Ebolusyong Biyolohikal

sa Asya

Isulat ang kung ang pahayag ay tama. Kung ito ay mali, isulat ang , ang salitang nagpamali sa pahayag at isulat din ang

tamang salita.

1. Si Charles Darwin ang nagpasimula sa teorya ng ebolusyon.2. Ang mga species na umakma sa mga pagbabago sa kapaligiran ay

nananatili at patuloy na dumami.3. Sinusuri ng isang physical anthropologist ang kultura ng

sinaunang tao at ang pag-angkop nito sa pagbabagong pangkapaligiran.

4. Ginagamit ang radiocarbon at potassium-argon dating sa pagpapanahon sa mga artifact at fossils.

5. Sa panahon ng Cenozoic era nagsimula ang ebolusyon ng tao.6. Ang Pleistocene ay mas kilala bilang Ice Age.7. Ang Australopithecus ay halimbawa ng hominoid.8. Sa panahon ng Pliocene at Pleistocene nagsimula ang ebolusyon

ng hominid.9. Ang mga ardipithecus ramidus ay maaaring bipedal.10. May kakayahan ang mga hominid na gumawa ng mga

kagamitang bato.

CHARLES DARWINOn the Origin of Species by Means of

Natural Selection (1859)- Ang iba’t ibang uri ng mga organismo

sa mundo ay mga species na dumaan sa proseso ng mga pagbabago mula sa sinaunang porma nito sa iba’t ibang dahilan .

- Ang mga species na sumailalim sa pagbabago upang umakma sa kondisyon ng kapaligiran ang siyang patuloy na dumami at nananatili.

- Ang mga species na hindi nagbabago o hindi umangkop sa bagong kondisyon ng kapaligiran ay kaunti na lamang ang maisisilang at sa sumusunod na henerasyon ay unti-unting mawawala.

Umakma sa pagbabago sa paligid

Nananatili at patuloy na dumarami

“ S U R V I V A L O F T H E F I T T E S T ! ”

species species species

NATURAL SELECTION

Dahilan kung bakit marami ang nakumbinsi kay Charles Darwin:

a)Mahusay na paglalahad ng impormasyonb)Matibay na pagpapaliwanagc)Paglalahad ng mga ebidensyad)Pagsasagawa ng mga eksperimento

• Paleoanthropologist - nag-aaral sa mga sinaunang kultura ng tao at

ang pag-angkop ng mga sinaunang tao sa nagbabagong kapaligiran.

• Physical Anthropologist- pinag-aaralan ang pinagmulan ng tao at ang

ebulosyon nito- pinag-aaralan ang mga naiwang labi ng mga

malayong ninuno ng tao tulad ng mga fossil (mga buto, ngipin, piraso ng bungo)

- titingnan ang mga pagbabago sa pagdaan ng panahon ng pisikal na anyo ng tao tulad

ng hugis ng bungo at taas.

• Archeologist- Paghuhukay at pag-aaral ng mga artifact o

mga naiwang ebidensya ng pamumuhay ng mga sinaunang tao

Paraan ng Pagpapanahon Artifact, Fossil, o anumang labi ng sinaunang tao o

pamayanan bago naimbento ang pagsulat ay pwedeng matiyak ang katandaan sa pamamagitan ng mga sumusunod:

A. Radio Carbon Dating- Sinusukat ang natirang radioactive carbon sa isang organic

na labi- Maaaring matiyak ang tanda hanggang sa 40,000 taon

• B. Potassium-Argon Dating- sinusukat ang pagkawala ng kemikal na potassium at argon

sa mga materyal na volcanic- Ito ay maaarin gamitin kung ang fossil o artifact ay nabaon

sa lava o volcanic ash- maaaring sumukat ng tanda mula 50,000 taon hanggang

4-5 bilyong taon

*Dahil sa mga pamaraan na ito, natutukoy ng mga siyentista ang panahon ng simula ng ebolusyon ng tao.*

Cenozoic Era: Simula ng Ebolusyon ng Tao- Sa panahong ito nagsimula ang ebolusyon ng ibon at mammal

Era – hinati sa Period; Period – hinati sa mga Epoch

Pliocene (5-2 milyong taon)- Nabubuhay ang mga unang hominid (Australopithecus)

Pleistocene (2-1 m.t.)- Patuloy na nabubuhay (Australopithecus) kasabay ng pag-usbong ng mga unang homo- Hal: Homo erectus - (1 m.t. – 130,000 Before Present)

Homo sapiens – hulingbahagi ng pleistocene (130,000-10,000 B.P.)

Panahong Glacial

– naganap sa gitna at huling bahagi ng Pleistocene naganap ang pagyeyelo ng ilang bahagi ng mundo (Europe at Antarctic Ocean)

Interglacial – uminit ang klima ng mundo at natunaw ang makakapal na yelo sa gitna ng mga

panahong glacial

“Bawat bagong tuklas na fossil at artifact ay nagbibigay – linaw sa teorya ng ebolusyon ng

tao.”

Hominoid - Grupo ng mga ninuno ng unggoy

Miocene Era (dito maaaring nagsimula ang ebolusyon ng mammal, hominoid, at tao)Dryopithecus (10-20 m.t.)

- nabubuhay sa kagubatan ng Africa at Europa

Ramapithecus (7-19 m.t.)

- narirahan sa kagubatan at damuhan ng Africa at Asya

Divergence

- Paghiwalay ng ape at hominoid ay naganap noong Miocene Epoch

Dalawang malaking pangkat ng Hominid:1. Australopithecus – southern ape2. Homo – salitang nauukol sa tao

Halimbawa:Ardipithecus ramidus – (Africa 4.4 m.t.)

- nakatira sa kagubatan - tulad ng chimpanzee- maaaring bipedal o naglalakad gamit ang dalawang paa

tulad ng taoArdipithecus – ape na nasa lupa at hindi sa punoRamidus - ugat

Australopithecus- may maliit na utak- pango ang ilong- malalaki ang ngipin- mahaba ang braso at maikli ang paa- kumakain ng anumang prutas, dahon, mani- sa Africa lamang nahuhukay ang mga labi nila

Australopithecus anamensis (4.2 – 3.9 m.t.)- ng sa lawa

- pinakamatandang kilalang Australopithecus- tulad ng sinaunang tao ang mga ngipin, panga, at braso- bipedal o naglalakad gamit ang dalawang paa- may tangkad na 5 ft. 1 in. (lalaki); 4 ft. 3 in. (babae)

Australopithecus afarensis (3.5 – 2.9 m.t.)- naglalakad sa savanna ng Silangang Africa- bipedal- kahawig ang yapak (footprints) sa modernong Homo sapiens- Lucy – pinakatanyag na nahukay na labi ng Australopithecus afarensis sa

Hadar, Ethiopia ng grupo ng paleoanthropologists sa pamumuno ni Donald Johanson

LucyIn 1974 American paleoanthropologist Donald Johanson discovered the skeleton of “Lucy,” a 3.2-million-year-old female of the early human species Australopithecus afarensis, at Hadar, Ethiopia. Until the late 1990s, Lucy’s was the most complete skeleton of an australopithecine ever found. Australopithecines were primitive humans that first evolved over 4.4 million years ago. Lucy’s pelvis and leg bones, similar to those of modern humans, indicate that she regularly walked upright.

Australopithecus africanus- southern ape ng Africa- pinakaunang nakilalang Australopithecus- nangangahulugang southern ape ng Africa- bipedal- mas malaki ang utak kaysa A. Afarensis at chimpanzee- isang herbivore (prutas at dahon ang kinakain)

Australopithecus bosei

Mga Species ng HOMO- Gumagawa ng mga kagamitang bato- nangangahulugang TAO- may malaking utak- tiyak na bipedal

1.Homo habilis- able man / handy man- unang species na marunong gumawa ng kagamitang bato- nabubuhay sa Africa 2.5 milyong taong nakalipas- may taas na 3 – 4 feet

2. Homo erectus- nangangahulugang, “taong may tuwid na tindig at paglakad”- unang nakatira sa Africa may 1.8 m.t. Nakalipas hanggang

300,000 taon sa nakaraan- ang mga labi ay nakita sa: Africa, China, Indonesia- ang unang labi ay nakita sa Java, Indonesia- mas matangkad sa Homo habils - may taas na 5 feet- unang gumamit ng apoy, nakatira sa kweba, nangangaso- hal. Java Man, Peking Man, Turkana Boy

3. Homo sapiens- nangangahulugang, “taong may isip”- may mas malaking utak kaysa mga naunang species ng tao- umunlad ang kakayahan na gumawa ng mga kagamitang bato- pinag-ibayo ang pamumuhay- gumawa ng mga unang likha ng sining – nagpipinta sa mga pader

ng kweba at naglililok

hal: Homo sapiens neanderthalensis / Taong Neanderthal- 230,000 – 30,000 B.P.- matipuno ang katawan, maikli ang braso – angkop sa

malamig na klima tulad sa Europa- inililibing ang kanilang mga patay- simula ng paniniwalang ispiritwal

Taong Tabon- 23,000 B.P.- natuklasan sa kweba ng Tabon sa Palawan noong 1962- kauna-unahang tuwirang katibayan ng paninirahan ng tao

sa Pilipinas

Homo floresiensis- 18,000 taong nakaraan- nahukay sa isla ng Flores sa silangan ng Indonesia- may taas na 3 ft at may bigat na 25 kg lamang- ang may pinakamaliit na utak sa pamilyang homo- 1/3 lamang ang laki kung ihahambing sa modernong tao- dahil sa kakaibang sukat, tinawag na Hobbit- naging ganito a ng kanilang sukat dahil sila ay

napahiwalay o namuhay nang mag-isa kaya wala silang kakumpitensya at hindi nagagamit ang

kanilang lakas at laki.

Pagbabago ng mga Hominid o Sinaunang Tao:- Pandak- May maliit na utak- May makapal na balahibo- Hindi pa marunong magsalita- Hindi pa marunong gumawa ng kagamitang bato- Hindi malayo ang itsura sa chimpanzee (ang unggoy na may pinakamalapit

na ugnayan sa tao)

Mga Mahalagang Pagbabagong Pisikal sa mga Hominid:1. Bipedalism

- paglalakad sa pamamagitan ng dalawang paa- lumipat ang hominid ng paninirahan: kagabatan – damuhan o savanna- naging malaya ang kamay upang gamitin sa pagdala ng pagkain at mga

kagamitan- nabawasan ang init ng katawan- unti – unting nababawasan ang makapal na balahibo sa katawan dahil hindi

ito kailangan sa damuhan

2. Paglaki ng Sukat ng Utak- nakatulong upang kaharapin ang mga hamon sa kapaligiran- nagkaroon ng mas mahusay na pag-iisip at pagpaplano ng paggawa

ng mga kagamitang bato at paghanap ng pagkain

- nagkaroon ng kakayahan na magsalita ang mga sinaunang tao- Nagkaroon ng mas mahabang panahon sa pag-aalaga sa sanggol at

batang hominid- nagbago ang diet ng mga hominid dahil ang utak ay nangangailangan ng

maraming enerhiya para gumana

Homo habilis – hindi na maruning mangaso- kumakain na ng hayop (pangangalap sa mga karne o

buto na naiwan ng mga predator)

3. Pagbabago sa Kamay at Paggawa ng Kagamitang Bato- nagbago upang maging akma sa mas mabuting paghawak sa kagsmitang

bato at ibang kagamitan- umikli ang daliri at lumiit ang palad- bumuti ang pandama at galaw ng kamay- mas naging mahusay ang paghawak, paghila, pagtali, paghigpit- nagbigay daan sa pag-imbento at paaggawa ng mga kagamitan- kasabay nito ang pag-usbong ng mga Homo habilis o the handy man

4. Ngipin: Paglaki ng Canine at Pagliit ng Molar- anyo ng ngipin ay batay sa gamit nito / depende sa kinakain ng mga

hominid- unti – unting nawala ang nakausling nguso sa mga species ng homo

AFRICA: Lunduyan ang Ebolusyon- Dito nahukay at nakita ang karamihan sa mga fossil at artifact ng mga

sinaunang tao

Dahilan ng pagkawala ng ilang uri ng mga Homo:1. Namatay sa bagong sakit2. Nag-aaway ang mga species na ito3. Mas magaling sa pag-angkop sa kapaliigiran ang modernong Homo sapiens

Patuloy na nagbago ang anyo ng modernong Homo sapiens upang umangkop sa kanilang

partikular na kapaligiran.