ปท ๙ ฉบบท ๔ เดอนตลาคม - ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม

ปท ๙ ฉบบท ๔ เดอนตลาคม - ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

สวสดคะ ทานสมาชกและเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม สารศนยเฝาระวงทาง

วฒนธรรมฉบบน เผยแพรสสายตาทานผอานในเดอนมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษาของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ครบ ๗ รอบ ในวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ และดวยสำานกใน

พระมหากรณาธคณของพระองคทมตอปวงชนชาวไทยมาตลอดระยะเวลาททรงครองราชย

กวา ๖๕ ป สารศนยเฝาระวงฯ ฉบบนจงขอนำาหลก ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวพระราชทานไวเปนหลกในการดำาเนนชวตแกคนไทย มานำาเสนอใน

หลากหลายแงมม เพอใหผอานไดรบทราบและสามารถนำาไปประยกตใชในชวตของตนเองได

การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาทตงอยบนพนฐานของ

ทางสายกลางและความไมประมาท โดยคำานงถง ความพอประมาณ หมายถง ความพอด

ไมมากเกนไป ไมนอยเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน ความมเหตผล หมายถง

การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนนตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจาก

เหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนคำานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระทำา นน ๆ อยาง

รอบคอบ และ การมภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและ

การเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยคำานงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ

ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล โดยทการตดสนใจและการดำาเนนกจกรรมตาง

ๆ ใหอยในระดบพอเพยงนนตองอาศยทงความรและคณธรรมเปนพนฐาน

สำาหรบสารศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมฉบบน ไดประมวลสาระในหลกปรชญา เศรษฐกจ

พอเพยง ทสามารถนำามาปรบใชไดกบทกสถานการณของสงคม ไมวาจะเปนการดำาเนนชวต

โดยบอกเลาเรองราวผาน พลเมองพอเพยง ซงในฉบบน ไดรบเกยรตจากทานผอำานวยการ

โรงเรยนบางปะกอกวทยาคม ทจะมาบอกเลาประกบการณในชวต และ หลกการบรหารโดย

ยดหลกเศรษฐกจพอเพยง หรอในดานการประกอบอาชพ ผานเรองราวของ ชมชนคราด

หอย และในสวนของการรบขาวสารขอมลผานสอตาง ๆ อยางพอเพยงและมความรเทาทน

สอ ถายทอดเรองราวผาน ละครเวท ชมชนสขสำาราญ และยงมนานาสาระเกยวกบ ความ

พอเพยง ใหตดตามอาน โดยสารศนยเฝาระวงฯ ฉบบน ประกอบดวย

• กระจกหกดาน : การบรโภคสออยางพอเพยง

• เครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม : คายเยาวชนอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม รนท ๙

• หองรบแขก : พลเมองพอเพยง : นายชยอนนต แกนด ผอำานวยการ

โรงเรยน บางปะกอกวทยาคม

• กจกรรมสงเสรมวฒนธรรมไทย : การตนเศรษฐกจพอเพยง

• รายงานพเศษ : รายการ ฝรงรกประเทศไทย

• สองฟาเมองไทย : ชมชนพอเพยง : ชมชนคราดหอย

• พลงเครอขาย : บอกเลา เกาสบ

• บนเทง : ละครเวท ชมชนสขสำาราญ

• ปกณกะ : ไผ (ก) พอเพยง

ถอยแถลงจากบรรณาธการ

วตถประสงค

๑. เพอเปนสอกลางในการเผยแพรขอมลดานวฒนธรรม และ

การเฝาระวงทางวฒนธรรมของกลมเฝาระวงทางวฒนธรรม

๒. เฝาระวงและเตอนภยทางดานวฒนธรรมทเกดขนในวฒนธรรม

และในอนาคต

๓. สรางใหเกดความรวมมอกนในสงคม เพอเฝาระวงทาง

วฒนธรรมโดยการเผยแพรขอมล เปนเวทแลกเปลยนความคดเหน

ในเรองวฒนธรรมและการดำาเนนงานดานวฒนธรรม

คณะผจดทา

ทปรกษา

นายวระ โรจนพจนรตน

ปลดกระทรวงวฒนธรรม

นายสมชาย เสยงหลาย

รองปลดกระทรวงวฒนธรรม

นาย อภนนท โปษยานนท

รองปลดกระทรวงวฒนธรรม

บรรณาธการ

นางสาวลดดา ตงสภาชย

ผอำานวยการกลมเฝาระวงทางวฒนธรรม

กองบรรณาธการ

นางสาวจฑามาส ใหญคม

นางปญชล ดวงเอยด

นายเจษฎา ไชยพงษ

นางสาวสชาดา เหลาพลสข

นายกาจนบดนทร พนธภกด

นายอานนท คำาช

นางสาวสกญญา แซเฮง

นางสาวกลยา บญทนารกษ

นายปรชา ปกทม

นางสาวชนากานต ผดงวรศาสตร

นายธนกร ชตโสภณดลก

นางสาวธนชญา ลลากศล

ออกแบบปกและศลปกรรม

นายนเวศ แววสมณะ (บานตกกะตน หนกระบอกไทย)

กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม

สำานกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม

เลขท ๖๖๖ ถนนบรมราชน เขตบางพลด กรงเทพฯ ๑๐๗๐๐

โทร. ๐ ๒๔๒๒ ๘๘๔๖ - ๔๘ โทรสาร : ๐ ๒๔๒๒ ๘๘๔๙

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม2

ในสภาวการณปจจบน ซงเปนยคขอมลขาวสาร เราจงไม

อาจปฏเสธความสำาคญของสอได เนองจากสอมบทบาทและ

เปนกลไกหนงในการสอสารและสรางสรรคสงคม ประกอบ

กบในยคทนนยมและบรโภคนยม ยงพบวา สอมความจำาเปน

อยางยงสำาหรบชวตคนยคใหม ทตอง ตดกบ อยในสภาวะ

ความเรงรบในการดำารงชวต สอตาง ๆ ไมวาจะเปนสอมวลชน

และสอบคคล หรอ แมกระทงเทคโนโลยการสอสารสมยใหม

ไดเขามามบทบาทและเพมศกยภาพในการสอสารตอสงคม

มนษย จนทำาใหวถการดำารงชวตของเราเปลยนแปลงไป สอได

กลายเปนสงจำาเปนทเราไมอาจหลกเลยงได จนอาจกลาวไดวา

สอไดครอบครองชวตของผคนในเกอบทกมต ทกสงทเรารบร

เกยวกบโลกนน เปนการรบรผานสอแทบทงสน

ทกวนน สงคมตางเสพสอทถกสรรคสรางขน หรอท

แวดวงนเทศศาสตร เรยกวา การกำาหนดวาระของสาร (Agen-

da setting) กลาวคอ สอทเราเหนทกวนน ไมวาจะเปนขาวใน

หนงสอพมพ ภาพในนตยสาร โฆษณาตามปายรถโดยสาร

ประจำาทาง ลวนแลวแตถกปรงแตงขน ดวยนยบางอยาง เพอ

ใหผบรโภคสอตอบสนองอยางทผสรางสารตองการ ดวยวธ

การอนแยบยลจนผบรโภคอาจไมทนลวงร

กระแสทนนยมและบรโภคนยมถกนำาเสนอผานสอตาง

ๆ อยางตอเนอง สอไดสรางคานยมหลายประการใหเกดขนใน

สงคมดวยคำากลาวทวา ใชแลวด มแลวเท กนแลวเก ทำาแลว

เกง เราจงไดเหนปรากฏการณทคนแหจองโทรศพทมอถอจน

หวดเกดเหตจราจล การตอแถวซอขนมจากตางประเทศคว

ยาวเหยยด บรการเงนดวน ตลอด ๒๔ ชวโมง หรอ โฆษณา

บตรเครดต กดเงนทนใจ ดาวนนอย ผอนนาน กมใหเหนทก

ววน กยงกระตนความตองการบรโภค โดยเปนการทำาตามกระ

แส มใชเพอความจำาเปน

บรโภคสออยางรเทาทน

กระจกหกดาน

โดย ลลตา ลนฐฎา / ธศร ยมสงวน

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 3

จากโพลสำารวจวฒนธรรมการใชชวตของเดกและ

เยาวชน เรอง ชวตไซเบอร ซงเปนโครงการความรวมมอระหวาง

กระทรวงวฒนธรรมกบสถาบนรามจตต พบวา เดกรอยละ

๖๓.๔ บอกวามโทรศพทมอถอใช และรอยละ ๔๘.๖ รสกวา

โทรศพทมอถอเปนสงทขาดไมไดในชวต เดกรอยละ ๔๑.๔

บอกวา ใชอนเตอรเนตเพอความบนเทงมากกวาหาความร ใน

ขณะทรอยละ ๖๔.๗ ชอบเลนเกมคอมพวเตอร ผลสำารวจยง

ไดระบถง คาใชจายเพอการใช ชวตไซเบอร ไววา เดกรอยละ

๕๖.๗ จายคาโทรศพทเอง โดยมคาใชจายประมาณ ๓๘๔.๘๗

บาทตอเดอน และคาอนเตอรเนตทเดกจายเองรอยละ ๔๘ ม

คาใชจายโดยเฉลย ๕๐๐.๘๖ บาทตอเดอน

นอกจากนนแลว งานวจยทเกยวของยงชใหเหนวาเดกไทย

จำานวนมากท รไมทนสอ และตดกบการบรโภคสนคาตางๆ ตด

หาง ตดหร เหอสนคาแบรนดแนม จากแรงยวยของสอตางๆ

ทดงดดเดกใหตดกบการบรโภคอยางรนแรง ดวยความออน

เยาวของประสบการณ สอไดมอมเมาเยาวชน สงผลทำาลาย

สขภาพกาย สขภาพจต และปญญาของเดก ใหตดกบการ

บรโภควตถมากกวาการบรโภคปญญา

เมอคนในสงคมหรอคนในครอบครว ตดกบดกของ

ความฟมเฟ�อยเกนจำาเปน หรอ ขาดสตในการบรโภคสอแลว

กจะสงผลเสยหายแพรขยายออกไปเปนวงกวาง กลาวคอ ถา

เดกและเยาวชนตองการใชจายซอหาสนคาราคาแพง ตาม

กระแส หรอ แรงโหมโฆษณา โดยทเดกกไมสามารถหาเงนใชได

ดวยตนเอง กเดอดรอนถงผปกครอง ทตองเรงทำางานหามรง

หามคำา เพอหาเงนมาใหลกใชจาย ขาดเวลาทจะเลยงดอบรมสง

สอน ลกซงไดรบแตเงนทพอแมหามาให กพอใจกบการใชชวต

กบเทคโนโลยเพอหาเพอนในโลกเสมอนจรง หรอ หาความ

สขกบสงลวงตาในโลกทเตมไปดวยสอสารพดชนด ทงสอด

สอราย ทพรอมจะชกจงผทขาดภมคมกนทางสงคม มความ

ออนแอทางจตใจ ไรหลกยดพงพง ใหเสยคน เสยอนาคตไป

โดยงาย

แมแตผใหญททำางานหารายไดไดเองแลวกตาม ถาใชจายอยาง

ขาดสต ขาดความพอด ไมประมาณตนในการใชจาย และยง

หลงมวเมาในอบายมข กอาจกอหนสน หารายไดไดเทาไหรก

ตองใชหนจนหมด ไมมเงนเหลอเกบไวสำาหรบยามจำาเปน และ

ถาไมมทางหาเงนมาใชหน กอาจกออาชญากรรม หรอ ทำาราย

ตวเองเพอหนปญหา เปนการเพมภาระใหสงคมมากยงขนไปอก

การทเราจะแกไข หรอ บรรเทาปญหาทเปนผลมาจาก

การบรโภคสอนน คนในสงคมจะตอง รเทาทนสอ การรเทาทน

สอ คอ การทเรารวา สอเปนผสรางภาพความจรง หมายถง สอ

เปนผคดเลอก จดลำาดบความสำาคญ ประเมนคา และตความ

ขาวสารตาง ๆ กอนทจะสงมาถงผชม ผทรเทาทนสอ กควรจะ

ตองใชวจารณญาณและใชเหตใชผลทกครง ในการเลอกรบ

สอทกประเภท และ ควรบรโภคสอในปรมาณทพอด ไมมาก

เกนไป จนไมสนใจสงแวดลอมและคนรอบขาง หรอ นอยเกนไป

จนไมทนเหตการณบานเมอง เราอาจปรบตวตามกระแสสงคม

โลกไมทน ซงกนบวาเปนผลเสยไดเชนกน

ความจรงอกขอทผรบสอควรรเทาทน คอ สอมเปา

หมายทางธรกจแฝงอยเสมอ สอตองทำากำาไรใหกบองคกร

โดยทบางครงสออาจจะไมไดคำานงถงผลกระทบทจะเกดขนกบ

คนในสงคม ตวอยางทเหนไดชดกคอโฆษณา เรยกไดวามอย

ทกสอ หรอแทบทกรายการทสอนำาเสนอตองมโฆษณา ไมเวน

แมแตรายการทเกยวของกบสาระความร หรอรายการเกยว

กบเดก กยงมโฆษณาแฝงอยางขาดเสยมได การทสอโฆษณา

เผยแพรคานยม และวถการดำาเนนชวตใหกบคนในสงคม โดย

เฉพาะในยคทนนยม สอกจะยงโหมกระพอรสนยมการบรโภค

สนคาฟมเฟ�อยแกประชาชน ซงอาจสงผลดตอธรกจในชวง

เวลาหนง แตอาจสรางผลเสยในระยะยาว ถาการบรโภคนน

เปนไปอยางเกนพอด

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม4

ถงแมว�ในท�ยทสดเร�จะยอมรบ

คว�มหม�ยต�มทสอสร�งม�ใหแตเร�ก

ตองเปนผบรโภคสออย�งรเท�ทนรจก

ควบคมคว�มคดคว�มเช�อพฤตกรรม

ไมหลงไปกบสงไรส�ระทสอดแทรกม�กบ

เนอห�ของสอและก�วทนยคโลก�ภวตน

อย�งสมดล

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 5

วฒนธรรมไทยตอไป แตการทเราจะทำางานดานการเฝาระวง

ทางวฒนธรรมใหมประสทธภาพ เราจำาเปนตองมการอบรม

ใหความร และ สรางความเขาใจแกเครอขายหรอผทจะมาเปน

สวนหนงของการเฝาระวงทางวฒนธรรมใหมทงทกษะ ความร

ความสามารถ ทงมทศนคต และโลกทศนทเปดกวางเหมาะสม

กบสถานการณของสงคมไทยในปจจบน

กระทรวงวฒนธรรม โดย สำานกเฝาระวงทาง

วฒนธรรม เหนความสำาคญของการสรางเครอขายภาค

ประชาชนใหเขามามสวนรวมกบการดำาเนนงานดานการเฝา

ระวงทางวฒนธรรม จงไดมแนวคดทจะจดคายอบรมเยาวชน

อาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรมขน ตงแตสมยคณหญง

ทพาวด เมฆสวรรค ดำารงตำาแหนงปลดกระทรวงวฒนธรรม

เมอปพ.ศ. ๒๕๔๘ จนมาถงป ๒๕๕๔ เปนจำานวน ๙ รนแลว

คายอบรมอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม จะเชญ

เดกและเยาวชนทงชายหญง อายระหวาง ๑๓-๑๘ ป มาเขา

คายรวมกนเปนเวลา ๓- ๕ วน โดยตลอดระยะเวลาของการ

เขาคายนน เดกและเยาวชนทเขามารวมกจกรรมจะไดรบความ

รจากวทยากรมาบรรยายใหความรในหวขอตาง ๆ ทจะเปน

ประโยชนตองานดานเฝาระวงทางวฒนธรรม เชน มรดกทาง

วฒนธรรม วฒนธรรมประชาธปไตย ความรความเขาใจและ

การเลอกรบสอทเหมาะสมสภาวการณปญหาเดกเยาวชน และ

ภยทเดกและเยาวชนตองระวง เปนตน

นอกจากการฟงบรรยายจากวทยากรผทรงคณวฒ

แลว ยงมการจดการแสดงและสาธตทางดานวฒนธรรมไทย

มาใหเยาวชนผเขารวมอบรม ไดรบชมอยางใกลชด อาท การ

แสดงหนละครเลก หนกระบอก โขนและหตถกรรม(การแกะ

สลกผลไม) ซงปกตเดกและเยาวชนอาจไมเคยมโอกาสได

สมผสกบกจกรรมทกลาวมา แตเมอมาเขาคายเยาวชนอาสา

สมครฯ กบกระทรวงวฒนธรรมแลว กมโอกาสไดเรยนร และ

ลงมอปฏบตดวยตวเอง ซงกจกรรมนไดสรางความประทบใจ

เคร�อขายเฝาระวงทางวฒนธรรม

คายเยาวชนอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม

วฒนธรรมเปนเรองของทกคนมใชเปนหนาทของหนวยงาน

รฐ หรอใครคนใดคนหนงในสงคมเทานน เพราะถงแมวาภาค

รฐจะมเจาหนาทรบผดชอบดแล แตกมจำานวนนอยเมอเทยบ

กบประชากรทงประเทศ เจาหนาทไมสามารถเขาถง หรอ รบ

ทราบปญหาทเกดขนไดทวถวน การทประชาชนเขามามสวน

รวมเปนผสนบสนน หรอ ใหความรวมมอ กบการทำางานของ

ภาครฐ กยอมทำาใหการดำาเนนงานตาง ๆ สำาเรจไปไดดวยด

สรางความเขมแขงใหกบวฒนธรรมของชาต ดงพระราชดำารส

ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ททรงเนนยำา

ใหทกคนในชาตชวยกนรกษาวฒนธรรม ความตอนหนงทวา

“ก�รรกษ�วฒนธรรมคอก�รรกษ�ช�ต”

งานเฝาระวงทางวฒนธรรมกเชนเดยวกบงานอนท

ตองการประชาชนจากทกภาคสวน มาใหความรวมมอ เขารวม

เปนเครอขาย เพอผนกกำาลงในการรกษาและสบทอดงานดาน

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม6

การเดนทางไปทศนศกษาในสถานทตาง ๆ เปนโอกาส

ทเดกและเยาวชนผเขารวมโครงการลวนไดเปดโลกทศนและ

ยงไดรบการตอนรบและอำานวยความสะดวกจากผใหญใจด

เจาของสถานททมาใหความรและพาชมสถานท บางสถานทไม

ไดเปดใหเขาชมเปนปกต แตจะเปดเฉพาะโอกาสพเศษเทานน

เชน พพธภณฑวงวรดศ หอสมด สมเดจฯ กรมพระยาดำารง

ราชานภาพ และรฐสภา ถอเปนประสบการณครงสำาคญทผเขา

รวมโครงการนไดรบกลบไป

ในชวงทายของการเขาคาย ผเขารวมการอบรมจะแบง

กลมระดมสมองและแสดงความเหนถงสถานการณปญหา

การเบยงเบนทางวฒนธรรมของสงคมไทยในปจจบน เพอ

ชวยกนเสนอแนวทางการปองกนและแกไข รวมทงขอเสนอ

แนะและกจกรรมสรางสรรค เพอแลกเปลยนเรยนร นำาไปปรบ

ใชสำาหรบการดำาเนนชวตประจำาวนไดอยางเหมาะสม และเปน

แกนนำาเยาวชนอาสาสมครในการนำาทกษะและองคความรท

ได ไปเผยแพร เผอแผ กบเพอนๆ ในสถานศกษาและคนใน

ครอบครว รวมทงเปนพลงเยาวชนสรางสรรคในการชวยกน

เฝาระวงดแลชมชน และสงคมตอไป

คายอบรมเยาวชนอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม

ถอเปนจดเรมตนเลก ๆ ทจะทำาใหสงคมไทยมความตระหนก

และเหนความสำาคญของการรวมมอรวมใจจากทกภาคสวน

ในการทจะแกปญหาทเกดขนในสงคม จงนบเปนจดเรมตน

ทเราเรมปลกฝงคานยมและจตสำานกทดงามดานวฒนธรรม

ไทยไวกบเดกและเยาวชน ทจะเตบโตขนไปเปนอนาคตของชาต

เปรยบเสมอนตนไมทมรากแกวกจะแขงแรงยนตนไดนาน คน

ทมรากเหงาทางวฒนธรรมทแขงแรง กจะไมหวนไหวไปจาก

ครรลองครองธรรมและวถการดำาเนนชวตทถกตอง อนนำาไปส

การพฒนาประเทศชาตใหกาวหนาตอไป

และเหนคณคามรดกทางวฒนธรรมของไทย ทนบวนจะมผ

สบทอดนอยลงไปทกท

การทผเขาอบรมซงเปนเดกและเยาวชนตองจากบาน

จากพอแมผปกครอง มาพกอาศยในสถานททไมคนเคย แม

จะมการดแลจากทมงานของกระทรวงวฒนธรรม และ ทม

งานสนทนาการมออาชพ ทมาคอยดแลและสรางกจกรรมให

ผเขาคายไดผอนคลายและรสกสนกสนานแลว ยงมการจด

พธบายศรสขวญ โดย ชนกร ไกรลาส ศลปนแหงชาตและผ

เชยวชาญดานวฒนธรรมไทย มาเปนผประกอบพธเพอเสรม

สรางขวญและกำาลงใจ ทงการเขาคายในชวงระยะเวลาไมกวน

และการตองออกไปใชชวตในสงคม

เรองธรรมะ ซงดเหมอนจะเปนเรองไกลตวเดกและ

เยาวชนในปจจบนอยางมาก จงเปนกจกรรมทสำาคญอกสวน

หนงทเยาวชนอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรมตองเรยน

รจากคายฯ การรบฟงธรรมะจาก พระสงฆ ทงในเรองหลก

ธรรมทเปนประโยชนตอการดำาเนนชวตอยางมสต การฝก

สมาธ และฝกการปฏบตตนในวถพทธ อาท การทำาความ

เคารพตอผใหญ ความสภาพ ความออนนอมถอมตน ความ

มนำาใจเออเฟ��อ ความเหนอกเหนใจผรวมเขาอบรมดวยกน ซง

การปฏบตตนดงกลาวถอไดวาเปนหลกสากลทคนทกศาสนา

พงกระทำาตอกนใหเปนนจ

นอกจากการอบรม และฟงบรรยายความรตาง ๆ

แลว คายเยาวชนอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม ยงได

เปดโลกทศนใหผเขารวมอบรมไดเรยนรโลกกวาง โดยการจด

กจกรรมทศนศกษา ยงสถานทสำาคญ ๆ ของประเทศไทย ตาม

โอกาสและเวลาเอออำานวย อาท วดพระศรรตนศาสดารามและ

พระบรมมหาราชวง พระทนงวมานเมฆ พพธภณฑพระบาท

สมเดจพระปกเกลาเจาอยหว หอจดหมายเหตแหงชาต

เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลย

เดช หออครศลปน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

พพธภณฑการเรยนรแหงชาต (Museum Siam)

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 7

หองรบแขกสป.วธ.

อาจารยชยอนนตแกนดพลเมองตวอยางจากภาคเคร�อขายของกระทรวงวฒนธรรมกบแนวคด“วฒนธรรมพอเพ�ยง”

กอนททมผสมภาษณจะไดเขาสมภาษณทานอาจารยชย

อนนตนน เราไดยนขาวมาวาผอำานวยการทานนมนกเรยน

จำานวนไมนอยมาสมครเปนแฟนคลบเสยดวย เมอทราบเรอง

ดงกลาว ยงทำาใหเราสนใจและอยากรถงแนวคด และการ

ทำางานของทานอาจารยวาเปนอยางไร เพราะเชอวาคงม “คร

ใหญ” ไมกทานทมแฟนคลบเปนของตนเอง โดยเฉพาะเมอ

แฟนคลบเหลานน คอ ลกศษยในโรงเรยน... .

ตอนน เราลองมารจกตวตนของทานกนใหมากกวา

เดมเพอทจะเขาใจแนวคดและแนวทางการทำางานของทานมากขน

อาจารยชยอนนต แกนด พนเพเดมเปนคนจงหวด

สรนทร ครอบครวมฐานะปานกลาง จบการศกษาขนสงสด

ระดบปรญญาโท จากมหาวทยาลยรามคำาแหง ดานบรหาร

การศกษาโดยอาจารย เรมชวตขาราชการครครงแรกท

โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย ในป พ.ศ.๒๕๒๑ และปจจบน

ทานดำารงตำาแหนง ผอำานวยการโรงเรยนบางปะกอกวทยาคม

ซงรวมแลวอาจารยมประสบการณในแวดวงการศกษามานาน

ถง ๓๓ ป ปจจบนสมรสกบสมรสกบ อาจารยสขใจ แกนด

ซงเปนอาจารยของโรงเรยน สวนกหลาบวทยาลย มบตรธดา

จำานวน ๒ คน ซงนอกเหนอจากอาจารยจะเปนเครอขายเฝา

ระวงทางวฒนธรรมคนสำาคญแลว �อาจารยยงดำารงตำาแหนง

ประธานชมรมคลงสมองเพอชวต มสมาชก ๓๒ โรงเรยน ใน

เขตกรงเทพมหานคร และนครปฐมอกดวย

ประเดนคำาถามแรกทไดพดคย ขอความรจากอาจารย

คอ ทานมแนวทางในการดำาเนนชวตแบบ “พลเมองพอเพยง”

อยางไร ทงเวลาทำางานและชวตครอบครว

หลกสำ�คญคอ“คว�มขยนซ�อสตย

ประหยดและเกบออม”

ซงอาจารยไดเรมตนการสนทนาในประเดนนอยางนา

สนใจวา ทานใชวธการทำาตวแบบธรรมชาต โดยเปนไปตาม

หลกธรรมของพระพทธเจาทเราทงหลายกไดเรยนรมาตงแต

เดกจนโต นอกจากนนการไดรบการขดเกลาจากครอบครว

จนถงการไดเหนวถการตอสของบรรพบรษของตนเองทำาให

เหนแบบอยางของการใชชวตแบบพอเพยงมาโดยตลอด ซง

ครอบครวของทานนนเปนชาวสรนทร เปนครอบครวทมฐานะ

ปานกลางจนถงคอนขางลำาบาก แตบรรพบรษกเปนแบบอยาง

ของการดำาเนนชวตแบบธรรมดา มวถชวตแบบธรรมชาต

แบบวถไทยมาโดยตลอด และยดหลกสำาคญคอ “ความขยน

ซอสตย ประหยด และเกบออม” เปนแนวทางการดำาเนนชวต

โดย นายกาจบดนทร พนธภกด

นางสาวสภาวด พรอมพงษา

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม8

ซงทานอาจารยกลาววา แนวคดเหลานกคอหลกของธรรมชาต

โดยทวไปทคนไทยรนป ยา ตา ยาย ประพฤตปฏบตสบทอดกน

มา โดยเขาใจถงคณคาของชวต ตวอยางทอาจารยไดหยบยก

ขนมาใหเราไดเขาใจมากยงขน เชน ทบานจะปลกผกสวนครว

ไวทานเอง และดวยคณพอเปนเพยงคณครประชาบาล เพราะ

ฉะนนถามของพเศษทตนเองอยากไดเปนการสวนตวกตองหา

เงนพเศษเอาเอง ไมรบกวนใหเปนภาระพอกบแม นอกจากน

ชวตของตนเองอยใกลวดมาโดยตลอด เพราะคณลงกบวช

เปนพระตนจงอาศยวดเปนทอยทกนเสยมาก เพราะฉะนนกจะ

มแบบอยางทดในการทำาตวแบบพอเพยง

ดงนน ประสบการณในวยเดกของตนเองทผานมา จง

เปนการสอนใหรถงคณคาของความยากลำาบาก รคณคาของ

ความตงใจทจะทำาสงทด รจกทจะเขาใจคนอน มนำาใจ และท

สำาคญคอมวนยในตนเอง

เมอมครอบครว ตนเองกพยายามทำาตวใหเปนแบบ

อยางทดของลก ๆ ซงทงตนและภรรยากมวถชวตแบบธรรมดา

เรยบงาย และไมฟงเฟอ โดยสอนใหเดก ๆ รจกคณคาของเงน

และมความประหยด

และเมอเลาถงชวตในวยทำางาน อาจารยชยอนนตได

กรณาเลาชวงชวตของการเรมเปนคณครใหฟงโดยอธบาย

รายละเอยดตาง ๆ ไดอยางชดเจนเหมอนกบวาเรองราวเหลา

นนเพงเกดขนไปเมอวานนเอง โดยอาจารยเลาวา ชวตความ

เปนครของอาจารยกเรยบงาย โดยอาศยอยบานพกครของ

โรงเรยน กนอยแบบธรรมดา และพยายามสอนใหเดก ๆ รจก

ความขยนและอดทน ชวตของการเปนครกมความตงใจทจะ

สอนลกศษยใหด จงนำาเอาประสบการณของตนเองมาสอน

นกเรยน และชอบทจะเปนครฝายปกครองเพราะมโอกาสได

ใกลชดลกศษยและไดดแลนกเรยนอยางเตมท

“ทำ�อะไรทไดประโยชนสง

แตประหยดสด” และชวตหนาทการงานของอาจารยกมความกาวหนา

มาเปนลำาดบ เมอถงจด ๆ หนงกมโอกาสไดเรมงานฝายบรหาร

ซงอาจารยกเรมทจะเหนความสำาคญของการทำางานรวมกบ

เครอขายผปกครองของเดก ๆ เพราะคดวาครอบครว เปน

สวนสำาคญในการสรางใหเดกเปนคนด มคณภาพ และการ

ทำางานรวมกบเครอขายอน ๆในสงคมทพรอมจะสนบสนน

กจกรรมของโรงเรยน โดยในทศนะของอาจารยนน หลกใน

การสรางเครอขายทดคอ การแสดงใหเหนวาเรากตญญกบ

โรงเรยนและคนในพนทจรง ๆ เพอใหชมชนและเครอขายของ

เราไดเหนวาเรามาทำางานใหกบโรงเรยนโดยไมไดหวงกอบโกย

หรอเอาเปรยบ ซงกจะทำาใหเครอขายของเราเกดความเชอใจ

และรกเรา พรอมใหการสนบสนนกจกรรมของโรงเรยนอยาง

ตอเนอง ยงนบวนกจะมจำานวนเครอขายเพมมากขนเรอย ๆ

ดงนน เมอโรงเรยนจะทำากจกรรม หรอจะพฒนาโรงเรยนใน

ดานตาง ๆ กจะใชงบประมาณของโรงเรยนเองนอยมาก สวน

ใหญจะมผใจบญบรจาคให ซงกเปนเครอขายของโรงเรยนนน

เอง ซงอาจารยไดอธบายเคลดลบสำาคญวา อาจารยทำางาน

แบบ “ทำาอะไรทไดประโยชนสง แตประหยดสด”

นอกจากอาจารยนแลว ทานยงเปนคณครของเครอ

ขายของโรงเรยนอกดวย โดยพยายามสอนใหเครอขายทงใน

และนอกโรงเรยนมความพอเพยงในการดำาเนนชวตเพอสราง

ความเขมแขงใหเกดขนกบตนเองอยางแทจรง โดยคอย ๆ

สรางกจกรรมตาง ๆ ในโรงเรยนใหทงคร เดก ผปกครอง และ

ชมชน มโอกาสรวมกนคดรวมกนทำา อาท “โครงการบานแพว

ครวโลก” ซงทานรเรมโครงการนเมอตอนทดำารงตำาแหนง

เปนผอำานวยการโรงเรยนวดธรรมจรยาภรมย อ.บานแพว

จ.สมทรสาคร ซงไดบรรจใหเปนหลกสตรทองถน โดยใหชมชน

และโรงเรยน สามารถสรางรายไดดวยตนเองจากการปลก

พชผกการเกษตรสงออกขายใหกบชมชนใกลเคยงในราคา

ยอมเยาแตสนคามคณภาพ โดยกจกรรมดงกลาวไดเชอมโยง

เขากบหลกสตรการเรยนการสอนทง ๘ กลมสาระทเดก ๆ

ตองเรยนในชนเรยน และยงเชอมโยงใหเดกและชมชนสามารถ

อยรวมกนไดอยางสอดคลองและกลมกลน ทงยงเปนการ

สรางความเขมแขงภายในใหกบชมชนในพนทของตนเองไดอก

ดวย นอกจากน ทานยงรเรมใหมการตงวงดนตรลกทงของ

โรงเรยน ซงทำาใหเดกมรายไดระหวางเรยน ทำาใหเดกมโอกาส

แสดงความสามารถของตนเองและแสดงออกทางวฒนธรรม

ชมชน และวงดนตรดงกลาวยงมกจกรรมทเปนการคนกำาไร

ใหกบชมชนอกดวย มการรเรมกจกรรมการ “เลนโขน” ของ

โรงเรยน โดยหลกการคอ นำาศลปะชนสงมาฝกเดกใหมจตใจสง

แลวเดกกจะไมไปยงกบสงไมดตาง ๆ ซงถอเปนจตวทยาอยางหนง

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 9

โครงก�รมอบทนเพอนกเรยนท “ย�กจน

เรยนโงพฤตกรรมเสยง” อาจารยบอกวาตนเองนนมความพยายามมาตลอด

ทจะใหผปกครองทมฐานะชวยกนดแล แบงปนผปกครองหรอ

ครอบครวทยากจนกวา โดยทำาตวใหเปนแบบอยางทดทงกบ

ครในโรงเรยนและกบผปกครอง เชน มการเรมโครงการมอบ

ทนเพอนกเรยนท “ยากจน เรยนโง พฤตกรรมเสยง” โดยให

ทนละ ๑,๐๐๐ บาท แกเดกเหลาน โดยอธบายสน ๆ ใหกบผ

ทอาจจะไมเขาใจแลวตอตานเพราะกลววาจะเปนการสนบสนน

ใหเดกยงทำาตวแยลงวา “....ถาพมลก ๒ คน คนหนงด คน

หนงชว พจะใหเงนและเลยงดแตลกทดหรอเปลา....ซงพกคง

ตองมหนาทเลยงดลกทง ๒ คนใหดเหมอนกน..หลกการกไมม

อะไรแตกตาง การเปนครแลวดแลนกเรยนกเหมอนเลยงลก

ตองดแลเขาใหเทา ๆ กน ตองชวยกนฉดเดกทแยใหออกมา

จากสงแวดลอมทไมด....” ดวยเพราะอาจารยชยอนนตเชอวา

สาเหตหนงทเดกตองเปนคนไมดนนเพราะความยากจน และ

ขาดโอกาส ดงนนตองสรางโอกาสใหกบเดกเหลานควบคกบ

การดแลและใหการอบรมอยางใกลชด

เราอาจสรปไดวา หลกการในการถายทอดความเปน

พลเมองพอเพยงใหกบคนในครอบครวและคนรอบขางของ

ทานอาจารยนน คอ การประพฤตตนใหเปนแบบอยางใหเหน

เสยกอน แลวจงใหโอกาสกบครอบครว นกเรยน คร และชมชน

ไดมกจกรรมรวมกนเพอปรบเปลยนแนวคดและพฤตกรรม

ของตนเอง โดยกจกรรมทเกดขนจะสรางใหตระหนกถงความ

สำาคญในการมจตสาธารณะ รจกให และเผอแผ จนกระทง

เหนคณคาของคนอนในสงคมนอกจากการเหนแตคณคาของ

ตนเองเพยงฝายเดยว ซงการลงมอทำาเองจากกจกรรมทเกด

ขนจะเปนการเรยนรทสำาคญในการสรางนสยพอเพยงใหกบ

ทก ๆ คน

และเมอเราถามถงคำาแนะนำาสน ๆ ของการเรมตนการ

ใชชวตแบบ พลเมองพอเพยง ในทศนะของอาจารยวาควรเรม

จากอะไร อาจารยกสรปอยางสน ๆ เชนเดยวกนวา คอการเรม

ท สรางจตอาสาใหเกดขน เพราะอาจารยเชอวา ผลลพธสงสด

ของความพอเพยง กคอ การคนประโยชนสชมชน สสงคมของเรา

การสมภาษณในครงน ปดทายดวยคำาถามขอความ

รจากทานอาจารยชยอนนตวา ความเปนพลเมองพอเพยงนน

ในทศนะของอาจารยแลวมความเชอมโยงกบ วฒนธรรมพอ

เพยง มากนอยเพยงใด และมความสำาคญอยางไรกบการทำาให

คนไทยยดถอแนวคดดงกลาวใหเปนหลกในการดำาเนนชวต

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม10

หลกก�รเศรษฐกจพอเพยงของ

ในหลวง กคอ วถไทยดงเดมทเคยยดถอ

ปฏบตสบตอกนม�ในอดตนนเอง

ซงคำาตอบทไดมากแสดงใหเหนอยางชดเจนวา จาก

ประสบการณและแนวทางในการทำางานของอาจารยนน

อาจารยใหความสำาคญกบแนวคดการอยแบบพอเพยงมาก

นอยเพยงใด โดยอาจารยไดถายทอดความคดเหนใหฟงวา

ความพอเพยงนนเมอเกดขนในตวบคคลแลวยอมจะสงผล

ใหกบสงคมนน ๆ ดวยเปนธรรมดา เพราะสงคมกคอการอย

รวมกนของบคคลหลาย ๆ บคคล ดวยเหตนความพอเพยง

กจะสะทอนออกมาทางวฒนธรรมในการใชชวตของสงคมนน

ๆ อยางหลกเลยงไมได เมอคนหลาย ๆ คนทใชชวตอยรวม

กนมแนวทางของการดำาเนนชวตแบบพอเพยง วฒนธรรม

พอเพยงของสงคมกยอมจะเกดขนตามมา และวฒนธรรมพอ

เพยงกมความสำาคญกบการดำาเนนชวตเปนอยางมาก เพราะ

การใชชวตอยางพอเพยงไมวาจะเปน ความขยน ซอสตย

ประหยด และเกบออม ตามทไดกลาวไวตอนตนแลวนน อาจ

กลาวไดสน ๆ วา กคอการใชชวตอยางมวนยนนเอง ในปจจบน

การทเราตามกระแสของโลกจนมากเกนไป กอาจจะไมเหมาะ

สม และทำาใหขาดวนยในหลาย ๆ อยาง โดยเฉพาะวนยในการ

กนอยหลบนอนทถกตอง เชน การบรโภคอาหารอยางผด

หลกโภชนาการและเกดผลเสยตอรางกาย เปนตน ซงความ

พอเพยงจะเปนแนวทางสำาคญททำาใหชวตกลบไปสการกนอย

อยางมภมคมกน กลบสวถธรรมชาตและวถไทยแบบดงเดม

ดงนน ถาเราเขาใจและศกษาอยางลกซงแลวหลกเศรษฐกจพอ

เพยงของในหลวง กคอ วถไทยดงเดมทเคยเปนมาซงไมใชเรอง

แปลกใหมอะไรเลย

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 11

กจกรรมสงเสรมวฒนธรรม

จารภา กมลบรณ

ฐตมา จระมานต

รางวลพระราชทานการตน“เศรษฐกจพอเพยงกบชมชนขอฉน”

เร�องสวนตาลบานเรา

การตนถอวาเปนสอสงพมพทใหความบนเทงได

กบคนทกวย ซงการตนไทยในสมยกอน เรมขนจากการตน

ทเปนแนวนยายพนบาน ผ และแนวจกร ๆ วงศๆ สนนราคา

เลมละหนงบาท ตอมาไดพฒนาเปนการตนแนวตลก แนวลอ

การเมอง และดดแปลงใหมตวตลกแทรกอยในการตนจกร ๆ

วงศ ๆ จนนกเขยนการตนหลาย ๆ คน เรมสรางตวการตนหลก

ตามจนตนาการของตนเองขนมาประกอบกบมสำานกพมพตาง

ๆ ไดแขงขนเพอสรางความนยมใหแพรหลายมากยงขน การตน

ขายหวเราะ-มหาสนก ในเครอสำานกพมพบนลอสาสน เปน

การตนประเภทการตนแกกและการตนเรองสนจบในตอนเปน

สวนใหญ ถอวาครองใจคนทกเพศทกวยและเปนตำานานเลา

ขานมาจนวนน สำาหรบปจจบนซงเปนยคขอมลขาวสารมการ

สงผานวฒนธรรมขามชาตในทกมต การตนแนวญปนจงเขา

มามบทบาทกบสงคมไทย ทำาใหนกอานการตนทงหลายมตว

เลอกในการอานมากขน

แตเหรยญยอมมสองดานเสมอ เมอมดานบวกก

ยอมมดานลบ การตนแมจะมสาระประโยชน แตบอยครง

พบวาหนงสอการตนขามชาตรวมถงการตนไทย (ปจจบน) ม

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม12

การสอดแทรกเนอหาทไมเหมาะสม ในดานเพศ ภาษา และ

ความรนแรง ซงเมอใครไดเหนหรอไดอานมกจะพดเปนเสยง

เดยวกนวา เกดอะไรขนกบสงคมไทย หากแตผผลตหรอผ

ประกอบการ (บางราย) ไมไดใสใจหรอรบผดชอบผบรโภคท

เปนเดกและเยาวชนแตกลบเหนประโยชนสวนตวของตน โดย

หยบยนสงเลวรายใหกบเดกแทน ทงทเดกเปรยบเสมอนผา

ขาว หากปายดวยสอะไรกจะเปนสนน การสนบสนนใหเดกและ

เยาวชนสวนใหญใชเวลาวางในการอานหนงสอ แตอปสรรค

ของการอานคอรปแบบของหนงสอทมแตเนอหา ไมนาสนใจ

ไมดงดด อกทงปจจบนยงมสออนเตอรเนตทเขามาเบยดเบยน

การอานหนงสอมากขน เปนเพราะความสะดวกมากกวาและ

ไมมคาใชจาย (ขอมลจากสถานการณการอานและดชนการ

อานของเดกไทย ป ๒๕๕๒) จงควรหนมารวมกนรณรงค และ

สนบสนนใหเดกและเยาวชนอานหนงสอมากขน

กระทรวงวฒนธรรม โดยสำานกเฝาระวงทาง

วฒนธรรม ไดดำาเนนงานดานการปลกจตสำานกใหกบเดกและ

เยาวชนในการเลอกบรโภคสอทปลอดภยและสรางสรรคให

เหมาะสมกบวย โดยดำาเนนการขบเคลอนภายใตกลไก ๓ ดาน

คอ ขจดสอราย ขยายสอด และสรางภมคมกนใหสงคม ออก

มาในรปแบบของกจกรรม การประกวดสอสรางสรรค :

การตนเพอเดกและเยาวชน หวขอ “เศรษฐกจพอ

เพยงกบชมชนของฉน” โดยนอมนำาพระราชดำารทสำาคญ

ยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททานไดพระราชทาน

สำาหรบปวงชนชาวไทย มาเปนแนวทางในการสรางสรรคผล

งาน เพอใหไดสอทปลอดภยและสรางสรรค โดยใหเดกและ

เยาวชนทรกการอานเขามาเปนผผลต โดยการตนนจะเหมาะ

กบกลมของพวกเคาเอง นนคอกลมเดกและเยาวชน โดยหวง

วาเดกและเยาวชนทเขารวมประกวดจะสามารถนำาความคดท

ไดไปตอยอดใหกบรนนองในโรงเรยนตอไป การประกวด

สอสรางสรรค : การตนเพอเดกและเยาวชน หวขอ

“เศรษฐกจพอเพยงกบชมชนของฉน” ไดเรมตนจาก

การเรยบเรยงถอยคำาเปนเรยงความ แลวจงนำาแนวคดจาก

ตวหนงสอ มาสรางสรรคดวยลายเสนออกมาเปนภาพ โดยม

นกเรยนจากทกจงหวดทวประเทศสงผลงานเขามา จนกระทง

ไดผชนะเลศ ระดบประเทศ ซงจะไดเขารบโลพระราชทานจาก

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในอกไม

กเดอนขางหนา ถอไดวาเปนรางวลทนาภาคภมใจทสดในชวต

สำาหรบนอง ๆ เยาวชนกลมน รางวลนไดมาอยางไร เรามา

ทำาความรจกกบทมเจาของรางวล นองสดาพร สม

สถานและนองภาณมาศสทธสงขจากโรงเรยนมหา

วชราวธจงหวดสงขลา สดาพร สมสถาน เกดเมอวนท ๕ ตลาคม ๒๕๕๔

เปนคนจงหวดสงขลาโดยกำาเนด ปจจบนกำาลงศกษาในระดบ

ชนมธยมศกษาปท ๖ โรงเรยนมหาวชราวธ ความใฝฝนใน

อนาคต คอ การเปนทนตแพทย แตกพบวาตนเองมความ

สามารถในการแตงนทานและการเขยนเรยงความ โดยม

รางวลการนต ความสามารถมากมาย อาท รางวลชมเชย

ระดบประเทศจากการประกวดเรยงความ หวขอ “ถาโลกน

ไมมนำามน” โครงการ Young CDG Writer Awards ครง

ท ๔ และรางวลรองชนะเลศอนดบ ๑ ระดบภาค จากการ

ประกวดเรยงความหวขอ “นำาพระทยรนหลง ลมนำาปากพนง

รมเยน” ในโครงการประชาสมพนธโครงการพฒนาพนทลม

นำาปากพนงอนเนองมาจากพระราชดำาร นอกจากทกลาวมา

แลว สดาพร สมสถาน ยงเปนนกเรยนทมผลการเรยนดเยยม

จนไดรบรางวลนกเรยนดศรมหาวชราวธ ดานผลการเรยนด

สำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม

จดประกวดสอสรางสรรค : การตนเพอเดกและเยาวชน

หวขอ “เศรษฐกจพอเพยงกบชมชนของฉน” ขน สดาพรจงให

ความสนใจสงผลงานของตวเองเขารวมประกวด ซงไดรบแรง

บนดาลใจจากการทรงงานของในหลวง สดาพรจงตระหนก

เสมอวาเราในฐานะคนไทยตองทำาสงใด ๆ ทตอบแทนพระองค

ทาน การเขาประกวดสอสรางสรรคในครงน จงเปนอกชอง

ทางหนงทจะไดสบสานแนวทางพระราชดำารเศรษฐกจพอเพยง

ของพระองคใหคนไทยทกคน โดยเฉพาะเดกและเยาวชนได

เรยนรแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เพราะสดาพรมความคด

วา แนวทางเศรษฐกจพอเพยงเปนหลกพนฐานในการดำารง

ชวตใหมความสข หากชวตทมความสขมใชเพยงการมทรพย

สมบตเงนทองมากมาย แตความสขของจตใจและรางกายเกด

จากความพอเพยงอยางสมดล คอ การใชจายอยางเหมาะสม

กบความตองการของตน โดยไมไดสรางความเดอดรอนใหแก

ตนเองและผอน หากแตความสามารถดานการเขยนเรยงความ

เพยงอยางเดยวคงไมเพยงพอสำาหรบการผลตการตน จำาเปน

ตองมผวาดผลงานการตนใหตรงตามเนอเรองทสรางสรรคไว

ซงบคคลสำาคญทชวยใหผลงานการตนเรอง “สวนตาลบาน

เรา” สมบรณเปนผลงานเขารวมประกวดในครงน กคอ นอง

เสกข ภาณมาศ สทธสงข

นองเสกข หรอนายภาณมาศ สทธสงข เปนนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท ๕ โรงเรยนมหาวชราวธเชนกน เกดเมอ

วนท ๑๐ มนาคม ๒๕๓๗ เปนชาวสงขลาโดยกำาเนด บดา

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 13

รบราชการและมารดามอาชพคาขาย เขาใฝฝนมาตลอดวา

ในอนาคตอยากเปนสถาปนก จงตงใจจะศกษาตอในคณะ

สถาปตยกรรมศาสตร สาขาออกแบบสถาปตยกรรม

นอกจากความใฝฝนทไดกลาวมาแลว เขายงมความสามารถ

พเศษในการเปาขลยเพยงออ และยงชนชอบวชาศลปะเปน

พเศษ เพราะเปนวชาทไมมการปดกนความคดสรางสรรค

ตงแตเดกเขาไดเรยนรสงตาง ๆ จากนทานและการตน อก

ทงการตนไดจดประกายความคดและสอนคณธรรมใหเขาเปน

อยางมาก นนจงเปนแรงบนดาลใจทสำาคญใหเขาอยากวาด

การตน เพราะการตนสามารถสอความหมายไดอยางชดเจน

เขาเรมเรยนรและฝกฝนจากตวอยางของนกวาดการตนมอ

อาชพแลวปรบปรงใหมลกษณะเฉพาะเปนของตวเอง จงได

สงผลงานเขารวมประกวดและผลจากความมมานะพยายามก

ทำาใหไดรบรางวลตาง ๆ อาท รางวลเหรยญทองระดบประเทศ

จากการแขงขนวาดเสนสรางสรรค ระดบมธยมศกษาตอน

ปลายในงานศลปหตถกรรมนกเรยนระดบประเทศ ครงท ๖๐

ณ เมองทองธาน , รางวลรองชนะเลศอนดบ ๑ ระดบประเทศ

การประกวดวาดภาพในโครงการ “ไอเดย กรน ชวนนอง รกษ

ธรรมชาต” ระดบมธยมศกษาตอนตน , รางวลชนะเลศ ระดบ

ภาคจากกระประกวดวาดภาพในหวขอ “ประชาธปไตยในวถ

ชวต” และรางวลชนะเลศ ระดบภาคจากการประกวดวาดภาพ

ในหวขอ “พระบารมจกรวงศ”

ไมเพยงแตนองทงสองทรวมกนสรางสรรค

ผลงาน แตยงมบคคลสำาคญอกหนงทานทเปนแรง

ผลกดนและคอยสนบสนนใหเกดความสำาเรจในครง

น นนคอ คณครทนอง ๆ ใหความเคารพรกและ

ตกตวงความรจากทานมามากมายและเปนผทอย

เบองหลงความสำาเรจในครงน คณครศษฐวฒ จนทรกรานต เปนรนพของ

นองทงสองกวาได เพราะคณครจบจากโรงเรยนมหา

วชราวธ จงหวดสงขลา ในพระอปถมภ เชนกน จบปรญญา

ตร จากคณะสถาปตยกรรม สาขานเทศศลป ทสถาบน

เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง และไดรบ

ประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร ทมหาวทยาลยราชภฏ

สงขลา โดยเรมประกอบอาชพครครงแรก ณ โรงเรยนแหง

น นบเปนเวลากวา ๕ ป ทผานมาคณครสอนวชาศลปะมา

ตลอด โดยทกครงทสอนลกศษยคณครครศษฐวฒจะสอน

ดวยความเอาใสใจและเตมทกบการสอน เพราะคดวาเราไดทำา

หนาทแมพมพของชาตจะตองหลอหลอมอนาคตของชาตใหม

คณภาพเพอใหพวกเขาสามารถนำาความรทไดไปประยกตใชใน

การเรยนระดบอดมศกษาตอไป สำาหรบจดเรมตนทไดเขามา

รวมกจกรรมประกวดครงน คณครบอกวาอยากจะใหนกเรยน

ไดรบประสบการณใหม ๆ และเปนการเปดโอกาสไดนกเรยน

ไดเขารวมการประกวดในหลากหลายดาน โดยไมไดคาดหวง

วาจะไดรบรางวลชนะเลศแตอยางใด โดยสงทคณครไดบอก

กบนกเรยนทเขาประกวดอยเสมอคอ “คณควรอานหนงสอ

ใหมากและหลากหลาย เพอเปดโลกกวางทางการเขยน สวน

การคดพลอตเรองผมแนะนำาใหมองสงทอยใกลตวทเราพบเจอ

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม14

เปนประจำา จะไดเขยนออกมาจากใจไดไมยาก สวนในเรองการ

วาดการตนกใหศกษาวธการวาดจากมออาชพทเราชนชอบ

หลายๆ แบบ เพอทจะเปนคลงสมองใหเราสามารถผลตสอ

ออกมาไดสมบรณทสด” ผลงานดานอน ๆ ของคณครศษฐ

วฒ ยงไดจดกจกรรมคายพฒนาอจฉรยภาพ ทงในดานศลปะ

และดานอนๆ กจกรรมอาสาพฒนาชมชน จดทำาภาพยนตร

สนเพอสรางสรรคสงคม และอกหลากหลายกจกรรมรวมกบ

นกเรยนชมรมศลปะมหาวชราวธ ภายใตคำาขวญของชมรมท

วา “สรางสรรคศาสตรศลป เพอตอบแทนแผนดน

เกด” ถอไดวาเปนโรงเรยนทมความโดดเดนดานกจกรรมอก

โรงเรยนหนง

จากขอมลของผทไดรบรางวลชนะเลศทงสอง

คน ไมแปลกใจเลยวาทำาไมทงสองถงไดรบรางวลอน

ทรงเกยรตน รางวลการนตมากมายทนองทงสอง

ไดรบ เปนสวนทสงเสรมใหเกดแรงบนดาลใจในการ

ผลตผลงาน จากการเขารวมกจกรรมในครงน ยงทำาใหนองทงสอง

รจกภารกจกระทรวงวฒนธรรมมากขนอกดวย จากเดมทเคย

เหนและดขาวทางโทรทศน คดแตเพยงวากระทรวงวฒนธรรม

คงจะทำาหนาทดานการอนรกษและเผยแพรวฒนธรรม

ไทยเพยงอยางเดยว แตขณะทประเทศไทยกำาลงกาวสยค

โลกาภวฒน ทำาใหเทคโนโลยดานขอมลขาวสารมความเจรญ

กาวหนาอยางรวดเรว กระทรวงวฒนธรรมยงมภารกจงานท

สำาคญอกงานหนง คอ การดำาเนนงานในการสรางสอปลอดภย

และสรางสรรคใหกบเดกและเยาวชนอกดวย

การนำาแนวคดดานเศรษฐกจพอเพยงมา

เปนแนวทางในการประกวด ภานมาศ “คอถาเรารวา

ความพอดอยทไหน เรากจะใชชวตอยางมความสขไดงายๆ กบ

สงทมอย และนนกเปนความสขทยงยน”สวนสดาพรเหนวา

“เศรษฐกจพอเพยงเปนหลกพนฐานของการดำารงชวตอยางม

ความสข ไมวาเราจะมเงนทอง มทรพยสมบต มทรพยากรตาง

ๆ มากมายขนาดไหน หากเราไมมความพอเพยงจตใจของเราก

จะมงทจะทำาทกอยางเพอใหไดสงตางๆ มากขนกวาเดม จนไมร

วาเทาใดถงจะพอ หากเปนเชนนน เราคงไมมความสขในชวต

ซงความพอเพยงนนไมไดหมายความวาจะตองใชจายใหนอย

ทสด แตมนอยทความเหมาะสมของแตละคน คนทมเงนมาก

กอาจซอของทราคาแพงได หากเขาทำาแลวไมเดอดรอน ไมเปน

หนใคร กถอวาเปนความพอเพยงแลว”

สงทไดจากการประกวดและความรสกทได

รบรางวลพระราชทาน

สดาพร “การประกวดในครงนเปนเวทการประกวด

ทคนเกงของแตละจงหวดมาประชนฝมอกน ยงไดเขารบการ

อบรมกยงทำาใหไดเหนวาทกคนทเขารวมการประกวด ตางก

มความสามารถโดดเดน เมอไดทราบวาไดรบรางวลชนะเลศ

กรสกดใจเปนอยางมาก ทความพยายามของเราทงสองคน

ไดนำาพาความสำาเรจและความภาคภมใจทยงใหญมาสตนเอง

ครอบครว โรงเรยนและจงหวดสงขลา”

ภานมาศ “การไปสรางวลระดบประเทศไมใชเรอง

งาย ตองอาศยความพยายามและความตงใจอยางสงทสด

เทานน และผมขอยกความดนใหกบพสดาพร สมสถาน ผรวม

ทมทสามารถสรางสรรคเรองราวไดอยางดเยยม โดยนำาเอา

วถชวตของชาวบานในทองถนมาเปนแนวคดหลกทจะนำาเสนอ

เศรษฐกจพอเพยงซงอยในเรองใกลตวทำาใหผมสามารถสอ

ความหมายดวยการตนไดไมยาก และบคคลสำาคญทจะขาดไม

ได คอ คณครศษฐวฒ จนทรกรานต ทใหคำาปรกษาและดแล

เปนอยางด สดทายตองขอขอบพระคณคณพอคณแมของ

ผมเองและคณพอคณแมของพสดาพร สมสถาน ทใหการ

สนบสนนดแลตลอดการสรางสรรคผลงานในครงนครบ”

การจะสรางสรรคผลงานการตนทปลอดภยและ

สรางสรรคสกเลมหนงนน มใชอาศยแคพรสวรรคของผ

สรางสรรคเพยงอยางเดยว หากแตผสรางสรรคยงตองการ

โอกาส การศกษา การคนควา เพอมาเตมเตมความรทมอย

ใหเพมพนมากยงขน นอกจากสงทกลาวมาแลว ประการ

สำาคญททำาใหผลงานการตนออกมาสมบรณแบบ กคอ การ

ใหการสนบสนนและกำาลงใจจากบคคลใกลชด ทงบคคลใน

ครอบครวและครอาจารยผมอบความร รวมทงชนำาแนวทาง

ตาง ๆ ใหแกเดกทงสองจนประสบความสำาเรจ

สำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม ในฐานะผรบผดชอบหลก

งานดานสอปลอดภยและสรางสรรค จงสนบสนนใหเดกและ

เยาวชนไดเรยนรและเลอกรบสอทเหมาะสม เสรมสรางนสย

รกการอานหนงสอ โดยเฉพาะหนงสอการตน เรอง “สวน

ตาลบานเรา” ทเกดจากฝมอของเดกและเยาวชนไทย ทควร

ใหการสนบสนนเปนอยางยง สำาหรบหนงสอการตน ชด

“เศรษฐกจพอเพยงกบชมชนของฉน” เปนหนงสอการตนชด

๓ เลม แตละเลมประกอบดวยการตนจำานวน ๓ เรอง รวม ๙

เรอง ซงเปนผลงานทชนะการประกวดสอสรางสรรคในครงน

ทงสน สำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม จงหวงเปนอยางยงวาผล

งานการตนเหลานจะไดรบการตอบรบจากผอานทกทานและ

สนบสนนใหมการเผยแพรตอไป

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 15

จากภารกจดานเฝาระวงทางวฒนธรรมในชวงทผานมา ม

การดำาเนนงานสำาคญทตองเขาไปเกยวของกบสอ ทงในเรอง

ของการจดระดบความเหมาะสมของสอ (Rating) และการ

พฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค โดยสามารถแบงสอเปน

๒ กลมใหญ ไดแก สอกระแสหลก (โทรทศน วทย ภาพยนตร

สงพมพ โทรศพท) และสอกระแสรอง (อนเทอรเนต เกม

วดทศน) ซงสอทกประเภทมอทธพลตอคานยม ทศนคต และ

พฤตกรรมของคนโดยเฉพาะกบเดกและเยาวชน ทมกจะเลยน

แบบสงทปรากฏตามสอ อาท เดกทชนชอบตวการตน หรอ

การทวยรนแตงกายหรอมพฤตกรรมทเลยนแบบดาราชอ

ดง เปนตน สอกระแสหลกสามารถชกจงความคดกลมคนท

บรโภคไดเปนจำานวนมาก โดยทคนเหลานนอาจไมรตวเลยวา

กำาลงไดรบอทธพลจากสอทใหความบนเทงตลอด ๒๔ ชวโมง

และหากผบรโภคขาดภมคมกนหรอไมสามารถแยกแยะ คด

กรองสาระไดอยางเหมาะสม ความบนเทงกอาจจะกลายเปนผล

รายตอตนเองและคนรอบขางได

“ฉนรกเมองไทย”รายการโทรทศนปลอดภยและสรางสรรค

รายงานพเศษ

อานนท คำาช

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม16

เปนทยอมรบโดยทวกนวา โทรทศนเปนสอทม

อทธพลมากทสดตอมนษย เพราะโทรทศนมอยในทกครว

เรอน มการนำาเสนอทงภาพและเสยง ดงนน ภาครฐจงใหความ

สำาคญและดำาเนนการจดระดบความเหมาะสมของรายการ

โทรทศนมาเปนอนดบแรก โดยปจจบนมรายการโทรทศน

จำานวนมากหลากหลายประเภท สำาหรบผบรโภคทมความ

ตองการแตกตางกนออกไป ซงมรายการจำานวนไมนอยทม

ประโยชนในการสรางความรและทกษะทเปนประโยชนตอการ

ดำาเนนชวต รวมทงสงเสรมทศนคตในเชงสรางสรรคสงคม

ซงความไดรบการสนบสนนใหเปนรายการโทรทศนทมผชม

จำานวนมากขน

ดงนน สารศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมฉบบน จงขอ

นำาเสนอรายการโทรทศนซงมเนอหาในเชงทสรางสรรคสงคม

โดยนำาเสนอในมมวถชวตความเปนอยของชาวตางประเทศ

ทมาอาศยอยในเมองไทย มความรก และทำาประโยชนเพอ

เมองไทยและคนไทยในมมมองตางๆ ทนาสนใจ ไดแก รายการ

“ฉนรกเมองไทย” ออกอากาศทางสถานโทรทศนโมเดรนไนน

(ชอง ๙) ทกวนอาทตย เวลา ๑๕.๑๕ – ๑๖.๑๕ นากา โดย

เปนรายการทไดรบรางวลโทรทศนทองคำา ป พ.ศ. ๒๕๕๓

ประเภทรายการปกณกะดเดน และรางวลฐานนดร ๔ ทองคำา

ป ๒๕๕๓ ประเภทรายการโทรทศนดเดน ซงสารศนยเฝาระ

วงฯ จะขอยกตวอยางของรายการในตอน “แลนด เดวส สราง

อาชพเพอคนไทยคอภารกจของผม” ซงออกอากาศเมอวนท

๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๔ คณแลนด เดวส เปนชาวอเมรกน

จบปรญญาตรดานชววทยาจากประเทศบานเกด และเดนทาง

มาประเทศไทยเพอเปนอาสาสมครของมลนธสงเสรมชวตชาว

เหนอ อำาเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม โดยอาศยอยในเมอง

ไทยมาถง ๑๘ ปแลว เขาไดเลาใหฟงวา เรมตนทมาเมองไทย

เขาไดเรยนภาษาไทยกอนเปนอนดบแรก เพราะการสอสาร

ถอเปนสงสำาคญประการแรกในการดำาเนนชวตตางแดน ม

ชาวตางชาตหลายคนเดนทางมาทำางานในประเทศไทย แตไม

ประสบความสำาเรจ เพราะไมเหนความสำาคญของภาษาและ

วฒนธรรมทองถน ทำาใหไมสามารถปรบตวใหเขากบชาวบาน

ได จากนนคณแลนดไดศกษาตอในระดบปรญญาโททเมอง

ไทยดานการประมงทสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย (Asian In-

stitute of Technology: AIT) เพอใหมความรมากขนและนำา

มาใชใหเกดประโยชนกบการพฒนาชวตของชาวบาน

ชวงเรมตนรายการคณแอนด เขมพมก พธกร

รายการฉนรกเมองไทยไดพาไปพบกบคณแลนด เดวส ขณะ

ทกำาลงเกบไขปลานลจากปากแมปลารวมกบชาวบาน เพอนำา

ไขปลาทเกบไดไปไวทโรงฟกและเลยงดใหเตบโตแขงแรงกอน

นำาไปแจกใหชาวบาน คณแลนดไดเลาความเปนมาของการ

เลยงปลานลในเมองไทยวา เมอประมาณ ๓๐ ปกอน องค

จกรพรรดแหงประเทศญปนไดนำาปลานลมาถวายแดพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวฯ ซงในตอนแรก พระองคทรงมพระ

ราชดำารใหขดบอเลยงไวในวงจตรลดา จากนนพระราชทานปลา

นลดงกลาวแกกรมประมงเพอนำาไปแจกจายใหกบเกษตรกร

และชาวบานทวประเทศ จนกลายเปนปลาเศรษฐกจทคนนยม

เลยงเพอรบประทานและนำามาขายสรางรายได ซงถอเปนพระ

อจฉรยภาพของพระองคททรงวางรากฐานใหคนไทยสามารถ

ยงชพไดดวยตนเอง โดยในปจจบนมมากกวา ๑๐๐ ประเทศท

เลยงปลานลเนองจากเปนปลาทเลยงงาย โตเรว เนอเยอะ และ

รสชาตอรอย

จากนน คณแลนดไดพาไปดงานของมลนธฯ ทหมบาน

ปางไมแดง ซงทนมโครงการคายอำานวยสข โดยมกจกรรม

วงดนตรของเดกและเยาวชนในหมบาน ประกอบดวยเครอง

ดนตรพนเมอง ไดแก

“สะลอ” เปนเครองสายบรรเลงดวยการส ใชคนชก

อสระ ตวสะลอทเปนแหลงกำาเนด เสยง ทำาดวยกะลามะพราว

ตดและปดหนาดวยไมบาง ๆ มชองเสยงอยดานหลง คนสะลอ

ทำาดวยไมสกหรอไมเนอแขงอน ๆ โดยปกตจะยาวประมาณ

๖๐ เซนตเมตร ลกบดอยดานหนานยมทำาเปนสองสาย แต

ททำาเปนสามสายกม สายทำาดวยลวด (เดมใชสายไหมฟน )

สะลอม ๓ ขนาด คอ สะลอเลก สะลอกลาง และสะลอใหญ ๓ สาย

“ซ�ง” เปนเครองสายชนดหนงใช

บรรเลงดวยการดด ทำาดวยไมสกหรอ

ไมเนอแขง มชองเสยงอยดานหนา

กำาหนดระดบเสยงดวยนมเปนระยะ ๆ

ดดดวยเขาสตวบาง ๆ มสายทำาดวย

โลหะ เชน ลวดหรอทองเหลอง (เดมใช

สายไหมฟน) ๒ สาย

“ปแน” มลกษณะคลายปไฉนหรอ

ปชวาแตมขนาดใหญกวา เปนปประเภท

ลนคทำาดวยไม เนอแขง มรบงคบเสยงเชนเดยวกบปใน นยม

บรรเลงในวงประกอบกบฆอง กลอง ตะหลดปดและกลองแอว

เชน ในเวลาประกอบการฟอน เปนตน ม ๒ ขนาด ไดแก ขนาด

เลกเรยกแนนอย ขนาดใหญเรยกแนหลวง

“พณเปยะ” หรอ พณเพยะ หรอบางทกเรยกวา เพยะ

หรอ เปยะ กะโหลกทำาดวยกะลามะพราว เวลาดดเอากะโหลก

ประกบตดไวกบหนาอก ขยบเปด-ปด เพอใหเกดเสยงกงวาน

ตามตองการสมยกอนหนมชาวเหนอนยมเลนดดคลอการขบ

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 17

รองในขณะไปเกยวสาวตามหมบานในยามคำาคน แตในปจจบนม

ผเลนไดนอยมาก

“กลองเตงถง” เปนกลองสองหนา ทำาดวยไมเนอแขง

(ไมแดง) หรอไมเนอออน (ไมขนน)หนากลองขงดวยหนงวว มขา

สำาหรบใชวางตวกลอง ใชประสมกบเครองดนตร อน ๆ เพอเปน

เครองประกอบจงหวะ

คณแลนดไดแสดงความสามารถในการรองเพลงพนเมอง

ชาวเหนอ และการเลนสะลอไดอยางชำานาญ รวมทงทกษะการ

ทำาเครองดนตรโดยเรยนรจากครดนตรพนเมองจนสามารถ

ทำาสะลอเองได และมแนวคดทจะทำาขายเพอสรางรายไดอกทาง

หนงใหกบมลนธ ซงถอเปนการอนรกษวฒนธรรมพนเมอง

โดยสนบสนนใหเดกในหมบานหนมาสนใจดนตรพนเมอง ตงวง

ดนตรขนเพอเลนในยามวางและรบแสดงตามงานตางๆ เชน งาน

แตงงาน งานขนบานใหม หรอตามงานบญ รวมทงมโครงการ

ทจะสรางอาคารสำาหรบทำากจกรรมของเดกในมลนธฯ และม

กจกรรมสงเสรมใหเดกปลกปา เพอเปนการสรางอาชพอยาง

ยงยน เพราะปาสรางคณประโยชนหลายประการตอการดำาเนน

ชวตของมนษย โดยมองวาเดกเปรยบเสมอนตนไม ถาไดรบการ

ดแลกจะเตบโตและเปนประโยชนตอสงคม

ในชวงทายของรายการ คณแลนดไดนำาเสนอการทอง

เทยวเชงธรรมชาต ณ เขอนแมงด บรเวณอทยานศรลานนา

ซงชาวบานทอาศยอยบรเวณนไดนำาเอาปลาจากมลนธสงเสรม

ชวตชาวเหนอมาเลยงบรเวณเขอน โดยนำาในเขอนถอเปนนำาท

มคณภาพดมาก มปรมาณออกซเจนสงกระตนใหปลาหวบอย

กนอาหารจำานวนมาก ทำาใหปลาโตเรว จากนนคณแลนดไดพา

คณแอนดพธกรรายการเดนเทยวในปาและแนะนำาการใชชวตใน

ปาเบองตน โดยกลาวทงทายวา “เปนหวงทรพยากรธรรมชาต

สตวปา และสงแวดลอม รวมทงวฒนธรรมทเปลยนแปลงไป

อยางรวดเรว จงอยากใหคนไทยหนมาใชชวตแบบพอเพยง

ตามพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ”

รายการฉนรกเมองไทยเปนรายการหนงซงมเนอหาเชง

สรางสรรค ใหความรและแนวคดในมมมองของชาวตางประเทศ

ทมาอาศยอยในประเทศไทย มความรกและพยายามทจะสราง

คณประโยชนใหกบแผนดนทเขาอาศยแมวาจะไมใชแผนดนเกด

ของพวกเขากตาม ทำาใหคนทไดดรายการนมความคดทวา ชาว

ตางชาตยงรกเมองไทยขนาดน แลวคนไทยอยางเราควรจะทำา

อะไรเพอแผนดนเกดของเรา เพอแสดงถงความรกทมตอเมองไทย

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม18

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 19

สองฟาเมองไทยปญชล ดวงเอยด

ธศร ยมสงวน

ชมชนเกบหอยแครงแหลงอาชพพอเพยง

หอย เปนสตวไมมกระดกสนหลง อยในจำาพวกเดยวกบ

ลนทะเล และหมกทะเล หอยเปนสตวทสามารถปรบตวเขากบ

สภาพแวดลอมไดด จงดำารงเผาพนธมาไดยาวนาน ในปจจบน

พบวา มหอยอยไมตำากวา ๔๕,๐๐๐ ชนด กระจายอยทวไป

ทกภมภาค ทงในปาเขา ไรนา แมนำา และทะเล จากการวจย

ทางวทยาศาสตรพบวา หอย สามารถคงรปรางไดนานถง ๗๕

ลานป โดยกลายสภาพเปนซากดกดำาบรรพ หรอทเรยกวา

ฟอสซล นบเปนหลกฐานสำาหรบการศกษาทางดานโบราณคด

ภมศาสตร และประวตศาสตรไดเปนอยางด

ในแงการบรโภค หอยกถอไดวาเปนสตวเศรษฐกจชนด

หนงของประเทศไทย ไมวาจะเปน หอยแครง หอยแมลงภ หอย

ลาย หอยขม หอยนางรม ลวนเปนหอยทคนไทยนยมบรโภค

เพราะมคณคาทางสารอาหาร รสชาตด และราคาไมแพงนก

มทงรบประทานโดยตรงผานกรรมวธและเครองปรงรสนานา

ชนด และแปรรปไปเปนสวนประกอบของอาหาร เชน ซอสหอย

นางรม หอยบางชนดกมราคาสง เพราะหายาก หรอ เพาะ

พนธไดยาก เชน หอยเปาฮอ หอยงวงชาง แตกเปนทนยมรบ

ประทานสำาหรบผมฐานะด หรอ รบประทานกนในโอกาสพเศษ

นอกจากนนแลว ในสมยโบราณ หลายประเทศไดนำา

หอยเบยบางชนดมาใชแทนเงนตราแลกเปลยนสนคากน รวม

ถงประเทศไทยกเคยใชหอยเบยแทนเงนตรามาแลวเชนกน

หอยบางชนดยงถอเปนสงศกดสทธหรอสญลกษณมงคล

ในศาสนาดวย เชน หอยสงข มความสำาคญอยางมากในการ

ประกอบพธกรรมของศาสนาพราหมณ-ฮนด เนองจากหอย

สงขนนมลกษณะเวยนขวา (ทกษณาวรรต) นบเปนทศมงคล

เราจงไดเหนการใชสงขประกอบการมงคลทงหลาย เชน การ

เปาสงขในการบวงสรวงเทพเจา หรอ การรดนำาสงขในพธ

มงคลสมรส เปนตน

ในแงของการอปโภคนน หอยถกนำาไปใชประโยชนหลาก

หลายดาน ไมวาจะเปนเครองประดบทงทเปนผลผลตของหอย

โดยตรง นนคอ ไขมก ซงเกดจากหอยสกลทเรยกกนวา หอย

มก และยงมเปลอกของหอยกาบเดยวหลายชนดทสามารถ

สะทอนแสงเปนเลอมลายสสนงดงาม มนษยกนำามาผลตหรอ

ประกอบเขากบเครองเรอนไมวาจะเปน โตะมก ตพระธรรม

ประดบมก หรอ บานประตมกตามปราสาทราชวงหรอพระ

อารามตาง ๆ หรอนำาเปลอกหอยมกมาประดบเขากบของใช

ประจำาตว เชน มดพก กระดม หรอ เขมกลด เปนการเพม

มลคาและความงดงามใหกบของใชในชวตประจำาวน

จะเหนไดวา หอย เปนสตวเศรษฐกจชนดหนงทมคณ

ประโยชนหลายประการ ทำาใหภาครฐ โดย กรมประมง เขามาสง

เสรมใหเกษตรกรเพาะเลยงหอย ทงเพอเปนอาหาร เชน หอย

แครง หอยนางรม และเพาะเลยงเพอการคาและการสงออก

เชน หอยมก เปนตน

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม20

นอกจากการเพาะเลยงหอยทรฐสงเสรมเพอเปนอาชพ

ของเกษตรกรแลว ยงมอาชพการเกบหอยจากแหลงธรรมชาต

โดยไมไดเพาะเลยง อยในหลายพนท กลาวกนวา หมบานบาง

ขนไทร ตำาบลบางขนไทร จงหวดเพชรบร เปนแหลงหอยแครง

ตามธรรมชาตทใหญทสดในประเทศไทย ชาวบานในบรเวณ

นนยดอาชพจบหอยแครง หอยเสยบ และหอยลาย โดยใช

กระดานถบเลอนไปบนผวเลนในชวงนำาลง ชาวบานบางขนไทร

นอกจากทำาประมงเกบหอยแครงขาย ยงมการจบ “เคย” หรอ

กงตวเลก ๆ ทใชทำากะป เรยกการจบเคยนวา “รนเคย” ซง

หมายถงการใชเครองมอจบลกกงทเปนไมกระบอก ๒ อน ม

ตาขายตดอย ดนไถไปตามนำา ใหลกกง หรอเคย เขามา (คำา

วา “รน” ใชในความหมายของการ “ดน” เชน “รถรน” หมาย

ถง “รถเขน”)

ทตำาบลปากทะเล อำาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร ก

เปนอกหนงชมชนทมความเปนอยและอาชพทคลายคลงกบ

ชมชนบางขนไทร คอ มพนทตดกบอาวไทยฝงตะวนตก เปน

ปาชายเลน และมหาดโคลน ไมมหาดทราย ดงนนวถชวตของ

คนทปากทะเลน คอ การเกบหอยแครงเพอการดำารงชพ จน

เปนอาชพหลกของคนในชมชน และเปนอาชพทอยคกบคน

ปากทะเลมายาวนานเชนเดยวกบทบางขนไทร โดยคนในตำาบล

มากกวารอยละ ๕๐ มวถชวตเชนทวาน โดยวธการเกบหอย

แครงของชาวบานยงใชวธการแบบโบราณ คอการเกบดวย

มอในชวงทนำาทะเลแหงโดยม กระดานถบ เปนอปกรณคกาย

ทมลกษณะคลายสกของชาวตะวนตก กจะถบกระดานออก

ไปในหาดโคลน และเลอกเกบเฉพาะหอยแครงทตวขนาดใหญ

หรอโตเตมทแลว และปลอยหอยตวเลกไวเพอใหเตบโตและ

ขยายพนธไดตอไป การทชาวบานใชวธเกบหอยแบบน ทำาให

ชายหาดยงคงมหอยชนดตาง ๆ อยอยางหนาแนน และเพยง

พอตอการบรโภคในชมชนและบรเวณใกลเคยง

อยางไรกตามปญหาและอปสรรคทกำาลงเกดขนในเวลา

นกำาลงสงผลใหเปนอาชพการเกบหอยจากธรรมชาตใหสญ

สลายไป ไมเฉพาะกบสองชมชนทยกตวอยางมา หากแตมผล

เสยกบอาชพของชมชนทเปนชาวบานชายทะเลหลายจงหวด

เปนอยางมาก กคอ ผลกระทบจากการใชเรอคราดหอย ท

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 21

แมวาทางการจะประกาศใหเปนพนทอนรกษพนธหอยแครง

หามใชเครองมอใด ๆ ในการจบหอยแครง ยกเวนการจบดวย

มอเปลา กยงคงมการลกลอบเขามาคราดหอยอยเนอง ๆ ซง

จะมผลทำาใหระบบนเวศวทยาเสยหาย เพราะเรอดงกลาวจะ

พลกหนาดนไปกลบหอยตวเลก ทำาใหหอยเหลานนตายไป

ไมสามารถเกบมาขายไดอก ทงยงเรงการสญพนธของสตว

เศรษฐกจน เพราะไมสามารถเตบโตแพรพนธตอไปได

การปองกนและแกไขปญหาน คนในทองถนจะตองรวม

ตวกนเฝาระวงการทำาลายแหลงรายไดของชมชนและปองกน

การทำาลายระบบนเวศวทยาโดยรวม ดวยการรวมออกตรวจ

ตราและปองปรามไมใหเรอคราดหอยเขามาภายในพนทรศม

๓ กโลเมตรจากชายฝง ซงเปนทสงวนใหชาวประมงพนบานได

ทำามาหากน ตามระเบยบของกรมประมง

ไมเพยงเทานน กลมอนรกษในพนทจะตองมบทบาทใน

การใหความรเรองการอนรกษและสรางความเขาใจวา การ

ใชเรอคราดหอยนน จะนำามาซงผลเสยตอไปในอนาคตอยาง

มากมายเพยงใด และจะตองสรางความเขมแขงของชมชนดวย

การชวยกนออกไปตรวจตรา โดยอาศยความรวมมอกบทาง

ราชการ ไมวาจะเปนองคการบรหารสวนทองถนตาง ๆ เพอ

ขอรบการสนบสนนกำาลงทรพย เพอเปนคาใชจาย เชน คานำา

มน หรอสนบสนน เรอ สำาหรบการออกไปตรวจตราในชวงเวลา

ทนำาขน เพอยบยงมใหเรอขนาดใหญเขามาคราดหอยในพนท

ของชาวบาน

ความรวมมอรวมใจในการพทกษรกษาแหลงทำามาหากน

โดยคนในชมชนรวมมอกนน จะเปนผลใหชมชนทยดอาชพ

เกบหอยมความเขมแขงและสามารถรกษาไวซงวถชวตแบบ

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม22

ดงเดมไมใหสญหายไป ทงยงเปนการอนรกษธรรมชาต เพอ

ใหธรรมชาตเออคณประโยชนกลบมายงชมชนใหมแหลงทำากน

อยางยงยนตอไปถงรนลกรนหลาน

สำาหรบนกทองเทยวทสนใจเรยนรวถชวตชาวประมงพน

บาน กสามารถทำาไดโดยจะเลอก นงเรอชมการเกบหอย หรอ

อยากจะเกบหอยดวยตนเอง ดวยวธนงเรอหรอแพ โดยแพ ๑

ลำา สามารถนงได ๓ - ๕ คน แตการจะออกไปเกบหอยตอง

ดเวลานำาขนนำาลงประกอบดวย ถาทานผอานทานใดตองการ

สมผสการดำารงชพแบบธรรมชาต ไมทำาลายสงแวดลอม ดวย

การถบกระดาน หรอ นงแพเกบหอยดวยมอ กสามารถตดตอ

ไดท องคการบรหารสวนตำาบล บางขนไทร โทร. ๐๓๒-๕๐๑-

๒๕๔

ทงชมชนบางขนไทร และ ชมชนปากทะเล เปนเพยงสวน

หนงของชมชนทพยายามรกษาวถชวตแบบดงเดมทประกอบ

สมมาอาชพแบบพงพาอาศยธรรมชาต ไมเบยดเบยนหรอ

แสวงหากำาไรจากทรพยากรธรรมชาต จนเกนความพอด

และยงแสวงหาความรวมมอจากทงในและนอกชมชน เพอท

จะปกปองทรพยากรทมอยไมใหถกทำาลายไปโดยรเทาไมถง

การณ ทำาใหชมชนทงสองนเปนชมชนทมความสขตามวถทาง

ของเศรษฐกจพอเพยง อนหมายถงการพงพาตนเองแลวอย

ไดอยางยงยน

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 23

พลงเคร�อขาย

นางสาวธศร ยมสงวน

นางสาวชนากานต ผดงวรศาสตร

นายกาจบดนทร พนธภกด บอกเลา เกาสบ

นายกาจบดนทร พนธภกด

มหกรรมวฒนธรรมเฉลมพระเกยรตมหกรรมวฒนธรรมเฉลมพระเกยรต

สวสดคะผอ.ลดดาดฉนไดรบทราบขาวการจดกจกรรมเทดพระเกยรตสมเดจพระนางเจาพระบรม

ราชนนาถ ของกระทรวงวฒนธรรม ดฉนและลก ๆ จงไดไปเทยวงานทศนย

วฒนธรรม ดฉนและลก ๆ ประทบใจ การจดงานนเปนอยางมาก เพราะมการแสดง

ศลปวฒนธรรมจากหลาย ๆ ภาคมาใหชมในทเดยว ทงการแสดงกลองสะบดชย

ของภาคเหนอ การแสดงลเกของภาคกลาง การแสดงโปงลางของภาคอสาน แลว

กยงม การจดฉายภาพยนตรไทยหลายเรอง ดฉนคดวาเปนกจกรรมทดมาก ท

ทำาใหเดก ๆ ไดเหนวฒนธรรมอนดงามของคนไทยในแตละภมภาคโดยไมตองเดน

ทางไกล และเปนโอกาสอนดททำาใหครอบครวไดใชเวลารวมกนอยางมคณคาดวย

คะ ขอใหกระทรวงวฒนธรรมจดงานอยางนอกในปตอ ๆ ไปคะ

เครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม

วดดเดนเรยนผอ.สำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม

ผมเปนชาวพทธคนหนงทมกจะหาโอกาสเขาวดทำาบญในชวงเทศกาลวน

สำาคญตาง ๆ อยเสมอ และ นาดใจทผมเหนวามครอบครวตางพาบตรหลานมา

เขาวดทำาบญรวมกนดวย ผมจงอยากใหทางกระทรวงวฒนธรรมในฐานะทมหนวย

งานทเกยวของกบวด หรอ ดแลวดตาง ๆ ทวประเทศนน นาจะมโครงการคดเลอก

วดดเดนประจำาตำาบลหรออำาเภอ เพอจดกจกรรมสงเสรมใหประชาชนเขาวด ทงใน

วนสำาคญทางพระพทธศาสนา หรอ การเขาวดเปนประจำาไดกจะเปนการดมาก ๆ

เพอเปนการปลกฝงใหเยาวชนทำานบำารงพระศาสนาตอไป

เครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม

รายการโขนแหงสยามเรยนผอำานวยการสำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม

ดฉนเปนคนหนงทไดตดตามสารศนยเฝาระวงฯ มาตลอด เหน

วาคอลมนพลงเครอขายนเปดโอกาสใหผอานไดแสดงขอคดเหนเกยวกบ

สงคมและวฒนธรรม ดฉนจงขอแนะนำารายการโทรทศนด ๆ สกรายการ

นนคอ รายการโขนแหงสยาม ทางสถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย

กรมประชาสมพนธ ชอง ๑๑ ทเดมเคยออกอากาศทก ๆ วนอาทตย เวลา

๑๕.๓๕-๑๖.๐๐ น. แตตอนนไดงดการออกอากาศไป ดฉนเหนวา รายการ

นเปนรายการทด ทนำาเสนอเรองของวฒนธรรมไทย จงตองการใหกระทรวง

วฒนธรรมนำารายการ โขนแหงสยาม มาออกอากาศเชนเดมอก ดฉนจะ

แนะนำาใหคนอน ๆ ชวยกนตดตามรายการนตอไปคะ

เครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม

ทำาใหเดก ๆ ไดเหนวฒนธรรมอนดงามของคนไทยในแตละภมภาคโดยไมตองเดน

ทางไกล และเปนโอกาสอนดททำาใหครอบครวไดใชเวลารวมกนอยางมคณคาดวย

รายการโขนแหงสยาม

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม24

ดเจพดจาสองแงสองงามเรยน ผอ.ลดดาทเคารพ

ผมฟงวทยรายการหนง วนจนทรชวง

ประมาณ สองทมถงสามทม เปนรายการ

จดลำาดบเพลงฮตประจำาวน มดเจคนหนง

พดกำากวมสองแงสองงามมากและใชคำาพด

ไมสภาพ แลวผมไดอานกระทวจารณใน

อนเทอรเนตกวจารณดเจคนนวาไมเหมาะ

สม พดจาแบบลอแหลม บางคำาถงกบพด

หยาบคาย ถงจะพดตามภาษาวยรน คลน

นคนฟงกไมไดมแควยรนฟง อาจมเดกฟง

แลวพดตามหรอเลยนแบบ กลมผใหญก

เหนวา ไมเหมาะสมมาก ผมจงอยากให

ทานผอ.ลดดาชวยตรวจสอบดเจคนน หรอ

แจงหนวยงานทเกยวของทกำากบสถานวทย

ดงกลาวใหตกเตอนดเจใหพดใหสภาพขน

รวมถงคลนอนๆใหพดจาใหสภาพดวย จะ

เปนพระคณยง

เครอขายเฝาระวงสอวทย

วดดเดนเรยนผอ.สำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม

ผมเปนชาวพทธคนหนงทมกจะหาโอกาสเขาวดทำาบญในชวงเทศกาลวน

สำาคญตาง ๆ อยเสมอ และ นาดใจทผมเหนวามครอบครวตางพาบตรหลานมา

เขาวดทำาบญรวมกนดวย ผมจงอยากใหทางกระทรวงวฒนธรรมในฐานะทมหนวย

งานทเกยวของกบวด หรอ ดแลวดตาง ๆ ทวประเทศนน นาจะมโครงการคดเลอก

วดดเดนประจำาตำาบลหรออำาเภอ เพอจดกจกรรมสงเสรมใหประชาชนเขาวด ทงใน

วนสำาคญทางพระพทธศาสนา หรอ การเขาวดเปนประจำาไดกจะเปนการดมาก ๆ

เพอเปนการปลกฝงใหเยาวชนทำานบำารงพระศาสนาตอไป

เครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม

รายการบนทกกรรมเรยน ผอำานวยการสำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม

ผมชอบดรายการโทรทศนในวนหยดเสาร อาทตยเปนประจำา เพราะ

เปนการผอนคลายจากการทำางาน มรายการโปรดทชอบด คอ

รายการ “บนทกกรรม” ออกอากาศทกวนเสาร เวลาประมาณ

เวลา ๑๖.๑๕ – ๑๗ .๐๐ น. ตอน “บาปสขาว” เปนตอนท

สอความรกระหวางพกบนอง ทพคอยดแล คอยหาเงน และคอย

ปกปองนองตงแตเดก ทสำาคญหาเงนใหนองไดไปเรยนโรงเรยน

นายรอยตำารวจจนจบ หาเงนแตงงานใหนอง แตเปนการหาเงนท

ผดๆ คอขโมยรถมาขาย อกทงยงฆาเพอน ฆาคนตายอกดวย ซง

ในภายหลงกถกนองตวเองจบเขาคกตอนทกำาลงจะบวชใหแมของ

เขานนเอง รายการนแฝงคตธรรมมากมาย สอนใหคนเชอในผล

แหงกรรม ทำาดไดด ทำาชวไดชว ผมอยากใหกระทรวงวฒนธรรม

ประชาสมพนธรายการดๆอยางนใหประชาชนทวไปไดรบรและ

ตดตามชม เพอกระตนจตสำานกใหรจกผดชอบชวด เตอนใจไมให

กระทำาผดครบ

เครอขายเฝาระวงสอโทรทศน

หยาบคาย ถงจะพดตามภาษาวยรน คลน

นคนฟงกไมไดมแควยรนฟง อาจมเดกฟง

แลวพดตามหรอเลยนแบบ กลมผใหญก

เหนวา ไมเหมาะสมมาก ผมจงอยากให

ทานผอ.ลดดาชวยตรวจสอบดเจคนน หรอ

แจงหนวยงานทเกยวของทกำากบสถานวทย

ดงกลาวใหตกเตอนดเจใหพดใหสภาพขน

รวมถงคลนอนๆใหพดจาใหสภาพดวย จะ

เปนพระคณยง

วนสำาคญทางพระพทธศาสนา หรอ การเขาวดเปนประจำาไดกจะเปนการดมาก ๆ

เพอเปนการปลกฝงใหเยาวชนทำานบำารงพระศาสนาตอไป

รายการบนทกกรรม

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 25

ฐตมา จระมานต

ลลตา ลนฐฎา

กจกรรมสงเสรมวฒนธรรมไทย

ขบวนการสอปลอดภยและสรางสรรคหรรษาพทกษโลกละครเวทสญจร

กระทรวงวฒนธรรม โดยสำานกเฝาระวงทางวฒนธรรม

ไดจดกจกรรมรณรงคประชาสมพนธการดำาเนนงานของ

กระทรวงวฒนธรรม และศนยปฏบตการสอปลอดภยและ

สรางสรรค สายดวนวฒนธรรม ๑๗๖๕ เพอเผยแพรองค

ความรดานสอปลอดภยสรางสรรค และการเฝาระวงทาง

วฒนธรรมในรปแบบเชงรกระหวางเดอนเมษายนถงเดอน

กรกฎาคม ๒๕๕๔ โดยจดกจกรรมการแสดงสญจรไปยง

พนทตางๆอาท แหลงชมชน ศนยการคา สถานศกษาตางๆ ใน

หลายพนท ทงกรงเทพมหานครและจงหวดในเขตปรมณฑล

รวมสญจรไปจดการแสดง จำานวน ๖๕ รอบ มเดกเยาวชน

นกเรยนและประชาชนทวไปใหความสนใจ เขาชมกจกรรมการ

แสดงสญจรดงกลาว รวมทงสนกวา ๒๐,๐๐๐ คน

การขบเคลอนกจกรรมสญจรดงกลาว มวตถประสงคเพอ

ขยายองคความรดานการพฒนา สอปลอดภยสรางสรรค และ

องคความรดานการเฝาระวงทางวฒนธรรม ไปยงประชาชน

โดยเฉพาะกลมเดก และเยาวชนในสถานศกษาตางๆ รวม

ถงแหลงชมชนและศนยการคาทสำาคญ เพอเปนการสราง

ภมคมกน ในการบรโภคสอแตละประเภทอยางชาญฉลาด

และรเทาทน สามารถวเคราะหสอออก-ใชสอเปน จนเกด

ทกษะการดำาเนนชวตทามกลางการเปลยนแปลงของกระแส

โลกาภวตนไดอยางมความสข นอกจากนน การจดกจกรรม

ดงกลาว เปนการดำาเนนภารกจทสอดคลองกบรฐธรรมนญ

และนโยบายของรฐบาลทมนโยบายสงเสรมใหประชาชนทก

ภาคสวนของสงคม ไดมสวนรวมกบภาครฐในการปองกน

แกไขปญหาและรวมถงการพฒนาดานตางๆ เพอใหเกด

กระบวนการเรยนรและพฒนาสงคมใหเจรญรงเรองอยาง

ยงยน

สำาหรบการแสดงทางศลปะและวฒนธรรมในกจกรรม

สญจรดงกลาว ประกอบไปดวย การแสดง เชดหนงใหญ

ของนกแสดงจากวดขนอน จงหวดราชบร การแสดงโขนจาก

กรมศลปากร การแสดงหนกระบอก การแสดงรวมสมย และ

การตนแอนเมชน จากศลปนบานตกกะตนหนกระบอกไทย

และการแสดงละครเวทจากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรจน

(มศว.ประสานมตร)

กจกรรมชโรงทสรางความสนใจ และเรยกเสยงหวเราะ

อนสนกสนานเพลดเพลนใหแกเดก และเยาวชน คอการแสดง

ละครเวทเรอง“ขบวนการสอปลอดภยและสรางสรรคหรรษา

พทกษโลก” ซงนกแสดงทสวมบทตวละครแตละคนในทอง

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม26

รวมกนเปนเครอขาย ๑๗๖๕ จงสามารถผลกดนใหคณะนก

แสดงออกไปจาก ชมชนสขสำาราญได และทายทสดชมชนฯก

กลบมาสงบสขเหมอนเดม โดยทกคนในชมชนสญญาวาหาก

พบเหนสอทไมปลอดภยและไมสรางสรรคจะรวมกนรองเรยน

ไปทสายดวน ๑๗๖๕ เพอปองกนภยและปญหาจาก สอราย

ทกประเภท

จากการประเมนผลการจดกจกรรมการแสดงทาง

วฒนธรรมสญจรดงกลาว ปรากฏวาไดรบการ ชนชมและเสยง

ตอบรบอยางดยงจากผเขารวมกจกรรมทงเดกและผใหญ และ

มการเรยกรองจากเครอขายวฒนธรรมใหสำานกเฝาระวงทาง

วฒนธรรม นำาการแสดงสญจรโดยเฉพาะอยางยงละครเวท

เรองดงกลาว ไปทำาการแสดงยงสถานศกษา หรอศนยการคา

ในพนทจงหวดตางๆ อกหลายจงหวด ดงนน เพอตอยอด

องคความรดานสอปลอดภยสรางสรรคและการเฝาระวงทาง

วฒนธรรมผานทางละครเวทเรองดงกลาว ใหแพรหลายไป

ยงเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรมและสถานศกษาตางๆ ทว

ประเทศ ภายใตงบประมาณ ทมอยางจำากด สำานกเฝาระวงทาง

วฒนธรรม จงไดนำาการแสดงละครเวทเรองดงกลาวบนทกลง

แผนซด เปนสอมลตมเดย ทสามารถเผยแพรหรอเปนสอสาร

เรยนการสอนทนาสนใจของเดกและเยาวชนไดทวประเทศ

นบวาเปนการบรหารจดการทรพยากรดานงบประมาณได

อยางมประสทธภาพ และเปนการเปดพนทสอด ปลอดภยและ

สรางสรรคใหแกสงคมไทยไดอยางนาสนใจ

เรอง ไมวาจะเปนปาสายหยด ลงมหา สดยอด ชมพ บ�กบอส

ลอรา ซารา ชคก ทกคนสามารถจำาบทละครไดอยางแมนยำา

โชวฝมอการแสดงระดบมออาชพและตบทแตกจนทำาใหผชม

สนกสนานครนเครงและมอารมณคลอยตามไดทกอารมณ

นอกจากนน ยงสามารถใชเทคนคศลปะการแสดงแบบตางๆ

สอดแทรกสาระและความบนเทงใหแกผชมตงแตเรมเลน

จนจบการแสดงละครเวทเรอง“ขบวนการสอปลอดภยและ

สรางสรรคหรรษาพทกษโลก” กลาวถง “ชมชนสขสำาราญ”

ซงเปนชมชนท “อบอน สรางสรรค เบกบานและปลอดภย” ทก

คนอยรวมกนอยางมความสข แตอยมาวนหนงเมอมผกำากบ

ละครนำากองถายมาถายทำาละคร ซงมเนอหาทเตมไปดวย

เรองเพศ ภาษาและความรนแรง เพอตองการครอบงำาคนใน

ชมชนใหมพฤตกรรมทไมเหมาะสม ความเดอดรอนวนวาย

จงเกดขนกบชมชนเพราะพฤตกรรมของคนในหมบานเรม

เปลยนไปโดยเฉพาะเดกๆ ทเขามาเกยวของกบกองถายเรม

มพฤตกรรมเบยงเบนเพราะเลยนแบบพฤตกรรมทไมเหมาะ

สมจากกองถายละคร ในขณะ เดยวกน ผใหญบานซงตอง

ทำาหนาทรกษาความสงบเรยบรอยในชมชนกพยายามแกไข

ปญหาทเกดจากกลมนกแสดงและผกำากบทกอการนำาสอ

ทมสาระไมเหมาะสมมาเผยแพรและครอบงำาคนในชมชน ก

ถกจดการ โดยผใหญบานและลกบานซงเปนเครอขายเฝา

ระวงทางวฒนธรรม และศนยปฏบตการสอปลอดภยและ

สรางสรรคแหงชาต “สายดวนวฒนธรรม ๑๗๖๕” หากแต

กำาลงคนของชมชนสขสำาราญไมเขมแขงพอ จงตกอยภายใต

อำานาจของคณะนกแสดงฯ แตบงเอญมผแทนชมชนหนรอด

ออกจากชมชนและไดสอสาร กบนกเรยนทมาชมการแสดงให

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 27

ปกณกะ

By เจษฎา ไชยพงษ

ไผ เปนพชใบเลยงเดยว วงศเดยวกบหญา แตเปนพชตระกล

หญาทสงทสดในโลก และเปนพชเมองรอน ไผทวโลกทรจกกน

มประมาณ ๗๕ สกล สำารวจพบในเมองไทยมประมาณ ๑๒

สกล แยกเปนชนดไดประมาณ ๔๔ ชนด ไมไผ ถอไดวาเปน

วสดทเกาแกทสดทมนษยรจกนำามาใชเพอความสะดวกสบาย

ในชวตประจำาวน แมวาโลกปจจบนเปนเรองของพลาสตกและ

เหลก แตกยงมโครงการรวมมอคนควา เรองไมไผระหวางชาต

ตาง ๆ เพอแลกเปลยนขอมลทางวชาการในการใชไมไผซงกน

และกนในประเทศลาตนอเมรกน ๖ ประเทศ โดยมโครงการ

วจยรวมกนเพอจะหาชนดของไมไผทดทสดจากภาคตาง ๆ ทวโลก

ไผนนจดเปน ของปา ชนดหนง ซงใหประโยชนอยาง

กวางขวางและมความสำาคญในแงเศรษฐกจ สงคมตอคนไทย

มาชานาน ไผใชประโยชนไดอเนกประสงคทงการอปโภคและ

บรโภค ไผในแงการบรโภค สวนของไผทรบประทานไดหลก

ๆ คอ หนอไม ซงนำามาประกอบอาหารไดทงอาหารคาวหวาน

หลากหลายรายการ ไมวาจะเปน แกงปลาหนอไมเปรยว ผด

หนอไมใสไข เยอไผนำาแดง ตมจดหนอไม หนอไมอบแหง ซป

หนอไม แกงเหลอง กระเพาะปลานำาแดง แกงไตปลา แกงโฮะ

ตมปลาราหนอไม ขนมกวยทอ ซาลาเปาไสหนอไม ปอเปยะ

ทอด กวยเตยวหลอดไสหนอไม ขนมกยชายไสหนอไม และ

ขนมหนอไม

ในแงของการอปโภคนน วสดหลายชนดในบานของ

เรานน ลวนทำามาจากไมไผ ไมวาจะเปน ตะเกยบ ไมจมฟน ท

ทำาจากไผซาง ซงมขอดหรอเหนยวไมเปราะหกงาย ผลตภณฑ

ไผ… (ก)พอเพ�ยง

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม28

ตางๆ จากไผนนสรางรายไดใหแกครอบครวในระดบทองถน

ทง เขง กระดงฝดขาว ตะแกรงรอนขาว ฝาช กระบง ตะกรา

กระจาด กระเปา ซงไผสสก เปนไผทนยมใชจกสานมากทสด

โดยเลอกอาย ๒-๓ ป ซงจกตอกไดงาย (ถาออนเกนไปจะไม

ทนทาน ถาแกเกนไปเสนตอกจะหกงาย) ซงนอกจากจะเปน

ของใชในครวเรอนแลวกถอไดวาเปนศลปะพนบานอกแขนง

หนงดวย

ไผ ยงเปนพชทมเสนใยยาวมากจงเหมาะสมตอ

การนำาไปใชทำากระดาษ ซงจะทำาใหไดผลผลตเยอกระดาษสง

และไดกระดาษทมคณภาพด นอกจากนยงสามารถนำาไผไป

ใชทดแทนวตถนำาเขา อาท การนำาไผรวกไปใชแทนเหลกเสน

เพอทำาพนคอนกรต หรอการนำาไผไปใชเปนเชอเพลงในเตา

เผาเหลกของชางตเหลก กจะลดการใชเชอเพลงนำาเขา โดยใช

ไมไผ อนเปนเชอเพลงทหาไดในทองถนเปนการทดแทน ไผ ยง

พฒนาเปนสนคาสงออกทำารายไดใหแกประเทศ อาทเชน ไผ

อด เปนการผสมผสานดานการใชประโยชนระหวางไผกบกาว

เพอเพมความสวยงามและความทนทานของผลตภณฑแผน

ไผอด สามารถนำามาผลตเปนเครองเรอนตางๆ และสำาหรบ

การตกแตงภายในอาคารบานเรอน และใชเพอแทนไมจรงใน

การกอสรางอกดวย ตนไผยงชวยอนรกษสงแวดลอม หากม

การจดการอยางถกตอง ระบบรากของไผ เปนระบบรากฝอย

ประสานกนอยางเหนยวแนนชวยยดตดตามไหลเขาและรม

หวยไวไมใหพงทลาย

ถาเราสามารถนำามาใชประโยชนไดครบรอบดาน

ตามศกยภาพของตนไผแลว กจะลดการนำาเขาวตถจากตาง

ประเทศ อาท ปโตรเลยมทนำามาเปนเชอเพลง และ เปนสวน

ประกอบสำาคญของอตสาหกรรมพลาสตก และเปนการใช

ทรพยากรอยางรคณคา ลดการตดโคนตนไมใหญเพอนำา

มาปลกสรางอาคารถาวรวตถ เปนหนงในหนทางการพงพา

ตนเองอยางมประสทธภาพ และเมอมใชจนมากพอกคอยนำา

ออกจำาหนาย เขาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในขอท

วา ใหมความพอประมาณ คอ มความพอด ไมมากเกนไป และ

ไมนอยเกนไป ทงยงไมเบยดเบยนตนเองและผอนอกดวย

เรยบเรยงขอมลจาก

- http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/ไมไผ

- http://www.slideshare.net/mongkon2522/raitai-presentation

- http://www.dnp.go.th/

สาร ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม 29