ПОЈАВА НА ЕВРОПСКАТА ПОЈАВА НА ЕВРОПСКАТА УНИЈАУНИЈА

Од ЕЕЗ, преку Единствениот Од ЕЕЗ, преку Единствениот eeвропски вропски акт (EEA) до Европската Унија (ЕУ)акт (EEA) до Европската Унија (ЕУ)Кратката рамка на развојот, која што досега ја анализиравме, Кратката рамка на развојот, која што досега ја анализиравме, ни овозможи да препознаеме 2 ни овозможи да препознаеме 2 централни карактеристикицентрални карактеристики на процесот на Европска интеграција кои се врежани во овој на процесот на Европска интеграција кои се врежани во овој процес а тоа се:процес а тоа се:

ПрватаПрвата карактеристика е постојаната затегнатост меѓу: карактеристика е постојаната затегнатост меѓу: Наднационални тенденцииНаднационални тенденции, кое го наоѓаме во ЕЗЈЧ, и , кое го наоѓаме во ЕЗЈЧ, и Меѓудржавните тенденцииМеѓудржавните тенденции, што ги наоѓаме во Договорите за , што ги наоѓаме во Договорите за ЕЕЗ, каде можеше да се констатира поместување на ЕЕЗ, каде можеше да се констатира поместување на надлежностите од наднационалните органи кон државите-надлежностите од наднационалните органи кон државите-членки.членки.

ВторатаВтората карактеристика е постојаната затегнатост меѓу: карактеристика е постојаната затегнатост меѓу:проширувањетопроширувањето во смисла на зголемување на бројот на во смисла на зголемување на бројот на членките на заедницата членките на заедницата Продлабочувањето Продлабочувањето во смисла на јакнење на степенот на во смисла на јакнење на степенот на интеграцијата на парцијалните заедници во една поширока и интеграцијата на парцијалните заедници во една поширока и посеопфатна заедница како што е Европската Унијапосеопфатна заедница како што е Европската Унија

Пример за судирот меѓу наднационални и Пример за судирот меѓу наднационални и

меѓувладини (меѓудржавни) тенденциимеѓувладини (меѓудржавни) тенденции Своевремено Советот на министри, централниот орган на ЕЕЗ, Своевремено Советот на министри, централниот орган на ЕЕЗ, според Договорот од според Договорот од 11 јануари јануари 1966 1966 требаше да премине од требаше да премине од едногласно одлучување во едногласно одлучување во мнозинско одлучувањемнозинско одлучување. . Но, француската влада под Де Гол одлучно го одби тоаНо, француската влада под Де Гол одлучно го одби тоа. . Откако Откако потоа кон средината на потоа кон средината на 1965 1965 не се дојде до согласност за не се дојде до согласност за спорното финансирање на аграрот, спорното финансирање на аграрот, Таа ги повлече своите Таа ги повлече своите претставници во Советотпретставници во Советот за да спречи донесување одлуки за да спречи донесување одлуки. . Оваа т.н. Оваа т.н. „Политика на празен стол“„Политика на празен стол“ беше првата беше првата голема криза на ЕЕЗголема криза на ЕЕЗ..Таа беше разрешена во јануари Таа беше разрешена во јануари 1966 1966 со со „Луксембуршкиот „Луксембуршкиот компромис“компромис“. . Во него државите-членки се согласија да се Во него државите-членки се согласија да се откажат од предвиденото мнозинско одлучување, кога се откажат од предвиденото мнозинско одлучување, кога се засегнати виталните интереси на една државазасегнати виталните интереси на една држава. . Затоа де факто Затоа де факто важеше принципот на едногласностважеше принципот на едногласност, , како што е како што е карактеристично за традиционалните форми на меѓудржавна карактеристично за традиционалните форми на меѓудржавна соработкасоработка. . Ова значеше јасен засек во историјата на интеграцијатаОва значеше јасен засек во историјата на интеграцијата..

Европскиот суд (ЕС) како фактор Европскиот суд (ЕС) како фактор во наднационални тенденцииво наднационални тенденции

ЕС даде ЕС даде предност на правото на заедницата предност на правото на заедницата пред националното право. пред националното право. Националните судови без вклучени во ЕУ-Националните судови без вклучени во ЕУ-судството со тоа што беа судството со тоа што беа охрабрени да се јават охрабрени да се јават во ЕС при нејаснотии по прашања во правото во ЕС при нејаснотии по прашања во правото на ЕУ.на ЕУ.На тој начин со Европскиот суд беше создаден На тој начин со Европскиот суд беше создаден еден правен поредок, кој беше сличен на оние еден правен поредок, кој беше сличен на оние од националните системи, беше над сето тоа од националните системи, беше над сето тоа што дотогаш беше познато од доменот на што дотогаш беше познато од доменот на меѓудржавните односи. меѓудржавните односи. Тој правен поредок стана препознатлива Тој правен поредок стана препознатлива карактеристика за единственоста на ЕЕЗ.карактеристика за единственоста на ЕЕЗ.

Преговорите за Договорот од Преговорите за Договорот од Мастрихт беа многу тешкиМастрихт беа многу тешки

Во процесот на дизајнирање на идното Европско Во процесот на дизајнирање на идното Европско заедништво посебно значење има заедништво посебно значење има договорот за договорот за основање на Европската Унијаосновање на Европската Унија од од 7 февруари 1992 година во Мастрихт.7 февруари 1992 година во Мастрихт.Преговорите беа исклучително тешки заради Преговорите беа исклучително тешки заради различните различните интересиинтереси и донекаде јасните разлоки во претставите на и донекаде јасните разлоки во претставите на државите-членки по прашањето дали и како Европското државите-членки по прашањето дали и како Европското заедништво треба да се развива понатаму. заедништво треба да се развива понатаму. Континуираниот отпор на Велика Британија кон секаков Континуираниот отпор на Велика Британија кон секаков вид ширење на социјално-политичката компонента на вид ширење на социјално-политичката компонента на Заедницата и нејзиното противење да се вклучи во Заедницата и нејзиното противење да се вклучи во планирата монетарна унија, мораа да бидат обработени планирата монетарна унија, мораа да бидат обработени од страна на самите од страна на самите шефови на држави и владишефови на држави и влади на на самитот во Мастрихтсамитот во Мастрихт. . А, дури и овде договорањето беше можно само со голем А, дури и овде договорањето беше можно само со голем број исклучоци и дополнителни протоколи.број исклучоци и дополнителни протоколи.

Проблеми со ратификацијата Проблеми со ратификацијата на Договорот за ЕУна Договорот за ЕУ

Договорот од Мастрихт беше Договорот од Мастрихт беше одбиенодбиен во јуни 1992 на во јуни 1992 на референдумот во референдумот во ДанскаДанска, со сосем тенко мнозинство од , со сосем тенко мнозинство од 50,7 наспроти 49,3 проценти, со што целиот проект 50,7 наспроти 49,3 проценти, со што целиот проект повторно се доведе во прашање, бидејќи сите држави-повторно се доведе во прашање, бидејќи сите држави-членки мора да ја одобрат примената на договорот. членки мора да ја одобрат примената на договорот. Дури по натамошни преговори и концесии за Данска, Дури по натамошни преговори и концесии за Данска, следното гласање во мај 1993 го донесе саканиот следното гласање во мај 1993 го донесе саканиот успех (56,8 наспроти 43,2 проценти).успех (56,8 наспроти 43,2 проценти).Но, проблеми со потребното одобрување имаше и во Но, проблеми со потребното одобрување имаше и во другите држави-членки. Тука се мисли, на навистина другите држави-членки. Тука се мисли, на навистина тенкиот исход на еден тенкиот исход на еден референдум во референдум во ФранцијаФранција (51,05 (51,05 наспроти 48,95 проценти во полза на наспроти 48,95 проценти во полза на „за“„за“)) или или тужбитетужбите против Договорот во против Договорот во ГерманијаГерманија, кои биле , кои биле одбиени од страна на германскиот Сојузен уставен суд одбиени од страна на германскиот Сојузен уставен суд дури во октомври 1993. дури во октомври 1993. Сето ова доведе до тоа Сето ова доведе до тоа Договорот за унијата да влезе Договорот за унијата да влезе во силаво сила со значително задоцнување со значително задоцнување на 1 ноември 1993 на 1 ноември 1993 година.година.

Новини на Договорот од Новини на Договорот од МастрихтМастрихт

Со договорот од МастрихтСо договорот од Мастрихт беше формирана беше формирана една нова организација на Европската унија, една нова организација на Европската унија, која, како што е прикажано на сликата, опфаќа која, како што е прикажано на сликата, опфаќа три столба под еден ист, заеднички кров.три столба под еден ист, заеднички кров.

Европската Унија како градба Европската Унија како градба која се темели на три столбакоја се темели на три столба EEЗ-столботЗ-столбот,, значи соработката што се значи соработката што се потпира на Парискиот договор (ЕЗЈЧ), Римските потпира на Парискиот договор (ЕЗЈЧ), Римските договоридоговори,, како и на EEA, кој сега, со Договорот како и на EEA, кој сега, со Договорот од Мастрихт доживува неколку важни од Мастрихт доживува неколку важни дополнувања и промени.дополнувања и промени. Заедничка надворешна и Заедничка надворешна и безбедносна политикабезбедносна политика (ЗНБП) (ЗНБП) како како „втор столб“, со кој понатаму се развива „втор столб“, со кој понатаму се развива меѓудржавната соработка во областа на меѓудржавната соработка во областа на надворешната политика и истата се поставува на надворешната политика и истата се поставува на договорна основа.договорна основа. Соработката во областите правдаСоработката во областите правда и и внатрешни работивнатрешни работи како „трет столб“. И таа како „трет столб“. И таа не е создадена од ништо, туку тематизира веќе не е создадена од ништо, туку тематизира веќе постојни, но и мошне рудиментарни приоди на постојни, но и мошне рудиментарни приоди на европско усогласување во овие полиња.европско усогласување во овие полиња.

Од Договорот од Мастрихт до Од Договорот од Мастрихт до Договорот од АмстердамДоговорот од Амстердам

Веќе во јуни 1994 година, значи само Веќе во јуни 1994 година, значи само половина година по влегувањето во половина година по влегувањето во сила на Договорот од Мастрихт, беше сила на Договорот од Мастрихт, беше ангажирана таканаречена ангажирана таканаречена рефлексивна групарефлексивна група за подготовка на за подготовка на владината конференција од 1996.владината конференција од 1996. Врз основа на нејзиниот извештај, Врз основа на нејзиниот извештај, Европскиот совет во март 1996 година ја Европскиот совет во март 1996 година ја утврдиутврди работната програма за работната програма за конференцијатаконференцијата. .

Договорот од АмстердамДоговорот од Амстердам

Процесот на реформи со Процесот на реформи со рефлексивната група и владината рефлексивната група и владината конференција се влеа во Договорот конференција се влеа во Договорот од Амстердам како од Амстердам како новнова голема а голема договорна ревизијадоговорна ревизија, по Договорот , по Договорот од Мастрихт. од Мастрихт. Тој беше потпишан во 1997 и влезе Тој беше потпишан во 1997 и влезе во сила на 1 мај 1999. во сила на 1 мај 1999. и донесе и донесе неколку неколку суштински новитети суштински новитети во во сите сите три столбатри столба на ЕУ на ЕУ. .

Подготовката за проширувањето Подготовката за проширувањето на Исток без успехна Исток без успех

Од друга страна не може, а да не се забележи Од друга страна не може, а да не се забележи дека Договорот од Амстердам не исполни една дека Договорот од Амстердам не исполни една од своите главни цели, подготовката на ЕУ од своите главни цели, подготовката на ЕУ за за проширувањето на Исток. проширувањето на Исток. Со тоа, според многу критичари, Договорот од Со тоа, според многу критичари, Договорот од Амстердам Амстердам не му беше „дораснат“ на огромниот не му беше „дораснат“ на огромниот притисок од проблемипритисок од проблеми и загуби уште една и загуби уште една можност за одржливо можност за одржливо продлабочување продлабочување на на интеграцијата, што беше уште потешко бидејќи интеграцијата, што беше уште потешко бидејќи требаше да не ја „промаши“ историската требаше да не ја „промаши“ историската можност за создавање на целосна Европа што можност за создавање на целосна Европа што се овозможи по епохалните промени од се овозможи по епохалните промени од 1989/90. 1989/90.

Теми на владината конференција Теми на владината конференција 20002000 година во Ница година во Ница

ССамо амо после неколкупосле неколку месец по месец по влегувањето во сила на Договорот од влегувањето во сила на Договорот од Амстердам, Амстердам, се одржа меѓувладина се одржа меѓувладина Конференцијата Конференцијата во во НицаНица која која се се занимава со прашањата, кои не можеа занимава со прашањата, кои не можеа да бидат решени во Амстердам, или да бидат решени во Амстердам, или подетално:подетално:големината и составот на Комисијатаголемината и составот на Комисијата на на ЕУЕУ; ; тежењето на гласовите во Советоттежењето на гласовите во Советот на на ЕУЕУ; ; можно проширување на одлуките со можно проширување на одлуките со квалификувано мнозинство квалификувано мнозинство во Советот во Советот на ЕУ;на ЕУ;

Одредбите на Договорот од Одредбите на Договорот од НицаНица

Што се однесува до големината и составот на Што се однесува до големината и составот на Комисијата, Договорот предвидува секоја Комисијата, Договорот предвидува секоја држава-членка од 2005 година да поставдржава-членка од 2005 година да поставуваува само само попо еден член во Комисијата еден член во Комисијата на ЕУ на ЕУ. . Со пристапувањето на 27-та држава-членка Со пристапувањето на 27-та држава-членка (Бугарија и Романија) се ограничува бројот на (Бугарија и Романија) се ограничува бројот на комесари (тој мора да биде под 27). комесари (тој мора да биде под 27). За обезбедување на ист третман на сите За обезбедување на ист третман на сите држави-членки треба да се воведе ротациски држави-членки треба да се воведе ротациски систем. систем.

Донесување на устав на Донесување на устав на Европската УнијаЕвропската Унија

На 4 октомври 2003, под претседателство на На 4 октомври 2003, под претседателство на Италија започна владината конференција, која Италија започна владината конференција, која требаше да дебатира за требаше да дебатира за предлог на предлог на Устав на Устав на ЕУЕУ и да го донесе до Самитот во Брисел на 13 и да го донесе до Самитот во Брисел на 13 декември 2003. декември 2003. И покрај големата надеж не се успеа да се И покрај големата надеж не се успеа да се постигне договор и тоа поради длабоките постигне договор и тоа поради длабоките разлики во мислењата за составот на разлики во мислењата за составот на Комисијата и распределбата на гласовите кај Комисијата и распределбата на гласовите кај одлуките со квалификувано мнозинствоодлуките со квалификувано мнозинство после после жестокажестока караница помеѓу караница помеѓу Шпанија и ПолскаШпанија и Полска од од една страна и другите земји, особено една страна и другите земји, особено Германија и ФранцијаГерманија и Франција од друга страна. од друга страна.

Октомври 2004: Потпишување Октомври 2004: Потпишување на Договорот за уставна Договорот за устав

По исклучително тешки дебати, на 18 јуни 2004 конечно се постигна договор. По исклучително тешки дебати, на 18 јуни 2004 конечно се постигна договор. Свеченото потпишување од страна на шефовите на држави и влади како и Свеченото потпишување од страна на шефовите на држави и влади како и нивните министри за надворешни работи се одржа на крајот од октомври во нивните министри за надворешни работи се одржа на крајот од октомври во истата сала, во која пред точно 50истата сала, во која пред точно 50 години беа потпишани договорите за години беа потпишани договорите за основање на ЕЕЗ.основање на ЕЕЗ.

Процес за ратификација за Процес за ратификација за Договорот за уставДоговорот за устав

Во ноември 2004 започна и процесот на донесување на Во ноември 2004 започна и процесот на донесување на уставот од страна на 25 држави-членки, во поголем дел уставот од страна на 25 држави-членки, во поголем дел преку парламентарна постапка, но дел и преку преку парламентарна постапка, но дел и преку референдуми. референдуми.

• Почетокот го означи Литванија (парламент) веќе во Почетокот го означи Литванија (парламент) веќе во средината на ноември 2004, потоа следуваа средината на ноември 2004, потоа следуваа

• Унгарија (парламент, 20 декември 2004), Унгарија (парламент, 20 декември 2004), • Словенија (парламент, 01.02.2005),Словенија (парламент, 01.02.2005),• Италија (парламент,06.05.2005), Италија (парламент,06.05.2005), • Грција (парламент, 19.04.2005), Грција (парламент, 19.04.2005), • Словачка (парламент, 11.05.2005), Словачка (парламент, 11.05.2005), • Шпанија - првата земја со референдум - (76,73%: Шпанија - првата земја со референдум - (76,73%:

да;17,24: не; потврдено од страна на парламентот на да;17,24: не; потврдено од страна на парламентот на 19.05.2005) 19.05.2005)

• Австрија (парламент, 25.05.2005) како и Австрија (парламент, 25.05.2005) како и • Германија (парламент, 27.05.2005). Германија (парламент, 27.05.2005).

ННиски удари за проектот иски удари за проектот „Европски устав“„Европски устав“

Но, потоа следуваа Но, потоа следуваа два ниски ударидва ниски удари едноподруго за проектот едноподруго за проектот „Европски устав“, кои предизвикаа, уставот да не може повеќе „Европски устав“, кои предизвикаа, уставот да не може повеќе да се реализира во постојната форма. да се реализира во постојната форма. Од една страна Од една страна референдумот во Францијареферендумот во Франција на 29 мај 2005 на 29 мај 2005 година, во кој беше година, во кој беше одбиен Договорот за уставодбиен Договорот за устав со јасно со јасно мнозинство од 54,87% (против) наспроти 45,13% (за) при мнозинство од 54,87% (против) наспроти 45,13% (за) при забележливо учество во гласањето од 69,74%. забележливо учество во гласањето од 69,74%. А само неколку дена подоцна, А само неколку дена подоцна, референдумот во Холандијареферендумот во Холандија, на , на кој гласаа дури 61,8% против и само 38,2% за. И тоа во две кој гласаа дури 61,8% против и само 38,2% за. И тоа во две членки-основачи на ЕЕЗ!членки-основачи на ЕЕЗ!Со тоа избирачите им сигнализираа на своите влади јасно Со тоа избирачите им сигнализираа на своите влади јасно „стоп“; дека на ЕУ повеќе не и се дозволува да постапува така „стоп“; дека на ЕУ повеќе не и се дозволува да постапува така и понатаму и едноставно да го пречекорува дневниот ред. и понатаму и едноставно да го пречекорува дневниот ред. И јасното „за“ на референдумот, одржан на 10 јули 2005 во И јасното „за“ на референдумот, одржан на 10 јули 2005 во Луксембург, не смени ништо.Луксембург, не смени ништо.

Така ни се поставуваат две прашања. Така ни се поставуваат две прашања. Како прво, прашањето за Како прво, прашањето за причините за ова одбивањепричините за ова одбивање; и ; и како второ, прашањето за како второ, прашањето за последиците. последиците.

Како понатаму?Како понатаму?

Дали Дали сознанијата засознанијата за развојот на ЕУ би можеле да развојот на ЕУ би можеле да помогнат за да се одговори на ова прашањепомогнат за да се одговори на ова прашање и да и да можеме да даваме прогнози за нејзиниот можеме да даваме прогнози за нејзиниот натамошен развој. натамошен развој. Во секој случај веројатноста дека 27 држави-Во секој случај веројатноста дека 27 држави-членки, ќе можат заеднички на ваков начин да членки, ќе можат заеднички на ваков начин да одат понатаму одат понатаму е намаленае намалена од претходно од претходно споменатите причини.споменатите причини. Освен тоа, во случаите, во кои задолжително е Освен тоа, во случаите, во кои задолжително е неопходна неопходна едногласностедногласност - на пример кај - на пример кај барањата за пристапување на други земји - барањата за пристапување на други земји - реакциите се поконзервативни отколку реакциите се поконзервативни отколку досегадосега. Тоа најмногу се однесува на разговорите . Тоа најмногу се однесува на разговорите со Турција како и со државите од Балканот.со Турција како и со државите од Балканот.