวมขอมลในเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน พ.ศ. 2559 เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม 7 ชด คอ (1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง แบงเปนขอมลสวนบคคล และขอมลเกยวกบการตงครรภ (2) แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร (3) แบบสอบถามการรบ รประโยชนในการบรโภคอาหาร (4) แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (5) แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (6) แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และ (7) แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร เครองมอทงหมดไดรบการตรวจสอบความตรงตามเนอหาจาก ผทรงคณวฒจ านวน 3 ทาน น าเครองมอไปทดลองใช (try out) กบหญงตงครรภวยรนทมารบ บรการฝากครรภ ณ คลนกฝากครรภโรงพยาบาลสงขลา จ านวน 30 ราย และค านวณหาคาความเทยงจากความสอดคลองภายใน (internal consistency) ของเครองมอ โดยการค านวณหาคา สมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ของแบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร แบบสอบถามการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ไดคาความเทยงเทากบ 0.80, 0.88, 0.85, 0.86, 0.89 และแบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ค านวณความเทยง โดยใชสตรของ เดอร-รชารดสน (K-R 20) ไดคาความเทยง เทากบ 0.77

63

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในงานวจยครงน วเคราะหขอมลสวนบคคล ระดบคะแนนพฤตกรรมการบรโภคอาหารโดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และวเคราะหปจจยท านายทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยใชสถตถดถอยพหคณ (multiple regression analysis) โดยวธน าตวแปรท งหมดทกตวเขาในสมการพรอมกน (enter)

ผลการวจย 1. กลมตวอยางมอายเฉลย 17.22 ป (SD = 1.38) สวนใหญมอายระหวาง 17-19 ป (รอยละ 65.50) นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 69.50) มสถานภาพสมรส แตไมไดจดทะเบยน (รอยละ 46) สวนใหญจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน (รอยละ 62) และไมไดประกอบอาชพ (รอยละ 53.50) ลกษณะเปนครอบครวเดยว (รอยละ 56) ทประกอบดวยทาน และญาต (รอยละ 44.5) สวนใหญมการตงครรภครงนเปนครรภแรก (รอยละ 83) แตไมไดมการวางแผน (รอยละ 53.50) อายครรภของหญงต งครรภ อยระหวาง 13-39.86 สปดาห (M = 26.27, SD = 8.48) มการฝากครรภสม าเสมอ (รอยละ 94.50) สวนใหญไมมประวตการแทงบตร (รอยละ 93.50) ไมไดคมก าเนดกอนการตงครรภ (รอยละ 55) ไมมอาการไมสขสบาย ขณะตงครรภปจจบน (รอยละ 63.50) ดชนมวลกายอยในระดบปกต (รอยละ 42) และสวนใหญความเขมขนของเลอด (Hct) อยในระดบปกต (รอยละ 64) 2. กลมตวอยางมคะแนนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนอยในระดบด โดยคะแนนอยระหวาง 45.00-80.00 มคะแนนเฉลย 65.71 (SD = 6.58) มคะแนนอยในระดบปานกลาง จ านวน 106 ราย คดเปนรอยละ 53 และมคะแนนอยในระดบดจ านวน 94 ราย คดเปนรอยละ 47 3. จากการศกษาอ านาจการท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนพบวา ตวแปรทสามารถท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนไดอยางมนยส าคญทางสถต คอ 1) การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร (β = .38, p < .001) 2) การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ (β = .21, p < .01) และ 3) ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร (β = .16, p < .01) และทง 3 ตวแปร สามารถรวมท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ได รอยละ 37 (R2 = .37, p < .001) สวนตวแปรทไมสามารถท านายพฤตกรรม

64

การบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ไดแก การรบรประโยชนในการบรโภคอาหารและความรเกยวกบการบรโภคอาหาร ขอเสนอแนะ จากการศกษาครงนผวจยมงหวงใหผลการศกษาสามารถน าไปใชใหเกดประโยชน แกผรบบรการ โดยเฉพาะในหญงต งครรภวยรน ดงน น เพอใหเกดประโยชนสงสด ผวจ ยจง เสนอแนะการน าผลการวจยไปใช และขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ดงน

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1. ดานการปฏบตการพยาบาล พยาบาลผดงครรภสามารถน าผลการศกษาไปใชพฒนาแนวทางในการดแล หญงตงครรภวยรนในเรองการบรโภคอาหาร ซงมากกวาครงยงมพฤตกรรมการบรโภคอาหารอยในระดบปานกลาง โดยมการสนบสนนใหครอบครวหรอบคคลใกลชดเขามามสวนรวมในการดแลหญงตงครรภ และกระตนใหหญงตงครรภวยรนมการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร รวมกบการประเมนความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน เพอให หญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทถกตองตลอดระยะการตงครรภ

2. ดานการศกษาการพยาบาล สามารถน าผลจากการศกษาครงนมาใชเปนหลกฐานเชงประจกษ มาบรณาการในการเรยนการสอน เพอใหนกศกษาไดเขาใจ เหนความส าคญของการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ซงพบวา รอยละ 53 ยงคงมคะแนนอยในระดบปานกลาง จงควรมการสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารใหดขนอยางตอเนอง นอกจากนสามารถน าปจจยทไดจากการศกษามาปรบใชในการสอนสขศกษาได เชน น าการสนบสนนทางสงคม การรบรความสามารถของตนเอง และมการประเมนความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ไปสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารหญงตงครรภวยรนใหดขน

65

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป จากผลการศกษาครงนสามารถน าไปพฒนางานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ดงน 1. ควรมการศกษาปจจยอน ๆ ทอาจมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ของ หญงตงครรภวยรน เชน ทศนคตเกยวกบการบรโภคอาหาร ความรสกมคณคาในตนเอง ความเชอทางศาสนา การรบรอปสรรค การไดรบขอมลขาวสารจากสอ สมพนธภาพระหวางคสมรส และภาพลกษณ เปนตน 2. ควรมการศกษาปจจย ท มผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ในก ลม หญงตงครรภวยรนทมภาวะแทรกซอน เชน มภาวะเบาหวาน และภาวะซด เปนตน 3. ควรมการวจยพฒนาโปรแกรมสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน โดยการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเอง และความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร รวมกบการสนบสนนทางสงคม เพอสงเสรมใหหญงตงครรภวยรนมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสม

66

เอกสารอางอง กลยา วานชบญชา. (2555). การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล (พมพครงท 20).

กรงเทพมหานคร: ธรรมสาร. กฤตพร เมองพรอม. (2550). พฤตกรรมการบรโภคอาหารตลอดการตงครรภของหญงไทยครรภ

แรกทคลอดทารกน าหนกนอย: กรณศกษาโรงพยาบาลภาครฐ จงหวดภเกต . คนเมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://graduate.pkru.ac.th/Abstract/health%20promotion/abstact3_ Kittaporn.htm

กฤตน ชมแกว, และชพสมน รงสยาธร. (2557). ความร ทศนคต และพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผสงอายในจงหวดสงขลา. วารสารวทยาสารเกษตรศาสตร สาขาสงคมศาสตร, 35(1), 16-29.

ค าปน วรรณวงษ. (2552). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผ สงอาย อ าเภอเมอง จงหวดยโสธร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาคหกรรมศาสตรเพอพฒนาชมชน มหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพมหานคร.

เครอวลย ปาวลย (2550). ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนเกณฑมาตรฐานในระดบชนประถมศกษาปท 4-6 โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรศนยพฒนาการศกษา (บางเขน). วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณ ฑต สาขาวชาสขศกษา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , กรงเทพมหานคร.

จราพร ค ารอด. (2549). การพฒนาความสามารถในการดแลตนเองของหญงตงครรภวยรนทมารบบรการในแผนกฝากครรภ โรงพยาบาลอนทรบ ร จงหวดสง หบ ร . วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชายทธศาสตรการพฒนา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร, ลพบร.

จราภรณ เรองยง, สจตรา จรจตร, และกานดา จนทรแยม. (2559). พฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนในจงหวดสงขลา: การสงเคราะห องคความรและปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหาร. วารสารศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ, 8(1), 245-264.

จรเนาว ทศศร. (2553). การเสรมสรางพลงอ านาจทางการผดงครรภ: กรณศกษาในสตรตงครรภวยรน. สงขลา. ม.ป.ท.

67

จระภา มหาวงค. (2551). ผลของโปรแกรมการใหความร รวมกบแรงสนบสนนจากสาม ตอพฤตกรรม สงเสรมสขภาพและการควบคมระดบน าตาลในเลอดในหญงทเปนเบาหวานระหวางตงครรภ. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลมารดาและทารกแรกเกด คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

ฉลรตน สกลราษฎร. (2555). พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภ. พทธชนราชเวชสาร, 29, 180-189.

เฉลมพร ถตยผาด, และพรรณ บญชรหตถกจ. (2555). ผลของโปรแกรมการสงเสรมพฤตกรรมการรบประทานอาหารในสตรตงครรภตอน าหนกตวทเพมขนตามเกณฑขณะตงครรภทคลนกฝากครรภโรงพยาบาลตตยภม จงหวดขอนแกน. ศรนครนทรเวชสาร, 27, 347-353.

ณฐกร ชนศรวงศกล. (2544). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนมาตรฐาน ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสขศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพมหานคร.

ณชชา วรรณนยม, และกาญจนา ปสนตา. (2553). การศกษาพฤตกรรมสขภาพของมารดาวยรนระยะตงครรภโรงพยาบาลสงเนน อ.สงเนน จ.นครราชสมา. วารสารวทยาลยนครราชสมา, 4(2), 11-18.

ณฏฐญา พฒนะวาณชนนท. (2542). การรบรสมรรถนะของตนเอง และพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของสตรตงครรภทท างานในโรงงานอตสาหกรรม. วทยานพนธพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลแมและเดก คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร.

ดารนนย สวสดโชตต. (2556). การสงเสรมโภชนาการในหญงตงครรภวยรน: อาหารทองถน. วารสารสมาคมพยาบาลสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 31(3), 29-36.

ดลฤด เพชรขวาง, จญญา แกวใจบญ, เรณ บญทา, และกลยา จนทรสข. (2554). การตงครรภวยรนและปจจยทเกยวของตอการตงครรภในสตรวยรน . รายงานวจย วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน, พะเยา.

ตรพร ชมศร, และสจจา ทาโต. (2548). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การรบรประโยชน การรบรอปสรรค การรบรความสามารถของตนเอง และอทธพลระหวางบคคล กบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนภาคใต . วทยานพนธพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย , กรงเทพมหานคร.

68

ถวลยวงค รตนศร, และชตมา เจรญสนทรพย. (2547). ความชกของภาวะเลอดจางในสตรตงครรภทมาฝากครรภทโรงพยาบาลศรนครนทร. ศรนครนทรเวชสาร, 19, 189-197.

ทวศลป ศรอกษร. (2551). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผ สงอายในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพมหานคร.

ทพยพกา ธรฤทธ. (2553). ปจจยทมอทธพลตอแบบแผนการบรโภคอาหารของวยรนหญงทมภาวะโภชนาการเกนในอ าเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาคหกรรมศาสตรเพอพฒนาชมชน คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพมหานคร.

ธนพร วงษจนทร. (2543). ความรสกมคณคาในตนเอง การรบรประโยชนของการสงเสรมสขภาพและพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภทเปนเบาหวาน . วทยานพนธพยาบาล ศาสตรมห าบณ ฑ ต ส าข าวช าก ารพ ยาบ าลแม และ เด ก คณ ะพยาบ าลศาสต ร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

ธารวรรณ ไชยบญเรอง. (2553). โภชนาการส าหรบสตรมครรภ. พยาบาลสาร, 37(ฉบบพเศษ), 116-129.

นาฏอนงค ธรรมสมบรณ. (2554). ประสทธผลของโปรแกรมสขศกษาเพอสงเสรมพฤตกรรมการดแลตนเอง ของหญงตงครรภวยรนทมารบบรการฝากครรภในโรงพยาบาลอานนทมหดล จงหวดลพบร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสขศกษา คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพมหานคร.

นจเรศ จนทบรณ. (2553). ผลของโปรแกรมสงเสรมพลงอ านาจโดยบรณาการการสนบสนนของสามตอความรสกมคณคาในการเปนมารดา และทศนคตในการเลยงดบตรของมารดาวยรน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

นชราพรรณ วงษมน, พจนย เสงยมจตต, และจ าลอง วงษประเสรฐ. (2557).พฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรน จงหวดอบลราชธาน. วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ, 7(1), 211-235.

บญใจ ศรสถตนรากร. (2553). ระเบยบวธวจยทางการพยาบาล (พมพครงท 5). กรงเทพมหานคร: ยแอนไออนเตอรมเดยรจ ากด.

บษกร สหรตนปทม. (2555). ภาวะเสยงขณะตงครรภ: การตงครรภขณะวยรนและ Unwanted child กบมาตรฐานการปฏบ ตการพยาบาลผดงครรภ . คน เมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://www.kcn.ac.th/kcn/mis/file/web/article/article20121005.pdf.

69

เบญจพร ปญญายง. (2553). การทบทวนองคความรการตงครรภในวยรน (พมพครงท 2). กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.

ปถมาวด เดชฤกษปาน. (2549). เจตคต การคลอยตามกลมอางอง การรบรความสามารถในการควบคมความตงใจและพฤตกรรมการบรโภคอาหารทมไขมนต าของวยรนหญงในเขตเทศบาลเมอง จงหวดพทลง. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลครอบครวและชมชน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

ปราณ แขงแรง. (2552). ผลของการใชโปรแกรมสงเสรมสขภาพทมการสนบสนนจากครอบครวตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนครรภแรก โรงพยาบาลมหาสารคาม . รายงานการศกษาอสระปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการผดงครรภขนสง คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

ปญญา สนนพานชกล, และยศพล เหลองโสมนภา. (2558). การต งครรภในหญงวยรน: ปจจยทางดานมารดาทมผลตอทารก. วารสารศนยการศกษาแพทยศาสตรคลนก โรงพยาบาลพระปกเกลา, 32, 147-156.

ปยธดา สมมาวรรณ, นตยา สนสขใส, และวรรณา พาหวฒนกร. (2556). ผลของโปรแกรมสงเสรมโภชนาการตอผลลพธของการตงครรภวยรน. วารสารเกอการณ, 20(2), 100-115.

ไปรมา นาคนยม. (2551). ผลของโปรแกรมการก ากบตนเองในการบรโภคอาหารของหญงตงครรภทมปจจยเสยงหวาน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอนามยครอบครว คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม

พนดา รตนพรหม. (2545). ปจจยทม อทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภทไดรบการวนจฉยวาเปนพาหะธาลสซเมย. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลมารดาและทารก คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล , กรงเทพมหานคร.

พรพมล คงววฒนกล. (2554). ผลการใหค าปรกษากลมตามทฤษฎการปรบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกน. คนเมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://dcms.thailis.or.th/tdc/dccheck.php?Int_code=95&RecId= 16933&obj_id=132975&showmenu=no

พรรณ สวนเพลง. (2552). เทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรมส าหรบการจดการความร . กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

พรศก ด พ รหมแกว . (2544). ความ เช อและพ ธ กรรม เก ยวกบการนบ ถอผ กบบทบาท ทางสงคมของชาวไทยทนบถอศาสนาพทธภาคใต. คนเมอ 1 กนยายน 2558, จาก file:///C:/Users/koh/Downloads/st068.pdf

70

พชราภรณ เซยสกล. (2545). การศกษาพฤตกรรมการบรโภคอาหารเพอการลดน าหนกของน ก ศกษาวย รนหญ งในมหาวทยาล ย เชยงให ม . คน เม อ 27 มกราคม 2557, จาก http://202.28.199.16/tdc/dccheck.php?Int_code=57&RecId=17907&obj_id=180535&showmenu=no&userid=0.

พชราภณฑ ไชยสงข, ปญจภรณ ยะเกษม , และนชจรรตน ชทองรตน . (2557). ปจจยท านายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 ทมน าหนกเกนเกณฑ. วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน นครราชสมา, 20(1), 30-43.

พชร เกษรบญนาค. (2554). ปจจยทมอทธพลตอวถชวตดานสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภวยรนครรภแรกในจงหวดนครปฐม . วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยครสเตยน, กรงเทพมหานคร.

พทธนนท ศรมวง. (2555). อาหารเพอสขภาพและโภชนบ าบด. กรงเทพมหานคร: เอม แอนด เอม เลเซอรพรนท.

เพชรนอย สงหชางชย. (2546). หลกการและการใชสถตการวเคราะหตวแปรหลายตวส าหรบการวจยทางการพยาบาล (พมพครงท 3). สงขลา: 3 จ เอกสาร.

แพรวพรรณ แสงทองรงเรอง, และรพพรรณ วบลยวฒนกจ. (2554). ความสมพนธระหวางการรบรประโยชนของการสงเสรมสขภาพกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภ. วารสารการพยาบาลและสขภาพ, 5(1), 21-27.

ภรตา พงษมานรกษ. (2553). ผลของโปรแกรมกล มสงเสรมการรบรสมรรถนะแหงตนตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารในหญงตงครรภวยรน.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการผดงครรภขนสง คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

มะลวรรณ หมนแกลวกลาวชต. (2550). ความสมพนธระหวางการรบรภาวะสขภาพ แรงสนบสนน ทางสงคม เจตคตตอการตงครรภและการฝากครรภของสตรตงครรภวยรน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลมารดาและทารกแรกเกด คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

มาล เกอนพกล. (2554). Teenage Pregnancy. ในเอกชย โควาวสารช , ปทมา พรหมสนธและ บญศรจนทรรชชกล (บรรณาธการ) , การต งครรภในมารดาวยเสยง (หนา 35-49)กรงเทพมหานคร: ยเนยน คลเอชน จ ากด.

มหมดดาโอะ เจะเลาะ , อระฟาน หะยอแต , อนนตชย ไทยประทาน , ยา สาร, นลนาถ เจะยอ , ซอฟยะห นมะ , และยซฟ นมะ. (2551). การดแลสขภาพส าหรบผ ถอศลอดในเดอนรอมฎอน. ยะลา: สมาคมจนทรเสยวการแพทยและสาธารณสข.

71

รชดา ปญญาพสทธ. (2545). การรบรประโยชน การรบรอปสรรคของการปฏบตกจกรรม และพฤตกรรมสงเสรมสขภาพขณะตงครรภของมารดาทคลอดกอนก าหนด . วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลแมและเดก คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

ราชบณฑตยสถาน. (2554). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. กรงเทพมหานคร : บรษท ศรวฒนาอนเตอรพรนท จ ากด.

วรรณภา เศรษฐนวรกล. (2545). ผลของการพฒนาความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมการบรโภคของหญงตงครรภทมภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก. วทยานพนธพยาบาล ศาสตรมหาบณ ฑ ต ส าขาวช าการพยาบ าลสาธารณ สข คณ ะพยาบ าลศาสต ร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

วารณ สนปาแกว, สภาวด ลขตมาศกล, พรรณรตน แสงเพม, และวนดา เสนะสทธพนธ. (2557). ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมและปจจยบางประการ กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนเสยงตอโรคเบาหวาน. วารสารเกอการณย, 21, 186-204.

วาสนา ถนขนอน, และวลาวณย ชมนรตน. (2555). การพฒนาแนวทางการใหบรการหญงตงครรภวยรนโดยครอบครวมสวนรวมในคลนกฝากครรภเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอชยบร จงหวดสราษฎรธาน. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 35(2), 25-33.

วชชลดา พทธศาวงศ. (2558). ผลของการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองรวมกบการสนบสนนจากสามตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

วชญา เวชย นตศฤงคาร. (2555). ผลของการต งครรภในมารดาว ยรนทคลอดครรภแรกในโรงพยาบาลบางใหญ. วารสารศนยการศกษาแพทยศาสตรคลนก โรงพยาบาลพระปกเกลา, 29(2), 82-92.

วภาวรรณ อะสงค, และอาภรณ ดนาน. (2557). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารและน าของผปวยโรคไตเรอรง. คนเมอ 15 กนยายน 2558, จาก http://www.eresearch.ssru. ac.th/xmlui/bitstream/handle/123456789/451/60.Factors%20Influencing%20Dietary%20and%20Fluid%20Consumption%20Behaviors%20among%20Patients.pdf?sequence=1

วมลรตน จงเจรญ. (2544). โภชนาการและโภชนบ าบด. สงขลา: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วมลรตน จงเจรญ. (2552). โภชนาการและโภชนบ าบดทางการพยาบาล. สงขลา: กอปปคอรเนอร ดจตอลปรนทเซนเตอร.

72

วรยา บญ รนท ร. (2553). ป จจย ท ส งผล ตอพฤตกรรมการบ รโภคอาหารของนก ศกษ าระดบอดมศกษา จงหวดบลราชธาน. วารสารบณฑตวทยาลย พชญทรรศน, 5(1), 154-163.

วลยรตน พลางวน, และสมพร วฒนนกลเกยรต. (2555). ผลของโปรแกรมการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภวยรน. วารสารสมาคมพยาบาลฯ สาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 30(2), 16-22.

วไล รตนพงษ. (2544). ความรและการปฏบตตนดานสขภาพในระยะตงครรภของหญงตงครรภวยรน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการเจรญพนธและวางแผนประชากร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร.

วนส ลฬหกล. (2545). โภชนาการส าหรบหญงตงครรภและใหนมบตร. ใน วนส ลฬหกล, สภาณ พทธเดชาคม, และถนอมขวญ ทวบรณ (บรรณาธการ), โภชนศาสตรทางการพยาบาล (หนา 209-262). กรงเทพมหานคร: บญศรการพมพ.

แววดาว พมลธเรศ. (2555). อบตการณการตงครรภและภาวะแทรกซอนของหญงตงครรภวยรนในโรงพยาบาลหนองใหญ จงหวดชลบร. วารสารศนยการศกษาแพทยศาสตรคลนก โรงพยาบาลพระปกเกลา, 29, 301-311.

ศรบงอร สวรรณพานช. (2555). ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษาสถาบนการพลศกษา วทยาเขตกระบ. วารสารวชาการ สถาบนการพลศกษา, 4(1), 29-43.

ศรตยา รองเลอน , ภทรวลย ตลงจตร, และสมประสงค ศรบรรกษ. (2555). การต งครรภไมพงประสงคในวยรน: การส ารวจปญหาและความตองการ การสนบสนนในการรกษาพยาบาล. วารสารพยาบาลศรราช, 3(2), 14-28.

ศลาลน ดอกเขม . (2554). การบ รโภคอาหารของนก เรยนระดบมธยมศกษาตอนตนในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสถตประยกตและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะสถตประยกต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , กรงเทพมหานคร.

ศศนนท พนธสวรรณ , พชรนทร สงวาลย, อชยา มอญแสง , และพชรนทร ไชยบาล. (2556). ประสบการณหลงตงครรภวยรนทไมไดแตงงานใน ภาคเหนอตอนบน. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร, 33(3), 17-35.

ศรประภา พมณวงศ. (2550). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการปฏบตตนของมารดาวยรนหลงคลอด. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยครสเตยน, นครปฐม.

73

ศภมาส ไชยพรพฒนา, ประไพวรรณ ดานประดษฐ, และนษณา สงหาค า. (2552). การพฒนารปแบบการดแลสขภาพหญงวยรนตงครรภในจงหวดพจตร. วารสารโรงพยาบาลพจตร, 24(1), 41-53.

สมนก จรายส. (2551). ปจจยเสยงของการเกดทารกแรกเกดน าหนกนอยและการคลอดกอนก าหนด ในหญงตงครรภทฝากครรภไมด. ขอนแกนเวชสาร, 32(ฉบบพเศษ 7), 121-127.

สลกจต วรรณโกษตย. (2555). การศกษาเปรยบเทยบผลการตงครรภในหญงตงครรภวยรนและวยผใหญทมาคลอดในโรงพยาบาลละหานทราย จงหวดบรรมย. วารสารศนยการศกษาแพทยศาสตรคลนก โรงพยาบาลพระปกเกลา, 29(4), 283-292.

สรกนย แกวพรหม. (2549).พฤตกรรมการบรโภคอาหารตามสขบญญตแหงชาตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 อ าเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช . วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสขศกษา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ , กรงเทพมหานคร.

ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2557). สถานการณการคลอดบตรของวย รนไทย ป 2556. คน เมอ 17 มนาคม 2558, จาก http://dcy.go.th/webnew /uploadchild/cld/download/file_th_20152002002459_1.pdf

ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2559). สถตการคลอดบตรของวยรนไทย พ.ศ. 2558. คนเมอ 20 พฤศจกายน 2559, จาก https://www.m-society.go.th/ewtadmin/ewt/mso_web/article_attach/17700/19942.pdf

ส านกโภชนาการ. (2546). ตารางปรมาณสารอาหารอางองทควรไดรบประจ าวนส าหรบคนไทย พ.ศ.2546. คนเมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://nutrition.anamai.moph.go.th/dri.htm

ส านกโภชนาการ กรมอนามย สมาคมโภชนาการแหงประเทศไทย และเครอขายคนไทยไรพง. (2555). คมอด าเนนงานดานโภชนาการส าหรบคลนกฝากครรภยคใหม. กรงเทพมหานคร: องคการสงเคราะหทหารผานศกในพระราชปถมภ.

สขมาล แสนพวง. (2543). การรบรประโยชน การรบรอปสรรค และพฤตกรรมการบรโภคอาหารของผสงอายโรคเบาหวาน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลผใหญ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม.

สคนธ ไขแกว. (2547). ตงครรภวยรน: การสงเสรมสขภาพ. วารสารพยาบาลศาสตร, 29(2), 20-27. สธรรม นนทมงคลชย. (2546). วเคราะหประเพณความเชอ เกยวกบการตงครรภ การคลอด และการ

ปฏบตตวของมารดาหลงคลอด ใน 4 พนทศกษา 4 ภาคของประเทศไทย. ใน สธรรม นนทมงคลชย, ภทรา สงา, เรองศกด ปนประทป, ระววรรณ ชอมพฤกษ, อ าภาพร พววไล, และจนทรเพญ ชประภาวรรณ (บรรณาธการ), ประเพณความเชอเกยวกบการตงครรภ การ

74

คลอด และการปฏบตตวของมารดาหลงคลอด ใน 4 พนทศกษา 4 ภาคของประเทศไทย โครงการวจยระยะยาวในเดกไทย (หนา 7-12). นนทบร: กรมการแพทย.

สภาวด เครอโชตกล, และสกาวเดอน ไพบลย. (2557). คณภาพหญงวยรนตงครรภไมพงประสงค: บทบาทพยาบาลผดงครรภ. วารสารเกอการณย, 21(2), 18-27.

สรชย พงศหลอพศษฏ. (2552). ปจจยเสยงของมารดาตอการคลอดทารกแรกเกดน าหนกนอยในโรงพยาบาลเถน จงหวดล าปาง. ล าปางเวชสาร, 30, 146-153.

สวรรณา เชยงขนทด, ชนดา มททวางกร, กลธดา จนทรเจรญ, เนตร หงษไกรเลศ, นาร รมยนกล, ฐตมา อดมศร, และสมหญง เหงามล. (2556). ความรและพฤตกรรมการบรโภคอาหารของคนภาษเจรญ. คนเมอ 16 กนยายน 2558, จาก http://rcfcd.com/wp-content/uploads/2014/03/9_สวรรณา_รวมเลม.pdf

สวรรณ โลนช. (2554). ปจจยท านายพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพดานโภชนาการของสตรตงครรภอายมากกวา 35 ป. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพมหานคร.

เสรมศกด เคลอบทอง. (2551). ปจจยทสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเสยงตอภาวะโลหตจางจากการขาดธาต เหลก ของนก เรยนหญงช นมธยมศกษาตอนตน ในกรงเทพมหานคร. วารสารคหเศรษฐศาสตร, 51(2), 23-31.

หทยกาญจน โสตรด, และอมพร ฉมพล. (2550). พฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครปฐม. คนเมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://ps.npru.ac.th/health/wp-content/uploads/2008/04/binder20.pdf

อนกล พลศร. (2551). ความร ทศนคต และพฤตกรรมการบรโภคอาหารของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง. วารสารวจยรามค าแหง, 11, 49-60.

อญชณา พวงจต, ชญานศ ลอวานช, และศกษาสชน มณพนธ. (2553). ความสมพนธของ ปจจยสวนบคคล แรงสนบสนนทางสงคม การรบรประโยชน การควบคมการบรโภคอาหารทมตอพฤตกรรมการบรโภคของผ ปวยไตวายเรอรงทฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมในจงหวดสามเหลยมอนดามน. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสงเสรมสขภาพ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต, ภเกต.

อญมณ ไวทยางกร. (2544). พฤตกรรมสขภาพเกยวกบการบรโภคอาหารของหญงตงครรภทมารบบ รก ารฝ ากครรภ โรงพ ยาบ าล เจ รญก รงประชารก ษ ส งก ดส าน กการแพท ยกรงเทพมหานคร. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสขศกษา คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร.

75

อญญา ปลดเปลอง, อญชล ศรจนทร, และสญญา แกวประพาฬ . (2554). การสนบสนนของครอบครวในการดแลหญงตงครรภวยรน: กรณศกษาจงหวดกาญจนบร. วารสารวจย มสด สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร, 7(3), 1-13.

อไร สมารธรรม. (2545). จตวทยาการแนะแนวเดกวยรน . ส านกพมพครศาสตร สถาบนราชภฏ นครศรธรรมราช.

อษาวด จะระนล , ปยธดา คหรญญรตน, และอรวรรณ นมตรวงศสกล. (2557). ปจจยของหญงตงครรภทมผลตอทารกน าหนกนอย โรงพยาบาลหนองบวล าภ จงหวดหนองบวล าภ. คนเมอ 27 มกราคม 2557, จาก http://gsbooks.gs.kku.ac.th/57/grc15/files/mmp80.pdf

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman. Bayol, S. A., Macharia, R., Farrington, S. J., Simbi, B. H., & Stickland, N. C. (2008). Evidence

that a maternal ‘‘junk food’’ diet during pregnancy and lactation can reduce muscle force in offspring. European Journal of Nutrition, 48(1), 62-65.

Brandt, P., & Weinert, C. (1981). PRQ: A social support measure. Nursing Research, 30, 277-280.

Burn, N., & Grove, S. K. (2009). The practice of nursing research: Appraisal, synthesis, and generation of evidence (6th ed.). St. Louis, MO: Sauders Elsevier.

Christina, S. M., & Jeannette R. I. (2005). Systematic review of sexual riskamong pregnant and mothering teens in the USA: pregnancy as an opportunity for integrated prevention of STD and repeat pregnancy. Social Science & Medicine, 60(4), 661-678.

Cronenwett, L. (1985). Network structure social support and psychological outcome of pregnancy. Nursing research, 34(2), 93-99.

Guerra N. G., Williamson A. A., & Lucas-Molina, B. (2012). Normal development: Infancy, childhood, and adolescence. Retrieved July 10, 2016, from http://iacapap.org/wp-content/uploads/A.2.-DEVELOPMENT-072012.pdf

Green, L., & Kreuter, M. (1991). Health promotion planning: And educational and environmental approach (2nd ed.). Mountain View, CA: Mayfield Publishing.

Haber, D. (2003). Health promotion and aging (3rd ed.). New York: Springer Publishing Company.

Haeri, S., Masouem, S., Baker, A. M., Saddlemire, S., & Boggess, KA. (2010). The effect of excess weight gain in teenage pregnancies. American Journal of Perinatology, 27(4), 15-18.

76

House, J. (1981). Work, stress and social support. Reading, MA: Addison-Wesley. Institute of medicine. (2010). Dietary reference intakes for calcium and vitamin D. Retrieved

May 5, 2014, from https://iom.nationalacademies.org /~/media/Files/Report%20 Files/ 2010/Dietary-Reference-Intakes-for-Calcium-and-Vitamin-D/Vitamin%20D%20and%20

Calcium%202010%20Report%20Brief.pdf Jacqeline, B. G., Susan, K. K., Reginald, C. T., Shumei, G., Menachem, M., & Jorge, A. P.

(2000). Pregnant adolescent and adult women have similarly low intakes of selected nutrients. Journal of the American Dietetic Association, 100, 1334-1340.

Kiess, H. O., & Green, B. A. (2009). Statistical concept for the behavioral sciences (4th ed). Retrieved May 5, 2014, from http://www.amazon.com/Statical-Concept-Behavioral-Sciences-Edition/dp/0205626246

Kuman, A., Singh, T., Basu, S., Pandey, S., & Bhargava, V. (2007). Outcome of teenage pregnancy. Idian Journal of Pediatrics, 74, 927-931.

Meadow-Oliver, M., Sadler, L. S., Swartz, M. K., & Ryan-Krause, P. (2007). Sources of stress and support and maternal resources of homeless teenage mothers. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 20, 116-125.

Murray, S. S., & Mckinney E. S. (2010). Nutrition for childbearing, Foundations of maternal-newborn and women’s health nursing (5th ed., pp. 169-198). United States of America.

Orth, U., Robins, & R.W. (2014). The development of self-esteem. Journal of Psychological Science, 23, 381-387.

Osama, E. A., Abd-elsattar, F., Mohammed, S., & Mohammed, T. I. (2015). Pregnany and labour outcome in teenage. Journal of American Science, 11(10), 28-33.

Pender, J. N., Murdaugh, G. L., & Parsons, M. A. (2006). Health promotion in nursing practice. (5th ed). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Perry, S. E. (2014). Maternal and fetal nutrition. In S. E. Perry, M. J. Hockenberry, D. L. Lowdermilk, & D. Wilson (Eds), Maternal child nursing Care (5th ed., pp. 227-248). Canada.

Polit, D. F., & Beck, C. T. (2012). Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice (9th ed.) Philadelphia: Walter Kluwer Health Lippincott Williams & Wilkins.

77

Polit, D. F., & Hungler, B. P. (1999). Nursing research: Principle and methods. (6 th ed.). Philadelphia: Lippincott.

Rocio, Q. T., Ma, Nelcy, M. A., Luz Elena, A., & Gloria Amparo, M. P. (2010). Nutritional status and food safety in teenage pregnant women. Pereira, Colombia. Medellín, 28, 204-213.

Sahu, M. T., Agarwal, A., Das, V., & Pandey, A. (2007). Impact of maternal body mass index on obstetric outcome. Journal of Obstetrics and Gynecology, 33, 655-659.

Shrim, A., Ates, S., Mallozzi, A., Brown, R., Ponette, V., Levin, I.,…Almog, B. (2011). Is young maternal age really a risk factor for adverse pregnancy outcome in a Canadian tertiary Referral Hospital?. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 24, 218-222.

Snigdha, K., & Krishna, V. (2014). Teenage pregnancy: Maternal and fetal outcome. Journal of Dental and Medical Sciences, 13(4), 41-44.

Stang, J., Story, M., & Feldman, S. (2005) Nutrition in adolescent pregnancy. International Journal of Childbirth Education, 20(2), 4-11.

Story, M., & Hermanson, J. (2000). Nutrition and the pregnant adolescent a practical reference guide: Nutrient needs during adolescence and pregnancy. Retrieved May 5, 2014, from http://www.epi.umn.edu/let/pubs/img/NMPA_37-46.pdf

Suparp Thaithae, & Ratsiri Thato. (2011). Obstetric and perinatal outcomes of teenage pregnancies in Thailand. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 24, 342-346.

Tom, D., Peter, C., Ilse, D. B., & Benedicte, D. (2014). Determinants of eating behaviour in university students: A qualitative study using focus group discussions. Retrieved April 9, 2014, from http://www.biomedcentral.com /content/pdf/1471-2458-14-53.pdf

United Nations Development Programme. (2014). Human development report 2014. Retrieved October 9, 2015, from http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-report-en-1.pdf.

Verropoulou, G., & Basten, S. (2014). Very low, low and heavy weight births in Hong Kong SAR: How important is socioeconomic and migrant status. Journal of Biosocial Science, 46(3), 1-16.

Vorvick, L. J., & Susan, S. (2009). Adolescent pregnancy. Retrieved October 12, 2015, from https://www.redbrickhealth.com/adam/hie_multimedia/1/001516.htm Library of Medicine.

78

Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1995). Health promotion model-instruments to measure health promoting lifestyle: Health-promoting lifestyle profile. Retrieved October 15, 2015, from http://deepblue.lib.umich.edu/handle/2027.42/85349

Tanomroop, W. (2000). Healt-promotion behaviors in pregnancy women: A study perceived benefits and barriers to action. (Unpublished master’s thesis). Mahidol University, Nakhon Pathom.

World Health Organization. (2004) . Teenage pregnancy: Issues in adolescent healthand development. Retrieved April 9, 2014, from http://whqlibdoc.who.int/publications /2004/9241591455_eng.pdf

World Health Organization. (2010) . Position paper on mainstreaming adolescent pregnancy in efforts to make pregnancy safer. Retrieved October 10, 2015, from http://www. gfmer.ch/ SRH-Course-2010/adolescent-sexual-reproductive-health/pdf/WHO-mainstreaming-adolescent-pregnancy-efforts-MPS-2010.pdf

World Health Organization. (2012). Guideline: Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Retrieved January 27, 2014, from http://apps.who.int/iris/bitstream /10665/77770/1/978 9241501996_eng.pdf

World Health Organization. (2014) . Adolescent pregnancy. Retrieved January 27, 2014, from http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs364/en/

Xi-Kuan, C., Shi, W. W., Nathalie, F., Kitaw, D., George, G. R., & Mark, W. (2007) . Teenage pregnancy and adverse based restrospective cohort study. International Journal of Epidemiology, 36, 368-373.

Zaltzman, A., Falcon, B., & Harrison, M. E. (2015). Body image in adolescent pregnancy. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 28(2), 102-108.

79

ภาคผนวก

80

ภาคผนวก ก

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เลขทแบบสอบถาม..........

วนท.................................

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ค าชแจงแบบสอบถาม

แบบสอบถามฉบบน จดท าขนโดยมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ท าการศกษาโดย นางสาวธารนนท ลลาทวานนท นกศกษา

ปรญญาโท หลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการผดงครรภ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ประกอบดวยแบบสอบถาม จ านวน 7 ชด จ านวน 126 ขอ ดงน

ชดท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล จ านวน 25 ขอ

ชดท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร จ านวน 22 ขอ

ชดท 3 แบบสอบถามการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร จ านวน 15 ขอ

ชดท 4 แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ จ านวน 16 ขอ

ชดท 5 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร จ านวน 16 ขอ

ชดท 6 แบบสอบถามความเชอในการบรโภคอาหาร จ านวน 13 ขอ

ชดท 7 แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร จ านวน 19 ขอ

ผวจยขอความรวมมอจากทาน ในการตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง ผวจย

ขอขอบพระคณทกรณาใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามเพอการวจยครงนเปนอยางยง

81

แบบสอบถามชดท 1

แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

สวนท 1

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ค าชแจง กรณากรอกขอความหรอท าเครองหมาย ลงใน หรอเตมขอความในชองทเวนไว

1. ทานอาย ………..ป

2. ศาสนา

1 พทธ 2 อสลาม

3 ครสต 4 อน ๆ (ระบ)…………….

3. สถานภาพสมรสของทาน

1 โสด 2 สมรส จดทะเบยน

3 สมรส ไมจดทะเบยน 4 อยดวยกน แตไมแตงงาน

5 แยกกนอย และไมแตงงาน 6 อน ๆ (ระบ)..................................

4. ระดบการศกษา

1 ไมไดศกษา 2 ประถมศกษา ปท..........

3 มธยมศกษา ปท........... 4 มธยมศกษาตอนปลาย

5 ประกาศนยบตร (ปวช., ปวส.) 6 อน ๆ (ระบ).............................

5. อาชพ

1 ไมไดประกอบอาชพ 2 นกเรยน/นกศกษา

3 รบจางทวไป 4 คาขาย

5 ท างานโรงงาน 6 อน ๆ (ระบ)........................................

6. รายไดของครอบครว ........................... บาท/เดอน จาก ตนเอง สาม พอ/แม

1 < 5,000

2 ≥ 5,000-10,000

3 > 10,000

82

7. ความเพยงพอของรายได 1 เพยงพอ เหลอเกบ 2 เพยงพอ ไมเหลอเกบ

3 ไมเพยงพอ แตไมเปนหน 4 ไมเพยงพอ และเปนหน 8. สมาชกในครอบครวทอยดวยกนจ านวน ................... คน

9. ลกษณะครอบครว

1 ครอบครวเดยว 2 ครอบครวขยาย

10. ผทอาศยอยดวย (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1 อยคนเดยว 2 สาม

3 พอกบแมของตนเอง 4 พอกบแมของสาม

5 ญาตของตนเอง 6 ญาตของสาม

7 เพอน 8 อน ๆ (ระบ) ........................................

ตอนท 2 ขอมลการตงครรภ

11. ตงครรภครงท..............

12. การวางแผนการตงครรภในครงน

1 วางแผน 2 ไมไดวางแผน

13. ประจ าเดอนครงสดทาย ....................... วนก าหนดคลอด..........................

14. ปจจบนอายครรภ .............. สปดาห

15. อายครรภทมาฝากครรภครงแรก .............. สปดาห สถานท ........................................

1 กอน 12 สปดาห 2 หลง 12 สปดาห

16 จ านวนครงการฝากครรภ.............. ครง (นบจนถงวนสมภาษณ)

1 ตามเกณฑ 2 ไมตามเกณฑ

17. ประวตการฝากครรภ

1 สม าเสมอ 2 ไมสม าเสมอ

18. ประวตการแทงบตร 1 ไมม 2 ม (จ านวนครงทแทง ............... ครง) ลกษณะการแทง 1 แทงเอง 2 ท าแทง

83

19. น าหนกกอนตงครรภ ............... กโลกรม

20. น าหนกขณะตงครรภ ............... กโลกรม

21. สวนสง ………. เซนตเมตร

22. การคมก าเนด 1 คมก าเนด 2 ไมคมก าเนด

คมโดย ใชวธการ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1 ธรรมชาต 2 หลงขางนอก

3 การนบวนปลอดภย 4 ถงยางอนามย

5 ยาเมดคมก าเนด 6 ฉดยา

22. อาการไมสขสบายขณะตงครรภในปจจบน

1 ไมม 2 ม (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1 หนามด 2 ออนเพลย

3 น าหนกลด 4 เวยนศรษะ

5 เหนอยงาย 6 อน ๆ (ระบ) ........................................

ส าหรบเจาหนาท

23. ประวตการคลอด G.....P.....A.....L.....

24. BMI ................ 1 ต ากวาปกต 2 ปกต 3 สงกวาปกต

25. HCT ครงท 1................... Hct ครงท 2...................

84

แบบสอบถามชดท 2

แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มวตถประสงคเพอตองการทราบถงการปฏบตพฤตกรรมดาน การบรโภคอาหารในขณะตงครรภของทาน ซงแบบสอบถามนจะมขอความสนๆ ใหตอบ จ านวน 22 ขอ กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ในชองทตรงกบความจรงททานไดปฏบต หรอตรงกบเหตการณท เกดขนกบทานตามทเปนจรงและเลอกตอบเพยงค าตอบเดยว โดยมเกณฑใน การเลอกตอบดงตอไปน (4) ปฏบตประจ า หมายถง ทานปฏบตอยางนอย 6-7 ครงตอสปดาห (3) ปฏบตบอยครง หมายถง ทานปฏบตอยางนอย 3-5 ครงตอสปดาห (2) ปฏบตนาน ๆ ครง หมายถง ทานปฏบตอยางนอย 1-2 ครงตอสปดาห (1) ไมเคยปฏบต หมายถง ทานไมเคยปฏบตเลยตอสปดาห (โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตละประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

1. ฉนรบประทานอาหารหลก 3 มอ ตอวน 2 3 4

85

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

1. ฉนรบประทานอาหารหลก 3 มอ ตอวน 1 2 3 4 2. ฉนรบประทานอาหารหลกครบ 5 หม ตอวน 1 2 3 4

3. ฉนรบประทานอาหารประเภทขาว แปง หรออาหารทดแทน เชน สปาเกตต กวยเตยว ขนมจน เปนตน อยางนอย 8-10 ทพพตอวน

1 2 3 4

4. ฉน รบประทานอาหารประเภท เนอส ตว ธญพช เตาห เครองในสตว อยางนอย 12 ชอนโตะตอวน

1 2 3 4

5. ฉนรบประทานไขไกหรอไขเปดอยางนอย 3-4 ฟองตอสปดาห 1 2 3 4

6. ฉนรบประทานอาหารทะเล เชน ป ก ง หอย ปลาเลกปลานอย อยางนอย 2-3 มอตอสปดาห

1 2 3 4

7. ฉนรบประทานอาหารทปรงดวยเกลอผสมไอโอดน 2-3 ชอนชาตอวน 1 2 3 4

8. ฉนรบประทานผกทปรงสก หรอผกสดตาง ๆ ทงสเขยว สเหลอง สสม อยางนอย 6 ทพพตอวน 1 2 3 4

9. ฉนรบประทานผลไมสด เชน ฝรง กลวย สม ชมพ 2 จานเลก ๆ ตอวน

1 2 3 4

10. ฉนดมนมสด นมผงชงดม โยเกรต (Yoghurt) อยางนอย 2-3 แกวหรอกลองตอวน

1 2 3 4

11. ฉนรบประทานยาเสรมธาตเหลก ครบตามจ านวนทแพทยแนะน า

1 2 3 4

12. ฉนรบประทานอาหารมน ๆ เชน หมสามชน ขาหม หนงไก ของทอดในน ามน แกงกะท สลดน าขน ทกวน

1 2 3 4

13. ฉนดมน าสะอาด อยางนอย 8-10 แกวตอวน 1 2 3 4

86

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

14. ฉนรบประทานอาหารทสด ปรงสกใหม ๆ และอยในภาชนะทปดสนททกมอ

1 2 3 4

15. ฉน รบประทานอาหารจานดวน อาหาร ฟาสทฟด อาหารกงส าเรจรป หรออาหารนอกบาน ทกวน

1 2 3 4

16. ฉนรบประทานอาหารรสหวาน เชนไอตม ชอกโกแลต หมากฝรง ลกอม ขนมหวาน ขนมเคก เปนตน ทกวน

1 2 3 4

17. ฉนรบประทานอาหารหมกดอง เชนผกดอง ผลไมดอง เปนตน หรอเนอสตวทปรงสก ๆ ดบ ๆ อยางนอย 1 มอตอวน

1 2 3 4

18. ฉนรบประทานอาหารดวยการเตมน าตาล ไมเกน 4-5 ชอนชาตอวน

1 2 3 4

19. ฉนดมน าอดลม เครองดมชก าลง เครองดมรสหวาน เชน ชาเยน ชานม น าปนตาง ๆ เปนตน อยางนอย 2-3 ขวดหรอแกวตอวน

1 2 3 4

20. ฉนดมเครองดมทมคาเฟอน เชน ชา กาแฟ วนละ 2-3 แกว

1 2 3 4

21. ฉนดมเครองดมทมแอลกอฮอล เชน เหลา เบยร ห รอ ยาท ม สวนผสมของแอลกอฮอล 2-3 แกวตอวน

1 2 3 4

22. ฉนรบประทานผก ผลไม ทลางสะอาดทกครง

1 2 3 4

87

แบบสอบถามชดท 3

แบบสอบถามการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มวตถประสงคเพอตองการทราบถงการรบรประโยชนของ การบรโภคอาหารขณะตงครรภของทาน ซงแบบสอบถามนจะมขอความสน ๆ ใหตอบ จ านวน 15 ขอ กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ลงในชองทตรงกบความจรงททานรบร หรอตรงกบเหตการณ ทเกดขนกบทานตามทเปนจรงและเลอกตอบเพยงค าตอบเดยว โดยมเกณฑ ในการเลอกตอบดงตอไปน

(5) ใชแนนอน หมายถง ทานเหนดวยกบค ากลาวในขอความทงหมด (4) ใช หมายถง ทานเหนดวยกบค ากลาวในขอความเปนสวนใหญ (3) ไมแนใจ หมายถง ยงมบางสวนทไมสามารถตดสนใจได (2) ไมใช หมายถง ทานไมเหนดวยกบค ากลาวในขอความเปนสวนใหญ (1) ไมใชแนนอน หมายถง ทานเหนวาค ากลาวในขอความไมเปนความจรงเลย

(โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตละประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ ใช ใช

แนนอน

1. ฉนคดวาการรบประทานอาหารครบทง 3 มอ จะท าใหฉนและลกในทองแขงแรง 2 3 4 5

88

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ ใช ใช

แนนอน

1. ฉนคดวาการรบประทานอาหารครบทง 3 มอ จะท าใหฉนและลกในทองแขงแรง

1 2 3 4 5

2. ฉนคดวาการรบประทานอาหารครบทง 5 หม จะท าใหฉนแขงแรงและชวยในการเจรญเตบโตของลกในทองของฉน

1 2 3 4 5

3. ฉนคดวาการรบประทานอาหารประเภท

แปง ขาว ท าใหฉนไดรบพลงงานในขณะ

ตงครรภ 1 2 3 4 5

4. การรบประทานธญพชและผลตภณฑจาก

ธญพช จะชวยใหลกในทองของฉนแขงแรง 1 2 3 4 5

5. การรบประทาน เนอ นม ไข และปลาเพมขนขณะต งครรภ จะชวยในการสรางอวยวะตาง ๆ และชวยใหลกในทองของฉนเจรญเตบโตไดด

1 2 3 4 5

6. การรบประทานเลอด ตบ ไขแดง และผกใบ เขยว ซ งมธาต เหลก จะชวยในการปองกนภาวะซดในระหวางการตงครรภได

1 2 3 4 5

7. ฉนคดวาการรบประทานอาหารทะเล และเกลอไอโอดนจะชวยปองกนโรค คอพอกในระหวางตงครรภได

1 2 3 4 5

8. การรบประทานอาหารทะเล และเกลอไอโอดนจะชวยปองกนภาวะตวเลกแกรน และสตปญญาต าใหลกของฉนได

1 2 3 4 5

9. การรบประทานผกสเขยว สเหลอง และสสม จะชวยใหฉนและลกในทองของฉนมสขภาพทด

1 2 3 4 5

89

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ ใช ใช

แนนอน

10. การรบประทานผก และผลไมเพมขน จะชวยท าใหฉนและลกในทองของฉนไดรบวตามนทจ าเปนเพมขน

1 2 3 4 5

11. การดมนม การรบประทานผกใบเขยว และปลาเลกปลานอย จะชวยใหกระดกและฟนของฉน และลกในทองแขงแรง

1 2 3 4 5

12. ฉนคดวาการรบประทานผกสเขยว ตบ ไขแดงเพมขน เพอชวยเพมสารโฟเลท ซงจะชวยปองกนความพการทางสมอง และความผดปกตทางระบบประสาทใหกบลกในทองของฉน

1 2 3 4 5

13. การรบประทานอาหารทปรงดวยน ามนพชเพยงวนละ 2-3 ชอนกนขาว จะชวยท าใหน าหนกของฉนไมเพมมากเกนไป

1 2 3 4 5

14. การดมน าอยางนอย 8 แกว ตอวนจะชวยเรองระบบขบถายทดในระหวางการตงครรภ

1 2 3 4 5

15. ฉนคดวาการรบประทานอาหารทสด สะอาด ปรงสกใหมๆ จะท าใหฉนมสขภาพดในระหวางการตงครรภ

1 2 3 4 5

90

แบบสอบถามชดท 4

แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มวตถประสงคเพอตองการทราบถงการสนบสนนทางสงคมหรอการไดรบการชวยเหลอจากบคคลใกลชด เชน สามและสมาชกในครอบครว ซงแบบสอบถามนจะมขอความสน ๆใหตอบ จ านวน 16 ขอ

กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ลงในชองทตรงกบความจรงททานรบร หรอตรงกบ เหตการณทเกดขนกบทานตามทเปนจรงและเลอกตอบเพยงค าตอบเดยว โดยม เกณฑในการเลอกตอบดงตอไปน

(5) ใชแนนอน หมายถง ทานเหนดวยกบค ากลาวในขอความทงหมด (4) ใช หมายถง ทานเหนดวยกบค ากลาวในขอความเปนสวนใหญ (3) ไมแนใจ หมายถง ยงมบางสวนทไมสามารถตดสนใจได (2) ไมใช หมายถง ทานไมเหนดวยกบค ากลาวในขอความเปนสวนใหญ (1) ไมใชแนนอน หมายถง ทานเหนวาค ากลาวในขอความไมเปนความจรงเลย

(โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตละประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ ใช ใช

แนนอน

1. ฉนคดวาการรบประทานอาหารครบทง 3 มอ จะท าใหฉนและลกในทองแขงแรง 2 3 4 5

91

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ

ใช ใช

แนนอน

1. สามและสมาชกในครอบครว ชวยสงเสรมใหฉนรบประทานอาหารครบ 3 มอ

1 2 3 4 5

2. สามและสมาชกในครอบครว ชวยสงเสรมใหฉนรบประทานอาหารครบ 5 หม

1 2 3 4 5

3. สามและสมาชกในครอบครว ใหขอมลวาฉนควรจะรบประทานอาหารอะไรบางทเหมาะสมกบฉนและลกในทอง

1 2 3 4 5

4. สามและสมาชกในครอบครว แนะน าใหฉน รบประทานอาหาร ท เหมาะสมเพมขนในระหวางตงครรภ

1 2 3 4 5

5. สามและสมาชกในครอบครว มกเตอนใหฉนดมนมหรอนมถวเหลอง

1 2 3 4 5

6. สามและสมาชกในครอบครว รบฟงฉนเมอฉนไมสามารถรบประทานอาหารตามค าแนะน าของเขาได

1 2 3 4 5

7. ฉน ร ส ก ด ใจ ท ส าม และสมาชก ในครอบครวน าอาหารทมประโยชนมาใหฉน

1 2 3 4 5

8. สามและสมาชก ในครอบค รว ใหก า ล ง ใ จ ฉ น แ ล ะ ท ร าบ ว า ฉ น ค ว รรบประทานอาหารอะไร

1 2 3 4 5

9. สามและสมาชกในครอบครว ชวยสรางบรรยากาศในการรบประทานอาหารของฉน

1 2 3 4 5

10. สามและสมาชกในครอบครว ใหเงนในการจดซออาหารทจ าเปนส าหรบฉน

1 2 3 4 5

92

ขอความ ไมใชแนนอน

ไมใช ไมแนใจ

ใช ใช

แนนอน

11. สามและสมาชกในครอบครว ชวยเตรยมหรอจดหาอาหารใหเมอฉนเหนอยลา ไมสบาย หรอมอาการอาเจยนมาก

1 2 3 4 5

12. สามและสมาชกในครอบครว ซออาหารและอปกรณในการประกอบอาหารมาใหฉนอยางเพยงพอ

1 2 3 4 5

13. สามและสมาชกในครอบครว ชนชมฉนเมอฉนรบประทานอาหารไดถกตองเหมาะสมในชวงการตงครรภ

1 2 3 4 5

14. สามและสมาชกในครอบครว คอยเตอนวาอาหารทฉนรบประทานเปนอาหารทด มประโยชนหรอไม

1 2 3 4 5

15. สามและสมาชกในครอบครว บอกวาขนาดครรภของฉนมขนาดเหมาะสมกบอายครรภ

1 2 3 4 5

16. สามและสมาชกในครอบครว บอกวาขนาดครรภของฉนมขนาดโตขน

1 2 3 4 5

93

แบบสอบถามสวนท 5

แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มวตถประสงคเพอตองการทราบถงการรบรความสามารถของ ตนเองในการบรโภคอาหาร ซงแบบสอบถามนจะมขอความสน ๆ ใหตอบ จ านวน 16 ขอ กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ลงในชองทตรงกบความจรงททานรบร หรอตรงกบ เหตการณทเกดขนกบทานตามทเปนจรงและเลอกตอบเพยงค าตอบเดยว โดยม เกณฑในการเลอกตอบดงตอไปน (5) มนใจมากทสด หมายถง ทานรบรวาตนเองสามารถปฏบตกจกรรมนน ๆ ได อยางสม าเสมอ หรอสามารถปฏบตไดส าเรจทกครง (4) มนใจมาก หมายถง ทานรบรวาตนเองสามารถปฏบตกจกรรมนน ๆ ได บอยครงหรอสามารถปฏบตไดส าเรจเกอบทกครง (3) มนใจเลกนอย หมายถง ทานรบรวาตนเองสามารถปฏบตกจกรรมนน ๆ ไดบางครง หรอสามารถปฏบตไดส าเรจบางครง (2) ไมมนใจ หมายถง ทานรบรวาตนเองสามารถปฏบตกจกรรมนน ๆ ไดนอยครง หรอสามารถปฏบตไดนาน ๆ ครง (1) ไมมนใจมากทสด หมายถง ทานไมรบรวาตนเองจะสามารถปฏบต กจกรรมนน ๆ ไดเลย (โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตละประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมมนใจมากทสด

ไมมนใจ

มนใจเลกนอย

มนใจมาก

มนใจมากทสด

1. ฉนสามารถรบประทานอาหารใหครบ ทง 3 มอ ไดทกวนในขณะตงครรภ 2 3 4 5

94

ขอความ ไมมนใจมากทสด

ไมมนใจ

มนใจเลกนอย

มนใจมาก

มนใจมากทสด

1. ฉนสามารถรบประทานอาหารใหครบ ทง 3 มอ ไดทกวนในขณะตงครรภ

1 2 3 4 5

2. ฉนสามารถรบประทานอาหารครบทง 5 หม ไดทกวนในขณะตงครรภ

1 2 3 4 5

3. ฉนสามารถซอและเตรยมหาอาหารใหครบทง 5 หม ไดตามความตองการ

1 2 3 4 5

4. ฉนสามารถรบประทานอาหารประเภทธญพชไดตามความตองการ

1 2 3 4 5

5. ฉนสามารถรบประทานเนอสตวได 12 ชอนโตะ ตอวน

1 2 3 4 5

6. ฉ น ส าม ารถ ร บ ป ร ะ ท าน ไ ข ไ ด 3-4 ฟองตอสปดาห

1 2 3 4 5

7. ฉนสามารถรบประทานตบ ไขแดง และในระหวางตงครรภได

1 2 3 4 5

8. ฉนสามารถรบประทานอาหารทะเล ไดตามความตองการ

1 2 3 4 5

9. ฉนสามารถรบประทานกลอไอโอดนวนละ 2-3 ชอนชา 1 2 3 4 5

10. ฉ น ส าม ารถ รบ ป ระท าน ผก ได วนละ 6 ทพพ

1 2 3 4 5

11. ฉนสามารถรบประทานผลไมได วนละ 2 จานเลก ๆ

1 2 3 4 5

12. ฉนสามารถดมนม หรอผลตภณฑจากนม ได 2-3 แกวตอวน

1 2 3 4 5

13. ฉนสามารถรบประทานยาเมดบ ารงรางกายไดครบตามค าแนะน าของแพทย 1 2 3 4 5

95

ขอความ ไมมนใจมากทสด

ไมมนใจ

มนใจเลกนอย

มนใจมาก

มนใจมากทสด

14. ฉนส าม ารถ รบป ระท านอาห ารประเภทไขมน เชน หวกะท น ามนพช เนย ได ไมเกน 5 ชอนชาตอวน

1 2 3 4 5

15. ฉนสามารถดมน าไดอยางนอย 8 แกว ตอวน 1 2 3 4 5

16. ฉนสามารถรบประทานอาหารสด สะอาด ปรงสก ไดทกวน 1 2 3 4 5

96

แบบสอบถามชดท 6

แบบสอบถามความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มวตถประสงคเพอตองการทราบความเชอดานการบรโภค อาหารในระยะตงครรภของทาน ซงแบบสอบถามนจะมขอความสน ๆ ใหตอบ จ านวน 13 ขอ กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ลงในชองทตรงกบความจรงททานตามความคด ความเชอ ของทาน เกณฑในการตอบค าถามมดงน (5) เชอแนนอน หมายถง ทานมความเชอวาการปฏบตขอนนเปนจรง (4) คอนขางเชอ หมายถง ทานคอนขางเชอวาการปฏบตขอนนเปนจรง (3) ไมแนใจ หมายถง ทานไมแนใจวาความเชอนนเปนจรง (2) คอนขางไมเชอ หมายถง ทานคอนขางไมเชอวาการปฏบตขอนนเปนจรง (1) ไมเชอแนนอน หมายถง ทานไมเชอวาความเชอนนเปนจรง (โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตละประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมเชอ

แนนอน

คอนขาง

ไมเชอ

ไม

แนใจ

คอนขาง

เชอ

เชอ

แนนอน

1. ฉนเชอวาการรบประทานอาหารครบ

5 หม 3 มอ ท าใหสขภาพรางกายของฉน

และทารกในทองแขงแรง 2 3 4 5

97

ขอความ ไมเชอ

แนนอน

คอนขาง

ไมเชอ

ไม

แนใจ

คอนขาง

เชอ

เชอ

แนนอน

1. ฉนเชอวาการรบประทานอาหารครบ

5 หม 3 มอ ท าใหสขภาพรางกายของฉน

และทารกในทองแขงแรง

1 2 3 4 5

2. ฉนรบประทานอาหารนอยลง เพราะเชอ

วาท าใหทารกตวเลก คลอดงาย 1 2 3 4 5

3. ฉนเชอวาดมน ามะพราวมาก ๆ จะท าให

ทารกผวสวย มไขตดตวนอย 1 2 3 4 5

4. ฉนไมรบประทานอาหารเผดจด เคมจด

เพราะเชอวาทารกในทองจะแสบไหม 1 2 3 4 5

5. ฉนไมรบประทานของหวาน ของมน

ไขมนสตว เพราะเชอวาจะท าใหทารกตว

ใหญคลอดยาก 1 2 3 4 5

6. ฉนรบประทานขาวกบปลาเคมเปน

ประจ าเพราะเชอวาทารกจะตวเลกคลอดงาย 1 2 3 4 5

7. ฉนไมรบประทานผกทเปนเถาเพราะเชอ

วาจะไปพนรกท าใหทารกคลอดยาก 1 2 3 4 5

8. ฉนไมรบประทานผก ผลไม ทเชอวาเปน

ของเยน เชน ผกบง ต าลง ฟกทอง เงาะ

ล าไย เพราะเชอวาทารกในทองจะหวแขง

1 2 3 4 5

9. ฉนไมรบประทานไข เพราะเชอวาจะท า

ใหทารกมไขมนตามตว และคลอดยาก 1 2 3 4 5

10. ฉนเชอวาการรบประทานยาเมดบ ารง

เลอด จะท าใหเดกอวนคลอดยาก 1 2 3 4 5

11. ฉนไมรบประทานเนอเพราะเชอวาจะท า

ใหปวดเมอยตามรางกาย 1 2 3 4 5

98

ขอความ ไมเชอ

แนนอน

คอนขาง

ไมเชอ

ไม

แนใจ

คอนขาง

เชอ

เชอ

แนนอน

12. ฉนไมรบประทานอาหารทเปนแฝด เชน

กลวยแฝด ปาทองโก เพราะเชอวาจะท าให

คลอดลกแฝด หรอทารกตวตดกน

1 2 3 4 5

13. ฉนเชอวาขณะตงครรภ สามารถดม

น าอดลม ชา กาแฟไดเหมอนกอนการ

ตงครรภ 1 2 3 4 5

99

แบบสอบถามชดท 7

แบบสอบถามความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

ค าชแจง แบบสอบถามชดน มว ตถประสงคเพ อตองการวดระดบความรของท าน ซงแบบสอบถามนจะมขอความสน ๆ ใหตอบ จ านวน 19 ขอ

กรณาตอบทกขอ ขอใหทานอานขอความแตละขอใหเขาใจ แลววงกลม ลงในชองทตรงกบความคด ของทาน เกณฑในการตอบค าถามมดงน

(1) ใช หมายถง ทานคดวาขอความนนถกตอง (0) ไมใช หมายถง ทานคดวาขอความนนไมถกตอง

(โปรดวงกลมเพยงขอเดยวในแตประโยค) ตวอยาง

ขอความ ไมใช ใช 1. หญงตงครรภตองรบประทานอาหารหลกใหครบ 5 หม ทง 3 มอ ตอวน 1

100

ขอความ ไมใช ใช 1. หญงตงครรภตองรบประทานอาหารหลกใหครบ 5 หม ทง 3 มอ ตอวน 0 1 2. อาหารหลก 5 หม ไดแก หมขาวแปงธญพช หมเนอสตว หมผก หมผลไม และหมไขมน

0 1

3. อาหารประเภทเนอสตว ไข นม ถวเมลดแหง และเตาห เปนอาหารประเภทโปรตน ชวยเสรมสรางการเจรญเตบโตใหแกรางกายของลกในทอง

0 1

4. อาหารทมแคลเซยมสง ไดแก คะนา ผกกระเฉด ใบชะพล ยอดแค ปลาเลกปลานอย และนมจด

0 1

5. หากไมรบประทานอาหารทมแคลเซยมจะท าใหขาดแคลเซยม มผลท าใหเกดตะครวในขณะตงครรภได

0 1

6. ขณะตงครรภสามารถรบประทานอาหารจานดวน อาหารฟาสทฟด อาหารกงส าเรจรป หรอรบประทานอาหารอาหารนอกบานไดทกวน

0 1

7. ขณะตงครรภควรดมนมจด น าเตาห หรอผลตภณฑจากนม อยางนอยวนละ 2-3 แกวตอวน

0 1

8. ขณะตงครรภสามารถดมน าอดลม เครองดมชก าลง เครองดมรสหวาน เชน ชาเยน ชานม นมเปรยว น าปนโกโก เปนตน ไดทกวน

0 1

9. อาหารประเภท เนอสตว เครองในสตว ผกโขม ใบต าลง เปนอาหารทมธาตเหลก จะชวยสรางเมดเลอด ปองกนการเกดภาวะโลหตจางขณะตงครรภ

0 1

10. อาหารทะเล เชน ป กง หอย ปลาเลกปลานอย เปนอาหารทมไอโอดนสง 0 1 11. สารอาหารประเภทไอโอดน ชวยปองกนโรคคอพอก และชวยดดซมแคลเซยม ฟอสฟอรสเพอชวยในการเสรมสรางกระดกและฟน ขณะตงครรภได

0 1

12. หญงตงครรภควรรบประทานอาหารทปรงดวยเกลอผสมไอโอดน หรอน าปลาเสรมไอโอดน

0 1

13. ขณะตงครรภสามารถรบประทานอาหารหมกดอง เชน ผกดอง ผลไมดอง ได

0 1

14. หญงตงครรภตองรบประทานผกและผลไม เพอใหไดรบวตามนทเพยงพอ และปองกนภาวะทองผก

0 1

15. ขณะตงครรภควรรบประทานอาหารทสด ปรงสกใหม ๆ และอยในภาชนะทปดสนททกมอ 0 1

101

ขอความ ไมใช ใช

16. ขณะต งครรภสามารถรบประทานอาหารรสหวาน เชน ไอศครม ชอกโกแลต ลกอม ขนมหวาน ขนมเคก ไดทกวน

0 1

17. หญงตงครรภตองรบประทานยาเสรมธาตเหลก เพอปองกนภาวะโลหตจาง 0 1 18. ขณะตงครรภสามารถดมเครองดมทมคาเฟอน เชน ชา กาแฟ ไดตามปกต 0 1 19. ขณะตงครรภควรงดดมเครองดมทมแอลกอฮอล เชน เหลา เบยร 0 1

102

ภาคผนวก ข

การพทกษสทธของกลมตวอยาง

ดฉนนางสาวธารนนท ลลาทวานนทเปนนกศกษาปรญญาโทสาขาการผดงครรภขนสง คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ก าลงท าวทยานพนธเรอง ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน และศกษาอ านาจการท านายของปจจยดานการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ขาพเจาขอความรวมมอในการตอบแบบสอบการวจย ใชเวลาประมาณ 30 นาท โดยผเขารวมไมตองเขยนชอ-นามสกล ในแบบสอบถาม การตอบแบบสอบถามขนอยกบความสมครใจของทาน โดยไมมผลกระทบตอการรกษาและการดแลททานไดรบจากโรงพยาบาล ค าตอบในแบบสอบถามไมมถกหรอผด ศกษาเฉพาะความคด หรอการปฏบตของทานเทานน ผวจยจงขอความกรณาใหทานตอบตามความจรง ส าหรบขอมลของทานทไดจากการตอบแบบสอบถามจะถกเกบไวเปนความลบและการน าเสนอจะเปนไปในภาพรวม การเขารวมวจยครงนไมมคาตอบแทน หากทานยนดทจะเขารวมในการวจยครงนจะเปนประโยชนในการน ามาเปนแนวทางการใหการพยาบาลดานการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนใหเกดประสทธภาพมากขน หากทานยนดใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามครงน โปรดลงนามไวเปนหลกฐาน ผวจยขอขอบคณในการเขารวมการศกษาครงน

…………………………………. ………………………………….

(………………………………….) (นางสาวธารนนท ลลาทวานนท)

ผเขารวมวจย ผวจย

(วน/เดอน/ป)……………………

…………………………….. ผปกครอง

(………………………………….)

(วน/เดอน/ป)…………………

103

ภาคผนวก ค ขอตกลงเบองตนในการวเคราะหขอมลทางสถต

การตรวจสอบขอมลทใชวเคราะหวาเปนไปตามขอตกลงเบองตนของการวเคราะหถดถอยพหคณ (Multiple regression analysis) (บญใจ, 2553) 1. ตวแปรอสระและตวแปรตาม อยในระดบอนตรภาพชนขนไป (Interval scale) จากงานวจยน ตวแปรอสระ ประกอบดวย การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร เปนตวแปรทอยในระดบ อนตรภาพชน (Interval scale) ซงเปนตวแปรทสามารถแสดงเปนปรมาณมากนอย และมความแตกตางกนแตละหนวย และตวแปรตาม คอ พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน ซงเปนตวแปรในระดบอนตรภาพชน (Interval scale) เชนกน 2. ทดสอบขอมลตวแปรอสระวามการแจกแจงเปนปกต โดยพจารณาจากแผนภมฮสโตแกรม (Histrogram) จะตองมการแจกแจงขอขอมลเปนโคงปกต (เพชรนอย, 2546) 2.1 การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร

ภาพ 2. แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการรบรประโยชนในการบรโภอาหาร จากแผนภมฮสโตแกรม (Histogram) ขอมลการรบรประโยชนในการบรโภอาหาร มการกระจายแบบโคงปกต เนองจากกราฟทไดมลกษณะเปนรประฆงคว า มจดยอดโคงอยตรงกลาง และมคา mean = 60.93, median = 61.00, mode = 60 ซงมคาใกลเคยงกน

104

2.2 การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ

ภาพ 3. แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ จากแผนภม ฮสโตแกรม (Histogram) ขอมลการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ มการกระจายแบบโคงปกต เนองจากกราฟทไดมลกษณะเปนรประฆงคว า มจดยอดโคงอยตรงกลาง และมคา mean = 65.73, median = 65.00, mode = 64 ซงมคาใกลเคยงกน

2.3 การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร

ภาพ 4. แผนภมฮสโตแกรมของขอมลการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร จากแผนภมฮสโตแกรม (Histogram) ขอมลการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารมการกระจายแบบโคงปกต เนองจากกราฟทไดมลกษณะเปนรประฆงคว า มจดยอดโคงอยตรงกลาง และมคา mean = 59.16, median = 59.50, mode = 60 ซงมคาใกลเคยงกน

105

2.4 ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร

ภาพ 5. แผนภมฮสโตแกรมของขอมลความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร จากแผนภมฮสโตแกรม (Histogram) ขอมลความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารมการกระจายแบบโคงปกต เนองจากกราฟทไดมลกษณะเปนรประฆงคว า มจดยอดโคงอยตรงกลาง และมคา mean = 43.69, median = 44.00, mode = 37.00 ซงมคาใกลเคยงกน

2.5 พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ภาพ 6. แผนภมฮสโตแกรมของขอมลพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน จากแผนภมฮสโตแกรม (Histogram) ขอมลพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรนมการกระจายแบบโคงปกต เนองจากกราฟทไดมลกษณะเปนรประฆงคว า มจดยอดโคงอยตรงกลาง และมคา mean = 65.71, median = 66.00, mode = 70.00 ซงมคาใกลเคยงกน

106

3. ตวแปรมความสมพนธเชงเสนตรง ท าการทดสอบโดยการ Scatter plot ของทง 4 ตวแปร มความสมพนธเชงเสนตรง ดงนน จงเปนไปตามขอตกลงเบองตน (ดงภาพประกอบ)

ภาพ 7. การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการรบรประโยชนในการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ภาพ 8. การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

107

ภาพ 9. การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางการรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ภาพ 10. การกระจายของขอมลสแกตเตอรพลอต ระหวางความเชอเกยวกบการบรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

108

4. ทดสอบตวแปรอสระแตละตววาเปนอสระตอกน (multicollinearity) ทดสอบโดยใชค า Tolerance และค า VIF (variance inflation factor) โดย ค า Tolerance ทเขาใกล 0 มาก หมายความวา ระดบความสมพนธระหวางตวแปรอยในระดบสง และคา VIF ปกตตองไมเกน 10 (กลยา, 2555) ในการศกษาครงน คา Tolerance อยในชวง .588 - .901 และคา VIF อยในชวง 1.598-1.7 และใชคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสนทดสอบ โดยก าหนดใหความสมพนธระหวางตวแปรอสระทกตวไมมความสมพนธในระดบสง หรอไมควรสงกวา 0.65 (Burns & Grove, 2009) ในการศกษาครงน ตวแปรอสระท งหมดทมความสมพนธกน มคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสนไมเกน .65 ดงน ตาราง 3 แสดงความสมพนธระหวางการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

ตวแปร 1 2 3 4 5

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร 1.00 การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ .568* 1.00 การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร .512* .548* 1.00 ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร .271* .210* .276* 1.00 ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร .212* .204* .115 -.004 1.00

5. ทดสอบความคลาด เค ลอนของตวแปรอสระ ตองเปนขอ มล ท ไม มความสมพนธภายในตวเอง โดยดจากคาดบน-วสสน (Dubin-Watson) ซงตองมคาเขาใกล 2 (บญใจ, 2553) ส าหรบการศกษาในครงน คาดบน-วสสน (Dubin-Watson) เทากบ 2.008 แสดงวา ไมเกด autocorrelation หรอขอมลไมมความสมพนธภายในตวเอง

109

ภาคผนวก ง การวเคราะหขอมลอน ๆ

ตาราง 5 แสดงรอยละของระดบการรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร และความรเกยวกบการบรโภคอาหาร

ตวแปร ต า (รอยละ)

ปานกลาง(รอยละ)

สง (รอยละ)

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร 0 21.5 78.5 การสนบสนนทางสงคมดานโภชนาการ 0.5 15 84.5 การรบรความสามารถของตนเองในการบรโภคอาหาร 2.5 44.5 53 ความเชอเกยวกบการบรโภคอาหาร 2.5 44.5 53 ความรเกยวกบการบรโภคอาหาร 2.5 44.5 53 ตาราง 6 แสดงรอยละของพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

1. ฉนรบประทานอาหารหลก 3 มอ ตอวน 0.5 23.5 37.5 38.54 2. ฉนรบประทานอาหารหลกครบ 5 หม ตอวน 2 39 48 11 3. ฉนรบประทานอาหารประเภทขาว แปง หรออาหารทดแทน เชน สปาเกตต กวยเตยว ขนมจน เปนตน อยางนอย 8-10 ทพพตอวน

4 43.5 37.5 15

4. ฉน รบประทานอาหารประเภท เนอส ตว ธญพช เตาห เครองในสตว อยางนอย 12 ชอนโตะตอวน

2.5 44 41 12.5

5. ฉนรบประทานไขไกหรอไขเปดอยางนอย 3-4 ฟองตอสปดาห

2.5 29.5 43.5 24.5

6. ฉนรบประทานอาหารทะเล เชน ป ก ง หอย ปลาเลกปลานอย อยางนอย 2-3 มอตอสปดาห

3.5 36 39.5 21

110

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

7. ฉนรบประทานอาหารทปรงดวยเกลอผสมไอโอดน 2-3 ชอนชาตอวน

4.5 35.5 39 21

8. ฉนรบประทานผกทปรงสก หรอผกสดตาง ๆ ทงสเขยว สเหลอง สสม อยางนอย 6 ทพพตอวน 4.5 31 42 22.5

9. ฉนรบประทานผลไมสด เชน ฝรง กลวย สม ชมพ 2 จานเลก ๆ ตอวน

3 22 46 29

10. ฉนดมนมสด นมผงชงดม โยเกรต (Yoghurt) อยางนอย 2-3 แกวหรอกลองตอวน

1 24.5 39 35

11. ฉนรบประทานยาเสรมธาตเหลก ครบตามจ านวนทแพทยแนะน า

10 19.5 27.5 43

12. ฉนรบประทานอาหารมน ๆ เชน หมสามชน ขาหม หนงไก ของทอดในน ามน แกงกะท สลดน าขน ทกวน

6 31 55 8

13. ฉนดมน าสะอาด อยางนอย 8-10 แกวตอวน 1 13.5 43.5 42 14. ฉนรบประทานอาหารทสด ปรงสกใหม ๆ และอยในภาชนะทปดสนททกมอ

2 13.5 37 47.5

15. ฉน รบประทานอาหารจานดวน อาหาร ฟาสทฟด อาหารกงส าเรจรป หรออาหารนอกบาน ทกวน

3.5 19 62.5 15

16. ฉนรบประทานอาหารรสหวาน เชน ไอตม ชอกโกแลต หมากฝรง ลกอม ขนมหวาน ขนมเคก เปนตน ทกวน

13 55 26 6

17. ฉนรบประทานอาหารหมกดอง เชน ผกดอง ผลไมดอง เปนตน หรอเนอสตวทปรงสก ๆ ดบ ๆ อยางนอย 1 มอตอวน

42.5 52 4.5 1

18. ฉนรบประทานอาหารดวยการเตมน าตาล ไมเกน 4-5 ชอนชาตอวน 4.5 12 51.5 32

111

ขอความ ไมเคยปฏบต

ปฏบตนานๆครง

ปฏบตบอยครง

ปฏบตเปนประจ า

19. ฉนดมน าอดลม เครองดมชก าลง เครองดมรสหวาน เชน ชาเยน ชานม น าปนตาง ๆ เปนตน อยางนอย 2-3 ขวดหรอแกวตอวน

31 54.5 11 3.5

20. ฉนดมเครองดมทมคาเฟอน เชน ชา กาแฟ วนละ 2-3 แกว

1 3 18.5 77.5

21. ฉนดมเครองดมทมแอลกอฮอล เชน เหลา เบยร ห รอยา ท ม สวนผสมของแอลกอฮอล 2-3 แกวตอวน

94 3.5 1 1.5

22. ฉนรบประทานผก ผลไมทลางสะอาดทกครง 0 11.5 37 51.5

ตาราง 7 แสดงภาพรวมคาต าสด สงสด คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน จ านวน รอยละ พฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน

ตวแปร Min Max M SD

ระดบ

ปานกลาง ด

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

45 80 65.71 6.58 106 53.00 94 47.00

112

ภาคผนวก จ รายนามผทรงคณวฒ

1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ศศกานต กาละ อาจารยภาควชาการพยาบาลสต-นรเวชและผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 2. รองศาสตราจารย วมลรตน จงเจรญ อาจารยภาควชาการบรหารการศกษาพยาบาลและ บรการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลย สงขลานครนทร อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 3. รองศาสตราจารย ดร.ศรพนธ ศรพนธ อาจารยภาควชาการพยาบาลบดา มารดาและเดก คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนราธวาส ราชนครนทร อ าเภอเมอง จงหวดนราธวาส

113

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวธารนนท ลลาทวานนท รหสประจ าตวนกศกษา 5610421022 วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา พยาบาลศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2556 ทนการศกษา (ทไดรบในระหวางการศกษา) 1. ทนอาจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปการศกษา 2555 2. ทนอดหนนวจยเพอวทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร ต าแหนงและสถานทท างาน

พยาบาลวชาชพ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร การตพมพเผยแพรผลงาน ธารนนท ลลาทวานนท, โสเพญ ชนวล, และสนนทา ยงวนชเศรษฐ. (ก าลงรอตพมพ). ปจจยทมผล

ตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของหญงตงครรภวยรน. วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.