การเมองไทยสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม

ภายใตระเบยบโลกของสหรฐอเมรกา(พ.ศ. 2491-2500)

นายณฐพล ใจจรง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญารฐศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชารฐศาสตร

คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปการศกษา 2552

ลขสทธของจฬาลงกรณมหาวทยาลย

THAI POLITICS IN PHIBUN´S GOVERNMENT UNDER THE U.S. WORLD ORDER

(1948-1957) Mr. Nattapoll Chaiching

A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy Program in Political Science

Faculty of Political Science Chulalongkorn University

Academic year 2009 Copyright of Chulalongkorn University

หวขอวทยานพนธ การเมองไทยสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ภายใตระเบยบโลกของสหรฐอเมรกา(พ.ศ. 2491-2500)

โดย นายณฐพล ใจจรง สาขาวชา รฐศาสตร อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก รองศาสตราจารย ดร. กลลดา เกษบญช-มด คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาดษฎบณฑต

………………………………………….. คณบดคณะรฐศาสตร (ศาสตาจารย ดร.จรส สวรรณมาลา) คณะกรรมการสอบวทยานพนธ

……………………………………………ประธานกรรมการ (ศาสตราจารย ดร.ไชยวฒน คาช)

…………………………………………... อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก (รองศาสตราจารย ดร. กลลดา เกษบญช-มด)

…………………………………………… กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สมบรณ)

…………………………………………… กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.สธาชย ยมประเสรฐ)

…………………………………………… กรรมการภายนอกมหาวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.นครนทร เมฆไตรรตน)

ง

ณฐพล ใจจรง: การเมองไทยสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามภายใตระเบยบโลก ของสหรฐอเมรกา (พ.ศ. 2491-2500) (THAI POLITICS IN PHIBUN’S GOVERNMENT UNDER THE U.S. WORLD ORDER(1948-1957)อ.ทปรกษา วทยานพนธ: รองศาสตราจารย ดร.กลลดา เกษบญช-มด, 284 หนา.

ภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯทกอตวขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 สหรฐฯไดเขามามบทบาทแทรกแซงการเมองไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามดวยการใหความสนบสนนกลมการเมองทงกลมตารวจและกลมทหารมผลทาใหการเมองไทยในชวงเวลาดงกลาวมเสถยรภาพและสามารถดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการได ตอมา สหรฐฯใหการสนบสนนสถาบนกษตรยใหกลบขนมามความสาคญทางการเมอง ในขณะท รฐบาลเรมถอยหางออกจากนโยบายของสหรฐฯ ทามกลางความขดแยงระหวางรฐบาลกบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และกลมทหารในชวงปลายรฐบาลนนสงผลใหสหรฐฯตดสนใจใหการสนบสนนกลมการเมองใหม คอ สถาบนกษตรยและกลมทหารใหขนมอานาจแทนเพอใหการเมองไทยมเสถยรภาพและดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการตอไป ดงนน บทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยในชวงเวลานนจงเปนปจจยชขาดสาคญททาใหกลมการเมองใดไดรบชยชนะทางการเมอง ทงน การสนบสนนกลมการเมองใหมของสหรฐฯนไดนาไปสการปกครองแบบเผดจการทหารและทาใหไทยไดกลายเปนสวนหนงของระเบยบโลกของสหรฐฯทแนบแนนยงขนในเวลาตอมา

สาขาวชา รฐศาสตร ลายมอชอนสตปการศกษา 2552 ลายมอชอ อ.ทปรกษาวทยานพนธ

จ

# # 4881903924 : MAJOR POLITICAL SCIENCE KEYWORDS : THAI POLITICS / PHIBUNSONGGRAM / UNITED STATES NATTAPOLL CHAICHING: THAI POLITICS IN PHIBUN´S GOVERNMENT UNDER THE U.S. WORLD ORDER(1948-1957). ADVISOR : ASSOC.PROF. KULLADA KESBOONCHOO MEAD,PH.D., 284 pp.

Under the U.S. World Order which was emerged after the end of the World War II, the United States government has taken its role in intervening Thai politics. This thesis discovers that the U.S. government had supported both Police and Military groups in the Phibun’s government which prompted the political situation in Thailand become stable. This dynamic enabled the Thai government to pursue foreign policies that complied with the U.S. interest. In the same time, the U.S. government was behind the resurgence of the Monarchy back to the political sphere. Whereas the Phibun’s government began to keep distance from the U.S. influence over Thailand’s policies amidst the conflict between the Phibun’s government with the Monarchy, the Royalist and the Military. the U.S. government decided to turn its support towards the newly political groups than the Phibun’s government: that are the Monarchy and the Military. Such policy allowed the U.S. government to maintain the political stability and retain its policies in Thailand. As a result, the role of the U.S. government in the Thailand’s political situations is the decisive factor in deciding the triumphant result of any political actor among the Thai politics. It must be noted that the role of the U.S. government in supporting the newly political groups brought about the authoritarian regime in Thailand as well as it sowed the seed connecting the Thai state with the U.S. world order more closely in the following decades. Field of Study : POLITICAL SCIENCE Student’s Signature Academic Year : 2009 Advisor’s Signature

ฉ

กตตกรรมประกาศ

งานวจยชนนไมสามารถสาเรจลงได หากปราศจากความชวยเหลอของหนวยงานและ

บคคลจานวนมากทใหแกขาพเจา โดยเฉพาะอยางยงโครงการปรญญาเอกกาญจนาภเษก สานก งานกองทนสนบสนนการวจยทใหทนสนบสนนการวจยของขาพเจาตลอด 3 ปสดทายในการเรยน

ขาพเจาขอขอบพระคณ “คร” รศ.ดร.กลลดา เกษบญช-มด อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผททาหนาทมากกวาการเปนเพยงอาจารยทปรกษา แตไดอทศตนรวมเดนทางไปบนเสนทางการคนควาและอดทนตอความดอรนของขาพเจาตลอดระยะเวลาหลายปทผานมา รวมทง ความชวย เหลอทสาคญจาก ศ.ดร.ธงชย วนจจะกล อาจารยทปรกษาอกทานทใหโอกาสขาพเจาไดเขาชนเรยนอนมสวนเปดโลกทศนทาใหขาพเจาหลดพนจากเพดานความคดทดารงอยกบขาพเจามานานหลายป ตลอดจนไดใหความชวยเหลออนๆในการวจยทมหาวทยาลย Wisconsin-Madison และในสหรฐฯ ตลอดจน ศ.ดร.ไชยวฒน คาช รศ.ดร.นครนทร เมฆไตรรตน ผศ.ดร.วระ สมบรณ และผศ.ดร.สธาชย ยมประเสรฐ กรรมการวทยานพนธทใหคาแนะนาซงมคณคาแกขาพเจาในปรบปรงวทยานพนธชนนจนสาเรจ

ขาพเจาขอขอบพระคณ ศ.ดร.อนสรณ ลมมณ Prof. Kewin Hewison รศ.ฉลอง สนทร-วณชย รศ.วณา เอยมประไพ Assoc. Soren Ivarsson ผศ.สวมล รงเจรญ ผศ.ดร.นตและผศ.ดร.พวงทอง ภวครพนธ ผศ.เทอดสกล ยญชานนท คณเสถยร จนทมาธร ดร.สมศกด เจยมธรสกล คณสพจน แจงเรว ผศ.ธเนศ วงศยานนาวา ดร.เกษม เพญภนนท อาจารยจรพล เกตจมพล อาจารยศวะพล ละอองสกล ดร.ธนาพล ลมอภชาต อาจารยสระ พฒนะปราชญ ผศ.ดร.ทวศกด เผอกสม อาจารยวารณย โอสถารมย ดร.ฐาปนนท นพฏฐกล ดร.เกงกจ กตตเรยงลาภ ดร.พรสนต เลยงบญเลศชย คณกมลทพย จางกมล คณธนาพล อวสกล คณเดนดวง วดละเอยด คณดาวเรอง แนวทอง และคณจกร ไชยพนจ ทใหความชวยเหลอแกขาพเจามานานหลายป ขอบคณอยางมากสาหรบ คณสมฤด วนจจะกล คณปยนช ศรปนวงศ David Dettmann ดร.พชร เชญชอ และคณพลเทพ ธนโกเศส ผใหความชวยเหลอแนะนาใหขาพเจาอยรอดปลอดภยในการวจยทรฐวสคอนซน รฐแมรแลนด และวอชงตน ด.ซ. ขอบพระคณ “ปา”-จรวสส ปนยารชน และคณนตย พบลสงคราม เปนอยางสงทใหคาสมภาษณและตอนรบขาพเจาดวยความเมตตาอยางไมรเหนดเหนอย

สดทายทจะลมมไดคอ พรญา ใจจรง ผเปนกาลงใจและใหรอยยมในยามทขาพเจาออนลาและไดแบงเบาภาระงานบานในหลายปทผานมา และคณคาจากงานวจยชนน ขอยกใหกบพอ ผลวงลบ และแม ผเปนครคนแรกของขาพเจา

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย………………………………………………………………………… ง

บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................ จ กตตกรรมประกาศ...................................................................................................... ฉ สารบญ...................................................................................................................... ช

บทท 1 บทนา………………………………………………………………………………. 1 1.1 ความสาคญของการศกษา………………………..………………………….. 1 1.2 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ………..………………………………………. 5 1.3 กรอบแนวคดในการศกษา…………….……………………………………… 19 1.4 สมมตฐานในการวจย………………………………………………………….. 20 1.5 นยามคาศพท………..………………………………………………………... 21 1.6 ขอบเขตการศกษาวจยและระเบยบวธวจย……………………………………. 22 1.7 วตถประสงคการวจย……………………..…………………………………… 25 1.8 ขอจากดของการศกษา…..……………………………………………………. 25 บทท 2 จากรสเวลทถงทรแมน: การเมองไทยหลงสงครามโลกครงท 2……………………. 26 2.1 นโยบายตางประเทศของสหรฐฯตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทย…...……. 26 2.2 การเมองไทยภายหลงสงครามโลกครงท 2……………………………………. 31 2.3 ความรวมมอและการแตกสลายของพนธมตรชวงสงครามระหวาง“กลมปรด” และ“กลมรอยลลสต”……………….…………………………………………. 33 2.4 “กลมรอยลลสต”กบการเมองในราชสานกและการแสวงหาการสนบสนนจาก องกฤษ…………………………………………………………………………. 41 2.5 การกอตวของ“พนธมตรใหม”ระหวาง“กลมรอยลลสต”และ“กลมจอมพล ป.”.. 51 2.6 การลมสลายของ“กลมปรด”…………………………...……………………… 54 บทท 3 การรฐประหาร 2490: จดเรมตนของความขดแยงภายในการเมองไทย…..……… 62 3.1 การรฐประหาร 2490: ความสาเรจของความรวมมอของคณะรฐประหารกบ “กลมรอยลลสต”…………...………………………………………………….. 62

ซ

สารบญ (ตอ)

3.2 ความลมเหลวในการตอตานการรฐประหารและการสนสดความชวยเหลอ “กลมปรด”ของสหรฐฯ…………………………………………………………... 66 3.3 การรกคบของ“กลมรอยลลสต”ในฐานะสถาปนกทางการเมอง.………………. 70 3.4 แผนการใหญของ “กลมรอยลลสต” ……………………..…………………….. 74 3.5 จอมพล ป.กบการลมแผนทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”……………….… 77 3.6 รฐบาลจอมพล ป.กบความลมเหลวในการเปดไมตรกบ“กลมปรด”…………… 79 3.7 “กลมรอยลลสต”กบการสถาปนารฐธรรมนญทปฏเสธกองกองทพ…….……… 85 บทท 4 สภาวะกงอาณานคม: การมาถงของสหรฐฯและการปราบปรามปรปกษ ทางการเมอง 2493 - 2495……………..……..…………………………..………. 87 4.1 สญญาณจากวอชงตน ด.ซ……..……………………………….…………….. 87 4.2 การถกตอตานกบการกาวเขาหาสหรฐฯของรฐบาลจอมพล ป………………… 90 4.3 สหรฐฯกบความชวยเหลอทางการทหารแกไทย……………………………….. 95 4.4 ความขดแยงในคณะรฐประหารทามกลางการรกของ“กลมรอยลลสต”…….…. 101 4.5 “กลมรอยลลสต”กบ“กบฎแมนฮตตน”แผนซอนแผนในการโคนลมรฐบาล.…… 105 4.6 การรฐประหาร 2494 กบการยตบทบาททางการเมองของ“กลมรอยลลสต”….. 112 4.7 ความขดแยงระหวางสถาบนกษตรยกบรฐบาลจอมพล ป…………………….. 116 4.8 การแขงขนและการสรางพนธมตรทางการเมองของกลมตารวจและกลมทหาร.. 120 4.9 การปราบปรามขบวนการตอตานสหรฐฯและรฐบาลจอมพล ป…………….…. 122 บทท 5 ไอเซนฮาวรกบการสรางความแขงแกรงใหกลมทหารและกลมตารวจไทย 2496 – 2497….…………..………...……………………………………………..

124

5.1 นโยบายตางประเทศของไอเซนฮาวรตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทย…….. 124 5.2 “เอกอคราชทตนกรบ”กบการสราง“ปอมปราการ”ทางการทหารในไทย….……. 128 5.3 เพนตากอนกบการสถาปนาอานาจใหกลมทหาร……………………………… 132 5.4 ซไอเอกบการสถาปนาอานาจใหกลมตารวจ……………….………………….. 133 5.5 ความชวยเหลอจากสหรฐฯกบการแขงขนระหวางกลมตารวจและกลมทหาร.… 136 5.6 ถนนทกสายมงตรงสวอชงตน ด.ซ……………………………………………… 138

ฌ

สารบญ (ตอ)

บทท 6 สหรฐฯ สถาบนกษตรยกบจดเรมตนสงครามจตวทยาในไทย 2497………………. 143 6.1 สหรฐฯกบการตอตานคอมมวนสตในไทย…………..………………………… 143 6.2 จากความลมเหลวสโอกาส: สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบ การเขาหาสหรฐฯ……………………………………………………………….. 146 6.3 ยซสกบสงครามจตวทยา………………….……………………………………. 152 6.4 สงครามจตวทยากบการสถาปนาอานาจของสถาบนกษตรย…………………. 155 บทท 7 ความเปนกลางและการสรางประชาธปไตยของรฐบาลจอมพลป. ปลายทศวรรษท 2490..……………………………...………………………………………………..

161

7.1 บรบทการกอตวของนโยบายเปนกลางของรฐบาลจอมพล ป………….……. 161 7.2 นโยบายการทตสองทางของรฐบาลจอมพล ป……………….……………… 164 7.3 วสยทศนใหมทามกลางความขดแยงของ“ขนศก” ……….………………….. 168 7.4 การสรางบรรยากาศประชาธปไตยทางออกทางการเมอง……………...……. 175 7.5 การพยายามเปดไมตรกบจนของรฐบาลจอมพล ป……….…………………… 181 7.6 การคากบจนและความไมพอใจของสหรฐฯ……………………………………. 185 7.7 หนงสอพมพกบการตอสทางการเมองและการตอตานสหรฐฯ………..………. 189 7.8 ความไมพอใจของสหรฐฯตอการเปดรบวฒนธรรมจากจนของไทย…………… 194 บทท 8 การหวนคนของพนธมตรทามกลางความขดแยงกบ“กลมรอยลลสต”…………….. 197 8.1 การตอตาน“กลมรอยลลสต”ของรฐบาลจอมพล ป……………….……...……. 197 8.2 พนธมตรทางการเมองของรฐบาลจอมพล ป.และกลมตารวจกบ“กลมปรด”..… 203 8.3 การเลอกตงและการทาลายการเลอกตง 2500 ของ“กลมรอยลลสต”และกลม ทหาร…………………………………………………………………………..

206

8.4 การกลบมาของปรด พนมยงคกบความตนตระหนกของ“กลมรอยลลสต”และ ความวตกของสหรฐฯ………………...………………………………….…...….

213

8.5 ความขดแยงระหวางรฐบาลกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”….….…... 217 บทท 9 “ไตรภาค”กบภาวะกงอาณานคมและการลมสลายของประชาธปไตยไทย…….….. 222 9.1 สญญาณความไมพอใจของวอชงตน ด.ซ.ตอรฐบาลจอมพล ป…….………… 222 9.2 จอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต”กบการแสวงหาการสนบสนนจากสหรฐฯ... 223 9.3 การเมองสองหนาของจอมพลสฤษด………………………..………...……….. 225

ญ

สารบญ (ตอ)

9.4 การรกทางการเมองของจอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” กบการสราง พนธมตรระหวางรฐบาลกบคณะราษฎร……………….……..………………. 227 9.5 จากการเมองสามเสาสการเมองสองขว: รฐบาลจอมพล ป. กลมตารวจและ “กลมปรด”กบ สถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และกลมทหาร…………...…. 235 9.6 บนเสนทางของ“ไตรภาค” สหรฐฯ สถาบนกษตรยและกองทพกบ การดารงภาวะกงอาณานคม………...…………..…………………………… 241 บทท 10 สรป………………………………………………….……………………………. 248 รายการอางอง……………………………………………………………………………… 253 ประวตผเขยนวทยานพนธ…………………………………………………………………. 284

บทท 1 บทนา

1.1 ความสาคญของการศกษา

ในปจจบน การศกษาประวตศาสตรนพนธของเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 ไดกลายเปนประเดนศกษาสาคญของนกวชาการผสนใจศกษาตามแนว ทางประวตศาสตรภมปญญาทเขาไปศกษาการเขยนประวตศาสตรแหงชาตของประเทศตางๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในชวงสมยแหงการมปฏสมพนธกบจกรวรรดนยมวา ผคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมการสรางคาอธบายตอตนเองอยางไรอนจะทาใหเหนถงผลกระทบของอทธพลจกรวรรดนยมทมตอการกอรป และปฏสมพนธตอภมปญญาอนมตอการเขยนประวต -ศาสตรนพนธของชาตตางๆ กระนนกด การศกษาประวตศาสตรนพนธไทยในชวงแหงการเผชญ หนากบจกรวรรดนยมนนยงคงตกอยในแกนกลางแหงความเงยบงน และไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงดงกลาวนอย ในขณะทงานนพนธทางประวตศาสตรของไทยยงคงรกษาแนวทางในการผลตซาการเขยนประวตศาสตรทเนนยาการตอตานอาณานคมเพอรกษาความเปนเอกราชของไทยตอไป1

หากเรานาขอสงเกตขางตนทมตอประวตศาสตรของไทยมาพจารณาควบคไปกบบรบททางประวตศาสตร ผานงานนพนธทางประวตศาสตรไทย ทงการเมองการปกครองและความ สมพนธระหวางประเทศในประเทศของไทยแลว ขอสงเกตขางตนมคณปการตอการกลบมาทบ ทวนความรความเขาใจทมตอตนเองทามกลางบรบทขนมาใหม โดยเฉพาะอยางยงตอประวต- ศาสตรการเมองการปกครองและประวตศาสตรความสมพนธระหวางประเทศของไทยวาไดรบผลกระทบจากความรทเกดขนภายใตบรบทและไดรบผลกระทบจากการสรางองคความรของสหรฐฯทมตอการสรางองคความรในทางการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยอยางไร โดยเฉพาะอยางในชวงสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ. 2491-2500 ทงน ขาพเจาตองการสารวจ ปญหาทเกดขนภายในงานนพนธดานการเมองการปกครองของไทยทไดรบผลกระทบจากศกษารฐศาสตรแบบอเมรกนภายใตแนวทางการพฒนาการเมอง โดย

1 Laurie J. Sears, “The Contingency of Autonomous History,” in Autonomous Histories

Particular Truths, ed. Laurie J. Sears (Wisconsin: Center for Southeast Asian Studies University of Wisconsin, 1993), pp. 3-4.; Thongchai Winichakul, “Writing At The Interstices: Southeast Asian Historians and Postnational Histories in Southeast Asia,” in New Terrains in Southeast Asia History, Abu Talib Alimad and Tan Liok Ee, eds. (Singapore: Singapore University Press, 2003), pp. 3-27.

2

เฉพาะอยางยง แนวคด“อามาตยาธปไตย”(Bureaucratic Polity)ทมอทธพลครอบงาความรในงานประวตศาสตรนพนธดานการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยตามแนวการศกษาแบบดงเดมซงรกษาคาอธบายหลกถงวเทโศบายของไทยกบจกรวรรดนยมอนแสดงถงปรชาสามารถของชนชนนาไทยเปนสาคญ

ในทน ขาพเจาขอเรมตนจาก ขอสรปจากการงานวจยทศกษาสถานภาพและพฒนาการของวชารฐศาสตรไทยของนครนทร เมฆไตรรตน และขอสรปจากงานวจยของศภมตร ปตพฒนทสารวจพฒนาการขององคความรการศกษาความสมพนธระหวางประเทศในไทย2 สาหรบพฒนา การขององคความรของวชารฐศาสตรไทยนน นครนทร สรปวา องคความรของวชารฐศาสตรไทยเกดขนภายใตสภาพแวดลอมการเมองระหวางประเทศหลงสงครามโลกครงท 2 ซงมสหรฐฯเปนผมบทบาทนาในทางการเมองระหวางประเทศและการสรางองคความรของวชารฐศาสตร โดยรฐบาล หนวยงานและนกวชาการจากสหรฐฯไดเขามสวนอยางมากในการชวยเหลอ สนบสนนการจดตงคณะรฐศาสตรขนทจฬาลงกรณมหาวทยาลยและทมหาวทยาลย ธรรมศาสตรในเวลาต

อมา โดยเฉพาะอยางยงชวงทศวรรษท 2510 ซงเปนชวงสาคญของสงครามเยนททวความรน แรงมากขน ทงน รฐบาล หนวยงานและนกวชาการจากสหรฐฯไดเขามสวนอยางมากในการเผยแพรความรและการทาการวจยภายใตแนวการศกษารฐศาสตรแบบวทยาศาสตรทเนนการ ศกษาพฤตกรรมศาสตรและมการนาเขาหลกการ แนวคด กรอบทฤษฎจากสหรฐฯเขามาแทนทศกษาแบบเดมทเนนสถาบนทางการเมองทาใหเกดการสรางองคความรแบบใหมใหกบวชารฐศาสตรของไทย กลาวโดยสรป นครนทร เหนวา การศกษารฐศาสตรแบบวทยาศาสตรมผล ทาใหการศกษาการเมองการปกครองไทยทเคยเนนความสาคญกบการสรางองคความรเกยวกบสถาบนทางการเมองเสอมคลายลง และทสาคญนครนทรไดตงขอสงเกตถงขอสรปขององคความรในการเมองการปกครองไทยวา การศกษาการเมองการปกครองของไทยยงคงตกอยภายใตคาอธบายวา การเมองการปกครองของไทยเปน“การเมองในระบอบอามาตยาธปไตย” ตามแนวคด“อามาตยาธปไตย”ของเฟรด ดบล. รกส(Fred W. Riggs)ทยงคงทรงพลงในการสรางคาอธบายและเปนแนวทางในการศกษาการเมองการปกครองของไทยจวบกระทงจนปจจบน

2 นครนทร เมฆไตรรตน, “วชารฐศาสตรไทยในบรบทของประวตศาสตรและการเปลยนแปลงทางการ

เมอง,” รฐศาสตรสาร 21, 1 (2542): 23-75.; ศภมตร ปตพฒน, “ความสมพนธระหวางประเทศ: พฒนาการและความกาวหนาขององคความร,” คณะกรรมการสภาวจยแหงชาต สาขารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2550.

3

ดวยเหตน เขาจงเรยกรองให มการศกษาความเปลยนแปลงของสมพนธภาพทางอานาจระหวางสถาบนกษตรยและรฐบาลในการเมองไทยเสยใหม3

สาหรบการศกษาความสมพนธระหวางประเทศซงเปนสาขาหนงของวชารฐศาสตรนน ศภมตร ปตพฒนสรปวา การศกษาความสมพนธระหวางประเทศของไทย ยงคงไดรบผลจากเปลยนแปลงของแนวการศกษาในระดบสากลไมมากนก งานศกษาสวนใหญตกอยภายใตการศกษาตามแนวการศกษาความสมพนธระหวางประเทศแบบดงเดมทเนนการศกษาความ สมพนธระหวางรฐตอรฐโดยใชวธการวเคราะหทางประวตศาสตร ซงใหความสาคญตอ การประเมนคณคาและบรรทดฐานทรองรบการจดระเบยบความสมพนธระหวางประเทศผาน การศกษาประวตศาสตรการทตและเรองการรกษาเอกราชของรฐมากกวาแนวการศกษาแบบวทยาศาสตร ทเนนการศกษาพฤตกรรมของรฐในระบบระหวางประเทศ ตวแบบการตดสนใจของผนา ความมนคงและยทธศาสตร เปนตน ศภมตร เสนอขอเรยกรองททาทายใหการศกษาความสมพนธระหวางประเทศของไทยเปดรบความรใหมจากระดบสากล และใหมการถกเถยงแลกเปลยนความรกบสาขาวชาอน หรอแม กระทงภายในวชาความสมพนธระหวางประเทศเอง เขาสรปวา “ [การถกเถยงแลกเปลยนทางวชาการ] แทบจะมไดกอใหเกดผลสะเทอนหรอเปลยนแปลงใดๆในแนวทางการศกษา IR ทเคยเปนมาในประเทศน [ไทย]” 4

ทงน ขอสรปจากงานวจยทงสองชนชใหเหนวา ปญหาของแนวทางการศกษาวชารฐศาสตรทงการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยมความแตกตางกน คอ การศกษาการเมองการปกครองของไทยประสบกบปญหาการรบแนวทางการศกษารฐศาสตรแบบอเมรกนมากเกนไปจนทาใหละเลยการศกษาแบบดงเดม คอ การศกษาเรองสถาบนทางการเมองของไทยไป ในขณะทปญหาการศกษาความสมพนธระหวางประเทศของไทยนนตกอยภายใตการศกษาแบบดงเดมมากเกนไป โดยปราศจาการถกเถยงแลก เปลยนความรและคาอธบายกบสาขาวชาอนๆดวย อยางไรกตาม งานวจยทงสองชนทประเมนพฒนาการขององคความรของวชารฐศาสตรไทยนน มจดรวมทตองตรงกน คอ ตองการเรยกรองใหมการปรบ เปลยนการศกษาภายในสาขาวชาของตน สาหรบการเมองการปกครองของไทยนน ควรมการประเมนผลกระทบจากการนาหลกการและแนวคดการศกษารฐศาสตรแบบอเมรกน โดยควรหนกลบมาใหความสนใจกบสมพนธภาพทางอานาจระหวางสถาบนทางการเมองภายในการเมองของไทยเสยใหม ส

วนการศกษาความสมพนธระหวางประเทศแบบดงเดมนน สมควรมการเปดรบ

3 นครนทรเมฆไตรรตน, “วชารฐศาสตรไทยในบรยทของประวตศาสตรและการเปลยนแปลงทางการเมอง,” หนา 40.

4 ศภมตร ปตพฒน, “ความสมพนธระหวางประเทศ: พฒนาการและความกาวหนาขององคความร,”หนา 68.

4

และถกถยงแลกเปลยนกนภายในแนวการศกษาของตนเพอปรบเปลยนความรและคาอธบายเสยใหมเชนกน

สาหรบ ขาพเจาขอเสนอวา หวใจของปญหาคาอธบายในการศกษาการเมองการปกครองของไทย คอ แนวคดของรฐศาสตรแบบอเมรกน โดยเฉพาะอยางยง แนวคดเรอง “อามาตยาธปไตย” ทกาเนดขนในชวงทศวรรษท 2510 มอทธพลในการครอบงาแนวทางการวจยองคความรเกยวกบการเมองไทยทเนนความสาคญของบทบาทของกองทพทเปนอปสรรคตอการสรางประชาธปไตยไทยมผลทาใหงานวจยทสรางองคความรในสมยตอมาเดนตามแนวคดขางตนจนนาไปสขอสรปวา การเมองไทยเปน“การเมองในระบอบอามาตยาธปไตย”และสาหรบการศกษาความสมพนธระหวางประเทศนนยงคงตกอยภายใตการศกษาแบบดงเดมทรกษาคาอธบายทวาชนชนนาไทยการดาเนนนโยบายโอนออนผอนตามขอเรยกรองของมหาอานาจทคกคามเอกราชของไทยและชนชนนาไทยยอมเสยผลประโยชนสวนนอยเพอรกษาผลประโยชนสวนใหญ นนกคอ เอกราชและอธปไตยของไทยเอาไวอนเปนความเสยสละทสงสงของชนชนนา โดยคาอธบายดงกลาวนนไดรบอทธมาจากคาอธบายประวตศาสตรแบบทถกเรยกวา“ราชาชาตนยม”5

5 โปรดดคาอธบายทานองดงกลาวใน Neon Snidvongs, “The development of Siam's Relations

with Britain and France in the Reign of King Mongkut, 1851-1868,” (Doctoral dissertation, University of London, 1961).; Rong Syamananda, An Outline f Thai History,(Bangkok: Chulalongkorn University, 1963).; M.L.Manich Jumsai, History of Anglo-Thai relations,(Bangkok: Chalermnit, 1970).; Namngern Boonpiam, “Anglo-Thai relations, 1825-1855: a study in changing of foreign policies,” (Doctoral dissertation, University of Nebraska-Lincoln, 1979).; แถมสข นมนนท, “การเจรจาทางการทตระหวางไทยกบองกฤษ ค.ศ.1900-1909,” ชมนมบทความวชาการถวายพระวรวงศเธอ กรมหมนนราธปประพนธพงศในโอกาสทพระชนมมายครบ 80 พรรษาบรบรณ 25 สงหาคม 2514,(กรงเทพฯ: โครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2514), หนา 1-14.; แถมสข นมนนท, การทตสมยรตนโกสนทร (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2528).; เพญศร ดก, การตางประเทศกบเอกราชและอานาจอธปไตยของไทย (ตงแตสมยรชกาลท 4 ถงสนสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม),(กรงเทพฯ: เจาพระยาการพมพ, 2527).; ประภสสร เทพชาตร, นโยบายตางประเทศไทยจากยควกฤตเศรษฐกจสสหสวรรษใหม,(กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543) เปนตน และดขอโตแยงของธงชย วนจจะกลทมตอโครงเรองหลกในคาอธบายของประวตศาสตรไทยซงมผลกระทบตอคาอธบายความสมพนธระหวางประเทศดวยเชนกน ใน ธงชย วนจจะกล, “ประวตศาสตรแบบราชาชาตนยม: จากยคอาณานคมอาพรางสราชาชาตนยมใหม หรอ ลทธเสดจพอของกระฎมพไทยในปจจบน,” ศลปวฒนธรรม 23 (พฤศจกายน 2544): 56-65.

5

1.2 การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ภายใตบรบทการเมองระหวางประเทศหลงสงครามโลกครงท 2 นน สหรฐฯ ในฐานะ

ศนยกลางของระบบทนนยมโลกเรมขยายอทธพลไปยงสวนตางๆของโลก รวมทงเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยผานการจดระเบยบโลกทางเศรษฐกจ การเมองและการทหาร รวมถงความตอง การสรางความรเกยวกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทย ดวยการจดตงสถาบนวจยความร การใหทนอดหนนการวจยทผลตความร คาอธบายและงานวชาการผานสถาบนวจยทงในและนอกมหาวทยาลยอยางมากซงมผลตอการดารงอยของชดความรหรอคาอธบายบางอยางทถกคดสรร ผลตซา และการสรางแนวการวเคราะหทสอดคลองกบความตองการและผลประโยชนของแหลงทนอดหนนการวจยหาความรผานมลนธ เชน สมาคมเอเชย มหาวทยาลยชนนา สถาบนวชาการ รฐบาลสหรฐฯ เชน กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงกลาโหม ยซอม(United States Operations Mission: USOM)และบรษททนเอกชนขนาดใหญของสหรฐ เชน บรรษทคารเนก(Carnegie Corporation) บรรษทแรนด(Rand Corporation) และมลนธรอคกเฟลเลอร(Rockefeller Foundation) เปนตน โดยการจดตงสาขาวชาแบบพนทศกษา(Area Studies) สถาบนวจยในมหาวทยาลยเกยวกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยขน ทงน ในชวงแรกของสงครามเยนไดมการเรมตนโครงการผลตความรเกยวกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยขนทมหาวทยาลยคอรแนลเปนแหงแรกในป 2490 และมการจดตงโครงการดงกลาวในมหาวทยาลยหลายแหงในเวลาตอมา

จากนน นกวชาการชาวอเมรกนทสนใจไทยศกษาในหลายสาขาวชาทงประวตศาสตร รฐศาสตร เศรษฐศาสตร สงคมวทยาและมานษยวทยาไดกาเนดขนอยางมากในชวงทศวรรษท 2500-2510 เชน เจมส อนแกรม(James Ingram) จอรช วลเลยม สกนเนอร(George William Skinner) เดวด ไวแอตท(David Wyatt) เฮอรเบรต พ. ฟลลปส(Herbert P. Phillips) เดวด เค. วลสน(David K. Wilson) วลเลยม เจ. ซฟฟน(William J. Siffin) คอนสแตนส เอม. วลสน (Constance M. Wilson) แลดด เอม. โทมส(Ladd M. Thomas) คลาก ด. แนร(Clark d. Neher) และเฟรด ดบบล. รกส(Fred W. Riggs)6 เปนตน ดงนน กลาวไดวา รฐบาลสหรฐฯและหนวยงาน

6 โปรดดรายละเอยดใน แถมสข นมนนท, “เมออเมรกนศกษาประวตศาสตรไทย,” การทตสมย

รตนโกสนทร, หนา 57-66.; อานนท กาญจนพนธ, “บทบาทของนกวจยและทนวจยอเมรกนในการสรางกระบวนทศนดานไทยศกษา,” ใน บทบาทของตางประเทศในการสรางองคความรทเกยวของกบประเทศไทย,(กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2538), หนา 308-347.; นครนทร เมฆไตรรตน, “วชารฐศาสตรไทยในบรบทของประวตศาสตรและการเปลยนแปลงทางการเมอง”.

6

ตางๆมสวนสาคญดวยการไดทมเทงบประมาณในการสรางความรเกยวกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยภายใตบรบทของสงครามเยนขนมา7

ไมแตเพยงแคองคความรเกยวกบไทยจะตกอยภายใตบรบทการเมองระหวางประเทศและการพยายามสถาปนาความรแบบทสหรฐฯตองการขนมาเทานน แตองคความรดงกลาวยงตกอยภายใตบรบทการเมองของไทยดวยเชนกน โดยเฉพาะอยางยงหลงการรฐประหาร 2490 ทพลงของ“กลมรอยลลสต”กลบขนมามอานาจทางการเมองอกครง8 ซงพวกเขาไมแตเพยงมบทบาทในการชวงชงอานาจทางการเมองจากคณะราษฎรกลบคนมาเทานน แตพวกเขาพยายามสรางการรบรใหมขนดวยการพยายามอธบายวา คณะราษฎรไดการดาเนนโนบายตางประเทศผดพลาดจนเปนเหตใหไทยเกอบจะสญเสยเอกราชซงเหลาบรรพกษตรยไดรกษามาเพอแสดงใหเหนวาพระปรชาสามารถของชนชนนาไทยตงแตพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดทรงเปดพระราชไมตรกบชาตตะวนตกรวมทงสหรฐฯนนเปนสาเหตททาใหไทยรอดพนจากการตกเปนผแพสงครามในสงครามโลกครงท 2 9 ดวยการท “กลมรอยลลสต”ไดรอฟนการเขยนถงพระปรชาสามารถและการททรงมพระราชดารทเปนเสรนยมของพระจอมเกลาฯททรงไดมพระราชไมตรอนดกบสหรฐฯเพอแสดงใหเหนถงพระปรชา

7 Sears, “The Contingency of Autonomous History,” p. 4. งานวจยของนกวชาการททางานวจย

ใหกบรฐบาลสหรฐฯและบรรษทขนาดใหญในชวงทศวรรษท 2500 เชน David A. Wilson, Political Tradition and Political Change in Thailand,(S.I.: The Rand Corporation, 1962); David A. Wilson, Trip for AACT to Thailand,(Bangkok: USOM, 1968); Fred Von der Mehden and Fred W. Riggs, Evaluation of the VSO: Interviews with VSO and Villagers,(Bangkok: USOM, 1967); David A. Wilson, Fred Von der Mehden and Paul Trescott, Thinking about ARD,(S.I.: USOM , 1970) เปนตน

8 สธาชย ยมประเสรฐ, แผนชงชาตไทย: วาดวยรฐและการตอตานรฐสมยจอมพล ป.พบลสงคราม ครงทสอง (พ.ศ.2491-2500),(กรงเทพฯ: 6 ตลาราลก, 2550).; ณฐพล ใจจรง, “ควาปฏวต-โคนคณะราษฎร: การกอตวของ ‘ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข’,” ฟาเดยวกน 6, 1 (มกราคม-มนาคม 2551): 104-146.

9 งานเขยนของ“กลมรอยลลสต” ทวพากษความสมพนธไทยกบญปนในชวงสงครามโลกครงท 2 ของ คณะราษฎร เชน หลย ครวต, ประชาธปไตย 17 ป,(พระนคร: โรงพมพวบลยกจ, 2493) เปนตน อยางไรกตาม การศกษาเกยวกบความสมพนธไทยกบญปนในชวงสงครามโลกครงท 2 นนยงคงมขอถกเถยงทสลบซบซอนและการถกเถยงยงดาเนนตอไป โปรดดบทความตางๆใน Thai-Japanese relations in historical perspective eds. Chaiwat Khamchoo and E. Bruce Reynolds (Bangkok: Innomedia, 1988).; พ.อ.หญง นงลกษณ ลมศร, ความสมพนธญปน-ไทยสมยสงครามโลกครงท 2 จากงานคนควาวจยของนกวชาการญปน-ตะวนตก-ไทย: บทสารวจสถานภาพแหงความร,(กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549) เปนตน

7

สามารถของพระจอมเกลาฯทเปนปฐมบทของความสมพนธอนดระหวางไทยกบสหรฐฯทมความยาวนาน10

ตอมา เมอสหรฐฯมความตองการสรางความรเพอเชอมความสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯ เจาหนาทกระทรวงการตางประเทศ และนกวชาการสหรฐฯ ไดผลตงานนพนธทางประวตศาสตรความสมพนธไทยกบสหรฐฯทมจดเรมตนจากพระปรชาสามารถของชนชนนาไทยซงคาอธบายดงกลาวไดยอมรบแนวทางคาอธบายของ“กลมรอยลลสต” เชน แอบบอต โลว มอฟแฟท(Abbot Low Moffat)(1961) และเอ. บ. กรสโวลด(A.B. Griswold)(1961) ผรบทน อดหนนจากสมาคมเอเชย11 เพอยนยนวา พระมหากษตรยทรงเปนจดเรมตนของสมพนธ ไมตรระหวางไทยกบสหรฐฯทมมาอยางยาวนาน ตอมา คอนสแตนส เอม. วลสน(Constance M. Wilson)ซงเปนนกวชาการทกาเนดขนในชวงการจดตงสถาบนวชาการทคนควาวจยเกยวกบไทยในชวงสงครามเยน เขาไดศกษาการสรางความเปนสมยใหมของไทยในรชสมยพระจอมเกลาฯขน ซงแสดงใหเหนถงพระปรชาสามารถของชนชนนาไทยในการปรบตวรบความเปนสมย ใหม12 เปนตน

ทงน ควรบนทกดวยวา ในชวงบกเบกของการสรางความรเกยวกบประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยศกษาของนกวชาการอเมรกนนน นกวชาการในรนบกเบกยงไม

10 Seni and Kurit Pramoj, “The King of Siam Speaks,” Type written, 1948; Seni Promoj , “King Mougkut as a Legislator,” Journal of Siam Society 38 (1950): 32-66 อางใน Abbot Low Moffat, Mongkut: The King of Siam,(Ithaca, New York: Cornell University Press , 1961), p. x. ทงน พนองปราโมชไดแปลพระราชหตถเลขาและประชมประกาศรชกาลท 4 ออกเปนภาษาองกฤษในชวงป 2491 ซงแสดงความปรชาสามารถและการมพระราชดารเปนสมยใหม ตอมา ม.ร.ว.เสนย ปราโมชไดปาฐกถาเรอง “King Mougkut as a Legislator“ ตอทประชมนกการทตทมารบฟง ณ สยามสมาคมโดยม พระองคเจาธานนวตฯ ในฐานะนายกสยามสมาคมฯกลาวนาปาฐกถา ตอมา ปาฐกถาชนนถกตพมพ ภายใตชอ คงมงกฏในฐานะทรงเปนนกนตศาสตร,(พระนคร: สหอปกรณการพมพ, 2492) จากนน ปาฐกาถาดงกลาวไดถกตพมพในวารสารสยามสมาคมในป 2493 (ตามขอมลขางตน)

11 Moffat, Mongkut, The King of Siam ; A.B. Griswold, King Mongkut of Siam,(New York: The Asia Soceity, 1961) งานของกรสโวลดถกแปลเปนไทย โปรดด ม.จ. สภทรดศ ดศกล(แปล) พระบาท สมเดจพระจอมเกลาเจากรงสยาม (King Mongkut of Siam),(พระนคร: โรงพมพมหากฏราชวทยาลย, 2508) สวนงานของมอฟแฟท โปรดด นจ ทองโสภต, แผนดนพระจอมเกลาฯ (Mongkut the King of Siam), (กรงเทพฯ: สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2520).

12 Constance M. Wilson, “State and Society in the reign of Mongkut, 1851-1868: Thailand on the Eve of Modernization,” (Doctoral dissertation, Cornell University, 1970). งานศกษาของคอน สแตนส เอม. วลสนเปนตวอยางงานวจยทตกอยภายใตกระแสทฤษฎการสรางความเปนสมยใหมอนเฟองฟอยางมากในชวงทศวรรษท 2510 มผลทาใหการวจยของเขาเปนการเกบขอมลเพอยนยนทฤษฎดงกลาวเปนสาคญ

8

สามารถอานภาษาไทยได พวกเขาจงจาเปนตองพงงานนพนธทางประวตศาสตรไทยทเขยนเปนภาษาองกฤษเปนหลก ดวยเหตน คลงความรทพวกเขาหยบยมและเขาถงไดยอมหนไมพนการใชความรจากงานเขยนของพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต” เชน สมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ พระองคเจาธานนวตฯ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช และม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช13 เปนตน ซงพวกเขามสามารถเขยนงานนพนธทางประวตศาสตรเปนภาษาองกฤษและสามารถตพมพบทความเหลานนในวารสารสยามสมาคมซงเปนวารสารของสยามสมาคมทถกจดตงแต กลางพทธศตวรรษท 24 นน ดงนน คลงคาอธบายประวตศาสตรไทยของ“กลมรอยลลสต” จงเปนขอตอสาคญของการสบทอดคาอธบายของพวกเขาไปยงผอานในโลกภาษาองกฤษจนกระทงการมาถงของความกระหายใครรเรองเกยวกบไทยของนกวชาการอเมรกนในชวงสงครามเยน

ดวยเหตทนกวชาการและผสนใจชาวตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงนกวชาการชาวอเมรกนกาลงอยในชวงสาคญของการสรางองคความรและคาอธบาย พวกเขาจงยากทจะหลกพนการรบเอาคาอธบายแบบดารง“ราชานภาพ”ของพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต” เขาไปในการสรางองคความรของพวกเขาดวย ดงนน ดวยบรบทของการเมองระหวางประเทศในชวงสงครามเยน และผลประโยชนของสหรฐฯ ผนวกกบบรบททางการเมองของไทยทสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กลบมามอานาจทางการเมองอกครงหลงสงครามโลกครงท 2 อกทง ดวยขอจากดของการเขาถงความรของนกวชาการอเมรกนมผลทาใหการสรางองคความรและคาอธบายทมตอการ เมองการปกครองของไทยและความสมพนธไทยกบสหรฐฯจงซมซบรบอทธพลจากคาอธบายของ“กลมรอยลลสต” หรอแบบ“ราชาชาตนยม”ทดารงอยกอนหนาเขาไปในเบองแรกของการสรางองคความรเกยวกบไทยของสหรฐฯ

อยางไรกตาม บรบทจากการเมองระหวางประเทศและการเมองภายในของไทยในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ยอมมอทธพลตอการสรางองคความรของงานวจยการเมองการปกครองของไทยดวยเชนกน ในชวงทศวรรษท 2510 ซงเปนชวงเวลาสาคญของการสรางองคความร

13 Prince Damrong Rachanuphap, “The Introduction of Western Culture in Siam,” Journal of Siam Society 20 (1926-1927): 89-100.; Prince Dhani Nivat, “The Old Siamese Conception of the Monarchy,” Journal of Siam Society 36 (1947): 91-106.; Seni Promoj, “King Mougkut as a Legislator,” Journal of Siam Society 38 (1950): 32-66.; Prince Dhani Nivat, Collected articals (Bangkok: The Siam Society, 1969).; Prince Damrong Rachanuphap, Miscellaneous articals: written for The Journal of Siam Society (Bangkok: The Siam Society, 1962).; Seni and Kukrit Promoj, A King of Siam Speaks (Bangkok: The Siam Society, 1987) เปนตน นอกจากน พระราชวงศยงไดเขยนบทความและหนงสอทตพมพนอกประเทศไทยดวย เชน Prince Dhani Nivat, “The Reign of King Chulalongkorn,” Journal of World History 2 (1954): 46-66.; Prince Chula Chakrabongse, Lord of Life,(London: Alwin Redman Limited, 1960). เปนตน

9

เกยวกบการเมองการปกครองของไทยจากนกวชาการอเมรกน ในขณะไทยตกอยภายใตการปกครองแบบเผดจการทหาร ทาใหบรบทดงกลาวมอทธพลตอการกอรปความเขาใจของนกวชาการอเมรกนทไดนาปญหาในบรบททดารงอยสรางคาอธบายยอนหลงลงไปในอดต โดยการศกษาการเมองไทยสมยใหมทเรมตนทการปฏวต 2475 ชนสาคญในชวงทศวรรษดงกลาวไดใหภาพบทบาทของกองทพเขาแทรกแซงการเมอง เชน เดวด เอ. วลสน(David A. Wilson) เฟรด ดบล. รกสโดยเฉพาะอยางยงกบแนวคด“อามาตยาธปไตย”(Bureaucratic Polity)ของรกสทใหภาพการเมองไทยวา ภายหลงการปฏวต 2475 การเมองไทยถกครอบงาจากกองทพอยางตอเนอง ซงแนวคดของรกสมอทธพลครอบงาการศกษาการเมองการปกครองของไทยมาตงแตทศวรรษ 2510 เปนตนมา14 ทงน เดวด มอรเรลและชยอนนต สมทวาณช ลขต ธระเวคน สจต บญบงการ ไดผลตงานวจยทสรางคาอธบายทเดนตามแนวคดของรกสซงมองการปฏวต2475เปนจดเรมตนของ“อามาตยาธปไตย”ทมแตกองทพเปนตวแสดงหลกเพยงตวแสดงเดยวเทานนทสรางปญหาใหกบประชาธปไตยไทย แมแตนกประวตศาสตรอยางเดวด เค.ไวแอตท(David K. Wyatt) กยงเหนวากองทพเขาครอบงาการเมองไทยตงแตการปฏวต 2475 ทาใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”หมดบทบาททางการเมองไทยไปจวบกระทงหลง 2500 สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”จงสามารถกลบมามบทบาททางการเมองอกครงหนง15 อยางไรกตาม ขาพเจาเหนวา การใชแนวคด“อามาตยาธปไตย”เปนแนวทางในการศกษาการเมองการปกครองของไทยอยางยาวนานนนไดสรางปญหาใหกบคาอธบายในการเมองการปกครองของไทยทเหนแตเพยงปญหาจากบทบาทของทหารในการแทรกแซงการ เมองเปนอปสรรคทสาคญทสดตอการสรางประชาธปไตย แตงานวจยทเดนตามแนวคดดงกลาวกลบมองไมเหนบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในฐานะทเปนตวแสดงทางการเมองทสาคญยงภายในการเมองของไทยดวย

14 David A. Wilson, Politics in Thailand,(Ithaca, New York: Cornell University Press, 1962).;

Fred W. Riggs, Thailand: The Modernization of Bureaucratic Polity,(Honolulu: East-West Center, 1967).

15 David Morell and Chai-anan Samudavanija, Political Conflict in Thailand: reform, reaction, revolution,(Cambridge, Massachusetts : Oelgeschlager, Gunn & Hain, Publishers, 1981).; Likhit Dhiravegin, Thai Politics: Selected Aspects of Development and Change,(Bangkok: TRI-Sciences Publishing House, 1985).; Suchit Bunbongkarn, “Political Institution and Processes,” in Government and Politics of Thailand, ed. Somsakdi Xuto ( Singapore: Oxford University Press, 1987), pp. 41-74.; David K. Wyatt, Thailand: A Short History,(Bangkok: Thai Watana Panich and Yale University Press, 1984).

10

ตอมา เบนเนดกท แอนเดอรสน(Benedict R.O’G Anderson)ไดเคยตงขอสงเกตถงความไมเพยงพอของการศกษาเรองสถาบนกษตรยซงมบทบาททางการเมองอยางมากในศตวรรษท 2016 แตการศกษาในหวขอดงกลาวยงคงคอนขางตกอยในความเงยบ แมในเวลาตอมาจะมการศกษาเรองสถาบนกษตรย เชน เบนจามน บทสน (Benjamin A. Batson) และบรส แมคฟาแลนด ลอกฮารท(Bruce McFarland Lockhart) เปนตน แตงานทงสองชนเปนการศกษาทมองวาสถาบนกษตรยถกกระทาทางการเมองภายหลงปฏวต 2475โดยไมพจารณาวาสถาบนกษตรยเปนตวแสดงทางการเมองทมฐานะเปนผกระทาทางการเมองสาคญหลงการปฏวต 2475 ดวยเชนกน17

ดวยเหตท แนวคด“อามาตยาธปไตย”มองเหนแตเพยงกองทพเปนตวแสดงหลกในการเมองไทย ทาใหแอนเดอรสนเรมตงคาถามถงความเหมาะสมของการใชแนวคดดงกลาวในการอธบายการเมองไทย18 ตอมา ทกษ เฉลมเตยรณไดบกเบกการศกษาสถาบนกษตรยกบการเมองชนสาคญขน ซงเขาสรปวาบทบาททางการเมองของสถาบนกษตรยเรมตนภายหลงการปฏวต 2500 ภายใตระบอบเผดจการทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชต แตดวยเหตท เขาไดใชการรฐประหาร 2500 เปนจดเรมตนบทบาททางการเมองของสถาบนกษตรยทาใหงานของเขาปราศ จากความเคลอนไหวของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ภายหลงการปฏวต 2475 ทงทเปนชวงเวลาทนาสนใจ19 อยางไรกตาม ภายหลงจากงานของเขาแลว การศกษาเรองดงกลาวยงคงมความคบหนานอย จนอกเกอบสองทศวรรษตอมา เควน ฮววสน(Kevin Hewison) ไดชใหเหนถงปญหาจากแนวคด“อามาตยาธปไตย” ทครอบงาการศกษาการเมองการปกครองของไทยอยางยาวนานนนมผลทาใหบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในฐานะตวแสดงทาง

16 Benedict R.O’G Anderson, “The Studies of The Thai State: The State of Thai Studies,” in

The Study of Thailand, ed. Elizier B.Ayal (Athens, OH: Ohio University Center for International Studies, Southeast Asia Program, 1979), p. 193.

17 Benjamin A. Batson, The End of the Absolute Monarchy in Siam,(Singapore: Oxford University Press, 1984).; Bruce McFarland Lockhart, “Monarchy in Siam and Vietnam,1925-1946,” (Doctoral dissertation, Cornell University, 1990).

18 Anderson, “The Studies of The Thai State: The State of Thai Studies,” p. 216. 19 Thak Chaloemtiarana, Thailand: The Politics of Despotic Paternalism (Bangkok:

Thammasat University Press, 1979). โปรดดการศกษาทใหภาพความเคลอนไหวทสาเรจและลมเหลวของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ในการเมองไทยชวง 2475-2500 ใน Nattapoll Chaiching, “The Monarchy and the Royalist Movement in Thai Politics, 1932-1957,” in Saying the Unsayable: Monarchy and Democracy in Thailand, eds. Soren Ivarsson and Lotte Isager (Copenhagen: NIAS Press), forthcoming 2010

11

การเมองไดหายไปจากการวเคราะหการเมองไทย เแมการปฏวต 2475 ไดโคนระบอบสมบรณาญาสทธราชยลงแตกไมไดหมายความวา สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”จะพายแพ แตพวกเขายงคงมพลวตรการทสาคญอยภายในการเมองตอไป20 ดงนนจะเหนไดวา ภายใตแนวคด“อามาตยาธปไตย”นน ทาใหคาถามถงบทบาททางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ภายหลงการปฏวต 2475 ไดหายไป

สาหรบ ปญหาคาอธบายในการศกษาความสมพนธระหวางไทยกบจกรวรรดนยมนน โดยเฉพาะอยางยงในแนวการศกษาแบบดงเดม การศกษาสวนใหญยงคงดารงคาอธบายหลกทสาคญ คอ การยอมรบคาอธบายทวาชนชนนาไทยในอดตมพระปรชาสามารถ มความเสยสละทสงสงและมความสขมคมภรภาพในการวเทโศบายเพอรกษาเอกราชของไทยดวยนโยบายโอนออนผอนตาม เชน กรมหมนนราธปพงศประพนธ(พระองคเจาวรรณไวทยากร) นออน สนทวงศ รอง ศยามานนท ม.ล.มานต ชมสาย นาเงน บญเปยม แถมสข นมนนท และเพญศร ดก เปนตน21 ไมแตเพยงงานนพนธเกยวกบความสมพนธระหวางประเทศของไทยเทานนทยอมรบคาอธบาย

20 Kevin Hewison, “The Monarchy and democratization”,Political Change in Thailand:

Democracy and Paticipation,” in Political Change in Thailand: Democracy and Paticipation, ed.,Kewin Hewison (London: Routledge, 1997), pp. 58-74.

21 พระองคเจาวรรณไวทยากร, “วเทโศบายของสยาม,”พมพครงแรกในหนงสอพมพประชาชาต วนท 3 ตลาคม 2475, ใน อนาคตแหงสยาม,(พระนคร: บรรณกจ, 2489),หนา 15-75.; พระองคเจา วรรณไวทยากร, ประวตการทตไทย,(พระนคร: อดม, 2486). งานนพนธเกยวกบความสมพนธระหวางประเทศ การวเทโศบายและประวตการทตของพระองคเจาวรรณไวทยากร ถอเปนแบบการอธบายสาคญทพระราชวงศชนสงทรงพยายามสรางคาอธบายการวเทโศบายของชนชนนาในระบอบสมบรณายาสทธราชยเขาสระบอบประชาธป ไตย ทงน ในงานชนหนงทรงไดยกความคดของ เอดมนด เบอรก จากปาฐกถาเรอง สนทรพจนวาดวยการประนอม (Speech on Conciliation)ทเบอรกอธบายการปฏวตในอเมรกาวาเปนการประนอม(conciliation) จากนนกทรงพยายามอธบายเทยบเคยงการปฏวต 2475 เขากบการวเทโศบายทโอนออนผอนตามของพระจอมเกลาฯและพระจลจอมเกลาฯทพระองควรรณฯทรงเหนวาเปนการประนอมเพอเปนแนวทางทคณะราษฎรยดถอตอไป (โปรดด พระองคเจาวรรณไวทยากร, “คณานสรณพระปยะมหาราช,” ใน ชมนมพระนพนธ,(พระนคร: ประชาชาต, 2483),หนา 186-193. จากนน แนวทางคาอธบายแบบโอนออนผอนตามทานองดงกลาวกถกรบตอมาโดยนกวชาการในชวงตอๆมา เชน Neon Snidvongs, “The development of Siam's relations with Britain and France in the reign of King Mongkut, 1851-1868”.; Rong Syamananda, An Outline f Thai History.; M.L.Manich Jumsai, History of Anglo-Thai relations.; Namngern Boonpiam, “Anglo-Thai relations, 1825-1855: a study in changing of foreign policies”.; แถมสข นมนนท, “การเจรจาทางการทตระหวางไทยกบองกฤษ ค.ศ.1900-1909”.; แถมสข นมนนท, การทตสมยรตนโกสนทร,หนา 2.; เพญศร ดก, การตาง ประเทศกบเอกราชและอานาจอธปไตยของไทย (ตงแตสมยรชกาลท 4 ถงสนสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม). เปนตน

12

ความปรชาสามารถของชนชนนาไทย แตในงานของนกวชาการตางประเทศไดรบคาอธบายดงกลาวเขามาเชนกนนาไปสการอางองระหวางกนไปมาในสาขาประวตศาสตร การเมองการปกครอง ความ สมพนธระหวางประเทศของไทยเชนเดยวกนจนกลายเปนความรทวไปทแทบไมมใครตงขอสงสย เชน ด. จ. อ. ฮอลล(D.G.E. Hall) โดนล อ. นชเตอรลน(Donald E. Nuecterlein) เดวด เอ.วลสน และเดวด เค. ไวแอตท แมกระทงงานของ เฟรด ดบล.รกส เปนตน 22

ทงน งานวชาการของนกวชาการกลมขางตนไดกลายเปนแมแบบของการสรางแนวคาอธบายในการวจยและการเรยนการสอนของนกวชาการและนสตนกศกษาไทย โดยเฉพาะอยางยง เมอนกวชาการจากไทยทรบทนการศกษาจากสหรฐฯและรฐบาลไทยเดนทางไปศกษา ทสหรฐฯภายใตบรบทของสงครามเยนในชวงทศวรรษท 2510-2520 ภายใตการกากบดแลของคณาจารยทเชยวชาญเรองไทยและอางองงานวชาการของนกวชาการกลมขางตนยอมมผลตอการสรางคาอธบายความสมพนธไทยและสหรฐฯในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนถง 2500 ทสวนใหญมงอธบายทปฏสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯทเนนมตความมนคงเพอตอตานภยคอมมวนสต และสรางคาอธบายยอนถอยหลงลงไปวาทงไทยและสหรฐฯมความสมพนธระหวางกนอนตอเนองยาวนานนบตงแตพระจอมเกลาฯ จากนนทงคกไดรวมมอกนอยางเทาเทยมภายใตความเหนพองตองกนถงภยคกคามจากคอมมวนสตเพอรกษาเอกราชเปนภาพทสวยงามราบรนยง ตลอดจนการศกษาของนกวชาการอเมรกนทผลตผลงานในชวงเวลาดงกลาว เชน ววฒน มงการด ชาตร ฤทธารมย เดวด เอ.วลสน วนดา ตรงยงกล อภชาต ชนวรรโณ อดลยศกด สนทรโรจน และอาร. เซล แรนดอฟ(R. Sean Randolph)เปนตน23 เปนตน และเมอคาอธบายดงกลาวท

22 D. G. E. Hall, A History of South East Asia,(London: Macmillan, 1968).; Donald E.

Nuecterlein, Thailand and The Struggle for Southeast Asia,(New York: Cornell, University Press, 1967); Wilson, Politics in Thailand.; Wyatt, Thailand: A Short History.; Fred W. Riggs, Thailand: The Modernization of A Bureaucratic Polity,(Honolulu: East-West Center, 1967). แมงานของ เฟรด ดบบล.รกสจะเนนการสรางศกษาถงบท บาทของกองทพในการเมองไทย แตเขาไดใหภาพเปรยบเทยบถงวเทโศบายของชนชนนาระหวางพระบาทสมเดจพระจอมเกลาฯกบพระเจามนดง เมอจกวรรดนยมกดดนแตชนชนนาสยามมปรชาสามารถในการโอนออนผอนตามเพอรกษาเอกราชของไทย จากนนชนชนนาไทยกเรมตนสรางความเปนสมยใหมใหเกดขน โปรดดใน “Chapter 1 The Modernization of Siam and Burma,” pp. 15-64. ทงน รกส ใชงานของ ฮอลล(Hall) และ มอฟแฟท(Moffat) เปนแหลงขอมล โดยฮอลลและมอฟแฟท ไดอางองคาอธบายพระปรชาสามารถของชนชนนาไทยมาจาก“กลมรอยลลสต” โปรดดเชงอรรถและบรรณานกรมของตาราเหลาน

23 Chatri Ritharom, “The Making of the Thai-U.S. Military Alliance and the SEATO Treaty of 1954: A study in Foreign Involvement,” (Doctorial dissertation, American University, 1969).;David A. Wilson, The United States and the Future of Thailand, (New York: Praeger Publishers, 1970).; Wiwat

13

เกดขนภายใตบรบทของการเมองระหวางประเทศในชวงสงครามเยนตลอดจนการรบอทธพลของคาอธบายทมมากอนหนา ดงนน คาอธบายความสมพนระหวางไทยกบสหรฐฯทเกดขนในชวงน จงมสวนในการรกษาและผลตซาคาอธบายทแสดงใหเหนถงพระปรชาของชนชนนาไทย แตขาพเจาเหนวาคาอธบายดงกลาวเปนเพยงการกลาวถงความจรงเพยงบางสวนเกยวกบการวเทโศบายของชนชนนาไทยเทานน แตมสวนอาพรางผลประโยชนทชนชนนาไทยเหลานนไดรบจากการเขามปฏสมพนธกบจกวรรดนยมและปญหาความขดแยงทางการเมองภายในของไทยอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจนกระทงถงทศวรรษท 2520 จากการทไทยเขาไปมปฏสมพนธกบสหรฐฯ

ในขณะท ปจจบนมกระแสการทาทายคาอธบายความสมพนธระหวางไทยกบจกรวรรดนยมทอธบายทเนนความปรชาสามารถของชนชนนาไทยจากนกวชาการประวตศาสตรและความสมพนธระหวางประเทศแลวกตาม เชน การศกษาของธงชย วนจจะกล พบวา มคาอธบายของราชสานกหรอคาอธบายของ“กลมรอยลลสต” ในเรองการเสยดนแดนททรงพลงอยางมากในการสรางคาอธบายในประวตศาสตรไทยทเขาเรยกวา คาอธบายประวตศาสตรแบบ“ราชาชาตนยม”24 และการศกษาปฏสมพนธระหวางไทยกบจกวรรดนยมในยค“จกรวรรดองกฤษ” ของกลลดา เกษบญช มด 25 ทงสองคนไดนาเสนอคาอธบายใหมทโตแยงคาอธบายหลกของความสมพนธระหวางไทยกบจกรวรรดนยม

Mungkandi, “In Search of Security: Thailand and The United States, 1945-1950,” (Doctoral dissertation, Harvard University, 1975).; Vanida Trongyounggoon Tuttle, “Thai-American Relations,1950-1954,” (Doctoral dissertation, Washington States University, 1982).; Apichat Chinwanno, “Thailand’s Search for Protection: The Making of the Alliance with the United States,1947-1954,” (Doctoral dissertation, Oxford University, 1985).; Adulyasak Soonthornrojana , “The Rise of United States-Thai Relations,1945-1954,” (Doctoral dissertation, University of Akron ,1986).; R. Sean Randolph , The United State and Thailand : Alliance Dynamics,1950-1985 (Berkeley : Institution of East Asian Studies University of California,1986) ยกเวนงานของ Surachart Bamrungsuk ,United States Foreign Policy and Thailand Military Rule 1947 – 1977 ( Bangkok : Duang Kamol,1988).

24 Thongchai Winichakul, Siam mapped: a history of the geo-body of a nation,(Chiang Mai: Silkworm books, 1995).; ธงชย วนจจะกล, “ประวตศาสตรแบบราชาชาตนยม: จากยคอาณานคมอาพรางสราชาชาตนยมใหม หรอ ลทธเสดจพอของกระฎมพไทยในปจจบน,” ศลปวฒนธรรม 23 (พฤศจกายน 2544): 56-65.

25 Kullada Kesboonchoo Mead, The rise and decline of Thai absolutism,(London: The School of Oriental and African Studies, University of London, 2000).

14

กลลดา เกษบญช มดไดทาทายคาอธบายความสมพนธระหวางไทยกบจกรวรรดนยมวา เมออานาจของจกรวรรดนยมแผมาถงเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยในปลายพทธศตวรรษท 23 ชนชนนาในราชสานกหรอกลมของพระจอมเกลาฯนนมไดขดขนอานาจของจกรวรรด แตชนชนนากลมนกลบทาตนเปนตวแสดงทเชอเชญอานาจของจกรวรรดนยมเขาสไทยเพอเปนเครองมอในการทาลายอานาจทางการเมองและเศรษฐกจของชนชนนาทเปนปรปกษตอกลมตนเองลง เมออานาจจกรวรรดนยมเขามาในไทยไดจงทาการเปลยนแปลงและครอบงากจกรรมทางเศรษฐกจเพอตอบสนองตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมในยค ”จกวรรดนยมองกฤษ”เรองอานาจโดยกลมของพระจอมเกลาฯกไดประโยชนทางเศรษฐกจจากจกรวรรดนยมเชนกน

สวน ธงชย วนจจะกลไดเสนอคาอธบายททาทายตอเนองวา ภายหลงทชนชนนาไทยไดชกจงใหอานาจจกรวรรดเขาสไทยแลว ตอมา เกดความขดแยงระหวางไทยกบจกรวรรดนยมในเรองการแขงขนกนขยายดนแดนแตปรากฎวาชนชนนาของไทยพายแพ สงผลใหชนชนนาของราชสานก เชน กรมพระยาดารงราชนภาพไดทรงงานนพนธทางประวตศาสตรไทยขนหลายฉบบ ดวยทรงพยายามนาความรสกปวดราวรวมสมยแตตองดารง“ราชานภาพ”ตอไปดวยการทรงสรางคา อธบายรวมสมยทยอนถอยหลงลงไปถงการรบระหวางไทยกบพมา เพอเยยวยาความรสกตระหนกตกใจของชนชนนาขณะนนและดารง“ราชานภาพ”ตอไปดวยคาอธบายทานองวา ชนชนนาไทยมพระปรชาสามารถในวเทโศบายจงจาเปนตองโอนออนผอนตามและเสยสละดนแดนของบางสวนเพอรกษาเอกราชของไทยไว จากนน ในสมยตอๆมา นกวชาการไทยโดยเฉพาะอยางยงนกวชาการ“กลมรอยลลสต” ทไดรบเอาคาอธบายดงกลาวเขามาเปนแบบแผนของงานนพนธทางประวตศาสตร การเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศอยางตอเนอง ทงน ขอ เสนอของกลลดา เกษบญช มดและธงชย วนจจะกลมความเหนสอดคลองกนวาไทยในชวงเวลาแหงการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชยตกอยภายใตสภาวะ“กงอาณานคม”ของจกรวรรดนยม26

จากทไดพรรณนามาขางตน จะเหนไดวา ปญหาของการสรางคาอธบายของการเมองการปกครองของไทยทผานมารวมทง การศกษาการเมองไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบล-สงคราม พ.ศ.2491-2500 นนตกอยภายใตคาอธบายแบบ“อามาตยธปไตย”ทเหนวา กองทพเปนตวแสดงเดยวในการสรางปญหาใหกบการเมองของไทย โดยปราศจากการพจารณาสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”วามบทบาททางการเมองอยางไร อกทงปญหาของคาอธบายของ

26 Thongchai Winichakul, “Siam’s Colonial Conditions and the Birth of Thai History ” Paper presented to the Conference, “Unraveling the Myths of Southeast Asia Historiography”(24-26 November 2006) in honor of Professor Barend Jan Terwiel.

15

ความสมพนธระหวางประเทศแบบดงเดมทศกษาความสมพนธระหวางประเทศในระดบรฐตอรฐครอบงาการศกษาความสมพนธระหวางประเทศของไทยมสวนทาใหการศกษาในชวงตอมามใหความสาคญกบบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยมากเทาทควร ตลอดจนมสวนในการอาพรางผลประโยชนทชนชนนาไทยขณะนนไดรบจากการเขามปฏสมพนธกบสหรฐฯดวยเชนกน ดงนน ดวยปญหาทคาอธบายของการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยทผานมาจงเปนเพยงภาพความจรงสวนหนงทเกดขนของการเมองไทยภายใตปฏสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯเทานน

ตอมา แอนเดอรสนไดเคยเรยกรองใหมการศกษาปฏสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯในชวง“สมยอเมรกน“(American Era)ขนมาเฉพาะ27 เนองจาก เขาเหนวาสหรฐฯไดเรมเขามาครอบงาการเมองไทยตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 โดยผานความชวยเหลอทางการทหารใหแกกองทพและตารวจของไทยเพอตอตานคอมมวนสตในชวงสงครามเยนอนมผลลกซงททาใหการเมอง เศรษฐกจและสงคมของไทยมการเปลยนแปลงอยางมหาศาล ตอมากลลดา เกษบญช มดไดเรยกรองใหมการทบทวนและวพากษการศกษาประวตศาสตรความสมพนธระหวางไทยและสหรฐฯใหม แทนทจะพจารณาแตเพยงความสมพนธเรองนโยบายความมนคงในระดบรฐ แตควรพจารณาพลวตรและการพฒนาการเมองของไทยในบรบทของสมยอเมรกาดวย โดยแนวทางการศกษานไดเสนอคาอธบายใหมวา ปฏสมพนธระหวางสหรฐฯในฐานะทเปนศนยกลางระบบทนนยมกบไทยในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม รฐบาลจอมพล สฤษด ธนะรชต และรฐบาลจอมพลถนอม กตตขจรนนเปนปฏสมพนธทไมเทาเทยมกน โดยสหรฐฯไดจดวางใหไทยมความสาคญในฐานะเปนฐานรองรบการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมและเปนประเทศยทธศาสตรปฏบตการจตวทยาในชวงสงครามเยน จากนน สหรฐฯไดผลกดนแนวคดการพฒนาเขาสไทยเพอเปลยนแปลงไทยใหเปนไปตามผลประโยชนของสหรฐฯซงบทบาทของสหรฐฯทไดเกดขนกอใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองภายในของไทยอยางสาคญ28

27 Benedict R.O’G Anderson, “Introduction,” in In The Mirror, eds. Benedict R.O’G

Anderson and Ruchira Mendiones (Bangkok: Duang Kamol, 1985), p. 19. 28 Kullada Kesboonchoo Mead, “A revisionist of Thai-U.S. relation,” Asian Review 16

(2003): 45-67.;กลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก,” (กองทนปรด พนมยงค มลนธ 50 ป ธนาคารแหงประเทศไทย, 2550).; กลลดา เกษบญช มด, ความขดแยงทางการเมองไทย ขามไปใหพนพลวตภายใน,(กรงเทพฯ: มลนธ 14 ตลา, 2552) และโปรดด กระแสการโตแยงในการศกษาประวตศาสตรนพนธสงครามเยนใน Soravis Jayanama, “Rethinking the Cold War and the American empire,” Asian Review 16 (2003): 1-43.

16

ทงน การศกษาการเมองไทยหลงสงครามโลกครงท 2 ซงถอเปนจดเรมตนของบทบาทของสหรฐฯทเขามามปฏสมพนธกบไทยชวงสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ.2491-2500 นนสามารถแบงการศกษาไดเปน 3 กลม คอ การศกษากลมแรกเนนศกษาเฉพาะการเมองไทยภายในชวงเวลาดงกลาว เชน สดา กาเดอร สชน ตนตกล สเพญ ศรคณ ประทป สายเสน สรศกด งามขจรกลกจ สมศกด เจยมธรสกล ววฒน คตธรรมนตย นก อนอา นก มาหมด(Nik Anuar Nik Mahmud) และสธาชย ยมประเสรฐ29 เปนตน แมงานกลมนเนนการศกษาการเมองภายในชวงเวลาดงกลาวทใหภาพการเมองทมความละเอยดในเหตการณหรอความเคลอนไหวของกลมการเมองกตาม แตยงไมใหความสาคญกบบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยและปฏสมพนธของกลมการเมองตางๆกบสหรฐฯในชวงเวลาดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงการไมนาบทบาททางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”มาเปนตวแสดงในการศกษาการเมองไทยในชวงเวลาดงกลาวอยางเพยงพอ

กลมทสองไดเนนศกษาความสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯในชวงเวลาดงกลาว แตการศกษาในกลมนตกอยภายใตคาอธบาย 2 แบบ คอ คาอธบายแบบแรก เปนคาอธบายของ อดม ศรสวรรณทเกดขนในป 2493 30 เขาเสนอคาอธบายวา ความสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 เปนความสมพนธทไมเทาเทยมกนมผลทาใหไทยมลกษณะเปน“กงเมองขน” อยางไรกตาม ขอเสนอจากคาอธบายดงกลาวยงขาดการคนควาเพอพสจนขอเสนอดง กลาวโดยเฉพาะอยางยงในชวงสมยรฐบาลของพล ป. พบลสงคราม พ.ศ. 2491-2500 วามขอเทจจรงเชงประจกษเชนไร สาหรบคาอธบายแบบทสองเปนการศกษาทมงความสมพนธระหวางประเทศทเนนมตความมนคงเพอตอตานภยคอมมวนสตซงเปนการศกษาความสมพนธระหวางรฐตอรฐฯระหวางไทยกบสหรฐฯในชวงสมยจอมพล ป. พบลสงครามทเนนแตเพยงมตทางการทหาร การตอสกบภยทมาคกคามเอกราชเปนสาคญ ซงเปนการศกษาทมฐานคตวา

29 สดา กาเดอร, “กบฎแมนฮตตน,” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2516).; สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองรฐประหาร 2490,” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2517).; ประทป สายเสน, กบฎวงหลวงกบสถานะของปรด พนมยงค. (กรงเทพฯ: อกษรสาสน, 2532).; สรศกด งามขจรกลกจ, ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวาง พ.ศ. 2481-2492. (กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา, 2535).; Somsak Jeamteerasakul, “The Communist Movement in Thailand,” (Doctoral Dissertaion Monash University, 1993).; ววฒน คตธรรมนตย, กบฎสนตภาพ. (กรงเทพฯ: สานกพมพคบไฟ, 2539).; Nik Anuar Nik Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup. (Selangor Darul Ehasan: Center for Educational Technology Universiti Kebangsaan Malaysia, 1998).; สธาชย ยมประเสรฐ. แผนชงชาตไทย.

30 “อรญญ พรหมชมพ” (อดม ศรสวรรณ), ไทยกงเมองขน . (พระนคร : โรงพมพอทย, 2493).

17

ความสมพนธระหวงไทยกบสหรฐฯวางอยบนความเทาเทยมกน คาอธบายดงกลาวนเฟองฟมากในชวงทศวรรษ 2510-2530 เชน ชาตร ฤทธารมย เดวด เอ. วลสน ววฒน มงการด วนดา ตรงยงกล ทตเตล อภชาต ชนวรรโณ อดลยศกด สนทรโรจน และ อาร. เซล แรนดอฟ 31 เปนตน คาอธบายจากงานเขยนเหลานกอใหเกดชดของคาอธบายความสมพนธไทยกบสหรฐฯทมแนวโนมมองขามบทบาทของสหรฐฯทเขาแทรกแซงการเมองไทยดวยการใหการสนบสนนกลมการเมองตางๆและปญหาทเกดขนจากปฏสมพนธระหวางกนในชวงเวลาดงกลาว

สวนการศกษาในกลมทสามนนมการพยายามนาบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยเขามาพจารณา เชน แฟรงค ซ. ดารลง(Frank C. Darling )ศกษาความสมพนธไทยกบสหรฐฯในทางการเมองและการทหาร แตดวยเหตทเขาทางานเปนนกวจยใหกบซไอเอ(The U.S. Central Intelligence Agency: CIA)มผลทาใหความรทไดจากงานของเขามแตเพยงภาพความชวยเหลอตางๆของสหรฐฯในทางบวกทมตอไทย โดยเขาสรปวา ปญหาการเมองไทยขณะนนเกดขนจากความขดแยงทางการเมองภายในของไทยระหวางกลมทหาร กลมตารวจและรฐบาลทชวงชงอานาจกนจนกระทงเขาเรยกการเมองในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามวา “การเมองสามเสา” (The Triumvirate)โดยปราศจากการนาบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ในฐานะตวแสดงทางการเมองเขามาพจารณา และโดยเฉพาะอยางยงการปราศจากการนาบทบาทของสหรฐฯทแทรกแซงการเมองไทยเขามาพจารณาเปนมลเหตของปญหาการเมองของไทยขณะนน32 แมกระทง ในงานศกษาชนลาสดททาการศกษาความสมพนธไทยและสหรฐฯในสมยรฐบาลจอมพล ป. ในชวงเวลาเดยวกนของแดเนยล มารก ไฟนแมน(Daniel Mark Fineman)กยงคงใหนาหนกกบกลมทหารเปนตวแสดงทางการเมองทสาคญตอไปนนยงเปนการตอกยาความคด“อามาตยาธปไตย” แมวา เขาจะไดศกษาบรบทการเมองระหวางประเทศในสมยอเมรกนเรองอานาจทมผลกระทบตอการเมองไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. กตาม แตดวยเหตทเขาขยายชวงเวลาของการศกษาตอจากทกษ เฉลมเตยรณทเคยศกษาความสมพนธระหวาง

31 Chatri Ritharom, “The Making of the Thai-U.S. Military Alliance and the SEATO Treaty of 1954: A study in Foreign Involvement ”. ; Wilson, The United States and the Future of Thailand.; Wiwat Mungkandi, “In Search of Security: Thailand and The United States, 1945-1950”. ; Vanida Trongyounggoon Tuttle, “Thai-American Relations,1950-1954”. ; Apichat Chinwanno, “Thailand’s Search for Protection: The Making of the Alliance with the United States,1947-1954”.; Adulyasak Soonthornrojana, “The Rise of United States-Thai Relations, 1945-1954”. ; R. Sean Randolph , The United State and Thailand : Alliance Dynamics, 1950-1985. ยกเวนงานของ Surachart Bamrungsuk , United States Foreign Policy and Thailand Military Rule 1947 – 1977.

32 Frank C. Darling, Thailand and the United States,(Washington, D.C.: Public Affaris Press, 1965).

18

กองทพในสมยจอมพลสฤษด ธนะรชตกบสถาบนกษตรยในการเมองไทยหลงการรฐประหาร 2500 ขนไปอกจนถงสมยรฐบาลจอมพล ป. หลงสงครามโลกครงท 2 อกทง เขายอมรบขอสรปของทกษทวา สถาบนกษตรยเรมมบทบาททางการเมองภายหลงการรฐประหาร 2500 ทาใหการศกษาของเขาละเลยตวแสดงทางการเมองทสาคญยง คอ สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในการเมองไทยในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงสมยรฐบาลจอมพล ป. ดวยเชนกน33

ขาพเจาเหนวา การศกษาของทกษ เฉลมเตยรณและแดเนยล มารก ไฟนแมน มปญหาในการละเลยตวแสดงทางการเมองภายในและบทบาทของสหรฐฯไป กลาวคอ การศกษาของทกษละเลยถงบทบาทของ สหรฐฯกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ซงเปนตวแสดงทางการเมองทสาคญในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม เนองจาก ทกษสรปวา สถาบนกษตรยมบทบาททางการเมองภายหลงการรฐประหาร 2500 อกทง ไมมการนาบทบาทของสหรฐฯทเขามาแทรกแซงการเมองไทยอยางตอเนองในชวงรฐบาลจอมพล ป. โดยเฉพาะอยางยงการกอตวของความรวมมอแบบ“ไตรภาค”(The Tripartite)* ระหวางสหรฐฯ สถาบนกษตรยและกองทพทนาโดยจอมพลสฤษด ธนะรชตไดรวมมอกนในการรฐประหารโคนลมรฐบาลจอมพล ป.ในป 2500 ในขณะทการศกษาของไฟนแมนนน แมจะเขาไดนาบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยสมยรฐบาลจอมพล ป.เขามาพจารณากตาม แตการศกษาของเขากยงคงขาดการนาบทบาทและความเคลอนไหวของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” เขามาพจารณาในการศกษาสงผลใหภาพการเมองไทยในชวงเวลาดงกลาวจากการนาเสนอของเขาไดละเลยตวแสดงทางการเมองทสาคญไปอยางนาเสยดาย

ดวยเหตท การศกษาการเมองไทยในชวงสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ.2491-2500 ทผานมามงศกษาเนนแตเพยงการเมองภายในภายใตแนวคด “อามาตยธปไตย”เปนสาคญโดยปราศจากการนาบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในฐานะตวแสดง

33 โปรดด Thak, Thailand: The Politics of Despotic Paternalism; Daniel Mark Fineman, A Special Relationship: The United State and Military Government in Thailand 1947-1958,(Honolulu: University of Hawaii Press, 1997).

* ขาพเจาไมเหนดวยกบคาวา “การเมองสามเสา”( The Triumvirate) ของแฟรงค ซ. ดารลง(Frank

C. Darling, Thailand and the United States) เนองจาก เขาใชคาดงกลาวในความหมายของกลมการเมองภายในของไทย 3 กลมในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม คอ กลมจอมพล ป. กลมพล ต.อ.เผา ศรยานนท และกลมจอมพลสฤษด ธนะรชต ดวยเหตท คาดงกลาวเนนการเมองภายในทาใหบทบาทของสหรฐฯในฐานะอานาจภายนอก และสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ซงเปนตวแสดงทางการเมองทสาคญอกตวหนง หายไปจากการศกษาการเมองในชวงดงกลาว นอกจากน คานถกใชกนอยางแพรหลายในงานวจยทศกษาการเมองไทยในสมยดงกลาวจงมสวนทาใหสหรฐฯ และสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต” หายไปจากการรบรในฐานะตวแสดงทางการเมองดวยเชนกน

19

สาคญทางการเมอง อกทง งานวจยทผานมแนวโนมไมใหความสาคญกบบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยและปฏสมพนธของกลมการเมองตางๆกบสหรฐฯในชวงเวลาดงกลาวอยางเพยงพอ ในขณะท การศกษาความสมพนธไทยกบสหรฐฯในชวงสมยดงกลาวมงเนนความ สมพนธในลกษณะรฐตอรฐทวางอยบนความสมพนธทเสมอภาคในมตการตอสกบภยคอมมวนสตทจะมาคกคามเอกราช โดยมไดใหความสาคญกบความสมพนธทไมเทาเทยมกนระหวางสหรฐฯในฐานะศนยกลางของทนนยมโลกซงมสวนสาคญในการจดระเบยบโลกภายหลงสงครามโลกครงท 2 กบไทย

ดงนน จะเหนไดวา ปญหาสาคญของการศกษาปฏสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯในชวงสมยจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ.2491-2500 จากการสารวจวรรณกรรมขางตนนน คอ การหายไปของบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยและบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ในการเมองไทยภายใตบรบทระเบยบโลกของสหรฐฯ

1.3 กรอบแนวคดในการศกษา

กรอบแนวคดในการศกษาครงน เปนการใชแนวคดเรองระเบยบโลกของสหรฐฯ ซง

แนวคดดงกลาวเหนวา ในชวงเวลาภายหลงสงครามโลกครงท 2 นน สหรฐฯมฐานะศนยกลางของระบบเศรษฐกจแบบทนนยม โดยสหรฐฯมความตองการสงเสรมการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมดวยการเขาไปมสวนในจดระเบยบโลกดวยการสรางกตกาทางการคาและการเงนททาใหเกดการยอมรบสกลเงนดอลลารเปนสกลเงนหลกและการผลกดนใหระบบเศรษฐ -กจของประเทศตางๆเปดรบการเขาไปลงทนของสหรฐฯ โดยสหรฐฯไดพยายามเขาไปฟนฟภม- ภาคยโรปตะวนตกและเอเชยโดยเฉพาะอยางยงญปน ดวยเหตท สหรฐฯตองการทาใหญปนมการฟนตวทางเศรษฐกจจงจาเปนตองดงเอาภมภาคทเปนอาณาบรเวณรอบนอกของเอเชย โดย เฉพาะอยางเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงรวมทงไทยใหกลายเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตและตลาดรองรบสนคาเพอใหเขามาเปนสวนหนงของระเบยบโลกของสหรฐฯ ชวงเวลาดงกลาวจงเปนครงแรกทสหรฐฯใหความสาคญกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตรวมทงไทยภายใตโครงการขอทส (Point Four)ของสหรฐฯในสมยประธานาธบดแฮร เอส. ทรแมน(Harry S. Truman) ตอมา สหรฐฯเหนวา ความเคลอนไหวของพรรคคอมมวนสตและขบวนการชาตนยมทเกดขนอยางมากในประเทศยากจนทวโลกซงรวมถงจนและอนโดจนเปนอปสรรคตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมตามทสหรฐฯตองการ สหรฐฯจงไดเรมใหความสาคญกบมตเรองความมนคงดวยความชวยเหลอทางการทหารเพอตอ ตานการขยายตวของคอมมวนสต โดยสหรฐฯไดใหความชวยเหลอทางการทหารตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตรวมทงไทยมากยงขน โดยเฉพาะ

20

อยางยงในสมยประธานาธบด ดไวต ด. ไอเซนฮาวร (Dwight D. Eisenhower)ทมตอไทยซงไทยถกกาหนดใหกลายเปนศนยกลางของปฏบตการทางการทหารเพอตอตานคอมมวนสต ตอมา สหรฐฯไดเรยกรองใหไทยยอมรบการเปดเสรการลงทนและแนวคดในการพฒนาเพอการพฒนาเศรษฐกจควบคไปกบการตอตานคอมมวนสต 34

ในขณะท สหรฐฯไดเรมตนจดระเบยบโลกตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตนนเปนชวงเวลาทไทยอยในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ซงมการตอสทางการเมองภายในอยางเขมขนของหลายพวกหลายกลมการเมอง ดงนน การศกษาการเมองภายในของไทยในชวงเวลาดงกลาวจงเลอกใชแนวคดเรอง กลม เปนแนวคดในการจดแบงกลมการเมองตางๆภายใตรฐบาลภายหลงสงครามโลกครงท 2 จนกระทงการลมสลายของรฐบาลของจอมพล ป.พบลสงครามในป 2500 ทงน กลมการเมองในชวงเวลาดงกลาวนน สามารถจาแนก กลมการเมองสาคญไดดงน “กลมปรด” “กลมจอมพล ป.” และ “ ‘สถาบนกษตรย’และ ‘กลมรอยลลลสต’ ” 1.4 สมมตฐานการวจย

นบแตหลงสงครามโลกครงท 2 สหรฐฯไดเขามามบทบาทมบทบาทสาคญตอไทยโดยเรม

จากการพยายามแสวงหาผลประโยชนทางเศรษฐกจและตอมาสหรฐฯไดเขามามบทบาทในการ เมองของไทยดวยการใหความสนบสนนกลมการเมองภายในผานรฐบาลจอมพล ป. พบล-สงครามซงมทงกลมตารวจ และกลมทหาร เพอใหการเมองไทยมเสถยรภาพและรวมตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯ จากนน สหรฐฯไดใหการสนบสนนสถาบนกษตรย เพอทาใหการเมองไทยมเสถยรภาพทางการเมองและดาเนนนโยบายตามความตองการของสหรฐฯตอไป ดวยเหตท สหรฐฯไดเขามามบทบาทแทรกแซงการเมองไทยผานการใหการสนบสนนกลมการเมองภายในมากเทาไร ยงเปนปจจยชขาดสาคญททาใหกลมการเมองนนๆไดรบชยชนะทางการเมองเหนอ

34 กรอบแนวคดดงกลาวสรปจาก William Borden, The Pacific Alliance: United States Foreign Economic Policy and Japanese Trade Recovery, 1947-1955,(London: University of Wisconsin Press, 1984).; Jim Glassman,Thailand at the Margins.(New York: Oxford University Press, 2004).; Kullada Kesboonchoo Mead, “A revisionist of Thai-U.S. relation,”: 45-67.; กลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก,” (กองทนปรด พนมยงค มลนธ 50 ป ธนาคารแหงประเทศไทย, 2550).;Christian Reus-Smit, American Power and World Order.(Cambridge: Polity Press, 2004).; Jim Glassman, “The New Imperialism? On Continuity and Change in US Foreign Policy,” Environment and Planning 37 ( A 2005): 1527-1544.;George C. Herring, From Colony To Supper Power.(New York: Oxford University Press, 2008).

21

กลมการเมองอนมากขนเทานน ดงนน บทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยในชวงวลาดงกลาวจงมผลกระทบโดยตรงตอการปกครองของไทยทยงเปลยนไปในทศทางการปกครองแบบเผดจการทหารและทาใหไทยไดกลายเปนสวนหนงของระเบยบโลกของสหรฐฯทมความแนบแนนยงขนในเวลาตอมา 1.5 นยามคาศพท

ในการศกษาครงน ผวจยไดใชแนวคดเรองกลมเปนแนวทางในการทาความเขาใจพลวตร

ทางการเมองของไทย โดยในชวงเวลาททาการศกษานน มกลมการเมองดารงอยหลายกลม แตมกลมการเมองทสาคญในขณะนนมอย 3 กลม ดงน

“กลมปรด” หมายถง กลมบคคลทใหการสนบสนนปรด พนมยงคและบคคลแวดลอมปรด ทงน กลมบคคลดงกลาว ประกอบดวยสมาชกบางสวนในคณะราษฎรทงทเปนพลเรอน และกลมทหารในกองทพบก เรอและตารวจ สมาชกสภาผแทนราษฎรจากภาคอสาน อดตสมาชกในขบวนการเสรไทย นกศกษาในมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมองทเคยรวมงานในขบวน การเสรไทยและ/หรอปญญาชนบางสวนทมแนวคดโนมเอยงไปในทางสงคมนยม โดยกลมดง กลาวนไมสนบสนนจอมพล ป.ใหมอานาจ

“กลมจอมพล ป.” หมายถง กลมบคคลทใหการสนบสนนจอมพล ป. พบลสงคราม ทงน กลมบคคลดงกลาว ประกอบดวย สมาชกบางสวนในคณะราษฎร โดยเฉพาะอยางยงทสวนเปนกลมทหารทเคยบรหารประเทศรวมกบรฐบาลจอมพล ป.ในชวงสงครามโลกครงท 2 และตอมา เมอเกดการรฐประหาร 2490 “กลมจอมพล ป.” นไดกลายเปนสวนหนงของคณะรฐประหาร ซงภาย ในคณะรฐประหารน สมาชกสวนใหญเปนกลมทหารในกองทพบกทมไดมสวนเกยวของกบคณะราษฎร แตพวกเขายงคงใหการสนบสนนจอมพล ป. ตอมา ไดเกดความแตกแยกภายในคณะรฐประหารทาใหเกดการแบงแยกภายในของกลมทหารในกองทพบกเปนสองกลมยอยทสาคญคอ คายราชคร ซงมจอมพลผน ชณหะวณและพล.ต.อ.เผา ศรยานนท เปนแกนนา กบคายพล ท.กาจ กาจสงคราม และเมอคายราชครมชยเหนอคายพล ท.กาจ ทาใหคายราชคร เรมมอานาจเหนอคณะรฐประหารมากขน ตอมา ไดเกดความขดแยงในการแยงชงอานาจทางการเมองภายในคณะรฐประหารระหวางกลมตารวจทมพล ต.อ.เผา เปนแกนนาซงเปนสวนหนงของคายราชคร กบกลมทหารบกทมจอมพลสฤษด ธนะรชตหรอคายสเสาเทเวศนไดเกดขน จงทาใหคณะรฐประหารตอมาถกแบงออกเปนสามกลมสาคญในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. คอ “กลมจอมพล ป.” “กลมตารวจ”ของพล.ต.อ.เผา และ “กลมทหาร”ของจอมพลสฤษด ซงสอง

22

กลมหลงมความขดแยงในการชวงชงความเปนผนาทางการเมอง จนกระทงเกดการลมสลายของรฐบาลจอมพล ป.ในป 2500

“ ‘สถาบนกษตรย’และ‘กลมรอยลลสต’ ” ในทน ‘สถาบนกษตรย’ หมายถง กลมบคคลตางๆทอยภายในแวดวงของราชสานก เชน ผสาเรจราชการแทนพระมหากษตรย และ/หรอ อภรฐมนตร และ/หรอ คณะองคมนตร และ/หรอ พระราชวงศ ฯลฯ สวนคาวา ‘กลมรอยลลสต’ หมายถง นกการเมองในพรรคประชาธปตย เชน ควง อภยวงศ ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช หรอ ขาราชการทงทหารและพลเรอน ฯลฯ ซงเปนกลมบคคลทมความภกดตอสถาบนกษตรย พวกเขามความตองการสนบสนนใหสถาบนกษตรยและพวกตนมอานาจทางการ เมองเหนอกลมอนๆในขณะนน อยางไรกตาม “กลมรอยลลสต”ในชวงภายหลงสงครามโลกครงท 2 จบสนลงจนถงการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดลยงหาไดมเอกภาพเปนหนงเดยวกน เนองจากพวกเขายงคงมความตองการสนบสนนราชตระกลทแตกตางกนจวบกระทงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชไดทรงบรมราชาภเษกในป 2493 แลว แตกระนนกด พวกเขามความเหนทตองตรงกนวา ทง “กลมปรด”และ “กลมจอมพล ป.”ทงคเปนภยตอการความมนคงทางการเมองของพวกตน โดยกลมดงกลาวแมในขณะนนจะยงไมมอานาจทางการเมองและ/หรอการทหารโดยตรง แตดวยเหตทพวกเขามความชอบธรรมทางการ เมองในฐานะทเปนสวนหนงหรอมความเกยวของโดยตรงหรอออมทใหการสนบสนนสถาบนกษตรยในทางการเมอง กลมการเมองนจงเปนตวแปรสาคญในการรวมมอกบกลมใดกลมหนงเพอทาลายกลมทเปนปรปกษทางการเมองในขณะนนลงเพอสถาปนาความมนคงทางการเมองใหพวกของตนตอไป

นอกจากน ดวยเหตทชวงเวลาของการศกษาในหวขอดงกลาวนเปนชวงเวลานานถง 10 ป ซงบคคลทถกลาวถงในงานวจยชนน โดยเฉพาะอยางยงบคคลทดารงตาแหนงในราชการทหารและตารวจยอมมความเปลยนแปลงในยศ ในทน ผวจยจงขอเรยกบคคลตางๆทสาคญดวย ยศทางการทหารหรอตารวจในระดบสงสดทเขาไดรบ 1.6 ขอบเขตการศกษาวจยและระเบยบวธวจย

งานวจยชนน พยายามเสนอคาอธบายใหมในการเมองการปกครองไทยและความ

สมพนธระหวางประเทศของไทยกบสหรฐฯ ชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงการรฐประหาร 2500 ดวยวธการทางประวตศาสตร เพอโตแยงคาอธบายคาอธบายการเมองการปกครองไทยแบบ“อามาตยาธปไตย“ ทใหภาพตวแสดงทางการเมองแตเพยงบทบาทของกองทพในทางการเมองอนปราศจากบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” และบทบาทของสหรฐฯ

23

ในฐานะตวแสดงในการเมองไทย ดวยการพยายามนาตวแสดงดงกลาวขางตนกลบมาพจารณาเปนตวแสดงทางการเมองทมความสาคญในการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยภายใตบรบทของระเบยบโลกของสหรฐฯตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงการลมสลายของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามในป 2500

งานวจยชนนม จานวน 10 บท ดงน บทท 1 เปนบทนาทชใหเหนถงปญหาของการศกษาการเมองการปกครองของไทยทตกอยภายใตคาอธบายแบบ“อามาตยาธปไตย” โดยเฉพาะอยางยงการเมองไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ.2491-2500 ทมองเหนแตเพยงบทบาทของทหารซงเปนตวแสดงในทางการเมองเพยงตวเดยวทสรางปญหาใหกบการเมองไทยแตปราศจากการนาบทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” กบบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองไทยเขามาเปนปจจยความเขาใจทางการเมองไทย บทท 2 จากรสเวลทถงทรแมน: การเมองไทยหลงสงครามโลกครงท 2 เปนบททใหภาพการเรมใหความสนใจของสหรฐฯทมตอภม ภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยในฐานะทเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตและตลาดรองรบสนคาของสหรฐฯและญปนภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯทกอตวขน และในบทดงกลาวแสดงใหเหนวาตวแสดงทางการเมองของไทยในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ไดมการเผชญหนากนระหวาง “กลมปรด” ซงเปนกลมทสหรฐฯเคยใหความชวยเหลอในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 ซงมความขดแยงกบ “กลมรอยลลสต” ทไดฟนตวกลบมาชวงชงอานาจทางการเมองจาก“กลมปรด” บทท 3 การรฐประหาร 2490: จดเรมตนของความขดแยงภายในการเมองไทย เปนบททใหภาพ “กลมจอมพล ป.”ทเคยหมดจากอานาจไปหลงสงครามโลกครงท 2 ไดรวมมอกบ “กลมรอยลลสต”ทาการรฐประหารขบไล “กลมปรด”ออกไปจากการเมองสาเรจ โดยสหรฐฯมไดมนโยบายใหความชวยเหลอ”กลมปรด”ทมนโยบายไมสอดคลองกบความตองการของสหรฐฯใหกลบมามอานาจในการเมองไทยอกตอไป

สาหรบ บทท 4 สภาวะกงอาณานคม: การมาถงของสหรฐฯและการปราบปรามปรปกษทางการเมองของไทย 2493-2495นน เมอสหรฐฯไดสญเสยจนไป สหรฐฯไดเรมใหการสนบสนนทางการทหารแกรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ทาใหรฐบาลมความสามารถทางการทหารในการปราบปราม“กลมปรด”และ ”กลมรอยลลสต”ซงเปนปรปกษทางการเมองลงไดอยางายดาย สวนบทท 5 ไอเซนฮาวรกบการสรางความแขงแกรงใหกบกลมทหารและกลมตารวจไทย 2496-2497 นนเปนบททใหภาพวา สหรฐฯในสมยประธานาธบดไอเซนฮาวรใหความสาคญกบไทยมากยงขนทางการทหาร โดยสหรฐฯไดเขามาใหการสนบสนนกลมการเมองสาคญ คอ กลมทหารและกลมตารวจใหกาวขนมามอานาจทางการเมอง โดยสหรฐฯหวงใหกลมทงสองรกษาเสถยรภาพทางการเมองใหกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม แตในขณะเดยวกน ภายใตความชวยเหลอของสหรฐฯทาใหกลมทหารและกลมตารวจมความสามารถในการแขงขนทางการเมองมากยงขน

24

อนสรางปญหาใหกบรฐบาลดวยเชนกน สาหรบบทท 6 สหรฐฯ สถาบนกษตรย กบจดเรมตนสงครามจตวทยาในไทย 2497 นนแสดงใหเหนวาสหรฐไดเรมหนมาใหความสาคญกบการสนบสนนสถาบนกษตรยดวย แทนทสหรฐฯเคยใหการสนบสนนแตเพยงกลมทหารและกลมตารวจเทานน โดยการสนบสนนสถาบนกษตรยของสหรฐฯ เนองจาก สหรฐมงหวงการบรรลสงครามจตวทยาตอตานคอมมวนสตในไทย สงผลใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”เรมมโอกาสในการทาทายทางการเมองตอรฐบาลจอมพล ป.ไดอกครง

สวนบทท 7 ความเปนกลางและการสรางประชาธปไตยของรฐบาลจอมพล ป.ปลายทศวรรษ 2490 ใหภาพการปรบเปลยนทงนโยบายตางประเทศและการเมองภายในของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทเคลอนไปสการถอยหางออกจากสหรฐฯแตหนไปไปเปดไมตรกบจนและการปฏเสธการยอมรบแนวคดในการพฒนาเศรษฐกจตามทสหรฐฯตองการ พรอมๆกบรฐบาลไดสรางบรรยากาศประชาธปไตยททาใหเกดกระแสการโจมตการครอบงาไทยของสหรฐฯสงผลใหสหรฐฯไมพอใจรฐบาลมากยงขน บทท 8 การหวนคนของพนธมตรของรฐบาลและ“กลมปรด”กบความขดแยงตอ“กลมรอยลลสต”นน แสดงใหเหนถงปญหาทางการเมองของรฐบาลจอมพล ป.ทเกดขนจากความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบกลมทหาร ทาใหรฐบาลและกลมตารวจหนไปสรางพนธมตรกบ“กลมปรด”เพอตอตานความเคลอนไหวขางตน ดวยการพยายามนาปรด พนมยงคกลบจากจนมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตขนใหมซงสรางไมพอใจใหกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” บทท 9 “ไตรภาค” กบภาวะกงอาณานคมและการลมสลายของประชาธปไตยไทย บทดงกลาวใหภาพความรวมมอระหวางสหรฐฯ สถาบนกษตรยและกองทพในการตอบโตการดาเนนการของรฐบาลจอมพล ป.ดวยการรฐประหาร เมอ 16 กนยายน 2500 เพอทาใหไทยกลบไปดาเนนนโยบายตามความตองการของสหรฐฯตอไป และปดทายดวยบทท 10 ซงเปนบทสรปทยนยนวา การเมองไทยในชวงดงกลาวมไดแตเพยงบทบาทของกองทพเทานนทสรางปญหาใหกบการเมองไทย แตสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”และสหรฐฯนนมสวนในการสรางปญหาใหกบการเมองในชวงเวลาดงกลาวอยางสาคญเชนกน

การวจยครงน ขาพเจาไดคนควาและใชหลกฐานทงในประเทศไทย คอ หอจดหมายเหตแหงประเทศไทย หอจดหมายเหตแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร กองบรรณสาร กระทรวงการตาง ประเทศ และศนยเอกสารแหงประเทศไทย(TIC)ของจฬาลงกรณมหาวทยาลย และเอกสารจดหมายเหตจากตางประเทศของสหรฐฯ เชน หอจดหมายแหงชาตสหรฐฯ(NARA) ศนยขอมลของสานกงานขาวกรองกลาง(CIA) หองสมดแหงรฐสภาสหรฐฯ(Library of Congress) หอสมดประธานาธบดไอเซนฮาว(Eisenhower Library) หองสมดของสมาคมประวตศาสตรแหงมลรฐวสคอนซน(The Historical Society of Wisconsin) และเอกสารจดหมายเหตขององกฤษ คอ หอ

25

จดหมายเหตแหงชาตองกฤษ(NA)เปนหลกฐานชนตนในการดาเนนการศกษาวจยครงน นอกจากน ยงใชขอมลชนตนทตพมพแลวและเอกสารชนรองจาก สานกวทยบรการ หองสมดคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และหอสมดปรดพนมยงค และหองสมดคณะรฐศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร รวมทง หอสมดกลาง(Memorial Library)แหงมหาวทยาลยวสคอนซน-เมดสน ตลอดจนสมภาษณบคคลสาคญเปนแหลงขอมลในการคนควาวจยดวย 1.7 วตถประสงคการวจย

1.เพอศกษาบทบาทของสหรฐฯทมตอการเมองและกลมการเมองตางๆของไทยในสมย

รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม(พ.ศ.2491-2500) 2.เพอศกษากลมการเมองของไทยในชวงเวลาดงกลาวภายใตปฏสมพนธกบระเบยบโลก

ของสหรฐฯ 1.8 ขอจากดของการศกษา การศกษาการเมองไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯ พ.ศ.2491-2500 ชนนเปนการวจยทมความแตกตางๆไปจากงานวจยสวนใหญทดารงอยกอนหนานทใหความสาคญกบการใชเอกสารและเอกสารจดหมายเหตของไทยเปนสาคญ แตการวจยครงน ผวจยไดใชเอกสารจดหมายเหตจากหลายแหลง เชน เอกสารทางการทต เอกสารของกระทรวงการตางประเทศ รายงานขาวของสานกขาวกรอง รายงานระดบสงของประธานาธบด ของสหรฐฯ และเอกสารทางการทตขององกฤษเปนหลกฐานสาคญในการสรางคาอธบายและใหภาพการเมองไทยในชวงเวลาดงกลาวนอกเหนอจากการคนควาจากเอกสารของไทยแตเพยงแหลงเดยว เพอใหเกดภาพพลวตรทางการเมองของไทยทมความสลบ ซบซอนภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯในชวงเวลาดงกลาวทมอาจหาไดจากเอกสารของไทย กระนนกด แมวาเอกสารตางๆจากสหรฐฯและองกฤษจะใหขอมลทมความแตกตางไปจากเอกสารของไทย แตควรตระหนกวาหลกฐานเหลานยอมมขอจากดหลายประการ เชน ผบนทกหรอผเขยนรายงานในขณะนนอาจตกอยภายใตอคตหรอการมงบรรลเปาหมายบางประการ ฯลฯ ซงขอตระหนกเหลานยอมไมแตกตางไปจากปญหาทดารงอยในเอกสารของไทยเชนเดยวกน ดงนน ภาพการเมองไทยทปราฎจากงานวจยชนน ยงคงรอการยนยนและโตแยงหรอถกเถยงจากการคนควาวจยทจะเกดขนในอนาคตตอไป

บทท 2 จากรสเวลทถงทรแมน: การเมองไทยหลงสงครามโลกครงท 2

2.1 นโยบายตางประเทศของสหรฐฯตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทย

เมองสงครามสงครามโลกครงท 2 จบสนลง สหรฐฯเปนประเทศฝายชนะสงครามทไดรบ

ความเสยหายจากภยสงครามนอย ในขณะทองกฤษเสยหายจากสงครามอยางหนก อกทง สหรฐฯมศกยภาพทางการทหาร มเศรษฐกจทดและมความมงคง สงผลใหสหรฐฯมศกยภาพทจะผงาดขนมอทธพลตอโลกภายหลงสงครามอยางไมยาก ทงน ในเดอนกรกฎาคม 2488 กอนสงครามโลกจะจบสนลงในเอเชยไมนาน สหรฐฯไดมสวนสาคญในการผลกดนการจดระเบยบโลกเพอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจแบบทนนยมผานขอตกลงเบรตตนวดส(Bretton Woods System)และการจดระเบยบการคาและการเงนระหวางประเทศ1 ดวยเหตท สหรฐฯมความตองการสงเสรมการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมของโลกภายหลงสงครามโลกครงท 2 ทาใหในเวลาตอมา สหรฐฯไมตองการใหลทธคอมมวนสตขยายตวซงจะกลายมาเปนอปสรรคขดขวางการขยายตวของระบบเศรษฐกจโลก เนองจาก ขณะนนผกาหนดนโยบายระดบสงของสหรฐฯภายหลงสงครามโลกครงท 2 เหนวาการขยายตวของลทธคอมมวนสตและชาตนยมสดขวทเบงบานในประเทศยากจนและประเทศอาณานคมในขณะนนเปนอปสรรคตอผลประโยชนของสหรฐฯ2 ในเวลาตอมา ขอตกลงตางๆและความตองการของสหรฐฯไดกลายเปนระเบยบโลกทมผลกระทบกบสวนตางๆของโลก ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยอยางหลกเลยงไมได

ควรบนทกดวยวา ในฐานะทไทยเปนสวนหนงของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตนน ในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 ไทยตกอยภายใตอทธพลของจกวรรดนยมองกฤษซงเปนเจาอาณานคมทมดนแดนในอาณตอยางกวางขวางในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน อนเดย พมา และมาลาย โดยองกฤษมอทธพลทางการเงนและการคาตอไทยในขณะนนอยางมาก เมอเกด

1 รงสรรค ธนะพรพนธ, กระบวนการกาหนดนโยบายเศรษฐกจในประเทศไทย: บทวเคราะหเชง

ประวตศาสตรการเมอง พ.ศ.2475-2530,(กรงเทพฯ: สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2532), หนา 3-13. 2 Thomas G. Paterson, “The Quest for Peace and Prosperity: International Trade ,

Communism, and the Marshall Plan,” in Politics and Policies of the Truman Administration, Barton J. Bernstein (Chicago: Quadrangle Books, 1972), p. 93.; นอม ชอมสก(เขยน) ภควด วระภาสพงษ(แปล) อเมรกาอเมรกาอเมรกา,(กรงเทพฯ: โกมลคมทอง, 2544),หนา 94.

27

ในชวงสงคราม โลกครงท 2 ไทยไดตกอยภายใตอทธพลของญปน3 และในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 นโยบายของสหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดแฟรงกลน ด. รสเวลท(Franklin D. Roosevelt)ทมตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะอยางยงตออนโดจนนน เขาใหความเหนใจขบวนการชาตนยมตอตานอาณานคมของเหลาขบวนการกชาตของเวยดมนห ลาว และกมพชาเปนอยางมาก สหรฐฯในขณะนนมความตองการใหภมภาคอนโดจนอยภายใตภาวะ ทรสตของสหประชาชาต โดยสหรฐฯสนบสนนใหโอเอสเอส (the US Office of Strategic Services: OSS)ใหความชวยเหลอขบวนการกชาตเหลานนในการตอสกบเจาอาณานคมอยางฝรงเศส อยางไรกตาม นโยบายดงกลาวไดยตลงพรอมกบการอสญกรรมของประธานาธบดรสเวลท4

เมอ แฮร เอส. ทรแมน(Harry S. Truman)รองประธานาธบดไดขนดารงตาแหนงแทนประธานาธบดรสเวลทซงถงแกอสญกรรมอยางฉบพลนในเดอนเมษายน 2488 และตอมาเขาไดรบชยชนะในการเลอกตงเปนประธานาธบด(12 เมษายน 2488–20 มกราคม 2496) นโยบายตางประเทศของสหรฐฯในสมยประธานาธบดทรแมนนนไดเปลยนแปลงนโยบายจากการตอตานอาณานคมไปสการพยายามแกไขปญหาทางเศรษฐกจ อปสรรคทางการคา และการดอยความเจรญของโลกทประธานาธบดทรแมนเหนวาเปนอปสรรคตอสนตภาพ เขาไดแถลงใหความสาคญกบเรองเศรษฐกจเปนสงสาคญลาดบแรกของรฐบาลของเขาตอสภาคองเกรสในตนเดอนพฤษภาคม 2489 และ 2490 โดยขามนโยบายรกษาสนตภาพใหกบโลก5 ตอมาในเดอนตลาคม 2490 เขาไดประกาศนโยบายวา สหรฐฯตองการแสวงหา“สนตภาพและความมงคง” ดวยการปองกนการปฏวตมใหเกดขนในโลก ดงนน สหรฐฯจงมความจาเปนทจะตองเขาไปมบทบาทจดระเบยบเศรษฐกจของโลก ดงนน นโยบาย ตางประเทศสาคญของสหรฐฯในสมยประธานาธบดทรแมน คอ การผลกดนนโยบายการเปดเสรการคาเพอขยายขอบเขตการคาและโอกาสในการ

3 Herbert A. Fine, “The Liquidation of World War II in Thailand,” The Pacific Historical

Review 34, 1 (February, 1965): 65. 4 George McT. Kahin, Intervention: How American become involved in Vietnam,(New York:

Alfred A. Knopf, 1986),p. 3-4.; Gary R. Hess, “Franklin Rosevelt and Indochina,” The Journal of American History 59, 2 (September, 1972): 353-368.; Dixee R. Bartholomew-Feis, “The Man on The Ground: The OSS In Vietnam, 1944-1945,” (Doctoral dissertation, The Ohio State University, 2001).

5 Athan Theoharis, “The Rhetoric of Politics: Foreign Policy , Internal Security and Domestic Politics in the Truman Era,” in Politics and Policies of the Truman Administration, pp. 204-205.

28

ลงทนดวยการขจดอปสรรคทางการคา6 คาประกาศของประธานาธบดทรแมนนนมสอดคลองกบเนอหาสาระในเอกสารวางแผนระดบสงของสหรฐฯทมรองรอยของความวตกถงความเสอมโทรมทางเศรษฐกจในโลกทจะทาใหการดารงอยของประชาชนในสหรฐฯเกดความวนวายจากพวกคอมมวนสตและพวกชาตนยมสดขวในประเทศยากจน เอกสารดงกลาวเหนวาพวกชาตนยมสดขวนนมความมงหมายใหมการปรบปรงมาตรฐานชวตของมวลชนอยางทนทและทาการผลตเพอตอบสนองความตองการภายในประเทศ ดงนน ในสายตาของผกาหนดนโยบายระดบสงของสหรฐฯขณะนนเหนวา พวกชาตนยมสดขวและลทธคอมมวนสต คอ ภยคกคามตอระเบยบโลกของสหรฐฯ 7 จากนน ตนทศวรรษท 2490 โวหารการตอตานคอมมวนสตของสหรฐฯไดเรมขยายตวทาใหคอมมวนสตกลายเปนภยตอสนตภาพของโลก8

ทงน ในปลายสงครามโลกครงท 2 กอนทสงครามจะจบสนลงในภมภาคเอเชย สหรฐฯไดเรมมองเหนความสาคญของไทย โดยในตนป 2488 เจาหนาทในกระทรวงการตางประเทศของสหรฐฯ ไดเรมรายงานความเหนทเกยวกบไทยวา ไทยจะมความสาคญตอนโยบายของสหรฐฯในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากไทยสามารถเปนตลาดสนคาและผขายวตถดบไดเปนอยางด เชน ยางและดบกใหกบสหรฐฯโดยตรง แทนทสหรฐฯจะตองซอวตถดบผานตลาดผกขาดในดนแดนอาณานคมขององกฤษ อกทง การคาระหวางสหรฐฯกบไทยซงเปนประเทศทเปนเอกราชจะทาใหสหรฐฯไมถกมองวาเปนจกวรรดนยม9 ตอมาปลายป 2488 สหรฐฯไดเรมกอตว

6 Thomas G. Paterson, “The Quest for Peace and Prosperity : International Trade ,

Communism , and the Marshall Plan,” in Politics and Policies of the Truman Administration, pp. 80-82. คาวา “สนตภาพของโลก” ในความหมายของสภาทปรกษาทางเศรษฐกจของสหรฐฯ(The Council of Economic Advisers) หมายถง สหรฐฯจะปกปองมใหโลกเกดการปฏวต สวนคาวา“การทาใหโลกมงคง”หมายถง การทาใหสหรฐฯเปนผนาของเศรษฐกจทนนยมของโลก; William Borden, The Pacific Alliance: United States Foreign Economic Policy and Japanese Trade Recovery, 1947-1955,(London: University of Wisconsin Press,1984); Jim Glassman, “The New Imperialism? On Continuity and Change in US Foreign Policy,” Environment and Planning 37 (A 2005): 1527-1544.

7 Thomas G. Paterson, “The Quest for Peace and Prosperity : International Trade , Communism , and the Marshall Plan,” p. 93.; นอม ชอมสก(เขยน) ภควด วระภาสพงษ(แปล) อเมรกา อเมรกา อเมรกา, หนา 18-19.

8 Arlene Becker Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” (Doctoral dissertation, Northern Illinois Univeristy, 1980), p. 567.

9 “Landon’s Memorandum Postwar Status of Thailand,10 January 1945,” in Intelligence and the War against Japan: Britain, America and the Politics of Secret Service, Richard J. Aidrich (Cambridge: Cambridge University Press , 2000), pp. 320-321.

29

นโยบายตางประเทศตอไทย โดยสหรฐฯยอมรบอานาจอธปไตยและความเปนอสระของไทย แตสหรฐฯมความตองการใหไทยเปดประตใหสหรฐฯเขามามอทธพลทางการเมองและเศรษฐกจในไทย สหรฐฯความตองการใหไทยผลตขาวปอนใหกบตลาดโลก และตองการสนบสนนใหไทยมการปรบปรงเศรษฐกจและดาเนนการคาระหวางประเทศบนกรอบพหภาค กลาวโดยสรป นโยบายตางประเทศของสหรฐฯหลงสงครามโลกครงท 2 ตอไทยนน สหรฐฯมความตองการใหไทยมฐานะเปนแหลงทรพยากร ธรรมชาตและเปนตลาดรองรบสนคา ตลอดจนสหรฐฯตองการเขามามอทธพลเหนอไทย10 ภายหลงสงครามสนสด ความสมพนธไทยและสหรฐฯไดเรมตนขนอกครง รฐบาลทรแมนไดสง ชารล ดบบล. โยสต(Charles W. Yost) อคราชทต และเคนเนท พ. แลนดอน(Kenneth P. Landon)เจาหนาทมาเปดสถานกงสลสหรฐฯขนในไทยในเดอนสงหาคม 248811 ในชวงเวลาหลงสงคราม อดตเจาหนาทโอเอสเอสหลายคนทเคยรวมงานกบขบวนการเสรไทยในชวงสงครามยงคงปฏบตงานอยในไทย12 เชน เจมส ทอมสน(James Thomson)∗ อเลกซานเดอร แมคโดนล(Alexander MacDonald)∗ วลลส เบรด(Willis Bird)∗ วลเลยม ปาลมเมอร

10 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand

During The 1940s,” p. 2-3.; Barton J. Bernstein, Politics and Policies of the Truman Administration, pp.3-4.

11 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” pp. 25-26.

12 E. Bruce Reynolds, “The Opening Wedge: The OSS in Thailand,” in George C. Chalou, eds. The Secrets War: The Office of Strategic Services in World War II,(Washington D.C.: National Archives and Record Administration, 1992),pp. 328-350.

∗ เจมส ทอมสน อดตโอเอสเอสเคยชวยงานสถานกงสลสหรฐฯภายหลงสงครามโลกครงท 2 จบสนลง

ในตาแหนง general attaché ตอมาเขาไดเปดธรกจผาไหมขนในไทย เคนแนท พ. แลนดอน-อดตมสชนนาร ชวยใหเขามความใกลชดกบพวกเชอพระวงศ (Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” p. 47.).

∗ อเลกซานเดอร แมคโดนล อดตโอเอสเอส ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เขาไดรวมทนกบอดตเสรไทยตงหนงสอพมพบางกอก โพสต(Bangkok Post)โดยความคดในการตงหนงสอพมพมาจากการสนทนากบปรด พนมยงค โดยเขาใหสนบสนนปรด และเขาเปนแกนนาของกลมชาวอเมรกนทสนทสนมกบอดตเสรไทย เมอจอมพล ป. พบลสงครามพยายามจะกลบมาสการเมอง บางกอก โพสตไดโจมตจอมพล ป. เมอเกดการรฐประหาร 2490 แลว กระแสการวจารณจอมพล ป.กไดลดลง(Ibid.,pp. 47-49.)และโปรดดประวตการจดตงบางกอก โพสตในประสทธ ลลตานนท, จดหมายเหตแหงอดต(อนสรณในงานพระราชทานดนฝงศพ), (กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง, 2542).

30

(William Palmer)∗ และ โฮวารด ปาลมเมอร(Howard Palmer)∗ เปนตน ตอมาเอดวน เอฟ. สแตนตน (Edwin F. Stanton) ∗ ถกสงมารบตาแหนงอคราชทตและเอกอคราชทตในเวลาตอมา

∗

วลลส เบรด อดตโอเอสเอส เคยปฏบตงานในจนชวงสงครามโลกครงท 2 กบนายพลว เดอรแมร เขาจบการศกษาดานการเงนจากวารตน(Wharton School of Finance) เขามาไทยทนทภายหลงสงครามโลกครงท 2 เขาทาธรกจนาเขาสงออกสนคา เชน ยาฆาแมลง เครองแกว วสดกอสราง กระดาษ อปกรณสานกงาน และเครองจกร ตอมาเขาทาธรกจสงออกดบกและยาง (ตอมาเขาทาธรกจคาอาวธ) ในชวงแรกๆภายหลงสงครามโลกนน เขาใหการสนบสนนปรด พนมยงค จากนน เขาไดใหการสนบสนนจอมพล ป. พบลสงคราม เขาทางานใหกบซไอเอและมความสนทสนมกบพล ต.อ.เผา ศรยานนท ในป 2502 เขาไดตงบรษทยนเวอรแซลกอสราง(Universal Construction Company) เพอรบงานกอสรางตามโครงการของยเซด(USAID)เพอการสรางถนนในลาวและไทย รวมทงไดตงบรษทเบรดแอร(Bird Air) รบจางขนอาวธของสหรฐฯใหกบลาวและกมพชา (Ibid.,p. 49-51.) ตอมาแตงงานกบนองสาวของพล.อ.อ.สทธ เศวตศลา อดตโอเอสเอส(พล.ต.ต.อารง สกลรตนะ, ใครวา อตร.เผาไมด,[กรงเทพฯ: บรษท วงการ จากด, 2526],หนา 74-75.) เขามนองชายชอวลเลยม เอช. เบรด (William H. Bird) อดตโอเอสเอส เปนผแทนของ บรษทแคท แอร(Civil Air Transport:CAT หรอ Air America)รบจางขนอาวธของซไอเอใหกบกองพล 93 ของกกหมนตงในจนตอนใต (Peter Dale Scott, The War Conspiracy: The Secret Road to the Second Indochina War, [New York: The Bobbs-Merrill, 1972], p. 208.)

∗ วลเลยม ปาลมเมอร อดตโอเอส เคยปฏบตงานในไทย เขาจบกฎหมายจากฮารวารด เคยรวมงาน

กบวลเลยม เจ. โดโนแวน(William J. Donovan) เขาเคยเปนกงสลไทยในสหรฐฯระหวางป 2488-2493 ทาหนาทเปนตวแทนของรฐบาลไทยกบสหรฐฯ (Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” pp. 51-52).

∗ โฮวารด ปาลมเมอร อดตโอเอสเอส นองชายของวลเลยม เขามความสนทสนมกบอดตเสรไทย

ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เขาไดทาธรกจเกยวกบภาพยนต โดยเปนตวแทนใหกบบรษทอาร.เค.โอ.ฟลม (R.K.O Film)ในการนาภาพยนตเขามาเผยแพรวถชวตแบบอมรกน(Ibid., pp. 51-52.).

∗ สหรฐฯ ไดแตงตง เอดวน เอฟ. สแตนตน มาเปนอคราชทตตอมา เขาดารงตาแหนงเอกอคราชทต

สหรฐฯประจาไทยคนแรก เขาทาการถวายสาสนเมอ 9 พฤษภาคม 2490 และดารงตาแหนงจนถงมถนายน 2496 เขามภมหลงเปนมสชนนารมากอน เคยทางานในจน 20 ป เขามลกษณะการทางานทางทตแบบเกา ไมสนทดเรองไทยมากนก เขาไมชอบรฐบาลทหารและไมนยมจอมพล ป. พบลสงคราม เขามความสนใจปญหาในจน เมอจนเปนคอมมวนสต เขาเหนวา สหรฐฯควรใหความชวยเหลอทางการทหารแกไทยในการตอตานคอมมวนสต เขาเหนวา ความชวยเหลอของสหรฐฯจะสรางมตรภาพใหกบไทยซงสหรฐฯจะไดรบประโยชนในระยะยาว (กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 0402-344-202-511-0004 ขอความเหนชอบในการแตงตงนายจอรจ ฮตเชสน เปนเอกอครราชทตสหรฐ อเมรกาประจาประเทศไทย, Yost to Direk Chaiyanam รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 26 มนาคม 2489.; Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” pp. 25-29.).

31

สแตนตนไดบนทกวา เจาหนาทของสถานทตสหรฐฯในไทยในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 มเพยง 5 คน แตในป 2489 ทเขามารบตาแหนงผแทนสหรฐฯประจาไทยนน สถานทตฯมเจาหนาท 12 คน ตอมาป 2496 ซงเปนปสดทายทเขาปฏบตหนาทนน เขามเจาหนาทสงกดสถานทตฯภายใตความดแลถงเกอบ 200 คน 13

2.2 การเมองไทยภายหลงสงครามโลกครงท 2

ควรบนทกดวยวา โครงสรางอานาจทางการเมองของคณะราษฎร ในชวงทกองทพญปน

เดนทพเขาไทยนนหรอในชวงสงครามโลกครงท 2 อยในชวงรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ซงเปนรฐบาลทไดรบการสนบสนนจากกลมทหารหรอ “กลมจอมพล ป.” ในขณะทกลมพลเรอนหรอ“กลมปรด” ซงมปรด พนมยงค-คแขงขนทางการเมองคนสาคญของจอมพล ป. เปนผนา-ไดถกกนออกจากอานาจของรฐบาลจอมพล ป. เนองจาก เขาไมเหนดวยกบการเปนพนธมตรกบญปนของรฐบาล ตอมาชวงปลายสงครามโลกนน ปรดและกลมของเขาใหการสนบสนนฝายสมพนธมตร จากนน “กลมปรด”จงไดแยกตวออกรฐบาลจอมพล ป. มาดาเนนการตอตานรฐบาลและกองทพญปน และตอมา เขาและกลมไดสรางพนธมตรเชอมตอกบ“กลมรอยลลสต”ทอยในประเทศและพวกทลภยอยนอกประเทศเกดเปน“ขบวนการเสรไทย”จนสามารถทาใหรฐบาลหมดอานาจลงไดสาเรจสงผลให “กลมจอมพล ป.” ทเคยมอานาจในชวงสงครามโลกถกลดบทบาทหายไปในชวงปลายสงครามโลกนนเอง14

นบแตสงครามโลกครงท 2 สนสดลงในกลางเดอนสงหาคม 2488 จนถงการรฐประหาร 2490 นน ไทยมรฐบาลทเขาบรหารประเทศขณะนนถง 8 คณะ ดงน ควง อภยวงศ(1 สงหาคม 2487-17 กรกฎาคม 2488 ) ทว บณยเกต (31 สงหาคม -16 กนยายน 2488) ม.ร.ว.เสนย ปราโมช(17 กนยายน 2488–24 มกราคม 2489) ควง(31 มกราคม -18 มนาคม 2489) ปรด พนมยงค(24 มนาคม-8 มถนายน 2489, 11 มถนายน-29 สงหาคม 2489) พล.ร.ต.ถวลย ธารง

13 Neher, Ibid.,p. 29-30.; Edwin F. Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in

an Uncommon World,(New York: Harper & Brothers Publishers, 1956), p. 265. 14 Sorasak Ngamcachonkulkid, “The Seri Thai Movement: The First Alliance against Military

Authoritarianism in Modern Thai Politics,” (Doctoral dissertation, University of Wisconsin-Madison, 2005).; สรศกด งามขจรกลกจ , ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวางพ.ศ. 2481-2492.; E. Bruce Reynolds, Thailand's secret war: the Free Thai OSS, and SOE during World War II,(Cambridge: Cambridge University Press, 2005).

32

นาวาสวสด(23 สงหาคม 2489–30 พฤษภาคม 2490, 30 พฤษภาคม–8 พฤศจกายน 2490)15 ซงจะเหนไดวา การเมองในชวงภายหลงสงครามโลกจนถงการรฐประหารนน เปนเวลาไมถง 2 ปครง แตมความผนผวนอยางมากจนทาใหเกดการเปลยนแปลงรฐบาลไปถง 8 ชด

ไมนานหลงจากญปนประกาศยอมแพสมพนธมตรเมอ 14 สงหาคม 2488 ไทยไดมการประกาศสนตภาพ(16 สงหาคม 2488) ซงมสาระสาคญททาใหคาประกาศสงครามระหวางไทยกบฝายสมพนธมตรเปนโมฆะ ในขณะนน ไทยและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตภายหลงสงครามโลกครงท 2 อยภายใตการควบคมของกองทพองกฤษ ซงมลอรด หลย เมาทแบตแตนท(Louis Mountbatten)เปนผบญชาการทหารสงสดฝายสมพนธมตรในภมภาคเอเชยตะวน ออกเฉยงใต ตอมา รฐบาลทว บญยเกตไดสงผแทนเดนทางไปเจรจากบองกฤษทเมองแคนด ศรลงกา เพอยกเลกสถานะสงครามระหวางกน แตองกฤษมความประสงคทจะลงโทษไทย เนองจากไทยเคยประกาศสงครามกบองกฤษและทาใหองกฤษไดรบเสยหายดวยขอตกลงสมบรณแบบ(Formal Agreement)ทมขอบงคบจานวน 21 ขอ ซงมเนอหาครอบคลมดานกจการทหาร การจายคาปฏกรรม สงคราม และการควบคมการคาขาว ดบกและยางพารา ขอตกลงขององกฤษเหลานทาใหไทยตกอยในฐานะผแพสงครามและเสยเปรยบองกฤษเปนอยางมาก ความวตกทองกฤษจะลงโทษไทยทาให ม.ร.ว.เสนย ปราโมช อดตทตไทยประจาสหรฐฯ ในระหวางการเดนทางกลบมาไทยเพอดารงตาแหนงนายกรฐมนตรคนใหม เขาไดเสนอใหขาวใหองกฤษโดยไมคดมลคา จานวน 1,500,000 ตนเพอสรางความพงพอใจใหกบองกฤษเพมเตมขนอก 16

อยางไรกตาม สหรฐฯในฐานะแกนนาในฝายสมพนธมตรมความตองการทจะเขามามอทธพลในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตแทนองกฤษจงไดใหความชวยเหลอไทยใหพนจาก ฐานะของผแพสงคราม โดยสหรฐฯเหนวา ไทยมฐานะเพยงรฐทศตรยดครอง(an enemy-occupied state)เทานนและไทยมไดเปนศตรกบสหรฐฯในชวงสงครามโลกครงท 2 ดงนน สหรฐฯจงไมตองการเรยกรองคาเสยหายใดๆจากไทย นอกจากน สหรฐฯยงไดเขามาแทรกแซงความตกลงระหวางไทยกบองกฤษซงทาใหขอตกลงสมบรณแบบทองกฤษเสนอแกไทยถกลดทอนความ

15 วจตร วชยสาร, “รฐบาลไทยในสมยนายทว บณยเกตเปนนายกรฐมนตร (31 สงหาคม – 16

กนยายน 2488),” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2516).; สรรตน เรองวงษวาร, “บทบาททางการเมองของนายควง อภยวงศ ตงแตการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 – 2491,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต แผนกประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521).; บณฑรกา บรณะบตร, “บทบาททางการเมองของพลเรอตรถวลย ธารงนาวาสวสด,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534).

16 โปรดดรายละเอยดสาระสาคญของขอตกลงสมบรณแบบ ใน John Coast, Some Aspects of Siamese Politics,(New York: International of Pacific Relation, 1953),pp. 30-31.

33

แขงกราวลง เนองจาก สหรฐฯไมตองการใหองกฤษกลบเขามามอทธพลทางการเมองและเศรษฐกจตอไทยอกครง 17 ในชวงปลายสงครามโลกนนเอง สหรฐฯไดเรมเหนถงความสาคญของไทยในฐานะแหลงทรพยากรอนมความอดมสมบรณทจะสามารถฟนฟความอดหยากและฟนฟเศรษฐกจของโลกภายหลงสงครามได

ในชวงเวลานน รฐบาลไทยหลายชดหลงสงครามโลกครงท 2 ยงคงตองเผชญหนากบปญหาเศรษฐกจและสงคม เชน ภาวะเงนเฟอ ความขาดแคลนสนคา และเงนตราตางประเทศ โดย เฉพาะอยางยง ปญหาเรองการสงขาวจานวนมหาศาลใหองกฤษในราคาทตายตวและทนเวลา ในขณะท ราคาขาวในตลาดโลกมราคาสงกวาราคาทตองสงมอบใหองกฤษ ยงสงผลใหรฐบาลตองเผชญหนากบปญหาการกกตนขาวและลกลอบสงออกนอกประเทศโดยผดกฎหมาย อนกอให เกดปญหาการขาดแคลนขาวภายในประเทศและการเกดตลาดมดมากยงขน รวมทงปญหาโจรผรายมความชกชมในชวงเวลาดงกลาวดวย ปญหาตางๆเหลานสรางความปนปวนใหแกไทยภายหลงสงครามโลกเปนอยางยง18

2.3 ความรวมมอและแตกสลายของพนธมตรชวงสงครามระหวาง“กลมปรด” และ “กลมรอยลลสต”

เมอความรวมมอระหวาง“กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต”ในนาม“ขบวนการเสรไทย”

บรรลเปาหมายในการกดดนใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกาวลงจากอานาจและตอตาน

17 โปรดด ความชวยเหลอและความสมพนธระหวางขบวนการเสรไทยและโอเอเอส ใน E. Bruce

Reynolds, Thailand's secret war: the Free Thai OSS, and SOE during World War II,(Cambridge: Cambridge University Press, 2005).; “State Department Document -Postwar Status of Thailand, 10 January 1945,” อางใน The United State and Thailand: Alliance Dynamics,1950-1985, Randolph ,R. Sean, p. 7.; วจตร วชยสาร, “รฐบาลไทยในสมยนายทว บณยเกตเปนนายกรฐมนตร(31 สงหาคม–16 กนยายน 2488),” หนา 52-54.; Coast, Some Aspects of Siamese Politics, pp.30-32.; Fine, “The Liquidation of World War II in Thailand,” p. 82.

18 สมศกด นลนพคณ, “ปญหาเศรษฐกจของไทยหลงสงครามโลกครงท 2 และ การแกไขของรฐบาล ตงแต พ.ศ.2488-2498,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต มหาวทยาลยศลปกร, 2527),หนา 96-105.; สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,”หนา 19-23.;โปรดด การศกษาปญหาอาวธขนาดเลกทแพรหลายในไทยหลงสงครามใน Chalong Soontravanich. “The small arms industry in Thailand and the Asian crisis,” in Hegemony, Technocracy, Networks, eds. Takeshi Hamashita and Takashi Shiraishi(Kyoto: The Networks, 2002), pp. 1-20.

34

กองทพญปนสาเรจ ตอมา เมอสงครามโลกครงท 2 จบสนลง การเปนพนธมตรระหวางกนกแตกสลายลงดวยเชนกน เนองจากทงสองกลมตางมเปาหมายทางการเมองทแตกตางกน โดย“กลมรอยลลสต”ทเปนเสรไทยในองกฤษ มวตถประสงคทางการเมองเพอปลดปลอย พระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”ทเคยตอตานการปฏวต 2475 และไดเคยถกคณะราษฎรเนรเทศออกไปไปนอกประเทศ และ“กลมรอยลลสต”บางสวนทถกจองจาไวในเรอนจาใหไดรบอสรภาพใหกลบมาเปนผนาในการเมองไทยอกครง ในรายงานของนาย ทหารไทยผหนงเสนอตอกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ เขาไดรายงานวา “กลมรอยลลสต”ทเปนเสรไทยในองกฤษมแผนการทวงทรพยสนของของพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯทรฐบาลยดไปกลบคนโดยแกนนาของกลมดงกลาว คอ สมเดจพระนางเจาราไพพรรณ อดตสมเดจพระราชนของพระปกเกลาฯและกลมพระราชวงศ โดยเฉพาะอยางยงราชสกลสวสดวตน 19

ในรายงานจากนายทหารไทยถงกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯฉบบดงกลาวไดรายงานอกวา “กลมรอยลลสต”ในองกฤษ มเปาหมายในการรอฟนระบอบสมบรณาญาสทธราชยใหเกดขนใหม พวกเขาไดเคยเคลอนไหวเจรจาขอการสนบสนนจากองกฤษและสหรฐฯ ผานลอรด หลยส เมาทแบตแตนและน.อ.มลตน ไมล แหงโอเอสเอส เพอใหทง 2 ประเทศใหสนบสนนการฟนฟระบอบสมบรณาญาสทธราชยในไทยอกครง20 นอกจากน ในรายงานฉบบดงกลาว รายงานวา “กลมรอยลลสต”ในองกฤษมความตองการเปลยนแปลงการสบสนตตวงศจากสายสมเดจพระพนวษาอยยกาเจาหรอราชสกลมหดล กลบมาสสายของสมเดจพระศรสวรนทราบรม

19 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Major Arkadej Bijayendrayodhin to Gentleman of the Foreign Relations Washington D.C., 16 September 1945 ในรายงานเชอวา กลมดงกลาวขอการสนบสนนจากองกฤษ และโปรดด การฟองรองคดระหวางรฐบาลและพระปกเกลาฯใน สพจน แจงเรว, “คดยดพระราชทรพยพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯ,” ศลปวฒนธรรม 23, 8 (มถนายน, 2545): 63-80.

20 “นายฉนทนา”(มาลย ชพนจ), X.O.Group: เรองภายในขบวนการเสรไทย,(พระนคร: โรงพมพไทยพานช วรรธนะวบลยและจาลองสาร, 2489), หนา 264.;กลมเสรไทยในองกฤษสวนทเปน”กลมรอยลลสต” นน มสมเดจพระนางเจาราไพพรรณ ทรงเปนแกนนา กลมดงกลาวประกอบขนจาก พระราชวงศทหลบหนออกจากไทยกอนการถกจบกมความผดฐานเกยวของกบการกบฎตอตานการปฏวต 2475 เชน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวตน และสมาชกของกลมทเปนพระราชวงศ เชน ม.จ.กอกษตรย สวสดวตน ม.จ.การวก จกรพนธ ม.จ.จรดนย กตตยากร ม.จ.กตตนดดา กตตยากร และม.จ.ภศเดช รชน เปนตน; สรศกด, ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวางพ.ศ. 2481-2492,หนา 120.

35

ราชน หรอราชสกลจกรพงษ ดวยการกดดนใหพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดลทรงสละราชย และผลกดนใหพระองคเจาจลจกรพงษขนครองราชยแทน21

อยางไรกตาม การกดดนรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามใหลงจากอานาจในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 สรางไดเกดความไมพอใจอยางรนแรงใหกบ“กลมจอมพล ป.”โดยเฉพาะอยางกลมทหารเปนอนมาก เนองจาก รฐบาลพลเรอนหลงสงครามท “กลมปรด”ใหการสนบสนนไดทอดทงกองทพไทยไวในสมรภมทเชยงตง ทาใหกองทพตองหาหนทางเดนทางกลบกรงเทพฯเองโดยมไดรบความชวยเหลอใดๆจากรฐบาล พวกเขาเหนวารฐบาลไมเคารพเกยรตภมของกองทพ อกทง รฐบาลไดปลดทหารประจาการลงจานวนมากและมการประนามวารฐบาลจอมพล ป.และกองทพเปนผนาพาไทยเขารวมสงครามโลกจนเกดความเสยหายแกประเทศ ทงหมดน ลวนสรางความไมพอใจใหกบกองทพเปนอยางมาก อกทง เสรไทยไดกาวขนมาเปนผถอครองอาวธทดเทยมกองทพ ในขณะท ภาพลกษณของกองทพถกเหยยดหยามจากเสรไทยและนกการ เมองทเคยเปนเสรไทย22

เมอควง อภยวงศ สมาชกทเปนกลมพลเรอนในคณะราษฎรไดรบการสนบสนนจากปรด พนมยงคใหขนเปนนายกรฐมนตรแทนจอมพล ป. พบลสงคราม เขาไดออกพระราชบญญตนร-โทษกรรมความผดในป 2488 ใหกบ“กลมรอยลลสต”ผเคยตอตานการปฏวต 2475 ตามขอตกลงตางตอบแทนทม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวตน แกนนาของ“กลมรอยลลสต”ในองกฤษไดทรงรวมมอกบขบวนการเสรไทยในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 23 สงผลให“กลมรอยลลสต”ซงเปนฝายตรงขามทางการเมองกบคณะราษฎรสามารถเดนทางกลบยงประเทศและเขาสการตอสทางการเมองไดอกครง ซไอเอรายงานวา การนรโทษกรรมครงนทาใหความขดแยงในการควบคมการเมองไทยระหวางคณะราษฎรกบ“กลมรอยลลสต”ทเคยเปนปญหาทหยงรากลกนบแตการปฏวต 2475 นนไดกลบมาปะทอกครงภายหลงสงครามโลก ดวยเหตทการปลดปลอยนกโทษ“กลมรอยล

21 NARA , RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250 , Major Arkadej Bijayendrayodhin to Gentleman of the Foreign Relations Washington D.C., 16 September 1945 ในรายงานบนทกวา สมเดจพระนางเจาราไพพรรณทรงตองการใหพระองคเจาจลจกรพงษหยากบชายาทเปนชาวตาง ประเทศ และมาเสกสมรสกบพระขนษฐาคนเลกตางมารดาของพระองคเพอใหเกดความชอบธรรมในการสบราชบลลงกของสองราชตระกล โดยพวกเขาตองการใหองกฤษสนบสนนราชบลลงกของพระมหากษตรยไทยพระองคใหม ในขณะนน ภาพลกษณของพระองคเจาจลจกรพงษนนทรง“นยมองกฤษ เตมองกฤษ”(กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทย ระหวางปพทธศกราช 2483 ถง 2495,[กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง จากด, 2537],หนา 71.).

22 สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,” หนา 54-55. 23 ม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวตน, 1 ศตวรรษ ศภสวสด,(กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนดพบลช

ชง,2543),หนา 517-518.

36

ลสต”กระทาในสภาพการเมองแบบเปดกวางและพวกเขายงคงมความเจบแคนคณะราษฎรอยางลกซงทาใหการปลดปลอยดงกลาวแทนทจะกลายเปนการปลดปลอยพลงของความรวมมอ แตกลบกลายเปนพลงของการตอตาน และพวกเขาไดรวมกนบอนทาลาย“กลมปรด”ลงในทสด เนองจาก พวกเขาตองการกาจดคณะราษฎรทงหมด ทงน ในราย งานของอดตเจาหนาทโอเอสเอสคนหนงไดรายงานวา ในชวงสงครามไมม“กลมรอยลลสต” ผใดทจะกลาตอกรทางการเมองกบจอมพล ป.ในขณะทพวกเขาไดแตเรยกรองใหปรด พนมยงคชวย เหลอพวกเขาเทานน แตในชวงหลงสงครามนน พวกเขารวมตวกนมอานาจมากพอททาทายอานาจทางการเมองของปรด ผทเคยชวยปลดปลอยพวกเขาแลว24

ดงนน จะเหนไดวา ความเปนพนธมตรระหวาง“กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต” ในชวงสงครามโลกครงท 2 เปนเพยงความรวมมอชวคราวททงสองคตางไดรบประโยชน ทงน การหมดอานาจลงของ”กลมจอมพล ป.” ทาให“กลมปรด” สามารถกลบเขาสอานาจทางการเมองอกครง สวน“กลมรอยลลสต”ดเหมอนจะไดประโยชนจากความรวมมอมากกวา เนองจาก ไมแตเพยง พวกเขาสามารถทาลายอานาจของจอมพล ป. พบลสงครามและ“กลมจอมพล ป.”ซงเปนกลมทแขงแกรงในคณะราษฎรและไดเคยมบทบาทในการปราบปรามการตอตานของพวกเขาอยางรนแรงลงไดเทานน แตพวกเขายงไดรบเกยรตยศ บรรดาศกดตางๆทเคยถกถอดลงจากการทาความผดฐานกอการกบฎในอดตกลบคนเทานน แตพวกเขารบสทธในการตอสทางการเมองกลบคนมา พรอมกบการไดประโยชนจากการทรฐบาลนรโทษกรรมและปลดปลอยสมาชกของ“กลมรอยลลสต”ทเคยพลาดพลงถกจบกมตกเปนนกโทษการเมองใหกลบมาเปนกาลงหนนใหกบกลมของตนในการตอสกบคณะราษฎรภายหลงสงครามโลกอกดวย ดงนน การตอสระหวาง“กลมรอยลลสต”กบคณะราษฎรครงน คณะราษฎรเหลอแตเพยง“กลมปรด”เทานน

ทงน โครงสรางอานาจทางการเมองไทยภายหลงสงครามโลกครงท 2 มกลมการเมองสาคญ 2 กลม คอ “กลมปรด”ซงประกอบดวยสมาชกบางสวนในคณะราษฎร สมาชกสภาผแทนฯจากภาคอสาน อดตเสรไทย และนกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง กบ“กลมรอยลลสต” ซงประกอบดวย พระราชวงศ บคคลผจงรกภกด อดตนกโทษการเมอง และอดตเสรไทย ทงสองกลมนมเปาหมายทางการเมองทแตกตางกน โดยกลมแรกใหความสาคญกบหลก 6 ประการของคณะราษฎรจนถงมความคดทโนมเอยงไปในทางสงคมนยม และพวกเขาสนบสนนการปกครองระบอบประชาธปไตย สวนกลมหลงนน มกลมยอยภายในหลายกลมและขาดเอก ภาพทางความคดและการนา เนองจาก พวกเขามความคดทางการเมองทแตกตางกน นบ ตงแตการสนบสนนการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย การเปลยนแปลงการสบสนตตวงศ การ

24 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA– RDP 82-00457R001000520003-4, 30 October 1947, “The Political Situation ”.

37

ตอตานคณะราษฎร การทวงทรพยสนกลบคน การฟนฟเกยรตยศและเพมอานาจทางการเมองใหกบสถาบนกษตรยและการตองกลบมาสการตอสทางการเมอง อกทง ภายใน“กลมรอยลลสต”เองนนยงคงอยในระหวางการชวงชงความเปนผนากลมระหวางสมเดจพระนางเจาราไพพรรณ ผทรงสนบสนนราชสกลจกรพงษ กบ สมเดจพระเจาวรวงศเธอ กรมพระยาชยนาทนเรนทร ผสนบ สนนราชสกลมหดล จนกระทง กรมพระยาชยนาทนเรนทรไดรบการสนบสนนจาก พระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”จานวนหนงใหทรงเปนคณะผสาเรจราชการฯภายหลงการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจา อยหวอานนทมหดล ดงจะกลาวตอไปขางหนา

หลงการปลดปลอยนกโทษการเมองไดไมนาน ม.ร.ว คกฤทธ ปราโมช ไดเปนแกนนาในรวบรวมอดตนกโทษการเมองทเปน“กลมรอยลลสต” เชน ม.ร.ว นมตรมงคล นวรตน ร.ท.จงกล ไกรฤกษ และสอ เสถบตร มารวมจดตงพรรคกาวหนาในปลายป 2488 เพอการเคลอนไหวตอ ตานคณะราษฎรในชวงทปรด พนมยงคเปนผนา โดยม.ร.ว.คกฤทธ แกนนาคนหนงของ“กลมรอยลลสต” ประกาศตวตนในบทความเรอง “ขาพเจาเปนรอยะลสต” ทเรยกรองการเพมอานาจการเมองใหพระมหากษตรยและรอฟนเกยรตยศของราชวงศกลบคน25 ทงน สมาชกของพรรคกาวหนาเปนพระราชวงศและ “กลมรอยลลสต” โดยพรรคการเมองนมนโยบายสาคญ คอ ตอตานคณะราษฎร 26 ในการตอสทางการเมองกบรฐบาล“กลมปรด” นน “กลมรอยลลสต”ไดใชแผนการสกปรกเพอชยชนะในการเลอกตงดวยการสรางความเสอมเสยใหกบผสมครจากพรรคการเมองทสนบสนนรฐบาล∗

ทงน รฐบาลหลายชดภายหลงสงครามโลกครงท 2 เชน รฐบาลทว บณยเกต รฐบาล

25 สรศกด งามขจรกลกจ, ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวางพ.ศ. 2481-2492, หนา 189-190.; ประชามตร 12 ธนวาคม 2488 อางใน บณฑรกา บรณะบตร, “บทบาททางการเมองของพลเรอตร ถวลย ธารงนาวาสวสด,” หนา 63.

26 Coast , Some Aspects of Siamese Politics, p. 31. ∗

เชน แผนการตอสทางเมองของโชต คมพนธจากพรรคกาวหนา กบทองเปลว ชลภมจากพรรคแนวรฐธรรมนญ ในการเลอกตงซอมในป 2488 พรรคกาวหนาใชแผนสรางความเสอมเสยใหกบทองเปลว ดวยการใหสมาชกพรรคฯนาสไปขดเขยนตามทสาธารณะ วด เรยกรองใหประชาชนเลอกทองเปลวเลอะเทอะไปทวทสาธารณะ อกทงได พวกเขาไปตะโกนใหประชาชนเลอกหมายเลขคแขงทกอความราราญอนทาใหประชาชนเกดความรสกรงเกลยดทองเปลวอยางมากและหนมาเลอกโชตซงเปนคแขงขนแทน นอกจากน ในเชาตรวนเลอกตง พรรคกาวหนาไดใชใหสมาชกพรรคฯไปตบประตและตะโกนเรยกใหประชาชนตามบานเลอกทองเปลว พฤตกรรมเหลานสรางความโกรธใหกบประชาชนมาก ประชาชนจงลงคะแนนใหกบโชต พรรคตรงกนขามแทน (“นายประชาธปตย”, กลวธหาเสยงเลอกตง [พระนคร: มตรนราการพมพ, 2511],หนา 124.; ร.ท.จงกล ไกรฤกษ, ศลปการเลอกตง [พระนคร: สานกพมพประพนธสาสน, 2517],หนา 124-128.; ปรด พนมยงค, “คานยม” ใน ร.ท.สภทร สคนธาภรมย, พทธปรชญาประยกต [กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, 2517],หนา (6)-(7).)

38

ม.ร.ว. เสนย ปราโมช และรฐบาลควง อภยวงศทถกจดตงขนลวนไดรบการสนบสนนจากปรด พนมยงค เนองจากปรดมกลมสมาชกสภาผแทนราษฎรทใหการสนบสนนเขามาก ทาใหเขามอทธพลทสามารถใหการสนบสนนการจดตงรฐบาลอยางไมยากนก อยางไรกตามในเวลาตอมา ปรดไดตดสนใจยบ“ขบวนการเสรไทย”ทเปนฐานใหการสนบสนนอานาจทางการเมองของเขาสงผลใหอานาจของเขาถกทาทาจากควง อภยวงศ อนมเหตมาจากการทเขาไมใหสนบสนนใหควงกลบเปนนายกรฐมนตรอกครง เนองจาก เขาเหนวา ควงมความเปนอสระในการตดสนใจสง ไมยอมทาตามคาแนะนาของเขา แตสดทายแลว ควงไดรบการสนบสนนจากสภาผแทนฯใหเปนนายกรฐมนตรไดสาเรจ27 ความขดแยงครงนเปนสาเหตททาใหควงแยกตวออกจากคณะราษฎรไปแสวงหาการสนบสนนทางการเมองจาก“กลมรอยลลสต” และควงสามารถจดตงรฐบาลของเขาทไมไดรบการสนบสนนจาก“กลมปรด”ไดสาเรจเมอตนป 2489 โดยควงไดรบความชวย เหลอจาก“กลมรอยลลสต” หลายคนเขารวมรฐบาล เชน พระยาศรวสารวาจา อดตขาราชการในระบอบเกาทมความคดอนรกษนยมอยางมาก เจาพระยาศรธรรมาธเบศ พระยาอศวราชทรงศร และม.ร.ว.เสนย ปราโมช เปนตน28 ดวยเหตท ปรดตดสนใจยบเลกขบวนการเสรไทย ซงถอวาเปนกองกาลงทมสวนในการปกปองรฐบาล“กลมปรด”ลง ในขณะท “กลมรอยลลสต”กลบมพลงทาง

27 สรรตน เรองวงษวาร, “บทบาททางการเมองของนายควง อภยวงศ ตงแตการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 – 2491,”,หนา 215-216.

28 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,”ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท , 1 ศตวรรษ ศภสวสด,หนา 543.; ประสทธ ลลตานนท, จดหมายเหตแหงอดต(อนสรณในงานพระราชทานดนฝงศพ),(กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง, 2542),หนา 156.;รายชอคณะรฐมนตรของควง อภยวงศชดน โปรดด สรรตน , “บทบาททางการเมองของนายควง อภยวงศ ตงแตการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 – 2491,”หนา 219-220. ควงไดตงคณะรฐมนตรทไมม สมาชก “กลมปรด”และพรรคสหชพ พรรคแนวรฐธรรมนญรวมคณะรฐมนตรเลย แตม“กลมรอยลลสต”มากทสด เชน พระยาศรวสารวาจาเปน รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง เจาพระยาศรธรรมาธเบศเปนรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม พระยาศรเสนาฯเปนรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย พระยาอศวราชทรงศรเปนรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตราธการ ม.ร.ว.เสนย ปราโมชเปนรฐมนตรวาการะทรวงการตางประเทศ ทงน ในสายตาของโยสต อปทตสหรฐฯเหนวา พฤตกรรมทางการเมองดงกลาวของควงนน สะทอนใหเหนวา เขาไดแยกตวออกจากคณะราษฎรแลว เนองจาก การทควงนาพระยาศรวสารฯและ“กลมรอยลลสต”กลบเขารวมคณะรฐมนตรเปนการทาทายตออานาจของปรด พนมยงคเปนอยางมาก เนองจาก ปรด เหนวาพระยาศรวสารฯเปนศตรททาใหเขาตองถกเทรเนศออกไปเมอ 2476 โยสต เหนวา ควงนนปราศจากความรในทางการเมอง และไมขวนขวายในการอานหาความรเพมเตม จนเปนทรกนดวา เขาเปนคนไมอานหนงสอ แมแตรายงานจากหนวยงานราชการถงรฐบาล หากเลยงไดเขากจะไมอานรายงานนน แตเขาเปนคนทมไหวพรบในการโตเถยงและการยอนคาพด (NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, ”Khuang Aphaiwong Cabinet”, 6 Febuary 1946 ).

39

การเมองมากขน ทาใหเขาตระหนกวา กลมการเมองของตนปราศจากฐานสนบสนนอานาจ เวลาตอมา ปรดและ“กลมปรด”ไดจดตงพรรคการเมองขน 2 พรรคทสาคญ คอ พรรคแนวรฐธรรมนญ ซงเปนการรวม ตวกนสมาชกคณะราษฎรทงสวนพลเรอนและทหารทยดถอหลก 6 ประการของคณะราษฎร 29 สวนพรรคสหชพ เปนการรวมตวกนของสมาชกสภาผแทนฯจากภาคอสาน และอดตเสรไทย ยดถอนโยบายสงคมนยมและตอตานจอมพล ป. พบลสงครามเพอใชพรรคการเมองทงสองพรรคตอสทางการเมองกบ“กลมรอยลลสต”ทเคลอนไหวรวมตวกนทางการเมองอยางเขมขนภายหลงสงครามโลก 30

ในขณะเดยวกน ตนเดอนกมภาพนธ 2489 กอนทจะมการจดตงพรรคประชาธปตยไมนาน สถานทตสหรฐฯไดรายงานความเคลอนไหวทางการเมองระหวางควง อภยวงศกบ พระราชวงศและ“กลมรอยลลสต” ทมการพฒนาความสมพนธอนแนบแนนมากยงขน ทงน กลมดง กลาวประกอบดวย พระองคเจาภาณพนธฯ เจาพระยาศรธรรมธเบศ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช สมบรณ ศรธร เทยม ชยนนท เลยง ไชยกาล และใหญ ศวตชาต เปนตน ในเวลาตอมา พวกเขาไดจดประชมทางการเมองเพอเตรยมการจดตงพรรคการเมองขนทบานของพระพนจชนคดเพอรวมมอกนตอตานคณะราษฎร โดยไดรบเงนทนกอนแรกในจดตงพรรคการเมองจากพระพนจชนคด 31 ในทสด พรรคประชาธปตยไดถกจดตงขนในเดอนเมษายนป

29 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 April 1947”. ในรายงานฉบบนใหขอมลวา แกนนาของพรรคแนวรฐธรรมนญ คอ ปรด พนมยงค โดยมพล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด เปนเลขาธการทวไป สวนทองเปลว ชลภมเปนเลขาธการพรรคฯ ทงน นโยบายของพรรคฯ คอ หลก 6 ประการของคณะราษฎร

30 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 April 1947”.; “เคานโยบายของคณะพรรคสหชพ,” ใน พรรคการเมอง, หยด แสงอทย (พระนคร: โอเดยนสโตร, 2494), หนา 555-548. รายงานของสถานทตสหรฐฯใหขอมลวา เดอน บนนาค และถวล อดล เปนเลขาธการพรรคฯ เปนแกนนาของพรรคสหชพ โดยมสมาชกสาคญของพรรคฯ เชน ทองอน ภรพฒน ไต ปาณกบตร จาลอง ดาวเรอง เตยง ศรขนธ ซงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรภาคอสาน มความใกลชดคณะราษฎร ททาการพรรคฯตงทบานของทองอน ภรพฒน ผเปนแกนนาพรรคทแทจรง พรรคฯดงกลาวน มสมาชกสภาผแทนฯราว 45-60 คน และสมาชกพฤฒสภาราว 9-15 คน นโยบายสาคญของพรรคฯ คอ หลก 6 ประการ และความคดสงคมนยม ทใหความสาคญกบสหกรณ การสงเสรมการเกษตร มความตองการความรวดเรวในการดาเนนการทางการเมอง และตอตานจอมพล ป. พบลสงคราม(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000520003-4, 30 October 1947, “The Political Situation”).

31 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State ,26 April 1946.; ม.ร.ว.เสนย ปราโมช, ชวลขต,(กรงเทพฯ: ทพยวด ปราโมช, 2543), หนา 84.; อนสรณในงาน

40

เดยวกนนนเอง โดยปราศจากนโยบายพรรคฯทมความชดเจน เนองจาก สมาชกในพรรคฯมความตองการทหลากหลาย เชน สมาชกบางสวนมความตองการกลบสระบอบสมบรณญาสทธราชย บางสวนตองการรฐบาลทซอสตย บางกตองการมผนาทเขมแขงอยางเชนจอมพล ป. พบลสงคราม แตบางสวนกไมตองการจอมพล ป.อก อยางไรกตาม กลาวโดยสรป นโยบายของพรรคประชาธปตย คอ ค

านเพอคานเทานน32 จากรายงานของอดตโอเอสเอสคนหนงรายงานวา รฐบาลควง อภยวงศเปนรฐบาลอนรกษนยมและมความพยายามทาลายฐานทางการเมองของปรด พนมยงคทมาจากอดตเสรไทยและนกการเมองฝายซาย จากนน “กลมปรด”นาโดยพรรคสหชพและสงวน ตลารกษ ไดเรมดาเนนการตอบโตรฐบาลควง โดยไดสนบสนนใหกรรมกรจนและคนชนลางในกรงเทพฯลกฮอขนกอความไมสงบตอตานรฐบาลควงเพอเปนการโตตอบ33 ไมนานจากนน ความขดแยงดงกลาวนาไปสการทรฐบาลควงพายแพเสยงสนบสนนในสภาผแทนฯทาใหควงตองลาออกตาแหนงนายกรฐมนตรทดารงตาแหนงไดเพยงไมถงสองเดอนนสรางความไมพอใจใหควงเปนอยางมาก34

จากนน ปรด พนมยงคไดกาวมามบทบาททางการเมองโดยตรง ในฐานะนายกรฐมนตรคนถดมา ดวยเหตความพายแพในสภาผแทนฯไดสรางความไมพอใจของควง อภยวงศและ“กลมรอยลลสต”มาก ทาใหพวกเขาตดสนใจจดตงพรรคประชาธปตยขนในตนเดอนเมษายน 2489 โดยผลงานทางการเมองในชวงแรกเรมของพรรคประชาธปตย คอ การตอบโตรฐบาลปรดทนท

พระราชทานเพลงศพ ณเมรวดธาตทอง 4 มถนายน 2526,(กรงเทพฯ: เรองชยการพมพ, 2526).; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ นายจาลอง ธนะโสภณ ณ วดมกฏกษตรยาราม 27 มนาคม 2527,(กรงเทพฯ: วรวฒการพมพ 2527).; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250 , Memorandum of Conversation Kumut Chandruang, K.P. Landon, “Developing Political Party in Bangkok ,” 6 Febuary 1946. พระพนจชนคด(ดานยกเซง หรอเชอ อนทรทต) เขาเปนพเขยของม.ร.ว.เสนย ปราโมชและม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เขาเคยรบขาราชการตารวจ ตอมาถกปลดออกจากราชการ เขาเคยเปนพอคาทแสวงหากาไรในชวงสงครามโลกครงท 2 และเปนหวหนาคนหนงของกลมคนจนทสนบสนนกกหมนตง และใหเงนสนบสนนคนจน ในบนทกการสนทนาฉบบน สถานทตสหรฐฯระบวา กมท จนทรเรองเปนตวแทนปรด พนมยงคอยางไมเปนทางการ

32 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 April 1947”; Jayanta Kumar Ray, Portraits of Thai Politics,(New Delhi: Orient Langman, 1972), p. 119 .

33 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Alexander McDonald to Campbell, 12 Febuary 1946 .

34 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 543.

41

โดยพรรคประชาธปตยไดกลาวหารฐบาลปรดและเหลาเสรไทยวา รวมกนยกยอกเงนจากงบสนตภาพของเสรไทย แตผลการสอบสวนโดยคณะกรรมธการของสภาผแทนฯปรากฏวา ขอกลาวหาจากพรรคประชาธปตยไมเปนความจรง อยางไรกตาม ขอกลาวหาของพรรคประชาธปตยไดสรางความเสอมเสยใหรฐบาลปรดเปนอยางมาก และไดกลายเปนชนวนของความขดแยงระหวาง“กลมปรด” กบ“กลมรอยลลสต”ในเวลาตอมา35 ผนวกกบเมอรฐธรรมนญฉบบ 2489 ไดถกประกาศใชนาไปสการเลอกตงนนยงกอใหเกดการเผชญหนากนโดยตรงระหวาง“กลมปรด”กบ“กลมรอยลลสต”ผานพรรคการเมองทแตละฝายสนบสนนมากยงขน

สาหรบบทบาทในการตอสทางการเมองของพรรคประชาธปตยในชวงแรกเรมของการกอตวนน พวกเขาพยายามโฆษณาชวนเชอในการหาเสยงการเลอกตงเมอตนป 2489 วา การเสดจนวตรพระนครในเดอนธนวาคม 2488และการเสดจเยาวราชของพระบาทสมเดจพระเจา อยหวอานนทมหดล เปนผลงานของพรรคประชาธปตยเพอชวงชงผลงานจากรฐบาลปรด พนมยงคนอกจากน พวกเขายงไดพยายามอางวา พระมหากษตรยเขาทรงใหการสนบสนนพรรคฯของตน แตผลการเลอกตงปรากฎวา พรรคสหชพและแนวรฐธรรมนญซงเปนพรรคทสนบสนนรฐบาลปรดยงคงไดรบชยชนะ จากนน พวกเขาจงไดเรมรณรงคตอไปวา การเลอกตงครงนไมบรสทธยตธรรม พรอมๆกบการโจมตปรดวาเปนคอมมวนสต และการเรมตนแผนการโกงการเลอกพฤตสภา ม.จ.ศภสวสดฯทรงบนทกวาควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตยเปนผทไมรจกผดชอบชวด 36 2.4 “กลมรอยลลสต” กบการเมองในราชสานกและการหาความสนบสนนจากองกฤษ

การกลบสการเมองของไทยของ “กลมรอยลลสต”ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ไมแต

เพยงสรางปญหาใหกบการเมองไทยเทานน แตนามาซงปญหาการเมองภายในราชสานกดวยเชนกน เนองจาก “กลมรอยลลสต”ขณะนนมหลายกลม โดยแตละกลมกใหการสนบสนนราชสกล

35 บณฑรกา บรณะบตร, “บทบาททางการเมองของพลเรอตร ถวลย ธารงนาวาสวสด,”หนา 72-73. และ “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,”ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 544. ม.ร.ว.เสนย ปราโมชไดกลาวหาวาปรด พนมยงคและเสรไทยทจรตเงนดาเนนการทสหรฐฯสงให 500,000 ดอลลาร ตอมาคณะกรรมธการสภาผแทนราษฎร ไดตรวจสอบโดยเชญบคคลจานวนมากมาใหปากคา เชน เจมส ทอมสน หนงในอดตโอเอสเอสไดใหปากคาวาการกลาวหาของพรรคประชาธปตยทาใหเขาเจบปวดมาก แทนทพรรคประชาธปตยและ “กลมรอยลลสต”จะสานกในบญคณของเสรไทยแตกลบกลาวหาวาพวกเสรไทยทจรต สดทาย ผลการสอบสวนของสภาฯปรากฎวา ปรดรบเงนมาเพยง 49,000 ดอลลารเทานน และไมมการทจรตเงนดงกลาว

36 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 547-549.

42

ทแตกตางกนใหขนมามอานาจในราชสานก เชน ราชสกลจกรพงศ บรพตร หรอยคล ซงราชสกลขางตนยงคงมอทธพลและไดรบการสนบสนนจาก“กลมรอยลลสต”มากกวาราชสกลมหดลทหางเหนจากการเมอในราชสานก ทามกลางการแขงขนภายในราชสานกของเหลาพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”ตางๆ ทาใหเกดกระแสขาววา กอนทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯจะเสดจนวตรพระนคร ในเดอนธนวาคม 2488 นน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา พระองคอาจจะทรงสละราชยสมบต และมความเปนไปไดทพระองคเจาจมภฎแหงราชสกลบรพตรจะขนครองราชยแทน อกทง ในขณะนน ปรด พนมยงคในฐานะผสาเรจราชการแทนพระมหากษตรยไดแสดงความสนทสนมกบราชตระกลอนทมโอกาสสบสนตวงศในลาดบถดไป เชน การทเขาไดเคยไดเดนทางไปพบพระองคเจาจมภฎฯ และเขาเคยไปเทยวกบพระองคเจาภาณพนธแหงราชสกลยคคลดวย37

แมตอมา เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯทรงนวตรพระนครในเดอนธนวาคม 2488 แตความขดแยงระหวางคณะราษฎรและ“กลมรอยลลสต”กมไดลบเลอนไป แตกลบยงปรราวมากยงขน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา ตงแตเดอนพฤษภาคมถงตนมถนายน 2489 เกดความเหนหางกนระหวางพระมหากษตรยและปรด พนมยงค เนองจากเกดการปลอยขาวภายในราชสานกโดยพระราชวงศและพรรคประชาธปตย ทตสหรฐฯและองกฤษไดบนทกถงบรรยากาศทเยนชาในชวงเวลาดงกลาวทพวกเขาไดรบจากพระมหากษตรยและพระราชชนน เมอพวกเขากลาวถงปรด พนมยงคตอหนาพระพกต ในรายงานของสถานทตฯไดวเคราะหวา พระราชวงศและพรรคประชาธปตยพยายามใชพระมหากษตรยเปนเครองมอในการแบงแยกระหวางคณะราษฎรและ“กลมรอยลลสต”เพอทาการตอตานรฐบาลปรด ในรายงานไดแสดงความหวงวา ปญหาความเยนชาและความขดแยงระหวางราชสานกและรฐบาลจะลดลงเมอพระองคทรงเสดจเดนทางไปยงตางประเทศ38

แตปญหาดงกลาวมไดเปนไปตามความคาดหวงทสถานทตสหรฐฯหวงไว แตความขดแยงกลบยงทวความรนแรงมากขน เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯทรงสวรรคตดวยการถกยงดวยพระแสงปนอยางมเงอนงาในเชาของวนท 9 มถนายน 2489 ไมกวนกอนพระองคจะทรงออกเดนทางกลบไปยงสวสเซอรแลนด∗ จากนน การสวรรคตทเกดขนไดกลาย

37 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Yost to Secretary of State, 24

November 1945. 38 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 6

June 1946 . ∗ ทนททพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯทรงเสดจสวรรคต รฐบาลปรด พนมยงคไดเสนอให

สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟาภมพลอดลยเดชสบสนตตวงศ โดยรฐสภามมตเปนเอกฉนท แตดวยเหตท

43

เปนจดเปลยนทางการเมองทสาคญอนทาใหปรด พนมยงคและกลมของเขาหมดอานาจลงอยางรวดเรว และเหตการณดงกลาวไดเปดโอกาสให“กลมจอมพล ป.”กลบมามโอกาสทางการเมองอกครง โดยเฉพาะอยางยงเปนโอกาสทดยงของ“กลมรอยลลสต”ทใชประเดนดงกลาวเปนหนทางในการกลบมามอานาจทางการเมองของพวกเขายงนาไปสปญหาความปนปวนทางการเมองอยางรนแรงในการเมองไทยนานกวาทศวรรษตอไป

ไมนานหลงการสวรรคต รฐบาลปรด พนมยงค ไดแถลงขาวดงกลาวตอสาธารณชนวา พระมหากษตรยทรงสวรรคตจากอบตเหต จากนน รฐบาลไดสงใหคณะแพทยและตารวจเขาชนสจนพลกศพ แต กรมพระยาชยนาทนเรนทร ผทรงเปนพระประยรญาตชนผใหญททรงมความสนทสนมกบราชสกลมหดล และตอมาทรงเปนผสาเรจราชการแทนพระมหากษตรยนน พระองคทรงไมอนญาตใหคณะแพทยและตารวจของรฐบาลเขาทาหนาท 39 จากนน ปรดไดขอลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตร อยางไรกตาม รฐสภายงคงเลอกเขากลบไปเปนนายกรฐมนตรอกครงในวนท 11 มถนายน 2489 การกลบมาสอานาจของปรดครงนทาใหเกดความเชอมโยงกนของพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”ระหวางพระองคเจาธานนวตฯ ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและพรรคประชาธปตย ไดรวมมอในการปลอยขาวลอโจมตวา ปรดปลงพระชนมพระมหากษตรย40 การปลอยขาวดง กลาวยงทาใหสาธารณชนทไมมโอกาสรบรขอเทจจรงนนมความสงสยในรฐบาลปรดมากยงขน

พระองคยงทรงยงไมบรรลนตภาวะ รฐสภาจงไดตงคณะผสาเรจราชการแทนพระองคชวคราว คอ พระสธรรมวนจฉย(ชม วณกเกยรต) พระยานลราชสวจน(ทองด วณคพนธ)และนายสงวน จฑะเตมย (ประเสรฐ ปทมะสคนธ, รฐสภาไทยในรอบสสบสองป(2485-2517),[พระนคร: ชมนมชาง, 2517], หนา 535, 543.)จากการทรฐบาลไดแตงตงคณะผสาเรจราชการฯแทนนสรางความไมพอใหใหกบราชสานก เนองจาก ราชสานกตองการมสวนในการจดการแตงตงผสาเรจราชการฯดวยตนเอง (NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 11 June 1946 ) ตอมา เกดการประนประนอมระหวางรฐบาลปรดกบราชสานกดวยการแตงตงคณะผสาเรจราชการฯจานวน 2 คน ในระหวางนน สมเดจพระนางเจาราไพพรรณทรงเดนทางกลบมาไทยและทรงมพระราชประสงคเปนคณะผสาเรจราชการฯดวย(NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-31 August 1946”). แตสดทายราชสานก ไดเสนอชอ กรมพระยาชยนาทนเรนทร เปนตวแทน สวนคนท 2 คอ พระยามานวราชเสว(ปลอด ณ สงขลา)ตวแทนของรฐบาล(NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 18 June 1946).

39 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 550.

40 Ibid., หนา 550,558.

44

ในชวงเวลาเดวกน สถานทตองกฤษไดรายงานวา พระราชวงศและ“กลมรอยลลสต” ใชสถานทตสหรฐฯและองกฤษเปนเปาหมายของการปลอยขาวลอโจมตรฐบาลปรด พนมยงคภายหลงการสวรรคตไดเพยง 2 วน ทตองกฤษไดรายงานเมอ 11 มถนายน 2489วา พระองคเจาธานนวตฯไดมาพบทตองกฤษอยางรบเรงดวยรถยนตทหารองกฤษเพอแจงแกเขาวา พระองคทรงเชอวาพระบาท สมเดจพระเจาอยหวอานนทฯ ทรงถกลอบปลงพระชนม ทรงอางวาทรงเหนพระบรมศพดวยพระองคเอง แตรฐบาลปรดกลบประกาศวา การสวรรคตเปนอบตเหต ทรงแสดงความกงวลวาพระมหากษตรยพระองคใหมจะไมไดทรงราชย เนองจาก ทรงเชอวา มนกการเมองทครองอานาจอยจะสถาปนาสาธารณรฐขน จงทรงเรยกรองใหกองทพทหารองกฤษประจาการอยในประเทศไทยตอไป41 แตสถานทตองกฤษไมตองการเกยวของกบเรองลกลบซบซอนภายในราชสานกไทย และทตองกฤษไดเตอนพระองคเจาธานนวตฯวา ไมทรงควรปลอยใหอารมณครอบงาจตใจ ทตองกฤษเหนวา พระองคทรงมาจากฝายทตองการดาเนนการรนแรง42 ในขณะเดยวกน โยสต อปทตสหรฐฯไดรายงานวา ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ไดสงภรรยาและหลานของเขามายงสถานทตฯ พรอมกลาวหาวาปรดมความเกยวของกบการสวรรคต แตเขาไมเชอขาวดงกลาว43 อยางไรกตาม โยสต เหนวา มความเปนไปไดทกองทพองกฤษจะเขาแทรกแซงหากรฐบาลปรดไมสามารถควบคมสถานการณได44 นอกจากน โยสตไดรายงานสถานการณการเมองในราชสานกภายหลงการสวรรคตตออกวา เกดการเหอเหมของกลมพระราชวงศหลายตระกล โดยเฉพาะอยางยง“กลมรอยลลสต”ทนาโดยราชสกลสวสดวตน ทมสมเดจพระนางเจาราไพพรรณ และม.จ.ศภสวสด เปนแกนนาทใหการสนบสนนราชสกลจกรพงษใหขนมอานาจเหนอราชสานกแทน45

41 กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทยระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 331. 42 Ibid., หนา 332. ทงน “พระองคเจาไทย” ทเอกสารองกฤษรายงานนน ปรด พนมยงคเหนวา

หมายถง พระองคเจาธานนวตฯ(ปรด พนมยงค, ชวประวตยอของนายปรด พนมยงค,[กรงเทพฯ: คณะ อนกรรมการศกษาวจยและประมวลผลงานของศาสตราจารย ดร.ปรด พนมยงค, 2544], หนา 158-168).

43 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, “Footnotes on the King’s Death,” 14 June 1946.; “A Memorandum on a certain aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 550.

44 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 11 June 1946 .

45 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 26 June 1946.

45

สแตนตน ทตสหรฐฯเหนวา การสวรรคตของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯเปนประหนงเงาดาทมนทบดบงทกสงทกอยาง เกดการขาวลอทสกปรกทเชอมโยงคดไปสปรด พนมยงคและพวกมความเกยวของกบการสวรรคต46 ตอมา สแตนตนไดเขาพบปรด นายกรฐมนตรในขณะนน และไดบนทกการพบครงนนวา ปรดอยในอารมยโกรธเนองจากถกกลาวหาจากพระราชวงศและพรรคประชาธปตย โดยเฉพาะอยางยงจาก ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ทจะทาใหพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ผทรงเปนพระมหากษตรยพระองคใหมและพระราชชนนใหตอตานเขา ปรดแจงตอไปอกวา ความสมพนธระหวางเขากบพระราชชนนนอยในระดบแย และเขามความวตกวา ความสมพนธทยาแยนจะเกดกบพระมหากษตรยพระองคใหมดวย เนองจาก เขากาลงถกใสรายดจเดยวกบเหมอนกบทเคยเกดขนในสมยพระมหากษตรยในพระบรมโกฐ47

หลงจาก ขาวลอเกยวกบการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯถกลอบปลงพระชนมไดแพรสะพดไปในสงคมกอใหเกดกระแสตอตานปรด พนมยงคอยางรนแรง นกหนงสอพมพรวมสมยชาวอเมรกนและอดตโอเอสเอสคนหนงไดบนทกถงบทบาทของหนงสอพมพทามกลางการตอสทางการเมองขณะนนวา หนงสอพมพไทยจานวน 35 ฉบบขณะนน มเพยงไมกฉบบเทานนทรายงานขาวอยางเทยงตรง นอกนนไดรบการอดหนนจากกลมการ เมองทเปนปรปกษตอกนทงสน เชน “กลมรอยลลสต” รฐบาลและกลมทหาร การรายงานขาวขณะนนดเดอดและมงทาลายลางศตรทางการเมองโดยไมคานงถงจรยธรรมใดๆ48 และเมอเกดวกฤตการณการเมองจากการสวรรคตทรฐบาลปรด ยงไมสามารถสรางความกระจางใหกบสาธารณชน ทามกลางการตอสทางการเมองทแหลมคมยงทาใหหนงสอพมพทไดรบการสนบสนนจากกลมการเมองตางๆเคลอนไหวสรางขาวทเปนปรปกษกบรฐบาลมากยงขน เพยงไมกวนภายหลงการสวรรคต เรมเกด

46 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 169. 47 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State,

“Death of the King of Siam,” 13 June 1946.ขอความทสแตนตน ทตสหรฐฯรายงานการสนทนากบปรด พนมยงคไมกวนหลงการสวรรคตมวา “…he(ปรด พนมยงค) was violently angry at the accusation of foul play leveled againt himself and most bitter at the manner in which he alleged that the Royal Family and the Opposition, particularly Seni Pramoj, had prejudiced the King and especially the Princess Morther againt him… his relations with the Princess Mother were hopelessly bad and he feared greatly that his relations with the new King would be poisoned in the same manner as had his relations with King Ananda .”

48 Alexander Macdonald, Bangkok Editor,(New Yor: The Macmillan Company,1950), p.57.

46

ขาวลอในสงคมวา พระมหากษตรยถกปลงพระชนม49 แมในเวลาตอมา รฐบาลปรดจะไดตงคณะกรรมการสอบสวนกรณสวรรคตขนเพอดาเนนการสรางความกระจางแกสาธารณชน50 แตกดาเนนการสอบสวนไปดวยความยากลาบาก ตอมา รฐบาลยงไมสามารถสรางความกระจางถงสาเหตการสวรรคตทาใหสาธารณชนได ยงทาใหสาธารณชนเกดความเคลอบแคลงสงสยมากยงขน แมปรด จะสามารถรกษาตาแหนงนายกรฐมนตรตอไปทามกลางวกฤตการณหลงการสวรรคตไดกตาม แตประชาชนทวไปยงคงเชอวาพระมหากษตรยถกลอบปลงพระชนม51

อยางไรกตาม พระราชวงศหลายคน เชน พระองคเจาธานนวตฯ พระองคเจาจมภฎฯ พระองคเจาภาณพนธฯ ซงเปนกรรมการในคณะกรรมการสบสวนกรณสวรรคตนตางทรงมเปา หมายทางการเมองรวมกน คอ ความไมพอใจคณะราษฎร ดงรายงานของซไอเอไดราย งานวา พระองคเจาภาณพนธ ทรงเปนหนงในผทมโอกาสขนครองราชยเปนลาดบท 3 ตอจากพระองคเจาจมภฎฯ-ทรงไมพอพระทยปรด พนมยงค เพราะปรดไมไดใหการสนบสนนการคาสวนพระองค ทรงกลาววาทรงมพระประสงคตองการเลนการเมอง52 จากนน พระองคทรงใหการสนบ สนนพรรคประชาธปตย และทรงใชหนงสอพมพเปนเครองมอตอสทางการเมอง โดยทรงวาจางใหบรรณาธการใชหนงสอพมพทาลายลางนกการเมองของคณะราษฎร เนองจากทรงไมพอพระทยทคณะราษฎรโคนลมระบอบเกาดวยการโจมตวาคณะราษฎรเปนศตรของ“กลมรอยลลสต” อกทง ทรงไดเขยนบทความหลายชนดวยตนเอง โดยใชนามปากกาวา“จนทวาทตย”53 ทรงเคยกลาวกบ

49 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 18

June 1946.; Macdonald, Bangkok Editor, p. 57-58.; ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516,(กรงเทพฯ: สขภาพใจ, 2543),หนา 234. ทงน หนงสอพมพอทธธรรม ของชน โรจนวภาต เปนหนงสอพมพฉบบแรกทโจมตรฐบาลกรณสวรรรคต

50 สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,” หนา 39-40. คณะกรรมการฯ ชดดงกลาวมประธานศาลฎกาเปนประธาน ประกอบดวยตวแทนมาจาก 4 กลม คอ กลมผพพากษาและอยการ ศาลอธรณ ศาลอาญา และกรมอยการ กลมผแทนรฐสภาจากประธานพฤฒสภาและสภาผแทนฯ กลมพระราชวงศ เชน พระองคเจาจมภฎฯ พระองคเจาภาณพนธฯ และพระองคเจาธานนวตฯ และกลมสดทายมาจากตวแทนของ 3 เหลาทพ โดยคณะกรรมการชดนถกตงขนเมอ 18 มถนายน 2489

51 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP78-01617A005800020009-4, 4 July 1946, “Political crisis subside”.

52 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R000100410004-5, 13 November 1946, “Internal Politics”.

53 Macdonald, Bangkok Editor, p. 58.

47

นกหนงสอพมพชาวอเมรกนวา “กลมรอยลลสต” มความภมใจทไดโจมตรฐบาลปรดและกลมของเขา 54

นบแตการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯ รฐบาลปรด พนมยงคสญเสยความเชอมนและไดรบความไมพอใจจากสาธารณชน ขาราชการ และทหาร อกทงถกโจมตจากหนงสอพมพอยางหนก ทาใหรฐบาลเกดความวตกถงปญหาความมนคงทางการเมอง ทาใหรฐบาลแตงตง พล.อ.อดล อดลเดชจรส อดตอธบดกรมตารวจและเสรไทยใหเปนผบญชา การทหารบกในกลางเดอนมถนายน 2489 เพอควบคมสถานการณและปองกนการรฐประหาร55 ในปลายเดอนเดยวกน รฐบาลไดจบกมนกการเมอง และนกหนงสอพมพ“กลมรอยลลสต” ทไดปลอยขาวลอโจมตรฐบาลไดหลายคน 56 สถานทตสหรฐฯรายงานวา เมอรฐบาลประกาศภาวะ

54 Ibid., p. 59. ตอมา พระองคเจาภาณพนธฯทรงจดตง บรษท สหอปกรณการพมพ ขนและทรงเปน

เจาของหนงสอพมพหลายฉบบ เชน เกยรตศกด และประชาธปไตย อกทง ทรงมนกหนงสอพมพภายใตการอปถมภ เชน เชน ร.ท. สมพนธ ขนธะชวนะ(“สาเนยง‘ตาหมอหลอ’ ขนธชวนะ,” ใน ชวตการตอสของนกหนงสอพมพทนาสนใจ, ราเชนทร วฒนปรชากล [กรงเทพฯ: ศนยรวมขาวเอกลกษณ, ไมปรากฎปพมพ],หนา 260-262). ประวตของสาเนยง ขนธชวนะหรอ‘ตาหมอหลอ’ เขาจบการศกษาระดบมธยมปท 4 เคยเปนครประชาบาลทจงหวดราชบร ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เขาไดเขาสวงการหนงสอพมพ เคยดารงตาแหนงบรรณาธการเกยรตศกด เขามชอเสยงขนมาจากการเขยนขาวคดสวรรคต ในชวงป 2490 เกยรตศกดมยอดจาหนายดมากจากขาวคดสวรรคต ตอมาหนงสอพมพมปญหาทางการเงนในชวง 2498 เขาจงไปรวมงานกบหนงสอพมพขาวดวนจนถงป 2500 เขายายไปทางานกบม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชทสยามรฐ) และไสว พรหมม(อนสรณในงานณาปนกจศพ นายไสว พรหมม ณ เมรวดมกฎกษตรยาราม 1 กมภาพนธ 2526,(สระบร: โรงพมพปากเพรยว, 2526),หนา 51.ประวตของไสว พรหมม (2459-2525) เคยทางานทเกยรตศกด และประชาธปไตย ใชนามปากกาวา ‘อานนท’ เปนคอลมนสตทเขยน“การเมองนอกเวท” เคยเขยนบทความวจารณรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามอยางหนกในกรณซอรถถงเบรนกน ในระหวางทเขารวมงานกบเกยรตศกดนน หนงสอพมพฉบบดงกลาวถกปดเนองจากไปโจมตกรณสวรรคต จากนน พระองคเจาภาณพนธฯไดทรงซอกจการประชาธปไตย เพอใหเขาเขยนขาวโจมตปรด พนมยงคในกรณสวรรคตและการสถาปนามหาชนรฐตอไป

55 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 28 June 1946.

56 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 31 July-15 August 1946”.; สวมล รงเจรญ,“บทบาทของนกหนงสอพมพในการเมองไทยระหวาง พ.ศ.2490-2501,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526),หนา 30.; เฉยบ (ชยสงค) อมพนนทน, มหาวทยาลยของขาพเจา,(พระนคร: รวมสาสน, 2501), หนา 478-486. เชน เลยง ไชยกาล ส.ส. โชต คมพนธ ส.ส. ทองนนท วงศสงข ส.ส. สกลนคร ประยร อภยวงศ ส.ส. พบลสงคราม แดง วงศสวรรณ ผสมครส.ส. สงขลา ประชาธปตย สวนบรรณาธการหนงสอพมพของ“กลมรอยลลสต” เชน ดารห ปทมะศร-บรรณาธการ

48

ฉกเฉนเมอ 1 กรกฎาคม และมการเซนเซอรหนงสอพมพนน ไมไดชวยใหความปนปวนทางการเมองทถกปลกเราจาก“กลมรอยลลสต”คลคลายลงไปไดเลย แตกลบยงทาใหสถานการณยาแยลง เนองจาก“กลมรอยลลสต”ยงคงเคลอนไหวเพอกอวนาศกรรมทางการเมองตอรฐบาลปรด โดยไมคดถงผลประโยชนสวนรวม ตอมา ม.ร.ว.เสนย ปราโมชไดประกาศวา เขาจะถกจบเรวๆน และแจงวา พรรคประชาธปตยไดรบการตดตอจากกองทพใหตอตานรฐบาล57

ตอมา รฐบาลปรด พนมยงคไดจบสมาชกแกนนาของพรรคประชาธปตยหลายคน เชน ควง อภยวงศ ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและเลยง ไชยกาล กบบรรณาธการหนงสอพมพของ “กลมรอยลลสต”อก 2 คน เนองจากรวมกนขยายขาวทเปนเทจ ปรดไดแจงกบสแตนตน ทตสหรฐฯในขณะ นนวา หากขาวลอเกยวกบการสวรรคตไมจบลงเรวๆนจะเกดปญหายงยากทางการ เมอง58 สแตนตนยงคงรายงานตอไปวา การสนทนาครงน ปรดอยในอารมณโกรธ และบอกกบเขาวา ขาวลอเหลาน เกดขนจากความรวมมอระหวางพรรคประชาธปตยและ“กลมรอยลลสต”ทตองการปลอยขาวลอหวงสรางความเคลอบแคลงใจตอตวเขาใหกบสาธารณชน โดยขณะนน รฐบาลปรดไดตอบโตดวยการใชวธการเซนเซอรหนงสอพมพเพอตอตานการปลอยขาวลอดงกลาว59

หลงการสวรรคตของพระมหากษตรยเพยงหนงเดอน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา เกดความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต”ทนาโดยพระองคเจาจมภฎฯ ผทรงเปนหนงในกรรมการสบสวนการสวรรคตและทรงมสทธในการขนครองราชลาดบท 2 ตอจากราชสกลมหดลนน ไดทรงใหการสนบสนนการแจกอาวธปนคาไบนและกระสนเพอเตรยมการรฐประหารลมรฐบาลปรด พนมยงคทยงไมยอมใหความกระจางถงสาเหตการสวรรคตเพอผลกดนใหพระองคเจาจมภฎฯขนครองราชยแทนราชสกลมหดล อกทง พระองคทรงตองการหมนระบอบการเมองของไทยใหกลบไปสระบอบสมบรณาญาสทธราชยอกครง โดยทรงมแผนเปดโอกาสใหองกฤษกลบมามอทธพลตอไทยอกครง สาหรบ ควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตย มทาทใหสนบสนนการเตรยม

ประชาธปไตย ยอดธรรม บญบนดาล-บรรณาธการเสร สมย เรองไกร-บรรณาธการสหภาพ และร.ท.สมพนธ ขนธะชวนะ บรรณาธการเกยรตศกด(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP78-01617A005800020001-2, 1 April 1946- 29 June 1946, “Premier move to restrain Army”).

57 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 3 July 1946.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political Events of Siam for the period 1-15 April 1948”.

58 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, 6 July 1946.

59 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, 8 July 1946 .

49

รฐประหารของพระองคเจาจมภฏอยางลบๆ อยางไรกตาม แผนการรฐประหารของพระองคเจาจมภฎและพรรคประชาธปตยถกระงบไป เนองจาก รฐบาลลวงรความเคลอนไหว และเตรยมการตอตานการรฐประหารดงกลาวแลว 60

เมอการรณรงคเลอกตงทวไปตามรฐธรรมนญ 2489 เรมตนขน พรรคประชาธปตยซงตองการชยชนะในการเลอกตงดวยทกวธการไดใชประโยชนจากการสวรรคตเปนประเดนในการโจมตทางการเมอง โดยควง อภยวงศไดรวมมอกบ“กลมรอยลลสต”กลาวหาวา คณะราษฎรมแตความผดพลาด และปลอยขาวโจมตวาปรด พนมยงคอยเบองหลงการสวรรคตผานการกระซบและการเขยนขอความสนเทหแจกจายไปตามหนวยราชการและบคคล61 อยางไรกตาม รฐบาลปรดไดพยายามแกไขสถานการณดวยคาสงของกระทรวงมหาดไทยทสงการใหผวาราชการจงหวดชแจงวาขอกลาวหาทไมถกตองจากพรรคประชาธปตย ดวยเหตท พรรคประชาธปตยไดใชแผนการสกปรกในการโจมตรฐบาล รฐบาลจงมองวาพรรคประชาธปตย คอ ศตรทางการ เมอง62 ไมแตเพยง ความขดแยงระหวางรฐบาลกบพรรคประชาธปตยเทานน แตภายในพรรคประชาธปตยเกดความขดแยงภายในพรรคประชาธปตยระหวางไถง สวรรณทตกบพระยาศรวสารวาจา ซงทงคลงสมครรบเลอกตงในเขตเดยวกนทาพรรคประชาธปตยตดสนใจใหไถงถอนตวจากการแขงขน แตไถงปฏเสธ ไมนานจากนน เขาถกขวางระเบดในระหวางการหาเสยงทาใหเขาเสยขาขางหนงไป จากนน พรรคประชาธปตยไดใชรถหาเสยงโฆษณากลาวหาวาปรดอยเบอง หลงการระเบดใสไถง ดวยเหตท เหตดงกลาวเกดกอนลงคะแนนเสยงการเลอกตงเพยง 2 วน แตบางคนเหนวา คนทไดประโยชนจากเหตการณน คอ พรรคประชาธปตย นนเอง แมวา ผลการเลอกตงในเดอนสงหาคม 2489 ปรากฎวาพรรคการเมองทสนบสนนรฐบาลพายแพใหกบพรรคประชาธปตยในเขตกรงเทพฯแตรฐบาลยงคงไดรบความนยมจากประชาชนในเขตชนบท63

60 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Yost to Secretary of State, 30

July 1946 . 61 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King,

20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 549.,สชน ตนตกล , “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,”หนา 41.

62 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 561-562. และโปรดด “คาสงกระทรวง มหาดไทย,” 29 กรกฎาคม 2489 ใน เบองหลงการเมองยคทมฬ, ณรงค ไตรวฒน (กรงเทพฯ: สานกพมพอดมศกษา, 2517), หนา 53-58.

63 “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 563-564.

50

กระนนกด “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยยงไมลมเลกความพยายามในการทาลายปรด พนมยงคและกลมของเขา ตอมาพรรคประชาธปตยและ“กลมรอยลลสต”ไดสงคนลกลอบบกรกเขาไปในพระบรมมหาราชวงเพอโจมตรฐบาลปรดดวยขอกลาวหาวา รฐบาลบกพรองทไมสามารถรกษาความปลอดภยใหพระมหากษตรยจนกระทงพระองคทรงถกปลงประชนมได 64 ตารวจสนตบาลนายหนงบนทกวา “กลมรอยลลสต”ไดใชกรณสวรรคตโจมตรฐบาล โดยเรมจากประเดนรฐบาลถวายการอารกขาไมเพยงพอ ตอมากลายเปนการโจมตปรดวาเปนผบงการใหเกดการสวรรรคต เปนพวกสาธารณรฐ และเปนคอมมวนสต65 แมปรดจะถกโจมตอยางรนแรงจากการสวรรคต แตปรากฎวา เขามไดเสนอคาอธบายใดๆในการปฏเสธขอกลาวหาตางๆทเกดขน แตเขากลบตดสนใจลาออกในเมอ 21 สงหาคม ดวยเหตผลทเปนทางการ คอ เขามปญหาสขภาพและตองการพกผอน แตสถานทตสหรฐฯรายงานวา สาเหตทแทจรง คอ เกดความสมพนธทตงเครยดระหวางปรดกบพระมหากษตรยพระองคใหมและเหลาพระราชวงศ เนองจาก ปรดไดทราบวา เกดความรวมมออยางลบๆภายในราชสานกกบ“กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยเพอทาลายลางเขา66 แม ปรดจะลาออก โดยมพล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด ผทปรดไววางใจและไดสนบสนนใหดารงตาแหนงนายกรฐมนตรแทนกตาม แตมไดหมายความวาแผนการของ”กลมรอยลลสต”ทมงทาลายลางอานาจทางการเมองของปรดและกลมของเขาจะยตลงๆได

64 Ibid., ผลการสอบสวนในทางลบนน ม.จ.ศภสวสดฯทรงไดบนทกวา บคคลทบกรกเขาไปใน

พระบรมมหาราชวงมความใกลชดกบพรรคประชาธปตยและ“กลมรอยลลสต” โดยบคคลดงกลาวนนเคยทา งานกบควง อภยวงศ สวนนองสาวของเขาทางานกบม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ดงนน การสรางเหตการณบกรกดงกลาว ม.จ.ศภสวสดฯทรงเหนวา พรรคประชาธปตยตองการทาใหสาธารณชนเขาใจวารฐบาลปรด พนมยงคนนชวชา

65 เฉยบ (ชยสงค) อมพนนทน, มหาวทยาลยของขาพเจา, หนา 451-452.; Coast , Some Aspects of Siamese Politics, p. 35.

66 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-31 August 1946”.; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R000100410004-5, 13 November 1946, “Internal Politics”.ในรายงานฉบบนรายงานวา กอนท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช-พระมหากษตรยพระองคใหมจะเสดจจากไทยไปในกลางสงหาคม 2489 นน ม.จ.ศภสวสดฯ ทรงเปนพระราชวงศเพยงไมกพระองคททรงเหนใจปรด พนมยงคทรงไดเรมสบหาปรศนาของสาเหตของการสวรรคต ( NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000520003-4, 30 October 1947, “The Political Situation”; “A Memorandum on a Certain Aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20 June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด, หนา 564.)

51

2.5 การกอตวของ “พนธมตรใหม ”ระหวาง“กลมรอยลลสต”และ“กลมจอมพล ป.” เมอสงครามโลกครงท 2 สนสดลง รฐบาลปรด พนมยงคและกลมของเขาตองเผชญหนา

กบศกสองดาน ดานหนง คอ การกลบมาสการเมองของ“กลมรอยลลสต” และอกดาน คอ ความไมพอใจของ“กลมจอมพล ป.” ทตองการกอบกเกยรตภมกองทพกลบคน ผนวกกบการสวรรคตทรฐบาลปรดและกลมของเขายงไมสามารถสรางความกระจางแกสาธารณชนได ยงทาใหรฐบาลสญเสยความสามารถในการนาทางการเมอง ในขณะท การสวรรคตไดกลายเปนเสมอนสงดง ดดใหเกด“พนธมตรใหม”ทไมนาเปนไปไดระหวาง“กลมรอยลลสต”กบ“กลมจอมพล ป.”ไดรวม มอกนเพอโคนลมอานาจทางการเมองของปรดและกลมของเขา ทงน สถานทตสหรฐฯไดบนทกเรองราวในชวงเวลาดงกลาววา เมอ 8 กรกฎาคม 2489 เพยงหนงเดอนภายหลงการสวรรคต ม.ร.ว.เสนย ปราโมชไดไปพบกบจอมพล ป. และชกชวนให “กลมจอมพล ป.”รวมมอกบพรรคประชาธปตยเพอขบไลปรดและกลมของเขาใหออกจากอานาจทางการเมอง67 จากนน“กลมรอยลลสต”ไดฉวยโอกาสจากการสวรรคตมาเปนประเดนโจมตรฐบาลในขณะนนอยางรนแรง

หลงจากท“กลมรอยลลสต”ไดเรมตนปลอยลอขาวโจมตรฐบาลปรด พนมยงคและกลมของเขาอยางตอเนองตงแตกลางป 2489 ทาใหสาธารณชนไดเสอมความนยมในตวปรดและรฐบาลของกลมของเขาลงมาก จนกระทงในปลายปนนเอง หนงสอพมพของ“กลมรอยลลสต”ทสนบสนนพรรคประชาธปตยไดรายงานขาวลอทเกดขนขณะนนวา จอมพล ป.พบลสงครามจะทาการรฐประหาร โดยใหม.ร.ว.เสนย ปราโมชเปนนายกรฐมนตร สถานทตสหรฐฯเหนวา ขาวลอทปรากฎบนหนาหนงสอพมพในชวงนน สะทอนใหเหนวา จอมพล ป. ยงคงไดรบความนยมจากกองทพและสงคม จากนน หลวงวจตรวาทการ หนงในสมาชก“กลมจอมพล ป.”ไดรวมสรางกระแสความตองการผนาทเขมแขงใหกบสาธารณชนเพอแกไขปญหาตางๆทเกดขนหลงสงครามโลกครงท 2 ทยงไมบรรเทาลง โดยหลวงวจตรวาทการเรยกรองใหจอมพล ป. กลบมาเปนนายกรฐมนตรอกครง แตจอมพล ป. ไดกลาวปฏเสธการกลบสการเมอง68

67 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political

Events of Siam for the period 1-15 April 1948”. 68 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R000200150009-8 , 17

December 1946, “Alleged Responsibility for Plot to Overthrow,”; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R000200470008-4, 18 January 1947, “Attack on Government by Pro-Phibun Element,”; NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political Events of Siam for the period 1-15 April 1948”.

52

ปลายเดอนกมภาพนธ 2490 พล.ท.ประยร ภมรมนตร สมาชกคนหนงใน“กลมจอมพล ป.” ไดซอศรกรง เพอใชหนงสอพมพฉบบดงกลาวเปนกระบอกเสยงเรยกรองใหจอมพล ป. พบลสงครามกลบสการเมอง69จากนน ขาวการพยายามหนกลบมาสการเมองไทยอกครงของ จอมพล ป.ไดกลายเปนประเดนสาคญทางการเมองผานหนงสอพมพหลายฉบบ ตอมา เมอ 11 มนาคม ทอมสน(Thompson) ทตองกฤษขณะนนไดเขาพบกบ พล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด นายกรฐมนตร และปรด พนมยงค เขาไดแสดงความกงวลขององกฤษตอกจกรรมทางการเมองของจอมพล ป. และแจงตอรฐบาลไทยวา องกฤษไมตองการใหจอมพล ป. กลบเขาสการเมองอก70 ความเคลอนไหวของ“กลมจอมพล ป.”ทตองการผลกดนใหจอมพล ป. กลบสการเมองสรางความวตกใหกบทตองกฤษและสหรฐฯ โดยทตของทง 2 มหาอานาจไดรวมกนทาบนทกชวยจาเสนอตอรฐบาลพล.ร.ต.ถวลยวา หากจอมพล ป. กลบมาสการเมองจะมผลตอความสมพนธไทยกบสหรฐฯและองกฤษ71

ในขณะทยงมความเหนไมลงรอยบนหนาหนงสอพมพตอกรณในการกลบมาสการเมองของจอมพล ป. พบลสงคราม เชน มหาชน และสจจา ทมเขมมงโนมเอยงไปทางสงคมนยมลงบทความโจมตการพยายามกลบมาสการเมองของจอมพล ป.72 ในขณะทศรกรงซงเปนหนงสอ พมพทไดรบการสนบ สนนจาก“กลมจอมพล ป.”ใหการสนบสนนการกลบมาของจอมพล ป.73 ตอมาเมอ17 มนาคม 2490 จอมพล ป. ใหการสมภาษณขนาดยาวกบศรกรงวา เขาอาจจะกลบมาสการเมองเพอกอบกชอ เสยง74 โดยเกยรตศกด ซงเปนหนงสอพมพของ“กลมรอยลลสต”ใหการสนบสนนการกลบมาของจอมพล ป.และพรรคธรรมาธปตยซงมนโยบายอนรกษนยมทางการเมอง75 นอก จากน แนวหนาไดรายงานขาววา การกลบสการเมองของจอมพล ป.จะประสบ

69 สยามนกร, 23 กมภาพนธ 2490. 70 Nik Anuar Nik Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the

Coup, (Selangor Darul Ehasan: Center for Educational Technology Universiti Kebangsaan Malaysia, 1998), p.10.

71 Ibid., p. 12-13. 72 มหาชน, 10 มนาคม 2490.; สจจา, 17 มนาคม 2490. 73 ศรกรง, 15 มนาคม 2490. 74 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political

Events of Siam for the period 1-15 April 1948,”; สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,” หนา 18.

75 เกยรตศกด, 22 มนาคม 2490. ทงน การกลบสการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามนน เขาไดจดตงพรรคธรรมาธปตย (Conservative Party) ขนในเดอนมนาคม 2490 โดยมนโยบายอนรกษนยมเชน การประกาศนโยบาย“เทดทนองคพระมหากษตรยและเชดชพระบญญาบารม” ใหการสนบสนนกกหมนตง ตอตาน

53

ความสาเรจหากรวมมอกบพรรคประชาธปตย 76 ทงน ตลอดเดอนมนาคมนนเอง หนงสอพมพหลายฉบบเรมราย งานขาวความเคลอนไหวของนกการเมอง“กลมรอยลลสต”เขาพบจอมพล ป. อยางลบๆอยางตอ เนอง 77

ปลายเดอนมนาคม 2490 ทตองกฤษไดรายงานกลบไปยงลอนดอน วา จอมพล ป. พบลสงครามพยายามกลบสการเมองอกโดยมนกการเมอง“กลมรอยลลสต”เชน ควง อภยวงศ หวหนา พรรคประชาธปตย และทหารชนผใหญหลายคนเขาพบเสมอ โดยควงไดแสดงทาทสนบสนน จอมพล ป.อยางชดเจน ทตองกฤษไดความกงวลถงการกลบมาของจอมพล ป. วาจะปกครองแบบเผดจการและละเมดสหประชาชาต และเหนวา จอมพล ป. ควรยตการเคลอนไหวทางการ เมอง78

เมอจอมพล ป. พบลสงครามแสดงความตองการกลบสการเมอง ทาใหพรรคสหชพซงเปน“กลมปรด”ไดแสดงการตอตานการกลบมาของจอมพล ป. เมอ 7 เมษายน 2490 ททองสนาม หลวง โดยรวมมอกบนกศกษาฝายซายในมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมองหลายคนเขารวมอภปรายโจมตจอมพล ป. ดวยประเดนการนาไทยเขาสสงครามโลกครงท 2 สงผลทาใหญปนยดครองไทย ทาใหคนไทยเสยเสรภาพ และถกทหารญปนฆาตายจานวนมาก พรอมมการเขยนรปจอมพล ป.ในชดทหารยนอยบนกองหวกะโหลก ทงน การตอตานดงกลาวไดอยในสายตาของจอมพล ป. โดยเขาไดนงรถยนตสงเกตการณรอบสนามหลวง อยางไรกตามกระแสตอตานครงนมตารวจถอปนรกษาการณอยอยางใกลชด แตการตอตานจอมพล ป. กหาไดรบความเหนพอง เนองจาก ในระหวางการปราศยเกดเหตววาทระหวางผสนบสนนและคดคานการกลบมาของจอมพล ป.ดวยเชนกน79

คอมมวนสต และเรยกรองใหสรางความเขาใจทถกตองตอจอมพล ป.ในชวงสงครามเสยใหม โดยมพระองคเจาวรรณไวทยากรใหการสนบสนนดานการตางประเทศ โดย จอมพล ป. เปนหวหนาพรรค สวนแกนนา คอ ขนนรนดรชย พล.ท.ประยร ภมรมนตร และสมาชกกลมทหารในคณะราษฎร ซงขณะนนเปนสมาชกพฤฒสภาจานวน 30-40 คน (หลกการและนโยบายของชมนมธรรมา ธปตย, [พระนคร: โรงพมพสหการพานช], 2490.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 April 1947”).

76 แนวหนา, 22 มนาคม 2490. 77 สมทร สรกขกะ, 26 การปฏวตไทยและรฐประหาร สมย 2089 ถง 2507,(พระนคร: โรงพมพสอการ

พมพ, 2507),หนา 377. 78 กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทยระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 330-331. 79 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political

Events of Siam for the period 1-15 April 1948,”; นครสาร, 7 เมษายน 2490.; กตตศกด ศรอาไพ, ประชาธปไตยสมย พล.ต.อ.เผา ศรยานนท (กรงเทพฯ: กตตศกด ศรอาไพ, 2529),หนา 38-39. กรงเทพวาร

54

2.6 การลมสลายทางการเมองของ“กลมปรด” การเคลอนไหวเพอหยงกระแสทางการเมองในชวงเดอนเมษายนของจอมพล ป. พบล-

สงครามนน เขามความมนใจในการไดรบการตอบรบจากสาธารณชน “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยมากขน สถานทตสหรฐฯรายงานวา 16 เมษายน 2490 มขาววา ควง อภยวงศและจอมพล ป. รวมมอกน 80 ในกลางเดอนเมษายน กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ เหนวา การกลบมาสการเมองของจอมพล ป. ครงน ไดรบความรวมมอและคมกนจากควง และพรรคประชาธปตย และวเคราะหตอไปวา มความเปนไปไดทจอมพล ป. จะมอบหมายใหพรรคประชาธปตยจดตงรฐบาล เนองจากเปนพรรคการเมองทมความนยมสหรฐฯ โดยความรวมมอดงกลาวจะใหผลตอบแทนทคมคาใหกบจอมพล ป. ในการกลบสการเมองและเปนโอกาสทองของพรรคประชาธปตยทจะไดเปนรฐบาล81 ดงนน การตอสทางการเมองกลมการเมองสาคญหลงสงครามไดในชวง 2490 จงเปนการตอสระหวางกลมการเมองสาคญ 3 กลม คอ“กลมปรด” ซงมพรรคสหชพและพรรคแนวรฐธรรมนญซงเพงกาวเขามามอานาจทางการเมอง กบกลมตอตานรฐบาลเชน “กลมรอยลลสต” ซงมพรรคประชาธปตยและอดตนกโทษการเมองและ“กลมจอมพล ป.” ซงมนายทหารนอกประจาการระดบสงหลายคนทเคยมอานาจในชวงสงครามโลกครงท 2 82 โดยสองกลมหลงไดรวมมอเปน“พนธมตรใหม”ขนเพอโคนลมปรด พนมยงคและกลมของเขาใหออกไปจากการเมอง

ควรบนทกดวยวา การสวรรคตทาใหสาธารณชนมความเหนอกเหนใจในความสญเสยของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”มาก และชวงเวลาดงกลาวไดกลายเปนโอกาสสาคญท“กลมรอยลลสต”สามารถใชเงอนไขดงกลาวกลบมามอานาจทางการเมองได แตปญหาสาคญ สาหรบพวกเขา คอ ไมมกาลงในการยดอานาจ ในขณะท“กลมจอมพล ป.”มความตองการกลบสอานาจทางการเมองเชนกน แตพวกเขาปราศจากขออางในการสรางความชอบธรรมตอ

ศพท, 9 เมษายน 2490. กลมบคคลทตอตานการกลบมาของจอมพลป. พบลสงครามนมาจากสมาชกพรรคสหชพ เชน พร มะลทอง สวนนกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมองทเขารวมม อนดบ รองเดช เสนาะ พานชเจรญ และรวม วงศพนธ เปนตน

80 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political Events of Siam for the period 1-15 April 1948”.

81 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p.17. 82 “A Memorandum on a certain aspect of the Siamese Politics for His Majesty The King, 20

June 1947,” ใน ม.จ.ศภสวสดวงศสนท, 1 ศตวรรษ ศภสวสด , หนา 542.

55

สาธารณชนทาใหทงสองกลมมความจาเปนทจะตองรวมมอกนเปนพนมตรเพอกลบคนสการเมอง

ดวยเหตน แกนนา“กลมจอมพล ป.” ซงม จอมพลผน ชณหะวณและพล ท.กาจ กาจสงคราม นายทหารนอกราชการ ไดเรมความเคลอนไหวทางลบเพอกอการรฐประหารขน พวกเขาไดตดตอจอมพล ป.พบลสงครามใหรบรถงการพยายามรฐประหารและไดประสานงานกบพรรคประชาธปตย ต

อมา ควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตยไดใหสมภาษณสนบสนนจอมพล ป.ใหกลบมามอานาจอกครง 83 จากนน แผนการสนคลอนความชอบธรรมของรฐบาลพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดกเรมตน ดวยการทพรรคประชาธปตยเปดอภปรายทวไปเปนเวลา 9 วน ระหวาง 19-27 พฤษภาคม 2490 โดยมการถายทอดวทยกระจายเสยงใหสาธารณชนรบฟงทาใหความนยมทมตอรฐบาลพล ร.ต.ถวลยเสอมมากยงขน แมรฐบาลขณะนนจะสามารถไดรบความไววางใจจากรฐสภากตาม แตรฐบาลกไมสามารถหยดยงความไมไววางใจจากสาธารณชนได 84 ทงน ปลายเดอนพฤษภาคม 2490 ในรายงานของ คณะกรรมการประสานงานการสงครามของกองทพเรอสหรฐฯ(The State-War-Navy Coordinating Committee: SWNCC) ไดรายงาน สภาพการเมองไทยขณะนนวา รฐบาลของ“กลมปรด”ยงไมมความมนคง เนองจาก แตเพยงรฐบาลตองเผชญกบปญหาเศรษฐกจหลงสงครามเทานน แตยงตองเผชญกบปญหาความแตกแยกระหวาง“กลมจอมพลป.”กบ“กลมปรด” ซงกลมแรกมอานาจมากกวาและมความพยายามจะฟนฟอานาจทหารใหกลบขนมาอกครง85

83 บณฑรกา บรณะบตร, “บทบาททางการเมองของพลเรอตร ถวลย ธารงนาวาสวสด(พ.ศ.2475-

2490),”หนา 183. เลอน พงษโสภณ ส.ส.พรรคประชาธปตย เปนผประสานงานรวมกบ “กลมจอมพล ป.” ตอมาเมอควง อภยวงศประกาศใหการสนบสนนจอมพล ป. พบลสงครามและทาการฟองรองใหการเลอกตง ป 2489 เปนโมฆะ เขาจงถกจรญ สบแสง ผเปน“กลมปรด” ตบใบหนาทบรเวณสภาผแทนราษฎร (สมทร สรกขกะ, 26 การปฏวตไทยและรฐประหาร สมย 2089 ถง 2507, หนา 379.; เกยรตศกด, 13 พฤษภาคม 2490).

84 สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490”, หนา 18. ทงน ประเดนการเปดอภปรายโจมตรฐบาลพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด จากพรรคประชาธปตย คอ 1.รฐบาลไมสามารถรกษาความสงบเรยบรอยไดมโจรผรายเพมมากขน 2. รฐบาลไมสามารถรกษานโยบายการเงนของชาตได 3.รฐบาลดาเนนนโยบายทางเศรษฐกจผดพลาด 4.รฐบาลไมอาจสรางความนาเชอถอจากนานา ชาตได 5.รฐบาลแทรกแซงขาราชการประจา 6.รฐบาลไมสามารถรกษาฐานะของขาราชการใหอยในระดบทสม ควรได 7.รฐบาลไมปรบปรงการศกษาของชาต 8.รฐบาลไมสามารถคนหาขอเทจจรงกรณสวรรคตได(สรปขออภปรายของพรรคประชาธปตยในญตตเปดอภปรายทวไปในนโยบายของรฐบาลตามรฐธรรมนญ มาตรา 34,[พระนคร: โรงพมพยมศร, 2490]).

85 NARA, RG 59 Record of Division of Research 2 Far East 1946-1952, Lot 58 d 245 Box 2, “SWNCC Second Phase Study on Siam,” 29 May 1947.

56

อยางทกลาวมาขางตนแลววา ความรสกของสาธารณชนภายหลงการสวรรคตนนไดกลายเปนการเปดทางโลงใหกบการกลบคนสอานาจทางการเมองของ“กลมรอยลลสต” พวกเขาไมแตเพยงรวมมอกนในการปลอยขาวโจมต“กลมปรด”เทานน แตพวกเขายงไดใชพรรค ประชาธปตยเพอตอสในทางการเมองกบพรรคทสนบสนนรฐบาลดวย อกทง พระราชวงศชนสง อยางพระองคเจาภาณพนธฯ ทรงตองการสนบสนนการตงพรรคแนวกษตรยนยมเพมขนอก86 นอกจากน “กลมรอยลลสต”ยงมแผนทตองการทาลายคณะราษฎรลง โดยพวกเขาสงบคคลแตงกายคลายตารวจไปตดตามทหารเรอเพอใหเกดความไมไววางใจกนระหวางกน 87

เมอความขดแยงระหวาง “กลมปรด”และ“กลมจอมพล ป.” มความแหลมคมมากขนเรอยๆ ทาใหปรด พนมยงคและกลมของเขาตองการสนบสนนใหพล.อ.อดล อดลเดชจรส ขนเปนนายกรฐมนตรคนใหมแทนพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดเพอแกปญหาสถานการณทรฐบาลตกเปนรองทางการเมองและทาการตอตานการรฐประหารทอาจจะเกดขน ดวยการเตรยมใชมาตรการตอตานทตรงไปยง“กลมจอมพล ป.”และ“กลมรอยลลสต”88 เมอโอกาสการรฐประหารใกลเขามา รฐบาลไดรบรายงานความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต”ทเคยเปนอดตนกโทษการเมองทเคยตอตานการปฏวต 2475 ไดมารวมมอกบ“กลมจอมพล ป.”89 โดยรฐบาลไดสงการใหตารวจออกหาขาวการโคนลมรฐบาลจาก“กลมรอยลลสต” เชน การตดตามโชต คมพนธ อดตนกโทษการเมองและส.ส.พรรคประชาธปตย เปนตน90

ในเดอนตลาคม 2490 หนงเดอนกอนการรฐประหารจะเกดขนนน การตอสทางการเมองและการเมองภายในราชสานกยงทวความเขมขนมากขน ซไอเอไดรายงานวา“กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยกบม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชมไดมความตองการรวมมอในฟนฟประเทศรวม กบรฐบาล แตพวกเขาตองการเพยงแกแคนคณะราษฎร โดยพวกเขาเหนวา จอมพล ป. พบล-สงครามและปรด พนมยงค คอ ศตรคนสาคญของ“กลมรอยลลสต”ทตองทาลายดจเดยวกนเฉก

86 ชาตไทย, 17 กรกฎาคม 2490. พระองคเจาภาณพนธฯทรงประกาศวา สาเหตททรงตงพรรคการเมองเพอตองการเพอชวยเหลอประชาชนท “นาตาเชดหวเขา” และราลกถงคณราชวงศจกร

87 ปรด พนมยงค,“คานยม” ใน พทธปรชญาประยกต, ร.ท.สภทร สคนธาภรมย (กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, 2517), หนา (5)-(6).

88 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 August 1947,”; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R000800350009-0, 12 August 1947, “Prospective Changes in Government ,”; กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทย ระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 333.

89 ร.ต.อ.เฉยบ (ชยสงค) อมพนนทน, มหาวทยาลยของขาพเจา, หนา 511-512. 90 นครสาร, 11 สงหาคม 2490.

57

เชนทพวกเขาไดเคยทากบจอมพล ป.ในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 มาแลว แตขณะนพวกเขากาลงตองการทาลายลางปรด91 ในขณะเดยวกน สถานทตสหรฐฯและกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดรายงานวา ผลการสอบสวนคดสวรรคตมความคบหนามากขนจนมแนวโนมทจะสามารถระบผทตกเปนผตองสงสยในคดสวรรคตได แตรฐบาลพล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดยงไมดาเนนการใดๆเพราะหากรฐบาลประกาศผลการสอบสวนออกไปจะทาใหเกดการเปลยนแปลงภายในสถาบนกษตรย จะทาใหพระองคเจาจมภฎฯหรอพระองคเจาภาณพนธฯเปนผมสทธขนครองราชยสมบตตอไป92 ทงน กลมของพระองคเจาจมภฏฯมเพมความคกคกมากขนในชวงเวลาทผลการสอบสวนการสวรรคตมความคบหนา สวนกลมของม.จ.โสภณภราไดย สวสดวตน พระเชษฐาของสมเดจพระนางเจาราไพพรรณ ทรงตองการตงหนงสอพมพทสนบสนน“กลมรอยลลสต”ขน93 ตอมา ตารวจไดจบกมบคคลทปลอยขาวโจมตรฐบาล โดยสถานทตสหรฐฯและหนงสอพมพไทยขณะนนรายงานวา พระองคเจาภาณพนธฯ พระราชวงศหลายคนและ“กลมรอยลลสต” รวม ทงพรรคประชาธปตยมความเกยวของกบเหตการณดงกลาว94

ความรวมมออยางใกลชดระหวางควง อภยวงศกบ“กลมรอยลลสต”นน ปรด พนมยงคไดเคยกลาวเตอนควงในฐานะเพอนทเคยรวมปฏวต 2475 วาใหควงระวงพนองตระกลปราโมชทจะยยงใหเขามความทะเยอทะยานและใชเขาเปนเครองมอทางการเมองทาลายเจตนารมณของการ

91 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000520003-4, 30

October 1947, “The Political Situation”. 92 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Memorandum of Conversation Thamrong Nawasawat and Edwind F. Stanton, 31 March 1948.; Landon to Butterworth, “Assasination of King Ananda,” 22 April 1948.และโปรดดการอภปรายในเรองดงกลาวอยางพศดารใน สมศกด เจยมธรสกล,“ขอมลใหม กรณสวรรคต:หลวงธารงระบชดผลการสอบสวน ใคร คอ ผตองสงสยทแท จรง,””บนทกของเคนเนธ แลนดอน เกยวกบกรณสวรรคตและขาวลอเรองแผนการใหญของพนองปราโมช,” “วาดวยจดหมายเปดเผยความลบกรณสวรรคตของ‘ปรด’ ทเพงเผยแพร,” ฟาเดยวกน 7,3 (กรกฎาคม- กนยายน 2552): 60-93.

93 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-0045R001000270005-0, 22 October 1947, “Activities of Royalist Groups”.

94 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretry of State, 10 October 1947.; ศรกรง, 3 ตลาคม 2490. บคคลทถกจบ คอ พ.อ.พระยาวชตฯ ภรรยา และนางละหมอม ในฐานหมนประมาทและไขขาวเทจทโจมตรฐบาลพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดและปรด พนมยงควาอยเบอง หลงการสวรรคต

58

ปฏวต 2475 เพอบรรลเปาหมายของ“กลมรอยลลสต”95 ควรบนทกดวยวา ซไอเอวเคราะหวา ควงผไดเคยพายแพทางการเมองใหกบปรดนน เขาไดพบโอกาสทจะใชการสวรรคตและความรวมมอกบ“กลมจอมพล ป.”เปนเครองมอทจะเปลยนความพายแพมาสชยชนะได96 ทงน ซไอเอไดรายงานในปลายเดอนตลาคม 2490 กอนการรฐประหารไมนานวา สถานการณการตอสในการเมองไทยระหวางคณะราษฎรและ“กลมรอยลลสต”ทเคยหยงรากลกยงคงดาเนนตอไป แมวา ปรดจะมเพอนใน“กลมรอยลลสต”อยบาง เนองจาก เขาเคยชวยเหลอพระราชวงศในชวงสงคราม โลกครงท 2 ใหรอดพนจากการปราบปรามจาก“กลมจอมพล ป.”แต“กลมรอยลลสต”สวนใหญ ไมเคยจดจาความชวยเหลอจากปรดเลย97

ชวงเวลาดงกลาว ซไอเอรายงานวา สถานการณกอนการรฐประหารนน“กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยไดทาการบดเบอนทกอยางทปรด พนมยงคไดกระทาหรอกลาวตอสาธารณชน ดงนน สงเดยวทปรดและกลมของเขาจะสามารถรกษาอานาจไดคอ การถอยไปอยเบองหลงทางการเมองและผลกดนใหเกดการแตกหกกบ“กลมรอยลลสต” ดวยการตดสนใจสนบสนนใหพล.อ.อดล อดลเดชจรส ผทกลาจบกมเชอพระวงศชนสงอยางกรมพระยาชยนาทนเรนทร เมอครงททรงเปนแกนนาของ “กลมรอยลลสต”ในการตอตานการปฏวต 2475 ในป 248198 ในชวงแหงความคบหนาในการสอบสวนการสวรรคต สถานทตสหรฐฯรายงานวา นกการเมอง“กลมปรด” ทมความคดไปในทางสาธารณรฐไดมาประชมรวมกนในปลายเดอนตลาคม เพอเตรยมการจดตงพรรคสาธารณรฐขน99

ในชวงตอนปลายของการมอานาจทางการเมองของปรด พนมยงคและกลมของเขาเปนชวงทพวกเขาไมมความมนคงทางการเมอง เนองจาก พวกเขาตกอยภายใตการทาทายอานาจจาก“กลมจอมพล ป.”และ“กลมรอยลลสต”ทตางตองการกลบมามอานาจทางการเมองอกครง

95 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000520003-4 , 30 October 1947, “The Political Situation”.

96 NARA, CIA Records Search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000270007-8, 21 October 1947, “Possible Political Developments”.

97 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R001000520003-4 , 30 October 1947, “The Political Situation”.

98 Ibid.; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001000680005-5, 5 November 1947, “The Political Situation-View of Nai Tieng Sirikhan”.

99 NARA, RG 59 Central Dicimal file 1945-1949 Box 7251, “Forthnigty Summary of Political Events of Siam for the period 1-15 April 1948”. ในรายงานของสถานทตสหรฐฯฉบบดงกลาวบนทกความเคลอนไหวทางการเมองของ “กลมปรด”ในชวงกอนการรฐประหาร 2490 วา ทองเปลว ชลภมไดใหสมภาษณแกหนงสอพมพเมอ 29 ตลาคม 2490 โดยกลาวถงการพยายามตงพรรคสาธารณรฐวา ไมขดตอรฐธรรมนญ

59

และดวยเหตการณการสวรรคตอยางปรศนาทรฐบาลปรดและกลมของเขายงไมยอมสรางความกระจางใหกบสาธารณชน ทาใหทงสองกลมขางตนไดใชโอกาสดงกลาวรวมมอกนโจมตและโคนลมอานาจทางการเมองของปรดและกลมของเขาลงในเวลาตอมาอยางไมยากนก แมในตนเดอนพฤศจกายน 2490 กอนการรฐประหารจะเกดขนไมกวน พล.อ.อดล อดลเดชจรสไดกลายเปนบคคลทปรดและกลมของเขาใหการสนบสนนใหเปนผนาใหมเพอกอบกสถานการณทพวกเขาตกเปนรองทางการเมองใหกบ“กลมรอยลลสต”และ“กลมจอมพล ป. ”100 อกทง รฐบาลในขณะนนเตรยมแผนการแตกหกกบ“กลมจอมพล ป.”ทเตรยมการรฐประหารขบไลรฐบาล101 แตดเหมอน วา การชงไหวชงพรบในการชวงชงอานาจระหวางกนนน ฝายตอตานรฐบาลสามารถรฐประหารโคนลมอานาจของปรดและกลมของเขาลงไดสาเรจในคนวนท 8 พฤศจกายน 2490 อยางงายดาย

นอกจากน ควรบนทกดวยวา ในดานการเมองระหวางประเทศหลงสงครามโลกครงท 2นน ภายหลงทสหรฐฯไดเคยชวยเหลอจากปรด พนมยงคและกลมของเขาเพอการตอตาน“กลมจอมพล ป.”และญปน อกทง สหรฐฯไดชวยเหลอมใหไทยตกเปนผแพสงครามกตาม แตความรวมมอระหวางสหรฐฯและไทยทเคยสนบสนนขบวนการชาตนยมปลดแอกเอกราชในอนโดจนในชวงปลายสงครามโลกไดแปรเปลยนไป เมอสหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดทรแมนใหการสนบสนนใหฝรงเศสไดกลบมาครองอนโด-จนอกครง102 สงผลใหไทยจาตองคนดนแดนบางสวนในอนโดจนทไดมาในชวงสงครามโลกกลบคนสฝรงเศส แมรฐบาลไทยหลงสงครามโลกไมมความตองการคนดนแดนดงกลาวจงนาไปสขอพพาทระหวางไทยกบฝรงเศส ตอมา แมมการจดตงคณะกรรมเจรจาไกลเกลยขอพพาทระหวางกน แตรฐบาลไทยยงไมสามารถเหนถงการสนบสนนจากสหรฐฯทจะทาใหไทยไดประโยชนในขอพพาทดงกลาว∗ ซงอาจสะทอนใหเหนถง

100 “จดหมายของพลเรอตร ถวลย ธารงนาวาสวสด ถง นายสชน ตนตกล วนท 1 มนาคม 2514,” ใน

“ผลสะทอนทางการเมองของรฐประหาร พ.ศ.2490,”สชน ตนตกล, หนา 171.; ร.ต.อ.เฉยบ (ชยสงค) อมพนนท, มหาวทยาลยของขาพเจา, หนา 561.

101 วชย ประสงสต, ปฏวต รฐประหาร และกบฏจลาจลในสมยประชาธปไตยแหงประเทศไทย (พระนคร: โรงพมพบรษทรฐภกด จากด, 2492), หนา 192.; Coast, Some Aspects of Siamese Politics, p. 39.

102 Kahin, Intervention: How American become involved in Vietnam, p. 4. ∗

ปรด พนมยงคไดเดนทางไปรวมเจรจากบฝรงเศสทวอชงตน ด.ซ.ในสหรฐฯ ตอมาเขาไดโทรเลขถงคณะรฐมนตรในเดอนมถนายน 2490 เขารายงานผลการเจรจาขอพพาทเรองดนแดนกบฝรงเศสวา “อทธพลในทางการเมองยงครอบงาอย เรองจงไมสาเรจ เปนธรรมดาทประเทศใหญ เขาจะตองเอาใจเพอนประเทศใหญดวยกนไวกอน เสยสละชาตเลกไป”(สร เปรมจตต, ชวตและงานของพลเรอตรถวลย ธารงนาวาสวสด, [กรงเทพฯ: โรงพมพบารงนกลกจ, 2521], หนา 613)

60

ความไมพอใจของสหรฐฯทมตอปรด พนมยงคและรฐบาลของพวกเขา ในชวงเวลาเดยวกนนน ปรดไดเคยใหการสนบสนนทางอาวธของเสรไทยทไดรบมาจากสหรฐฯในชวงสงครามโลกใหกบ กองทพเวยดมนหอยางลบๆเพอสนบสนนการปลดแอกจากฝรงเศส และเมอเกดขอพพาทดนแดนระหวางไทยกบฝรงเศสขน ทาใหปรดเหนดวยกบแนวคดในการจดตงสนนบาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตตามขอเสนอของเวยดมนห โดยรฐบาล“กลมปรด”รบอาสาเปนแกนนาในการจดตงองคกรดงกลาวขนในไทย เพอเพมอานาจตอรองกบมหาอานาจในภมภาคโดยมไทยเปนแกนนา อกทงไทยตองการใชองคกรดง กลาวในตอรองกบฝรงเศสเรองขอพพาทดนแดนอกทางหนงดวย103 ตอมา ผแทนจากขบวนการกชาตในภมภาคหลายประเทศไดมาประชมในไทย และไดทาบนทกเสนอขอจดตงองคกรใหแก สแตนตน ทตสหรฐฯประจาไทยขณะนน โดยพวกเขาหวงสงบนทกการจดตงองคกรผานสหรฐฯไปยงสหประชาชาต แตสหรฐฯไมเหนดวยในการจดตงองคกรดงกลาว โดยกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯสงการใหทตสหรฐฯคนดงกลาวสงบนทกขอจดตงองคกรคนกลบไปยงเหลาขบวนการชาตนยม เนองจาก สหรฐฯไมเหนดวยกบการจดตงสหพนธทางการเมองระหวางประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต104

กระนนกด รฐบาลของ “กลมปรด” ยงคงดาเนนการจดตงสนนบาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตในไทยตอไปจนสามารถจดตงไดสาเรจเมอเดอนกนยายน 2490 ทามกลางความไมพอในของสหรฐฯกตาม ตอมา ตนเดอนพฤศจกายน 2490 กอนการรฐประหารไมกวน จากรายงานของซไอเอไดรายงานทศนะของ“กลมปรด” ทมตอขบวนการชาตนยมเพอปลดแอกเอกราชจากฝรงเศสกลบไปยงวอชงตน ด.ซ.วา “กลมปรด”แสดงความคาดหวงวา โฮจมนหจะนาการปลดแอกในอน

103 โปรดด ปรด พนมยงค, ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน,(

กรงเทพฯ: สานกพมพเทยนวรรณ, 2529), หนา 88-89.; ร.ต.อ.เฉยบ (ชยสงค) อมพนนทน, มหาวทยาลยของขาพเจา, หนา 562.; “นายเมอง เดมชอเถอน”(ถวล อดล), กบฎแบงแยกอสานในคดเตยง ศรขนธ,(พระนคร: ประเสรฐอกษร , 2491), หนา 19-23.; Charles F. Keyes, Isan: Regionalism in Northeastern Thailand, data paper no.65, Southeast Asia Program Department of Asian Studies, Cornell University (Itahaca, New York : Cornell University ,1967), p. 31.; E. Bruce Reynolds, “Thailand and The Southeast Asia League” paper presented at the International Conference on Thai Studies in Bangkok, 22-24 August 1984, pp.1-18.; Kobkua Suwannathat - Pain, Politics and National Interests: Negotiations for The Settlement of The Franco-Siamese Territorial Dispute 1945-1947,(Tokyo: Sophia University , 1994).

104 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP78-01617A005900030003-8, 10 January 1947, “Request for U.N. intervention reture to Indochinese nationalists”; กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทย ระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 404.; NARA, CIA Records search Tool (CREST) , CIA-RDP82-00457R000600330001-2, 27 May 1947, “ Notes on Current Situation”.

61

โดจนไดสาเรจ ในรายงานบนทกตอไปดวยนาเสยงทไมพอใจท“กลมปรด” เหนโฮจมนหเปนพวกรกชาตบานเมอง และไดวจารณวา“กลมปรด” เปนพวกไรสานกทมองไมเหนวาโฮจมนห คอ คอมมวนสต 105

ดงนน จะเหนไดวา ไมแตเพยงปรด พนมยงคและกลมของเขาจะตองเผชญหนากบปรปกษทางการเมองภายในจาก“กลมรอยลลสต”และ“กลมจอมพล ป.” เทานน แตการทพวกเขาดาเนนนโยบายทขดขวางความตองการของสหรฐฯทาใหพวกเขาตองเผชญหนากบศกหลายดาน ทงน ในชวงเวลาแหงการเรมตนของสงครามเยนนน ในสายตาของสหรฐฯเหนวา ปรดและกลมของเขานนมนโยบายบรหารประเทศโนมเอยงไปในทางสงคมนยม อกทง การดาเนนนโยบายตาง ประเทศของปรดและรฐบาลของพวกเขาไมสอดคลองคลองกบความตองการของสหรฐฯอกแลว ดงจะเหนไดจากความนงเฉยของสหรฐฯ เมอ ปรด อดตพนธมตรผเคยรวมมอกนอยางใกลชดในการตอตาน“กลมจอมพล ป.”และญปนในชวงสงครามโลกครงท 2 ถกรฐประหารโคนลมใหพนออกไปจากอานาจทางการเมองไทย และตามดวยการทสหรฐฯปฏเสธการใหความชวยเหลอเขาและกลมของเขาใหกลบคนสอานาจอก อกทง เมอสถานการณเปลยนแปลงไป สหรฐฯใหความสนใจปญหาคอมมวนสตมากขน ทาใหปรดตองเผชญหนากบความแขงแกรงของ“กลมจอมพล ป.”ทสหรฐฯใหการสนบสนนในเวลาตอมา106 ดงทจะกลาวตอไปขางหนา

105 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R001000650008-5, 4

November 1947, “Free Thai view on Ho Chi Minh”.บคคลในรายงาน คอ สจต หรญพฤกษ เลขานการของอรรถกตต พนมยงค รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศและเปนนองชายปรด พนมยงค ตอมา ปรดไดบนทกความทรงจาวา เขาเชอวามความสมพนธระหวางการจดตงสนนบาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตกบการลมสลายของอานาจทางการเมองเขา เนองจาก “นกลาอาณานคมทงรนเกาและใหมไดกลาวหาขาพเจาวาเปนผนาเหลากบฎในการตอตานรฐบาลอาณานคมและเปนศนยกลางของลทธคอมมวนสตในภมภาคน”(ปรด พนมยงค, ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน, หนา 90 ).

106 Coast, Some Aspects of Siamese Politics, pp. 49-50.

บทท 3 การรฐประหาร 2490: จดเรมตนของความขดแยง

ภายในการเมองไทย 3.1 การรฐประหาร 2490: ความสาเรจของความรวมมอของคณะรฐประหารกบ “กลมรอยลลสต” นบตงแต เมอเกดการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯ กระแสความรสกของสาธารณชนมความเหนอกเหนใจสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ผเพงกลบสฉากการเมองไทยหลงสงครามโลกครงท 2 ไดไมนานนนไดเพมมากขน ทาใหตวแสดงทางการเมองเดมทเคยมอานาจในชวงแหงการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย แตประสบความลมเหลวในการกลบสอานาจทางการเมองภายหลงการพายแพหลายครงในชวงหลงปฏวต 2475 สามารถกลบมาเปนตวแสดงทางการเมองอกครงภายหลงสงครามโลกไดอกครง พวกเขาไดประโยชนอยางมากจากกระแสความเหนอกเหนใจทเกดขนทาใหอทธพลทางการเมองของพวกเขาไดแปรเปลยนไปในทางเพมขนอยางรวดเรว และทาใหพวกเขามความมนใจมากขนในการชวงชงอานาจทางการเมองคนจากคณะราษฎรดวยการทาทายอานาจปรด พนมยงคและรฐบาลของ“กลมปรด” ความไมสามารถของรฐบาลของ“กลมปรด”ในสรางความกระจางในเรองการสวรรคตใหกบสาธารณชน ผนวกกบการแขงขนทางการเมองทเขมขนเปดโอกาสใหกบ“กลมรอยลลสต”ใชประเดนสวรรคตเปนประเดนโจมตรฐบาลอยางตอเนองนนทาใหพวกเขามความเขมแขงทางการ เมองมากขน อกทง ความไมพอใจของ“กลมจอมพล ป.”ทคกครนจากการสญเสยอานาจและเกยรตภมภายหลงสงครามโลกครงท 2 มความตองการกลบสอานาจทางการเมองอกครงอนนาไปสการกอตวของ“พนธมตรใหม”ทไมนาเชอมารวมมอกนโคนลมอานาจของ “กลมปรด”ออกไปดวยการรฐประหารไดสาเรจ แตการรฐประหาร 8 พฤศจกายน 2490 เปนการปดฉากการเมองทอยในมอของคณะราษฎร และไดกลายเปนการเปดฉากการตอสทางการเมองระหวางคณะรฐประหาร*กบ”กลมรอยลลสต” ทแตละกลมมเปาหมายทางการเมองทแตกตางกนภายใน “พนธมตรใหม” ตอไป

* คณะรฐประหาร เปนกลมทหารทสนบสนนจอมพล ป. พบลสงครามประกอบขนจากทหารบกเปน

สาคญ โดยสามารถแบงออกไดเปนสองสวน คอ สวนหนงมาจากคณะราษฎร เชน จอมพล ป. พล ท.กาจ กาจสงคราม พ.ท.กาน จานงภมเวท พ.อ.นอม เกตนต ร.อ.ขนปรชารณเสฏฐ แตสมาชกสวนใหญเปนนายทหารทมไดเปนสวนหนงของคณะราษฎร เชน จอมพลผน ชณหะวณ พล ต.อ.เผา ศรยานนท พล ท.สวสด ส. สวสด

63

ดงนน การรฐประหาร 2490 ถอไดวาเปนจดผลกผนทางการเมองทสาคญททาใหเกดการอานาจทเคยอยในกลมภายในของคณะราษฎรสนสดลง แตกลบเปนจดเรมตนกลมผถอครองอานาจใหม คอ คณะรฐประหารและสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ทงน แมการรฐประหาร 2490 คณะรฐประหารจะเปนกลมบคคลผดาเนนการยดอานาจดวยกาลง แตการรฐประหารครงนไมอาจสาเรจได หากปราศจากสถาบนกษตรยโดยเฉพาะอยางยงบทบาทของกรมพระยาชยนาทนเรนทร ผสาเรจราชการฯและทรงมบทบาทในการรบรองการรฐประหารอยางแขงขน1 ขณะนน กรมพระยาชยนาทนเรนทรทรงเปนเพยงหนงในคณะผสาเรจราชการฯตามรฐธรรมนญฉบบ 2489 แตทรงลงนามพระนามประกาศใชรฐธรรมนญฉบบ 2490 ทเกดจากการรฐประหารแตเพยงผเดยวอยางรวดเรว 2 ดงนน แมวาตลอดคนของวนยดอานาจนนจะปราศจากการตอตานของรฐบาลชดเกา และการรฐประหารสาเรจไดอยางงายดายจากการใหการรบรองของผสาเรจราช การฯแลวกตาม แตสงทคณะรฐประหารยงคงตองการตอไป คอ การไดรบการยอมรบจากสาธารณชน กองทพและตางประเทศ ดวยเหตน นายทหารใน คณะรฐประหารจงไปเชญจอมพล ป. พบลสงครามเปนผนาของคณะรฐประหาร3

ในชวงเชาวนรงขน 9 พฤศจกายน “กลมรอยลลสต”นาโดยควง อภยวงศและม.ร.ว.เสนย ปราโมช ไดเขาแสดงความยนดกบคณะรฐประหาร จากนน พวกเขาไดรบมอบหมายจากคณะรฐประหารใหจดตงรฐบาลใหมขน ตอมา ในชวงบาย บานของควงเนองแนนไปดวยสมาชกพรรคประชาธปตย และ“กลมรอยลลสต” เชน ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช พระองคเจาภาณพนธฯ โชต คมพนธ เลอน พงษโสภณ และขนคงฤทธศกษากร เปนตน พระองคเจาภาณพนธฯ ทรงใหสมภาษณวา ทรงไมเคยหวเราะอยางทตองการมานานแลว และขณะนพระองคทรง

เกยรต จอมพลสฤษด ธนะรชต จอมพลถนอม กตตขจร จอมพลประภาศ จารเสถยร พล ต.อ.ไสว ไสวแสนยากร พล ท.บญญต เทพหสดนฯ พล ต.ท.ละมาย อทยานานนท พล ต.ประมาณ อดเรกสาร เปนตน สวนใหญนายทหารในคณะรฐประหารมไดผกพนธกบหลกการของการปฏวต 2475 และการปฏเสธอานาจของ สถาบนกษตรย เวนแตนายทหารบางคนทมความใกลชดกบแกนนาสาคญในคณะราษฎร เชน พล ต.อ.เผา ผเคยเปนนายทหารตดตามจอมพล ป. เขาไดรเหนและเคยรวมตอตานอานาจของ“กลมรอยลลสต”มากอน 1 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 210 .

2 สธาชย ยมประเสรฐ, แผนชงชาตไทย: วาดวยรฐและการตอตานรฐสมยจอมพล ป. พบลสงคราม ครงท 2 (พ.ศ.2491-2500), (กรงเทพฯ: สานกพมพ 6 ตลาราลก, 2550), หนา 96-100.

3 อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพจอมพลสฤษด ธนะรชต ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 17 มนาคม 2507,(พระนคร : โรงพมพสานกนายกรฐมนตร, 2507),หนา 47.

64

สามารถแยมพระสรวลไดแลว4 สวนหลย ครวตร อดตนกโทษการเมอง“กลมรอยลลสต” คนหนง ไดกลาวสนบสนนการขนมามอานาจของ“กลมรอยลลสต” วา “ไมมใครดกวานายควงแลว”5 แมบทบาทในการยดอานาจดวยการใชกาลงจะเปนหนาทของคณะรฐประหาร แตงานรางรฐธรรมนญฉบบ 2490 ตกเปนหนาทของ“กลมรอยลลสต” เนองจากพวกเขาตองการแนใจรปแบบการเมองทพวกเขาตองการ∗ สงผลใหรฐธรรมนญฉบบนเพมอานาจทางการเมองใหแกสถาบนกษตรยมากขน 6 ความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต”ในการฟนฟอานาจสถาบนกษตรยนนทาใหหนงสอพมพขณะนน เชน สจจา ไดวจารณรฐธรรมนญฉบบนวา รฐธรรมนญไดเพมอานาจทางการเมองใหสถาบนกษตรยมากกวารฐธรรมนญทถกลมไป7 สถานทตองกฤษไดรายงานผอยเบองหลงรฐประหารครงนวา คอ พระราชชนนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล 8 โดยหนงสอพมพไทยรวมสมยไดพาดหวขาวขณะนนวา“ในหลวงรปฏวต 2 เดอนแลว” ทงน

4 Bangkok Post, 10 November 1947.; นครสาร, 10 พฤศจกายน 2490.; ม.ร.ว.เสนย ปราโมช, ชว

ลขต, หนา 101. 5 เสรภาพ, 15 พฤศจกายน 2490. ∗

ขอมลท “กลมรอยลลสต” เขารางรฐธรรมนญ ฉบบ 2490 ทตสหรฐฯไดรบการบอกเลาจาก จอมพลผน ชณหะวณ พลต.อ.เผา ศรยานนท และพล อ.ชาตชาย ชณหะวณ แกนนาในคณะรฐประหาร โดย “กลมรอยลลสต” ทเขารวมรางรฐธรรมนญฉบบดงกลาวมรายชอตอไปน ม.ร.ว. เสนย ปราโมช อดตนายกรฐมนตรและม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช นกการเมองและนกหนงสอพมพ พระยาลดพลธรรมประคลภ อธบดศาลฎกา พระยารกตประจตธรรมจารส อดตกรรมการศาลฎกา พ.อ.สวรรณ เพญจนทร เจากรมพระธรรมนญทหารบก พระยาอรรถการยนพนธ ร.อ.ประเสรฐ สดบรรทด เลอน พงษโสภณ สมาชกสภาผแทนฯจากพรรคประชาธปตย และเขมชาต บญยรตพนธ(NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 November 1947”; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, 25 November 1947, สยามนกร, 11 พฤศจกายน 2490.; ยวด เลศฤทธ, “ระลกถงมอกฎหมายคณะรฐประหาร 2490,” ใน อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพนายเขม ชาต บญยรตพนธ ณ เมร วดธาตทอง วนท 25 กมภาพนธ 2538 (กรงเทพฯ: 2538); Kobkua Suwanathat-Pian , King, Country and Constitution: Thailand’s Political Development 1932 – 2000,(New York: Routledge Curzon, 2003), p. 223.

6 ขาวโฆษณาการ 10, 11 (พฤศจกายน 2490): 1063.; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลโทกาจ กาจสงคราม (เทยน เกงระดมยง) ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 20 เมษายน 2510(กรงเทพฯ: กรมการทหารสอสาร, 2510).

7 สจจา, 10 พฤศจกายน 2490. 8 Nicholas Tarling, “Britain and the Coup 1947 in Siam,” Paper presented to International

Association of Historians of Asia, Chulalongkorn University, Bangkok 20-24 May 1996, p. 3.

65

พล ท.กาจ กาจสงครามใหคาสมภาษณแกหนงสอพมพตอมาวา เขาไดเคยสงโทรเลขลบรายงานแผนรฐประหารใหพระองคทรงทราบลวงหนา 2 เดอนกอนลงมอรฐประหาร9

จากนน ม.จ.จกรพนธเพญศร จกรพนธ เปนผแทนคณะรฐประหารเดนทางไปรายงานความสาเรจในการรฐประหารและนาหนงสอพมพทลงขาวการรฐประหารถวายใหกบพระมหา-กษตรยทรงทราบทสวสเซอรแลนด10 ไมนานจากนน พระองคไดทรงสงพระราชหตถเลขาถงคณะรฐประหารโดยทรงแสดงความพอพระราชหฤทยกบการรฐประหารครงนวา“...ฉนรสกพอใจยงนกทไดทราบวา เหตการณทบงเกดขนนมไดเสยเลอดเนอและชวตของคนไทยดวยกนเลย”11 ในขณะท สแตนตน ทตสหรฐฯประจาไทยวจารณวา การรฐประหารทเกดขนและสาระในรฐธรรมนญฉบบ 2490 เปนการหมนเวลาถอยหลง12 ราว 1 สปดาหหลงการรฐประหาร จอมพลผน ชณหะวณแกนนาคนสาคญในคณะรฐประหารไดกลาวอางวา เขาไดทารฐประหารตดหนาเสรไทย“กลมปรด” ทมแผนการจะประกาศวา ใครคอบคคลทสงหารพระบาทสมเดจพระเจาอยในพระบรมโกฐ และจะทาการสถาปนาสาธารณรฐขน13

สาหรบทาทของประเทศมหาอานาจอยางสหรฐฯและองกฤษมทาทไมรบรองรฐบาลใหม สองวนหลงการรฐประหาร ทตสหรฐฯและองกฤษไดเขาพบจอมพล ป. พบลสงครามโดยสแตนตน ทตสหรฐฯไดปฏเสธการรบรองรฐใหมหลงการรฐประหาร14 สวนทตองกฤษใหความเหนวา

9 เอกราช, 10 พฤศจกายน 1947. 10 สจจา, 15 พฤศจกายน 2490.; สจจา, 20 พฤศจกายน 2490 . 11 “(สาเนา) พระราชหตถเลขาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลดลยเดช ถง จอมพล ป. พบล

สงคราม 25 พฤศจกายน 2490,” ใน เบองหลงการสวรรคต ร. 8, วชย ประสงสต (พระนคร: ธรรมเสว , 2498),หนา 305. ตอมา พง ศรจนทร อดตประธานสภาผแทนราษฎรชดทถกโคนลมไปใหสมภาษณกลาวตาหนพระองคทมจดหมายแสดงความยนดกบการรฐประหาร(ประชาธปไตย, 2 ธนวาคม 2490) จากนน สจจา, 6 ธนวาคม 2490 พาดหวขาววา “ในหลวงพอพระทยทไมชงอานาจ” 12 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p.209-210.

13 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, 16 November 1947.

14 ไทยใหม, 16 พฤศจกายน 2490. ตอมา วลลส เบรด อดตโอเอสเอสทอยในไทยขณะนน ไดรายงานการรฐประหารครงน กลบไปยงวลเลยม เจ. โดโนแวน(William J. Donovan) อดตหวหนาหนวยโอเอสเอส(O.S.S.)วา กลมทหารสมยสงครามโลกไดทาการรฐประหารครงนสาเรจอยางไมนาเชอ(Richard J. Aldrich, “Legacies of Secret Service : Renegade SOE and the Karen Struggle in Burma, 1948-1950,” in The Clandestine Cold War in Asia, 1945-1965: Western Intelligence, Propaganda and Special Operation, eds. Richard J. Aldrich, Gary D. Rawnsley and Ming-Yeh T. Rawnsley [London: Frank Class , 2000], p. 132.)

66

องกฤษยงไมควรรบรองรฐบาลใหมทตงขน และการรฐประหารครงน ไดรบการสนบสนนจากเจานายชนผใหญ 15 ในบทบรรณาธการของนวยอรคไทมส(New York Times) ฉบบ12 พฤศจกายน 2490ไดวจารณการรฐประหารในไทยโดยพาดขอความวา “Setback in Siam” ซงเปนการหมนเวลาทางการเมองยอนหลงและรฐธรรมนญฉบบนกาหนดพระมหากษตรยมอานาจทางการเมองเปนการเดนออกจากเสนทางของระบอบประชาธปไตย16

ดวยเหตท คณะรฐประหารตองเผชญหนากบปญหาการรบรองรฐใหมหลงการรฐประหารจากนานาประเทศ โดยเฉพาะอยางยงกบมหาอานาจอยาง สหรฐฯ องกฤษ และจน สถานการณดงกลาวจงเปนโอกาสอกครงของ“กลมรอยลลสต”ทสามารถกาวขนมอานาจทางการเมองไดสาเรจ คณะรฐประหารจาเปนตองผลกดนใหควง อภยวงศและพรรคประชาธปตยเปนตวแทนของ“กลมรอยลลสต”จดตงรฐบาลใหมไดสรางความพอใจใหกบ พระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”มาก17 จากนน คณะรฐประหารไดสงผแทนหลายคนไปชแจงความจาเปนในการรฐประหารกบสถานทตมหาอานาจตาง เชน พ.อ.หลวงสรณรงคและคณะ ไปพยายามโนมนาวสถานทตสหรฐฯ ควงไปทาความเขาใจกบสถานทตองกฤษ สวน ม.จ. ภาคไนย จกรพนธ และม.จ.นทศน จรประวต ไปชแจงแกสถานทตจน18 แตมหาอานาจตางๆ ยงคงไมใหการรบรองรฐบาลใหมจนกวาจะมการจดการเลอกตงใหแลวเสรจ19

3.2 ความลมเหลวในการตอตานรฐประหาร และการสนสดความชวยเหลอ“กลมปรด” ของสหรฐฯ

การชงรฐประหารตดหนา กอนการเรมแผนการปราบปรามกลมตอตานโดยรฐบาล

พล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดทาใหปรด พนมยงคและกลมของเขาตงตวไมตดและแตกกระจดกระจายอยางฉบพลน ปรดในฐานะหวหนากลมตองหลบหนการรฐประหารจากรงเทพฯไปยงหนวยนาวกโยธนของกองทพเรอทสตหบเพอตงหลกรวบรวมกาลงเพอเตรยมการตอตานการรฐประหาร ไมกวนหลงการรฐประหาร ปรดและพล ร.ต.ถวลย อดตนายกรฐมนตรทเพงถกโคนลม

15 กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทยระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 335. 16 Bangkok Post, 13 November 1947. 17 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p. 23-24.;

สจจา, 17 พฤศจกายน 2490. 18 ประชาธปไตย, 10 พฤศจกายน 2490.; ประชากร, 11 พฤศจกายน 2490.; Mahmud, The

November 1947 Coup: Britain , Pibul Songgram and the Coup, p. 23 . 19 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 211.

67

อานาจลง พวกเขามความคดทจะจดตงรฐบาลพลดถนและแผนการใชกาลงจากนาวกโยธน ทสตหบ จานวน 3,700 คนและเรอรบจานวน 5 ลาเขาตอตานการรฐประหาร20 ในเวลาตอมา เมอกลมของเขาเรมรวมตวกนได เตยง ศรขนธ อดตเสรไทยและสมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรคสหชพรวมตวจดตง“คณะพลเมองใหม”เพอตอตานรฐประหารและทาการแจกใบปลวตอตาน ในเขตกรงเทพฯ-ธนบรประนามการรฐประหารวา “คณะทหารผทาการรฐประหารทงหลาย…การกระทาของทานผอางวาเปนผรกชาตและกระทาการเพอประเทศชาตและปกปองระบอบประชาธปไตยนนเปนสงทไมถกตอง การกระทาของกรมขนชยนาทไมถกตองเพราะไมปฏบตตามวถทางรฐธรรมนญ” และไดกลาวประนามจอมพลผน ชณหะวณวา ทาเพอประโยชนสวนตว21 หนงสอพมพขณะนนไดรายงานวา “กลมปรด”อดตเสรไทยนาโดยเตยง ศรขนธ จาลอง ดาวเรองทองอนทร ภรพฒน ไดรวมกาลงคนในภาคอสานเตรยมประกาศภาคอสานใหเปนอสระ22

การเกดความเคลอนไหวตอตานการรฐประหารของ“กลมปรด” ในอสานนนสรางความวตกใหกบทาใหรฐบาลควง อภยวงศและคณะรฐประหาร รฐบาลไดออกพระราชกาหนดคม ครองความสงบสข 2490 ทมอบอานาจใหคณะรฐประหารใชอานาจทางทหารปราบปรามผทมพฤตกรรมเปนภยตอรฐบาล ดวยอานาจทรฐบาลมอบใหทาใหทหารสามารถตรวจคนและไดจบ“กลมปรด”ไปถง 41 คน23 สวนคณะรฐประหารตองจดทาใบปลวโปรยทจงหวดตางๆในอสานทาความเขาใจกบประชาชนเพอระงบตอตานรฐบาล 24 สาหรบความเคลอนไหวของ“กลมปรด” นอกประเทศไทยนน ม.จ.ศภสวสดฯ ผแทนไทยประจาสหประชาชาตขณะนน พระองคไดทรงขอลาออกจากตาแหนง เนองจาก ทรงไมสามารถรวมงานกบรฐบาลใหมไดและทรงประกาศวา

20 พล.ร.ต.สงวร สวรรณชพ, “เกดมาแลวตองเปนไปตามกรรมคอกฎธรรมชาต,” ใน อนสรณในงาน

พระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516,(กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ, 2516), หนา 159.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Stanton to Secretary of State, 18 December 1947.

21 หจช.สบ. 9.2.3/8 ขาวรฐประหาร 2490 แฟมเอก วสกล.; เสรภาพ, 15 พฤศจกายน 2490. 22 ประชากร, 12 พฤศจกายน 2490.; เสรภาพ, 12 พฤศจกายน 2490.; เสรภาพ, 25 พฤศจกายน

2490.; ร.ต.อ.เฉยบ (ชยสงค) อมพนนทน, มหาวทยาลยของขาพเจา, หนา 73. 23 ราชกจจานเบกษา (แผนกกฤษฎกา) 64, 56 (ฉบบพเศษ 22 พฤศจกายน 2490).; เสรภาพ, 4

ธนวาคม 2490.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 December 1947”; “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 15-31 December 1947”.

24 ชาตไทย, 20 พฤศจกายน 2490.

68

รฐบาลชดเกายงคงดารงอย 25 ปลายเดอนพฤศจกายน สงวน ตลารกษ เอกอคราชทตไทยประจานานกง กลาววจารณการรฐประหารในไทยอยางรนแรงและประกาศไมยอมรบคาสงจากคณะรฐประหาร โดยเขายนยนวารฐบาลเกายงดารงอยในไทย และเขาไดตดตอกบปรด พนมยงคซงหลบหนออกจากไทยแลว 26 ในขณะท ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช แกนนาของ“กลมรอยลลสต”เรยกรองใหนานาชาตเขาใจความจาเปนในการรฐประหารโคนลมรฐบาล27

ปรด พนมยงคไดตดสนใจเดนทางออกจากไทยเมอ 19 พฤศจกายน 2490 เพอเตรยม การจดตงรฐบาลพลดถนและการตอตานการรฐประหารตามแผนการ ดวยความชวยเหลอจากร.อ.เดนส(Dennis)ทตทหารเรอองฤษและน.ท.กาเดส(Gardes)แหงรฐนาวสหรฐฯ ผเปนมตรเกาในชวงสงครามโลกไดชวยนาเขาออกนอกประเทศโดยเรอบรรทกนามนของสหรฐฯเพอขนฝงทมาลายา28 จากนน ทอมสน ทตองกฤษไดแจงใหควง อภยวงศ นายกรฐมนตรคนใหมทราบวา องกฤษไดชวยปรดออกนอกประเทศสาเรจ โดยควงไดตอบกลบวาทตองกฤษวา เขามความยนดทปรดออกนอกประเทศแลว29 ในปลายเดอนเดยวกนนน ทตองกฤษแสดงความไมเหนดวยกบแผนการตอตานการรฐประหารของปรด จงไดแนะนาใหเขากลาวกบกลมของเขาใหยตการตอตานผานวทยในสงคโปร 30

สาหรบแผนการของปรด พนมยงคในการจดตงรฐบาลผลดถนนน เขาคาดหวงความชวย เหลอจากสหรฐฯพนธมตรเกาในชวงสงครามโลกครงท 2 แตปรากฏวา สหรฐฯไมรบการตอบรบความคาดหวงของเขา โดยในเดอนธนวาคม 2490 ปรดประสานงานใหอรรถกตต พนมยงค อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ผเปนนองชายของปรดขณะนนอยในตางประเทศเขาพบวลเลยม เจ. โดโนแวน(William J. Donovan) อดตหวหนาโอเอสเอสในชวงสงครามโลกครงท 2 เพอขอใหสหรฐฯสนบสนนอาวธใหปรดกลบสอานาจอกครง ปรดมแผนตงรฐบาลพลดถนขนทางตอนเหนอของไทย แตกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯตดสนใจไมสนบสนนปรดใหกลบสอานาจอกตามคาขอ สหรฐฯไดแตแสดงความเสยใจกบการรฐประหารทเกดขน และมความ

25 Bangkok Post, 11 November 1947.; ประชากร, 12 พฤศจกายน 2490.; ประชากร, 25 พฤศจกายน 2490.

26 หจช.สบ. 9.2.3/8 ขาวรฐประหาร 2490 แฟมเอก วสกล. 27 ประชากร, 25 พฤศจกายน 2490. 28 Richard J. Aldrich, “Legacies of Secret Service : Renegade SOE and the Karen Struggle

in Burma, 1948-1950,” in The Clandestine Cold War in Asia, 1945-1965: Western Intelligence, Propaganda and Special Operation, eds. Richard J. Aldrich, Gary D. Rawnsley and Ming-Yeh T. Rawnsley (London : Frank Class, 2000), p. 132.

29 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p. 28. 30 Ibid., p. 30.

69

ตองการสงเสรมใหไทยมเสถยรภาพทางการเมองตอไป31 ดงนน จะเหนไดวา สหรฐฯไดเปลยนแปลงนโยบายจากเดมทสหรฐฯเคยใหความชวยเหลอแกเขาและกลมในชวงสงครามโลกไปสความนงเฉยกบการรฐประหารในไทยนอาจเปนผลมาจากการทรฐบาลของ“กลมปรด”ดาเนนนโยบายทไมสอดคลองกบความตองการของสหรฐฯดวยการจดตงสนนบาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตเมอกนยายนปเดยวกน

ไมแตเพยงการรบรและทาทของสหรฐฯทมตอปรด พนมยงคและกลมของเขาไดเปลยน แปลงไป เหนไดจากปรดประสบความความลมเหลวทจะไดรบการสนบสนนจากสหรฐฯใหเขากลบสอานาจอกครง ตอมา ในปลายเดอนพฤษภาคม 2491 เขามแผนการเดนทางจากสงคโปรไปยงสหรฐฯ ในระหวางการเดนทาง เขาไดแสดงวซาขอเขาสหรฐฯทสถานกงสลสหรฐฯประจาเซยงไฮและทนน เขาไดพบกบนอรแมน เอช. ฮนนาห(Norman H. Hannah)เจาหนาทซไอเอปฏบตหนาทในตาแหนงรองกงสลสหรฐฯ ฮนนาหไดปฏเสธการอนญาตใหเขาเดนทางเขาสหรฐฯดวยการกระชากหนงสอเดนทางไปจากมอเจาหนาทกงสลและขดฆาวซาของเขามใหเขาเดนทางเขาสหรฐฯไดอก32 จะเหนไดวา ทาทของสหรฐฯทมตอปรดและกลมของเขานนมไดเปนไปในลกษณะเหนอกเหนใจเหมอนดงในชวงสงครามโลกครงท 2 อก แมปรดและกลมของเขาจะไดรบความชวยเหลอจากอดตเจาหนาทโอเอสเอสหรอมตรเกาชาวอเมรกนทเคยรวมมอกนในการตอตานกองทพญปนในชวงสงครามโลกกตาม แตเจาหนาทของสหรฐฯทปฏบตงานตามนโยบายใหมของสหรฐฯในสมยประธานาธบดทรแมนนนกลบมปฏกรยาตอปรดและกลมของเขาทแขงกราวและไมเปนมตรอก ดงนน จากสงทปรดและกลมของเขาไดรบการตอบสนองของสหรฐฯ สะทอนใหเหนวา ภายใตบรบทใหมในชวงแรกเรมของสงครามเยนนนสหรฐฯมไดเลอกปรดและกลมของเขาเปนพนธมตรเฉกเชนในชวงสงคราม โลกครงท 2 อกตอไป

31 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Memorandum of Conversation

Howard Palmer and Kenneth P. Landon, 21 December 1947.; Neher, “Prelude to Alliance : The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” p.55-56.

32 ปรด พนมยงค, ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน, หนา 108-109. ปรด พนมยงค ไดบนทกวา ในเวลาตอมาเขาไดทราบวา นอรมน ฮนนาหทางานใหกบซไอเอ และในเวลาตอมา ฮนนาหไดยายจากสถานกงสลสหรฐฯประจาฮองกงไปประจาทสถานเอกอครราชทตกรงเทพฯ โดยฮนนาหมบทบาทสนบสนนใหตารวจจบภรยาและบตรชายของเขาในกรณ “กบฎสนตภาพ”เมอป 2495

70

3.3 การรกคบของ “กลมรอยลลสต”ในฐานะสถาปนกทางการเมอง ภายหลงการรฐประหารเสรจสน คณะรฐประหารจาเปนตองสนบสนนให ควง อภยวงศ

ซงเปนตวแทนของ“กลมรอยลลสต” ขนเปนนายกรฐมนตรและจดตงรฐบาลรอยลลสตเพอการสรางการยอมรบจากสาธารณชนและนานาชาต โดยจอมพล ป. พบลสงครามในฐานะหวหนาคณะรฐประหารไดทาหนงสอมอบอานาจของคณะรฐประหารใหกบรฐบาลควงเพอบรหารประเทศ การมอบอานาจดงกลาวจากคณะรฐประหารไดสรางความพอใจใหกบ“กลมรอยลลสต”มาก จากนน ควงไดประกาศความเปนอสระของรฐบาลรอยลลสตจากคณะรฐประหาร 33 เขาไดจดสรรตาแหนงในคณะรฐมนตรใหกบเชอพระวงศดารง ขนนางในระบอบเกา และอดตนกโทษการเมอง “กลมรอยลลสต”ใหดารงตาแหนงในคณะรฐมนตรมากอยางไมเคยมมากอนนบตงแตการปฏวต 2475 34

ดวยเหตททงสองกลมมเปาหมายทางการเมองทแตกตางกนและมหวาดระแวงระหวางกนจงเปนจดเรมตนของความแตกแยกภายใน“พนธมตรใหม” โดย“กลมรอยลลสต”มความตอง การสถาปนาระบอบการเมองทเพมอานาจใหกบสถาบนกษตรยและทาใหพวกเขามอานาจทางการเมองอยางยงยน อกทงสามารถขจดคแขงทางการเมองของพวกเขาออกไปจากการเมอง ในขณะทจอมพล ป. พบลสงครามและคณะรฐประหารกลบมความตองการกลบสอานาจทางการเมองและไมตองการให“กลมรอยลลสต” เขามาเปนคแขงทางการเมองทพวกเขาเสยงชวตในการใชกาลงเขายดอานาจมา

สาหรบความสมพนธทางการเมองระหวางคณะรฐประหารกบ“กลมรอยลลสต”นน ฝายหลงมไดไววางใจ จอมพล ป. พบลสงคราม อดตแกนนาของคณะราษฎรทเคยปราบปรามการกอกบฎของพวกเขาอยางรนแรงมากอน โดยกรมพระยาชยนาทนเรนทร อดตแกนนาการกบฎของ“กลมรอยลลสต” ผทเคยถกถอดอศรยศและถกคมขงจากการตอตานการปฏวต 2475 และการตอตานรฐบาลจอมพล ป.ในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 ไดรบการปลดปลอยภายหลงสงคราม ตอมา พระองคทรงกาวขนมาเปนผสาเรจราชการฯภายหลงการสวรรคต ในฐานะทพระองคทรงเปนพระราชวงศชนผใหญและมความสนทสนมกบราชสกลมหดลทรงไดแจงกบทตองกฤษเปน

33 ศรกรง, 15 พฤศจกายน 2490. 34 สธาชย ยมประเสรฐ, แผนชงชาตไทย: วาดวยรฐและการตอตานรฐสมยจอมพล ป. พบลสงคราม

ครงท 2 (พ.ศ.2491-2500),หนา 105 -106. เชอพระวงศดารงตาแหนงรฐมนตรหลายคน เชน ม.จ.ววฒนไชย ไชยนต ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช และม.ล.เดช สนทวงศ สวนขนนางในระบอบเกา เชน พระยาศรวสารฯ(เทยนเลยง ฮนตระกล) รวมทงอดตนกโทษการเมอง เชน ม.จ.สทธพร กฤดากร พระยาศราภยพพฒน(เลอน ศราภยวานช) และสอ เสถบตร เปนตน

71

สวนตวเมอกลางเดอนธนวาคม 2490 วา ทรงไมเคยไววางใจ จอมพล ป. และปรด พนมยงคเลย ทรงเหนวา ขณะนนรฐบาลควง อภยวงศท“กลมรอยลลสต”ใหการสนบสนนนนถกคณะรฐประหารครอบงา ทรงมความคดตองการกาจดจอมพล ป.35 ดงนน ความแตกแยกระหวาง“พนธมตรใหม”เหนไดจากรฐบาลควง และ“กลมรอยลลสต” มความตองการรางรฐธรรมนญฉบบใหมขนเพอจดสรรอานาจทางการเมองใหกบสถาบนกษตรยและทาใหพวกเขาใหมอานาจทางการเมองอยางลกซง ตลอดจนตองการกาจดคณะรฐประหารใหออกไปจากการเมองดวยกตการการเมองทพวกเขาจะรงสรรคขนตอไป

แมในชวงดงกลาว คณะรฐประหารจะอยเบองหลงฉากการเมองอยางเงยบๆราวกบเปนผค

มครองรฐบาลควง อภยวงศกตาม แตพวกเขาไดเรมรบรถงการเรมถกหกหลงจาก“กลมรอยลลสต”ทจะกดกนใหพวกเขาออกไปจากการเมอง พวกเขาจงไดปลกกระแสการตอตานรฐบาลควงดวยการแจกจายใบปลวไปตามสถานทราชการและสาธารณะโจมตควงและ“กลมรอยลลสต”วา มความตองการทาลายจอมพล ป. ดวยการพยายามทาใหพนจากอานาจ36 แมรฐบาลควงจะถกโจมตแตดวยความสามารถของควงในการพดหาเสยงและความชวยเหลอทางการเงนจากพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”ผมความมงคง สงผลใหการเลอกตงในปลายเดอนมกราคม 2491นน พรรคประชาธปตยไดรบการเลอกตงมากทสด คอ ประมาณ 50 คน จากจานวน 99 คน37 จากนน ตนเดอนมนาคม สหรฐฯและองกฤษไดใหการรบรองรฐบาลควงทมาจากการเลอกตงและตดตามดวยประเทศอนๆใหการรบรองรฐบาลในเวลาตอมา 38

ชยชนะในการเลอกตงในตนป 2491 ของพรรคประชาธปตยทไดรบความชวยเหลอจากพระราชวงศและ “กลมรอยลลสต”เปนเสมอนการประกาศอสระจากการครอบงาของคณะรฐประหาร พวกเขามความมนใจในการควบคมการเมองและกลไกลทางการเมองผานสภาผแทนราษฎร วฒสภาและรฐบาลแทนคณะรฐประหารมากขน จากนน โครงการคนอานาจทางการเมองและเศรษฐกจกลบสสถาบนกษตรยกไดเรมตนขน รฐบาลควง อภยวงศไดออก

35 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p. 49. 36 สธาชย ยมประเสรฐ, แผนชงชาตไทย: วาดวยรฐและการตอตานรฐสมยจอมพล ป. พบลสงคราม

ครงท 2 (พ.ศ.2491-2500), หนา 124-125. 37 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State,

“Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-31 January 1948”; Coast, Some Aspects of Siamese Politics, p. 44.

38 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p. 60.; Frank C. Darling, Thailand and the United States (Washington D.C.: Public Affaires Press, 1965), p. 63.

72

กฎหมายคนทรพยสนและใหความเปนอสระแกสานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยทเปนแหลงผลประโยชนสาคญกลบคนสสถาบนกษตรยอกครงหลงจากทหนวยงานดงกลาวเคยถกคณะราษฎรโอนมาเปนของรฐบาลหลงการปฏวต 247539 จากนน พวกเขาไดเปดการรกทางการเมอง ดวยการเรมตนออกแบบระบอบการเมองตามสงทพวกเขาตองการอกครงเพอสถาปนาระบอบการเมองททาใหพระมหากษตรยทรงมพระราชอานาจทางการเมองและทาให“กลมรอยลลสต”มความไดเปรยบในทางการเมองกวากลมการ เมองอนๆ โดยเฉพาะอยางยงการกาจดคณะรฐประหารทเปนคแขงทางการเมองทจะสรางอปสรรคใหกบพวกเขาในการครองอานาจทางการเมองอยางถาวรใหออกไปจากระบอบการเมองทพวกเขาใฝฝนผานการจดตงสภารางรฐธรรมนญ40 ขนเพอดาเนนการรางรฐธรรมนญฉบบใหมอนจะสรางกตกาทางการเมองทสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ไดเปรยบขน

สาระสาคญในรางรฐธรรมนญฉบบใหมซงตอมา คอ รฐธรรมนญบบ 2492 หรอรฐธรรมนญฉบบรอยลลสตเปนการออกแบบทพยายามสถาปนาการเมองทใหอานาจแกสถาบนกษตรยและสรางความไดเปรยบทางการเมองใหกบ “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยมาก เชน ในรางรฐธรรมนญทพวกเขารงสรรคขนนนจะเปนครงแรกในประวตศาสตรทมการประกาศชอระบอบการเมองทพวกเขาตองการขนวา“การปกครองระบอบประชาธปไตยมพระมหากษตรยเปนประมข” จากนน พวกเขาใหบญญตใหพระมหากษตรยทรงมพระราชอานาจสวนพระองคตามพระราชอธยาศยในทางการเมอง เชน การกาหนดใหมคณะองคมนตรและสมาชกวฒสภาทมมาจากพระราชอานาจทพระมหากษตรยทจะทรงเลอกและแตงตงประธานองคมนตร องคมนตร ตลอดจนทรงมพระราชอานาจในการทรงเลอกและแตงตงสมาชกวฒสภาทงหมดไดอยางอสระโดยมเพยงประธานองคมนตรเปนผสนองพระบรมราชโองการ การใหพระองคทรงมพระราชอานาจอานาจทางการทหารดวยการกาหนดใหทรงเปนผบงคบบญชาสงสดของทหารทงปวง ตลอดจนใหพระองคทรงมพระราชอานาจในการสถาปนาฐานนดรศกด เปนตน ในขณะท ราง

39 พอพนธ อยยานนท, “สานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยกบบทบาทการลงทนทางธรกจ”

สานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2549.; สมศกด เจยม ธรสกล, “สานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย คอ อะไร” ฟาเดยวกน 4, 1 (2549): 67-93.

40 โปรดดรายชอสภารางรฐธรรมนญ ใน คาอธบายรฐธรรมนญ พทธศกราช 2475-2495, หยด แสงอทย (พระนคร: โรงพมพชสน, 2495), หนา 224-232.; แถมสข นมนนท, “50 ป พรรคประชาธปตยกบการเมองไทย,” 2539, หนา 51-52. คณะผรางรฐธรรมนญนประกอบดวยสมาชก 9 คน คอ เจาพระยาศรธรรมาธเบศ พระยาศรวสารวาจา พระยาเทพวทรพหลศรตาบด พระยาอรรถการยนพนธ หลวงประกอบนตสาร ม.ร.ว.เสนย นายสวชช พนธเศรษฐ และเพยร ราชธรรมนเทศ โดยคณะผรางรฐธรรมนญสวนใหญเปนขนนางในระบอบเกาและนกกฎหมายทเปน“กลมรอยลลสต”

73

รฐธรรมนญฉบบดงกลาวกลบการพยายามจากดอานาจของคณะรฐประหารออกไปจากการเมอง ดวยการหามขาราชการประจาเปนสมาชกวฒสภาและสมาชกสภาผแทนราษฎร อกทง ขาราชการประจาเปนรฐมนตรมได ซงสงผลใหคณะรฐประหารถกกดกนออกไปจากการเมอง41

ในสายตาของทตตางประเทศอยางสแตนตน ทตสหรฐฯ ไดบนทกความเหนของเขาตอผลการรงสรรคระบอบการเมองของ“กลมรอยลลสต”ผานรางรฐธรรมนญใหมวา รางรฐธรรมนญฉบบใหมไดฟน ฟอานาจใหกบพระมหากษตรย และรางรฐธรรมนญดงกลาวประสบความสาเรจในอาพรางอานาจทางการเมองของพระมหากษตรยทเคยเหนอยางชดเจนในรฐธรรมนญฉบบ 2490 ใหแทรกลงอยางลกซงยากแกการสงเกตพบ เขาเหนวาแนวความคดในการเพมอานาจทางการเมองใหกบสถาบนกษตรยในการควบคมการเมองไทยนนคลายคลงกบสงทพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯทรงเคยมพระราชดารทางการเมองถงการปกครองในอดมคตททรงมพระราชประสงคไวเมอกอนการปฏวต 247542 ทามกลางการรกคบทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”ในการยดอานาจกรเมองจากคณะรฐประหาร สแตนตน ทตสหรฐฯไดตงขอสงเกตถงเปาหมายทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”วา พวกเขามแผนการทางการเมองทไปไกลเกนกวาจะใหการสนบสนนคณะรฐประหารดงเดมแลว43

ไมแตเพยง “กลมรอยลลสต”จะเขาครอบงาการออกแบบระบอบการเมองทอานวยใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ใหเปนตวแสดงทางการเมองสาคญแตเพยงกลมเดยว ดวยการกดกนคณะรฐประหารออกจากการเมองเทานน แตพวกเขายงมงสรางระบอบการเมองทไมประนประนอมกบความคดอนๆในสงคมไทย เชน เสรนยม โดยเฉพาะอยางยงสงคมนยม ดวยเหตท พวกเขาไมใหสนใจปญหาความเดอดรอนของประชาชนในภมภาค ทาใหสมาชกสภาผแทนฯจากภาคอสานไมพอใจรางรฐธรรมนญฉบบใหมของ“กลมรอยลลสต”อยางมาก สแตนตน ทตสหรฐฯเหนวา “กลมรอยลลสต”สนใจแตเพยงประโยชนจากการยดกมอานาจทางการเมองภายใตกตกาทเขาออกแบบขนใหมากทสด เพอทาใหพวกเขามอานาจไดอยางมนคง ดวยการจดตงพรรคการเมองของพวกเขาชอ พรรคกษตรยนยมตามแนวคดของพวกตนขน เพอเขาชงชยทาง

41 มกดา เอนกลาภากจ, “รฐธรรมนญและสถาบนทางการเมอง: ศกษารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พทธศกราช 2492,” (วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542) . 42 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State,

“Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 January 1948”. 43 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State,

“Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-31 January 1948”.

74

การเมองรวมกบพรรคประชาธปตยเพอใหพวกเขาสามารถครองเสยงในสภาผแทนฯใหไดมากทสดเทาทจะทาได44

3.4 แผนการใหญทางการเมองของ “กลมรอยลลสต”

สถานการณการเมองหลงการรฐประหาร 2490 ทาให “กลมรอยลลสต”กลบขนมาเปนตว

แสดงทางการเมองทสาคญ และทาให“กลมรอยลลสต”มสวนสาคญในการออกแบบระบอบการเมองทอานวยประโยชนใหพวกเขากลายเปนตวแสดงทางการเมองหลกและการสนบสนนความมงคงทางการเมองใหกบสถาบนกษตรยและพวกตน แตความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต”มไดมงใหการสนบสนนราชสกลมหดลเพยงราชสกลเดยว เนองจาก“กลมรอยลลสต”ขณะนนมไดมความเปนเอกภาพ ทาให “กลมรอยลลสต”สาคญทนาโดยควง อภยวงศและพรรคประชาธปตยทเปนรฐบาลนนมมนใจในอานาจตอรองและมความอสระในการตดสนใจทจะเลอกสนบสนนราชสกลใดใหมอานาจในราชสานกได เนองจาก ขณะนนผลการสบสวนกรณสวรรคตมแนวโนมทจะสามารถตงสมมตฐานผตองสงสยทจะตองรบผดชอบตอการสวรรคตฯไดแลว ทาใหควง ในฐานะนายกรฐมนตรมความตองการเปดเผยผลการสอบสวนนออกสสาธารณชนซงจะทาใหเกดการเปลยนแปลงในราชสานกอยางใหญหลวง

ดวยเหตน พรรคประชาธปตยและ“กลมรอยลลสต”มอทธพลและเปนตวแปรสาคญทจะกาหนดทศทางการเมองของราชสานกในขณะนน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา ควง อภยวงศ ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชมแผนการแตกหกกบคณะรฐประหาร โดยพวกเขามแผนการสนบสนนใหพระองคเจาจมภฏฯจากราชสกลบรพตรขนครองราชยแทนราชสกลมหดล เนองจาก ขณะนนยงไมมการบรมราชภเษกผใดใหเปนพระมหากษตรยอยางเปนทางการ และพวกเขามตองการฟนฟอานาจของพระมหากษตรยทมอยกอนการปฏวต 2475ใหกลบมาอกครงเพอสรางอานาจนาทางการเมองทยงยนใหแกพวกเขาเพอทาใหกลมของเขากลายเปนแกนนาของ“กลมรอยลลสต”ทงมวลพรอมกบเปนผนาของประเทศ ดวยแผนการหมนกลบระบอบการเมองของควงทาใหจอมพล ป. พบลสงครามในฐานะหวหนาคณะรฐประหารคดคานแผนทางการเมองดงกลาวอยางหนกทาใหจอมพล ป.ตองหนกลบไปเปนพนธมตรกบ“กลมปรด” เพอ

44 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251,” Summary of Political events in

Siam January 1948”; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 11 February 1949. ผไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ป 2491ในนามของพรรคกษตรยนยม คอ ร.ท. สมพนธ ขนธะชวนะ ส.ส.นครราชสมา (สธาชย ยมประเสรฐ, แผนชงชาตไทย: วาดวยรฐและการตอตานรฐสมยจอมพล ป. พบลสงคราม ครงท 2 (พ.ศ.2491-2500), หนา 435).

75

รวมกนขบไลควงและยตแผนการของ“กลมรอยลลสต” ตอมา แมคโดนล อดตโอ.เอส.เอส.และมความคนเคยกบปรด พนมยงคไดแจงขาวตอ สแตนตน ทตสหรฐฯวา จอมพล ป.ไดสงผแทนมาแจงกบเขาวา จอมพล ป.มความคดทจะจดตงรฐบาลผสมระหวางปรด พนมยงคและพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดกบกลมของเขาเพอกนควงทไดรบการสนบสนนจาก“กลมรอยลลสต”ออกไปจากการจดตงรฐบาล เนองจาก จอมพล ป.ตองการคดคานแผนการของ“กลมรอยลลสต” ทจะสถาปนาพระมหากษตรยพระองคใหม รายงานของสถานทตสหรฐฯบนทกตอไปวา ควงตองการจะเปดเผยถงบคคลทจะตองรบผดชอบตอการสวรรคต สแตนตนเหนวา การเปดเผยดงกลาวจะทาใหเกดการเปลยนแปลงในราชสานกอยางสาคญ ตอมา แลนดอน เจาหนาทกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯทวอชงตน ด.ซ. ผคนเคยกบการเมองไทยเหนวา แมจอมพล ป.และปรดจะเปนคปรปกษทางการเมองกนภายในคณะราษฎร แตทงคแสดงการคดคานการรอฟนอานาจของพระมหากษตรย แลนดอนวเคราะหวา ทงจอมพล ป.และปรดไมมปญหากบพระมหากษตรยพระองคปจจบน เพราะขณะนนพระองคทรงพระเยาวและไมมฐานอานาจการเมอง45

ทามกลางการดาเนนการแผนการใหญของ“กลมรอยลลสต” สถานทตสหรฐฯรายงานวา ในตนเดอนกมภาพนธ 2491 มสมาชกคณะราษฎรจานวนหนงไดมาปรกษาจอมพล ป. พบลสงครามถงความกงวลการขยายอทธพลทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”ทอยเบองหลงรฐบาลควง อภยวงศ ทาใหคณะราษฎรตองการใหจอมพล ป. กบปรด พนมยงครวมมอกนตอตานแผนทางการเมองดงกลาว46 ตอมามการจดประชมรวมกนระหวางคณะราษฎรกบคณะรฐประหารหลายครงภายในเดอนกมภาพนธเพอไกลเกลยความขดแยงอนเกดจากการรฐประหาร 2490 และผนกกาลงเพอตอตานแผนการใหญของควงและ“กลมรอยลลสต”ทจะการฟนฟระบอบสมบรณาญาสทธราชยขนใหมซงพล ต.อ.เผา ศรยานนทแกนนาคนหนงของคณะรฐประหารและนายทหารผใกลชดกบจอมพล ป.และคณะราษฎรเหนวา แผนการดงกลาวเปนการชงอานาจทางการเมองไปจากคณะรฐประหารและทาลายคณปการทางการเมองตางๆทงหมดทคณะราษฎรได

45 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State,

“Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-31 January 1948”; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 5 February 1948.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Landon to Butterworth, 20 February 1948.

46 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 9 February 1948.

76

สรางมาตงแตหลงการปฏวต 2475 ใหมลายลง47 คณะรฐประหารตองการใหมแกไขรฐธรรมนญฉบบใหมทถกรางขนจาก“กลมรอยลลสต”และสงการใหมการสอดสองความเคลอนไหวทางการเมองของ “กลมรอยลลสต”48

แมวา คณะราษฎรและคณะรฐประหารจะพยายามกดดนควง อภยวงศและ“กลมรอยลลสต” ออกไปจากจดตงคณะรฐมนตรเพอเปดโอกาสใหจดตงรฐบาลผสมระหวางจอมพล ป. พบลสงครามกบปรด พนมยงคและพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด แตควงมความมนใจการสนบสนนทางการเมองจาก“กลมรอยลลสต”ทมมากกวาแรงกดดนดงกลาว49 ตอมา เมอควงไดรบชยชนะการเลอกตงเมอปลายเดอนกมภาพนธ 2491 ทามกลางแรงกดดนจากคณะราษฎรและคณะรฐประหารกตาม แตเขายงคงไดรบการสนบสนนจากสถาบนกษตรยผานจากอภรฐมนตร(หรอองคมนตรในเวลาตอมา)และจาก“กลมรอยลลสต”ในวฒสภาทพระมหากษตรยทรงแตงตงทงหมดกบสมาชกสภาผแทนฯของพรรคประชาธปตยในสภาผแทนฯทาใหเขาสามารถจดตงรฐบาลของเขาไดสาเรจ 50 ในขณะเดยวน ทาทของกรมพระยาชยนาทฯ ในฐานะผสาเรจราชการฯ ยงคงทรงไมพอพระทยตอจอมพล ป. และทรงไมเหนกบความคดของจอมพล ป.ในการฟนฟคณะราษฎรทเคยโคนลมอานาจของสถาบนกษตรยใหกลบมาทาทายพวกเขาอกครง51

47 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State,

“Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 1-15 February 1948”.มการประชม คณะราษฎรและคณะรฐประหารทบานของร.ท.ขนนรนดรชยหลายครง สมาชกทเขารวมประชม เชน พล ท. พระประศาสนพทยทธ พล ท. มงกร พรหมโยธ พล ท. ประยร ภมรมนตร และหลวงนฤเบศมานตย ในการประชมครงหนงเมอ 14 กมภาพนธ ไดมความพยายามไกลเกลยความขดแยงทเกดขนจากการรฐประหาร 2490 และยนยนหลกการของการปฏวต 2475 ตอไป โดยผแทนของคณะรฐประหาร คอ พล ต.อ.เผา ศรยานนท พล ต.ท.ละมาย อทยานานนท และนายทหารระดบกลางอก 6 คน โดย พล ร.ต.สงวร สวรรณชพ สมาชก คณะราษฎรคนหนงทเขาประชมไดบนทกการประชมทนาโดยพล ท.มงกร พรหมโยธ พล ต.อ.เผา และ พล ต.ท.ละมาย วา “แลเสยงทคณเผา คณละมายวา นายควงไปไมรอด เดนกบพวกเจา 100% ” (อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516, [กรงเทพฯ : โรงพมพชวนพมพ],หนา 159)

48 หจช.สร. 0201.18/5 สานกงานโฆษณาการคดและตดขาวหนงสอพมพ (เมษายน – กนยายน 2492).;เกยรตศกด, 20 กมภาพนธ 2492.

49 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 17 February 1948 .

50 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, “Fortnightly Summary of Political event in Siam for the Period 16-29 February 1948”.

51 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Memorandum of Conversation Prince Rangsit and Stanton, 10 March 1948.

77

3.5 จอมพล ป.กบการลมแผนทางการเมองของ “กลมรอยลลสต” เมอการกดดนของคณะราษฎรและคณะรฐประหารทมตอความเคลอนไหวและแผนการ

ทางการของควง อภยวงศและ“กลมรอยลลสต”ไมไดผล เนองจาก ควงมความไดเปรยบเหนอกวาในฐานะผทจะกาหนดอนาคตของสถาบนกษตรยใหไปในทศทางใด ทาใหพวกเขาไดรบการสนบสนนจากกลมราชสกลและพระราชวงศทตองการมอานาจในราชสานกใหมหรอคงยงมอานาจตอไป ควงและ“กลมรอยลลสต”ยงคงเดนหนาออกแบบระบอบการเมองดวยการรางรฐธรรมนญใหมทเพมอานาจใหสถาบนกษตรย และทาใหพวกเขาไดเปรยบในการแขงขนทางการเมอง ตลอดจนการกาจดคแขงใหออกไปจากการเมอง

ในทสด เมอคณะรฐประหารยนคาขาดใหควง อภยวงศในฐานะนายกรฐมนตรลาออกในวนท 6 เมษายน 2491 ทนท การยนคาขาดขบไลรฐบาลควงท“กลมรอยลลสต”ใหการสนบสนนลงจากอานาจครงน สถานทตสหรฐฯรายงานวา เหตการณดงกลาวสรางความไมพระทยใหกบกรมพระยาชยนาทฯ ผสาเรจราชการฯเปนอยางมาก โดยทรงพยายามใหความชวยเหลอควงดวยการทรงไมรบจดหมายลาออก และทรงสงการใหวฒสภามมตใหระงบการลาออกของควงเพอทาทายอานาจของคณะรฐประหารแตความพยายามของพระองคไมเปนผล ทาใหทรงบรพาทยจอมพล ป. พบลสงครามและคณะรฐประหารวา “ปญหาทางการเมองเกดจากทหารและนกการเมองทชวราย” ทรงกลาววา รฐบาลของจอมพล ป. และคณะรฐประหารจะตองถกโคนลมลง สถานทตรายงานตอไปวา ทรงมแผนการทใชฐานกาลงทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในรฐสภาทงสมาชกวฒสภาททรงแตงตงและสมาชกสภา ผแทนฯของพรรคประชาธปตยดาเนนการตอตานรฐบาลตอไป52

การกลบเขามอานาจของจอมพล ป. พบลสงครามสรางความไมพอใจใหกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” อยางมาก แตกลบไมไดรบการตอตานจากประเทศมหาอานาจอยางรนแรงเหมอนการรฐประหาร 2490 อก เนองจาก ประเทศตางๆมความวตกกบผลประโยชนทประเทสของตนอาจไดรบการกระทบกระเทอนหากไมใหการรบรองรฐบาลจอมพล ป. สาหรบองกฤษมความกงวลเรองการสงขาวตามขอตกลงสมบรณแบบกบไทยวาจะไดรบผลกระทบ สวนฝรงเศสกงวลเรองดนแดนในอนโดจนทไทยคนใหกบฝรงเศสจะกลายเปนประเดนความขดแยงระหวางกนขนอก สวนสหรฐฯวตกวาหากไมรบรองรฐบาลใหมจะทาใหสหภาพโซเวยตเทานนทม

52 NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State , 7

April 1948.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 8 April 1948.; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Memorandum of Conversation Prince Rangsit and Stanton, 9 April 1948.

78

ความสมพนธกบไทย ดงนน สหรฐฯเหนวาการไมรบรองรฐบาลจอมพล ป.จะสรางปญหาทไมจาเปนตามมามากกวา ไมกวนตอมา เมอรฐบาลจอมพล ป.ไดรบการลงมตรบรองจากรฐสภาและมการประกาศการดาเนนการตามพนธสญญานานาชาตดงเดม การประกาศดงกลาวทาใหมหาอานาจตางๆลวนรบรองรฐบาลจอมพล ป.ทนท 53 ควรบนทกดวยวานโยบายของสหรฐฯทวอชงตน ด.ซ. ในชวงสงครามเยนไดเปลยนแปลงจากชวงสงครามโลกครงท 2 ซงในอดต สหรฐฯเคยตอตานรฐบาลจอมพล ป.มาเปนการใหการรบรองรฐบาลของเขา เนองจาก ชวงเวลาดงกลาว สถานการณการตอสระหวางกกหมนตงกบพรรคคอมมวนสตจนมแนวโนมทฝายแรกกาลงเสยเปรยบ ทาใหสหรฐฯมความตองการมอทธพลตอไทยเพอทาใหไทยรวมมอกบสหรฐฯในการตอตานคอมมวนสตในเอเชยมผลทาใหสแตนตน ทตสหรฐฯทเคยแสดงการตอตานจอมพล ป. ไดเปลยนทาททเคยแขงกราวมาเปนการกลาวชนชมจอมพล ป.ซงเปลยนแปลงไปตามทศทางของนโยบายใหมของสหรฐฯวา จอมพล ป.มความเปนผนาและใหการสนบสนนสหรฐฯ54

แมรฐบาลควง อภยวงศจะพนจากอานาจไป แตคณะกรรมการรางรฐธรรมนญใหมของ “กลมรอยลลสต”ยงคงทางานตอไป เนองจาก จอมพล ป. พบลสงครามมไดลมเลกรฐธรรมนญฉบบ 2490 ลมเลกรฐสภา และคณะกรรมการรางรฐธรรมนญใหมท“กลมรอยลลสต”สนบสนนการจดตง เนองจาก จอมพล ป.อาจจะเชอมนวา เขาจะสามารถควบคมสมาชกสภาผแทนฯไดและอาจมความวตกวา หากลมเลกรฐธรรมนญจะทาใหรฐบาลของเขาตองกลบไปเผชญหนากบการไมไดรบการรบรองจากนานาชาตอก ตอมา บางกอกโพสต( Bangkok Post) ไดรายงานวา “กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยยงคงมอทธพลในการรางรฐธรรมนญฉบบใหม ซงแนวโนมของสาระในรฐธรรมนญนนจะสกดกนการมอานาจทางการเมองของคณะรฐประหาร55 แม จอมพล ป. นายกรฐมนตรคนใหมไดเสนอให คณะกรรมการรางรฐธรรมนญท“กลมรอยลลสต”ใหการสนบสนนใหยดถอรฐธรรมนญ 2475 เปนแบบในการรางกตาม56 แตการดาเนนการรางรฐธรรมนญภายใตแนวคดของ“กลมรอยลลสต” ยงดาเนนไปในทศทางทเพมอานาจใหกบสถาบนกษตรยและสรางความไดเปรยบทางการเมองใหกบ“กลมรอยลลสต”ตอไป

53 Mahmud, The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup, p. 67-68. 54 Kullada Kesboonchoo Mead, “A revisionist history of Thai-U.S. relation,” Asian Review 16

(2003), p. 52. 55 Bangkok Post, 10 April 1948. 56 นครสาร, 27 เมษายน 2491.

79

3.6 รฐบาลจอมพล ป.กบความลมเหลวในการเปดไมตรกบ “กลมปรด” การกลบมาเปนนายกรฐมนตรอกครงของจอมพล ป. พบลสงครามในครงน เขาไดรบ

ความชนชมจากมหาอานาจตะวนตก เนองจาก เขาไดประกาศยอมรบและทาตามพนธสญญาตางๆทไทยไดเคยตกลงกบนานาชาต ใหการสนบสนนสหประชาชาต และทสาคญรฐบาลของเขาประกาศความตองการทจะมความสมพนธทแนบแนนกบสหรฐฯ57 อยางไรกตามรฐบาลของเขายงคงตองเผชญหนากบการตอตานจากปรปกษทางการเมองหลายกลม เชน “กลมรอยลลสต” และ“กลมปรด” ไมแตเพยง ความขดแยงระหวางกลมเทานน แตยงม ความขดแยงระหวางกองทพและภายในกองทพบก มผลทาใหรฐบาลของเขาในชวง 2491จนถง 2494 ถกตอตานจากกลมตางๆอยางมาก

การทาทายอานาจรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามครงแรก ซงตอมาเรยกวา “กบฏเสนาธการ” ไดเรมกอตวขนในกลางป 2491 ไมกเดอนหลงจากทเขาดารงตาแหนงนายกรฐมนตรการตอตานรฐบาลเกดจากความรวมมอระหวาง “กลมปรด” กบ“กลมรอยลลสต”ทเคยรวมมอกนใน“ขบวนการเสรไทย” ในชวงสงครามโลกครงท 2 58 ซไอเอไดรายงานวา แผนการรฐประหารดงกลาววาม 2 วธ คอ การใชกาลงทหารจากกรมปนตอสอากาศยานภายใตการสงการของพล.ท.ชต มนศลป สนาดโยธารกษ เพอจบกมนายกรฐมนตรและแกนนาคณะรฐประหารและแผนทสอง คอ การใชกาลงโดยตรงตอคณะรฐมนตรของจอมพล ป.ทงหมด หากแผนการสาเรจจะมการจดตงรฐบาลผสมระหวาง“กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต” 59 อยางไรกตาม แผนการรฐประหารดงลาวไมประสบความสาเรจ เนองจากรฐบาลรความเคลอน ไหวลวงหนาจงทาการจบกม

57 “Department of State Policy Statement on Indochina, 27 September 1948” in Foreign

Relations of the United States 1948 Vol.6, (Washington: Government Printing Office, 1974), p. 47.; แถมสข นมนนท, “ขบวนการตอตานอเมรกา สมยจอมพล ป. พบลสงคราม,” ใน รวมบทความประวตศาสตร 2 (มกราคม 2524): 50.

58 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP79-01082A000100010020-7, 11-17 May 1948, “Intelligence Highlights”.

59 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R002100340008-7,1 December 1948, “Operational Plans of the Abortive Countercoup d’etat Group” รฐบาลชดใหมตามรายงานฉบบนระบวาพล.ท.ชต มนศลป สนาดยธารกษ จะดารงตาแหนงนายกรฐมนตร โดยมควง อภยวงศเปนรองนายกฯ ทว บญยเกตเปนรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตร ดเรก ชยนามเปนรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ และประภาศ วฒนสารเปนรฐมนตรชวยมหาดไทยแตเมอแผนรฐประหารลมเหลว ควง อภยวงศถกจบตามองจากรฐบาลเปนอยางมาก

80

ผเกยวของเมอ 1 ตลาคม 2491 ตดหนาแผนรฐประหารจะเกดขน60 จากนน รฐบาลไดนากาลงทหารไปเฝาทหนาสถานทตองกฤษและสหรฐฯเพอปองการกลมผเกยวของหลบหนเขาไปในสถานทต61 สถานทตสหรฐฯเหนไดวา เสถยรภาพทางการเมองของจอมพล ป.ในฐานะนายกรฐมนตรครงนหางไกลจากในชวงสงครามโลกครงท 2 มาก62

ทามกลางความขดแยงหลายดานทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตองเผชญทงจาก “กลมปรด” และ “กลมรอยลลสต” แตจอมพล ป. เลอกทจะมไมตรกบปรด พนมยงคอดตมตรเกาเมอครงปฏวต 2475เพอรวมมอในการตอตานการขยายอานาจของ “กลมรอยลลสต” ตนเดอนกมภาพนธ 2492 จอมพล ป. ไดแถลงขอความผานวทยทสอถง “กลมปรด”วา ปรด คอ สมาชก

60 ในทางเปดเผยนน นายทหารสาคญทเกยวของ คอ พล.ต.สมบรณ ศรานชตและพล.ต.เนตร เขมะ

โยธน แตจากรายงานจากสถานทตสหรฐฯไดรายงานวา การพยายามรฐประหารครงน มกลมทเกยวของ คอ “กลมรอยลลสต” นาโดยพล.ท.ชต มนศลป สนาดโยธารกษ เปนแกนนา และมควง อภยวงศ พ.ท.รวย อภยวงศ และพระองคเจาภาณพนธฯเขารวม และกลมท 2 คอ “กลมปรด” ม พล.ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด พล.อ.อดล อดลเดชจรส ดเรก ชยนาม หลวงอรรถกตต พล.ร.ต.สงวร สวรรณชพ หลวงนฤเบศมานต พล ร.ท.ทหาร ขาหรญ พ.ต.อ. บรรจงศกด ชพเปนสข พ.ต.ต.จาเนยร วาสนาสมสทธ พ.ต.ต.หลวงสมฤทธสขมวาท พล.ต.เนตร เขมะโยธน โดยมปรด พนมยงคอยเบองหลง (NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Bangkok to Secretary of State, 7 October 1948.) จากบนทกของตารวจนายหนงเชอวา “กลมปรด”ตดตอกบพล.ต.หลวงสรานชตและพล.ต.เนตร ผาน ร.ต.ต สจตร สพรรณวฒน อดตนกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง ภายหลงพายแพ ร.ต.ต.สจตร หนกลบไปหาปรดทจน (โปรดด พล.ต.ต.อารง สกลรตนะ, ใคร เผาไมด วา อตร., หนา 52-53). ซงสอดคลองกบบนทกของปรดไดบนทกถงเหตการณนวา“...คนทหลบหนการจบกม[กรณ “กบฎเสนาธการ”]มาได ไดสงตวแทนมาหาขาพเจาเพอวางแผนกอการอภวฒนโคนลมรฐบาลปฏกรยาอกครงหนง[กรณ “กบฎวงหลวง” ]…” (ปรด พนมยงค, ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน, หนา 112-116. โดยพล.ท.ชต มนศลป สนาดโยธารกษนนมความสนทกบควง มานาน เมอพ.ท.รวย ถกรฐบาลจอมพล ป.จบกมในเหตการณครงน พระองคเจาภาณพนธฯไดออกมาคดคานการจบกมดงกลาว (NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, “Political Survey of the First Six Months of the Phibun Regime May-October 1948,” 22 November 1948).

61 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Bangkok to Secretary of State , 7 October 1948.

62 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, “Political Survey of the Frist Six Months of the Phibun Regime May-October 1948,” 22 November 1948.

81

แรกเรมของคณะราษฎรและเปนเพอนเขา เขาตองการใหปรดกลบมารวมงานกบรฐบาลเพอใหการเมองมความเปนเอกภาพ 63

ทามกลางชวงเวลาทคณะรฐประหารไมสามารถควบคมกลไกลทางการเมองตามรฐธรรมนญได “กลมปรด”ยงคงทาทายอานาจรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตอไป ประกอบกบ“กลมรอยลลสต”สามารถยดกมกลไกลทางการ เมองทสาคญเอาไวได อกทงพวกเขากาลงสรางระบอบการเมองทจะเออประโยชนใหกบสถาบนกษตรยและพวกเขาใหไดเปรยบทางการเมองอยางถาวรเหนอกลมตางๆแมกระทงคณะรฐประหารผานการรางรฐธรรมนญใหมทจากดคณะรฐประหารใหออกไปจากการเมอง ทาใหจอมพล ป. มความตองการรวมมอกบปรด พนมยงคและกลมของเขาเพอตอสกบ“กลมรอยลลสต” แตความรวมมอระหวางกนไมประสบความสาเรจ เนองจาก ปรดและกลมมแผนการตรงกนขามกบความตองการของจอมพล ป.64 ตนเดอนกมภาพนธ 2492 กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดรายงานวา ปรดไดเดนทางกลบเขามาในไทยเปนครงแรกหลงการรฐประหาร 2490 แตมไดมงมาเพอเจรจากบจอมพล ป. แตเขามาเพอทวงอานาจคนจากจอมพล ป.65 ไมกวนจากนน เมอรฐบาลไดลวงรความเคลอนไหวตอตานรบบาลของปรดและกลมทาใหจอมพล ป.ออกแถลงการณทางวทยเพอเตอนความเคลอนไหวดงกลาว66

63 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State , 8

February 1949. 64 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79-01082A000100020022-4, 9–15

February 1949, “Intelligence Highlights No.39”; NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 9 February 1949. สถานทตสหรฐฯและซไอเอรายงานตรงกนวา แกนนาคนหนงของ“กลมปรด”แจงวา จอมพล ป. พบลสงครามไดสงผแทนไปพบกบแกนนาของกลมเพอขอใหพวกเขากลบมารวมมอกบจอมพล ป. โดยพวกเขาตความวา การสงสญญาณของจอมพล ป.ผานวทยในตนเดอนกมภาพนธ 2492 คอ ความพยายามสอกบพวกเขาถงความตงใจของจอมพล ป.ทมตอปรด พนมยงคและกลม อยางไรกตาม ขอเสนอจากจอมพล ป.ไมสามารถตกลงกนไดเปนมตของ“กลมปรด” ได

65 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Reed to Butterworth, “Siam Politics,” 9 February 1949.

66 จอมพลป. พบลสงครามไดแถลงผานวทยเมอ 12 กมภาพนธ 2492 ในหวขอ “ประเทศจะมจลาจลหรอไม” โดยแถลงการณดงกลาวไดเปรยบเทยบไทยกบประเทศเพอนบานทมเหตการจราจลและประเทศไทยกกาลงจะมขน และเมอ 16 กมภาพนธ 2492 เรอง “สถานการณของโลกเกยวกบการจลาจลในประเทศอยางไร” เนอหากลาวถงอนตรายของคอมมวนสตทเขาแทรกซม(สมทร สรกขกะ, 26 การปฏวตไทยและรฐประหาร สมย 2089 ถง 2507, หนา 447).

82

เมอการเจรจาระหวางกนไมเปนผลและมแนวโนมจะเกดความรนแรงขน รฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามไดขออนมตตอ กรมพระยาชยนาทฯ ผสาเรจราชการฯเพอประกาศภาวะฉก เฉน แตผสาเรจราชการฯและพระราชวงศทรงไมเหนดวยกบการประกาศภาวะฉกเฉนของรฐบาล เนองจาก พวกเขาไมตองการใหจอมพล ป.มอานาจเดดขาดจากการประกาศภาวะฉก เฉน67 อยางไรกตาม ในทสดรฐบาลสามารถประกาศภาวะฉกเฉนไดสาเรจ และนาไปสการจบกม“กลมปรด”ไดบางสวน68 แตกระนน ปรด พนมยงคยงคงเดนหนาแผนการกลบสอานาจตอ ไปดวยการขอความชวยเหลอจากรฐบาลกกหมนตง เนองจากจนไมพอใจรฐบาลจอมพล ป. และตองการสนบสนนการโคนลมรฐบาล69 ไมแตเพยง ความไมพอใจของรฐบาลกกหมนตงตอการกลบมาเปนนายกรฐมนตรของจอมพล ป.เทานน แตยงไดสรางความไมพอใจใหกบชมชนชาวอเมรกน ผเคยเปนโอเอสเอส.ทเคยรวมงานกบเสรไทยในชวงสงครามโลกครงท 2 อกดวย โดยเฉพาะอยางยงวลลส เบรด70 ในขณะท ในระดบนโยบายนน สหรฐฯนอกจากจะไมใหการสนบสนนการโคนลม

67 NA, FO 371/76281, Thompson to Foreign Office, 21 February 1949.; NARA, CIA Records

search Tool (CREST), CIA-RDP79-01082A000100020021-5, 16-23 February 1949, “National emergency declaration believed cover for domestic unrest ”.

68 NA, FO 371/76281, Thompson to Foreign Office, 25 February 1949.; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457r002600450006-2, 25 April 1949, “ Additional Information Concerning the 26 February 1949”. พล ต.อ.เผา ศรยานนทไดเขาจบกม “กลมปรด” เชน พ.อ.ทวน วชยขทคะและนายทหารระดบกลางอก 2-3 คน เนองจากเคลอนไหวเตรยมการรฐประหาร

69 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79-01090A000500010009-7, 7-13 September 1948, “The Chinese National Government regards Siam with increasing disfavor”. สาหรบเงนทนในการดานนการนนในเอกสารดงกลาวรายงานวา ปรด พนมยงคไดยมเงนจากเค. ซ. เยห (K. C. Yeh) ผชวยรฐมนตรฝายการเมองของกจการระหวางประเทศของรฐบาลกกหมนตง จานวน 50,000เหรยญสหรฐฯ และจากสงวน ตลารกษ ทฝากไวท National City Bank of New York จานวน 40,000 เหรยญสหรฐฯ เพอซอเรอจากฮองกง กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯวเคราะหวา สาเหตท รฐบาลจนใหการสนบสนน เนองจากตองการมอทธพลเหนอไทย โดยปรดมแผนการทจะกลบกรงเทพฯดวยการกอการรฐประหาร(NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 box 7251, Reed to Butterworth, “Political Intervention of Pridi Banomyong,” 30 September 1948)

70 NA, FO 371/84348, Thompson to Mr. Bevin, ”Siam: Annual Review for 1949,” 10 May 1950 .; Anusorn Chinvanno, Thailand’s Policies toward Chaina, 1949-1954, (Oxford: St. Antony’s College, 1992), p. 51.

83

รฐบาลจอมพล ป.แลว แตสหรฐฯกลบมความตองการสนบสนนใหรฐบาลจอมพล ป. มความเขมแขง71

เมอ ปรด พนมยงคและกลมของเขาเดนทางจากจนมาไทยเพอปฏบตการทวงอานาจคนในเหตการณทเรยกกนตอมาวา “กบฎวงหลวง” ดวยการโดยสารเรอปราบเรอดานา(Submarine Chaser)ชอ เอส.เอส. บลบรด(S.S. Bluebird) ซงมกบตนเรอ ชอ จอรช นลลส(George Nellis) และนายเรอทงหมดเปนชาวอเมรกน เรอดงกลาวไดแลนออกจากฮองกง มารบปรดและคณะจานวน 8-9 คนทกวางตง ประเทศจน พรอมลาเลยงอาวธหลายชนด เชน ปนบารซกา ปนสะเตน ปนการบน ลกระเบดมอ และกระสนจานวน 40 หบทไดรบการสนบสนนจากโอเอสเอสในจน จากนน เรอกมงตรงมายงสตหบ72

สาหรบการเตรยมแผนเคลอนไหวในประเทศนน ปรด พนมยงคตดตอกบกลมผานวจตร ลลตานนทอยางตอเนอง และมการประชมวางแผนกนภายในกลม เขาไดใหทว ตะเวทกล ทาบทามขอความสนบสนนจากพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชตแตไดรบการปฏเสธ ทงน แผนการใชกาลงในการกลบคนสอานาจของปรดน ทวไมเหนดวยและพยายามโนมนาวใหปรดลมเลกแผนดงกลาวเพอใหเขาสามารถกลบมาไทยตอไปได แตเขาคงยนยนดาเนนแผนการชงอานาจคนตอไป73 แมเปนทรบรกนวากาลงหลกของการพยายามรฐประหารดงกลาว คอ ทหารเรอจากหนวยนาวกโยธน ชลบร ของพล.ร.ต.ทหาร ขาหรญและเหลาเสร ประกอบดวย

71 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79-01090A000500010009-7, 7-13

September 1948, “The Chinese National Government regards Siam with increasing disfavor”. 72 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R002700370010-5, 4 May

1949, “Participation of Former United States Navy Ship in the Attempted 26 February Coup”; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516, หนา 173-174.;ประสทธ ลลตานนท, จดหมายเหตแหงอดต(อนสรณในงานพระราชทานดนฝงศพ) (กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง, 2542),หนา 162-163.; พล.ต.ต.อารง สกลรตนะ, ใครวา อตร.เผาไมด,หนา 53).จากเอกสารซไอเอ ใหขอมลวา ภายหลงความพายแพ กปตนนลลสไดหลบซอนทบานของประสทธ ลลตานนท จากนน เขาไดรบการชวยเหลอเดนทางกลบไปสฮองกงและกลบสสหรฐฯ สวนเรอเอส.เอส.บลเบรดนนไดเขาสนานไทยเมอ 7 กมภาพนธ 2492 เพอสงปรด พนมยงคและลาเลยงอาวธขนฝงเมอ 24 กมภาพนธ จากนนออกจากฝงไทยเมอ2 มนาคม มงหนาสไซงอน อนโดจน ภายหลง เรอดงกลาวถกขายใหกองเรอลาดตระเวนของฝรงเศสตอไป

73 ประสทธ ลลตานนท, จดหมายเหตแหงอดต(อนสรณในงานพระราชทานดนฝงศพ), หนา 150,161-162.; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516, หนา 180.

84

ทหารบก ตารวจ และนกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง74 แตจากหลกฐานในการสนทนาระหวางปรดและพล.ร.ต.สงวร สวรรณชพไดใหขอมลทสอดคลองกบหลกฐานของซไอเอวา การพยายามรฐประหารครงน ไดรบความชวยเหลอจากกกหมนตงและอดตโอเอสเอส75 อยางไรกตาม รฐบาลจอมพล ป.สามารถปราบปรามการตอตานครงนลงได 76 ไมกวนจากนน คณะรฐประหารตดสนใจปราบปรามแกนนาของ“กลมปรด” ดวยการสงหารอดตรฐมนตร 4 คนทบรเวณบางเขนอยางเหยมโหด รวมทง การสงหารทว ตะเวทกลและพ.ต.อ.บรรจงศกด ชพเปนสข77

แมสหรฐฯจะมนโยบายสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกตาม แตความชวย เหลอของอดตโอเอสเอสทใหแกปรด พนมยงคและกลมของเขาในการตอตานรฐบาล ทาให จอมพล ป.เกดความไมไววางใจสหรฐฯเปนอยางมาก ประกอบกบชวงเวลาดงกลาว สหรฐฯไดสงทตทหารเดนทางเขามาประจาการในไทยจานวนมากขน ยงสรางความกงวลใหกบจอมพล ป. มากยงขนวา สหรฐฯสนบสนนปรดและหนหลงใหกบรฐบาลของเขา78

74 สเพญ ศรคณ, “กบฏวงหลวง (26 กมภาพนธ 2492),” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2518), หนา 54-55.

75 โปรดด การบอกเลาของความชวยเหลอของปรด พนมยงคถง ความชวยเหลอจากกกหมนตงและอดตโอเอสเอสใน อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516 , หนา 175, 181.

76 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R002600450003-5, 25 April 1949, “Political Activities Resultant on the 26 February Coup”. การประชมกลมเลกระหวางภายใน คณะรฐประหารม พล ร.ต.หลวงพลสนธวาณตก พล.ท.ผน และน.อ. ม.จ.แรงอาภากร โดยม.จ.แรงอาภากร เหนวา การเมองไทยจะไมสงบจนกวาปรดและแกนนาจะถกกาจด

77 ชาญวทย เกษตรศร และ ธารงศกด เพชรเลศอนนต บรรณาธการ, ปรด พนมยงค และ 4 รฐมนตรอสาน + 1,(กรงเทพฯ: มลนธโครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร หอจดหมายเหตธรรมศาสตร, 2544).ซไอเอรายงานวา ผลงมอสงหาร 4 รฐมนตร คอ พ.ต.ลนทม จตรวมล โดยม พ.ต.อ.หลวงพชตธรการเปนผสงการให พ.ต.ลนทม ลงมอสงหาร(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R002600450004-4, 25 April 1949, “Added Information Concerning the Murder of the Ex-Minister”).

78 NA, CO 54462/3, Thompson to Foreign Office, 29 November 1949.; NA, FO 371/84348, Thompson to Mr. Bevin,” Siam: Annual Review for 1949,” 10 May 1950.

85

3.7 “กลมรอยลลสต” กบการสถาปนารฐธรรมนญทปฏเสธกองทพ

ความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในชวงเวลาดง กลาวไดสรางความไมพอใจใหกบจอมพล ป. พบลสงครามเปนอยางมาก สแตนตน ทตสหรฐฯไดรายงานวา จอมพล ป.ไดเคยถกเถยงกบกรมพระยาชยนาทฯ ผสาเรจราชการฯ เกยวกบเนอหาสาระในรางรฐธรรมนญฉบบท“กลมรอยลลสต”ดาเนนการรางและเรยกรองใหพระองคในฐานะผสาเรจราชการฯมความระมดระวงในการไดรบคาปรกษาและการใหขอแนะนาตอองคมนตร ตลอดจนการมบทบาทในทางการเมองของสถาบนกษตรย ในขณะน เขาเรมเหนความแผนทางการเมองของ “กลมรอยลลสต”ในการรางรฐธรรมนญ เขาจงมความตองการใหมการตงคณะกรรมการรางรฐธรรมนญใหมอกครง หรออยางนอยขอใหรฐสภาทาการแกไขรางรฐธรรมนญฉบบท”กลมรอยลลสต”ไดรางขน 79

ในระหวางทรฐธรรมนญฉบบใหมทถกรางโดย “กลมรอยลลสต” ถกเสนอเขาสการพจารณาในรฐสภาทดารดาษไปดวย“กลมรอยลลสต”ทงในวฒสภาและสภาผแทนราษฎร จอมพล ป. พบลสงครามยงคงยนยนกบทตสหรฐฯวา เขานยมรฐธรรมนญฉบบ 10 ธนวาคม 2475 มากกวาเพราะมความเปนประชาธปไตยมากกวาฉบบของ“กลมรอยลลสต” เขาเหนวา สาระในรางรฐธรรมนญฉบบใหมเปนการลดอานาจของประชาชนแตกลบไปขยายอานาจของสถาบนกษตรย เขาเหนวาเปนทศทางการเมองทไมถกตองและมขอความทซอนเรนบางประการอยภายในรฐธรรมนญ เขาเหนวารฐธรรมนญฉบบใหมนจะนาไปสปญหาทางการเมอง80 ในทสด รฐธรรมนญฉบบดงกลาวหรอ รฐธรรมนญ 2492 ทเพมอานาจใหพระมหากษตรยในทางการเมองแตกดกนคณะรฐประหารออกไปจากการเมองไดถกประกาศใชสาเรจ81 แมในระหวางการพจารณาจะมการคดคานจากนายทหารจานวนหนงในคณะรฐประหารและสมาชกสภาผแทนราษฎรจากอสานทนาโดยเลยง ไชยกาล ฟอง สทธธรรม ชน ระววรรณ และสมาชกสภาผแทนฯจากภาคอสานอนๆกตาม82 แตกไมอาจตานทานเสยงใหการสนบสนนรฐธรรมนญจาก“กลมรอยล

79 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 725, Stanton to Secretary of State, 9 February 1949.

80 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7250, Memorandum of Conversation Phibun and Stanton, 1 March 1949.

81 ราชกจจานเบกษา 66, 17 (23 มนาคม 2492). 82 ในการประชมรฐสภาเพอพจารณารบรฐธรรมนญ 2492น ชน ระววรรณ และเลยง ไชยกาล ได

อภปรายวจารณรฐธรรมนญทใหอานาจพระมหากษตรยมอานาจในทางการเมองวา “รางรฐธรรมนญฉบบน ไมใชประชาธปไตยอนแทจรง แตมลทธการปกครองแปลกประหลาดแทรกซอนอย ลทธน คอ ลทธนยมกษตรย” และ“ รางรฐธรรมนญฉบบนเขยนไวโดยปรารถนาจะเหนยวรงพระมหากษตรย เขามาพวพนกบการเมองมาก

86

ลสต”ททวมทนในรฐสภาได ไมแตเพยงเทานน “กลมรอยลลสต”ยงไดรกคบทางการเมองดวยการเตรยมจดตงพรรคการเมองทมแนวทางแบบกษตรยนยมเพมเตมขนอก จากเดมทมมเพยงพรรคประชาธปตยและพรรคกษตรยนยม83 ซไอเอรายงานวา เมอรฐธรรมนญฉบบดงกลาวผานการพจารณาของรฐสภา “กลมรอยลลสต”มความมนใจมากขนในการคมกลไกลทางการเมอง ทาใหพวกเขาเรมใชอานาจทเหนอกวาคณะรฐประหารดวยการเสนอแนวคดจดตงรฐบาลผสมรอยลลสต ระหวางพรรคประชาธปตยและคณะรฐประหาร โดยพวกเขามแผนผลกดนใหเจาพระยาศรธรรมาธเบศ แกนนาสาคญใน“กลมรอยลลสต” เปนนายกรฐมนตรแทนจอมพล ป. และลดตาแหนงจอมพล ป.ลงเปนเพยงเปนรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม สวนตาแหนงรฐมนตรอนๆจะตกเปนของพรรคประชาธปตยทงหมด 84 ความสาเรจในการสถาปนาระบอบการเมองภายใตรฐธรรมนญฉบบดงกลาวทเพมอานาจทางการเมองใหสถาบนกษตรยสรางความพอใหกบพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต”เปนอนมาก 85

ดงนน นบแตหลงการรฐประหาร 2490 “กลมรอยลลสต”มความไดเปรยบทางการเมองเหนอคณะรฐประหาร เนองจาก พวกเขาสามารถเขาคมกลไกลทางการเมองและการออกแบบระบอบการเมองผานรฐธรรมนญ 2492 ทาใหพวกเขาไดเปรยบในการแขงขนและมอานาจทยงยน การรกคบของ“กลมรอยลลสต”ทาใหจอมพล ป. พบลสงครามในฐานะหวหนาคณะรฐประหารและนายกรฐมนตรแสวงหาความรวมมอกบ“กลมปรด”เพอตอตานการขยายอานาจของ“กลมรอยลลสต” แตไมประสบความสาเรจ อกทง“กลมปรด” ไดกอการรฐประหารทลมเหลวเพอตอตานรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ไมแตเพยงทาใหกลมของเขาบอบชาจากการตอสและเสยแกนนาทสาคญไปหลายคนเทานน แตยงทาลายโอกาสในการพยายามสรางความรวมมอระหวาง รฐบาลจอมพล ป.กบ“กลมปรด”เพอยตแผนการขยายอานาจของ “กลมรอยลสต” ประสบความลมเหลว แตกลบเปดทางใหกบ“กลมรอยลลสต” เดนแผนการทางการเมองของตนเองตอไปได เกนไป โดยการถวายอานาจมากกวาเดม … ยงงไมใชรฐธรรมนญประชาธปไตย มนเปนรฐธรรมนญพระมหา -กษตรยอยางชดๆทเดยว” (ธงชย วนจจะกล, ขามใหพนประชาธปไตยแบบหลง 14 ตลาคม,( กรงเทพฯ: มลนธ 14 ตลา อนสรณสถาน 14 ตลา, 2548), หนา 21.

83 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Stanton to Secretary of State, 11 February 1949.

84 NARA, CIA Records search Tool (CREST) ,CIA-RDP82-00457R002500140001-2, 15 March 1949, “Faction involved in political maneuvering in connection with the draft constitution and the amnesty bill”. อยางไรกตามรฐธรรมนญฉบบดงกลาวประกาศใชสาเรจเมอ 23 มนาคม 2492

85 กรมหมนพทยลาภพฤฒยากร, เจดรอบอายกรมหมนพทยลาภพฤฒยากร, (พระนคร: พระจนทร, 2512 ), หนา 118. พระองคทรงเรยกขานการเมองหลงการรฐประหาร 2490 วา “วนใหมของชาต”

บทท 4 สภาวะกงอาณานคม: การมาถงของสหรฐฯและการปราบปรามปรปกษ

ทางการเมองของไทย 2493-2495 4.1 สญญาณจากวอชงตน ด.ซ.ถงไทย

จากการทสหรฐฯ มความตองการสนบสนนการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยม

ไปทวโลก ประธานาธบดทรแมนไดเรมตนแผนกระตนการขยายตวของเศรษฐกจโลกผานโครงการขอทส สหรฐฯมความตองการสนบสนนใหโลกกาวเขาสยคแหงการพฒนาโดยใหมโครงการโยกยายวทยาศาสตรและเทคโนโลย นายทน เกษตรกรและชาวนาสหรฐฯไปยงภมภาคตางๆเพอขยาย การลงทนของสหรฐฯออกไปทวโลก โดยผานการใหความชวยเหลอแกประเทศกาลงพฒนาใหสามารถใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทมอยในประเทศนนและขยายอทธพลของการใชสกลเงนดอลลารออกไปยงสวนตางๆทวโลก โครงการของประธานาธบดทรแมนเปนการผสมผสานกจกรรมระหวางประเทศเพอใหเกดการขยายตวการคาและลดอปสรรคการลงทนของภาคเอกชนสหรฐทจะเคลอนยายการลงทนไปยงในสวนตางๆของโลกใหไดรบสะดวกมากยงขน1

สาหรบนโยบายตางประเทศของสหรฐฯตอไทยภายหลงสงครามโลกครงท 2 นน สหรฐฯตองการใหไทยยอมรบระเบยบการเงนระหวางประเทศทมสกลดอลลารเปนหลกเพอลดอทธพลขององกฤษและสกลเงนปอนดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตลง และพยายามผลกดนใหไทยกลายเปนแหลงทรพยากรและเปนตลาดรองรบสนคาจากประเทศอตสาหกรรม เมอไทยตองเผชญหนากบปญหาการรกษาคาเงนบาทภายหลงสงครามโลก หลงการรฐประหาร 2490 รฐบาลควง อภยวงศไดขอคาปรกษาการแกปญหาคาเงนจากสถานทตสหรฐฯ และดวยเหตท สหรฐฯมนโยบายสงเสรมการขยายตวทางเศรษฐกจของโลกแบบทนนยมทมสหรฐฯเปนผนา สถานทตสหรฐฯจงสนบสนนใหไทยเปลยนการผกคาเงนบาทจากเงนปอนดไปสสกลดอลลารไดสาเรจในป

1 Gilbert Rist, The History of Development: From Western Origins to Global Faith,(London:

Zed Books, 1999), pp. 71-77.; Samuel P. Hayes, Jr., “The United States Point Four Program,” The Milbank Memorial Fund Quarterly 28, 3 (July 1950): 27-35, 263-272.

88

2492 2 จากการเปลยนแปลงน ซไอเอรายงานวา สหรฐฯสามารถเขามามอทธพลตอไทยแทนทองกฤษไดสาเรจ3

ตงแตชวงตนทศวรรษ 2490 สหรฐฯไดเรมเขามาครอบงาระบบการเงน การคาของไทยและทาใหไทยกลายเปนแหลงทรพยากรและเปนตลาดรองสนคาของสหรฐฯและญปน และตอจากนน สหรฐฯกเรมเขามาครอบงาทางการทหารของไทยดวยความชวยเหลอทางการทหารและขอตกลงทางการทหารเพอทาใหไทยกลายเปนปอมปราการทางการ ทหารของสหรฐฯในการตอตานคอมมวนสตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงมผลทาใหไทยมความเปนอสระในการตดสนใจลดนอยลงเรอยๆ แมสหรฐฯจะมไดใชรปแบบการเขายดครองดน แดนเพอบงการการปกครองอยางเบดเสรจเฉกเชนทจกรวรรดนยมกระทาในอดต แตดวยนโยบายและบทบาทของสหรฐฯทมตอไทยในสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ. 2491-2500 ซงมสวนสาคญในฐานะปจจยชขาดชยชนะของกลมการเมองของไทยทจะตองดาเนนการตามความตองการของสหรฐฯเทานนถงจะสามารถมอานาจทางการเมองตอไปได อนสะทอนใหเหนวา ในชวงเวลาดงกลาวไทยไดเคลอนเขาสภาวะทดประหนงกงอาณานคมภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯทเหนไดชดเจนยงขนในการเมองไทยในสมยถดมา

บรบทการเมองระหวางประเทศในชวงเวลาตนทศวรรษท 2490 สถานการณในจนเรมเขาสภาวะคบขน เนองจากกองทพของกกหมนตงทสหรฐฯใหการสนบสนนนนไดเรมสญเสยพนทในการครอบครองใหกบกองทพของพรรคคอมมวนสตจนมากขนเรอยๆ ทาใหสหรฐฯเรมมความวตกในชยชนะของพรรคคอมมวนสตจนและชยชนะนยอมหมายถงการขยายตวของลทธทางการเมองทเปนภยตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมตามทสหรฐฯตองการ ดวยเหตน สหรฐฯดาเนนการยบยงการขยายตวของสงเปนอปสรรคตตอความตองการของสหรฐฯ ในเดอน กมภาพนธ 2492 ดน จ. อชเชอรสน(Dean G. Acheson)รฐมนตรวาการกระทรวงการตาง ประเทศไดสงการถงสถานทตสหรฐฯในไทยวา สถานการณในเอเชยมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว เขาตองการจดใหมการประชมคณะทตสหรฐฯประจาภมภาคเอเชยทกรงเทพฯหรอการประชมทนาโดยฟลลปส ซ

. เจสสป(Phillip C. Jessup)นไดเกดขนในกลางเดอนกมภาพนธปถดไป การประชมดงกลาวเปนไปเพอระดมความคดเหนในการตอสกบคอมมวนสต และตอตาน

2 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand

During The 1940s,” p. 72, 328-329, 391. 3 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP67-00059A000500080009-9, 17 May

1948 , “Review of the World Situation”.

89

ปฏรปทดนทกรปแบบในภมภาค อชเชอรสนตองการใหคอมมวนสตกลายเปนภยคกคามอยางแทจรงตอภมภาคเอเชย4

เมอสหรฐฯมนโยบายตองการสงเสรมการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมสหรฐฯจงตองทาใหคอมมวนสตกลายเปนภยทคกคามสนตภาพและภมภาคตางๆของโลกและดวยโครงการขอทสทาใหสหรฐฯเรมตนใหความสนใจทจะปรบปรงเศรษฐกจของไทย ในเดอนมถนายน 2492 ทตพาณชยของสหรฐฯในกรงเทพฯไดกลาวถงแนวทางการดาเนนการตามแนวทางโครงการขอทสในไทยวา สหรฐฯตองการใหไทยมความมนคงทางการเมองและเศรษฐกจ ตลอดจนมการสงเสรมการซอขายวตถดบในการผลตสนคาระหวางไทยกบสหรฐฯ ดวยการชวยเหลอแกไทยนเปนสวนหนงของนโยบายเศรษฐกจระดบโลกของสหรฐฯเพอสงเสรมการขยายตวของระบบเศรษฐกจโลก5 ในชวงตนๆทศวรรษ 2490 สหรฐฯยงคงเหนวาไทยเปนเพยงแหลงทรพยากร และตลาดรองรบสนคาทสาคญสาหรบสหรฐฯเทานน แตสาหรบทางดานความมนคงนน สหรฐฯยงคงมองวาไทยยงไมมนโยบายตางประเทศทอยเคยงขางกบสหรฐฯอยางชดเจน 6

จากโครงการขอทส ทาใหสหรฐฯไดมนโยบายตอไทยจานวน 4 ประการ คอ ทาใหไทยมการพฒนาเศรษฐกจ ทาใหไทยเปนมตรทซอสตย ทาใหไทยรวมมอในตอตานคอมมวนสต และทาใหไทยเปนขอตอทางการคาทสาคญระหวางสหรฐฯกบญปน7 สหรฐฯไดใหสนบสนนการเพมผลผลตการเกษตรดวยเทคโนโลยชลประทาน ปรบปรงระบบการขนสง ผลกดนใหไทยมนโยบายสงเสรมการลงทนในแหลงทรพยากรธรรมชาต ขจดการผกขาดทางการคาทเปนอปสรรคตอ ผประกอบการเอกชนของสหรฐฯ และทาใหไทยรวมมอกบสหรฐฯในการตอตานคอมมวนสต ทงน สหรฐฯไดกาหนดเงอนไขในความชวยเหลอตอไทยวา ไทยจะไดรบความชวยเหลอจากสหรฐฯอยางตอเนอง “ตราบเทาทรฐบาลไทย ยงยอมรบและหลกเลยงทจะขดแยงอยางสาคญตอ

4 NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958 Acherson to American

Embassy Bangkok , 4 February 1949 5 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand

During The 1940s,” pp. 159-160. 6 “Basic U.S. Security Resource Assumptions, 1 June 1949,” in Foreign Relations of the

United States 1949 Vol.1, (Washington DC.: Government Printing Office,1976), pp.339-340. 7 Neher, “Prelude to Alliance : The Expansion of American Economic Interest in Thailand

During The 1940s,” p. 171.

90

ประเทศมหาอานาจอยางสหรฐฯ”8 ตอมาไทยเปนประเทศแรกทไดรบความชวยเหลอในโครงการเงนกจากธนาคารโลกเพอสรางระบบชลประทานและทางรถไฟเพอปรบปรงเศรษฐกจ9

เมอกองทพของพรรคคอมมวนสตจนมชยชนะอยางตอเนองเหนอกองทพกกหมนตง กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ ทวอชงตน ด.ซ. มคาสงถงสถานทตและกงสลสหรฐฯในเอเชยตะวนออกไกลวา สหรฐฯมนโยบายเศรษฐกจทคาดหวงกบเอเชยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยสหรฐฯมแผนความชวยเหลอทมใชเปนเพยงการชวยเหลอเทานน แตเปนการชวยเหลอทเตรยมความพรอมใหกบสหรฐฯในการดาเนนความสมพนธกบประเทศตางๆในภมภาคนตอไป10 ในทสดเมอ สาธารณรฐประชาชนจนสถาปนาขนเมอเดอนตลาคม 2492 ในปลายเดอนธนวาคม ประธานาธบดทรแมนไดอนมตใหสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ(National Security Council: NSC)เรมตนการศกษาการวางนโยบายตางประเทศของสหรฐฯตอภมภาคเอเชย ซงมผลทาใหนโยบายปองกนการขยายตวของคอมมวนสตในเอเชยของสหรฐฯมความชดเจนมากยงขน 11 4.2 การถกตอตานกบการกาวเขาหาสหรฐฯของรฐบาลจอมพล ป.

การกาวขนมามอานาจทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามดวยการรฐประหาร

รฐบาล“กลมปรด” และลมรฐบาลควง อภยวงศทไดรบการสนบสนนจาก“กลมรอยลลสต”ทาใหรฐบาลจอมพล ป. ตองเผชญหนากบการถกทาทายจากกลมการเมองหลายกลมมผลทาใหตงแตป 2491 รฐบาลจอมพล ป.มความจาเปนทจะตองแสวงหาอาวธททนสมยเพอเสรมสรางศกยภาพการทหารเพอปราบ ปรามกลมตอตานดวยหลายวธการ เชน การจดซออาวธจากตางประเทศ12

8 “Policy Statement Prepared in the Department of State, 15 October 1950,” in Foreign

Relations of the United States 1950 Vol.6,(Washington D.C.: Government Printing Office,1976), pp. 1533-1534.

9 กลลดา เกษบญช มด, “ธนาคารโลกกบพฒนาการเศรษฐกจของไทย,” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต ภาควชาสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2517). 10 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand During The 1940s,” p. 166.

11 The Pentagon Papers,(New York: The New York Times,1971), p. 9. 12 เรมมหลกฐานการแสวงหาอาวธใหกบกองทพเพอปองกนการตอตานรฐบาลตงแตเดอนมถนายน

2491 ตอมาตนป 2492 จอมพล ป. พบลสงคราม ไดสงนายทหารไปตดตอ วลลส เบรดเพอใหชวยซออาวธมลคา 1,000,000 เหรยญใหกองทพไทย(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R001600460010-7, 28 June 1948, “Colonel Phao Sriyanon possible trip to the United state for

91

และการสงผแทนรฐบาลเดนทางไปขอความชวยเหลอจากสหรฐฯตงแต 2491 แตการขอความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯ ในชวงแรกไมไดรบการตอบสนอง เนองจาก สหรฐฯยงไมเหนความจาเปนในการใหความชวยเหลอและรฐบาลไทยไมมเหตผลทชดเจนในการขออาวธ13

จวบกระทง สถานการณในจนเมอกองทพกกหมนตงถอยรนจากการรกรบของกองทพพรรคคอมมวนสตจนอยางตอเนอง สหรฐฯไดเปลยนแปลงการสนบสนนทางการทหารมลคา 75,000,000 ดอลลารทเคยใหกบกองทพกกหมนตงไปสการใหการความชวยเหลอแกประเทศตางๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอตอตานคอมมวนสตแทน ดวยเหตน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจงสบโอกาสทจะไดรบอาวธสมยใหมตามทคาดหวง ในปลายเดอนกนยายน 2492 ร

ฐบาลไดรบรายงานจากสถานทตไทยในสหรฐฯวา สหรฐฯจะใหความชวยเหลอทางอาวธแกภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตแตประเทศนนๆจะตองมภยคอมมวนสตคกคามและตองมการลงนามขอตกลงความรวมมอกบสหรฐฯกอน กรมหมนนราธปพงศประพนธ(พระองคเจาวรรรไวทยากร)เอกอครราชทตไทยประจาสหรฐฯ ไดแจงเรองดงกลาวใหรฐบาลทราบ ไมนานจากนน จอมพล ป. ใหความเหนชอบทจะขอความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯเพอตอตานคอมมวนสตคกคาม14

ดวยเหตท สหรฐฯมนโยบายใหการสนบสนนใหฝรงเศสคงมอานาจเหนออาณานคมในอนโดจนตอไปได โดยสหรฐฯสงสญญาณในปลายป 2492 ทใหการสนบสนนรฐบาลจกรพรรดเบาไดทฝรงเศสตงขน จากนน สหรฐฯไดใหการสนบสนนทางการทหารแกฝรงเศสเพอตอตานเวยดมนหทสหรฐฯเหนวาเปนพวกคอมมวนสตมากยงขน15 เดอนตลาคมปเดยวกน สหรฐฯไดหยง

arms purchases”; CIA-RDP82-00457R002400490002- 4, 4 Mar 1949, “Siamese Requests for Arms through Willis H. Bird”).

13 รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดเคยสง พล.ต.หลวงสรณรงค พ.ต.ม.จ.นทศนธร จรประวต และพล อ.ชาตชาย ชณหะวณ เดนทางไปขอความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯใน ตนเดอน เมษายน 2491แตไมมความคบหนาใด(หจช.(3) สร. 0201.13.1/2 ขออาวธจากอเมรกา หรอเรองอเมรกาใหอาวธแกไทย, พจน สารสน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง นายกรฐมนตร 21 พฤษภาคม 2492).

14 กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 1102-344-301-401-9301 ไทยขอความชวยเหลอดานวธยทธภณฑจากสหรฐฯ 2493-2494, พจน สารสน รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 1 สงหาคม 2492.;หจช.(3) สร. 0201.13.1/2 ขออาวธจากอเมรกา หรอเรองอเมรกาใหอาวธแกไทย, เอกอครราชทตไทยประจา วอชงตน ดซ ถง กระทรวงการตางประเทศ 30 กนยายน 2492.; เอกอครราชทตไทยประจา วอชงตน ด.ซ. ถง กระทรวงการตางประเทศ 30 กนยายน 2492. โดยจอมพล ป. พบลสงครามตอบรบความคดนเมอ 5 ตลาคม 2492

15 Kahin, Intervention: How American become involved in Vietnam, p. 35.; The Pentagon Papers, p. 5.

92

ทาทไทยผานพจน สารสน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศขณะนนวา รฐบาลไทยจะใหสนบสนนรฐบาลเบาไดตามสหรฐฯหรอไม16 อยางไรกตาม เมอสหรฐฯยงไมอนมตความชวยเหลอทางอาวธทรฐบาลไทยรองขอ จอมพล ป.พบลสงครามในฐานะนายกรฐมนตรจงยงคงสงวนทาทไมตอบสนองตอความตองการของสหรฐฯในเรองดงกลาว

การรบรองรฐบาลเบาไดของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดเกดขนทามกลางการประชมทตสหรฐฯในเอเชยทมฟลลปส ซ. เจสสปเปนเอกอครราชทตผมอานาจเตมเปนหวหนาการประชมในเดอนกมภาพนธ 2493 และกลายเปนประเดนการตอรองระหวางสหรฐฯกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม เนองจาก เมอรฐบาลโฮจมนหไดรบการรบรองจากจนและสหภาพโซเวยต แตสหรฐฯกลบใหการรบรองรฐบาลเบาไดทฝรงเศสใหการสนบสนนในตนเดอนกมภาพนธ 2493 ทนท พรอมการใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจและการทหารแกฝรงเศสจานวน 10,000,000 ดอลลารเพอปราบปรามขบวนการของโฮจมนห 17 ในวนรงขน หลงจากทสหรฐฯรฐบาลเบาไดแลว สแตนตน ทตสหรฐฯไดเขาพบจอมพล ป.และพจน สารสน เพอโนมนาวใหไทยรบรองรฐบาลเบาไดตามสหรฐฯ โดยจอมพล ป. ไดประกาศวารฐบาลไทยจะรบรองเบาได แตพจน สารสนไมเหนดวย เนองจาก เขาเหนวารฐบาลเบาไดจะพายแพแกโฮจมนห 18

ในชวงเวลาดงกลาว เมอประธานาธบดทรแมนดาเนนนโยบายตามโครงการขอทสและการเรมตนการสกดกนการแพรขยายของคอมมวนสตทขดขวางการขยายตวของทนนยม จากนน เขาไดสงคณะทตทนาโดย ฟลลปส ซ. เจสสป ทปรกษาดานนโยบายตางประเทศของเขาเปนเอกอคร ราชทตผมอานาจเตมมาสารวจสภาพทวไปของภมภาคเอเชยและจดประชมคณะทตสหรฐฯในภมภาคเอเชยตะวนออกไกลทกรงเทพฯ ระหวาง 13-15 กมภาพนธ 249319 เมอเจสสป

16 หจช.(3) สร. 0201.13.1/2 ขออาวธจากอเมรกา หรอเรองอเมรกาใหอาวธแกไทย, พจน สารสน

รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง นายกรฐมนตร 15 ตลาคม 2492. 17 The Pentagon Papers, p. 9-10. 18 “The Ambassador in Thailand (Stanton) to the Secretary of State, 8 February 1950,”

Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 724. 19 หจช.กต. 73.1.1 / 77 กลอง 5 การประชมหวหนาคณะทตอเมรกนในตะวนออกไกลทกรงเทพฯ

(2492-2493) วรรณไวทยากร เอกอครราชทต ประจาวอชงตน ถง รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ วนท 29 พฤศจกายน 2492.;ในตนเดอนมกราคม 2493 พล.ร.ท. รสเซลล เอส. เบอรกย ผบญชาการกองเรอพเศษท 7 แหงคาบสมทรแปซกฟกไดเดนทางมาไทยเพอสารวจปากนาเจาพระยาและไดแจงกบจอมพล ป.พบลสงครามวา ปากแมนาเจาพระยาตนเกนไปสาหรบเรอเดนสมทร สหรฐฯจะใหความชวยเหลอทางเทคนกในการขดลอกสนดอนปากแมนา จากนน เขาไดเดนทางไปพบ ฟลลปส ซ. เจสสปทฮองกง(ไทยประเทศ, 11 มกราคม 2493.; ประชาธปไตย, 14 มกราคม 2493). และโปรดดรายชอ คณะทตจานวน 14 คน ในเอเชยตะวน

93

เดนทางมาถงไทยเมอ 11 กมภาพนธ เขาแจงแกจอมพล ป.พบลสงครามวา สหรฐฯไดใหการรบรองรฐบาลเบาไดแลว และสหรฐฯตองการใหไทยรบรองตามสหรฐฯ แตจอมพล ป. ไดยนขอแลกเปลยนกบสหรฐฯวารฐบาลของเขาตองการความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯใหกบกองทพและตารวจของไทยเพอใชในการปองกนการแทรกซมของคอมมวนสต20

ประเดนหลกในการประชมคณะทตสหรฐฯทนาโดยฟลลปส ซ. เจสสปครงสาคญน คอ ปญหาจนคอมมวนสต และขบวนการชาตนยมทตอตานอาณานคม พวกเขาเหนวาขบวนการชาตนยมในอนโดจนไดรบการสนบสนนจากคอมมวนสต 21และเหนรวมกนถงความจาเปนเรงดวนในการใชสงครามจตวทยาในภมภาค ความชวยเหลอทสหรฐฯจะใหกบประเทศในภมภาคจะตองตอบสนองตอผลประโยชนทางการเมองของสหรฐฯในระยะยาว สวนปญหาเฉพาะหนานนใหสหรฐฯใชปฏบตการจตวทยาเพอสรางความชอบธรรมในการตอตานคอมมวนสต โดยสหรฐฯจะตองรกษาผลประโยชนทางเศรษฐกจในภมภาคและสรางแบบแผนการคากบภมภาคตะวนออกไกลขนใหม 22 นอกจากน ทประชมเหนพองกนวา สหรฐฯควรใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจผานองคการระหวางประเทศเพอเบยงเบนไมใหเหนวตถประสงคทางการเมองของสหรฐฯ 23 สแตนตน ทตสหรฐประจาไทยในฐานะเจาภาพการจดประชม บนทกวา การประชมคณะทตครงน มความสาคญเปนอยางยงตอการกาหนดนโยบายระยะยาวตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตของสหรฐฯ 24

ออก ออสเตรยเลย และนวซแลนด ไดใน หจช.กต.73.1.1 / 77 กลอง 5 การประชมหวหนาคณะทตอเมรกนในตะวนออกไกลทกรงเทพฯ(2492-2493).

20 “The Ambassador in Thailand (Stanton) to the Secretary of State, 17 February 1950,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 739.; NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secretary of State, 27 February 1950.; Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 238.

21 Ibid., p. 234-235. 22 NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secretary of

State 13 February 1950.; NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secretary of State, 15 February 1950.

23 NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Stanton to Secretary of State 15 February 1950. ความเหนของคณะทตสวนใหญทเสนอใหสหรฐฯอาพรางตนเองอยเบองหลงองคการระหวางประเทศนน มผลทาใหคณะทตบางสวนเหนวาแผนดงกลาวคอการทสหรฐฯพยายามเปน“จกรวรรดนยม”

24 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 235.

94

ทนทท จอมพล ป. พบลสงครามไดเสนอขอแลกเปลยนในการไดรบความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯแลกกบการรบรองรฐบาลเบาได ฟลลปส ซ. เจสสป ไดยอมรบขอแลกเปลยนจากไทย จากนน รฐบาลจอมพล ป.ไดจดมการประชมคณะรฐมนตรขนเมอ 13 กมภาพนธ 2493 ซงมผบญชาการ 3 เหลาทพเขาประชมรวมดวย ทประชมคณะรฐมนตรเหนพองกบการรบรองรฐบาลเบาได เพอแสดงใหเหนวาไทยเขารวมตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯ 25 อยางไรกตาม คณะรฐมนตรยงคงไมประกาศมตดงกลาว ในขณะเดยวกน มขาวรวไหลออกมาสสาธารณะวารฐบาลจอมพล ป.จะใหการรบรองรฐบาลเบาได เสยงไทย ซงเปนหนงสอพมพทมจดยนไปในทางตอตานสหรฐฯไดวจารณวา“กอดเบาได เพอเงนกอนใหญ”26 แมตอมา รฐบาลไดออกแถลงการณปฏเสธกตาม27 แตสดทายแลว รฐบาลไดประกาศรบรองรฐบาลเบาไดอยางเปนทางการเมอ 28 กมภาพนธ 28 ตอมาอกไมกวน ตนเดอนมนาคม ประธานาธบดทรแมนไดอนมตความชวยเหลอทางการทหารในรปอาวธใหกบกองทพไทยมลคา 10,000,000 ดอลลารในทางลบทนท 29 อชเชอรสน รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ไดบอกเหตผลแกสแตนตน ทตสหรฐฯประจาไทยวา สาเหตทสหรฐฯใหความชวยเหลอทางอาวธแกไทยนนเพอเปนการจงใจไทยใหมความมนใจทจะตอบสนองตอนโยบายสหรฐฯตอไป30 ทงน ความชวยเหลอทางอาวธแกไทยน สหรฐฯตองการใหเปนความลบ31 แตปรากฎวา หนงสอพมพไทยหลายฉบบไดนาขาวดงกลาวไปตพมพ ตอมารฐบาลขอรองใหหนงสอพมพอยาลงขาวดงกลาว32

25 แนวหนา, 15 กมภาพนธ 2493. ผบญชาการ 3 เหลาทพทเขารวม คอ จอมพลผน ชณหะวณ

พล.ร.อ.สนธ กมลนาวน และพล.อ.ท.ขนรณนภากาศ 26 เสยงไทย, 23 กมภาพนธ 2493. 27 ธรรมาธปตย, 24 กมภาพนธ 2493. 28 Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 238.; J.

Alexander Caldwell, American Economic Aid to Thailand,(London: Lexington Books, 1974),p.4.กนตธร ศภมงคล, การวเทโศบายของไทยระหวางปพทธศกราช 2483-2495, หนา 410. ตอมา พจน สารสนไดขอลาออกในวนท 1 มนาคม 2493

29 NARA, RG 84 box 6 Top Secret General Records 1947-1958, Webb to American Embassy Bangkok, 7 March 1950.

30 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Acheson to Bangkok, 12 April 1950.

31 หจช.(3) สร. 0201.13.1/2 ขออาวธจากอเมรกา หรอเรองอเมรกาใหอาวธแกไทย, นายวรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง นายกรฐมนตร วนท 11 เมษายน 2493.

32 หจช.(2)สร. 0201.96 / 3 กลอง 1 การแพรขาวเกยวกบอเมรกนชวยเหลอแกไทย(21 เมษายน – 9 พฤษภาคม 2493) เชน เกยรตศกด ฉบบ 22 เมษายน 2493 พาดขาววา “กองทพไทยจะฟนดวยอาวธ 10 ลาน

95

หลงการจดประชมคณะทตของฟลลปส ซ. เจสสป เพอกาหนดนโยบายทางการเมองและเศรษฐกจของสหรฐฯตอภมภาคเอเชยตะวนออกและตะวนออกเฉยงใต สหรฐฯไดสงคณะ กรรมการพเศษทางเศรษฐกจทมนายอาร. อลแลน กรฟฟน(R. Allen Griffin) นกธรกจดานสอ มวลชนทงหนงสอพมพและวทยในแคลฟอรเนยผมงคงเปนหวหนาเดนทางมาสารวจสภาพเศรษฐกจในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเขามาสารวจไทยในชวง 4-12 เมษายน 249333 เขาไดเสนอใหสหรฐฯใหความชวยเหลอแกไทยโดยมเปาหมายทางการทหารและการเมอง ดวยการทาใหไทยกลายเปนพนททางยทธศาสตรในการตอตานการขยายอทธพลของจนทจะแผลงมาในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และสหรฐฯจะตองทาใหไทยคงการตอตานคอมมวนสตเอาไวเพอทาใหความสมพนธไทยและสหรฐฯแนบแนนยงขน 34 นวยอรค ไทมส(New York Times) หนงสอพมพชนนาในสหรฐฯไดราย งานวา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯใหการยกยองขอเสนอของกรฟฟนเปนอยางมาก 35

4.3 สหรฐฯกบความชวยเหลอทางการทหารแกไทย

เมอสงครามเกาหลปะทขนในเดอนมถนายน 2493 ประธานาธบดทรแมนไดวางแผน

ปฏบตการลบดวยการจดตงกองกาลงกงทหารเพอสกดกนการแผของคอมมวนสตในภมภาคเอเชย36 โดยใหเจาหนาทการทหารและซไอเอเดนทางมากรงเทพฯเพอพบวลลส เบรด อดตโอเอสเอสเพอประสานงานการสบความเคลอนไหวของกองทพโฮจมนตในอนโดจนรวมกบกองทพฝรงเศส การพบกนครงน เบรดไดแจงกบตวแทนซไอเอวา รฐบาลไทยพรอมจะรวมมอกบสหรฐฯ แตขาดประสบการณและอปกรณ แตผแทนจากสหรฐฯชดนยงไมตอบรบขอเสนอดงกลาว ตอมา เบรดไดจดการใหผแทนซไอเอพบกบตวแทนจากตารวจและทหารไทยเปนการสวนตว เมอผแทนซไอเอเดนทางกลบไปเจรจาการใหความชวยเหลอจากซไอเอ ขณะนนไทยและสหรฐฯยงไมม ดอลลาร” เสยงไทย ฉบบ 26 เมษา มบทความเรอง “การชวยเหลอของโจร” และหลกไชย ฉบบ 23 เมษายน พาดหวขาววา “ไทยจะเปนฐานทพชวยเบาได ” เปนตน

33 “The Ambassador in Thailand(Stanton)to the Secretary of State, 12 April 1950,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p.79.; Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, pp. 249-250.

34 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Lacy to Rusk, “Thailand Military Aid Program,” 25 July 1950.

35 New York Times, 15 September 1950. 36 Harry Rositzke, The CIA’s Secret Operations Espionage, Counterespionage and Covert

Action,(London: Westview Press, 1988), p. 174.

96

ขอตกลงทางการทหาร ซไอเอจงไดหลบเลยงปญหาดงกลาว ดวยการใหความชวยเหลอทางการทหารแกไทยในทางออมผานการจดตงบรษทเอกชน ชอ เซาทอส เอเชย สพพลาย(South East Asia Supplies)หรอซสพพลายทเมองไมอาม ฟลอรดา ดวยเงนจานวน 35,000,000 ดอลลาร เพอใหการสนบสนนทางการทหารแกไทยในทางลบ 37 ตอมาในปลายป 2493 กรมตารวจไทยไดเสนอใหกระทรวงการตางประเทศแตงตง พอล ไลโอเนล เอดวารด เฮลลแวล (Paul Lionel Edward Helliwell)∗เปนกงสลกตตมศกดของไทย ณ เมองไมอาม เพอเปนผประสานงานระหวางซไอเอและกรมตารวจ38 จากนน ตนป 2494 เบรดไดตงบรษทชอเดยวกนขนในไทยโดยจดทะเบยนเปนบรษทการคาทนาเขาและสงออกสนคาเพอปกปดภารกจลบ ในทางเปดเผยแลวซสพพลายทา งานตามสญญาใหกบรฐบาลไทย แตภาระกจทแทจรง คอ ทาหนาทรบขนสงอาวธของสหรฐฯรายใหญทสดในไทยดวยเครองบนขนาด 4 เครองยนตใหแกกองทพกกหมนตงในจนตอนใตและใหการสนบสนนตารวจไทยในทางลบ ดวยการจดตง การฝกและสนบสนนอาวธใหกบตารวจพลรมและตารวจตระเวนชายแดน 39

ทงน ซสพพลายมภารกจคขนานในไทยม 2 ประการ ประการแรก คอ การใหความชวยเหลอกองพล 93 ของกกหมนตงภายใตการนาของนายพลหลม ทเรมตนในป 2494 ใหทา

37 Thomas Lobe and David Morell, “Thailand’s Border Patrol Police : Paramilitary Political

Power ” in Supplemental Military Forces: Reserve , Militarias, Auxiliaries Louis A. Zurcher and Gwyn Harries Jenkins (Berverly Hills and London: SAGE,1978), p.156.

∗ พอล ไลโอเนล เอดวารด เฮลลเวล อดตโอเอสเอสในจน เปนคนกวางขวางและมอทธพลในการกาหนดนโยบายของสหรฐฯ เขามลอบบยสตทใกลชดกบรองประธานาธบดจอนหสน( Lyndon Baines Johnson) เชน ทอมม คอโคลน(Tommy Corcoran) และเจมส โรว(James Rowe)ทปรกษาของรองประธานาธบดจอนหสน(Scott, The War Conspiracy: The Secret Road to the Second Indochina War, p. 211) เขามเครอขายเชอมโยงระหวางซไอเอและซสพพลายกบองคกรอาชญากรรมในการคาฝน สานกงานใหญของซสพพลายทไมอาม โดยมเขาเปนหวหนา และเขาเคยเปนกงสลไทยประจาไมอาม ตงแต 2494 เขามบทบาทสาคญในการประสานงานระหวางสหรฐฯและไทย ทงน ระหวางทเขาเปนกงสลใหไทยชวง 2498-2499 เขาไดเปนเลขานการบรษท American Banker’s Insurance Company ในรฐฟลอรดาทาหนาทสงผานเงนจานวน 30,000ดอลลารในการจดหาบรษทลอบบยสตในวอชงตน ด.ซ. เพอคาฝน (Ibid., p. 211).

38 กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 1102-344-202-522-9401 กรมอเมรกาและแปซกฟกใต กองอเมรกาเหนอ การแตงตง กงลสใหญกตตมศกด ณ เมอง ไมอาม สหรฐอเมรกา 2494-2522, นายวรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง เลขาธการคณะรฐมนตร 16 ธนวาคม 2493.

39 Scott , The War Conspiracy: The Secret Road to the Second Indochina War, p. 194.; Nicholas Tarling, Britain, Southeast Asia and the Impact of Korean War, (Singapore: Singapore University Press, 2005), p.159 .

97

หนาทโจมตและกอกวนกองทพของพรรคคอมมวนสตจนในแถบตอนใตของจน โดยซสพพลายรวมมอกบตารวจไทยไดสงกาลงอาวธและกาลงบารงใหกองพล 93 ผานบรษทแคท แอร(Civil Air Transport :CAT หรอ Air America)ทรบจางทางานใหกบซไอเอ โดยมตารวจพลรมและตารวจตระเวนชายแดนทซสพพลายใหการฝกการรบแบบกองโจรไดเขารวมปฏบตภาระกจรวมกบกองพล 93 ในการแทรกเขาซมตามชายแดนของไทยกบเพอนบาน เชน หนวยกกหมนตงทรฐฉานมกาลงพล 400 คนทาหนาทหาขาวในประเทศเพอนบาน เชน ลาว และกมพชา ซงดาเนนการดวยเงนราชการลบของสหรฐฯจานวน 300,000บาทตอเดอน40

สาหรบภาระกจประการทสองของซสพพลาย คอ การสนบสนนตารวจไทยนน เบรด อดตโอเอสเอส เปนผรบผดชอบการฝกปฏบตการตารวจพลรม(Parachute Battalion)รนแรกขนท คายเอราวณ ลพบรในเดอนเมษายน 249441 ตอมาซไอเอไดสง ร.อ.เจมส แลร(James William Lair) และร.อ.เออรเนส ชคค(Ernest Jefferson Cheek) เขามาเปนครฝกซงมฐานะเปนขาราชการตารวจ ทาหนาทฝกตารวจพลรมตามหลกสตรการรบแบบกองโจร มการฝกการใชอาวธพเศษ การวางระเบดทาลาย การกอวนาศกรรม ยทธวธและการกระโดดรม42 ตอมามการ

40 พ.อ.กาญจนะ ประกาศวฒสาร, ทหารจนคณะชาต กกหมนตง ตกคางทางภาคเหนอประเทศไทย, (กรงเทพฯ: สยามรตนพรนตง, 2546), หนา 39-40.; พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ, 13 ป กบบรษเหลกแหงเอเชย, (กรงเทพฯ: สานกพมพ พวาทน พบลเคชน จากด, 2532), หนา 169.

41 พล.ต.ต. นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย,(กรงเทพฯ: กองบรรณาธการนตยสารโลหเงน , 2530), หนา 10.; Thomas Lobe,United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, (Monograph Series in World Affaires University of Denver,1977), p. 19 ,fn.13, P.129.; พนศกด วญญรตน, “CIA ขาวจากสกลนคร: ของฝากถงสภาความมนคงแหงชาต,” สงคมศาสตรปรทศน (กมภาพนธ 2517): 17-18. เดอนตลาคม 2493 มรายงานของฝรงเศสวา ฝรงเศสไดสงปฏบตการลบเขาไปในภาคอสานของไทยเพอตดตามกจกรรมของพวกเวยดมนห(Christopher E. Goscha, Thailand and the Southeast Asian Networks of the Vietnamese Revolution, 1885-1954,[Richmond, Surrey: Curzon,1999], p. 324.; Tarling, Britain, Southeast Asia and the Impact of Korean War, p.159.)

42 หจช.(3) สร. 0201.14 / 14 กลอง 1 จางชาวตางประเทศเปนครฝกหดตารวจพลรม(21 ธนวาคม 2496–18 มกราคม 2502) พล ต.อ.เผา ฯรยานนท ถง เลขาธการคณะรฐมนตร วนท 15 ธนวาคม 2496.; 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536),(กรงเทพฯ: กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน, 2536), หนา 68 . เจาหนาททซไอเอหรอซสพพลายสงเขามาปฏบตงานในไทย เชน เจมส วลเลยม แลร(James William Lair) สอนการใชอาวธ, จอหน แอล. ฮารท(John L. Hart), ปเตอร โจสท(Pete Joost), เออรเนส เจฟเฟอรสน ชคค(Ernest Jefferson Cheek), วอลเตอร พ. คซมค(Walter P. Kuzmuk) สอนการกระโดดรม, นายแพทยจอหนสน(Dr. Johnson),พอล(Paul), โรว รอกเกอร(Rheu Rocker) สอนกระโดดรม, กรน(Gene), รชารด ฟาน วนสก(Richard Van Winkee) และ ชารล สทน(Charle Steen) บคลากรเหลาน เคยทางานกบกระทรวงกลาโหม สหรฐฯมากอน พวกเขามประสบการณมากในปฏบตการกงทหาร ดานการใชอาวธ การขาว การบารงรกษาวทยสอสารและ

98

ขยายโครงการฝกตารวจตระเวนชายแดนอยางเรงดวนในคายฝกทอาเภอจอหอ นครราชสมาจานวน 7,000 คนเพอปองกนการแทรกซมของคอมมวนสตทางอสานและทางใตของไทย43 ตงแตนนมา กรมตารวจและทปรกษาอเมรกนทเขามาในฐานะเจาหนาทของซสพพลาย ไดรวมมอไดขยายคายฝกในอกหลายแหง เชน อบลราชธาน อดรธาน และเชยงใหม 44 นอกจากน ซสพพลายไดชวยเหลอในการฝกกองกาลงพลเรอนกงทหารในการรบนอกแบบ การแทรกซม และการใหอาวธแกตารวจตระเวนชายแดน เชน ปนคารไบน มอรตา บาซกา ระเบดมอ อปกรณการแพทย ตอมาพฒนาเปน เปนรถเกราะ รถถง และเฮลคอปเตอร 45 ทงน ความชวยเหลอของซไอเอทใหกบตารวจนนเปนความลบมาก แมแต สแตนตน ทตสหรฐฯกไมรเรองความชวยเหลอดงกลาว ตอมา เมอเขารเรองราวดง กลาว แตเขากไมมอานาจแทรกแซงกจกรรมตางๆได ความชวยเหลอในทางลบนสรางความไมพอใจใหกบเขามาก46

สาหรบความชวยเหลอทางการทหารของสหรฐฯแกกองทพไทยนน เมอกองทพเกาหลเหนอบกเกาหลใตในเดอนมถนายน 2493 นน กระทรวงการตางประเทศและกลาโหม สหรฐฯไดตกลงกนในตนเดอนกรกฎาคมปเดยวกนทจะสงคณะกรรมาธการรวมระหวางกระทรวงการตาง ประเทศ และกลาโหม(United States Military Survey Team)เดนทางมาสารวจเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยมจอหน เอฟ. เมลบ(John F. Melby)ผชวยพเศษของผชวยรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ฝายกจการตะวนออกไกล และพล.ร.อ.เกรฟ บ. เออรสกน(Graves B. Erskine) ผบงคบการกองพลนาวกโยธนท 1 คายเพลเดลตน แคลฟอรเนย เพอสารวจสถานะทางทหารในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทจะถกคอมมวนสตคกคาม โดยสหรฐฯมแผนการใหความชวย เหลอทางการทหารแกกองทพบกไทยดวยอาวธสาหรบ 9 กองพล และสาหรบกองทพเรอและ

พาหนะ การกระโดดรม แตพวกเขาไมมประสบการณดานงานตารวจเลย นอกจากน เจาหนาทของซสพพลายมาจาก สายลบ และเจาหนาทของกระทรวงกลาโหม สหรฐฯ(พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย, หนา 209.; Lobe ,United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 23).

43 Ibid., p.20. ตอมาไดจดตงตารวจตระเวนชายแดนขนตามมตคณะรฐมนตร เมอ 5 มนาคม 2495 เพอทาหนาทตรวจตราและระวงรกษาชายแดน(หจช.มท. 0201.7/17 กรมตารวจแจงวาเนองจากกรมตารวจไดตงกองตารวจรกษาดนแดนขนใหมจงขอใหนาเรองเสนอคณะรฐมนตร พล ต.อ.เผา ศรยานนท รฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย ถง เลขาธการคณะรฐมนตร 28 เมษายน 2495).

44 พล.อ.อ.สทธ เศวตศลา, “บนทกความทรงจา,” ใน 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536), หนา 39. 45 Thomas Lobe and David Morell, “Thailand’s Border Patrol Police: Paramilitary Political

Power,” in Supplemental Military Forces: Reserve, Militarias, Auxiliaries, Louis A. Zurcher and Gwyn Harries Jenkins (Berverly Hills and London: SAGE,1978), p. 157.

46 Tarling , Britain, Southeast Asia and the Impact of Korean War, p. 158.

99

กองทพอากาศเปนอาวธและการฝกการทหาร47 จากนน รฐบาลจอมพล ป.ไดตอบสนองทาทของสหรฐฯดวยการตดสนใจเสนอทจะสงทหารไทย 4,000 คนเขารวมสงครามเกาหล 48 ทาทดงกลาวของรฐบาลจอมพล ป.สรางความประทบใจใหประธานาธบดทรแมน เปนอนมาก49

เมอคณะกรรมาธการรวมระหวางกระทรวงการตางประเทศและกลาโหม สหรฐฯเดนทางเขามาสารวจฐานทพอากาศดอนเมอง กรมอทหารเรอ และกรมทหารปนใหญ ฯลฯ ในชวง 21 สงหาคม – 28 สงหาคม 2493 คณะกรรมาธการฯประเมนวากองทพไทยเหมาะสมทจะเขารวมสงครามเกาหล 50 ตอมา สหรฐฯไดสงคณะทปรกษาใหความชวยเหลอทางการทหารแหงสหรฐฯหรอแมค(United States Military Assistance Advisory Group: MAAG)*เดนทางมาถงไทยในเดอนตลาคม เพอเตรยมการทาขอตกลงวาดวยความรวมมอทางการทหารระหวางไทยและสหรฐฯ ซงตอมา สหรฐฯและไทยไดลงนามในขอตกลงดงกลาวเมอ 17 ตลาคมปเดยวกน51 สาระสาคญในขอตกลง คอ สหรฐฯจะใหความชวยเหลอทางการทหาร โดยอาวธยทธโธปกรณทงหมดจะโอนกรรมสทธไมไดหากไมไดรบความยนยอมจากสหรฐฯ52 ขอตกลงทางการทหารระหวางไทยกบสหรฐฯฉบบนมความสาคญมากในฐานะทเปนจดเรมตนของการทไทยไดตกเขาสระเบยบโลกของสหรฐฯ

47 Library of Congress, Declassified CK3100360771, Memorandum For President, 10 July

1950.; กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 1105-344-301-401-9301 ไทยขอความชวยเหลอดานวธยทธภณฑจากสหรฐฯเพอรวมรบในสงครามเกาหล 2493-2494, วรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง เลขาธการคณะรฐมนตร 26 กรกฎาคม 2493.

48 เดลเมล, 21 กรกฎาคม 2493. 49 Harry S. Truman, Years of Trial and Hope, 1946-1952 Vol 2., (New York: A Signet Book,

1965), p. 423. 50 หจช.กต. 73.7.1/87 กลอง 6 คณะสารวจอเมรกนเดนทางมาประเทศไทย(2493), Stanton to

Minister of Foreign Affaire, 9 August 1950.; หจช.(3) สร. 0201.13.1/2 ขออาวธจากอเมรกา หรอเรองอเมรกาใหอาวธแกไทย, นายเขมชาต บณยรตพนธ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง นายกรฐมนตร 26 กนยายน 2493.

* ตอมาแมค( MAAG)ไดเปลยนชอเปน คณะทปรกษาใหความชวยเหลอทางการทหารของสหรฐ

อเมรกาหรอจสแมค(Joint United States Military Advisory Group: JUSMAG) ในเดอนกนยายน 2497 51 จนทรา บรณฤกษ และปยะนาถ บนนาค, “เรอง ผลกระทบทางการเมองจากความสมพนธไทย-

สหรฐอเมรกา(พ.ศ.2463-2506)” รายงานวจยทนรชดาภเษกสมโภช จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521, หนา 152.

52 หจช.สร. 0201.96 / 8 กลอง 2 ขอตกลงเกยวกบการชวยเหลอทงการทหารแกประเทศไทยของสหรฐฯ (6 กนยายน 2493-28 กนยายน 2498).

100

ในชวงเวลานน สหรฐเหนวา นโยบายตางประเทศของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทไดใหการรบรองรฐบาลเบาได การไมรบรองจนแดง และการกระตอรอรนในการสงทหารเขาสงครามเกาหลนน สหรฐฯถอวา รฐบาลไดแสดงการผกพนตนเขากบการตอตานคอมมวนสตและเปนการแสดงความมตรกบสหรฐฯอยางชดเจน ดงนน สหรฐฯตองการสรางความแนบแนนระหวางกนเพอใหรฐบาลสนบสนนนโยบายของสหรฐฯตอตานคอมมวนสตในเอเชยตะวนออกไกลใหดารงอยตอไป แตการเมองไทยทผานมาภายใตรฐบาลจอมพล ป.กลบไมมเสถยรภาพทางการเมอง เนองจาก รฐบาลตองเผชญหนากบการพยายามรฐประหารบอยครง เปนเหตใหรฐบาลไมมความตอเนองในการดาเนนนโยบายตามสหรฐฯ ดงนน สหรฐฯตองการทจะทาใหรฐบาลมเสถยรภาพทางการเมองและมเศรษฐกจทเขมแขง53 ทงน ไทมส(Time) ซงเปนนตยสารชนนาวเคราะหวา รฐบาลของจอมพล ป. ไดแสดงทาทอยางชดเจนในการตอสกบคอมมวนสตเพอหวงทจะไดรบความชวยเหลอจากสหรฐฯ54

ดงทไดเหนมาแลววา รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตงอยทามกลางการทาทายอานาจจากกลมการเมองตางๆ และเมอเกดการเปลยนแปลงในจน สงผลใหสหรฐฯมนโยบายขยายการตอตานคอมมวนสตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอปกปองการขยายตวทางเศรษฐกจแบบทนนยม ทาใหรฐบาลจอมพล ป.เหนหนทางทจะไดรบการสนบสนนอาวธแบบใหมจากสหรฐฯ เพอปรบปรงสมรรถนะทางการทหารอนจะทาใหรฐบาลสามารถรกษาอานาจทางการเมองไวได แตในชนแรกนน สหรฐฯยงคงไมตอบสนองตอคาขอความชวยเหลอทางอาวธจากไทย และเมอสหรฐฯตองการใหไทยรบรองรฐบาลเบาได รฐบาลไดเสนอขอแลกเปลยนใหสหรฐฯใหการสนบสนนทางการทหารของไทย อกทง เมอรฐบาลตดสนใจสงทหารไปสงครามเกาหลยงสรางความมนใจใหกบสหรฐฯมากยงขน สแตนตน ทตสหรฐฯเหนวา ตราบเทาท รฐบาลจอมพลป. ยงคงสนบสนนสหรฐฯ ตราบนน สหรฐฯยงสามารถใหความชวยเหลอตอไปได 55

53 “Policy Statement Prepared in the Department of State, 15 October 1950,” in Foreign

Relations of the United States 1950 Vol.6,pp.1529-1530. 54 หจช.กต. 80 / 29 กลอง 3 บทความเกยวกบประเทศไทยในหนงสอพมพ, Times, 17 October

1950. 55 “Stanton to The Secretary of States, 19 March 1951,” in Foreign Relations of the United

States 1950 Vol.6, pp. 1599-1601.; Coast, Some Aspects of Siamese Politics, p. 51.

101

4.4 ความขดแยงในคณะรฐประหารทามกลางการรกของ “กลมรอยลลสต” โครงสรางอานาจในคณะรฐประหารชวง 2490-93 ตงอยบนฐานของอานาจของ จอมพล

ผน ชณหะวณในฐานะเปนผบญชาการทหารบกและผนาของคายราชคร และคายของพล ท.กาจ กาจสงครามรองผบญชาการทหารบกซงมนายทหารบกจานวนหนงทใหการสนบสนนเขา โดยมจอมพล ป.พบลสงครามเปนแกนกลางของความสมพนธทางอานาจ ความขดแยงระหวางจอมพลผนและพล ท.กาจไดเพมขน เนองจาก พล ท.กาจมความตองการดารงตาแหนงผบญชาการทหารบกแทนจอมพลผน เขาไดเรมขยายอานาจทางการเมองดวยการใหการสนบสนนพรรคประชาธปตยและทางเศรษฐกจเพอทาทายคายราชครทาใหจอมพล ป.ตองเลนบทประสานความขดแยงระหวางจอมพลผนและพล ท.กาจเสมอ56 ตอมา พล ท.กาจไดพยายามโจมตจอมพลผนดวยการเขยนหนงสอชด“สารคดใตตม”เพอกลาวหาวาจอมพลผนฉอราษฎรบงหลวงทาใหจอมพลผนไมพอใจในการเปดโปงจากพล ท.กาจ 57 ปลายเดอนสงหาคม 2492 จอมพล ป .ตองการใหพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด อดตนายกรฐมนตร“กลมปรด” เขารวมคณะรฐมนตร โดยหวงวาจะทาใหสหรฐฯมความพงพอใจในการทจะใหความชวยเหลอทางการทหารและนานกการเมอง“กลมปรด”กลบมาสการเมองเพอบนทอนอานาจการเมองของพรรคประชาธปตย แตขอเสนอดงกลาวถกขดขวางโดยพล ท.กาจและเขมชาต บณยรตนพนธ เนองจาก กลมของเขาสนบสนนพรรคประชาธปตยจงไมตอง การใหพล ร.ต.ถวลยกลบมาฟนฟพรรคสหชพและแนวรฐธรรมนญขนมาเปนคแขงทางการเมองกบพรรคประชาธปตยอก ซงเหตเหลานจงไดกลายเปนชนวนความแตกแยกภายในคณะรฐประหารหรอในกองทพบกระหวางจอมพล ป. จอมพลผน และพล ท.กาจ58

ไมแตเพยงความแตกแยกในกองทพบกเทานน แตการทคณะรฐประหารกลบขนมามอานาจอกครงภายหลงการรฐประหาร 2490 ทาใหกองทพเรอซงไดเคยไดรบการสนบสนนจากรฐบาล“กลมปรด”ใหขนมามอานาจแทนกองทพบกตกจากอานาจลงไปอก ซงสรางความไมพอใจใหกบกองทพเรอเปนอยางยงและพวกเขามความตองการทจะทาทายอานาจของกองทพบก นอกจากน ในหวงเวลาดงกลาว รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตองเผชญหนากบปญหาความขดแยงภายในกองทพบกซงเปนฐานกาลงทใหการสนบสนนรฐบาล มพกทจะตองรวมถงการ

56 “ฟรเพรสส”, เนรเทศหลวงกาจ,(พระนคร: สหกจ, 2493), หนา 42-45, 60. 57 พล.ท.กาจ กาจสงคราม, สารคด เรอง สถานะการณของผลมตว,(พระนคร: โรงพมพรฐภกด,

2492); “ฟรเพรสส”, เนรเทศหลวงกาจ, (พระนคร: สหกจ, 2493), หนา 54.; เสยงไทย, 1 พฤศจกายน 2492. 58 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R003300290006-5, 22

September 1949, “Communist Strategy and Tactics in Thailand”.

102

ตอตานจาก“กลมรอยลลสต”ภายในระบบราชการดวย โดยม.จ.ปรดเทพพงศ เทวกล ปลด กระทรวงการตางประเทศไดพยายามขบไลนายวรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ผเปนคนสนทของจอมพล ป.ออกไป ดวยทรงเหนวา นายวรการบญชาไมมความสามารถในดานการตางประเทศเทาพระองค 59

ทามกลางศกภายนอกหลายดานของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทมาจากการทาทายรฐบาลของ“กลมรอยลลสต”และ“กลมปรด” 60 ซไอเอยงคงรายงานวา จอมพล ป. ยงคงเลอกทจะรวมมอกบ“กลมปรด”ผเปนมตรเกาของเขามากกวา“กลมรอยลลสต” เขาไดประกาศทางวทยในเดอนธนวาคม 2492 ดวยนาเสยงทชใหเหนถงความเปนไปไดทจะขอคนดกบปรด พนมยงค โดยสาเหตอาจมาจาก เขาตระหนกถงพลงทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”ทเขมแขงขนอยางรวดเรวทงในรฐบาล รฐสภาและในสงคม ภายใตรฐธรรมนญฉบบ 2492 ทใหอานาจทางการเมองแกพระมหากษตรยและสรางความไดเปรยบแก“กลมรอยลลสต”มากกวากลมการเมองอน61

ในขณะท ศกภายในคณะรฐประหารนนยงคงคกรนตอไป โดย พล ท.กาจ กาจสงครามประกาศเปนปรปกษกบจอมพล ป. พบลสงคราม จอมพลผน ชณหะวณ และพล ต.อ.เผา ศรยานนทอยางชดเจน จากนน เขาไดรวมมอกบ“กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยเสนอญตตอภปรายเพอลมรฐบาล62 ตอมา สมาชกวฒสภาทมาจากการแตงตงของพระมหากษตรยไดเคลอนไหวขดขวางการบรหารของรฐบาลดวยการยบยงรางพระราชบญตบงบประมาณป 2493 ทาใหสมาชกคณะรฐประหารและอดตคณะราษฎรบางคน เชน พล ต.อ.เผาและพล ท.มงกร พรหมโยธไปเจรจากบเตยง ศรขนธ อดตเสรไทยและแกนนาสาคญคนหนงใน“กลมปรด”เพอขอการสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. เตยงตดสนใจใหสมาชกสภาผแทนฯในกลมของเขามมตยนยน

59 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R002800780003-7, 20 July

1949 , “Opposition to M.C. Pridithepong Devakul ”. 60 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 box 7251, Hannah to Secretary of State,

“View of a Pridi Supporter on Political event in Thailand-Summary of Paper on Thai Political Development written by a Supporter of Pridi Phanomyong,” 30 December 1949.

61 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79-0108A000100020022-4, 12 December 1949 , “Phibul paves way for Pridi reconciliation ”.

62 นครสาร, 1 พฤศจกายน 2492.; NA, FO 371/76277, Thompson to Foreign Office, 6 December 1949.

103

การประกาศใชงบประมาณเพอลมลางมตของสมาชกวฒสภาไดสาเรจ เนองจากเขาไมตองการใหพล ท.กาจขนมามอานาจ63

สาหรบความขดแยงระหวางกองทพนน กลางธนวาคม 2492 ซไอเอรายงานขาววา กองทพเรอและกองทพอากาศมแผนการรฐประหาร แตแผนการรวไหลเสยกอน โดยจอมพล สฤษด ธนะรชตไดรายงานเรองดงกลาวใหกบจอมพล ป. พบลสงครามรบทราบทาใหรฐบาลประกาศปลดพล.อ.ท.เทวฤทธพนลกจากตาแหนงผบญชาการทหารอากาศ สาหรบสาเหตของการพยายามรฐประหารครงน มาจากปญหาการคอรปชนของจอมพลผน ชณหะวณและจอมพล สฤษดในการจดซออาวธใหกองทพหลายกรณ เชน รถถงเบรนกนทออฉาวทาใหนายทหารในกองทพบกจานวนหนงไมพอใจ การพยายามรฐประหารครงน ซไอเอเหนวามความแตกแยกในกองทพบกและระหวางกองทพดวยเชนกน64

เมอรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามรอดพนจากการพยายามรฐประหารทเกดขนจากความรวมมอระหวางกองทพลงไดกตาม แตปญหาทเขาตองดาเนนการแกไขอยางรวดเรว คอ ปญหาความแตกแยกภายในคณะรฐประหารซงเปนฐานอานาจทคาจนรฐบาลของเขานน ทาใหจอมพล ป.ตดสนใจเลอกทจะสนบสนนจอมพลผน ชณหะวณมากกวาพล ท.กาจ กาจสงคราม ดงนน เขาสงการใหพล ท.กาจยตการใหสมภาษณ เขยน และตพมพ“สารคดใตตม”ททาลาย

63 NARA, RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Memoramdum of Conversation

James Thompson and R.H. Bushner, 12 August 1949.; Hannah to Secretary of State, 14 December 1949.

64 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R004000600004-1, 27 December 1949, “Current Political Crisis in Thailand”. ในรายงานฉบบนรายงานวา พล.อ.อดล อดลเดชจรสมความเกยวของกบการพยายามรฐประหารครงนดวย นอกจากน จอมพล ป. พบลสงครามไดแจงกบสแตนตน ทตสหรฐฯวา จอมพลสฤษด ธนะรชตมความเกยวของกบการคอรรบชนภายในกองทพบกในการจดซอรถถงเบรนกน จานวน 250 คนและเขามธรกจการคาฝนจากรฐฉานสงไปขายยงฮองกง(NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation P. Phibunsonggram and Stanton, “ Corruption in Army and Government service,” 16 June 1950.; NA, FO 371/84348, Thompson to Mr. Bevin, ”Siam: Annual Review for 1949,” 10 May 1950.; FO 371/92952 Whittington to Foreign Office (Morrison), 16 April 1951). สถานทตองกฤษในไทยไดรายงานวา รถถงเบรนกนเปนยทโธปกรณตกรนจากสงครามโลกครงท 2 ทบรษทสายฟาแลบซงเปนบรษทของจอมพลผน ชณหะวณและจอมพลสฤษด ธนะรชตเปนนายหนาสงมาจากศรลงกา จานวน 250 คน แตรถถงเหลานใชการไมไดถง 210 คน

104

ความนาเชอถอของคณะรฐประหารแตพล ท.กาจปฏเสธ65 เขายงคงเคลอนไหวเพอทาทายอานาจของจอมพลผนตอไป จากนน กลางดกของ 26 มกราคม 2493 จอมพลผนและพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดรายงานแผนการรฐประหารของพล ท.กาจตอจอมพล ป. ในวนรงขน พล ท.กาจถกจบกมฐานกบฎ โดยจอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผารวมมอกนจบกมเขา จากนนจอมพล ป.ไดสงปลดพล ท.กาจจากรองผบญชาการทหารบกและใหเขาเดนทางออกนอกประเทศ ความพายแพของพล ท.กาจทาใหความแตกแยกภายในคณะรฐประหารลดลง66

ภายใตระบอบการเมองท“กลมรอยลลสต”ออกแบบผานรฐธรรมนญฉบบ 2492 ทาให จอมพล ป. พบลสงครามหนมาสรางความแขงแกรงของรฐบาลของเขาในทางการเมองผานสภาผแทนฯ ดวยการพยายามจดตงกลมการเมองฝายรฐบาลชอพรรคประชาธปไตยเพอตอสกบพรรคประชาธปตย67 ความเคลอนไหวดงกลาวทาให“กลมรอยลลสต”ทเปนสมาชกวฒสภานาโดย พระยาอรรถการยนพนธ หลวงประกอบนตสาร และพระยาศรธรรมราช วจารณรฐบาลวา จอมพล ป.ควรลาออกจากตาแนงนายกรฐมนตร และใหมจดตงรฐบาลผสมทมพรรคประชาธปตยเขารวมรฐบาลแทน และใหคณะรฐประหารตองออกไปจากการเมอง68 ความเคลอนไหวของสมาชกวฒสภาดง กลาวทาใหประเทอง ธรรมสาล สมาชกสภาผแทนฯ จงหวดศรษะเกษ ไดวจารณ บทบาทของสมาชกวฒสภาวา “ไมมความจาเปน ไมไดเปนตวแทนประชาชน ไมมประโยชนและการปกครองภายใตรฐธรรมนญ 2492นไมเปนประชาธปไตย” 69 หนงสอพมพไทยขณะนนไดรายงานวา การเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในหลายทางเพอโคนลมรฐบาลนน ทาให พล ต.อ.เผา ศรยานนทไดสงการใหตารวจสนตบาลสกดรอยความเคลอนไหวของ กรมพระยาชยนาทฯ ผสาเรจราชการฯ และนกการเมอง“กลมรอยลลสต”อยางใกลชด70

65 พมพไทย, 10 มกราคม 2492.; “ฟรเพรสส”, เนรเทศหลวงกาจ,(พระนคร: สหกจ, 2493), หนา 74-

75. 66 NARA, RG 319 Entry 57, Sgd. Cowen Military Attache Bangkok to CSGID Washington

D.C., 28 January 1950.; “รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ครงท 12/2493 (วสามญ) ชดท1 10 กมภาพนธ 2493,” ใน รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยวสามญ พ.ศ.2493 เลม 1,(พระนคร: โรงพมพรงเรองธรรม, 2497), หนา 1624-1627.; “ฟรเพรสส”, เนรเทศหลวงกาจ,(พระนคร: สหกจ, 2493), หนา 78-82.

67 เกยรตศกด, 12 มกราคม 2493.; สายกลาง, 14 มกราคม 2493. 68 หลกเมอง, 17 มกราคม 2493. 69 เสยงไทย, 19 มกราคม 2493. 70 ประชาธปไตย, 20 มกราคม 2493.

105

แมสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” จะประสบความพายแพในการรกษาอานาจใหกบรฐบาลควง อภยวงศซงเปนรฐบาลตวแทนของพวกตนทถกบงคบลงดวยอานาจของคณะรฐประหารกตาม แตพวกเขายงคงประสบความสาเรจในฐานะทเปนสถาปนกทางการเมองในการออกแบบระบอบการเมองททาใหพวกตนไดเปรยบภายใตรฐธรรมนญ 2492 ตอไปซงนาไปสปญหาความขดแยงระหวางผสาเรจราชการฯ สมาชกวฒสภากบ รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม จากการแตงตงสมาชกวฒสภาเขามาใหม สถานทตสหรฐฯรายงานวา ผสาเรจราชการฯทรงพยายามรกษาฐานอานาจทางการเมองของพวกตนในรฐสภาเอาไวอยางตอเนอง โดยทรงไดตงบคคลทเปน“กลมรอยลลสต”กลบเขามาเพอขดขวางการทางานของรฐบาลอยางตอเนอง โดยมไดปรกษา หารอกบรฐบาลทงทางตรงหรอทางออม อกทง ทผานมา ผสาเรจราชการฯไดทรงขยายบทบาททางการเมอง ดวยการเขาประทบในการประชมคณะรฐมนตรของจอมพล ป.เสมอๆดวย สงทง หลายเหลานลวนสรางความไมพอใจใหกบจอมพล ป. เปนอยางมาก ตอมาเขาจงตอบโตกลบดวยการเรยกรองวา หากผสาเรจราชการฯยงทรงแทรกแซงทางการเมองผานรฐสภาและรฐบาล นายกรฐมนตรกมความตองการทจะเขารวมประชมคณะองคมนตรดวยเชนกน 71 4.5 “กลมรอยลลสต” กบ “กบฏแมนฮตตน”: แผนซอนแผนในการโคนลมรฐบาล

กลาวไดวา ในชวงตนทศวรรษ 2490 อานาจทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามท

ตงอยทามกลาง“กลมรอยลลสสต”และ“กลมปรด” เกดลกษณะความสมพนธทางการเมองของกลมการเมองเหลานทในบางครงกมความรวมมอกนเพอตอสกบอกกลมหนง ในกลางป 2493 ซไอเอรายงานขาววา “กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต”ไดเตรยมการรฐประหาร โดย“กลมรอยลลสต”ทมพรรคประชาธปตย ขาราชการจานวนหนงทเคยใหสนบสนนปรด พนมยงคและกองทพเรอทสนบสนน“กลมรอยลลสต”ตองการทาการรฐประหารตดหนา“กลมปรด” 72อยางไรกตาม สงจาเปนทจะเปนเครองชขาดในความสาเรจในการรฐประหารขบไลรฐบาลจอมพล ป. แต

71 Bangkok Post, 18 December 1950.; NARA, RG 59 General Records of Department of

State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political Report for November 1950, ” 26 December 1950.

72 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, Monthly Political Report for May 1950, 15 June 1950 .

106

เปนสงททงสองกลมขาดอยางมากคอ กาลงทจะใชยดอานาจ ทาใหเวลาตอมา ทงสองกลมไดรวมมอกนวางแผนการรฐประหารลมรฐบาล73

ปลายป 2493 การตอสทางการเมองระหวาง รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบ“กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต”ยงคงดาเนนการไปอยางแหลมคม มกระแสขาววาจะเกดการรฐประหารโคนลมรฐบาล74 ทามกลางสถานการณดงกลาว หนงสอพมพทสนบสนนรฐบาล ตงแตปลายป 2493 ถงตน 2494 เชน ธรรมาธปตย และ บางกอก ทรบน(Bangkok Tribune) ไดลงขาวประนามบทบาททางการเมองของ“กลมรอยลลสต” พรรคประชาธปตยและสมาชกวฒสภาอยางหนก แมกระทงหนงสอพมพทมจดยนทางการเมองแบบกลางๆ กมความเหนใจรฐบาลทถก“กลมรอยลลสต”โจมตอยางไมมเหตผล ในขณะทหนงสอพมพฝายซายไดประนามสมาชกวฒสภาวาเปนเครองมอทไมใชวถประชาธปไตยของชนชนปกครอง ดงนน การเมองภายใตรฐธรรมนญ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสตทใหอานาจทางแกพระมหากษตรยในการแตงตงสมาชกวฒสภาทงหมด การแตงตงองคมนตรใหเปนพระราชอานาจโดยแท และการแทรกแซงทางการเมองจากผสาเรจราชการฯ ไดสรางปญหาใหกบการบรหารงานของรฐบาลเปนอนมาก รฐบาลจงมความตองการยตอานาจของสมาชกวฒสภาและบทบาททางการเมองของผสาเรจราชการฯ ดวยการ

73 NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP82-00457R006100010001-6, 17

October 1950, “Coup plans by Thai Navy Group”. 74 NARA, RG 468 Mission to Thailand 1950-1954, Entry 1385 Box 7, “Brief Political Survey

of Thailand,” 20 November 1950. ในรายงานฉบบน รายงานวา ฝายคานขณะนน ม 2 กลม คอ พรรคประชาธปตย ซงมส.ส.จานวน 30-35 คน มนโยบายสนบสนนผลประโยชนของ“กลมรอยลลสต”และเจาทดน ตอตานคอมมวนสตและนยมตะวนตก แตพรรคฯไมเขาใจสถานการณของโลก พรรคฯรบการสนบสนนจาก “กลมรอยลลสต” เชน พระยาศรวสารฯผมบทบาทอยางมากในการรางรฐธรรมนญ 2492 สมาชกสวนใหญของพรรคฯมาจากพระราชวงศทมบทบาทอยางสงในวฒสภา สวน“กลมปรด”เปนกลมทกระจดกระจายจนไมมประสทธภาพในสภาผแทนฯ พวกเขาใหการสนบสนนปรด พนมยงคและตอตานจอมพล ป. พบลสงคราม พวกเขามความคดเสรนยม หรอเรยกวา ความคดกาวหนาทางเศรษฐกจและปฏรปสงคมซงไดรบผลจากแนวคดในเคาโครงเศรษฐกจของปรด สมาชกสวนใหญจบมาจากมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง เคยเปนเสรไทยมากอน ตอมาไดเคยใหชวยเหลอพวกเวยดมนหอยางใกลชด กลมนไดรบการสนบสนนจากกองทพเรอ โดยเฉพาะอยางยงพรรคนาวกโยธน มสมาชกทเปนส.ส.จานวน 12-15 คนในสภาผแทนฯ, NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP78-01617A006100020023-4, 4 December 1950, “ Reported plan for coup”.

107

แกไขรฐธรรมนญฉบบดงกลาวแตไมสาเรจ เนองจาก “กลมรอยลลสต”จานวนมากทอยในกลไกลทางการเมองนนทาการขดขวางแผนการลดอานาจของพวกเขา75

ในขณะท “กลมปรด”กบ“กลมรอยลลสต” มแผนการรวมกนในการรฐประหารรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามนน สมาชกสภาผแทนฯจานวนหนงทนาโดยเตยง ศรขนธ แกนนาคญสาคญใน“กลมปรด”ไมเหนดวยกบแผนการดงกลาวของปรด พนมยงค เนองจาก เตยงและพวกเขามความเหนวา ความรวมมอดงกลาวจะนาไปสสถานการณทางการเมองทแยยงกวาทเปนอย ดงนน พวกเขาจงพยายามหาหนทางสรางความปรองดองระหวางจอมพล ป. และปรดเพอประโยชนของประเทศมากกวาแผนการใชกาลง76 การพยายามสรางความปรองดองระหวางกนโดยรฐบาลดาเนนการผานพล ต.อ.เผา ศรยานนท โดยเขาไดใหความชวยเหลอทางการเมองแกนกการเมองกลมของเตยง77อยางไรกตาม การเจรจาระหวางทงสองกลมไมสาเรจ เนองจาก ปรดยงคงดาเนนแผนการดงกลาวตอไป สถานทตองกฤษและซไอเอรายงานวา ปรดไดลกลอบเดนทางกลบมาไทยในเดอนกมภาพนธ 2494 เพอเตรยมแผนการรฐประหาร โดยไดรบความชวยเหลอจากเจมส ทอมสน-เพอนสนทของเตยง และอเลกซานเดอร แมคโดนล อดตโอเอสเอสและบรรณาธการบางกอก โพสต 78 โดยปรดพยายามโนมนาวใหพล.ร.ต.ทหาร ขาหรญ อดตผบงคบการพรรคนาวกโยธนทเคยใหการสนบสนนปรดในการกอ“กบฎวงหลวง”ใหเขารวมแผนการ

75 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954

Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “ Political Report for December 1950 and January 1951,” 21 February 1951.

76 NA, FO 371/84352, Far Eastern Department to U.K. High Commissioner in Canada, Australia, New Zealand, India, Pakistan, Ceylon, 14 December 1950.

77 พล ต.อ.เผา ศรยานนทไดใหการสนบสนนจารบตร เรองสวรรณ นกการเมองกลมของเตยง ศรขนธลงสมครสมาชกสภาผแทนฯ(NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political Report for December 1950 and January 1951,” 21 February 1951). สถานทตองกฤษรายงานวา เตยงกาลงหาหนทางใหเกดการเจรจาคนดกนระหวางจอมพล ป.พบลสงครามและปรด พนมยงค(NA, CO 537/7115, Whittington to Foreign Office, 27 February 1951.; NA, FO 371/92954, Whittington to Foreign Office, 28 February 1951).

78 NA, CO 537/7115, Whittington to Foreign Office, 26 February 1951. ทตองกฤษไดรายงานวา ร.อ.เดนส (S.H. Denis)-อดตทตทหารเรอองกฤษ-ไดพบสนทนากบปรด พนมยงคในกรงเทพฯ ปรดไดกลาวกบเดนนสวา เขามความหวงวาจะกลบมาสการเมองในเรวๆน ตอมา ทตองกฤษไดแจงขาวลบมาเรองการมาถงไทยของปรดใหทตสหรฐฯทราบเชนกน(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000100040001-7, 5 March 1951, “Pridi-Phibul Negotiations”).

108

รฐประหารอกครง79 ทงน ในปลายเดอนเมษายน 2494 พล ท.กาจ กาจสงคราม ผเปนคแขงขนในตาแหนงผบญชาการทหารบกและตาแหนงทางการเมองกบจอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนทหรอคายราชคร เขาไดลกลอบกลบมาไทยเพอรวบรวมกาลงทหารบกทภกดเพอกอการรฐประหาร ดวยเหตท “กลมปรด”ไมมกาลงทเพยงพอจงไดมาเจรจาขอรวมมอกบเขาแตการตกลงไมประสบความสาเรจ80

ดงนน จะเหนไดวา ความพยายามในการกอการรฐประหารของ “กลมปรด” “กลมรอยลลสต” และคายของพล ท.กาจ กาจสงคราม แมทงหมดจะมเปาหมายรวมกนคอ โคนลมรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามและคณะรฐประหาร แตปญหาหลก คอ พวกเขาไมมกาลงมากเพยงพอในการรฐประหาร ดงนน กองทพเรอในฐานคแขงขนของคณะรฐประหารหรอกองทพบกจงเปนตวแปรสาคญในความสาเรจดงกลาว อยางไรกตาม ภายในกองทพเรอนนกมความแตกแยกในความนยมทมตอปรด พนมยงค กลาวคอ พรรคนาวกโยธนนาโดยพล.ร.ต.ทหาร ขาหรญใหการสนบ สนน“กลมปรด” แตพรรคนาวนนาโดยพล.ร.อ.สนธ กมลนาวน ผบญชาการกองทพเรอไมนยมทงจอมพล ป. พบลสงคราม ปรด และพล ท.กาจ กาจสงคราม แตเขาตองการใหกองทพเรอขนมามอานาจแทนคณะรฐประหารหรอทหารบกซงเปนคแขงขน ดวยเหตน กองทพเรอจงโนมเอยงไปในการสนบสนน“กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยมากกวา

การจบกมตวจอมพล ป. พบลสงครามในพธมอบเรอขดสนดอน ชอ แมนฮตตน เมอ 29 มถนายน 2494 โดยนายทหารเรอกลมหนงซงตอมาถกเรยกวา “กบฎแมนฮตตน” นน โดยทวไปมกรบรกนวาเปนความพยายามกอรฐประหารโดยนายทหารเรอสองคน คอ น.อ.อานนท ปณ- ฑรกานนทและน.ต.มนส จารภาจนนาไปสความบอบซาของกองทพเรอ แตจากหลกฐานในราย งานของสถานทตสหรฐฯในชวงดงกลาวนน การพยายามรฐประหารครงนเปนการพยายามกอการทมความสลบซบซอนมากจนถกเรยกวาเปน “แผนสมคบคดทลกลบซบซอน”(Machiavellian Conspiracy)81 จากรายงานหลายหนวยงานของสหรฐฯ ทงสถานทตสหรฐฯและซไอเอ ตลอดจน

79 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146 A0001000 80001-3, 9

March 1950 , “Coup Attempt Possibly in Progress”. 80 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000200010001-9, 28

April 1951, “General Kach’s Return Rumored”. 81 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954

Box 4184, R. H. Bushner to Secretary of State, “Current Thai Political Potting,” 26 April 1951. ทงนรายชอวาทคณะรฐมนตรทถกประกาศในวนนนมหลายกลม ทาใหสามารถวเคราะหไดวา การพยายามรฐประหารนมความรวมมอของหลายกลม เชน “กลมปรด” ม พล.ร.ต. ทหาร ขาหรญ เปนรองนายกฯ “กลมรอยลลสต” เชน ม.ร.ว.เสนย เปนรฐมนตรวาการะทรวงการตางประเทศ พล.ท.สนาดโยธารกษ เปนรฐมนตร

109

บนทกการสนทนากบบคคลสาคญของไทย สรปไดวา “กบฎแมนฮตตน” เปนแผนการรวมกนเพอโคนลมรฐบาลจอมพล ป. ระหวาง “กลมปรด” “กลมรอยลลสต” คายของพล ท.กาจ และกองทพเรอ อยางไรกตาม ดวยเหตท แตละกลมกมความขดแยงและหวาดระแวงกนระหวางกน ดงนน แตละกลมจงมแผนทจะรฐประหารตลบหลงซงกนและกน และเมอไมมกลมใดมกาลงเพยงพอในปฏบตการยดอานาจ ทาใหกองทพเรอกลายเปนตวแปรสาคญ ดวยเหตท ผบญชาการทหารเรอขณะนน ไมพอใจความเปนอสระของพรรคนาวกโยธนทใหสนบสนนปรด พนมยงค อกทง เขาตองการใหกองทพเรอมอานาจแทนคณะรฐประหารเขาจงใหการสนบสนน“กลมรอยลลสต”ใหมอานาจทางการเมองแทน เขาไดนาแผนการททกกลมมาขอความชวยเหลอจากกองทพเรอแจงใหควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตยและแกนนาคนหนงใน“กลมรอยลลสต”ทราบ ตอมา ควงไดนาแผนการทงหมดทลตอพระองคเจาธานฯ ผสาเรจราชการฯ ผทไมทรงโปรดจอมพล ป. และปรด พนมยงคใหทรงทราบถงแผนการตางๆ จากนน แผนซอนแผนของ“กลมรอยลลสต”กถกเตรยมการขน

ทงน ตามแผนซอนแผนของ“กลมรอยลลสต”นน สถานทตสหรฐฯรายงานวา กองทพเรอจะแสดงทาทใหความชวยเหลอแกทกกลม แตไมใหแตละกลมรความเคลอนไหวซงกนและกน โดยขนแรกกาหนดใหคายของพล ท.กาจ กาจสงครามเขาจบกมตวจอมพล ป. พบลสงคราม จอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนททเรอแมนฮตตน จากนนจะให“กลมปรด” ยดอานาจซอนกลมของพล ท.กาจ และสดทาย “กลมรอยลลสต” และกองทพเรอฝายพรรคนาวนจะยดอานาจตลบหลง “กลมปรด” อกทหนง82 แตปรากฏวา ในเหตการณทเกดขนจรงนน กลมทลงมอจบกมตวจอมพล ป.ไมเปนไปตามแผน เนองจากกลมทลงมอกลบกลายเปนทหารเรอของ“กลม

มหาดไทย สวนนายกรฐมนตร คอ พระสารสาสนประพนธ ซงอดตขาราชการอาวโส ทไมสงกดกลมใด(“ไทยนอย”, กบฎ 29 มถนายน,[พระนคร: โอเดยนสโตร, 2494], หนา 54-55).

82 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Tula Bunnag and Hannah, “Current Thai Political Potting,” 26 April 1951. ตลย บนนาค เปนบคคลทใหขาวน เขาเปนขาราชการกระทรวงการตางประเทศและเลขานการของควง อภยวงศ หวหนาพรรรคประชาธปตย ; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R008000720001-7, 6 July 1951, “Seizure of Premier Phibul by the Thai Navy”.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation General Phao, Major Thana Posaynon and N.B. Hannah, ”Recent Attempted Coup d’etat,” 16 July 1951.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Luang Sukhum Naipradit, Nai Charoon Suepsaeng and N.B. Hannah, ”Recent Attempted Coup,” 7 August 1951.

110

ปรด”∗ ทามกลางความสบสนในวนนน รฐบาลทปราศจากผนาไดสงผแทนไปหาพระองคเจาธาน ฯ ผสาเรจราชการฯ ถง 3 ครงเพอขอใหทรงสนบสนนรฐบาล แตทรงปฏเสธ เนองจากขณะนน ทรงไมแนใจวากลมทลงมอเปนไปตามแผนทพวกตนตกลงกนไวหรอไม สถานทตสหรฐฯตงขอสงเกตวา แทนทพระองคจะตดตอกบรฐบาล แตปรากฎวาทรงตดตอกบควง อภยวงศ ผนาฝายคาน เพอสอบถามสถานการณทเกดขน โดยควงไดบอกกบพระองควา เขา“กาลงรอบางสงบางอยางอย”( a waiting one) ตอมา ควงไดทลตอพระองควา“มนไมใช”(this is not it) จากนน ผสาเรจราชการฯไดประกาศสนบสนนฝายรฐบาลทนท ดวยการทรงลงพระนามประกาศกฎอยการศกตามคาขอของรฐบาล83 หลงความลมเหลวของแผนการรฐประหารของ“กลมรอยลลสต” ควงไดกลาวอยางหวเสย และกลาวประนามการเคลอนไหวของนายทหารเรอสองคนนนวา “โงเขลาและปญญาออน”เปนการลงมอรฐประหารอยางไรหลกการ84 ควรบนทกดวยวา การปราบปรามการพยายามกอการรฐประหารครงน กาลงของทเขาปฏบตการปราบราม“กบฎแมนฮตตน”มาจากกองทพผสมกบตารวจ โดยพลรมและตารวจตระเวนชายแดนมบทบาทอยางมากในการเขาปราบปราม ทงน ตารวจชดดงกลาวไดรบการฝกจากซไอเอและไดใชอาวธทไดรบการสนบสนนจากจากซไอเอผานวลลส เบรด เชน ปนบาซกา ปนคารบน จานวน 500 กระบอกและกระสนจานวนมากทาใหรฐบาลสามารถปราบความพยายามรฐประหารครงนลงไดอยางงายดาย

∗

สาเหตทนายทหารเรอกลมทลงมอนนถกพจารณาเปน“กลมปรด” เนองจาก สภทร สคนธาภรมย อดตนกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง อดตเสรไทย ผมความใกลชดปรด พนมยงค เปนผหนงอยเบองหลง“กบฎแมนฮตตน” เขามความสมพนธทดกบน.ต.มนส จารภา หนงในทหารเรอผลงมอจบตวจอมพล ป. พบลสงคราม(Somsak, “The Communist Movement in Thailand,” p.340.;ววฒน คตธรรมนตย, กบฎสนตภาพ,หนา 229.) ทงน น.ต.มนส เปนนายทหารเรอคนสนทของพล ร.ต.ผน นาวาวจตร ผใหการสนบสนนปรด พนมยงค (สธาชย ยมประเสรฐ. แผนชงชาตไทย, หนา 36,206) โปรดดรายละเอยดเหตการณดงกลาวโดยละเอยดใน “ไทยนอย”, กบฎ 29 มถนายน; สดา กาเดอร, “กบฎแมนฮตตน,” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2516).

83 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Khuang and Hannah, “ Attempted Coup d’etat 29-31 June 1951,” 9 July 1951.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bushner to Secretary of State, ” Attempted Coup d’etat of 22-30 June and its Aftermath,” 19 September 1951.

84 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, Memorandum of Conversation Nai Khuang and Hannah, “Attempted Coup d’etat 29-31 June 1951,” 9 July 1951.

111

85 สถานทตองกฤษรายงานวา หนวยงานของสหรฐฯไดใหความชวยเหลอรฐบาลในการปราบการพยายามรฐประหารครงน 86 ภายหลงความสาเรจในการปราบปราม จอมพลผน ชณหะวณไดแสดงความประทบใจตอความชวยเหลอทางอาวธอยางมากจากสหรฐฯ เขาเหนวา ความชวยเหลอทางอาวธจากสหรฐฯมสวนสาคญในการปราบปรามดงกลาวลงไดสาเรจ 87

ผลทตามมาหลงเหตการณ คอ บทบาทของปรด พนมยงคในการชงอานาจคนครงนจงเปนการตอสทจะกลบสการเมองดวยกาลงครงสดทายของเขา อกทง กองทพเรอในฐานะคแขงกบคณะรฐประหารไดถกลดความเขมแขงลงอยางรวดเรว อาวธของกองทพเรอททนสมยไดถกกองทพ บกและตารวจยดไป ในขณะท แมรฐบาลจะปราบปรามปรปกษทางการเมองลงได แตปญหาใหมทไดเกดขนภายในคณะรฐประหารกมความเดนชดมากขน คอ การแขงขนทางการ เมองระหวางจอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนทมการเมองมากยงขน สถานทตองกฤษรายงานวา ความเขมแขงของทงสองคนทาใหจอมพล ป. พบลสงครามตองประสบปญหาการรกษาอานาจของเขาดวยเชนกน88

ตนเดอนกรกฎาคม 2494 หนงสอพมพในไทยไดรายงานขาวอยางตอเนองหลายวนวา สหรฐฯไดใหความชวยเหลอทางอาวธแกรฐบาลในการปราบ”กบฎแมนฮตตน” เกดกระแสวพากวจารณในสงคมวา “อาวธอเมรกนฆาเรา”89 ทามกลางขาวในทางลบตอสหรฐฯทแพรสะพด เทอรเนอร อปทตสหรฐฯไดเขาพบจอมพล ป. พบลสงครามและไดแสดงความกงวลตอขาวดงกลาวบนหนาหนงสอพมพไทย90 ในวนเดยวกนนน กองทพบกไดปฎเสธการใชอาวธทไดรบความชวยเหลอจากสหรฐฯในปราบปราม “กบฎแมนฮตตน”91 ตอมา สถานทตสหรฐฯไดรบโทรศพทตอวาการใหการสนบสนนทางการทหารแกกองทพและตารวจไทยจากสตรไทยคนหนง

85 “Turner The Charge in Thailand to Mr. Robertson P. Joyce Policy Planning Staff, 7

November 1951,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 1634.; พล.ต.ต. อารง สกลรตนะ, ใครวา อตร.เผาไมด, หนา 73-74, 92.

86 NA, FO 628/79, Minutes, 1 July 1951. 87 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 5625, Memorandum of Conversation

Phin, E.O’Connor and R.H. Bushner, 24 July 1951. 88 NA, FO 371/92956, Whittington to Foreign Office, ”Siam: Political Summary,” 13 July

1951. 89 New York Times, 5 July 1951. 90 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 2 July 1951,” in Foreign

Relations of the United States 1950 Vol.6, p.1616. 91 “ไทยนอย”, กบฎ 29 มถนายน, หนา 168-169.

112

ดวยเสยงสะอนวา “ทาไม อเมรกาจงใหอาวธทาใหคนไทยตองตอสกน”92 หลง“กบฎแมนฮตตน” แม สแตนตน ทตสหรฐฯผชวยทตทหาร และแมค(MAAG)ไดเสนอใหสหรฐฯระงบความชวยเหลอทางทหารแกไทยกตาม93 แต รฐบาลทวอชงตน ด.ซ.ยงคงยนยนความชวยเหลอทางการทหารและเศรษฐกจแกไทยตอไป โดยไดใหเหตผลวา สหรฐฯตองการใหไทยมเสถยรภาพทางการเมองเพอทจะทาใหไทยเปนพนธมตรทมความเขมแขงในการรกษาเสถยรภาพในเอเชยตะวนออกฉยงใตตอไป94

ดงนนกลาวไดวา ภายหลง ”กบฎแมนฮนตน” เมอปรด พนมยงคประสบความพายแพและหมดโอกาสในการกลบสอานาจทางการเมอง แตสาหรบ“กลมรอยลลสต”นน แมพวกเขาจะถกจบตามมองจากรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามอยางมากกตาม แตโอกาสทางการเมองภายใตรฐธรรมนญบบ 2492 ยงคงอยขางพวกเขา และพวกเขายงรอเวลาทพระบาทสมเดจพระเจาอยจะทรงนวตรพระนครในเรววน ทาใหสถานการณทางการเมองไทยในขณะนน เปนชวงเวลาทตวละคอนทางการเมองทงระหวางรฐบาลกบ “กลมรอยลลสต” รอเวลาชงชยกนทางการเมองระหวางกนและกนอกครง 4.6 การรฐประหาร 2494 กบการยตบทบาททางการเมองของ“กลมรอยลลสต”

ความพยายามใชกาลงเขาเปลยนแปลงทางการเมองของ“กลมรอยลลสต” ทประสบ

ความลมเหลวไปในเหตการณ“กบฎแมนฮตตน”มไดทาใหพวกเขายตบทบาทางการเมอง แตพวกเขายงคงพยายามรกษาฐานอานาจในกลไกทางการเมองทพวกเขาสามารถควบคมไดตอไปเพอโจมตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจนนาไปสความขดแยงกบรฐบาลอกครง สถานทตสหรฐฯรายงานวา กรมพระยาชยนาทนเรนทร ผสาเรจราชการฯและพระองคเจาธานฯ องคมนตรในขณะนน สงการใชสมาชกวฒสภาเขาขดขวางการทางานของรฐบาล95 ตอมา สถานทตสหรฐฯได

92 NARA, RG 84 General Records, Thailand 1945-1953, Entry UD 3267 Box 93, R.H. Bushner to Political Section, ”Thai Reaction to Coup d’etat,” 11 July 1951. สตรไทยคนดงกลาวไดโทรศพทมาตอวาสถานทต ชอนางสาว สวรรณ มาลก เปนครทสอนในโรงเรยนแหงหนงในกรงเทพฯ

93 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 12 July 1951,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, pp. 1620-1621.

94 “Analysis and Appreciation of Foreign Military and Economic Assistance Programs for Thailand, 17 July 1951,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, pp.1623-1625.

95 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political Report for December 1950 and January 1951,” 21 February 1951.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum

113

รายงานวา ภายหลงทรฐบาลปราบ“กบฎแมนฮตตน”ลง “กลมรอยลลสต”ได สมาชกวฒสภาซงเปน“กลมรอยลลสต”ในรฐสภาไดโจมตรฐบาล เนองจาก พวกเขาไมพอใจทความพยายามกอการรฐประหารของพวกเขาลมเหลว 96 พวกเขาไดอภปรายวจารณรฐบาลทปราบปรามการพยายามรฐประหารดงกลาว และโจมตความผดพลาดในการปฏวต 2475 ทผานมาอยางรนแรง จอมพล ป. พบลสงครามมความไมพอใจอยางยงตอการโจมตจาก“กลมรอยลลสต”และไดกลาวตอบโตวา วฒสภามง“ดา” รฐบาลแตฝายเดยว และหากสมาชกวฒสภาเหนวาประชาธปไตยไมเหมาะสมกบการปกครองของไทยกใหสมาชกวฒสภาดาเนนการถวายอานาจการปกครองคนพระมหา กษตรยไป 97

ทงน สถานการณทางการเมองในป 2494 ภายใตรฐธรรมนญ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสตคงมความคกกรนอยภายในตลอดเวลา แมรฐบาลจะสามารถปราบปราม “กบฏแมนฮตตน” พรอมกบการปดโอกาสทางการเมองของปรด พนมยงคและจากดอานาจของกองทพเรอลงแลวกตาม แต“กลมรอยลลสต” ยงคงอยและพวกเขามโอกาสในการทาทายอานาจรฐบาลอยตลอดเวลา สถานทตสหรฐฯรายงานวา ดวยเหตท รฐธรรมนญ 2492 เปนผลงานของ“กลมรอยลลสต” ทพวกเขาไดออกแบบระบอบการเมองขนมาเพอยดอานาจจากคณะรฐประหาร ดวยการสรางกตกาการ เมองททาใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ไดเปรยบทางการเมองเหนอกลมการเมองอนๆอยางมาก98 ดงนน บทบาทของ“กลมรอยลลสต”ภายใตรฐธรรมนญนจงเปนเสมอนหนงหอกขางแครของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ในทประชมคณะรฐมนตรครงหนง

of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah,” 29 November1951 Coup d’etat,” 11 December 1951. การขดขวางการทางานของรฐบาลโดย “กลมรอยลลสต” เชน บทบาทของวฒสภาทยบยงรางกฎหมายของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามถง 31 ฉบบจาก 57 ฉบบ และไดยบยงกฎหมายทสภาผแทนฯเสนอ 10 จาก 16 ฉบบ รวมทงการตงกระทถามรฐบาลถง 67 กระท (สชน ตนตกล, “ผลสะทอนทางการเมองของการรฐประหาร พ.ศ.2490,” หนา 150-153).

96 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 24 August 1951,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 1632.

97 “รายงานการประชมวฒสภา ครงท 3 / 2494 วนท 27ตลาคม 2494,” ใน รายงานการประชมวฒสภา สมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2494,(พระนคร: โรงพมพอาพลวทยา, 2495), หนา 412-415. วฒสภาไดวจารณการปฏวต 2475 วา เปนการกบฎอนเปนเหตใหใหคณภาพของสมาชกสภาผแทนฯมคณภาพตา เนองจากประชาชนไมมคณภาพ ไมมการศกษาจงเลอกสมาชกสภาผแทนฯทไมด

98 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954 Box 4184, William T. Turner to Secretary of State, “Political Report for November 1950, ” 26 December 1950.

114

ในกลางเดอนสงหาคม 2494 ไดมหารอถงปญหาทางการเมองดงกลาว ทประชมเหนวา ควรรฐประหารลมรฐธรรมนญฉบบดง กลาวเพอเขยนรฐธรรมนญใหม99

สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา รฐบาลจอมพล ป.ตองการสรางความเขาใจถงปญหาการเมองทเกดขนใหกบพระมหากษตรยทรงทราบจงสง พล ต.อ.เผา ศรยานนทไปเจรจากบพระองคทโลซาน สวสเซอรแลนดในเดอนสงหาคม 2494 เพออธบายปญหาทเกดขนจากรฐธรรมนญและบทบาทของ”กลมรอยลลสต” ใหพระองคทรงทราบเพอหาทางแกไขปญหาความขดแยงระหวางกน 100 ตอมา หนงสอพมพ เอกสารฝายไทยและสถานทตสหรฐฯไดรายงานทสรปไดวา ในเดอนตลาคม รฐบาลไดสงพล ต.อ.เผาและกลมตารวจของเขาไดเดนทางกลบไปเขาเฝาพระองคอกครงเพอรบทราบพระบรมราชวนจฉย แตปรากฏวา พระองคทรงไมเหนดวยกบความเหนของรฐบาลทเหนวา ปญหาการเมองเกดจากรฐธรรมนญฉบบดงกลาวและจากบทบาทของ“กลมรอยลลสต”แตพระองคไดทรงกลาววจารณ คณะรฐประหารและนายกรฐมนตร โดยทรงมแผนการทางการเมองทจะจดตงรฐบาลขนใหมภายหลงทรงเสดจนวตพระนครในปลายป 2494 แลว โดยทรงมพระราชประสงคใหพระองคเจาธานฯ เจาพระยาศรธรรมาธเบศ หรอ พล.ท.ชต มนศลป สนาด โยธารกษ ผเปนแกนนาสาคญของ“กลมรอยลลสต”เปนนายกรฐมนตรคนใหมแทนจอมพล ป.101 ในชวงเดอนพฤศจกายน สถานทตสหรฐฯรายงานวา “กลมรอยลลสต” มการ

99 เสวต เปยมพงศสานต, “เสวต เปยมพงศสานต,”ใน บนทก 25 นกการเมอง วเคราะหการเลอกตง

ในไทย, “ใหม รกหม” และธวชชย พจตร, บรรณาธการ (กรงเทพฯ: สานกพมพ นพรตน, 2522), หนา 597. 100 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R008300700010-6, 16

August 1951, “Departure of Lt. Gen. Phao Sriyanon for Europe and England ”.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November1951 Coup d’etat,” 11 December 1951.

101 ชาวไทย, 20 ตลาคม 2494.; พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ, ชยชนะและความพายแพของบรษเหลกแหงเอเชย, หนา 150-151. กลมตารวจทเดนทางไปกบพล ต.อ.เผา ศรยานนทในเดอนตลาคม 2494 ม พ.ต.ท.เยอน ประภาวตร พ.ต.ต.พฒ บรณสมภพ พ.ต.ต.อรรณพ พกประยร พ.ต.ต.วชต รตนภาน พ.ต.ต.ธนา โปษยานนท และพ.ต.ต.พจน เภกะนนท.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November1951 Coup d’etat,” 11 December 1951. รายงานฉบบน รายงานวา สงข พธโนทย บคคลใกลชดจอมพล ป. พบลสงครามไดแจงกบฮนนาหวา บคคลทอยเบองหลงในการแนะนาใหพระมหากษตรยกลบมาตอตานรฐบาล คอ ม.จ.นกขตรมงคล กตตยากร ฮนนาหไดบนทกในรายงานวา ขอมลจากสงขน เขาไดตรวจสอบกบแหลงขาวอนๆของเขาแลวพบวามความแมนยา

115

เคลอนไหวทางการเมองทคกคกมาก พวกเขาหวงจะใชการเสดจนวตรพระนครของพระมหากษตรยเปนพลงสนบสนนบทบาททางการเมองของพวกเขา102

ปลายเดอนพฤศจกายน 2494 สถานทตสหรฐฯไดรายงานกระแสขาวการพยายามรฐประหารโดยฝายรฐบาลกอนพระองคเสดจนวตพระนคร เพอปองกนมให กลมรอยลลสต” รวมมอกบพระองคตอตานการยตการใชรฐธรรมนญ ฉบบ 2492หรอรฐธรรมนญรอยลลสต โดยเปาหมายของการรฐประหารครงน คอ การแกไขรฐธรรมนญใหมทจะลดอานาจพระมหากษตรยและวฒสภาลง โดยจอมพล ป. มความคดในการนารฐธรรมนญ 2475 กลบมาใชใหม103 แตคณะรฐประหารยงไมพองดวยถงทศทางในอนาคต จวบกระทงชวงบายของ 29 พฤศจกายน ทงหมดจงเหนพองกบความคดของจอมพล ป. จากนน การรฐประหารกเรมตนขนในเยนวนนนเองห ดวยการ ทจอมพลผน ชณหะวณ ในฐานะหวหนาคณะรฐประหารทเรยกตนเองวา คณะผบรหารประเทศชวคราวไปเขาเฝาพระองคเจาธานฯ ผสาเรจราชการฯในเวลา 18.00 ขอใหทรงลงนามประกาศใชรฐธรรมนญฉบบ 2475 และยบรฐสภา แตพระองคเจาธานฯทรงกรวมากทคณะรฐประหารตองการลมรฐธรรมนญฉบบดงกลาว และทรงตรสถามจอมพลผน ชณหะวณวา จอมพล ป. พบลสงครามในฐานะนายกรฐมนตรทราบการดาเนนการนหรอไม จอมพลผนมไดตอบคาถามพระองคเจาธานนวตฯ แตตอมา จอมพล ป. จอมพลผนและพล ท.บญญต เทพหสดนฯ ไดเดนทางกลบมาเพอแสดงความพรอมเพรยงของความเหนชอบของรฐบาลตอหนาพระพกตร และทาบทามใหพระองคทรงยอมรบการเปนผสาเรจราชการฯตอไป แตทรงปฏเสธ104

102 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 29 November 1951,“ in

Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 1638.; PRO, FO 371/92957, Murray to Foreign Office, ”Coup d’etat in Siam,”3 December 1951.; Scott to Foreign Office, 4 December 1951.

103 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP82-00457R009400250011-3, 27 November 1951, “ Possible Coup d’etat”.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November1951 Coup d’etat,” 11 December 1951.ในเอกสาร รายงานวา จอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนทยงไมพรอมทจะเขารวมการรฐประหาร อยางไรกตามมรายงานวา ในกลางเดอนพฤศจกายน กอนการรฐประหารลมรฐธรรมนญ ฉบบ 2492 จอมพลสฤษดไดรบแตงตงจากรฐบาลใหเปนประธานกองสลากคนใหม (NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000500260001-9, 16 November 1951, “Sarit’s position enhanced”).

104 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November1951 Coup d’etat,” 11 December 1951. จอมพลผน ชณหะวณไดบนทกความทรงจาถงสาเหตของการรฐประหารครงนวา เกดจากปญหาของการเมองทเกดจากรฐธรรมนญทรางโดย“กลมรอยลลสต”ทกดดนทหารออกจากการเมอง แตกลบใหอานาจมากกบ

116

4.7 ความขดแยงระหวางสถาบนกษตรยกบรฐบาลจอมพล ป. การรฐประหารทเกดเมอ 29 พฤศจกายน 2494 มผลใหรฐธรรมนญ ฉบบ 2492หรอ

รฐธรรมนญรอยลลสตถกยกเลก และมการประกาศใชรฐธรรมนญ 10 ธนวาคม 2475 ขนใหมแทนนนมผลใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามชดเดมและรฐสภาทถก“กลมรอยลลสต”ครอบงาไดสนสดลง โดยคณะผบรหารประเทศชวคราวในฐานะองคกรทมอานาจสงสดไดประกาศไมเปลยน แปลงนโยบายตางประเทศ และอางสาเหตของการรฐประหารครงนวา เพอเปนการตอตานคอมมวนสต แตในรายงานของสถานทตสหรฐฯและองกฤษวเคราะหวา เบองหลงทแทจรงของการรฐประหารครงน คอ การตอตาน“กลมรอยลลสต”นนเอง ดวยเหตน การรฐประหารครงน จงเปนการชงไหวชงพรบตดหนาแผนการขยายอานาจของ“กลมรอยลลสต”ทจะเขมแขงมากขนจากการกลบมาของพระมหากษตรย 105

พระมหากษตรย ทาใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามบรหารงานไดยากลาบาก จนทาให“เกอบตงตวไมตด” คณะรฐประหารเหนวา หากปลอยใหการเมองเปนเชนนตอไป รฐบาลจะไมสามารถทางานไดจงทาการรฐประหาร( จอมพล ผน ชนหะวณ, ชวตกบเหตการณ,[พระนคร: โรงพมพประเสรฐศร, 2513],หนา 95).

105 “Turner The Charge in Thailand to The Secretary of States, 29 November 1951,“ in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 1638.; NA, FO 371/92957, Murray to Foreign Office, ”Coup d’etat in Siam,”3 December 1951.; Scott to Foreign Office, 4 December 1951.สาหรบ ความเหนของประชาชนตอสาระในรฐธรรมนญ ฉบบ 2475 ทถกประกาศใชใหมหลงการรฐประหารนน เจาหนาทสถานทตสหรฐฯไดรายงานวา นสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย 2 คน ทมความเหนไปในทางฝายซาย ใหการสนบสนนรฐธรรมนญฉบบดงกลาววา ดกวารฐธรรมนญฉบบ 2492 มาก แตนายทหารทมความสมพนธกบ“กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยกลบเหนวา รฐธรรมนญฉบบทถกลมไปนนดกวา(NARA, RG 84 General Records, Thailand 1945-1953, Entry UD 3267 Box 93, R.H. Bushner to Political Section, ”Public Opinion regarding 29 November Coup,” 11 December 1951.; NA, FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office, ”Coup d’etat in Siam,” 5 December 1951.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Turner to Secretary of State, 30 November 1951.; NARA, RG 84 General Records, Thailand 1945-1953, Entry UD 3267 Box 99, Colonel D.W. Stonecliffe to Secretary of Defense, “Thailand-Military significance 29 November 1951 Coup d’etat,” 4 January 1952.; NA, FO 371/92957, Foreign Office to Bangkok, 4 December 1951.; Stanton, Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World, p. 270.สงข พธโนทย คนใกลชดจอมพล ป. พบลสงคราม เหนวา เหตผลสวนหนงของรฐประหารครงน จอมพล ป. ตองการเยยวยาความขดแยงระหวางคณะราษฎรและคณะรฐประหาร(NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November 1951 Coup d’etat,” 11 December 1951).

117

เมอการรฐประหารเกดขน สถานทตองกฤษรายงานวา พระองคเจาธานฯ ผสาเรจราชการฯ พยายามตดตอแจงขาวการรฐประหารใหพระมหากษตรยทรงทราบ โดยพระองคเจาธานฯ ไดทรงแจงตอสถานทตสหรฐฯวา พระมหากษตรยทรงไมยอมรบรฐธรรมนญ 2475 และทรงแจงวา พระมหากษตรยอาจจะสละราชยสมบต โดยพระองคเจาธานฯจะไดทรงใหคาปรกษาทางการเมองแกพระองคทจะมตอไปภายหลงททรงเสดจนวตพระนครแลว106 สาหรบทาทของฝายรฐประหาร คอ หากพระมหากษตรยไมรบรองรฐธรรมนญใหมและสละราชยนน ไทยกอาจจะเปนสาธารณรฐ107

สถานทตองกฤษรายงานวา เมอพระมหากษตรยทรงเสดจนวตพระนครเมอ 2 ธนวาคม 2494 ดวยเรอพระทนง พระองคเจาธานฯทรงมไดขนไปเขาเฝาเพอรบเสดจ แตจอมพล ป.พบล-สงครามในฐานะนายกรฐมนตรชวคราวและรกษาการผสาเรจราชการตามรฐธรรมนญฉบบ 2475 ซงไปรอเขาเฝาแทน แตพระองคไมมทรงพระราชปฏสนถารดวย ตอมา จอมพล ป.ไดไปเขาเฝาพระองคเปนเวลาสนๆเพอขอใหทรงรบรองรฐบาลใหม แตพระองคไมทรงตอบรบขอเสนอจากรฐบาล ในวนรงขน พระองคเจาธานฯไดเขาเฝาใหคาปรกษาเปนการสวนพระองคอก จากนน พระองคเจาธานฯไดทรงแจงแก สถานทตสหรฐฯและองกฤษวา พระมหากษตรยกาลงทรงหาหนทางทจะควาบาตรการรฐประหารครงนดวยการทรงไมลงพระปรมาธไภยประกาศใชรฐธรรมนญฉบบ 2475 ทจากดอานาจทางการเมองของพระองค อยางไรกตาม พระองคเจาธานฯ ทรงเหนวามความเปนไปไดทจะมการประนประนอมรฐธรรมนญทงสองฉบบเขาหากน108

สถานทตสหรฐฯ ซไอเอและสถานทตองกฤษไดรายงานสถานการณชวงเวลาดงกลาววา จอมพล ป. พบลสงครามและจอมพลผน ชณหะวณไดเขาเฝาพระมหากษตรยถง 2 ครงเพอขอใหทรงลงพระปรมาภไธยรบรองรฐบาลใหมและประกาศใชรฐธรรมนญแตทรงปฏเสธ ทรงมพระราชประสงคใหนารฐธรรมนญฉบบ 2492 ทถกลมไปกลบมาใชใหม แตจอมพล ป. ไมเหนดวย เมอการเจรจาไมสาเรจ พระองคทรงใชการสละราชยเปนเงอนไขเพอตอรองกบจอมพล ป. อนนาไปสการรางรฐธรรมนญใหมในเวลาตอมา109 ในชวงเวลาดงกลาว รฐบาลมแผนเตรยมรบมอการ

106 NA, FO 371/92957, Whittington to Foreign Office, 30 November 1951.; NARA, RG 59

Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Turner to Secretary of State, 30 November 1951 . 107 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation

Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”29 November 1951 Coup d’etat,” 11 December 1951. 108 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190, Turner to Secretary of State, 3

December 1951.; NA, FO 371/92957, Whittington to Foreign Office, 5 December 1951. 109 NA, FO 371/92957, Whittington to Foreign Office, 7 December 1951.; NARA, RG 59

General Records of Department of State, Central Decimal File 1950-1954 Box 4188, Tunner to

118

ตอตานจาก “กลมรอยลลสต” โดยพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดสงตารวจไปควบคมและตดตามความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต” และแกนนาพรรคประชาธปตยทบานพกของพวกเขา เชน พระองคเจาธานฯ ควง อภยวงศและม.ร.ว.เสนย ปราโมช110 ตอมา พระมหากษตรยไดยนยอมทรงประกาศรบรองรฐบาลใหมและรฐธรรมนญ 2475 ใหใชชวคราวในระหวางการรางรฐธรรมนญฉบบใหม อยางไรกตาม รฐธรรมนญฉบบรางใหมหรอรฐธรรมนญ 2475 แกไข 2495 ทรฐบาลจอมพล ป.ไดมสวนสาคญในการรางนนยนยอมตามสนองพระราชประสงคแตบางประการเทานน เชน การใหทรงมอานาจในกจการสวนพระองค เชน การแตงตงองคมนตร เทานน แตรฐบาลไมอนญาตใหทรงมอานาจในการการแตงตงวฒสภาซงจะสรางปญหาทางการเมองใหกบรฐบาลดงทผานมาอก∗

ดวยเหตทสาระทปรากฎในรฐธรรมนญฉบบ 2475 แกไข 2495นน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา กอนการประกาศใชและงานเฉลมฉลองรฐธรรมนญฉบบดงกลาวเพยงหนงวน ราชสานกไดแจงกบรฐบาลวา พระองคไมเหนดวยกบฤกษยามในการประกาศใชรฐธรรมนญและทรงมพระราชประสงคไมเขารวมงานเฉลมฉลองตามหมายกาหนดการ สถานทตสหรฐฯเหนวา ทรงตองการใชการประวงเวลาเปนเครองมอทางการเมองเพอการตอรองใหม แต รฐบาลจอมพล ป. Secretary of State, 8 December 1951.; NARA, CIA Records search Tool (CREST),CIA-RDP79T01146A000600190001-6, 18 December 1951, “King reported prepared to abdicated”.

110 NA, FO 371/92957, Wallinger to Foreign Office, ”Coup d’etat in Siam,” 5 December 1951. ในรายงานของซไอเอรายงานวา เพยงหนงเดอนหลงการรฐประหาร มขาราชการระดบสง“กลมรอยลลสต” หลายคนเตรยมแผนกอการรฐประหารซอนขนโดยอาจรวมมอกบจอมพลสฤษด ธนะรชต(NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000700010001-4, 2 January 1952, “Split in ruling clique presages early Coup”).

∗ รฐธรรมนญฉบบนประกาศใชเมอ 8 มนาคม 2495 ดวยเหตท รฐธรรมนญฉบบนเปนการแกไขเพมเตมจากรฐธรรมนญฉบบ 2475 ทลงพระปรมาภไธยโดยพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯ และไมเคยถกยกเลก ดงนน การแกไขรฐธรรมนญดงกลาวจงเปนอานาจของสภาผแทนราษฎรเปนสาคญ ในคาปรารภมขอความวา “สภาผแทนราษฎรไดประชมปรกษารางรฐธรรมนญสนองพระเดชพระคณสาเรจลงดวยด จงนาขนทลเกลาทลกระหมอมถวายคาปรกษาแนะนาดวยความยนยอม พรอมทจะตราเปนรฐธรรมนญแหงราชอาณา จกรไทย พทธศกราช ๒๔๗๕ แกไขเพมเตม พทธศกราช ๒๔๙๕ ได เมอและทรงพระราชวจารณถถวนทวกระบวนความแลว ทรงพระราชดารเหนสมควรพระราชทาน พระบรมราชานมต” (โปรดด [Online]เพมเตมรฐธรรมนญฉบบดงกลาวใน เวปไซดของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา www.krisdika.go.th [11 มกราคม 2553]) ดงนน จากรายงานทางการทตหลายชนชวา พระองคทรงไมพอพระราชหฤทยรฐธรรมนญฉบบใหมอยางมากนนอาจมาจากสาเหตท ทรงไมสามารถใชการลงพระปรมาภไธยเปนเรองมอในการควบคมทศทางในการรางใหเปนไปตามพระราชประสงคได

119

พบล-สงครามและคณะรฐประหารไดตดสนใจยนยนการประกาศใชรฐธรรมนญในเมอ 8 มนาคมตอไป ทงน ในเวลาบายของ 7 มนาคม เมอรฐบาลทราบถงการไมเสดจเขารวมงาน รฐบาลไดสงผแทนเดนทางไปวงไกลกงวล หวหน เพอทลเชญพระองคทรงมารวมงานประกาศใชรฐธรรมนญตามหมายกาหนดการของพระองคทรฐบาลกาหนดซงพระองคกทรงยนยอมทาตาม111 สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา การทพระองคทรงปฏเสธการเขารวมงานตามหมายกาหนดการนนประสบความลมเหลว112 ในสายตาของพระองคเจาธานฯ ประธานองคมนตร ทรงเหนวา เหตการณนเปนการประลองกาลงระหวางพระมหากษตรยกบรฐบาล แมตอจะทรงผอนตามความตองการของรฐบาลกตาม แตพระองคเจาธานฯทรงเหนวาการโอนออนผอนตามของพระมหากษตรยเปนสงทถกตอง เนองจากเวลาทสมควรในการแตกหกกบคณะรฐประหารยงไมมาถง113

แมขณะนน สหรฐฯจะไมมปฏกรยาอนใดตอการรฐประหารทเกดขนในปลายป 2494 แตภายหลงการรฐประหาร รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ไดพยายามใหความสาคญกบนโยบายการตอตานคอมมวนสตมากขนเพอสรางความไววางใจจากสหรฐฯ114 สถานทตองกฤษ ไดตงขอ สงเกตทนาสนใจวา ภายหลงทรฐบาลจอมพล ป. สามารถปราบปรามกลมตอตานรฐบาล ทง “กลมปรด” “กลมรอยลลสต” และกองทพเรอลงไดกตาม แต การปราบปรามดงกลาวกลบทาให เขาตองพงพงอานาจจากจอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนททควบคมการสงการกองทพและตารวจมากยงขน115

111 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185 , Memorandum of

Conversation ; Nai Sang Pathanotai, N.B. Hannah , 8 March 1951.คณะผแทนดงกลาวม พล ต.อ.เผา ศรยานนท จอมพลเรอยทธศาสตรโกศล ฟน-ผบญชาการทหารอากาศ น.อ.ทว จลทรพย; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State, ”Monthly Political Report for March 1952,” 21 April 1952.

112 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State, ”Monthly Political Report for March 1952,” 21 April 1952.

113 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.B. Hannah, ”King, Constitution, Phibun and Coup Group,” 7 March 1951.; NA, FO 371/101166, Whittington to Foreign Office, 10 March 1952.

114 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000600200001-4, 19 December 1951, “1947 coup group gains complete dominance of government”; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State,” Monthly Political Report for March 1952,” 21 April 1952.

115 Tarling, Britain, Southeast Asia and the Impact of Korean War, p. 206.

120

4.8 การแขงขนและสรางพนธมตรทางการเมองของกลมตารวจและกลมทหาร อาจกลาวไดวา แมการรฐประหาร 2494 จะเปนการทาลายฐานอานาจของสถาบน

กษตรยและ“กลมรอยลลสต” ททาทายอานาจรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม และคณะรฐประหารซงเปนความขดแยงระหวางกลมลงกตาม แตความขดแยงภายในกลมระหวางคายราชครทมจอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนทเปนแกนนา และคายสเสาเทเวศนทมจอมพลสฤษด ธนะรชตเปนผนามความเขมขนขน ซไอเอรายงานวา จอมพลสฤษดไดพยายามแสวงหาการสนบ สนนจากสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”116 ในขณะท พล ต.อ.เผาในฐานะทายาททางการเมองคนสาคญไดพยายามการขยายฐานอานาจทางการเมองของเขาออกไปดวยพยายามเปนมตรและแลกเปลยนผลประโยชนกบ“กลมปรด” ผานเตยง ศรขนธ โดยพล ต.อ.เผาใหการสนบสนนกลมของเตยงในการเลอกตงในป 2495 ทาใหสมาชกสภาผแทนราษฎรภาคอสานกลมของเตยงมจานวนเพมขน สงผลใหใหรฐบาลมเสถยรภาพมากขน จากนน รฐบาลสนบสนนใหเตยงเขาไปมบทบาทในการจดสรรงบประมาณใหกบภาคอสาน อยางไรกตาม ความสมพนธระหวางเตยงและพล ต.อ.เผานนยงคงวางอยบนความไมวางใจกนและกน 117

หลงการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบ 2475 แกไข 2495แลว ทาใหคณะรฐมนตรชดเกาตองพนจากตาแหนง นาไปสการชวงชงอานาจทางการเมองในการจดตงรฐบาลอกครง จอมพลผน ชณหะวณในฐานะแกนนาของคายราชครไดรบการผลกดนจาก พล ต.อ.เผา ศรยานนทใหขนเปนนายกรฐมนตร ในขณะทจอมพลสฤษด ธนะรชตกลบใหสนบสนน ม.ร.ว.เสนย ปราโมชแกนนาคนสาคญของ“กลมรอยลลสต” ขนเปนายกรฐมนตรคนใหมเขาแขงขนสะทอนใหเหนวาดลอานาจภายคณะรฐประหารยงมไดตกเปนของคายราชครเสยทงหมด ทาใหตาแหนงนายกรฐมนตรมอาจตกเปนของจอมพลผนได เนองจาก แกนนาบางคน เชน จอมพลสฤษด และ

116 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A000700010001-4 , 2 January 1952, “Split in ruling clique presages early Coup”; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A000500340001-8, 23 January 1952, “Reports of Political unrest in Thailand continue”.

117 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, ”Internal Political Situation ,” 31 March 1952. ในรายงานฉบบนใหขอมลวา สมาชกสภาผแทนฯในกลมของเตยง ศรขนธไดรบการเลอกตงถง 25 คนมากเปน 2 เทานบแตการรฐประหาร 2490 เนองจาก พวกเขาไดรบการสนบสนนจากพล ต.อ.เผา ศรยานนท โดยเตยงไดแจงวา แมพล ต.อ.เผาจะรดเสมอวา เขาสนบสนนปรด พนมยงค แตพล ต.อ.เผาจาตองเปนพนธมตรกบเขาเพอจานวนสมาชกสภาผแทนฯทจะสนบสนนรฐบาลใหมความมนคง โดยเตยงใหเหตผลถงการทเขารวมงานกบรฐบาล เพราะเขารดวาไมสามารถเปลยนแปลงรฐบาลไดจนกวาดลอานาจจะเปลยนไป

121

พล ท.บญญต เทพหสดนทรฯ และไมตองการใหคายราชครมอานาจทางการเมองมากกวาน สดทายแลว ตาแหนงนายกรฐมนตรจงตกกลบไปสจอมพล ป.พบลสงครามอกครง118 ดงนนจะเหนไดวา การกลบมาเปนนายกรฐมนตรของจอมพล ป. หลงการรฐประหาร 2494 นน เขามอานาจทางการเมองลดลง โดยอานาจของเขาวางอยบนความสามารถในการดลอานาจภายในคณะรฐประหาร

ชวงเวลาดงกลาว พล ต.อ.เผา ศรยานนทไมแตเพยงพยายามผลกดนใหตนเองกาวขนไปมบทบาททางการเมองภายในอยางโดดเดนดวยการเปนมตรกบ“กลมปรด”ผานเตยง ศรขนธเทานน แตเขายงไดพยายามเขาไปมอทธพลในกองทพอกครง หลงจากทเขาไดหนมาทาหนา ทตารวจเปนเวลานาน119 อกทง เขายงไดพยายามขยายเครอขายอานาจทางการเมองออกไปนอกประเทศ ดวยการตดตอกบกลมฝายซายในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน การอนญาตใหซน หงอก ทน ผนาฝายซายในกมพชาเขามาในไทย และรวมมอกบอารย ลวระ บคคลทสหรฐฯเหนวาเปนคอมมวนสต ทงน การขยายเครอขายไปยงกลมการเมองตางๆของเขาเปนการสรางฐานอานาจทมนคงทยากแกการโคนลมในอนาคต 120

ไมแตเพยงพล ต.อ.เผา ศรยานนทเทานนทพยายามเปนมตรกบเตยง ศรขนธ แตจอมพล สฤษด ธนะรชตกมความพยายามเชนเดยวกน นอกจาก ทจอมพลสฤษดจะพยายามสรางพนธมตรกบ“กลมรอยลลสต” แลวเขายงพยายามผกมตรกบสมาชกสภาผแทนภาคอสานกลมของเตยงดวยการประกาศแกไขปญหาของภาคอสานและเรยกรองใหเตยงชวยเหลอเขาในทางการเมอง จนนาไปสการประชมระหวางจอมพลสฤษดและเตยง 2 ครง อยางไรกตามในทางเปดเผยนน เตยงปฏเสธความชวยเหลอจอมพลสฤษด เนองจากเขารวมมอกบพล ต.อ.เผาแลว แตในทางลบนน เขาไดสงพวกของเขาไปชวยจอมพลสฤษด 121 ในทสดพนธมตรทางการเมอง

118 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A000600110001-2, 7 March 1952, “Political showdown in Thailand reportedly imminent ”; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State, ”Monthly Political Report for March 1952,” 21 April 1952.

119 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A001200230001-4, 10 September 1952, “General Phao reportedly negotiating with former Thai army leaders”. พล ต.อ.เผา ศรยานนทพยายามเจรจากบอดตนายทหารทเกยวของกบการ“กบฎเสนาธการ” โดยเขาสญญาวาจะผลกดนใหอดตนายทหารกลบเขาสราชการอกครง แตนายทหารหนงในนนปฏเสธ สวนอกคนหนงตองการกลบเขารบราชการเมอไดรบการนรโทษกรรม

120 NA, FO 371/101168, Chancery to Foreign Office, 21 July 1952. 121 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation

Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, ” Internal Political Situation,” 9 October 1952.; NARA, RG

122

ระหวางเตยงและพล ต.อ.เผากหกสะบนลง โดยเตยงหนมาสนบสนนจอมพลสฤษดเพอในการทาทายอานาจคายราชครอยางเตมท122

4.9 การปราบปรามขบวนการตอตานสหรฐฯและรฐบาลจอมพล ป.

ตงแต สงครามเกาหลเรมตนขนและรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดสงทหารเขารวม

ในสงครามดงกลาวนน ปญญาชนฝายซายหลายกลมไดเคลอนไหวตอตานสงครามเกาหล สหรฐฯและรฐบาลภายใตชอวา“ขบวนการสนตภาพ”และ“ขบวนการกชาต” 123 แตความเคลอน ไหวดงกลาวกลบมไดถกปราบปรามจากรฐบาลจอมพล ป. ทาให สหรฐฯเรมเกดความไมไววางใจตอความมงมนในการตอตานคอมมวนสตของไทย เนองจาก สหรฐฯไดรบรายงานเสมอๆวา พล ต.อ.เผา ศรยานนทมการตดตอลบๆกบ“กลมปรด”124 ฮนนาห เลขานการโทประจาสถานทตสหรฐฯ∗ ไดพบพล ต.อ.เผาในเดอนสงหาคม 2495 เพอสอบถามถงทาทของรฐบาลไทยในการตอตาน“ขบวนการสนตภาพ”และ“ขบวนการกชาต”ทมคอมมวนสตอยเบองหลง เขาไดแจงกบ พล ต.อ.เผาวา “ หากมการคกคามใดๆหรอการลกฮอใดๆในไทย ตารวจไทยจะทาอยางไรกบภยรายแรงทเกดขน” อกทง “ผมอานาจในวอชงตน ด.ซ. คาดหวงวาตารวจจะสามารถรกษาเสถยร ภาพทางการเมองภายในของไทยได “ พล ต.อ.เผา ไดตอบเขาวา ขบวนการสนตภาพเปนเพยง“เสอกระดาษ” การรกษาเสถยรภาพการเมองภายในของไทยเกดขนจาก “เพอนอเมรกนและไทย

59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Bangkok to Secretary of State, ”Monthly Political Report for August-September 1952 ,” 27 October 1952.

122 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4185, Memorandum of Conversation Nai Tiang Sirikhan and Robert Anderson, ”Internal Political Situation,” 9 October 1952.

123 โปรดด ความเคลอนไหวของพรรคคอมมวนสตและกลมฝายซายในชวงเวลาดงกลาวเพมเตมใน Somsak , “The Communist Movement in Thailand”.

124 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A001300150001-2, 13 August 1952, “Phao denies Thai police knew of departure of Peiping delegates”.

∗ นอรแมน ฮนนาห ทางานใหกบซไอเอ มบทบาทในการสนบสนนใหตารวจจบภรยาและบตรชายของ

เขาในกรณ“กบฎสนตภาพ”ในป 2495 (ปรด พนมยงค, ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน, หนา 108-109). พนศข พนมยงค ภรยาของปรด ไดบนทกวา ในระหวางทเธอจบกมถกคมขงทสนตบาลเธอไดเคยเหน พล ต.อ.เผา ศรยานนทตอนรบชาวอเมรกน 2 คน ในยามดก คนแรกเปนชาวอเมรกนทเคยเปนอดตโอเอสเอสทเขามาไทยหลงสงครามโลกครงท 2 คนทสองคอ ฮนนาห เจาหนาทสถานทตสหรฐฯททาหนาทการขาว ซงเคยเปนกงสลสหรฐฯผเคยขดฆาวซาปรดทเซยงไฮ (พนศข พนมยงค, 101 ปรด-90 พนศข, [กรงเทพฯ: ลลตา สดา สปรดา ดษฎ วาณ พนมยงค, 2545], หนา 125).

123

ทจะรวมมอกนในการปองกนภยคมคามน ” พล ต.อ.เผาไดกลาวยากบเขาวา ขอใหรกษาการสนทนาลบสดยอดนไว นอกจากน พล ต.อ.เผาไดบอกตอไปวา สงสาคญสาหรบนโยบายของพล ต.อ.เผา คอ ความจรงใจระหวางเขากบฮนนาหและสหรฐฯ พล ต.อ.เผาขอใหการสนทนานเปนความลบสดยอด ฮนนาหตอบเขาวา ความรวมมอทใกลชดระหวางกนนจะตอเนองและขยายตวตอไป125

จากการท สหรฐฯไดเรมสงสยความเคลอนไหวของ พล ต.อ.เผา ศรยานนทตดตอกบเตยง ศรขนธ และสรย ทองวาณชย ซงเปน “กลมปรด” ทาใหกระทรวงกลาโหม สหรฐฯเรมเกดความสงสยตอทาทของรฐบาลไทยทกาลงจะเปลยนฝายจากตะวนตกไปตะวนออกอนจะมผลตอความชวยเหลอทางการทหารทสหรฐฯจะใหแกไทย ในตนเดอนพฤศจกายน 2495 จอมพล ป. พบลสงครามสงใหทตทหารทวอชงตน ด.ซ.ไปชแจงใหกระทรวงกลาโหม สหรฐฯมเขาใจทถกตองตอไทย126 ในทสด ตนเดอนพฤศจกายนนนเอง รฐบาลจาเปนทจะตองแสดงความชดเจนในการดาเนนนโยบายตอตานคอมมวนสตใหประจกษแกสหรฐฯนาไปสการแตกหกกบ“ขบวนการสนตภาพ”และ“ขบวนการกชาต”ทไดรบการสนบสนนจากพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย127 จากนนเมอ 12 พฤศจกายน พล ต.อ.เผาไดเสนอพระราชบญญตการกระทาอนเปนคอมมวนสตเขาสสภาและผาน 3 วาระรวดในวนเดยวอยางไมเคยมมากอน สแตนตน ทตสหรฐฯเหนวา การจบกมนายทหาร และปญญาชน นกหนงสอพมพไทยฝายซายจานวนมาก และการออกกฎหมายนเปนการแสดงความจรงใจเปนครงแรกของรฐบาลจอมพล ป.ในการตอตานคอมมวนสต หลงจากทรฐบาลเขารวมตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯมานานหลายป 128 เชา ฉบบ 13

125 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal file 1950-1954

Box 4186, Memorandum of Conversation General Phao and Hannah, “Current Politics,” 16 August 1952.

126 NA, FO 371/101168, Wallinger to Foreign Office, 27 November 1952.; Wallinger to Foreign Office, 28 November 1952.

127 Somsak, “The Communist Movement in Thailand,” pp. 335-340. ความเคลอนไหวของทงสองขบวนการนเปนสวนหนงของพรรคคอมมวนสตทมงโจมตสหรฐฯและรฐบาล มการออกใบปลวทปลวโจมตสหรฐฯเปน “จกรรดนยม” “นกบญทมอถอสากปากถอศล โจมตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามวา “ทาตวเปนสมนรบใชจกรวรรดนยมอเมรกา” “ทาตวไปอยใตเบองบาทาของจกรวรรดนยม” ตองการใชไทยเปนฐานทพในเอชยและตองการ “สบ” ทรพยากรธรรมชาต และใชไทยเปนฐานทา “ทาสงครามประสาท” ตอตานคอมมวนสต ใบปลวเหลาน สถานทตสหรฐฯไดสงกลบไปยงวอชงตน ด.ซ.(NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4189, “แถลงการณขบวนการกชาต ฉบบท 7,” 24 มถนายน 2495).

128 “Stanton to The Secretary of States, 14 November 1952,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12,(Washington D.C.: Government Printing Office, 1987), p.657.;

124

พฤศจกายน ลงการใหสมภาณของพล ต.อ.เผาวา การจบกมครงนไดรบแรงกดดนจากสหรฐฯและองกฤษในการปราบปรามคอมมวนสต ตอมาสแตนตน ทตสหรฐฯไดนาคาใหสมภาษณของ พล ต.อ.เผาทกลาววา สหรฐฯอยเบองหลงการจบกม“ขบวนการสนตภาพ”แจงใหจอมพล ป. ทราบ แตจอมพล ป. ไมไดปฏเสธขอเทจจรงดงกลาว เขากลาววา คาใหสมภาษณของพล ต.อ.เผา “ไมเปนการด” 129 ในขณะท วทยปกกงไดกลาวโจมตการจบกม“ขบวนการสนตภาพ”วา การจบกมครงนไดรบคาสงจากจกวรรดนยมตะวนตก130

ภายหลงการจบกมขบวนการตอตานสหรฐฯและรฐบาลครงใหญแลว ในตนป 2496 สแตนตน ทตสหรฐฯไดเรยกรองให สหรฐฯใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจและการทหารแกรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ตอไป เขารายงานวา จอมพล ป. ไมแตเพยงมทาทางทเปนมตรและใหความรวมมอกบสหรฐฯเทานน แตยงสามารถถวงดลอานาจระหวางกลมทหารได ดงนน การทางานรวมกนระหวางสหรฐฯและรฐบาลจอมพล ป.จะทาใหนโยบายของสหรฐฯสาเรจได อยางไรกตาม สแตนตน ไดเสนอแนะกลบไปยงกระทรวงการตางประเทศวา สหรฐฯควรลดการแทรกแซงทางการเมองภายในของไทย เพราะขณะน คนไทยมความรสกชาตนยมเพมขนเนองจาก พวกเขามองวา รฐบาลไดกลายเปนหนเชดของสหรฐฯแลว 131

NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A000900470001-0, 6 December 1952, “Thai Premier concerned over Communist activities”; หจช.บก.สงสด 1 / 668 กลอง 24 เรอง พระราชบญญตการกระทาอนเปนคอมมวนสต พ.ศ.2495 (13-21 พฤศจกายน 2495).

129 “Stanton to The Secretary of States, 14 November 1952,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, p.656.; NA, FO 371/101168, Whittington to Foreign Office, 13 November 1952.

130 หจช.(2) สร. 0201.89 / 10 การสนบสนนสนตภาพของคอมมวนสต(23 พฤศจกายน 2493-13 มนาคม 2496) นายวรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ถงเลขาธการคณะรฐมนตร 29 พฤศจกายน 2495.

131 “Stanton to The Department of States-Summary of Thai Political and Economic Situation as of January 1953-23 January 1953,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, pp.659-660.

บทท 5 ไอเซนฮาวรกบการสรางความแขงแกรงให กลมทหารและกลมตารวจไทย 2496-2497

5.1 นโยบายตางประเทศของไอเซนฮาวรตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทย

สหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบด ดไวต ด.ไอเซนฮาวร (Dwight D. Eisenhower)

(20 มกราคม 2496-20 มกราคม 2504) เปนชวงเวลาทถอไดวา เปนจดเปลยนทสาคญของนโยบายตางประเทศสหรฐฯตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจาก ประธานาธบดไอเซน-ฮาวรมนโยบายทเขมขนและมงตรงตอภมภาคและไทยเปนอยางมากผานความชวยเหลอทางการทหารและการดาเนนสงครามจตวทยาในการตอตานคอมมวนสต สาเหตสาคญของการตด สนใจดาเนนนโยบายตางประเทศดงกลาวตอภมภาคนน นบตงแตการลมสลายของจน การเกดสงครามเกาหล และการดาเนนนโยบายปราบปรามคอมมวนสตในอนโดจนอยางรนแรงเนองจาก สหรฐฯวตกถงการลมสลายของภมภาคตามทฤษฎโดมโน ซงมผลทาใหสหรฐฯสญเสยแหลงผล ประโยชนของสหรฐฯในเอเชยตะวนออกไกล ดวยเหตน สหรฐฯจงจาเปนจะตองทมงบประมาณลงในภมภาคเพอเกบเกยวผลประโยชนทไหลกลบคนมาสสหรฐฯในเวลาตอไป1 และเมอสถานการณในอนโดจนตงเครยดมากขน โดยเฉพาะอยางยงเวยดมนหมแนวโนมทจะชนะฝรงเศส สหรฐฯประเมนวา เวยดมนหจะบกเขาไทยทางอสานดวยการสนบสนนจากจนเปนเหตใหสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯมนโยบายทาใหการเมองของไทยมเสถยรภาพ หาไมแลวไทยอาจไมสามารถตานทานการรกรานจากคอมมวนสตได 2

ดวยเหตน กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯ โดย วอลเตอร เบลเดล สมธ(Walter Bendell Smith)ปลดกระทรวงฯไดสงการใหสถานทตสหรฐฯไทยดาเนนการตามนโยบาย ดงน ทาใหรฐบาลไทยและการตอตานคอมมวนสตในไทยมเขมแขง เพมการรบรเกยวกบสหรฐฯในทางบวกใหกบคนไทย และเพมโอกาสใหนโยบายตางประเทศของสหรฐฯประสบความสาเรจในไทยแมจะมการเปลยนแปลงรฐบาลกตาม3 ทงน นบตงแตไทยไดลงนามในขอตกลงทางการทหาร

1 The Pentagon Papers, p. 6. 2 The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953-1961 (Ann

Whitman file) box 4 NSC summery of discussion, National Intelligence Estimate Resistance of Thailand, Burma ,and Malaya to Communist Pressures in the event of a Communist Victory in Indochina in 1951, 15 March 1951.

3 NARA, RG 469 Entry 1385, U.S. Policy in Thailand, 7 August 1951.

125

สหรฐฯในป 2493 ทาใหสหรฐฯไดเรมเขามาจากดความเปนอสระในการตดสนใจของไทยมากขนเรอยๆ 4

พรอมกนนน สหรฐฯยงคงผลกดน โครงการขอทสตอไปดวยการใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจและเทคนค เพอกระตนใหภมภาคนสามารถฟนฟการคาระหวางกนและเพมการคาโลกเสร ตลอดจนใหมการตอตานคอมมวนสตดวยการเรมนโยบายความชวยเหลอทางการทหารตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยแผนปฏบตการทางการทหาร และการโฆษณาชวนเชอผานกจกรรมทางวฒนธรรมใหกบผคนภายในภมภาคใหมากขนเพอเปนพลงเกอหนนใหประเทศตางๆทเปนพนธมตรกบโลกเสรตอไป สาหรบนโยบายของสหรฐฯตอไทยนน สหรฐฯเหนวา ไทยมความสาคญในฐานะประเทศสงออกขาวและมทรพยา-กรทจะชวยฟนฟญปน และประเทศอนๆในเอเชย ดงนน หากสหรฐฯสญเสยเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยไปจะมผลกระทบอยางมากทางการเมองและเศรษฐกจของญปนและเอเชยในภาพรวม5

ดงนน สหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดไอเซนฮาวรจงเปนชวงทซไอเอมบทบาทอยางมากในการดาเนนการสงครามจตวทยา การปฏบตการลบ การจดตงกองกาลงกงทหารเพอทาสงครามกองโจร การโฆษณาชวนเชอ การดาเนนการทางการเมองทวโลกเพอปองมใหเกดทฤษฎโดมโนตามทสหรฐฯมความวตก6 สาหรบไทยนน สหรฐฯไดใหความสนใจในไทยในฐานะเปนแหลงยทธศาสตรทสาคญในภมภาคอนสะทอนใหเหนจากสหรฐฯมเจาหนาทปฏบตในไทย ทงประจาสถานทต การขาว การทหารในกลางป 2496 มจานวนถง 245 คน7

ตนเดอนพฤษภาคม 2496สถานการณการสรบระหวางเวยดมนหกบฝรงเศส มแนวโนมททฝรงเศสจะปราชย สแตนตน ทตสหรฐฯและหวหนาหนวยแมก(MAAG)ไดเรยกรองใหสหรฐฯ

4 Neher, “Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand

During The 1940s,” p. 327. 5 “1952 Policy Statement by U.S. on Goals in Southeast Asia,” in The Pentagon Papers,

pp. 27-29. 6 Michael J. Hogan, Thomas G. Patterson, Explaning the History of American Foreign

Relation,(Cambridge: Cambridge University Press, 1991), p. 155. 7 Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff:

Papers, 1953 -1961, Psychological Strategy Board Central Files Series Box 16, Summary of Department of State Revision of PSB-D 23, 24 July 1953. อดตตารวจของไทยระดบสงคนหนงไดบนทกวา เปอรร ฟลลปส เปนเจาหนาทซไอเอแตแฝงเขามาในตาแหนงเจาหนาทสถานทต ทาหนาทจารกรรมขาวจากสถานทตสหภาพโซเวยตในไทย โดยเจาหนาทคนดงกลาวปฏบตหาขาวในไทยดวยการดกฟงโทรศพทของสถานทตสหภาพโซเวยตในกรงเทพฯ(พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ, 13 ป กบบรษเหลกแหงเอเชย, หนา 226, 157-165).

126

สนบสนนทางการทหารแกไทยเพมขน ตอมา จอหน เอฟ. ดลเลส(John F. Dulles) รฐมนตรวา การกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ ไดเสนอความเหนตอรฐมนตรกลาโหมใหเพมสนบสนนทางการทหารแกไทย เขาใหเหตผลสนบสนนวา ไทยเปนจดยทธศาสตรสาคญในการตอตานการขยายตวคอมมวนสตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยกาลงถกคกคามจากพวกคอมมวนสตตามพรมแดนในภาคอสาน 8 ดวยสถานการณทเลวรายตอความตองการของสหรฐฯทตองการตอตานคอมมวนสตในเอเชย ทาใหไอเซนฮาวร อนมตแผนการสนบสนนอยางเรงดวนทางการทหารแกไทย ดวยการสงเสนาธการทหารสนบสนนการฝกการใชอาวธและเรงใหการสนบสนนอาวธยทโธปกรณแกไทย9 จากนน ดลเลส ไดแจงตอพจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯวา สหรฐฯจะใหความชวยเหลอในหลายรปแบบแกไทย เชน อาวธ การสงนายทหารระดบสงเขามาใหความชวยเหลอ การสงเจาหนาทไปสงเกตการณชายแดนไทยถงความเคลอนไหวของพวกคอมมวนสตทชายแดน และสหรฐฯจะสงอาวธ กระสน ใหแกไทยอยางเรงดวนทสด10

รายงานการขาวระดบสงของสหรฐฯขณะนนประเมนสถานการณวา หากเวยดมนหบกเขาลาวจะทาใหความสามารถในการตานทานของไทยสนสดลง เนองจาก กองทพบกไทย แมจะมกาลงพล ประมาณ 50,000 คน แตมอาวธ ยทโธปกรณตากวามาตรฐานของสหรฐฯ สวนตารวจมกาลงพล 38,000 คน แตมภาระกจหนาทกวางขวางตงแต การรกษาความสงบภายใน และการรกษาชายแดน แตขาดแคลนอาวธหนก ไมมหนวยฝกเฉพาะ ขาดแคลนพาหนะ กลาวสรป สหรฐฯเหนวา กองทพและตารวจของไทยไมสามารถปราบปรามคอมมวนสตทจะแทรกซมเขามาได 11 ดงนน ดวยเหตการณทแปรผนอยางรวดเรวในอนโดจนทาใหประธานาธบดไอเซนฮาวรไดอนมตแผนการของกระทรวงกลาโหมทมการคาดการณตามทฤษฎมโนวา การสญเสยประเทศใดๆในเอเชยตะวน ออกเฉยงใตจะนาไปสการสญเสยทงภมภาค และยอมมผลกระทบทรายแรงตอเสถยรภาพและความมน คงของยโรปดวย12

8 “Dulles to Wilson-The Secretary of Defense, 5 May 1953,” in Foreign Relations of the

United States 1950 Vol.6, p. 666. 9 The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953-1961 (Ann

Whitman file) box 4 NSC summery of discussion, Minutes of the 143 rd Meeting of the National Security Council, 6 May 1953.

10 “Memorandum of Conversation by the officer in charge of Thai and Malayan Affaires (Landon), May 6 , 1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 672.

11 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T01146A001200150001-3, 19 May 1953, “NIE-96: Thailand’s Ability to withstand Communist Pressure or attacks”.

12 The Pentagon Papers, p. 7.

127

ตอมา ประธานาธบดไอเซนฮาวรมอบหมายให ซ. ด. แจคสน (C.D. Jackson)ทปรกษาประธานาธบดเตรยมการเสนอแผนการใชไทยเปนฐานปฏบตการจตวทยาเพอตานคอมมวนสตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต13 เขาไดสอบถามโรเบรต คตเลอร (Robert Cutler) ผชวยพเศษของเขาถงบคคลทเหมาะสมในการดาเนนงานแผนสงครามจตวทยาระหวางไทยและสหรฐฯ คทเลอรไดเสนอ ชอ วลเลยม เจ. โดโนแวน(William J. Donovan)∗ เปนทตสหรฐฯประจาคนใหมแทนสแตนตน เนองจากโดโนแวนมประสบการณ และมความคนเคยบคคลสาคญตางๆในไทยมากกวา เขาจงมความเหมาะสมทจะดาเนนการประสานแผนการทมความหลากหลายระหวางสหรฐฯและไทยใหสาเรจได 14

กระแสขาวการตงโดโนแวนมาเปนทตสหรฐฯคนใหมประจาไทยไดสรางความวตกใหกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามมาก เนองจากรฐบาลจอมพล ป. เหนวาโดโนแวน เคยใหการสนบสนน “กลมปรด” ในชวงสงครามโลกครงท 2 ทาใหรฐบาลไทยระแวงวา โดโนแวนจะสนบสนนปรด พนมยงคใหกลบมามอานาจทางการเมองไทยอก ดวยเหตน โดโนแวนจงแสดงออกตอรฐบาลวา เขาไมสนใจความขดแยงทางการเมองภายในและเขาไมใชพวกปรด และไดแสดงใหรฐบาลรวา ความเคลอนไหวของอดตโอเอสเอสพยายามโคนลมรฐบาลจอมพล ป. นน

13 Dwight D. Eisenhower, Paper as President of United States 1953-1961 (Ann Whitman file)

box 4 NSC summery of discussion, Minutes of the 143 rd Meeting of the National Security Council, 6 May 1953.

∗ วลเลยม เจ.โดโนแวน (2426-2502) เปนทตสหรฐฯประจาไทยระหวางสงหาคม 2496-สงหาคม

2497 เขาเปนคนนวยอรค จบกฎหมายจากมหาวทยาลยโคลมเบย เคยเปนอยการ ตอมาเดนทางมาตะวนออกไกลในป 2463 เคยเปนทปรกษาเอกอคราชทตสหรฐฯประจาญปน เคยเขาไปลบราชการลบในรสเซยหลงการปฏวต ประธานาธบดรสเวลทไดสงไปยโรปสบราชการลบจากนาซและทาหนาทสบราชการลบตงแตป 2483 (Brown, The Last Hero: Wild Bill Donovan. (New York: Vintage Books,1982), p. 824.

14 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire: Record 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16 file: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General Smith-Chairman of Operations Coordinating Board from Robert Cutler-Special Assistant to the President, 10 September 1953.; Memorandum by Robert Cutler , Special Assistant to The President for National Security Affaires to The Chairman of The Operations Coordination Board (Smith), 10 ,August 1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, pp.686-687.; Brown, The Last Hero: Wild Bill Donovan, p. 824.

128

ไมใชสงทเขาใหการสนบสนนเลย15 ตอมา สมธ ปลดกระทรวงการตางประเทศ ไดเรยกพจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯมาพบเพอยงทาทไทยตอการทสหรฐจะแตงตงโดโนแวนอกครงหนง พจนไดโทรเลขดวนกลบกรงเทพฯ ไมกวนหลงจากนน รฐบาลไทยไดตอบรบทตสหรฐฯคนใหม 16

ทงน ภารกจสาคญทประธานาธบดไอเซนฮาวรมอบหมายให วลเลยม โดโนแวนปฏบตการในเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยเฉพาะตอในไทย คอ การสราง“ปอมปราการ”(Bastion of resistance)ของการตอตานคอมมวนสตของสหรฐฯประจาภมภาคขนในไทย โดยใหเขาดาเนน งานรวมกบหลายหนวยงานของสหรฐฯ ดงนน เขาจะตองทางานประสานงานหลายหนวยงานทางลบในปฏบตการทางสงครามจตวทยาเพอเพมประสทธภาพและสรางความเปนไปไดทจะใหสหรฐฯเขามาปฏบตการหลายรปแบบในไทยและใหใชประโยชนจากคนไทยใหมากทสด เพอรองรบภารกจอนๆของสหรฐฯในภมภาคทจะมตอไป 17 เขาเหนวา ภารกจใหมของเขาในไทย คอ “เอกอครราชทตนกรบ”(Warrior-Ambassador)18

5.2 “เอกอครราชทตนกรบ”กบสราง “ปอมปราการ” ทางการทหารในไทย

สาเหต สาคญทสหรฐฯเลอกไทยเพอสรางปอมปราการในการตอตานคอมมวนสตไมแต

เพยงภมศาสตรทเหมาะสมเทานน แตซไอเอไดเคยรายงาน มมมองของสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯตอไทยวา ทผานมาไทยดาเนนนโยบายตางประเทศตามสหรฐฯ โดยไทยไดยอมรบความชวย เหลอทางเศรษฐกจและการทหารจากสหรฐฯ และไทยไมพยายามเขาไปมอทธพลเหนอ

15 Dwight D. Eisenhower Library, John Foster Dulles Paper 1951-1959, Personnel Series

Box 1, Robertson to Secretary of State, Possible designation of General William Donovan as Ambassador to Thailand, 2 June 1953.

16 กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 0402-344-202-511-0005 ขอความเหนชอบในการแตงตงนายวลเลยม เจ. โดโนแวน เปนเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจาประเทศไทย พจน สารสน ถง รฐมนตรวาการ กระทรวงการตางประเทศ 28 มถนายน 2496 และ วรรณไวทยากร ถง เอกอครราชทต ณ กรงวอชงตน 2 มถนายน 2493 ถวายสาสน 4 กนยายน 2496 , “Memorandum of Conversation by the officer in charge of Thailand and Malayan Affaires (Landon), 29 July 1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, pp.679-680.

17 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire : Record 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16 file: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General Cutler from W.B. Smith, 11 September 1953.; Anthony Cave Brown, The Last Hero: Wild Bill Donovan, p. 824.

18 Ibid., pp. 822-823.

129

ประเทศเพอนบานมากเกนไปจนกระทงถกมองจากประเทศอนๆวาไทยเปนรฐบรวารของสหรฐฯ ดงนน ไทยจงมความเหมาะสมในทางยทธศาสตรทสหรฐฯจะดาเนนการสรางปอมปราการตอตานคอมมวนสตใหเกดขน 19 ตอมา ตนเดอนสงหาคม 2496 สภาความมนคง สหรฐฯไดอนมตใหใชแผนสงครามจตวทยาในประเทศไทย(U.S. Psychological Strategy based on Thailand) โดยโดโนแวนเปนผรทสาคญในการเสนอแผนสงครามจตวทยาตอไทย20 แผนสงครามจตวทยานไดรบการสนบสนนงบประมาณประจาป 1954 จานวน 1,500,000 ดอลาร21 โดยมหลายหนวย งานทเกยวของ เชน กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงกลาโหม สานกขาวสารอเมรกน(USIA) และซไอเอ22

ภาระกจสาคญของแผนสงครามจตวทยาในไทย คอ สหรฐฯมความตองการทาใหกองทพและประชาชนไทยใหความรวมมอกบสหรฐฯในการตอตานคอมมวนสต ดวยการลดทอนโอกาสทไทยจะถกคกคามจากคอมมวนสต การใหความชวยเหลอทางการทหารและขยายปฏบตการกองกาลงกงทหาร(Para-military)เพอทาใหไทยกลายเปน “ปอมปราการ”ทางการทหาร การใหความชวย เหลอทางเศรษฐกจระยาวทมงเนนไปยงภาคอสานเพอลดทอนการตอตานสหรฐฯ การใชโครงการจตวทยาทาใหคนไทยมความผกพนธเปนหนงเดยวเพอใหความรวมมอและสนบสนนในสงทสหรฐฯตองการ อกทง การขยายกจกรรมของสหรฐฯในไทยผานแผนสงครามจตวทยา และการกระตนใหไทยขยายโครงการสงครามกองโจรและกองกาลงกงทหาร ตลอดจน การทาใหไทย

19 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP80R01443R000100300007-2, 13

August 1953, “NSC briefing Thailand”. 20 “Memorandum of Conversation at the 161 st Meeting of the National Security , 9 August

1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p. 685.; Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff: Papers, 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service Box 2, Memorandum for James S. Lay, Jr.-Executive Secretary National Security Council, Special Report on Thailand, 12 July 1954.

21 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire: Record, 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16 file: Southeast Asia (1953-1961), U.S. Psychological Strategy based on Thailand, 8 September 1953.

22 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire: Record, 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16 file: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General Smith-Chairman of Operations Coordinating Board from Robert Cutler-Special Assistant to the President, 10 September 1953.

130

เปนฐานปฏบตการสงครามจตวทยาตลอดทวเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอขยายอทธพลของสหรฐฯตอไป 23

ในรายงานของพล.ต.วลเลยม เอน. กลโมร((Maj. Gen William N. Gillmore)หวหนาแมคไดประเมนวา ความสามารถในการรกษาความมนคงภายในและภายนอกของไทยมไมเพยงพอ ดงนน สหรฐฯจะตองใหความชวยเหลอทางอาวธและทปรกษาทางการทหารแกรฐบาลไทยซงยงผกพนธกบการตอตานคอมมวนสต โดยทวไปแลวคนไทยนยมและนบถอคนอเมรกน สงคมไทยไมมปญหาความยากจนและความรสกตอตานอาณานคม สวนนายกรฐมนตรและคณะรฐมนตรมความนยมสหรฐฯ ด

วยเหตน ไทยสามารถทเปนแหลงทรพยากรและฐานปฏบตการจตวทยาทตอบสนองผลประโยชนของสหรฐฯในภมภาคไดเปนอยางด 24 ตอมา โดโนแวน ทตสหรฐฯ ประเมนวา รฐบาลไทยมทศนคตทเปนมตรกบสหรฐฯ และยอมรบคาแนะนาและขอเสนอแนะจากสหรฐฯ รฐบาลไทยยงคงตองการความชวย เหลอทางเศรษฐกจและอาวธจากสหรฐฯ25 สวน รายงานของคณะกรรมาธการพเศษของสภาผแทนราษฎรสหรฐฯประเมนวา ไทยยงคงมเสถยรภาพทางการเมองมากกวาประเทศเพอนบาน แมไทยจะมไดเปนประชาธปไตย แตไทยมองคประกอบทเขมแขงจากการมประวตศาสตรทยาวนาน ทาใหไทยมความเหมาะสมทสหรฐฯจะใชเปนพนธมตรทมประสทธภาพได ในขณะทประเทศในแถบนสวนใหญมนโยบายตางประเทศเปนกลาง สาหรบทาทของไทยนนมแนวโนมทจะเขารวมกบประเทศทมความเขมแขงทางการทหารมากกวา ในรายงานเสนอใหสหรฐเพมความชวยเหลอทางการทหารแกไทยใหมากขน และยาวาการใหความชวยเหลอจะใหกบประเทศทอยฝายสหรฐฯมากกวาใหประเทศทเปนกลาง26

การประชมสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ ครงหนงในป 2497 เหนวา หากสหรฐฯสญเสยเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะมผลกระทบตอหลายประเทศในโลกเสร เนองจากภมภาค

23 “U.S. Psychological Strategy Based on Thailand”(PSB-D23), 14 ,August 1953,” in

Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12,(Washington : Government Printing Office,1987), pp. 688-691.

24 “Gillmore-The Chief of the Joint Military Mission to Thailand to The Joint Chief Staff, 30 September 1953,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, pp. 695-697.

25 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4187, Donovan to Secretary of State, 17 October 1953.

26 Special Study Mission to Southeast Asia and The Pacific report by Walter H. Judd, Minnesota; Margerite Stitt Church, Illinois; E. Ross Adair, Indiana; Clement J. Zablocki, Wisconsin, 29 January 1954, printed for the used of the Committee on Foreign Affaire,( WashingtonD.C.: United States Government Printing Office, 1954), pp. 56-59.

131

ดงกลาวเปนแหลงทรพยากร ธรรมชาตทสาคญ เชน ยาง ดบก ขาว การผลตนามน และสนคายทธปจจย รวมทงศกยภาพของการเปนตลาดใหกบสนคาอตสาหกรรมจากประเทศในโลกเสร ดงนน วตถประสงคของสหรฐฯ คอ การปกปองและโนมนาวใหประเทศในภมภาคเอเชยตะวน ออกเฉยงใตรวมมอกบประเทศโลกเสร สาหรบนโยบายของสหรฐฯตอไทย คอ

การทาใหการเมองไทยมเสถยรภาพ และทาใหไทยยงคงผกพนธกบสหรฐฯตอไป ดวยการควบคมทศทางการทหาร เศรษฐกจ ความชวยเหลอทางเทคนค และการสนบสนนโครงการโฆษณาชวนเชอและกจกรรมทางวฒนธรรมรวมทงปฏบตการลบตอไป27

ดวยเหตท การตดสนใจดานการทหารของสหรฐฯขณะนน ตงอยบนขอมลและคาแนะนาจากชมชนของสายลบของสหรฐฯ 28 ทาใหตลอดระยะเวลาทโดโนแวนดารงตาแหนงทตสหรฐฯประจาไทย เขาดาเนนการตอบสนองตอความตองการของสหรฐฯเปนอยางด โดยการเรยกรองใหสหรฐฯใหการสนบสนนทางการทหารแกไทยใหมากขนควบคไปกบการผลกดนใหซไอเอมขยายกลไกในไทยอยางกวางขวาง โดยเขาไดเรมจากการประสานกบอดตโอเอสเอสกลมเลกๆและทาการขยายเครอขายปฏบตการของซไอเอออกไปจากนน เขาไดใชวธสมยใหมทางการเมองและการทหารในการปราบปราบการกอกบฏและการตอตานคอมมวนสตภายในและตามชายแดนของไทย29 ในชวงทเขาปฏบตหนาททตสหรฐฯ เขาไดรเรมงานหลายประการ เชน การจดตงหมบานการทหาร การใชสอสารมวลชนสมยใหมทาสงครามจตวทยา การใหการสนบสนนอาวธสมยใหม เครองบนไอพน และเรอเรวใหกบกองทพและตารวจ โดยเฉพาะอยางยงการฝกอบรมใหกบตารวจ และการจดตงการขาวทางการทหารขนในประเทศไทย30

ในสายตาของทตองกฤษไดประเมนอทธพลของสหรฐฯตอไทยในชวงเวลานนวา สหรฐฯมอทธพลตอไทยทางเศรษฐกจและการทหารมากขน เหนไดจาก การทสหรฐฯสงบคคลสาคญเดนทางมาไทยหลายคน เชน รองประธานาธบดรชารด นกสน วฒสมาชก วลเลยม โนวแลนด(William F. Knownland) รวมทงการสงโดโนแวนมาเปนทตประจาไทยนนยอมสะทอนใหเหนวา สหรฐฯมความตองการมอทธพลโดยตรงตอไทย โดยสหรฐฯตองการเปลยนใหไทยเปน“ปอม

27 NARA, RG 84 box 2, Top Secret General Record 1947-1958, Statement of Policy by the

National Security Council on United States objectives and courses of action with respect to Southeast Asia ,1954.

28 The Pentagon Papers, p.6 . 29 iIbid., p. 825. 30 Ibid., p. 825.

132

ปราการ”ในการตอตานคอมมวนสตในภมภาค ทตองกฤษสรปวา การดาเนนการตางๆของสหรฐฯในไทยเปนนโยบายตางประเทศทสาคญของวอชงตน ด.ซ.31

5.3 เพนตากอนกบการสถาปนาอานาจใหกลมทหาร

ประธานาธบดไอเซนฮาวรไดสงสญญาณสองชวงในตนป 2497ใหฝรงเศสทราบวา

สหรฐฯพรอมทจะชวยเหลอฝรงเศสดวยการเขาแทรกแซงอนโดจนดวยกาลง แมวาขณะนนกองทพฝรงเศสจะออนกาลงลงในอนโดจนแลวกตาม การสงสญญาณจากสหรฐฯใหกบฝรงเศสชวงแรกเรมตนในเดอนมนาคมซงเปนชวงเวลากอนทเดยนเบยนฟจะแตก เนองจาก สหรฐฯ ไมตองการใหฝรงเศสแพเพอใหฝรงเศสสามารถรกษาสถาน ภาพของการเปนหนงในสามมหา อานาจตอไป 32 ตอมา สหรฐฯสงสญญาอกครง ในเดอนพฤษภาคม เนองจากสหรฐฯไมเหนดวยการเปดการเจรจาสงบศกของฝรงเศสกบเวยดมนห แตฝรงเศสขณะนนไมสามารถตานทานการโจมตของกองทพเวยดมนหไดอกตอไป จงนาไปสการเจรจาสงบศก ณ กรงเจนวาทเกดขนในปลายเดอนเมษายน แตสดทายแลว ฝรงเศสจาตองลงนามยตการรบกบเวยดมนหจนไปสการแบงเวยดนามออกเปน 2 สวน คอ เวยดนามเหนอ และเวยดนามใตทเสนขนานท 17 จากเหต- การณนทาใหรฐบาลของประธานาธบดไอเซนฮาวรไดสรางแนวคดทฤษฎโดมโนสงผลใหสหรฐฯมนโยบายจะเขามามบทบาทตอเอเชยตะวนออกเฉยงใต33 ประธานาธบดไอเซนฮาวรมความคดวา หากสหรฐฯสญเสยอนโดจนจะนาไปสการสญเสยเสยไทย พมา มาเลซยและเอเชยตะวนออก-เฉยงใตทงหมดในเวลาตอไป34 ดวยเหตน สหรฐจงไดใหความชวยเหลอทางการทหารเพมใหแกกลมทหารไทย ตงแตป 2495, 2496 และ 2497 มมลคา 12,000,000 ดอลลาร 55,800,000 ดอลลาร และ 38,900,000 ดอลลารตามลาดบ 35 อกทง กลมทหารยอมรบใหจสแมค(JUSMAG)มฐานะทปรกษาทางการทหาร และสามารถสงเจาหนาทเขาไปในหนวยงานตางของ

31 NA, FO 371/112261, Wallinger to Foreign Office, Annual Report on Thailand for 1953, 18 January 1954.

32 Kahin, Intervention: How American become involved in Vietnam, p. 3.; The Pentagon Papers, p. 5-7.

33 David L. Anderson, Trapped by Success: The Eisenhower Administration and Vietnam, 1953-1961,(New York: Columbia University Press, 1991), p. 73.

34 Dwight D. Eisenhower, Mandate For Change, 1953-1956,(New York: Doubleday & Company, 1963), p. 333.

35 Surachart Bamrungsuk, United States Foreign Policy and Thailand Military Rule 1947– 1977, p. 57.

133

กองทพไทย จากนน กระทรวงกลาโหม สหรฐฯและกลมทหารไทยรวมกนกอตงกองบนยทธศาสตรสาหรบชายแดนไทยขน36

ในตนเดอนเมษายน 2497 พล.ร.อ.เออรสกน ผชวยปลดกระทรวงกลาโหมฝายปฏบตการพเศษ สหรฐฯ เรยกรองใหซไอเอขยายบทบาททอยเบองหลงปฏบตการลบในไทยใหมากขน เนองจาก กระทรวงกลาโหม สหรฐฯเหนวา ทผานมาบทบาทของซไอเอจากดบทบาทเพยงปฏบตการสงครามกองโจรตอตานคอมมวนสตเทานน 37 ตอมา สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯมนโยบายสนบสนนใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามมเสถยรภาพทางการเมองเพอความรวมมอกบสหรฐฯในการทาใหเกดเสถยรภาพในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทาใหไทยผกพนธกบการตอตานคอมมวนสตในภมภาคและเปนมตรกบโลกเสรตอไป โดยสหรฐฯใหการสนบสนนทางการทหาร เศรษฐกจ เทคนกอยางเหมาะสม และใหความสาคญกบการโฆษณาชวนเชอในการตอตานคอมมวนสตและปฏบตการลบของไทยในประเทศเพอนบานตอไป 38 อยางไรกตาม รายงานสาหรบประธานาธบดไอเซนฮาวรขณะนน ไดประเมนความสามารถทางการทหารของไทยขณะนนยงคงอยในระดบศนย แมวา สหรฐฯจะใหความชวยเหลอทางการทหารแกกลมทหารทผานมาหลายปกตาม แตกลมทหารสรางแตเรองออฉาว39

5.4 ซไอเอกบการสถาปนาอานาจใหกลมตารวจ

สาเหตทสหรฐฯใหการสนบสนนกลมตารวจเพอทาหนาทปฏบตการลบและการรกษา

ชายแดนทประชดกบอนโดจน เนองจาก สนธสญญาระหวางไทย-ฝรงเศสททงสองฝายลงนามตงแตป 2436 นนไดหามทงสองประเทศมกาลงทหารตามชายแดนในรศม 25 กโลเมตร ดงนน กองทพจงไมสามารถทาหนาทรกษาดนแดนในบรเวณดงกลาวได ดวยเหตน สภาความมนคง

36 พล.อ. จระ วชตสงคราม, “การชวยเหลอทางการทหารของสหรฐอเมรกา,” กลาโหม 1, 1 (มกราคม 2497): 76.; หจช.บก.สงสด 7 / 5 กลอง 4 รวมเรองเกยวกบยศทหาร เชน กฎหมาย ขอบงคบการแตงตว ขาวเกยวกบการแตงตงทหาร ฯลฯ (5 กมภาพนธ 2495 – 5 เมษายน 2500), บนทกยอรายงานการประชมสภากลาโหม ครงท 3 เมอ 27 เมษายน 2497.; Brown, The Last Hero: Wild Bill Donovan, p. 826.

37 NARA, RG 84 box 1, Top Secret General Records 1947-1958, Memorandum G.B. Erskine to Donovan, 6 April 1954.

38 Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff: Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service Box 2 , Memorandum for James S. Lay, Jr.-Executive Secretary National Security Council, Special Report on Thailand, 12 July 1954.

39 Library of Congress, CK3100297663, October 1954, Thailand: An American Dilemma.

134

แหงชาต สหรฐฯเหนวา กลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนทมความยดหยนในการปฏบตการลบและเปดทรบภารกจใหมในการจารกรรมและการรบแบบกองโจรมากกวาทหารทถนดการรบในแบบ จงมอบหมายใหซไอเอปรบปรงกาลงตารวจดวยการผลกดนใหจดตงหนวยงานใหมขน เชน ตารวจพลรมเพอใหตารวจมกาลงทเปยมดวยสมรรถนะทงการรกและการรบ มความสามารถแทรกซมไปจารกรรมแนวหลงของขาศกได รวมทง การสนบสนนจดตงตารวจตระเวนชายแดนเพอดแลชายแดนของไทยแทนทหาร40

ดวยเหตท ปฏบตการของซไอเอในไทยและภมภาคเปนการหาขาวเพอชวยการกาหนดนโยบายของสหรฐฯ สงผลใหหนวยสบราชการลบของสหรฐฯทอยในไทยทงในสถานทตฯและหนวยงานนอกสถานทตฯในรปแบบกจกรรมตางๆซงมมากมายจนกระทง “เกลอนไปหมด”41 ทงนปฏบตการของซไอเอมทงการหาขาว การสงอาวธ การใชไทยเปนฐานปฏบตการลบ การสนบสนนกลมการเมองตางๆ การโฆษณาชวนเชอ ภารกจเหลานเปนความลบมาก 42 ในป 2495 ซไอเอไดสงเจาหนาทจานวน 76 คน แฝงเขามาเปนพนกงานของซสพพลายเพอฝกการรบใหตารวจและมเจาหนาทปฏบตการลบอกกวา 200 คนนาโดยจอหน ฮารท(John Hart)∗ หวหนาเจาหนาทซไอเอซงมความสนทสนมกบพล ต.อ.เผา ศรยานนท เขาจงใหการสนบสนนกลมตารวจอยางเตมท

40 Lobe and Morell, “Thailand’s Border Patrol Police: Paramilitary Political Power,” in

Supplemental Military Forces: Reserve, Militarias, Auxiliaries, eds. Louis A. Zurcher and Gwyn Harries Jenkins(Berverly Hills and London: SAGE, 1978), p.158.; Lobe, United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 20-23.; พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย,หนา 3.; พล.อ.อ.สทธ เศวตศลา, “บนทกความทรงจา,” ใน 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536), หนา 39.; ตอมา เมอกองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน(ตชด.)ยายไปหวหนในป 2496 ความสมพนธระหวางพระมหากษตรยกบตชด.ไดเรมขน (Lobe, United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 24).

41 พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ, ชยชนะและความพายแพของบรษเหลกแหงเอเชย, (กรงเทพฯ: ไมปรากฎปพมพ), หนา 207.

42 ประดาบ พบลสงคราม, “ซ.ไอ.เอ กบประเทศไทย,” สราญรมย 24 ( 2517): 334. ∗

จอหน ฮารทเคยรวมงานกบโดโนแวน ทตสหรฐฯ เมอครงทโดโนแวนเปนหวหนาหนวยสบราชการลบของสหรฐฯหรอโอเอสเอสในชวงสงครามโลกครงท 2 ตอมาในชวง 2495 หนวยงานของซสพพลายไดขยายตว รวมทงความสมพนธทแนบแนนระหวาง พล ต.อ.เผา ศรยานนทกบเขา นอกจากน ทงคมผลประโยชนรวมทางการเงนและธรกจนอกกฎหมาย เชน การคาประเวณในกรงเทพฯ(Lobe, United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 24.; E. Thadeus Flood, The United States and the Military Coup in Thailand : A Background Study,[California: Indochina Resource Center, 1976], p. 1).

135

ดวยเหตท สหรฐฯมแผนกาหนดใหตารวจพลรมรบผดชอบปฏบตการลบและสงครามนอกแบบ โดโนแวน ทตสหรฐฯ จงแนะนาใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตงคณะกรรมการขนชดหนง ชอวา “คณะกรรมการนเรศวร”เปนเสมอนผวาจางซสพพลายใหทางานตามโครงการทซไอเอใหความชวยเหลอแกกลมตารวจเพอเปนการอาพรางบทบาทของซไอเอ ดงนน การฝกและความชวยเหลอของซไอเอจงเปนความลบ อาวธทซไอเอสงมาใหแกกลมตารวจมปนคารไบน ปนมอรตา ปนตอตานรถถง ระเบดมอ อปกรณเสนารกษ รมชชพ อปกรณตงคายทพก ตลอดจน ปนใหญ รถถงและเฮลคอปเตอร 43 ตอมา สหรฐฯไดสงเจาหนาทระดบสงของสหรฐฯไดตรวจคายปฏบตการคายนเรศวรทฝกตารวจพลรมและตารวจตระเวนชายแดนหลายคน เชน อลแลน เวลช ดลเลส(Allen Welsh Dulles)ผอานวยการซไอเอ แมกซ บชอป(Max Bishop)ทตสหรฐฯประจาไทยคนถดมา และพล.ร.อ.เออรสกน ผแทนประธานาธบด ฝายกจการทหาร เปนตน44

ดงนน ความชวยเหลอของซไอเอมผลทาใหกลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนทมอานาจทางการเมองมากขน45 ทงน กาลงพลของตารวจของพล ต.อ.เผาในป 2496 นนประกอบ ดวย ตารวจพลรมจานวน 300 คน และตารวจตระเวนชายแดน จานวน 4,500 คน ซงกองกาลงตารวจทสหรฐฯใหการสนบสนนนตดอาวธประจากายและประจาหนวยททนสมย มวทยสนาม ทาใหตารวจหนวยนมความสามารถในการปราบปรามความไมสงบ การหาขาว ทาการปฏบตการ

43 พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย, หนา 2, 8, 76-77. คณะกรรมการนเรศวร ม

สมาชกในคณะรฐประหารหลายคนเขารวม เชน จอมพลสฤษด ธนะรชต จอมพลถนอม กตตขจร พล ต.อ.เผา ศรยานนท จอมพลอากาศฟน รณนภากาศ ฤทธาคน พล ร.ต.หลวงชานาญอรรถยทธ สาหรบวชาทซไอเอฝกใหตารวจ เชน ความรเกยวกบอาวธ การใชอาวธ การรบนอกแบบ การหาขาว การกระโดดรม แผนท การปฐมพยาบาล อาวธทใชประจากายและประจาหนวยพลรมและตารวจตระเวนชายแดน เชน ปน M3-A คารไบน บราวนง ปนนาหนกเบา บาซกา มอรตา ระเบดมอ และวตระเบดอนๆ.; Lobe , United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 23.

44 พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย, หนา 225-226. อลแลน ดลเลส ผอานวยการซไอเอไดกลาวชมคายนเรศวรวา “…ผลงานทขาพเจาไดเหนนเปนความชานาญทยากจะหาเสมอเหมอน และยงเปนการดาเนนกจการทนบวาเปนเอก ขาพเจาภมใจทมสวนรวมในกจการน …”สวนบคคลสาคญอนๆทมาเยยมชม เชน วอลเตอร พ. คสมล( Walter P. Kusmule)ผจดการบรษทซสพพลายสาขาซไอเอ อลเฟรด ซ. อลเมอร จเนยร( Alfred C. Ulmer Jr.) เจาหนาทซไอเอ พ.อ.แฮรร แลมเบรต(Harry Lambert)หวหนาคณะเสนาธการทหารประจา ฮาวาย พ.อ.อเดน เอฟ.สวฟท(Eben F. Swift)กองทหารพลรมท 3 พ.อ.โรเบรต เอช. ซมเมนน(Robert H. Zimmemn)ทปรกษาทางการทหารประจาไทย; หจช.(3) สร. 0201.21.3/101 กลอง 5 นายอลน ดลเลส ผอานวยการองคการซไอเอ (8-11 กนยายน 2499).

45 Flood, The United States and the Military Coup in Thailand: A Background Study, p. 1.

136

ตอสและลาดตระเวนตลอดแนวชายแดนไทยไดอยางมประสทธภาพ 46 ตอมา ในชวง 2498-2499 พล.ต.อ.เผา มกาลงตารวจทงหมดทวไประเทศถง 48,000 คนแบงเปนตารวจในกรงเทพฯ จานวน 10,000 คน การทตารจของพล ต.อ.เผามอาวธประจากายและอาวธหนกรวมทงรถถงทสหรฐฯใหการสนบสนน47 ตรงขามกบกลมทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชต ในขณะนน เขามทหารเพยง 45,000 คนและมอาวธทลาสมยกวา เนองจาก ทผานมาทปรกษาการทหารจากสหรฐฯปฏเสธทจะใหอาวธแกกลมทหารอยางทกลมตารวจไดรบ48 ตอมา 2497 สหรฐฯใหความชวยเหลอดวยการมอบอปกรณสอสารและอปกรณในการสบราชการลบเพอหาขาวใหแกกลมตารวจเพมเตมตลอดจนการสนบสนนการตงกรมประมวลราชการแผนดนซงเปนหนวยงานทาหนาทขาวกรองเพอเพมสมรรถนะในการหาขาวน ยงทาใหกลมตารวจมศกยภาพเหนอกวากลมทหารมสวนทาใหกลมทหารเรมหวาดระแวงกลมตารวจมากยงขน49 5.5 ความชวยเหลอจากสหรฐฯกบการแขงขนระหวางกลมตารวจและกลมทหาร

ความชวยเหลอของสหรฐฯมสวนทาใหการแขงขนระหวางกลมตารวจทนาโดยพล ต.อ.

เผา ศรยานนทและกลมทหารทนาโดยจอมพลสฤษด ธนะรชตมความรนแรงมากขน เชน กรณการจดตงหนวยพลรม(Parachute Battalion) ในเบองแรก จอมพลสฤษดใหความสนบสนนเปนอยางด เนองจาก เขาหวงวาหนวยดงกลาวจะกลายเปนฐานกาลงของกลมทหารตอไป แตปรากฎวาตอมาหนวยพลรมไดกลายเปนฐานกาลงใหกบกลมตารวจแทน อกทงการสรรหาบคลากรในการฝกทเคยมาจากหลายหนวยงานเชน กองทพบก กองทพเรอและตารวจไดเปลยนแปลงไป

46 “Lansdale Memo for Taylor on Unconventional Warfare, July 1961,” in The Pentagon

Papers, p.133-134.; Lobe and Morell, “Thailand’s Border Patrol Police: Paramilitary Political Power,” Supplemental Military Forces: Reserve, Militarias, Auxiliaries, p. 157.

47 Flood, The United States and the Military Coup in Thailand: A Background Study, p. 1. 48 Alfred W. McCoy, The Politics of Heroin in Southeast Asia,(New York: Harper Colophon

Books, 1973), p.138. ตารวจนายหนงไดบนทกความกาวหนาของตารวจไทยขณะนนวา “…กาลงตารวจของเราเปนหนวยแรกและหนวยเดยวในขณะนนทมเครองแตงกาย มเครองใชประจากายดเทากาลงพลสหรฐและมเครองใชประจาหนวยกเหมาะสมกบภมประเทศและเหตการณ ตลอดจนอาวธยทธภณฑทสมบรณทนสมยกวาหนวยอนๆในสมยนน..” (พล.ต.ต.ทกษ ปทมสงห ณ อยทธยา, “บนทกความทรงจา,” ใน 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536), [กรงเทพฯ: กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน,2536], หนา 75).

49 Lobe, United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, p. 23.; พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ , 13 ป กบบรษเหลกแหงเอเชย, หนา 171.; พล.ต.ท.ชยยงค ปฏพมพาคม, อธบดตารวจสมยหนง, (กรงเทพฯ: สานกพมพแพรพทยา, 2522), หนา 79.

137

ตอมา หลง 2496 กองทพถกกนออกจากการฝกตามหลกสตรพลรมทงหมดไดสรางความไมพอใจใหกบจอมพลสฤษดและกลมทหารเปนอยางมาก 50 ทงน ไมแตเพยงความจาเปนทมาจากขอสนธสญญาไทย-ฝรงเศสเทานนททาใหสหรฐฯใหการสนบสนนกลมตารวจอยางมากเทานน แตสาเหตอกประการมาจากความสมพนธสวนตวระหวางพล ต.อ.เผา จอมพลสฤษดและเจาหนาทของสหรฐฯดวย โดยโดโนแวน ทตสหรฐฯมสวนสาคญในทาใหเกดการเผชญหนาทางการเมองกนระหวางกลมทหารและกลมตารวจ เนองจาก ในระหวางทเขาเปนทตสหรฐฯประจาไทย เขาใหความสนทสนมกบกลมตารวจของพล ต.อ.เผามากกวากลมทหารของจอมพลสฤษด ดงนน โดโนแวน ทตสหรฐฯและฮารท หวหนาเจาหนาทซไอเอกบบรรดาเจาหนาทของซไอเอในไทยจงใหสนบสนนกลมตารวจมากกวา ทาใหกลมตารวจของพล ต.อ.เผาสามารถมกองกาลงทเขมแขงทดเทยมกบกลมทหาร51

อยางไรกตาม การท ซไอเอ เลนบทสาคญในปฏบตการลบและทมความชวยเหลอใหกบกลมตารวจ ทงอาวธและอาวธหนกนนสรางความไมพอใจใหกบกระทรวงกลาโหม สหรฐฯดวยเชนกน กระทรวงกลาโหมไดเรมทาทายบทบาทของซไอเอทมอทธพลเหนอไทย ดวยความชวยเหลอใหกบกลมทหารของจอมพลสฤษดอยางมากในเวลาตอมาดวยเชนกน 52 แมวาอดตทปรกษาประธานาธบดไอเซนฮาวรคนหนงเคยแนะนาโดโนแวน ทตสหรฐฯวา อยาใหความ สาคญเฉพาะแตกลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนทเทานน แตตองใหความสาคญกบกลมทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตดวย แมในเวลาตอมา โดโนแวนจะพยายามกระจายความชวยเหลอทางการทหารและสมานไมตรกบกลมทหารของจอมพลสฤษดกตาม แตการแขงขนทางการเมองระหวางกลมตารวจของพลต.อ.เผาและกลมทหารของจอมพลสฤษดกบาดหมางเกนกวาทโดโน-แวนจะชวยไดเยยวยาความขดแยงได และมความเปนไปไดวายงซไอเอชวยเหลอกลมตารวจมากเทาใด กลมทหารยงใกลชดจสแมกมากขนเทานน53

50 NARA, RG 469 Entry Thailand subject files 1950-1957 box 7, Charles N. Spinks to

Secretary of State , 6 October 1952.; Conversation with General Sarit Thanarat.; Memorandum of Conversation with General Sarit , General Thanom and Colonel Gerald W. David-MAAG, 4 October 1952.; พนศกด วญญรตน, CIA ขาวจากสกลนคร: ของฝากถงสภาความมนคงแหงชาต,” สงคมศาสตรปรทศน (กมภาพนธ 2517): 17-18.

51 Flood, The United States and the Military Coup in Thailand: A Background Study, p. 2, 129.; Lobe, United States National Security Policy and Aid to The Thailand Police, pp. 23-24.

52 Flood, The United States and the Military Coup in Thailand: A Background Study, p. 1. 53 พนศกด วญญารตน, “CIA ขาวจากสกลนคร: ของฝากถงสภาความมนคงแหงชาต,”: 19.; ตอ

มาจสแมค(JUSMAG)ไดแนะนาใหกองทพไทยจดตงหนวยงานเพอตอตานขาวกรอง(Counterintelligence Agency) และทาสงครามจตวทยา(Psychological Warfare)ดวยการตงชอชอวาโรงเรยนรกษาความปลอดภย

138

5.6 ถนนทกสายมงสวอชงตน ด.ซ.

เมอแหลงทรพยากรสาคญในการกาวขนมามอานาจมาจากสหรฐฯ คแขงขนทางการ เมองทงจอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนทกไดเรมแขงกนการเขาหาสหรฐฯมากขน ในป 2497 ทงจอมพลสฤษด และพล ต.อ.เผาไดเดนทางไปเจรจาขอความชวยเหลอจากสหรฐฯ เนองจาก สหรฐฯไดลดความชวยเหลอทางการทหารแกไทยจากเดมป 2496 จานวน 55,800,000 ดอลลารเหลอเพยง จานวน 38,900,000 ในป 2497 54 เนองจาก สหรฐฯเหนวา การใหความชวยเหลอทสหรฐฯใหกบมตรประเทศทไมสนสด ไมแตเพยงทาใหมตรประเทศไมสามารถตอตานภยคอมมวนสตไดดวยตนเองแลวยงทาใหงบประมาณสหรฐฯเพมสงดวย 55 ดงนน คณะเสนาธการทหารของไทยนาโดยจอมพลสฤษด และพล.ต. กลโมร หวหนาจสแมคเดนทางไปวอชงตน ด.ซ. (27 มถนายน-9 กรกฎาคม 2497)ดวยเครองบนของสหรฐฯเพอขอความชวยเหลอทางการทหารเพมเตมจากสหรฐฯ โดยจอมพลสฤษดและคณะของเขาไดประชมทตกเพนตากอนซงเปนททาการของกระทรวงกลาโหม สหรฐฯกบพล.ร.อ.อาเธอร ดบล. แรดฟอรด ประธานคณะเสนาธการผสมของสหรฐฯ เอช. สตรฟว เฮนเซล(H. Struve Hensel) ผชวยรฐมนตรกลาโหม ฝายกจการความมนคงระหวางประเทศ นายพล แมทธว บ. รดจเวย เสนาธการทหารบก และประชมหารอกบคณะเสนาธการผสม พบกบ สมท ปลดกระทรวงการตางประเทศ และไดเขาพบสนทนากบประธานาธบดไอเซนฮาวร 56 จอมพลสฤษดใหสมภาษณเปนภาษา ไทยผานวทยเสยงอเมรกามายงไทยวา ขณะนไทยและสหรฐฯไดตกลงกนทจะใหความชวยเหลอแกไทยในการปองกนภยคอมมวนสต ดวยการทาใหไทยเปน “ปอมคาย” ทแขงแกรงของโลกเสร โดยสหรฐฯจะสงเจาหนาทการทหารจานวน 400 นายมาฝกหดทางการทหารใหกบกองทพไทยเพอขยายกาลงรบใหมเพมอก 4 กองพล และจะสงเครองบนฝกมาใหอก 30 ลา สวนกองทพเรอจะไดรบเรอรบใหม เพออาพรางปฏบตการใหกบทง 3 เหลาทพและโรงเรยนเสนาธการ โรงเรยนดงกลาวมเปาหมายการจดตงเพอปองกนและรกษาความลบทางการทหารใหพนจากการจารกรรม และตอตานการกอวนาศกรรม(หจช.บก.สงสด 7 / 6 กลอง 4 รวมเรองเกยวกบการประชาสมพนธ การใหขาวและการสอสารตางๆ (19 ตลาคม 2497 – 18 เมษายน 2500) รายงานการประชมสภากลาโหม ครงท 6 / 2499 13 มถนายน 2499).

54 Surachart Bamrungsuk, United States Foreign Policy and Thailand Military Rule 1947– 1977, p. 57.

55 พล.อ. จระ วชตสงคราม, “นโยบายปองกนประเทศสหรฐอเมรกา,” กลาโหม 1, 4 (เมษายน 2497): 29-30.

56 หจช.สร. 0201.15 /5 การจดคณะทตทหารไปวอชงตน(30 มถนายน – 10 สงหาคม 2497).; สยามนกร, 4 กรกฎาคม 2497.; เชา, 26 มถนายน 2497. คณะเสนาธการทไปดวยม พล.ท.สทธ สทธสารรณกร พล.ร.ต.หลวงวเชยรนาวา พล.อ.อ.ทว จลทรพย พล อ.ชาตชาย ชณหะวณ และพล.ต.อนนต พบลสงคราม

139

3 ลา57 ตอมา แอนเดอรสน รฐมนตรชวยกระทรวงกลาโหม สหรฐฯผลกดนความชวยเหลอทางการทหารแกรฐบาลไทยเพมอก 25,000,000 ดอลลาร เพอสรางความแขงแกรงใหกองทพในดานการปรบปรงการฝกการใหยทโธปกรณ และการเสรมความเขมแขงใหหนวยรบ58

ตอมา เมอโดโนแวน ทตสหรฐฯขอลาออกจากตาแหนงภายหลงฝรงเศสพายแพทสมรภมเดยนเบยนฟ สหรฐฯไดสงจอหน อ. ฟวรฟอย(John E. Peurifoy)∗ มาดารงตาแหนงเอกอคราชทตแทนโดโนแวน ทงน ฟวรฟอย ทตสหรฐฯคนใหมมประวตการทางานทโชกโชนรวมกบซไอเอในการสนบสนนนโยบายตางประเทศของสหรฐฯใหบรรลดวยการใชกาลงโคนลมดวยการสนบสนนให พ.อ.คารอส คาสตลโล-อามาส (Carlos Castillo-Armas) รฐประหารลมรฐบาลฝายซายของประธานาธบดจาโคโบ อารเบซ กซแมน(Jacobo Arbenz Guzman)แหงกวเตมาลา59 ดงนน การทสหรฐฯตดสนใจเลอกตดสนใจเลอกนกการทตสายเหยยวตงแตโดโนแวน อดตหวหนาโอเอสเอส และตอมาฟวรฟอยเขามาประจาการในไทยนน ยอมสะทอนใหเหนวา สหรฐมความตองการบรรลภาระกจทสาคญยงในภมภาคและในไทย

เมอสหรฐฯเปนเสมอนดงแหลงขมทรพยากรในการสรางฐานอานาจทางการเมอง พล ต.อ.เผา ศรยานนทและคณะของเขากไดออกเดนทางไปการเดนทางไปยโรปและมเปาหมายทสหรฐฯ (20ตลาคม-12 ธนวาคม 2497)เชนกน∗ พล ต.อ.เผาเดนทางไปพบอเดน รฐมนตรวา การกระทรวงการตางประเทศ องกฤษ จากนน เขาเดนทางตอไปสหรฐฯเพอพบประธานาธบด ไอเซนฮาวร จอหน ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ อลแลน ดลเลส ผอานวย การซไอเอ โรเบรตสน ผชวยรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ฝายตะวนออกไกล

57 เทอดไทย, 13 กรกฎาคม 2497.; ขาวพาณชย, 20 กรกฎาคม 2497. 58 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190 , R.B. Anderson to Sarit , 19

July 1954 . ∗

จอหน อ. ฟวรฟอย (John E. Peurifoy)(2440-2498) มฉายา“Smiling Jack” จบการศกษาดานการบรหารธรกจจากมหาวทยาลยอเมรกน และกฎหมายระหวางประเทศจาก มหาวทยาลยจอรช วอชงตน รบราชการในกระทรวงการตางประเทศตงแตป 2471 เคยเปนเอกอคราชทตประจากรซ(2493) กวเตมาลา(2496) เขาเปนนกการทตสายเหยยวผทมบทบาทสาคญในการปฏบตงานรวมกบซไอเอในการโคนลมรฐบาลกซแมนในกวเตมาลา ตอมาไดยายมาดารงตาแหนงทตประจาไทย และเสยชวตดวยอบตเหต(15 สงหาคม 2497 – 12 สงหาคม 2498)(หจช.(3)กต. 0201.16/9 กลอง 1 ทตอเมรกนประจาประเทศไทย (30 ธนวาคม 2496 – 14 กมภาพนธ 2501).; David Wise and Thomas B. Ross , The Invisible Government,(New York: Vintage Books,1974), p.170.

59 Ibid., p. 165. ∗

คณะของพล ต.อ.เผา ศรยานนทประกอบดวย พ.ต.ท. ธนา โปษยานนท พ.ต.ต สนตย ปณยวณช ร.ต.ท. พชต วชยธนพฒน ส.ต.อ. สามารถ ชลานเคราะห ปวย องภากรณ และประพนธ บนนาค

140

แอนเดอสน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงกลาโหม โดโนแวน อดตทตสหรฐฯประจาไทย และสแตสเสน(Stassen) ผอานวยการ FOA เพอขอความชวยเหลอเพมใหกบไทย

ในการสนทนาระหวางพล ต.อ.เผา ศรยานนทกบประธานาธบดนน ไอเซนฮาวรเหนวา ไทยเปนมตรทดกบสหรฐฯ ดงนน สหรฐฯจะพจารณาใหความชวยเหลอไทยดวยความเหนอกเหนใจยง และไอเซนฮาวรไดกลาวเสรมวา การปฏบตงานระหวางไทยและสหรฐฯในประเทศไทยนนไดรบทราบจากโดโนแวน อดตทตสหรฐฯประจาไทยเสมอ60 ตอมา เขาไดพบ จอหน ดลเลส รฐมนตรวาการและเจาหนาทระดบสงของกระทรวงการตางประเทศ จอนห ดลเลสไดแจงกบเขาวา สหรฐฯมตองการชวยเหลออนโดจนโดยตรงไมตองผานฝรงเศสอกและโนมนาวใหไทยเขารวมสนธสญญารวมปองกนเอเชยตะวนออกเฉยงใตทจะลงนามทกรงมะนลา โดยสหรฐฯพรอมจะใหความชวยเหลอทางการ ทหาร การเมอง เศรษฐกจแกประเทศไทยตอไป 61 ตอมา เขาไดพบอลแลน ดลเลส ผอานวยการซไอเอ เขาไดรองขอใหสหรฐฯเพมความชวยเหลอตามทเขารองขอ อลแลน ดลเลส กลาวใหการสนบสนนวา “สหรฐฯจะสนบสนนทกอยางและพอใจในผลงานทไทยไดปฏบตมา และไมมประเทศใดแขงแกรงเทากบไทย” 62 ตอมา เขาไดพบกบโดโนแวน อดตทตสหรฐฯเพอทาบทามใหดารงตาแหนงทปรกษาทางเศรษฐกจใหรฐบาลไทย∗ โดโนแวนไดแนะนา

60 หจช.(2)กต. 14.3/26 กลอง 4 พล.ต.อ.เผา ศรยานนทเขาพบบคคลสาคญของสหรฐฯ(4-14

พฤศจกายน 2497), รายงานการสนทนาของพล.ต.อ. เผา ศรยานนท 10 พฤศจกายน 2497.; หจช.กค. 0301.9 กลอง 2 / 8 เอกสารสวนตวนายปวย องภากรณ, ขอความชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐฯ(9 พฤศจกายน 2497 –14 ธนวาคม 2498).

61 หจช.(3)กต. 0201.20.1.1/8 กลอง 1 การเดนทางไปตางประเทศของนายพล.ต.อ.เผา ศรยานนท (29 ตลาคม 2497-7 เมษายน 2498 ), บนทกเรองการพบและสนทนาระหวาง พล.ต.อ.เผา ศรยานนท หมอมหลวงชวนชน กาภ และน.อ.สทธ เศวตศลา กบนายดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ 4 พฤศจกายน 2497, รายงานเดนทางฉบบท 5 พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง วนท 16 พฤศจกายน 2497.; หจช.กค. 0301.9 กลอง 2 / 8 เอกสารสวนตวนายปวย องภากรณ ขอความชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐฯ(9 พฤศจกายน 2497–14 ธนวาคม 2498).

62 หจช.(3)กต. 0201.20.1.1/8 กลอง 1 การเดนทางไปตางประเทศของนายพล.ต.อ.เผา ศรยานนท (29 ตลาคม 2497-7 เมษายน 2498), รายงานเดนทางฉบบท 3 พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง วนท 7 พฤศจกายน 2497.; หจช.กค. 0301.9 กลอง 2 / 8 เอกสารสวนตวนายปวย องภากรณ ขอความชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐฯ(9 พฤศจกายน 2497–14 ธนวาคม 2498).

∗ เมอโดโนแวนพนจากตาแหนงทตสหรฐฯแลว รฐบาลไทยไดตงโดโนแวนเปนทปรกษาทวไปของรฐบาลในทางกฎหมายและเศรษฐกจใหปฏบตหนาทในสหรฐฯ เขายอมรบตาแหนงนดวยความเตมใจ แตไมรบคาตอบแทนประจาตาแหนง นอกจากคาใชจายในการเดนทาง(สยามนกร, 19 ธนวาคม 2497)ในบทบรรณาธการพมพไทยไดเขยนบทความประชดประชนวา สานกงานทปรกษาของไทยนมไดตงในไทยแตตงท

141

เขาใหรจกบคคลสาคญทางการเมองเชน พล.ร.อ. เบอรเกน(Bergen) เพอนสนทของรฐมนตรชวยวาการกระทรวงกลาโหมและสมาชกในสภาคองเกรสอกหลายคน โดโนแวนแจงวา เขาไดประสานงานใหประธานาธบดไอเซนฮาวรทราบความตองการของรฐบาลไทยแลว สาหรบความชวยเหลอทางการทหารนน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงกลาโหมจะชวยเหลอแกรฐบาลไทยใหไดมากทสด63

ตอมา ด อโคโนมสต (The Economist)นตยสารทมชอเสยงขององกฤษฉบบตนเดอนพฤศจกายน 2497 ไดรายงานขาวการเดนทางเยอนตางประเทศและพบปะคณะผบรหารของหลายประเทศของพล ต.อ.เผา ศรยานนทวาเปนการเปดตวของผปกครองทแทจรงของไทย64 ตนเดอนธนวาคม ในระหวางทพล ต.อ.เผาอยทสหรฐฯ เขาไดกลาวปราศยผานวทยเสยงอเมรกา(VOA)มายงไทยเพอรายงานถงการเขาพบบคคลสาคญของสหรฐฯหลายคน เชน ประธานาธบดโอเซนฮาวร โดโนแวน อดตทตสหรฐฯ และนกธรกจทเคยเกยวของกบไทย และกลาววาประธานาธบดไอเซนฮาวรไดแนะนาใหเขารจกบคคลสาคญหลายคน 65 เมอ พล ต.อ.เผาเดนทางถงไทย เขาประกาศถงความสาเรจในการเดนทางไปขอความชวยเหลอจากสหรฐฯวา สหรฐฯจะใหความชวย เหลอเศรษฐกจไทยจานวน 28,000,000 ดอลลารภายใน 6 เดอน และสหรฐฯให สานกงานของโดโนแวนในสหรฐฯและหลายปทผานมาสหรฐฯไดใหความชวยเหลอไทยทกอยางตงแตการทหาร อาวธ ทางดานเศรษฐกจไทยสงวถดบไปขายสหรฐฯแตตองซอสนคาอตสาหกรรมของสหรฐฯกลบมา ตลอดจนการทาสงครามจตวทยาผานยซสเชน หนงสอ ภาพยนต(พมพไทย, 19 ธนวาคม 2487) ดวยเหตท โดโนแวนยอมรบตาแหนงทปรกษาทางเศรษฐกจใหกบไทย ฟวรฟอย ทตสหรฐฯประจาไทยคนใหมไมเหนดวยทเขารบตาแหนงดงกลาว ตอมา จอหน ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ไดแจงใหประธานาธบดไอเซนฮาวรทราบวา โดโนแวนยอมเปนตวแทนใหรฐบาลไทยดวยคาจาง 100,000 ดอรลารตอป โดยประธานาธบดไอเซนฮาวรแสดงความไมเหนกบการตดสนใจของโดโนแวนเลย (NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 5625, Peurifoy to Secretary of State, 22 December 1954.; Dwight D. Eisenhower Library, Paper of John Foster Dulles 1951-1959, White House Memorandum Series box 1, Memorandum of Conversation with The President, 4 April 1955.; หจช.กต. 81.35 / 50 กลอง 3 ตงนายพลโดโนแวนเปนทปรกษาสภาเศรษฐกจแหงชาต (2497-2498), เภา เพยรเลศ บรภณฑยทธกจ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ถง รฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ 21 มกราคม 2498.; รฐบาลไดโอนงบประมาณใหกบสถานทตไทยประจาวอชงตน ดซ จานวน 500,000 ดอรลาร เอกสารระบวา คาใชจายในราชการลบ(หจช.กต. 81.35 / 50 กลอง 3 ตงนายพลโดโนแวนเปนทปรกษาสภาเศรษฐกจแหงชาต (2497-2498).

63 หจช.(3)กต. 0201.20.1.1/8 กลอง 1 การเดนทางไปตางประเทศของนายพล.ต.อ.เผา ศรยานนท (29 ตลาคม 2497-7 เมษายน 2498), รายงานเดนทางฉบบท 3 พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง 7 พฤศจกายน 2497.

64 The Economist , 6 November 1954. 65 ศรกรง, 11 ธนวาคม 2497.; เชา, 13 ธนวาคม 2497.

142

ชวยเหลอดานอาวธแกกองอาสาสมครรกษาดนแดนเปนจานวนมากโดยสหรฐฯมเปาหมายการฝกอาสาสมครปองกนตนเองใหได 120,000 แสนคนใน 40,000 หมบานตอไป 66

อยางไรกตาม ปญหาจากการทพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชตแขงขนกนเพอชวงชงตาแหนงนายกรฐมนตร ยงคงถกรายงานตอประธานาธบดไอเซนฮาวรอยางตอเนองวา ทงคยงโคนลมกนไมได ในขณะทจอมพล ป. พบลสงครามไมสามารถควบคมกลมตารวจและกลมทหารได ทง พล ต.อ.เผาและจอมพลสฤษดตางพยายามรฐประหารโคนลมกนเพอควบคมรฐบาล แตหากทงคตอสกนตอไปนน ในรายงานเหนนวา กาลงกลมตารวจของพล ต.อ.เผาจะตานทานความแขงแกรงของกลมทหารของจอมพลสฤษดไดยาก รายงานวจารณวา แมพวกเขาทงสองจะขนมามอานาจดวยการวางตวกกขฬะ แตพวกเขายงรวมมอสนบสนนรฐบาลจอมพล ป.ตอไป โดยสหรฐฯมแผนใหความชวยเหลอทางการทหารแกกลมทหารและกลมตารวจจานวน 80,000คน โดยแยกความชวยเหลอแกกลมตารวจ จานวน 43,000คนใหสามารถปฏบตหนาทชายแดนทางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอได และสาหรบกลมทหาร จานวน 37,000 คน อยางไรกตาม สหรฐฯยงคงใหการสนบสนนทงสองคนตอไป 67

66 ขาวพาณชย, 12 ธนวาคม 2497.; NARA , RG 469 Entry Thailand subject files 1950-1954

Box 35 , Donovan to Secretary of State, 22 July 1954.; The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953-1961 (Ann Whitman file) box 4, NSC summery of discussion, Potential Political Difficulties for the United States inherent in Supplying Arms to the Thai National Police and Army, 20 December 1954.

67 NARA, RG 469 Entry Thailand subject files 1950-1954 box 35, Donovan to Secretary of State, 22 July 1954.; The Dwight D. Eisenhower Library, Paper as President of United States 1953-1961 (Ann Whitman file) box 4, NSC summery of discussion, Potential Political Difficulties for the United States inherent in Supplying Arms to the Thai National Police and Army , 20 December 1954.; Library of Congress, CK3100007533, 20 December 1954, Potential Political Difficulties for the United States Inherent in Supplying Arms to the Thai National Police and Army.

บทท 6 สหรฐฯ สถาบนกษตรย กบ

จดเรมตนสงครามจตวทยาในไทย 2497 6.1 สหรฐฯกบการตอตานคอมมวนสตในไทย

ไมแตเพยงนโยบายการตอตานคอมมวนสตของประธานาธบดไอเซนฮาวรจะใหความ

สาคญกบความชวยเหลอทางการทหารเทานน แตยงใหความสาคญอยางมากกบการใชยทธ- ศาสตรการโฆษณาชวนเชอ(Psychological Strategy)คขนานไปดวย เนองจากคณะทปรกษาของเขามความตระหนกวา สงครามเยนเปนประหนงการแขงขนในการทาสงครามจตวทยาและสงครามอดมการณทเปนเสมอนเครองมอในการตอสดจเดยวกบการใชกาลงทางการทหารและเศรษฐกจ ตอมา คณะกรรมการประสานปฏบตการ(Operations Coordinations Board: OCB)ถกจดตงขน หนวยงานนรบผดชอบแผนปฏบตการโฆษณาชวนเชอและการปฏบตการทางการเมองอยางลบๆกวา 50 แผนการในยโรปและประเทศโลกทสามซงเปนพนธมตรกบโลกเสรสงผลใหชวงเวลาดงกลาว สหรฐฯไดเขาแทรกแซงการเมองภายในประทศตางๆอยางมากรวมทงการขยายงานดานปฏบตการลบดวยการโฆษณาชวนเชอเพอสรางภยคอมมวนสตคกคามโลกใหเกดขน1

ดวยนโยบายของประธานาธบดไอเซนฮาวรทาใหอลแลน ดลเลส ผอานวยการซไอเอ ในฐานะหนวยงานสาคญทรบผดชอบปฏบตการลบของสหรฐฯไดประกาศวา สหรฐฯมนโยบายตอส

1 Kenneth A. Osgood, “Total Cold War: U.S. Propaganda in the Free World 1953-1960,”

(Doctoral dissertation, University of California Santa Barbara, 2001).; Alfred W. McCoy, A Question of Torture: CIA Interrogation from the Cold War to the War on Terror, (New York: Metropolitan Books, 2006),pp. 24-25. ป 2494 ประธานาธบดทรแมนไดตงสภายทธศาสตรทางจตวทยา(The Psychological Strategy Board: PSB)มหนาทประสานงาน วางแผนและจดทาขาวโฆษณาชวนเชอใหกบรฐบาล หนวยงานนอยภายใตการดแลของผอานวยซไอเอ ในยคประธานาธบดทรแมน ปฏบตการลบของสหรฐฯนนสาธารณชนแทบไมมใครลวงร เชน การทซไอเอไดจดอบรมนกจตวทยาสหรฐฯจานวน 200 คนทไปปฏบตการทวโลก(ประเวศ ศรพพฒน (แปล) พอล เอม. เอ. ไลนเบอรเกอร(Paul M.A. Linebarger) (เขยน) สงครามจตวทยา(Psychological Warfare),[พระนคร: สานกพมพวรธรรม, 2507], หนา 397-400).; Harry Rositzke, The CIA’s Secret Operations Espionage, Counterespionage and Covert Action, (London: Westview Press, 1988), pp. 154-156).

144

กบคอมมวนสตดวยสงครามจตวทยา∗คณะกรรมการประสานงานปฏบตการ(OCB) ไดวางแผนใหใชผนาของประเทศเปาหมายทมฐานะเปนศนยกลางของความเชอ เพอเปนสญลกษณในการทาสงครามจตวทยาผานวถตทางอดมการณ เชน สงพมพ หนงสอ และภาพยนต เปนตน2 ทงน ทผานมา กลไกของซไอเอในสวนททางานเปนนกหนงสอพมพไดพยายามสรางกระแสการรบรในสงคมใหหวาดกลวภยคอมมวนสต ผานวรรณกรรมทเปนวตถทางอดมการณ เชน งานเขยนของเอดวารด อนเตอร(Edward Hunter) นกหนงสอพมพไมอาม เดลนวส(Miami Daily News) ไดเขยนบทความทตอมาพมพเปนหนงสอชอ Brain Washing in Red China เขาเหนวา งานเขยนของเขา คอ ปฏบตการสาคญทมตอจนเมอคอมมวนสตเขายดครองจนไดสาเรจเพอทาใหประชากรทวโลกเกลยดชงคอมมวนสต เขาเรยกปฏบตการนวา สงครามจตวทยาทจะมผลอยางมากเหนอคณนบมากเสยยงกวาปฏบตการทางทหารในอดตทไดทามา ตอมา งานชนนถกตพมพในภาษาไทยในชอ ลางสมองในจนแดง โดยพมพจากนวยอรค เขามาเผยแพรในไทย3 ตอมา 2496 ในสมยประธานาธบดไอเซนฮาวร งานดานโฆษณาชวนเชอไดถกผนวกเปนงานของคณะกรรมการประสานปฏบตการ(OCB) โดยคณะกรรมการชดนปฏบตงานภายใตสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ(National Security Council: NSC) โดยม ปลดกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ เปนประธานฯ และกรรมการคนอนๆ เชน ผอานวยการซไอเอ ปลดกระทรวงกลาโหม และผอานวยการยซส(USIS) 4

∗

ความหมายของคาวา สงครามจตวทยา ในป 2497 คอ สงครามจตวทยาประกอบดวยการใชการโฆษณาชวนเชอทไดวางแผนไวแลว รวมทงกระบวนการการใชขาวสารทสมพนธกบการโฆษณาชวนเชอในเรองนน โดยมวตถประสงคทจะจงใจ ความคดเหน อารมณ ทศนวสย และพฤตกรรมของขาศกหรอกลมตางดาวอนๆในแนวทางสนบสนนใหเกดสมฤทธผลแกประโยชนแหงชาต ตอเปาหมายหรอภารกจทางการทหารของสหรฐฯ (ประเวศ ศรพพฒน (แปล), สงครามจตวทยา(Psychological Warfare), หนา 400).

2 Osgood, “Total Cold War: U.S. Propaganda in the Free World 1953-1960,” (Doctorial dissertation, University of California Santa Barbara, 2001),pp.289-307.; ประเวศ ศรพพฒน(แปล), สงครามจตวทยา(Psychological Warfare), หนา 301-315.

3 Edward Hunter, Brain Washing in Red China: the calculated destruction of men’s minds, ( New York: Vanguard Press,1951).; เอดวารด ฮนเตอร, การลางสมองในจนแดง, (นวยอรค: แวนการดอนคอรปอเรชน, 2494).

4 ประเวศ ศรพพฒน (แปล), สงครามจตวทยา(Psychological Warfare),หนา 397-400).;Rositzke, The CIA’s Secret Operations Espionage, Counterespionage and Covert Action, pp. 154-156.

145

เมอสภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯไดอนมตใหใชแผนสงครามจตวทยาสาหรบประเทศไทย(PSB-D23)ในตนเดอนสงหาคม 24965 ในปลายปนนเอง โครงการศกษาลกษณะทางสงคม ไทยอยางเปนระบบเพอใชเปนขอมลในการกาหนดนโยบายตอตานคอมมวนสตในไทยของสหรฐฯกไดเรมตนขน ดวยการทสหรฐฯสง ลเชยน เอม. แฮงค ผอานวยการสถาบนวจยฯจากมหาวทยาลยคอรแนลเขามาทาวจย ทศนคตและความเชอของชมชนเกษตรกรบางชน มนบร เปนตน 6 และรวมทง การเขามาสารวจทศนคตของคนไทยเกยวกบคอมมวนสต โดยมหาวทยาลยจอรช วอชงตน ในพนท กรงเทพฯ ภมภาคและเขตชายแดน โดยรวมมอกบจฬาลงกรณมหาวทยาลย และกระทรวงวฒนธรรม7 ตอมา โดโนแวน ทตสหรฐฯแนะนาใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจดตงคณะกรรมการขนมาชดหนงทาหนาทพฒนาสงครามจตวทยารวมกบสหรฐฯเพอดาเนนการตอตานคอมมวนสตในไทยผานสอหนงสอพมพ วทยและการอบรมความร โดยใหวด มหาวทยาลย กลมเยาวชน กลมวฒนธรรม ขาราชการและกองทพเปนกลมเปาหมายรวมมอกบสหรฐฯในการตอตานและทาการหาขาวเกยวกบคอมมวนสตในไทย8

ในสายตาของสหรฐฯ ความพายแพของฝรงเศสทสมรภมเดยนเบยนฟเปนความนาอบอายทจะมผลทาใหประเทศในเอเชยหนไปมนโยบายใหการสนบสนนคอมมวนสตแทน ดงนน สหรฐฯมนโยบายสกดกนแนวโนมการเปลยนแปลงดงกลาวดวยทกวธการ ตอมา สหรฐฯไดผลก

5 “Memorandum of Conversation at the 161 st Meeting of the National Security ,9 August

1953,” in Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6, p.685.; The Dwight D. Eisenhower Library , White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire: Record 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16, file: Southeast Asia (1953-1961), U.S. Psychological Strategy based on Thailand, 8 September 1953.; The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, Office of the Special Assistant for National Security Affaire: Record 1952-1961 NSC series, Briefing Notes Subseries box 16, file: Southeast Asia (1953-1961), Memorandum for General Smith- Chairman of Operations Coordinating Board from Robert Cutler-Special Assistant to the President, 10 September 1953.

6 หจช.มท. 0201.2.1/375 กลอง 4 โครงการศกษาอบรมระเบยบวธวจยและปฏบตงานวจยทางวทยาศาสตรสงคม(2496), ลเซยน เอม แฮงค ถง ปลดกระทรวงมหาดไทย 30 พฤศจกายน 2496.; โปรดดรายละเอยดใน แถมสข นมนนท, “เมออเมรกนศกษาประวตศาสตรไทย,” การทตสมยรตนโกสนทร,หนา 57-66.; และ อานนท กาญจนพนธ, “บทบาทของนกวจยและทนวจยอเมรกนในการสรางกระบวนทศนดานไทยศกษา,” ใน บทบาทของตางประเทศในการสรางองคความรทเกยวของกบประเทศไทย, หนา 308-347.

7 เทอดไทย, 1 กนยายน 2497. 8 “Parson to The Secretary of States, the Charge in Thailand, 7 December 1953,” in Foreign

Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, p. 698.

146

ดนใหมการจดตงองคการสนธสญญาปองกนภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Southeast Asia Treaty Organization: SEATO)หรอซโตเพอการสรางความมนใจใหเกดในภมภาคอกครง ∗ อยางไรกตาม สหรฐฯเหนวาในชวงเวลาดงกลาวจะเปนสญญากาศของอทธพลทางการเมองระหวางประเทศมผลทาใหคอมมวนสตมโอกาสสรางบรรยากาศความรสกเปนกลางขน เพอสกดกนการขยายอทธพลของสหรฐฯในภมภาค และสถานการณดงกลาวจะทาใหไทยเปลยนโยบายจากการสนบสนนสหรฐฯ ไปสนโยบายทเปนกลางดวยเชนกน9

ตอมา สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯไดรายงานวาอทธพลของคอมมวนสตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความเขมแขงมากขน ดงนน สหรฐฯตดสนใจใหการสนบสนนทางการ ทหารและเศรษฐกจใหแกไทยตอไปเพอใหไทยมความเขมแขงและมเสถยรภาพทางการเมองและทาใหนโยบายบายทตองการทาใหไทยเปนจดเนนพเศษในปฏบตการลบและปฏบตการสงครามจตวทยาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตของสหรฐฯดาเนนตอไปได10 ทงน ในชวงเวลาดงกลาว มรายงานลบหลายฉบบไดเสนอใหประธานาธบดไอเซนฮาวรมทาททแขงกราวในการปฏบตการลบทางจตวทยา รวมทง การสนบสนนใหสหรฐฯเขาจดตงองคกรทางการเมองและกองกาลงกงทหารเพอทาลายศตรของสหรฐฯ11

6.2 จากความลมเหลวสโอกาส: สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบการเขาหาสหรฐฯ

ควรบนทกดวยวา สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ไดเขามามบทบาททางการเมองอยางชดเจนตงแตตนทศวรรษ 2490 แมพวกเขาจะมความไดเปรยบทไดทาหนาทสถาปนกทางการเมองดวยการรวมรางรฐธรรมนญถง 2 ฉบบ คอ ฉบบ 2490 และ 2492 ซงพวกเขาหวงวาผลจาก รฐธรรมนญ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสต ทถกสรางขนใหมนนจะสรางความมนคง

∗ ซโตเปนองคการทกอตงขนตามสนธสญญามะนลา ลงนามเมอ 8 กนยายน 2497 ณ กรงมะนลา

ฟลปปนส และมผลบงคบใชเมอ 19 กมภาพนธ 2498 ในชวงสงครามเยน มประเทศสมาชก จานวน 8 ประเทศ คอ สหรฐฯ องกฤษ ฝรงเศส ออสเตรเลย นวซแลนด ปากสถาน ไทยและฟลปปนส โดยสานกงานใหญตงทกรงเทพฯ มพจน สารสน ดารงตาแหนงเลขาธการทวไปคนแรก

9 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP80R01443R000300010010-8, 4 August 1954, “ NSC Briefing–Probable Post–Geneva Communist Policy”.

10 NARA, RG 84 box 2, Top Secret General Record 1947-1958, National Policy approved on 20 August 1954 in connection with a review of U.S. Policy toward the Far East .

11 Rositzke, The CIA’s Secret Operations Espionage, Counterespionage and Covert Action, p. 155.

147

ทางการเมองใหกบพวกเขา แตสถานการณการเมองกมไดเปนอยางทพวกเขาหวง เมอรฐบาลควง อภยวงศทพวกเขาใหการสนบสนนถกคณะรฐประหารบงคบใหลงจากอานาจ(2491) การอยเบองหลง“กบฎแมนฮตตน”(มถนายน 2494)ทลมเหลว และรฐธรรมนญทพวกเขาฝากความหวงถกรฐประหารโคนลมลง(ปลาย 2494) มผลทาใหพวกเขาตองหนกลบมาทบ ทวนวธการตอสใหมแทนการปะทะโดยตรงกบรฐบาล เหมอนดงท พระองคเจาธานนวตฯ ประธานองคมนตร และแกนนาสาคญในสถาบนกษตรย ทรงเคยเปดเผยตอทตองกฤษวา พวกเขากาลงแสวงหาหนในการตอสทางการเมองแบบใหม(2495) 12

กระนนกด ในกลางป 2496 สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา ในชวงดงกลาว เกดกระแสขาวความเคลอนไหวของ“กลมรอยลลสต” ไดเตรยมการกอการรฐประหาร ทาใหเจาหนาทสถานทตสหรฐฯไดสอบถามเรองดงกลาวจากพระยาศรวสารวาจา องคมนตร แกนนาสาคญอกคนหนงในสถาบนกษตรย ในรายงานฉบบนบนทกวา พระยาศรวสารฯไดแสดงอารมณโกรธและปฏเสธแผนการดงกลาว พรอมกลาววา การพยายามกอการรฐประหารนเปนขอกลาวหาจากรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม 13 อกไมกวนตอมา ซไอเอไดรายงาน วากระแสขาวทพวกเขาไดรบรมากลบไปยงวอชงตน ด.ซ.ดงนวา มขาววาสถาบนกษตรยใหการสนบสนนการเตรยมการกอการรฐประหาร และในรายงานวเคราะหวา หากขาวนเปนความจรง จอมพล ป.อาจจะขอใหพระมหากษตรยทรงสละราชย 14 อยางไรกตาม สดทายแลว การเตรยมรฐประหารของ “กลมรอยลลสต”ทรฐบาลลวงรมเกดขนแตอยางใด

อาจกลาวไดวา ความสมพนธระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามและสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในชวงทศวรรษท 2490 นนมลกษณะเปนปฏปกษตอกน โดยทงสองฝายตางมความหวาดระแวงทางการเมองซงกนและกน นอกจากน นบตงแต พระมหากษตรยทรงเสดจนวตพระนครเปนการถาวรในปลายป 2494 นนทรงไดมบทบาทในดานการคดคานหรอขดขวางการดาเนนงานของรฐบาลในดานตางๆในชวงนน จนอาจจะวเคราะหไดวา ทรงกลายเปนผนาทมบทบาทสาคญในลกษณะเสมอนหนงทรงเปนแกนของพลงตอตานรฐบาล เชน การทรงไมรบรองการประกาศใชรฐธรรมนญใหมหลงการรฐประหาร 2494 การไมเสดจเขารวมการเฉลมฉลองการใชรฐธรรมนญฉบบ 2495 (มนาคม 2495) และการไมยอมลงพระปรมาภไธยประกาศใชพระราช- บญญตทมงปฏรปทดนของรฐบาล(2496)ซงจะมผลกระทบตอผลประโยชน

12 NA , FO 371/101168 , Chancery to Foreign Office , 21 July 1952. 13 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation

; Phya Srivisarn , George M. Widney , 1 September 1953. 14 NARA , CIA Records search Tool (CREST) ,CIA-RDP79R00890A000100080021-5 , 9

September 1953 , “ Thailand ”.

148

ของสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต”ซงถอครองทดนจานวนมากในประเทศไทย ทงน จากหลกฐานการสนทนาระหวางความพระยาศรวสารฯ องคมนตร ในฐานะทปรกษาของพระมหา กษตรย กบเจาหนาทสถานทตสหรฐฯ เขาไดแสดงความเหนคดคานวา ประเทศไทยไมจาเปนตองมกฎหมายปฏรปทดนเพราะไทยไมมปญหาความขาดแคลนทดน 15 ดงนน การแสดงทศนะดง กลาวของทปรกษาสวนพระองคอาจเปนสงสะทอนใหเหนถงทศนะของสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต”โดยรวมทคดคานการดาเนนการของรฐบาลจอมพล ป.ในการปฏรปทดนไดเปนอยางด

จากความลมเหลวในการตอตานรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”อยเบองหลงความพยายามใชกาลงเขาปะทะรฐบาล เชน กรณ “กบฎแมนฮตตน”(มถนายน 2494)ทผานมาอาจมผลทาใหรฐบาลไมไววางใจและมการควบคมกจกรรมของพระมหากษตรย ทงน ในชวงเวลานน สถานทตองกฤษรายงานสถานการณวา ในชวงเวลาดง กลาว พระองคปรากฎตอสาธารณะนอยครง ทรงมความเครงขรม และทรงพยายามควบคมบคลกภาพใหเปนไปตามลกษณะแบบจารตประเพณเพอใหเกดความเคารพจากประชาชน 16

ดวยเหตท สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ประสบความพายแพทางการเมองอยางตอเนอง อาจมผลทาใหพวกเขาไดเปลยนวธการตอสกบรฐบาลขนใหม ดวยการหนไปสรางพนธมตรกบสหรฐฯ ซงในชวงเวลานน สหรฐฯตกเปนเปาหมายสาคญของพวกเขาในการแสวงหาการสนบสนนทางการเมอง เนองจาก ในชวงเวลาดงกลาว ไมมใครปฏเสธไดวา สหรฐฯมบทบาทสาคญยงในการเมองระหวางประเทศ อกทง แกนนาสาคญหลายคนในสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต” เปนบคคลทเคยมตาแหนงสงในทางการเมองและระบบราชการทเคยมสวนรวมกาหนดวเทโศบายของไทยและมทกษะในการวเคราะหและมความเขาใจสถานการณทางการเมองระหวางประเทศเปนอยางด มความเปนไปไดทพวกเขาเหนชองทางในสถานการณระหวางประเทศทอาจจะเออประโยชนใหกบพวกเขาได เชนพระยาศรวสารฯ องคมนตร อดตปลดทลฉลองและรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ และม.ร.ว. เสนย ปราโมช อดตเอกอครราชทตไทยประจาวอชงตน ด.ซ. อดตนายกรฐมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการ

15 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation

; Phya Srivisarn , George M. Widney , 1 September 1953. โปรดดการศกษาในประเดนบทบาทของพระมหากษตรยในชวงเวลาดงกลาวเพมเตมใน Kobkua Suwanathat-Pian, King , Country and Constitution : Thailand’s Political Development 1932 – 2000, (New York: Routledge Curzon, 2003), pp.137-155.

16 NA , FO 371/112262 , Wallinger to Foreign Office,” Annual Report on Thailand for 1953”, 4 November 1952.

149

ตางประเทศและรองหวหนาพรรคประชาธปตย ทงน คนแรกมฐานะเปนทปรกษาอยางเปนทางการของพระมหากษตรย สวนคนหลงเปนแกนนาคนสาคญของ“กลมรอยลลสต” ซงไมนาประหลาดใจแตประการใดทพวกเขาจะสามารถทจะคดวเทโศบายของพวกตนตอมหาอานาจอยางเชนสหรฐฯเพอใหไดประโยชนทางการเมอง ซงเหนไดจากตอมาพวกเขาไดพยายามสรางความสนมสนมใกลชดระหวางสถาบนกษตรยกบสหรฐฯขน ดงปรากฎในรายงานทางทางการทตจากสถานทตองกฤษประจากรงเทพฯไดรายงานเรองดงกลาววา ในกลางป 2496 ไดเกดเหตการณทพระมหากษตรยไดทรงจดเลยงอาลาตาแหนงทตใหกบสแตนตนเปนการสวนพระองค นอกจากน ในรายงานฉบบดงกลาวไดรายงานขอมลจากการบอกเลาของ สแตนตนวา พระองคทรงสนพระทยในความชวย เหลอจากสหรฐฯทใหกบไทยมาก และทสาคญสถานทตองกฤษไดตงขอสงเกตการเขาใกลชดระหวางพระองคกบสหรฐฯครงนวา เปนเรองไมปกตทวไป 17

ตอมา เมอสหรฐฯไดประกาศดาเนนการแผนสงครามจตวทยาในไทยแลว โดโนแวน ทตสหรฐฯคนใหม ผมความคนเคยกบการเมองไทยเปนอยางด เนองจากเขาเคยรวมมอกบเสรไทยในชวงสงครามโลกครงท 2 ทาใหเขามสวนในการรางแผนสงครามจตวทยาทสหรฐฯจะดาเนนการตอตานคอมมวนสตในไทย โดยเขาไดรบความไววางใจจากพระมหากษตรยเปนอยางยง ทาใหเขาไดรบโอกาสเขาเฝาเปนการสวนพระองคอยางนอยถง 5 ครงในชวงเวลาทเขาดารงตาแหนงเพยงปเดยว 18 เขาไดบนทกการเขาเฝาครงหนงในเดอนตลาคม 2496 วา พระองคทรงมความกระตอรอลนทจะมบทบาททางการเมอง แตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไมอนญาตใหทรงมบทบาททางการเมองตามททรงมพระราชประสงค และเมอเขาไดเลาความชวยเหลอทางการทหารและการตอตานคอมมวนสตของสหรฐฯแกไทยถวายใหพระองคทรงทราบ ทรงใหความสนพระทยในเรองดงกลาวมาก19

เกอบทกครงท โดโนแวน ทตสหรฐฯเดนทางกลบไปรายงานและรบทราบนโยบายของสหรฐฯตอไทยทวอชงตน ด.ซ. เขามกจะเขาพบสนทนากบพระองคเสมอ ทงน การเดนทางกลบไปสหรฐฯครงหนงในเดอนธนวาคม 2496 เขาไดเขาเฝาเปนการสวนพระองคกอนออกเดนทาง และทวอชงตน ด.ซ. เขาไดเสนอแนวคดใหสหรฐฯใชประเดนการคกคามสถาบนกษตรยเปนประเดน

17 NA, FO 371/106890 , Whitteridge to Foreign Office , 10 July 1953. 18 กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 0402-344-202-511-0002 ขอความเหนชอบในการ

แตงตงนายจอหน อ. เพอรฟอย เปนเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจาประเทศไทย วรรณไวทยากร ถง เลขาธการคณะรฐมนตร 31 มกราคม 2498. โดโนแวนเขาเฝา ครงแรกเมอ ตลาคม 2496 ครงทสองเมอ 3 ธนวาคม 2496 ครงทสามเมอ 30 มกราคม ครงทสเมอ13 มนาคม และครงทหาเมอ 14 สงหาคม 2497

19 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4187, Donovan to Secretary of State, 17 October 1953.

150

สาคญของปฏบตการสงครามจตวทยาในไทย สมธ ปลดกระทรวงการตางประเทศเหนดวยกบขอเสนอของเขา20 ตอมา เขาไดเสนอความคดตอประธานาธบดไอเซนฮาวรวา สถาบนกษตรยจะทาใหสหรฐฯบรรลแผนสงครามจตวทยาในการทาใหคนไทยตอตานคอมมวนสต ซงประธานา- ธบดไอเซนฮาวรเหนดวยกบแนวคดดงกลาว และสงการใหเขาประสานงานแผนดาเนนการกบรฐมนตรวากระทรวงการตางประเทศ 21 การกลบไปวอชองตน ด.ซครงน เขาไดผลกดนให สหรฐฯใหทมงบประมาณจานวน 150,000,000 ดอลลารในการทาสงครามจตวทยาผานสอตางๆในสงคมไทยเพอสรางความมงมนใหคนไทยรวมในการตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯ 22 ทนททเขาเดนทางกลบมาถงกรงเทพฯ เขาไดเขาเฝาพระองค อกครง เพอรายงานความคบหนาของแผนสงครามจตวทยาตอตานคอมมวนสตใหทรงทราบ23

โดโนแวน ทตสหรฐฯ เสนอแนวคดใหสหรฐฯผลกดนใหสถาบนกษตรยเปนแกนกลางสาคญในการดาเนนการตอตานคอมมวนสตในไทยมความสอดคลองกบนโยบายของสหรฐฯเปนอยางยง เนองจาก ในขณะนน กรรมาธการพเศษวาดวยภยคกคามคอมมวนสตของกระทรวง กลาโหม สหรฐฯไดเสนอชดปฏบตการทางการเมองและการทหาร ทกาหนดให กระทรวงการตางประเทศ และซไอเอ ดาเนนการสรางแนวคดทาใหคอมมวนสตกลาย เปนภยคกคามภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอสรางความหวาดวตกใหกบประชาชนประเทศเปาหมายทสหรฐฯจะทาสงครามจตวทยาตอตานคอมมวนสต 24

ภายใตการนาของโดโนแวน ทตสหรฐฯ ปฏบตการลบและสงครามจตวทยาของสหรฐฯในไทยไดถกเชอมโยงเขาหากน ในปลายป 2496 เขาและซไอเอไดพยายามสรางความคดแบบเทดทลสถาบนกษตรยใหกลายเปนอดมการณสาคญของตารวจตระเวนชายแดนและตารวจพลรมทสหรฐฯใหสนบสนนใหจดตงขน ไมนานจากนน กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนไดถกยาย

20 “Smith to Donovan, 7 December 1953,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, pp.704-705.

21 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4190, Memorandum of Conversation ; General Donovan Philip W. Bonsal Director PSA Lieut. William Vanderheuvel Aid to Ambassador Donovan K.P. Landon officer in charge Thai and Malayan Affaires PSA, 4 January 1954.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4190, Donovan to Secretary of State, 8 January 1954. 22 Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12 (Washington : Government Printing Office,1987), Parson , the Charge in Thailand to The Secretary of States , December 8 , 1953,p.699.

23 กองสารบรรณ กระทรวงการตางประเทศ I 0402-344-202-511-0002 ขอความเหนชอบในการแตงตงนายจอหน อ เพอรฟอย เปนเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจาประเทศไทย วรรณไวทยากร ถง เลขาธการคณะรฐมนตร 31 มกราคม 2498.

24 The Pentagon Papers, p. 37.

151

ไปทตงหวหน ใกลวงไกลกงวล โดยสหรฐฯมวตถประสงคเพอทาใหตารวจตระเวนชายแดนและตารวจพลรมมความสมพนธทใกลชดกบสถาบนกษตรย 25

การเดนหนาแผนสงครามจตวทยาในไทยของสหรฐฯไดเรมตนขนในตนป 2497 นนเอง โดโนแวน ทตสหรฐฯไดสงการปรบปรงภารกจหนาทของยซสในไทยจากเดมทเคยทาหนาทแตเพยงเผยแพรความรเกยวกบสหรฐฯใหยซสกลายเปนเปนกลไกลใหมททาหนาทปฏบตการสงครามจตวทยาเชงรกผานการโฆษณาชวนเชอผานสอตางๆ และขยายเครอขายปฏบตการของยซสออกไปยงภมภาคของไทย พรอมการมหนวยโฆษณาชวนเชอยอยๆทเคลอนทเขาไปในเขตชนบทโดยเฉพาะอยางยงภาคอสานของไทยในเวลาตอมา

ไมกเดอนหลงจากท โดโนแวน ทตสหรฐฯไดนาเสนอแนวคดในการสนบสนนสถาบนกษตรยเพอทาสงครามจตวทยาใหคนไทยใหตระหนกในการเขารวมตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯ ในกลางเดอนพฤษภาคม 2497 พระมหากษตรยไดทรงสงพระยาศรวสารฯ องคมนตรเปนผแทนสวนพระองคเดนทางไปพบประธานาธบดไอเซนฮาวรทวอชงตน ด.ซ. จากหลกฐานจากกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดบนทกเหตการณดงกลาววา พระยาศรวสารฯไดแจงกบเจาหนาทททาเนยบขาววา เขาเปนผแทนของพระมหากษตรยไทยมความตองการเขาพบประธานาธบดเพอนาพระบรมฉายาลกษณมาพระราชทานใหและมขอความททรงฝากขอความถงประธานาธบดบางประการดวย ทงน ในชวงแรก เจาหนาทททาเนยบขาวไมอนญาตเขาใหเขาพบ เนองจากไมมการนดหมายประธานาธบดอยางเปนทางการจากรฐบาลไทย แตอยางไรกตาม ในเวลาตอมา กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดสงการให ผแทนของพระมหากษตรยไทยเขาพบประธานาธบดได โดยกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯใหเหตผลวา ไทยมความสาคญทางการเมองในภม ภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และไทยจะมความสาคญตอนโยบายตางประเทศของสหรฐฯตอไปในอนาคต 26

ดงนน จากหลกฐานของกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯฉบบดงกลาวนทาใหสามารถวเคราะหไดวา การทสถาบนกษตรยไดสงองคมนตรเปนผแทนสวนพระองค เดนทางออกไปพบกบประธานาธบดสหรฐฯทวอชงตน ด.ซ.โดยรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามไมรบรน เปนเหต การณสาคญทแสดงใหเหนถงการวเทโศบายดานการตางประเทศของสถาบนกษตรยเปนครงแรก

25 Lobe, United States National Security Policy And Aid to The Thailand Police, pp.24-

29,fn.16. 26 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190 , Everett F. Drumright to

Merphy,“ Presentation of the King of Thailand’s Photograph to the President ”, 21 May 1954 .อยางไรกตามผเขยนยงคนไมพบบนทกการสนทนาระหวาง พระยาศรวสารฯกบประธานาธบดไอเซนฮาวร วามสาระเปนเชนไร

152

หลงการปฏวต 2475 ทสถาบนกษตรยไดแสดงเจตจานงคออกไปภายนอกรฐไทยโดยรฐบาลไทยในฐานะฝายบรหารทตองรบผดชอบตอสภาผแทนราษฎรไมอาจลวงรการกระทาทละเมดรฐธรรมนญดงกลาวไดเลย ทงน เหตการณดงกลาวอาจะเปนตวอยางทสะทอนใหเหนถงความพยายามแสวงหาการสนบสนนจากสหรฐฯของสถาบนกษตรย ซงอาจจะเปนหนทางใหมของการตอสทางการเมองของสถาบนกษตรยทจะไดประโยชนจากบรบททางการเมองระหวางประเทศในชวงสงครามเยน ดงทพระองคเจาธานนวตฯ ประธานองคมนตร แกนนาสาคญของสถาบนกษตรยไดเคยกลาวไวกบสถานทตองกฤษกเปนไปได 27 ซงตอมา การสนบสนนของสหรฐฯทมตอสถาบนกษตรยไดกลายมาเปนพลงสนบสนนทมความสาคญในการชขาดชยชนะการตอสทางการเมองภายในระหวางสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบรฐบาลจอมพล ป. ตอไป

6.3 ยซสกบสงครามจตวทยา

ความคดของโดโนแวน ทตสหรฐฯทมความตองการใหยซสทาหนาทการปฏบตสงคราม

จตวทยาเชงรกในเขตพนทชายแดนของไทย และปฏบตการผานสอตางๆ เพอทาใหคนไทยเหนภาพภยจากการคกคามของคอมมวนสต โดยเขาตองการจดตงหนวยงานโฆษณาชวนเชอเคลอนทของยซสในภาคอสานและภาคเหนอ เชน อบลราชธาน อดรธาน นครราชสมา และลาปาง28 แตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไมเหนดวยกบขอเสนอทใหยซสตงหนวยเคลอนทอสระในภมภาคโดยปราศจากการควบคมของรฐบาล อยางไรกตาม รฐบาลจะจดตงหนวยงานของกรมประชาสมพนธในภมภาคขนและใหยซสเขารวมงานดวย โดยยซสจะตองสาหรบคาใช จายหมดทงวสด อปกรณ การดแลเนอหาสาระในการกระจายเสยงการตอตานคอมมวนสต 29 ขอเสนอของรฐบาล สรางความพอใจใหกบยซสมากทรฐบาลใหกรมประชาสมพนธออกหนาแทนยซส 30

27 NA, FO 371/101168 , Chancery to Foreign Office , 21 July 1952. 28 หจช.กต. 81.35 / 42 กลอง 2 สานกขาวอเมรกนขอตงสาขาทอบล อดร โคราช และลาปาง(2497)

Donovan to His Royal Highness The Foreign Minister Aide-Memoire, 29January 1954.; หจช.กต. 81.35 / 42 กลอง 2 สานกขาวอเมรกนขอตงสาขาทอบล อดร โคราช และลาปาง(2497), วรรณไวทยากร ถงนายกรฐมนตร 30 มกราคม 2497.

29 หจช.กต. 81.35 / 42 กลอง 2 สานกขาวอเมรกนขอตงสาขาทอบล อดร โคราช และลาปาง(2497), หลวงชานาญอกษร เลขาการคณะรฐมนตร ถง รฐมนตรวากการะทรวงการตางประเทศ 11 กมภาพนธ 2497 .

30 หจช.กต. 81.35 / 42 กลอง 2 สานกขาวอเมรกนขอตงสาขาทอบล อดร โคราช และลาปาง(2497) อธบด กรมยโรป และอเมรกา ถง รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 17 กมภาพนธ 2497.

153

ตอมา ในกลางป 2497 ยซสไดตงหนวยงานประชาสมพนธเคลอนทขน โดยมโรเบรต ลาชเชอร และเจมส เฮนเดอร(James Hender)รบผดชอบในการดาเนนการโฆษณาชวนเชอตามหมบานในภาคอสานดวยกองคาราวานรถจปทมคณะผเชยวชาญในการทาสงครามจตวทยาออกเดนทางไปทวเขตชนบทเพอแจกโปสเตอร และสมดคมอการตอตานคอมมวนสตใหกบกานน ผใหญบานและประชาชนในเวลากลางวน สวนกจกรรมในเวลากลางคนมการฉายภาพยนตตอตานคอมมวนสตใหกบประชาชนในชนบทรบชม ทงน งานโฆษณาชวนเชอของยซสผานการกระจายเสยงทางวทยในภมภาคของไทยนน ประสบความสาเรจมาก อดตเจาหนาทของยซสคนหนงบนทกวา รายการตางๆทออกอากาศเปนการโฆษณาชวนเชอออนๆ แตไมมคนไทยคนใดรสกวาเปนโฆษณาชวนเชอแตอยางใด เนองจากยซสสามารถดาเนนการไดอยางแนบเนยน ทาใหผฟงคนไทยสวนมากไมรวาเปนรายการทสหรฐฯใหการสนบสนนอยเบองหลง31

อยางไรกตาม การดาเนนการฉายภาพยนตของยซสในภมภาคนน นาไปสการตงกระทตอรฐบาลในสภาผแทนราษฎรครงหนง แตรฐบาลชแจงอยางเลยงๆวา รฐบาลมนโยบายบารงครวเรอน สงเสรมการศกษา อบรมและสงเคราะหหวหนาครอบครว จงใหดาเนนการสรางสถานทฝกอบรมหวนาครอบครวในจงหวดและอาเภอตางๆ และมการนาภาพยนตเรองเสยงสาบจากโลกนตออกไปฉายในภมภาค32 ตอมา รฐบาลไดอนมตใหนาวชาสงครามจตวทยาเขามาสอนในระดบมหาวทยาลย โดยมกรมประมวลราชการแผนดนรบผดชอบการสอนท คณะรฐศาสตรและอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย คณะรฐศาสตร เศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร โรงเรยนนายรอย นายเรอ นายเรออากาศและตารวจ33 ไมแตเพยงเทานน ยซสไดจดทาภาพยนต

31 อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พล.ร.ท.เฉลม สถรถาวร ณ เมร วดเทพศรนทราวาส 27

มนาคม 2512,(กรงเทพฯ: โรงพมพกรมสารบรรณทหารเรอ, 2512), หนา 26-27. พล.ร.ท.เฉลมไดแปลบทความของเมนารด ปารคเกอร โดยปารคเกอรมภมหลงเคยเปนนายทหารประชาสมพนธในไทย รบรการปฏบตงานสงครามจตวทยาในภาคอสานของไทย ตอมา เขาผนตวเองมาเปนนกหนงสอพมพนตยสารไลฟ ไดเขยนบทความลง Atlantic วา การตอตานคอมมวนสตในภาคอสานเปนหนาทของหนวยงานพลเรอน 2 หนวย คอ สานกขาว สารอเมรกนยซส กบสานกงานพฒนาระหวางชาต(Agency for International Development: AID) ลงในนตยสารนาวกศาสตร เดอนมนาคม 2510 ตอมาถกพมพในหนงสองานศพเลมดงกลาว

32 รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ครงท 11 / 2496 (สามญ) ชดท1 10 กนยายน 2496 ใน รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ พ.ศ.2496,(พระนคร: บรษท เสนาการพมพ, 2499), หนา 860-863.

33 สารเสร, 28 กรกฎาคม 2497.

154

สงครามจตวทยาเรอง From Mao to Mekong มการนาเสนอเรองปรด พนมยงคกบพวกคอมมวนสตไปฉายในวทยาลยปองกนราชอาณาจกร 34

การดาเนนการสงครามจตวทยาของยซสในไทยชวง 2496-97 นน ยซสไดจดพมพหนงสอตอตานคอมมวนสตฉบบกระเปา แจกจายใหวดทวประเทศ จานวน 19,000 แหง ภายในมบทความทเขยนกระตนใหคนไทยตระหนกถงคอมมวนสตเปนศตรทอยภายในและภายนอกทจะมาคกคามไทย โดยยซสไดคดสรรหนงสอทจะแปลทสอดคลองกบการทาสงครามจตวทยาในไทยตามทสหรฐฯตองการเพอสรางใหคนไทยเหนปญหาทางสองแพรง สอผานการสอสารกบมวลชนดวยหนงสอราคาถกทไมไดเนนกาไรและแจกจายใหกบคนไทยทวประเทศ 35 ทงน ควรบนทกดวยวา ในชวง 2496-2500 การปฏบตการสงครามจตวทยาดวยการใชสอในฐานะเปนอาวธทางอดมการณของยซสในไทย นน สามารถจาแนกสอออกเปน 2 กลม ดงน กลมแรกเปนเอกสารสงพมพตอตานคอมมวนสตทยซสสนบสนนการจดพมพเพอแจกจายใหแกประชาชน และขาราชการทวประเทศ และสาหรบหองสมดตอตานคอมมวนสต 36 เชน หนงสอโฆษณาชวนเชอความกาวหนาและยงใหญของสหรฐฯ หนงสอหนงสอ สมดภาพ โปสเตอร-แผนปลวตอตานคอมมวนสตและภาพยนตตอตานคอมมวนสต ทงน การนาเสนอภาพภยคกคามจากคอมมวนสตในชวงการนาแผนสงครามจตวทยามาปฏบตนไดเรมเหนรองรอยของการพยายามทาใหสถาบนกษตรยใหกลายเปนศนยกลางของตอตานคอมมวนสต เชน หนงสอเลมเลก เรอง ชะตากรรมของราชะ โปสเตอรและแผนปลว เรอง ลทธคอมมวนสตคกคามพระมหากษตรยเปนภาพพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและพระแกวมรกต และภาพยนตชดเพอไทยเปนไท มการนาเสนอเรองราวพระราชกรณรยกจของพระมหากษตรยเรองทรงเสดจเปดงานวนเกษตรแหงชาตป

34 นายกรฐมนตรใหสมภาษณแกผแทนหนงสอพมพและผสอขาวตางประเทศ,(พระนคร : โรงพมพ

มหาดไทย, 2498), หนา 197-198. 35 Leo Bogart, Premises for propaganda : the United States Information Agency's operating

assumptions in the Cold War, (New York: Free Press, 1976),pp. xiii,61-62 36 หจช.(3) สร.0201.23/10 หองสมดหนงสอสาหรบตอตานคอมมวนสต(26 กนยายน – 22

พฤศจกายน 2498) บณย เจรญไชย รกษาการรองอธบด กรมประมวลราชการแผนดน ฝายตางประเทศ ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง วนท 26 กนยายน 2498 , รฐบาลสงการใหมการตงหองสมดหนงสอตอตานคอมมวนสตขนในกรงเทพฯทหองสมดประชาชนของสภาวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม(หจช.(3) สร.0201.23/10 หองสมดหนงสอสาหรบตอตานคอมมวนสต(26 กนยายน – 22 พฤศจกายน 2498) , หลวงวเชยรแพทยาคม ปลดกระทรวงวฒนธรรม ถง เลขาธการคณะรฐมนตร ฝายการเมอง วนท 22 พฤศจกายน 2498).

155

249737 ทงน รายงานถงประธานาธบดไอเซนฮาวรในปลายป 2498 มการรายงานวา ยซสไดสนบสนบสนนใหรฐบาลไทยทาสงครามจตวทยาเพอครอบงาลกลงไปถงในระดบหมบานแลว 38 6.4 สงครามจตวทยากบการสถาปนาอานาจของสถาบนกษตรย

การดาเนนการตามแผนสงครามจตวทยาในไทยของสหรฐมวตถประสงคทจะครอบงา

การรบรของคนไทยในเขตชนบทจนถงระดบหมบานในภาคเหนอและอสานของไทย ดวยการสรางภาพภยจากคอมมวนสตทจะคกคามสถาบนกษตรย จารตประเพณและเอกราชของไทยทเคยมมาอยางยาวนานใหลมสลายลง 39 อยางไรกตาม ความมงหวงของสหรฐฯทจะทาใหคนไทยใหเหนภยคอมมวนสตทคกคามสถาบนกษตรยในขณะนนไมมสมฤทธผลนก เนองจากทผานมาเปนเวลานาน รฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามมไดใหความสนบสนนใหสถาบนกษตรยมความ สาคญ ซงเหนไดจาก การสารวจความรของคนไทยในชนบทภาคอสานในป 2497 ของสหรฐฯนน คนไทยในภาคอสานไมรถงความหมายของสถาบนกษตรยถงรอยละ 61 40

ดวยเหตท สหรฐฯตองการสนบสนนสถาบนกษตรยใหเขาเปนสวนหนงในการทาสงครามจตวทยาในไทยจงเปนจงหวะเวลาสาคญทเปดโอกาสทางการเมองใหกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” กลบมามโอกาสทางการเมองอกครง ดงความคดของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช

37 โปรดดรายละเอยดใน ณฐพล ใจจรง, “จากสงครามจตวทยาแบบอเมรกนสการสรางสญลกษณ

แหงชาตภายใตเงาอนทรย” การสมมนาวชาการ สงครามเยนในประเทศไทย วนท 8 กมภาพนธ 2553 อาคารมหาจฬาลงกรณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

38 Dwight D. Eisenhower Library , White House Office, National Security Council Staff : Papers, 1948-1961 , Operations Coordinating Board Central File Service box 80, Memorandum for The Operations Coordinating Board Assistants ,”Progress Report on Southeast Asia (NSC 5405 AND portion of NSC 5429/5)”, 2 December 1955.

39 Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff: Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service box 2, Special Report to The National Security Council 1954.; “Parson to The Secretary of States, the Charge in Thailand, 9 December 1953,” in Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12, p. 700.; Library of Congress, CK3100288451, 28 December 1953, Memorandum of Meeting-Operations Cooperating Board Working Group on PSB D-23 – Thailand.; PRO, FO 371/117338, Gage to Foreign Office, 2 August 1955.

40 Bowie, Ritual of National Loyalty: An Anthropology of the State and the Village Scout Movement in Thailand, p. 87.

156

สมาชกสาคญคนหนงของ “กลมรอยลลสต” ไดเปดเผยกบเจาหนาทสถานทตสหรฐฯในเดอนเมษายน 2497 ซงเปนชวงเวลากอนทพระยาศรวสารฯ ผเปนองคมนตร จะเดนทางไปพบประธานาธบดไอเซนฮาวรวา พระองคกาลงแสวงหาความนยมจากประชาชน เนองจาก “กลมรอยลลสต”เหนวาอานาจทางการเมองของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกาลงออนตวลง 41 จากคาบอกเลาของควง อภยวงศ แกนนาคนหนงใน“กลมรอยลลสต” และหวหนาพรรคประชาธปตย ไดใหกบสถานทตสหรฐฯรบฟงวา พระองคทรงพยายามเขามามบทบาททางการ เมองดวยการทรงขอใหเขาเปนทปรกษาทางการเมองสวนพระองค จากนน ทรงไดเรมตนทาทายอานาจของรฐบาลจอมพล ป.ดวยการคดคานและชลอการลงพระปรมาภไธยในกฎหมายปฏรปทดนเพอชวยเหลอคนยากจนของรฐบาล เนองจาก ทรงเหนวา กฎหมายดงกลาวไมมความจ

าเปนเพราะทดนในประเทศมราคาถกและมมากมายในชนบท และควงไดเลาตออกวาพระองคทรงมพระบรมราชวนจฉยวา การควบคมการถอครองทดนตามกฎหมายของรฐบาลจะสรางความไมพอใจใหกบเจาทดน42

สถานทตสหรฐฯรายงานวา ไมแตเพยง สถาบนกษตรยเรมตนการทาทายอานาจของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเทานน แต “กลมรอยลสสต”ยงมแผนการสรางกระแสความนยมในพระมหากษตรยใหเกดในหมประชาชนเพอทาทายอานาจของรฐบาลจอมพล ป. ในอกทางหนงดวยการใหจดโครงการใหพระองคเสดจเยยมประชาชนในชนบท 43 ควง อภยวงศในฐานะทปรกษาทางการเมองสวนพระองคใหความเหนวา แผนการการเสดจเยยมประชาชนท “กลมรอยลลสต”ผลกดนขนนนจะสรางความนยมใหกบพระองคเปนอยางมาก เขาเหนวา การเสดจชนบทเปนการแสดงการทาทายอานาจรฐบาล 44 อยางไรกตาม ในขณะนน รฐบาลปฏเสธทจะใหการสนบสนนในการเดนทางเสดจเยยมประชาชนในชนบท อาจมผลทาใหพระยาศรวสารวาจาฯ องคมนตร แกนนาคนสาคญในสถาบนกษตรย ทไดเดนทางไปพบประธานาธบดไอเซนฮาวรท

41 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation

; Kukrit Pramote , George M. Widney , 29 April 1954. 42 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation

; Nai Kwaung , Pierson M. Hall , 12 May 1954 , NARA , RG 59 General Records of Department of State , Central Decimal File 1950-1954 Box 4188 , Bangkok to Secretary of Stat , 4 December 1954 .อยางไรกตาม สภาผแทนราษฎรไดยนยนการใชกฎหมายดงกลาวจนสามารถประกาศใชไดสาเรจ.

43 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation ; Kukrit Pramote , George M. Widney , 29 April 1954.

44 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4187 , Memorandum of Conversation ; Nai Kwaung , Pierson M. Hall , 12 May 1954.

157

วอชงตน ด.ซ.ในเดอนพฤษภาคมปเดยวกน45 ซงการแสดงการวเทโศบายของสถาบนกษตรยในลกษณะดงกลาวเชนนออกไปนน อาจพจารณาไดวา การกระทาดงกลาวเปนแสดงเจตนารมยทดเสมอนหนงมความปดลบบางประการออกไปภายนอกประเทศโดยไมใหรฐบาลลวงรในลกษณะทอาจมการตกลงบางประการ และ/หรอ ขอความชวยเหลอจากมหาอานาจอยางสหรฐฯใหชวยผลกดนความตองการของพวกเขาใหสาเรจ เชน โครงการเสดจชนบทของพระมหากษตรย เปนตน

ไมนานจากทพระยาศรวสารฯเดนทางไปพบประธานาธบด พระมหากษตรยไดทรงจดงานเลยงอาลาตาแหนงทตใหกบโดโนแวนเปนการสวนพระองค เขาไดแจงใหพระองคทรงทราบวา สหรฐฯมนโยบายสนบสนนแผนสงครามจตวทยาตอตานคอมมวนสตในภาคอสานของไทย พระองคทรงใหความสนใจแผนสงครามจตวทยาในภาคอสานนมาก ทรงกลาววา ทรงมพระราชประสงคเสดจภาคอสาน ทตองกฤษเหนวา หากพระองคเขารวมแผนการตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯนน จะเกดผลทางบวกแกสหรฐเปนอยางมาก อ

กทงจะเปนสาเหตททาใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไมสามารถทจะควบคมพระราชกรณยกจของพระองคใหปลอดจากสายตาประชาชนได และการรวมโครงการตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯจะทาใหพระองคมโอกาสปรากฎพระองคตอสาธารณะไดบอยครงอกดวย 46

อยางไรกตาม จากหลกฐานรวมสมยของคณะทตประเทศมหาอานาจไดบนทกพฒนา การของบคลกภาพของพระองควา ในตนทศวรรษ 2490 ทตสหรฐฯบนทกวา พระองคทรงเปนคนขอาย(Shyness) 47 แตตอมาในปลายทศวรรษ 2490 ทตองกฤษไดบนทกในทางกลบกนกบททตสหรฐฯบนทกวา พระองคทรงสามารถเอาชนะความขอาย และเรมกลาปรากฏพระองคตอสาธารณชนมากขน อกทง กลมราชวงศและ“กลมรอยลลสต” รวมมอกนในการผลกดนแผนประชาสมพนธทจะการสรางกระแสความนยมของพระองคใหเกดกบคนไทยในชนบท ทตองกฤษประเมนวา แผนการของ“กลมรอยลลสต”เปนสมอนการหวานเมลดพนธเพอสรางอทธพลทมนคงใหกบพระองคนจะประสบความสาเรจอยางมาก 48

ตอมา รายงานถงประธานาธบดไอเซนฮาวรในปลายป 2497 ไดประเมนการเมองไทยวาการเมองยงคงไมมเสถยรภาพตอไป ดงนน สหรฐฯควรใหการสนบสนนบทบาทสถาบนกษตรย

45 NARA , RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190 , Everett F. Drumright to

Merphy, “ Presentation of the King of Thailand’s Photograph to the President ”, 21 May 1954 . 46 NA, FO 371/112262 , Gage to Foreign Office , 21 August 1954. 47 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 Box 4190 , Stanton to Secretary of State ,

4 May 1950. 48 NA, FO 371/106884 , Wallinger to Foreign Office , 19 December 1954.

158

ในรายงานเสนอแนะวา แมพระมหากษตรยจะทรงไรอานาจและยงไมมความชดเจนทางสญลกษณในการเมองของไทย แตทรงมความกระตอรอลนอยางยง 49 ในตนเดอนกมภาพนธ 2498 เอช. สรฟว เฮนเซล(H. Struve Hensel) ผชวยรฐมนตรกระทรวงกลาโหมไดเสนอความคดตอกระทรวงการตางประเทศ วา ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงมปญหาชองวางของอดมการณ ดงนน สหรฐฯจะตองใชประโยชนจากผนาและความเชอในผนาของพวกเขา ชกนาใหพวกเขารวมตอตานคอมมวนสต แตตองอาพรางมใหพวกเขามองเหนบทบาทสหรฐฯ อาณานคมและคนขาว 50 ตอมา กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯได สงการใหยซสในไทยเรงปฏบตการครอบงาคนไทยใหมากขน โดยใชประเดนจากจารตประเพณ และความมเอกราชของชาตเปนประเดนในการปลกเราใหคนไทยเหนภาพรวมกนถงความชวรายของคอมมวนสตทกาลงคกคามไทย51

เมอ สหรฐฯมนโยบายตอตานคอมมวนสตดวยการสนบสนนใหสถาบนกษตรยมความสาคญนนมสวนทาใหแผนการเสดจเยยมประชาชนในชนบทของพระมหากษตรยไทยท “กลมรอยลลสต”พยายามผลกดนมความชดเจนยงขน ในเวลาตอมา รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามยอมเปลยนทาทจากทเคยคดคานโครงการเสดจเยยมประชาชนมาเปนความยนยอมใหพระองคเสดจเยยมประชาชน ในกลางป 2498 ทตองกฤษรายงานวา แผนเสดจเยยมประชาชนฯของพระองคท “กลมรอยลลสต” ผลกดนขนนนเปนแผนประชาสมพนธทจะประสบความสาเรจอยางมาก52 จากนน โครงการเสดจเยยมประชาชนไดเรมตนในชวงปลายกนยายนจนถงปลายพฤศจกายน 2498 ทงน ชวงแรกของการเสดจนน ทรงเสดจเยยมประชาชนในภาคกลางเปนชวงเวลาสนๆครงละ 1-2 วน ตอมา การเสดจครงสาคญ คอ การเสดจภาคอสาน ในชวงเดอน พฤศจกายน 2498 53

49 Dwight D. Eisenhower Library , White House Office , National Security Council Staff :

Papers, 1948-1961 , Operations Coordinating Board Central File Service Box 2 ,“ Thailand : An American Dilemma ” , October 1954.

50 NARA, RG 84 ,Top Secret General Records 1947-1958 Box 3 , Hensel to Dulles , 4 February 1955 .

51 “U.S. Assistance in the Development of Force Adequate to Provide Security in Countries Vulnerable to Communist Subversion(Thailand)1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22,(Washington D.C.: Government Printing Office,1989), p. 820.

52 NA, FO 371/117360 , Gage to Tomlinson , 29 April 1955. 53 ปราการ กลนฟง, “การเสดจพระราชดาเนนทองทตางจงหวดของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภม

พลอดลยเดช พ.ศ.2493-2530,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551), หนา 121.

159

หลงจากททรงเรมตนโครงการการเสดจเยยมประชาชนฯในเขตภาคกลางของไทยเมอปลายเดอนกนยายน 2498 ทาใหพระองคเรมกลายเปนจดสนใจ และแกนกลางของจารตประเพณไทย พระยาศรวสารฯ องคมนตรไดบอกตอสถานทตสหรฐฯในเดอนตลาคมวา “กลมรอยลลสต”กาลงวางแผนใหพระองคทรงเสดจเยยมเยยนประชาชนในทวทกภาคเพอสนบสนนการตอตานคอมมวนสตตามความตองการของสหรฐฯ54 ทงน ความนยมของประชาชนทมตอพระองคทาใหรฐบาลพยายามคดคานแผนการเสดจเยยมประชาชนฯดวยการตดลดงบประมาณและการรบรองความปลอดภยลงทาใหพระองคทรงไมพอใจรฐบาล55 อยางไรกตาม แผนการเสดจภาคอสานในเดอนพฤศจกายนดาเนนตอไปทาใหพระองคทรงกลายเปนศนยกลางของความสนใจของคนไทยอยางมาก 56

เดอนธนวาคม 2498 สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯประเมนวากจกรรมสงครามจตวทยาในไทยทสหรฐฯผลกดนนนสามารถกระตนใหชาวบานในระดบหมบานตระหนกถงภยทจะมาคกคามสถาบนกษตรย จารตประเพณ และความมเอกราชของไทยได 57 ตอมาเมอ ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเดนทางมาไทยเมอเดอนมนาคม 2499 เขาไดเขาเฝาพระมหากษตรย และกราบบงคมทลใหพระองคทรงตระหนกถงความสาคญของการตอสกบคอมมวนสตวา พระองคจะตองทรงมความแขงแกรง กระฉบกระเฉงและมกจกรรมทเปยมไปดวยจตวญญาณของการตอตานคอมมวนสตตอไป 58

ในขณะท สหรฐฯชนชมและใหความสาคญกบการรวมตอตานคอมมวนสตของสถาบนพระมหากษตรย แตในทางกลบกน ในเวลาตอมา รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกลบเรมถอยหางออกจากสหรฐฯ ดวยการเรมตนการมนโยบายตางประเทศทเปนกลางและกระบวนการ

54 NARA , RG 59 Central Decimal File 1955-1959 Box 3908 , Memorandum of Conversation

; Phya Srivisarn Vacha , Robert N. Magill , “ The Current Political Situation ”, 12 October 1955. 55 NA, FO 371/117360 , Gage to Tomlinson , 29 April 1955,NARA , RG 59 Central Decimal

File 1955-1959 Box 3908 , Memorandum of Conversation ; Phya Srivisarn Vacha , Robert N. Magill , “ The Current Political Situation ”, 12 October 1955.

56 โปรดดภาพการเสดจฯดงกลาวทามกลางประชาชนใน เสดจฯเยยมราษฎร, (กรงเทพฯ: สานกพระราชวง, 2532).

57 Dwight D. Eisenhower Library , White House Office , National Security Council Staff : Papers, 1948-1961 , Operations Coordinating Board Central File Service Box 80 , Memorandum for The Operations Coordinating Board Assistants ,”Progress Report on Southeast Asia (NSC 5405 AND portion of NSC 5429/5) ”, 2 December 1955.

58 “Memorandum of a Conversation at Government House-Bangkok, 13 March 1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 862.

160

ประชาธปไตยทมการแขงขนทางการเมองอนนาไปสการวจารณสหรฐฯและรฐบาลจอมพล ป.อยางหนก อกทง กระบวนการทางการเมองในการเตรยมการเลอกตงทเกดขนในตนป 2500นนทาใหรฐบาลตองหนไปประนประนอมกลมการเมองตางๆ โดยเฉพาะอยางยง “กลมปรด”และกลมฝายซายในสงคมไทยเพอชยชนะในการเลอกตง ทาใหสหรฐฯเรมมองเหนความยอหยอนของรฐบาลในฐานะพนธมตรทรวมตอตานคอมมวนสต ทงน ในบนทกของรกษาการรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศถงสถานทตสหรฐฯในกรงเทพฯในปลายป 2499 ไดแสดงความกงวลใจถงความยอหยอนของรฐบาลในการตอตานคอมมวนสต 59

59 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File 1955-1959

box 3908, Hoover(Acting of Secretary of State) to Bangkok, 4 August 1956.

บทท 7 ความเปนกลางและการสรางประชาธปไตย ของรฐบาลจอมพล ป.ปลายทศวรรษ 2490

7.1 บรบทการกอตวของนโยบายเปนกลางของรฐบาลจอมพล ป.

นบตงแต การยตการยงในสงครามเกาหล(2496)ทไมปรากฎผชนะและตดตามดวยความ

พายแพของฝรงเศสทเดยนเบยนฟ (2497) มผลทาใหรฐบาลของจอมพล ป. พบลสงครามเกดความลงเลในการสนบสนนทสหรฐฯจะใหแกไทยเพอตอตานการรกรานของกองทพของพรรคคอมมวนสตจน1 ในปลายปเดยวกนสหรฐฯไดตงขอสงเกตถงทาทของรฐบาลไทยวา แมในดานทเปนทางการไทยยงประกาศดาเนนการตามนโยบายของสหรฐฯตอไป แตในความคดเหนของผนาไทยบางคนนน พวกเขาเรมตงคาถามถงความเปนไปไดทสหรฐฯจะใหการคมครองความมนคงของไทยหลงขอตกลงทเจนวาตอไป สหรฐฯเชอวา มความเปนไปไดทรฐบาลไทยจะแสวงหาทางเลอกใหม 2

เมอฝรงเศสพนธมตรสาคญของสหรฐฯตองถอนตวออกไปจากอนโดจนสงผลใหสหรฐฯเกดความวตกวา อาจเกดสญญากาศทางอานาจในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทาใหสหรฐฯสญเสยอทธพลในภมภาคไป เนองจากภมภาคนอาจจะถกคอมมวนสตยดครองตามทฤษฎโดมโน ดวยความวตกเชนนทาใหสหรฐฯเสนอจดตงระบบความมนคงรวมกนระหวางสหรฐฯกบประเทศในเอเชยหรอองคการสนธสญญาปองกนภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต(SEATO)หรอซโตในเวลาตอมา เพอการสรางความมนใจใหเกดในภมภาคอกครง 3 รฐบาลไทยไดแสดงใหสหรฐฯเหนวาไทยยงคงมความความสมพนธทแนบแนนกบสหรฐฯตอไป ดวยการประกาศตวเปนประเทศแรกทใหสตยาบนในสนธสญญากอตงซโต ทาใหสหรฐฯมความพอใจมาก4

ในขณะทภมภาคเผชญหนากบสภาวะสญญากาศของอานาจในการเมองระหวางประเทศ จนไดเรมตนโครงการชกชวนใหประเทศตางๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตให

1 NA, FO 371/117338, Gage to Foreign Office, 2 August 1955. 2 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79R00890A000300050008-1, 5

August 1954 , “NSC briefing”. 3 Leszek Busynki, SEATO: The Failure of an Alliance Strategy,(Singapore: Singapore

University Press, 1983), p. 6. 4 สยามรฐ, 24 กนยายน 2497.

162

ความสาคญกบสนตภาพขน5 ตอมา รปธรรมของการรณรงคสนตภาพไดเกดขนเมอ เยาวะฮะราล เนหร นายกรฐมนตรอเดยและอน นายกรฐมนตรพมาไดเดนมาแวะเยอนไทยกอนเดนทางไปประชมของกลมประเทศไมฝกใฝฝายใด(Non-Aligned Movement: NAM)∗ ทกรงโคลมโบ ศรลงกา จอมพล ป.พบลสงครามใหการตอนรบ โดยผนาทงสองไดกลาวสนทรพจนเพอโนมนาวใหไทยเหนดวยกบการรกษาสนตภาพทามกลางความขดแยงของโลก6 หนงสอพมพขณะนน เชน เทอดไทย เหนวา การมาเยอนของผนาทงสองเปนการมายงทาทไทยใหโนมเอยงไปกบกลมประเทศไมฝกใฝผายใด7

ในสายตาของสหรฐฯ แมการเมองไทยในชวงปลายป 2497 จะปลอดจากการทาทายทางการเมองจากลมภายนอกรฐบาลกตามแตภายในกลบมความขดแยงทเขมขนระหวางจอมพล สฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนทซงเปนผมอานาจทางการเมองอยางแทจรง ในรายงานวเคราะหแมจอมพล ป.พบลสงครามจะเปนนายกรฐมนตรแตเขาไมมอานาจทางการเมอง และแมเขาจะมยศจอมพลแตเขากลบไมมกาลงทหารสนบสนน ทามกลางความขดแยงภายในเชนน สหรฐฯเหนวาไทยกาลงตกอยในสภาวะแหงความเสยงทจะคอมมวนสตคกคามไดงาย และหากสหรฐฯสญเสยไทยยอมหมายถงสหรฐฯสญเสยทงภมภาคตามทฤษฎโดมโน อยางไรกตาม ในขณะนนสหรฐฯยงไมตดสนใจสนบสนนผใดระหวางจอมพลสฤษด และพล ต.อ.

5 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A001600530001-5, 25 July

1954 , “Communists pleased with ‘neutralization’ campaign in Southeast Asia”. ∗

กลมประเทศไมฝกใฝฝายใด(Non-Aligned Movement :NAM) ไดรบการกอตงขนเมอ 2497 เรมตนจากการทผนาของประเทศตาง ๆ ในเอเชย 5 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย พมา อนเดย ปากสถาน และศรลงกา ไดมาประชมกนทกรงโคลมโบเพอแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบสถานการณระหวางประเทศในขณะนน และเหนวา ควรมการขยายกรอบการประชมใหกวางออกไป ตอมา ในป 2498 มการประชมกลมประเทศเอเชย-แอฟรกาทเมองบนดง อนโดนเซย (Bundung Conference) โดยมผเขารวมการประชมเพมขนเปน 29 ประเทศ ประเทศทเขารวมการประชมไดเหนพองกนวา ประเทศในเอเชยและแอฟรกาควรมการรวมตวกนเพอไมตองถกครอบงาโดยสหรฐฯและสหภาพโซเวยตในยคสงครามเยน และเพอเปนพลงรวมกนในการตอตานการเปนอาณานคมของประเทศมหาอานาจ ในการน ทประชมไดยอมรบหลกการ 5ประการ(หลกปญจศล)เปนหลกการรวมทสมาชกยดถอกน ดงน การเคารพในบรณภาพและอธปไตยซงกนและกน การไมรกรานซงกนและกน การไมแทรกแซงซงกนและกนทงดานการเมอง เศรษฐกจและความเชอ การใหความเสมอภาคและผลประโยชนอนเทาเทยมกนและการอยรวมกนอยางสนต

6 ศรกรง, 26 ธนวาคม 2497.; โปรดดสนทรพจนของอน นายกรฐมนตรพมาและเนหร นายกรฐมนตรอนเดยในงานเลยงตอนรบครงน ใน ขาวพาณชย, 29 ธนวาคม 2497.; ประชาธปไตย, 30 ธนวาคม 2497.; ประชาธปไตย, 31 ธนวาคม 2497.

7 เทอดไทย, 28 ธนวาคม 2497.

163

เผาใหขนมาเปนผมอานาจคนใหม เนองจาก สหรฐฯยงคงมองวาทงคลวนแสดงตนเปน“เดกด”(Fair-haired boy)ของสหรฐฯ ในขณะทกองทพไทยตกอยในการควบคมของเหลานายพลทมความเฉอยชาและไมเขาใจนโยบายของสหรฐฯ แมสหรฐฯยงคงสนบสนนทงสองคนตอไปแตสหรฐฯมความตองการผลกดนปลดระวางนายทหารระดบสงของไทยหลายคนทตายซากออกไปจากกองทพ 8

ตนเดอนมกราคม 2498 เมอจนไดเรมรณรงคเชญชวนใหประเทศตางๆเขาประชมกลมประเทศไมฝกใฝฝายใดทบนดง อนโดนเซยนน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามยงมทาทเปนปรปกษกบการเชญดงกลาว9 แมวารฐบาลยงคงมความลงเลตอสถานการณการเมองระหวางประเทศในภมภาค แตในระดบทเปนทางการแลว รฐบาลยงพยายามสรางความมนใจกบสหรฐฯถงความสมพนธทแนบแนนตอไป ดวยการแสดงความตองการเยอนสหรฐฯ และพบปะสนทนากบประธานาธบดไอเซนฮาวร ดวยเหตผลวา จอมพล ป. ไมเคยเดนทางออกไปตางประเทศนานกวา 27 ปตงแตเรยนเขาจบการศกษาดานการทหารปนใหญจากฝรงเศส เขามความตองการทาความคนเคยกบรฐบาลในเอเชยและยโรปทรวมเปนมตรกนในสหประชาชาตและรวมการตอตานคอมมวนสต 10

เมอความผนผวนของบรบทการเมองระหวางประเทศมสง ทาใหจอมพล ป. พบลสงครามเรมมความไมมนใจในความชวยเหลอจากสหรฐฯ ความเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวน ทาใหจอมพล ป. เรมตดสนใจสงสญญาณการเปลยนแปลงทางการเมองไทยขน เหนไดจาก เขาไดเรมตนแสดงทศนะทางการเมองในการประชมขาราชการครงหนงในตนเดอนมกราคม 2498 โดยเขาแนะนาใหขาราชการอยาหวงเรองการอนรกษสงเดมๆเพราะไมมทางรกษาไวได แตใหคดและมองไปขางหนา สวนพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดกลาววา โลกเปลยนไป ขาราชการตองหมนใหทนโลก และควรมการเปลยนแปลงการปกครองทใหประชาชนมอานาจในการปกครองมากขน

8 Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff:

Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service box 2, “Thailand: An American Dilemma, October 1954.

9 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A001800560001-0, 5 January 1955, “Invitees initially wary of Asian-African Conference”.

10 “Memorandum from the Deputy Under Secretary of State for Political Affaires(Murphy) to The Secretary of States, 5 January 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 807.

164

หนงสอพมพในขณะนน เหนวาทศนะทางการเมองทสาคญของผนาทงสอง คอ การไปส“ยคประชาชน”11

ตอมา จอมพล ป. พบลสงครามประกาศในการประชมสมาชกสภาผแทนฯทสนบสนนรฐบาลวา เขาจะเรงรดแผนการปกครองใหมทจะกระจายอานาจไปสประชาชน เลกระบบราชการทเปน“ขนนาขนนาง” แตขาราชการจะตองเปนผรบใชประชาชน 12 จากนน เขาไดวจารณสาเหตแหงความลาหลงของการปกครองของไทยวา เกดจาก“ระบบศกดนา”ทาใหขาราชการเหนหางจากประชาชน ดวยเหตน รฐบาลของเขามความตองการทาลายระบบดงกลาวหายไปอยางเดดขาด13 ทงน แผนการปรบปรงการปกครองใหมภายใตรฐบาลของเขา คอ การเปลยนแปลงการปกครองทยงคงมความคดตามแบบระบบศกดนาไปสการปกครองทมความเสมอภาคเทาเทยมและมงไปสความเจรญ14 โดยพล ต.อ.เผา ศรยานนทเหนวา“ระบบศกดนา” หรอ“ระบบขนนาง” เปนอปสรรคในการเปลยนแปลง เขาเหนวา หลงการปฏวต 2475 ประชาชนตองการมสวนในการปกครอง15 จากนนพล ต.อ.เผาไดเสนอแผนทเรยกวา“แผนปฏรปการปกครอง” ตามความตองการของรฐบาลทตองการใหการกระจายอานาจจากสวนกลางไปสสวนภมภาค ผานรปแบบการปกครองสวนทองถนและกระบวนการเลอกตง16

7.2 นโยบายการทตสองทางของรฐบาลจอมพล ป.

แมวาสหรฐฯมความตองการทาใหไทยกลายเปนแหลงทรพยากร และตลาดรองรบสนคา

การผลกดนใหไทยเปดรบทนจากสหรฐฯเขามาลงทนในไทยจะประสบความสาเรจบางสวนดวยการทรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามยอมออกกฎหมายสงเสรมการลงทนตามทสหรฐฯผลกดนกตาม แตรฐบาลยงคงควบคมการลงทนอย เนองจากรฐบาลยงคงรกษาการประกอบการทางเศรษฐกจของรฐในรปรฐวสาหกจตอไป17 ทาใหสหรฐฯมความตองการผลกดนใหไทยเปดการ

11 “บทบรรณาธการ,” ใน สยามนกร, 19 มกราคม 2498. 12 สยามรฐ, 22 มกราคม 2498. 13 ประชาธปไตย, 15 กมภาพนธ 2498 14 ไทยใหม, 16 มกราคม 2498 15 ชาวไทย, 18 มกราคม 2498 16 หจช.มท.0201.2.1/571 กลอง 18 แผนปฏรปการปครอง(2498) 17 กลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก,” (กองทน

ปรด พนมยงค มลนธ 50 ป ธนาคารแหงประเทศไทย, 2550), หนา 6-8.; อกฤษฏ ปทมานนท, “สหรฐอเมรกากบเศรษฐกจไทย(1960-1970),” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526).

165

ลงทนใหมากขนอก ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเขาพบจอมพล ป. เพอผลก ดนแนวคดในการพฒนาเศรษฐกจใหกบไทยอกครง ภายหลงทเขาเขารวมการเปดประชมซโตครงแรกในไทยเมอปลายเดอนกมภาพนธ 2498 เขาแจงตอจอมพล ป.วา สหรฐฯตองการใหรฐบาลไทยทบทวนกฎระเบยบเพอดงดดการลงทนจากสหรฐฯเพมขนอก แตจอมพล ป. ไมแสดงทาทตอบรบความตองการจากสหรฐฯดงกลาวแตอยางใด18 แมฟวรฟอย ทตสหรฐฯประจาไทยไดพยายามเสนอใหรฐบาลไทยมการพฒนาระบบการคลง การตงสานกงบประมาณ การสงเสรมความสามารถในการแขงขนทางการคาและอตสาหกรรมดวยการลดอปสรรคในการคาและการลงทนเพอสงเสรมการลงทนจากจากสหรฐฯใหเขามาลงทนในไทยอกกตาม แต จอมพล ป.มไดตอบรบขอเสนอกลาวเชนเดม19 ดงนนจะเหนไดวา แมรฐบาลจอมพล ป. ยอมรบการเขารวมในซโต แตรฐบาลของเขากลบไมตอบสนองการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการเปดการลงทนจากตางประเทศ เนองจากจะมผลกระทบตอฐานทางเศรษฐกจของกลมผนาของรฐบาล เชน คายราชครทมจอมพลผน ชณหะวณกบพล ต.อ.เผา ศรยานนททใหการคาจนรฐบาลอย

การเดนทางไปเยอนสหรฐฯและประเทศตางๆ(เมษายน-มถนายน 2498) โดยเฉพาะอยางยงสหรฐฯของจอมพล ป. พบลสงครามนน เขามความตองการขอบคณความชวยเหลอทสหรฐฯไดใหแกไทย และดงานการบรหารงานและระบบเศรษฐกจของสหรฐฯ และพบปะสนทนากบประธานาธบดและบคคลสาคญของรฐบาลสหรฐฯเพอปรกษาปญหาความไมเพยงพอของงบประมาณของไทย เนองจากไทยใชงบประมาณไปทางการทหารถงรอยละ 40 ทาใหเขามตองการขอใหสหรฐฯเพมความชวยเหลอทางทางเศรษฐกจมากกวาการทหาร 20 ทงน กอนทเขาจะออกเดนทาง เจาหนาทของสหรฐฯพยายามโนมนาวเขาใหดาเนนการปรบปรงระบบการบรหารและนโยบายทางเศรษฐกจตามทสหรฐฯตองการอกครง 21

18 “Memorandum of Conversation between The Sectary of States and Field Marshal P.

Pibulsonggram at Government House-Bangkok, 22 February 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 809.

19 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3913, Peurifoy to Secretary of State, 21 March 1955.; “Peurifoy to Prime Minister Pibulsonggram, 21 March 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 813-814.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3913, Pibulsonggram to Peurifoy, 13 April 1955.

20 เชา, 22 ธนวาคม 2497.; หจช.(3)สร. 0201.20.1.1/16 กลอง 2 นายกรฐมนตร จอมพล ป. ไปเยอนอเมรกา พ.ศ.2498 (1 เมษายน – 15 พฤษภาคม 2498).; Evening News, 22 April 1955

21 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3913, Anschutz to Secretary of State, 29 April 1955.

166

แมในดานหนง จอมพล ป. พบลสงครามพยายามแสดงการกระชบไมตรกบสหรฐฯดวยการเดนทางไปเยอนสหรฐฯกตาม แตเขามไดยอมรบการผลกดนขอเสนอจากสหรฐฯใหไทยปรบปรงการบรหารและนโยบายเศรษฐกจตามทสหรฐฯตองการ อกทงเขาไดเรมตนการถอยหางออกจากสหรฐฯ ดวยการสงกรมหมนนราธปพงศประพนธ รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนตวแทนไปประชมกลมประเทศไมฝกใฝฝายใดทบนดง อนโดนเซย (18- 24 เมษายน 2498) ในชวงเวลาเดยวกน 22 อยางไรกตาม กอนทคณะผแทนไทยจะเดนทางไปประชมทบนดง อนโดนเซย สหรฐฯไดพยายามเขายบยงการเขารวมประชมของไทย โดยสงการใหฟวรฟอย ทตสหรฐฯเขาพบกรมหมนนราธปพงศประพนธในเยนของ 9 เมษายน 2498 ทสนามบนดอนเมอง กอนคณะผแทนฯทงหมดออกเดนทางไปบนดง แตการยบยงจากสหรฐฯไมเปนผล23

การประชมทบนดง อนโดนเซยนน ทประชม จานวน 29 ประเทศไดรวมรบรบรอง ”หลกปญจศล”ทมสาระสาคญในการอยรวมกนอยางสนตและการไมแทรกแซงกจการภายในระหวางกน อกทงทประชมไดรวมกนประนามลทธอาณานคมในทกรปแบบ ในวนสดทายของการประชม กรมหมนนราธปพงศประพนธ ไดบนทกวา โจวเอนไหล นายกรฐมนตรจนไมมทาทคดคานการจดตงซโตแตอยางใด ทรงเหนวา คาปราศยของโจวเอนไหลกลบทาใหบรรยากาศการเมองระหวางประเทศในเอเชยผอนคลายลง พระองคไดหาโอกาสสนทนาสวนตวกบโจวเอนไหลเพอซกถามถงความของใจของไทยทมตอจนบางประการ เชน ขาวทจนใหการสนบสนนทางการเมองใหกบปรด พนมยงค โจวเอนไหลไดกลาวปฏเสธโดยบอกวา ปรดเปนเพยงผพานกอาศยคนหนงในจนเทานน และตอคาถามทวา จนใหสนบสนนใหเกดรฐไทยอสระทางตอนใตของจน เขาตอบพระองควา จนไมมนโยบายทจะสนบสนนรฐไทยอสระใหแพรออกไป จากนน เขาไดเชญคณะผแทนไทยไปเยอนจน24 จากทาทของจนทมตอไทยนนสรางความมหศจรรยใหกบพระองค

22 หจช.สบ. 5.1.1.2/1 กลอง 1 รายงานการประชมกลมประเทศเชย-อฟรกา(พ.ศ.2498-2508), ลบมาก(ภาคผนวก)สรปผลการประชมอฟโฟร-เอเชยน ครงท 1 ประกอบดวยคณะผแทนฝายไทย ม กรมหมนราธปพงศประพนธ ม.จ.ดลกฤทธ กฤดาดร หลวงรตนธป หลวงวเชยรแพทยาคม มน อมาตยกล ปวย องภากรณ สวทย บวรวฒนา วฒนา อศรภกดและเสว โกมลภม

23 สยามนกร, 11 มถนายน 2498 24 Selected Documents of The Bandung Conference Texts of Selected Speeches and Final

Communique of The Asian-African Conference Bandung Indonesia, 18-24 April 1955,(New York: Institution of Pacific Relations,1955).; หจช.สบ. 5.1.1.2/1 กลอง 1 รายงานการประชมกลมประเทศเชย-อฟรกา(พ.ศ.2498-2508), ลบมาก(ภาคผนวก)สรปผลการประชมอฟโฟร-เอเชยน ครงท 1.; สยามรฐ, 28 เมษายน 2498.; กรมหมนนราธปพงศประพนธ, “พบจเอนไหลทบนดง,” สราญรมย 25 (2518): 4.; George McT. Kahin, The Asian-African Conference Bandung Indonesia, April 1955, (Ithaca, New York: Cornell University Press, 1955), pp. 26-27.

167

มาก ทรงบนทกวา “ โจวเอนไหลแสดงอธยาศยไมตรอนดแกขาพเจา…มการกระจายขาวดงกลาวมาไทย ตอมาเมอจอมพล ป. ไดยนขาวกระจายเสยงแลว รบโทรศพทมาถามขาพเจา ใหขาพเจารายงานใหทราบ” 25 ดงนน เมอจอมพล ป. พบลสงครามรบรถงทาททเปนมตรของจนแลวกตาม แตทาทของจอมพล ป.ในอกฝากหนงของโลก เมอเขาอยในสหรฐฯนน เขายงคงใหสมภาษณวา ไทยยงคงตองการความชวยเหลอจากสหรฐฯตอตานคอมมวนสตตอไปและสาหรบการประชมบนดงนน เขา“ไมหวงผลอยางจรงจงนก”26 ในขณะท ซไอเอประเมนวา ทาทของไทยหลงการประชมบนดง คอ ไทยมแนวโนมทจะมนโยบายเปนกลาง27

กระนนกด จอมพล ป. พบลสงครามยงคงยนยนนโยบายทแนบแนนตอสหรฐฯตอไป 28 เขาได ใหสมภาษณท วอชงตน ดซ.ผานวทยเสยงอเมรกาวา “ขาพเจามาใหคาประกนแกทานอกครงวา ประเทศไทยจะอยเคยงขางสหรฐฯเสมอไป”29 และยงไดกลาวใหความมนใจกบสภาคองเกรสวา “ประเทศของเราจะอยกบทานเสมอ” 30 ในขณะท ในสายตาของเจาหนาทกระทรวงการตางประเทศทวอชงตน ด.ซ. ไดตงขอสงเกตวา การทจอมพล ป. มาเยอนสหรฐฯในขณะทสงกรมหมนนราธปพงศประพนธเขาประชมทบนดงนน สหรฐฯเหนวา รฐบาลไทยกาลงพยายามอยางยงทจะอาศยสถานการณการเมองระหวางประเทศเปนเหตในการบายเบยงการมความสมพนธกบสหรฐฯ และสหรฐฯมความสงสยวาอาจมการตกลงกนบางอยางระหวางจอมพล ป. กบกรมหมนนราธปพงศประพนธเกยวกบการประชมบนดงซงเปนผลมาจากปญหาการเมองภายในไทย สหรฐฯเหนวา การดาเนนนโยบายของไทยลกษณะเชนน เกดจากความไมมนใจของไทยวา ซโต

25 กรมหมนนราธปพงศประพนธ, “พบจเอนไหลทบนดง,” สราญรมย 25 (2518): 5. 26 สยามนกร, 26 เมษายน 2498. 27 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A002000150001-2, 26

April 1955, “Thai foreign minister reported to have become more neutralist at Bandung”. 28 The Dwight D. Eisenhower Library, Papers as President 1953-1961( Ann Whitman file),

International Series box 48, file Thailand(3), Dulles’s Memorandum for The President , Visit of P. Phibulsonggram, 2 May 1955.

29 เชา, 4 พฤษภาคม 2498. 30 หจช.(3)สร. 0201.20.1.1/16 กลอง 2 นายกรฐมนตร จอมพล ป. ไปเยอนอเมรกา พ.ศ.2498

(1 เมษายน–15 พฤษภาคม 2498).; United Press, 5 May 1955.

168

จะสามารถปกปองไทยใหรอดพนหากเกดปญหาการรกรานได 31 สอดคลองกบการวเคราะหของทตองกฤษวาทาทของโจวเอนไหลทบนดงทาใหรฐบาลไทยคลายความเชอมนทมตอซโต32

ทนทท จอมพล ป. พบลสงครามกลบมาไทย เขาไดสอบถามรายละเอยดถงความเปนมตรของโจวเอนไหลทมตอไทยจากกรมหมนนราธปพงศประพนธ ทรงไดแจงวา จนยนดตอนรบผแทนไทยไปเยอนจน33 จากนน จอมพล ป. ไดนาเรองดงกลาวมาปรกษาสงข พธโนทย คนสนทของเขา สงขใหความเหนวา ไทยไมควรเปนศตรกบประเทศเพอนบานโดยเฉพาะจน ดงนน เมอจนแสดงทาทเปดกวาง ไทยควรลองเชอมไมตรกบจน จากนน จอมพลป.ไดกลาววา“โลกกาลงเปลยนแปลงใหมอกแลว” 34

7.3 วสยทศนใหมของจอมพล ป.ทามกลางความขดแยงระหวาง “ขนศก”

นบตงแตกลางป 2498 การเมองไทยทามกลางการแขงขนระหวางจอมพลสฤษด ธนะรชตและพล ต.อ.เผา ศรยานนทนน พล ต.อ.เผาไดกาวขนมามอานาจเหนอจอมพลสฤษดอยางรวดเรวเนองจากความสามารถในการบรหารของเขาและการสนบสนนจากซไอเอ ทาใหเขามแผนการขจดคแขงขนทางการเมองดวยการรฐประหารและจบตวสฤษด กอนทจอมพล ป. พบล

31 “the Acting Officer in Charge of Thailand and Malayan Affaires(Foster) to The

Ambassador in Thailand(Peurifoy), 22 June 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 825-827.

32 Nicholas Tarling, “Ah-Ah: Britain and the Bandung Conference of 1955,” Journal of Southeast Asian Studies, 23, 1 (March 1992): 108.

33 กรมหมนนราธปพงศประพนธ, “พบจเอนไหลทบนดง,” สราญรมย 25 (2518): 5.; อาร ภรมย, เบองหลงการสถาปนาสมพนธภาพ ยคใหม ไทย- จน,(กรงเทพฯ: มตรนราการพมพ, 2524), หนา 6.

34 สงข พธโนทย, “อานเบองหลงสถาปนาสมพนธไทย-จน,” ประโคนชย 26 (กรกฎาคม 2525) อางถงใน กรณา กศลาสย, ชวตทเลอกไมได: อตชวประวตของผทเกดในแผนดนไทยคนหนง(กรงเทพฯ: สานกพมพแมคาผาง, 2532), หนา 258-260. สงข พธโนทยเหนวา ความชวยเหลอทางการทหารของสหรฐฯสรางความเขมแขงใหกบคณะรฐประหาร มใช รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม(NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4190, Memorandum of Conversation Nai Sang Pathanotai and N.H. Hannah, 24 March 1952). สงข ยอมรบวา เขาเคยรวมมอกบสหรฐฯในการตอตานคอมมวนสตอยาง“ลกซง” ตอมา เขาเหนวาการดาเนนตามสหรฐฯมไดเกดประโยชนกบไทย ในขณะทสหรฐฯม “แผนยดครอง”ไทย โดยเขารบทราบเรองดงกลาวจากเจาหนาทซไอเอคนหนง ตอมา เขาไดนาเรองดงกลาวเลาใหจอมพล ป.ฟง และสนบสนนใหจอมพล ป. ตอสกบสหรฐฯ(ทองใบ ทองเปาด, คอมมวนสตลาดยาว,(กรงเทพฯ: สานกพมพคนหนม, 2517), หนา 271-272.

169

สงครามจะเดนทางกลบจากสหรฐฯเพอยตการแขงขนในการเปนผนาทางการเมองคนถดไป35 ในคน 13 กรกฎาคม 2498 เขาไดมาทสถานทตสหรฐฯเพอขอการสนบสนนการรฐประหารจากฟวรฟอย ทตสหรฐฯ แตทตสหรฐฯปฏเสธการสนบสนนและไดบอกกบพล ต.อ.เผาวา สหรฐฯยงคงสนบสนนรฐบาลจอมพล ป.ตอไป เขาเหนวาพล ต.อ.เผายงไมเหมาะสมกบตาแหนงนายกรฐมนตร แตพล ต.อ.เผามความเหมาะสมทจะอยเบองหลงฉากมากกวา36 และเขาไดแจงตอพล ต.อ.เผาเพมเตมวา หากกลมตารวจพยายามรฐประหารเพอกาจดจอมพลสฤษดและกลมทหารไดสาเรจกยากทจะไดรบการยอมรบจากจสแมค เนองจาก จสแมคสนบสนนจอมพลสฤษดและกลมทหาร37 เมอจอมพล ป.เดนทางกลบมาไทย ฟวรฟอยไดนาเรองความพยายามรฐประหารของพล ต.อ.เผาแจงใหเขาทราบ38

เมอดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศไดรบรายงานในไทยถงความพยายามกอการรฐประหารของพล ต.อ.เผา ศรยานนท เขาไดแจงกบฟวรฟอย ทตสหรฐฯวา สหรฐฯไมตองการใหมการโคนลมรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม39 ฟวรฟอยไดแสดงความเหนกลบไปยงวอชงตน ด.ซ.วา เขาเหนดวยกบดลเลสทสหรฐฯควรใหการสนบสนนรฐบาลจอมพล ป.ตอไป และสหรฐฯจะยงคงไดรบประโยชนหากสนบสนนใหทง พล ต.อ.เผาและจอมพลสฤษด ธนะรชตใหมการรวมมอกนตอไป อยางไรกตาม เขาเสนอแนะตอดลเลสวา หากมความจาเปนทสหรฐฯจาเปนตองเลอกสนบสนนคนใดคนหนงใหขนมามอานาจแลวนน“จะตองเปนไปเพอผลประโยชนระยะยาวของสหรฐเทานน” 40

ไมแตเพยงโลกทศนทเปลยนไปของจอมพล ป. พบลสงครามจากการทเขาไดเดนทางไปเหนความเปลยนแปลงของโลกจากการเดนทางไปเยอนตางประเทศและสหรฐฯเทานน แตปญหาการแขงขนระหวางพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชต ททงคไดรบการสนบสนนจากซไอเอและเพนตากอนกมความแหลมคมมากยงขน สงผลใหจอมพล ป. ในฐานะหวหนารฐบาลตระหนกดถงความมเสถยรภาพของรฐบาลของเขาทวางอยบนความเปราะบางทดารงอย

35 NA, FO 371/106890, Whitteridge to Foreign Office, Annual Review: Report on the general situation in Thailand for 1955, 3 January 1956.

36 “Peurifoy to the Department of States, 14 July 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 827-828.; NA, FO 371/117346, Gage to Tomlinson, 27 July 1955.

37 NA, FO 371/117346, Gage to Tomlinson, 27 July 1955. 38 Ibid. 39 NARA, RG 59 General Records of Department of State, Central Decimal File 1955-1959

Box 3908 , Dulles to Peurifoy , 28 July 1955 . 40 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Peurifoy to Secretary of State, 4

August 1955.

170

ภายในคณะรฐประหารระหวางกลมตารวจและกลมทหาร ดงนน เขาจงจาเปนตองแสวงหาทางออกทางการเมองทจะทาใหเขาไดรบการสนบสนนจากประชาชนอยางกวางขวางมผลทาใหเขาตดสนใจเปดกวางทางการ เมอง การใหมบรรยากาศของประชาธปไตย และใหเสรภาพในการนาเสนอขาวของหนงสอพมพอยางเตมทเพอนาไทยเขาสวถทางประชาธปไตยและโดยใหประชาชนมสวนรวมทางการเมอง 41 การเปลยนในทาทของจอมพล ป. ครงน ทาใหหนงสอพมพขณะนน เชน สารเสรประเมนวา หลงการกลบจากการเดนทางตางประเทศของจอมพล ป.ทาใหเขามความคดใหมทมความเปนมตรและใหความสาคญของหนงสอพมพตอประชาธปไตย โดยเขาไดกลาวในวนชาต ประจาป 2498 วา “ไมมใครอยคาฟา” และไดเคยกลาวในทประชมคณะรฐประหารวา ประเทศไทยยงลาหลงอยมาก เขาตองใหสมาชกคณะรฐประหารชวยสรางความเจรญใหกบประเทศและมองไปขางหนา42 และพมพไทย ไดใหฉายากบจอมพล ป.วา “จอมพลคนใหม” และเหนวา “นายกฯของเรามชวทศนและโลกทศนทเปลยนไปจากเดมมาก”43 เปนตน

ในขณะท การแขงขนระหวางกลมตารวจและกลมทหารยงไมมฝายใดมชยอยางเดดขาดทาใหพล ต.อ.เผา ศรยานนทพยายามทจะขอความชวยเหลอจากสหรฐฯใหมากขนอก แตฟวรฟอย ทตสหรฐฯไมสนบสนนใหพล ต.อ.เผาเดนทางไปสหรฐฯเพอขอเงนสนบสนนเพมเตมอก44 เนองจาก ฟวรฟอยเหนวา สหรฐฯไดใหความชวยเหลอแกทงกลมทหารและกลมตารวจตามขอตกลงทเรยกวา “Sarit and Phao”ทมมลคารวมถง 53,000,000 ดอลลารเปนพเศษแลว นอกเหนอความชวย เหลอทางการเงนและอาวธตามปกต อกทง เงนจานวนพเศษกอนนยงไมถกใช 45 อยางไรกตาม พล ต.อ.เผายงคงยนยนแผนการเดนทางไปสหรฐฯ ในตนเดอนสงหาคม 2498 เพอขอความชวยเหลอจากสหรฐฯอก46 ในทสด เขาไดเดนทางไปขอความชวยเหลอจาก

41 สยามนกร, 24 มถนายน 2498. 42 สารเสร, 30 มถนายน 2498. 43 พมพไทย, 3 กรกฎาคม 2498. 44 หจช.(2)กต. 1.1/ 48 กลอง 5 การเจรจาขอเพมการใหความชวยเหลอจากสหรฐฯอเมรกา(25

กรกฎาคม–8 สงหาคม 2498), บนทก เอกอครราชทตอเมรกน ไดมาเขาเฝาเสดจในกรมฯ รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 28 กรกฎาคม 2498.

45 หจช.กค. 0301.9 กลอง 2 / 8 เอกสารสวนตวนายปวย องภากรณ ขอความชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐฯ(9 พฤศจกายน 2497–14 ธนวาคม 2498), เฟอรฟอย ถง จอมพลอากาศ ฟน รณนภากาศฤทธาคน 30 มถนายน 2498.

46 หจช.กค. 0301.9 กลอง 2 / 8 เอกสารสวนตวนายปวย องภากรณ ขอความชวยเหลอทางการเงนจากสหรฐฯ(9 พฤศจกายน 2497–14 ธนวาคม 2498) พล ต.อ.เผา ศรยานนทถง นายกรฐมนตร 22 ตลาคม 2498. การเดนทางไปของ พล ต.อ.เผา ครงน ไทยไดรบเงนชวยเหลอพเศษจานวน 2,200,000 ดอลลาร เงนชวยเหลอจากงบประมาณดานวชาการ(Technology Cooperation)จานวน 4,800,000 ดอลลาร ดานการ

171

สหรฐฯสาเรจ การเยอนสหรฐฯครงน เขาไดพบบคคลสาคญหลายคน เชน ดลเลส รฐมนตรวากระทรวงการตางประเทศ นายพลแมกซแวลล เทยเลอร(Maxwell Taylor)เสนาธการทหารบก พล.ร.อ.เออรสกน ผชวยรฐมนตรกลาโหมดานชวยเหลอทางอาวธ กอนดอน เกรย( Gordon Grey)ผชวยรฐมนตรกลาโหมฝายการปองกน เปนตน47

ในระหวางทพล ต.อ.เผา ศรยานนทอยในสหรฐฯ ฟวรฟอย ทตสหรฐฯทไมสนบสนนพล ต.อ.เผาไดถงแกอสญกรรมอยางฉบพลน(12 สงหาคม 2498)จากอบตเหตจากการขบรถดวยความเรวสงรถชนกบรถบรรทก ภายหลงจากเขาเดนทางกลบจากการชมการกระโดดรมของตารวจพลรมทคายนเรศวร หวหน ทาใหเขาและบตรชายคนหนงเสยชวตในทเกดเหตทนท48 แมความตายของเขาจะสรางความตกตะลงและความสนเทหใหกบสหรฐฯกตาม แตเจาหนาทซสพพลายทชวยงานกลมตารวจ อยางฮว แมคคาฟฟ(Hugh McCaffrey) แจค เชอรล(Jack Shirley)ทโดยสารรถกบฟวรฟอยดวย พวกเขาไดรายงานวา ความตายของทตสหรฐฯเปนอบตเหต49 ความตายของฟวรฟอยทกรงเทพฯไดสรางความกดดนใหกบพล ต.อ.เผาทวอชงตน ด.ซ.มาก เขาไดบนทกถงเรองดงกลาววา “ในตอนตนมผสงสยระแวงอยบาง แตเมอสถานวทยและโทรทศนไดประกาศอยางละเอยด ทาใหเจาหนาท CIA หายสงสย และเมอมรายงานยนยนจากเจาหนาทสหรฐฯทปฏบตงานในหนวยพลรม ซงอยในเหตการณอยาง ร.ต.อ.แจค เชอรล และนายแมคคาฟร เปนผลงนามแลว ความคลคลายจงเกดขน”50 อยางไรกตาม การขาวทางการทหารของสหรฐฯใหนา หนกความตายของฟวรฟอย ทตสหรฐฯวา เกดจากอบตเหตดวยความเปนไปไดเพยงหาสบ

ปองกน(Defense Support) 29,500,000 ดอลลาร เงนชวยเหลอกองทพโดยตรง(Direct Forces Support)จานวน 10,400,000 ดอลลาร และกรมประมวลฯไดใหสายงานของพอล เฮลเวลดาเนนการประชาสมพนธ โดยจางวลเลยม คอสเตลโล ประธานกรรมการบรษท Television and Radio Correspondent’s Association ประชาสมพนธประเทศไทยในสหรฐฯ

47 หจช. สร. 0201.17/16 กลอง 1 การพบปะสนทนาทางราชการในสหรฐฯของนายพลตารวจเอกเผา ศรยานนท(19–30 สงหาคม 2498), บนทกการสนทนา ระหวางรฐมนตรเผา นายพจน สารสน และน.อ. สทธ เศวตศลา กบนายฮอลลสเตอร(Hollister)หวหนา ICA และ ฟชเจอรรล ลอเรนท(Filzgerald Lorenz) 12 สงหาคม 2498 เวลา 10-10.30 น.

48 หจช.(3) สร. 0201.21/ 10 เอกอคราชทตอเมรกนและบตรชายคนเลกถงแกกรรมโดยอปทวเหต(12 สงหาคม – 28 ตลาคม 2498).

49 หจช.(2)กต. 1.1.6 / 21 กลอง 2 คาตอบกระทถามของนายอารย ตนตเวชกล ส.ส. เรองการมรณะกรรมของนาย จอหน อ. ฟวรฟอย เอกอครราชทตสหรฐฯ ประจาประเทศไทย(23–31 สงหาคม 2498).

50 หจช.(3)สร. 0201.20.1.1/ 20 รายงานการเดนทางไปปฏบตราชการตางประเทศของนายพลตารวจเอกเผา ศรยานนท (25 สงหาคม–17 กนยายน 2498), พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง 17 กนยายน 2498.

172

เปอรเซนตเทานน51 ไมนานจากนน สหรฐฯไดสงแมกซ วอลโด บชอป(Max Waldo Bishop)∗ เขามาเปนเอกอคราชทต(ธนวาคม 2498 – ธนวาคม 2500)คนใหมตอไป

สถานทตองกฤษวเคราะหวา ในสายตาของจอมพล ป.พบลสงครามเหนวา คายราชครทนาโดยจอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนทเปนกลมทแสดงการทาทายอานาจของเขาอยางเปดเผย ทาใหเขามความตองการลดทอนอานาจของกลมดงกลาวลงดวยการปรบคณะรฐมนตรในเดอนสงหาคม 2498 ดวยการยาย พล ต.อ.เผาจากรฐมนตรชวยวาการกระทรวงการคลงซงเปนตาแหนงทพล ต.อ.เผาหาประโยชนจากการคาทองและฝน และใชตาแหนงเปนชองทางในการตดตอรบความชวยเหลอจากสหรฐฯ ใหเปนรฐมนตรชวยมหาดไทยแทน และการปรบจอมพลผนจากการควบตาแหนงรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรชวยวาการกระทรวงกลาโหมเปนรองนายกรฐมนตรเพยงตาแหนงเดยว ในขณะทเขาเปดโอกาสจอมพลสฤษด ธนะรชต หวหนาคายสเสาเทเวศนเขาไปดารงตาแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวง กลาโหมแทนจอมพลผน ทาใหคายราชครเสยใจกบการปรบคณะรฐมนตรครงดงกลาว52 อยางไรกตาม แมการปรบคณะรฐมนตรครงนจะเปนความพยายามลดอานาจของคายราชครลง แต ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯเหนวา พล ต.อ.เผาเปนคนทไมธรรมดา เขามความสามารถทงการบรหารและศกยภาพในการทางาน พล ต.อ.เผายงสามารถเปนคแขงขนทางการเมองของจอมพลสฤษดตอไป53

แผนการตอไปในการจดดลอานาจในรฐบาลโดยจอมพล ป. พบลสงครามไดดาเนนตอไป ดวยการทเขาพยายามปรบปรงการควบคมกลมทหารและกลมตารวจใหมดวยการปฏเสธแรงกดดนจากคายราชครทตองการกาจดจอมพลสฤษด ธนะรชตออกจากตาแหนงผบญชาการทหารบกและใหพล ต.อ.เผา ศรยานนทเขาดารงตาแหนงแทนจอมพลสฤษด อกทง จอมพล ป.ได

51 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP75-00149R000600300030-3, 15

August 1955, “Probe Envoy’s Death Ride”. ∗

แมกซ ดบบลว บชอป (Max Waldo Bishop)(2451- )จบการศกษาดานปรชญาจากมหาวทยาลยชคาโก ปฏบตงานในกระทรวงการตางประเทศทญปนในฐาะลาม(2478-2481) กงสลโคลมโบ-ซลอน(2488) หวหนากจการเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ(2491-2492) เอกอคราชทตประจาไทย(ธนวาคม 2498 – ธนวาคม 2500) (หจช. (3)กต.0201.16/9 กลอง 1 ทตอเมรกนประจาประเทศไทย (30 ธนวาคม 2496 – 14 กมภาพนธ 2501).

52 NA, FO 371/117346, Whitteridge to Foreign Office, 6 August 1955.; NA, FO 371/117338 , Whitteridge to Foreign Office, 11 August 1955.

53 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Dulles to Bangkok, Relationship between General Phao and Prime Minister Phibun, 20 October 1955.

173

ดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกะทรวงมหาดไทยเพอควบคมกรมตารวจซงเปนฐานอานาจของพล ต.อ.เผาโดยตรง54 จากนน เขาไดลดทอนอานาจของพล ต.อ.เผาในกรมประมวลราชการแผนดนทสหรฐฯใหการสนบสนนจดตงขนดวยการสงใหขาราชการทเคยถกยมตวไปชวยราชการทกรมประมวลฯกลบไปปฏบตงานทตนสงกดเดม แมจอมพล ป.ไดพยายามปรบดลอานาจทางการเมองระหวางสองกลมใหมแลวกตาม แตเขากยงคงไมไววางใจในฐานอานาจทางเศรษฐกจของทงสองกลม จากนน เขาดาเนน การทอนฐานอานาจทางเศรษฐกจของทงสองกลมลงอกดวยมตคณะรฐมนตร 14 สงหาคม 2498 ใหสมาชกคณะรฐมนตรตองไมดารงตาแหนงในธรกจของรฐและเอกชน55 จากนน จอมพล ป. ไดเปดกวางทางการเมอง ดวยการใหตงพรรคการเมอง ใหเสรภาพแกหนงสอพมพ เขาพยายามมความใกลชดประชาชน และสนบสนนการตอตานการผกขาดอานาจเศรษฐกจและการคอรรปชน ตลอดจน เขาไดปฏเสธอยางชดเจนถงแรงกดดนของ “กลมรอยลลสต”ทตองการฟนฟรฐธรรมนญฉบบ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสตขนมาใหม สถานทตสหรฐฯเรยกนโยบายการเปลยนแปลงขางตนของจอมพล ป.วา วสยทศนใหม 56

ดวยเหตท การแขงขนระหวางขนศกทงสองนนยากแกการเขาใจ สงผลให ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ มบนทกถงบชอป ทตสหรฐฯคนใหม โดยใหขอมลพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชต ขนศกทงสองวา ทงคเปนเพอนรวมรนทโรงเรยนนายรอยทหารบกและมธรกจบางอยางรวมกน แตกมแขงขนอยางเขมขนเพอหาความสนบสนนจากจอมพล ป.พบลสงคราม แมพวกเขาสกนแตไมไดเปนศตรกน ทงสองคนยงคงสนบสนนจอมพล ป. แตจอมพลสฤษดมกชอบเยาะเยยความภกดของพล ต.อ.เผาทมตอจอมพล ป.อยางแนนแฟน อยางไรกตาม จอมพล ป. กลบมความระแวงพล ต.อ.เผามากกวาจอมพลสฤษด โดยจอมพล ป. ตองการผนกอานาจทางการเมองของเขาโดยไมต

องการองกบอานาจของสองขนศกอกตอไป ดวยการใชหนทางประชาธปไตยเปนแนวทางการเสรมสรางอานาจและความชอบธรรม

54 หจช.มท.0201.2.1.23 / 4 กลอง 3 คาสงของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย(จอมพล ป.) เรอง

ของอานาจในการออกขอบงคบของมหาดไทยวาดวยการเคลอนยายกาลงและเตรยมพรอม(2498). จอมพล ป. พบลสงครามไดออกคาสงใหอานาจในการสงการใชกาลง เคลอนยายกาลงและการเตรยมพรอมของตารวจ ทเคยเปนอานาจของรฐมนตรชวยมหาดไทยใหเปนของรฐมนตรมหาดไทยแทน

55 หจช.(3)สร. 0201.45/51 กลอง 4 การควบคมองคกรของรฐและบรษทในความควบคมของรฐ(20 ธนวาคม 2498 – 15 สงหาคม 2500), สนทร หงสลดารมย เลขาธการสภาเศรษฐกจแหงชาต ถง เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง 20 ตลาคม 2498.

56 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State , Phibun-The New Look, 24 August 1955.; NARA, RG 59 General Records of The Department of State ,Central Decimal File 1955-1959 Entry Thailand 1955-1959 box 3910, Anschuetz to Secretary of State, 17 September 1955.

174

ใหกบตนเอง อยางไรกตาม ดลเลส ตงขอสงเกตวา ทามกลางการตอสระหวางพล ต.อ.เผาและจอมพล สฤษด เมอใดจอมพล ป. ไมมอานาจเมอนนเขายงรกษาตาแหนงนายกรฐมนตรได แตหากเมอใด เขาตองการอานาจมากขน เมอนนเขาจะเสยทงตาแหนงและอานาจไป57

เมอพล ต.อ.เผา ศรยานนทเดนทางกลบจากวอชงตน ด.ซ.และภายหลงการมรณกรรมของทตสหรฐฯแลว เขารสกไดถงความเหนหางระหวางเขากบสหรฐฯ เขาไดเคยกลาวกบนอรแมน แอนชทส(Norman Anschuetz) อปทตรกษาการฯ ในเดอนกนยายน 2498 วา เขามความตองการใกลชดกบผแทนของสหรฐฯตอไป แตเขาคดวา เขาอาจไมไดรบสนทแนบแนนจากตวแทนของสหรฐฯเหมอนเชนในอดตอก58 แอนชทสไดรายงานในฉบบตอมาวา เมอมใดทเขามโอกาสสนทนากบพล ต.อ.เผานน พล ต.อ.เผามกจะกลาวชนชมความสมพนธของเขากบสหรฐฯทผานมาอยางยาวนานอยเสมอๆ แอนชทสเหนวา การทพล ต.อ.เผาแสดงทาทดงกลาวเพอตองการไดรบการสนบสนนจากสหรฐฯตอไป59

ปลายเดอนพฤศจกายน 2498 สถานทตสหรฐฯเหนวา การทาทายพล ต.อ.เผา ศรยานนทตอจอมพล ป. พบลสงครามดเหมอนใกลจบสนลง พล ต.อ.เผาไดถกหนงสอพมพของจอมพล ป. วจารณอยางหนก ทาใหเกดสภาพตงเครยดไปทวการเมองของไทย เหนไดจาก สานกงานตารวจทวงปารสกของพล ต.อ.เผาไดรบการคมกนอยางแนนหนาโดยกลมตารวจหรอพวกอศวนแหวนเพชร เนองจาก ขณะนน จอมพล ป. ไดรบการสนบสนนจากจอมพลสฤษด ธนะรชตเพอจากดอานาจของพล ต.อ.เผา60 ตอมา จอมพล ป. บอกกบแอนชทสวา กลมตารวจพยายามสรางความตงเครยดทางการเมองขน เนองจาก พวกเขาอาจจะถกจบกมในฐานเกยวของกบการฆาตกรรมหลายคด รวมทงการทาธรกจผดกฎหมาย เชน การขนสนคาเถอน การปลอมแปลงธนบตรและการคาฝน พวกเขาไดสงจดหมายคกคามไปยงจอมพลสฤษดจงทาใหเกดการเตรยมความพรอมของกลมทหาร แอนชทสแจงกบ จอมพล ป.วา สหรฐฯไมตองการใหเกดความรนแรงในการตอสกนเพอชวงชงอานาจทางการเมอง เนองจาก การตอสของผนากลมในรฐบาลไทยจะทาใหสหรฐฯและไทยสญเสยความนาเชอถอในซโต และความขดแยงจะนาไปสการแทรกซมของ

57 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Dulles to Bangkok, Relationship

between General Phao and Prime Minister Phibun , 20 October 1955. 58 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Anschuetz to Secretary of

State, 8 September 1955. 59 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Anschuetz to Secretary of State,

20 September 1955. 60 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A002300130001-1, 29

November 1955, “Political showdown in Bangkok may be near”.

175

คอมมวนสตได61 แตการแขงขนระหวางกลมทหารและกลมตารวจยงดาเนนตอไป เชน ในปลายเดอนธนวาคม 2498 กองทพบกภายใตการนาของจอมสฤษดไดเคลอนกาลงอยางไมมสาเหตเขาคมสถานทสาคญในกรงเทพฯ โดยมการตงกาลงหนาหนวยทหาร การแขงขนดงกลาวสงผลให จอมพล ป. ตองมความระมดระวงตวมากขนโดยเขาไดเปลยนทพกในเวลากลางคนอยเสมอ 62

ดวยเหตท พล ต.อ.เผา ศรยานนทพยายามขอการสนบสนนจากสหรฐฯบอยครง และการทเขามความสมพนธกบซไอเอ ทาใหจอมพล ป. พบลสงครามมความไมไววางใจพล ต.อ.เผา เนองจาก เขามความใกลชดกบสหรฐฯมากเกนไป ทงน พจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯ ไดเคยบอกกบแลนดอน เจาหนาทกระทรวงการตางประเทศ แผนกกจการเอเชยตะวนออกเฉยงใตทวอชงตนด.ซ. ถงการขยายบทบาททางการเมองของพล ต.อ.เผาผานการขอการสนบสนนจากสหรฐฯวา จอมพล ป.ไดเคยบอกโดยออมกบเจาหนาทสหรฐฯกรงเทพฯวา เขา คอ หวหนารฐบาล ซงเปนตาแหนงทเปนทางการของของทางความสมพนระหวางกน ดงนน สหรฐฯควรตดตอผานเขามากกวาการตดตอผานพล ต.อ.เผา จอมพล ป.ไดยกตวอยางตาแหนงของโดโนแวน อดตทตสหรฐฯประจาไทยและทปรกษาของรฐบาลไทย ทมกตดตอโดยตรงกบพล ต.อ.เผา มากกวาเขาพจน เหนวา จอมพล ป.มความระแวงความทะเยอทยานทางการเมองของพล ต.อ.เผาทจะชงตาแหนงนายกรฐมนตรไปจากเขา นอกจากน พจนเหนวา การทพล ต.อ.เผาเดนทางไปเยอนตางประเทศเพอกระชบมตรกบประเทศตางๆและสหรฐฯเปนการเตรยมตวเปนนายกรฐมนตร นอกจากน แลนดอนไดตงขอสงเกตในการสนทนากบพจนวา พจนไมพอใจทพล ต.อ.เผา ขยายอานาจของมายงกจกรรมดานการตางประเทศ พจนมความระแวงวาพล ต.อ.เผาตองการเปนทตไทยประจาสหรฐฯแทนเขา 63

7.4 : การสรางบรรยากาศประชาธปไตยทางออกการเมอง

ควรบนทกดวยวา หลายปทผาน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตองเผชญหนากบ

ปญหาความขดแยงทางการเมองระหวางกลมการเมองตางๆ แมตอมา เขาจะสามารถปราบ ปรามกลมการเมองตางๆลงไดกตาม แตเขายอมตระหนกดถงการเปลยนแปลงของปญหาการ

61 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Anschuetz to Secretary of State,

1 December 1955. 62 พมพไทย, 30 ธนวาคม 2498.; สารเสร, 30 ธนวาคม 2498. 63 The Dwight D. Eisenhower Library, OCB Central File Series, OCB 091 Thailand, Landon

to Kenneth T. Young, Conversation with Thai Ambassador Sarasin and Kenneth P. Landon, 9 February 1956.

176

เมองจากความขดแยงภายนอกคณะรฐประหารมาสความขดแยงภายในระหวางขนศกทสาคญสองคนททวความรนแรงมากยงขน คอ พล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชต ซงมความลอแหลมตอความมนคงของรฐบาลของเขา อกทง ปญหาความขดแยงภายในคณะรฐประหารซงเปนพลงทคาจนรฐบาลททวความรนแรงมากขนทาใหเขาตระหนกดถงปญหาทเปราะบางทเปนเงอนไขของเสถยรภาพของรฐบาล ดงนน การเดนทางไปตางประเทศของจอมพล ป.ทาใหเขาไดเหนความเปลยนแปลงของโลกและเหนหนทางใหมในการแกไขปญหาการเมอง เขามความจาเปนตองแสวงหาการสนบสนนจากประชาชนอยางกวางขวางเพอสรางความชอบธรรมใหกบตวเขาในฐานะผนารฐบาลมากกวาการพงพงอานาจจากสองขนศกในการคาจนรฐบาลททาใหเขาเปนเสมอนหนงหนเชดของสองขนศก สาหรบจอมพล ป.อดตแกนนาของคณะราษฎรและอดตนายกรฐมนตรในชวงการสรางกระแสชาตนยมในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 นน เขามความ คนเคยกบการแสวงหาความสนบสนนจากประชาชนอยกอนแลว ดวยเหตผลเหลาน ทาใหเขาตด สนใจเปดกวางทางการเมอง สนบสนนใหมบรรยากาศของประชาธปไตย และการใหเสรภาพในการนาเสนอขาวของหนงสอพมพอยางเตมท เพอนาประเทศไทยไปสวถทางประชาธปไตยและใหประชาชนมสวนรวมทางการเมอง ตลอดจนการสรางบรรยากาศแหงเสรภาพดวยการเปลยนสนามหลวงใหกลายเปนเวทไฮดปารคแบบทเกดในลอนดอน64

นอกจากการไฮดปารคทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามมงสรางใหเกดบรรยากาศทเปนประชาธปไตยไดเกดขนครงแรกในปลายป 2498 แลวเทานน แตขอมพล ป.ยงหวงวาบรรยากาศดงกลาวจะทาใหรฐบาลจะไดรบการสนบสนนจากประชาชนใหมฐานะทเขมแขงขน ทงน การเปดปราศยในครงแรกๆเรมตนจากการวจารณนโยบายรฐบาล เชน การศกษา การประกนสงคม ตอมาไดเปลยนการปราศยไปสการโจมตทตวของจอมพล ป.สลบกบพล ต.อ.เผา ศรยานนท โดยเฉพาะอยางยงสาหรบพล ต.อ.เผานน ถกโจมตจากประเดนเรองการฆาตกรรมการเมองรฐมนตร 4 คนและการโจมตคายราชคร ตอมาการไฮดปารคไดเปลยนเปนการปราศยวจารณนโยบายตางประเทศของรฐบาลจอมพล ป. และเรยกรองใหไทยมนโยบายทเปนอสระจากสหรฐฯ65

การทจอมพล ป. พบลสงครามพยายามผลกดนใหมการสรางเวทไฮดปารคออกไปทวประเทศเพอสรางบรรยากาศทเปนประชาธปไตย แตเวทการสรางประชาธปไตยดงกลาวกลบกลายเปนเวททกลมการเมองตางๆใชเปนโอกาสในการเปดสงครามโจมตคแขงทางการเมอง เชน

64 Newsweek, 21 November 1955. 65 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State,

Thailand’s Hyde Park-The Phramane Ground Orations, 4 January 1956 , ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, (กรงเทพฯ: สขภาพใจ, 2543), หนา 390.

177

จอมพล ป.และจอมพลสฤษด ธนะรชตไดรวมมอในการโจมตพล ต.อ.เผา ศรยานนทและคายราชคร สวนพล ต.อ.เผาใชเวทในการโจมตคแขงในคณะรฐมนตร ในขณะท กลมฝายซายใชเปนเวทในการโจมตรฐบาลจอมพล ป. พล ต.อ.เผาและสหรฐฯ สวน“กลมรอยลลสต”ใชเปนเวทดงกลาวในการโจมตรฐบาล รายงานจากสถานทตสหรฐฯเหนวา จอมพล ป. ไมสามารถควบคมการไฮดปารคได66

การปราศยทางการเมองภายใตบรรยากาศทมเสรภาพนนทาใหมคนมารวมฟงจานวนมาก ตงแตจานวนนบพนคนและเพมขน“เปนหมนและกวาแสนคน”ในเวลาตอมา67 บรรยากาศทางการเมองทเกดขนนนามาสความตนตวทางการเมองของนสตนกศกษาดวยเชนกน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา นสตนกศกษาเรมมความตนตวทางการเมองมากขน พวกเขาไดมการรวมกลมนสตนกศกษาเคลอนไหวทแมจะเปนในประเดนเกยวกบการศกษา แตสหรฐฯเหนวา การรวมตวเหลานมศกยภาพทจะนาไปสการกอตวของความเหนสาธารณชนและการเคลอนไหวทางการเมองตอไป ทงน พวกเขาไดตระหนกถงอานาจในการตอรองมากขนจากเดมทเคยเปนแตเพยงผยอมรบคาสงไปสการเรยกรองและแสดงใหเหนถงความไมพอใจ ดงเชน เหตการณการประทวงม.ร.ว.สลบ ลดาวลย เลขาธการจฬาลงการณมหาวทยาลยเมอ 11 สงหาคม 2498 ของเหลานสตและเหต การณนกศกษาธรรมศาสตรไดประทวงขนประเสรฐศภมาตรา คณบดเศรษฐศาสตร เมอ 18 สงหาคม และกรณนกศกษาธรรมศาสตร กวาหนงพนคนไดรวมตวประทวงทหนารฐสภาเมอ 24 สงหาคมเรยกรองใหจอมพล ป. พบลสงครามลาออกจากอธการบด โดยตอมา จอมพล ป.ยอมลาออก เขาใหเหตผลวา เขาไมสามารถอทศเวลาใหกบหนาทอธการบดไดอยางเพยงพอในการบรหารงานมหาวทยาลย โดยจอมพล ป. เหนวา การความเคลอนไหวของนสตนกศกษาเปนการกระทาทเปนประชาธปไตย68 ดงนนจะเหนไดวา ภายใตการสราง

66 พมพไทย, 5 ตลาคม 2498. เรมลงขาวการเรมตนการจดไฮดปารคทลาปาง; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State, Thailand’s Hyde Park-The Phramane Ground Orations, 4 January 1956.

67 Ibid. สาหรบขอมลจานวน “เปนหมนและกวาแสนคน” (โปรดด ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา 390).

68 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, Thai Students Re-emerge as a Significant Political Force ?, 5 October 1955.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Anschuetz to Secretary of State, 27 August 1955. เหตการณการประทวงของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลยเกดจากเลขาธการมหาวทยาลยมนโยบายทเขมงวดกบนสตมากเกนไป สวนการประทวงของนกศกษาธรรมศาสตร เนองจากคณบด คณะเศรษฐศาสตรมนโยบายทจะรบนกเรยนจากวทยาลยการพาณชยอสสมชญเขามาศกษาตอในมหาวทยาลยซงนกศกษาไมเหนดวย เนองจาก พวกเขาเหนวา นกเรยนพาณชยเหลานนมระดบความรตากวามาตราฐาน

178

บรรยากาศทใหเสรภาพในการแสดงออกทาใหนสตนกศกษาไดเรมแสดงออกถงความคดเหนและพลงทางการเมองของพวกเขาทพรอมจะกลายเปนพลงการเมองทสาคญตอไป

แมบรรยากาศของการตนตวทางการเมองของประชาชนและนสตนกศกษาไดขยายตวอยางทไมเคยมมากอน แตกระนนกด ความตนตวดงกลาวไดถกชนาโดยกลมทางการเมองทขดแยงแขงขนกน โดยแกนนาไฮดปารคหลายคนไดรบการสนบสนนทางการเมองจากบคคลในรฐบาลหลายคนทขดแยงกนในขณะนน รวมทง“กลมรอยลลสต”ไดเขามามบทบาททางการเมองในชวงเวลาดงกลาวดวย สถานทตสหรฐฯรายงานวา จอมพล ป. พบลสงครามใหการสนบสนนนกการเมองหลายคนใหขนเวทไฮดปารค เชน พร บนนาค และทองอย พฒพฒน รวมทงนกหนงสอพมพฝายซายหลายคน พวกเขาไดพยายามเรยกรองใหไทยมนโยบายตางประเทศทเปนกลางและมการปราศยโจมตพล ต.อ.เผา ศรยานนท ผทกาลงขนมาทาทายอานาจทางการเมองของจอมพล ป. สวนจอมพลสฤษด ธนะรชตไดใหการสนบสนนนกการเมองฝายซายหลายคน เชน เทพ โชตนชต เพทาย โชตนชต และชวน รตนะวราหะ เปาหมายของจอมพล สฤษดเนนการวจารณพล ต.อ.เผา ผเปนคแขงทางการเมองของเขาเปนสาคญ ในขณะท “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตย ใหการสนบสนน ไถงสวรรณทต กตตศกด ศรอาไพ และเพม วงศทองเหลอเนนการโจมตทงรฐบาลและตวบคคลเชน จอมพล ป. และพล ต.อ.เผา แตพวกเขาหลกเลยงการโจมตจอมพลสฤษด และเรยกรองใหนารฐธรรมนญ ฉบบ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสตกลบมาใชใหม69

ในขณะนน ประชาชนทเรมตนตวทางการเมองจากความไมพอใจทถกปกครองภายใตคณะรฐประหารมานานหลายป ความอดอนดงกลาวไดนาไปสรวมตวกนของประชาชนหลายพนคนเพอทาทายอานาจของคณะรฐประหารทบรเวณทองสนามหลวง พวกเขาเรยกรองใหคณะรฐประหารสลายตว และมการปราศยโจมตไปทกลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนททเคยปราบปรามศตรทางการเมองอยางความนาสะพรงกลวและมการแสวงหาประโยชนจากธรกจนอกกฎหมาย จากนน พวกเขาไดเดนขบวนไปวางพวงหรดทอนสาวรยประชาธปไตย และรวมตระโกนวา “ประชาธปไตย จงเจรญ คณะรฐประหารไมเอา คณะรฐประหารออกไป เราไมตองการคณะรฐประหาร” 70 ตอมา 10 ธนวาคม เพม วงศทองเหลอ นกไฮดปารคทไดรบการ

69 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State,

Thailand’s Hyde Park-The Phramane Ground Orations, 4 January 1956.; พมพไทย, 6 พฤศจกายน 2498.

70 สยามนกร, 10 พฤศจกายน 2498.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State, Thailand’s Hyde Park-The Phramane Ground Orations, 4 January 1956.

179

สนบสนนจาก”กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยไดนาการชมนมกนของประชาชนทสนามหลวงและมการถอปายขอความหลายขอความวา “เราตองการประชาธปไตย”,“เลกลทธโจรครองเมอง”,“ ประชาธปไตยดวยปนจงฉบหาย” มกลาวโจมตงบ ประมาณการทหารรฐบาล และพาฝงชนเดนไปยงลานพระบรมรปทรงมา ตารวจไดเขาสกดการชมนม ตอมาเกดความวนวายขน เมอทหารนอกเครองแบบหลายคนใหความคมครองการชมนมทนาโดยแกนนาท“กลมรอยลลสต”ใหการสนบสนนนน โดยทหารนอกเครองแบบจะใชขวนจามกบตารวจนอกเครองแบบ71

การเปดบรรยากาศประชาธปไตยและไฮดปารคนาไปสการการเตบโตของพลงประชา ธปไตยและการตนตวทางการเมองของประชาชนและนสตนกศกษา โดยพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดตกเปนเปาหมายของการโจมตจากจอมพล ป. พบลสงคราม จอมพลสฤษด ธนะรชตและ“กลมรอยลลสต” เนองจาก เขาพยายามทาทายอานาจทางการเมองของจอมพล ป. ทาใหจอมพล ป. ไมไววางใจและตองการทาใหพล ต.อ.เผาเสอมอานาจลง ในชวงเวลานนจอมพล ป. จงหนไปแสวงหาการสนบสนนจากจอมพลสฤษดเพอลดอานาจของพล ต.อ.เผา สงผลใหทงสองคนรวมมอกนในการโจมตพล ต.อ.เผา ในขณะท “กลมรอยลลสต” ไมชอบพล ต.อ.เผาดวยเชนกน เนองจาก เขาเปนบคคลทแสดงตนเปนปรปกษกบ“กลมรอยลลสต”อยางตอเนอง อกทง กจการตารวจและบทบาทของกลมตารวจเกยวของกบการควบคมประชาชนโดยตรงมากกวาทหาร ทาใหประชาชนไมพอใจพล ต.อ.เผามากกวาจอมพลสฤษด ดงนน เขาจงตกเปนเปาการโจมตและเกลยดชงจากรอบทศ ดงเชน การปราศยครงหนงมการเรยกรองใหจบพล ต.อ.เผามาแขวนคอทตนมะขามสนามหลวง และเอามดเชอดเนอออกทละชนจนขาดใจตาย72 นกหนงสอพมพรวมสมยบนทกวา การไฮดปารคไดทาลายความชอบธรรมของพล ต.อ.เผาลง จนกระทง ครงหนง พล ต.อ.เผาเคยกลาวถงการไฮดปารควา “จอมพล ป.ทาอะไรไมรทาใหตารวจเสยหาย”73

การตกเปนเปาการโจมตจากรอบทศทาใหพล ต.อ.เผา ศรยานนทตระหนกดวา เขากาลงตกอยในวงลอมของการไฮดปารคททาใหเขาเสอมอานาจลง ดงนน เขาจงตองการตอบโตดวยเชนกน ดงการไฮดปารคครงหนงในเดอนธนวาคม 2498 ชวน รตนวราหะ แกนนาไฮดปารคทสนบสนนจอมพล สฤษด ธนะรชตไดไฮดปารคโจมตการทางานของตารวจตอผฟงราว 30,000

71 สารแสร, 12 ธนวาคม 2498. 72 สารเสร, 14 ธนวาคม 2498.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908,

Magill to Secretary of State, Indication of relaxation in Political tensions, 10 February 1956. 73 สมบรณ วรพงศ, ยดรฐบาล: รฐประหาร 16 กนยายน ลมรฐบาลพบลฯ,(พระนคร: โรงพมพเจรญ

ธรรม, 2500),หนา 98.; ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา 391.; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ นายศกด ไทยวฒน ณ เมรพระศรมหาธาตวรมหาวหาร 30 มถนายน 2544,(กรงเทพฯ: 2544), หนา 152.

180

คน พล ต.อ.เผาไดตอบโตการโจมตดวยการใชกาลงในระหวางการปราศย โดยใชกลมชายฉกรรจสวมชดสนาเงนเปนเครองแบบของคนงานองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ( ร.ส.พ.)ซงเปนรฐวสาหกจทอยภายใตการดแลของคายราชครและพล ต.อ.เผาทาใหบญยง สนธนะวทย นกพดคนหนงถกแทงบาดเจบ74 ตอมา ชวนไดทาหนงสอเรยกรองใหจอมพลสฤษดสงทหารมาคมครองการปราศยโจมตกลมตารวจ75

สาหรบบทบาทของ“กลมรอยลลสต” ทไดในการเขารวมการสงครามทาลายความชอบธรรมรฐบาลครงนน เนองจาก พวกเขามผลประโยชนเปนของตนเองเชนกน โดยควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตยและแกนนาคนหนงของ“กลมรอยลลสต” ไดเคยประกาศวา พรรคฯไมเคยหามสมาชกสภาผแทนฯและสมาชกพรรคประชาธปตยรวมไฮดปารค76 ตอมา กตศกด ศรอาไพ นกไฮปารคทรบการสนบสนนจาก“กลมรอยลลสต”ไดปขนราศยเรยกรองประชาชนควรใหสนบสนนรฐธรรมนญฉบบ 2492 หรอรฐธรรมนญฉบบรอยลลสตมากกวารฐธรรมนญฉบบ 247577 เนองจาก รฐธรรมนญฉบบ 2492 นนเปนสงท “กลมรอยลลสต”ไดออกแบบขนซงเปนประโยชนกบพรรคประชาธปตยทจะรอฟนรฐธรรมนญฉบบดงกลาวและตอมาการรอฟนรฐธรรมนญฉบบบนไดกลายมาเปนนโยบายหาเสยงในการเลอกตงของพรรคประชาธปตย ไมนานจากนน กตตศกดทาทายพล ต.อ.เผาใหขนปราศยแขงกบเขา เมอพล ต.อ.เผาตกลงขนปราศยแขง เขาไดทาใหพล ต.อ.เผากลายเปนตวตลกบนเวทไฮปารคดวยการสาบานบนเวทเมอตนเดอนมกราคม 249978 การตอสทางการเมองในไทยทในบรรยากาศทเปนประชาธปไตยเกดขนตงแตปลายป 2498 นน สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ เหนวา การตอสในลกษณะดงกลาวจะทาใหการเมองไทยออนแอลงมาก79

ดงนน อาจกลาวไดวา การไฮดปารคจงเปนเหมอนเวทในการทาลายความชอบธรรมของพล ต.อ.เผา ศรยานนทซงเปนผทาทายอานาจทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามใหเกดแกสาธารณชนทจะมผลทาใหจอมพล ป.เปนผมความชอบธรรมทโดดเดนและปลดปลอย

74 สารเสร, 18 ธนวาคม 2498.; พมพไทย, 19 ธนวาคม 2498.; สารเสร, 19 ธนวาคม 2498. 75 สารเสร, 20 ธนวาคม 2498. 76 ลมล อตพยคฆ, รอนไปปารสกบนายควง อภยวงศ,(พระนคร: คลงวทยา, 2499), หนา 170. 77 สยามนกร, 31 มกราคม 2499. 78 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา

392.; สยามนกร, 4 มกราคม 2499.; ชาวไทย, 10 มกราคม 2499. 79 “Staff Study Prepared by an Interdepartment Working Group for the Operations

Coordinating Board, 4 January 1956, Analysis of Internal Security in Thailand(Pursuant to NSC Action 1290-d)and Recommend Action,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 845.

181

พนธนาการพงพงทางการเมองของเขาออกจากคายราชครไปสการไดรบการสนบสนนจากประชาชนแทน อกทง กอใหเกดกระแสการตอตานสหรฐฯขนในสงคมไทยเพอจะกลายเปนสวนหนงของสาเหตทรฐบาลจอมพล ป.จะใชเปนขออางในการถอยหางออกจากสหรฐฯตอไป 7.5 การพยายามเปดไมตรกบจนของรฐบาลจอมพล ป.

ควรกลาวดวยวา บรบทการเมองระหวางประเทศนบตงแตการหยดยงในสงครามเกาหล

ทาใหจนเรมมอทธพลมากขนและตดตามดวยการพายแพของฝรงเศสทสมรภมเดยนเบยนฟในอนโดจน ทาใหสหรฐฯเรมสญเสยอทธพลทางการเมองระหวางประเทศในภมภาคเอเชยและเอเชยตะวนออกเฉยงใตลง สงผลให จอมพล ป. พบลสงครามมความวตกถงความเปลยนแปลงการเมองระหวางประเทศในภมภาค ประกอบกบทาททเปนมตรของโจวเอนไหล นายกรฐมนตรของจนทมตอไทยในการประชมบนดง(เมษายน 2498) และปลายป 2498 นนเอง สหรฐฯและจนมการประชมรวมกนทกรงเจนวาเพอตกลงกนแลกเปลยนพลเรอนของทงสองประเทศทตกคางอยในทงสองประเทศ โดยจนเรยกรองใหมการประชมในระดบรฐมนตรตางประเทศระหวางกนตอไปเพอใหมการยกเลกการควบคมสนคาทสหรฐฯใชกบจนตงแตสงครามเกาหล โดยสหรฐฯยนดประชมในระดบรฐมนตรแตสหรฐฯยงคงตองการควบคมการคากบจนเชนเดม80

ไมแตเพยงความเปลยนแปลงของบรบทการเมองระหวางประเทศทเรมดเหมอนมความคลคลายของความขดแยงลงเทานน แตบรบทดงกลาวกมผลกระทบการคาของไทยในฐานะผสงออกขาวรายสาคญดวย เนองจากนบตงแตสงครามอนโดจนยตลงปรมาณการสงออกของขาวไทยลดลงเชนกน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดเรมมองเหนวา จนจะเปนตลาดชวยในการระบายขาวทลนตลาดของไทยได รฐบาลจงมความคดสงออกสนคาทไมใชยทธปจจยไปยงกลมประเทศคอมมวนสตโดยเฉพาะอยางยงขาว ซงขณะนนสหรฐฯมเหนวา ไทยเรมมความตองการคากบกลมประเทศคอมมวนสตทสหรฐฯไมอนญาต81

ในปลายป 2498 หอการคาจนในไทยไดรบจดหมายจากรฐบาลจนเรยกรองใหมการเปดการคาระหวางกน หนงสอพมพจนและไทยไดรายงานจดหมายฉบบดงกลาวอยางคกโครม

80 สรอยมกข ยงชยยะกมล, “นโยบายตางประเทศไทยของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตอ

สาธารณรฐประชาชนจน(1948 - 1957),” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาความสมพนธระหวางประเทศ ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544), หนา 84-100.

81 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A001600530001-5, 25 July 1954, “Thailand may look to Communist China as market for surplus rice”.

182

สถานทตสหรฐฯเหนวา มความเปนไปไดทจะมการคาระหวางไทยและจน82 แมจอมพล ป. ประกาศคดคานการเปดการคาระหวางกน แตหนงสอพมพชเฉยนยดเปา(Shih Chien Jih Pao)ซงเปนหนงสอพมพของพล ต.อ.เผา ศรยานนทตลอดจนหนงสอพมพจนฉบบอนๆใหการสนบสนนการเปดการคาระหวางกนวา แมวาไทยและจนจะไมมความสมพนธทางการทตแตไทยสามารถคากบจนได เนองจากทผานมามการคาอยางลบๆระหวางกนดวยใชการชาระเงนผานผานธนาคารในลอนดอนและนวยอรค และใชเรอของประเทศทสามขนสนคาเขามาผานฮองกง และสงคโปรเขาสไทยได ทงน ปรมาณสนคาจากจนทเขาสตลาดของไทยในป 2497 มมลคาถง 70,000,000บาท ซงสวนใหญเปนสนคาทมราคาถกทาใหพอคาจนในไทยสามารถขายไดอยางรวดเรวและมกาไรด83 ดงนน ความเปลยนแปลงทเกดขนในการเมองระหวางประเทศน เปนเหตใหรฐบาลจอมพล ป. ตองตดสนใจเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของไทยใหม

ดวยเหตท บรบทการเมองระหวางประเทศเปลยนแปลงอยางรวดเรวทาให รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตความวาเหตการณการเจรจาระหวางสหรฐฯและจนทเกดขนเปนเสมอนสญ ญาณของการผอนคลายความขดแยงระหวางประเทศในภมภา ดวยเหตน รฐบาลจอมพล ป.จงเรมหนมาเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศจากทเคยเปนปรปกษกบจนมาเปนมตร ทงน ในเดอนตลาคม 2498 จอมพล ป.ไดหยงทาทตอแอนชทส อปทตรกษาการฯถงการปรบเปลยนทาทของสหรฐฯตอจน แตแอนชทสยนยนวา สหรฐฯมนโยบายตอตานจนเชนเดม กระนนกด สงทแอนชทสยนยนนน หาไดสรางความมนใจใหกบจอมพล ป. ผทตความบรบทการเมองระหวางประเทศชวงเวลานนวาเปนชวงโอกาสทไทยควรปรบเปลยนนโยบายตางประเทศเสยใหม การหยงทาทสหรฐฯจากจอมพล ป.น แอนชทสไดรายงานเรองดงกลาวกลบไปยงกระทรวงการตางประเทศวา รฐบาลไทยตความวาการเจรจาระหวางสหรฐฯและจนเปนความปรองดองระหวางกนและรฐบาล

82 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 Entry Thailand 1955-1959 box 3910, Harry

Conover to Secretary of State, 20 September 1955.; 23 September 1955. 83 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 Entry Thailand 1955-1959 box 3910, Harry

Conover to Secretary of State, 30 September 1955.; ไทยใหม, 27 พฤศจกายน 2498. สนคาจากจนหลายประเภทเขาขายในกรงเทพฯ เชน ปากกา หมก ดนสอสงทอ แปรงสฟน กระตกนารอน ปากกาหมกซม ดนสอ หมก แปรงสฟน จกรยาน จกรเยบผา ลวดโลหะ สงทอ กระดาษ ยาจน อาหารกระปอง อาหารแหง ทงน เหตผลทสหรฐฯไมตองการใหไทยคากบจนนอกจาก สหรฐฯไมตองการใหจนมเงนตราตางประเทศแลว สหรฐฯยงไมตองการให สนคาตางๆของจนมผลกระทบตอจตวทยาของพอคาจนโพนทะเลทจะทาใหจนอางไดวาเนองจาก อานาจอตสาหกรรมจากจนใหม(NARA, RG 84 box 1, Top Secret General Records 1947-1958, Memorandum from Norbert L. Anschuetz to John Jarman, Chinese Communist Trade with Thailand, 26 April 1954).

183

ไทยเกรงวา หากไทยยงคงมนโยบายทไมเปนมตรกบจนตอไป ไทยอาจเปนประเทศเดยวทถกกนออกจากความสมพนธระหวางประเทศใหมทกอตวขนในภมภาค84

ทวอชงตน ด.ซ. ในเดอนพฤศจกายน 2498 อลแลน ดลเลส ผอานวยการซไอเอไดรายงานตอประธานคณะเสนาธการรวมสหรฐฯวา สถานทตสหรฐฯประจาไทยและแหลงขาวของสหรฐฯสรปวา รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกาลงทบทวนนโยบายการตอตานคอมมวนสต แมกระทง กรมหมนนราธปฯ รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศกมทศนคตในทางบวกตอการผอนคลายการมความ สมพนธกบจน อกทง ขาราชการไทยไดเรมเรยกรองใหไทยมนโยบายตางประเทศทเปนอสระ ตลอดจน การควบคมหนงสอพมพของรฐบาลจอมพล ป. ไดผอนคลายลงทาใหมการวพากษวจารณสหรฐมากขนพรอมกบเสยงเรยกรองใหไทยมความสมพนธกบจน ในสายตาของสหรฐฯเหนวา รฐบาลยอหยอนในการตอตานคอมมวนสต นอกจากนยงเปดโอกาสใหจดตงพรรคการเมองทเรยกรองใหไทยมนโยบายถอยหางออกจากความแนบแนนกบสหรฐฯไปสนโยบายตางประเทศเปนกลาง สหรฐฯเหนวา จอมพล ป.และผนาหลายคนในรฐบาลตองการแสดงใหคนไทยเหนวา พวกเขามความเปนอสระตามหลก“จตวญญาณแหงบนดง” 85

ไมแตเพยง สหรฐฯเรมเหนสญญาณการถอยหางออกจากความแนบแนนกบสหหรฐฯเทานน แตสหรฐฯยงไดเหนการขยายการตดตอทางการคาระหวางจนกบไทยดวย แมการคาดง กลาวจะไมใชสนคายทธปจจยและเปนการคาทางออมกตาม นายวรการบญชา อดตรฐมนตรวาการะทรวงการตางประเทศไดเคยกลาวใหการสนบสนนการเปดการคากบจนวา การคาทางตรงกบจนจะไดกาไรมากกวาการคาทางออม ทงน หนงสอพมพของพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชตลวนใหการสนบสนนการดาเนนการดงกลาวของรฐบาล 86 ตอมานวยอรค ไทมส( New York Times)ฉบบ 19 พฤศจกายน 2498 ไดลงขาววจารณรฐบาลไทยวา ไทยกาลงเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศไปสความเปนกลาง เนองจาก“ประเทศไทยกลวจะกลายเปนประเทศเดยวทถกทอดทงไวแตลาพงในเอเชย และรสกไมแนใจวาใครจะชนะ จงคอยๆเปลยนทาทอยางเงยบๆ”87

การเรมเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามครงนนามาสความเคลอนไหวในทางลบทเปนรปธรรมดวยการสงทตลบของรฐบาลไปยงจน โดย

84 เรองเดยวกน, หนา 103-106. 85 “Memorandum From the Director of Central Intelligence (Dulles) to the Chairman of the

Joint Chiefs Staff(Radford), 18 November 1955,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 840-841.

86 Ibid. 87 New York Times, 19 November 1955.

184

สถานทตองกฤษทฮองกงไดรายงานวา ตงแตเดอน ธนวาคม 2498 มกลมคนไทยไดขามฝงจากฮองกงไปจนหลายคณะ เชน กลมสอง มารงกรและอมพร สวรรณบล สมาชกสภาผแทนฯ กลมเทพ โชตนชต หวหนาพรรคเศรษฐกรกบคณะคนไทย จานวน 10 คนไดเขาพบเหมาเจอตง พวกเขาไดปราศยผานวทยปกกง เลาถงสงทพบเหนและไดตดตอชกชวนปรด พนมยงคและกลมผลภยทางการเมองเดนทางกลบไทย เนองจากรฐบาลไทยจะนรโทษกรรมความผดให สถานทตองกฤษเหนวา ทตลบเหลาน ไดรบการสนบสนนจากจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา ศรยานนท 88

อยางไรกตาม ความเคลอนไหวดงกลาวกมอาจเลดลอดไปจากสายตาของสหรฐฯได บชอป ทตสหรฐฯ ไดรายงานขาวดงกลาวกลบไปยงวอชงตน ด.ซ. วา รฐบาลไทยอยเบองหลงการตดตอกบจน ทตลบเหลานนไดรบการสนบสนนจากจอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนท ในรายงานตงขอสงเกตวา เมอทตลบเดนทางกลบจากจนมาไทย พวกเขามไดถกจบ กมในทนท แมตอมา พวกเขาจะถกจบกมดวยขอหาละเมดพระราชบญญตการกระทาอนเปน คอมมวนสต แตกถกปลอยตวในเวลาตอมา โดยทตลบทงสองชดไดคาใหสมภาษณทสรางความพอใจใหกบชมชนชาวจนในไทยเปนอยางมากมาก89

การถอยหางออกจากความความสมพนธทแนบแนนกบสหรฐฯไปสการเปดไมตรกบจน หาใชเกดจากบรบทการเมองระหวางประเทศแตเพยงประการเดยว แตการตดสนใจดงกลาว เกดจากปญหาภายในของไทยดวยเชนกน เนองจาก อานาจของกลมการเมองในไทยขณะนนวางอยบนความสมพนธผลประโยชนกบพอคาจนในไทย ดงนน การเปดไมตรกบจนจะกลายเปนแหลงผลประโยชนทางการคาใหมทจะเกดขนกบคายราชคร เชน ประโยชนจากคาพรเมยมขาวและการแลกเปลยนเงนตราในการคากบจน90นอกจากน สถานทตสหรฐฯวเคราะหวา การเปดไมตรกบจนของรฐบาลไทยภายใตการสนบสนนของจอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผา ศรยานนทนน

88 NA, FO 371/123645, Thai Nationals Visiting China, 22 February 1956.; โปรดด ณฐพล

ใจจรง, “ความสมพนธไทย-จน กบความขดแยงทางการเมอง: ‘การทตใตดน’(2498-2500)ของจอมพล ป. พบลสงคราม,” รฐศาสตรสาร 29 (ฉบบพเศษ 2551): 29-80.

89 “the Embassy in Thailand (Bishop) to the Department of State, 23 May 1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 875-876. นอกจากพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลผน ชณหะวณอยเบองหลงแลว ยงม เลอน บวสวรรณ ผเปนนายทนและผจดการทางการเมองใหกบคายราชครเปนคนออกเงนทนในการเดนทางครงน

90 Ibid., p.878.; โปรดด Kevin Hewison, Bankers and Bureaucrats Capital and the Role of the State in Thailand,(Connecticut : Yale University, 1989).; สงศต พรยะรงสรรค, ทนนยมขนนางไทย พ.ศ. 2475-2503, (กรงเทพฯ: สรางสรรค, 2526).

185

จะทาใหรฐบาลจะไดประโยชนจากการแสวงหาการสนบสนนทางการเมองจาก“กลมปรด”ในการเลอกตงทจะมาถงในตนป 2500 ดวย91

การพยายายามถอยหางจากสหรฐฯแตกลบพยายามเปดไมตรกบจนของไทยนน สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ เหนวา จอมพล ป. พบลสงครามตความบรบทการเมองระหวางประเทศผดทคดวา สหรฐฯใหความสนใจการสกดกนคอมมวนสตใหกบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยนอยลงจงหนไปตดตอกบจน92 ตอมาในตน ป 2499 สถานทตสหรฐฯยงคงรายงานวา มสญญาณหลายอยางททาใหสหรฐฯเชอวารฐบาลจอมพล ป.กาลงปรบนโยบายตางประเทศไปสทางซายและกาลงเพมระดบความสมพนธกบจน โดยพล ต.อ.เผา ศรยานนทจะไดรบประโยชนจากการมความสมพนธกบจนในทางการเมอง สถานทตสหรฐฯเหนวา การดาเนนนโยบายตางประเทศของไทยเปนการแสดงใหสหรฐฯเหนวารฐบาลไทยไมยอมผกมดกบอานาจของโลกเสรอกตอไป93 7.6 การคากบจนและความไมพอใจของสหรฐฯ

อยางทไดกลาวมาแลววา นโยบายตางประเทศของสหรฐฯของประธานาธบดไอเซนฮาวร

ไดใหความสาคญกบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทงเศรษฐกจและการทหารและไดมการผสม ผสานทงสองสงเขากนอยางแนบแนนมากยงขน ดงจะเหนไดจากในปลายป 2498 สภาความมนคงแหงชาต สหรฐฯ ไดเสนอแผนการคาและการลงทนของสหรฐฯทมงตรงตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยสหรฐฯเหนวา อตราการเตบโตทางเศรษฐกจในภาพของภมภาครวมอยในระดบตา ดงนน แผนระยะสนของสหรฐฯจะสงเสรมสภาพแวดลอมทอานวยการลงทนเอกชน การประกนการลงทน และสงเสรมการคากบสหรฐฯ โดยใหสถานทตสหรฐฯในภมภาคเปนผดาเนน การ โดยสหรฐฯตองการใหความชวยเหลอทางการทหารมความเกยวของกบการพฒนาเศรษฐกจ

91 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, Report of Thai contracts with The Chinese Communist , 21 March 1956. รายงานฉบบน ใหขอมลวา อมพร สวรรณบล สมาชกสภาผแทนฯภาคอสาน ทรบหนาทเดนทางไปจนนนเปนเพอนของพล.ร.ท.ทหาร ขาหรญ“กลมปรด”

92 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff: Paper 1948-1961, OCB Central File Series box 55, National Security Council: Progress Report on United States Objective and Courses of Action with Respect to Southeast Asia by The Operations Coordinating Board (No.5405), 21 December 1955.

93 “the Embassy in Thailand (Magill) to the Department of State , February 8,1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 855-856.

186

ตามแผนระยะยาวของสหรฐฯ และใหหนวยงานตางๆของสหรฐฯรกษาความสมดลระหวางนโยบายทางการทหารและโครงการพฒนาเศรษฐกจกบทนทองถนและรกษาความเปนไปไดในการลงทนของสหรฐฯในภมภาค94

ในขณะท สหรฐฯมความตองการเดนหนาแผนการคา การลงทนและการพฒนาเศรษฐกจตอไทย แตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกลบมนโยบายทไมสอดคลองกบความตองการของสหรฐฯดวยการเดนหนาเปดการคากบจนแทนทจะทาตามความตองการของสหรฐฯ ตดตามดวยการทรฐบาลจอมพล ป. สงใหพจน สารสน ทตไทยเขาเขาพบซบลด ผชวยรองรฐมนตรตางประเทศฝายกจการตะวนออกไกล เมอ 6 มนาคม 2499 เพอชแจงใหสหรฐฯทราบถง ความจาเปนของไทยทตองขายขาวใหกบจน เนองจาก ขาวมใชสนคายทธปจจยและไทยมสทธทจะขอถอนตวออกจากบญชรายชอประเทศทไมคากบจนของสหประชาตเมอใดกได แตซบลดใหเหตผลกบพจนวา สหรฐฯไมเหนดวยกบการกระทาของไทย เพราะการคากบจนจะเปนการสนบสนนใหจนมความสามารถในการคกคามไทยเอง แตพจนแจงตอสหรฐฯวา ไทยตระหนกในสงทสหรฐฯเตอน แตไทยไมมทางเลอกอนทดไปกวาน 95 ในวนรงขนทกรงเทพฯนนเอง รฐบาลจอมพล ป. ไดตดสนใจวาไทยจะคากบจน96

94 The Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff:

Paper 1948-1961, OCB Central File Series box 55, National Security Council: Progress Report on Future United States Economic Assistance For Asia by The Operations Coordinating Board (No.5506), 7 December 1955.

95 “Memorandum of a Conversation Between the Thai Ambassador (Pote) and the Deputy Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Sebald), 6 March 1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p.858.

96 หจช.(2)กต. 14.3.3/8 กลอง 3 การกกกนสนคาไปยงดนแดนคอมมวนสต(22 เมษายน 2497-17 พฤษภาคม 2499), ปน จาตกวนช เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง ถง รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 8 มนาคม 2499. ความเหนกระทรวงตางประเทศ ทเสนอรายงานเขาสการประชมคณะรฐมนตรคอ การคากบจนมไดนามาซงการรบรองจน เชนในอดตไทยกเคยคากบจน แตไมไดมความสมพนธทางการทต และการคาระหวางกนทเกดขนกระทาในนามเอกชนมใชรฐ ในรายงานเหนวา สนคาจากจนถกมากกวาสนคาจากญปนซงเปนประโยชนกบคนไทยมากกวา เพราะฉะนน กระทรวงฯเหนวา การคากบจนพงทาไดตามระเบยบของไทยเอง ไมขดกบขอหามของสหประชาชาตและสหรฐฯ โดยไทยสามารถสงออกสนคาทไมใชยทธปจจยได เนองจากไมมขอหามกาหนดไว แตสงออกยางไมได(หจช.(3)สร. 0201.45/42 กลอง 4 เรองการลดรายการสนคาทไทยหามสงไปประเทศจนคอมมวนสต และแถลงการณเรองนโยบายการคาระหวางประเทศ(15 กมภาพนธ 2499–26 กมภาพนธ 2500).

187

การตดสนใจของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามในการเปดการคากบจนนนไดสรางความไมพอใจใหกบสหรฐฯมาก ไมกวนหลงจากนน ดลเลส รฐมนตรวาการะทรวงการตาง ประเทศไดถอโอกาสทเดนทางมาแวะเยอนไทยระหวาง 13-14 มนาคม 2499 ภายหลงเสรจสนการประชมซโตทกรงการาจ ปากสถาน เขาไดขอพบจอมพล ป.เปนการสวนตว หลงจากพบปะกนแลว จอมพล ป. ไดแถลงสนทรพจนยนยนการเปนพนธมตรกบสหรฐฯตอไป แมขณะนนจะมขาวโจมตไทยวา ไทยกาลงโนมเอยงไปสความเปนกลางเนองจากไทยไมพอใจความชวยเหลอจากสหรฐฯและไทยมความตองการคาขายกบจนกตาม โดยดลเลส ไดกลาวตอบจอมพล ป.โดยเปรยบเทยบวา ไทยเปนเสมอนประเทศทอยกงกลางระหวางสหรฐฯกบภมภาคเอเชย และยาวา “ …เราเปนพนธมตรกนและการเปนพนธมตรกน มใชเพยงเพราะวา เราไดรวมลงนามกนในกระดาษแผนหนงเทานน หากเราไดลงนามในกระดาษแผนนนดวยเหตทเรามความรสกรวมกน และดวยเหตทเราเชอมนวามภยนตรายอยในโลก…”97 ในวนรงขน ดลเลส ไดรายงานการสนทนากบนายกรฐมนตรไทยกลบไปประธานาธบดไอเซนฮาวรวา จอมพล ป.ไดปฏเสธการมนโยบายตางประเทศทเปนกลางและไมตองการดาเนนนโยบายออกไปจาก“องปก”ของสหรฐฯ แมขณะน ไทยจะมแนวโนมมความสมพนธกบจนแตยงอยภายใตการควบคมของรฐบาล98

แมจอมพล ป. พบลสงครามจะแสดงใหสหรฐฯมนใจวา ไทยจะดาเนนนโยบายตาง ประเทศตามสหรฐฯตอไปกตาม ในเดอนมถนายน 2499 รฐบาลจอมพล ป.ประกาศถอนการควบคมสนคาทไมใชยทธปจจยกบจนเพอเดนหนานโยบายการเปดการคากบจนอยางเตมตว ตอมา เจาหนาทจากสถานทตสหรฐฯไดเขาพบกรมหมนนราธปฯ รฐมนตรวาการ กระทรวงการตางประเทศเพอแสดงความเสยใจอยางสดซงตอนโยบายตางประเทศของรฐบาลไทย นอกจากน เขาไดแจงกบฝายไทยวา เมอ ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดทราบขาวการเปดการคากบจนนน ดลเลสเกอบจะโทรเลขเพอขอใหยบยงการดาเนนการของไทยในทนท99 ตอมา จอมพล ป.ใหเหตผลถงการเปดการคากบจนแกนกขาวไทยและตาง ประเทศวา ไทยจาเปนตองปรบตวตามการเปลยนแปลงของโลกวา “ในยโรปและเอเชยมแตไทยเทานนทหาม

97 “Memorandum of a Conversationat Government House-Bangkok , 13 March 1956,” in

Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 861.; หจช.(3)สร. 0201.21.3/ 58 กลอง 3, วทยสาร (15 มนาคม 2499).

98“the Secretary of State to the Department of State to Mr. President , 14 March 1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 865.

99 หจช. กต. 87/46 บนทกการสนทนาระหวางเสดจในกรมฯ รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศกบ นายแอนชตส 13 มถนายน 2499.; “the Embassy in Thailand (Bishop) to the Department of State , June 13,1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22 , pp. 889-890.

188

การคากบจน ดงนนเราไมอาจฝนโลกได”100 สดทาย รฐบาลจอมพล ป.ไดแถลง การณเรองนโยบายการคาระหวางประเทศ เมอ 21 มถนายน 2499 เพอเปดการคากบจน101

เกอบจะทนททรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามประกาศเปดการคากบจน ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯมปฏกรยาตอรฐบาลไทยทนทวา เขา”รสกผด หวง” เขาเหนวา การกระทาของรฐบาลไทยแสดงใหเหนถงความออนแอของโลกเสร102 ไมกวนจากนน เขาไดโทรเลขถง บชอป ทตสหรฐฯประจาไทยวา สหรฐฯไมเคยรองขอใหประเทศพนธ มตรฝนใจทาในสงทไมอยากทา แตสหรฐฯ“ไมเหนดวยกบการกระทาของไทยอยางมาก” และไดฝากจดหมายถงจอมพล ป.วา สหรฐฯไมเหนดวยกบไทยมการคาระดบปกตกบจน103 หลงจากทเขาไดทงชวงการตอบจดหมายกลบดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯเปนเวลา 2 เดอน จอมพล ป. ไดตอบกลบดลเลสวา ไทยยงคงยนยนการเปดการคากบจนเนองจาก สถานการณการเมองระหวางประเทศในภมภาคไดเรมมนโยบายเปนกลาง และคนไทยมความ

100 สยามนกร, 16 มถนายน 2499. 101 “Memorandum of a Conversation Between the Thai Ambassador (Pote) and the Deputy

Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Sebald), 6 March 1956,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 858. กอนรฐบาลไทยแถลงการณฉบบดงกลาว จอมพล ป. พบลสงครามไดสงการใหกระทรวงการตางประเทศจดรวบรวมปญหาขอเทจจรงและขอดและเสยเกยวกบรายการสนคาทไทยจะคากบจน กระทรวงการตางประเทศไทยไดเสนอตอคณะรฐมนตรโดยอางองกบขอผกพนของสหประชาชาต ตามมตสมชชาท 500 (สมยท 5) 18 พฤษภาคม 2494 สาระสาคญขอผกพนธนนหามสงยทธปจจยรวมทงยางและดบกคากบประเทศคอมมวนสตแตมไดหามขาวและไม อกทง สหประชาชาตไดใหแตละประเทศกาหนดเอาเองวาสนคาใดเปน”ขอยกเวน” สวนขอผกพนธของสหรฐฯ ตามรฐบญญตแบตเตล 2494 ไดกาหนดวายทธปจจยทหามคอ ยางและดบก แตไมไดหามขาวและไมและสนคาอนทไมใชยทธปจจยแตอยางใด ทงน แถลงการณเรองนโยบายการคาระหวางประเทศของสานกนายกรฐมนตรเมอ 21 มถนายน 2499 ไดประกาศยกเลกการควบคมสนคาทไมใชยทธปจจย โดยใหเหตผลวาสงครามเกาหลไดสงบศกแลว ดงนน การหามสนคาทไมใชยทธปจจยจงไมมความจาเปน ฉะนนเพอประโยชนทางการคาทวไปสาหรบประชาชนไทย รฐบาลเหนวา การสงสนคาไปจาหนายตางประเทศควรยดหลกปฏบตทางการคาทวไป กลาวคอ การเปดเสรทางการคาทอนโลมตามนานาประเทศ(หจช. (2)กต. 1.1.5/19 กลอง 3 สาสนของรฐมนตรกระทรวงการตาง ประเทศ อเมรกนเกยวกบการคากบสาธารณรฐประชาชนจน(9 มถนายน – 3 สงหาคม 2499), แถลงการณเรองนโยบายการคาระหวางประเทศสานกนายกรฐมนตร 21 มถนายน 2499).

102 Ibid. 103 “the Department of State to the Embassy in Thailand (Bishop), 23 June 1956,” in Foreign

Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp.892-894.; หจช.(2)กต. 1.1.5 / 19 กลอง 3 สาสน ของรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ อเมรกนเกยวกบการคากบสาธารณรฐประชาชนจน(9 มถนายน – 3 สงหาคม 2499) โทรเลขลบเฉพาะของดลเลส ถง จอมพล ป. 25 มถนายน 1956.

189

ตองการใหคากบจนเพราะปรมาณการสงออกของไทยลดนอยลง รฐบาลจงตองทาตามความตองการของประชาชน การคาระหวางกนนเปนการคาตามหลกสากลทไมมยทธปจจย ไมมการสถาปนาความสมพนธระหวางกน และไทยยนยนวาไทยยง คงยงคงรกษาความสมพนธกบสหรฐตามเดมและยนยนวา “หากจนมงมาทางใต มใชประเทศไทยเปนผจงใหมาเดดขาด”104 จากหลายเหตการณทผานมา ทาใหสหรฐเรมมความไมแนใจในนโยบายในการเปนพนธมตรกบสหรฐฯของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามมากยงขน อกทง เมอรองประธานาธบดรชารด นกสน ไดเดนทางมาเยอนไทยในชวงเวลานน เขาพบจอมพล ป. จากนน เขาไดใหสมภาษณกบหนงสอพมพวา“ไทยจะเปนกลางไมได”105

7.7 หนงสอพมพกบตอสทางการเมองและการตอตานสหรฐฯ ภายใตบรบทของความผนผวนของการเมองระหวางประเทศทไทยไดเรมแสดงทาทถอยหางออกจากความตองการของสหรฐฯ ในขณะท การตอสทางการเมองของกลมการเมองตางๆ ทง จอมพล ป. พบลสงครามพล ต.อ.เผา ศรยานนท จอมพลสฤษด ธนะรชต “กลมรอยลลสต” และกลมฝายซาย ขณะนนยงคงดาเนนไปอยางเขมขน ไมแตเพยงพวกเขาไดเขาตอสทางการเมองผานบรรยากาศทเปนประชาธปไตยดวยการโจมตซงกนและกนบนเวทการไฮดปารคเทานน แตพวกเขายงมหนงสอพมพฉบบตางๆเปนกระบอกเสยงของกลมตนเองดวยเชนกน โดยจอมพล ป.ไดใหการสนบสนนหนงสอพมพหลายฉบบเพอสนบสนนรฐบาลและวจารณ พล ต.อ.เผาและจอมพลสฤษด เชน ธรรมาธปตย เสถยรภาพ บางกอก ทรบน(Bangkok Tribune) ประชาศกด และไฮดปารครายปกษ 106 สาหรบพล ต.อ.เผาใหการสนบสนนหนงสอพมพหลายบบดวย

104 หจช.(2)กต. 1.1.5 / 19 กลอง 3 สาสนของรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ อเมรกนเกยวกบ

การคากบสาธารณรฐประชาชนจน(9 มถนายน – 3 สงหาคม 2499) นายกรฐมนตร ถง รฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ 2 สงหาคม 2499.

105 หจช.(3)สร. 0201.21.3/ 89 กลอง 5 รองประธานาธบดแหงสหรฐฯจะมากรงเทพฯ(4 – 10 กรกฎาคม 2499 ), วทยสาร (10 กรกฎาคม 2499).; หจช.(2)กต. 1.2 /กลอง 9 สรปขาวในประเทศประจาสปดาห ของกรมประชาสมพนธ ระหวางวนท 4 ธนวาคม 2498–2 กนยายน 2499.

106 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State , ” Thailand’s Hyde Park-The Phramane Ground Orations, 4 January 1956.; สวมล รงเจรญ, “บทบาทของนกหนงสอพมพในการเมองไทยระหวาง พ.ศ.2490-2501,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526), หนา 51. สพจน ดานตระกล(2466-2552)เปนคนนครศรธรรมราช เขาเคยเขารวมขบวนการเสรไทย หลงสงครามโลกครงท 2 เขาทางานกบหนงสอพมพหลายฉบบ ตอมาถกจบ 10 พฤศจกายน 2495 ในขอหากบฎในและนอกราชอาณาจกรกรณ“กบฎสนตภาพ” จากนน

190

งบราชการลบเพอใชหนงสอพมพเปนเครองมอในการโจมตจอมพลสฤษด เชน ชาวไทย เผาไทย เสรไทย ไทยเสร ขาวดวน เชา 2500 และชเฉยนยดเปา107 สวนจอมพลสฤษดใหการสนบสนนหนงสอ พมพหลายฉบบเพอสรางฐานอานาจทางการเมองของเขาดวยการทาลายพล ต.อ.เผาเชนกน โดยใชเงนจากสานกงานกองสลาก จานวน 30 ลานบาทสนบสนนหนงสอพมพ เชน สารเสร ไทรายวนและไทรายสปดาห108 ควรบนทกดวยวา หนงสอพมพฉบบตางๆททงจอมพล ป. พล ต.อ.เผา และจอมพลสฤษดใหการสนบสนนนนมทาทตอตานสหรฐฯ เนองจาก พวกเขาตองการแสวง หาการสนบสนนจากประชาชนในทางการเมอง

ดวยเหตท ความขดแยงทางการเมองระหวางพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชตตมสง ทาใหหนงสอพมพไดกลายเปนสวนหนงของการตอสทางการเมองดวยเชนกน เชน

เขาไดรบนรโทษกรรมโดยรฐบาลจอมพล ป. ทงน เขาเคยรวมงานหนงสอพมพหลายฉบบ เชน เกยรตศกด สยามรฐ สยามใหม และกงหวอปอ หลงนรโทษกรรมกลบนครศรธรรมราช และออกหนงสอพมพเสยงชาวใต ตอมาเขามารวมงานกบประชาศกดทจอมพล ป. สนบสนนการจดตงขนในตาแหนงคอลมภนสต (สพจน ดานตระกล, 80 ป สพจน ดานตระกล, [นนทบร: สถาบนวทยาศาสตรสงคม, 2546],หนา 25, 59-60).

107 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Peurifoy to Secretary of State, 6 August 1955 . พล ต.อ.เผา ศรยานนทเตรยมการออกหนงสอพมพจนชอชเฉยนยดเปาตงแตกลางป 2497 เพอใหเปนกระบอกเสยงของรฐบาลในหมคนจน(NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 4188, Donovan to Secretary of State, 8 May 1954).; NARA, RG 84 General Record, Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 112, D.H. Rochlen to The Ambassador, Change in ownership of Sri Krung and Liberty Newspapers, 4 January 1957. กลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนททเขาควบคมทศทางหนงสอพมพ สาหรบไทยเสรนนมกลมบคคลททาหนาทบรหารหนงสอพมพมทง “กลมปรด”และกลมตารวจเชน พ.ต.อ.ชมพ อรรถจนดา ผอานวยการ พ.ต.อ.พนศกด วเศษภกด ผชวยผอานวยการ โกมท จนทร เรอง หวหนาบรรณาธการ( ผเปน“กลมปรด” ) แสวง ตงคะบรรหาร บรรณาธการ(อดตบรรณาธการเชา) ทงน รอกเลน ผเขยนรายงานฉบบนเปนเจาหนาทซไอเอ.; หจช.บก.สงสด 7/6 กลอง 4 รวมเรองเกยวกบการประชาสมพนธ การใหขาวและการสอสาร(19 ตลาคม 2497 – 18 เมษายน 2500).; สมบรณ วรพงษ, บนเสนทางหนงสอพมพ,(กรงเทพฯ: สานกพมพเพอนชวต, 2527), หนา 35-36. โชต มณนอย, “ตอยๆตามกนมากวา 30 ป ,” ใน อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ เฉลมวฒ โฆษต ณ เมรวดมกฎกษตรยาราม 19 มนาคม 2526, (กรงเทพฯ: โรงพมพธรรมดา, 2526).พล ต.อ.เผาไดตงหนงสอพมพชาวไทยไวตอสกบสารเสรและไทรายวน ของจอมพลสฤษด ธนะรชต ทงน พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ ตารวจทใกลชดพล ต.อ.เผาไดเคยรบผดชอบหนงสอพมพชาวไทยและเคยรวมเขยนบทความโจมตจอมพล ป.มากกวาจอมพลสฤษด ทาใหพล ต.อ.เผาเรยกเขามาตกเตอน(พ.ต.อ. พฒ บรณสมภพ, ชยชนะและความพายแพของบรษเหลกแหงเอเชย, หนา 234-235).

108 สมบรณ วรพงษ, บนเสนทางหนงสอพมพ,(กรงเทพฯ: สานกพมพเพอนชวต, 2527), หนา 35-36. มบรษทธนะการพมพ เปนเจาของ พล.ต.เนตร เขมะโยธน เปนผจดการ(เสถยร จนทมาธร และขรรคชย บนปาน, กองทพบกกบประเทศไทย,(กรงเทพฯ: มตชน, 2526), หนา 83.

191

สารเสรของจอมพล สฤษด ไดเรมวจารณพล ต.อ.เผาตงแตปลายป 2498 และตอมากไดโจมตพล ต.อ.เผาอยางหนกและรวมถงวพากษรฐบาลและเรมลงขาวโนมเอยงไปทางสงคมนยม109 การทหนงสอพมพของทงพล ต.อ.เผาและจอมพลสฤษดตางโจมตกนอยางรนแรง แมพล ต.อ.เผาจะมหนงสอพมพทใชตอบโตหลายฉบบมากกวาจอมพลสฤษดกตาม แตสารเสร ไดรบความนยมจากผอานมากกวา เนองจากกลาขดคยพล ต.อ.เผา แตในบางครงสารเสรกลงขาวบดเบอน อยางไรกตาม ดวยเหตทสาธารณชนใหความเชอถอสารเสรมากกวาหนงสอพมพของพล ต.อ.เผา ทาใหหนงสอพมพของจอมพลสฤษดจงเปนเสมอนเปนหวหอกในการสรางความเกลยดชงพล ต.อ.เผาใหกบประชาชน แตในขณะเดยวกนกไดสรางกระแสจอมพลสฤษดใหกลายเปนขวญใจของประชาชน110

สาหรบกระบอกเสยงของ“กลมรอยลลสต” เชน สยามรฐ และประชาธปไตย นน หนงสอ พมพเหลานมเปาหมายเพอตอตานทงรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม และตวบคคลในรฐบาล เชน จอมพล ป.กบพล ต.อ.เผา ศรยานนทแตไมตอตานจอมพลสฤษด ธนะรชตและไมตอตานสหรฐฯ111 สาหรบสยามรฐนนม ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช แกนนาคนหนงของ“กลมรอยลลสต” เปนเจาของโดยมนกหนงสอพมพทมความคดคลายคลงกนในสงกด เชน สละ ลขตกล และประหยด ศ.นาคะนาท112 สวนหนงสอพมพของกลมฝายซาย เชน สยามนกร และ พมพไทย มนโยบายตอตานการดาเนนโยบายตามสหรฐฯ เรยกรองนโยบายทเปนกลาง และคดคานการเปนพนธมตรทางการทหารของไทยกบสหรฐฯ อยางไรกตาม ประเดนการคดคานการดาเนนนโยบาย

109 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516,

หนา 412.; สกญญา ตระวนช, หนงสอพมพไทย จากปฏวต 2475 สปฏวต 2516,(กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2526), หนา 96.

110 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา 413, 459-460.

111 เรองเดยวกน, หนา 413. 112 “นายราคาญ” หรอประหยด ศ.นาคะนาท(2457-2545) เคยเรยนกฎหมายแตไมจบการศกษา

เรมตนทางานหนงสอพมพตงแตป 2477 เขามความถนดงานเขยนแนวขบขน เสยดส ลอเลยนลงในหนงสอ พมพหลายฉบบ เชน บางกอกรายวน(2490) สยามสมย(2491) พมพไทยวนจนทร(2493) เขารวมงานกบกบ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช สละ ลขตกล อบ ไชยวสท สยามรฐสปดาหวจารณตงแตป 2497 เขาถนดเขยนเรองแนวลเก เสยดสลอเลยนจอมพล ป.(อนสรณในงานพระราชทนเพลงศพ นายประหยด ศ.นาคะนาท ณ ณาปนสถานกองทพอากาศ วดพระศรมหาธาตวรมหาวหาร 22 กรกฎาคม 2545, [กรงเทพฯ: ไมปรากฎโรงพมพ, 2545]).

112 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา 412.

192

ตางประเทศตามสหรฐฯ หนงสอพมพหลายฉบบใหการสนบสนนดวย เชน สารเสร ไทยรายวน และเสถยรภาพ เปนตน 113

การตอสทางการเมองทเกดขนไดกลายมาเปนประเดนการตอตานสหรฐฯอยางหลกเลยงไมได เนองจาก หนงสอพมพและปญญาชนฝายซายของไทย ไมพอใจรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทเขาไปมความสนทแนบแนนกบสหรฐฯ พวกเขาไดเรยกรองใหไทยมนโยบายตาง ประเทศทเปนอสระและวจารณบทบาทสหรฐฯมากยงขน โดยเฉพาะอยางยงความชวยเหลอทางการทหารของสหรฐฯ114 ทาใหการวพากษวจารณบทบาทของสหรฐฯบนหนาหนงสอพมพฝายซายไดทวความรนแรงมากขน เหนไดจากสยามนกรไดใชคาวา“จกวรรดนยมดอลลาร”ในการวพากษวจารณความชวยเหลอของสหรฐฯวามผลทาใหไทยถกควบคมทางเศรษฐกจและตองพงพาสหรฐฯและพวกเขาไดเรยกรองใหไทยเปนอสระจากสหรฐฯ115 กลางเดอนมถนายน 2499 กรมตารวจไดประกาศยกเลกคาสงหามหนงสอพมพการวจารณการเมองระหวางประเทศ116 สถานทตสหรฐฯไดรายงานบรรยากาศของหนงสอพมพไทยขณะนนมการโจมตสหรฐฯอยางหนก เนองมาจากการผอนคลายการควบคมหนงสอพมพของรฐบาล โดยมหนงสอพมพฝายซายเปนหวหอกของการตอตานสหรฐฯ รวมทง พวกฉวยโอกาสกบพวกนยมคอมมวนสตรวมการตอตานสหรฐฯดวย โดยกระแสการโจมตสหรฐฯผานหนงสอพมพประกอบขนจากหลายกลมยอยทมลกษณะเปนอสระ อกทง หนงสอพมพบางฉบบทไดรบการสนบสนนจากบคคลหลายคนในรฐบาลรวมทงนายกรฐมนตรดวย 117

ทามกลางบรรยากาศการโจมตกนทางการเมองและการตอตานสหรฐฯของหนงสอพมพไทยนน นวยอรค ไทมส(New York Times) ฉบบปลายเดอนสงหาคม 2499 ไดพาดหวขาววา

113 เรองเดยวกน, ประจวบ อมพะเศวต, หนา 412.; สวมล รงเจรญ “บทบาทของนกหนงสอพมพใน

การเมองไทยระหวาง พ.ศ.2490-2501,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526), หนา 126-128.

114 Dwight D. Eisenhower Library, White House Office, National Security Council Staff: Papers 1948-1961, Operations Coordinating Board Central File Service box 2, Analysis of International Security in Thailand and Recommended Action, 4 January 1956.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3913, Robert N. Magill to Secretary of State, Press criticism of U.S. Aid Program, 11 January 1956.; Rockwood H. Foster to Young, 23 January 1956.

115 สยามนกร, 15 มกราคม 2499. 116 หจช.(2)กต. 1.2 /กลอง 9 สรปขาวในประเทศประจาสปดาห ของกรมประชาสมพนธ ระหวางวนท

4 ธนวาคม 2498–2 กนยายน 2499. 117 “the Embassy in Thailand (Bishop) to the Department of State, 23 May 23,1956,” in

Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 878.

193

หนงสอ พมพไทยเปนปรปกษกบสหรฐฯ และรายงานวา หนงสอพมพทตอตานสหรฐฯสวนใหญอยใตอทธพลของจอมพล ป. พบลสงคราม พล ต.อ.เผา ศรยานนท และจอมพลสฤษด ธนะรชตโดยไดตงขอสงเกตวา แมทงสามคนจะประกาศอยางเปนทางการวา ใหการสนบสนนตะวนตกอยางแขงขน แตหนงสอพมพของพวกเขานนกลบทาในสงตรงกนขาม โดยเฉพาะอยางยงการตอตานสหรฐฯ นวยอรค ไทมสไดวเคราะหวา เขมมงของหนงสอพมพขณะนนม 3 กลม กลมแรกเปนหนงสอพมพแบบกลางๆ กลมท 2 เปนปรปกษกบสหรฐฯในระดบปานกลาง กลมท 3 เปนปรปกษกบสหรฐฯอยางรนแรง เชน สารเสรของจอมพลสฤษด มการใชคาวา “ขนศกอเมรกน” สวนเสถยรภาพของจอมพล ป. กโจมตสหรฐฯ ชเฉยนยดเปาหนงสอพมพจนของพล ต.อ.เผากโนมเอยงไปทางการตอตานสหรฐฯและนยมคอมมวนสตเชนกน 118

สาหรบสาเหตทจอมพล ป.พบลสงครามใหการสนบสนนหนงสอพมพฝายซายใหโจมตสหรฐฯนน สพจน ดานตระกล ปญญาชนฝายซาย อดตผเคลอนไหวโคนลมรฐบาลจอมพล ป. ผเคยถกจบใน “กบฎสนตภาพ” หลงไดรบนรโทษกรรมแลว เขาไดรวมงานกบหนงสอพมพทจอมพล ป.สนบสนนใหจดตง ชอ ประชาศกด เขาไดบนทกวา หลงจากทจอมพล ป. ไดเหนบรรยากาศของประชาธปไตยในทตางๆของโลก จอมพล ป.ตระหนกถงปญหาเอกราชของไทยภายใตการอานาจสหรฐฯ จอมพล ป.เกดแนวคดทพยายามเปลยนแปลงทางการเมอง และจอมพล ป.ไมพอใจการทสหรฐฯครอบงาไทยมากเกนไปจงมความคดทจะคอยๆเปลยนนโยบายตางประเทศใหถอยหางออกจากสหรฐฯอยางคอยเปนคอยไป ดวยการสรางกระแสประชามตผานการใชหนงสอ พมพปลกเรา ตอมาในป 2499 จอมพล ป.ใหการสนบสนนทนจดตงหนงสอพมพและตงชอใหวาประชาศกด ตอมา จอมพล ป.ไดรบอดตนกโทษการเมองกรณ“กบฏสนตภาพ” หลายคนมารวมงานรวมทงเขาเพอรวมกนสรางกระแสประชามตใหประชาชนคลอยตามเพอใหรฐบาลใชมตมหาชนดงกลาวเปนขออางกบสหรฐฯในการถอยหางออกจากการดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการ119

ทงน นวยอรค ไทมส(New York Times)ในชวงเวลาดงกลาวไดรายงานขาววา คนไทยสวนมากไมพอใจความชวยเหลอทางการทหารจากสหรฐฯน โดยเฉพาะอยางยงปญญาชน และกลมคนทางาน พวกเขาเหนวา สหรฐฯทาใหกลมตารวจและกลมทหารมอานาจมากมผลกระทบ

118 New York Times, 26 August 1956. 119 สพจน ดานตระกล, ทนายจาเปน,(กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, 2516), หนา 16-18, 22-27. ส

พจน เหนวา จอมพล ป. ไมสามารถออกหนาในการตอตานสหรฐฯได เนองจากจอมพล ป.เปนนายกรฐมนตรทตองรกษาความไววางใจจากสหรฐฯ แตจอมพล ป.ได ดาเนนการทางลบดวยใหขอมลแกหนงสอพมพและการไฮดปารคเพอการเปดความไมเปนธรรมทสหรฐฯทากบไทย สพจนเหนวาเปาหมายของจอมพล ป.และเขาตองตรงกน เขาจงรวมงานคมทศทางหนงสอพมพใหกบจอมพล ป.

194

ใหเกดการรดรอนเสรภาพของประชาชน พวกเขาเหนวา สหรฐฯทาผดพลาดทใหความชวยเหลอทางการทหารมากกวาการสรางความเจรญทางเศรษฐกจ นอกจากน สหรฐฯยงไดแทรกแซงเสรภาพของไทยดวยการมเจาหนาทปฏบตงานในไทยจานวนมาก 120

7.8 ความไมพอใจของสหรฐฯตอการเปดรบวฒนธรรมจนของไทย

ดงไดเหนมาแลววา การดาเนนการแผนสงครามจตวทยาในไทยไมประสบผลสาเรจ

ตามทสหรฐฯหวงไว เนองจากรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามยอหยอนในการตอตานคอมมวนสต ดวยการพยายามเปดไมตรกบจน เปดการคาและรบวฒนธรรมจากจนเขามาในไทย ทาใหในตนป 2499 สหรฐฯไดสงดร.ไรเดคเกอร(Leidecker)นกสงคมวทยาทเชยวชาญศาสนาพทธเขามาศกษาทศนคตของคนไทยตอความเชอทยดเหนยวเพอใชในการวางแผนสงครามจตวทยาตอตานคอมมวนสตตอไป เนองทผานมา เมอยซสดาเนนสงครามจตวทยาตอประชาชนมกจะถกคดคานจากผเขารบฟงเสมอ 121 เชน ในการอบรมสงครามจตวทยาครงหนงในไทย นวยอรค ไทมส(New York Times) รายงานวา ชาวนาไทยสวนใหญไมเคยไดยนเรองคอมมวนสตมากอน แตการอบรมไมมผลครอบงาคนทงหมดได เนองจากยงคงม คนไทยบางสวนไมเหนดวย ทาใหผเขาอบรมคนไทยบางคนถามเจาหนาทยซสวา“ถาคอมมวนสตไมดแลวจะอบรมใหคนไทยรทาไม ทาไมไมอบรมในสงทดซงชาตเสรมมากกวา แตกลบมาอบรมเรองคอมมวนสตและหากคอมมวนสตไมดทาไมคอมมวนสตจงขยายตวมาก อะไรเปนจดออนของเสรประชาธปไตย และทาไมชาตเสรจงกลวคอมมวนสตจนตวสน ทาไมสหรฐฯไมทงระเบดในประเทศคอมมวนสตไปเลย ทาไมไมแจกอาวธใหคนไทยปอง กนตนเอง และบางคนถามวา สหรฐฯตองการอะไรจากประเทศไทย หรอตองการครอบครองประเทศไทยหรอ”122 นอกจากน ในการอบรมสงครามจตวทยาใหกบประชาชนของยซสครงหนงทอาเภอราษฎรบรณะ กรงเทพฯในป 2499 เมอการอบรมเสรจสนลง ชาวสวนคนหนงไดถามเจาหนาทยซสวา การทสหรฐฯสงอาวธและเจาหนาทเขามาในไทยนนมงจะยดครองไทยหรอ 123 นอกจากน ในชวเวลาดงกลาว สถานทตสหรฐฯแจงตอรฐบาลวา กลมฝายซายไดเขาแทรกซมเขาขดขวางการทางานของยซส124

120 New York Times, 21 September 1956. 121 สยามนกร, 18 กมภาพนธ 2499. 122 New York Times, 18 May 1956. 123 ประชาธปไตย, 5 พฤษภาคม 2499. 124 หจช.(2)กต. 14.3/76 กลอง 8 หนงสอพมพกลาวหาวายซสชวยหาเสยงใหฝายคาน(1 ธนวาคม

2499 – 13 กมภาพนธ 2500), บชอป ถง นายวรการบญชา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ 12

195

ทามกลางความลมเหลวในการตอตานคอมมวนสตของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามทไมแตเพยงเรมมนโยบายตางประเทศถอยหางออกจากสหรฐฯเทานน แตยงพยายามมไมตรและมการคากบจน อกทง การยนยอมของรฐบาลใหมการนาเขาวฒนธรรมจากจนดวยการใหภาพยนตจากจนเขามาฉายในกรงเทพฯหลายเรอง125 ทาให ฮเวอร(Hoover)รกษาการรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯแสดงความกงวลใจถงความยอหยอนการตอตานคอมมวนสตของรฐบาลไทย126 จากนน รายงานความเคลอนไหวของการฉายภาพยนตจนในกลางกรงเทพฯทมอยางตอเนองถกรายงานกลบไปยงวอชงตน ด.ซ. ทาใหสหรฐฯเกดความวตกตอผลกระทบทจะมตอความสาเรจของการดาเนนการตามแผนสงครามจตวทยาทกาหนดไว ตอมา 16 พฤษภาคม 2500 โรเบรตสน รองอธบดกรมการเมองตะวนออก ไดเรยก พจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯเขาพบเพอแจงความกงวลของสหรฐฯตอความเปลยนแปลงของไทยเรมเหนหางจากความตองการของสหรฐฯและตงคาถามตอไทย 4 ประการ คอ เหตใดรฐบาลจอมพล ป. จงอนญาตใหคณะคนไทยการเดนทางไปจน เหตใดหนงสอพมพไทยจงเปนปฏปกษตอสหรฐฯและซโตมาก เหตใด บคคลชนนาในรฐบาลจงใหการสนบสนนหนงสอพมพทโจมตสหรฐฯ และเหตใด ไทยจงยนยอมใหมการฉายภาพยนตจนทมงโฆษณาชวนเชอในกรงเทพฯ127 คาถามของสหรฐฯทไมพอใจไทยเหลานน พจนไดรายงานกลบมายงไทย ในการประชมคณะรฐมนตรเมอเดอนพฤษภาคม ทประชมไดมมตใหพจน แจงยนยนตอสหรฐฯวา ไทยยงคงมนโยบายตอตานคอมมวนสต และจะดาเนนการควบคมการฉายภาพยนตจนตอไป128อยางไรกตาม การฉายภาพยนตจากจนใจกลางกรงเทพฯยงคงมอยางตอเนอง ทาให สถานทตสหรฐฯไดประทวงการทรฐบาลยอหยอนใหมการฉายภาพยนตดงกลาวและไดกลาวประนามภาพยนตเรองหนงทกาลงฉายทโรงภาพยนตบรอดเวย แถบเยาวราชขณะนนวา เปนภาพยนตทโฆษณาชวนเชอปลกปนคน ธนวาคม 2499. ในกลางเดอนตลาคม 2499 สถานทตสหรฐฯรายงานวา มหาหด ดาวเรอง สมาชกของกลมฝายซายไดแทรกซมเขาสกระบวนการทางานของยซสทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในฐานะลาม จากนน เขาทาการเปลยนแปลงขอความทเจาหนาทยซสบรรยายแกคนไทยไปในทางตรงขาม

125 โปรดดรายชอภาพยนตจนทฉายในกรงเทพฯใน ณฐพล ใจจรง, “จากสงครามจตวทยาแบบอเมรกนสการสรางสญลกษณแหงชาตภายใตเงาอนทรย”.

126 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Hoover(Acting of Secretary of State) to Bangkok, 4 August 1956 .

127 หจช.(3)สร. 0201.23/21 การฉายภาพยนตเกยวกบคอมมวนสต หรอนโยบายควบคมหนงสอพมพและภาพยนตจนแดง(การสนทนาระหวางเอกอคราชทต ณ กรงวอชงตน กบ ผชวยรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ สหรฐอเมรกา)(24 พฤษภาคม – 14 สงหาคม 2500), โทรเลขจากเอกอคราชทต ประจากรงวอชงตน ถง กระทรวงการตางประเทศ วนท 16 พฤษภาคม 2500.

128 หจช.คค. 0201.1.1 กลอง 5 บนทกการประชมคณะรฐมนตร ครงท 8/2500(29 พฤษภาคม 2500).

196

จนใหมความเชอวา “ระบบเกาทาใหคนเปนผ ระบบใหมทาใหผเปนคน” 129 จากนน รกษ ปนยารชน รฐมนตรชวยวาการะทรวงการตางประเทศมบนทกถงจอมพล ป. พบลสงครามรายงานเรองการประทวงจากสถานทตสหรฐฯ แมตอมา กระทรวงมหาดไทยไดดาเนนการสงการใหควบคมการฉายภาพยนตจากจนแดงตามคาประทวงจากสถานทตสหรฐฯแลวกตาม แตกยงคงมการลกลอบนาเขาและฉายภาพยนตจากจนในพนทนอกกรงเทพฯตอไป จนกระทงเดอนสงหาคม 2500 จอมพล ป. จงสงการหามฉายภาพยนตจากจนทงหมด130

ทงน สแตนตน อดตทตสหรฐฯประจาไทยไดบนทกถงรอยตอของการเปลยนแปลงนโยบายของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามในชวงดงกลาววา ตงแตไทยเขารวมการประชมบนดง อนโดนเซยทาใหไทยมทาทโนมเอยงไปทางจน ประกอบกบการเดนทางกลบมาจากการเดนทางตางประเทศของรฐบาลจอมพล ป. ทาใหเกดการผอนคลายทางการเมอง การใหเสรภาพแกหนงสอพมพ รวมทง การผอนคลายการคากบจนสงผลใหสนคาจนทวมตลาดในไทย ในทศนะของอดตทตสหรฐฯเหนวา รฐบาลจอมพล ป.มความยอหยอนในการตอตานคอมมวนสต131 ดงนน จะเหนไดวา ในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. ไดเกดความพยายามถอยหางออกจากสหรฐฯ ดวยการเปดไมตรและการคากบจน รวมทงการยนยอมใหมการนาเขาวฒนธรรมจากจนเขามาเผยแพรในไทยดวย ในขณะท สหรฐฯตองการทจะครอบงาไทยดวยสงครามจตวทยาทมงสรางภยคอมมวนสตทนาสพงกลวใหเกดกบคนไทย แตปรากฎวา สงทเกดขนในไทยทามกลางบรรยากาศทเรมเปนประชาธปไตยกลบกลายเปนไปทาง ตรงขามกบความตองการของสหรฐฯ นนกคอ เกดกระแสการตอตานสหรฐฯขนแทน ยงทาใหสหรฐฯมความไมพอใจการดาเนนการทยอหยอนของรฐบาลไทยในการดาเนนการตามความตองการของของสหรฐฯมากยงขน

129 หจช.(3)สร. 0201.23/21 การฉายภาพยนตเกยวกบคอมมวนสต หรอนโยบายควบคมหนงสอพมพ

และภาพยนตจนแดง(การสนทนาระหวางเอกอคราชทต ณ กรงวอชงตน กบ ผชวยรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ สหรฐอเมรกา)(24 พฤษภาคม – 14 สงหาคม 2500), Bishop to Rak, 29 May 1957.

130 หจช.(3)สร. 0201.23/21 การฉายภาพยนตเกยวกบคอมมวนสต หรอนโยบายควบคมหนงสอพมพและภาพยนตจนแดง(การสนทนาระหวางเอกอคราชทต ณ กรงวอชงตน กบ ผชวยรฐมนตรกระทรวงการตางประเทศ สหรฐอเมรกา)(24 พฤษภาคม – 14 สงหาคม 2500), รกษ ถง นายกรฐมนตร 3 มถนายน 2500.

131 เอดวน เอฟ สแตนตน, “ความกดดนของคอมมวนสตในประเทศไทย ใน พ.ศ.2492-2496,” รฏฐาภรกษ 3, 1 (มกราคม 2504): 14.

บทท 8 การหวนคนของพนธมตรทามกลางความขดแยงกบ“กลมรอยลลสต”

8.1 การตอตาน“กลมรอยลลสต” ของรฐบาลจอมพล ป.

แมสภาพการเมองภายในไทยตน 2499 นนมการแขงขนทางการเมองระหวางกลมตารวจ

ของพล ต.อ.เผา ศรยานนทกบกลมทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตกนอยางเขมขน แตจอมพล ป. พบลสงครามยงคงมความตองการใหมการเปลยนผานอานาจทางการเมองอยางสนตดวยการเลอกตงทจะมขนในชวงตนป 2500ในสายตาของสหรฐฯนน พล ต.อ.เผา ศรยานนทมคาดหวงทจะเปนนายกรฐมนตรคนตอไป ในขณะท จอมพลสฤษด ธนะรชตตองการรกษาอานาจในการสงการกองทพตอไป แมวาเสถยรภาพทางการเมองของไทยจะขนอยกบสมพนธภาพของกลมการเมองตางๆกตามท แตสหรฐฯยงคงยนยนวา ไมวาจะเกดการเปลยนแปลงทางการเมองอยางไร ผนาคนใหมของไทยจะตองผกพนธกบสหรฐฯตอไป1

ทามกลางการแขงขนทางการเมองกาลงดาเนนอยนน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามสนบสนนใหมการจดตงพรรคการเมองขนอยางเสร ทาใหในขณะนน ไทยมพรรคการเมองจานวนถง 25 พรรคซงสามารถแบงไดเปน 3 กลม คอ พรรคการเมองทสนบสนนรฐบาล เชน พรรคเสรมนงคศลา มนโยบายเสรนยม ใหความสาคญกบการสรางสวสดการสงคม สวนพรรคฝายคานทเปนอนรกษนยม เชน พรรคประชาธปตย มนโยบายสนบสนนประโยชนของชนชนสง และผกตนเองเขากบสถาบนกษตรย และพรรคคานทเปนฝายซาย เชน พรรคเสรประชาธปไตย พรรคเศรษฐกร สมาชกมาจากภาคอสาน ตอมารวมตวเปนพรรคแนวรวมสงคมนยม นโยบายสาคญ คอ ตองการใหไทยมนโยบายเปนกลาง2

เมอการเลอกตงใกลเขามาถง กลมการเมองตางๆในไทยตางมความเคลอนไหวในการแสวงหาการสนบสนนเพอชยชนะทางการเมอง ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศแจงใหสถานทตสหรฐทกรงเทพฯในเดอนพฤษภาคม 2499 ทราบถงสถานการณการเมองไทยวา

1 “Staff Study Prepared by an Interdepartment Working Group for the Operations

Coordinating Board -Analysis of Internal Security in Thailand (Pursuant to NSC 1290-D) and Recommend Action, 4 January 1956 ,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 850-851.

2 ขอบงคบวาดวยการจดการ พรรคเสรมนงคศลา และกาหนดนโยบายของพรรค พ.ศ.2498 กบพระราชบญญตพรรคการเมองพ.ศ.2498.(พระนคร: บรษท ประชาชาง จากด, 2499).; David A. Wilson, Politics in Thailand,(Ithaca, New York: Cornell University Press, 1962), pp.31, 241.

198

สถาบนกษตรยอาจจะมสวนเกยวของกบการเลอกตงของไทยทจะมาถง3 ไมกเดอนตอมา หนงสอพมพไทยขณะนนไดรายงานขาวการหาเสยงของพรรคประชาธปตยวา พรรคฯไดนาพระปรมาภไธยของพระมหากษตรยไปใชในการหาเสยงการเลอกตงในภาคอสาน และรายงานตอไปอกวา พระมหากษตรยทรงใหการสนบสนนทางการเมองแกพรรคประชาธปตยโดยทรงพระราชทานเงนและเสดจมาเยยมอสานเพอสนบสนนพรรคประชาธปตย จากปญหาดงกลาว จอมพล ป. พบลสงครามไดใหสมภาษณวา รฐบาลกาลงสบสวนขอเทจจรงอย หากไดความจรงมาจะกราบบงคมทลใหพระองคทรงทราบ แตเขามนใจวาพระองคไมมพระราชประสงคทจะทรงเขาเกยวของทางการเมอง4 อยางไรกตาม ในระหวางการรณรงคหาเสยงเลอกตง ในปลายเดอนกรกฎาคม สถานทตสหรฐฯรายงานยนยนสงทเกดขนขณะนนวา พรรคประชาธปตยไดเรมอางในระหวางการหาเสยงในภาคอสานวา “พรรคประชาธปตยเปนพรรคของกษตรย”(King’s Party)5

ควรบนทกดวยวา เมอจอมพล ป.พบลสงครามไดประกาศเรมตนกระบวนการ ประชาธปไตยในไทยและตองการลาออกจากตาแหนงจอมพลเพอลงสมครรบเลอกตง ทาใหสยามรฐซงเปนหนงสอพมพของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ไดโจมตคาประกาศของจอมพล ป.วา เปนสงทไมเหมาะสม เนองจาก ตาแหนงจอมพลซงเปนตาแหนงพระราชทาน และโจมตวา จอมพล ป.จะลงสมครรบเลอกตงไมไดรบหากไมไดความยนยอมจากพระมหากษตรย 6 เมอการพยายามขดขวางและโจม ตรฐบาลจอมพล ป.จาก “กลมรอยลลสต”ไดกลบมาเรมตนอกครง พล ต.อ.เผา ศรยานนทไดเปดฉากตอบโต“กลมรอยลลสต”ในทนท สยามนกร ฉบบ 4 ธนวาคม 2498 พาดหวขาวบทสมภาษณของ พล ต.อ.เผา แกนนาของกลมตารวจวา“ไทยไมเจรญเทาสหรฐฯเพราะศกดนา” พล ต.อ.เผาไดกลาวเปรยบเทยบการตงกรงเทพฯกบสหรฐฯในชวงเวลาทใกลเคยงกน แตเขาเหนวา ไทยมความเจรญไมมาก ในขณะทสหรฐฯมเจรญมากกวามากมาย เขาเหนวา ปญหาหลกทถวงความเจรญ คอ

ไทยนนมพวกศกดนาเปนผปกครอง คนเหลานแสวงหาแตมงคงและเอาแตประโยชนสวนตน7 สถานทตสหรฐฯไดเคยรายงานทาทของ“กลมรอยลลสต”ทมตอรฐบาลวา พระยาศรวสารฯ องคมนตร แกนนาคนหนงใน“กลมรอยลลสต” ผใหการสนบสนนพรรคประชาธปตยไดแสดงความรสกทมตอรฐบาลวา เขาไมชอบจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา เขา

3 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3908, Dulles to Bangkok, 23 May

1956. 4 ศรกรง, 21 กรกฏาคม 2499. 5 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3910, Bangkok to Secretary of State,

30 July 1956. 6 สยามรฐ, 16 กรกฎาคม 2498. 7 สยามนกร, 4 ธนวาคม 2498.

199

วจารณวา จอมพล ป.วาเปนคนโงเงาเหมอนกบเหลาสมาชกสภาผแทนฯ สวนพล ต.อ.เผานนเปนคนกกขฬะและเปนเผดจการ 8 ดวยเหตท พล ต.อ.เผามกจะเปนหวหอกในการตอบโต “กลมรอยลลสต”เสมอทาใหพวกเขาเกลยดชงพล ต.อ.เผามาก9

การคกคบทางการเมองของ “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยทาใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจาเปนทจะตองแสวงหาการสนบสนนใหกวางขวางดวยการหนไปหาปรด พนมยงคเพอชยชนะในการเลอกตงทจะมาถง ตอมาเดอนกมภาพนธ 2499 พล ต.อ.เผา ศรยานนทสงตวแทนไปตดตอกบปรดทจน สถานทตสหรฐฯและซไอเอเหนวา แกนนาสาคญในรฐบาลคอ จอมพล ป.และพล ต.อ.เผารวมมอกนในการสงผแทนลบๆหลายชดไปเยอนจนเพอประโยชนทางการเมอง 2 ประการ คอ ประการแรก รฐบาลตองการนาปรดกลบมาไทยเพอตอตาน“กลมรอยลลสต” และประการทสอง รบบาลตองการปทางสการเปดไมตรกบจนเพอถอยหางออกจากอทธพลของสหรฐฯ10 อยางไรกตาม ตอกระแสขาวการจะกลบมาของปรดนน ทาใหควง อภยวงศ แกนนาคนหนงของ“กลมรอยลลสต”และหวหนาพรรคประชาธปตยใหสมภาษณวา เขาไมเชอวาจอมพล ป.จะสามารถคนดกบปรดได11

ตอมา พล ต.อ.เผา ศรยานนทและกลมตารวจของเขา เชน พ.ต.อ พนศกด วเศษภกดและพ.ต.อ. พฒ บรณสมภพ ไดเรมตนโครงการนาปรด พนมยงคกลบมา ดวยการใชหนงสอพมพของกลมตารวจ เชน ไทยเสร สรางกระแสขาวเพอทาใหปรดใหกลบมาสความสนใจของสาธารณชนอกครงดวยการตพมพผลงานของปรดเรองเคาโครงเศรษฐกจกลบมาเผยแพรแกสงคมอกครง12 ควบคกบการใชเสรไทย ซงเปนหนงสอพมพทมเขมมงเปนสงคมนยมมากกวาฉบบขางตน ลงขาวใหการสนบสนนการคาระหวางไทยกบจนโดยตรง และการเรยกรองใหคนไทยเปดรบฟงวทยจากปกกง สถานทตสหรฐฯเหนวา หนงสอพมพ 2 ฉบบทพล ต.อ.เผาใหการสนบ สนนมความโนมเอยงไปทางสงคมนยม ในรายงานของสถานทตสหรฐฯเหนวา มความเปนไปไดท

8 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Memorandum of Conversation Phya Srivisarn Vacha and Robert N. Magill, The Current Political Situation, 12 October 1955.

9 พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ, ชยชนะและความพายแพของบรษเหลกแหงเอเชย,หนา 156-157. 10 “the Embassy in Thailand (Magill) to the Department of State, 8 February 1956,” in

Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 854-855.; NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79T00975A002400330001-8, 28 Feb 1956, “Arrested Thai MP reportedly to be charge with treason”.

11 ประชาธปไตย, 22 เมษายน 2499. 12 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, 7

December 1956.; “the Department of State to the Embassy in Thailand(Bishop), 3 May 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 917-918.

200

รฐบาลจอมพล ป.จะเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศดวยการแสวงหาความมนคงใหม โดยเปดความสมพนธกบจน อกทงจะไดประโยชนจากการนาปรดกลบมาเพอประโยชนทางการเมองภายใน13

ทามกลางการแขงขนทางการเมองในชวงหวเลยวหวตอกอนการเลอกตงจะมาถงนน “กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยไดเคลอนไหวรวมมอกนวจารณรฐบาลอยางหนก โดยพรรคประชาธปตยไดกลาวปราศยทพษณโลกโจมตรฐบาลวาเปน“เผดจการรฐสภา”ลมเหลวในการแกไขปญหาคาครองชพ การคอรรบชน14 ตอมา ควง อภยวงศ หวหนาพรรคประชาธปตย ไดประกาศนโยบายการหาเสยงสาคญ คอ การเรยกรองใหนารฐธรรมนญฉบบ 2492 หรอรฐธรรมนญรอยลลสตกลบมาใชใหม ซงเขาเหนวาเปนรฐธรรมนญทสมบรณทสด เขาใหเหตผลวา “รฐธรรมนญ 2492 เปนประชาธปไตย ไมใชรฐธรรมนญเจา ประชาชนเปนผราง ทใหอานาจกษตรยมากเปนเพราะความปรารถนาของประชาชน(สภารางรฐธรรมนญ) สวนการมวฒสภาทตงโดยกษตรยนนเปนเพยง ทปรกษาไมมอานาจอยางใด สวนเศรษฐกจนน ปจจบนสสมยกอนเปลยนแปลงการปกครองไมได สมยเจาดกวา ” ในดานนโยบายตางประเทศของพรรคฯจะยดตามกลมโลกเสร และการไมยอมรบจน 15

ตอมา พรรคประชาธปตยไดเปดเวทปราศยทสนามหลวงโจมต รฐบาลและจอมพล ป. พบลสงคราม เชน การนาเรองการเขารวมสงครามโลกครงท 2 กบญปน การทาใหประชาชนเสยชวตจากการสรางเมองใหมทเพชรบรณ การทาใหประเทศเปนหนเงนกสหรฐฯ 7,000,000,000 บาท การเรยกรองใหรฐบาลคนพระทนงอนนตสมาคมใหกบพระมหากษตรย และกลาวหาวา รฐบาลทรยศตอประชาธปไตยบดเบอนสจจะทใหกบพระมหากษตรย 16 ชาวไทย ไดวจารณนโยบายและขอเรยกรองของพรรคประชาธปตยวาเปนไปเพอประโยชนของสถาบนกษตรยและ”กลมรอยลลสต” อกทงสมาชกพรรคประชาธปตยคนหนงเปดเผยวา หากพรรคฯไดรบชยชนะการเลอก ตง ควง อภยวงศมแผนทจะเชญพระราชวงศและ“กลมรอยลลสต” เชน

13 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State,

Possible contracts between The Thai Government and Communist China, 8 February 1956. เจาของหนงสอพมพและบรรณาธการเสรไทย คอ สนท ธนจนทร เขาเปนขาราชการของบรษท ไทยโทรทศน ทพล ต.อ.เผา ศรยานนท ควบคมอย และมสมทร สรกขกะ อดตกบฏสนตภาพเปนผชวยบรรณาธการ

14 ประชาธปไตย, 15 ธนวาคม 2498. 15 เชา, 2 กมภาพนธ 2499.; สยามนกร, 12 สงหาคม 2499. 16 พมพไทย, 5 กมภาพนธ 2499.

201

พระองคเจาววฒนไชย และพระยาศรวสารฯ ซงดารงตาแหนงองคมนตรอยในขณะนนใหเขามาดารงในคณะรฐมนตร17

ทาทของจอมพล ป. พบลสงครามตอแนวทางการรณรงคหาเสยงของพรรคประชาธปตยทใหการสนบสนนผลประโยชนของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”นน จอมพล ป. ไดวจารณพรรคประชาธปตยในตนเดอนกรกฎาคม 2499วา ควง อภยวงศเปนนกฉวยโอกาสทมกจะเขากบฝายตรงขามรฐบาลเสมอ18 ตอมา ปลายเดอนเดยวกนนนเอง ขาวพาณชยไดรายงานขาววา ควงและพรรคประชาธปตยยงคงอางพระนามพระมหากษตรยไปใชในการหาเสยงเลอกตงตอไป19 สยามนกร รายงานวา สมาชกพรรคประชาธปตยคนหนงไดเคยวจารณแนวทางการเมองของพรรคฯทรวมมอกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”วา “พอไดเปนรฐบาลกจะไปเอาพวกเจา ศกดนาเขามาเปนใหญ ดหมนลกพรรคตวเอง ขออะไรกไมใหนน ” ทาใหควงตอบขอวจารณจากสมาชกพรรคฯดงกลาววา “เปนความจรง เพราะผใหญเหลานนมคณวฒด เปนทนาเชอถอของตางประเทศ” 20

ในสายตาของจอมพล ป. พบลสงคราม นายกรฐมนตรมาหลายสมยและผนาการตอสกบ “กลมรอยลลสต”มายาวนาน เขาไดวเคราะหภาพกลมการเมองไทยขณะนนแก บชอป ทตสหรฐฯวา การเมองไทยมกลมการเมอง 3 กลม คอ กลมแรก คอ “กลมรอยลลสต” ตงอยปกขวาของการเมองไทย กลมฝายซายตงอยอกฟากหนง โดยรฐบาลตงอยตรงกลาง สาหรบจอมพล ป. แลวนน เขาคอนขางกงวลกบบทบาทของ“กลมรอยลลสต” มากกวากลมฝายซาย เนองจากเขาไดเคยตอสกบ“กลมรอยลลสต”ทตอตานการปฏวต 2475 มาตลอด แม“กลมรอยลลสต” จะถกปราบ ปรามลงแลวกตามแตเขาไมเคยวางใจ เขายงคงจบตามองความเคลอนไหวของกลมนอยางตอ เนอง เขาเหนวา แมวา“กลมรอยลลสต” จะยงไมสามารถครอบงาการเมองได แต “กลมรอยลลสต”และพระราชวงศกสามารถเขาครอบงาระบบราชการได เนองจาก พวกเขาอยในตาแหนงทสงทงฝายพลเรอนและทหาร ดงนน รฐบาลของเขาไดวางยทธวธในการตอสทางการเมองใหม โดยรฐบาลตองการถอยออกหางจาก“กลมรอยลลสต” 21

กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ วเคราะหวา สาเหตท จอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผา ศรยานนทอนญาตใหปรด พนมยงคเดนทางกลบจากจนมาไทยได เนองจาก รฐบาล

17 ชาวไทย, 14 กรกฎาคม 2499. 18 สยามนกร, 9 กรกฏาคม 2499. 19 ขาวพาณชย, 25 กรกฎาคม 2499. 20 สยามนกร, 27 กนยายน 2499. 21 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State,

Prime Minister Pibul’s remarks on the internal Political situation, 1 August 1956.

202

ตองการไดรบสนบสนนทางการเมองจาก“กลมปรด” ในการเลอกตงทจะมาถงในปลายเดอนกมภาพนธ 2500 เพอครองเสยงขางมากในสภาผแทนราษฎรใหมชยเหนอกวาพรรคประชาธปตยทไดรบการสนบสนนจากสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ทงน ในขณะนน กระแสความนยมของสถาบนกษตรยในชนบทไดขยายตวเพมขนมากจากการททรงออกไปเยยมประชาชนตามแผนสงครามจตวทยาของสหรฐฯทาใหอานาจของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”มเพมขนจนสามารถทาทายอานาจของรฐบาลอกครง ในรายงานสถานทตรายงานวา ทงจอมพล ป.และพล ต.อ.เผามความไมนยมสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” สาหรบพล ต.อ.เผานน เขามนใจในการถอไพทเหนอกวาสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” เนองจากเขาม “ปรดเปนอาวธทใชในการตอตานกลมรอยลลสต” 22 รายงานฉบบนวเคราะหวา ปญหาความขดแยงทางการเมองระหวางรฐบาลจอมพล ป.กบ“กลมรอยลลสต”นน มความเปนไปไดทจอมพล ป. และพล ต.อ.เผาอาจมแผนรวมมอเตรยมการรางรฐธรรมนญใหมเพอยกเลกสถาบนกษตรย ดวยเหตน ปรดจงไดรบการรบรองความปลอดภยจากรฐบาลในการเดนกลบไทย ความรวมมอระหวางจอมพล ป.และ พล ต.อ.เผาในการตอตาน“กลมรอยลลสต”นน เดลเมล ฉบบเดอนธนวาคม 2499 ไดพาดหวขาวการปราศยหาเสยงของพล ต.อ.เผาทเกดขนครงหนงในชวงนนวา“เผาเปดหาเสยง ประกาศตวขบไลพวกขนนาง”23

นบตงแตสหรฐฯหนมาใหความสาคญกบสงครามจตวทยาในไทยดวยการสนบสนนใหสถาบนกษตรยมความสาคญเพอการตอตานคอมมวนสต ทาใหสหรฐฯไมเหนดวยกบแผนการสาธารณรฐของจอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผา ศรยานนท กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯเหนวา สถาบนกษตรยเปนปจจยทาคญในการสรางเสถยรภาพทางการเมองไทยตามความตอง การของสหรฐฯ และหากมการลมเลกสถาบนกษตรยแลว สหรฐฯเหนวา การเมองไทยอาจจะเดนไปสภาวะยงเหยงทาใหคอมมวนสตเขาแทรกแซงได24 นอกจากน ความพยายามมไมตรกบจนและการพยายามนาปรด พนมยงคกลบไทยของรฐบาลจอมพล ป.ทสหรฐฯไมตองการนไดสรางความไมพอใจใหกบดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ เปนอยางยง เนอง จาก เขาเชอวา จนอยเบองหลงในการสนบสนนใหปรดเดนทางกลบไทย25

22 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3912, Bushner to Young, 19

September 1956.ขอความดงกลาวมวา “Pridi is my weapon against the Royalist” 23 เดลเมล, 3 ธนวาคม 2499. 24 Ibid. 25 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Dulles to Bangkok, 18 October

1956.

203

8.2 พนธมตรทางการเมองระหวางรฐบาลจอมพล ป.และกลมตารวจกบ “กลมปรด”

เมอจอมพล ป. พบลสงคราม ในฐานะนายกรฐมนตรและพล ต.อ.เผา ศรยานนทแกนนากลมตารวจตดสนใจดง “กลมปรด”กลบมาเปนพนธมตรเพอตอตาน“กลมรอยลลสต”มความคบหนาจากการท ร.ต.อ.เฉยบ ชยสงค และชม แสงเงนซงตดตามปรด พนมยงคออกไปจนหลง“กบฎวงหลวง”ไดเปนตวแทนปรดกลบเขามาไทยเมอ 10 เมษายน 2499 โดย พล ต.อ.เผา ศรยานนทในฐานะอธบดกรมตารวจเปนผอนญาตใหพวกเขากลบเขาไทยได 26 ตอมา ร.ต.อ.เฉยบใหสมภาษณวา การกลบมาของเขาตองการนาขาวจากปรดมาถงจอมพล ป. โดยจอมพล ป. ใหสมภาษณในประเดนดงกลาววา เขาไดรบจดหมายขนาดยาวจากปรด และไดมอบจดหมายนใหแกพล ต.อ.เผาแลวสาระสาคญของจดหมายจากปรด คอ ปรดปฏเสธความเกยวของกบคดสวรรคต และหวงวารฐบาลจะนรโทษกรรมใหกบนกโทษทางการเมองทงหมดรวมทงทหลบหนออกนอกประเทศเพอฉลอง 25 พทธศตวรรษ 27

การกลบมาของร.ต.อ.เฉยบ ชยสงค ตวแทนของปรด พนมยงคนน สหรฐฯเหนวา มความเปนไปไดทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบปรด พนมยงคอาจจะมขอตกลงลบระหวางกน เนองจาก หลงจากร.ต.อ.เฉยบกลบไทยไดไมนานหลง กรมตารวจกแจงวาไมมหลกฐานเพยงพอในการฟองรองเขาในฐานรวมกอการ“กบฎวงหลวง” อกทงจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดเคยสงตวแทนไปตดตอกบปรดทจนหลายครง ทงน พล ต.อ.เผาไดเคยกลาวเปนการสวนตวกบเจาหนาทสถานทตสหรฐฯครงหนงวา รฐบาลจอมพล ป.จะไมฟองปรดในขอหาทเกยวของกบการสวรรคต28 การสรางพนธมตรทางการเมองระหวางพล ต.อ.เผา ศรยานนทกบ“กลมปรด” ไดปรากฎชดเจนขนในปลายป 2499 โดยพล ต.อ.เผาใหการสนบสนนทางการเงนแก “กลมปรด” เชน การใหความชวยเหลอแกพรรคเสรประชาธปไตยของจารบตร เรองสวรรณ พรรคชาตนยมของแชม พรหมยงค ตอมา แชมไดใหสมภาณวา เขาไดเจรจากบพล ต.อ.เผาแลววา เขามเงอนไขกอนทจะสมครเขาเปนสมาชกพรรคเสรมนงคศลาซงเปนพรรครฐบาลวา เขาตองการนาปรด พนมยงคกลบ

26 หจช.กต. 81.16/1 นายเฉยบ ชยสงค และนายชม แสงเงน ขอกลบประเทศไทย(2498-2499). เฉยบ

ไดทาเรองขอกลบเขาไทยตงแต 10 พฤศจกายน 2498 และสามารถกลบถงเมอ 10 เมษายน 2499 27 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, 7

December 1956 . 28 “Memorandum From the Deputy Director of the Office of southeast Asia Affaire(Kocher)

to the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Robertson), 2 January 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p.911.

204

มาไทย โดยพล ต.อ.เผาไดยอมรบขอเสนอจากแชม สถานทตสหรฐฯวเคราะหวา สาเหตท รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตองการการสนบสนนทางการเมองจาก“กลมปรด” เนองจาก รฐบาลตองการมเสยงสนบสนนในสภาผแทนฯมากพอในการมทจะ แกไขรฐธรรมนญหลงการเลอกตงเพอสรางความเปนประชาธปไตยใหมากยงขน เชน การยกเลกสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภท 2 และการใหกาหนดมการเลอกตงนายกรฐมนตรโดยตรง เพอเปนการตอตานอานาจของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” และการพยายามสถาปนาสาธารณรฐ สถานทตฯเหนวา ความรวมมอระหวางจอมพล ป.และพล ต.อ.เผาในการนาปรดกลบจากจน มาเพอรอฟนคดการสวรรคตเปนเครองมอในการลมสถาบนกษตรย หากแผนการณนสาเรจจะเปนการเปลยน แปลงโครงสรางอานาจทางการเมองใหมในไทย29

ความขดแยงทางการเมองระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบ“กลมรอยลลสต” มมาอยางตอเนอง อกทง พวกไดเคยรวมมอกบกลมอนๆเพอโคนลมรฐบาลดวย ทาใหจอมพล ป .ไดเคยเผยความในใจกบเจาหนาทสถานทตสหรฐฯหลายครงวา เขาไมพอใจ“กลมรอยลลสต” อยางมาก เขาตองการ“แกเผด”(retaliation)ดวยการอนญาตใหปรด พนมยงคกลบมาไทยเพอฟนฟคดสวรรคตขนใหม สถานทตฯเหนวา หากแผนการนสาเรจ จอมพล ป.จะเปนประมขของรฐ สวนตาแหนงนายกรฐมนตรจะมาจากการเลอกตงทางตรง“กลมปรด”และ“กลมรอยลลสต” จะตอ สกน โดยมจอมพล ป. เปนผรกษาเสถยรภาพทางการเมอง สถานทตฯเหนวา แผนการดง กลาวจะทามผลกระทบตอเสถยรภาพทางการเมองของไทย30

แมวา รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามและ “กลมปรด” จะรวมมอกนนาปรด พนมยงคกลบมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตและแกเผด “กลมรอยลลสต”จะเกดประโยชนทางการเมองกบจอมพล ป. พล ต.อ.เผา ศรยานนทและ“กลมนายปรด”กตาม แตสหรฐฯเหนวา การกลบมาไทยของปรดไมเปนประโยชนตอการดาเนนนโยบายตางประเทศของสหรฐฯในอนาคตอนใกล จงแจงตอพจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯวา สหรฐฯแสดงกงวลตอการกลบมาของปรดนนจะสรางอปสรรคในการใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจและการทหารของสหรฐฯแกไทย และขอใหพจน

29 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, 7

December 1956.; สารเสร, 10 ธนวาคม 2499.; “Memorandum From the Deputy Director of the Office of southeast Asia Affaire(Kocher) to the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Robertson) , 2 January 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 911.

30 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3908, Magill to Secretary of State, 7 December 1956. รายงานฉบบนไดรบการชมชมจากดลเลสวาเปนการวเคราะหทใหภาพ “สมจรง” เปนการวเคราะหอยางระมดระวงทมคณภาพ(NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Dulles to Bangkok, 15 January 1957).

205

แจงความกงวลนแกจอมพล ป.วา “นายกรฐมนตรของไทยจะตองไมเปนปรปกษกบปฏกรยาสหรฐฯ[ทสหรฐฯไมตองการใหปรด พนมยงคกลบมาไทย]ดวยการดาเนนการ[ทนายกรฐมนตรไทย]จะกชอเสยงใหปรด” 31 ไมกวนหลงจากทจอมพล ป. ไดรบทราบสญญาณเตอนจากวอชงตน ด.ซ. เขาไดปฏเสธกบบชอป ทตสหรฐฯวา ขาวลอทรฐบาลจะเชญปรดกลบมาไทยนนไมมมล 32

อยางไรกตาม แผนการกลบมาไทยของปรด พนมยงคยงคงคบหนาตอไป ตนป 2500 ในบนทกตดตอภายในของกระทรวงการตางประเทศ ทวอชงตน ด.ซ. รายงานวา มความเปนไปไดทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจะอนญาตใหปรดเดนทางกลบไทยโดยเขาจะไดรบการปลด ปลอยใหเปนอสระ รายงานฉบบดงกลาววเคราะหวา ปญหาการเมองภายในของไทยมความเชอมโยงกบการเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของไทย สหรฐฯเหนวา ปรดเปนตวแทนของจนทจะสงเสรมกจกรรมของคอมมวนสตในไทยอก และหากสหรฐฯยอมใหรฐบาลจอมพล ป.นาปรดกลบมาไดจะเปนแรงกระเพอมทาใหไทยปรบนโยบายตางประเทศหนไปสจน ดงนน สหรฐฯจา ตองตอบโตการกระทาของรฐบาลไทย33 ความคบหนาของการเดนทางกลบมาไทยของปรดไดกลายเปนประเดนตอสทางการเมองของไทยกอนการเลอกตงทกาลงจะเกดขนในปลายเดอนกมภาพนธ 2500 ทาให“กลมรอยลลสต” มความตระหนกตกใจมาก และทาใหพรรคประชา ธปตยใชประเดนดงกลาวตอตานรฐบาลอยางหนกเพอยบยงแผนการดงกลาวของรฐบาล34

ความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ทาใหเกดการกอตวของพนธมตรทนาตนเตนระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามและ“กลมปรด” เพอนาปรด พนมยงคกลบมาเพอรอฟนคดสวรรคตขนมาใหม35 ไมแตเพยงการแสวงหาการสนบสนนจาก“กลมปรด” เทานน แตจอมพล ป.ไดพยายามแสวงหาการสนบสนนจากนกศกษาฝายซายในมหาวทยาลยธรรมศาสตรดวยการกลาวปราศยตอนกศกษาดวยการชนโยบายรฐบาลอนโนมเอยงไปในทางสงคมนยมเมอตนเดอนกมภาพนธ 2500กอนการเลอกตงจะเกดขนไมนาน เขาเรยกรองใหนกศกษาเขามามสวนรวมทางการเมองในการรกษาระบอบประชาธปไตย และรกษา

31 “Memorandum From the Deputy Director of the Office of southeast Asia Affaire(Kocher) to the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Robertson) ,January 2 ,1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 912.

32 “the Embassy in Thailand(Bishop) to the Department of State, January 8 , 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 911.

33 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Kocher to Robertson, Courses of Action in anticipation of possible return to Thailand of Pridi Phanomyong, 2 January 1957.

34 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State, 8 January 1957.

35 NA, FO 371/129610, Chancery to Foreign Office, 12 January 1957.

206

หลกวชาและหลกเหตผลเปนสาคญ มใชการโจมตรฐบาลอยางปราศจากหลกวชาและไรเหตผลเฉกเชน พรรคประชาธปตยไดกระทา เขาไดกลาวสนบสนนใหเลกพระราชบญญตการกระทาอนเปนคอมมวนสต และกลาวแกนกศกษาถงอนาคตทางการเมองของไทยวา “เราไมควรไปถงขนคอมมวนสต หากไปในรปสงคมนยมกพอ”36 ตอมา จอมพล ป.ไดมอบเงนจานวน 300,000 บาทผานสงข พธโนทย คนสนทของจอมพล ป.เพอสนบสนนการจดพมพวารสารของนกศกษาทชอ นตศาสตรรบศตวรรษใหม 37

ในขณะท การตอสทางการเมองของไทยนนไดทวความเขมขนมากขนทาใหสหรฐฯไดเฝาจบการการตอสอยางใกลชด ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สงการใหสถานทตสหรฐฯในไทย รายงานความเคลอนไหวของกลมการเมองในไทยใหมากขน โดยเฉพาะ“กลมปรด” กลมทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมตารวจของพล ต.อ.เผา ศรยานนทซงเปนกลมภาย ในคณะรฐประหาร กบสถาบนกษตรยกบ“กลมรอยลลสต”38 สถานทตองกฤษรายงานวา “กลมรอยลลสต” และควง อภยวงศไมตองการใหจอมพลป.พบลสงครามและพล ต.อ.เผาสามารถบรรลแผนการนาปรด พนมยงคกลบจากจนมาไทยเพอฟนฟคดสวรรคตอกครง39

8.3 การเลอกตงและการทาลายการเลอกตง 2500 ของ “กลมรอยลลสต” และกลมทหาร

นบตงแตรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามสงผแทนฯเขาประชมกลมประเทศไมฝกไฝฝาย

ใดทบนดง อนโดนเซย ตลอดจนการพยายามเปดไมตรและการเปดการคากบจน ซงสะทอนใหเหนวารฐบาลกาลงพยายามถอยหางออกจากสหรฐฯ ผนวกกบการแขงขนทางการเมองในชวงแหงการหาเสยงเลอกตงทไดเรมตนขนสงผลใหเกดกระแสการเรยกรองใหไทยมนโยบายทเปนกลางและกระแสโจมตสหรฐฯมากขนในสงคมไทยทาใหความสมพนธไทยและสหรฐฯเรมเสอมทรามลง แตรฐบาลกยงไมมแนวทางทจะปรบปรงความสมพนธระหวางกนอยางจรงจง ในขณะทเสยงวพากษวจารณสหรฐฯบนหนาหนงสอพมพไทยไดสรางมตมหาชนทไมพอใจสหรฐฯมากขน

36 จอมพล ป. พบลสงคราม, “คาปราศรย เรอง แนวนโยบายของรฐบาล 4 กมภาพนธ 2500 ณ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร,” ใน สร เปรมจตต, ประวตศาสตรไทยในระบอบประชาธปไตย 30 ป,(พระนคร: เกษมบรรณากจ, 2505), หนา 466-476.; สยามรฐ, 6 กมภาพนธ 2500.

37 Kasian Tejapira, Commodifying Marxism: The Formation of Modern Thai Radical Culture, 1927-1958,(Kyoto: Kyoto University Press, 2001), p. 135.

38 NARA, RG 59 Central Decimal File 1950-1954 box 3908, Dulles to Bangkok, Political reporting from Thailand, 24 January 1957.

39 NA, FO 371/129610, Nai Pridi and his Followers, 27 March 1957.

207

เรอยๆ 40 เมอการเลอกตงในเดอนกมภาพนธ 2500ใกลจะมาถง การรณรงคหาเสยงดวยการโจมตสหรฐฯไดทวความรนแรงมากขนอก นวยอรค ไทมส (New York Times) ไดรายงานขาวสถาน การณการเมองไทยขณะนนวา พรรคการเมองฝายซายไดรวมกนประนามสหรฐฯวา สหรฐฯเปนจกรวรรดนยมทาใหคนไทยกลายลงเปนทาส 41 อกทง หนงสอพมพฝายซายวจารณวา ความชวยเหลอของสหรฐฯเปนการทาใหไทยเปนหนกระบอก ทาใหคนรวยมงคงยงขนแตทาใหคนจนยงจนลง และวจารณตอไปวา ความชวยเหลอของสหรฐฯเปนไปเพอการสบทรพยากร การลางสมอง ดงนน ความชวยเหลอจากสหรฐฯ คอ การแทรกแซงกจการภายใน และขดขวางความ สมพนธไทยกบจน 42

หลงการเลอกตงในปลายเดอนกมภาพนธ 2500 สถานทตองกฤษประเมนวา ความนยมของพล ต.อ.เผา ศรยานนทเรมเสอมลงอยางมากและยากทฟนฟความนยมใหกลบมาดงเดม และ รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเรมปรบเปลยนนโยบายตางประเทศทมตอสหรฐฯและจนเพอใหมผลตอการเลอกตงในไทย 43 อยางไรกตาม การเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของไทยตอจน ทาใหสหรฐฯไมพอใจ เพราะเหนวา ไทยเรมหนเหออกจากสหรฐฯ และสหรฐฯตอง การยบยงไทยมใหเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศมากไปกวาน 44

ผลการเลอกตงในวนท 26 กมภาพนธ 2500 ปรากฎวา พรรคเสรมนงคศลาซงเปนพรรครฐบาล ไดรบการเลอกตงถง 82 คนจาก 160 คน สวนพรรคฝายคาน เชน พรรคประชาธปตย ไดเพยง 28 คน พรรคฝายซาย เชน พรรคเสรประชาธปไตย พรรคเศรษฐกร พรรคอสระ และพรรคขบวนการไฮดปารค ไดรบเลอกจานวน 23 คน 45 อยางไรกตามหลงการเลอกตง หนงสอพมพขณะนนไดรายงานความยงเหยงและการทจรตในการเลอกตงของรฐบาลหลายรปแบบ เชน การ

40 NA, FO 371/112261, Gage to Selwyn Lloyd, Thailand: Annual Review for 1956, 11

February 1957. 41 New York Times, 29 January 1957. 42 NARA, RG 84 General Record, Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 112, USIS

Bangkok to USIA Washington, The Press in Thailand, 13 February 1957. 43 NA, FO 371/112261, Gage to Selwyn Lloyd , Thailand: Annual Review for 1956, 11

February 1957. 44 หจช.(3) สร. 0201.45/55 รกษ ปนยารชน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง

เลขาธการคณะรฐมนตรฝายการเมอง 25 มกราคม 2500, อางถงใน สรอยมกข ยงชยยะกมล, “นโยบายตางประเทศไทยของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตอสาธารณรฐประชาชนจน(1948 - 1957),” หนา 72-73.

45 Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 913.

208

ทจรตการเลอกตงดวยใช “ไพไฟ” และใช “พลรม”* ขมขและเวยนการลงคะแนนเสยงในการเลอกตง ซงทาใหรฐบาลและการเลอกตงครงนสญเสยความชอบธรรมในสายตาสาธารณชนมาก46 อยางไรกตาม การทจรตในการเลอกตงทเกดขนหาไดเกดจากรฐบาลแตเพยงฝายเดยว โดยแกนนานกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรและนกหนงสอพมพขณะนนบนทกวา พรรคประชาธปตยไดรวมทจรตในการเลอกตงดวยเชนกนโดยใชยทธวธการ“ยอนรอยเอาแบบเดยวกน” ดวยการสงสมาชกพรรคประชาธปตยสวมรอยตดแหนบตราไกเลยนแบบพรรคเสรมนงคศลาทาการทจรตดวยในการเลอกตงใหขยายตวออกสวงกวางเพอทาใหการเลอกตงครงนนเปนโมฆะ 47

ในเดอนมนาคม 2500 หลงการเลอกตงสนสดลง พล ต.อ.เผา ศรยานนทถกโจมตจาก“กลมรอยลลสต” จอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมปญญาชนฝายซายททางานในหนงสอพมพไดรวมมอกนสรางกระแสโจมตพล ต.อ.เผาอยางหนก สถานทตองกฤษรายงานความเคลอนไหวของพล ต.อ.เผาวา เขาไดเจรจาออนวอนใหสหภาพแรงงานทเปนฝายซายสนบสนนเขาเพอทาลายความนยมของจอมพลสฤษด48 ทงน จอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผาเคยใหการสนบ สนนความเคลอนไหวและสวสดการใหกบสหภาพแรงานและกลมแรงงานตางๆซงเปนแนวรวมหนงของพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย49 การเจรจาดงกลาวของพล ต.อ.เผาอาจทาผานสงข พธโนทย คนสนทของจอมพล ป. กบสมาชกพรรคคอมมวนสตทปฏบตงานในสหภาพแรงงานและกลมแรงงานตางๆทใหการสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. เนองจาก รฐบาลไดออกพระราชบญญตแรงงาน การสนนสนนใหมวนแรงงานและการใหสวสดการแกคนยากจนและกรรมกรไทย 50

*

“ไพไฟ” หมายถง การใชบตรเลอกตงปลอม สวน “พลรม” หมายถง กลมบคคลทเวยนลงคะแนนใหกบพรรคเสรมนงคศลาดวย“ไพไฟ”หรอบตรเลอกตงปลอมหลายครง

46 พมพไทย, 27 กมภาพนธ 2500. 47 หอจดหมายเหตมหาวทยาลยธรรมศาสตร, โครงการประวตศาสตรบอกเลาถนนราชดาเนน,

สมภาษณ สวทย เผดมชต, อดตประธานนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร(2499-2500)และนกขาวของหนงสอพมพสยามนกรในขณะนน, 3 มกราคม 2544.

48 NA, FO 371/136020, Whittington to Foreign Office, 20 March 1958.; สมศกด เจยมธรสกล, ประวตศาสตรทเพงสราง,(กรงเทพฯ: สานกพมพ 6 ตลาราลก, 2544), หนา 36-41.

49 สงศต พรยะรงสรรค, ประวตการตอสของกรรมกรไทย,(กรงเทพฯ: สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529), หนา 198-223.

50 โปรดด [Online]หวขอ ถามตอบพายพ วนาสวรรณ หวขอจอมพล ป.กบนายกทกษณ 31 สงหาคม 2548 ใน www.manager.co.th/Politics/PoliticsQAQuestion.asp?QAID=5246(เขาถง 11 กนยายน 2552)ใหขอมลวา ผแทนของพรรคคอมมวนสตทปฏบตงานในสหภาพแรงานทประชมกบพล ต.อ.เผา ศรยานนท คอ ประสทธ เทยนศร สน กจจานง อยางไรกตาม สมศกด เจยมธรสกล, ประวตศาสตรทเพงสราง, หนา 39. ให

209

ในชวงเวลาเดยวกนนนเอง “กลมรอยลลสต” กไดเรมตนแผนการทาลายการเลอกตงโดย ม.ร.ว.เสนย ปราโมช แกนนาของ“กลมรอยลลสต” และสมาชกคนสาคญของพรรคประชาธปตย ไดยนฟองตอศาลเพอทาใหการเลอกตงครงนเปนโมฆะ51สถานทตสหรฐฯเหนวา ความเคลอนไหวในการตอตานและการพยายามทาใหการเลอกตงครงนเปนโมฆะนเปนความรวมมอกนระหวาง“กลมรอยลลสต” พรรคประชาธปตยและจอมพล สฤษด ธนะรชต52 ความไมพอใจของประชาชนไดเพมขน แมรฐบาลพยายามกอบกสถานการณความยงเหยงดงกลาว ในกลางดกของคน 1 มนาคม 2500 หลกฐานจากเอกสารของไทยหลายชนและเอกสารจากสหรฐฯรายงานวา จอมพล ป. พบลสงครามเรยกประชมนายทหารจาก 3 เหลาทพและตารวจ เพอในการประชมวางแผนการประกาศภาวะฉกเฉน พล ต.อ.เผา ศรยานนทเสนอใหมการเสนอใหจบกลมทอยเบองหลงการความวนวายทางการเมอง เชน พระมหากษตรย รฐมนตร และนกการเมองบางคน เชน ควง อภยวงศ แกนนาของ“กลมรอยลลสต”แตจอมพลสฤษด ไดคดคานขอเสนอการจบบคคลตางๆท พล ต.อ.เผา เสนอ53 ตอมาในวนรงขน(2 มนาคม )รฐบาลตดสนใจประกาศภาวะฉกเฉนทาใหจอมพลสฤษดมอานาจสงสดในการรกษาความสงบเรยบรอย 54

ทนท ทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามประกาศภาวะฉกเฉน กระแสความไมพอใจในการเลอกตงและการประกาศภาวะฉกเฉนไดปรากฎขนภายในจฬาลงกรณมหาวทยาลยแรกทสด โดยนสตของคณะรฐศาสตรเปนแกนนาในการคดคานผลการเลอกตง พวกเขาประทวงดวยการ

ขอมลวา สวทย เนยมสา แกนนาคนสาคญในกลมแรงงานมความสนทสนมกบสงข พธโนทย คนสนทจอมพล ป. พบลสงครามดวยเชนกน

51 สยามนกร, 2 มนาคม 2500.; สยามนกร, 4 มนาคม 2500 หนงสอพมพไดรายงานการประชมระหวางควง อภยวงศ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชและพรรคประชาธปตยมมตวา ใหฟองการเลอกตงครงนใหเปนโมฆะ โดยมทนายความจาก“กลมรอยลลสต” คอ พระยาอรรถการยนพนธ พระยาปรดนฤเบศร เสงยม วฒวย และกลมทนายความ อกจานวน 20 คนเขารวมดาเนนการ

52 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State, 2 March 1957 .

53 หจช.สบ. 9.2.3/14 เลม 5 .; ไทยใหม, 2 มนาคม 2500.; สยามรฐ, 2 มนาคม 2500.; และโปรดด รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ(ครงแรก)และสมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2500,(พระนคร: โรงพมพรวมมตรไทย, 2506), หนา 1032-1033. พล.จ.วลลพ โรจนวสทธไดรายงานเรองดงกลาวกบสหรฐฯวา พล ต.อ.เผา ศรยานนทเคยสงใหจบกมพระมหากษตรย (NARA , RG 59 General Records of Department of State , Entry Thailand 1955-1959 Box 3909 , Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut , Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957).

54 ราชกจจานเบกษา, 74, 22 (ฉบบพเศษ 2 มนาคม 2500): 2-3.

210

ลดธงชาตลงครงเสาเพอเปนการประทวงรฐบาล 55 ตอมา เมอจอมพลสฤษด ธนะรชตในฐานะผรกษาความสงบเรยบรอยทราบขาวการชมนมทจฬาลงกรณมหาวทยาลย เขาไดเดนทางไปพบกลมนสต พรอมกลาวใหการสนบสนนการประทวงวา การเลอกตงนเปน“การเลอกตงสกปรก สกปรกดวยกนทงนน ” เมอนสตไดตะโกนถามเขาวา เมอการเลอกตงสกปรกแลวควรจะทาอยาง ไร เขาตอบวา “ไมใชหนาทผมจะจดการ ถาผมจะจดการกตองรฐประหารหรอปฏวตลางใหหมดเลย มนจะแยกนใหญ หรอคณจะใหผมทา” กลมนสตไดรองตะโกนวา “เอาเลย เอาเลย” และถามเขาวา นสตจะเดนขบวนประทวงรฐบาลไดหรอไม เขาตอบกลบวา“นสตจะเดนขบวนกไดไมผด” นสตคนหนงเรยกรองใหจอมพลสฤษดคมกนการเดนขบวน แตจอมพลสฤษดกลาวตอบวา “ตามใจคณ คณจะเดนกนไปเดยวนกได แตผมไมขอเดนกบคณ แตจะรบรองความปลอดภยให และถาคณจะไปทางไหนกบอกดวย ผมจะใหทหารหลบไปอกทาง” จากนน ขบวนของนสตนบพนคนไดเดนออกจากจฬาลงกรณฯ ไปยงสนามหลวง56 ตอมา ในเวลาบายของวนเดยวกนทบรเวณสนามหลวง มนกศกษาจากหลายมหาวทยาลยรวมทงประชาชนไดเขารวมการประทวงกบนสตจฬาลงกรณฯ ขบวนการชมนมไดเคลอนไปวางพวงหรดไวอาลยตอประชาธปไตยทอนสาวรยประชาธปไตย จากนน นสตจฬาลงกรณฯไดนาขบวนนสตนกศกษาและประชาชนเขาพบควง อภยวงศ แกนนาของ“กลมรอยลลสต” และหวหนาพรรคประชาธปตยเพอรวมการตอสกบรฐบาล57 เมอความรวมมอทใกลชดและการเตรยมแผนการอยางเปนระบบของ“กลมรอยลลสต” และจอมพลสฤษด ไดเรมตนขน ควงไดประกาศวา “จากนไปทกสงขนอยกบสฤษด” 58

ทงน สถานทตสหรฐฯและองกฤษไดตงขอสงเกตทตรงกนวา เหตใด สถานการณการประกาศฉกเฉนทาให จอมพลสฤษด ธนะรชตในฐานะผบญชาการทหารบกและผรกษาความสงบ

55 หอจดหมายเหตมหาวทยาลยธรรมศาสตร, โครงการประวตศาสตรบอกเลาถนนราชดาเนน,

สมภาษณ สวทย เผดมชต, อดตประธานนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร(2499-2500)และนกขาวของหนงสอพมพสยามนกรในขณะนน, 3 มกราคม 2544. ในขณะนนมหาวทยาลยธรรมศาสตรอยในระหวางการหยดการบรรยายเพอเตรยมการสอบปลายภาค ตอมานกศกษาจากหลายมหาวทยาลยไดเขารวมในภายหลง; ไทรายวน, 3 มนาคม 2500.; สวาง ลานเหลอ, 37 ปแหงการปฏวต, (กรงเทพฯ: นตยสารพระเพลง-อาชญา กรรม, 2512), หนา 464.; หาสบปรวมใจรกรฐศาสตรเพอชาตไทย,(กรงเทพฯ: คณะกรรมการจดงานกงศตวรรษรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541), หนา 36 .

56 สารเสร, 3 มนาคม 2500. จอมพลสฤษด ธนะรชตเปนคนทมทกษะในการพดด มศลปการหวานลอม (อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพจอมพลสฤษด ธนะรชต ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 17 มนาคม 2507,[พระนคร: โรงพมพสานกนายกรฐมนตร, 2507],หนา 26). 57 พมพไทย, 2 มนาคม 2500.

58 NARA, CIA Records search Tool (CREST), Current Intelligence Bulletin ,CIA-RDP79T00975A00300100001-6, 3 May 1957,“ The situation in Bangkok”.

211

เรยบรอยมอานาจในการปราบปรามการชมนมทางการเมอง แตปรากฎวา เขากลบไมดาเนนการตามกฎหมายทใหเขารกษาความสงบ แตเขากลบใหการสนบสนนการชมนมทางการเมองททาใหรฐบาลสญเสยความชอบธรรม ในขณะท ภาพลกษณของเขามความโดดเดนมากยงขนในสายตาของนสตนกศกษาและประชาชนทนท ตรงขามกบพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดตกเปนเปาของการโจมตอยางมากจากหนงสอพมพและการปราศย ไฮดปารค59 นอกจากน เหตการณดงกลาวทาใหกลมฝายซายเหนวา จอมพลสฤษดกลายเปนศนยกลางของสญลกษณในการตอตานรฐบาลและสหรฐฯ ทาใหจอมพลสฤษดไดรบการตอบรบจากปญญาชน นกหนงสอพมพและนสตนกศกษาฝายซายมาก จากเหตการณดงกลาวนทาใหจอมพลสฤษดกลายเปน“อศวนมาขาวของประชาชน”60

ควรบนทกดวยวา “กลมรอยลลสต”บางคนไดเขาไปมบทบาทในการสอนในระดบมหาวทยาลยมผลทาใหพวกเขาสามารถจดตงองคกรเพอเปนฐานการเมองของพวกเขาภายในมหาวทยาลยไดอยางไมยากนก เชน ม.ร.ว.เสนย ปราโมชเปนอาจารยพเศษสอนกฎหมายในคณะรฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยและคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรในชวงปลายทศวรรษ 250061 และทมหาวทยาธรรมศาสตร ม.ร.ว.เสนยไดเคยพยายามจดตงกลมนกศกษานตศาสตรทมหวอนรกษนยมเปนฐานทางการเมองใหกบ“กลมรอยลลสต”62 สาหรบเบองหลงของการประทวงของนสตทจฬาลงกรณมหาวทยาลยนน สถานทตสหรฐฯรายงานวา ม.ร.ว.เสนยและพระยาอรรถการยนพนธอยเบองหลงการประทวงของนสตทจฬาลงกรณฯ63 หลงความวนวายภายจากการประทวงของนสตนกศกษาและประชาชนหลงการประกาศภาวะฉกเฉน

59 NARA, RG 84 General Records, Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 106, Bishop to

Secretary of State, 3 March 1957.; NA, FO 371/129610, Gage to Foreign Office, 3 March 1957.; หนงสอพมพของจอมพลสฤษด ธนะรชตมสวนสาคญในการลดความนาเชอถอของพล ต.อ.เผา ศรยานนท(NA, FO 371/129610, Adam to Selwyn Lloyd, 6 March 1957).; James Ockey, “Civil Society and Street Politics in Historical Perspective,” in Reforming Thai Politics, ed. Duncan McCargo(Copenhagen: Nodic Institution of Asian Studies: 2002), pp.107-123.

60 สมบรณ วรพงษ , ยดรฐบาล รฐประหาร 16 กนยา ลมรฐบาลพบล,(พระนคร: เจรญธรรม, 2500), หนา 208-213. ; เฉลม มลลา, “รฐประหาร พ.ศ. 2500 ในประเทศไทย,” (วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต แผนกวชาประวตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2518), หนา 115-118.

61 ม.ร.ว.เสนย ปราโมช, ชวลขต,(กรงเทพฯ: ทพยวด ปราโมช, 2543), หนา 104. 62 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา

373-374. 63 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State, 2

March 1957 .

212

นน สถานทตองกฤษไดรายงานวา มความรวมมอกนอยางลบๆระหวาง “กลมรอยลลสต” และจอมพลสฤษด ธนะรชตในการเคลอนไหวโคนลมรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม64

สาหรบ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชแกนนาของ“กลมรอยลลสต” ผมสยามรฐเปนกระบอก เสยง เขาไดเขยนบทความโจมตและทาลายความชอบธรรมของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามใหเกดกบประชาชนอยางสมาเสมอนน ตอมา สยามรฐ ฉบบ 12 มนาคม 2500 ใน“คอลมอนธ พาล“ ไดเขาไดเขยนบทวจารณถง การทบชอป ทตสหรฐฯไดแจงกบจอมพล ป. พบลสงครามวา การเลอกตงในสหรฐฯ ทชคาโก ในสหรฐฯ กมการแยงหบบตรลงคะแนนเหมอนกบทเกดในไทย เขาไดเขยนวา “มนชางสอนกนดจรงวะ เพราะคบกยมะรกนยงงนเองถงไดมาเสยคน มชอเสยงทไมเรยบรอย เอาเมอตอนแกจะเขาโลง- บ.ก.หนาใหม”65 ตอมา ตารวจไดจบม.ร.ว.คกฤทธ เมอ 2 เมษายน 2500 ฐานละเมดกฎหมายอาญา มาตรา 134 ในขอหาหมนทต66

แม บชอป ทตสหรฐฯจะปฏเสธความเกยวของกบการแจงความจบม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช แกนนาของ“กลมรอยลลสต”กตาม แตผทแจงความใหตารวจดาเนนคดกบม.ร.ว.คกฤทธ คอ เจาหนาทสถานทตสหรฐฯ 67 การจบกม ม.ร.ว.ศกฤทธ ของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดสรางความไมพอใจใหกบ“กลมรอยลลสต”มาก ม.ร.ว.เสนย ปราโมช แกนนาคนหนงของ “กลมรอยลลสต”และพชายของม.ร.ว.คกฤทธไดวจารณ รฐบาลวาทาตวเหมอนเปนเมองขนของสหรฐฯ และเขาตาหนบทบาทของบชอปวาเปนแทรกแซงกจการภายในของไทย 68 ตอมา จอมพล ป.ได

64 NA, FO 371/129610, Adam to Selwyn Lloyd, 6 March 1957. 65 สยามรฐ, 6 เมษายน 2500 66 หจช.(2)กต. 14.3/89 กลอง 9 การดาเนนคดเกยวกบบทความทตพมพในหนงสอพมพทมการกลาว

รายนายบชอป เอกอคราชทตสหรฐอเมรกาประจาไทย(4 เมษายน–19 มถนายน 2500). ตารวจสงฟองม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชเมอ 5 เมษายน ในความผดตามประมวลกฎหมายอาญาฐานหมนประมาททต ตามมาตรา 134 ตามประมวลกฎหมายอาญา เมอมการพจารณาคดทศาลแขวงพระนครเหนอ ศาลตดสนใหเขามความผดในขอหาหมนประมาท ลงโทษจาคก 1 เดอน ปรบ 500 บาท แมตอมา ตารวจไดอธรณคดตอศาล จากนนศาลไดใหยกโทษจาคกและปรบเปนเงนเขาเพยงอยางเดยว แตเขาไมยอมรบแตตองการสคดตอไปในชนฎกา(สยามรฐ, 24 มถนายน 2500.; สยามรฐ, 1 ธนวาคม 2500).ภายหลงการรฐประหาร 2500 “คณะปฏวต”สงการใหตารวจและอยการยตการดาเนนคดกบเขา

67 สยามนกร, 4 เมษายน 2500.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bangkok to Secretary of State, 3 April 1957.; U. Alexis Johnson, The Right Hand of Power,(New Jersey: Prentice-Hall, 1984), pp. 266-267.

68 สยามนกร, 4 เมษายน 2500.

213

วจารณสยามรฐวาเปนกระบอกเสยงใหกบพรรคประชาธปตย และม.ร.ว.คกฤทธ มบทบาทในการเขยนบทความปลกเราใหนสตนกศกษาเดนขบวนประทวงและบกมาททาเนยบรฐบาล69

8.4 การกลบมาของปรด พนมยงคกบความตนตระหนกของ “กลมรอยลลสต”และความวตกของสหรฐฯ

หลงจากทรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามพยายามมนโยบายตางประเทศทถอยหาง

ออกจากสหรฐฯ ดวยการพยายามเปดไมตรและการคากบจน ทามกลางกระแสการโจมตสหรฐฯและความวนวายจากการเลอกตงซงมผลกระทบบตอเสถยรภาพของรฐบาลอยางมาก ในเดอนมนาคม 2500 สหรฐฯไดวางแผนปฏบตการของสหรฐฯตอไทย(Outline Plan of Operations With Respect to Thailand) ทมการกาหนดเปาหมายเปนพเศษตอไทยวา ประการแรก ปองกนมใหไทยทพงพาเศรษฐกจจากกลมประเทศคอมมวนสต ประการทสอง ผลกดนใหไทยหนกลบไปใหความรวมมอกบสหรฐฯ ประการทสาม ผลกดนใหไทยมการพฒนาเศรษฐกจ ประการทส สนบ สนนกจกรรมสงครามจตวทยา และประการทหา เปดโอกาสกลมผนาใหมของไทยทประชาชนนยมชมชอบ และมความนยมสหรฐฯ เขาสโครงสรางอานาจทางการเมองของไทย 70

การเอาชนะความขดแยงระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบ สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ของรฐบาลดวยแผนการนาปรด พนมยงคเดนทางกลบจากจนมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตขนใหมนน พล ต.อ.เผา ศรยานนทไดเคยกลาวเปนการสวนตวในกบเจาหนาทสถาน ทตสหรฐฯวา สาเหตทรฐบาลยนยอมใหปรดเดนทางกลบไทยเพราะปรดเปนผบรสทธในคดการสวรรคต เขาเสรมวา ทผานมาขอกลาวหาวาปรดเกยวของกบการสวรรคตนนเปนขอกลาวหาทางการเมองเพอทาลายปรดในทางการเมอง ดงนน ตารวจตองการใหปรดเดนทางกลบมาไทยเพอขนใหการในศาลเกยวกบคดดงกลาวใหม71 ในทสดสญญาณของการจะเดนทางกลบไทยของปรด และการรอฟนคดสวรรคตขนใหมมความชดเจนมากยงขน ในปลายเดอนมนาคม 2500 ร.ต.อ.เฉยบ ชยสงคตวแทนของปรด ไดแจงกบพล ต.อ.เผาวา “นายปรดตองการรวมมอกบรฐบาล

69 คนเมอง, 30 เมษายน 2500, อางถงใน สยามรฐ, 3 พฤษภาคม 2500. 70 “Outline Plan Prepared by an Interdepartmental Committee for the Operations

Coordination Broad, 20 March 1957- Outline Plan of Operations With Respect to Thailand,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 913-915.

71 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Magill to Secretary of State, 7 December 1956 .

214

ทางานใหกบประเทศชาต” 72 ทาทของร.ต.อ.เฉยบ สอดคลองกบทาทของพล ต.อ.เผา ศรยานนททประกาศวา ปรดสามารถเดนทางกลบมาไทยไดหากปรดตองการ สถานทตองกฤษเหนวา คาใหสมภาษณของแกนนารฐบาลนเปนเสมอนการสงสญญาณยนยนการเปนพนธมตรกบ“กลมปรด” 73

ตอมา เมอ พนสข พนมยงค ภรรยาของปรด พนมยงคไดเดนทางกลบถงไทยเมอ 3 เมษายน 2500 เธอไดใหสมภาณวาปรดอยากกลบไทย สวนความสมพนธระหวางจอมพล ป. กบปรด นน เธอกลาววา “ความสมพนธกบจอมพล ป.พบลสงครามนน เราไมมอะไรกน ทานอยากใหทกคนรวมมอกนชวยเหลอประเทศชาต ” และปรดตองการกลบมาอปสมบทในโอกาส 25 พทธศตวรรษ 74ทงน พล ต.อ.เผาไดใหสมภาษณถงการกลบมาของพนสขวา คนไทยทกคนมสทธกลบประเทศ สวนปรดจะมความผดหรอไมนนขนกบเจาหนาท หากไมมความผด ปรดกมสทธเตมทเหมอนคนไทยทกคน75ตอมาสแตนดารด(Standard) หนงสอพมพในฮองกง ฉบบ 9 เมษายน 2500 รายงาน ขาววาปรดและพนสขจะกลบไทยมาสคดการสวรรคตในประเทศไทย 76

จากนน จอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผา ศรยานทไดผลกดนใหแผนการนาปรด พนมยงคกลบจากจนมาไทยใหมความคบหนาตอไป ดวยการสนบสนนให คณะศลปนไทยทมสวฒน วรดลก อดตนกศกษาธรรมศาสตร คณะนกกฬาบาสเกตบอลจากมหาวทยาลยธรรม- ศาสตรและคณะกรรมกรไทยในสงกดของรฐบาลนาโดยสงข พธโนทยไดเดนทางไปยงจนในเดอนเมษายน 2500 การกระทาดงกลาว ประหนงการสงสญญาณบางอยางจากรฐบาลจอมพล ป. ถงปรด พนมยงค ทงน ในชวงเวลานน จอมพล ป.ไดกลาวอนญาตใหปรดซงลภยอยทจนเดน ทางกลบมาสคดทถกกลาวหาในกรณสวรรคตในไทยไดผานหนาหนงสอพมพดวย 77

ความคบหนาของการสรางพนธมตรระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามและ “กลมปรด” นนยงมความชดเจนขน เมอร.ต.อ. เฉยบ ชยสงคคนสนทของปรด พนมยงคไดใหตอบ

72 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Secret Thailand, 21 March 1957.

73 NA, FO 371/129610, Nai Pridi and his Followers, 27 March 1957. 74 พมพไทย, 4 เมษายน 2500. 75 เชา, 5 เมษายน 2500. 76 หจช.(2)กต. 1.1/47 กระทรวงการตางประเทศขอใหกระทรวงมหาดไทยสบสวนตดตามขาวของ

นายปรด พนมยงคและนางพนสข พนมยงคขอกลบประเทศไทย และเรองนายหลย พนมยงคขอตอหนงสอเดนทางออกนอกประเทศ(19 เมษายน 2498–18 พฤษภาคม 2500), รกษ ปนยารชน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศ ถง นายกรฐมนตร, 20 เมษายน 2500.

77 ณฐพล ใจจรง, “ความสมพนธไทย-จน กบความขดแยงทางการเมอง: ‘การทตใตดน’(2498-2500)ของจอมพล ป. พบลสงคราม,”: 29-80.

215

คาถามแกหนงสอพมพเมอถกถามวา “กลมปรด” คดกอการรฐประหารอกไหม เขาตอบวากลาววา “ใครขนคดกโงเตมท เพราะเทากบเปดชองใหจกรพรรดนยมตางชาตฉวยโอกาส รฐบาลไมควรเพงเลงนายปรด แตควรจะใหความสนใจกบความเคลอนไหวของพวกเจามากกวา ”78 ในขณะเดยวกน หนงสอพมพหลายฉบบทสนบสนนรฐบาลหลายฉบบไดวจารณบทบาททางการของพรรคประชาธปตยและสยามรฐทโจมตรฐบาลตลอดเวลาเปนไปเพอเปดโอกาสทางการเมองให“กลมรอยลลสต”กลบมาครองเมอง สยามรฐ ไดตอบโตขอกลาวหาดงกลาวดวยการลงบทสมภาษณควง อภยวงศ แกนนา”กลมรอยลลสต”และหวหนาพรรคประชาธปตยไดกลาวตอบโตขอวจารณดงกลาววา “ไมมเจาองคไหนยงการเมองเลย กรมหมนพทยลาภฯ(พระองคเจาธานนวตฯ)กสนใจแตของโบราณ สวนพระองคเจาภาณพนธฯกเลนภาพยนต จะเอาเจาองคไหนเปนผนา ”79

จากการรกคบทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามในฐานะนายกรฐมนตรและพล ต.อ.เผา ศรยานนทในฐานะแกนนากลมตารวจเพอตอตานความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ดวยการนาปรด พนมยงคกลบมาจากจนเพอรอฟนคดสวรรคตขนใหมไดสรางความตระหนกใหกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ทเปนพนธมตรกบจอมพลสฤษด ธนะรชตแกนนาของกลมทหารมาก สถานทตองกฤษไดรายงานขาวลบทไดมาวา สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบจอมพลสฤษดไดรวมมอกนกาหนดแผนโตกลบรฐบาล ดวยการมการจดประชมลบขนเมอ16 เมษายน 2500 ในรายงานฉบบนใหรายชอบคคลทเปนสวนหนงของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”เขารวมวางแผนการรฐประหารครงนกบจอมพล สฤษดหลายคน เชน พระองคเจาธานฯ ประธานองคมนตร ม.ร.ว.เสนย ปราโมช และม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช แกนนา”กลมรอยลลสต” และไดรายงานตอไปวา ทประชมเหนชอบในการกอรฐประหารโคนลมรฐบาลจอมพล ป. แตพวกเขายงไมกาหนดวนเวลาทแนนอน สาหรบบคคลทเหมาะสมเปนนายกรฐมนตรภายหลงการรฐประหารนน พระองคเจาธานนวตฯเสนอใหพระมหา กษตรยเปนผทรงชขาด80 ทาทของพระมหากษตรยในชวงเวลาดงกลาวนน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา พระองคทรงไมพอพระราชหฤทยอยางมากทพล ต.อ.เผามนโยบายตดตอกบจนและกลมฝายซาย อกทงมความพยายามทจะนาปรดกลบมาไทย ทรงเหนวามความเปนไปไดทจอมพล ป.และพล ต.อ.เผามแผนการทเปนการคกคามสถาบนกษตรย 81

78 สยามนกร, 18 เมษายน 2500. 79สยามรฐ, 21 เมษายน 2500. 80 NA, FO 371/129610, Gage to Foreign Office, 17 April 1957. 81 “the Department of State to the Embassy in Thailand(Bishop), 3 May 1957,” in Foreign

Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 918.

216

ไมแตเพยง สถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ไมพอใจรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเทานน แตสหรฐฯกไมพอใจรฐบาลจอมพล ป. เชนกน ในปลายเดอนเมษายน 2500 สหรฐฯไดแสดงทาทตอถงประเทศพนธมตรทหนไปคากบจนวา สหรฐฯไมเคยมความตองการผอนคลายการคากบจน เพราะจะทาใหสนคายทธปจจยตางๆไหลเขาสจน ดงนน สหรฐฯยงคงยนยนนโยบายการตอตานจนและการควาบาตรกบจนตอไป 82 ตนเดอนพฤษภาคม สถานทตสหรฐฯในกรงเทพฯรายงานวา รฐบาลจอมพล ป.ไดแสดงทาทและใชยทธวธทางการเมองทใหการสนบ สนนการปรบปรงความสมพนธกบจนในทางลบ แมจอมพล ป.จะแสดงความไมเกยวของกบการดาเนนการดงกลาว แตสถานทตฯไมเชอวา จอมพล ป.จะไมใหความเหนชอบในการดาเนนการ นโยบายดงกลาว สหรฐฯเหนวา การดาเนนการนโยบายเปดไมตรกบจนของรฐบาลจะทาใหความนากลวของภยคอมมวนสตจนทจะรกรานไทยลดลงไปมาก สถานการณดงกลาว จะทาใหสหรฐฯประสบกบความยากลาบากทจะหมนนโยบายตางประเทศของไทยใหกลบมาใหเหมอนเดมตามทสหรฐฯตองการ 83 ในอกฝากหนงของโลก ทวอชงตน ด.ซ. โฮเวรด พ. จอหน(Howard P. John)ผชวยรองรฐมนตรตางประเทศไดเรยกพจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯเขาพบเพอแจงใหไทยทราบอยางเปนทางการวา สหรฐฯไมตองการใหไทยเพมความสมพนธกบจนและไมตองการใหปรด พนมยงคกลบมาไทย84

กลางเดอนพฤษภาคม 2500 บชอบ ทตสหรฐฯไดบอกเกจ ทตองกฤษวา เขาไดรบคาสงจากกระทรวงการตางประเทศทวอชงตน ด.ซ.ใหเตอนรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามวา สหรฐฯไมพอใจการตดตอกบจนและการนาปรด พนมยงคกลบมาไทย เนองจาก สหรฐฯเหนวา หากปรดกลบมาจะทาใหเกดปญหากระทบกบเสถยรภาพทางการเมองของไทย และหากรฐบาลของจอมพล ป. ยงดาเนนการในสงทสหรฐฯไมเหนชอบตอไป สหรฐฯจะมปฏกรยาในทางลบตอสงทจะเกดขนตอไป 85

82 “Embargo on trade with the People’s Republic of China, 20 April 1957,” in Document ‘s

on American Foreign Relations 1957,(New York: Council on Foreign Relation, 1957), p. 345. 83 NARA, RG 59 Miscellaneous Lot files No.60 D 50 Subject Files Relating to Thailand

1955-1959 box 1, Magill to Young, Some Aspects of the Situation in Thailand, 2 May 1957. 84 “the Department of State to the Embassy in Thailand(Bishop), 3 May 1957,” in Foreign

Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p.917. 85 NA, FO 371/129611, Gage to Foreign Office, 15 May 1957.ขอความดงกลาวมวา “United

State Government would react unfavorably to any such development”

217

8.5 ความขดแยงระหวางรฐบาลกบสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต”

สถานทตสหรฐฯไดวเคราะหวา สาเหตสาคญทสด ทผลกดนใหรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามตดตอกบจน คอ ปญหาทเกดขนภายในการเมองไทยและการแสวงหานโยบายตางประเทศทเหมาะสมทามกลางกระแสการเปลยนแปลง ในชวงเวลานน พล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชตตางกาลงแขงขนกนเปนทายาททางการเมองดวยการแสวงหาความสนบสนนกลมฝายซายทงในกรงเทพและภาคอสาน โดยจอมพลสฤษดไดแสวงหาการสนบสนนจากกลมฝายซายในอสานกบสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” แตพล ต.อ.เผาขามไปตดตอกบปรด พนมยงคและจนเพอการตอสทางการเมอง อกทง เมอรฐบาลจอมพล ป.ไดมพระราชบญญตนรโทษกรรมในโอกาสฉลอง 25 พทธศตวรรษเพอปลดปลอยแกนนาทเคยตอตานรฐบาลและผนากลมฝายซายทเคยถกจบกมจากความขดแยงทางการเมองทผานมานน สถานทตสหรฐฯเหนวา การกระทาของรฐบาลจอมพล ป.เปนจดเรมตนของสญญาณความเสอมถอยทางการเมองภายในของไทย 86

ในชวงเวลาดงกลาว ความขดแยงระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบสถาบนกษตรยและ”กลมรอยลลสต”ยงคงดาเนนไปอยางเขมขน จอมพล ป.ยอมรบวารฐบาลของเขากาลงถกโจมตจาก “กลมรอยลลสต”และพระราชวงศทรวมมอกนตอตานงานฉลอง 25 พทธศตวรรษทรฐบาลจดขน ดวยการทพระมหากษตรยทรงถอนตวออกจากการสนบสนนงานฉลองฯ โดยใหสาเหตวา พระองคทรงประชวรอยางฉบพลน ทงท กอนหนาน ทรงไดยนยนวาจะทรงเสดจมารวมงานฯใน 12 พฤษภาคม 250087 สาเหตดงกลาวทาใหหนงสอพมพของฝายรฐบาล เชน ไทยเสร ฉบบ 17 พฤษภาคม 2500 ทไดเขยนวจารณบทบาททางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ทไมเขารวมงานฉลองดงกลาวโดยอางวาทรงประชวร ในขณะท สยามรฐ กระบอกเสยงของ“กลมรอยลลสต”ไดพยายามชกจงใหประชาชนไมรวมงานดงกลาวดวย88 ทาให

86 “the Department of State to the Embassy in Thailand(Bishop), 3 May 1957,” “the Embassy in Thailand(Bishop) to the Department of State, 24 May 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp.917-921.

87 หจช.คค. 0201.1.1 กลอง 1 บนทกการประชมคณะรฐมนตร ครงท 5/2500(8 พฤษภาคม 2500).;โปรดด คาแปลเอกสารของสถานทตองกฤษชอ “the King and I” โดยสมศกด เจยมธรสกล ทรายงานถงปญหาความขดแยงดงกลาว, อางถงใน ณฐพล ใจจรง,“ความสมพนธไทย-จน กบความขดแยงทางการเมอง: การทตใตดน(พ.ศ.2498-2500)ของจอมพล ป. พบลสงคราม,” รฐศาสตรสาร 29, ฉบบพเศษ (2551): 29-80.

88 รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ(ครงแรก) และสมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2500, หนา 1016.; “ไทยนอย”และกมล จนทรสร, วอเตอรลของจอมพลแปลก, (พระนคร: บรษท แพร พทยา และบรษทโ อเดยนสโตร, 2503), หนา 67-68.

218

ไทยเสร ถกรองเรยนจาก“กลมรอยลลสต” วาหมนประมาทสถาบนกษตรย จากเหตการณน สถานทตสหรฐฯรายงานวา จอมพล ป. ดจะขมขนมากกบความเคลอนไหวทางการเมองของ“กลมรอยลลสต”ทใชราชบลลงกและกฎหมายทคมครองพวกเขาเปนเกราะกาบงในการตอสทางการเมองกบรฐบาล89

ตงแตเดอนพฤษภาคม 2500 สญญาณของการจบขวทางการเมองไทยไดเรมแตกออกเปน 2 ขว คอ ขวแรก จอมพล ป.พบลสงคราม และพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดรวมมอกบ“กลมปรด”เพอตอสกบสถาบนกษตรย กบ“กลมรอยลลสต”และจอมสฤษด ธนะรชต ทตองกฤษรายงานวา พล ต.อ.เผาเปรยบเสมอนกบ“สถาปนกทางการเมอง”ของรฐบาล ขณะนน พล ต.อ.เผาไดเรมรณรงคตอตานความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตย ทตองกฤษเหนวา แผนทางการเมองของจอมพล ป. และพล ต.อ.เผาเปนการยทธวธทางการเมองทมความเสยงมาก 90 กลางเดอนพฤษภาคม ทงจอมพล ป.และพล ต.อ.เผากาลงเตรยมแผนการใหมในการตอตานกลมทเปนปรปกษรฐบาลตอไป โดยพล ต.อ.เผาไดอยเบองหลงการสงคณะผแทนไปตดตอปรด พนมยงคทจนเพอเตรยมการใหปรดกลบมารอฟนคดสวรรคตขนใหมเพอตอบโตความเคลอนไหวของสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และจอมพล สฤษด 91 ตอมา ทตองกฤษไดรบรายงานการขาวจากหนงสอพมพ ออปเซอรฟเวอร(Observer) ซงลงบทสมภาษณของพนสข พนมยงค ภรยาของปรด พนมยงคทกลาวตอบขอซกถามของนกขาวเกยวกบกรณสวรรคตวา หากนกขาวตองการรความจรงเกยวกบการสวรรคต ควรไปถามพระมหากษตรยไทยรชกาลปจจบน ทตองกฤษบนทกวา ขณะนนหนงสอพมพในไทยไดใชเรองสวรรคตโจมตราชสานกอยางหนก เขาเหนวา เรองสวรรคตเปนเรองออนไหว และสงหามเจาหนาทของสถานทตฯรายงานขาวใดๆทเกยวของกบเรองการสวรรคตอก92

ตนเดอนมถนายน 2500 แมกระแสขาวการกลบไทยของปรด พนมยงคจะเรมจางหายไปจากหนาหนงสอพมพกตาม แตความความเคลอนไหวของกลมคนไทยทเดนทางเขาสจนกลบมความคกคกมากขน ขณะนน “กลมปรด” และกลมฝายซายทมความสมพนธกบปรดไดใหการสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเพมขน ทาใหพล ต.อ.เผา ศรยานนทเปดการรกตอ

89 “the Embassy in Thailand(Bishop) to the Department of State , 24 May 1957,” in Foreign

Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp.920-921. 90 NA, FO 371/129611, Gage to Tomlinson, 12 May 1957. 91 NA, FO 371/129611, Gage to Foreign Office, 15 May 1957.; “the Embassy in

Thailand(Bishop) to the Department of State , 24 May 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 920-921.

92 NA, FO 371/129653, Whittington to Foreign Office, 15 May 1957.

219

สถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต”ทใหการสนบสนนจอมพลสฤษด ธนะรชตมากขน สถานทตองกฤษไดรายงานวา สถานทตไดรบรายงานกระแสขาวทยงไมยนยนวา พล ต.อ.เผามแผนการทจะทาใหพระมหากษตรยทรงสละราชยสมบตดวยคดสวรรคตและสถาปนาสาธารณรฐขน ในชวงเวลาดงกลาว สถานทตองกฤษรายงานตออกวา หนงสอพมพฝายซายไดวจารณสถาบนกษตรย พระราชวงศ และกองทพไดอยางอสระโดยตารวจมไดดาเนนการควบคมๆใด แตพวกเขากลบใหการสนบสนนการวจารณเหลานน ในขณะท จอมพลสฤษดยงคงรกษาความรวมมอกบ “กลมรอยลลสต”อยางใกลชด สถานทตองกฤษเหนวา จอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต”นนลวงรแผนการของจอมพล ป.และพล ต.อ.เผาวาจะดาเนนไปในทางทศทางใด 93 ในตนเดอนมถนายนปเดยวกน ซงเปนเดอนทพระมหากษตรยพระองคกอนไดสวรรคตไปอยางปรศนาเมอ 11 ปทแลว ณ บรเวณทองสนามหลวงไดมการปราศยครงสาคญของ “ชางงาแดง”94 ผพยายามบอกเปนนยวา “ใคร”อยเบองหลงการสวรรคตดงกลาว ตอมา ในกลางเดอนนนเอง นกขาวไดนาการปราศยของ “ชางงาแดง” มาถามควง อภยวงศ แกนนา“กลมรอยลลสต” เขาไดตอบขอซกถามดงกลาววา หนงสอพมพไมควรเอาเรองดงกลาวมาขยายความ95 นอกจากน ในชวงเวลาเดยวกนไดมการนาบนทกลบของพระยาศรยทธเสนยมาเปดเผยในหนาหนงสอพมพเพอช ใหเหนวามการสรางพยานเทจเพอกลาวหาปรด พนมยงคและพวกวาเกยวของกบการสวรรคตของพระมหากษตรย 96 “กลมรอยลลสต”ไดพยายามกดดนใหรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามจบกม“ชางงาแดง”ทไดปราศยดงกลาว ตอมา ตารวจจบและปรบเงน“ชางงาแดง” ดวยความผดเพยงการปรบฐานละเมดกฎหมายทใชเครองขยายเสยงโดยมไดรบการอนญาตจากทางราชการเทานน การดาเนนการของรฐบาลดงกลาวไดสรางความไมพอให“กลมรอยลลสต”มาก97

93 NA, FO 371/129611, Adam to Tomlinson, 8 June 1957. 94 ซไอเอบนทกบทบาทของ “ชางงาแดง” หรอสงา เนองนยมวา เขามบทบาททางการเมองตงแต

2490 ดวยการแจกใบปลวการเมองลกลบหลายครงในนามของ “ชางงาแดง” “ชางงาดา”และ“Buddha’s disciples” ตอมาเขาถกตารวจจบเมอ 9 มกราคม 2492 เนองจากเปนผแจกใบปลวทวจารณรฐบาลหลงสงครามโลกครงท 2 และเขามบทบาทเรยกรองใหจอมพล ป. พบลสงครามคนดกบปรด พนมยงค ทงนภมหลงของเขา เคยเปนเจาหนาทในสหอาชวะกรรมกรแหงประเทศไทยและอดตขาราชการกรมโฆษณาการ เอกสารชนนใหขอมลวา สงาเปนสมาชกคนชนกรรมาชพหรอพรรคคอมมวนสตไทย(NARA , RG 59 Central Decimal file 1945-1949 Box 7251, Summary of Political events in Siam January 1948). ในชวงป 2500 เขาเปนสมาชกของพรรคศรอารยเมตไตรยของร.ต.อ. เฉยบ ชยสงคคนสนทของปรดดวย

95 ชาวไทย, 16 มถนายน 2500. 96 ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา

435-436. 97 สยามรฐ, 30 มถนายน 2500

220

ความพยายามกลบมาเปนพนธมตรทางการเมองระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบปรด พนมยงคและ“กลมปรด” ทไดเรมตนไปแลวมความคบหนาเปนอนมาก ทาใหปาล พนมยงค ผเปนบตรชายคนโตของปรด เมอเขาไดรบนรโทษกรรมและไดมาขอลาบวชกบจอมพล ป. เมอ 24 มถนายน 2500 ทวดมหาธาตยวราชรงสฤษฏ โดยจอมพล ป.ผเปนมตรเกา ไดฝากขอความผานปาลไปยงบดาของเขาวา “บอกคณพอของหลานดวยนะวา ลงอยากใหกลบมาชวยลงทางานใหชาต ลงคนเดยวสศกดนาไมไหวแลว” 98 ในชวงเวลาดงกลาว รายงานของกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดรายงานสถานการณทางการเมองไทยทไดรบรายงานมาวา มขาวทลอกนทวไปในสงคมวา ม“บคคลสาคญอยางมาก” ทไมมใครคาดคดอยเบองหลงการสวรรคตไดแพรสะพดไปทวสงคม99 โดยม.ร.ว.เสนย ปราโมชแกนนาคนหนงของ“กลมรอยลลสต” ไดบนทกเหตการณในชวงเวลาดงกลาววา ควง อภยวงศเคยบอกกบเขาวา “จอมพล ป. จะหาเรองในหลวง”100

ตนเดอนกรกฎาคม 2500 หนงสอพมพในฮองกง ชอ ฮองกงไทเกอรสแตนดารด (Hong Kong Tiger Standard) ไดนาคาใหสมภาษณของปรด พนมยงคใน ตากงเผาซงเปนหนงสอพมพในจนมารายงานตอวา ปรดกลาววา จกรวรรดนยมอเมรกาขดขวางการมความสมพนธระหวางไทยกบจน และเขายอมรบวา เขาไดตดตอกบบคคลสาคญยงในไทยเพอการเดนทางกลบมาตอสคดสวรรคตในไทย101 ตอมา สถานทตองกฤษรายงานวา พล ต.อ.เผา ศรยานนทยงคงมการตด

98 ไทรายวน, 26 มถนายน 2500.; ประจวบ อมพะเศวต, พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24

มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา 410.; พนศข พนมยงค, ชวตของลกปาล. ใน อนสรณนายปาล พนมยงค,(กรงเทพฯ: อมรนทรการพมพ, 2525), หนา 76.

99 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut, Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957.

100 ม.ร.ว.เสนย ปราโมช, ชวลขต, หนา 104. 101 หจช. 80/158 กลอง 10 นายปรด พนมยงคใหสมภาษณหนงสอพมพเกยวกบประเทศไทย(2500).

Hongkong Tiger Standard, 9 June 1957. คณะวฒนธรรมไทยจานวน 40 คน ไดเดนทางกลบมาจากจนคอมมวนสตในเดอนกรกฎาคม 2500 โดยมตารวจมารบไปสอบสวน พรรคประชาธปตยไดโจมตรฐบาลวา การทรฐบาลไมจบกมเปนการแสดงใหเหนวา ไทยกาลงผอนคลายในการตอตานจนคอมมวนสต จากนน สวฒน วรดลก หวหนาคณะวฒนธรรมไดแถลงขาววา เขาไดพบกบปรด พนมยงค ซงมความตองการกลบประเทศไทย และเขาไดบนทกไววา จอมพล ป. พบลสงครามมความสนใจเรองทเขาไดเดนทางไปจนมาก และจะสงคนมานดใหไปนอนคยกนทบางแสนสกคน แตการรฐประหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตไดเกดขนกอน(สวฒน วรดลก, ชวตในความทรงจา,[กรงเทพฯ: กลมวรรณกรรมเพอชวต, 2517],หนา 71.; New York Times, 3 August 1957).

221

ตอกบปรดในจนผาน“กลมปรด”ในไทยตอไป โดยพล ต.อ.เผาหวงทนาการตดสนคดสวรรคตทผด พลาดของศาลมาโจมตราชสานก ทาให“กลมรอยลลต” รวมมอกบจอมพลสฤษด ธนะรชตเพอโตตอบกบจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา102

ปลายเดอนกรกฎาคม ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ มบนทกถงสถานทตสหรฐฯในกรงเทพฯทพรรณนาถงความตกตาทางการเมองของพล ต.อ.เผา ศรยานนท ในขณะท ดลเลสเหนวา จอมพลสฤษด ธนะรชตไดรบความนยมจากประชาชนมากยงขน นอก จากน จอมพลสฤษดยงไดรบการสนบสนนจาก“กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยเพอตอตานแผนนาปรด พนมยงคกลบมาไทยของจอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผา 103 โดยสถานทตองกฤษในวอชงตน ด.ซ.ไดรายงานกลบไปลอนดอน ยนยนถงความเหนของสหรฐฯวา พล ต.อ.เผากาลงเสอมความนยมทางการเมองตรงกนขามกบจอมพลสฤษดทมอนาคตทางการเมองมากกวา104 ดงนน จะเหนไดวา สหรฐฯมความไมพอใจรฐบาลจอมพล ป. ทพยายามถอยหางออกจากสหรฐฯ ดวยการเปดไมตรกบจน และสหรฐฯไมเหนดวยกบแผนการสาธารณรฐของจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา เนองจาก สหรฐฯตองการสนบสนนสถาบนกษตรยใหมสวนสาคญในการทาสงครามจตวทยาคนไทยใหรวมตอตานคอมมวนสต จะเหนไดวา ความตองการของสหรฐฯมความสอดคลองกบพนธมตรใหมทเกด ขนระหวางสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กบจอมพลสฤษดมากกวาแผนการของจอมพล ป. พล ต.อ.เผาและ“กลมปรด” อกทง สหรฐฯมความตองการสนบสนนใหกลมผนาใหมทนยมสหรฐฯกาวขนมามอานาจในการเมองไทยเพอตอบสนองนโยบายของสหรฐฯตอไป 105

102 NA, FO 371/129611, Adam to Selwyn Lloyd, 12 July 1957. 103 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Dulles to Bangkok, 25 July

1957. 104 NA, FO 371/129611, Snellgrove to Foreign Office, United States views about The

Prospect in Thailand, 31 July 1957. 105 “Outline Plan Prepared by an Interdepartmental Committee for the Operations

Coordination Broad-Outline Plan of Operations With Respect to Thailand, 20 March 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, pp. 913-915.

บทท 9 “ไตรภาค” กบภาวะกงอาณานคมและ การลมสลายของประชาธปไตยไทย

9.1 ความไมพอใจของวอชงตน ด.ซ.ตอรฐบาลจอมพล ป.

สถานการณทางการเมองหลงการเลอกตงนน สหรฐฯเหนวา จอมพลสฤษด ธนะรชตไดรบความนยมทางการเมองเพมขนและหนงสอพมพทเปนกระบอกเสยงของเขากไดรบความนยมสาธารณชนมากเชนกน ในขณะทความนยมของพล ต.อ.เผา ศรยานนทตกตาสดขด แมวา พล ต.อ.เผาจะไดรบสนบสนนจาก จอมพล ป. พบลสงครามและสมาชกสภาผแทนราษฎร“กลมปรด”เพอตอตานความเคลอนไหวของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”และจอมพลสฤษดกตาม ในขณะท จอมพลสฤษดไดสรางกลมปรปกษกบรฐบาลจอมพล ป.ดวยการเปนพนธมตรกบสถาบนกษตรย และ“กลมรอยลลสต” เนองจาก พวกเขาไมตองการใหปรด พนมยงคกลบมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตขนอกครง สวนจอมพลสฤษดตองการมชยชนะเหนอคแขงทางการเมองของเขา คอ พล ต.อ.เผา นอกจากน จอมพลสฤษดยงแสดงตนสนบสนนนโยบายตางประเทศทเปนกลางเพอใหไดรบสนบสนนจากกลมฝายซายดวย ตอมา เขาไดตงพรรคสหภมซงเปนการรวมตวของสมาชกสภาผแทนภาคอสานจานวนหนงเพอสนบสนนเขาในสภาผแทนฯ ในสายตาของ ดลเลส รฐมนตรวาการะทรวงการตางประเทศ ไดยากบทตสหรฐฯในไทยวา ความชวยเหลอทางการทหารทสหรฐฯใหกบกองทพทาใหจอมพลสฤษดมความเขมแขงทางการเมองมากกวากลมการเมองอนๆ1

ในเดอนมถนายน 2500 สหรฐฯเหนวา ฉากการเปลยนผนากลมใหมไทยเรมมความชด เจนขน นนคอ ภาพของจอมพลสฤษดทไดรบความนยมจากประชาชนมากขนทาใหเขากาลงกาวขนมามอานาจแทนจอมพล ป. และพล ต.อ.เผาแลว สหรฐฯวเคราะหวา หากมการเปลยนแปลงทางการเมองกมทาใหนโยบายตางประเทศของไทยเปลยนแบบถอนรากถอนโคน แตการเปลยน แปลงดงกลาวเปนเพยงการผลดเปลยนผนารฐบาลเทานน 2 ในชวงเวลาเดยวกน ซไอเอ ไดประเมนสถานทางการเมองของทายาททางการเมองคนตอไปวา ความนยมของสาธารณชนทม

1 NARA, RG 469 Entry Thailand subject files 1950-1957 box 59, Dulles to Embassy London

and Embassy Bangkok, 21 April 1957. 2 “National Intelligence Estimate-Problem Developments in Thailand, 18 June 1957,” in

Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 924.

223

ตอพล ต.อ.เผา เขากาลงอยในความเสอม ในขณะทจอมพลสฤษดไดรบความนยมอยางมาก 3 นอกจากน ในบนทกตดตอภายในของกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ ทวอชงตน ด.ซ. ไดสะทอนใหเหนถง ความไมพอใจและไมวางไวใจของสหรฐฯทมตอรฐบาลจอมพล ป.วา นโยบายตางประเทศของรฐบาลในหลายปทผานมาเรมมนโยบายความสมพนธออนๆกบจน และรฐบาลพยายามอยางยงทจะเปนอสระออกจากนโยบายตางประเทศของสหรฐฯ ดงนน สหรฐฯจาตองทจะหยดยงความสมพนธระหวางไทยกบจน โดยสหรฐฯไดสงสญญาณไมพอใจหลายครงผานพจน สารสน ทตไทยประจาสหรฐฯและมอบ หมายใหบชอป ทตสหรฐฯประจาไทยแจงความไมพอใจของสหรฐฯใหกบจอมพล ป.และผนาคนอนๆในรฐบาลทราบ นอกจากน สหรฐฯตองการสงคณะบคคลทจะไปเยอนไทยเพอแจงความไมพอใจนใหจอมพล ป. ทราบโดยตรงอกดวย เนองจาก สหรฐฯไมพอใจทจอมพล ป. เลนบทสองนยยะดวยการยนยอมใหพล ต.อ.เผาตดตอกบจนและอนญาตใหปรด พนมยงคเดนทางกลบจากจนมาไทย ในขณะทอกดานหนงจอมพล ป. กประกาศอยางเปดเผยยนยนการเปนมตรชดใกลกบสหรฐฯและตอตานการมความสมพนธกบจน4

9.2 จอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” กบการแสวงหาความสนบสนนจากสหรฐฯ

ภาวะลอแหลมตอเสถยรภาพทางการเมองของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเรมตนขน

เมอจอมพลสฤษด ธนะรชตกบ พระองคเจาธานนวตฯ ประธานองคมนตร และ“กลมรอยลลสต” จดการประชมลบเมอ 16 เมษายน 25005 วนรงขนจากการประชมแผนการรฐประหาร จอมพล สฤษดไดสง ร.อ.สมหวง สารสาสน เปนตวแทนมาหยงทาทสถานทตสหรฐฯ∗ เพอแสวงหาการสนบสนนการรฐประหาร ซงจะผลกดนใหจอมพลสฤษดเปนนายกรฐมนตร แมในทางเปดเผย

3 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP85S00362R000600010001-3, 25 June 1957, “Probable Development’s in Thailand”.

4 “Memorandum From the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affaire (Robertson) to the Secretary of State, 3 July 1957,” in Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p. 929.

5 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State, 19 April 1957. โปรดดรายงานการรประชมลบระหวางจอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” ใน NA, FO 371/129610 , Gage to Foreign Office, 17 April 1957.

∗ จอมพลสฤษด ธนะรชตไดเคยพยายามผกไมตรกบบชอป ทตสหรฐฯ ในตนเดอนตลาคม 2499 เขา

ไดเคยสงจดหมายลบไปหาบชอป เพอขอตดตอกบบชอปเปนการสวนตว และตองการเชญบชอปมาสนทนากบกลมทหารของเขา แตบชอปไมตอบสนองการตดตอในทางลบของจอมพลสฤษด เขากลาวตอบปฏเสธวา สถานทตสหรฐฯจะตดตอกบไทยผานกระทรวงการตางประเทศและนายกรฐมนตร ตามชองทางทเปนทางการ

224

จอมพลสฤษดจะปฏเสธความทะเยอทยานกตาม นอกจากน พวกเขามแผนตงพรรคสหภมขนเพอสนบสนนจอมพลสฤษดในสภาผแทนฯ ร.อ.สมหวงแจงกบเจาหนาทสถานทตสหรฐฯวากลมทหารไมพอใจรฐบาลจอมพล ป.และคาดวารฐบาลจะตงอยไดไมนาน แมพล ต.อ.เผาจะนาการตอตาน แตเขามนใจวาจอมพลสฤษดจะเปนฝายชนะ จากนน รฐบาลใหมจะถกตงขนโดยนายพลจานวนราว 4-5 คน ร.อ.สมหวงแจงวา สาเหตทเขาตองมาตดตอสถานทตสหรฐฯ เพอขอการสนบสนนจากสหรฐฯ เนองจาก“บคคลสาคญ”คนหนงในไทยเหนวา ทศนคตของสหรฐฯมความสาคญมากในการรบรองการรฐประหารและรฐบาลใหม ดงนน รฐบาลใหมจะตองไดรบการสนบสนบสนนจากสหรฐฯ 6 ตอมาในปลายพฤษภาคมนนเอง จอมพลสฤษดไดสงทตทหารและทหารคนสนทมาพบบชอป ทตสหรฐฯอก เพอแจงใหสถานทตฯทราบวา จอมพลสฤษดตระหนกดวา จอมพล ป. และพล ต.อ.เผามแผนการทจะกาจดเขา หากจอมพล ป. และพล ต.อ.เผาการเคลอนไหวตอตาน เขาจะชงลงมอกอน โดยจอมพลสฤษดจะอางวา การกระทาของเขาเปนการปกปอง“กลมรอยลลสสต” และพวกตอตานคอมมวนสตกบพวกนยมสหรฐฯใหรอดพนจากแผนการของจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา ไมกวนหลงจากนน บชอป ทตสหรฐฯไดรายงานกลบไปยงวอชงตน ด.ซ.วา เกดความรวมมอในการขบไลรฐบาลระหวางจอมพลสฤษด “กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตย7

สถานทตองกฤษเปนเปาหมายในขอการสนบสนนแผนการรฐประหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตลาดบตอไป ในเดอนมถนายน จอมพลสฤษดไดสง ร.อ.สมหวง สารสาสนเปนตว แทนมาพบขอการสนบสนนการรฐประหารจากทตองกฤษ ร.อ.สมหวงอางวา กลมทหารของจอมพล สฤษดไดรบการสนบสนนจากกองทพบก เรอ อากาศและพลเรอนขดขวางแผนการของจอมพล ป. พบลสงครามและพล ต.อ.เผาทตองการใหพระมหากษตรยทรงสละราชยและนาไปสการจดตงสาธารณรฐ พวกเขามแผนการรฐประหารทตองการใหจอมพลสฤษดเปนนายกรฐมนตร โดยมควง อภยวงศ แกนนาของ “กลมรอยลลสต”เปนรองนายกรฐมนตรในรฐบาลชดใหม จากนน ร.อ.สมหวงไดเสนอขอแลกเปลยนกบองกฤษวา หากองกฤษใหการสนบสนนการรฐประหาร รฐบาล

เทานน หากกลมทหารจะตดตอสถานทตสหรฐฯใหดาเนนการผานทตทหารเทานน การตดตอครงน จอมพล สฤษดสงพ.อ.บญมาก เทศบตร เปนผถอจดหมายไปใหบชอป(NARA, RG 84 General Records, Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 106, Sarit to Bishop, 9 October 1956.; Bishop to Sarit , 12 October 1956).

6 NARA, RG 59, Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Memorandum of Conversation Captain S. Sarasas and Amos Yodes, Internal Politics, 15 April 1957.

7 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3912, Tremblay to Secretary of State, 20 May 1957.; NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3908, Bishop to Secretary of State, 29 May 1957.

225

ชดใหมของพวกเขาทตงขนจะเปดโอกาสใหองกฤษกลบเขามบทบาทในเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยการยนยอมองกฤษมฐานะเปนผชวยและทปรกษารฐบาล ในรายงานของสถานทตองกฤษบนทกวา ตวแทนของจอมพลสฤษดคนนไดเคยแอบไปพบบชอป ทตสหรฐฯแลว แตไมไดรบการสนบสนน เพราะบชอปใหการสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. แตทตองกฤษรายงานวา ความพยายามในการรฐประหารของจอมพลสฤษดอาจจะไดรบการสนบสนนจากจสแมค เพราะจสแมคสนบสนนกลมทหาร8 ตอมา เกดกระแสขาวในสงคมวา “พรรคประชาธปตย พวกศกดนา และจกรวรรดนยม รวมมอกนเพอลมลางรฐบาล” ทาใหควงออกมาปฎเสธขาวดงกลาว 9 9.3 การเมองสองหนาของจอมพลสฤษด

การปลกกระแสการโจมตความสมพนธไทย-สหรฐฯและการเรยกรองใหถอนทหาร จสแมคออกจากไทยในชวงการหารณรงคหาเสยงเลอกตงแตปลายป 2499 จนถงปลายเดอนกมภาพนธ 2500 ทผานนน รฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเชอวา ทหารกลมของจอมพลสฤษด ธนะรชตอยเบองหลงการใหขาวแกหนงสอพมพฝายซายในการโจมตความชวยเหลอทางการ ทหารทสหรฐฯใหกบไทย10 ตอมา เมอจอมพลสฤษดไดกลายเปนศนยกลางของการตอตานรฐบาลจอมพล ป.และสหรฐฯทาใหจอมพลสฤษดไดรบการสนบสนนจากกลมฝายซายอยางมาก อยางไรกตาม สงทเขาแสดงออกเพอหาการสนบสนนทางการเมองกบความตองการทแทจรงของเขานนมความแตกตางกนเหนไดจาก เมอจอมพลสฤษดไดยนขอเรยกรองตอรฐบาลวา เขามไดเรยกรองใหจสแมคถอนทหาร เขาเพยงแตเรยกรองใหรฐบาลลดงบประมาณทางการทหารเทานน แตปรากฎวาการแถลงขาวในทสาธารณะนน จอมพลสฤษดและกลมทหารของเขากลบใหสมภาษณหนงสอพมพ วา พวกเขาเรยกรองใหจสแมคลดจานวนเจาหนาทในประเทศไทยลง สถานทตสหรฐฯวเคราะหวา การกระทาของสฤษดและกลมทหาร คอ ยทธวธทางการเมองของ

8 NA, FO 371/129611, Adam to Tomlinson, 8 June 1957. จากรายงานใหขอมลวา บคคลอนๆทจะเขารวมเปนคณะรฐมนตร เชน ม.จ.ววฒนไชย เจาพระยาศรธรรมธเบศ กรมหมนนราธปฯจะเปนรฐมนตรวา การกระทรวงการตางประเทศ สวนปวย องภากรณจะเดนทางกลบมาจากองกฤษเพอรบตาแหนงในคณะ รฐมนตรชดใหม

9 สยามนกร, 9 มถนายน 2500. 10 หจช.(3)สร. 0201.13.1/27 กลอง 4 แถลงการณสานกนายกรฐมนตร เรองคาใชจายตามความตก

ลงวาดวยการชวยเหลอทางการทหาร ระหวางรฐบาลไทยกบรฐบาลสหรฐฯ(17-26 มถนายน 2500), บนทกของเลขาธการคณะรฐมนตร ถงนายกรฐมนตร 18 มถนายน 2500 และ แถลงการณ เรองคาใชจายตามความตกลงคาใชจายตามความตกลงวาดวยการชวยเหลอทางการทหาร ระหวางรฐบาลไทยกบรฐบาลสหรฐฯ18 มถนายน 2500

226

จอมพลสฤษดและกลมทหารเพอแสวงหาความชนชอบจากสาธารณชนและการสนบสนนจากเหลานกการเมองฝายซาย ความเคลอนไหวของกลมทหารนสรางความไมพอใจใหกบจอมพล ป.เปนอยางมาก 11

การแสดงตนเปนปรปกษกบรฐบาลและสหรฐฯของจอมพลสฤษด ธนะรชตทาใหเขาได รบความนยมชมชอบจากปญญาชนและกลมฝายซายมาก ตอมา เขาไดการสรางพนธมตรกบสมาชกสภาผแทนฯภาคอสานฝายซาย ดวยการจดตงพรรคสหภมขนเมอ 21 มถนายน 2500 เพอเปนฐานการเมองของเขาภายในสภาผแทนฯ เขาไดมอบหมายใหสกจ นมานเหมนทร เปนหวหนาพรรค โดยมสงวน จนทรสาขา นองชายตางมารดาของเขาเปนเลขาธการพรรคฯ และมแกนนาสาคญของพรรคฯ คอ สมาชกสภาผแทนราษฎรภาคอสานฝายซาย เชน ญาต ไหวด อารย ตนตเวชกล และสอง มารงกร เปา หมายของพรรคฯ คอ การลมรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามทาลายพล ต.อ.เผา โจมตซโต และตอตานสหรฐฯ 12 แมวา จอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมทหารจะเลนบทตอตานสหรฐฯอยางตอเนอง โดยพวกเขาใหสมภาษณตอสาธารณวา พวกเขาสนบสนนใหจสแมคถอนทหารออกจากไทย แตในทางลบแลว ปรากฎวา เขาไดแสดงทาทอยางลบๆแกพล.ต.อาร. ซ.พารทรค (R.C. Partridge)หวหนาจสแมคในไทยวา ขอเรยกรองตางๆของเขาทมตอจสแมคทปรากฎในทสาธารณะนนไมเปนความจรง ดงบนทกการสนทนาทพล.ต.พารทรคทไดรายงานการในการสนทนากบจอมพลสฤษดครงสาคญซงทาใหสหรฐฯเขาใจทาททแทจรงของจอมพลสฤษดและกลมทหาร ดงรายงานในกลางเดอนกรกฎาคม 2500 พล.ต.พารทรคไดถามเขาทบานสเสาเทเวศนวา“กองทพบกตองการใหทปรกษาทางการทหารของจสแมคถอนตวออกจากไทยหรอ ?” จอมพลสฤษดตอบวา “ ไม” ตอมา นายพลแหงกองทพสหรฐฯถามเขาอกวา “กองทพตองการใหจสแมคลดขนาดลงหรอ?” จอมพลสฤษด ไมตอบคาถามแตกลาววา “ใหมาคยกนวนหลง” คาถามสดทายทนายพลคนดงกลาวถาม คอ “ทาไม[จอมพลสฤษด]จงใหสมภาษณแกหนงสอพมพวาตองการใหจสแมคถอนหรอลดกาลงทหารของสหรฐฯในไทยลง” จอมพลสฤษดตอบวา “ขาวบนหนาหนงสอพมพเชอถอไมได” 13 จากนน บนทกการสนทนาระหวางนายพลทงสองคนเกยวกบทา

11 NARA, RG 469 Entry Thailand subject files 1955-1959 box 59, Theodore A. Tremblay to

Secretary of State, 21 June 1957. 12 NARA, RG 59 Entry Thailand 1956-1958 box 3909, Bishop to Secretary of State, 5

August 1957. 13 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3913, Memorandum for Record

conversation between Major General R.C. Partridge and Field Marshal Srisdi on 16 July 1951; Bishop to Secretary of State, 31 July 1957.

227

ทแทจรงของนายพลไทยถกรายงานกลบไปยงกระทรวงการตางประเทศและกระทรวง กลาโหม สหรฐฯ ซงสะทอนใหเหนวา สหรฐฯรบทราบถงการเลนบทการเมองสองหนาของจอมพล สฤษดเพอหวงไดรบการสนบสนนจากสงคม แตมไดมความตองการใหสหรฐฯถอนทหารจรงตาม ทเขากลาวแกสาธารณะ

สถานทตองกฤษในวอชงตน ด.ซ. รายงานวา ความคดเหนของกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯตอรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามวา รฐบาลไทยกาลงคอยๆ ปรบนโยบายตางประเทศ เนองจาก ความจาเปนทางการเมองภายในทรฐบาลจะตองรกษาอานาจและผนาไทยตความสถานการณระหวางประเทศดวยมมมองทมความลงเลสงสยในความชวยเหลอจากสหรฐฯตอไทยในการตอตานอทธพลของจนสงผลใหรฐบาลเรมเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศ เหนไดจาก การทรฐบาลยนยอมใหคณะผแทนไทยหลายคณะเดนทางไปจน การเปดสมพนธทางการคากบจน การยนยอมใหภาพยนตจนเขามาฉายในไทย รวมทง การเปดโอกาสใหพนสข พนมยงค ภรยาของปรด พนมยงคเดนทางกลบจากจนมาไทยพรอมการประกาศวาปรดจะกลบไทย การเพกเฉยตอบทบาทของหนงสอพมพสวนใหญทกระตนใหคนไทยตอตานสหรฐฯ ซโตและเรยกรองใหไทยมนโยบายตางประเทศทเปนกลาง ตลอดจน รฐบาลนรโทษกรรมใหกบอดตนกโทษทางการเมองซงสวนใหญเปนพวกฝายซายและคอมมวนสตใหออกมาจากทคมขง จากตวอยางการดาเนนการทงหลายเหลานของรฐบาล สถานทตองกฤษไดรายงานทาทของกระทรวงการตาง ประเทศ สหรฐฯทวอชงตน ด.ซ.วา สหรฐฯ ไมพอใจการเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของไทยมากและมความตองการให“นโยบายตางประเทศของไทยกลบไปสสงทถกตองตามทสหรฐฯตองการ”14

9.4 การรกทางการเมองของจอมพลสฤษด และ“กลมรอยลลสต” กบ การสรางพนธมตรระหวางรฐบาลกบคณะราษฎร

ชวงของการตอสทางการเมองทปลายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ในกลางเดอน

สงหาคม 2500 จอมพล ป. พยายามจากดฐานอานาจทางเศรษฐกจของพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพลสฤษด ธนะรชต ดวยมตคณะรฐมนตรทใหรฐมนตรทกคนถอนตวออกจากธรกจการคาของรฐวสาหกจและบรษทเอกชน แตจอมพลสฤษดไมยอมปฏบตตาม เขาไดนากลมทหาร

14 NA, FO 371/129611, A.J. de La Mare to Tomlinson, 7 July 1957. เดอ ลาแมร เปนทตองกฤษ

ประจาสหรฐฯไดเขาพบเจาหนาทระดบสงของกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯทวอชงตน ด.ซ. ตอมา เขาไดรายงานทาทของเจาหนาทสหรฐฯกลบไปยงลอนดอน; Snellgrove to Foreign Office,United States views about The Prospect in Thailand, 31 July 1957.

228

ทหารหรอคายสเสาเทเวศน ซงเปนกลมทหารทสนบสนนเขาลาออกจากคณะรฐมนตร โดยเขาไดลาออกจากรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมเมอ 20 สงหาคม แมเขาใหสมภาษณปฏเสธวา การลาออกของเขาไมเกยวของกบการใหรฐมนตรถอนตวออกจากธรกจของรฐและเอกชน แตเกดจากความไมพอใจรฐบาลเพยงเทานน สวนจอมพลผน ชณหะวณและพล ต.อ.เผา ศรยานนท แกนนาของคายราชครยนยอมถอนตวออกจากธรกจ โดย พล ต.อ.เผาไดทาตามความตองการของ จอมพล ป. ดวยการประกาศถอนตวออกจากการคา เพอดารงตาแหนงอธบดตารวจและรฐมนตรมหาดไทยตอไป จากนน กลมตารวจมการเตรยมความพรอมเพอตอบโตความเคลอนไหวจากกลมทหารของจอมพลสฤษดทนท 15สถานทตสหรฐฯรายงานในปลายเดอนสงหาคมวาจอมพล ป. พยายามแกปญหาการคอรรบชนทเกดขนภายในรฐบาลซงมผลกระทบใหเกดความแตกแยกภายในรฐบาล เนองจาก เขามความตองการจากดอทธพลของจอมพลสฤษด และควบคม พล ต.อ.เผาเพอสรางความมนคงภายในรฐบาล16

ในขณะเดยวกน “กลมรอยลสต”ไดเปดการรกทางการเมองตอรฐบาลจอมพล ป. พบล-สงครามดวยการอภปรายทวไปในปลายเดอนสงหาคม 2500 (26-27 สงหาคม)โดยพรรคฝายคานทนาโดยพรรคประชาธปตย เปนผเสนอญตต ขอกลาวหาหนงตอรฐบาล คอ รฐบาลจอมพล ป. ไมสามารถรกษากฎหมายบานเมองเปนเหตใหเกดความไมสงบเรยบรอยและไดมการหมน

15 หจช.คค. 0201.1.1 กลอง 13 บนทกการประชมคณะรฐมนตร ครงท 23/2500(14 สงหาคม 2500).;สารเสร, 21 สงหาคม 2500.; NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State , 20 August 1957.; John C. Guthrie to Secretary of State, 3 December 1957. มตคณะรฐมนตรเมอ 14 สงหาคม 2500 ใหรฐมนตรถอนตวจากองคกรธรกจทงรฐบาลและเอกชน โดยรฐมนตรทลาออกมดงน จอมพลผน ชณหะวณ รฐมนตรเกษตร พล ต.ท.ละมาย อทยานานนท รฐมนตรชวยกระทรวงเกษตรและสหกรณ พล ต.อ.เผา ศรยานนท รฐมนตรมหาดไทย หลวงบรณกรรมโกวท รฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย พล.ท.บญญต รฐมนตรวาการะทรวงคมนาคม ลาออกจากตาแหนงประธานกรรมการ กรรมการของ องคการธรกจและบรษทของรฐกวา 20 แหง(เชา, 31 สงหาคม 2500) หลงสนสดระยะเวลาใหรฐมนตรลาออกจากการคาแลว จอมพล ป. พบลสงครามสงการใหรฐมนตรและการคาแยกกนเดดขาด เขาเหนวา ตาแหนงรฐมนตรเปนตวแทนประชาชน ไมควรยงเกยวกบการคา และสงการใหทกหนวยงานดาเนนการแกไขกฎระเบยบทกาหนดใหรฐมนตรตองดารงตาแหนงประธาน ผอานวยการในรฐวสาหกจทงหมด เพอมใหรฐมนตรยงเกยวกบการคาอก(สยามนกร, 1 กนยายน 2500) ธรกจของคายราชครในกจการอตสาหกรรม การเงนและการคา มมลคารวม 266 ลานบาท สวนธรกจของคายสเสาเทเวศนในอตสาหกรรม การเงนและ การคา มมลคารวม 305.5 ลานบาท (Kevin Hewison, Bankers and Bureaucrats Capital and the Role of the State in Thailand, [Connecticut: Yale University, 1989], p. 82.; สงศต พรยะรงสรรค, ทนนยมขนนางไทย พ.ศ. 2475-2503, หนา 245-253, 262-268.

16 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 31 August 1957.

229

พระบรมเดชานภาพขนในประเทศ17 การอภปรายในสภาผแทนฯของพรรคประชาธปตยมการหยบยกประเดนการอภปรายขอกลาวหานวา หนงสอพมพของพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดมการลงขอความโจมตสถาบนกษตรยในหนงสอพมพวา พระมหากษตรยทรงใหเงนสนบสนนพรรคประชาธปตยจานวน 700,000 บาทและรฐบาลเตรยมการจบกมพระองค 18

สาหรบการรบมอความเคลอนไหวทางการเมองของสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และจอมพลสฤษด ธนะรชตของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามนน ในสายตาของเทพ โชตนชต หวหนาพรรคเศรษฐกรซงเปนพรรคฝายซายนน เขาเหนวา จอมพล ป.และพล ต.อ.เผา ศรยานนทมแผนการโตกลบ”ฝายศกดนา” ดวยการสรางพนธมตรกบกลมแรงงาน แต “จกวรรดนยมสหรฐฯ”คดคาน ทาใหรฐบาลอยในภาวะ“กลนไมเขา คลายไมออก” จากนน รฐบาลและกลมแรงงานจงตดตอกบแบบ“ใตดน” สวน“ฝายศกดนา”นน เขาเหนวา “กลมรอยลลสต”ตองการกลบไปสการปกครองทพวกเขามอานาจแบบเดม โดยมพรรคประชาธปตยใหการสนบสนน แมพรรคประชาธปตยพยายามทาตนเปนฝายคาน แตเขาเหนวา พรรคประชาธปตยคานเพอใครและทาสงใด ตอไปประชาชนกอาจจะร 19 ตอมา พล ต.อ.เผาไดรวมมอกบสมาชกสภาผแทนฯจานวน 12-14 คนทมาจากพรรคเศรษฐกรและเสรประชาธปไตยซงเปน “กลมปรด” เตรยมการจดตงพรรคการเมองทเปน“สงคมนยมปกขวา” ใหสนบสนนรฐบาล20

นอกจาก การทพล ต.อ.เผา ศรยานนทไดประสานงานสรางพนธมตรกบกลมแรงงานและนกเมองฝายซายแลว ในตนเดอนกนยายน 2500 กอนทเขาจะถกรฐประหาร เขาไดหนไปหาคณะราษฎร ดวยการชกชวนสมาชกคณะราษฎรใหกลบมาสการเมองอกครงขน โดยพล ต.อ.เผาไดเชญพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด อดตนายกรฐมนตรสนทนากบเขาเปนการสวนตว โดยหลงการสนทนาครงน พล ร.ต.ถวลยไดเปดเผยวา การพบดงกลาวเปนเรองสวนตว ไมอาจเปดเผยได แตไมใชเรองการคา21 จากนน พล ต.อ.เผาไดเชญใหพล ร.ต.ถวลย ดารงตาแหนงเปนทปรกษาของพรรคเสรมนงคศลา ความเคลอนไหวในการสรางพนธมตรกบคณะราษฎรของรฐบาลน จอมพล ป. พบลสงคราม ในฐานะนายกรฐมนตรไดยนยนการรอฟนความสมพนธระหวางตวเขากบ

17 เปดอภปรายทวไปเมอ 29 สงหาคม 2500 รวม 2 วน 2 คน โดยพรรคประชาธปตย และกลมสหภม

ในทสดตองปฏวต, (พระนคร: โรงพมพประยร, 2501). 18 รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ(ครงแรก)และสมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2500,

หนา1023-1035.; “ไทยนอย” และกมล จนทรสร, วอเตอรลของจอมพลแปลก, หนา 67-68. 19 ชาวไทย, 29 สงหาคม 2500. 20 NARA, RG 84 Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 106, R.G. Cleveland to Secretary

of State, 4 September 1957. 21 ไทรายวน, 6 กนยายน 2500.

230

คณะราษฎรวา เขาไดเคยพยายามชกชวนพล ร.ต.ถวลยใหเขารวมรฐบาลของเขาหลายครงแลว22 ตอมา จอมพล ป. และพล ต.อ.เผา มแผนในการจดตงพรรคการเมองขนาดเลกเพอทอนกาลงทางการเมองของ “กลมรอยลลสต” และพรรคประชาธปตยในสภาผแทนฯลง โดยจอมพล ป.ไดใหสมภาษณวา เขาไดชวนพล ร.ต.ถวลย และดเรก ชยนาม สมาชกคณะราษฎรมาเขารวมพรรคเสรมนงคศลาดวย23 นอกจากน พล ต.อ.เผากลาวถงความพยายามฟนความสมพนธกบคณะราษฎรเพอตอตาน “กลมรอยลลสต”วา แมเขาไมใชสมาชกคณะราษฎรแตเขาสนบสนนจอมพล ป.ในการตอตานความเคลอนไหวทางการเมองของ“กลมรอยลลสต” มานานหลายป อกทง เขามบทบาทในฐานะผประสานงานการตดตอระหวางจอมพล ป.กบปรด พนมยงคดวย 24 การพยายามพสจนความบรสทธในคดสวรรคตใหปรดของพล ต.อ.เผานน เขาไดเปดเผยกบสถานทตสหรฐฯวา “รฐบาลไมมหลกฐานทเอาผดกบนายปรดในฐานะทเกยวของกบการสวรรคตได” เขากลาววา ทผานมาปรดยงคงตดตอกบพล ร.ต.ถวลยและดเรกอยเสมอ ปรดตองการใหมการพจารณาคดของเขาขนมาใหมและตองการใหรฐบาลออกพระราชบญญตทสามารถทาใหคดนมความคบหนาขนอกครง25

ดงนน ประเดนการรอฟนคดสวรรคตขนมาใหมอกครงจงเปนเสมอนจดแตกหกระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามกบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต” กบจอมพลสฤษด ธนะรชต หลงจากมการอางกระแสขาววา รฐบาลเตรยมการจบกมพระมหากษตรยในการเปดอภปรายไมไววางใจในการประชมสภาผแทนฯตงแตปลายเดอนสงหาคม ไมกวนหลงจากนน เมอ 6 กนยนยน 2500 หรอเพยงราว 10 วนกอนการรฐประหารทจะเกดขน จอมพล ป.ไดปฏเสธขาว

22 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3911, Bishop to Secretary of State, 10

September 1957. 23 สยามนกร, 13 กนยายน 2500 24 NARA, RG 84 Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 106, R.G. Cleveland to Secretary

of State, 4 September 1957.; NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Eric Kocher to Robertson, Summary of Conversation with General Phao, 4 November 1957.

25 NARA, RG 84 Thailand 1956-1958 Entry UD 3267 box 106, R.G. Cleveland to Secretary of State, 4 September 1957. ทงน ควรบนทกดวยวา กอนหนาทจอมพลสฤษด ธนะรชตจะทาการรฐประหาร เมอ 16 กนยายน 2500 ไมนาน จอมพลป. พบลสงครามไดตดตอกบปรด พนมยงคในจนเพอการรอฟนคดสวรรคตขนมาพจารณาใหมนน มความคบหนาเปนรปธรรมมากขน โดยจอมพล ป.มอบหมายใหสงข พธโนทย คนสนทของเขาเปนผดาเนนการฝากขอความแกทนายความ 2 คนเปนผรบผดชอบคดสวรรคตใหกบปรดเดนทางไปพบปรดทจนเมอเดอนสงหาคม 2500 หลงคณะทนายความเดนทางกลบมาไทยในตนเดอนกนยายน เพยงสองสปดาหหลงจากนนกเกดการรฐประหาร (สมศกด เจยมธรสกล, ประวตศาสตรทเพงสราง, หนา 31-35,78).

231

เตรยมการจบกมพระมหากษตรย และในวนเดยวกนนนเอง จอมพลสฤษดไดประกาศลาออกจากรองหวหนาพรรคเสรมนงคศลาและกลาววา เขา“ไมอดทนกบแผนการตอตานกษตรย” ของจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา26 ตอมา จอมพลสฤษด ไดปฏเสธการเขาการประชมของจอมพล 4 คนทรวมตกลงกนเพอจบกมพระมหากษตรย และเขาไดปฏเสธความเปนไปไดทรฐบาลจะเชญพล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสดกลบมารวมงานในรฐบาลอก27 สาหรบผลกระทบจากขาวทถกเปดเผยในสภาผแทนฯทวา ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและควง อภยวงศรบเงน 700,000บาทจากพระมหา กษตรยเพอใหพรรคประชาธปตยใชเปนทนทางการเมองนน สงผลให ม.ร.ว.เสนย ตองการลาออกจากรอพรรคฯ แตควงในฐานะหวหนาพรรคฯไมอนญาต และในชวงเวลาดงกลาว ชาวไทยอางรายงานขาวจาก สเตรทไทมส( Strait Times) วา จอมพลสฤษดเตรยมกอการรฐประหารโดยมแผนใหควง อภยวงศเปนนายกรฐมนตร28

ตนเดอนกนยายน 2500 เมอการตอสทางการเมองระหวางรฐบาลจอมพล ป. พบล-สงครามและ”กลมปรด” กบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต” และจอมพลสฤษด ธนะรชตไดเดนทางมาใกลถงจดแตกหกนน ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดแสดงทาททแตกตางไปจากความตองการของบชอป ทตสหรฐฯในไทย โดยดลเลสไดมบนทกถงบชอป ทไดเรยกรองใหสหรฐฯทบทวนความชวยเหลอทกโครงการทใหไทยหากจอมพลสฤษดกาวขนมาเปนนายกรฐมนตร แตดลเลสมไดตอบสนองขอเรยกรองของบชอปในประเดนดงกลาว แตกลบเนนประเดนเสถยรภาพทางการเมองของไทยเปนสาคญ และดลเลสแจงตอบชอปอกวา บชอปยอมรดวา สหรฐฯตองการสนบสนนและสงเสรมใหเกดเสถยรภาพทางการเมองในไทย แตรฐบาลของจอมพล ป. ไมสามารถตอบสนองตอความตองการของสหรฐฯได อกทงรฐบาลไทยตองการใหไทยถอนตวออกจากซโต และมแนวโนมความสมพนธทพยายามใกลชดกบจน นอกจากน ดลเลส

26 ขาวพาณชย, 6 กนยายน 2500.; NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, John C.

Guthrie to Secretary of State, 3 December 1957. 27 ชาวไทย, 8 กนยายน 2500. ในชวงเวลาดงกลาว มจอมพลในกองทพไทยอย 5 คน คอ จอมพล ป.

พบลสงคราม จอมพล ผน ชณหะวณ จอมพลเรอหลวงยทธศาสตรโกศล จอมพลอากาศฟน รณนภากาศ ฤทธาคน และจอมพลสฤษด ธนะรชต จากการเปดเผยในการประชมสภาผแทนฯในปลายเดอนสงหาคม 2500 ถงการประชม 4 จอมพล เพอจบกมพระมหากษตรยนน การประชม 4 จอมพลดงกลาวนน จอมพล ป. มไดเขารวมประชมดวย(โปรดด รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ(ครงแรก)และสมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2500, หนา1023- 1035).

28 ชาวไทย, 8 กนยายน 2500. ส.ส.ของพรรคสหภม นายทหาร ขาราชการ พอคาบางคนไปพบจอมพลสฤษด ธนะรชตทบานสเสาเทเวศนในชวงเชาวนนน โดยมกลมพอคาจนนน นาโดยสหส มหาคณ นายกสมาคมพอคาจน (สยามรฐ, 8 กนยายน 2500).

232

ไดประเมณสถานการณการตอสทางการเมองในไทยวา จอมพลสฤษดมความเปนไปไดทจะไดรบชยชนะในการตอสครงน 29

จากนน สหรฐไดสงเจาหนาทระดบสงของกระทรวงการตางประเทศมาเยอนไทยเพอโนมนาวใหไทยหนกลบสเสนทางทสหรฐฯตองการ ในตนเดอนกนยายน 2500 ครสเตยน เอ. เฮอรเทอร(Christian A. Herter) ปลดกระทรวงการตางประเทศและเจมส พ. รชารด เจาหนาทระดบ สงในกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดเดนทางมาแวะสนทนากบพระมหากษตรย การสนทนาในวนนนในรายงานฉบบดงกลาวบนทกวา นบเปนครงแรกทพระองคไดทรงถกเถยงปญหาการเมองไทยกบเจาหนาทระดบสงทมาจากสหรฐฯ จากนน เฮอรเทอรไดเขาสนทนาพบกบจอมพล ป. พบลสงคราม โดยจอมพล ป.ในฐานะนายกรฐมนตรไดพยายามอธบายถงปญหาของรฐบาลทไดรบแรงกดดนจากพรรคการเมองฝายคานและฝายซาย ตลอดจนความเปลยนแปลงระหวางประเทศหลายประการ แตเฮอรเตอร มไดกลาวตอบสนองสงทจอมพล ป.พรรณนามา แตเฮอร เทอรกลาวยนยนแตเพยงนโยบายตางประเทศของสหรฐฯทตอตานจน 30 ดงนน จะเหนไดวา ในชวงเวลาดงกลาวน สหรฐฯเลอกทจะใหความสาคญกบสถาบนกษตรยมากกวาการพยายามเขาใจปญหาของรฐบาลโดยสหรฐฯยงคงยนยนการตอตานจนตอไปในขณะทไทยพยายามเปดไมตรกบจน

กลางเดอนกนยายน 2500 ไมกวนกอนการรฐประหาร สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา จอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมทหารมความมนใจในการไดรบความสนบสนนจากสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” อกทงการไดรบความสนบสนนจากจสแมค ทาใหพวกเขามความมนใจมากยงขน สถานทตสหรฐฯเหนวา ความนใจดงกลาวของกลมทหารถอเปนจดเปลยนทสาคญททาใหพวกเขายกระดบการตอตานรฐบาลอยางฉบพลนดวยการถอนตวออกจากพรรคเสรมนงคศลาซงถอเปนการแยกตวออกจากรฐบาลอยางชดเจน นอกจากน สถานทตสหรฐฯไดรายงานตออกวา ภายใตรฐบาลของจอมพล ป. พบลสงครามนน “กลมรอยลลสต”ม“ความขม

29 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3913, Dulles to Bangkok, Possibility f

Field Mashal Sarit’s Acession to Power, 3 September 1957. 30 “the Embassy in Thailand(Bishop) to the Department of State, 9 September 1957,” in

Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22, p.930-931.; NARA , RG 59 General Records , Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Dulles to Bangkok , 25 September 1957. ผเขยนยงคนไมพบหลกฐานเกยวกบบนทกการสนทนาระหวางเฮอรเทอรกบพระองค อยางไรกตาม ควรบนทกดวยวา ตอมาฮอรเทอรไดเปนรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศในรฐบาลของประธานาธบดไอเซนฮาวร ถดตอจาก ดลเลสทถงแกอสญกรรมไป โดยเขาไดดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศในชวงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเสดจเยอนสหรฐฯในป 2503

233

ขน”และเปน“ปรปกษ” กบจอมพล ป. จงทาใหพวกเขาตดสนใจใหการสนบสนนจอมพลสฤษด แมขณะนน พวกเขาจะมองจอมพลสฤษดดวยสายตาระแวดระวงดวยเชนกน เนองจาก จอมพลสฤษดเปนพนธมตรทางการเมองกบพวกฝายซายและพวกนยมคอมมวนสต31

ตอมา 10 กนยายน เพยงหกวนกอนการรฐประหาร จอมพลสฤษด ธนะรชตไดเปดการรกทางการเมองดวยการดงสมาชกสภาผแทนฯฝายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามใหถอนตว จากการสนบสนนรฐบาลเพอทาใหรฐบาลขาดเสถยรภาพสงผลใหจอมพล ป.เรยกประชมสมาชกสภาผแทนฯประเภท 1 และ 2 ของพรรคเสรมนงคศลาทงหมดเพอยบยงการลาออกไปสงกดพรรคสหภมของจอมพลสฤษด โดยจอมพล ป.ใหสมภาษณกบสยามนกรวา “ขอใหเลนการเมองกนอยางเปดเผย อยาใชกาลงทาลายกน”32 ในวนเดยวกนนน สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา จอมพลสฤษดไดเรยกประชมกลมทหารของเขาและประกาศ 2 ยทธวธในการโคนลมรฐบาลจอมพล ป.วา วธแรก คอ กลมทหารของเขาทงหมดลา ออกจากสมาชกสภาผแทนฯประเภท 2 และวธทสองนน หากมความจาเปนเขาจะใชกาลงกาจดพล ต.อ.เผา33 ทนทท จอมพลสฤษดประกาศทาทแขงกราวตอรฐบาล ในชวงเวลานน ควง อภยวงศ แกนนา“กลมรอยลลสต” และหวหนาพรรคประชาธปตยไดการประกาศสนบสนนการลาออกจากสมาชกสภาผแทนราษฎร ประเภท 2 ของกลมทหารวา การกระทาดงกลาวเปนสงทถกตองซงจะทาใหรฐบาลตองเผชญกบปญหาเสถยรภาพทางการเมองอยางรนแรง โดยหนงสอพมพขณะนนไดรายงานวา พรรคประชาธปตยไดเรยกประชมลบเตรยมความพรอมของสมาชกสภาผแทนฯจานวน 20 คนโดยไมมการแถลงขาวเกยวกบการประชมลบครงน 34

สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา จอมพลสฤษด ธนะรชตมความมนใจในความเปนตอในการตอสกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ดวยการกระดบการกดดนขนไปสการ“ขมข”ใหนายกรฐมนตร คณะรฐมนตร และพล ต.อ.เผา ศรยานนทลาออกภายใน 13 กนยายน 2500 แตจอมพล ป. ปฏเสธคาขของจอมพลสฤษด แตเขายนยอมแตเพยงการปรบคณะรฐมนตรเทานน จากนน จอมพลสฤษด ไดกลาววจารณการบรหารงานของรฐบาล โดยกลมทหารไดนาประเดนการหมนพระบรมเดชานภาพทพรรคประชาธปตยซงเปนพนธมตรของพวกเขาไดเคยเปดประเดนอภปรายในสภาผแทนฯแลวนนใหกลบมาเปนประเดนสาธารณะอกครง รวมทงนาระเดนการ

31 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 11

September 1957. 32 สยามนกร, 12 กนยายน 2500. 33 สยามนกร, 12 กนยายน 2500.; ขาวพาณชย, 12 กนยายน 2500.; NARA, RG 59 Entry

Thailand 1955-1959 box 3909, John C. Guthrie to Secretary of State, 3 December 1957. 34 สยามรฐ, 12 กนยายน 2500.; สยามรฐ, 13 กนยายน 2500.; สยามนกร, 14 กนยายน 2500.

234

อภปรายอนๆทพรรคประชาธปตยวจารณในสภาผแทนฯเพอใชทาลายความชอบธรรมของรฐบาล35 สถานทตสหรฐฯไดรบรายงานขาวจากแหลง ขาวในกองทพไทยวา จอมพลสฤษดยงไมตดสนใจรฐประหาร แตหนวยงานตางๆภายใตการสงการของกลมทหารมการเตรยมพรอมแลว 36 ตอนบายของวนเดยวกนนน กลมตารวจของพล ต.อ.เผาไดมการเตรยมพรอมรบมอกบความเคลอนไหวของกลมทหารดวยการสงตารวจนอกเครองแบบเฝาสงเกตการณทหนากองพลท 1 รวมทง การเตรยมเรอและเฮลคอปเตอรของกลมตารวจเพอปฏบตการตอตานกลมทหาร ในขณะท กลมทหารของจอมพลสฤษดมความเคลอนไหวอยางคกคก พวกเขาไดประชมกนทหอประชมกองทพภาคท 1 ในเวลาคาของวนเดยวกนนนเอง การประชมดงกลาว นาโดยจอมพลประภาส จารเสถยร พวกทหารในคายสเสาเทเวศนของจอมพลสฤษดไดเรยกรองใหพล ต.อ.เผาลาออกจากทกตาแหนง แตพล.อ.ชาตชาย ชณหะวณ สมาชกของคายราชคร ผเปนบตรชายของจอมพลผน ชณหะวณและนองภรรยาของพล ต.อ.เผา ศรยานนท ไดโตแยงในทประชมวา การยนคาขาดตอรฐบาล เชนน คอ การกบฎ37 อยางไรกตาม คาคดคานจากพล.อ.ชาตชายไมสามารถทาใหความตองการของคายสเสาเทเวศนยตลงได ตอมา จอมพลสฤษดและกลมทหารมไดเรยกพล อ.ชาตชายใหรบรปฏบตการของพวกเขาอกตอไป ทงน บชอป ทตสหรฐฯไดรายงานถงสถานการณชวงหวเลยวหวตอกอนการลมสลายของรฐบาลจอมพล ป.วา จอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” มแผนทเตรยมการมาเปนอยางด 38

35 สารเสร, 14 กนยายน 2500.; ไทรายวน, 14 กนยายน 2500. 36 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 11

September 1957. 37 สารเสร, 14 กนยายน 2500.; ไทรายวน, 14 กนยายน 2500.; ผน ชนหะวณ, ชวตกบเหตการณ,

(พระนคร: โรงพมพประเสรฐศร, 2513), หนา 109. ทงน ภายในคายสเสาเทเวศนนน มนายทหารบางคนยงคงภกดกบคายราชครอย แตไมกลาเปดเผยตว นายทหารคนนคาดวาเปนพล อ.กฤษณ สวะรา เขาไดสงจดหมายลบถงพล ต.อ.เผา ศรยานนทวา “ลบทสด กราบพเผาทเคารพ กระผมกราบขอรอง 2 ขอ 1 อยาลาออกจากอธบดตารวจเปนอนขาด 2 อยาลาออกจากเลขาธการคณะรฐประหาร และพรรคเสรมนงคศลา พเผากรณาเชอผม พวกเดกๆทเปนสมาชกรป.[คณะรฐประหาร]ยงเคารพรกพเผาอย กระผมสนบสนนพเผาแนนอน พ.อ.เกรยงไกร[อตตะนนทน]ทมาเปนผบ.ร.1 รอ.คนใหมกเปนอนหนงอนเดยวกบผม และเปนเดกของคณปาผน กระผมเปนคนเสนอเขามาเอง ฉะนน กระผมควบคมได กรณาอดทน การเมองไทยเปนอยางนเอง และกระผมกราบขอรองพเผาอยาดมมากนก เพราะสขภาพจะทรดโทรมและขาดความรอบครอบ ทกราบมานดวยความเคารพและหวงดจรงๆเคารพ ก.” (เสถยร จนทมาธร, ชาตชาย ชณหะวณ ทหาร‘นก’ประชาธปไตย, [กรงเทพฯ: มตชน, 2541], หนา 143-144).

38 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 13 September 1957.

235

ไมแตเพยง คายสเสาเทเวศนของจอมพลสฤษด ธนะรชตจะเคลอนไหวกดดนรฐบาล จอมพล ป.พบลสงครามเทานน เมอ13 กนยายน 2500 “กลมรอยลลสต” ไดมความเคลอนไหวทบรเวณสนามหลวงเพอสรางกระแสความเกลยดชงใหเกดกบรฐบาลจอมพล ป. และพล ต.อ.เผาคขนานไปดวย โดยกตตศกด ศรอาไพ นกไฮดปารคทพรรคประชาธปตยใหการสนบสนนการปราศยขบไลจอมพล ป. และพล ต.อ.เผา ไมแตเพยงเทานน กลมฝายซายไดกลายเปนแนวรวมมมกลบใหกบจอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” ดวย ชวน รตนวราหะ นกไฮดปารคจากพรรคแนวรวมสงคมนยมไดปราศยสนบสนนจอมพลสฤษด และวจารณรฐบาลทาใหประชาชนทมารบฟงการปราศยทสนามหลวงไดเคลอนตวไปลอมทาเนยบรฐบาล ทาใหเกดการปะทะกนระหวางตารวจกบฝงชน เมอพวกเขาเขาไปในทาเนยบฯได มการรองตะโกนวา “ประชาชนชนะแลว” “ทาเนยบของเรา” “นคอบานของเรา” “เอาเผาไปแขวนคอ” “จอมพล ป. ออกไป สฤษดจงมาหาประชาชน” จากนน พวกเขาไดเดนทางไปพบจอมพลสฤษด ทบานสเสาเทเวศน 39 สถานทตสหรฐฯไดประเมนสถานการณทางการเมองวา จอมพลสฤษดไดรบความนยมทางการเมองมาก กวาพล ต.อ.เผา เนองจากเขาไดมการดาเนนการสรางพนธมตรทางการเมองกบ “กลมรอยลลสต”และพวกฝายซายมากอนหนานแลว 40

9.5 จากการเมองสามเสา สการเมองสองขว: รฐบาลจอมพล ป. กลมตารวจและ“กลมปรด” กบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต” และกลมทหาร

นบตงแตราวกลางทศวรรษ 2490 ความขดแยงทางการเมองไทยตงอยบนความสมพนธ

เชงแขงขนทางการเมองระหวางจอมพล ป. พบลสงครามกบ กลมตารวจและกลมทหารหรอการเมองสามเสา โดยทงพล ต.อ.เผา ศรยานนท ผนากลมตารวจและจอมพลสฤษด ธนะรชต ผนากลมทหารตางไดรบความชวยเหลอทางการทหารจากสหรฐฯยงทาใหทงสองขนศกมความเขมแขงมากขนอนทาใหความขดแยงแขงขนระหวางขนศกทงสองเพมสงตามไปดวย อกทงพล ต.อ.เผาไดเคยแสดงทาททะเยอทยานทางการเมองทาใหจอมพล ป. ไมไววางใจและไดเคยรวมมอกบจอมพลสฤษดในการพยายามทาลายอานาจทางการเมองของพล ต.อ.เผาลง แตเมอ สถาบนกษตรยและ”กลมรอยลลสต”ทาทายอานาจทางการเมองของรฐบาลและการทจอมพลสฤษดแสวงหาการสนบสนนจากสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต” ทาใหจอมพล ป.หนกลบมารวมมอกบพล ต.อ.เผารอฟนความสมพนธกบ“กลมปรด” เพอตอสกบความเคลอนไหว

39 พมพไทย, 16 กนยายน 2500.; สารเสร, 16 กนยายน 2500. 40 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, John C. Guthrie to Secretary of State,

3 December 1957.

236

ทางการเมองของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” ทาใหความขดแยงทางการเมองไทยในชวงปลายทศวรรษ 2490 กลายเปนการตอสระหวางการเมองสองขว คอ รฐบาลจอมพล ป. กลมตารวจและ“กลมปรด” กบ สถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และกลมทหาร ทงน สถานการณความขดแยงทางการเมองในชวงเดอนสดทายของรฐบาลจอมพล ป. นน ลอนดอน ไทมส(London Times)ไดวเคราะหวา วกฤตการณการเมองของไทย เกดขนจากความขดแยงระหวางสถาบนกษตรยกบรฐบาลจอมพล ป. เนองจากจอมพล ป. สนบสนนใหปรด พนมยงคกลบจากจนมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตขนใหม 41

สองวนกอนความขดแยงระหวางสองขวการเมองจะเดนไปสความแตกหกดวยการรฐประหาร สถานทตสหรฐฯไดรายงานสถานการณทางการเมองของไทยขณะนนวา จอมพล ป. พบลสงครามในฐานะผนารฐบาลไดเขาเฝาพระมหากษตรยเมอ 15 กนยายนเพอขอรองใหพระองคทรงไกลเกลยความขดแยงดวยการขอพระบรมราชานญาตใหทรงเรยกพล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพล สฤษด ธนะรชตมาไกลเกลยความขดแยงรวมกบจอมพล ป.เพอรกษาเสถยร ภาพทางการเมองใหกบรฐบาลตอไป สถานทตสหรฐฯรายงานตอไปวา พระองคทรงปฏเสธขอเสนอดงกลาวของจอมพล ป. ตอมา พล ต.อ.เผา แกนนาสาคญของกลมตารวจ ไดรายงานขาวใหจอมพล ป. ทราบวา จอมพลสฤษดแกนนาของกลมทหารไดเคลอนยายหนวยทหารเขามาภายในและรอบๆกรงเทพฯเพอเตรยมการรฐประหารแลว เมอจอมพล ป. ตองเผชญหนากบการตอตานรฐบาล เขาไมมฐานกาลงอนใดในการตอตานการรฐประหารนอกจากการพงกาลงตารวจของพล ต.อ.เผา ทาใหเขาตดสนใจสนบ สนนใหพล ต.อ.เผาดารงตาแหนงอธบดกรมตารวจตอไป จากนน พล ต.อ.เผาสงการใหกาลงตารวจพลรมทหวหน ประจวบครขนธ เตรยเคลอนกาลงเขากรงเทพฯทาการตอตานการรฐประหารของกลมทหาร เนองจาก พล ต.อ.เผาไดรแผนกอการรฐประหารของจอมพลสฤษด และในเยนวนนน จอมพล ป. สงการใหพล ต.อ.เผาเตรยมการจบกมจอมพลสฤษดและกลมทหารดวยขอหากบฏ ในตลอดคนทวกฤตนน พล ต.อ.เผาไดสงการกลมตารวจใหเคลอนกาลงตารวจพลรมและตารวจตระเวนชายแดนกาลงอยางลบๆเพอเตรยม การตอตานการรฐประหารทจะเกดขน42

ทามกลางสถานการณตงเครยดในกรงเทพฯ ทง พล ต.อ.เผา ศรยานนทและจอมพล สฤษด ธนะรชตสงการใหกลมตารวจและกลมทหารเตรยมความพรอมในการเผชญหนากน สถานทตสหรฐฯรายงานวา มความเปนไปไดทจะเกดความรนแรงจากการปะทะกนของกาลงทง

41 หจช.กต. 80/189 กลอง 12 สรปขาวจากรอยเตอร (2500). 42 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Eric Kocher to Robertson, Summary

of Conversation with General Phao, 4 November 1957.; John C. Guthrie to Secretary of State, 3 December 1957.

237

สองฝาย โดยทาทของจอมพลสฤษดและกลมทหารไมตองการการประนประนอมกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามอกตอไป ในขณะท รฐบาลและสมาชกสภาผแทนฯของพรรคเสรมนงคศลาสนบสนนใหพล ต.อ.เผาจบจอมพลสฤษดและกลมทหารดวยขอหากบฎ สถานทตสหรฐฯรายงานวา “กลมรอยลลสต”และพรรคประชาธปตยผลกดนใหจอมพลสฤษดเดนหนาแผนการรฐประหารขบไลรฐบาล 43

ในวนสดทายของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามนน จอมพลสฤษด ธนะรชตเรยกรองใหจอมพล ป. มาพบเขาและกลมทหารทหอประชมกองทพบกในตอนเชา 16 กนยายน 2500 แตจอมพล ป.ปฏเสธ เนองจาก เขารวา จอมพลสฤษดมแผนจบตวเขา44 เมอจอมพล ป. ไมหลงกลของจอมพลสฤษดและกลมทหาร ทาใหพวกเขาตองเดนทางมาพบจอมพล ป.ททาเนยบรฐบาลพรอมยนยนคาขาดใหรฐบาลจอมพล ป.ทงคณะลาออก แตเขาขอผลดการใหคาตอบแกคาขาดของกลมทหารในวนรงขน จากนน เขาเดนทางไปเขาเฝาพระมหากษตรยอกครง โดยจอมพล สฤษดใหสมภาษณถงการเขาเฝาดงกลาววา พระองคจะใหขอคดดๆแกจอมพล ป.45 ทงน จากเอกสารของไทยและสหรฐฯ ไดใหรายละเอยดในการเขาเฝาครงสาคญกอนการรฐประหารจะเกดขน วา จอมพล ป. ไดขอพระบรมราชนญาตใหทรงมพระบรมราชโองการใหปลดจอมพลสฤษดฐานยนคาขใหรฐบาลลาออก แตทรงมพระราชดารสกบจอมพล ป.วา “เอ กเหนเขาเปนคนดๆนนา” ทงน เอกสารของกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดรายงานเรองราวดงกลาวตอรกษาการรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ สหรฐวา พระมหากษตรยไทยไดทรงมพระราชดารสใหจอมพล ป.ปรกษาจอมพลสฤษดและกลมทหารเพอการตดสนใจทางการเมอง จากนน ทรงมพระบรมราชวนจฉยใหจอมพล ป. ลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตร แตจอมพล ป.ปฏเสธ เนองจาก เขาเหนวา พระบรมราชวนจฉยตามวธการทพระองคเสนอแกเขานน ไมใชวถทางตามรฐธรรมนญ46

43 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 15

September 1957. 44 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, John C. Guthrie to Secretary of State,

3 December 1957. 45 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 16

September 1957.; ขาวพาณชย, 17 กนยายน 2500.; สารเสร, 17 กนยายน 2500.; สยามรฐ, 17 กนยายน 2500.

46 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Howard P. Jones to Acting Secretary of State(Murphy), 17 September 1957.; ชาวไทย, 18 กนยายน 2500.; คาสมภาณของ พล.ท. สรจต จารเศรณ แกนนาคณะปฏวตใน พยงค อรณฤกษ, ยคปฏวต,(พระนคร: มานตย ชนตระกล, 2502), หนา 434 .

238

หลงการเขาเฝาพระมหากษตรยแลว จอมพล ป. พบลสงครามออกจากการเขาเฝาพระมหากษตรยดวยใบหนาทเครงขรม นกขาวทไดพบเหนเขาขณะนนจงไดสอบถามผลการเขาเฝาดงกลาว แมเขาปฏเสธการใหรายละเอยดของพระราชดารส แตเขาไดประเมนลวงหนาไดวาจะเกดอะไรขนกบรฐบาลของเขา จากนน จอมพล ป.ตดสนใจทจะตอตานการรฐประหารของจอมพลสฤษด ธนะรชต ตอมา พล ต.อ.เผา ศรยานนทและกลมตารวจไดเขาประชมเตรยมแผนการกบจอมพล ป. จากนน เขาเรยกประชมสมาชกสภาผแทนฯประเภทท 1 ของพรรคเสรมนงคศลา โดยม พล ต.อ.เผา ศรยานนท จอมพลผน ชณหะวณ จอมพลอากาศฟน รณนภากาศ ฤทธาคน และจอมพลเรอหลวงยทธศาสตรฯเขารวมประชมดวย47 ในอกฝากหนง ความเคลอนไหวของจอมพลสฤษดและกลมทหารไดมการจดประชมกนทกองพล 1 เวลา 15.00 น พวกเขาไดปรกษาถงแผนการตอบโตรฐบาลทสนบสนนใหพล ต.อ.เผาและกลมตารวจเตรยมการจบพวกเขาฐานความผดกบฎ 48

เมอรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไดเตรยมการตอตานการรฐประหารดวยการขอมตจากทประชมคณะรฐมนตรนดพเศษเพอตอตานการรฐประหาร พล ต.อ.เผาเสนอใหใชตารวจพลรม และตารวจตระเวนชายแดนเปนกาลงหลกในการตอตานการรฐประหาร และเมอกลมทหารจบรหสวทยของกลมตารวจถอดความไดวา พล ต.อ.เผาสงการใหตารวจตระเวนชายแดนทกคายและหนวยพลรมทกหนวยเตรยมพรอมรอฟงคาสง สถานทตสหรฐฯไดรบรายงานจากแหลงขาวทเปนนายทหารไทยวา ขณะนน จอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมทหารลวงรแผน การตางๆของรฐบาลและกลมตารวจแลวเพยงแต กลมทหารรอการตดสนใจปฏบตการเทานน49 ในกลางดกของ 16 กนยายน เวลาราว 22.00 ทคายนเรศวร หวหนซงเปนฐานของตารวจพลรม กองกาลงสาคญของกลมตารวจนน ไดมความเคลอนไหวเตรยมความพรอม โดยรถแลนดโรเวอรของตารวจ

47 สยามนกร, 17 กนยายน 2500.; สารเสร, 17 สงหาคม 2500.; อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ

พล เรอโท ประสงค พบลสงคราม ณ เมรวดพระศรมหาธาต 5 กมภาพนธ 2546,(กรงเทพฯ: ไมปรากฎโรงพมพ, 2546), หนา 129.

48 พยงค อรณฤกษ, ยคปฏวต, หนา 413. การลาออกของส.ส. ประเภท 2 กลมทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตทาใหพล ต.อ.เผา ศรยานนทในฐานะเลขาธการพรรคเสรมนงคศลาไมพอใจมาก โดยพ.ต.อ.วเชยร สมนตระ ส.ส. กาญจนบรไดรวมสนบสนนใหรฐบาลจบกมส.ส.ประเภท 2 ซงเปนกลมทหารฐานกบฎในราชอาณาจกร ในสถานการณน พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพไดสงการใหตารวจเตรยมกาลงใหเตรยมพรอม ทงอาวธและกระสนเพอตอตานการรฐประหาร(พ.ต.อ.พฒ บรณสมภพ , 13 ป กบบรษเหลกแหงเอเชย, หนา 175).

49 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 20 September 1957.; พยงค อรณฤกษ, ยคปฏวต, หนา 413-414.

239

ไดโบกธงสเหลอง สงสญญาณระดมพลทหนาตลาดฉตรชย หวหน มการแจกอาวธปนกลประจาตว มการเพมเวรยามรกษาคายฯและรอฟงคาสงปฏบตการ50

สถานทตสหรฐฯ ไดรายงานฉากสดทายของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามเมอวลา 23.00 ของ 16 กนยายนวา จอมพลสฤษด ธนะรชตอาจกอการรฐประหารขน โดยกลมทหารไดสงการใหหนวยทหารตางๆเตรยมความพรอมรอฟงคาสง เพอตอบโตแผนการใชกาลงของพล ต.อ.เผา ศรยานนทโดยจอมพลสฤษดถกคมกนความปลอดภยอยางแนนหนาจากทหาร เนองจาก เขากลวถกลอบสงหาร ทงน สถานทตฯเหนวา สถานการณการเผชญหนาดงกลาวนน พล ต.อ.เผารดวาการตอตานการรฐประหารของจอมพลสฤษดเปนการเดมพนทเขาไมมอะไรจะเสยอกตอไป เนองจาก กาลงตารวจของเขานนเทยบกบกลมทหารไมได 51

กลางดกราวกอนรฐประหารจะเรมตน หนงสอพมพไทยรวมสมยและรายงานทางการทตของกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ บนทกเหตการณสาคญดงกลาววา จอมพลสฤษด ธนะรชต และจอมพลถนอม กตตขจรไดเขาเฝาพระมหากษตรยทพระทนงอมพรสถาน พรอมกบรางประกาศพระบรมราชโองการทแตงตงใหจอมพลสฤษดเปนผรกษาพระนครฝายทหาร โดยจอมพลสฤษดไดอธบายเหตผลและความจาเปนใหพระองคทรงทราบ หลงจากทพระองคทรงรบฟงการรายงานจากจอมพลสฤษดแลวเสรจ จากรายงานทางการทตของสหรฐฯทรบทราบรายละเอยดจากนายทหารไทยคนหนงไดบนทกเรองราวนวา พระองคทรงตรสกบจอมพลสฤษด หวหนาคณะปฏวตวา “You don’t have to explain things. I know. Give me the Decrees and let me sign them. I have only one thing to say to you : From now on don’t do the thing you don’t want the others to do.”52จากนน จอมพลสฤษดไดกลบไปทกองบญชาการและแจงพระราชประสงคใหกลมทหารทราบ เมอเวลา 23.00 น. คณะปฏวตสงการใหทหารออกยดจดสาคญในกรงเทพฯและธนบร การรฐประหารครงสาคญกไดเรมตนขนในเวลานนเอง53 และเมอกาลงของกลมทหารปะทะกบกลมตารวจทสนบสนนรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม สงผล

50 พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย,หนา 6. 51 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 16

September 1957. 52 สารเสร, 18 กนยายน 2500.; NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909,

Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut, Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957.

53 สารเสร, 18 กนยายน 2500.

240

ใหตารวจเสยชวตจานวน 8 คน และทหารจานวน 1 คน54 อยางไรกตาม แผนการตอตานการรฐประหารของรฐบาลและกลมตารวจไมอาจหยดยงการรฐประหารครงนได ตอมา กลมทหารสามารถยดวงปารสฯซงเปนศนยบญชาการของกลมตารวจและยดรถเกราะของตารวจได 40 คน55 ในกลางดกนนเอง พล ต.อ.เผาและกลมตารวจไดเขามอบตวกบคณะปฎวต ตอมา เขาและพวกถกสงตวออกนอกประเทศ สวนจอมพล ป. ไดหลบหนการรฐประหารออกจากกรงเทพฯไปยงชายแดนไทย-กมพชาทจงหวดตราด∗ ดงนน การรฐประหาร 2500 ครงน จงเปนการปดฉากความพยายามรอฟนคดสวรรคตใหกลบขนมาสรางความกระจางใหกบสาธารณชนไทยและผนาคนสดทายทมาจากคณะราษฎร ผเคยทาการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญา -สทธราชยมาสระบอบประชาธปไตย แตการรฐประหารครงนนาไปสการเรมตนของ “พนธมตรใหม”ระหวางกองทพและสถาบนกษตรย กบสหรฐฯ หรอกาเนด“ไตรภาค”( The Tripartite )ขนในการเมองไทย ทงน ควรบนทกดวยวา ในชวงเวลาดงกลาวนน สหรฐฯมนโยบายตอไทยทงดานการทหารและเศรษฐกจ โดยสหรฐฯตองการใหไทยเปนฐานปฏบตการทางการทหารและสงครามจตวทยาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตลอดจน สหรฐฯตองการผลกดนใหไทยเปดรบการคาเสร เปลยนแปลงระบบเศรษฐกจของไทยและการเปดการลงทนจากตางประเทศ ควบคไปกบการตอตานคอมมวนสตกบสหรฐฯ อยางไรกตาม ในสายตาของสหรฐฯ การดาเนนงานในชวงทายของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามนน รฐบาลพยายามถอยหางออกจากสหรฐฯ แตกลบ

54 พล.ต.ต นายแพทย นคร ศรวาณช, กาเนดพลรมไทย, หนา 6.; NARA , RG 59 Entry Thailand

1955-1959 box 3909, Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut, Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957. จากหลกฐานทรวบรวมได พบวา เมอทหารจโจมปอมตารวจทมกกะสน ทหารไดยงตารวจตาย 2 คน และตยามทราชวตร ทหารไดใชดาบปลายปนฟนพลตารวจ ทองหลอ ศรกระจาง เสยชวต (สมบรณ วรพงศ, ยดรฐบาล: รฐประหาร 16 กนยายน ลมรฐบาลพบลฯ, หนา 21.; พมพไทย, 19 กนยายน 2500).

55 สารเสร, 17 กนยายน 2500.; สมบรณ วรพงศ, ยดรฐบาล: รฐประหาร 16 กนยายน ลมรฐบาลพบลฯ, หนา 22.

∗ หลงการพนจากอานาจดวยการรฐประหาร 2500 ทเกดจาก“ไตรภาค“ จอมพล ป.พบลสงครามได

พานกทพนมเปญ กมพชา ตอมาเขาไดเดนทางไปสหรฐฯโดยหวงวาจะใชชวตปนปลายทสหรฐฯ ตอมา เขาไดอปสมบททพทธคยา อนเดย ทงน ควรบนทกดวย ภายหลงรฐบาลของเขาถกรฐประหารไปแลวระยะหนงมคณะทตจากกลมประเทศแองโกแซกซอนเขาพบเขา และเสนอวา กลมประเทศแองโกแซกซอนจะสนบสนนใหเขากลบสอานาจอกครง แตเขาปฏเสธการสนบสนนดงกลาว จากนน เขาตดสนใจลภยทางการเมองอยางถาวรในญปนแทนทจะเปนสหรฐฯตามทเขาตงใจไวในชวงแรก จนกระทงเขาถงแกอสญกรรมเมอ 11 มถนายน 2507 ทญปน(สมภาษณ นตย พบลสงคราม บตรชายของจอมพล ป. พบลลสงคราม, 28 กมภาพนธ 2551)

241

พยายามเปดไมตรและมการคากบจน รวมถงการเปดรบวฒนธรรมจากจน เนองจาก สหรฐฯเหนวา การดาเนนการของรฐบาลจอมพล ป.มความยอหยอนในการดาเนนการตอตานคอมมวนสต อกทงรฐบาลพยายามนาปรด พนมยงคกลบจากจนมาไทยเพอรอฟนคดสวรรคตเพอตอตานความเคลอนไหวของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”นนยงไมตอบสนองนโยบายของสหรฐฯซงไมตองการใหไทยมความสมพนธกบจน อกทง สหรฐฯตองการสนบสนนสถาบนกษตรยใหมความสาคญในการดาเนนสงครามจตวทยาในไทย นอกจากน รฐบาลขณะนนไดสญเสยความนาเชอถอจากสาธารณชนจากปญหาเหตการณการทจรตเลอกตงในตนป 2500 รวมทง รฐบาลไมสามารถสรางเสถยรภาพทางการเมองตามสหรฐฯ ทาใหสดทายแลว สหรฐฯไดใหความสนบสนนกลมผนาใหมทนยมสหรฐฯและเปนทชนชอบจากสาธารณชนไทยเพอใหไทยดาเนนตามนโยบายของสหรฐฯตอไปในชวงสงครามเยนททวความรนแรงในภมภาคตอไป 9.6 บนเสนทางของ “ไตรภาค ”: สหรฐฯ สถาบนกษตรยและกองทพ กบการดารงภาวะกงอาณานคม

วนรงขนหลงการรฐประหาร( 17 กนยายน) จอมพลสฤษด ธนะรชตใหสมภาษณวา พระมหากษตรยทรง“พอพระทย” 56 สถานทตสหรฐฯรายงานวา ตวแทนของคณะปฏวต ซงประกอบดวย “กลมรอยลลต”และนายทหาร เชน พระยาศรสารวาจา พระยาอภบาลราชไมตร(ตอม บนนาค) พล.ต.อานวย ชยโรจน และพ.อ.เฉลมชย จารวสต ไดมาแจงขาวการรฐประหารใหสถานทตสหรฐฯและองกฤษทราบ บชอป ทตสหรฐฯไดสอบถามตวแทนฯคณะปฏวตวา พระมหากษตรยทรงยอมรบการรฐประหารโคนลมรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามหรอไม พระยาศรวสารฯ องคมนตรและหวหนาตวแทนฯ ตอบวา พระองคทรงยอมรบการรฐประหารและทรงแตงตงใหจอมพลสฤษด หวหนาคณะปฏวตเปนผรกษาพระนครแลว57 ตอมา พระองคทรงเรยกจอมพลสฤษดเขาเฝาเวลาเทยงคนในวนเดยวกน เพอรบทราบสถานการณ จอมพลสฤษดไดรายงานถงความสาเรจในการรฐประหารรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม กอนทเขาจะถวายบงคมลานน สารเสร ไดรายงานขาววา พระองคไดมพระราชดารสกบจอมพลสฤษดวา “คนไหนไมด ควรไลออกไป”58

56 เชา, 18 กนยายน 2500. 57 NA, FO 371/129611, Whittington to Foreign Office, 17 September 1957.; NARA, RG 59

Entry Thailand 1955-1959 box 3909, John C. Guthrie to Secretary of State, 3 December 1957. 58 สารเสร, 19 กนยายน 2500.

242

ทงน ซไอเอ ไดรายงานถง บทบาทของสถาบนกษตรยและองคมนตรในการรฐประหารครงนวา “ไมใชแคเพยงมบทบาทรเรมในการกอการรฐประหารเทานน แต ทรงเปนผผลกดน สฤษดใหทาการรฐประหารดวย เนองจากพระองคทรงกลวแผนการของจอมพล ป.ทจะนาปรดกลบมาจากจน” 59 หลงการรฐประหาร หนงสอพมพในไทยไดรายงานขาววา พระองคทรงสนพระทยความเปลยนแปลงทางการเมองมาก ทรงเรยกจอมพลสฤษดเขาเฝาเพอรายงานความเปลยนแปลงทางการเมองตลอดเวลา 60 ทงน สงคโปร สแตนดารด( Singapore Standard )ไดรายงานขาวการรฐประหารในไทย วา สถาบนกษตรยและองคมนตรเหนชอบกบการลมรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม โดยจอมพลสฤษด หวหนาคณะปฏวตนนไดตดตอกบพระมหากษตรยอยางใกลชด 61 ตอมาจอมพลสฤษดไดประกาศ ไมใหจอมพล ป. กลบเขาประเทศอก สวนปรด พนมยงคนน หากปรดเดนทางกลบจะถกรฐบาลจบดาเนนคดสวรรคต 62 สาหรบคดหมนประมาทบชอป ทตสหรฐฯของม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชทเกดขนในชวงรฐบาลจอมพล ป.นน คณะปฏวตสงการใหอยการยกเลกการฟองรองดคดงกลาวตอศาล 63

ทาทของสหรฐฯหลงการรฐประหารนน เมอรฟ(Murphy) รกษาการรฐมนตรวาการ กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดมบนทกถง บชอป ทตสหรฐฯในไทยสองวนหลงการรฐประหารวา สหรฐฯเหนวาการรฐประหารครงนจะทาใหพระมหากษตรยมบทบาททางการเมองขนอยางมากเพราะทรงเปนผรเรมเหตการณดงกลาว และขณะน พระองคทรงเปนประมขของรฐททรงเปนแกนกลางของความเปนเอกภาพและเสถยรภาพทางการเมองภายในของไทย ดงนน สหรฐฯจะใชประโยชนจากคณสมบตทพระองคจะทรงมอทธพลทางการเมองในไทยจากนไปดวยการพฒนาความใกลชดกบพระองค เนองจาก สหรฐฯเหนวา บทบาททางการเมองของพระองคจะกลายเปนสวนหนงของนโยบายของรฐบาลไทยซงจะมนยยสาคญตอผลประโยชนของสหรฐฯ64

59 NARA, CIA Records search Tool (CREST), CIA-RDP79R00890A000900010020-5, 21

September 1957, “Thailand”. 60 เดลเมล, 20 กนยายน 2500. 61 หจช.กต. 80/44 กลอง 4 การวจารณการเมองของประเทศไทย(2500). Singapore Standard, 13

November 1957. 62 สารเสร, 25 กนยายน 2500.; สยามรฐ, 26 กนยายน 2500.; NARA, RG 59 Entry Thailand

1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 6 November 1957. 63 พมพไทย, 22 กนยายน 2500. 64 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Acting Secretary of State (Murphy) to

Bangkok, 18 September 1957. ในบนทกดงกลาวสงการให บชอป ทตสหรฐฯเขาเฝาพระองค เพอแจงทาทของสหรฐฯตอการรฐประหารครงน วา สหรฐฯมความพอใจทการรฐประหารครงนไมกอภยนตรายตอสถาบน

243

ทงน สงทกลมผนาใหมจะตองทาใหสหรฐฯยอมรบ คอ การจดตงรฐบาลใหมททาใหสหรฐฯพอใจ โดยคณะปฏวตยนยอมใหพระมหากษตรยทรงเลอกพจน สารสน ดารงตาแหนงนายกรฐมนตรชวงสนๆเพอจดการเลอกตงใหม เนองจาก เขาเปนคนททรงไววางพระราชฤทยและมความสมพนธทดกบสหรฐ เนองจากเขาเปนเลขาธการซโต 65จากนน จอมพลสฤษด ธนะรชตไดกลาวยนยนกบพล.ต. พารทรค หวหนาจสแมควา ไทยจะอยเคยงขางกบสหรฐฯ ซโต ตอไป และความสมพนธไทยกบสหรฐฯจะดขนกวาทผานมา 66 ตอมา ลงคอลน ไวท โฆษกกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯไดแถลงขาวถงการรฐประหารในไทยวา การรฐประหารครงนไมกระทบกระเมอนตอความชวยเหลอทางการทหารของสหรฐฯตอไทย67

หลงรฐประหาร บชอป ทตสหรฐฯ ผเหนใจรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามทถกรฐประหาร เขายงคงแสดงทาทไมสนบสนนการรฐประหารดงกลาว ดวยการรายงานความเหนของทตองกฤษในไทยวา “การรฐประหารครงนจะทาใหไทยถอยหลงไปอยางนอยอก 100 ป ทาใหประชาชนไทยไมรจกโตและเปนเหมอนเดก” แมเขาจะพยายามทจะเตอนความจาใหกบกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯถงความเคลอนไหวทผานมาของจอมพลสฤษดและ“กลมรอยลลสต” ทไดรวมมอกนโจมตสหรฐฯ ซโตและจสแมคกตาม แต ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงการ กษตรยและราชวงศ สหรฐฯหวงวา รฐบาลใหมจะมเสถยรภาพและสงเสรมความสมพนธทดระหวางกน และสหรฐฯหวงวาไทยจะยงคงเปนพนธมตรในการตอตานคอมมวนสตตอไป และใหความมนใจกบพระมหากษตรยวาความสมพนธและผลประโยชนระหวางไทยและสหรฐฯจะดาเนนตอไปโดยผานพระองค

65 NA, FO 371/129611, Whittington to Foreign Office, 21 September 1957. จอมพลสฤษด ธนะรชตใหสมภาษณวา พระมหากษตรยทรงแนะนาบคคลทมความเหมาะทจะเปนนายกรฐมนตร ใหกบเขา (ขาวพาณชย, 21 กนยายน 2500).; NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut, Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957.; Eric Kocher to Robertson, Summary of Conversation with General Phao, 4 November 1957.

66 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 20 September 1957. ภายหลงการรฐประหารโคนลมรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามไปได 3 ป จอมพล ป.ใหสมภาษณหนงสอพมพอาซาฮ เอฟเวนนง นวส ในขณะทเขาไดยายทลภยทางการเมองจากสหรฐฯไปทญปนถงการรฐประหาอกครงของจอมพลสฤษด ธนะรชตในป 2501วา “ รฐบาลสฤษด เปนเผดจการและจะลมสลายลงอกไมนาน หรออยางนอยทสดกอาจจะเหมอนกบรฐบาลอาณานคมทถกบงการโดยชาตอน” (“Phibul Predicts Sarit’s Downfall,” Asahi Evening News , 2 June 1960.; หจช.(2)กต. 2.1 กลอง 23/314 ปกท 2/3 รายงานความเคลอนไหว จอมพล ป. [18 มถนายน 2502 – 17 มถนายน 2503] ). โปรดด เบองหลงการรฐประหาร 2501 ทสหรฐฯมบทบาทอยเบองหลงเพอทาใหไทยกาวเขาส”ยคแหงการพฒนา”และการปกครองแบบเผดจการทหารในกลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก”.

67 สารเสร, 19 กนยายน 2500.

244

ตางประเทศ พยายามทาใหเขาเขาใจมมมองของสหรฐฯตอสถานการณการเมองในไทยวา สถาบนกษตรยจะเปนผนาทางการเมองทแทจรง68

ในสายตาของ ฮนนาห เจาหนาทซไอเอผปฏบตงานในฐานะเลขานการโทของสถานทตสหรฐฯ รายงานวา การรฐประหารครงน เปนการเปดโอกาสให “กลมรอยลลสต” กลบมาเลนบทสาคญทางการเมองไทยอกครง เขาเหนวา การรฐประหารครงน เปนเสมอนการเปลยนถายอานาจจากกลมหนงไปยงอกกลมหนง 69 สวนสถานทตองกฤษไดรายงาน บทบาทของสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ในการรฐประหารวา พระองคมไดทรงเปนเพยงผสงเกตการณเทานน 70 ทงน พระองคเจาธานนวตฯ ประธานองคมนตรไดกลาวกบสถานทตองกฤษเปนการสวนตว วา “การรฐประหารครงนคอสงทพวกรอยลลสตตองการ”71ตอมา สถานทตสหรฐฯไดรายงานวา พระองคเจาธานนวตฯมความตองการใหพระมหากษตรยเพมบทบาทในทางการเมองในฐานะผใหคาปรกษาแกรฐบาลพจน สารสน พระองคเจาธานนวตฯทรงกลาววา “กลมรอยลลสต”ตองการใหพระมหา กษตรยทรงมบทบาทางการเมองในการเมองไทยอยางถาวร และ“กลมรอยลลสต” ตองการใหสหรฐฯใหความชวยเหลอและมตรภาพแกรฐบาลไทยเหมอนเชนเดม สถานทตฯเหนวา บทบาทของพระองคเจาธานนวตฯเพมสงขนหลงการรฐประหาร จากเดมทเคยทรงอยแตเบองหลงการเมองไทย 72

หลงการจดตงรฐบาลพจน สารสนแลว สถานทตสหรฐฯตงขอสงเกตถงความแขงแกรงทางการเมองของ “กลมรอยลลสต”นนมเพมสงขน เนองจาก พระมหากษตรยไดทรงเลนบทเปนผนาของ “กลมรอยลลสต” โดยมแกนนาสาคญ เชน พระองคเจาธานนวตฯ ประธานองคมนตร พระยาศรวสารฯ องคมนตร ม.ร.ว.เสนย ปราโมชและม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปนตน ตอมา เมอพระยาศรวสารฯ ไดออกเดนทางไปประชมโรตารสากล สถานทตสหรฐฯเหนวา พระยาศรวสารฯ

68 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 23

September 1957.; Bishop to Secretary of State, 27 September 1957.; Dulles to Bangkok, Preliminary estimate reading current situation in Thailand, 3 October 1957.

69 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Hannah to Rolland Bushner, Thai Prognostications, 17 September 1957.

70 NA, FO 371/129612, Whittington to Selwyn Lloyd , 22 September 1957. 71 NA, FO 371/129611, Whittington to Foreign Office, 21 September 1957.ขอความดงกลาวม

วา “The Coup is just that the Royalist wanted” 72 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 1

October 1957.

245

เคลอนไหวเพอสรางการสนบสนนและยอมรบใหกบการรฐประหารทเกดขนและรฐบาลพจน จากแวดวงระหวางประเทศ73

ไมแตเพยงการใหการสนบสนนการรฐประหารและการจดตงรฐบาลพจน สารสนเทานน แต“กลมรอยลลสต” ไดพยายามขยายอานาจเขาสการควบคมการเมองมากขนดวยเชนกน ตนเดอนตลาคม 2500 สถานทตสหรฐฯรายงานวา พระองคเจาธานนวตฯ แจงวา พระมหากษตรยทรงมพระราชประสงคใหพระยาศรวสารฯรวมงานกบรฐบาลใหมทจะเกดขนหลงการเลอกตงในปลายป 2500 แตทรงไมทรงตองการถกวจารณวา ทรงกระทาขดกบรฐธรรมนญ สาหรบความสนพระทยในการเมองของพระมหากษตรยนน พระองคเจาธานนวตฯแจงกบสถานทตฯวา พระองคทรงมไดมลกษณะเปนผเขนอายเหมอนแตกอนอกแลว74

หลงจากท จอมพลสฤษด ธนะรชตใชประเดนการโจมตสหรฐฯจนไดรบการสนบสนนจากสาธารณชนอยางมากจนนาไปสการยอมรบการรฐประหารครงน แตตอมา คณะปฏวตไดสงการใหหนงสอพมพยตการโจมตสหรฐฯ เนองจาก คณะปฏวตไมตองการใหเกดการกระทบความสมพนธระหวางไทยและสหรฐฯอกตอไป 75 สาหรบผลประโยชนทพวกเขาไดรบหลงการรฐประหารนน การเมอง ซงเปนนตยสารของไทยขณะนนรายงานขาววา มการโอนเงนอยางลบๆเขาบญชของผมอานาจในคณะปฏวต ชอบญช “หนมาน” และบญช “สครพ” บญชละ 150 ลานบาท76 นอกจากน ทตองกฤษตงขอสงเกตในเวลาตอมาวา หลงการรฐประหารไปแลว ความชวยเหลอทางการทหารจากสหรฐฯผานจสแมค ยงคงดาเนนการตอไปดราวกบไมเกดอะไรขน77

สาหรบทศนะของปญญาชนฝายซายจานวนหนงทอยรวมสมย เชน สพจน ดานตระกล ผเคยตอตานรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามจนถกจบกม แตตอมา รฐบาลไดนรโทษกรรมความ ผด เขาไดรวมงานกบจอมพล ป.ในการสรางกระแสใหไทยการถอยออกหางสหรฐฯ สพจนไดวเคราะหวา สาหตทจอมพล ป. ถกรฐประหาร เนองจาก จอมพล ป.มความตองการใหไทยหลดออกจากออกจากการครอบงาของสหรฐฯ เขาเหนวา สหรฐฯใหการสนบสนนจอมพลสฤษด ธนะรชตกอการรฐประหารเพอลมรฐบาลจอมพล ป. เนองจาก รฐบาลไดเรมตนการเปดความสมพนธ

73 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Bishop to Secretary of State, 3

October 1957. 74 NARA, RG 59 Central Decimal File 1955-1959 box 3912, Bishop to Secretary of State, 8

October 1957.ขอความดงกลาวมวา “ King no longer as shy as he had been” 75 การเมอง, 5 ตลาคม 2500. 76 การเมอง, 30 ตลาคม 2500. ควรบนทกดวยวา สญลกษณประจาตวจอมพลสฤษด ธนะรชต คอ

หนมานหาวเปนดาวเปนเดอน 77 NA, FO 371/136020, Whittington to Foreign Office, 20 March 1958.

246

กบจนเพอทาใหไทยหนกลบไปมนโยบายตางประเทศตามสหรฐฯดงเดม78 สวนประจวบ อมพะเศวต ปญญาชนฝายซายอกคนหนง เหนวา รฐบาลจอมพล ป. เคยมนโยบายตางประเทศเขาใกลชดกบสหรฐฯสามารถสรางพอใจใหสหรฐฯชวระยะเวลาหนง แตตอมา เมอรฐบาลไมดาเนนการตามความตองการ จากนน สหรฐฯจงให “ไฟเขยว” ใหทาการรฐประหารโคนลมรฐบาลลง 79

หลงการรฐประหารลมรฐบาลของจอมพล ป. พบลสงครามสงผลใหชะตากรรมของบชอป ทตสหรฐฯทสนบสนนรฐบาลจอมพล ป.มความพลกผนเปนอยางมาก กลาวคอ ทาทของบชอปในรายงานของเขาทเขยนกลบไปยงวอชงตน ด.ซ. เขายงคง โจมตการรฐประหารครงน ตอไปนน ไมนานจากนน กระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯไดตดสนใจหาทตคนใหมทสามารถทางานรวมกบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และจอมพลสฤษด ธนะรชตหรอกลมผนาใหมทสหรฐฯใหการสนบสนนตอไปได ไมนานจากนน กระทรวงการตางประเทศ ทวอชงตน ด.ซ. มคาสงยายบชอปกลบไปวอชงตน ด.ซ. และสงย. อเลกซส จอหนสน มาดารงตาแหนงทตสหรฐฯประจาไทยคนใหม โดยจอหนสน ทตคนใหมไดบนทกเรองราวดงกลาวไววา สาเหตทบชอปถกยายเพราะเขาไมสามารถทางานตอบสนองนโยบายของกระทรวงการตางประเทศทมตอไทยหลงการรฐประหารได80 ตอมา บชอปไดทาหนงสอขอลาออกจากกระทรวงการตางประเทศ สหรฐฯ 81

78 สพจน ดานตระกล, ทนายจาเปน, หนา 28-29. 79 ประจวบ อมพะเศวต,พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516, หนา

399, 450. 80 U. Alexis Johnson, The Right Hand of Power,(New Jersey: Prentice-Hall, 1984), pp.266-

267. จอหนสนบนทกเพมเตมวา สหรฐฯเหนวาไทยเปนพนธมตรสาคญในเอเชยตะวนออกเฉยงใต แตขณะนน ความสมพนธไทยและสหรฐฯกาลงเสอมลงและกาลงเดนไปสทางตน แตบชอป ไมสามารถทางานรวมกบรฐบาลใหม ราชสานกและ“กลมรอยลลสต” และคณะทหารของจอมพลสฤษดได อกทงบชอปมความขดแยงกบม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชซงเปนเจาของสยามรฐและเปนพระสหายของพระมหากษตรย ซงทรงใหการสนบสนนม.ร.ว.คกฤทธ เปนสาเหตททาให บชอปตองถกยายกลบสหรฐฯ ทงน ควรบนทกดวยวา จอหนสนเปน ทตสหรฐฯทประสานงานการเสดจประพาสสหรฐฯของพระมหากษตรยไทยสวอชงตน ด.ซ. ในป 2503 ซงการประพาสดงกลาวสรางความมนใจใหกบทงสองฝายในการดาเนนนโยบายตางประเทศรวมกนตอไปตลอดชวงสงครามเยน

81 Dwight D. Eisenhower Library, White House Central Files, Office Files 1953-1961 OF 8 F Ambassador and Minister, Gorge V. Allen Box 134, Bishop to The President, 15 November 1957. บชอป ทตสหรฐฯมความสมพนธทดกบจอมพล ป. พบลสงคราม เขาไดเคยเรองตางเกยวกบเบองหลงการรฐประหาร 2500 ใหจรวสส ปนยารชน บตรของจอมพล ป.ทราบ ตอมา หลงการลาออกจากกระทรวงการตางประเทศ เขายดอาชพเปนอาจารยสอนในวทยาลยเลกๆแหงหนงในสหรฐฯ และแมเขาจะพนตาแหนงไป

247

ในสายตาของจอหนสน ทตสหรฐฯคนใหมภายหลงการรฐประหารไดประเมนวา ความสมพนธระหวางไทยกบสหรฐฯหลงการรฐประหาร 2500 วายงคงไมราบรนนก เนองจากในไทยยงคงมการตอตานสหรฐฯจากกลมฝายซายตอเนองจากรฐบาลชดเกาอยบาง แตอยางไรกตาม ไทยมโอกาสทจะพฒนาเศรษฐกจได และรฐบาลพจน สารสนใหความสาคญกบการตอตานคอมมวนสตอยางเขมแขงกวารฐบาลทผานมา และเขาเหนวา สถาบนกษตรยมเอกภาพและมเสถยรภาพ 82 จากทาทของทตสหรฐฯนนเปนไปในทศทางเดยวกบนโยบายของสหรฐฯทตองการพฒนาความสมพนธทใกลชดกบสถาบนกษตรย ผนาทางการเมองกลมใหมมากยงขน โดยพ.อ. เอดเวรด แลนสเดล ผชวยรฐมนตรกลาโหมไดกลาวแกคณะผแทนของคณะปฏวตทถกสงมาสรางความเขาใจใหกบสหรฐฯภายหลงการรฐประหาร 2500 วา “สหรฐฯตระหนกดถงความสาคญของกษตรย และศาสนาทมตอวถชวตของคนไทย แมสหรฐฯจะไมสามารถมนโยบายตางประเทศโดยตรงตอศาสนาได แตสหรฐฯจะสนบสนนกษตรย “83

ดวยเหตน การรฐประหาร 2500 จงเปนการปดฉากความพยายามรอฟนคดสวรรคตและผนาคนสดทายทมาจากคณะราษฎรและโอกาสทไทยจะถอยหางออกภาวะทสหรฐฯเขามามบทบาทแทรกแซงกจการภายในของไทยเพอทาใหไทยคงดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการตอไป ดวยเหตน การรฐประหารดงกลาวจงเปนการทาใหไทยยงคงเปนประเทศทอยในฐานะกงอาณานคมของสหรฐฯตอไป ไมแตเพยงเทานน การรฐประหารดงกลาวยงไดเปนจดเรมตนของ ”พนธมตรใหม”ระหวางสถาบนกษตรยและกองทพกบสหรฐฯหรอกาเนด“ไตรภาค”สงผลใหการเมองไทยเดนไปสการปกครองระบอบเผดจการทหารเตมรปแบบในชวงเวลาตอมา ซงการปกครองดงกลาวนสามารถรกษาเสถยรภาพทางการเมองไทย พรอมกบการฟนฟสถาบนกษตรยใหมความเขมแขงทางการเมอง อกทง ไทยถกทาใหกลายเปนฐานทพของสหรฐฯในการคกคามประเทศเพอนบานในอนโดจนตามความตองการของสหรฐฯได โดยสงเหลานมผลกระทบอยางมากตอการเมองภายในและนโยบายตางประเทศของไทยตลอดสองทศวรรษในชวงสงครามเยน แลว เมอเขามโอกาสมาเยอนไทย เขามกมาเยยมบตรของจอมพล ป.เสมอ (สมภาษณ จรวสส ปนยารชน, 13 กนยายน 2552)

82 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3913, U. Alexis Johnson to Secretary of State , 28 July 1958. ตอมา สหรฐฯผลกดนใหคณะปฏวตปราบปรามปญญาชนฝายซายอยางรนแรง โปรดด กลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก”. ทงน การปราบปรามอยางรนแรงของรฐบาลถนอมและสฤษดตามความตองการของสหรฐฯ เปนสวนหนงททาใหเกด “เหตการณเสยงปนแตก” ในป 2508 นาไปสสงครามภายในประเทศอยางยาวนาน

83 NARA, RG 59 Entry Thailand 1955-1959 box 3909, Memorandum of conversation Brigadier General Wallop Rojanawisut, Colonel Edward Lansdale and Kenneth T. Young, 24 October 1957.

บทท 10 สรป

ภายหลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลง สหรฐฯมบทบาทสาคญในการผลกดนการจดระเบยบโลกขน โดยสหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดทรแมนใหความสาคญกบการฟนฟและสนบสนนการขยายตวของระบบเศรษฐกจทนนยมโลกภายใตนโยบายโครงการขอท 4 และ ไดเรมใหความสนใจตอภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยมากขน ในฐานะทเปนแหลงทรพยากรและตลาดเพอฟนฟเอเชยตะวนออกและรองรบสนคาจากสหรฐฯและญปน1 โดยสหรฐฯไดเรมเขามบทบาทตอการเมองภายในมากขนอยางตอเนองเพอทาใหการเมอง ไทยมเสถยรภาพและทาใหไทยดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการตอไป

สาหรบ ไทยทามกลางบรบทภายหลงสงครามโลกครงท 2 นน ไทยสามารถรอดพนจากการเปนผแพสงครามโลกดวยความชวยเหลอของสหรฐฯ เนองจาก สหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดทรแมนมตองการเขามบทบาทในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอสนบสนนการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมภายใตการนาของสหรฐฯ โดยสหรฐฯขณะนนเหนวา ขบวนการชาตนยมและการขยายตวของลทธคอมมวนสตทเกดขนในภมภาคเอเชยเปนอปสรรคตอผลประโยชนของสหรฐฯ สหรฐฯจงใหการสนบสนนฝรงเศสใหกลบเขามอานาจในอนโดจนอกครงหนง ในขณะท รฐบาลปรด พนมยงคและกลมของเขาทแมจะเคยมความสมพนธทดกบสหรฐฯในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 กตาม แตดวยเหตท พวกเขามนโยบายการบรหารทโนมเอยงไปในทางสงคมนยมและใหการสนบสนนขบวนการชาตนยมปลดแอกของเวยดมนห อนนาไปสการจดตงสนนบาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตขนยงขดแยงกบนโยบายของสหรฐฯ ทาใหสหรฐฯไมพอใจพวกเขาและไมใหการสนบสนน “กลมปรด”ใหมอานาจตอไป เมอพวกเขาตองเพอเผชญกบการตอตานทางการเมอง

ควรกลาวดวยวา เมอสงครามโลกครงท 2 จบสนลง “กลมรอยลลสต”ไดกลบมาเปนตวแสดงทางการเมองไทยอกครง เมอ“กลมจอมพล ป.”ไดตกจากอานาจการเมองไปแลว เมอ “กลมรอยลลสต”มความตองการเขามามอานาจทางการเมองจงนาไปสการแตกสลายของ“พนธมตร”ทเคยเกดขนในชวงสงครามโลกระหวาง“กลมปรด” กบ“กลมรอยลลสต” ประกอบกบบรรยากาศ

1 William Borden, The Pacific Alliance: United States Foreign Economic Policy and

Japanese Trade Recovery, 1947-1955.; Jim Glassman, “The New Imperialism? On Continuity and Change in US Foreign Policy”: 1527-1544.

249

การเมองแบบเปดภายหลงสงครามโลก ทาใหทง 2 กลมไดกลายมาเปนคปรปกษสาคญในการเมองไทยจนนาไปสปญหาเสถยรภาพทางการเมอง 2

ไมแตเพยงเสถยรภาพการเมองภายในทเกดขนจาก “กลมปรด” กบ“กลมรอยลลสต” เทานนทเปนปญหา แตปญหาการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทฯทรฐบาลปรด พนมยงคและกลมของเขายงไมสามารถสรางความกระจางใหกบสาธารณชนไดถก “กลมรอยลลสต”ใชเปนประเดนทางการเมองในการโจมตรฐบาลขณะนนอยางรนแรง อกทง ความไมพอใจของ“กลมจอมพล ป.” ทถกโจมตจาก“กลมปรด”วา พวกเขาเปนผทนาไทยเขาสสงครามจนเกอบตกเปนประเทศผแพสงคราม พวกเขามความตองการกลบเขาสอานาจอกครงหนง จงนาไปสการเกดขนของ “พนธมตรใหม” ระหวาง“กลมรอยลลสต” กบ“กลมจอมพล ป.”ขน ทาใหปรดและกลมของเขาถกกาจดออกไปจากอานาจทางการเมองอยางไมยากนกดวยการในการรฐประหารเมอ 8 พฤศจกายน 2490 ดวยกาลงของคณะรฐประหาร โดยสหรฐฯมไดมนโยบายชวยเหลอปรด และกลมของเขา ซงมตรเกาในชวงสงครามโลกครงท 2 ใหกลบเขาสอานาจอก

ภายหลงการรฐประหาร 2490 ไมนาน จอมพล ป. พบลสงครามไดขบไลรฐบาลของ “กลมรอยลลสต”ลงจากอานาจสาเรจ การกลบเขาดารงตาแหนงนายกรฐมนตรของเขาครงน สหรฐฯไดใหการยอมรบรฐบาลของเขา แมเขาจะเคยเปนผประกาศสงครามกบฝายสมพนธมตรในชวงสงครามโลกครงท 2 กตาม เนองจากในชวงเวลาดงกลาวสถานการณการเมองระหวางประเทศในภมภาคเอเชยมความผนผวนอยางมากจากชยชนะของพรรคคอมมวนสตในจน สงผลใหสหรฐฯสนบสนนรฐบาลของเขาใหมเสถยรภาพทางการเมองเพอทาใหไทยสามารถรวมมอกบสหรฐฯตอตานคอมมวนสตในภมภาคไดอยางราบรน

นบตงแตป 2493 ความใกลชดระหวางสหรฐฯกบรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามผานความชวยเหลอทางการทหารแกไทยมความชดเจนมากขน เมอทงสองฝายไดลงนามในขอตกลงถง 3 ฉบบในปเดยวกนนนเอง โดยเฉพาะอยางยงขอตกลงความชวยเหลอทางการทหารททาใหไทยไดเรมตกเขาสเงาภาวะกงอาณานคมของสหรฐฯ อกทง เมอสงครามเกาหลปะทขน ดวยทาทของรฐบาลทประกาศสงกองทพเขารวมสงครามเกาหลสรางความพอใจใหกบสหรฐฯเปนอยางมาก จากนน สหรฐฯไดขยายความชวยเหลอทางการทหารแกกลมทหารและกลมตารวจมากขน มผลทาใหรฐบาลสามารถรกษาเสถยรภาพทามกลางแรงตอตานรฐบาลไดมากยงขน อยางไรกตาม ความชวยเหลอของสหรฐฯทใหกบรฐบาลกนาไปสการแขงขนทางการเมองระหวางจอม

2 Sorasak Ngamcachonkulkid, “The Seri Thai Movement: The First Alliance against Military

Authoritarianism in Modern Thai Politics”.; สรศกด งามขจรกลกจ, ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวางพ.ศ. 2481-2492.

250

พลสฤษด ธนะรชตในฐานะผนากลมทหารและพล.ต.อ.เผา ศรยานนทในฐานะผนากลมตารวจทเพมมากขนเปนเงาตามตวอนไดสรางปญหาใหกบรฐบาลในเวลาตอมาดวยเชนกน

ภายหลงความฝายแพของฝรงเศสในสมรภมเดยนเบยนฟ ทาใหสหรฐฯภายใตการนาของประธานาธบดไอเซนฮาวรปรบเปลยนนโยบายตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและไทยใหมความเขมขนมากยงขน เนองจาก สหรฐฯขณะนนมความวตกถงปญหาสญญากาศทางการเมองระหวางประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตตามทฤษฎโดมโนทจะทาใหสหรฐฯสญเสยเขตอทธพลทางการเมองในภมภาคฯไปอนจะมผลกระทบตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมทาใหสหรฐฯมแผนการเปลยนใหไทยกลายเปนปอมปราการของการตอตานคอมมวนสตในภมภาคฯ อกทง สหรฐฯไดอนมตแผนสงครามจตวทยา(PSB-D23)เพอตอตานคอมมวนสตในไทยอกดวย

ดวยแผนสงครามจตวทยาทเรมตนในตนป 2497ทาใหสหรฐฯเรมใหการสนบสนนสถาบนกษตรยใหเขามามสวนรวมในสงครามจตวทยาในไทย ทงน การใหความสนบสนนสถาบนกษตรยของสหรฐฯนเปนสงใหมทมความแตกตางไปจากเดม เนองจากทผานมาสหรฐฯเคยใหความชวยเหลอแตเพยงกลมทหารและกลมตารวจเทานน ดงนน ดวยแผนสงครามจตวทยาของสหรฐฯมสวนสาคญทาใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต” มความเขมแขงทางการเมองมากขนและทาใหพวกเขาพรอมทจะทาทายอานาจของรฐบาลไดในเวลาตอมา

อยางไรกตาม สถานการณทางการเมองระหวางประเทศทผนผวน ทาใหรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามพยายามเปดไมตรกบจนซงสรางความไมพอใจใหกบสหรฐฯ อกทง การทรฐบาลพยายามสรางบรรยากาศประชาธปไตยในไทยเมอปลายป 2498 มสวนสาคญในการสรางกระแสความตนตวทางการเมองและการเกดกระแสตอตานสหรฐฯททวความเขมขนมากขน ในชวงเวลานนเอง จอมพลสฤษด ธนะรชตและกลมทหาร ผเปนคขดแยงกบกลมตารวจไดหนไปสรางพนธ -มตรสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”เพอชยชนะทางการเมอง ทาใหทง รฐบาลจอมพล ป.และพล ต.อ.เผา แกนนากลมตารวจซงไมตองการใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”กลบมามอานาจทางการเมองทจะทาทายอานาจของรฐบาลไดอก พวกเขาจงหนไปเปนพนธมตรกบ“กลมปรด” เพอชยชนะทางการเมองเชนกน ดวยเหตน ภาพการตอสทางการเมองในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป.จงเปนภาพของการเมองทมสองขว คอ รฐบาลจอมพล ป. กลมตารวจและ“กลมปรด” ขวหนง กบสถาบนกษตรย “กลมรอยลลสต”และกลมทหาร อกขวหนง ซงพรอมทจะเดนไปสจดแตกหกทางการเมองในทสด

ดงนน การเมองไทยในชวงเวลาดงกลาวนนจงหาไดมแตเพยงบทบาทของทหารเปนตวแสดงทางการเมองตวเดยวทสรางปญหาใหกบการเมองไทยตามแนวคดเรอง“อามาตยาธปไตย”ทครอบงาการศกษาการเมองไทยมานานเทานน แตสถาบนกษตรยและ “กลมรอยลลสต”กม

251

บทบาทในทางการเมองในขณะนน เฉกเชนเดยวกบบทบาทของสหรฐฯในฐานะอานาจภายนอกกไดเขามสวนในการใหความสนบสนนทางการเมองแกกลมการเมองตางๆของไทยทงกลมทหาร กลมตารวจและสถาบนกษตรยในเวลาตอมา อนมสวนสาคญททาใหการตอสทางการเมองในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป.เปนไปอยางเขมขน

สดทายแลว ปญหาทางการเมองทเกดขนในชวงปลายรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามนน ในสายตาของสหรฐฯเหนวา รฐบาลไดสญเสยความนยมจากสาธรณชน อกทง ทผานมารฐบาลกหาไดดาเนนนโยบายตามความตองการของสหรฐฯ มผลทาใหสหรฐฯตดสนใจสนบสนนกลมการเมองใหมใหกาวขนมามอานาจในการเมองไทยแทนกลมการเมองเดม เพอดาเนนนโยบายตามทสหรฐฯตองการตอไป ไมนานจากนน ความขดแยงทางการเมองระหวางสองขวไดเดนไปสจดแตกหกในการรฐประหารโคนลมรฐบาลเมอ 16 กนยายน 2500 ดงนน การรฐประหารครงนจงกลายเปนจดเรมตนของการกอตวของพนธมตรใหมระหวาง สหรฐฯ สถาบนกษตรยและกองทพหรอ“ไตรภาค” ทดารงอยในการเมองไทยอยางยาวนานกวา 2 ทศวรรษตอมา

กลาวโดยสรปแลว จะเหนไดวา ภายใตระเบยบโลกของสหรฐฯทกอตวขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 นน สหรฐฯไดเขามามบทบาทแทรกแซงการเมองไทยในฐานะเปนปจจยทสาคญในการสนบสนนกลมการเมองกลมใดกลมหนงใหไดรบชยชนะทางการเมอง และมสวนสาคญในการสนบสนนใหกลมการเมองทไดรบชยชนะมอานาจทางการเมองทมเสถยรภาพเพอทาใหกลมดงกลาวดาเนนนโยบายของไทยใหสอดคลองกบความตองการของสหรฐฯตอไป ดวยเหตน การรฐประหาร 2500 จงเปนจดเรมตนของการเปดทางโลงใหกบบทบาทของสหรฐฯในการผลกดนและแสวงหาประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจควบคไปกบการปราบปรามคอมมวนสตในไทยอนนาไปสการปกครองระบอบเผดจการทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชตและจอมพลถนอม กตตขจรอยางปราศจากขอกงขา อกทงทาใหสถาบนกษตรยและ“กลมรอยลลสต”ไดกลายเปนกลมการเมองทมบทบาททางการเมองสาคญมากยงขนในการเมองไทยในเวลาตอมา ตลอดจน การรฐประหารดงกลาวมสวนทาใหไทยตกอยภายใตการครอบงาของสหรฐฯตอไปและมผลทาใหไทยกลายเปนฐานทพทสาคญของสหรฐฯเพอการเขาแทรกแซงกจการภายในของประเทศเพอนบานในอนโดจน ซงไมแตเพยง การสรางปญหาความสญเสยทยดเยอยาวนานแกประเทศเพอนบานของไทยเทานน แตยงไดกลายเปนชนวนใหเกดความขดแยงภายในการเมอง ไทยใตรฐบาลเผดจการทหารและรฐบาลพลเรอนอานาจนยมกวา 2 ทศวรรษตอมา ซงมผลสะเทอนอยางลกซงตอการเมองการปกครองและความสมพนธระหวางประเทศของไทยสมยใหมอยางสาคญทสดชวงหนงในประวตศาสตรไทยในระยะใกลน 3

3 โปรดด กลลดา เกษบญช มด, “การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอมภายใตโครงสรางอานาจโลก”.; Jim Glassman, Thailand at the Margins.; อกฤษฏ ปทมานนท, “สหรฐอเมรกากบเศรษฐกจไทย(1960-1970)”.;

252

Hewison, Bankers and Bureaucrats Capital and the Role of the State in Thailand.; พอพนธ อยยานนท, “สานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยกบบทบาทการลงทนทางธรกจ” สานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2549.; พวงทอง ภวคพนธ, สงครามเวยดนาม: สงครามกบความจรงของ‘รฐไทย’,(กรงเทพฯ: คบไฟ, 2549).; จฬาพร เออรกสกล, “กรณมายาเกส: ศกษาการตดสนใจนโยบายในภาวะวกฤต,” (วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529).; Bowie, Rituals of National Loyalty: The Village Scout Movement in Thailand.; Benedict R.O’G Anderson, “Withdrawal Symptoms: Social and Cultural Aspects of the October 6 Coup,” in Bulletin of Concerned Asian Scholars 3, 31(977):, 13-33.; ธงชย วนจะกล, “ความทรงจา ภาพสะทอนและความเงยบในหมฝายขวาหลงการสงหารหม 6 ตลา (Memories, Reflections and Silence among the Right-wingers after the October 6 Massacre),” สานกงานกองทนสนบสนนการวจย 2550.; ใจ องภากรณ สธาชย ยมประเสรฐ และคนอนๆ, อาชญากรรมรฐในวกฤตการเปลยนแปลง,(กรงเทพฯ: คณะกรรมการรบรและสบพยานเหตการณ 6 ตลาคม 2519, 2544).; สมศกด เจยมธรสกล, ประวตศาสตรทเพงสราง.; เกงกจ กตตเรยงลาภ, “การเมองวาดวยการตอสทางชนชนในประเทศไทยจากพ.ศ.2535-พ.ศ.2549,” (วทยานพนธรฐศาสตรดษฎบณฑต คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551) เปนตน

รายการอางอง ภาษาไทย 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536). กรงเทพฯ: กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน, 2536. กฎบตรปาซฟค สนธสญญาการปองกนรวมกนแหงเอเชยอาคเนย พธสารตอทายสนธสญญาการ ปองกนรวมกนแหงเอเชยอาคเนย และประมวลสนธสญญาและอนสญญาระหวาง ประเทศบางฉบบ. พระนคร: โรงพมพพระจนทร, 2497. กนตธร ศภมงคล. การวเทโศบายของไทย ระหวางปพทธศกราช 2483 ถง 2495. กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง จากด, 2537. กมล เขมทอง. สอเมรกนแดนสวรรค. พระนคร: โรงพมพศลปชย, 2493. กมล จนทรสร. วธกาจดนกการเมองชวจากหนงสอพมพประชาธปไตย ฉบบวนเกดท 24 มกราคม 2500. พระนคร: สานกพมพประชาธปไตย, 2500. กรณา กศลาสย, ชวตทเลอกไมได: อตชวประวตของผทเกดในแผนดนไทยคนหนง. กรงเทพฯ : สานกพมพแมคาผาง, 2532. กตตศกด ศรอาไพ. ประชาธปไตยสมย พล.ต.อ.เผา ศรยานนท. กรงเทพฯ: กตตศกด ศรอาไพ, 2529. กรณา กศลาสย. คณะทตใตดนสปกกง . กรงเทพฯ: สานกพมพสขภาพใจ, 2545. กลลดา เกษบญช มด. ธนาคารโลกกบพฒนาการเศรษฐกจของไทย. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต ภาควชาสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2517. กลลดา เกษบญช มด. การเมองไทยในยคสฤษด-ถนอม ภายใตโครงสรางอานาจโลก . กองทน ปรด พนมยงค มลนธ 50 ป ธนาคารแหงประเทศไทย, 2550. กลลดา เกษบญช มด. ความขดแยงทางการเมองไทย ขามไปใหพนพลวตภายใน. กรงเทพฯ: มลนธ 14 ตลา, 2552. กาจ กาจสงคราม,พล ท. สารคดลบ คดปฏวตรประเทศไทย 2492.พระนคร : บรษท รฐภกด จากด, 2492. กาจ กาจสงคราม, พล ท. เรองของวนชาต 2492.พระนคร: โรงพมพรฐภกด , 2492. กาจ กาจสงคราม,พล ท. สารคด สาเนาจดหมายของ ‘อมตชน’ กบเรยงความตอบประเดน เรองเกยวกบประเทศชาตและคณะรฐประหาร 8 พ.ย.2490. พระนคร: บรษท รฐภกด จากด, 2492.

254

กาจ กาจสงคราม,พล ท. สารคด เรอง กาลงและอานาจของประเทศชาต. พระนคร : บรษท รฐภกด จากด, 2492. กองบรรณสาร กระทรวงการตางประเทศ เกงกจ กตตเรยงลาภ. การเมองวาดวยการตอสทางชนชนในประเทศไทยจาก พ.ศ.2535- พ.ศ.2549. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2551. “เกยรต”(สละ ลขตกล). จนายก. พระนคร: สานกพมพชยฤทธ, 2493. “เกยรต”(สละ ลขตกล). พงษาวดารการเมอง. พระนคร: สานกพมพเกยรตศกด, 2493. เกรยงศกด พศนาคะ. เลอกตงสกปรก. กรงเทพฯ: โรงพมพเอเชยการพมพ, 2517. ขอบงคบวาดวยการจดการ พรรคเสรมนงคศลา และกาหนดนโยบายของพรรค พ.ศ.2498 กบ พระราชบญญตพรรคการเมองพ.ศ.2498. พระนคร : บรษท ประชาชาง จากด, 2499. ขาวโฆษณาการ 10, 11 (พฤศจกายน 2490) ขาพเจาถกสงเนรเทศ: เอกสารเกยวกบกรณสงเนรเทศ บรรณาธการและผพมพ ผโฆษณาของ หนงสอพมพฉวนหมนเปา. พระนคร: จฮง แซฉว กบ เกยงตง แซโงว, 2494 “คนขาวอสสระ”. เบองหลงคดเลอด ยคอศวนผยอง . พระนคร: โรงพมพ อกษรบรการ, 2500. ความตกลงวาดวยความชวยเหลอทางการทหารระหวางรฐบาลแหงประเทศไทยกบรฐบาล สหรฐอเมรกา ลงนาม ณ กรงเทพฯ วนท 17 ตลาคม พ.ศ. 2493. พระนคร: โรงพมพ พระจนทร, 2493. แคลว นรปต. เยยมปกกง. พระนคร: อกษรวฒนา, 2500. ครสโอ มาลาปารเต(เขยน) จนดา จนตนเสร(แปล). เทคนครฐประหาร. พระนคร: สานกพมพ เกวยนทอง, 2500. โฆษณาการ, กรม. ประมวลคาปราศรยและสนทรพจนของนายกรฐมนตร , พระนคร : โรงพมพพานชศภผล, 2483. จงกล ไกรฤกษ,ร.ท. อยอยางเสอ: บนทกชวตนกตอสทางการเมองยคบกเบก(2475-2500). เชยงใหม: The Knowledge Center, 2546. จนทรา บรณฤกษ และ ปยนาถ บญนาค. การศกษาผลกระทบทางการเมองจากความสมพนธ ไทย-สหรฐอเมรกา(พ.ศ.2463-2506). รายงานการวจยทนรชดาภเษกสมโภช จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521. “จารก ชมพพล”. บนทกจากบางขวาง. พระนคร: สหบรรณ, 2500. “จารก ชมพพล”. สอสรภาพ. พระนคร : สานกพมพสหบรรณ, 2501.

255

จระ วชตสงคราม,พล อ. การชวยเหลอทางการทหารของสหรฐอเมรกา. กลาโหม 1,1 (มกราคม 2497) จฬาพร เออรกสกล. กรณมายาเกวซ : ศกษาการตดสนนโยบายในภาวะวกฤตการณ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2529. ใจ องภากรณ, สธาชย ยมประเสรฐและคนอนๆ. อาชญากรรมรฐในวกฤตการเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: คณะกรรมการรบรและสบพยานเหตการณ 6 ตลาคม 2519, 2544. จาลอง อทธะรงค. ละครการเมอง. พระนคร: สหอปกรณการพมพ, 2492. เฉยบ อมพนนท,ร.ต.อ. มหาวทยาลยของขาพเจา. พระนคร: ไทยสมพนธ, 2500. เฉลม มลลา. รฐประหาร พ.ศ. 2500 ในประเทศไทย. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต แผนกวชาประวตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2518. ชวน รตนวราหะ. กอนฟาสาง. กรงเทพฯ: สหมตรการพมพ, 2518. ชวตและงานของอารย ลวระ.พระนคร: ไทยพณชการ. 2506. ชวตและงานของหลวงสขมนยประดษฐ (พมพแจกในงานครบรอบหกสบปของหลวงสขมนย ประดษฐ). พระนคร: หองภาพสวรรณ, 2507. ชาญวทย เกษตรศร และคนอนๆ, บรรณาธการ. บนทกการสมมนาจอมพล ป.พบลสงคราม กบการเมองไทยสมยใหม. กรงเทพฯ: โครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2540. ชาญวทย เกษตรศร. 2475 การปฏวตสยาม. กรงเทพฯ: มลนธโครงการตาราสงคมศาสตรและ มนษยศาสตร, 2543. ชาญวทย เกษตรศร และธารงศกด เพชรเลศอนนต, บรรณาธการ. ปรด พนมยงค และ 4 รฐมนตรอสาน+ 1. กรงเทพฯ: มลนธโครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร หอ จดหมายเหตธรรมศาสตร, 2544. ชาตร ฤทธารมย. นโยบายตางประเทศของประเทศไทย(2488-2497).วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต สาขาการระหวางประเทศและการทต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2517. ชาย ไชยกาล, พ.อ. สแดนเสร (Leap to Freedom). พระนคร: หอวทยาการ, 2496. ชมพล โลหะชาล,พล.ต.ท. หนไปกบจอมพล. ใน เบองแรกประชาธปไตย: บนทกความทรงจา ของผอยในเหตการณสมย พ.ศ. 2475-2500. กรงเทพฯ: สมาคมนกขาวแหงประเทศ ไทย, 2516.

256

ชมสาย ไชยวต. บทบาททางการเมองของพลตารวจเอกเผา ศรยานนท พ.ศ. 2490 – 2500. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538. โชต มณนอย. ตอยๆตามกนมากวา 30 ป. ใน อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ เฉลมวฒ โฆษต ณ เมรวดมกฎกษตรยาราม 19 มนาคม 2526. กรงเทพฯ : โรงพมพธรรมดา, 2526. ไชยวฒน คาช. รวมบทความสมมนาของนสตวาดวยความสมพนธระหวางประเทศ. กรงเทพฯ : ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2522. ไชยวฒน คาช, บรรณาธการ. ญปนศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนเอเซยศกษา จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2540. ไชยวฒน คาช. นโยบายตางประเทศญปน: ความตอเนองและความเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549. ณฐพล ใจจรง. ววาทะของหนงสอ ‘เคาโครงการณเศรษฐกจฯ’ และ ‘พระบรมราชวนจฉยฯ’ กบ การเมองของการผลตซา. จลสารหอจดหมายเหตธรรมศาสตร 6 (ม.ย. 2544 - พ.ค. 2545) ณฐพล ใจจรง. 555 กบ My Country Thailand: ความเคลอนไหวทางการเมอง ความคดทาง เศรษฐกจและประวตศาสตรนพนธแบบชาตนยมวพากษของพระสารสาสนพลขนธ. รฐศาสตรสาร. 25,1 (2547) ณฐพล ใจจรง. เดอน บนนาค กบ มหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง. จลสารหอ จดหมายเหตธรรมศาสตร 8 (ม.ย. 2547-พ.ค. 2548) ณฐพล ใจจรง. การรอสราง 2475: ฝนจรงของนกอดมคต ‘นาเงนแท’. ศลปวฒนธรรม 27, 2 (ธนวาคม 2548) ณฐพล ใจจรง. มองคดการลบชอนกศกษากรณ‘กบฏสนตภาพ’ผานเอกสาร ศาสตราจารย วจตร ลลตานนท. จลสารหอจดหมายเหตธรรมศาสตร 10 (ม.ย.2549 - พ.ค.2550) ณฐพล ใจจรง. ความชอบดวยระบอบ: ววาทะวาดวยอานาจของ‘รฐฏาธปตย’ในคาอธบาย กฎหมายรฐธรรมนญ (2475-2500). ศลปวฒนธรรม 28, 3 (มกราคม 2550) ณฐพล ใจจรง. การปฏวต 2475 และ ‘รอยลลสต’: การเมองไทยกบ ‘ระบอบกลายพนธ’. รฐศาสตรสาร 28, 1 (2550) ณฐพล ใจจรง. ความสมพนธไทย-จน กบความขดแยงทางการเมอง: การทตใตดน(พ.ศ.2498- 2500)ของจอมพล ป. พบลสงคราม. รฐศาสตรสาร 29, ฉบบพเศษ (2551)

257

ณฐพล ใจจรง. จากสงครามจตวทยาแบบอเมรกนสการสรางสญลกษณแหงชาตภายใตเงา อนทรย. การสมมนาวชาการ สงครามเยนในประเทศไทย วนท 8 กมภาพนธ 2553 อาคารมหาจฬาลงกรณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ณฐวฒ สทธสงคราม. นายควง อภยวงศ กบพรรคประชาธปตย. กรงเทพฯ: เรองศลป, ไมปรากฎปพมพ. ณรงค ไตรวฒน. เบองหลงการเมองยคทมฬ. กรงเทพฯ: อดมศกษา, 2517. ดารารตน เมตตารกานนท. การเมองสองฝงโขง: การรวมกลมทางการเมองของ ส.ส.อสาน พ.ศ. 2476-2494. กรงเทพฯ: มตชน, 2546. ดารห ปทมะศร. บนทกความจาและกรณสวรรคต. พระนคร: สรยรตน, 2491. ถนอม กตตขจร,จอมพล. คาไวอาลยแดคณ ปา จอมพล ผน ชณหะวณ. ใน อนสรณในงาน พระราชทานเพลงศพ จอมพลผน ชณหะวณ ณ เมร วดพระศรมหาธาต วนท 7 พฤษภาคม 2516, กรงเทพฯ : อรณการพมพ, 2516. ถนอมจตต มชน. จอมพล ป.พบลสงครามกบงานฉลอง 25 พทธศตวรรษ(พ.ศ.2495-2500). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาประวตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2531. ถามตอบ “พายพ วนาสวรรณ” หวขอจอมพล ป.กบนายกทกษณ 31 สงหาคม 2548 [ออนไลน] แหลงทมา: www.manager.co.th/Politics/PoliticsQAQuestion.asp?QAID=5246 [11 กนยายน 2552] แถมสข นมนนท. การเจรจาทางการทตระหวางไทยกบองกฤษ ค.ศ.1900-1909. ใน ชมนม บทความวชาการถวายพระวรวงศเธอ กรมหมนนราธปประพนธพงศในโอกาสทพระชนม มายครบ 80 พรรษาบรบรณ 25 สงหาคม 2514. กรงเทพฯ: โครงการตาราสงคมศาสตร และมนษยศาสตร สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย,2514. แถมสข นมนนท. จอมพล ป.พบลสงครามกบการสรางชาต. วารสารประวตศาสตร 3, 2 (พฤษภาคม–สงหาคม 2521) แถมสข นมนนท. การเมองและการตางประเทศในประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ: ไทยวฒนา พานช, 2524. แถมสข นมนนท. ขบวนการตอตานอเมรกาสมยจอมพล ป. พบลสงคราม. ใน รวมบทความ ประวตศาสตร 2 (มกราคม 2524) แถมสข นมนนท. ความสมพนธระหวางไทย-สหรฐฯอเมรกาภายหลงสงครามโลกครงทสอง. กรงเทพฯ: สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2525. แถมสข นมนนท. การทตสมยรตนโกสนทร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2528.

258

แถมสข นมนนท. เมออเมรกนศกษาประวตศาสตรไทย. ใน การทตสมยรตนโกสนทร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2528. แถมสข นมนนท. รายงานการวจย เรอง 50 ป พรรคประชาธปตยกบการเมองไทย. 2539. ทกษ เฉลมเตยรณ(เขยน) พรรณ ฉตรพลรกษและ ม.ร.ว.ประกายทอง สรสข(แปล) การเมอง ระบบพอขนอปถมภแบบเผดจการ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2526. ทกษ เสนยวงศ ณ อยทธยา, พ.อ. อนโดจน: รฐสมทบของสหภาพฝรงเศส. พระนคร: การพมพ ทหารผานศก, 2496. ทกษ ปทมสงห ณ อยทธยา, พล.ต.ต. บนทกความทรงจา. ใน 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536). กรงเทพฯ: กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน, 2536. “ทหารเกา”(สละ ลขตกล). เบองหนา-เบองหลง พรรคประชาธปตย(ลบเฉพาะ-ไมเคยมการ เปดเผย).กรงเทพฯ: การะเวก, 2521. ทองใบ ทองเปาด. คอมมวนสตลาดยาว. กรงเทพฯ: คนหนม, 2517. “เทอดเกยรต ”และ“เอกซเรย”. ปทานกรมการเมอง. พระนคร: รชดารมภ, 2493. เทยน ประทปเสน. จอมพลป.ขนศกผไรแผนดน . กรงเทพฯ: โรงพมพพฒนาการพมพ, 2507. เทยมจนทร อาแหวว. บทบาททางการเมองและการปกครองของจอมพลป.พบลสงคราม

(พ.ศ.2475 - 2487). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521. “ไทยนอย”(เสลา เรขะรจ). จลาจล 2492. พระนคร: โอเดยนสโตร, 2492. “ไทยนอย”(เสลา เรขะรจ). กบฏ 29 มถนา. พระนคร: โอเดยนสโตร, 2494. “ไทยนอย” (เสลา เรขะรจ) และกมล จนทรสร. วอเตอรลของจอมพลแปลก. พระนคร: บรษท แพร พทยาและบรษท โอเดยนสโตร, 2503. “ไทยนอย” (เสลา เรขะรจ). 25 คดกบฎ. พระนคร: ประมวลสาสน, 2513. ธงชย วนจจะกล. ประวตศาสตรแบบราชาชาตนยม: จากยคอาณานคมอาพรางสราชาชาตนยม ใหม หรอ ลทธเสดจพอของกระฎมพไทยในปจจบน. ศลปวฒนธรรม 23, 1 (พฤศจกายน 2544) ธงชย วนจจะกล. ชยชนะของเสรประชาธปไตยทมพระมหากษตรยอยเหนอการเมอง. ใน ชาญ วทย เกษตรศร, บรรณาธการ. ธรรมศาสตรและการเมองเรองพนท. กรงเทพฯ: มลนธ ตาราทางสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2547. ธงชย วนจจะกล. ขามใหพนประชาธปไตยแบบหลง 14 ตลาคม. กรงเทพฯ: มลนธ 14 ตลา อนสรณสถาน 14 ตลา, 2548.

259

ธงชย วนจจะกล. ขามไมพนประชาธปไตยหลง 14 ตลา: ประชาธปไตยแบบใสสะอาดของอภชน กบการรฐประหาร 19 กนยายน 2549. ใน รฐประหาร 19 กนยา : รฐประหารเพอ ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข. กรงเทพฯ: ฟาเดยวกน, 2550. ธงชย วนจจะกล. ความทรงจา ภาพสะทอนและความเงยบในหมฝายขวาหลงการสงหารหม 6 ตลา(Memories, Reflections and Silence among the Right-wingers after the October 6 Massacre). สานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2550. ธาน สขเกษม. ความสมพนธระหวางไทยกบสาธารณรฐประชาชนจน: วเคราะหแนวนโยบาย ตางประเทศของไทยทมตอจน พ.ศ.2492-2515. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการระหวางประเทศและการทตมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2525. “ธบด”. จดหมายเหตประวตศาสตรประชาธปไตยของสยามใหม. พระนคร: ดารากร, 2493. ธารงศกด เพชรเลศอนนต. แนวความคดทางการเมองและเศรษฐกจของม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช สมยเปนนายกรฐมนตร .รายงานการวจยเสนอตอสานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2544. นคร ศรวาณช ,พล.ต.ต นายแพทย. กาเนดพลรมไทย. กรงเทพฯ: กองบรรณาธการนตยสาร โลหเงน, 2530. นครนทร เมฆไตรรตน. ระบอบรฐนยม จอมพล ป.พบลสงคราม: การกอรปของแนวความคดและ ความหมายทางการเมอง. รฐศาสตรสาร 14, 1 (กนยายน – เมษายน 2532 ) นครนทร เมฆไตรรตน. การปฏวตสยาม พ.ศ.2475. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2540. นครนทร เมฆไตรรตน. ความคด ความรและอานาจการเมองในการปฏวตสยาม 2475. กรงเทพฯ: ฟาเดยวกน, 2546. นครนทร เมฆไตรรตน. วชารฐศาสตรไทยในบรบทของประวตศาสตรและการเปลยนแปลงทาง การเมอง. รฐศาสตรสาร 21, 1 (2542) นจ ทองโสภต. แผนดนพระจอมเกลาฯ(Mongkut the King of Siam). กรงเทพฯ: สมาคม สงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2520. นคล สมธและแบลคคลาก(เขยน) เอก วรสกล(แปล). สยาม-เมองใตดน. พระนคร: ประชามตร- สภาพบรษ, 2489. นงลกษณ ลมศร, พ.อ.หญง. ความสมพนธญปน-ไทยสมยสงครามโลกครงท 2 จากงาน คนควาวจยของนกวชาการญปน-ตะวนตก-ไทย : บทสารวจสถานภาพแหงความร. กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549.

260

นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร). ภารกจของทตในวอชงตน อารยะ ธรรมอเมรกน. พระนคร: หอวทยาการ, 2490. นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร). วเทโศบายของสยาม. พมพครงแรก ใน หนงสอพมพประชาชาต 3 ตลาคม 2475 ใน อนาคตแหงสยาม. พระนคร: บรรณกจ, 2489. นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร). ประวตการทตไทย. พระนคร: อดม, 2486. นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร). คณานสรณพระปยะมหาราช. ใน ชมนมพระนพนธ. พระนคร: โรงพมพประชาชาต, 2483. นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร). พบจเอนไหลทบนดง. สราญรมย 25 (2518) นราธปพงศประพนธ,กรมหมน (พระองคเจาวรรณไวทยากร).ความรทวไปในการตางประเทศ. พระนคร: สมาคมนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย,2488. นอม ชอมสก(เขยน) ภควด วระภาสพงษ(แปล). อเมรกา อเมรกา อเมรกา. กรงเทพฯ: โกมล คมทอง, 2544. “นายฉนทนา”(มาลย ชพนจ). X.O.Group: เรองภายในขบวนการเสรไทย. พระนคร: โรงพมพไทย พานช สานกพมพวรรธนะวบลย และจาลองสาร, 2489. “นายรา”(ราพรรณ พกกะเจยม). ไมมเสยงหวเราะจากภาคอสาน. พระนคร: ชยฤทธ, 2500. “นายเมอง เดมชอเถอน”(ถวล อดล). กบฎแบงแยกอสานในคดเตยง ศรขนธ. พระนคร: ประเสรฐ อกษร, 2491. นตศาสตรรบศตวรรษใหม. พระนคร: คณะกรรมการจดทาวารสารนตศาสตร, 2500. เนตร เขมะโยธน,พลตร. ไอเซน ฮาวร . พระนคร: โชคชยเทเวศร, 2495. เนตร เขมะโยธน,พลตร. ชวตนายพล. พระนคร: ผดงศกษา, 2499. เนตร เขมะโยธน,พลตร. งานใตดนของพนเอกโยธ. พระนคร: ธนะการพมพ, 2499. บณฑรกา บรณะบตร. บทบาททางการเมองของพลเรอตร ถวลย ธารงนาวาสวสด. วทยานพนธ อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534. ประจวบ ทองอไร. สนยคมด. พระนคร: อกษรบรการ, 2500. ประจวบ อมพะเศวต. พลกแผนดนประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516. กรงเทพฯ: สขภาพใจ, 2543. ประดาบ พบลสงคราม. ซ.ไอ.เอ กบประเทศไทย. สราญรมย 24 (2517) ประทป สายเสน. กบฎวงหลวงกบสถานะของปรด พนมยงค. กรงเทพฯ: อกษรสาสน, 2532.

261

ประภสสร เทพชาตร. นโยบายตางประเทศไทยจากยควกฤตเศรษฐกจสสหสวรรษใหม. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543. ประเวศ ศรพพฒน (แปล) พอล เอม.เอ. ไลนบารเกอร(Paul M.A. Linebarger) (เขยน). สงคราม จตวทยา(Psychological Warfare). พระนคร: วรธรรม,2507. ประสทธ กาญจนวฒน. เจยงไคเชค: ประมขของจนใหม. พระนคร: โรงพมพรงนคร, 2490. ประสทธ ลลตานนท. จดหมายเหตแหงอดต(อนสรณในงานพระราชทานดนฝงศพ). กรงเทพฯ: โพสต พบลชชง , 2542. ประเสรฐ ปทมะสคนธ. รฐสภาไทยในรอบสสบสองป(2485-2517). พระนคร: ชมนมชาง, 2517. ปราการ กลนฟง. การเสดจพระราชดาเนนทองทตางจงหวดของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภม พลอดลยเดช พ.ศ.2493-2530. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขา ประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2551. “ปากเหลก”. ปฏวต (Revolution). พระนคร: ป ๘ ๘, 2502. “ปลาทอง”(ประจวบ ทองอไร) พรรคการเมองไทย. กรงเทพฯ: กาวหนา, 2508. ปรด พนมยงค. คานยม. ใน ร.ท.สภทร สคนธาภรมย. พทธปรชญาประยกต. กรงเทพฯ: ประจกษ การพมพ, 2517. ปรด พนมยงค. ชวตผนผวนของขาพเจาและ 21 ปทลภยในสาธารณรฐราษฎรจน. กรงเทพฯ: เทยนวรรณ, 2529. ปรด พนมยงค. ชวประวตยอของนายปรด พนมยงค. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการศกษาวจยและ ประมวลผลงานของศาสตราจารย ดร.ปรด พนมยงค, 2544. เปดอภปรายทวไปเมอ 29 สงหาคม 2500 รวม 2 วน 2 คน โดยพรรคประชาธปตย และกลม สหภมในทสดตองปฏวต. พระนคร: โรงพมพประยร, 2501. แปลก พบลสงคราม, จอมพล. นายกรฐมนตรใหสมภาษณแกผแทนหนงสอพมพและผสอขาว ตางประเทศ. พระนคร: กรมราชทณฑ กระทรวงมหาดไทย, 2498. แปลก พบลสงคราม, จอมพล. คาปราศรย เรองแนวนโยบายของรฐบาล 4 กมภาพนธ 2500 ณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ใน สร เปรมจตต. ประวตศาสตรไทยในระบอบประชาธปไตย 30 ป. พระนคร: เกษมบรรณากจ, 2505. ผน ชณหะวณ, จอมพล. ชวตกบเหตการณ. พระนคร : โรงพมพประเสรฐศร, 2513. ผวบศย อยพรหม. ปทานกรมคาแผลงอเมรกน(American Slang)มคาแผลงในวงภาพยนต ทหารบกและการเมอง. พระนคร: โอเดยนสโตร, 2490.

262

เผา ศรยานนท, พล.ต.อ. ชวตในตางแดน. ใน อนสรณ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท วนถงแก อนจกรรมครบ 10 ป 21 พฤศจกายน 2513. พระนคร: หางหนสวนจากด ไทย สงเคราะหไทย, 2513. เผา ศรยานนท, พล.ต.อ. เรองตะวนออก-ตะวนตก. ใน อนสรณ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท วนถง แกอนจกรรมครบ 10 ป 21 พฤศจกายน 2513. พระนคร: หางหนสวนจากด ไทย สงเคราะหไทย, 2513. เผา ศรยานนท,พล.ต.อ. เหตการณกอนเปลยนแปลงการปกครอง. ใน เบองแรกประชาธปไตย: บนทกความทรงจาของผอยในเหตการณสมย พ.ศ. 2475-2500. กรงเทพฯ: สมาคม นกขาวแหงประเทศไทย, 2516. พวงทอง ภวคพนธ. สงครามเวยดนาม: สงครามกบความจรงของ‘รฐไทย’. กรงเทพฯ: คบไฟ, 2549. พยงค อรณฤกษ. ยคปฏวต. พระนคร: มานตย ชนตระกล ,2502. พอพนธ อยยานนท. สานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยกบบทบาทการลงทนทางธรกจ. สานกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2549. พฒนชาต เกรกฤทธสะทาน. ยอดอศวน พล.ต.อ.เผา ศรยานนท เลม 1-3 . กรงเทพฯ: ประมวล สาสน, 2519. “พนเมอง”. สยามนาหนา.พระนคร: โรงพมพอดม, 2493. พนศกด วญญรตน. CIA ขาวจากสกลนคร: ของฝากถงสภาความมนคงแหงชาต. สงคมศาสตร ปรทศน (กมภาพนธ ,2517) พทยลาภพฤฒยากร, กรมหมน. เจดรอบอายกรมหมนพทยลาภพฤฒยากร. พระนคร: พระจนทร, 2512. พทยาลาภพฤฒยากร, กรมหมน. อตตชวประวต. พระนคร : โรงพมพตรณสาร, 2517. เพญศร ดก. การตางประเทศกบเอกราชและอานาจอธปไตยของไทย (ตงแตสมยรชกาลท 4 ถง สนสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม). กรงเทพฯ: เจาพระยาการพมพ, 2527. พฒ บรณสมภพ, พ.ต.อ. ชยชนะและความพายแพของบรษเหลกแหงเอเชย. กรงเทพฯ: ศนยรวม ขาวเอกลกษณ, ไมปรากฎปพมพ. พฒ บรณสมภพ,พ.ต.อ. 13 ป กบบรษเหลกแหงเอเชย. กรงเทพฯ: พวาทน พบลเคชน จากด, 2532. พนศข พนมยงค. ชวตของลกปาล. ใน อนสรณนายปาล พนมยงค. กรงเทพฯ: อมรนทรการพมพ, 2525. พนศข พนมยงค. 101 ปรด-90 พนศข. กรงเทพฯ: ลลตา สดา สปรดา ดษฎ วาณ, 2545.

263

“ไพศาล มาลาพนธ”(ไสว มาลยเวช). บนทกนกโทษการเมอง. กรงเทพฯ: สนตธรรม, 2528. ฟราน ซสสโตร. พระพทธศาสนาตอบลทธมากซสม. พระนคร: มหามงกฎราชวทยาลย, 2497. “ฟรเพรสส”. นกการเมอง สามกก เลม 1-4. พระนคร: สหกจ, 2493. เฟรดเดอรค มาตน สเตอรน(เขยน) “ทนกา”(แปล). วงไพบลยประชาธปไตย(Capitalism in America: A Classless Society). พระนคร: คาปราพมพการ, 2496. เฟรดเดอรค ลอส แอลเลน(เขยน) “มสโคเกยน”(แปล). อเมรกนรดหนา: การเปลยนแปลงครง ใหญในสหรฐอเมรกาในรอบกงศตวรรษ 1900-1950(The Big Change). พระนคร: สานกพมพคาปรา, 2497. ฟน รณนภากาศ ฤทธาคน, จอมพลอากาศ. ความทรงจาของขาพเจา ทระลกครอบรอบ 85 ป 21 กมภาพนธ 2527. กรงเทพฯ: ไมปรากฎทพมพ, 2527. ฟน รณนภากาศ ฤทธาคน,จอมพลอากาศ. คาไวอาลย แด ฯพณฯ จอมพล, พลเรอเอก , พล อากาศเอก ผน ชณหะวณ. ใน อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ จอมพลผน ชณหะวณ ณ เมร วดพระศรมหาธาต วนท 7 พฤษภาคม 2516. กรงเทพฯ: อรณการพมพ, 2516. ภธร ภมะธน. ศาลพเศษ พ.ศ.2476 พ.ศ.2478 และ พ.ศ.2481. วทยานพนธอกษรศาสตร มหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 252. ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (สาเนา) พระราชหตถเลขาขอ พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ถงจอมพล ป. พบลสงคราม วนท 25 พฤศจกายน 2490. ใน วชย ประสงสต. เบองหลงการสวรรคต ร. 8. พระนคร: ธรรมเสว, 2498. ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระเจาอยหว. บนทกพระราชวจารณ เรอ รางรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย แกไข เพมเตม พ.ศ. 2495 ,17 มกราคม 2495. ใน หยด แสงอทย. คาอธบายรฐธรรมนญ พทธศกราช 2475-2495.พระนคร: โรงพมพชสน, 2495. มาเรย เยน(เขยน) “ป.ศานต”(แปล). เหตเกดทเปตา หรอ ชวตนกศกษามหาวทยาลยจนระบอบ คอมมวนสต. พระนคร: อณากรรณ , 2500. มารก เอ เทนเนยน (เขยน) ประจต พนธนะพนธ (แปล). ประตมตา (Out secret in safe). พระนคร: โรงพมพประเสรฐศลป, 2497. มกดา เอนกลาภากจ. รฐธรรมนญและสถาบนทางการเมอง : ศกษารฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2542. มนส จารภา. เมอขาพเจาจจอมพล. พระนคร: แพรพทยา, 2502.

264

มนญ มาคะสระ. การรกษาอานาจทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงครามระหวาง พ.ศ.2491- 2500. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,2529. มสสโม ซลวาดอร(เขยน) ประจต พธนะพนธ(แปล). ประวตลทธคอมมวนสตปจจบน (The Rise of Modern Communism). พระนคร: สานกพมพวระธรรม, 2498. “แมลงหว”(ม.ร.ว.เสนย ปราโมช). เบองหลงประวตศาสตร เลม 1. พระนคร: สหอปกรณการพมพ , 2491. ยวด เลศฤทธ. ระลกถงมอกฎหมายคณะรฐประหาร 2490. ใน อนสรณในงานพระราชทานเพลง ศพนายเขม ชาต บญยรตพนธ ณ เมร วดธาตทอง วนท 25 กมภาพนธ 2538. กรงเทพฯ: ไมปรากฎทพมพ, 2538. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและขอบงคบการประชมและการปรกษาของสภาผแทนราษฎร พ.ศ.2495. พระนคร: สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2499. รฐธรรมนญแหงพระราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขพทธศกราช 2495[ออนไลน] แหลงทมา: www.krisdika.go.th [11 มกราคม 2553] รายงานการดงานในตางประเทศของพล ต.อ.พระพนจชนคดและคณะ. พระนคร: ส.การพมพ, 2496. รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญ(ครงแรก) และสมยสามญ ชดท 2 พ.ศ.2500. พระนคร: รวมมตรไทย, 2506. ราชกจจานเบกษา(แผนกกฤษฎกา) 64, 56 (ฉบบพเศษ 22 พฤศจกายน 2490). ราชกจจานเบกษา 66, 17 (23 มนาคม 2492). ราชกจจานเบกษา 74, 22 (ฉบบพเศษ 2 มนาคม 2500). รงสรรค ธนะพรพนธ. กระบวนการกาหนดนโยบายเศรษฐกจในประเทศไทย : บทวเคราะหเชง ประวตศาสตรการเมอง พ.ศ.2475-2530. กรงเทพฯ: สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศ ไทย, 2532. โรงเรยนสงครามจตวทยา. หลกและปฏบตของลทธคอมมวนสต. พระนคร: โรงพมพอดม , 2497. ละเอยด พบลสงคราม, ทานผหญง. บนทกความทรงจา. ใน เบองแรกประชาธปไตย : บนทก ความทรงจาของผอยในเหตการณสมย พ.ศ. 2475-2500. กรงเทพฯ: สมาคมนกขาว แหงประเทศไทย, 2516. ลมล อตพยคฆ. รอนไปปารสกบนายควง อภยวงศ. พระนคร: คลงวทยา, 2499. วรรณไว พธโนทย. โจวเอนไหล ผปลกสมพนธไทย-จน. กรงเทพฯ: ศนยการพมพ, 2519. วชย ประสงสต. ปฏวต รฐประหาร และกบฏจลาจลในสมยประชาธปไตยแหงประเทศไทย. พระนคร: บรษทรฐภกด จากด, 2492.

265

วจตร วชยสาร. รฐบาลไทยในสมยนายทว บณยเกตเปนนายกรฐมนตร(31 สงหาคม–16 กนยายน 2488). วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2516. “วเทศกรณย”. เมอ…จอมพลป.ลภย. พระนคร: โรงพมพ พบลยการพมพ, 2505. ววฒน คตธรรมนตย. กบฎสนตภาพ. กรงเทพฯ: พคบไฟ, 2539. วระ สมบรณ. ความไมรไรพรมแดน: บางบทสารวจในดนแดนความคดทางสงคม. กรงเทพฯ: มลนธโกมล คมทอง, 2541. ศร พงศทต. ธรรมนญองคการโลก. พระนคร: โรงพมพไทยเขษม, 2488. “ศวะ รณชต”(สวฒน วรดลก). จดหมายจากลาดยาว. กรงเทพฯ: บพธการพมพ, 2521. ศภกาญจน ตนตราภรณ. รฐธรรมนญและสถาบนทางการเมอง : ศกษารฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(ฉบบ ชวคราว)พทธศกราช2490. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2542. ศภมตร ปตพฒน. ความสมพนธระหวางประเทศ : พฒนาการและความกาวหนาขององคความร. คณะกรรมการสภาวจยแหงชาต สาขารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร สานกงาน คณะกรรมการวจยแหงชาต, 2550. ศภสวสดวงศสนท สวสดวตน ,หมอมเจา. 1 ศตวรรษ ศภสวสด .กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง, 2543. ศนยขอมลของสานกงานขาวกรองกลาง สหรฐฯ(CIA) ศนยเอกสารแหงประเทศไทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย (TIC) ศรวสารวาจา,พระยา. The Revolution of 1932. ใน อนสรณในการพระราชทานเพลงศพ พนเอก พระยาศรวสารวาจา ณ เมรหนาพลบพลาอสรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 8 มถนายน 2511, พระนคร: พระจนทร, 2511. “ส.เจรญจรมพร”(เตยง ศรขนธ) ปรชญาการเมองสมยปจจบน(Modern Political Philosophies). พระนคร: โรงพมพอทย,2492. ส.เทพโยธน. จลาจลปกษใต. พระนคร: บรรณาคาร, 2494. สงข พธโนทย. ชวตเปลยน. พระนคร: คลงวทยา, 2497. สงข พธโนทย. ความนกในกรงขง. พระนคร: คลงวทยา, 2499. สงข พธโนทย. อานเบองหลงสถาปนาสมพนธไทย-จน. ประโคนชย (กรกฎาคม 2525)ใน กรณา กศลาสย, ชวตทเลอกไมได: อตชวประวตของผทเกดในแผนดนไทยคนหนง. กรงเทพฯ: แมคาผาง, 2532.

266

สงศต พรยะรงสรรค. ทนนยมขนนางไทย พ.ศ. 2475-2503. กรงเทพฯ: สรางสรรค, 2526. สงศต พรยะรงสรรค. ประวตการตอสของกรรมกรไทย. กรงเทพฯ: สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2529. สงวรยทธกจ(สงวร สวรรณชพ),พล.ร.ต. หลวง. เกดมาแลวตองเปนไปตามกรรม คอ กฎแหง ธรรมชาต. ใน อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวง สงวรณยทธกจ ณ เมร วดธาตทอง 29 ธนวาคม 2516. กรงเทพฯ: ชวนพมพ, 2516. สมบรณ วรพงศ. ยดรฐบาล: รฐประหาร 16 กนยายน ลมรฐบาลพบลฯ. พระนคร: โรงพมพ เจรญธรรม, 2500. สมศกด เจยมธรสกล. ประวตศาสตรทเพงสราง. กรงเทพฯ: 6 ตลาราลก, 2544. สมศกด เจยมธรสกล. จดเปลยน 2500: เผา สฤษด และพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย.ใน ประวตศาสตรทเพงสราง. กรงเทพฯ: 6 ตลาราลก, 2544. สมศกด เจยมธรสกล. 50 ปการประหารชวต 17 กมภาพนธ 2498. ฟาเดยวกน 3, 2 (เมษายน- มถนายน 2548) สมศกด เจยมธรสกล. หลง 14 ตลา. ฟาเดยวกน 3, 4 (ตลาคม- ธนวาคม 2548) สมศกด เจยม ธรสกล. สานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย คอ อะไร. ฟาเดยวกน 4, 1 (มกราคม-มนาคม 2549) สมศกด เจยมธรสกล. ขอมลใหม กรณสวรรคต:หลวงธารงระบชดผลการสอบสวน ใคร คอ ผตอง สงสยทแทจรง. ฟาเดยวกน 7, 3 (กรกฎาคม- กนยายน 2552) สมศกด เจยมธรสกล. บนทกของเคนเนธ แลนดอน เกยวกบกรณสวรรคตและขาวลอเรอง แผนการใหญของพนองปราโมช. ฟาเดยวกน 7, 3 (กรกฎาคม- กนยายน 2552) สมศกด เจยมธรสกล. วาดวยจดหมายเปดเผยความลบกรณสวรรคตของ ‘ปรด’ ทเพงเผยแพร. ฟาเดยวกน 7, 3 (กรกฎาคม- กนยายน 2552) สมศกด นลนพคณ. ปญหาเศรษฐกจของไทยหลงสงครามโลกครงท 2 และ การแกไขของรฐบาล ตงแต พ.ศ.2488-2498. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาประวตศาสตรเอเชย ตะวนออกเฉยงใต มหาวทยาลยศลปกร, 2527. สมทร สรกขกะ. 26 การปฏวตไทยและรฐประหาร สมย 2089 ถง 2507. พระนคร: โรงพมพ สอการพมพ, 2507. สรศกด งามขจรกลกจ. ขบวนการเสรไทยกบความขดแยงทางการเมองภายในประเทศไทย ระหวาง พ.ศ. 2481-2492. กรงเทพฯ: สถาบนเอเชยศกษา, 2535.

267

สรอยมกข ยงชยยะกมล. นโยบายตางประเทศไทยของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ตอสาธารณรฐประชาชนจน (1948 - 1957). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาความสมพนธระหวางประเทศ ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544. สวาง ลานเหลอ. 37 ปแหงการปฏวต. กรงเทพฯ: นตยสารพระเพลง-อาชญากรรม, 2512. สทธ เศวตศลา, พล.อ.อ. บนทกความทรงจา. ใน 40 ป ตชด.(6 พฤษภาคม 2536). กรงเทพฯ: กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน, 2536. สรปขออภปรายของพรรคประชาธปตยในญตตเปดอภปรายทวไปในนโยบายของรฐบาลตาม รฐธรรมนญ มาตรา 34. พระนคร: โรงพมพยมศร, 2490. สละ ลขตกล. คกฤทธขนศาล. กรงเทพฯ: กาวหนาการพมพ , 2518. เสดจฯเยยมราษฎร. กรงเทพฯ: สานกพระราชวง, 2532. เสถยร จนทมาธร และขรรคชย บนปาน. กองทพบกกบประเทศไทย. กรงเทพฯ: มตชน, 2526. เสถยร จนทมาธร. ชาตชาย ชณหะวณ ทหาร‘นก’ประชาธปไตย. กรงเทพฯ: แปลน พบลชชง, 2532. เสนาะ รกธรรม, พล.ร.ท., บรรณาธการ. ความเปนมาแตหนหลงของจอมพลเรอ หลวง ยทธศาสตรโกศล. กรงเทพฯ: บารงนกลกจ, 2516. เสนย ปราโมช,ม.ร.ว. คงมงกฏในฐานะทรงเปนนกนตศาสตร. พระนคร: สหอปกรณการพมพ, 2492. เสนย ปราโมช,ม.ร.ว. ตานคอมมวนสตสวนตว. พระนคร: สหอปกรณการพมพ, 2496. เสนย ปราโมช ม.ร.ว. ชวลขต. กรงเทพฯ: ทพยวด ปราโมช, 2543. เสวต เปยมพงศสานต. เสวต เปยมพงศสานต. ใน “ใหม รกหม” และธวชชย พจตร. บรรณาธการ, บนทก 25 นกการเมอง วเคราะหการเลอกตงในไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพ นพรตน, 2522. เสวต เปยมพงศสานต. ชวตการเมอง. กรงเทพฯ: ครอบครวเปยมพงศสานต, 2546. สร เปรมจตต. เบองหลงชวต 8 นายกรฐมนตรไทย. พระนคร: บรษท ศรอกษร จากด, 2492. สร เปรมจตต. ชวตและงานของพลเรอตรถวลย ธารงนาวาสวสด. กรงเทพฯ: โรงพมพ

บารงนกลกจ, 2521. สรนทร พธโนทย (เขยน) บญรตน อภชาตไตรสรณ(แปล). มกมงกร.กรงเทพฯ: เดอะเนชน, 2538. สรรตน เรองวงษวาร. บทบาททางการเมองของนายควง อภยวงศ ตงแตการเปลยนแปลงการ ปกครอง พ.ศ.2475 – 2491. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต แผนกประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2521.

268

สรลกษณ จนทรวงศ ทาคาฮาช คทซยก และสมศกด เจยมธรสกล. กงศตวรรษ ขบวนการ สนตภาพ. กรงเทพฯ: ศนยไทย-เอเชยศกษา สถาบนวจยมหาวทยาลยรงสต และชมรม ศกษาประวตศาสตรไทยสมยใหม มหาวทยาลยวาเซดะ. สกญญา ตระวนช. หนงสอพมพไทย จากปฏวต 2475 สปฏวต 2516. กรงเทพฯ: ไทยวฒนา พานช , 2526. กศลาสย. ชวตทเลอกไมได: อตชวประวตของผทเกดในแผนดนไทยคนหนง. กรงเทพฯ: สานกพมพแมคาผาง, 2532. สชน ตนตกล. ผลสะทอนทางการเมองรฐประหาร 2490. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2517. สดา กาเดอร. กบฎแมนฮตตน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการปกครอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2516. สธาชย ยมประเสรฐ. การเคลอนไหวทางการเมองทตอตานรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ.2491-2500 . วทยานพนธอกษรศาสตร มหาบณฑต สาขาประวตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534. สธาชย ยมประเสรฐ. แผนชงชาตไทย. กรงเทพฯ: 6 ตลาราลก, 2550. สธาชย ยมประเสรฐ. ฐานะทางประวตศาสตรของการรฐประหาร 19 กนยายน 2549. ใน

รฐประหาร 19 กนยน: รฐประหารเพอระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง เปนประมข. กรงเทพฯ: สานกพมพ ฟาเดยวกน, 2550.

สธาชย ยมประเสรฐสาย. ธารประวตศาสตรประชาธปไตยไทย. กรงเทพฯ: พ.เพรส, 2551. สธาชย ยมประเสรฐ, บรรณาธการ. 60 ปประชาธปไตยไทย. กรงเทพฯ: คณะกรรมการ 60 ป ประชาธปไตย, 2536. สนทร หงสลดารมย. ความชวยเหลอทางเศรษฐกจและวทยาการของสหรฐฯ. สราญรมย (2498) สพจน แจงเรว. คดยดพระราชทรพยพระบาทสมเดจพระปกเกลาฯ. ศลปวฒนธรรม 23, 8 (มถนายน 2545 ) สพจน ดานตระกล. ทนายจาเปน. กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, 2516. สพจน ดานตระกล. เหตเกดทศรราช. กรงเทพฯ: สถาบนวทยาศาสตรสงคม, 2537. สพจน ดานตระกล. 80 ป สพจน ดานตระกล. นนทบร: สถาบนวทยาศาสตรสงคม, 2546. สเพญ ศรคณ. กบฏวงหลวง(26 กมภาพนธ 2492). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2518.

269

สภทรดศ ดศกล, ม.จ. (แปล). พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจากรงสยาม(King Mongkut of Siam). พระนคร: โรงพมพมหากฏราชวทยาลย, 2508. สรพล จลละพราหมณ, พ.ต.ท.(แปล). สงครามเยน(War of Wits). พระนคร: ผดงศลป, 2500. สลกษณ ศวรกษ. เรอง กรมพทยาลาภพฤฒยากร ตามทศนะของส.ศวรกษ. กรงเทพฯ: มลนธ เสถยรโกเศศ-นาคะประทป, 2528. สวชช พนธเศรษฐ. ชมนมนายกรฐมนตรองกฤษ. พระนคร: โรงพมพสมยนยม, 2491. สวฒน วรดลก. ชวตในความทรงจา. กรงเทพฯ: กลมวรรณกรรมเพอชวต, 2517. สวฒน วรดลก. ใตดาวแดง คนสองคก. กรงเทพฯ: ลายสอไทย, 2521. สวมล รงเจรญ. บทบาทของนกหนงสอพมพในการเมองไทยระหวาง พ.ศ.2490-2501. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาประวตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526. สมพนธ ขนธะชวนะ,ร.ท. 30 วนในกรงเหลก. พระนคร: เกยรตศกด, 2490. หอจดหมายเหตแหงชาต ประเทศไทย หอจดหมายเหตแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร หอจดหมายแหงชาต สหรฐฯ(NARA) หอจดหมายเหตแหงชาต องกฤษ(NA) หอสมดประธานาธบดไอเซนฮาว (Eisenhower Library) หองสมดของสมาคมประวตศาสตรแหงมลรฐวสคอนซน (The Historical Society of Wisconsin) หองสมดแหงรฐสภาสหรฐฯ (Library of Congress) หาสบปรวมใจรกรฐศาสตรเพอชาตไทย. กรงเทพฯ: คณะกรรมการจดงานกงศตวรรษรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2541. หตถสงห ราชา. แดนมตรของปรด. พระนคร: โรงพมพศลปอกษร, 2499. หลกการและนโยบายของชมนมธรรมาธปตย. พระนคร: โรงพมพสหการพานช, 2490. หยด แสงอทย. คาอธบายรฐธรรมนญ พทธศกราช 2475-95. พระนคร: โรงพมพชสน, 2495. หลย ครวต. จอมพลในทศนะของหลย ครวต. ใน จอมพลในทศนะของขาพเจา. พระนคร: โอเดยนสโตร, 2492. หลย ครวต. ประชาธปไตย 17 ป. พระนคร: โรงพมพโอเดยนสโตร, 2493. หล ชว ตง(Liu Shaw Tong) (เขยน) ประจต พธนะพนธ(แปล). เรองจรงจากแดนจนยคใหม แหวกมานไมไผ(Out of Red China). พระนคร: โรงพมพประเสรฐสน,2497. “แหลมสน”(เสลา เรขะรจ) บกบรมพมาน. พระนคร: สหกจ, 2492.

270

อนนต พบลสงคราม, พล ต. จอมพล ป. พบลสงคราม 2 เลม. กรงเทพฯ: ตระกลพบลสงคราม, 2540. องคการจดความรวมมอทางเศรษฐกจ(อ.ซ.เอ:E.C.A.)การชวยเหลอเศรษฐกจประเทศไทยจาก สหรฐอเมรกา. พระนคร: ประชาชาง, 2494. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลโทกาจ กาจสงคราม(เทยน เกงระดมยง) ณ เมรหนา พลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 20 เมษายน 2510. กรงเทพฯ: กรมการทหาร สอสาร, 2510. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พนเอกชวง เชวงศกดสงคราม ณ เมร หนาพลบพลา อศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 18 มถนายน 2505. กรงเทพฯ: กรมชลประทาน, 2505. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ นายเขมชาต บญยรตพนธ ณ เมร วดธาตทอง 25 กมภาพนธ 2538. กรงเทพฯ : ไมปรากฎทพมพ, 2538. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ ดร.โชต คมพนธ. พระนคร: ไมปรากฎทพมพ, 2514. อนสรณพระราชทานเพลงศพ รอยโท จงกล ไกรกฤษ ณ เมรวดมกฏกษตรยาราม 15 มกราคม 2513. พระนคร: ศนยการพมพ, 2513. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ พลเอก จระ วชตสงคราม ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทรราวาส 26 ธนวาคม 2522. กรงเทพฯ: ดารงการพมพ, 2522. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพนายฉตร บญยศรชย ณ ฌาปนสถานกองทพอากาศ วดพระศรมหาธาต 5 พฤศจกายน 2533. กรงเทพฯ : สานกพมพสขภาพใจ. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอโทเฉลม สถรถาวร ณ เมร วดเทพศรนทราวาส 27 มนาคม 2512. กรงเทพฯ: โรงพมพกรมสารบรรณทหารเรอ,2512. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพนายทองอน ภรพฒนและนางสาว อรทย ภรพฒน ธดา

ณ เมร วดมกฎกษตรยาราม 9 พฤษภาคม 2505. พระนคร: ไมปรากฎทพมพ, 2505. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ ดร.ทองเปลว ชลภม ณ เมร วดเทพศรนทราวาส 22 พฤษภาคม 2506. พระนคร: โรงพมพกรมสรรพาสามต, 2506. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ เทพ โชตนชต ณ เมรวดมกฏกษตรยาราม 26 ตลาคม 2517. กรงเทพฯ: บรษท บพธ จากด, 2517. อนสรณในงานพระราชเพลงศพ พระยาโทณวณกมนตร(วสทธ โทณวณก) ณ เมรหนาพลบพลา อศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 21 มนาคม 2516. กรงเทพฯ: ศนยการพมพ, 2516. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพพลโทบญญต เทพหสดน ณ อยธยา ณ เมร หนาพลบพลา อศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 8 พฤศจกายน 2519. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2519.

271

อนสรณนายปาล พนมยงค. กรงเทพ ฯ: อมรนทรการพมพ, 2525. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพนายประหยด ศ. นาคะนาท ณ ฌาปนสถานกองทพอากาศ วด พระศรมหาธาตวรมหาวหาร 22 กรกฎาคม 2545. กรงเทพฯ: ฟนนพบบลชชง, 2545. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเอก มงกร พรหมโยธ ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 29 มถนายน 2509. พระนคร: โรงพมพกรมสรรพสามต, 2509. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ จอมพลเรอหลวงยทธศาสตรโกศล ณ เมรหนาพลบพลา อศยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 14 มถนายน 2519. กรงเทพฯ: น.อ.แสวง บญยง (ร.น.) และคนอนๆ, 2519. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ ศาสตราจารยรอง ศยามานนท ณ เมรวดธาตทอง 18 สงหาคม 2528. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2528. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ ดร.รกษ ปนยารชน 5 กมภาพนธ 2550. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2550. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ จอมพลผน ชณหะวณ ณ เมร วดพระศรมหาธาต 7 พฤษภาคม 2516. กรงเทพฯ: อรณการพมพ, 2516. อนสรณ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท วนถงแกอนจกรรมครบ 10 ป 21 พฤศจกายน 2513. พระนคร: หจก. ไทยสงเคราะหไทย, 2513. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ นายเลยง ไชยกาล ณ เมร วดพระศรมหาธาตวรมหาวหาร 18 สงหาคม 2529. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2529. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพ นายศกด ไทยวฒน ณ วดพระศรมหาธาตวรมหาวหาร

30 มถนายน 2544. กรงเทพฯ: อมรโปรดก, 2544. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พนเอก พระยาศรวสารวาจา ณ เมรหนาพลบพลา อสรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 8 มถนายน 2511. พระนคร: สานกทาเนยบ นายกรฐมนตร, 2511. อนสรณงานพระราชทานเพลงศพจอมพลสฤษด ธนะรชต ณ เมรหนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 17 มนาคม 2507. พระนคร : โรงพมพสานกนายกรฐมนตร,2507 อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพ พลเรอตร หลวงสงวรยทธกจ ณ เมรวดธาตทอง 27 ธนวาคม 2516. กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ, 2516. อนสรณฌาปนกจศพ นายสอง มารงกล,อดต ส.ส.บรรมย และอดตหวหนาพรรคไทยรวมไทย . ณ ฌาปนสถาน วดศภโสภณ อาเภอลาปลายมาศ จงหวดบรรมย วนเสารท 29 เมษายน 2521. กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, 2517.

272

อนสรณในงานพระราชเพลงศพ พลเรอเอก สนธ กมลนาวน ณ เมร หนาพลบพลาอศรยาภรณ วดเทพศรนทราวาส 15 ธนวาคม 2519. พระนคร : กรมสารบรรณทหารเรอ, 2519. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพพลตร หลวง วรวฒนโยธน ณ ฌาปนสถานกองทพบก วดโสมนสวหาร 28 มกราคม 2512. พระนคร : โรงพมพกรมแผนททหาร, 2512. อนสรณในงานพระราชทานเพลงศพนายใหญ ศวตชาต ณ เมร วดธาตทอง วนท 4 มถนายน 2526. กรงเทพฯ: เรองชยการพมพ, 2526. “อรญญ พรหมชมพ” (อดมศร สวรรณ). ไทยกงเมองขน. พระนคร: โรงพมพอทย ,2493. อานนท กาญจนพนธ. บทบาทของนกวจยและทนวจยอเมรกนในการสรางกระบวนทศนดานไทย ศกษา. ใน บทบาทของตางประเทศในการสรางองคความรทเกยวของกบประเทศไทย. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย , 2538. อารย ภรมย. เบองหลงการสถาปนาสมพนธภาพ ยคใหม ไทย-จน.กรงเทพฯ: มตรนราการพมพ, 2524. อกฤษฏ ปทมนนท. สหรฐอเมรกากบนโยบายเศรษฐกจ(1960-1970). วทยานพนธรฐศาสตร มหาบณฑต ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526. “เอกซเรส”. นายควง อภยวงศ นายกรฐมนตร 4 สมย. พระนคร: สานกพมพบนดาลสาสน, 2511. เอดวน เอฟ. สแตนตน. ความกดดนของคอมมวนสตในประเทศไทย ในพ.ศ.2492-2496. รฏฐาภรกษ 3, 1 (มกราคม 2504) เอดวารด ฮนเตอร. การลางสมองในจนแดง. นวยอรค: แวนการดอนคอรปอเรชน, 2494. เอฟ เบค และ ดบบลว กอดน(เขยน) เลอสรร ธรรมพชา(แปล). แดงรแดง(Russian purge and

the extraction of confession). พระนคร: โรงพมพสหชาต, 2496. เอลเนอร อปเปอร (เขยน) “ชนะ ชาญเดชา”(แปล). 11 ป ในคายนกโทษโซเวยต(Eleven years in Soviet Prison). พระนคร: นครไทย, 2497. อเกอร กเชนโก (แปล) “ชนะ ชาญเดชา”(แปล). มานเหลก หรอ ภายในวงการจารกรรมของ สตาลน(The Iron Curtain). พระนคร: โรงพมพนครไทย, 2497. อศรเดช เดชาวธ. เบองหลงชวตนายปรด พนมยงค. พระนคร: บรษทรวมอาชพ, 2491. อารง สกลรตนะ,พล.ต.ต. ใครวาอตร.เผาไมด. กรงเทพฯ: กจสยามการพมพ, 252. ฮซาฮโกะ โอกาซาก(เขยน) ไชยวฒน คาช และคนอนๆ(แปล). มหายทธศาสตรสาหรบการปองกน ประเทศของญปน( A grand strategy for Japanese defense ). กรงเทพฯ: ศนยญปน ศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2535. เฮอรบลอคมองดคอมมวนสต. ไมปรากฎทพมพ: ไมปรากฎปพมพ.

273

ภาษาองกฤษ Adulyasak Soonthornrojana. The Rise of United States-Thai Relations, 1945-1954. Doctoral Dissertation University of Arkon, 1986. Aldrich , Richard J., The Key to the South: Britain , the United States ,and Thailand during the Approach of the Pacific War, 1929-1942. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1993. Aldrich, Richard J., Legacies of Secret Service: Renegade SOE and the Karen Struggle in Burma, 1948-1950. In Richard J. Aldrich, Gary D. Rawnsley and Ming-Yeh T. Rawnsley (eds.), The Clandestine Cold War in Asia, 1945-1965:

Western Intelligence, Propaganda and Special Operation. London: Frank Class, 2000.

Aidrich, Richard J., Intelligence and the War against Japan: Britain , America and the Politics of Secret Service. Cambridge: Cambridge University Press, 2000. Anderson,Benedict R.O’G., Withdrawal Symptoms: Social and Cultural Aspects of the October 6 Coup. Bulletin of Concerned Asian Scholars 3, 3 Anderson, Benedict R.O’G., The Studies of The Thai State: The State of Thai Studies. In Elizier B.Ayal (ed.), The Study of Thailand. Athens, Ohio: Ohio University Center for International Studies Southeast Asia Program, 1979. Anderson, Benedict R.O’G., Introduction. In Benedict R.O’G Anderson and Ruchira Mendiones, In The Mirror. Bangkok: Duang Kamol, 1985. Anderson David L., Trapped by Success: The Eisenhower Administration and Vietnam, 1953-1961. New York: Columbia University Press, 1991. Anuson Chinvanno. Thailand's Politics toward Chaina, 1949-1954. Oxford: St. Antony's College, 1992. Apichat Chinwanno. Thailand’s Search for Protection: The Making of the Alliance with the United States,1947-1954. Doctoral Dissertation Oxford University, 1985. Bartholomew-Feis, Dixee R., The Man on The Ground: The OSS In Vietnam, 1944- 1945. Doctoral Dissertation The Ohio State University, 2001. Batson, Benjamin A., The End of the Absolute Monarchy in Siam. Singapore: Oxford University Press, 1984.

274

Bogart, Leo. Premises for propaganda: the United States Information Agency's operating assumptions in the Cold War. New York: Free Press,1976. Borden , William. The Pacific Alliance: United States Foreign Economic Policy and Japanese Trade Recovery, 1947-1955. London: University of Wisconsin Press, 1984. Bowie, Katherine A., Rituals of National Loyalty: The Village Scout Movement in Thailand. New York: Columbia University, 1997. Brailey, N.,J., Thailand and the Fall of Singapore: A Frustrated Asian Revolution. Boulder: Westview Press, 1986. Brown, Anthony Cave. The Last Hero: Wild Bill Donovan. New York: Vintage Books, 1982. Busynki, Leszek. SEATO: The Failure of an Alliance Strategy. Singapore: Singapore University Press, 1983. Caldwell, J. Alexander. American Economic Aid to Thailand. London: Lexington Books, 1974. Chalong Soontravanich. The small arms industry in Thailand and the Asian crisis. In Takeshi Hamashita and Takashi Shiraishi (eds.), Hegemony, Technocracy, Networks. Kyoto: The Networks, 2002. Chaiwat Khamchoo and E. Bruce Reynolds., eds., Thai-Japanese relations in historical perspective. Bangkok: Innomedia, 1988. Charivat Santaputra . Thai Foreign Policy. Bangkok: Chareon Wit Press, 1985. Chatri Ritharom. The Making of the Thai-U.S. military alliance and the SEATO Treaty of 1954: a study in Thai decision-making . Doctoral Dissertation Claremmont Graduate School, 1976. Chula Chakrabongse. Lord of Life. London: Alwin Redman Limited,1960. Coast,John. Some Aspects of Siamese Politics. New York: Institute of Pacific Relations, 1953. Darling ,Frank C., Thailand and the United States. Washington D.C.: Public Affaires Press, 1965. Damrong Rachanuphap, Price. The Introduction of Western Culture in Siam . Journal of Siam Society 20

275

Damrong Rachanuphap, Price. Miscellaneous articals: Written for The Journal of Siam Society. Bangkok: The Siam Society, 1962.

Dhani Nivat Prince, The Old Siamese Conception of the Monarchy. Journal of Siam Society 36 Dhani Nivat, Prince. The Reign of King Chulalongkorn . Journal of World History 2 Dhani Nivat, Prince. Collected articals. Bangkok: The Siam Society, 1969. Document’s On American Foreign Relations 1957. New York: Council on Foreign Relation, 1957. Dunne, Matthew W., A Cold War State of Mind: Cultural Constructions of Brainwashing in The 1950s. Doctoral Dissertation Brown University, 2003. Eisenhower, Dwight D., Mandate For Change , 1953-1956. New York: Doubleday & Company, 1963. Fifield , R.H., Americans in Southeast Asia: The Roots of Commitment.New York : Thomas Y. Crowell, 1972. Fine,Herbert A., The Liquidation of World War II in Thailand. The Pacific Historical Review 34, 1 Fineman, Daniel Mark. A Special Relationship: The United State and Military Government in Thailand 1947-1958. Honolulu: University of Hawaii Press, 1997. Flood, E. Thadeus. The United States and the military Coup in Thailand: A Background Study. California: Indochina Resource Center, 1976. Foreign Relations of the United States 1948 Vol.6. Washington D.C.: Government Printing Office,1974. Foreign Relations of the United States 1949 Vol.1. Washington D.C.: Government Printing Office,1976. Foreign Relations of the United States 1950 Vol.6. Washington D.C.: Government Printing Office,1976. Foreign Relations of the United States 1952-1954 Vol.12. Washington D.C.: Government Printing Office,1987. Foreign Relations of the United States 1955-1957 Vol.22. Washington D.C.: Government Printing Office,1989. Glassman, Jim. Thailand at the Margins. New York: Oxford University Press, 2004.

276

Glassman, Jim. The New Imperialism? On Continuity and Change in US Foreign Policy. Environment and Planning 37 Griswold, A.B., King Mongkut of Siam. New York: The Asia Soceity, 1961. Goscha, Christopher E., Thailand and the Southeast Asian Networks of the Vietnamese Revolution, 1885-1954. Richmond, Surrey: Curzon,1999. Hall, D. G. E., A History of South East Asia. London: Macmillan, 1968. Hayes, Jr., Samuel P., The United States Point Four Program. The Milbank Memorial Fund Quarterly 28, 3 Herring, George C. From Colony To Supper Power. New York: Oxford University Press, 2008. Hewison, Kevin. The Monarchy and democratization. In Kewin Hewison (ed.), Political Change in Thailand : Democracy and Paticipation. London: Routledge, 1997. Hewison, Kevin. Bankers and Bureaucrats Capital and the Role of the State in Thailand. Connecticut: Yale University, 1989. Hess, Gary R., Franklin Rosevelt and Indochina. The Journal of American History 59, 2 Hayes, Jr., Samuel P., Point Four in United States Foreign Policy. Annuals of the American Academy of Political and Social Science Vol.268 Aiding

Underdeveloped Areas Aboard (March,1950) Jain,R.K., ed., Chaina and Thailand, 1949-1983. New Delhi: Radiant Publishers, 1984. Johnson, U. Alexis. The Right Hand of Power. New Jersey: Prentice-Hall, 1984. Kahin,George McT., The Asian-African Conference Bandung Indonesia April 1955 Ithaca,New York: Cornell University Press, 1955. Kasian Tejapira. Commodifying Marxism : The Formation of Modern Thai Radical Culture, 1927-1958 . Kyoto University Press, 2001. Keyes, Charles F., Isan: Regionalism in Northeastern Thailand. data paper no.65. Southeast Asia Program Department of Asian Studies, Cornell University Itahaca, New York : Cornell University ,1967. Kobkua Suwannathat – Pain. Politics and National Interests: Negotiations for The Settlement of The Franco-Siamese Territorial Dispute 1945-1947. Tokyo: Sophia University, 1994.

277

Kobkua Suwannathat-Pian. Thailand’s Durable Premier : Phibun through Three Decades 1932 – 1957. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1995. Kobkua Suwanathat-Pian. King , Country and Constitution : Thailand’s Political Development 1932 – 2000. New York: Routledge Curzon, 2003. Kullada Kesboonchoo Mead. A revisionist history of Thai-U.S. relation. Asian Review 16 Kullada Kesboonchoo Mead. The Rise and Decline of Thai Absolutism. New York: Routledge Curzon, 2004. Landon, Kenneth Perry. Siam in Transition : A Brief Survey of Culture Trends in The Five Years since the Revolution of 1932. New York: Greenwood Press, 1968. Lifton , Robert jay., ed., America and the Asian Revolutions. New York: Trans-action Books, 1970. Likhit Dhiravegin. Thai Politics: Selected Aspects of Development and Change. Bangkok: TRI-Sciences Publishing House, 1985. Lobe,Thomas. United States National Security Policy And Aid to The Thailand Police . Monograph Series in World Affaires, Colorado: University of Denver, 1977. Lobe, Thomas and David Morell. Thailand’s Border Patrol Police : Paramilitary Political Power. In Louis A. Zurcher and Gwyn Harries Jenkins (eds.), Supplemental

Military Forces : Reserve , Militarias , Auxiliaries. Berverly Hills and London: SAGE, 1978.

Lockhart , Bruce McFarland. Monarchy in Siam and Vietnam,1925-1946. Doctoral Dissertation Cornell University, 1990. Mahmud, Nik Anuar Nik. The November 1947 Coup: Britain, Pibul Songgram and the Coup. Selangor Darul Ehasan: Center for Educational Technology Universiti Kebangsaan Malaysia, 1998. McCoy, Alfred W., The Politics of Heroin in Southeast Asia. New york: Harper and Row, 1973. McCoy, Alfred W., A Question of Torture: CIA Interrogation , from the Cold War to the War on Terror. New York: Metropolitan Books, 2006. Mehden, Fred Von der and Fred W. Riggs. Evaluation of the VSO: Interviews with VSO and Villagers. Bangkok: USOM, 1967.

278

Moffat, Abbot Low. Mongkut: The King of Siam. Ithaca,New York: Cornell University Press, 1961. Morell ,David and Chai-anan Samudavanija. Political Conflict in Thailand : reform, reaction, revolution. Cambridge,Massachusette: Oelgeschlager,Gunn & Hain, Publishers,1981. Namngern Boonpiam. Anglo-Thai relations, 1825-1855: a study in changing of Foreign Policies. Doctoral Dissertation University of Nebraska-Lincoln, 1979. Nattapoll Chaiching. The Monarch and the Royalist Movement in Thai Politics, 1932-1957. In Soren Ivarsson and Lotte Isager (eds.), Saying the Unsayable: Monarchy and Democracy in Thailand. Copenhagen: NIAS Press, forthcoming 2010 Neher, Arlene Becker. Prelude to Alliance: The Expansion of American Economic Interest in Thailand during the 1940’s. Ph.D. Dissertation Northern Illinois University, 1980. Neon Snidvongs. The development of Siam's relations with Britain and France in the reign of King Mongkut, 1851-1868. Doctoral Dissertation University of London, 1961. Nuecterlein ,Donald E., Thailand and The Struggle for Southeast Asia, New York: Cornell University Press, 1967. Manich Jumsai, M.L., History of Anglo-Thai relations. Bangkok: Chalermnit, 1970. Ockey, James. Civil Society and Street Politics in Historical Perspective. In Duncan McCargo ( ed.), Reforming Thai Politics. Copenhagen: Nodic Institution of Asian Studies, 2002. Osgood, Kenneth A., Total Cold War: U.S. Propaganda in the Free World 1953-1960. Doctoral Dissertation University of California Santa Barbara, 2001. Paterson, Thomas G., The Quest for Peace and Prosperity: International Trade, Communism, and the Marshall Plan. In Barton J. Bernstein, Politics and Policies of the Truman Administration. Chicago: Quadrangle Books,1972. Praagh, David Van. Thailand's Struggle for Democracy: The life and Time of M.R.Seni Pramoj. New York: Holmes and Meier, 1996.

279

Randolph, R. Sean. The United State and Thailand : Alliance Dynamics, 1950-1985. Berkeley: Institution of East Asian Studies University of California, 1986. Ray, Jayanta Kumar. Portraits of Thai Politics. New Delhi: Orient Langman, 1972. Reynolds, E. Bruce. The Opening Wedge: The OSS in Thailand. In George C. Chalou(ed.), The Secrets War: The Office of Strategic Services in World War II. Washington D.C.: National Archives and Record Administration, 1992. Reus-Smit ,Christian. American Power and World Order. Cambridge: Polity Press, 2004. Reynolds , E. Bruce. Thailand's secret war: the Free Thai OSS, and SOE during World War II. Cambridge: Cambridge University Press, 2005. Reynolds, E. Bruce. Thailand and The Southeast Asia League. paper presented at the International Conference on Thai Studies in Bangkok, 22-24 August 1984. Riggs, Fred W., Thailand: The Modernization of A Bureaucratic Polity. Honolulu: East- West Center, 1967. Rist, Gilbert. The History of Development : From Western Origins to Global Faith. London: Zed Books,1999. Rong Syamananda. An Outline f Thai History. Bangkok: Chulalongkorn University, 1963. Rositzke,Harry. The CIA’s Secret Operations Espionage , Counterespionage , and Covert Action. London: Westview Press. 1988. Scott, Peter Dale. The War Conspiracy: The Secret Road to the Second Indochina War. New York: The Bobbs-Merrill, 1972. Sears, Laurie J., The Contingency of Autonomous History. In Laurie J. Sears(ed.), Autonomous Histories Particular Truths. Wisconsin: Center for Southeast Asian

Studies University of Wisconsin, 1993. Selected Documents of The Bandung Conference Texts of Selected Speeches and Final Communique of The Asian-African Conference Bandung Indonesia, 18- 24 April 1955. New York: Institution of Pacific Relations, 1955. Seni and Kurit Pramoj, M.R., The King of Siam Speaks. Type written,1948 In Abbot Low Moffat, Mongkut: The King of Siam. Ithaca,New York: Cornell University Press, 1961.

280

Seni Promoj, M.R., King Mougkut as a Legislator. Journal of Siam Society 38 In Abbot Low Moffat, Mongkut: The King of Siam. Ithaca,New York: Cornell University Press, 1961. Seni and Kukrit Promoj, M.R., A King of Siam Speaks. Bangkok: The Siam Society, 1987. Somsak Jeamteerasakul. The Communist Movement in Thailand. Doctoral Dissertaion Monash University, 1993. Sorasak Ngamcachonkulkid. The Seri Thai Movement: The First Alliance against Military Authoritarianism in Modern Thai Politics. Doctoral Dissertation University of Wisconsin-Madison, 2005. Soravis Jayanama. Rethinking the Cold War and the American empire. Asian Review 16 Special Study Mission to Southeast Asia and The Pacific report by Walter H. Judd, Minnesota; Margerite Stitt Churc, Illinois; E. Ross Adair, Indiana; Clement J. Zablocki, Wisconsin, 29 January 1954 for the used of the Committee on Foreign Affaire. Washington D.C.: United States Government Printing Office, 1954. Stanton, Edwin F., Brief Authority: Excursion of a Common Man in an Uncommon World. New York: Harper & Brothers Publishers, 1956. Stowe, Judith A., Siam Becomes Thailand: A Story of Intrigue. London: Hurst & Company, 1991. Suchit Bunbongkarn. Political Institution and Processes. In Somsakdi Xuto (ed.), Government and Politics of Thailand. Singapore: Oxford University Press, 1987. Surachart Bamrungsuk. United States Foreign Policy and Thailand Military Rule

1947-1977. Bangkok: Duang Kamol, 1988. Tarling, Nicholas. Ah-Ah: Britain and the Bandung Conference of 1955. Journal of Southeast Asian Studies 23, 1 Tarling, Nicholas. Britain and the coup 1947 in Siam. Paper Presented to International Association of Historians of Asia, Chulalongkorn University Bangkok, 20-24 May 1996.

281

Tarling, Nicholas. Britain, Southeast Asia and the Impact of Korean War. Singapore: Singapore University Press, 2005. Tamada, Yoshifumi. Political Implication of Phibun's Cultural Policy, 1938 – 1941. Final report submitted to the National Research Council of Thailand, 1994. Terwiel, Barend Jan. Field Marshal Plaek Phibun Songkhram. St Lucia: University of Queensland Press, 1980. Thanet Aphornsuvan. The United States and the Coming of the Coup of 1947 in Siam. Journal of the Siam Society 75 Thak Chaloemtiarana. ed., Thai Politics 1932 – 1957. Bangkok:The Social Science Association of Thailand, 1978. Thak Chaloemtiarana. Thailand: The Politics of Despotic Paternalism. Bangkok: Thammasat University Press, 1979. Thamsook Numnonda. Phibunsongkhram's Thai Nation-Building Program during

the Japanese Military Presence, 1941-1945. Journal of Southeast Asian Studies 9, 2

Thedeus, Flood E., The United States and the Military Coup in Thailand: A Background Study. Washington D.C.: An Indochina Resourse Center Publication, 1976. Theoharis, Athan. The Rhetoric of Politics: Foreign Policy, Internal Security and Domestic Politics in the Truman Era. In Barton J. Bernstein, Politics and Policies of the Truman Administration. Chicago: Quadrangle Books,1972. Thongchai Winichakul. Siam mapped: a history of the geo-body of a nation. Chiang Mai: Silkworm books, 1995. Thongchai Winichakul. Writing At The Interstices: Southeast Asian Historians and Postnational Histories in Southeast Asia. In Abu Talib Alimad and Tan Liok Ee (eds.), New Terains in Southeast Asia History. Singapore: Singapore University Press, 2003. Thongchai Winichakul. Siam’s Colonial Conditions and the Birth of Thai History.paper presented to the Conference on“ Unraveling the Myths of Southeast Asia Historiography” In honor of Professor Barend Jan Terwiel, 24-26 November 2006.

282

The Pentagon Papers. New York: The New York Times, 1971. Truman, Harry S., Years of Trial and Hope, 1946-1952, Vol. 2. New York: A Signet Book, 1965. Vanida Trongyounggoon Tuttle. Thai-American Relations,1950-1954. Doctoral Dissertation Washington States University, 1982. Vella, Walter F., The Impact of The West on Government in Thailand. Berkeley: University of California Press, 1955. Wilson, Constance M., State and Society in the reign of Mongkut, 1851-186 : Thailand on the Eve of Modernization. Doctoral Dissertation Cornell University, 1970. Wilson, David A., Political Tradition and Political Change in Thailand. S.I.: The Rand Corporation,1962. Wilson, David A., Trip for AACT to Thailand. Bangkok: USOM, 1968. Wilson, David A., The United States and the Future of Thailand. New York: Praeger Publishers, 1970. Wilson, David A., Politics in Thailand. Ithaca, New York: Cornell University Press, 1962. Wilson, David A., Fred Von der Mehden and Paul Trescott. Thinking about ARD. S.I.: USOM,1970. Wise, David and Thomas B. Ross. The Invisible Government . New York: Vintage Books,1974. Wiwat Mungkandi. The Security Sydrome, 1941-1975. In Wiwat Mungkandi and William Warren (eds.), A Century and A Half of Thai-American Relation. Bangkok: Chulalongkorn University, 1982. Wyatt, David K., Thailand: A Short History. Bangkok: Thai Watana Panich and Yale University Press, 1984.

283

สมภาษณ จรวสส ปนยารชน, 20 มนาคม 21 เมษายน 22 มถนายน 2551และ 13 กนยายน 2552 นตย พบลสงคราม, 28 กมภาพนธ 2551