1

8. Ikasgaia

NATURA ZIENTZIAK GELAREN KUDEAKETA ETA ANIZTASUNAREKIKO ARRETA

8. Ikasgaia. Natura Zientziak gelaren kudeaketa eta aniztasunarekiko arreta8.1.- Gelako komunikazioa nola hobetu dezakegu?8.1.1. Talde handia, ikaskideak.8.1.2. Talde-lanak.8.1.2.1 Talde lanean egiteko jarduerek adibideak:8.1.2.2 Taldeen eraketa8.1.2.3 Bakarkako lana eta talde lanaren arteko erlazioa8.1.2.3.a Bakarkako lana. 8.1.2.3.b Talde lanaren berrelaborazioa8.1.2.3.c Talde txikien bateratzea (aurkezpena). 8.1.3. Talde handian sortzen diten elkarrekintzak.8.1.3.1.a Planifikazioa eta prestakuntza.8.1.3.1.b Saioen hasiera8.1.3.1.c Jarduerak egin bitartean (garapena)8.1.3.1.d Amaieran8.2. Ikasleen aniztasuna fisika eta kimikako gelan8.2.1 Ikaskuntzarako interesen eta motibazioaren aniztasuna8.2.1.1. Curriculum edukiak ikasleen ideiekin eta eguneroko bizitzako gertakizunekin erlazionatu8.2.1.2. Ikaskuntza maila eta erritmoen aniztasuna8.3. Beste diskriminazioak: genero, arraza aniztasuna

2

Bai esperientzia zabala duten irakasleentzat, bai irakasle berrientzat kezka eta ardura gehien sortzen duen gaietakoren bat, gelan edo ikas-taldeen baitan agertzen diren jarreren eta gaitasunen aniztasunaren trataera izaten da. Ikasgelan GATAZKAK edo ARAZOAK sortzen direla onartu behar dugu (DBHn dugun aniztasuna adibidez).

Zeintzuk dira ondorioak? Hainbat gai aztertu behar ditugu, adibidez:

1.- Gelaren antolakuntza eta gelako giroa. Gelaren kudeaketa.

2.- Jarduerei dagokion testuingurua.

3.- Ikaskuntza-jarrerak, motibazioak, interesak.

4.- Irakatsi behar ditugun edukien hautaketa.

Ikasleak ikas dezan zer behar du?

Pentsatu (adibidez Piaget eta Ausubelen ereduak gogora itzazue), eta hau gerta dadin bai material didaktikoekin bai pertsonekin elkarrekintza (hizkuntzaren bitartekaritzaz) gertatu behar da (Vygotskyren eredua gogora ezazue).

Sekuentzia didaktikoen elaborazioan eragina du.

Antonio de Pro

Ikuspegi orokorra. Problema: SEKUENTZIA DIDAKTIKOAK PAPREAN ELABORATU BEHAR DIRA, BAINA ERREALITATEAN ZER DUGU?

Amparo Vilches

3

Baina ikasle batzuen kasuan ikas interes eza egon daiteke, edota ez dute lan ohiturarik edota ez du taldearekiko inolako lan jarrerarik, edota ez dituzte gaitasunik garatu. Gainera premiak dituzten ikasleak izan ditzakegu (aniztasuna).

Irakasleriak gai hauen kudeaketarekiko erantzun gutxi eta esperientzia gutxiizaten ditu. Guztiok unibertsitatean ikasi dugun bezala irakasten badugu, azalpenaren metodologia ikasle guztientzat baliagarria izango al da? Nola kudeatuko ditugu lan praktikoak edo problemak? IKASLE EZBERDINENTZAT METODOLOGIA EZBERDINAK (DBHn bereiziki)

Batxilergoan ikasleen hautaketa izaten dugu baina ez dugu horrelakorik izaten derrigorrezko bigarren hezkuntzako lehen ikasturteetan.

Irakasleen beldurrak asko izaten dira, adibidez gelan zarata eta desordena egotea. Baina ikasleek zerbait egitea lortu nahi badugu elkarren artean hitz egin behar dute, eztabaidatu behar dute, galdetu behar dute, taldeka aritu behar dute, ebaluatu behar dute (autoebaluatu eta koebaluatu behar dute) eta jarduera praktikoak egin behar dituzte.

4

Beraz fisika eta kimikako irakasle izateak gelan ikaskuntza gela giro egokiaikaskuntza gela giro egokiaikaskuntza gela giro egokiaikaskuntza gela giro egokiaeta kolektiboki ikaskuntza bultzatzeko baloreakkolektiboki ikaskuntza bultzatzeko baloreakkolektiboki ikaskuntza bultzatzeko baloreakkolektiboki ikaskuntza bultzatzeko baloreak sortzeko inguruneak diseinatzea eta jarraitzea ondorioztatzen du. Honetaz gain ikaskideen arteko komunikazioa eta kooperazioa indartu behar dugu, ideien ikuspuntu guztiak adierazi eta hauekiko errespetoa izan behar dugu, eta autonomia garatu behar dugu.

Ez dute konponbide erraz eta unibertsalik baina hausnarketa egitea komenigarria da.

5

1.1.1.1.---- Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?Gela giza komunikazio egoera eta gunea da.

FISIKA ETA KIMIKAKO IRAKASLEA FISIKA ETA KIMIKAren

ezaugarriak: abstraktua, konplexua …

IKASLEAK

Lanean egin behar ez arren kontutan izatea funtsezkoa da

6

- Paso egiten dutela.

- Partikularrekoak azalduko dit.

- Ez dute errespeturik.

- Kopiatzen dute edo kopiatzeko nahia dute.

- Ez dute gaian parte hartzen (buruan beste gaiak dituzte)

- Beste gaiei buruz hitz egiten dute

- Ez zaiela entzuten diote ikasleek

- Ez duela interesik (gaiak).

- Aspergarria dela (gaia, klasea, irakaslea …)

- Ez dutela ulertzen (gaia).

- Ez zaiela ongi irakatsi egin beharrekoa eta ez dakitela jarraitu behar den prozedura (galdu egiten direla) problemak ebazterakoan.

- Ez zaiela egokia iruditzen testu liburua.

- Talde lana nahi izaten dute kalifikazio berdina lortzeko.

-…

IkasleekIkasleekIkasleekIkasleek::::

DIAGNOSTIKOA

7

Irakasle ikuspegitik zer esan dezakegu?

- Ez dutela irakurtzen.

- Testu liburuak aldatzea lan zama handia dela.

- Denbora gutxi dagoela.

- Gelan lan gehiago egin behar dutela eta azkarrago egin behar dutela.

- Etxeko lanak egin behar direla.

- Ikasleak soluzioetan parte hartzen saiatu behar direla eta ikastea beraien ardura ere badela,

- Norbanakako lana talde lana baino errazago ebaluatzen da.

- …

DIAGNOSTIKOA

8

Ikaslea nolakoa da?

“Irakasle guztien artean kimikakoa da hoberena. Liburua baino gehiago ariketak eta materialak ekartzen dizkigu. Gelara ekarritako artikuluak irakurtzen ditugu eta ariketak (galderak eta problemak) egiten ditugu. Klaseak aktiboak eta ezberdinak dira baina oso astiro egiten ditugu jarduerak. Gure errua da baina beste irakasgaietan horrelakorik ez dugu egiten ikasi eta ez dugu horrelakorik egiteko inolako ohiturarik”

Ikasle baten komentarioak

9

1.- Ikasten irakatsi behar zaie. Ez badakite nola ikasi nola hobetuko dugu komunikazioa? IKT –az gain komunikazioa hobetzeko aukerak daude.

2.- Ikasteko ohiturak eta jarrerak sortu behar ditugu ikasgelan.

3.- Ikasleek ardura dutela ohartu behar dute.

4.- Ikastegiaren zeregina da. Irakasle guztion artean talde lanak egiteko, jarrera eta ardurak zeintzuk diren irakatsi behar dizkiegu

5.- Guzti hau balioetsi edo baloratu behar dute.

HIPOTESIAK

10

1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak....

1.2. Talde1.2. Talde1.2. Talde1.2. Talde----lanaklanaklanaklanak....

1.3. Talde handian sortzen diten elkarrekintzak1.3. Talde handian sortzen diten elkarrekintzak1.3. Talde handian sortzen diten elkarrekintzak1.3. Talde handian sortzen diten elkarrekintzak....

1.1.1.1.---- Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola Gelako komunikazioa nola hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?hobetu dezakegu?

GELAN

DINAMIKA

AUKERAK

11

1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak1.1. Talde handia, Ikaskideak....

Talde bakoitzak bere arauak sortzen ditu, zer egin daitekeen eta zer ezin den egin badakite, “ongi ikustearekin” erlazionatuta dago, zer ezkutatu behar den ere badakite…. Ikasleek nahi duten (guztia) egin daitekeela uste dute.

12

Behin batean gela batetako irakasleak bere gelako arauak azalduzituen (zer egin daitekeen eta zer ez eta errespetatzen ez bazenzeintzuk izango ziren zigorrak, gainditu gabeak edo suspentsoak nola errekuperatu…)

Irakaslea hitz egiten zegoen bitartean, ikasleek elkarren artean hitz egiten dute eta batek beste bati koadernoa botatzen dio. Berehala irakasleak kanporatzen du.

Ikasleek pentsatzen dute:

Ikasturtea hasteko baigiro txarra eta petrala!

Horrela jarraitu behar badugu…Ez zigortzeko zer egin behardugun ikasi beharko dugu.

Arauak ez jarraitzekoEra berean zigortua

ez izatekozer egin behar da?

Irakaslea haserre badagonotak nolakoak izango dira?

13

“Beste ikastegian ikaslearen konplizitatearekin ikasleen parte hartzea bultzatu nahi da. Ikaskide guztiak ikasi dezaketela eta ikasi behar dutela sinesten du irakasleak. Ingurunean gertatzen denarekin erlazionaturik dauden eduki baliagarriak ikas daitezkeela uste du.Ikasleei laguntza eta lankidetza eskatzen die, beraien parte hartzerik gabe ezinezkoa dela azpimarratuz.

Lana ongi egiteko arauak denon artean finkatu behar direla jakinarazten du baina zehatz-mehatz errespetatu behar direla dio.

Bat-batean ikasle batek beste bati koadernoa botatzen dio eta eztabaida sortzen da. Irakasleak ikasleei eskatzen die bost minutuetan taldeka eztabaida dezatela zer egin behar den honelako kasuetan. Ondoren arbelean idatzi eta eztabaidatzen dira proposamenak. Irakasleak hausnarketa bultzatzea lortu duela uste du eta arauak finkatu dituela uste du”

14

Ikasturte hasierako lehen minutuak lan-arauak ezartzeko une nagusiak izaten dira, gelako bizikidetza eta lankidetza gidatu behar baitute. Diskurtso eta praktika bakoitzak itxaropenak, sentimenduak eta baloreak ditu, eta ondorioztatzen eta sortzen ditu ideia eta lan jarduera ezberdinak.

Guzti honek lana suposatzen du, koherentea izan behar dela, ez dutela hainbat ikasleek parte hartu nahi, ahaztu egingo direla eta berrikusi beharko direla (arazoak beti gerta daitezke).

Taldeak bere izaera eta dimentsio instituzionala du. Inkontziente kolektiboa antolakuntzan eta funtzionamenduan adierazten da.

o Kideen artean loturak ezartzen dira: onarpen, gaitzespen, indiferentzia.

o Helburuei buruzko itxaropenak daude: ikasi, paso egin…

o Lan arauak daude: egitean, parte hartzean…

15

Lan arauek funtzionamenduari eragiten diote (jarduera guztietan). Ikasgelan kontratu didaktiko inplizituakinplizituakinplizituakinplizituak sortzen dira (nola ebatzi arazoak, zer egin gelan, irakaslearen azalpenarekiko jarrera zein den, laborategian lana nola egin, apunteak ikaskideei utzi ala ez…)

Helburuak, arauak eta baloreak. Esplizitatzen dira ala tradizioak agintzen al du? Adibidez problema batean datu guztiak soilik ipini behar dira ala erreproduktiboak izan behar dute? ADIBIDEZ KAFE KATILU BATEAN ZENBAT AZUKRE KOSKOR DISOLBA DAITEZKE?

Taldeak izan ditzake bere arauak, Adibidez ikasteko jarrera erakuste duena baztertu.

Dominanteak inposatzen dira edo erreproduzitzen dira inpizitoak baldin eta ez baditu irakasleak gelan beste batzuen adostasuna esplizitatzen.

Ikaskuntzarako kontratu didaktikoak ezarri behar dira. Ikasleak bere aurre ezaguerekin zer egin behar duen, nola ikasi behar duen, nola eraiki behar dituen ideia eta balio berriak. Hau lortzeko zer da egokiena?

16

KafezKafezKafezKafez betetakobetetakobetetakobetetako katilukatilukatilukatilu batean batean batean batean zenbatzenbatzenbatzenbat azukreazukreazukreazukre koskorkoskorkoskorkoskor disolbadisolbadisolbadisolbadaitezkedaitezkedaitezkedaitezke????

• 1.- EGOERA KOALITATIBOKI AZTERTU, problema mugatuz eta definitu, baldintzak esplizitatuz

• Ikasleek baldintza hauek proposatzen dituzte:� Azukrea� Azukrearen disolbagarritasuna uretan� Kafea. Mota, bere egoera termikoa,....� Katiluaren ezaugarriak� Denbora

• Erabakiak-Mugatzeko (ALDAGAIAK):� Azukrea glukosa edo sakarosa izango da. Koskorra pisatu

ondoren masa 5,53 g izango da. Bere dimentsioak hauek izango dira: 2cmx1,7cmx1,2cm

� Kafe mota ez dugu kontutan hartuko eta egoera termikoa disolbagarritasunarekin erlazionatuko dugu. Internet-en disolbagarritasuna uretan aurki daiteke. Denbora ere hemen sar dezakegu suposatuz behar aina hartzen dugula. %67 sakarosarentzat 20 gradutan.

� Katiluaren bolumena V=330 ml

17

• 2.- KALKULATU NAHI DEN MAGNITUDEARI BURUZ ERAGIN DEZAKETEN FAKTOREEI BURUZ HIPOTESIAK PROPOSATU.

• MENPEKOTASUNA ZEIN MOTATKOA DEN ADIERAZI• EGOERA LIMITEAK IMAGINATU ETA ONDORIOAK ATERA.• Ikasleei hipotesiak proposatzen derrigortzen zaie, parametroak

imajina dezaten, nola parte hartzen duten,....• Hipotesi egokiak eta desegokiak eztabaidatuz, sakonduz eta landuz:

imajinazioa eta sormena bultzatuz eta kontzeptuak egituratuz.• Azukre koskor kopurua=f(T, V, 5,53g/koskor bakoitzeko)• T eta V azukre koskor kopuruarekin zuzenki proportzionala da.• Azukre koskor bakoitzaren masa azukre koskor kopuruarekin

inbertsoki proportzionala da.• Tenperatura infinitoa bada karamelizatzen edo degradatzen da.• V infinito bada azukre koskor kopurua ere infinitoa da.• V zero bada azukre koskor kopurua txikiagoa edo zero da.• Azukre koskorraren masa handitzen bada infinitoa izan arte kopurua

zero egiten da eta zer bada kopurua infinitoa edo oso handia egiten da

18

• 3.- EBAZPEN ESTRATEGIA POSIBLEAK ELABORATU ETA ESPIZITATU. Teoriaren koherentziarekin kontrastatu.

• AZUKRE KOSKOR KOPURUA = (Disolbagarritasuna tenperaturan)X(V)/ (koskor baten masa)

• 4.- EBAZPENA AZALIZATU, EGITEN DENA IDATZIZ ETA FUNDAMENTATUZ. BETI ESANAHIA PROPOSATU. Alternatibak, zuzenketak, frogak, entseiuak, fundamentazioetan pentsatu. Eskatzen digutena kalkulatu.

• Analisi dimentsionala:• Kopurua= g/ml x ml / g/koskor ONGI DAGO

• PROPORTZIONALTASUNAK EGOKIAK DIRA

19

• 5.- EMAITZA AUTOEBALUATU (analizatu hipotesi eta kasu limiteen arabera). Ezagutzen koherentziaren arabera. Erantzuna arrazoizkoa al da? Erantzuna zentzuzkoa al da? Egokitzen al da? Bide ezberdinak jarraituz emaitza berdina al da?

• Azukre koskor kopurua= 0,67x 330 ml / 5,53g/koskor = 39,98 koskor

• Handia da bolumena, asko disolbatzen da eta koskorra txikia da, beraz emaitzak logikoa dirudi. Normalean azukre dexente disolbatzen da kafean edo uretan edo goxokiak egiten direnean, beraz emaitzak bere logika du.

20

• 6.- INTERPRETAZIO EZBERDINAK PROPOSATU. GIZARTEAREKIN ETA TEKNOLOGIAREKIN BA AL DAGO ERLAZIORIK?

• Goxokiak edo postreak egiterakoan azukre asko erabiltzen da. Oso disoluzio liskatsuak lortzen dira. Oso gozoak izaten dira. Industrian eta etxean erabiltzen da

21

• 7.- PROBLEMA BERRIAK PLANTEATU, IKASKUNTZA ESANGURATSUAGOA BULTZATZEKO.

• Proba berriak egin daitezke:• Sukaldean edo laborategian• Interneten informazioa aurkituz• Interneten informazio gehiago aurkituz problemen ebazpenari buruz. Edo disoluzioei buruz (nola kalkulatu disoluzioen konzentrazioa)

22

Ikaskideen artean esperimentatzeko, partekatzeko, hausnarketak eta bizipen berriak lortzeko denbora emandenbora emandenbora emandenbora eman behar da (ez gehiegi baina bai 10 minutu). Ez da denbora galtzea baizik eta taldea eratzea suposatzen duenez etorkizunari begira oso errentagarria da. Ikasleek proposamenak eta aldaketak egitea eta adosteak laguntzen du eta denbora hori etorkizunerako oso positiboa bilakatzen da.

1. Irakasleak denbora gutxi badu ere, hasieran ikasleekin ADOSTU behar du, eta talde funtzionamendu arauak gelan adierazi behar dira (adostu) kontratuak edo hitzarmenak finkatuz. Ikaskideen artekoak izango dira eta fisika-kimikako ikasgelan gertatuko den guztiari buruzkoa izan da: zer egingo den, zein helburuekin, nola, zein arauekin, norberaren ardurak zeintzuk izango diren, , nola ebaluatuko den, ez betetzearen ondorioak zeintzuk izango diren… Esplizitatu behar dira. Ikus adibideak.

2. Lan kooperatiboak egin daitezke. Gaitasunak garatzeko lagungarria da.

23

3. Erabakiak betetzea eskatu behar da. Beharrezkoa bada berriz adostu eta erabaki berri bat onar daiteke. Adostutakoa uneoro gogoratu behar da eta bete ez dena jakinarazi behar da.

4. Jarduerak egin aurretik gogoratu eta arrazonatu behar dira arau guztiak. Arauak jarduera bakoitzean zehaztu behar dira.

5. Taldeek homogeneoak izan behar dute. Talde lanean aritzeko bakarka lan egin behar da (lan egiten jakin behar da) eta bakoitzak jarduera guztiak egin behar ditu. Ezberdintasunak berdindu behar dira justizia, tolerantzia eta solidaritatea bultzatuz.

6. Lana gardentasunez egin behar da, egindakoa arrazoitu behar delarik. Ebaluazioan gardena izan beharra dago. Empatia eta emozioetan positibotasuna bilatu behar da.

7. Adostutakoak betetzen ez direnean lehendabizi arazoa sortu duen ikaslearekin hitz egin behar da. Nerabeak direnez beste taldekideen iritzia garrantzitsua da,

8. Ikasleriaren sentimenduak eta emozioak aintzat hartu behar dira.Pertsonak hezi egiten ditugu.

9. Arazoak zatika ebatzi behar dira. Askotan osotasunean tratatzea konplexuegia izan daiteke.

10. Ikasleen portaera bat-batean aldatzea oso zaila denez progresiboki egitea komenigarria da.

24

11. Nerabeak direnez helduen proposamenak baztertuko badituzte ere irakasleak ez ditu jarduerak ezabatu behar. Egiteko eta ikastekogaitasuna izaten dute, eta askotan esaten dute ez da benetakoa izaten.

12. Ikastea eta gainditzea (arrakasta izatea) balioetsi behar dute. Ikastea ez da soilik ezaguerak ikastea baizik pertsona bezala hezi egiten (bizitzarako prestatzea). Lehendabizi talde bezala bizikidetza posible egin behar da eta ondoren beste helburuak ipini behar dira.

25

ARAUEN ADIBIDEAKARAUEN ADIBIDEAKARAUEN ADIBIDEAKARAUEN ADIBIDEAK

-Norberak gertakizunen azalpenei buruz eta ideia fisiko-kimikoei buruz ez eztabaidatu eta ez inposatu taldeari. Idatzi ideia guztiak eta guztiok erabaki behar dute zein den hoberena.

- Lankideen iritziekiko solidarioagoak izatea.

- Laguntza behar dugunean irakasleari eskatu.

- Taldekide guztien artean lana banatzea eta egindakoa entregatu aurretik beste lankideei aurkeztea.

- Norbaitek lana egin nahi ez badu konbentzitu behar diogu.

- Guztiok behar den guztia ulertu eta behar den guztia egiten ikasi behar dugu.

- Ebaluazioa baino lehen lan guztiak eginak egon behar dute.

- Taldekide batek lana egiten ez badu edo gaizki egiten badu jakinarazi behar zaio. Taldekide guztiek jakin behar dute ongi egiten.

- Taldekideei lagundu (ulertzen edo egiten)

- Lanak lehendabizi bakarka egin behar dira eta ondoren taldeka. Adibidez ezagutuko duzuen problema. Zenbat metro egin ditu 0tik 5 segundu arte e=25+40t-5t2? DOKUMENTU honetako 34. orriko eskema jarraitzen al dugu? J. L. RAMÍREZ, D. GIL, J. MARTÍNEZ (1994) La resoluciLa resoluciLa resoluciLa resolucióóóón de problemas de fn de problemas de fn de problemas de fn de problemas de fíííísica y de qusica y de qusica y de qusica y de quíííímica como investigacimica como investigacimica como investigacimica como investigacióóóónnnn, CIDE, Madrid Ebaluaziorako bakarkako lanak eta lan kolektiboak baliagarriak izatea. GEHIAGO

- Taldeen artean lankidetza egotea.

26

ARAUEN ADOSTASUNA ETA KONTRATUAARAUEN ADOSTASUNA ETA KONTRATUAARAUEN ADOSTASUNA ETA KONTRATUAARAUEN ADOSTASUNA ETA KONTRATUA

DBHko X Mailako 6 taldeen idazkariak eta …. irakasleak taldeen iritziak jaso ondoren eta klaseko adostasunak aintzat hartuta ondorengo kontratua idazten eta sinatzen dute:

1.- Talde bakoitzean ikasle bakoitzak pentsatzen duena adieraz dezake, adierazitakoa guztiek errespetatuko dute eta guztion artean lagundu behar gara.

2.- Talde lanean sinesten dugunez talde lanean aritzeko bizikidetza ona izan behar dugu ahalik eta emaitza hoberenak horrela lortuko baitugu.

3.- Zalantzak taldean argitzen saiatu behar gara. Ezinezkoa bada irakasleari eskatuko zaio laguntza. Horrela soilik beharrezkoa denean irakaslearengan joko dugunez irakasleak beharra duen taldearekin arituko da, eta bestalde, taldekideekin zalantzak argituz gehiago ikasten dugu.

4.- Ez dugu lana banatuko talde lana egiterakoan. Guztiok jarduera guztiak egin behar ditugu zeren bestela taldekide guztiek ez dute ikasiko guztia eta ez dute jakingo guztia egiten.

5.- Laborategiko lan praktikoak egiterakoan lana banatuko dugu baina egiten den guztia guztiok ulertuko dugu eta guztiok den-dena idatzi egingo dugu eta ideia guztiak idatzi egingo ditugu. Horrela guztiek ikastea bermatuko dugu eta ez soilik egiten duenak edo idazten duenak.

27

6.- Guztiok egingo ditugu etxeko lanak eta klaserako behar diren materialak eraman egingo ditugu. Talde lana egiten hasi aurretik bakoitzak lan guztiak egin behar ditu. Horrela konparatu eta hoberena izango da taldearen emaitza.

7.- Taldekide guztiek guztien lana kontrolatuko dute eta egin beharrekoak gogora araziko dute.

8.- Azken kalifikazioan taldearen funtzionamendua eta egindako hobekuntzak %10 balioko dute.

9.- Azken ebaluazioan talde lanaren balorazioaz gain bakoitzak egindako lanak kontutan hartuko dira.

10.- Ezin dira egin garrasiak eta beharrezkoak ez diren zaratak lana ongi egiteko eta hobetzeko kontzentrazioa behar baita.

11.- Ulertzeko iritziak erkatzeko eta ikasteko irakasleari eta gainontzeko ikasle guztiei errespetuz entzutea hitzematen dugu.

Donostian 2012ko urtarrilaren 19a

28

1.2. Talde1.2. Talde1.2. Talde1.2. Talde----lanak (talde txikiak).lanak (talde txikiak).lanak (talde txikiak).lanak (talde txikiak).Ikastea bultzatzen duen gelako egitura da. Ikaste unitateak talde txikiak dira.

Talde lanak ↔ Metodologia (adibidez zenbat azukre koskor disolba daitezke katilu batean edo harria erortzen bada talka egingo al dugu problemaren ebazpena)

Ongi antolatu eta arautu behar da funtzionamendua (kontratua). Talde lanean aritzeak bakarka lan egitea baino gehiago suposatzen du:

1.- Lehendabizi jarduerak bakarka egin behar dira.

2.- Erkatu eta emaitza hoberenak aintzat hartuaz hobetu behar dira.

3.- Talde lanak kalifikazio ezberdinak izan ditzake. Ebaluatzeko unean kalifikazioaren zati bat izan behar du, inoiz >%50. Funtzionamendua eta aurrerakuntza balioetsi behar da. Bakarkako lanak egiten ez badira talde lanek ez dute inolako baliorik.

4.- Ebaluazio irizpideak ongi finkatu behar dira (ebaluazio matrizea).

29

Hainbat kasutan beharrezkoa da,

giza taldean integratzen laguntzen baitu, ardurak eta konpromisoak hartu behar direlako, lagundu behar delako eta laguntza eskatzenikasi behar delako, bakoitzaren puntu ahulak eta sendoak zeintzuk diren ikasteko baliagarria baita

eta

bestalde, ikaskideen arteko irakaskuntza-ikaskuntza bultzatzen delako (norberaren eta besteen arazoak konpontzen baitira).

Ez dute kopiatu behar taldearen barnean ezta taldeen artean.

30

Zein da baliorik eta zailtasunik handiena?

Pertsona (ikasle) bakoitza beste pertsonen ideia, ohitura, ezagueren eta ikuspuntuen aurrean jartzea.

Norberak egin eta erantzun behar du baina beste ikaskideena baita ere ulertu behar du. Ikasle guztiek adimena aktibatu behar dute (erne eduki behar dute)

Kooperazioa bultzatu behar da. Besteena entzunez norberarena aberastuz eta egokituz.

Besteekin eztabaidatzerakoan ikasleek duten arrazoitze gaitasunahobetzen da, kontraesanak ekiditen baititu eta ideiei esanahia ematen baitie. Besteek epaitzen dute logika eta egokitasuna.

31

Ikuspegi egozentrikoak gainditzeko biderik aproposenetarikoena KOOPERAZIOA da. Malgutasuna eta koherentzia funtsezkoak dira. Adierazten dutena aintzat hartuko denez dituzten zurruntasunak eta estereotipoak ekiditen ikasten dute

Talde lanean aritzea ikasle guztientzat positiboa da: Zailtasun gehiago dutenentzat, gutxiago dutenentzat edo mota ezberdinetako zailtasuna dutenentzat: zalantzak planteatzen dira, ideiak, arrazonamenduak eta adierazpenak berrelaboratuz eta hobetuz.

Ez du suposatu behar irakaslearentzat lan gehiago.

Ez da erraza kooperatibotasuna lortzea. Bakarkako lana egin behar da. Soilik errentagarria da aurrez lana egina badago.

Irakasleak talde lanetarako jarduera aproposenak hautatu behar ditu, taldeak era egokian eratu behar ditu eta bakarkako lanak eta talde lanak ongi neurtu behar ditu.

32

1.2.1 talde lanean egiteko jarduerek adibideak1.2.1 talde lanean egiteko jarduerek adibideak1.2.1 talde lanean egiteko jarduerek adibideak1.2.1 talde lanean egiteko jarduerek adibideak::::

Adibidez lan praktikoak edo problemak ikerketa moduan diseinatzeko eta garatzeko

� Ikuspuntu ezberdinen proposamena eta adierazpena burutu behar denean.

� Informazio berriak edo datuak aurkitu behar direnean.

�…….

Taldekide guztiek dituzten zailtasunak gainditzeko eta ikuspuntuezberdinak kontrastatzeko talde heterogeneoak osa daitezke. Taldekideen gaitasunak eta interesak aintzat hartu behar badira talde homogeneoak osa daitezke.EZBERDINTZEA ETA KOORDINAZIOA funtsezkoak dira. Sakontzeko ikuspuntu ezberdinak aintzat hartu behar dira (ikasleen joera naturala ahalik eta gehien sinplifikatzea eta azaleko adierazpenak proposatzea izaten da). Ikuspuntu ezberdinak proposatuz, konparatu, ebaluatu, eztabaidatu eta kontsentsua lortzeko negoziatu behar du.

Ez da lana banatzea, ez baitago ikaskideen elkarrekintzarik :

1.- Helburuak ongi zehaztu behar dira.

2.- Aurrez bakarka egin behar da.

3.- Kooperazio arauak erabili behar dira taldean.

33

IRAKASLEAK PROBLEMA PLANTEATZEN DU: DISEINATU, GARA TU ETA EBALUAIRAKASLEAK PROBLEMA PLANTEATZEN DU: DISEINATU, GARA TU ETA EBALUA TU ESPERIMENTUAK TU ESPERIMENTUAK …………..IKASLEAK PROBLEMA MUGATZEN DU (1)IKASLEAK PROBLEMA MUGATZEN DU (1)

Aurre Ezaguerak edo dakiguna (2 eta 3)

Zein aldagaiek erlazioa duten problemarekin: Zein da menpeko aldagaia (2)? Zein aldagai (3) aske ditugu?Askea aukeratu. (4)

Hipotesien analisia eta balorazioa:

Diseinu esperimentala

Materialen aukeraketa (11) eta akzioak: Datuak (6,7,8,9,10)

Emaitzen interpretazioak (12)

Ezaguera Ezaguera zientifikoa (1etik zientifikoa (1etik 12ra)12ra)

Ondorioak eta ezaguerak: TXOSTENA IDATZIGizarte mailakoak, problema berriak, ezaguera berriak eta abar. (1etik 12ra)

hausnarketa

Kontzeptuak eta printzipioak (legeak)

LORTZEN DUTE

Eboluzio Kognitiboa, hizkuntzaren eboluzioa, garapen psikomotorea…

IKASLEEK EGITEN DUTE

Aukeratu. Formulatu5

Akzioak5

Emaitzak Dedukzioa5

Finkatuko zenituzkeen baldintzak eta neurketa (6)Akzioak; Aldagai askearen definizioa eta neurketa (7)Aldagai askearen emaitzak (8)Konparatzeko Kontrola.. (9)Errepikapenak. (10)

34

Erroskila goxoak egiteko esperimentuak diseina, garatu eta

ebalua itzazu

35

Etxeko korridoreko lanpara etengailuekin piztea eta itzaltzea

simulatzeko esperimentuak diseinatu garatu eta ebaluatu

36

Etxeko korridoreko lanpara etengailuekin piztea eta itzaltzea siEtxeko korridoreko lanpara etengailuekin piztea eta itzaltzea siEtxeko korridoreko lanpara etengailuekin piztea eta itzaltzea siEtxeko korridoreko lanpara etengailuekin piztea eta itzaltzea simulatzeko mulatzeko mulatzeko mulatzeko esperimentuak diseinatu garatu eta ebaluatuesperimentuak diseinatu garatu eta ebaluatuesperimentuak diseinatu garatu eta ebaluatuesperimentuak diseinatu garatu eta ebaluatu …………..IKASLEAK PROBLEMA MUGATZEN DU (1)IKASLEAK PROBLEMA MUGATZEN DU (1)

Aurre Ezaguerak edo dakiguna (2 eta 3)

Zein aldagaiek erlazioa duten problemarekin: Zein da menpeko aldagaia (2)? Zein aldagai (3) aske ditugu?Askea aukeratu. (4)

Hipotesien analisia eta balorazioa:

Diseinu esperimentala

Materialen aukeraketa (11) eta akzioak: Datuak (6,7,8,9,10)

Emaitzen interpretazioak (12)

Ezaguera Ezaguera zientifikoa (1etik zientifikoa (1etik 12ra)12ra)

Ondorioak eta ezaguerak: TXOSTENA IDATZIGizarte mailakoak, problema berriak, ezaguera berriak eta abar. (1etik 12ra)

hausnarketa

Kontzeptuak eta printzipioak (legeak)

LORTZEN DUTE

Eboluzio Kognitiboa, hizkuntzaren eboluzioa, garapen psikomotorea…

IKASLEEK EGITEN DUTE

Aukeratu. Formulatu5

Akzioak5

Emaitzak Dedukzioa5

Finkatuko zenituzkeen baldintzak eta neurketa (6)Akzioak; Aldagai askearen definizioa eta neurketa (7)Aldagai askearen emaitzak (8)Konparatzeko Kontrola.. (9)Errepikapenak. (10)

37

• Nola ebaluatu?

• Orientazio oinarrien bitartez.

38

9.1. Esperimentua egin ez duen pertsona batek esperimentua errepika dezakeenaren frogapen maila. 9.2. Testuak irakurtzeko duen erraztasun maila eta aurkezpenaren egokitasun maila.9.3. Ortografiaren eta puntuazioaren egokitasun maila.

Idatzitako testua berrikusi eta ebaluatu.

8.1. Hipotesiarekiko bateragarritasun maila.8.2. Emaitzak azaltzeko erabiltzen diren ezaguera teorikoen egokitasuna.8.3. Norberaren interpretazioak onartutako ezaguera zientifikoekin duten ezberdintasun maila.8.4. Idazkeran erabiltzen diren ezaguera zientifikoaren egokitasun maila.8.5. Esaldien eraikuntzaren egokitasun maila (loturen egokitasuna)

Interpretazioak eta konklusioak idatzi

7.1. Planteatutako hipotesiarekiko ikustea eta konklusioen proposamenaren egokitasuna.7.2 Adierazpen grafikoen eta eskemen erabileraren egokitasuna.

Datuak eraldatu

6.1. Aldagai askearekiko egokitasun maila (sistematikotasun maila)6.2. Taula eta koadroen erabileraren egokitasuna.6.3. Datuen irudikatzearen egokitasun maila.6.4. Beste behaketen eta ideien proposamenaren egokitasuna.

Behaketak eta datuak antolatu eta idatzi

5.1. Hipotesiarekin duen adostasun maila.5.2. Jarraitutako pauso ezberdinen deskripzioaren zehaztasuna.5.3. Idatzitako paragrafoen sintesi maila, zehaztasun maila eta egokitasun maila.5.4. Marrazki eta eskemen egokitasun maila.

Jarraitutako prozedura deskribatu

4.1. Material eta tresna guztien zehaztapen maila.4.2. Material eta tresna guztien izendapenaren zuzentasun maila.4.3 Material eta tresna guztien marrazketaren zehaztapen maila.

Erabilitako materialak eta tresnak zehaztu

3.1. Menpeko aldagaien zehaztapenaren egokitasun maila.3.2 Aldagai askearen zehaztapenaren egokitasun maila.3.3. Kontrolatzen diren aldagaien zehaztapenaren egokitasun maila.3.4 “Baldin eta…. orduan …. Erredakzioaren egokitasun maila.

Aldagaiak identifikatu eta hipotesiak planteatu

2.1 Egindako lanarekin duen xedeekin duen adostasun maila eta infinitiboarekin hasten da.

Helburu nagusia identifikatu

1.1. Esperientziarekin duen adostasun maila1.2. Helburu nagusia sintetizatzen duen egokitasunaren maila1.3. Iradokitzailetasun maila

Titulua aukeratu

ONGI DAGO TXOSTENA BALDIN ETA… ( Orientazio Oinarria )EGINDAKO AKZIOAK

39

1.2.2 Taldeen eraketa1.2.2 Taldeen eraketa1.2.2 Taldeen eraketa1.2.2 Taldeen eraketa

Ez da lan erraza kooperatibotasuna bultzatzea. Irakasleak baliabideak proposatu behar ditu eta hauek aplikatzea posible dela konbentzitu behar die.

Oro har irizpide inplizituen araberan antolatzen dira talde handiak. Inor zokoratua edo menpean gelditzen bada, apurtu behar da. Ikasleak era ezberdinetara antola daitezke. Funtsezkoena kooperazioa bultzatzea denez talde heterogeneoak eratzea izan daiteke soluziorik hoberena. Taldekide gehiegi egotea kaltegarria izan daiteke (alboratuak edo ihesi egiten dutenak egoteko arrisku handiegia izan daiteke).

Taldeak antolatzerakoan ikaskuntza bultzatu behar da. Irizpideak ipini daitezke:- Aurrelariena, defentsak, erdikoak, atezainak.- Kokapenaren arabera.- Alfabetikoki.- Udaberria gustuko dutenak, negua gustuko dutenak, udazkena gustuko dutenak eta udara gustuko dutenak.-Gaitasun ezberdinekoak.- Sexu ezberdinekoak- Premia berezia duen bakarra.- Oilar edo buru bakarra-…..

40

Ikasleei utz diezaiekegu baina alboratuak gelditzea ekidin behar dugu.

Funtsezkoena kohesioa bultzatzea da, adostu behar direlarik lan konpromisoak, laguntzak , ardurak, jarrerak eta lan prozedurak. Kontratuak zehaztu eta sinatu behar dira.

Ardurak eta funtzioak zehaztu behar dira, guztiek guztietaz arduratu behar direlarik. Ardura hauek ikasturtean zehar banatu behar dira (bozeramaile, material arduraduna, sortzailea, idazkaria, antolatzailea, baliabide bilatzailea…

Taldeak egonkorrak izan daitezke baina taldeetan desadostasunak eta haserreak badaude, banaketak egon daitezke eta kooperazioa bultzatzeko aldaketak egin behar dira.

Kooperazioa bultzatu behar da ikasleak ongi banatuz.

41

1.2.3 Bakarkako lana eta talde lanaren arteko erlazioa1.2.3 Bakarkako lana eta talde lanaren arteko erlazioa1.2.3 Bakarkako lana eta talde lanaren arteko erlazioa1.2.3 Bakarkako lana eta talde lanaren arteko erlazioa

Lehendabizi lanak bakarka egin behar dira. Guztiek egindakoa analizatu eta eztabaidatu ondoren talde lana egin behar da. Talde lana eginez ezaguerak sozialki eratzeko eta guztiek guztia ikasteko bakarkako lana funtsezkoa da.

Bakoitzak aurretik egin beharrekoaren hausnarketa egin behar du eta bere ikuspuntua ahoz proposatu edo idatzi behar du. Pauso hau aurretik egiten ez bada talde lana ezinezkoa da, problemari buruz pentsatzen ez bada ezin baita eztabaidan parte hartu. Aurretik pentsatzen ez duen ikasleak akritikoki barneratzen du eta besteek proposatutakoa kopiatzen du.

Jarduera taldeka berreraiki behar da (normalean problema edo lan praktikoa) eta ondoren ikasle bakoitzak berreraikuntza pertsonala egin behar du, norberak bere ideiak eta hauen adierazpena eraikitzeko behar baititu.

Horrela irakaskuntza-ikaskuntza sekuentzian bakarkako lanak eta taldekako lanak tartekatu behar dira.

42

1.2.3.a BAKARKAKO LANA1.2.3.a BAKARKAKO LANA1.2.3.a BAKARKAKO LANA1.2.3.a BAKARKAKO LANA. Etxean egitekoa edo klasean egin daitekeen lana da. Jarduera edo arazo horretaz pentsatzea egitea baino funtsezkoagoa da.

Taldeari zuzentzen ba zaio eta taldeak soilik egiten badu zer gerta daiteke? Batek pentsatu eta besteek kopiatuko dute. Jarduera garatzeko ikasleek denboradenboradenboradenbora behar dute (bakoitzak bere denbora behar du). Ikasle askok beraien ordez besteek pentsatzea gura dute edo soluzioa besteek ematea nahi izaten dute. Aldiz egin beharrekoari buruz edo norberaren ideiei buruz pentsatzeko aukera edo unea izaten badute ikuspuntu ezberdinen inguruan, zalantzen inguruan, hauen kontrastean edo hauen erregulazioan parte hartzeko aukera izango dute.

Lehendabizi guztiek bakarkako lana egin behar dute, eta guztiek lan hau egin gabe ezin da hurrengoa egin. Gainera bakarka egiten diren lanek kalifikazioa eduki behar dute talde lanarekin haztapena egiten delarik. Bakarkakoa egiten ez duenari taldekoa ezingo zaio kalifikatu.

43

1.2.3.b1.2.3.b1.2.3.b1.2.3.b TALDE LANAREN BERRELABORAZIOATALDE LANAREN BERRELABORAZIOATALDE LANAREN BERRELABORAZIOATALDE LANAREN BERRELABORAZIOA. Bakoitzak bere ekarpenak egiten ditu. Egindakoa (soluzio hoberena) konparatzen dute, eztabaidatzen dute eta erabakiak hartzen dituzte. Laburra izan behar duen denbora finkatu beharra dago.

Lan kooperatiboa bultzatzeko guztien parte hartzea indartu behar da.

Talde lana ebaluatzerakoan guztien ekarpenak egotea baldintza ipini behar da. GUZTIEK BESTE LANKIDEETATIK IKASI BEHAR DUTE ETA GUZTIEK EKARPENAK EGIN BEHAR DITUZTE.

Arazoak: Denbora, ohiturak eta kontrako jarrerak edo erresistentziak aztertzea beharrezkoa da.

Epe luzeari begiratu behar zaio eta ongi egiten bada positiboa izango da. Honetarako irakasle guztien helburua komuna da eta partekatua izatea funtsezkoa da.

44

1.2.3.c1.2.3.c1.2.3.c1.2.3.c TALDE TXIKIEN BATERATZEA (AURKEZPENA).TALDE TXIKIEN BATERATZEA (AURKEZPENA).TALDE TXIKIEN BATERATZEA (AURKEZPENA).TALDE TXIKIEN BATERATZEA (AURKEZPENA). Taldeka lanak garatu ondoren ekipoen arteko komunikazioa bultzatu behar da, jarduerak garatzeko era ezberdinak ikus ditzaten, gertakizun ezberdinak azal ditzaten… Lan guztiak batera daitezke ala ez, edo lan guztien bilduma osa daiteke (talde osoaren ekoizpena).

Hobekuntzak proposa daitezke.

Lana defendatzeak hausnarketa eta argumentazioa eskatzen du.

Dinamikoa izan behar du eta ez du oso luzea izan behar. Posterrak edo powerpointak edo bideoak erabil daitezke.

1.2.3.d1.2.3.d1.2.3.d1.2.3.d BAKARKAKO BERELABORAZIOABAKARKAKO BERELABORAZIOABAKARKAKO BERELABORAZIOABAKARKAKO BERELABORAZIOA. Bakoitzak bere sintesia elaboratu behar du agian ez baitira jaso talde lanean bakoitzaren ideia guztiak (kontsentsuatzerakoan hainbat ideia galdu egiten baitira). Halaber bakarkako lanean erregulazioa behar da beste kideen ekarpenak proposatu behar dira eta talde osoan egindako eztabaida-ideiak ikaskuntza aproposak dira. Funtsezkoa da.

45

Adibidez arazoa mapa kontzeptuala elaboratzea izan daiteke. Hasieran bakoitzak berea egin behar du, ondoren bateratu taldeka, kontsentsuatutakoadefendatu eta bakoitzak bere hasierakoa hobetuz azken elaborazioa egin dezake.

Irakasleak bakarkakoari buruzko hobekuntzak proposatu behar ditu (akatsak zuzendu), taldekoa ebaluatu behar du eta kalifikazioan lan guztiak kontutan izan behar ditu.

Denbora ezaren kasuan bakarkakoa bermatu behar da eta taldekakoaaurkezpenean ebaluatu daiteke edo taldeari ebaluazioa jakinarazi behar zaio. EBALUATU BEHAR DA (gogoratu ebaluazioa ez dela kalifikazioaren sinonimoa).

46

1.3. Talde handian sortzen diren 1.3. Talde handian sortzen diren 1.3. Talde handian sortzen diren 1.3. Talde handian sortzen diren elkarrekintzakelkarrekintzakelkarrekintzakelkarrekintzak....

Taldearen kudeaketa egoera gatazkatsuaegoera gatazkatsuaegoera gatazkatsuaegoera gatazkatsua izan daiteke. Ikasleek diziplinarik ez dutenean, batera hitz egiten dutenean, mugitzen direnean, liskarrak eta eztabaidak daudenean, puntualtasunik ez dagoenean, egindako lanak edo jarduerak egin nahi ez dituztenean edo egiten ez dituztenean…

Arauak jarraituz ikasle guztien parte hartzea da erronka nagusiena (talde txikietan bezala). TALDE TXIKITAN BEZALATALDE TXIKITAN BEZALATALDE TXIKITAN BEZALATALDE TXIKITAN BEZALA.

Irakasle bakoitzak ongi planifikatu eta ongi garatu behar du (enpatiaedo arazoen aurre ikustea adibidez)

Esperientzia eta praktika funtsezkoa da (practicumak balio dezake).

Zailtasun handienak non egoten dira?

47

Erantzuna: Jarrera eta gaitasunen aniztasuna dagoen gelan egoten dira arazorik handienak.

Esperientzia funtsezkoa izan arren planifikazioa baita ere oso garrantzitsua da.

Planifikazioari buruz arituko gara. Irakasleak kudeaketa egiterakoan prozesu bezala kontsideratu behar da, denboran zehar prestakuntza-planifikazioa, hasiera, garapena eta amaiera gertatzen diren faseak edo uneak.

A Planifikazioa eta prestakuntza.

B Hasiera

C Jarduerak egin bitartean (garapena)

D Amaieran

48

1.3. A Planifikazioa eta prestakuntza1.3. A Planifikazioa eta prestakuntza1.3. A Planifikazioa eta prestakuntza1.3. A Planifikazioa eta prestakuntza....

Zer adieraziko denaren eta nola adieraziko denaren iragarpena egin behar da, zailtasunak aurrez kontutan hartu behar direlarik. Inprobisatzea baino hobea da.

AIPAGARRIAK DIREN HAINBAT IDEIA BALIAGARRIAK hauek izan daitezke.

1 Ikasleei planteatuko zaien arazoa ikastea baliagarria denez baliagarria denez baliagarria denez baliagarria denez defendatzeko defendatzeko defendatzeko defendatzeko argumentuak prestatu eta idatziargumentuak prestatu eta idatziargumentuak prestatu eta idatziargumentuak prestatu eta idatzi. Ondorioz jakin-mina sortzeko galderen edo arazoen planteamendua, imajinazioa bultzatzeko estrategiak, talde lana (elkarrekintza) diziplinatuak sortzeko jarduerak prestatu, eguneroko bizitzarekin loturak proposatu… plantea daitezke.

Sor daitezkeen arazoak aurresan behar dira. Ideien eraikuntza mentala garatzeko estrategiak prestatu behar dira.

2 Klasearen egiturak argia izan behar du eta denbora ongi kudeatu Klasearen egiturak argia izan behar du eta denbora ongi kudeatu Klasearen egiturak argia izan behar du eta denbora ongi kudeatu Klasearen egiturak argia izan behar du eta denbora ongi kudeatu behar dabehar dabehar dabehar da. Zer egingo duten eta zergatik egin behar duten ezagutu behar dute. Denbora ongi planifikatu behar denez ez da denbora guztia planifikazioan xahutu behar.

49

3. Materialak prestatu eta, banaketa eta jasotzea antolatuMaterialak prestatu eta, banaketa eta jasotzea antolatuMaterialak prestatu eta, banaketa eta jasotzea antolatuMaterialak prestatu eta, banaketa eta jasotzea antolatu behar da. 4. Jardueren aniztasunak eta interesgarritasunakJardueren aniztasunak eta interesgarritasunakJardueren aniztasunak eta interesgarritasunakJardueren aniztasunak eta interesgarritasunak lagun dezake. Jardueren denbora ongi neurtu behar da. Azalpenek ez dute luzeegiak izan behar, ordu guztia zalantzak ebaztea ere ez da aproposena, ez dira bideo luzeegiak erabili behar eta abar. Ikasleek zerbait egin dezaten planifikatu behar da, Adibidez azalpenaren bitartean zer egin behar duten jakin behar dute.5. Jarduera praktikoak aurrez egin behar diraJarduera praktikoak aurrez egin behar diraJarduera praktikoak aurrez egin behar diraJarduera praktikoak aurrez egin behar dira eta eginda eduki behar dira. Zer idatzi arbelean edo power pointean edo zer bideo ikusi eta landuko den, zein galdera edo zein arazo garatuko diren… planifikatzeaz gain ikasleen galderen iragarpena eta hauen erantzuna aurresan behar da.6. GaitasunetazGaitasunetazGaitasunetazGaitasunetaz jabetu ote diren jakiteko, ikasleentzat material eta jabetu ote diren jakiteko, ikasleentzat material eta jabetu ote diren jakiteko, ikasleentzat material eta jabetu ote diren jakiteko, ikasleentzat material eta jarduera osagarriak prestatujarduera osagarriak prestatujarduera osagarriak prestatujarduera osagarriak prestatu. Aniztasunak lan erritmo ezberdinak ekartzen dituelako lan autonomoa garatzeko jarduerak prestatu behar dira. Interesgarriak izan behar dute eta interesa arrazoitu beharko da. Erronkak, irakurketak, problemak, irteerak, proiektuak, zailtasuna duten ikasleentzat laguntza… lagungarriak dira.

50

7. Lan autonomo eta kooperatiborakoLan autonomo eta kooperatiborakoLan autonomo eta kooperatiborakoLan autonomo eta kooperatiborako mahai eta taldeenmahai eta taldeenmahai eta taldeenmahai eta taldeen banaketa ongi banaketa ongi banaketa ongi banaketa ongi antolatuantolatuantolatuantolatu. Jardueren arabera talde berdinak ala ezberdinak antola daitezke.

Ikasleek ardurak hartu behar dituzte. Aurreikusi eta komunikatu behar da (arauak bereiziki).

8. Ongi girotu behar daOngi girotu behar daOngi girotu behar daOngi girotu behar da (bideo, web orri, kartelak…) erabiliz. Garbitasuna, ordena, suspertzeko baliabideak… funtsezkoak dira.

Guzti honetarako arauak behar dira.

9. Egunak eta orduak planifikatuEgunak eta orduak planifikatuEgunak eta orduak planifikatuEgunak eta orduak planifikatu (kronograma egin), bai jarduera abstraktuenentzat bai konkretuenentzat, bai lan autonomoa eskatzen dutenentzat bai lan kooperatiboa eskatzen dutenentzat…

Orduak eta egunak, eta, jardueren eta ikasleen aniztasuna kontutan eduki behar da.

51

1.3. B Saioen hasiera1.3. B Saioen hasiera1.3. B Saioen hasiera1.3. B Saioen hasiera

Saioen hasiera funtsezkoa da ikasleek dituzten itxaropenak zehazten baitira.

1. Taldea kohesionatzea eta konplizitateakohesionatzea eta konplizitateakohesionatzea eta konplizitateakohesionatzea eta konplizitatea lortzea da helburua. Isiltasuna eta ikasleak ongi kokatzea da lehen pausoa. Hizkuntza berbala eta keinuzkoak funtsezkoak dira. Puntualtasuna funtsezkoa da. Baita ere umore ona eta ikasleen parte hartzea funtsezkoa da.

2. Saioaren ikuspegi globala komunikatzea eta hauen zergatiaikuspegi globala komunikatzea eta hauen zergatiaikuspegi globala komunikatzea eta hauen zergatiaikuspegi globala komunikatzea eta hauen zergatia jakinaraztea funtsezkoa da. Ikasleek sentidua aurkitu behar diote eta beraietaz espero dena jakin behar dute. Jarduerak interesgarriak, originalak, erronkak eta egin daitezkeenak izan behar dute. Nerabeek beti kontrakoa adieraziko dute.

3.3.3.3. Arauak zehaztu behar dira. Irakasle guztiek adostu behar dituzteArauak zehaztu behar dira. Irakasle guztiek adostu behar dituzteArauak zehaztu behar dira. Irakasle guztiek adostu behar dituzteArauak zehaztu behar dira. Irakasle guztiek adostu behar dituzte. Arrazoitu eta negoziatu behar dira. Irakasleek sinesten dituztela hauteman behar dute ikasleek eta aplikatuz ikaskuntza bultzatuko dela konbentzituta egon behar dute ikasleek.

52

4. Argi hitz egin, ulertzeko moduanulertzeko moduanulertzeko moduanulertzeko moduan (ez azkarregi ezta mantsoegi) eta ikasle guztiei begiratu behar zaie.keinuak ongi adierazi behar dira, gogo handia komunikatu, konbentzimendua adierazi eta jarduerak interesgarriak izango direla jakinarazi.

5. Ikasleen ideiak eta interesak galdetzerakoan eta eskatzerakoanideiak eta interesak galdetzerakoan eta eskatzerakoanideiak eta interesak galdetzerakoan eta eskatzerakoanideiak eta interesak galdetzerakoan eta eskatzerakoan arauak ongi jakinarazi. Gehiegi ez erabili, balore gutxiegia ez eman, ez diskriminatu eta ikasle berdinei beti ez galdetu. Berbaz egiteaz gain idatziz ere egin daiteke.

53

1.3. C Jarduerak egin bitartean (garapena)1.3. C Jarduerak egin bitartean (garapena)1.3. C Jarduerak egin bitartean (garapena)1.3. C Jarduerak egin bitartean (garapena)

Saioan zehar egongo diren elkarrekintzetan lanaren erritmoa eta kalitatea mantendu behar da.

Aipagarriak dira:

1. Jardueren arteko bitartea ongi antolatuongi antolatuongi antolatuongi antolatu. Bakoitzaren hasieran xedea gogoratu eta aurreko jarduerekin erlazionatu. Arauak eta zailtasunak gogoratu eta jakinarazi.

2.2.2.2. Komunikazioa bultzatuKomunikazioa bultzatuKomunikazioa bultzatuKomunikazioa bultzatu, pentsatzeko eta ideiak adierazteko denbora emanez. Denbora izaten da arazorik handienetako bat baina ikasteko funtsezkoa da. Lehendabizi bakarka ikasle guztiek pentsatu behar dute eta ondoren ikasleen arteko elkarrekintzak egongo dira. Azkartasunaren ondorioa soilik batzuek pentsatzea dakartza (besteak erantzunaren itxaron egoten dira) eta dituzten ideiekin ez konparatzea. Beste aukerak eta errore posibleak kontutan izateak behar du pentsamendu kritikoak, bera denbora behar da.

54

3. Ikasleen zalantza eta galdera irekiak planteatzeko denbora emandenbora emandenbora emandenbora eman. Horrela interesak eta nahiak jasotzen dira eta edukiekin erlazionatzen da. Noiz eten behar den ongi identifikatu behar da.

4. Ikasleen erantzunaren aurrean beti egi absolutua adierazi beharrean beste beste beste beste galdera edo zalantzarekin edo talde hausnarketa bultzatzea funtsgaldera edo zalantzarekin edo talde hausnarketa bultzatzea funtsgaldera edo zalantzarekin edo talde hausnarketa bultzatzea funtsgaldera edo zalantzarekin edo talde hausnarketa bultzatzea funtsezkoa daezkoa daezkoa daezkoa da. Ezjakintasunaren aurrean edozein erantzuna inprobisatu behar, erantzun egokiaren aurkikuntza bultzatu behar da horrela informazioa ezagueretan bihurtzea laguntzen baita.

5. Talde lana egiterakoan ikasleen artean ibiltzea komenigarria daikasleen artean ibiltzea komenigarria daikasleen artean ibiltzea komenigarria daikasleen artean ibiltzea komenigarria da. Ikasleek erantzuna proposatzerakoan ongi azaltzeko eta protagonismo egokia azaldu behar zaie. Ikasle batek kontsulta egiterakoan erantzuna eman behar zaio bere ideia egokiak goraipatuz.

6.6.6.6. Ikasleen izenak ikasi eta erabiliIkasleen izenak ikasi eta erabiliIkasleen izenak ikasi eta erabiliIkasleen izenak ikasi eta erabili.

7.7.7.7. Ez egin balorazio negatiborikEz egin balorazio negatiborikEz egin balorazio negatiborikEz egin balorazio negatiborik.

8. Ikasleen portaera desegokia denean hausnarketa egitea eskatuhausnarketa egitea eskatuhausnarketa egitea eskatuhausnarketa egitea eskatu behar zaio.

55

9.9.9.9. Gatazkak ekidin eta Gatazkak ekidin eta Gatazkak ekidin eta Gatazkak ekidin eta despertsonalizatudespertsonalizatudespertsonalizatudespertsonalizatu behar dirabehar dirabehar dirabehar dira. Pertsonalki klase amaieran hitz egin behar da arautegia jakinaraziz.

10.10.10.10. Arazoa talde mailakoa bada berehala hausnarketa eta eztabaida plArazoa talde mailakoa bada berehala hausnarketa eta eztabaida plArazoa talde mailakoa bada berehala hausnarketa eta eztabaida plArazoa talde mailakoa bada berehala hausnarketa eta eztabaida planteatu anteatu anteatu anteatu behar dabehar dabehar dabehar da. Arazoa handitzea eta hondatzea da kaltegarriena. Taldean konpondu behar dira eztabaida sutsuak ekidinez. Irakasleak lagundu eta erraztu behar da. Erantzuna ikasleek eman behar dute.

11.11.11.11. Erabakia hartu eta gero kontsekuente eta zorrotza izan behar daErabakia hartu eta gero kontsekuente eta zorrotza izan behar daErabakia hartu eta gero kontsekuente eta zorrotza izan behar daErabakia hartu eta gero kontsekuente eta zorrotza izan behar da. Onartutako errespetatzen dela ohartu behar dira ikasleak.

56

1.3. D Amaieran1.3. D Amaieran1.3. D Amaieran1.3. D Amaieran

Klasearen amaiera sintesiaren, aplikazioen momentuaren eta etorkizuneko itxaropenak irekitzeko unea da.

Hala ere ez da itxaron behar azken unera arte:

1. Klasean egindakoa eta ikasitakoaren barneratzea ongi planifikatu behar da ongi planifikatu behar da ongi planifikatu behar da ongi planifikatu behar da eta ikasleek idatzi behar duteeta ikasleek idatzi behar duteeta ikasleek idatzi behar duteeta ikasleek idatzi behar dute: Egunerokoa eginez, laburpena edo sintesia ikasleek eginez, galdera berriak planteatuz, zalantzak edo ideiakonplexuenak proposatuz, irakurriz, loturak planteatuz…

2.2.2.2. Etxeko lan egokiaEtxeko lan egokiaEtxeko lan egokiaEtxeko lan egokia (irekia eta interesgarria) planteatu eta ebaluatu. Informazioaren erabileraren metodoa erabil daiteke, galderak proposatzea eskatu, esperimentu errazak egitea, teknologia berriekin erlazionatutako jarduerak plantea daitezke…

3.3.3.3. Klaseen arteko interesa pizteko asmakizunak edo jolasak plantea Klaseen arteko interesa pizteko asmakizunak edo jolasak plantea Klaseen arteko interesa pizteko asmakizunak edo jolasak plantea Klaseen arteko interesa pizteko asmakizunak edo jolasak plantea daitezkedaitezkedaitezkedaitezke. Jakin-mina sortu behar da.

57

4.4.4.4. Lanen ebaluaziorako Lanen ebaluaziorako Lanen ebaluaziorako Lanen ebaluaziorako ebaluazioebaluazioebaluazioebaluazio matrizeak edo matrizeak edo matrizeak edo matrizeak edo autokontrolerakoautokontrolerakoautokontrolerakoautokontrolerako teknikakteknikakteknikakteknikakerabili behar dira.

5.5.5.5. Ordena eta garbitasuna funtsezkoa daOrdena eta garbitasuna funtsezkoa daOrdena eta garbitasuna funtsezkoa daOrdena eta garbitasuna funtsezkoa da. Material guztia prest eduki behar da.

6.6.6.6. Ikasleek egiten dutena ebaluatu behar daIkasleek egiten dutena ebaluatu behar daIkasleek egiten dutena ebaluatu behar daIkasleek egiten dutena ebaluatu behar da, horrela ikasleek ikaskuntzak erregulatzeko pistak ematen baititu (zure galdera egokia izan da, ikasten ari zarela sumatu dut, lana txukun egin duzu, arauak ongi errespetatu dituzue, kideei lagundu diezu, ekipo lana ongi garatu duzue aurretik bakarkao lana eginbaituzue…) Ikaskuntza zailtasuna edo premia bereziak dituzten ikasleentzat funtsezkoa izango da. Portaera arazoak dituzten ikasleei errefortzu positiboak emateko saiakuntzak egin behar dira.

7.7.7.7. Ikasleek Ikasleek Ikasleek Ikasleek autoebaluazioaautoebaluazioaautoebaluazioaautoebaluazioa egin behar dute,egin behar dute,egin behar dute,egin behar dute, zer ongi egin duten, zer gaizki planifikatu duten, eta baita ere gelan egindakoaren ebaluazioa egin behar dute. Ikasleen ikuspegia funtsezkoa da.

IKASTEN IKASI BEHAR DUTE

58

2. Ikasleen aniztasuna fisika eta kimikako gelan

59

2. Ikasleen aniztasuna fisika 2. Ikasleen aniztasuna fisika 2. Ikasleen aniztasuna fisika 2. Ikasleen aniztasuna fisika eta kimikako gelaneta kimikako gelaneta kimikako gelaneta kimikako gelan

Ez dira berdinakEz dira berdinakEz dira berdinakEz dira berdinak ikasle guztien interesak, aurrerapenak, motibazioak, gaitasunak… jarduera berdinen aurrean.

Ez dira berdinakEz dira berdinakEz dira berdinakEz dira berdinak gela guztiak.

Ikasleek zailtasunak dituzte. Adibidez problemak ebazterakoan edo ideiak idazterakoan.

Ikasle guztien erantzun egokia lortzeko ikastegia -irakasle taldeak-antolamendu egokia egokia egokia egokia behar dute, tutoretzatutoretzatutoretzatutoretza jarduera behar da, eta zehatzagoak zehatzagoak zehatzagoak zehatzagoak diren sekuentzia didaktikoen planteamendu egokiaegokiaegokiaegokia eta gelaren kudeaketa egokiaegokiaegokiaegokia.... Guzti honek ebaluazioa eta helburuak baldintzatzen dute.

Ikasleen zailtasunak aintzat hartu behar dira, adibidez ikasleen aurre ezaguerak.

Ez dago proposamen errazik edo egoera bakoitzarentzat ez dago errezeta baliagarririk. Hala ere ikasleen interesak eta elkarrekintzak hobetzeko ikasleen interesak eta elkarrekintzak hobetzeko ikasleen interesak eta elkarrekintzak hobetzeko ikasleen interesak eta elkarrekintzak hobetzeko jarduerak era egokian planteatu behar dirajarduerak era egokian planteatu behar dirajarduerak era egokian planteatu behar dirajarduerak era egokian planteatu behar dira....

60

Ikasleak motxilarekin datozIkasleak motxilarekin datozIkasleak motxilarekin datozIkasleak motxilarekin datoz.... Motxila horretan familiaren maila soziokulturala dago, lan arazoak, familia arazoak, komunikabideek transmititzen dizkiguten balioespenak…, ikasleei dagozkionak (arrazonamendu, inteligentzia mailak…daude.

Eskolak ezberdintasunak ezberdintasunak ezberdintasunak ezberdintasunak gutxiagotu beharko lituzke.

Egun eskola inklusiboa bultzatu beharko genuke, ez arreta bereziko gelak, eta fisika eta kimikako irakaslearen ardura da.

Zer egin?

-Ikasle guztiek ongi ikasteko jarduerak ongi antolatujarduerak ongi antolatujarduerak ongi antolatujarduerak ongi antolatu (ikasleak aintzat hartu). Horrela ikasle guztiek ikasiko dute.

-Ezin dira aldatu gizartea, familia, komunikabideak, musika, ikasleak…ikastegiak eta eskolakikastegiak eta eskolakikastegiak eta eskolakikastegiak eta eskolak aldatu aldatu aldatu aldatu behar dutebehar dutebehar dutebehar dute, beraien egoeratik abiatuz irakaskuntza-ikaskuntzaren xedeak lortzeko.

61

2.1 Ikaskuntzarako 2.1 Ikaskuntzarako 2.1 Ikaskuntzarako 2.1 Ikaskuntzarako interesen eta motibazioareninteresen eta motibazioareninteresen eta motibazioareninteresen eta motibazioaren aniztasunaaniztasunaaniztasunaaniztasuna

o Barne-motibazioa eta kanpo-motibazioa dugu.

o Ikasten duen ikaslea gehiago motibatzen al da?

o Batzuentzat ikastea derrigorrezkoa da eta beste batzuentzat nahia da,beste batzuentzat beharra.

o Zein eragileek eragiten dute motibazioan? Proposatzen zaizkien edukiak eta jarduerak, testuingurua, ikaslearekin duten lotura,ikaskuntza estiloak, irakaskuntza erak….

o Batzuk klase partikularretara joaten dira.

62

2.1.1. CURRICULUM EDUKIAK IKASLEEN IDEIEKIN ETA EGUNEROKO BIZITZAKO GERTAKIZUNEKIN ERLAZIONATU:

IRADOKIZUNAK

Osasun arazoak, ingurumen arazoak, kontsumo arazoak eta abar

diziplinartekotasuna jarraituz, eta jarduerei testuingurua proposatuz.

Gai eztabaidagarriak gelan landuz

Metodologia egokiarekin

….

Honek irakasleriaren gaurkotze jarraikia eskatzen du, hau da, lan itzela irakasleentzat., zientzian ditugun ereduak eta metodoak gure inguruko gertakizunekin erlazionatu behar baitira.

IRAKASLEONTZAT LANA SUPOSATZEN DU

63

Jarduerei testuinguru egokiatestuinguru egokiatestuinguru egokiatestuinguru egokia proposatzea funtsezkoa da. Zientzian ditugun edukien logika diziplinarra jarraitu beharrean ikasleen interesak eta gizartean dauden arazoak erabil al daitezke? Bai baina oso konplexua da eta erronka itzela da irakasleentzat.

Adibidez bideoak egin, eztabaidak prestatu, esperimentuak diseinatu, ikerketa bibliografikoak edo gizarte mailakoak gara daitezke baina curriculuma jarraitu behar da eta denbora urria egoten da. Nola uztartu? Ez da erraza.

Jakin-mina kontzeptu urriagoa eta azalezkoa da; interesa kontzeptu zabalagoa da. Interesak denbora luzean zehar gauzak egiteko eta hausnarketak burutzeko suposatzen du.

Su-ziriek Eztanda egitea jakin-mina ala interesa da? Eguneroko bizitzako makinak eta aparatuak aztertzea eta lantzea jakin-mina ala interesa al da?

64

Ikaskuntza estilo edo era ezberdinak aintzat hartuIkaskuntza estilo edo era ezberdinak aintzat hartuIkaskuntza estilo edo era ezberdinak aintzat hartuIkaskuntza estilo edo era ezberdinak aintzat hartu. Ez dute ikasle guztiek jarduera berdinekiko erakarpen berdinik. Ikasle batzuek induktiboak dira (motibaziorako abiapuntua jarduera praktikoak dira), beste batzuek deduktiboagoak dira, beste batzuentzat funtsezkoena eredu teorikoak jasotzea da. Gustu ezberdinak daude.

Ikasle batzuek holistikoak dira (planteamendu orokorrak atsegin dituzte), beste batzuek pausoz-pauso ikasi nahi dute, hau da analitikoagoak dira.

Ikasle batzuek jakin-mina dutenak dira, beste batzuek gizarte-erlazio zaleak dira, beste batzuek derrigortuak dira eta beste batzuek zehatzak dira.

Jarduerak ikasle guztientzat proposatu behar dira.

Arazoa estilo, interes eta gaitasun ezberdineko ikasleentzat curriculum ezberdinak antolatzean datza, eta honek suposatzen du lan zama itzela.

Motibazio eta behar ezberdinei erantzuteko metodologia ezberdinak (anitzak) erabiltzeaz gain zer gehiago behar da?

65

Lan metodo aktiboak eta anitzak erabili.Lan metodo aktiboak eta anitzak erabili.Lan metodo aktiboak eta anitzak erabili.Lan metodo aktiboak eta anitzak erabili. Geldotasuna, monotonia eta abstrakzio hutsa ekidin behar da.

Jardueren planteamendu originala bultzatu behar da. Hausnarketa bultzatu behar da, ideien sakontzea bultzatu behar da aspergarria eta monotonoa izan beharrean.

Aurkezteko era funtsezkoa da (adierazpen grafiko egokiak erabili, irudiak erabili, idazkera motibagarria, titulu eta planteamendu erakargarriak eta abar.

66

Gelako giro egokia bultzatu eta ikasleek kooperatibotasuna bultzGelako giro egokia bultzatu eta ikasleek kooperatibotasuna bultzGelako giro egokia bultzatu eta ikasleek kooperatibotasuna bultzGelako giro egokia bultzatu eta ikasleek kooperatibotasuna bultzatuatuatuatu.

Ikasleak taldean ongi daudenean, lankidetza eta kooperazioa dagoenean eta elkarrekiko konfiantza dagoenean motibazioa handitzen da. Klima lehiakorra eta negatiboa denean motibazioa gutxitzen da.

Ebaluazio matrizeak erabiliz hobetu daitekeena adierazi behar zaio ikasleari.

Elkarren arteko ikaskuntza bultzatu behar da, ekarpenak guztien egin behar dutelarik.

Metodologia berritzaileak erabil daitezkeMetodologia berritzaileak erabil daitezkeMetodologia berritzaileak erabil daitezkeMetodologia berritzaileak erabil daitezke. Horrela kooperazioaren bitartez gaitasun ezberdinen ikasleen ikaskuntza bultza daiteke.

Sintetizatuz SUPERIRAKASLEAK izan behar dugu.

67

2.1.2. IKASKUNTZA MAILA ETA ERRITMOEN ANIZTASUNA

Ez dira banatu behar ikasleak. Arazoak dituztenak elkartzea lortzen da soilik. Curriculuma egokitu daiteke baina arazoak dituzten ikasle guztiek ez dute ezaugarri berdinik. Irakasleriaren artean baita ere banaketa suposatzen du.

DBHn (irakaskuntza-ikaskuntza ulerkorra) Gaindohatuak ala gaitasun urriagokoak izan ditzakegu.

Gelan mota ezberdindutako ikasleak baditugu lan handia suposatzen du. Bi irakasle egoten al dira? Egunean zehar antolamendu ezberdinak egongo balira bi irakasle eta, horretaz gain koordinatuak izan beharko lukete.

Bi eredu bereiz ditzakegu:

1 eredua. Curriculum komuna eta curriculum berezia dugu gela berean.

2 eredua. Gela berean daude baina duten gaitasun mailaren arabera jarduera ezberdinak egiten dituzte.

68

1 eredua

komuna komuna

errefortzua

luzapena

A gaia

B gaia

C gaia

hautazkoekinmailakatzearekin

69

2 eredua

1 maila

2 maila

3 maila

1 maila

2 maila1 gaia

2 gaia

3 gaia

70

Zailtasunak dituztenak zati komunean (hasieran) arazoak izango dituzte. Integratzeko zailtasuna eta denbora galtzen da.

Irakasle ezberdina bada ez ditu arazoak ezagutuko baldin eta ez badago koordinaziorik.

Ariketa berdintsuak badira arazoak dituztenei berdina irudituko zaie. Errekuperaketa hauekin ez da errekuperatzen.

Segregazioa eta diskriminazioa: Onak eta txarrak. Ez dute nahi ikasleek.

71

Ongi planifikatuz gai ezberdinak sakon daitezke taldeka eta positiboa izan daiteke. Zailtasun eta arazo zehatzak lan daitezke baldin eta gai monografikoak sakontzen badira. Ikasleen interesak aintzat har daitezke.

Interesen arabera eta gaitasunen arabera antzeko taldeak izan daitezke. Ez legoke bestean dagoen segregazioa.

Interesen araberako segregazioa egon daiteke eta arazoak sor daitezke, Tutorizazioa funtsezkoa bilakatzen da.

Gizartearen eta familiaren eragina isla daiteke.

Etorkizuneko ikasketen arabera antola daitezke hautazkoak.

72

2 ereduan jarduera ezberdinak egiten dituzte gaitasun eta erritmo ezberdinen arabera.

Jarduerak egokitu daitezke.

Maila ezberdinetako ikasleen arteko elkarrekintza eta kooperazioa urria da. Gela ulerkorra galtzen da.

2a eta 2b ereduetan banaketa egonkortzen da. Taldeen artean rolak eratzen dira (etiketak).

2a ereduak gela berean curriculum ezberdinen planifikazio zehatza eskatzen du. Konplexua da eta honelako curriculumak aurkitzea oso zaila da. Ikasleekiko arreta izatea oso zaila da jarduerak aldi berean egiten baitituzte.

2b azpieredua orokorragoa da baldin eta ikasleekiko egokitasuna badu. Curriculum ezberdina aplikatu beharko litzateke (DBHko azken ikasturteko kasua)

Hautazkoak egon beharrean gai berdina era ezberdinetara landu daiteke (edukien sakontasun-abstrakzio.metodologia ezberdinarekin)

73

2c martxan jartzeko edukiak oso ongi sekuentziatu behar dira etaautoebaluazioa eskatzen du. Ikasle bakoitzak bere erritmoa jarraitzeko autoebaluazioa behar du. Material onak behar dira eta irakasleak zalantzak argitzeko eta zailtasun ezberdinei erantzuna emateko oso prestakuntza egokia izan behar du.

Ba al dago beste eredurik?

74

Ikasle guztientzat proposatzen den curriculuma berdina da eta erritmoa ere berdina da. Hala ere agian ez dira berdinak sekuentzia didaktiko batzuk edo hauetan ditugun jarduera batzuk, ikasleen gaitasunak eta interesak ezberdinak izan baitaitezke.

Sekuentziak laburrak dira errekuperazio eta erregulazio azkarrekin.

Zailtasunak identifikatu ondoren berehala erregulazio jarduerak proposatzen dira. Klase ordutan edo klase ordutatik kanpo proposa daitezke edo irakasgai ezberdinek gune komuna izan dezakete ordutegian. Ikasleek zein jarduera egin erabaki behar dute, irakasleen gidaritzapean noski.

berdina

Zati berdinean detektatutako Ikaslearen beharren arabera jarduera anitzakHautazkoak ERRITMO EZBERDINAK

75

3 eredu honetan:

-Ikasleen artean ikaste erritmo eta ikaskuntza estilo ezberdinak daude. Ikasleen arteko elkarrekintzetan. Giltzarria lan kooperatiboan datza.

- Gelako jardueren ebaluazioak ikasle bakoitzaren zailtasunen detekzioa berehala proposatu behar du irakasleak. Ikasleei jarduera pertsonalizatuak eta orientabide zehatzak jakinarazi beharko zaizkie.

- Ahal bada praktikan taldeak eratu beharko lirateke, zailtasunak gainditzeko prestatutako jarduerak proposatu behar zaizkielarik. Ikasleen arteko laguntza kooperatiboak diseina daitezke.

- Zailtasunak gainditzeko berehala proposatu behar dira erregulazio edo beharretarako egokitutako jarduerak.

- Zailtasun berezirik behar ez duten ikasleei jarduera konplexuagoak proposa diezaiekegu.

76

Ikasle guztiei jarduera berdinak proposatzerakoan:

1. Irakasleak premiazko helburuak (minimoak) identifikatu eta ebaluatu behar ditu. Curriculum diseinuak zehazten ditu baina oso era orokorrean. Irakasleak zehaztu behar du.

2. Ikasleek kontzeptuak eraikitzerakoan duten abstrakzio maila ongi neurtu.Oso sintetikoa bada barneratzeko arazoak izan ditzakete. Ideiak ongi ulertzeko prozedurak eta adibide ugari proposatu behar dira.

3. Adibide egokiak aukeratu behar dira

4. Jarduerak ongi diseinatu eta egituratu behar dira. Zer irakatsi eta nola irakatsi ongi aukeratu behar da (edukiak eta metodologia).

o Ordena, sinpletik konplexura,

o konkretutik abstraktura,

o partikularretik orokorrera eta alderantziz,

o aurre ideietatik abiatuz,

o prozeduren ikaskuntza bultzatuz,

77

o jarrerak eta baloreak landuz,

o justifikazioak eta argumentazioen proposamenak planteatuz,

o informazioa landuaz,

o kontzeptuen erlazio jarduerak proposatuz,

o problemen eta ikerketen diseinua planteatuz,

o egitekoak proposatuz,

o aplikazio eta proposatutako jarduerak proposatuz,

o ikasleei egitekoa proposatu

o eta ebaluatu azken finean.

78

5. Taldeak eratzerakoan ikasleak konbinatu hain homogeneoak edo hain heterogeneoak ez izateko. Lan kooperatiboa bultzatzerakoan talde barnean ezberdinak egitea komenigarria da, espazio eta denbora berriak (une berriak) sortuz. Ideia berrien ikaskuntza prozesuan ikasleen arteko elkarrekintza funtsezkoa denez (komunikazio gaitasunak eta ideia berrien aberastasuna) gaitasunak ikasteko ikasleen lan talde une ezberdinak eratu behar dira, ikasle bakoitzak parte hartze ezberdinak izateko.

6. Lan anitzak proposatu. Sakontzeko, testuinguru eta adibide egokiak erabiliz (forma oso garrantzitsua da), erregulazioa proposatzeko aplikazio jarduerak nahi eta nahiez proposatu behar dira. Problemak eta ariketak testuinguru aberatsa badute problema berak irakatsiko du. Honek egunerokotasuna eta ikasleen bizitzaren gertutasuna badu interesgarritasuna eta motibagarritasuna handitu dezake.

79

7. Jardueretan ikasleen beharrak eta ikasleari eman behar zaion laguntza ezberdindu.

-Ikaskuntzarako ikasleek zerbait egitea funtsezkoa da. Horretarako zerbaiten manipulazioa edo esperimentua edo proiektua egitea funtsezkoa da.

- Manipulazioa edo esperimentua edo proiektua berdina izanik hausnartzeko edo baloratzeko galderak edo arazoak talde anitzetan eta ezberdinak izan daitezke, edo berdinak izanik ikasleen emaitzak ezberdinak izan daitezke.

- Esperimentua egiterakoan deskripzioa eta azalpena eskatuz kausa-ondorioak erlazioak azter daitezke. Ondoren kontzeptuak (abstraktuagoak) erabiliz esperimentua azaltzea eskatzen bazaie hainbat ikasleek zailtasunak izan ditzakete. Ikasleen aniztasuna ikaskuntzarako aberasgarria da gelan osagarritasuna baitago.

- Ikasleen premiak detektatzen badira, laguntzeko jarduera aproposak diseinatzea funtsezkoa da.Hainbat metodo, adibidez, Informazioaren erabileraren metodoa talde heterogeneoetan egon daitekeen premiari erantzun diezaioke eta lagungarria izan daiteke.

80

Eskutitz batean bi lagin iritsi dira. Gatz meategiei dagozkion laginak dira. Zeinek du gatz proportzio handiena. Esperimentua diseinatu, garatu eta ebaluatu.

Arazo honen aurrean ikasleek diseinatu behar dute, beraz irekia da eta ikasleen erantzuna anitza izan daiteke. Talde batzuek laguntzaren beharra izan dezakete baina beste batzuek jarraibideak behar ditzakete. Zailtasunak ikasleen premiarekin erlazionaturik dago.

Zein laguntza proposa dezakegu?

Prozedura emanezProzedura emanezProzedura emanezProzedura emanez (ur distilatua, sai-hodiak, irabiagailuak, balantza, inbutua, filtrozko papera, berogailua eta abarrekin, 50g pisatu, 100mlekin irabiatu, filtratu, eta lortutako disoluzioa berotuz lortzen de hondakina gatza da), pisatu, idatzi, garbitu eta lehortu), konparatu ikasleek proposatu dutenarekin. Zuen proposamena aldatuko zenukete?

Beste laguntza kalkuluak ematearenakalkuluak ematearenakalkuluak ematearenakalkuluak ematearena da. 50g ditugu eta hor … gatz ditugu, beraz proportzioa %-a da.

81

Hainbat metodo erabiliz, adibidez, Informazioa erabiliz (internet) ikasleen autonomia gara dezakegu, aniztasuna garatuz. Laguntza eman behar al diegu ikasleei? Premia badute bai, jarduera orientatzeko sekuentzia didaktikoa diseinatu behar da.

Ez baditugu material egokiak diseinatzenEz baditugu material egokiak diseinatzenEz baditugu material egokiak diseinatzenEz baditugu material egokiak diseinatzen ezin zaie lagunduezin zaie lagunduezin zaie lagunduezin zaie lagundu

Testu liburuak ikasle guztientzat berdinak al dira? Bai. Testu liburuek ez dituzte ikasleen ezberdintasunak aintzat hartzen. Horretarako irakasle taldeen lana funtsezkoa da. Jarduerak lankidetzaz eginez (partekatuz) anitzagoa eta errentagarriagoa da, irakaslearen sormenaren, interesaren eta ezagueren arabera gelan dagoen ikasle bakoitzari jarduerak egokituz.

82

8. Ikasleen zailtasunak ekiditeko irakaskuntzaren orientabideak uneberean identifikatu eta, une horretan, gainditzeko neurriak proposatu behar dira.

Ikasleen zailtasunak aurkitzea erronka bada irakaslearentzat are gehiago laguntza sistemen antolakuntza. Ondorioz esplorazio fasean ditugun jarduerak ongi diseinatu behar ditugu: Irakaskuntza egokia diseinatzen dugulako, ikasleei ezaguera egokiak proposatzen diezazkigulako, zailtasunak gainditzeko tresnak diseinatzen eta erabiltzen ditugulako…

Azken batez irakaslearen jarduera nagusia arazoen prebentzioan kokatu beharko litzateke baina oso jarduera konplexua da ikasle bakoitzak bere motxila, gaitasun portaera, balioespenak… baititu.

Irakaslearen jarduera, ezaguerak transmititzea izango balitz, prebentzio jarduerarik egin behar al luke? Proposatu ez arren egin beharko luke.

83

Hala ere, metodologia hau jarraituz ongi egin arren ziur aski ikasleen ikaskuntza ez litzateke erabat perfektua izango. Ondorioz ikasturtean zehar ikasleen erroreak eta zailtasunak detektatzeko eta autoebaluatzeko jarduerak eta irizpideak proposatu beharko dira.

Horretarako ebaluazio tresna egokiak (mapa kontzeptualak, problemak, esperimentuak, egunerokoak, orientazio oinarriak…) erabili behar dira eta ebaluazio matrize egokiak erabili behar dira. Funtsezkoena ikasleak bere ezaguerak identifikatzea eta ezaguera zientifikoarekin konparatzea da (autoerregulazioa).

Ikaslean zentraturiko jarduerak izan beharko lirateke, bakarka edo taldeka egiteko. Ikaslek bere ideiak identifikatzea da lehen urratsa eta bigarrena konparatzea bere ideiak zientziaren ideiekin (ideia zientifikoekin) konparatzea da.

Helburua ikasle gehienen gaitasunak garatzea da. Horretarako hasieratik ikasleak identifikatu behar ditu bere zailtasunak eta hauek gainditzeko jarduera motibagarriak proposatu. Hau TUTORETZA orduetan egin behar da, ez klase partikularretan. Ikasleek laguntza eskatu behar dute. Ikasleekin ikaskuntza ohiturak finkatu behar dira. Zein konpromezu hartzen du irakasleak eta zein konpromezu hartzen dute ikasleek?

84

Ikasleak ikaskuntzan zentratu behar dira.

Tutoretza saioetan ikasleen lanak berrikusi eta ebaluatu behar dira, zailtasunaren ezagutza erraztuz eta kausak aurkitzen laguntzeko. Jarduera suspergarriak proposatu behar dira ikasleekin hitzartuz kalifikazioaren xehetasunak. Ebaluazioa ikaskuntzaren atala da.

Antolakuntza honen helburua zailtasunaren aurkikuntza, zailtasunen antzematea eta erregulazio jardueren proposamena ahal bezain pronto egitea da.

Sintetizatuz oso konplexua denez material egokiak diseinatu behar dira, gela ongi antolatu eta ikastegiak antolakuntza egokia behar du. Ikasle guztiek aurrerapenak egin behar dituztenez ikaskuntza maila ezberdinak garatzeko ezagueren elaborazio maila ezberdinak lortzeko ongi planifikatu behar da. Okerrena ikasleek gaizki ikastea edo ez ikastea da. Ikasleen autoebaluazio jarrera bultzatu behar da.

85

3. BESTE DISKRIMINAZIOAK: GENERO, ARRAZA ANIZTASUNA

Testuingurua, irudiak, adibideak eta abarrak funtsezkoak dira ikasleen ikaskuntza integrala bultzatzeko. Adibidez emakume zientzialariak.

Zer da hezkidetza? Nola landu gelan?

Ikasle guztiek jarduera ezberdinak egin behar dituzte, diskriminazioak ekidinez.

Erabaki egokiak hartzeko aintzat hartu behar dira,