SPIS TRECI:

1. Funkcje szkieletu slajd 3

2. Ukad ruchu czowieka slajd 4

3. Tkanka kostna slajdy 5, 6

4. Tkanka chrzstna slajd 7

5. Budowa koci dugiej slajdy 8, 9, 10

6. Budowa chemiczna koci slajd 11

7. Proces kostnienia slajd 12

8. Podzia koci ze wzgldu na ksztat slajdy 13,

14, 15

9. Choroby koci slajd 16, 17

10.Higiena ukadu kostnego slajd 18

11.Bibliografia i netografia slajd 19

1. Funkcje szkieletu:

a. rusztowanie caego ciaa,

b. przyczep dla mini,

c. wzrost organizmu,

d. ochrona dla narzdw wewntrznych,

e. rola krwiotwrcza,

f. magazynowanie soli mineralnych.

2. Ukad ruchu czowieka.

Bierny ukad ruchu skada si z koci, staww i wizade. Nie

uczestniczy on aktywnie w wykonywaniu ruchw.

Czynny ukad ruchu stanowi minie przyczepione do

szkieletu, ktrych skurcze powoduj przemieszczanie koci.

3. Tkanka kostna. Szkielet czowieka zbudowany jest z tkanki chrzstnej i kostnej.

Tkanka kostna to jeden z wielu szczeglnych rodzajw tkanki cznej. Charakteryzuje si tym, e substancja midzykomrkowa jest przesycona solami wapnia (fosforan, wglan) i tworzy wok kanaw naczyniowych (a) koncentrycznie uoone blaszki tworzce wiksze, walcowate jednostki strukturalne. Miedzy blaszkami, w jamkach kostnych (b), rozlokowane skomrki tworzce tkank kostn: osteocyty, osteoblasty, osteoklasty, komrki osteogenne.

a

bZdjcie mikroskopowe

tkanki kostneja. kanay Haversab. osteocyty

Podstawowymi typami komrek kostnych s: osteocyty - s to dojrzae komrki. osteoblasty - komrki kociotwrcze odpowiedzialne za rozrost koci i jej przebudow. W przypadkach zama koci zapewniaj napraw uszkodzonej koci. osteoklasty - komrki kociogubne - uczestnicz w procesach przebudowy tkanki kostnej. Ich rola jest niezbdna przy prawidowym modelowaniu miejsca zamania.

Budowa tkanki kostnej

a

c

b

d

e

a. naczynie krwiononeb. kana Haversac. jamki kostne z osteocytamid. okostnae. jama szpikowa

4. Tkanka chrzstna.

Tkanka czna chrzstna naley do najgstszych tkanek cznych i wystpuje przede wszystkim u krgowcw. W substancji midzykomrkowej (a) znajduj si zaokrglone zwykle komrki chrzstne (b); czasem te wystpuj wkna spryste lub klejorodne.

Zdjcie mikroskopowe tkanki chrzstnej.

a b

5. Budowa koci dugiej.

a

edc f

aba. nasada koci

b. trzon koci

c. okostna

d. jama szpikowa

e. istota zbita

f. istota gbczasta

a. Nasada koci grna i dolna s to zakoczenia koci dugich.b. Trzon koci rodkowa cz koci dugiej.c. Okostna wknista bona ochraniajca ko. Jest ona

ukrwiona i unerwiona. Znajduj si tu osteoblasty komrki kociotwrcze. Dlatego te okostna odgrywa wan rol w procesie wzrostu koci i jej odbudowy po zamaniach.

d. Jama szpikowa jest to przestrze wewntrz trzonu koci wypeniona szpikiem kostnym. Czerwony szpik kostny jest odpowiedzialny za produkcj wszystkich rodzajw komrek krwi. U niemowlt cay szpik kostny jest czerwony. Wraz z wiekiem szpik w trzonie koci zmienia si w ty (gromadzi tuszcze) i przestaje peni funkcje krwiotwrcze. Szpik czerwony znajduje si w nasadzie koci dugich i kociach paskich.

e. Istota zbita jest to rodzaj tkanki kostnej. Jest ona twarda i bardzo wytrzymaa. Buduje trzon koci.

f. Istota gbczasta tkanka kostna bardziej mikka i elastyczna. Wystpuje w nasadach koci dugich.

Tkanka kostna zbita

Tkanka kostna gbczasta

a

d

b

fe

Budowa wewntrzna koci

a.okostna

b.kanay Haversa

c.tkanka kostna zbita

d.tkanka kostna gbczasta

e.osteocyty

f.szpik kostny

c

6. Budowa chemiczna koci.

Koci zbudowane s z dwch rodzajw substancji: osseina jest to substancja organiczna - biako nadajce koci elastyczno. sole wapnia (gwnie wglany i fosforany) substancja nieorganiczna, dziki ktrej ko jest twarda i wytrzymaa.

O ich obecnoci mona przekona si wykonujc proste dowiadczenia:

Jeeli spalimy ko, pozbawimy ja biaka. Otrzymana substancja bdzie krucha. Moczc ko przez kilkanacie godzin w roztworze kwasu (np. w occie) wypukamy z niej sole mineralne. Ko straci twardo, bdzie gitka.

7. Proces kostnienia. Wzajemny stosunek ilociowy skadnikw chemicznych koci zmienia si wraz z wiekiem. U podu szkielet zbudowany jest z substancji cznotkankowej, nastpnie przemienia si w szkielet chrzstny, ktry stopniowo ulega skostnieniu. Z biegiem lat iloskadnikw mineralnych wzrasta, szkielet osiga najwikszwytrzymao w wieku 25 40 lat. Po tym okresie koci staj sicoraz mniej odporne, w staroci za amliwe.

8. Podzia koci ze wzgldu na ksztat:

a. Koci paskie np.: ebra, opatka, koci

czaszki, miednica.

b. Koci krtkie np.: koci nadgarstka, stpu.

c. Koci dugie np.: ko udowa, ramienna,

koci podudzia, przedramienia.

d. Koci rnoksztatne np.: krgi, kosteczki

suchowe.

Porwnanie koci o rnych ksztatach:

a.1. a.2.

b.a.1. koci paskie czaszki,

a.2. ko paska biodrowa

b. koci krtkie nadgarstka

Porwnanie koci o rnych ksztatach:

d.1. d.2.

c

c. ko duga ramienna

d.1. ko rnoksztatna krg

d.2. koci rnoksztatne

kosteczki suchowe

9. Choroby koci. a. Krzywica koci jest to choroba objawiajca si

skrzywieniem koci dugich (koczyn). Pierwsze objawy to

utrata apetytu, pocenie si, niepokj. Przyczyn tej choroby

jest niedobr w pokarmie witaminy D3 jak rwnie zbyt

maa ilo promieni sonecznych wpywajca na metabolizm

tej witaminy. Wystpuje u dzieci w okresie intensywnego

wzrostu. Kiedy popularna wrd biedoty miejskiej; dzisiaj

raczej rzadka.

b. Osteoporoza (zrzeszotowienie koci) objawia sizmniejszon wytrzymaoci koci, zwikszon podatnocina zamania. Choroba ta dotyka ludzi starszych. Jej przyczynjest odwapnienie koci i zanik masy kostnej rozrzedzenie koci.

Tkanka kostna zbita - prawidowa

Tkanka kostna zbita - rozrzedzona

Tkanka kostna gbczasta - prawidowa

Tkanka kostna gbczasta zaatakowana osteoporoz

10. Higiena ukadu kostnego.

Aby nasz szkielet prawidowo si rozwija i funkcjonowanaley przestrzega higienicznego trybu ycia. W okresie wzrostu koca, u dzieci i modziey szczeglnie wane jest:

a. Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w biako,

wap i witamin D3. b. Uprawianie wicze fizycznych przyczyniajcych si

do harmonijnego wzrostu organizmu.c. Unikanie wicze wysikowych mogcych

nadmiernie obciy szkielet i doprowadzi do jego deformacji.

d. Zachowywanie prawidowej pozycji podczas siedzenia, leenia.

e. Odpowiednio dugi sen od 9 do 11godzin.

11. Bibliografia i netografia: Goda W., Ky M., Wardas J.: Biologia dla gimnazjum cz

druga, Wydawnictwo Nowa Era,

Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia czowieka,

Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Sylwanowicz W.: May atlas anatomiczny, PZWL,

Szlachetko A., Szlachetko D., Rutkowski P.: Biologia gimnazjum II,

Wydawnictwo M. Roak,

Villee C. A.:Biologia, PWRiL,

www.wikipedia.pl,

www.encyklopedia.interia.pl

www.wiem.onet.pl