4-10 Arhitektonski Tehnicar - Od 2010

OBRAZOVNI PROGRAM

ARHITEKTONSKI TEHNIČAR

2

SADŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR ................................................. 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 6 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6 1.2.1. NACRTNA GEOMETRIJA S PERSPEKTIVOM ................................................... 7 1.2.2. TEHNIČKO CRTANJE ........................................................................... 13 1.2.3. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE ........................................................... 17 1.2.4. GRAĐEVINSKI MATERIJALI .................................................................... 29 1.2.5. PRIMJENA RAČUNARA U ARHITEKTURI ..................................................... 35 1.2.6. SLOBODORUČNO CRTANJE ................................................................... 43 1.2.7. PROJEKTOVANJE ............................................................................... 49 1.2.8. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA ....................................................... 60 1.2.9. RAZVOJ ARHITEKTURE ........................................................................ 68 1.2.10. SAVREMENA ARHITEKTURA ................................................................. 73 1.2.11. ORGANIZACIJA GRAĐENJA .................................................................. 77 1.2.12. KUĆNE INSTALACIJE ......................................................................... 83 1.2.13. BETON .......................................................................................... 88 1.2.14. PRAKTIČNA NASTAVA ........................................................................ 94 1.3. IZBORNA NASTAVA ............................................................................. 110 1.3.1. STRANI JEZIK II ............................................................................... 110 1.3.2. LIKOVNA KULTURA I CRTANJE ............................................................ 111 1.3.3. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ................................................ 116 1.3.4. RAZVOJ URBANIZMA ......................................................................... 121 1.3.5. MAKETARSTVO ................................................................................ 126 1.3.6. PRIVREDNE ZGRADE ......................................................................... 130 1.3.7. ENTERIJER ..................................................................................... 134 1.3.8. URBANIZAM .................................................................................... 139 1.3.9. PREDUZETNIŠTVO ............................................................................ 143 2. STRUČNI ISPIT ...................................................................................... 149 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ................................ 149 2.1.1. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE ......................................................... 149 2.1.2. NACRTNA GEOMETRIJA ..................................................................... 152 2.1.3. PROJEKTOVANJE ............................................................................. 155 2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ......................................................... 158 2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD ....... 158 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 161 4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA ....................................................... 163 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........ 163 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH .................... 163 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 163 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 164 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 164 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 165 10. PROFESIONALNA PRAKSA ...................................................................... 166

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423 2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423 3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 4. Informatika 2 72 72 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

Društvena grupa predmeta 1. Istorija 2 72 72 2. Geografija 2 72 72 3. Sociologija 2 72 72

Prirodna grupa predmeta 1. Hemija 2 72 72 2. Fizika 2 72 72

UKUPNO A 16 576 14 504 12 432 10 330 1842 B Stručno - teorijski predmeti

1. Nacrtna geometrija sa perspektivom 2 72 3 108 180

2. Tehničko crtanje 2 72 72 3. Arhitektonske konstrukcije 3 108 5 180 3 108 396 4. Građevinski materijali 2 72 72

5. Primjena računara u arhitekturi 2 72 3 108 180

6. Slobodoručno crtanje 2 72 72 7. Projektovanje 5 180 6 198 378

8. Statika i otpornost materijala 2 72 72

9. Razvoj arhitekture 3 108 108 10. Savremena arhitektura 2 66 66 11. Organizacija građenja 2 66 66 12. Kućne instalacije 2 66 66 13. Beton 3 99 99

UKUPNO B 11 396 13 468 13 468 15 495 1827 C Praktična nastava 2 72 2 72 2 72 2 66 282 D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420 1. Strani jezik II 2 72 2 72 2 72 2 66 282 2. Likovna kultura i crtanje 2 72 72

3. Ekologija i zaštita životne sredine 2 72 72

4. Razvoj urbanizma 2 72 72 5. Maketarstvo 2 72 72 6. Privredne zgrade 2 72 72

4

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. 7. Enterijer 2 66 66 8. Urbanizam 2 66 66 9. Preduzetništvo 2 66 66 F Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 10 dana 30 dana G Sedmični broj časova 32 32 32 32 128 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512 3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa Opšti ciljevi obrazovanja i vaspitanja u četvorogodišnjem stručnom obrazovanju omogućavaju učenicima: - razvijanje sposobnosti i vještina za kavalitetan rad u zanimanju; - razvijanje uspješne lične karijere u zanimanju; - osposobljavanje za kritičko vrednovanje i odgovorno djelovanje na svom radnom

mjestu; - razvijanje sposobnosti za racionalno korišćenje sredstava rada i vremena; - osposobljavanje za saradnju sa arhitektom u izradi idejnog projekta; - osposobljavanje za razradu glavnog i izvođačkog projekta; - osposobljavanje za rješavanje urbanističke dokumentacije; - posjedovanje informatičke pismenosti u izradi crteža i dokumentacije; - osposobljavanje za pravilan izbor građevinskog materijala; - posjedovanje znanja iz arhitektonskih konstrukcija, prefabrikovane gradnje,

predmjera i predračuna radova; - osposobljavanje za rješavanje kućne mreže vodovoda i kanalizacije; - posjedovanje znanja iz oblasti zanatskih radova, izrade oplata i izbora armature; - razvijajanje ekološke svijesti i svijesti o poštovanju mjera zaštite na radu i

njihovoj dosljednoj primjeni. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U srednju stručnu školu u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica koja su:

- završila osnovnu školu ili - završila dvogodišnju stručnu školu.

- U redovno obrazovanje mogu se upisati lica koja nijesu starija od 17 godina, izuzetno lica do 18 godine, uz odobrenje Nastavničkog vijeća Škole; lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

5.Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu Arhitektonski tehničar traje četiri

godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.

- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u odgovarajući razred, u zavisnosti od vrste programa prethodnog obrazovanja, uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.

- Odrasli napreduju po programu u skladu sa Pravilnikom (planom) za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi nadležna institucija.

5

7. Obrazovanje koje se stiče - Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju ARHITEKTONSKI TEHNIČAR.

6

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. GEOGRAFIJA 1.1.8. SOCIOLOGIJA 1.1.9. HEMIJA 1.1.10. FIZIKA

7

1.2.1. NACRTNA GEOMETRIJA S PERSPEKTIVOM 1. Naziv predmeta: NACRTNA GEOMETRIJA S PERSPEKTIVOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 36 36 72

II 48 60 108

III

IV

Ukupno 84 96 180 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnosti sagledavanja prostora. - Osposobljavanje za čitanje planova. - Sticanje sposobnosti predstavljanja trodimenzionalnih

oblika na ravan crtanja i obrnuto. - Razvijanje preciznosti i preglednosti u izradi tehničkih crteža. - Razvijanje motoričke vrijednosti pri crtanju. - Savladavanje predstavljanja ideja na papiru kroz perspektivu. - Osposobljavanje za samostalan rad.

8

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Projekcije - Poznaje sistem

projekcijskih ravni, projekcija i koordinata

- Nabraja vrste projekcija i navodi njihovu primjenu

- Pravi model sistema

projekcijskih ravni - Crta njihov položaj

u prostoru - Očitava vrijednosti

koordinata - Razlikuje

kvadrante - Uočava razlike

između ortogonalne, kotirane i kose projekcije

- Razvija sposobnost opažanja

Ortogonalna projekcija - Upoznaje

karakteristike ortogonalne projekcije

- Poznaje osnovne geometrijske oblike: tačku, pravu, ravan, geometrijske slike i geometrijska tijela

- Crta projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju

- Crta projekcije duži i prave u opštem i specijalnom položaju

- Određuje prodore prave kroz projekcijske ravni, definiše vidljivost i kretanje kroz prostor

- Crta projekcije geometrijskih slika u specijalnom položaju: trougao, kvadrat, pravougaonik, trapez i krug

- Crta projekcije pravilnih geometrijskih tijela sa bazisom paralelnim projektnoj ravni: kupa, valjak, lopta

- Crta tragove zračnih ravni normalnih na

- Razvija sposobnost sagledavanja prostora

Grafička vježba: - Crta projekcije

tačke u opštem i specijalnom položaju kroz kvandrante


duži i prave u opštem i specijalnom položaju

Grafička vježba: - Crta projekcije,

određuje prodore pravih i njihovo kretanje

Grafička vježba: - Preko određivanja

prodora uslovljava kretanje prave Grafička vježba: - Crta projekcije,

određuje vidljivost pojedinih elemenata

Grafička vježba: - Konstruiše ravan

pomoću dvije paralelne prave, pomoću pravih koje se sijeku, tri nekolinearne tačke

9




horizontalnicu, frontalnicu ili profilnicu, kao i ravni koje su u proizvoljnom položaju

- Konstruiše tragove kose ravni

- Crta sutražnice ravni

- Određuje nagibnicu i normalu

i pomoću geometrijske slike

Transformacija i rotacija - Poznaje pravila

transformacije - Poznaje pravila

rotacije

- Određuje pravu veličinu duži i ugla koji ona zaklapa sa projektnom ravni


Grafička vježba: - Rješava zadatke

određujući pravu veličinu duži i ugla koji ona zaklapa sa projektnom ravni putem rotacije ili transformacije

Presječnica - Ilustruje presjek

dvije ravni

- Određuje presječnicu dvije ravni u međusobno različitom odnosu

Prodor prave kroz ravan - Poznaje prodor

prave kroz zadatu ravan

- Određuje prodor prave kroz zračnu ili kosu ravan i sagledava njenu vidljivost u odnosu na njih

Grafička vježba: - Rješavajući

zadatke i crtajući određuje prodor prave kroz zračnu ili kosu ravan i sagledava njenu vidljivost u odnosu na ravan

Geometrijske slike na ravni - Ilustruje

geometrijske slike na zračnoj ravni

- Ilustruje geometrijske slike na kosoj ravni

- Određuje projekcije različitih geometrijskih slika vezanih za zračnu ravan

- Određuje projekcije različitih geometrijskih slika vezanih za kosu ravan

- Razvija preciznost Grafička vježba: - Crta projekcije

geometrijskih slika koje leže na zračnoj ili kosoj ravni

10

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Geometrijska tijela sa bazisom na zadatoj ravni - Demonstrira

položaj pravilnih geometrijskih tijela čiji se bazis nalazi na zračnoj ili proizvoljnoj ravni

- Rješava projekcije pravilne prizme, valjka, piramide, konusa sa bazisom na zračnim ravnima

- Rješava projekcije pravilne prizme, valjka, piramide i konusa sa bazisom na proizvoljnoj ravni



pravilne prizme, valjka, piramide, konusa sa bazisom na zračnim i proizvoljnim ravnima

Presjeci geometrijskih tijela - Demonstrira

presjeke pravilnih geometrijskih tijela zračnom i proizvoljnim ravnima

- Crta presjek pravilnih geometrijskih tijela zračnom ravni

- Određuje pravu veličinu presječne slike i razvija mrežu

- Crta presjek pravilnih geometrijskih tijela: prizme, valjka, piramide i konusa

- Proizvoljnom ravni određuje pravu veličinu presječne slike te razvija mrežu

- Razvija preciznost i sposobnost uočavanja

Grafička vježba: - Crta presjek

pravilnih geometrijskih tijela: prizme, valjka, piramide, konusa sa zračnom ili proizvoljnom ravni, određuje pravu veličinu presječne slike i razvija sliku

Kosa projekcija - Poznaje pravila

crtanja i karakteristike kose projekcije

- Upoređuje razlike ortogonalne i kose projekcije

- Rješava u kosoj projekciji složene geometrijske oblike


Grafička vježba: - Crta u kosoj

projekciji složene geometrijske oblike

Krovovi - Poznaje rješavanje

krovova - Određuje slivne

ravni

- Rješava jednostavne krovove u osnovi

- Rješava složene krovove u osnovi

- Rješava krovove sa susjedom

- Crta izglede krovova

- Razvija kreativnost

Grafička vježba: - Crta složeni krov u

osnovi sa izgledom krova

11




Perspektiva-centralna projekcija - Upoznaje elemente

perspektivnog crtanja

- Poznaje elemente frontalne perspektive

- Nabraja vrste perspektiva: u zavisnosti od visine očne tačke, i položaja likoravni prema koordinatnom sistemu

- Objašnjava značaj elemenata perspektive: očna tačka, nedogledi, likoravan, linija horizonta

- Bira položaj oka u likoravni i visinu horizonta

- Rješava osnovne geometrijske oblike metodom prodora, vidnih zraka i nedogleda

- Određuje osnovne geometrijske oblike metodom koordinatnog sistema

- Rješava osnovne oblike enterijera

- Razvija predstavu o prostoru

- Razvija samostalnost pri radu

Grafička vježba: - Zadate primjere

crta metodama prodora vidnih zraka i nedogleda

Grafička vježba: - Nacratati

perspektivne slike raznih tijela (kocke, prizme, valjka kupe)

Grafička vježba: - Nacrtati

perspektivnu sliku sa ugla, jednostavnih objekata, metodom koordinatnog sistema

Sjenčenje - Objašnjava značaj

sjenke u projektovanju

- Poznaje metode sjenčenja

- Uočava značaj sjenke na objektima

- Rješava sjenku metodom paralelnih zraka

- Formira stav o značaju povezivanja funkcionalnog i estetskog

Grafička vježba: - Crta sjenku na

zadatom primjeru

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Lj.Gagić, Nacrtna geometrija za prvi i drugi razrad građevinske, trgovinske i

drvoprerađivačke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1988. - B.Nedimović, Zbirka rešenih zadataka iz nacrtne geometrije s osnovama teorije,

Tehnička knjiga, Beograd, 1992. - G.Dulić, M.Jevtić, Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije za I i II razred

arhitektonske, građevinske, drvoprerađivačke, šumarske i geodetske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002. i 2004. - O.V.Petrović, Zbirka zadataka iz nacrtne geometrije sa rešenim primerima za

srednje škole građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom - Table za crtanje - Računar - Projektor - Projektno platno - Modeli geometrijskih oblika

12

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjene grafičkih vježbi i grafičkih radova. - Ocjene pismenih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja

- Konstruktivni sklop objekta - Arhitektonske konstrukcije - Crtanje elemenata arhitektonskih konstrukcija

- Rad olovkom i drugim tehnikama

- Tehničko crtanje - Pravilno kotiranje, grafičko - prikazivanje crteža,

formatiziranje - Perspektivno prikazivanje

raznih geometrijskih - arhitektonskih oblika

- Primjena računara u arhitekturi

- Izrada i obrada tehničke dokumentacije

- Tehničko prikazivanje arhitektonskih elemenata

- Enterijer - Izrada i obrada projektne dokumentacije

- Perspektivno prikazivanje - prostornih oblika

- Urbanizam - Izrada i obrada projektne dokumentacije

- Kućna mreža - Kućne instalacije - Obrada projekata - Definisanje prostornih

vrijednosti - Projektovanje - Izrada projektne

dokumentacije

13

1.2.2. TEHNIČKO CRTANJE 1. Naziv predmeta: TEHNIČKO CRTANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 16 56 72 II

III

IV

Ukupno 16 56 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje preciznosti i preglednosti u izradi tehničkih crteža. - Razvijanje motoričke sposobnosti pri crtanju. - Osposobljavanje za kompozicijsku sređenost u izradi tehničkih crteža. - Razvijanje sposobnosti sagledavanja prostora. - Upoznavanje sa značajem dimenzija i razmjere. - Sticanje znanja za čitanje planova. - Upoznavanje pravila izrade i formatizovanja projektne dokumentacije. - Razvijanje tehničke kulture. - Osposobljavanje za samostalan rad.

14





Tehnički pribor - Upoznaje značaj

tehničkog crtanja - Navodi materijal

koji se koristi za crtanje

- Nabraja i objašnjava pribor za tehničko crtanje

- Objašnjava upotrebu papira za crtanje

- Razlikuje vrste papira za crtanje: pelir, milimetarski, hamer, paus, ozolit

- Koristi razne vrste olovaka, gumu, tuš, marker, bojice

- Koristi i održava: sto za tehničko crtanje, tablu, šinu, T-lenjir, trouglove, uglomjer, krivuljare, šestare, šablone i različita pera

- Razvija pravilan odnos prema grafičkom izražavanju

Vježba: - Upotreba pribora i

materijala za tehničko crtanje

Grafička vježba: - Crta tehnički okvir,

pečat i određuje formate A1, A2, A3, A4

Rad olovkom - Objašnjava crtanje

linija - Objašnjava

ispisivanje brojeva - Objašnjava

ispisivanje slova

- Crta različite linije: puna, isprekidana, crta -tačka, šrafure

- Ispisuje slova i brojeve slobodnom rukom

- Razvija smisao za estetiku

Grafička vježba: - Crtanje punih linija

različitih debljina - Crtanje

isprekidanih linija crta - tačka

Grafička vježba: - Ispisivanje brojeva

i slova slobodnom rukom i šablonom

Razmjera - Upoznaje značaj

razmjere u tehničkom crtežu i njenu primjenu u pojedinim fazama crtanja projektne dokumentacije

- Primjenjuje razmjeru

- Koristi razmjernik

- Razvija preciznost u radu

Grafička vježba: - Na jednostavnim

oblicima primjenjuje različite razmjere 1:5, 1:10, 1:25, 1:50, 1:100, 1:500

Kotiranje - Poznaje elemente

kotiranja: kota, kotna linija, početak i kraj kotne linije

- Poznaje visinsku kotu

- Poznaje kotiranje otvora

- Crta elemente kotiranja

- Primjenjuje visinske kote i kote otvora

Grafička vježba: - Na datoj osnovi i

presjeku primjenjuje pravila kotiranja

Oznake materijala - Objašnjava - Čita oznake - Razvija sposobnost Grafička vježba:

15




grafičko prikazivanje materijala u projektima

materijala - Crta šrafuru za

različite materijale i opremu

opažanja - Crta oznake građevinskog materijala, namještaja, sanitarnih uređaja, instalacija i zelenila u osnovi i izgledu

Rad u tušu - Opisuje rad u tušu

- Priprema pribor, uči punjenje, čišćenje, radiranje i brisanje

Grafička vježba: - Crta u zadatoj

razmjeri razne oblike, kotira i ispisuje podatke

Grafička vježba: - Crta konstrukcije

mnogouglova, elipse, krivih linija i njihove spojeve sa pravim linijama

Idejni projekat - Upoznaje značaj i

sadržaj idejnog projekta

- Uočava karakteristike idejnog projekta

- Razvija kreativnost i formira stav o važnosti dobijenih informacija

Grafička vježba: - Precrtava zadati

prilog idejnog projekta u odgovarajućoj razmjeri

Glavni projekat - Upoznaje sadržaj

glavnog projekta i ulogu njegovih priloga

- Uočava karakteristike glavnog projekta

Vježba: - Analizira i

objašnjava zadati prilog glavnog projekta u razmjeri

Izvođački projekat - Upoznaje sadržaj

izvođačkog projekta i

važnost detalja koji se razrađuju

- Uočava karakteristike izvođačkog projekta

Vježba: - Analizira i

objašnjava zadati dio izvođačkog projekta u razmjeri

Naslov i logotip - Upoznaje logotip i

njegovu kompoziciju

- Vrši izradu logotipa i njegove kompozicije

Kopiranje i formatizovanje projekta - Objašnjava

kopiranje i formatizovanje projekta

- Kopira i formatizuje projekat

- Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu

Vježba: - Kopira, formatizuje

i slaže svoje radove

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

16

- G.Dulić, Tehničko crtanje sa čitanjem planova, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje sa odgovarajućim tehničkim priborom - Table za crtanje sa odgovarajućim priborom za crtanje - Računar - Projektor - Platno za projektor 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja jednom u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena grafičkih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva 10. Povezanost predmeta


- Tehnika crtanja - Nacrtna geometrija sa perspektivom

- Tehnička obrada crteža

- Tehničko prikazivanje arhitektonskih konstukcija

- Arhitektonske konstrukcije - Osnove, presjeci, izgled

- Projektna dokumentacija

- Građevinski materijali - Tehničko prikazivanje raznih materijala

- Projektna dokumentacija - Primjena računara u arhitekturi

- Tehnička obrada crteža

- Projektna dokumentacija

- Elementi projektovanja sa razradom projekata

- Tehnička obrada crteža (osnove, presjeci, izgledi) i formatizovanje

- Rad olovkom - Razmjera

- Statika i otpornost materijala

- Grafičko predstavljanje sila, opterećenja i rezultante sila

- Projektna dokumentacija - Kućne instalacije - Tehnička obrada crteža - Projektna dokumentacija

- Organizacija građenja - Tehničko prikazivanje materijala i ostalih elemenata

17

1.2.3. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 1. Naziv predmeta: ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 32 76 108

II 48 132 180 III 32 76 108 IV

Ukupno 112 284 396 Vježbe: I i II razred, odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih konstruktivnih elemenata koji čine objekte visokogradnje. - Shvatanje načina prenošenja opterećenja. - Upoznavanje sa načinima izvođenja konstruktivnih elemenata građenja. - Osposobljavanje za primjenu seizmičkih propisa. - Sticanje znanja o vertikalnim i horizontalnim konstruktivnim elementima zgrada. - Sticanje znanja o vertikalnim komunikacijama u zgradama. - Poznavanje krovnih konstrukcija. - Upoznavanje načina obrade podova i plafona. - Poznavanje vrsta zanatskih radova na objektu. - Primjenjivanje zvučne, toplotne izolacije i hidroizolacije. - Upoznavanje sa mjerama protivpožarne zaštite na objektima. - Osposobljavanje za samostalan rad.

18





Konstruktivni sklop objekata - Objašnjava

osnovne konstruktivne elemente: masivni, skeletni i mješoviti

- Navodi osnovne karakteristike građenja u klasičnom, polumontažnom i montažnom načinu izvođenja

- Crta šeme osnova različitih sistema gradnje

- Uočava razliku između podužnog, poprečnog i mješovitog sistema

- Razlikuje klasični polumontažni i montažni način izvođenja

- Stiče pozitivan odnos prema zanimanju

- Razvija tehničku kulturu

Elementi građenja - Poznaje elemente

objekta i podjelu po visini, položaju i funkciji

- Razlikuje noseće elemente i pregradne elemente

- Razlikuje jednoslojne i višeslojne zidove kod pregradnih i nosećih zidova

- Elemente opreme i elemente obrade

- Razlikuje spoljne i unutrašnje elemente objekta

Grafička vježba: - Crta detalje

jednoslojnih i višeslojnih zidova koji se najčešće koriste kao fasadni i pregradni zidovi

Vertikalni konstruktivni elementi - Upoznaje

vertikalne konstruktivne elemente (uloga konstruktivnih zidova i primjena vertikalnih i horizontalnih serklaža)

- Poznaje dijelove Pravilnika za građenje objekata visokogradnje u seizmičkim područjima koji se odnose na ab serklaže i načine njihove izgradnje

- Nabraja sadržaj elaborata statičkog

- Određuje položaj konstruktivnog zida

- Analizira ulogu konstruktivnih zidova

- Na zadatim osnovama raspoređuje vertikalne serklaže primjenjujući Pravilnik za građenje objekata visokogradnje u seizmičkim područjima

- Shvata princip numerisanja pozicija - pozicioniranje po etažama

- Razvija sistematičan pristup radu

Grafička vježba: - Zadatu skicu

osnove crta u R=1:50, i odrediti vertikalne serklaže

Grafička vježba: - Crta plan oplate

dijela osnove zadatog objekta

- Crta odgovarajući presjek sa označenim pozicijama

19




proračuna - Uočava važnost i

princip pozicioniranja

Otvori u zidovima - Poznaje otvore u

zidovima (uloga prozorskih otvora i funkcija njihovih nadprozornika, elementi otvora za vrata i uloga nadvratnika)

- Opisuje princip ugrađivanja prozora i vrata

- Zna oznake i mjere prozorskih otvora

- Shvata ulogu nadprozornika

- Razlikuje nadprozornike bez roletne i sa roletnom

- Zna mjere i oznake vrata

Grafička vježba: - Crta otvore

prozora i vrata na zadatoj osnovi objekta R=1:50

Grafička vježba: - Crta detalj

prozorskog otvora bez zubaca (u osnovi, izgledu i presjeku)

Dimnjački kanali - Poznaje dimnjačke

kanale (uloga i podjela prema blokovima u konstrukciji dimnjačkih kanala)

- Objašnjava princip funkcionisanja sabirnih dimnjaka

- Definiše elemente od kojih su sastavljeni sabirni dimnjački kanali kao i način izvođenja

- Crta detalje lokalnog grijanja od blokova

- Analizira mogućnost primjene blokova u konstrukciji dimnjačkog kanala

- Određuje položaj dimnjačkih kanala

- Skicira međuspratnu konstrukciju oko dimnjačkog kanala

- Crta detalje sabirnih dimnjačkih kanala

- Razvija svijest o očuvanju zdrave životne sredine

Grafička vježba: - Crta i označava

elemente dimnjaka (vertikalni presjek kroz dimnjak i hor presjeci po etažama)

- Crta elemente dimnjaka od šamotnih cijevi za lokalno grijanje-troslojni dimnjak

Ventilacioni kanali - Upoznaje princip

funkcionisanja ventilacionih kanala (pravila primjene i elemente ventilacije)

- Shvata razliku postavljanja elemenata kod šunt kanala za izbacivanje nečistog vazduha i za ubacivanje svježeg vazduha u prostorije


ventilacionog kanala tipa šunt (za izbacivanje nečistog vazduha)

Temelji - Nabraja podjelu

temelja prema konstruktivnom sklopu objekata i

- Shvata ulogu temelja i princip prenošenja opterećenja

- Razvija odgovornost u radu

Grafička vježba: - Crta temelje za

datu osnovu sa oborenim

20




prema materijalu od kojeg se izvode

- Opisuje karakteristike trakastih temelja, temelja samaca i temeljnih ploča

- Zna način izvođenja temelja

- Crta oblike temelja

presjecima R=1:50

Hidroizolacija - Objašnjava značaj

zaštite od vlage objekta

- Navodi materijale koji se primjenjuju za hidroizolaciju

- Navodi podjelu na horizontalnu i vertikalnu hidroizolaciju

- Razlikuje izolaciju podova i podrumskih zidova

- Crta primjenu hidroizolacije na objektu sa djelimično ukopanim podrumom

Grafička vježba: - Crta detalj,

presjek kroz podrumski zid i temelj, sa horizontalnom i vertikalnom hidroizolacijom R=1:25

21




učenik učenik učenik Horizontalni konstruktivni elementi - Navodi

horizontalne konstruktivne elemente

- Poznaje funkciju i materijale za izradu horizontalnih konstruktivnih elemenata

- Poznaje podjelu međuspratnih konstrukcija prema načinu izvođenja i njihove karakteristike

- Navodi vrste oplate

- Crta serklaže - Crta grede i

podvlake - Crta pune ravne

ploče sa jednim, dva i više oslonaca

- Crta rebrastu međuspratnu konstrukciju

- Crta sitnorebrastu međuspratnu konstrukciju

- Crta montažne ili polumontažne međuspratne konstrukcije

- Crta armirano-betonsku međuspratnu konstrukciju u skeletnom sistemu

- Razvija sposobnost za prostorno predstavljanje

Grafička vježba: - Crta planove oplate

rebraste i sitnorebraste međuspratne konstrukcije

Grafička vježba: - Prema zadatoj

osnovi riješava samostalno međuspratnu konstrukciju

Vertikalne komunikacije - Nabraja podjelu

vertikalnih komunikacija

- Razlikuje vertikalne komunikacije

Stepenice - Definiše pojam

spoljnih i unutrašnjih stepenica

- Navodi podjelu stepenica prema značaju, namjeni, konstrukciji, materijalima, oblicima i načinu izvođenja

- Poznaje elemente stepenica

- Poznaje građevinske propise za stepenice

- Proračunava broj potrebnih stepenica za određenu spratnu visinu

- Nabraja osnovne

- Primjenjuje propise za stepenice

- Grafički prikazuje osnove i vertikalne presjeke stepenišnog prostora

- Skicira stepenice na kosim armirano-betonskim pločama, oslonjenim na obrazne nosače

- Skicira stepenice na koljenastim ab pločama

- Analizira mogućnost izbora stepenica prema obliku i konstrukciji

- Računa stepenice

- Razvija preciznost - Sagledava prostornu definisanost konstruktivnih elemenata

Grafička vježba: - Proračunava i crta

stepenište oslonjene na podestne nosače

Grafička vježba: - Proračunava i crta

stepenište na koljenastim pločama

Grafička vježba: - Crta spoljašnje

stepenište u osnovi i presjeku

Grafička vježba: - U sistemu nosivih

zidova prema zadatom stepenišnom prostoru u osnovi: proračunava stepenice, crta osnovu,

22




karakteristike pokretnih stepenica - eskalatora

- Crta stepenište oslonjeno na podestne nosače

- Crta stepenište na koljenastim pločama

- Crta spoljašnje stepenice

poprečni i podužni presjek, detalje

Rampe i liftovi - Definiše pojam

rampi - Navodi podjelu

rampi, njihove karakteristike i značaj

- Poznaje propise za dimenzionisanje rampi

- Poznaje osnovne karakteristike liftova, podjelu i funkciju

- Uočava razliku rampi i staza

- Skicira rampe unutrašnje i spoljne, za pješački saobračaj

- Skicira rampe za motorni saobračaj

Krovovi i krovne konstrukcije - Definiše pojam

krova kao konstruktivnog sklopa

- Vrši podjelu krovova prema nagibima, materijalima i broju krovnih ravni

- Upoznaje se sa krovnim konstrukcijama i navodi vrste krovnih konstrukcija

- Poznaje tesarske veze

- Navodi drvene krovove: proste krovove, krovove sa raspinjačama i krovne vješaljke

- Objašnjava drvene krovove sa

- Razlikuje elemente krovnih konstrukcija

- Crta tesarske krovne veze

- Crta drvene krovove: proste krovove, krovove sa raspinjačama i krovne vješaljke

- Skicira krovove sa nadzitkom

- Skicira mansardne krovove

- Analizira povoljnost primjene pojedinih krovnih konstrukcija

- Rješava tavanski prostor za potrebe stanovanja

- Objašnjava prodore kroz krovne ravni


Grafička vježba: - Crta presjek i dio

osnove prostog krova


osnove krova sa raspinjačama


osnove krova sa rožnjačama


osnove krovne konstrukcije sa dvostrukom krovnom vješaljkom


osnove četvorovodnog krova

23




nadzitkom - Objašnjava

mansardne krovove - Poznaje potkrovlja - Objašnjava krovove

sa drvenim rešetkastim nosačima

- Uočava kostruktivne mogučnosti rešetkastih nosača

sa podrožnjačama

Ravni krovovi - Definiše ravni krov

i poznaje njegove karakteristike

- Navodi nedostatke i prednosti ravnih krovova

- Poznaje slojeve ravnih krovova

- Objašnjava način odvođenja vode sa ravnog krova

- Objašnjava prohodne i neprohodne krovove

- Nabraja sadržaj projekta ravnog krova

- Analizira sloj za nagib ili za pad slivnih površina

- Analizira sloj za termičku izolaciju

- Objašnjava prodore i zidove u ravnom krovu preko detalja

- Analizira projekat ravnog krova

Grafička vježba: - Prema datim

podacima crta konstrukciju ravnog krova (osnova krova vertikalni presjeci, detalji)

Dilatacione razdjelnice i hidroizolacije - Objašnjava

dilatacione razdjelnice: usljed vertikalnih pomjeranja, usljed horizontalnih pomjeranja

- Objašnjava dinamičke dilatacione razdjelnice

- Definiše hidroizolaciju

- Objašnjava podjelu hidroizolacije prema materijalu izrade

- Skicira dilatacione razdjelnice: od slijeganja tla, za temparaturne razlike, dinamičke

- Skicira slojeve višeslojne hidroizolacije

24

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Podovi i plafoni - Navodi vrste podova prema materijalu i namjeni - Navodi slojeve podne konstrukcije - Nabraja podne podloge - Definiše plivajući pod, sloj za zvučnu i toplotnu izolaciju - Poznaje vrste toplih podova: brodski pod, parketni podovi, podovi od sintetičkih vlakana podovi sa plutom, asfaltni podovi, kameni podovi, betonski podovi, teraco podovi, podovi od keramičkih pločica, antielektrostatički podovi - Definiše plafone - Razlikuje plafonske konstrukcije po načinu izrade

- Razlikuje podove prema materijalu

- Objašnjava podne podloge

- Razlikuje tople, polutople i hladne podove kao i njihove osnovne karakteristike - Objašnjava

izdignute podove - Objašnjava

priljubljene plafonske konstrukcije

- Objašnjava odvojene plafonske konstrukcije

- Objašnjava spuštene plafone

- Skicira nosače za spuštene plafone

Grafička vježba: - Crta detalje podne

konstrukcije plivajučeg poda

Grafička vježba: - Crta detalje poda od parketa Grafička vježba: - Crta detalje brodskog poda Grafička vježba: - Crta detalje poda od keramičkih pločica

Pokrivački radovi - Definiše krovne

pokrivače - Poznaje vrste

krovnih pokrivača prema materijalu, njihove osobine i primjenu

- Poznaje nagibe krovnih ravni prema vrsti pokrivača

- Razlikuje krovne pokrivače od azbest - cementnih proizvoda, od opekarskih proizvoda, lima...

- Crta detalje pokrivanja krovova proizvodima od pečene gline: biber-crijepom, ćeramidom, kontinental crijepom 22, crijepom mediteran-222

- Crta detalje

- Razvija preciznost

Grafička vježba: - Crta detalje na

spoju slemena sa grbinom, oko dimnjaka i pokrivanje krovnog prozora


pokrivanja ćeramidom


pokrivanja pocinkovanim limom

25




pokrivanja salonit pločama

- Crta detalje pokrivanja

krovnom hartijom - Crta detalje

pokrivanja limom

Limarski radovi - Poznaje vrste i

oblike limova i njihovu primjenu u građevinarstvu

- Navodi vrste oluka i mjesta i način ugradnje

- Poznaje način siječenja, spajanja i izradu preveza i sastava od lima

- Objašnjava primjenu limenih opšiva

- Objašnjava detalje ugradnje različitih vrsta oluka: visečih oluka, stoječih ili sandučastih oluka

- Analizira detalje opšivanja limom: zabatnih zidova, samostalnih zidova, zidnih uvala i kalkana

- Analizira detalje opšivanja limom dimnjaka, krovnih uvala


opšivanja krovnih uvala


opšivke dimnjaka u sljemenu


sandučastog oluka

Stolarski radovi - Navodi vrste drveta

i drvene elemente za stolarske radove

- Navodi podjelu prozora prema sastavu

- Navodi podjelu prozora prema načinu otvaranja

- Navodi podjelu prema konstrukcijama i prema vrsti zastakljivanja

- Poznaje savremene konstrukcije za prozore i balkonska vrata

- Poznaje prozore aluminijum-drvo

- Nabraja vrste

- Razlikuje drvene prozore prema konstrukciji

- Crta detalje ugrađivanja stolarije

- Skicira podjelu prema sastavu (jednokrilni...)

- Skicira načine otvaranja prozora

- Crta vrste i načine zatvaranja vrata

- Skicira harmonika vrata


Grafička vježba: - Crta detalj jednostrukog prozora za mokro ugrađivanje zastakljeni dvoslojnim termoizolacionim staklom Grafička vježba: - Crta detalj vrata sa nadsvjetlom Grafička vježba: - Crta detalj garažnih vrata

26




roletni za prozore i balkonska vrata

- Objašnjava načine otvaranja vrata

- Navodi karakteristike unutrašnjih vrata

- Navodi karakteristike spoljnih vrata

- Navodi karakteristike garažnih vrata

Bravarski radovi - Definiše bravarske radove - Poznaje metalne i PVC prozore i vrata i njihovu primjenu - Objašnjava način izrade stepenišnih i balkonskih ograda

- Crta detalje ugrađivanja bravarije

- Skicira detalje metalnih ograda


zastakljenih igrajućih vrata od cjevastih profila


metalne ograde

Staklorezački radovi - Definiše

staklorezačke radove

- Poznaje vrste stakla kao i način dobijanja

- Opisuje način postavljanja stakla u okvire

- Poznaje pregrade od šupljih staklenih prizmi

- Poznaje vertikalne pregrade od staklenih talpi

- Poznaje horizontalne pregrade i tavanice od staklenih ploča i blokova

- Razlikuje izolaciona svojstva stakla i vazdušnih slojeva

- Razlikuje vrste gitova i njihove karakteristike


staklene pregrade sa vratima


zidova od staklenih blokova-prizmi

Obrada zidova i plafona - Poznaje vrste

maltera za zidanje i malterisanje

- Poznaje način spravljanja

- Crta detalje malterisanja unutrašnjih i vanjskih zidova i plafona


27




maltera - Poznaje način

spravljanja i ugrađivanja mašinskog maltera

- Poznaje vrste materijala i način pripremanja podloga za boje

- Nabraja krečne, posne,masne, emulzione, disperzivne i fasadne boje

- Poznaje zaštitna sredstva za drvene elemente

- Poznaje kako zaštiti metalne elemente

- Nabraja vrste tapeta i način postavljanja na zidove

- Crta detalje oblaganja zidova kamenim pločama i keramičkim pločicama

- Razlikuje krečne, posne, masne, emulzione, disperzivne, fasadne boje

- Razlikuje materijale osnovnih premaza, podloga i završnih farbanja

- Razlikuje različite načine zaštite drvenih i metalnih površina

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B.Blagojević, Građevinske konstrukcije sa završnim radovima, Zavod za udžbenike

i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - B.Blagojević, Završni građevinski i instalaterski radovi, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 1990. - B.Blagojević, Građevinske konstrukcije za I, II, III razred građevinske škole svi

obrazovni profili,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1988. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje - Table za crtanje - Pribor za crtanje - Računar - Projektor - Platno za projektor - Crteži krovnih konstrukcija - Modeli krovnih konstrukcija - Časopisi i odgovarajući prospekti 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismene vježbe. - Ocjena grafičkih i kontrolnih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu.

28

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer 10. Povezanost predmeta


- Materijalizacija objekta - Građevinski materijali

- Izbor materijala prema konstrukciji i namjeni

- Definisanje prostornih vrijednosti

- Nacrtna geometrija s perspektivom

- Poznavanje tehničkog crtanja konstruktivnih elemenata


- Tehničko crtanje - Pravilno kotiranje, tehnička obrada crteža

- Opekarski proizvodi - Malter - Beton - Drvo - Armatura - Osnovna veziva - Kitovi, boje i lakovi

- Praktična nastava

- Zidarski radovi - Tesarski radovi - Armirački radovi - Betonski radovi - Razni zanatski radovi

- Crtanje elemenata arhitektonskih konstrukcija


- Izrada i obrada crteža, - kotiranje


- Projektovanje - Konstruktivni elementi - objekata visokogradnje


- Privredne zgrade - Konstruktivni elementi industrijskih objekata i objekata poljoprivrede

- Prijem i prenos opterećenja


- Konstruktivni sklop objekata

- Prijem i prenos opterečenja

- Beton - Potpunije shvačanje konstruktivnog sklopa

29

1.2.4. GRAĐEVINSKI MATERIJALI 1. Naziv predmeta: GRAĐEVINSKI MATERIJALI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II III IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osobina i karakteristika građevinskih materijala. - Razumijevanje procesa dobijanja pojedinih građevinskih materijala. - Upoznavanje pravilne upotrebe građevinskih materijala. - Osposobljavanje za upotrebu standarda. - Razvijanje svijesti o značaju upotrebe standarda i odgovornosti za poštovanje

standarda. - Upoznavanje principa zaštite životne sredine. - Osposobljavanje za samostalan rad.

30

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizijski



Uvod - Upoznaje se sa

značajem građevinskih materijala i prefabrikata

- Navodi osobine i metode ispitivanja građevinskih materijala

- Nabraja osnovne podjele građevinskih materijala

- Razlikuje građevinske materijale prema namjeni

- Razlikuje određene osobine građevinskih materijala

- Razvija sposobnost za produktivnost i ekonomičnost

Osnovi geologije - Upoznaje geološke

osobine zemlje i zemljine kore

- Upoznaje postanak i osobine magmatskih, sedimentnih i metamorfnih stijena

- Razlikuje stijene: magmatske, sedimentne i metamorfne

Materijali od kamena - Upoznaje dobijanje

i obradu građevinskog kamena

- Objašnjava primjenu kamena i njegovu zaštitu

- Opisuje sastav, osobine i primjenu agregata

- Nabraja vrste kamena

- Razlikuje načine dobijanja i obrade građevinskog kamena

Voda - Opisuje vodu kao

građevinski materijal i kao sredinu u kojoj se nalaze betonske konstrukcije

- Uočava značaj vode u građevinarstvu

Keramički materijali - Nabraja sirovine i

opisuje dobijanje keramičkih

- Razlikuje vrste i oblik ciglarskih proizvoda

- Razvija sposobnost zapažanja

31




proizvoda - Objašnjava

ciglarske proizvode - Upoznaje

keramičke proizvode

- Upoznaje vatrostalne materijale

- Razlikuje keramičke proizvode i definiše njihovu namjenu

- Uočava značaj vatrostalnih materijala

Zgure i pucolani - Upoznaje

karakteristike i primjenu zgure i pucolana u građevinarstvu

- Razlikuje osobine zgure i pucolana u građevinarstvu

Veziva u građevinarstvu - Objašnjava

osnovna veziva: građevinski kreč, gips i cement

- Objašnjava sirovine i opisuje dobijanje veziva

- Nabraja osobine veziva

- Razlikuje veziva i definiše njihovu upotrebu

- Razvija svijest o zaštiti životne sredine

Malteri - Nabraja sastojke

mješavina maltera - Nabraja vrste

maltera i navodi njihovu primjenu

- Određuje upotrebu različitih maltera

- Prepoznaje greške pri malterisanju


Beton - Nabraja sastojke

mješavine betona - Nabraja činioce

koji utiču na kvalitet betona

- Objašnjava marku betona

- Objašnjava tehnologiju betona

- Nabraja vrste betona

- Razlikuje načine dobijanja betona

- Posjeta laboratoriji za ispitivanje betona

Metali i legure - Upoznaje dobijanje

gvožđa i čelika - Obrazlaže upotrebu čelika u građevinarstvu

- Nabraja vrste čelika i armature

- Razlikuje vrste armature

- Prepoznaje koroziju i definiše njeno sprečavanje

32




- Nabraja osnovne obojene metale

- Obrazlaže zaštitu čelika od korozije

Staklo - Objašnjava

dobijanje stakla, vrste i obradu

- Navodi primjenu stakla u građevinarstvu

- Razlikuje vrste i primjene stakla u građevinarstvu

Drvo - Nabraja svojstva i

vrste drveta - Opisuje greške u

strukturi drveta - Obrazlaže upotrebu

drveta u građevinarstvu

- Obrazlaže zaštitu drveta

- Određuje primjenu drveta u građevinarstvu

- Razvija svijest o očuvanju životne sredine

Ugljovodonična veziva - Upoznaje katran i

bitumen kao osnovna ugljovodonična veziva

- Opisuje način dobijanja i primjenu ugljovodoničnih veziva

- Određuje upotrebljivost veziva

Plastične mase - Upoznaje značaj

plastičnih masa - Upoznaje sirovine

- Određuje upotrebljivost plastičnih masa

- Uočava značaj razvoja novih materijala

Boje, lakovi, kitovi - Navodi vrste i

objašnjava primjenu boja, lakova i kitova u građevinarstvu

- Razlikuje boje, lakove i kitove

Materijali u funkciji zaštite elemenata - Upoznaje

materijale za završnu obradu i zaštitu gotovih

- Razlikuje materijale za zaštitu od požara i vlage


33




elemenata - Navodi i objašnjava

materijale u funkciji zaštite od požara, vlage i sl.

Standardi - Upoznaje oznake

materijala - Upoznaje se sa

standardima

- Razlikuje oznake materijala

- Čita standarde

- Standardi građevinskih materijala


- R.Sinđić-Grebović, Građevinski materijali, udžbenik za I razred srednjih stručnih škola, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2008.

- I.Stojiljković, D.Miletić, Građevinski materijali sa osnovama geologije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.

- I.Stojiljković, Građevinski materijali, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1979.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Projektor - Projektno platno - Uzorci građevinskih materijala (opeka, crijep, keramičke pločice, plastične

cijevi) - Katalozi 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Drvo i drvena građa - Čelik - Gvožđe - Opekarski proizvodi - Malteri - Beton

- Arhitektonske konstrukcije - Krovne konstrukcije - Bravarski radovi - Limarski radovi - Zidovi i stubovi - Horizontalni konstruktivni

elementi

34

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Tehničke karakteristike

materijala i građe - Organizacija građenja - Obračunske norme

korišćenja materijala

35

1.2.5. PRIMJENA RAČUNARA U ARHITEKTURI 1. Naziv predmeta: PRIMJENA RAČUNARA U ARHITEKTURI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 22 50 72 II 38 70 108 III

IV

Ukupno 60 120 180 Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje za rad na računaru i upoznavanje sa programskim paketima. - Upoznavanje sa značajem tehnike poznavanja računara. - Uklapanje estetike i funkcionalnosti - grafička estetika. - Osposobljavanje za upotrebu programa za obradu crteža. - Razvijanje sposobnosti za sagledavanje prostora. - Osposobljavanje za svođenje trodimenzionalnih elemenata na ravan crtanja i

obrnuto. - Pripremanje za izradu tehničke dokumentacije. - Upoznavanje sa izradom idejnog, glavnog i izvođačkog projekta. - Osposobljavanje za samostalan rad.

36





Uvod - Upoznaje obradu

crteža na računaru: predstavljanje crteža u tzv. vektorskim (draw) programima; projektovanje crteža; podjela na nivoe i uočavanje simetrije objekata koji se dobijaju pomjeranjem, rotacijom, transformacijom ili modifikacijom drugih objekata

- Upoznaje se sa

AutoCAD-om: grafički editor programa; padajući meniji; palete sa alatkama i njihove funkcije; otvaranje postojeće datoteke i izlaženje iz programa

- Uočava suštinu vektorskih programa

- Analizira projektovanje crteža

- Koristi miš - Koristi tastaturu - Shvata logiku

programa

- Razvija pozitivan odnos prema zanimanju

Definisanja radnog prostora - Upoznaje

koordinatne sisteme

- Definiše granice crteža i jedinice mjere

- Poznaje načine zadavanja tačaka

- Shvata dimenziju radnog prostora

- Zna dimenzije crteža


Vježba: - Zadavanje tačaka

primjenom elementarnih komandi: POINT, LINE, RECTANGLE

Označavanje objekata na crtežu - Poznaje načine

označavanja objekata na crtežu

- Poznaje komande vezane za prikaz crteža

- Upoznaje način snimanja crteža

- Razrađuje označavanje objekata

- Primjenjuje alate: ZOOM, PAN, REDRAW, REGEN za prikaze crteža

Vježba: - Označavanje

objekata – alat ERASE

- Snimanje i učitavanje crteža

37




Alati za crtanje - Upoznaje alate za

crtanje osnovnih geometrijskih oblika: CIRCLE, ARC, ELLIPSE, DONUT, POLIGON

- Upoznaje se sa ostalim alatima sa palete DRAW

- Crta osnovne geometrijske likove i shvata njihovu međusobnu vezu

- Razvija kulturu tehničkog crtanja

- Razvija preciznost u tehničkom oblikovanju

Vježba: - Crta slobodne

kompozicije po ličnom osjećaju i nahođenju upotrebom novih alata

Osnovne transformacije objekata - Upoznaje komande

za transformacije objekata sa palete Modify

- Uočava analogiju pojedinih komandi sa određenim geometrijskim transformacijama:

MOVE = translacija; ROTATE = rotacija; MIRROR = osnovno preslikavanje; SCALE = homotetično preslikavanje - Upotrebljava alate:

MOVE, ROTATE, MIRROR, SCALE, COPY, ARRAY, OFFSET


kompozicije po ličnom osjećanju i nahođenju, vježbajući na njoj nove komande

- Crta prve šeme prostora i namještaja

Izmjene na objektima - Poznaje komande

za izmjene - finu doradu objekata: TRIM, EXTEND, LENGTHEM, BREAK, CHAMFER, FILLET

- Dorađuje ivice objekata alatima za zaobljavanje i zakošenje

- Mijenja dužine objekata

- Rasterećuje crtež od nepotrebnih elemenata

- Uočava važnost preciznog i kvalitetnog rada

Vježba: - Crta kružni i

poligonalni niz elemenata, vježbajući na njemu nove komande

Pomoćna sredstva u crtanju - Objašnjava

upotrebu mreže tačaka SNAP i GRID

- Objašnjava rad u ORTHO režimu

- Upoznaje upotrebu različitih režima rada

- Poznaje mehanizam Object Snap

- Koristi mrežu tačaka SNAP i GRID - Crta u OTRHO

režimu - Koristi mehanizam

Object Snap

- Razvija preciznost u tehničkom oblikovanju


kompozicije po ličnom osjećanju i nahođenju koristeći različite režime rada

Crtanje i editovanje složenih entiteta

38




- Upoznaje način za crtanje polilinija

- Upoznaje način za crtanje pravih savitljivih krivih

- Crta polilinije primjenom alata PLINE

- Crta prave savitljive krive primjenom alata SPLINE

- Formira pravilan odnos prema grafičkom izražavanju

Vježba: - Crta i mijenja

složene entitete pomoću alata PLINE i SPLINE

Slojevi i rad sa slojevima - Upoznaje razloge

podjele crteža na slojeve

- Definiše svojstva slojeva

- Poznaje dodjeljivanje i rad sa slojevima

- Raslojava crtež prepoznajući sličnost elemenata i grupišući ih u zavisnosti od zajedničkih karakteristika

- Razvija organizacione sposobnosti

Vježba: - Crta zadati

arhitektonski prostor sortirajući objekte u zavisnosti od zajedničkih karakteristika

Korišćenje blokova - Objašnjava pojam

bloka - Poznaje:

način definisanja bloka; unošenje bloka sa zadavanjem razmjere i rotiranjem; rastavljanje i ponovo definisanje blokova; čuvanje blokova

- Oblikuje nove simbole

- Pravi biblioteku simbola

- Redizajnira

postojeće simbole

- Napreduje u upoznavanju „brzih“ metoda crtanja

Vježbe: - Crta zadati

arhitektonski prostor

- Pravi ličnu biblioteku blokova i koristi je

Umetanje šrafure na crtež - Objašnjava

postupak šrafiranja - Demonstrira načine

zadavanja zatvorene konture za šrafiranje

- Objašnjava atribute šrafure

- Zna šrafiranje površina

- Precizno koristi šrafuru za karakteristične slučajeve

- Mijenja i usklađuje šrafirane površine

- Formira pravilan odnos prema grafičkom izražavanju

Vježba: - Nadogradnja

osnove sa prethodnog časa korišćenjem novih komandi

39




učenik učenik učenik Dodavanje teksta crtežu - Obrazlaže potrebu

za dodavanjem teksta crtežu

- Objašnjava stilove teksta i elemente formata teksta

- Prikazuje editor za unos teksta

- Bira tekstualni stil - Dodaje tekst crtežu i formatizuje ga - Podešava veličinu i boju - Koristi posebne

simbole i razlomak - Prebacuje tekst u

mala ili velika slova - Mijenja tekst

Vježbe: - Crta zadati

arhitektonski prostor

- Dodaje odgovarajući tekst crtežu

Kotiranje - Upoznaje kotiranje - Definiše tipove i

elemente kota - Definiše stilove

kotiranja

- Zna komponente kotiranja

- Bira stil kotiranja i načine kotiranja - Radi sa alatkama sa

palete dimension - Crta vertikalne i

horizontalne kotne linije

- Kotira u nizu i paralelno

- Kotira neortogonalne objekte

- Mijenja kote

- Stiče osjećaj za jasno tehničko izražavanje



Atributi - Definiše svojstva

atributa - Poznaje alate za

kreiranje i umetanje atributa

- Poznaje alat za izmjenu atributa

- Kreira, umeće i mijenja atribute



Rad sa postojećim crtežima i rasterskim slikama- Definiše datoteku

rasterskih slika - Objašnjava razloge

za unošenje skeniranih slika u AutoCAD-u

- Poznaje rad sa skenerom

- Skenira dokumente - Učitava rasterske

slike - Precrtava u

razmjeri


Vježba - Unošenje rasterskih

slika na crtež i rad sa njima

Štampanje - Poznaje različite

mogućnosti štampanja crteža

- Odabira štampač - Određuje veličinu

papira i broj kopija - Određuje

razmjeru,


Vježba: - Štampa svoju prvu

osnovu

40




orijentaciju crteža - Vrši izbor onoga što

želi štampati Uvod u 3D - Upoznaje interfejs:

standardni meni; tab panel; standardna paleta; vjuport; upoznavanje alata

- Razumije 3D koordinatne sisteme

- Definiše korisnički koordinatni sistem u 3D prostoru

- Koristi „miš“i tastaturu

- Uočava logiku programa

- Razvija samostalnost u radu

- Orijentiše se u radnom prostoru programa

Izrada površina u 3D - Upoznaje crtanje

površi pomoću alata 3D FACE

- Upoznaje rad sa naprednim alatima za izradu površina

- Upoznaje obradu mrežastih površina

- Crta 3D površine pomoću alata 3D FACE

- Koristi napredne komande za izradu površina

- Oblikuje mreže pomoću alata 3D MESH

- Razvija preciznost u tehničkom oblikovanju i sposobnost prostornog predstavljanja

Vježba: - Kreira oblike

koristeći alat 3D FACE

Pregled modela - Upoznaje

pronalaženje ortogonalnog i izometrijskog pogleda

- Upoznaje sjenčenje modela

- Upoznaje interaktivno posmatranje u 3D

- Sagledava prostor i objekte u njemu

Vježba: - Nadgradnja modela

sa prethodnog časa

Pravljenje primitiva - Upoznaje alate sa

palete Modeling za pravljenje primitiva: BOX; WEDGE; CONE; SPHERE; CYLINDER; PYRAMID; TORUS

- Koristi osnovne alate programa

- Pravi prvi objekat koji prostorno postavlja i doživljava

Vježba: - Kreira prve oblike

po ličnom osjećanju i nahođenju

Primjena regiona - Upoznaje primjenu

regiona (alat Region sa palete Draw)

- Crta objekte, pravi od njih regione

- Razlaže regione na skup linija i lukova

- Razvija kreativnost i samostalnost

Vježba: - Kreira oblike

koristeći nove alate

Bulove operacije

41




- Upoznaje Bulove operacije (alati sa palete Solid Editing)

- Primjenjuje Bulove operacije

Vježba: - Pravi regione od

nekoliko objekata i na njih primjenjuje Bulove operacije

Složena geometrijska tijela - objekti - Upoznaje izradu

složenih geometrijskih tijela pomoću alata EXTRUDE i REVOLVE

- Oblikuje 3D - objekte izvlačenjem po pravoj liniji, u pravcu z – ose - alat Extrude

- Izvodi 3D tijela kada se neki 2D objekat okrene oko zadate ose - alat Revolve

Vježba: - Izrada

arhitektonske osnove i dizanje zidova u 3D

Primjena Bulovih operacija - Poznaje primjenu

Bulovih operacija - Skriva oblike koji

smetaju - Kreira oblike

otvora - Oduzima otvore sa

zida

- Razvija preciznost u tehničkom oblikovanju i sposobnost prostornog predstavljanja


sa prethodnog časa: otvaranje prozora; otvaranje vrata; izrada stepenica

Opcije za obradu tijela - Upoznaje alate za

izmjenu 3D objekata CHAMFER, FILLET

- Vrši korekciju objekata

- Zaobljava ivice - Obara ivice pod

uglom


sa prethodnog časa

Uređivanje tijela u prostoru - Upoznaje alate za

uređivanje objekata: alat SLICE; alati sa palete Solid Editing;

- Upoznaje alate za uređivanje tijela: MOVE; COPY; SCALE; ROTATE; 3D ARRAY

- Vrši korekciju objekata

- Zaobljava ivice - Odsijeca djelove

između dvije ravni - Izvlači, premješta,

rotira, paralelno pomjera, iskošuje, mijenja boju, briše stane ili ivice

- Uočava analogiju pojedinih komandi sa određenim geometrijskim transformacijama

- Razvija sposobnosti i sagledava mogućnosti modeliranja tijela


sa prethodnog časa

Dodavanje kamere i osvjetljenja - Upoznaje

dodavanje kamera i - Importuje AutoCAD

crtež - Razvija kreativnost

i kulturu tehničkog Vježba: - Nadgradnja modela

42




osvjetljenja crtežu - Upoznaje alat

Render

- Dodaje i postavlja kameru

- Razlikuje vrste svijetla

- Dodaje i mijenja osvjetljenje

- Koristi alat Render

izražavanja sa prethodnog časa

Uređivanje modela pomoću materijala - Upoznaje

uređivanje modela pomoću materijala

- Poznaje alat Render

- Upoznavaje vrste mapa

- Dodjeljuje materijale objektima

- Uređuje materijale - Selektivno

renderuje djelove modela



sa prethodnog časa

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - G.Omura, AutoCAD 2000, Kompjuterska biblioteka, Beograd, 2001. - B.Burchard, D.Pitzer, Pod lupom - AutoCAD, CET Computer Equipment and Trade,

Beograd, 2000. - V.Aleksić, Primjena računara u građevinarstvu za II razred građevinske škole,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar sa odgovarajućom programskom opremom - Projektor - Platno za projektor - Štampač - Skener 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjena praktičnog rada na računaru i vježbama. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva 10. Povezanost predmeta


- Izrada i obrada tehničke - Nacrtna geometrija sa - Tehničko prikazivanje

43

dokumentacije

perspektivom raznih geometrijskih i arhitektonskih oblika

- Tehnička obrada crteža - Tehničko crtanje - Projektna dokumentacija - Izrada i obrada crteža,

kotiranje - Arhitektonske konstrukcije - Crtanje elemenata

arhitektonskih konstrukcija - Izrada priloga projekta - Obrada i izrada crteža - Kotiranje

- Projektovanje - Definisanje prostornih vrijednosti

1.2.6. SLOBODORUČNO CRTANJE 1. Naziv predmeta: SLOBODORUČNO CRTANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 22 50 72 III

IV

Ukupno 22 50 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnosti opažanja. - Upoznavanje sa linojom kao umjetničkim sredstvom.

44

- Sticanje osjećaja za prostor. - Sticanje osjećaja za kompoziciju. - Upoznavanje anatomskih mjera ljudske figure. - Upoznavanje elemenata komponovanja i njihova primjena. - Razvijanje likovne pismenosti. - Razvijanje samostalnosti pri radu. - Upoznavanje sa svjetlošću u okviru likovne umjetnosti. - Razvijanje kreativnosti i kreativnog mišljenja.

45

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Linija - Upoznaje liniju kao

umjetničko sredstvo: stvaranje konture, površine, kompozicije

- Definiše odnose linija: ritam, ravnoteža, kontrast

- Nabraja vrste linija i njihove asocijativne osobine

- Shvata značaj linije u stvaranju umjetničkog djela

- Određuje i analizira raspored linija i ocjenjuje da li je likovna cjelina dobro komponovana i zašto

- Razlikuje vrste linija i poznaje njihove asocijativne osobine

Proporcija i simetrija - Upoznaje

proporciju, simetrije i zlatni presjek

- Na primjerima iz istorije umjetnosti uočava primjenu zakonitosti proporcije, simetrije i zlatnog presjeka


Crtež - Upoznaje crtež kao

osnovu svim oblicima umjetničkog stvaranja

- Nabraja vrste crteža: skica, studija, tehnički crtež

- Upoznaje se sa crtežom kroz epohe

- Upoznaje se sa skiciranjem ljudske figure (kroki)

- Analizira crtež kroz epohe

- Razlikuje skicu, kroki, studiju, tehnički crtež

- Crta (skicira) ljudsku figuru postavljenu u različitim pozama (kroki)


Vježba: - Mijenjanje položaja

tijela i ugla posmatranja zbog uvježbavanja brzog skiciranja - crtanja figure u pokretu

Vježba: - Crta ljudsku figuru

postavljenu u raznim pozama (kroki)

Crtački motivi - Opisuje i nabraja

crtačke motive (portret, pejzaž, mrtva priroda, akt)

- Upoznaje se sa crtanjem portreta po živom modelu, anatomijom glave, karakternim

- Razlikuje crtačke motive

- Crta portret po živom modelu u tehnici olovke vodeći računa o odnosu veličina (proporciji), karakternim


Vježbe: - Obrada mrtve

prirode u linearnom crtežu

- Obrada mrtve prirode u masama svijetlog i tamnog

- Crta portret po živom modelu

46




osobinama modela - Upoznaje se sa

crtanjem (studijom) figure u prostoru, problemima postavljanja, komponovanja, pravilima viziranja

osobinama modela - Crta ljudsku figuru

u prostoru - Analizira

kompoziciju proporcije, simetriju, vrši korekciju

vodeći računa u odnosu veličina (proporciji),

karakternim osobinama modela - Crta ljudsku figuru

u prostoru - Posjeta ateljeima

umjetnika Crtačke tehnike - Nabraja i opisuje

osnovne tehnike crtanja (olovka, ugalj, kreda, pero, metalno pero, lavirani crtež, crtež četkicom)

- Upoznaje se sa crtežom gipsanog odlivka glave, problemima sjenčenja

- Upoznaje se sa crtanjem mrtve prirode i materijalizacijom postavljenih predmeta

- Upoznaje se sa crtanjem mrtve prirode od istih materijala, različitih oblika i boja i utemeljuje stečena znanja o svjetlu, sjenci, materijalizaciji predmeta

- Upoznaje se sa crtanjem figure u tehnici tuš i lavirani tuš

- Prepoznaje crtačke tehnike i razlikuje suve i mokre crtačke tehnike

- Crta gipsani

odlivak glave ugljenom

- Analizira svjetlost i sjenku

- Crta mrtvu prirodu

sastavljenu od predmeta različitih materijala i oblika (materijalizuje predmete pomoću linije i sjenke)

- Crta mrtvu prirodu od istih materijala, različitih oblika i boje

- Crta figuru u tehnici tuš i lavirani tuš, uočava mogućnosti tehnike

- Stiče sposobnost samopouzdanja i strpljenja

Vježbe: - Crta gipsani odlivak

glave ugljenom - Crta mrtvu prirodu

sastavljenu od predmeta različitih materijala i oblika

- Materijalizuje

predmete pomoću linije i sjenke

- Crta mrtvu prirodu

od istih materijala, različitih oblika i boje

- Crta figuru u tehnici

tuš i lavirani tuš

Perspektiva - Upoznaje se sa

zakonitostima perspektive: inverzne, linearne, vazdušne

- Objašnjava sagledavanje i

- Razlikuje vrste perspektiva

- Upoređuje i

analizira na primjerima primjenu

Vježba: - Crta pejzaž

primjenjujući centralnu, ptičju i žablju perspektivu

47




predstavljanje prostora iz tri tačke posmatranja (centralne, žablje, ptičje perspektive)

- Crta figuru u sjedećem položaju u tehnici tuš i lavirani tuš

centralne, žablje i ptičje perspektive

- Crta stojeću i

sjedeću figuru u tehnici tuš i lavirani tuš, uočava mogućnosti tehnike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - L. da Vinči, Traktat o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988. - J.Barcsay, Anatomija za umjetnike, Mono & Manana, Beograd, 2000. - H.W.Janson, Istorija umjetnosti, Prosveta, Beograd, 1994. - P.Vasić, Uvod u likovne umjetnosti – elementi likovnog izražavanja, Univerzitet

umjetnosti u Beogradu, Beograd, 1988. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar sa Internet vezom - Projektor - Platno za projektor - Štafelaji - Kozlići - Table za crtanje - Papir - Gipsani odlivci 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

48

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Završen Faluktet likovnih umjetnosti sa zvanjem: - Diplomirani slikar - Diplomirani grafičar - Diplomirani slikar primijenjenih umjetnosti 10. Povezanost predmeta


- Linija - Crtež - Proporcija - Perspektiva

- Likovna kultura i crtanje - Likovni elementi

- Linija - Razmjera

- Tehničko crtanje - Linija - Razmjera

49

1.2.7. PROJEKTOVANJE 1. Naziv predmeta: PROJEKTOVANJE

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I

II

III 36 144 180

IV 48 150 198

Ukupno 84 294 378 Vježbe: Odeljenje se dijeli u grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje kreativnosti pri izradi projektne dokumentacije. - Razvijanje preciznosti i preglednosti u izradi projektne dokumentacije. - Razvijanje kulture stanovanja. - Sticanje vještine kombinovanja prostornih elemenata. - Sticanje vještine korišćenja arhitektonskih konstruktivnih elemenata. - Podizanje estetskih kriterijuma. - Sticanje znanja za uklapanje objekata u prirodno okruženje. - Upoznavanje sa značajem ekoloških standarda i propisa u građevinarstvu. - Upoznavanje sa tehničkim normativima za projektovanje stanova i stambenih

zgrada. - Upoznavanje sa tehničkim normativima za projektovanje društvenih objekata. - Osposobljavanje za izradu projekta manje porodične kuće. - Osposobljavanje za izradu projekta višespratne stambene zgrade. - Osposobljavanje za izradu idejnog projekta objekta društvenog karaktera. - Osposobljavanje za razradu dijela projekta objekta društvenog karaktera. - Osposobljavanje za samostalan rad.

50

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI




Arhitektonsko projektovanje - Upoznaje područja

koja obuhvata arhitektonsko projektovanje i opisuje njihov međusobni odnos od urbanizma, projektovanja do enterijera

- Analizira uzajamni odnos i uticaj pojedinih područja arhitektonskog projektovanja

- Uočava uticaj urbanističko -tehničkih uslova na formiranju projektne dokumentacije

- Shvata doprinos enterijera ukupnoj vrijednosti objekta

- Razvija sposobnost povezivanja prostornih vrijednosti u arhitekturi

Projektna dokumentacija - Upoznaje i

obrazlaže faze izrade projektne dokumentacije

- Uočava odnos pojedinih faza procesa projektovanja od zamisli, preko idejnih skica, do idejnog, glavnog i izvođačkog projekta

- Razvija kreativnost preciznost, sistematičnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

Pripremni radovi - Upoznaje značaj i

sadržaj: - projektnog

zadatka; - investicionog

programa; - lokacije - Objašnjava

podatke kroz fazu grafičkog razmišljanja

- Shvata postupak dobijanja lokacije i uslove koje ona sadrži

- Određuje mogućnosti rješenja kroz datu veličinu, moguću orijentaciju, prilaz u odnosu prema saobraćajnici, geološkom sastavu terena i njegovom reljefu

- Analizira podatke o postojećoj mreži infrastrukture

- Formira stav o važnosti dobijenih informacija i njihovoj primjeni

Porodične zgrade - Navodi podjele

porodičnih zgrada - Obrazlaže

- Razlikuje i upoređuje prednosti i

- Razvija kulturu stanovanja

- Razvija ekološku

Grafička vježba: - Prema datim

uslovima crta

51




funkcionalne grupe prostorija

- Poznaje značaj „porodične teritorije“, kuće, stana

- Nabraja podjelu stanova po veličini

nedostatke višespratnih stambenih zgrada

- Uočava prednosti i nedostatke niskih stambenih zgrada

svijest lokaciju slobodne porodične kuće

Funkcionalne grupe stana - Poznaje namjenu i

veličinu pojedinih prostorija i njihovo funkcionalno grupisanje

- Skicira funkcionalnu šemu manjeg stana

- Skicira funkcionalnu šemu stana srednje veličine

- Razvija kreativnost samostalnost i preduzimljivost u radu

- Razvija sposobnost uvažavanja tuđeg mišljenja

Grafička vježba: - Čovjek je mjera

svih stvari

Analiza prostorija u stanu - Objašnjava položaj, komunikacije, povezanost - Objašnjava

dimenzionisanje pojedinih prostorija sa aspekta dispozicije namještaja

- Rješava djelove stana pojedinačno: ulaza, predsoblja, holova, dnevnog boravka, trpezarija, prostora za rad, kuhinja, ostava hrane, soba za spavanje, sanitarne grupacije


- Razvija samostalnost i kreativnost

- Formira stav o povezivanju estetskog i funkcionalnog

Grafička vježba: - Rješava i crta

osnovu grupacije dnevnog boravka i prostora za rad


osnovu grupacije za pasivni odmor sa sanitarnim čvorom


kuhinju i prostor za ručavanje

Otvorene površine - Opisuje razlike i

karakteristike: balkona, terase, lođe, lođe - balkona

- Rješava oblikovno i konstruktivno otvorene površine stana

- Razvija sposobnost povezivanja aktivnog odmora boravka i otvorenog prostora

- Razvija ekološku svijest

Prateće prostorije - Upoznaje pomoćne

podrumske prostorije ostave za ogrijev, ostave alata i opreme, garaže

- Rješava garažu za putničko vozilo i pristupnu rampu

Analiza stambenih jedinica

52




- Opisuje karakteristike stambenih jedinica: garsonjera; jednosoban; jednoiposoban; dvosoban; trosoban i višesoban

- Povezuje funkcionalne sa oblikovnim vrijednostima stana



osnovu stana sa dispozicijom namještaja

Tipovi izgradnje porodičnih kuća - Objašnjava tipove izgradnje porodičnih kuća:

samostalna porodična kuća; dvojna porodična kuća; porodična kuća u nizu; poluatrijumske kuće; atrijumske kuće

- Analizira funkcionalnu povezanost grupa sa oblikovnim vrijednostima

- Razrađuje projektni zadatak

- Crta funkcionalnu šemu

- Pravi skice - Određuje

orijentaciju - Određuje površine - Crta dispoziciju

namještaja - Rješava

konstruktivni sklop

- Razvija kreativnost i samostalnost u radu

Grafička vježba: - Na osnovu

projektnog zadatka i zadate skice razrađuje projekat samostalne kuće sa podrumskom etažom (topla veza)

Izrada projekta porodične kuće - Opisuje kako

prema datim urbanističko -tehničkim uslovima i projektnom zadatku rješava dio projektne dokumentacije

- Usvaja konstrukciju, materijalizuje objekat, primjenjuje seizmičke propise

- Analizira završnu obradu kroz detalje

- Uočava značaj saradnje sa fazerima

- Formira stav o važnosti propisa i njihovoj primjeni

- Razvija samokritičnost

- Razvija nivo estetskih kriterijuma

Grafičke vježbe: - Idejni projekat;

Na osnovu zadatog projektnog zadatka rješava i crta: Situaciju 1: 200; sve osnove 1: 100; Presjeke 1: 100; Fasade 1: 100; tehnički opis

- Glavni projekat: Na osnovu usvojenog idejnog projekta razrađuje: osnovu temelja 1:50; sve osnove 1:50; presjeke 1:50; šeme stolarije; karakteristične

53




detalje; tehnički opis

54

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Višespratne stambene zgrade - Upoznaje

stanovanje u zajedništvu

- Poznaje tipove višespratnih stambenih zgrada i njihove karakteristike: stambeni traktovi; stambeni blokovi

- Uočava mogućnosti funkcionalnog rješenja kod pojedinih tipova objekata, izborom materijala, izborom konstrukcije, primjenom standarda i mjere zaštite

- Razvija kritički odnos u vrednovanju ostvarenih rješenja

Podjela višespratnica - Navodi podjelu

višespratnica po broju stanova na etaži: jedan stan na stepeništu; dva stana na stepeništu; tri i četiri stana na stepeništu; pet i više stanova na spratu

- Crta funkcionalnu šemu stanova i komunikacija, određuje površine, konstrukciju,

materijale, rastere


- Razvija kreativnost i preduzimljivost

Grafička vježba: - Rješava tipsku

osnovu sprata sa dva, tri ili četiri,

pet stanova na spratu, ucrtava raspored opreme i dispoziciju namještaja 1:100

- Galerijski sistem stanovanja: „dupleks“ stanovi,

- stambene kule, terasaste stambene zgrade

- Analizira funkcionalnost tipične jedinice -stana kao porodične teritorije

- Formira stav o značaju povezivanja estetike i funkcije

Poslovni prostor - Objašnjava

mogučnosti korišćenja

prizemlja i suterena za poslovne prostore - Poznaje

mogućnosti konstruktivnog sklopa prizemlja i

određuje način prenošenja opterećenja spratova

- Određuje sadržaj poslovnog prostora

- Uočava povezanost instalacija vodovoda i kanalizacije kroz etaže


Grafička vježba: - Prema usvojenom

rješenju sprata projektuje poslovni prostor u prizemlju 1:100

Komunikacije - Upoznaje

vertikalne komunikacije:

- Analizira i određuje sistem horizontalnih i


Grafička vježba: - Razrađuje i crta

ulazni dio objekta,

55




stepeništa, liftovi - Upoznaje

horizontalne komunikacije: ulazni prostori, hodnici i galerije

vertikalnih komunikacija sa aspekta organizacije stana i njegovog udobnog i sigurnog korišćenja

vertkalnu komunikaciju (osnovu i presjek kroz stepenište-liftove)

Zajedničke prostorije - Navodi osnovne karakteristike, ulogu i raspored zajedničkih prostorija: okupljanje stanara, ostave za kolica i bicikla, sušionice veša, podrumske – stanarske ostave, garaže i prostorije za zajedničke instalacije

- Određuje sadržaj i površine prostorija podrumske etaže

Grafička vježba: - Razrađuje

podrumsku etažu

Izrada projekta višespratne zgrade - Objašnjava kako

prema datom projektnom zadatku i zadatim urbanističko-tehničkim uslovima realizuje zamisao i izrađuje arhitektonski dio projektne dokumentacije





namještaja - Usvaja konstrukciju - Materijalizuje

objekat - Primjenjuje

seizmičke propise - Analizira završnu

obradu kroz detalje - Uočava značaj

saradnje sa „fazerima“


Grafička vježba: – Idejni projekat: Na osnovu datog projektnog zadatka rješava:

Situaciju 1: 200; sve osnove 1: 100; Presjeke 1: 100; fasade 1: 100; karakteristične detalje; šeme stolarije; tehnički opis

Društveni objekti - Navodi podjelu i

karakteristike društvenih zgrada: administrativno- upravne zgrade; objekti za zdravstvenu zaštitu;

- Komentariše mogućnosti funkcionalnog rješenja kod pojedinih tipova objekata,

izbor konstrukcije, izbor materijala,


56




ugostiteljski objekti; obrazovno-vaspitne ustanove; privredne zgrade kao posebna grupa javnih objekata

primjenu standarda i mjera zaštite

Administrativno- upravne zgrade - Navodi

karakteristike administrativno- upravnih zgrada

- Komentariše mogućnosti funkcionalnog rješenja kod pojedinih tipova objekata,

izbor konstrukcije, izbor materijala, primjenu standarda i mjera zaštite - Analizira dvojnost

njihove organizacije

- Analizira kako smještaj namještaja utiče na dimenzionisanje prostora

Objekti za zdravstvenu zaštitu - Uočava složenost

sadržaja i funkciolnasti objekata zdravstvene zaštite

- Nabraja objekte zdravstvene zaštite

- Osnovne karakteristike zdravstvenih stanica

- Osnovne karakteristike domova zdravlja

- Analizira na tipskim primjerima funkcionalni raspored zdravstvene stanice

- Komentariše osnovni sadržaj zdravstvene stanice

- Skicira organizacione jedinice zdravstvene stanice

- Navodi osnovne ordinacije domova zdravlja

Ugostiteljski objekti - Hoteli:

hotelski hol, hotelske sobe, restoran,

- Komentariše sadržaj hotela zavisno od karaktera,

Grafička vježba: - Razrada dijela

hotelskog smještajnog trakta:

57




kafana i bar, hotelska kuhinja

- Moteli: osnovne garakteristike, izletnički moteli, tranzitni moteli

kapaciteta i kategorije

- Nabraja osnovne prostorne elemente hotela

- Komentariše orijentaciju prostorija

- Analizira raspored stolova u restoranu i kafani

- Na primjeru analizira princip organizovanja hotelske kuhinje

jednokrevetna soba sa kupatilom; dvokrevetna soba sa kupatilom i apartmani (1:50)

- Razrada motelske sobe sa pokrivenim parkingom za automobil

Obrazovno –vaspitne ustanove - Školski objekti - Predškolske

ustanove

- Analizira učionice - Komentariše

smještaj i orijentaciju

- Skicira sanitarne prostorije

- Komentariše i uočava važnost prilagođavanja prostora mjerama djeteta


Grafička vježba: - Izrada dijela

osnovne škole: matičnih učionica, garderoba, sanitarnih prostorija, komunikacija (1:100)

Izrada projekta objekta obrazovno -vaspitnog karaktera - Objašnjava kako

prema datom projektnom zadatku realizuje zamisao i izrađuje arhitektonski dio projektne dokumentacije





namještaja - Usvaja konstrukciju - Materijalizuje

objekat - Primjenjuje

seizmičke propise - Analizira završnu

obradu kroz detalje - Uočava značaj

saradnje sa „fazerima“


Grafička vježba: Idejni projekat: Prema datom projektnom zadatku rješava:

situaciju 1: 500; sve osnove 1: 200; presjek 1: 200; fasade 1: 200; karakteristične detalje; tehnički opis


58

- B.Ročkomanović, Elementi projektovanja sa razradom projekata za treći i četvrti razred građevinsko - tehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.

- E.Nojfert, Ahitektonsko projektovanje, Građevinska knjiga, Beograd, 1968. - M.Baylon, Škole, Građevinska knjiga Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom - Table za crtanje sa odgovarajućim priborom za crtanje - Računar - Projektor - Platno za projektor - Časopisi - Odgovarajući prospekti 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena grafičkih vježbi, kontrolnih vježbi i projekata. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta


- Materijalizacija objekta - Građevinski materijali - Izbor materijala, konstrukcije


- Nacrtna geometrija s perpektivom

- Izrada dijela projektne dokumentacije


- Tehničko crtanje - Pravilno kotiranje, tehnička obrada crteža, formatizovanje

- Konstruktivni elementi objekata visokogradnje

- Arhitektonske konstrukcije - Konstruktivni sklop objekta



- Izrada priloga projekta, obrada i izrada crteža, kotiranje

- Konstruktivni sistemi i njihovi elementi


- Opterećenje nosača

- Kućna mreža

- Kućne instalacije - Rješavanje vodovoda i kanalizacije

- Predmjer i predračun

- Organizacija građenja - Dokaznice mjera, jedinične cijene

- Izrada skica,definisanje zamisli i ideja

- Slobodoručno crtanje

- Izrada dijela projektne dokumentacije

59


- Sagledavanje projektovanja kroz vjekove

- Razvoj arhitekture

- Uticaj pronalazaka na izbor materijala i konstrukcije

- Sagledavanje projektovanja novijeg doba

- Savremena arhitektura - Primjena novih materijala, oblika i formi djela priznatih arhitekata

60

1.2.8. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA 1. Naziv predmeta: STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I

II III 36 36 72 IV

Ukupno 36 36 72 Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.

3. Opšti ciljevi nastave - Usvajajanje osnovnih pojmova, definicija, zakona koji se koriste u statici. - Upoznavanje sa pojmom materijalne tačke i uslovima ravnoteže materijalne

tačke pod dejstvom proizvoljnog ravnog sistema sila. - Upoznavanje sa pojmom krutog tijela i ravnotežom krutog tijela pod dejstvom

ravnog sistema sila. - Prepoznavanje statičkih sistema u praksi. - Osposobljavanje za rješavanje linijskih nosača i statički određenih nosača. - Sticanje znanja o osnovnim pojmovima iz otpornosti materijala. - Upoznavanje sa vrstama naprezanja u nosačima. - Osposobljavanje za dimenzionisanje nosača napregnutih na pritisak, zatezanje i

savijanje. - Upoznavanje sa ekstremnim statičkim uticajima. - Osposobljavanje za analitičku i grafičku obradu podataka.

61





Uvod - Upoznaje zadatak i

podjelu mehanike - Navodi vrste

kretanja - Objašnjava pojam

krutog tijela - Objašnjava pojam

sile i mase

- Uočava zadatak i podjelu mehanike

- Razlikuje tijelo i materijalnu tačku

- Shvata pojam sile - Crta različite vrste

sila

- Shvata značaj povezanosti različitih grana

Vježba: - Grafičko

predstavljanje sile u razmjeri

Statika ravni - Upoznaje zadatak i

podjelu statike - Navodi metode

rada - Upoznaje aksiome

statike

- Uočava zadatak i podjelu statike

- Primjenjuje metode rada

- Primjenjuje aksiome statike

Statika materijalne tačke - Upoznaje sistem

kolinearnih sila - Upoznaje

rezultantu sistema - Objašnjava

slaganje dvije sile različitih pravaca

- Upoznaje

razlaganje sila u dva pravca

- Poznaje

proizvoljan sistem sila koje napadaju materijalnu tačku

- Objašnjava poligon

ili plan sila - Objašnjava

grafičke uslove ravnoteže

- Obrazlaže

analitički postupak

- Crta sistem kolinearnih sila koje napadaju materijalnu tačku i određuje rezultantu analitički i grafički

- Crta poligon i

trougao sila - Računski određuje

rezultantu - Razlaže silu na dva

zadata pravca - Crta proizvoljan

sistem sila - Crta poligon i plan

sila i grafički određuje rezultantu

- Prepoznaje graficke uslove ravnoteže - Računa rezultantu

proizvoljnog

- Razvija tačnost, sistematičnost preciznost i urednost

Vježba: - Analitičko i

grafičko određivanje rezultante za dvije i više sila koje napadaju materijalnu tačku

- Crtanje poligona i

trougla sila Vježba: - Brojni primjeri

razlaganja sila koje napadaju materijalnu tačku na dva zadata pravca

Vježba: - Određivanje

položaja i veličine rezultante za proizvoljan sistem sila koji napada materijalnu tačku analitički i grafički


62




određivanja rezultante sistema sila

- Objašnjava

analitičke uslove ravnoteže

sistema sila koji napada materijalnu tačku

- Računa silu primjenjujući uslove ravnoteže

- Primjenjuje analitičke i grafičke uslove ravnoteže

veličine i položaja sile u sistemu na osnovu grafičkih i analitičkih uslova ravnoteže

Statika krutog tijela - Upoznaje pojam

momenta sile za tačku

- Upoznaje moment

rezultante dvije sile - Varinjonova teorema

- Objašnjava veličinu

i položaj rezultante dvije paralelne sile istog i suprotnog smjera

- Definiše pojam

sprega - Definiše moment

sprega - Poznaje teoremu

ekvivalentnih spregova

- Objašnjava pojam

rezultujućeg sprega

- Opisuje slaganje

sile i sprega - Upoznaje redukciju

sile na tačku

- Poznaje proizvoljan

sistem sila u ravni

- Računa moment sile za tačku, geometrijski predstavlja moment sile

- Primjenjuje

momentno pravilo - Određuje položaj i

računa veličinu rezultante dvije sile istog i suprotnog smjera

- Crta spreg sila - Računa moment

sprega - Analizira sistem

spregova koji napadaju materijalnu tačku

- Računa rezultujući

spreg - Slaže silu i spreg - Redukuje silu u odnosu na tačku - Crta proizvoljan

sistem sila u ravni

- Stiče rutinu, brzinu

i tačnost

Vježba: - Brojni primjeri

nalaženja momenta sile za tačku


rezultante sistema paralelnih sila u ravni istog i suprotnog smjera primjenom Varinjonove teoreme

Vježbe: - Određivanje

momenta sprega sila

- Određivanje

ekvivalentnog sprega

- Određivanje

rezultujućeg sprega

- Slaganje sile i

sprega - Redukcija sile na

tačku Vježbe: - Određivanje

rezultante

63




- Objašnjava glavni vektor i glavni moment

- Objašnjava

analitičke uslove ravnoteže proizvoljnog sistema sila

- Navodi posebne

uslove ravnoteže - Objašnjava

grafičko slaganje sila metodom poligona sila i Verižnog poligona

- Objašnjava određivanje položaja rezultante za dvije ili više sila metodom Verižnog poligona

- Poznaje vezu izmedju plana sila i Verižnog poligona

- Poznaje grafičke uslove ravnoteže

- Određuje glavni vektor i glavni moment i svodi dati sistem na prosti oblik

- Primjenjuje osnovne oblike uslova ravnoteže proizvoljnog sistema sila

- Primjenjuje

posebne oblike uslova ravnoteže

- Crta poligon sila i

Verižni poligon

- Grafički određuje

rezultantu za dvije ili više sila

- Uočava vezu

između poligona sila i verižnog poligona

- Crta plan sila i

Verižni poligon

proizvoljnog sistema sila u ravni analitičkim putem

- Određivanje

glavnog momenta proizvoljnog sistema sila u ravni


veličine i položaja rezultante ravnog sistema proizvoljnih sila metodom poligona sila i Verižnog

poligona

Statički određeni nosači - Navodi vrste

oslonaca i veza - Upoznaje vrste

nosača - Objašnjava statičku

određenost nosača - Navodi vrste

opterećenja

- Razlikuje vrste oslonaca i veza

- Prepoznaje vrste nosača

- Određuje statičku određenost nosača

- Razlikuje vrste opterećenja

- Razvija tačnost, sistematičnost i urednost u radu

Statika linijskih nosača u ravni - Upoznaje

određivanje otpora oslonaca za prostu gredu analitičkim putem

- Izračunava otpore oslonaca za prostu gredu


64




- Upoznaje određivanje otpora oslonaca za prostu gredu grafičkim putem

- Objašnjava

određivanje otpora oslonaca analitičkim putem za konzolni nosač

- Objašnjava

određivanje otpora oslonaca grafičkim putem za konzolni nosač

- Objašnjava

određivanje otpora oslonaca za gredu sa prepustom analitičkim putem

- Poznaje

određivanje otpora oslonaca za gredu sa prepustom grafičkim putem

- Objašnjava unutrašnje sile u nosaču, presječne sile i njihove dijagrame

- Upoznaje presječne sile i njihove dijagrame za prostu gredu

- Upoznaje presječne sile i njihove dijagrame za konzolni nosač

- Određuje otpore

oslonaca za prostu gredu grafičkim putem primjenom Varinjonove teoreme

- Izračunava otpore

oslonaca za konzolni nosač

- Određuje otpore

oslonaca za konzolni nosač grafičkim putem

- Izračunava otpore

oslonaca za gredu sa prepustom

- Određuje otpore

oslonaca za gredu sa prepustom grafičkim putem

- Definiše unutrašnje

sile u presjecima normalne sile, transferzalne sile i momente savijanja

- Računski određuje

presječne sile i opasni presjek i crta dijagrame presječnih sila za prostu gredu

- Računski određuje presječne sile i crta dijagrame

Vježbe: - Određivanje otpora

oslonaca proste grede za kombinovano opterećenje: analitičkim putem; grafičkim putem

Vježbe: - Određivanje

reakcija konzolnog nosača za kombinovano opterećenje: analitičkim putem; grafičkim putem

Vježbe: - Određivanje otpora

oslonaca grede sa prepustom za kombinovano opterećenje: analitičkim putem; grafičkim putem


dijagrama presječnih sila (N, T, M) za prostu gredu


dijagrama

65




- Upoznaje

presječne sile i njihove dijagrame za gredu sa prepustom

presječnih sila za konzolni nosač

- Računski određuje

presječne sile i opasni presjek i crta dijagrame presječnih sila za gredu sa presjekom

presječnih sila (N, T, M) za konzolni nosač


dijagrama presječnih sila (N, T, M) za gredu sa prepustom

Geometrijske karakteristike ravnih površina - Upoznaje težište

osnovnih površina - Upoznaje

određivanje težišta složenih površina

- Objašnjava statički moment površine presjeka

- Opisuje momente inercije ravnih površina

- Poznaje primjenu Štajnerove teoreme

- Poznaje pojam elipse i poluprečnika inercije

- Poznaje otporni moment ravnih površina

- Određuje težište složenih površina analitički i grafičkim putem

- Računa statički

moment površine - Računa momente

inercije ravnih površina primjenom Štajnerove teoreme

- Crta elipsu i računa

poluprečnik inercije

- Računa otporni moment ravnih površina

- Razvija tačnost,

sistematičnost i urednost u radu

Vježba:

- Određivanje težišta složenih površina Vježba:

- Proračun momenta inercije za kvadratni pravougaoni i I, L presjek

Analiza napona i deformacije - Upoznaje pojam

napona - Upoznaje pojam

elastičnog tijela - Navodi deformacije

tijela - Objašnjava vezu

izmedju napona i deformacije tijela

- Poznaje Hukov zakon

- Zna uzroke pojave napona u presjecima tijela

- Zna ponašanje materijala pod opterećenjem

- Crta dijagram veze napona i dilatacije

- Računa napon primjenom Hukovog zakona

Vježba: - Proračun napona i

dilatacije prema Hukovom zakonu

Aksijalna naprezanja - Navodi deformacije - Zna deformacije i - Stiče radne navike Vježba:

66




i objašnjava napon pri aksijalnom naprezanju

- Upoznaje pojam pritisnutih i zategnutih štapova

- Definiše pojam stvarnog i dozvoljenog napona

- Objašnjava

dimenzionisanje aksijalno napregnutih štapova

Smicanje - Poznaje smičuća i

tangencijalna naprezanja

- Navodi vrste napona u kosom presjeku štapa

- Upoznaje deformacije pri smičućem naprezanju

napon pri aksijalnom naprezanju

- Zna pojam

pritisnutih i zategnutih stapova

- Računa stvarni napon u aksijalno napregnutim elementima

- Računa dimenzije

aksijalno napregnutih elemenata prema dopušenom naponu

- Računa smičući napon

- Računa napone u

kosom presjeku štapa

- Računa modul

klizanja

- Dimenzionionisanje aksijalno napregnutih štapova prema dopuštenim naponima

Vježba: - Provjera napona u

zategnutom ili pritisnutom elementu

Vježba: - Određivanje broja

zakivaka u vezi krovnog nosača

Savijanje - Objašnjava

deformacije savijanja

- Objašnjava napon pri čistom savijanju

- Poznaje osnovnu jednačinu savijanja

- Poznaje dimenzionisanje presjeka napregnutih na čisto savijanje

- Objašnjava glavne napone grede izložene na savijanje silama

- Objašnjava smičuće napone kod grede savijene silama

- Zna deformacije savijanja - Računa napon pri čistom savijanju

- Dimenzioniše

presjeke napregnute na čisto savijanje

- Računa glavne napone grede izložene na savijanje silama

- Računa smičuće napone kod grede

- Stiče rutinu,

samostalnost i tačnost u radu

Vježba: - Dimenzionisanje

presjeka napregnutih na čisto savijanje


presjeka napregnutih na savijanje silama prema normalnim

67




savijene silama

naponima

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B.Veličković, O.Stanković, O.Damjanović-Juhas, D.Veličković, D.Jovanović,

Statika i otpornost materijala za II razred građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Grupa autora, Zbirka zadataka za II razred građevinske struke, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- L.Vujošević, Zbirka riješenih zadataka iz statike, Naučna Knjiga, Beograd, 2002. - B.Veličković, D.Veličković, D.Jovanović, K.Stanković-Milošević, Statika i otpornost

materijala za III razred građevinske škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2006. - V.Lubarda, Otpornost materijala, NIO,,,Univerzitetska riječ’’, Titograd, 1985. - M.Protić, Mehanika i otpornost materijala, Naučna knjiga, Beograd, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Projektor - Platno za projektor - Grafoskop - Folije za grafoskop 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismeno (pismeni zadaci: dva u toku školske godine, po jedan pismeni zadatak u

polugodištu). - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine i pozitivno ocijenjen godišnji elaborat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer 10. Povezanost predmeta


- Analiza opterećenja - Predstavljanje nosača

šematski

- Arhitektonske konstrukcije - Debljine upotrijebljenog materijala

- Krovne konstrukcije - Konstruktivni elementi

objekta - Analiza opterećenja - Građevinski materijali - Osobine materijala - Predstavljanje sila grafički - Tehničko crtanje - Razmjera crtanja

68

1.2.9. RAZVOJ ARHITEKTURE 1. Naziv predmeta: RAZVOJ ARHITEKTURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 60 48 108 IV

Ukupno 60 48 108 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pravcima nastanka i razvoja arhitektonskog stvaralaštva kroz

vjekove do današnjih dana. - Usvajanje znanja preko velikog broja crteža i ilustracija. - Sagledavanje tehnike građenja, upotrebe različitog materijala i konstrukcija kroz

vjekove. - Uočavanje umjetničkog efekta u razvoju arhitektonskih objekata. - Sagledavanje istorijskih činjenica, društvenih promjena, ekonomskih odnosa,

klimatskih uslova i religije kao bitne činjenice u razvoju arhitekture. - Sagledavanje kulturno-istorijskog nasljeđa na tlu Crne Gore u svim epohama

razvoja. - Razvijanje osjećaja za zaštitu kulturne baštine. - Upoznavanje razvoja arhitekture u praistoriji. - Upoznavanje razvoja arhitekture staroga vijeka. - Upoznavanje razvoja arhitekture srednjeg vijeka. - Upoznavanje kulturno-istorijskog nasljeđa srednjeg vijeka na tlu Crne Gore.

69





Uvod - Upoznaje razvoj

arhitekture kroz vjekove

- Upoznaje pojam stila

- Upoznaje pojam kiča

- Navodi faktore koji utiču na razvoj arhitekture

- Upoznaje stara i nova svjetska čuda

- Uočava karakteristike arhitekture kroz vjekove

- Razlikuje objekte arhitekture po stilskoj pripadnosti

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju

Praistorijsko doba - Upoznaje

praistorijsko doba i prve početke arhitektonskog stvaralaštva

- Upoznaje kultne spomenike i stambenu arhitekturu

- Crta praistorijske nadgrobne spomenike (menhiri, dolmeni, kromlesi i siste)

- Crta prva čovjekova staništa (zemunice i sojenice)

Vježbe: - Izrada crteža

objekata iz praistorije

Arhitektura starog vijeka - Upoznaje

arhitekturu starog egipta

- Upoznaje arhitekturu mesopotamije

- Upoznaje arhitekturu grčke

- Upoznaje arhitekturu rima

- Uočava stilske razlike starog vijeka

- Uočava geografski položaj, društveno uređenje, ekonomske odnose, klimu, religiju, građevinski materijal, stilske karakteristike, kompozicije i detalje arhitektura Egipta, Mesopotamije, Grčke i Rima

- Crta karakteristične spomenike egipatske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta

- Razvija moć zapažanja i uočavanja


objekata starog vijeka

70




karakteristične spomenike mesopotamske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta karakteristične spomenike grčke arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta i razlikuje grčke stilske redove: dorski, jonski i korintski

Arhitektura srednjeg vijeka - Upoznaje podjelu

arhitekture srednjeg vijeka

- Opisuje arhitekturu srednjeg vijeka: vizantijska arhitektura, romanska arhitektura, gotska arhitektura, islamska arhitektura

- Upoznaje

arhitekturu Latinske Amerike

- Uočava karakteristične stilove srednjeg vijeka kroz detalje i kompozicije

- Crta karakteristične detalje i kompozicije

- Uočava geografski položaj, društveno uređenje, ekonomske odnose, klimu, religiju, građevinski materijal, stilske karakteristike, kompozicije i detalje vizantijske, romanske, gotske i islamske arhitekture

- Crta karakteristične spomenike vizantijske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta

- Razvija pozitivan stav prema novim saznanjima


objekata arhitekture srednjeg vijeka

71




karakteristične spomenike romanske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta karakteristične spomenike gotske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

- Crta karakteristične spomenike islamske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima

Kulturno istorijsko nasljeđe srednjeg vijeka na tlu Crne Gore - Upoznaje kulturno

istorijsko nasljeđe srednjeg vijeka na tlu Crne Gore

- Pronalazi ilustracije i pisane dokumente iz perioda srednjeg vijeka na tlu Crne Gore

- Uočava karakteristike kulturno- istorijskog nasljeđa srednjeg vijeka na tlu Crne Gore

- Razvija osjećaj za očuvanje životne sredine

72

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Piskeli, Opšta istorija umetnosti, Vuk Karadžić, Beograd, 2005. - P.Mijović, Tragom drevnih kultura Crne Gore, Grafički zavod, Titograd, 1970. - N.Voljević, I.Duli, Istorija arhitekture za treći razred, Prosveta, Beograd, 1994. - P.Mijović, Tipologija crkvenih spomenika Crne Gore, Crnogorska akademija nauka

i umjetnosti, Podgorica, 1996. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Projektor - Platno za projektor - Grafoskop - Folije za grafoskop - Oprema za slobodoručno crtanje 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena vježbi, grafičkih radova i referata. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta


- Razvoj arhitekture - Savremena arhitektura - Arhitektura XIX i XX vijeka - Ideje i forme u modernoj

arhitekturi

73

1.2.10. SAVREMENA ARHITEKTURA 1. Naziv predmeta: SAVREMENA ARHITEKTURA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 46 20 66 Ukupno 46 20 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pravcima nastanka i razvoja arhitektonskog stvaralaštva kroz dva

vijeka, XIX i XX. - Usvajanje znanja preko velikog broja crteža i ilustracija. - Sagledavanje tehnike građenja, upotrebe savremenog materijala i konstrukcija. - Uočavanje umjetničkog efekta u razvoju arhitektonskih objekata. - Sagledavanje istorijskih činjenica, društvenih promjena, ekonomskih odnosa kao

bitnih činjenica savremene arhitekture. - Sagledavanje odnosa između savremene arhitekture i prošlosti. - Uočavanje ideja i forme moderne arhitekture. - Upoznavanje sa značajnim djelima i arhitektama moderne arhitekture. - Osposobljavanje za samostalan rad.

74

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Arhitektura XIX i XX vijeka - Upoznaje razvoj

arhitekture kroz XIX i XX vijek

- Razlikuje objekte arhitekture po stilskoj pripadnosti

Vježba: - Izrada crteža

objekata arhitekture XIX i XX vijeka

Savremeni materijali i tehnologije građenja - Upoznaje

savremene materijale i tehnologije građenja

- Uočava upotrebu čelika u savremenom građevinarstvu

- Prepoznaje važne građevinske objekte rađene od čelika sredinom XIX i početkom XX vijeka (kristalna dvorana, Ajfelova kula i dr.)

- Razlikuje važne arhitekte iz tog perioda koji su značajno uticali na razvoj savremene arhitekture

- Razvija pozitivan stav prema novim saznanjima


objekata sagrađenih od čelika

Ideje i forme u modernoj arhitekturi - Upoznaje ideje i

forme u modernoj arhitekturi

- Uočava stilske razlike

- Uočava geografski položaj, društveno uređenje, ekonomske odnose, klimu, religiju, građevinski materijal, stilske karakteristike, kompozicije i detalje savremene arhitekture

- Prepoznaje karakteristične objekte savremene arhitekture

- Razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju


objekata savremene arhitekture

Pokreti, grupe i škole u arhitekturi - Upoznaje pokrete,

grupe i škole u arhitekturi

- Zna arhitekte koji su dali pečat savremenoj arhitekturi (korbizje, alvar alto, los rajt,



različitih pravaca savremene arhitekture

75




gropijus i dr.) - Uočava uticaj

bauhaus škole na razvoj savremene arhitekture

- Razlikuje pravce savremene arhitekture: jugend stil, eksprecionizam, secesija, futurizam, purizam, konstruktivizam i dr.

- Razlikuje arhitekte i njihova važna djela po određenim pravcima

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - R.Radević, Savremena arhitektura, Fakultet tehničkih nauka, Stylos, Novi Sad,

1998. - S.Gideon, Prostor, vrijeme i arhitektura, Građevinska knjiga, Beograd, 2002. - N.Voljević, G.Dulić, N.Voljevica, Istorija arhitekture, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2005. - Grupa autora, Enciklopedija moderne arhitekture, prevedeno sa njemačkog jezika. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Grafoskop - Dijaprojektor - Oprema za slobodoručno crtanje 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena vježbi, grafičkih radova i referata. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture

76

10. Povezanost predmeta


- Arhitektura XIX i XX vijeka - Ideje i forme u modernoj

arhitekturi

- Razvoj arhitekture - Savremena arhitektura

77

1.2.11. ORGANIZACIJA GRAĐENJA 1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA GRAĐENJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 33 33 66

Ukupno 33 33 66 3. Opšti ciljevi nastave - Koordiniranje, usmjeravanje, planiranje i kontrola aktivnosti organizovanih grupa

ljudi radi ostvarenja određenih ciljeva u građevinarstvu. - Osposobljavanje za analizu izvršenih aktivnosti, pravilnu upotrebu tehničke

dokumentacije. - Osposobljavanje za vođenje i čitanje građevinske dokumentacije. - Izrađivanje šeme organizacije gradilišta za manji objekat visokogradnje. - Upoznavanje dinamike izvođenja radova. - Korišćenje normativa i standarda pri izradi predmjera i predračuna i

upotrebljavanje kompjuterske tehnike u tu svrhu. - Upoznavanje građevinske mehanizacije i njene primjene u zavisnosti od vrste

rada. - Upoznavanje analize tehnološkog procesa. - Upoznavanje i korišćenje mjera zaštite na radu i principa zaštite prirodne

sredine.

78

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI


ciljevi Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Građevinska djelatnost - Upoznaje

organizacione sisteme i pojam građevinarske djelatnosti i ulogu menadžmenta

- Razlikuje građevinske djelatnosti: projektantske, istraživačke institucije

- Razvija sposobnost za organizaciju

Investiciono tehnička dokumentacija - Upoznaje postupak

izrade tehničke dokumentacije

- Upoznaje odredbe

Zakona o izgradnji

- Razlikuje projektnu dokumentaciju: projektni zadatak; idejni projekat; glavni projekat; izvođački projekat; projekat izvedenog stanja

- Shvata osnovne odredbe iz Zakona o izgradnji objekata visokogradnje

- Razvija odgovornost i obavezu poštovanja zakonskih propisa

Vježba: - Pregled

investiciono tehničke dokumentacije

Struktura građevinske proizvodnje - Objašnjava

proizvodne procese - Navodi podjelu

rada, faze rada i radno mjesto

- Razlikuje različite radne operacije u sklopu proizvodnog procesa

- Zna pravila o dobroj organizaciji radnog mjesta

Vježba: - Organizacija

radnog mjesta za određenu radnu operaciju

Faze izvođenja građevinskog objekta - Nabraja vrste

gradilišta i uslove njegovog osnivanja

- Objašnjava šemu

organizacije gradilišta

- Navodi sastav

osoblja na gradilištu

- Razlikuje vrste gradilišta prema: broju objekata, spratnosti, površini koju zauzima

- Razlikuje svu potrebnu dokumentaciju za formiranje gradilišta

- Čita šemu

organizacije gradilišta

- Razlikuje simbole na šemi

- Razvija marljivost i

preciznost - Razvija

odgovornost u radu

Vježba: - Izrada šeme

organizacije gradilišta za manji

objekat visokogradnje

79



učenik učenik učenik - Opisuje pripremne

radove na gradilištu

- Poznaje gradilišnu

dokumentaciju - Objašnjava proces

izvođenja radova na gradilištu

- Objašnjava

primopredaju radova prema važećim zakonima u građevinarstvu

- Razlikuje

pripremne radove po redu

- Zna elemente privrednog gradilišta

- Zna pripremu materijala

- Sastavlja

građevinski dnevnik,

gradjevinsku knjigu - Čita izvođački

projekat - Razrađuje detalje

iz projekta - Koordinira

izvođenje radova - Sračunava učinak

rada radnika - Razlikuje vrste nadzora - Priprema sve podatke

tehnički prijem objekta

- Prati i obezbjeđuje neophodne dokaze o kvalitetu materijala koji se ugrađuje

Vježba: - Upisivanje

podataka u gradilišnu dokumentaciju

Vježba: - Posjeta gradilištu i

upoznavanje sa nadzorima svih vrsta

Normativi i standardi rada u građevinarstvu - Poznaje normative

i standarde za radove u građevinarstvu

- Čita normative i standarde

- Razvrstava norme prema materijalu, radnoj snazi, vremenu

- Razvija sistematičnost i preciznost u radu

Vježbe: - Čitanje

građevinskih normi građevinskih radova pomoću literature

Predmjer, predračun i obračun građevinskih radova

80



učenik učenik učenik - Objašnjava opise

građevinskih, zanatskih, instalaterskih i montažnih radova

- Objašnjava predmjer radova

- Objašnjava

predračun radova - Objašnjava obračun

radova

- Piše opis građevinskih i zanatskih radova

- Sistematizuje radove prema srodnosti

- Povezuje radove prema tehnologiji izvođenja

- Računa potrebne količine radova prema pozicijama iz glavnog projekta

- Sračunava

jedinične cijene prema vrsti rada

- Analizira kretanje cijena na tržištu

- Sračunava vrijednost radova prema predmjeru i predračunu

- Razvija preciznost, sistematičnost

- Razvija

odgovornost u radu

Vježba: - Izrada opisa

građevinskih radova za zadati objekat visokogradnje

Vježba: - Proračun količina

radova za određene pozicije radova

Vježba: - Izrada analiza

cijena prema pozicijama radova iz zadatog predmjera

Vježba: - Obračun koštanja

pojedinih radova na objektu

Građevinska mehanizacija - Upoznaje vrste

građevinskih mašina, njihove karakteristike i upotrebu

- Poznaje način

obračuna učinka za svaku vrstu mašina

- Razlikuje građevinske mašine po grupama: prema konstruktivnom sastavu; prema načinu izvršavanja radnih procesa; prema vrstama građevinskih radova

- Proračunava učinak

mašina

- Razvija sposobnost

za organizaciju posla

- Razvija tačnost i

preciznost

- Posjeta građevinskom preduzeću - sektor mehanizacija

Vježba: - Proračun

praktičnog učinka mašina za određene vrste radova

81

Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Analiza tehnološkog procesa - Opisuje metodu

izrade karte procesa i dijagrama toka

- Objašnjava izbor mehanizacije prema radnim operacijama

- Crta i čita kartu procesa i dijagram toka za određene vrste radova

- Prepoznaje vodeću mašinu koja realizuje tehnološki proces

- Vrši odabir mašina na osnovu najpovoljnijeg mašino sastava prema njihovim učincima

- Razvija tačnost, preciznost i sistematičnost

Vježba: - Crtanje karte

procesa za određene pozicije radova

Vježba: - Crta dijagram toka

za određene pozicije radova

Vježba: - Širi izbor mašina

prema zadatim radnim operacijama

Vježba: - Vrši uži izbor

mašina prema ekonomskoj analizi

Zaštita na radu - Upoznaje propise i

mjere zaštite na radu

- Usvaja osnovna znanja o glavnim opasnostima na radu, pravila i način zaštite od njih

- Koristi mjere lične zaštite na radu.

- Koristi mjere zaštite životne sredine

Vježba: - Posjeta gradilištu

sa posebnim osvrtom na mjere zaštite na radu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Ž.Praščević, B.Veličković, V.Konstantinović, Organizacija građenja za III i IV

razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2007. - Normativi i standardi rada u građevinarstvu – knjiga 1, 2, 3, 4, 5, Građevinska

knjiga Beograd, 1999. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Projektor - Platno za projektor - Grafoskop - Folije za grafoskop 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismeno (pismeni zadatak - u prvom i drugom polugodištu po jedan pismeni

zadatak u trajanju 2 školska časa).

82

- Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine i pozitivno ocijenjen godišnji elaborat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta


- Opis pozicija radova

- Projektovanje - Čitanje djelova projekta radi izrade predmjera

- Opis pozicija radova - Spisak aktivnosti na

objektu

- Praktična nastava - Poznavanje djelova objekta - Poznavanje faza izvođenja

radova - Poznavanje djelova objekta

- Izrada predmjera i predračuna

- Tehničko crtanje - Čitanje i crtanje određenih pozicija radova

- Crtanje statičkih i dinamičkih planova


- Crtanje u Excel-u i AUTO CAD-u

83

1.2.12. KUĆNE INSTALACIJE 1. Naziv predmeta: KUĆNE INSTALACIJE




nastava I II III

IV 33 33 66 Ukupno 33 33 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa instalacijama vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje. - Upoznavanje sa problematikom načina odvođenja otpadnih voda iz objekta. - Upoznavanje sistema odvođenja atmosferske vode. - Upoznavanje o povezivanju elemenata vodovoda i kanalizacije. - Osposobljavanje za razradu projektne dokumentacije vodovoda i kanalizacije. - Osposobljavanje za obavljanje poslova nadzora u izvođenju instalacija vodovoda i

kanalizacije na osnovu tehničke dokumentacije za manje objekte. - Osposobljavanje za provjeravanje atesta i vršenja kontrole ispravnosti mreže pod

pritiskom. - Osposobljavanje za samostalan rad.

84





Uvod - Upoznaje sve vrste

instalacija u objektima visokogradnje

- Upoznaje grupisanje kućnih instalacija

- Crta grafičke oznake za sve instalacije u objektima visokogradnje - Razlikuje

instalacije prema grafičkim oznakama

Vježbe: - Crtanje grafičkih

oznaka instalacija u objektima

Kanalizacija - Upoznaje značaj

instalacija kanalizacije u objektima

- Upoznaje kućnu kanalizaciju

- Upoznaje kanalizacione cijevi (materijal, način postavljanja, nagib)

- Objašnjava spajanje kanalizacionih cijevi

- Opisuje vođenje cijevi kroz objekat

- Uočava značaj poštovanja propisa o projektovanju kanalizacione mreže - Razlikuje i pravilno

razvrstava materijal za dvorišnu i kućnu kanalizacionu mrežu

- Crta i računa nagibe dvorišne i kućne kanalizacione mreže sa svim pratećim objektima (reviziona okna i kaskade)

- Razlikuje različite planove i zna da ih pročita

- Razvija sposobnost za predstavu o prostoru

Vježbe: - Izrada šeme

kanalizacione mreže u objektima

Sanitarni uređaji - Objašnjava i navodi

vrste sanitarnih uređaja

- Objašnjava pravilan raspored sanitarnih uređaja u mokrim čvorovima

- Crta pravilan raspored sanitarnih uređaja u kupatilima,

WC-u i kuhinjama - Primjenjuje

savremene kanalizacione materijale

- Crta kanalizacone blokove po etažama

- Crta horizontalni razvod ispod kote



rasporeda sanitarnih uređaja u prostorijama (kupatilima, WC-u, kuhinjama)

Projektni elaborat: - Manji stambeno-

poslovni objekat, kanalizacione instalacije (kompjuterska

85




podruma ili kote prizemlja za objekte bez podruma

- Crta razvijene presjeke vertikala

- Crta presjeke kroz glavni kolektor

- Razlikuje relativnu i apsolutnu kotu

- Razlikuje metode ispitivanja ispravnosti kanalizacione mreže

obrada)

Atmosferska kanalizacija - Upoznaje

problematiku odvođenja atmosferske vode

- Crta načine odvođenja atmosferske vode s kosih i ravnih krovova

- Crta načine odvodnjavanja iz dvorišne mreže

- Razlikuje savremene materijale za atmosfersku kanalizaciju



odvođenja atmosferske vode

Projektni elaborat: - Manji stambeno-

poslovni objekat, vodovodne instalacije (kompjuterska obrada)

Aparati i armature za vodovodnu mrežu - Upoznaje

savremene materijale, aparate i armature za vodovodnu mrežu

- Crta šeme snadbijevanja objekata vodom

- Crta šeme provođenja hladne i tople vode za mokre čvorove

- Crta vodomjere i shvata njihov značaj

- Crta šeme dvorišne mreže dopriključka na ulični kanal

- Crta izometrijsku šemu vodovoda

- Razlikuje vodovodni materijal, aparate i armature

- Razvija preciznost, sređenost i preglednost

Vježba: - Izrada šeme

vodovodne mreže u objektu i prostorijama

Aparati i armature za protivpožarnu mrežu (hidrantska mreža) - Upoznaje pojam i - Uočava značaj - Razvija Vježba:

86




značaj protivpožarne zaštite

- Upoznaje savremene aparate i armature za protivpožarnu zaštitu

protivpožarne zaštite

- Crta šemu protivpožarne zaštite

odgovornost u radu - Izrada šeme protivpožarne zaštite

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B.Blagojević, Kućne instalacije u zgradama, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 1996. - V.Stanojević, M. Zoroje, Kućne instalacije, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2007. - M.Radonić, Vodovod i kanalizacija u zgradama, Građevinska knjiga, Beograd,

1980. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar - Grafoskop - Folije za grafoskop - Projektor - Projektno platno 7. Obavezni oblici provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismeno (pismeni zadatak: dva u toku školske godine, po jedan u polugodištu). - Ocjena vježbi i projektnog elaborata. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevine - hidrotehnički smjer

87



- Infrastruktura - Urbanizam - Uslovi lokacije

- Obrada projekta - Nacrtna geometrija - Kućna mreža - Vodovod i kanalizacija - Projektovanje - Kućna mreža - Projektna dokumentacija - Tehničko crtanje - Tehnička obrada crteža - Sanitarni uređaji - Aparati i armature za

vodovodnu mrežu - Aparati i armature za

protivpožarnu zaštitu

- Građevinski materijali - Metali i legure - Plastične mase - Boje, lakovi, kitovi - Materijali u funkciji zaštite

elemenata

88

1.2.13. BETON 1. Naziv predmeta: BETON 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 33 66 99 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje znanja o betonu, komponentama za spravljanje betona, njegovim

svojstvima i primjeni. - Upoznavanje tehnologije spravljanja betonske mješavine i sredstava za

spravljanje. - Sticanje znanja o transportu betona i sredstvima za transport. - Upoznavanje sa postupkom ugrađivanja betonske mješavine i sredstvima sa

ugradjivanje. - Sticanje znanja o načinima njege betona. - Sticanje znanja o ulozi i značaju armature u betonskom presjeku. - Poznaju mehanička svojstva betona i čelika. - Upoznaju se sa elementima od nearmiranog betona. - Osposobljavaju se za proračun temelja samaca i trakastih temelja. - Osposobljavaju se za proračun dimenzionisanja jednostavnih građevinskih

elemenata. - Osposobljavaju se za crtanje plana armature za stub, ploču, gredne nosače i dr. - Osposobljavaju se za korišćenje kompjuterskih programa za dimenzionisanje i

armiranje konstruktivnih elemenata.

89





Pojam, vrste i kategorije betona - Upoznaje

komponentne materijale betona

- Shvata pojam betona, zna podjelu betona

- Razlikuje sastavne komponente za izradu betonske mješavine

- Određuje vrstu agregata prema granulometrijskim krivim

- Određuje vrstu i marku cementa

- Crta granulometrijske krive

- Određuje osobine vode

- Računa upotrebnu količinu vode

- Razlikuje aditive za beton

- Razvija tačnost i

preciznost

- Podjela učenika u grupe do 16 učenika

- Razgledanje pogona za spravljanje betona i laboratorije

- Poznaje način spravljanja betona i svojstva svježe betonske mješavine

- Upoznaje sredstva za spravljanje

- Računa razmjeru miješanja komponenti betona

- Upotrebljava aditive za beton

- Razvija samokontrolu i marljivost

- Preuzima odgovornost za sopstveni rad

- Posjeta laboratoriji za ispitivanje građevinskog materijala

- Opisuje način transporta betonske mješavine

- Poznaje sredstva za transport

- Poznaje postupak ugrađivanja svježe betonske mješavine

- Upoznaje sredstva za ugrađivanje

- Poznaje proces njege betona

- Razlikuje načine transporta betona i vrste sredstava za transport

- Zna način i sredstva za ugrađivanje svježe betonske mješavine

- Zna faze njege betona

- Objašnjava - Određuje - Razvija - Posjeta laboratoriji

90




osnovna svojstva svježe betonske mješavine i očvrslog betona

- Upoznaje mehanička svojstva betona

konzistenciju svježe betonske mješavine

- Računa mehaničku čvrstoću betona na pritisak, zatezanje i sl.

- Određuje vodonepropustljivost, otpornost na mraz

sistematičnost preciznost i tačnost

za ispitivanje građevinskog materijala

Armatura - Upoznaje vrste čelika za armiranje

- Upoznaje mehanička svojstva čelika

- Razlikuje vrste čelika za armiranje

- Razlikuje mehaničke karakteristike čelika

- Posjeta armiračkom pogonu

Oplate - Upoznaje vrste

oplata

- Crta oblike oplate za sve konstruktivne elemente

- Razlikuje vrste oplate

- Određuje osobine oplata i skela

- Razvija marljivost i sistematičnost

- Razvija rutinu u radu

Vježba: - Crta šemu oplate

za jednostavne AB elemente

- Objašnjava osnove proračuna elemenata od nearmiranog betona

- Objašnjava

proračun trakastih temeljatemelja

- Objašnjava

proračun temelja samaca

- Računa dimenzije

trakastog temelja

- Računa dimenzije

temelja samca

- Razvija tačnost, sistematičnost i preciznost u radu


trakastog temelja Vježba: - Dimenzionisanje

temelja samca

Proračun AB konstrukcija - Objašnjava osnove

proračuna AB konstrukcija

- Objašnjava osnove

proračuna prema graničnim stanjima

- Zna osnove proračuna AB konstrukcija

- Shvata osnove

proračuna prema graničnim stanjima

91




- Poznaje parcijalne koeficijente sigurnosti

- Poznaje osnove proračuna prema graničnom stanju loma

- Objašnjava PBAB ’87 za sidrenje armature - Objašnjava PBAB ’87 za nastavljanje armature

- Koristi propise za parcijalne koeficijente sigurnosti

- Zna osnove

proračuna prema graničnom stanju loma

- Koristi PBAB ’87 za

sidrenje i nastavljanje armature

Proračun aksijalno napregnutih elemenata - Upoznaje aksijalno

napregnute elemente

- Objašnjava proračun centrično pritisnutih stubova bez uticaja izvijanja

- Razlikuje aksijalno napregnute elemente

- Računa dimenzije centrično pritisnutog stuba bez uticaja izvijanja

- Crta plan, izvod i specifikaciju armature

- Razvija tačnost, sistematičnost i preciznost

Vježba: - Dimenzionisanje i

plan, izvod i specifikacija armature centrično pritisnutog stuba

AB elementi nepregnuti na savijanje - Poznaje osnove

proračuna AB elemenata napregnutih na savijanje

- Poznaje AB grede

pravougaonog poprečnog presjeka

- Objašnjava AB

ploče

- Poznaje slobodno

položenu ploču

- Koristi PBAB ’87 za armiranje konstruktivnih elemenata napregnutih na savijanje

- Dimenzioniše AB grede pravougaonog poprečnog presjeka opterećene na savijanje

- Koristi PBAB ’87 za AB ploče sa glavnom armaturom u jednom pravcu

- Dimenzioniše slobodno položenu ploču, crta plan prema liniji

Vježba: - Dimenzionisanje AB

grede pravougaonog poprečnog presjeka opterećene na savijanje


slobodno položene ploče, plan, izvod i specifikacija armature


konzolne ploče, plan, izvod i specifikacija

92




- Objašnjava konzolnu ploču

- Objašnjava ploču sa prepustima

zatežućih sila, izvod i specifikaciju armature

- Dimenzioniše konzolnu ploču, crta plan armature prema liniji zatežućih sila, izvod i specifi-kacija armature

- Dimenzioniše ploču sa prepustima, crta plan armature prema liniji zatežućih sila, izvod i specifikaciju armature

armature Vježba: - Dimenzionisanje AB

ploče sa jednim prepustom, plan, izvod i specifikacija armature

Proračun nosača prema transverzalnim silama - Poznaje proračun

AB greda pravougaonog poprečnog presjeka prema transverzalnim silama

- Računa napon smicanja prema graničnoj transverzalnoj sili

- Koristi propise o osiguranju od sila zatezanja za granično stanje nosivosti pri uticaju graničnih transverzalnih sila

- Računa armaturu za primanje sila zatezanja

- Određuje položaj armature za prijem kosih sila zatezanja


grede pravougaonog poprečnog presjeka, crtanje dijagrama glavnog napona zatezanja i osiguranje nosača armaturom

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Marjanov, I.Stojiljković, Ž.Bojović, Beton za treći i četvrti razred građevinske

škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - Pravilnik za beton i armirani beton, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Pribor za crtanje - Računar - Projektor - Projektno platno - Grafoskop

93

- Folije za grafoskop 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismeno (pismeni zadatak: dva u toku školske godine, po jedan u polugodištu). - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer 10. Povezanost predmeta


- Dimenzionisanje elemenata

na pritisak i savijanje


- Vrste nosača, vrste opterećenja

i statički uticaji - Crtanje elemenata

konstrukcija opterećenih na pritisak i savijanje

- Arhitektonske konstrukcije - Osnovni građevinski elementi (stubovi, grede, ploče)

- Radni dijagram betona i čelika

- Građevinski materijali - Osnovna svojstva betona i armature

- Crtanje elemenata konstrukcija opterećenih na pritisak i savijanje


- Upotreba kompjuterskih programa

94

1.2.14. PRAKTIČNA NASTAVA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA




nastava I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282

Praktična nastava: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje zidarskih radova u sistemu gradnje. - Sticanje znanja o pravilnom izboru materijala. - Upoznavanje pravilnog korišćenja mašina, alata i pribora za rad. - Osposobljavanje za izvođenje zidarskih radova, malterisanja, izvođenja radova

hidroizolacije, montaže i demontaže skela. - Upoznavanje tesarskih radova. - Izvođenje tesarskih veza, oplata stubova i modela jednostavnih krovova. - Upoznavanje keramičkih radova. - Osposobljavanje za izvođenje keramičkih radova. - Upoznavanje značaja radova sistema suve gradnje. - Osposobljavanje za pravilan izbor materijala za oblaganje i zaštitu prostora i

konstrukcije u sistemu suve gradnje. - Osposobljavanje za ugradnju drvene i metalne konstrukcije. - Osposobljavanje za izradu šema za organizaciju gradilišta. - Osposobljavanje za izradu i vođenje dokumentacije za gradilište. - Osposobljavanje za predmjer i predračun građevinskih radova i potrebne

mehanizacije. - Osposobljavanje za primjenu mjera za zaštitu na radu. - Osposobljavanje za samostalan rad.

95





Zidarski alat, pribor i sredstva - Poznaje alat,

pribor i sredstva za rad

- Poznaje održavanje alata

- Zna upotrebu alata, pribora i sredstava za rad

- Provjerava ispravnost alata

- Razvija pozitivan stav prema zanimanju

Materijali za zidanje - Poznaje opeku - Poznaje blokove

- Zna vrste opeke i dimenzije

- Zna podjelu blokova i dimenzije (opekarski blokovi, betonski blokovi, laki blokovi)

- Razvija sistematičnost u radu

Spravljanje maltera - Objašnjava

spravljanje i upotrebu maltera za zidanje i malterisanje

- Spravlja cementni malter 1:3

- Spravlja produžni krečno cementni malter 1:2:6

- Spravlja produžni gipsno - krečni 1:3:9 malter

- Spravlja malter ručno i mašinski

- Stiče radne navike, disciplinu i odgovornost u timskom radu

Organizacija radnog mjesta - Poznaje

organizaciju radnog mjesta

- Priprema materijal i alat za rad

- Pravi raspored materijala i alata

- Obilježava prema zadatoj skici ili crtežu

- Održava radno mjesto

- Stiče urednost, tačnost i sistematičnost u radu

Vježba: - Priprema potreban

alat i materijal za određenu poziciju rada, pravilno ih raspoređuje, čita skicu ili crtež i obilježava poziciju prema tome

Osnove mjerenja pri zidanju - Objašnjava osnove

mjerenja pri zidanju

- Vizira pomoću ravnjače

- Vizira viskom - Određuje pravac

pomoću kolčeva - Određuje ravan

pomoću krstova - Određuje pravi

ugao

- Stiče rutinu, brzinu i tačnost

Zidanje opekom - Poznaje osnovna

pravila zidanja zidova

- Zida zid dužnjačkom vezom debljine ½ opeke

- Razvija kreativnost - Stiče odgovornost u

timskom radu

- Posjeta gradilištu

96




- Objašnjava zidanje

stubova - Objašnjava zidanje

lukova - Objašnjava zidanje

parapeta

ili jedne opeke jednom

- Zida zid vezačkom vezom debljine ½ opeke ili jedne opeke jednom

- Zida zid običnom ili blok vezom debljine ½ opeke ili jedne opeke jednom

- Zida zid krstastom vezom debljine ½ opeke ili jedne opeke jednom

- Zida zid gotskom vezom zida: završavanje zidova; sučeljavanje zidova; suticanje zidova; ukrštanje zidova

- Izvodi otvore za vrata i prozore

Zidanje zidova blokovima - Poznaje zidanje

pregradnih zidova - Poznaje zidanje

nosećih zidova - Poznaje zidanje

fasadnog zida

- Zida: pregradne zidove giter blokovima; noseće zidove giter blokovima; fasadne zidove uz upotrebu fazonskih komada

- Razvija radne navike i disciplinu


Zidanje dimnjačkih i ventilacionih kanala - Poznaje pravila za

zidanje dimnjačkih i ventilacionih kanala

- Objašnjava način vođenja kanala

- Zida: dimnjački kanal tipa „Šunt“; ventilacioni kanal tipa „Šunt“

Hidroizolacija - Poznaje materijale

za izolaciju od vlage

- Objašnjava izvodjenje horizontalne izolacije zidova od vlage

- Objašnjava izvodjenje

- Zna materijale za izvođenje izolacije od vlage

- Izvodi slojeve za horizontalnu izolaciju zida od vlage

- Izvodi vertikalnu izolaciju zida od vlage

- Razvija tačnost, sistematičnost i preciznost


97




vertikalne izolacije zidova od vlage

Malterisanje - Poznaje pravila

malterisanja - Objašnjava

unutrašnje malterisanje

- Objašnjava grubo malterisanje i dersovanje

- Opisuje glatko malterisanje i gletovanje

- Objašnjava izradu ivica

- Objašnjava malterisanje špaletni

- Objašnjava malterisanje plafona

- Objašnjava spoljašnje malterisanje

- Objašnjava mašinsko malterisanje unutrašnjih i spoljašnjih zidova

- Primjenjuje pravila za malterisanje

- Zna vrste maltera za unutrašnje malterisanje

- Obavlja grubo malterisanje zidova

- Obavlja dersovanje - Obavlja glatko

malterisanje zidova - Obavlja gletovanje - Obavlja izradu

ivica - Obavlja

malterisanje špaletni

- Obavlja malterisanje plafona

- Zna materijale za malterisanje fasade

- Zna način rada sa mašinskim malterom

- Razvija rutinu, brzinu i preciznost u radu


Upotreba skele - Poznaje vrste skela - Objašnjava

upotrebu skele

- Montira zidarsku i cjevastu skelu

- Demontira zidarsku i cjevastu skelu

- Obavlja čišćenje skele


Predmjer zidarskih radova - Objašnjava

proračun potrebnih količina zidarskih radova za razne debljine zida

- Poznaje opis zidarskih radova

- Računa potrebne količine radova za razne debljine zida

- Čita opis zidarskih radova

Zaštita na radu - Poznaje mjere

zaštite radnika na radu

- Primjenjuje mjere lične zaštite i zaštite životne sredine

- Razvija osjećaj odgovornosti za sebe i svoju okolinu

98

99




učenik učenik učenik Tesarske veze - Upoznaje tesarske

radove - Poznaje materijal

za tesarske radove - Poznaje drvenu

građu za izradu tesarskih veza

- Poznaje jednostavne tesarske veze

- Poznaje alat i pribor za tesarske radove

- Poznaje mjere zaštite na radu

- Sortira drvenu građu

- Uočava greške kod drvene građe

- Razlikuje tesarske veze

- Crta radioničke crteže za jednostavne tesarske veze

- Vrši odabir materijala, alata i pribora za mjerenje i za izvođenje tesarskih veza

- Priprema radno mjesto, raspoređuje odabrani alat, pribor i materijal potreban za izvođenje zadatka

- Prenosi mjere sa crteža, na prethodno definisan materijal

- Izvodi jednostavne tesarske veze

- Uočava greške kod izvedenih tesarskih veza

- Čisti radno mjesto i radionicu

- Primjenjuje mjere zaštite na radu

- Uočava važnost organizacije radnog mjesta


- Posjeta gradilištu - Prema zadatom

radioničkom crtežu izvodi jednostavne tesarske veze

Izrada drvene oplate za stub - Poznaje drvenu

građu za izradu oplata

- Poznaje jednostavne veze drvene građe

- Poznaje klasične oplate za jednostavne konstruktivne elemente:

stub;

- Crta radioničke crteže planova oplate za stub

- Pravi specifikaciju potrebnog materijala, alata i pribora za mjerenje

- Vrši odabir alata i pribora za mjerenje i za izvođenje

- Razvija preciznost i ekonomičnost

- Razvija kritički odnos prema radu

- Posjeta gradilištu - Prema zadatom

radioničkom crtežu

100




greda; nadvratnik; nadprozornik; serklaž


- Upoznaje mašine za obradu drveta


- Priprema radno mjesto: raspoređuje odabrani alat, pribor i materijal potreban za izvođenje zadatka


- Izvodi oplatu stuba - Čisti radno mjesto i

radionicu - Primjenjuje mjere

zaštite na radu

izvodi drvenu oplatu za stub

Izrada drvene krovne konstrukcije - Poznaje drvenu

građu za izradu krovne konstrukcije

- Poznaje jednostavne veze drvene građe


- Upoznaje mašine za obradu drveta


- Crta radionički crtež plana za model krovne konstrukcije

- Pravi specifikaciju potrebnog materijala, alata i pribora za mjerenje

- Vrši odabir alata i pribora za mjerenje i za izvođenje

- Priprema radno mjesto: raspoređuje odabrani alat, pribor i materijal potreban za izvođenje zadatka


- Izrađuje model krovne konstrukcije

- Čisti radno mjesto i radionicu


- Prema zadatom radioničkom crtežu izvodi model za jednostavnu drvenu krovnu konstrukciju

101

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Alat za oblaganje zidova - Navodi alat,

mašine i pribor za rad

- Objašnjava primjenu i način održavanja alata, pribora i mašina

- Identifikuje alat i pribor i pravi spisak

- Održava alat, pribor i mašine

Pripremni radovi u radionici - Opisuje stanje zida

prije oblaganja određenim materijalom

- Opisuje stanje poda

- Vrši provjeru vertikalnosti, pravog ugla i kvaliteta omalterisanog zida

- Vrši provjeru horizontalnosti poda

- Određuje nagib poda prema slivnoj poziciji

(slivnik, kanal... )


Oblaganje zida keramičkim pločicama - Objašnjava

postupke postavljanja zidnih keramičkih pločica, ukrasnih bordura i lomljenih pločica

- Poznaje materijal

za lijepljenje pločica:

- cementni malter - krečni malter - keramičko ljepilo

- Izrađuje katalog kriterijuma kvaliteta

- Izrađuje radionički crtež

- Pravi specifikaciju potrebnog materijala, pribora i alata za izvođenje keramičkih radova

- Vrši odabir alata, pribora i pribora za mjerenje

- Priprema radno mjesto: raspoređuje alat i pribor

- Procjenjuje kvalitet omalterisanog zida

- Procjenjuje kvalitet neomalterisanog zida

- Priprema keramičke pločice: sortiranje i

kvašenje


- Razvija preciznost,

brzinu i samostalnost u radu


102




- Priprema vezivo - Prema radioničkom

crtežu vrši postavljanje pločica od prvog reda i reda odvojenog od poda za debljinu podne podloge

- Postavlja pločice od drugog reda, odvojenog gredicom za visinu keramičke pločice

- Postavlja keramičke pločice „na prevez“ i „fuga na fugu“

- Postavlja keramičke pločice na oble površine (stubove)

- Postavlja ukrasne bordure

- Obrađuje pločice oko instalacija

- Postavlja zaštitne lajsne na ivice zidova

- Priprema materijal za obradu spojnica

- Postavlja fugomal na spojnice

- Čisti keramičke pločice, alat, pribor, radno mjesto i radionicu

- Provjerava i ocjenjuje kvalitet izvedenih radova prema katalogu kriterijuma kvaliteta

- Primjenjuje mjere zaštite na radu.

Uvod u suvu gradnju - Objašnjava značaj i

ulogu suve gradnje u izradi objekata visoke gradnje

- Upoznaje način

- Razlikuje gipsane kartonske ploče,

- Sortira i slaže gipsane kartonske ploče

103




dobijanja GKP-a (gips kartonskih ploča)

- primjenjuje mjere zaštite na radu

Suvo malterisanje - Objašnjava

postupke suvog malterisanja

- Navodi alat i pribor za izradu suvog malterisanja

- Objašnjava slojeve gips kartonskih ploča

- Objašnjava mjere zaštite na radu

- Priprema podlogu za suvo malterisanje

- Mjeri, reže i ugrađuje gips kartonsku ploču na pripremljeni zid

- Spravlja lijepak i nanosi ga na gips kartonsku ploču

- Izrađuje oblogu stubova i greda od gips kartonskih obloga u lijepku

- Izrađuje crteže i detalje za suvo malterisanje



Oblaganje zidova, stubova i greda sa podkonstrukcijom Objašnjava: - Crteže i skice za

oblaganje gips kartonskim pločama na drvenoj i metalnoj podkonstrukciji

- Vrste gips kartonskih ploča

- Konstruktivne elemente objekta: zidovi, stubovi i grede

- Drvenu i metalnu podkonstrukciju

- CD i UD profile i spojne elemente profila i GKP-a.

- Mjere zaštite na radu

- Mjeri i razmjera elemente za oblaganje zidova, stubova,

greda i sl. - mjeri, ocrtava,

reže i utvrdjuje CD i UD profile sa odgovarajućim spojnim elementima

Izrada pregradnih zidova na metalnoj i drvenoj podkonstrukciji Upoznaje: - Vrste CD i UW

profila - Skice i crteže

pregradnih zidova od GKP-a

- Jednostruku metalnu

- Montira pregradni zid na jednostruku metalnu podkonstrukciju sa jednostrukom oblogom

- Propisno rukuje alatom i priborom


104




podkonstrukciju sa jednostrukom,

dvostrukom i trostrukom oblogom - Mjere zaštite na

radu

Izrada plafona od gipsanih kartonskih ploča Objašnjava: - Gips kartonske

ploče za plafonske površine

- Metalne profile i spojne elemente za plafonsku podkonstrukciju

- Spušteni plafon u nivou

- Spušteni plafon u kasakadi

- Kasetirane plafone - Mjere zaštite na

radu

- Mjeri i razmjerava plafonsku površinu

- Rukuje alatom i propisno ga koristi pri izradi plafona

- Montira metalnu podkonstrukciju od CD i UD profila

- Montira gips kartonsku oblogu na metalnoj podkonstrukciji


- Razvija smisao za kreativnost

105

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Šema organizacije gradilišta - Objašnjava i čita

šemu gradilišta - Opisuje pripremne

radove na gradilištu

- Poznaje pravilan raspored objekata na gradilištu za njegovo najracionalnije funkcionisanje

- Poznaje šematski prikaz objekata gradilišta

- Crta šemu organizacije gradilišta za veći objekat visokogradnje

- Ucrtava privremene saobraćajnicena gradilištu

- Crta objekte privrednog gradilišta(kancelarije,laboratorije, objekte za snabdijevanje tehničkom vodom i vodom za piće,kapacitete za proizvodnju šljunka,fabriku betona,energetske kapacitete,servisne radionice,pogon za prefabrikovanje, kapacitete za smještaj materijala, deponije

Posjeta gradilištu objekta visokogradnje pri osnivanju gradilišta i u toku izvodjenja

Dokumentacija na gradilištu - Objašnjava vrste

građeviske dokumentacije

-Upisuje podatke u gradilišnu dokumentaciju -Ispisuje gradjevinski dnevnik -Ispisuje građevinsku knjigu -Računa izvedene pozicije radova za građevinsku knjigu -Ispisuje privremene situacije -Sračunava koštanje izvedenih radova po privremenim situacijama -Računa okončanu situaciju -Popunjava magacinsku

106




dokumentaciju:trebovanje,dostavnicu, izdatnicu,revers

Građevinske norme - Poznaje

građevinske norme i mogućnosti njihive upotrebe

- Čita gradjevinske norme pomoću literature

- Čita građevinske norme u kompjuterskoj obradi

- Računa radni nalog - Računa potrebnu

radnu snagu, materijal i energiju za odredjene pozicije radova

- Računa kalkulaciju cijena pri izradi ponude za javno nadmetanje

- Računa analizu

cijene za naknadne radove

- Upotrebljava građevinske norme za normiranje pozicija radova za objekat visokogradnje

- Građevinske norme u kompjuterskoj obradi

- Normativi i standardi rada u građevinarstvu, knjiga 1,2,3,4.

Predmjer i predračun građevinskih radova - Objašnjava

predmjer radova,analizu cijena i predračun radova

- Poznaje vrste radova,njihov raspored u predmjeru i način izrade predračuna

- Računa količinu radova u predmjeru koristeći crtež iz projekta

- Računa predmjer građevinskih radova:zemljanih, betonskih i armirano-betonskih, zidarskih,tesarskih,pokrivačkih radova

- Računa predmjer

zanatskih radova: izolaterskih, stola

- Koristiti projekat individualnog stambenog objekta zadatog iz predmeta Projektovanje

107




rskih, keramičarskih, podopolagačkih, molersko-farbarskih,fasade rskih i raznih radova

- Analizira cijene za svaku poziciju radova iz premjera

- Vrši rekapizulaciju radova

- Sračunava ukupnu vrijednost koštanja objekta

Građevinska mehanizacija - Objašnjava

osnovnu građevinsku mehanizaciju

- Poznaje upotrebu građevinske mehanizacije

- Proračunava potrebnu mehanizaciju za zadati projekat stambenog objekta

- Sračunava praktičan učinak mašina

- Vrši uži izbor mehanizacije

- Posjeta pogonu građevinske mehanizacije

Zaštita na radu - Poznaje mjere

lične zaštite i zaštite okoline

- Koristi ličnu zaštitnu opremu na radu

- Vrši zaštitu radnog mjesta i okoline

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S.Krunić, G.Mladenović, S.Mladenović, Lj.Krunić, Osnovni građevinski radovi I

deo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1988. - B.Blagojević, Građevinske konstrukcije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2006. - Normativi i standardi rada u građevinarstvu, Građevinska knjiga, Beograd, 1999. - Metalne i drvene konstrukcije za IV razred građevinsko - tehničke skole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - Tehničko crtanje sa čitanjem planova za prvi razred građevinske skole, Zavod za

izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1992. - B.Simić-Šekularac i grupa autora, Završni građevinski i instalacioni radovi, Zavod

za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1978. - B.Blagojević, Kućne instalacije u zgradama, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 1996. - Ž.Praščević, B.Veličković, V.Konstantinović, Organizacija građenja za III razred

građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2007. - Ž.Praščević, B.Veličković,B.Veličković, Organizacija građenja za IV razred

građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,2003.god.

108

- Normativi i standardi rada u građevinarstvu – knjiga 1, 2, 3, 4, 5, Građevinska knjiga Beograd, 1999.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Radionički stolovi za obradu i pripremu materijala - Alat - Pribor - Materijal i oprema u skladu sa normativima i standardima za zidarske, tesarske,

keramičke, radove u sistemu suve gradnje, vodoinstalaterske i kanalizacione radove

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjena praktičnog rada. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta


- Obilježavanje na licu mjesta - Mjerenje dužina - Skiciranje tesarskih veza,

spojeva, presjeka

- Tehničko crtanje - Izrada crteža u odgovarajućoj razmjeri

- Čitanje tehničkog crteža - Poznavanje tehničkog

crtanja građevinskih elemenata

- Zidanje zidova, stubova, lukova i parapeta

- Drvo i drvena građa

- Arhitektonske konstrukcije - Zidovi, stubovi, lukovi i parapeti

- Krovne konstrukcije – tesarske veze

- Stubovi - Spravljanje maltera i

zidanje - Oblaganje zidova keramičkim pločicama, bordurama, lomljenim pločicama i namjenskom keramikom - Oblaganje poda keramičkim

pločicama, ukrasnim, lomljenim i namjenskom keramikom - Izrada pregradnih zidova - Izrada plafona od GKP-a

- Građevinski materijali - Cement, kreč, pijesak, opeka, blokovi

- Keramičke pločice, zidne i podne, namjenska keramika

- Osnovna veziva

- Šema organizacije gradilišta - Organizacija građenja - Investiciono-tehnička

109


- Izrada dokumentacije na gradilištu

- Izrada predmjera i predračuna građevinskih radova

dokumentacija - Struktura građevinske

proizvodnje - Faze izvođenja

građevinskog objekta - Predmjer, predračun i

obračun građevinskih radova

110

1.3. IZBORNA NASTAVA 1.3.1. STRANI JEZIK II Napomena: Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa fondom časova dva nedjeljno za sve četiri godine – predmetni katalozi su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

111

1.3.2. LIKOVNA KULTURA I CRTANJE 1. Naziv predmeta: LIKOVNA KULTURA I CRTANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 32 40 72 II

III

IV

Ukupno 32 40 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa svjetlošću i formom u okviru likovne umjetnosti. - Upoznavanje sa elementima komponovanja i njihovom primjenom. - Upoznavanje sa bojama i njihovim svojstvima. - Upoznavanje linije kao osnovnog izražajnog sredstva u crtežu. - Upoznavanje svojstva i upotrebe materijala za izradu maketa. - Razvijanje samostalnosti u radu.

112





Svjetlost i opažanje forme - Upoznaje se sa

pojmovima svjetlost i forma

- Pojašnjava (termine) daltonizam i iradijacija

- Objašnjava pojmove jednako, nejednako, slično, kontrast, svjetlo -tamno

- Uočava dejstvo svjetlosti na stvaranje vizuelnog opažaja

- Analizira razlike u vidnom polju: jednako -nejednako, slično, količina, veličina, boja

- Uočava kontrast: toplo - hladno, svijetlo - tamno, komplementarni kontrast, simultani kontrast, kontrast kvaliteta, kontrast kvantiteta

- Razvija pozitivan

prema zanimanju

Vježba: - Skicaranje viđenog

i naučenog

Elementi kompozicije - Upoznaje se sa

pojmom kompozicija

- Nabraja i opisuje elemente kompozicije

- Upoznaje i opisuje liniju, oblik, teksturu, boju, valer, harmoniju, kontrast

- Objašnjava repeticiju

- Upoznaje jedinstvo stila

- Analizira kompoziciju likovnog djela

- Zna elemente kompozicije: linija, oblik, dimenzije, stanje površine, stepen osvijetljenosti, valer, boja

- Vježba repeticiju i njene varijante (alternacija, inverzija, preklapanje)

- Crta liniju i smjer - Crta oblik i

teksturu - Crta valer - Izvodi vježbe

bojom: tople -hladne, kontrast, harmonija, gradacija

Vježba: - Crta liniju i smjer Vježba: - Crta oblik i

teksture

Osnovna svojstva boja - Upoznaje se sa

podjelom na hromatske i

- Razlikuje osnovna svojstva boja

- Zna osnovne načine

Vježba: - Miješanje boja

113




ahromatske boje - Upoznaje osnovna

svojstva hromatskih boja: ton, valer, zasićenost

- Upoznaje kontrast, harmoniju i značenje boja

miješanja boja - Razlikuje kontrast i

harmoniju boja

Vježba: - Slika mrtvu prirodu

Likovni elementi crteža - Upoznaje liniju kao

umjetničko sredstvo u crtežu

- Definiše proporciju i simetriju

- Objašnjava stvaranje površine

- Pojašnjava (termin) tekstura

- Poznaje zakonitosti perspektive

- Zna vrste linija, njihove odnose i usmjerenja

- Analizira proporciju i simetriju u crtežu

- Upoznaje površinu kao element crteža

- Nabraja i opisuje teksture materijala (glatko, hrapavo, masno, suvo, meko, tvrdo) i objašnjava materijalizaciju predmeta

- Razlikuje vrste perspektive (linearna, vazdušna i inverzna) i tačke posmatranja (centralna, ptičija i žablja perspektiva)

- Stiče rutinu, brzinu i tačnost

Vježba: - Primjenjuje

zakonitosti perspektive na crtežu

Upotreba materijala pri izradi maketa - Opisuje vrste

maketa prema namjeni

- Poznaje materijale za izradu maketa, osnovna svojstva i načine obrade

- Poznaje alat za rad i način rukovanja

- Upoznaje mjere zaštite na radu u školskoj radionici

- Razlikuje vrste maketa prema namjeni

- Razlikuje materijale za izradu maketa: karton, furnir, šper-ploča, lesonit ploče, letvice, celuloid, pleksiglas, pluta, stiropor, papje - maše, sunđer, plastična masa, gips

- Razlikuje alat za rad i način rukovanja

- Razlikuje pomoćni

Vježba: - Izrada određene

makete od kartona

114




materijal (boje, lakovi, lijepkovi)

- Primjenjuje mjere zaštite na radu u školskoj radionici

Osvjetljavanje objekata - Objašnjava dejstvo

svjetlosti u opažanju oblika

- Upoznaje i definiše fizičku i prirodnu svjetlost, osnovnu i bačenu sjenku

- Navodi primjere iz istorije umjetnosti

- Crta mrtvu prirodu sa draperijom

- Analizira osvjetljenje, osnovnu i bačenu sjenku

Vježba: - Crta mrtvu prirodu

sa draperijom

Ispitivanje ponašanja boja u prirodi - Objašnjava

dobijanje spektra - Poznaje osobine

crne i bijele boje - Upoznaje primjenu

optičkog miješanja boja

- Poznaje vibriranje boja

- Zna dobijanje spektra

- Zna osobine ahromatskih boja

- Slika mrtvu prirodu koristeći stečena znanja o optičkom miješanju boja

- Analizira vibriranje boja (slika pejzaž)

Vježba: - Slika spektar boja Vježba: - Slika mrtvu prirodu Vježba: - Slika pejzaž - Posjeta galerijama

i muzejima Slobodoručno crtanje - Upoznaje liniju kao

umjetničko sredstvo, nabraja vrste linija i njihove asocijativne osobine

- Pojašnjava (termine) proporcija i simetrija

- Poznaje crtačke tehnike

- Upoznaje se sa zakonitostima perspektive

- Objašnjava sagledavanje i predstavljanje prostora iz tri tačke posmatranja

- Zna stvaranje konture, površine i kompozicije

- Zna vrste linija i njihove asocijativne osobine

- Analizira djela kroz epohe i uočava zakonitosti proporcije i simetrije

- Razlikuje vrste crteža: kroki, studija, tehnički crtež

- Zna crtačke motive - Zna tehnike

crtanja: olovka, ugalj, kreda, pero, metalno pero, lavirani crtež, crtež četkicom

- Razvija preciznost i

kreativnost u radu

Vježba: - Crta ljudsku figuru

postavljenu u raznim pozama (kroki)

Vježba: - Obrada mrtve

prirode u linearnom crtežu

- Obrada mrtve prirode u masama svijetlog i tamnog

Vježba: - Crta gipsani

odlivak glave ugljenom

Vježba: - Crta figuru u

tehnici tuš i

115




- Razlikuje vrste perspektiva: linearna, vazdušna, inverzna

- Crta gipsani odlivak glave (tuš i lavirani tuš)

- Crta figuru u prostoru u tehnici olovke

- Crta mrtvu prirodu ugljenom

lavirani tuš

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - L. da Vinči, Traktat o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988. - G.Piskel, Opšta istorija umjetnosti, Beograd, 1974. - Grupa autora, Majstori umjetnosti, Komuna, Beograd, 1997. - E.L.Smit, Umjetnost danas, Mladost, Zagreb, 1978. - J.Barcsay, Anatomija za umjetnike, Mono & Manana, Beograd, 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Štafelaji - Kozlići - Table za crtanje - Papir i gipsani odlivci, mrtva priroda 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Fakultet likovnih umjetnosti sa zvanjem:

Diplomirani slikar Diplomirani grafičar Diplomirani slikar primijenjenih umjetnosti



- Likovni elementi - Slobodoručno crtanje - Likovni elementi

116

1.3.3. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE

1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 58 14 72 II III IV

Ukupno 58 14 72 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje znanja iz osnova ekologije. - Razvoj svijesti o značaju zaštite životne sredine. - Usvajanje znanja o uzročno posljedičnim odnosima žive i nežive prirode. - Usvajanje znanja o različitim izvorima zagađivanja životne sredine. - Razvoj svijesti o ulozi čovjeka i njegovog uticaja na zagađenje životne sredine. - Usvajanje znanja i vještina sa ciljem zaštite životne sredine.

117





Osnovni pojmovi u ekologiji - Definiše pojmove:

ekologija, životna sredina, ekološki faktori

- Ukazuje na međusobnu zavisnost žive i nežive prirode

- Određuje elemente životne sredine

- Uočava na konkretnim primjerima osobine biotopa i biocenoze

- Shvata važnost povezivanja uzroka i posljedica

Vježbe: - Terenski rad:

posmatranje različitih staništa i zajednica

Ekologija populacije - Definiše pojmove:

populacija i ekološka ravnoteža

- Upoznaje faktore koji određuju strukturu populacije

- Uočava osnovne karakteristike populacije

- Shvata pojam opterećenosti populacije

- Upotrebljava pojam ekološke ravnoteže i obrazlaže na primjeru međusobnu zavisnost činilaca sredine

Kruženje materija i transformisanje energije u prirodi - Definiše pojmove:

producent organske materije, potrošač organske materije, reducent organske materije

- Definiše lanac ishrane

- Analizira na primjeru kompleksnost odnosa u ishrani

- Interpretira kruženje materije i proticanje energije u ekosistemu

- Analizira odnose među članovima lanca ishrane na primjeru energetske piramide

- Razvija analitičko mišljenje

Vježbe: - Predstavljanje

ilustracijom kruženje materije i proticanje energije na odabranom primjeru lanca ishrane

Ekosistem - Opisuje kopnene,

vodene i antropogene ekosisteme

- Definiše sukcesije u ekosistemu

- Određuje zajedničke i glavne razlike između ekosistema

- Zaključuje o raznovrsnosti ekosistema kod nas

- Razvija svijest o značaju očuvanja prirodnih ekosistema

118




u odnosu na geografski položaj i klimatske karakteristike

- Predviđa posljedice ljudske aktivnosti u životnoj sredini

Zagađivanje vazduha - Upoznaje načine

zagađivanja vazduha i otrovne materije u vazduhu

- Objašnjava uticaj otrovnih materija na živa bića (kisjele kiše, ozonske rupe, efekat staklene bašte)

- Određuje uzroke zagađivanja vazduha

- Analizira posljedice previsokih koncentracija otrovnih materija u vazduhu na ekosistem

- Ocjenjuje značaj stalne kontrole kontaminiranosti vazduha

- Predlaže načine čišćenja otrovnih materija (uređaji za prečišćavanje, industrijski filteri, automobilski katalizatori)

- Razvija sposobnost sagledavanja i rješavanja problema

- Film o zagađivanju vazduha

Zagađivanje voda - mora i slatke vode - Definiše izvore i

oblike zagađivanja vode

- Određuje glavne izvore zagađivanja vode i objašnjava posljedice

- Razlikuje metode prečišćavanja

- Analizira na koje načine prehrambena industrija zagađuje okolinu


Vježbe: - Zaštita okoline

Zagađivanja zemljišta - Opisuje izvore i

oblike zagađivanja zemljišta

- Ukazuju na posljedice savremene intenzivne poljoprivredne proizvodnje

- Interpretira problem prenaseljenosti zemlje


Vježbe: - Zaštita zemljišta

119




Nuklearna energija - Definiše izvore i

oblike radioaktivnog zagađenja

- Identifikuje problem radioaktivnog zračenja i njegove dalekosežne posljedice

- Uočava problem nekontrolisanog skladištenja radioaktivnog otpada i neodgovornog korišćenja nuklearnog oružja

- Shvata važnost očuvanja životne sredine

- Seminarski rad o nuklearnim eksplozijama (Hirošima, Černobil, itd.)

Ugrožene biljne i životinjske vrste - Navodi glavne

uzroke izumiranja šuma i istrebljenja nekih životinjskih vrsta

- Analizira značaj šuma i razlog njihovog izumiranja

- Ukazuje na značaj pošumljavanja terena koji su podložni eroziji

- Pronalazi najugroženije ekosisteme i grupe u Crnoj Gori i svijetu

- Predlaže moguće mjere za zaštitu prirodnog nasljeđa za konkretan primjer

- Navikava se na poštovanje normi i propisa

Vježbe: - Analiziranje

uzoraka izumiranja šuma i životinjskih vrsta

Mjere za zaštitu životne sredine - Navodi značaj

štednje energije i vode u domaćinstvu i industriji

- Navodi alternative energetske izvore

- Određuje načine planske upotrebe prirodnih izvora

- Uočava značaj pravilnog odnosa prema pitkoj vodi

- Analizira značaj traženja i korišćenja novih ekoloških izvora energije

- Ocjenjuje značaj globalizacije nadzora dešavanja u životnoj sredini

- Primjenjuje

- Razvija svijest o značaju zaštite životne sredine

Vježbe: - Analiza nepovoljnih

uticaja za životnu sredinu

120




propise kojima se određuju norme čuvanja zaštićenih objekata prirode, ugroženih, endemskih biljnih i životinjskih vrsta

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Jablanović, D.Rožaja: Zaštita i zagađivanje životne sredine, Zavod za

udžbenike, Beograd, 1998. - I Savić, V.Terzija: Ekologija i zaštita životne sredine, Zavod za udžbenike,

Beograd

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Projektor - Slajdovi - Grafoskop - TV prijemnik - Video rikorder - Video kasete 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i u toku vježbi. - Usmeno najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani biolog - Diplomirani inženjer pejzažne arhikteture 10. Povezanost predmeta


- Mjere za zaštitu životne sredine

- Praktična nastava - Zaštita na radu

121

1.3.4. RAZVOJ URBANIZMA 1. Naziv predmeta: RAZVOJ URBANIZMA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 30 42 72 III

IV

Ukupno 30 42 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje značajnih tema iz oblasti razvoja urbanizma. - Identifikovanje značajnih teortičara i praktičara koji su doprinijeli razvoju

discipline. - Praćenje procesa promjena struktura i sistema u gradu, naselju, arhitekturi

grada. - Shvatanje razvoja grada kroz istoriju. - Sagledavanje tehnike gradjenja, upotrebe različitog materijala i konstrukcije

kroz vjekove. - Upoznavanje urbanih kompleksa, otvorenosti i jasnoće. - Upoznavanje stambenih trgova i avenija kroz istoriju. - Razvijanje percepcije prostora. - Upoznavanje principa zaštite životne sredine. - Osposobljavanje za samostalan rad.

122

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Praistorija - Upoznaje naselja u

praistoriji

- Upoznaje kada je naselje postalo grad

- Razlikuje opšte karakteristike perioda praistorije

- Prepoznaje prva »naselja« u neolitu, paleolitu

- Uočava nastanak i oblikovanje prvih naselja

- Razvija

inicijativnost i preuzima odgovornost

Crteži rađeni slobodnom tehnikom obrade na hameru

Vježba: - Crtanje

ortogonalna šeme Lepenskog vira, analiza oblikovanja, struktura naselja i određivanje kardinalnih tačaka i uzroka oblika naselja

Stari vijek - Upoznaje gradove

u starom vijeku

- Poznaje kristalizaciju grada

- Objašnjava urbanističku politiku i djelatnosti gradova Evrope datog perioda

- Upoznaje razvoj urbanizma van evropskih granica

- Uočava odlike kultura u starom vijeku: Egipta, Mesopotamijem Persije, Egejske civilizacije, Grčke, Rima,

- Razlikuje gradove Crne Gore starog vijeka

- Razlikuje vrtove tog perioda

- Prepoznaje komunalne sisteme

- Analizira prirodne i stvorene uslove za nastanak gradova

- Analizira urbanizam stare Amerike, feudalne Kine, Indije, Japana, stare Afrike


- Posjeta Gradskom muzeju

Zadatak br.1 - Učenici da se

posluže literaturom i Internetom radi nalaženja podataka o gradu Braziliji – nastanak, funkcija, veličina. Sastaviti kratak tekst

- Vježba:

Crta ortogonalnu šemu grada, starog vijeka (po izboru), analizira oblikovanje, fizičke strukture

Zadatak br. 2 - Učenici da se

posluže literaturom i Internetom radi nalaženja podataka o Duklji – nastanak, funkcija, sačiniti referat

Srednji vijek - Upoznaje nastanak - Razlikuje principe Vježba:

123




i razvoj gradova u srednjem vijeku

- Poznaje unutrašnje

uređenje srednjovjekovnog grada

- Poznaje urbane

probleme perioda

srednjevjekovnog urbanizma

- Razlikuje ortogonalne šeme vizantijskih gradova

- Zna nastajanje

struktura grada prema topografskim uslovima

- Analizira regulaciju

izgradnje gradova, prve urbanističke planove

- Crta ortogonalnu šemu grada Bolonje, analizira oblikovanje, fizičke strukture, saobraćajnice

Vježba: - Crtanje

ortogonalne šemu grada Kotora, analizira oblikovanje, fizičke strukture

Zadatak br.3 - Sačiniti rad o

srednjovjekovnom gradu Žabljaku (Crnojevića), opisati geografski položaj, istorijske prilike u vreme nastanka. Prikazati stanje grada danas (skica, fotografija, bilješke)

Novo doba - Poznaje period

humanizma - Upoznaje

formiranje gradova u doba baroka i klasicizma

- Upoznaje period

predindustriskog doba i industrijske ere

- Upoznaje uticaj industrijske

- Određuje gradske zone

- Analizira gradsko jezgro i kontrole rasta i ekspanzije

- Prepoznaje gradske trgove

- Razlikuje primjere planiranja gradova kao cjelovitog prostora

- Zna značenje »idealnih gradova«

- Određuje razvoj grada prema organizaciji saobraćaja, avenija, gradskih zona u doba baroka

- Uočava nastanak industrijskih gradova

- Razvija

kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

Vježba: - Crtabhe

ortogonalne šeme renesansnih idealnih gradova

Vježba: - Crtanje osnove trga

Kapitola u Rimu od Mikelanđela

- Posjeta Pomorskom muzeju u Kotoru, palata iz baroknog perioda, XVIII v.

Zadatak br.4 - Učenicima dati

124




revolucije na proces urbanizacije

- Objašnjava

urbanističke neorenesans planove novih gradova Crne Gore: Podgorice i Nikšića

- Razlikuje uzroke začetaka prvih »satelit« naselja kod industrijskih gradova

- Razlikuje značajne teoretičare i praktičare koji su doprineli razvoju discipline

- Razlikuje šeme crnogorskih gradova

- Upoznaje

povezanost među stilovima

zadatak da sakupe fotografije italijanskih i francuskih vrtova. Napraviti zajedničku prezentaciju

Vježba: - Crtanje

ortogonalne šeme: Mirkove varoši (Podgorica) i urbanistički plan (šemu ) grada Nikšića iz 1877 g.

Moderno doba - Upoznaje razvoj

gradova u XX vijeku - Upoznaje nastanak

i razvoj gradova na početku XXI vijeka

- Upoznaje razvoj gradskog prostora

- Prepoznaje šeme »vrtnih gradova«

- Razlikuje posledice industrijalizacije na razvoj grada XX vijeka

- Uočava period rekonstrukcije starih gradova

- Uočava karakteristike Le Korbizjea i »Ozarenog grada«

- Uočava nove urbane strukture regiona

- Uočava uticaj demografske eksplozije, ratne destrukcije, prirodne katastrofe na gradove i kako teče obnavaljanje u XXI v.

- Vrši komparaciju razvoja gradova »nekada i sada«

- Razlikuje moderne, master planove

- Razlikuje opšte odlike svakog grada

- Razlikuje šta je

- Formira pozitivan

odnos prema čovjekovoj sredini

Zadatak br.5 - Obilazak grada,

uočavanje primera gradskih blokova iz različitih istorijskih perioda. Prikazati skicom, fotografijom I tekstom uočavanja

125




funkcija, fizička struktura, gradski prostor

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J.Kalezić, Razvoj urbanizma, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2008. - B.Mirković, Osnovi urbanizma, Grafičko preduzeće »Novi dani«, Beograd, 1978. - R.Radović, Forma grada, dia, Orion art, Beograd, 1998. - V.Đokić, Grad i gradski trg, dia, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu,

Beograd, 2004. - K.Frempton, Moderna Arhitektura, kritička istorija, Orion art, Beograd, 2004. - B.Maksimović, Istorija urbanizma, stari i srednji vek, Naučna knjiga, Beograd,

1972. - B.Maksimović, Istorija urbanizma, novi vek, Naučna knjiga, Beograd, 1974. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom - Table za crtanje - Računar - Projektor - Projektno platno 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena grafičkih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitvna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture



- Zeleni pojas - Društvene zgrade - Obrade lokacije - Razvoj građevinskih

materijala kroz vjekove - Građevinski materijali - Poznaje stare i nove

gradjevinske materijale - Gustina naseljenosti - Projektovanje - Obrade lokacije

126

1.3.5. MAKETARSTVO 1. Naziv predmeta: MAKETARSTVO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 22 50 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa značenjem, vrstama i namjenom maketa. - Upoznavanje materijala i alata za izradu maketa. - Razvijanje preciznosti u radu. - Sticanje navike korišćenja sredstava zaštite na radu. - Razvijanje osjećaja za komponovanje boja i materijala. - Korišćenje znanja iz tehničkog crtanja, nacrtne geometrije i projektovanja pri

izradi maketa. - Osposobljavanje za samostalan rad.

127





Vrste maketa prema namjeni - Upoznaje se sa

pojmom maketarstvo

- Nabraja i opisuje vrste maketa prema namjeni

- Razlikuje vrste maketa prema namjeni: radna maketa, makete inženjerskih konstrukcija, arhitektonska maketa, urbanističke makete, makete graditeljskih nasljeđa, makete javnih spomenika, makete za pozorišnu scenografiju, makete brodova, makete željeznica, avio makete

- Razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

- Korišćenje Interneta, stručne literature i časopisa

Izbor projekta - Upoznaje se sa

osnovnim elementima (odabranog) projekta

- Upoznaje i definiše osnovu, izglede, presjeke i razmjere

- Razlikuje osnovne elemente projekta: osnovu, izglede, presjek i razmjere

Vježba: - Odabir

jednostavnih projekata za izradu (individualni i timski rad)

Materijali za izradu maketa - Poznaje materijale

za izradu maketa, osnovna svojstva materijala i način obrade

- Razlikuje materijale koji se koriste za izradu maketa: karton, furnir, šper - ploča, lesonit ploče, puno drvo, panel ploče, letvice, celuloid, pleksiglas, pluta, stiropor, papje -maše, sunđer, plastična masa, gips


Vježba: - Izrada određene

makete od kartona

128




Alati i pomoćni materijal - Poznaje alat za rad

i način rukovanja - Upoznaje mjere

zaštite na radu u školskoj radionici

- Razlikuje alat za rad i način rukovanja: modelarska daska, skalpel, testera, rezbarska dašcica, blanjalice, turpije, ručna svrdla (burgija), električne bušilice, šila, vodilice za siječenje, makaze, čekić, kliješta, stege

- Razlikuje pomoćni materijal (boje, lakovi i ljepkovi)

- Primjenjuje mjere zaštite na radu u školskoj radionici

- Posjeta visoko-školskim ustanovama, radionicama za izradu maketa, ateljeima umjetnika, studijima za grafičko oblikovanje

Radna podloga - Definiše radnu

podlogu kao pomoć pri izradi makete

- Vrši izradu radne podloge za maketu

Vježba: - Izrada radne

podloge za maketu Prenošenje crteža sa radne podloge na materijal - Objašnjava

prenošenje crteža na materijal

- Vrši prenošenje crteža na materijal (papir ili karton)


Vježba: - Prenošenje crteža

na materijal (papir ili karton)

Izrada i spajanje elemenata - Upoznaje izradu i

spajanje drvenih elemenata

- Vrši izradu i spajanje drvenih elemenata: tiplovima, ukivanjem, zavrtnjima i na pero i žlijeb

Vježba: - Izrada i spajanje

drvenih elemenata na razne načine

Sklapanje makete i završna obrada - Upoznaje način i

redoslijed sklapanja skrojenih elemenata

- Poznaje završnu obradu makete

- Poznaje izradu terena (podloga za maketu)

- Poznaje izradu štafaža,

- Zna način i redoslijed sklapanja i završnu obradu makete: fasada, krovnih, ravni, detalja (vrata, prozora, stepeništa, balkona...)

- Zna izradu terena i štafaža

- Navikava se na tačnost

Vježba: - Sklapanje makete

129




oživljavanje i uljepšavanje maketa

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B.Ročkomanović, Maketarstvo, Zavod za izdavanje udzbenika, Novi Sad, 1989. - P.S.Gačić, Tehničko obrazovanje udžbenik za V i VI razred, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Srpsko Sarajevo, 2002. - Časopisi: Arhitektura, Urbanizam, Čovjek i prostor, Udruženje hrvatskih

arhitekata, Zagreb, 2008. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar sa Internet vezom - Dijaprojektor - Projektno platno - Radni sto - Pribor i alat za obradu 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Profesor likovnog obrazovanja 10. Povezanost predmeta


- Boje - Materijali - Razmjera

- Likovna kultura i crtanje - Boje - Proporcije - Harmonija

130

1.3.6. PRIVREDNE ZGRADE 1. Naziv predmeta: PRIVREDNE ZGRADE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 40 32 72 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa značajem i podjelom privrednih zgrada. - Osposobljavanje za razradu datih idejnih rješenja i grafičkom obradom priloga. - Osposobljavanje za razradu konstruktivnih i zanatskih detalja u projektu. - Upoznavanje sa specifičnostima konstruktivnih sistema privrednih zgrada. - Razvijanje svijesti o značaju upotrebe normativa i odgovornosti prema radnoj

sredini. - Upoznavanje principa zaštite životne sredine. - Razvijanje sistematičnosti, urednosti i preciznosti u radu. - Osposobljavanje za timski rad i uvažavanje drugih profesija.

131





Industrijski objekti - Upoznaje podjelu

vrsta industrije - Objašnjava značaj

izbora šire i uže lokacije za industriju

- Poznaje faktore koji utiču na prostornu organizaciju industrijskog kompleksa

- Poznaje funkcionalnu cjelinu: proizvodna hala, uprava, garderoba, sanitarni čvor, prateći objekti

- Nabraja načine unutrašnjeg transporta

- Poznaje tipove

konstrukcija proizvodnih hala

- Analizira faktore koji utiču na izbor lokacije za industrijske objekte

- Razumije tehnološke šeme industrijskih objekata

- Primjenjuje

propise bezbjednosti radne sredine

- Razlikuje način

osvjetljavanja hala: bazilikalno, lanterne, »šed« krovovi

- Skicira različite noseće i krovne konstrukcije

- Prema datoj idejnoj skici i funkcionalnom rješenju razradjuje osnove, presjeke i izgled industrijskog objekta odredjene namjene

- Razvija sposobnost zapažanja

- Formira stav o

značaju povezivanja estetike i funkcije

Vježba: - Grafički rad na času: Razrada manjeg tekstilnog pogona prema idejnom rješenju: situacija, osnova, presjeci, fasade, karakteristični detalji

Poljoprivredne zgrade - Upoznaje vrste,

namjenu i značaj poljoprivrednih objekata

- Upoznaje način gradjenja staja

- Navodi karakteristike staja za goveda, svinje,

ovce, konje, živinu - Navodi i objašnjava

vrste objekata za uskladištenje hrane za stoku

- Razlikuje zgrade za uzgoj stoke: staje za goveda, svinje, konje, ovce, pernatu živinu

- Razlikuje način hranjenja stoke u objektima i na farmama

- Razumije normative za gradnju objekata za stoku: površine, osvijetljenost, ventilaciju

- Razradjuje prema

- Razvija pozitivan odnos prema radu i zanimanju

- Shvata značaj i

odgovornost prihvaćenog posla

Vježba: - Razrada idejnog

rješenja staje za pet krava i izrada glavnog projekta: situacija, osnova, presjeci, fasade, karakteristični detalji

132




- Upoznaje način izgradnje staklenika i plastenika za proizvodnju hrane

idejnom rješenjem glavni projekat za odredjenu vrstu objekata za stoku

- Razradjuje konstruktivne i zanatske detalje glavnog projekta poljoprivrednog objekta

- Skicira način uskladištenja zrnaste hrane: koševe, silose...

- Skicira staklenike za proizvodnju hrane

- Formira stav o novim tehnologijama i uočava njihov značaj

- Razvija sposobnost za komunikaciju i timski rad

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V. Damjanović, Industrijski kompleksi i zgrade, Građevinska knjiga-Beograd, 1980. - B.Đ.Kojić, Industrijska arhitektura,Naučna knjiga-Beograd, 1967. - B.Đ.Kojić,Đ.R.Simonović, Poljoprivredne zgrade i kompleksi, Građevinska knjiga-Beograd, 1978. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje - Pribor za crtanje - Računar - Projektor - Platno za projektor 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismeni zadaci, po jedan u polugodištu. - Ocjena izrade idejnog projekta. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine i pozitivno ocijenjen idejni projekat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture

133



- Ortogonalna projekcija i perspektiva

- Nacrtna geometrija sa perspektivom

- Prostor u tri projekcije i perspektivno

- Sistemi prefabrikovane gradnje i konstruktivni elementi objekta

- Arhitektonske konstrukcije - Sistem gradnje u zavisnosti od namjene i raspona

- Tehničko pismo i tehničko crtanje priloga

- Tehničko crtanje - Crtanje i ispisivanje priloga projekta

- Vrste građevinskih materijala za objekte

- Građevinski materijali - Materijali za odredjeni objekat

134

1.3.7. ENTERIJER 1. Naziv predmeta: ENTERIJER





Ukupno 28 38 66

Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa značajem obrade enterijera. - Razvijanje sposobnosti opažanja, posmatranja, skiciranja, likovnog izražavanja i

racionalnog kombinovanja elemenata prostranstva. - Sticanje navike praćenja inovacija u oblasti dizajna, arhitekture i ostalih

umjetnosti. - Upoznavanje sa komleksnošću enterijera u sklopu arhitektonske cjeline, uvođenje

u analitičko-sintetički prilaz i metodologiju dizajniranja enterijera. - Osposobljavanje za dizajniranje enterijera stambenog prostora kao

multifunkcionalne sredine. - Sticanje navike i vještine korišćenja stečenog znanja iz srodnih predmeta

(projektovanje, materijali, arhitektonske konstrukcije, nacrtna geometrija, perspektiva, slobodoručno crtanje).

- Upoznavanje sa tehničkim normativima stambenih i poslovnih prostora. - Rješava projekat enterijera stambene jedinice, kao i dizajn opreme i namještaja. - Razvijanje, razumijevanje i usvajanje estetskih kriterijuma. - Sticanje znanja i vještina stilizovanja enterijera. - Podsticanje i razvijanje potrebnog nivoa likovne pismenosti. - Razvijanje preciznosti, preglednosti, estetike, kreativnosti u izradi projektne

dokumentacije.

135





Antropološke mjere i enterijer - Definiše prostor po

mjeri čovjeka - Pojašnjava

pojmove: modulor, modularna mreža, zlatni presjek, ergonomija i antropometrija

- Rješava prostor prema položaju čovjekove figure

- Analizira moguća prostorna rješenja kroz primjenu modularne mreže i zlatnog presjeka

- Razvija kreativnost u radu

- Razvija osjećaj za preciznost

Grafičke vježbe: - Crta skice iz

oblasti antropomorfnih mjera u enterijeru

Primjena boje u enterijeru - Upoznaje primjenu

boja u enterijeru - Objašnjava optičke

iluzije koje su rezultat primjene određene boje

- Upoznaje primjenu boje u zavisnosti od orijentacije prostorije, vrste osvjetljenja

- Razlikuje podjele i uticaj boja na vizuelni doživljaj enterijera: hromatske, ahromatske, primarne, sekundarne, analogne, trijade, osnovne boje sunčevog spektra, tople, hladne, pigment, postojanost boja, komplementarne, harmonične i kontrasne kombinacije

- Shvata psihološko djelovanje boje na čovjeka

- Oblikuje prostor i rješava boje u enterijeru zavisno od strane svijeta i vrste osvjetljenja

- Uočava optičke iluzije u prostoru

Grafičke vježbe: - Studija o bojama

(krug boja, tople, hladne, primarne, sekundarne, tercijarne, komplementarne, analogne, trijade)

Grafičke vježbe: - Kompozicije i

optičke iluzije u prostoru

Funkcionalnost prostora prema namjeni - Objašnjava

namjenu i sadržaj pojedinih stambenih prostorija

- Obrazlaže

- Dizajnira stambene prostorije: ulaz, predsoblje, hol, kuhinju,

Grafičke vježbe: - Dizajnira i crta u

razmjeri pojedine prostorije stana kroz: osnove, izglede,

136




prilagođavanje prostora potrebama stanara

ostavu hrane, dnevni boravak, trpezariju, prostor za rad, spavaće sobe, dječije sobe, sanitarne prostorije

- Dokazuje optimalnost izabranog rješenja

- Analizira funkcionalnu prilagodljivost prostora koja je rezultat promjena nastalih u porodici (rast, starenje, pojava novih članova porodice, hobi i sl.)

detalje, aksonometrije i perspektive

Primjena materijala u enterijeru - Navodi i

objašnjava materijale za unutrašnju obradu prostora

- Razlikuje namjenu i pravilno odabira materijale za podove, zidove i plafone

- Oblikuje pojedine elemente u prostoru: spuštene plafone, kamine, plakare i niše

- Pravi opis radova i primijenjenih materijala sa tehnologijom izvođenja za obradu zidova, podova i plafona

- Razumije značaj primjene ekoloških materijala

Dizajn namještaja - Upoznaje osnovne

kreativne i funkcionalne principe u dizajniranju namještaja

- Objašnjava kombinacije materijala i njihove veze, tehnologije

- Crta elemente namještaja i radi kalkulacije za: kuhinje, stolove, ležaje, fotelje, garderobe, plakare, komode

- Stiče osjećaj za estetiku

Grafička vježba: - U zadatoj

razmjeri, u projekcijama i aksonometriji (perspektivi) dizajnirati pojedine elemente namještaja: fotelje, plakare,

137




ugrađivanja i obrade materijala

kuhinje, garderobe, ležaje, stolove, komode

Osvjetljenje - Upoznaje

osvjetljenje kao prirodni fenomen

- Navodi vrste osvjetljenja i njihov uticaj na boje u enterijeru

- Objašnjava povezanost osvjetljenja prostora u vezi sa položajem prostorije u odnosu na strane svijeta

- Objašnjava funkcionalnost rasporeda utičnica i prekidača u enterijeru

- Nabraja vrste vještačkog osvjetljenja

- Uočava dejstvo osvjetljenja u stvaranju vizuelnog ugođaja

- Razlikuje prednosti i nedostatke prirodnog i vještačkog osvjetljenja

- Uočava uticaj osvjetljenja na enterijer i odabir boja i materijala u njemu

- Vrši postavljanje utičnica i prekidača na određene načine

- Razlikuje razne vrste svjetiljki: stolne, podne, plafonske, zidne, ugradne u namještaju

- Vrši pravilan odabir vidljivih i skrivenih rasvjetnih tijela u enterijeru.

Povezanost enterijera i eksterijera - Usaglašava

povezanost unutrašnjeg i vanjskog prostora

- Grafički oblikuje i rješava poluotvorene i otvorene prostore: staklenike, atrije, baštenske prostore

- Dizajnira elemente unutrašnje i vanjske rasvjete

Grafička vježba: - U zadatoj razmjeri

projekat uređenja atrija individualne kuće (projektovanje sa bazenom)

138

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J.Panero, M.Zelnik, Antropološke mjere i enterijer, IRO Građevinska knjiga,

Beograd, 1987. - E.Nojfert, Arhitektonska knjiga, Beograd, 1988. - N.W.Janson, Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd, 1987. - J.Grej, Dizajn stanovanja, Znanje d.d, Zagreb, 2001. - Časopisi, Enterijer, Industrijsko oblikovanje i dizajn, Čovjek i prostor,... 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje - Pribor za crtanje - Računar - Projektor - Platno za projektor 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Ocjena grafičkih radova i grafičkih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena - u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena - dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture - Profesor likovne umjetnosti 10. Povezanost predmeta


- Izrada i obrada projektne dokumentacije

- Tehnika crtanja

- Nacrtna geometrija sa perspektivom

- Tehničko i perspektivno prikazivanje elemenata enterijera

- Tehničko prikazivanje raznih geometrijsko-arhitektonskih oblika




- Projektovanje - Izrada projektne dokumentacije

- Izrada i obrada projektne dokumentacije

- Tehnika crtanja

- Tehničko crtanje - Tehničko prikazivanje crteža (osnove, presjeci, izgledi)

- Formatizovanje crteža - Projektna dokumentacija - Građevinski materijali - Tehničko prikazivanje

raznih materijala

139

1.3.8. URBANIZAM 1. Naziv predmeta: URBANIZAM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II

III

IV 30 36 66 Ukupno 30 36 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih elemenata projektovanja u urbanizmu. - Upoznavanje sa vrstama promjena izgrađenog prostora. - Upoznavanje procesa promjena struktura i sistema u gradu, naselju, arhitekturi

grada. - Upoznavanje osnovnih segmenata saobraćajno transportnog sistema na osnovu

urbanističkog projektovanja. - Razvijanje percepcije prostora. - Upoznavanje principa zaštite životne sredine. - Osposobljavanje za samostalan rad.

140





Zbivanja u urbanizmu - Upoznaje

perspektivu razvoja grada

- Upoznaje prostor oko sebe

- Razlikuje šeme gradova

- Vrši komparacije razvoja naselja

- Analizira uticaj urbanističke djelatnosti


Grafička vježba: - Put do

škole/percepcija prostora. Crta oblike, detalje prostora od kuće do škole, slobodnom rukom

Prirodni činioci i stvoreni uslovi - Objašnjava uticaj

prirodnih činilaca na projektovanje prostora

- Upoznaje prostorno planiranje širih područja

- Razlikuje normative i standarde u urbanističkom projektovanju

- Uočava razlike urbanističkih planova - generalnih i detaljnih

- Proračunava stanovništvo i gustinu naseljenosti

- Analizira prirodne i stvorene uslove


- Razvija inicijativnost i preuzima odgovornost

- Posjeta Republičkom zavodu za urbanizam i projektovanje u Podgorici

Grafička vježba: - Crta analizu

prirodnih uslova: ruža vjetrova, položaj zgrade s obzirom na strane svijeta, udari vjetra, insolacija,...

Saobraćaj - Upoznaje drumski,

željeznički, vodni, vazdušni saobraćaj

- Upoznaje standarde i elemente projektovanja saobraćajnica

- Upoznaje

dimenzionalne analize podzemne garaže

- Razlikuje vrste saobraćaja

- Rješava gradski saobraćaj i podužne profile saobraćajnica - Razlikuje kategorije ulica - Razlikuje mjerodavne dimenzije pješačkog, kolskog saobraćaja - Prepoznaje dimenziono, vozila u saobraćaju - Organizuje standardna rešenja za parking prostore - Uočava

karakteristike i značaj podzemnih garaža

- Formira pozitivan

odnos prema čovjekovoj sredini

Grafička vježba: - Crta poprečne

presjeke ulica višeg i nižeg reda, rastojanje zgrada (R1/50)

Grafička vježba: - Rješava parking

prostore, radijuse ulica, prostore za pješake, bicikliste (R1/100)

141




- Upoznaje projektovanje javnog prostora za osobe sa posebnim potrebama

- Uočava značaj projektovanja prostora za osobe sa posebnim potrebama

Grad i gradsko tkivo - Poznaje funkcije

grada - Poznaje formiranje

stambenih blokova - Objašnjava podjelu

užeg centra, periferije grada, »satelit naselja«

- Određuje gradske zone

- Primjenjuje elemente prirodnih činilaca na projektovanje gradskih cjelina, blokova

- Rješava rezidencijalne blokove

- Razlikuje elemente ruralizma i seoskih naselja, osobenost sela i uređenje sela


Grafička vježba: - Analizom i

predlogom uređenja rješava gradski blok (R1/500)

Grafička vježba: - Crta rezidencijalni

blok, gradske vile i njihovo parterno uređenje (R1/250)

Pejzažna arhitektura - Upoznaje zaštitno

zelenilo, zelene površine za odmor (rekreacija i sport)

- Upoznaje urbanu tehniku i urbani dizajn

- Određuje gradsko zelenilo - Analizira »zvučne sjenke« grada - Grafički prikazuje visoko, nisko rastinje - Određuje gradski, parkovski mobilijar

- Razvija preciznost i sposobnost uočavanja

- Razvija smisao za

estetiku

Grafička vježba: - Analizira i rješava

gradski park (R1/250)

Grafička vježba: - Dizajnira urbani

mobilijar (R1/100, 1/50, 1/20)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B. Mirković, Osnovi urbanizma, Grafičko preduzeće Novi dani, Beograd, 1978. - R. Korica, Infrastruktura,saobraćaj,urbanizam,arhitektura, Standard II, Beograd,

2008. - G. Knežević, I. Kordiš, Stambene i javne zgrade, Tehnička knjiga, Zagreb, 1972. - V. Đokić, Grad i gradski trg, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu,

Beograd, 2004. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom - Table za crtanje - Računar - Projektor - Projektno platno - Maketarnica - Geodetske podloge - Izvodi iz detaljnog urbanističkog plana

142

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismene vježbe. - Ocjena grafičkih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitvna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Povezanost predmeta


- Centar u regionalnom planiranju

Razvoj urbanizma - Gradske zone i saobraćaj


- Analiza prostorne strukture grada

- Uređenje manjih gradskih aglomeracija

Projektovanje - Uređenja stambenih blokova

- Razmjera - Lokacija - Izrada priloga objekta

Društvene zgrade

Privredne zgrade

- Razmjere, materijali, boje Maketarstvo - Maketa javnih spomenika - Urbanistička maketa

143

1.3.9. PREDUZETNIŠTVO 1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 40 26 66 Ukupno 40 26 66

3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje preduzetničke sposobnosti. - Sticanje znanja o razvoju biznis ideje. - Sticanje znanja o izradi biznis plana. - Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva. - Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom. - Osposobljavanje za rad u timu. - Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije. - Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih

tehnologija.

144





Biznis ideja i biznis plan - Upoznaje pojam

biznis ideja - Opisuje nastanak

biznis ideje - Nabraja i

opredjeljuje se za poslovnu ideju

- Nabraja moguće vrste djelatnosti

- Opisuje pojam biznis plan

- Upoznaje pojmove: vizija, misija, strategija, ciljevi

- Upoznaje postupak istraživanja tržišta

- Upoznaje pojmove: marketing plan i plan prodaje

- Opisuje elemente finansijskog plana privrednog društva

- Objašnjava neophodnost očuvanja životne sredine

- Rezimira biznis plan

- Prezentuje biznis plan

- Suočavajući argumente kritički procjenjuje kvalitet poslovne ideje u skladu sa postulatima tržišnog poslovanja

- Uviđa važnost izrade biznis plana u kontekstu obezbjeđivanja podrške, kako unutar samog privrednog društva tako i od strane eksternih partnera (investitora, kreditora)

- Razlikuje pojmove: vizija, misija, strategija

- Kroz primjere obrazlaže ciljeve privrednog društva

- Kroz primjere, obrazlaže postupak istraživanja tržišta na novom primjeru

- Izvodi zaključke o potencijalnoj konkurenciji

- Izvodi zaključak o potencijalnim kupcima/ korisnicima usluga

- Vrši opis proizvoda/usluga - Uviđa značaj

sprovođenja kontrole kvaliteta proizvoda/usluga

- Kroz primjere obrazlaže elemente finansijskog plana privrednog društva

- Sarađuje kod izrade plana

- Razvija kreativnost u radu

- Razvija sposobnost postizanja kompromisa


- Razvija stručnost - Uočava važnost

očuvanja zdrave životne sredine

- Razvija marljivost i preciznost u radu

- Poželjno je učenicima ukazati na primjere

- Organizovati prisustvo predstavnika realnog privrednog društva

- Primjena tehnika za unapređenje razmišljanja, npr. Eksperiment šest šešira

- Kao model može da posluži biznis plan realnog privrednog društva

- Pripremiti integralnu cjelinu od elemenata biznis plana

145




očuvanja životne sredine za konkretno privredno društvo

- Oblikuje dinamiku realizacije biznis plana

- Kritički procjenjuje slabosti sačinjenog biznis plana

Osnivanje privrednog društva Ime privrednog društva - Nabraja moguća

rješenja za ime privrednog društva

- Opredjeljuje se za ime privrednog društva u skladu sa propisima i poštujući principe jednostavnosti i jedinstvenosti

- Razvija logičko mišljenje i sposobnost za pravilno rasuđivanje i zaključivanje

- Rad u grupama: učenici predlažu moguća rješenja a nakon toga, kroz diskusiju, donose odluku

Vizuelni identitet privrednog društva - Upoznaje elemente

i značaj oblikovanja vizuelnog identiteta privrednog društva

- Oblikuje vizuelni identitet privrednog društva

- Stiče radne navike

- Rad na računaru: učenici koriste programe za obradu teksta i slika

Registracija privrednog društva - Upoznaje postupak

registracije privrednog društva

- Opisuje moguće oblike organizovanja privrednog društva

- Popunjava formulare za registraciju privrednog društva

- Sprovodi aktivnosti na pribavljanju pečata i štambilja

Otvaranje računa kod poslovne banke - Opisuje postupak

otvaranja računa kod poslovne banke

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne banke

- Obavlja postupak otvaranja računa kod poslovne banke

- Izrada organograma privrednog društva

Poslovni kodeks preduzeća

- Upoznaje pojam poslovni kodeks privrednog društva

- Nabraja elemente poslovnog kodeksa

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne banke

- Obavlja postupak otvaranja računa kod poslovne banke

146




Organizaciona struktura privrednog društva - Upoznaje tipove

organizacione strukture privrednog društva

- Pronalazi sličnosti i razlike između različitih tipova organizacionih struktura privrednog društva

Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva - Upoznaje različite

nivoe upravljanja privrednim društvom

- Upoznaje postupak zasnivanja radnog odnosa u privrednom društvu

- Upoznaje postupak izrade godišnjeg izvještaja o radu

- Pronalazi sličnosti i razlike u nivoima upravljanja privrednim društvom

- Popunjava prijavu o slobodnom radnom mjestu

- Učestvuje u izradi jednostavnog godišnjeg izvještaja o radu

- Razvija sposobnost snalaženja u hijerarhiji socijalnih odnosa

- Kao model može da posluži konkurs za prijem u radni odnos objavljen u dnevnoj štampi

Služba opštih poslova

- Nabraja i opisuje aktivnosti u okviru službe opštih poslova

- Obavlja usmenu i pisanu komunikaciju unutar privrednog društva i sa eksternim partnerima

- Tehnički održava Internet sajt privrednog društva

- Šalje i prima poštu i druge službene materijale

- Razvija spremnost i sposobnost za saradnju


- Rad u grupama od tri do pet učenika

- Upotrebljava kancelarijsku opremu (telefon, faks, fotokopir aparat, skener, štampač)

Sektor Marketing - Upoznaje pojam

marketinga - Opisuje postupak

istraživanja tržišta - Upoznaje pojam i

elemente marketing miksa: proizvod, cijena, promocija i distribucija

- Kroz primjere obrazlaže strukturu asortimana proizvoda/usluga

- Sprovodi postupak formiranja cijene proizvoda/usluga

- Kroz primjere obrazlaže važnost i načine promocije

- Upoređuje moguća rješenja za reklamni slogan i reklamnu poruku privrednog društva

- Razvija komunikativnost, efikasnost u radu, marljivost i preciznost

- Rad na računaru: učenici koriste programe za obradu teksta i slika, kao i programe za elektronsku komunikaciju

- Izrada reklamnog

materijala

147




- Upoređuje moguće forme i sadržaje reklamnog materijala

- Planira način reklamiranja privrednog društva, odnosno proizvoda/usluge

- Kroz primjere obrazlaže moguće načine distribucije

Sektor komercijala - Upoznaje vrste i

elemente dokumentacije koja prati poslove nabavke i prodaje

- Izrađuje ponudu, porudžbenicu, predračun, upit, račun i ostala dokumenta iz oblasti poslova nabavke i prodaje


Sektor finansija i računovodstvo - Opisuje postupak

obračuna zarada - Opisuje način

obračuna poreza i doprinosa

- Upoznaje blagajničke poslove

- Upoznaje postupak plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja

- Kroz primjere obrazlaže način obračuna zarada, poreza i doprinosa,

- Obavlja blagajničke poslove

- Obavlja poslove plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja

- Razvija tačnost, preciznost i urednost

- Razvija

odgovornost u radu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V.Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996. - J.Manojlović, S.Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija za I razred, Zavod

za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005. - D.Bogdanović, G.Ivanišević, Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2004. - D.Dragiđić, B.Ilić, B.Medojević, M.Pavlović, Osnovi ekonomije za II razred, Zavod

za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - R.Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2004. - Publikacija Moj biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004. - H.Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom

opremom - Fax

148

- Telefon - Skener - Štampač - Fotokopir aparat 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjena pismenih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani ekonomista 10. Povezanost predmeta


- Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva

- Organizacija građenja - Predmjer, predračun i obračun građevinskih radova

149

2. STRUČNI ISPIT 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA 2.1.1. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 1. Naziv ispitnog kataloga: ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 2. Cilj ispita - Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti

arhitektonskih konstrukcija. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu 1. Objasniti podjelu objekata visokogradnje prema visini 2. Objasniti podjelu objekata visokogradnje prema položaju 3. Objasniti podjelu elemenata objekta prema namjeni 4. Navesti podjelu sistema građenja zgrada 5. Navesti osnovne karakteristike masovnog sistema građenja 6. Navesti osnovne karakteristike skeletnog sistema građenja 7. Navesti osnovne karakteristike mješovitog sistema građenja 8. Objasniti tradicionalan način građenja zgrada 9. Objasniti montažni način građenja 10. Objasniti polumontažni sistem građenja 11. Objasniti industrijski način građenja 12. Kako zovemo vertikalne elemente objekata, navesti osnovne karakteristike 13. Prema konstruktivnim svojstvima razlikujemo konstuktivne i nekonstruktivne

zidove, objasniti razliku 14. Navesti vrste konstruktivnih sklopova i objasniti razliku 15. Objasniti osnovne karakteristike podužnog sklopa 16. Objasniti osnovne karakteristike poprečnog sklopa 17. Objasniti osnovne karakteristike ukrštenog sklopa 18. Objasniti način izrade zidova u seizmičkim područjima 19. Postoje dva osnovna načina zidanja zidova, koja 20. Kako se dijele blokovi za zidanje prema materijalima od kojih se izrađuju 21. Objasniti zidanje blokovima u sklopu zgrade 22. Objasniti zidanje zidova giter-blokovima 23. Objasniti zidanje zidova opekom 24. Objasniti zidanje zidova od ćelijastih betona 25. Navesti pravila zidanja zidova opekama 26. Šta su malteri, od čega se spravljaju i kako ih dijelimo 27. Navesti podjelu i osnovne karakteristike maltera za zidanje 28. Navesti podjelu i osnovne karakteristike maltera za malterisanje 29. Definisati beton i navesti vrste betona 30. Šta se postiže statičkim proračunima,navesti šta sadrži elaborat statičkog

proračuna i definisati „pozicioniranje“ 31. Navesti vrste oplata prema načinu i materijalima izrade 32. Definisati pregradne zidove i navesti kako se sve mogu raditi 33. Koja je osnovna svrha termičke izolacije građevinske konstrukcije, skicirati

primjer višeslojnog spoljnog zida koji se u praksi najčešće koristi 34. Skicirati višeslojni pregradni zid za zvučnu izolaciju, i navesti mjernu jedinicu

izolacione moći pregrade 35. Definisati prozorske otvore,navesti elemente i način izrade

150

36. Skicirati prozorski otvor u osnovi i iskotirati zidarsku, modularnu i svijetlu širinu

37. Skicirati otvor za unutrašnja vrata i iskotirati zidarsku, modularnu i svijetlu širinu

38. Objasniti mokri i suvi postupak ugrađivanja građevinske stolarije 39. Skicirati natprozornike bez termičke izolacije i sa termičkom izolacijom 40. Definisati parapete,i objasniti kada moraju imati zaštitnu ogradu 41. Definisati elemente otvora za vrata 42. Definisati dovratnike i objasniti načine ugrađivanja dovratnika 43. Komentarisati otvore u zidovima u seizmičkim područjima 44. Definisati dimnjake i navesti elemente dimnjaka 45. Objasniti načine vođenja dimnjačkih kanala kroz zgradu 46. Objasniti dimnjake od šamotnih cijevi za lokalno grijanje - troslojni dimnjaci 47. Skicirati i objasniti princip funkcionisanja šunt-dimnjaka 48. Objasniti i skicirati princip funkcionisanja šunt-ventilacionih kanala 49. Definisati temelje i navesti iz čega se sastoje 50. Navesti podjelu temelja prema obliku 51. Navesti podjelu temelja prema načinu fundiranja, skicirati temelj na dobro

nosećem tlu (u presjeku) 52. Objasniti kako se mogu raditi trakasti temelji, skicirati 53. Objasniti temelje samce, osnovne karakteristike, skicirati 54. Objasniti i skicirati horizontalnu i vertikalnu hidroizolaciju podrumskih zidova 55. Skicirati trotoar, navesti karakteristike i funkciju, dimenzije 56. Navesti horizontalne konstruktivne elemente na objektima visokogradnje 57. Objasniti razliku između serklaža i greda kao horizontalnih konstruktivnih

elemenata od armiranog betona 58. Šta predstavljaju međuspratne konstrukcije na objektima, objasniti 59. Podjela međuspratnih armirano-betonskih konstrukcija prema načinu izrade 60. Definisati sitnorebraste međuspratne konstrukcije. Kakve mogu biti prema

načinu izrade 61. Navesti karakteristike polumontažne međuspratne LMT-konstrukcije 62. Navesti osnovne karakteristike krstato-armirane ploče 63. Definisati rampe, kakve sve rampe razlikujemo i gdje se najčešće koriste 64. Definisati stepenice i navesti podjelu prema položaju u zgradi 65. Navesti pojedine dijelove stepenica (skicirati) 66. Kako se određuje razmjera penjanja, odnosno proračun stepenica 67. Kada glavne stepenice moraju imati međupodest 68. Navesti stepenice prema materijalu izrade 69. Obrazložiti podrumske stepenice 70. Obrazložiti tavanske stepenice 71. Objasniti i skicirati stepenice na kosim pločama oslonjenim na podestne nosače 72. Skicirati stepenice na kosim pločama oslonjene na obrazne i podestne nosače 73. Objasniti i skicirati stepenice sa koljenastim pločama 74. Obrazložiti liftove kao vertikalnu komunikaciju, osnovne karakteristike 75. Definisati krovove i navesti koje dvije vrste konstrukcija ih čine 76. Navesti podjelu krovova prema nagibu 77. Navesti podjelu krovova prema obliku 78. Skicirati i navesti karakteristike prostog krova ili krova od rogova 79. Skicirati i navesti karakteristike krova sa raspinjačama 80. Skicirati i navesti karakteristike krova sa rožnjačama 81. Navesti karakteristike krovnih stolica za blage nagibe 82. Skicirati i navesti karakteristike jednostruke krovne vješaljke 83. Skicirati i navesti karakteristike dvostruke krovne vješaljke 84. Skicirati i objasniti krovne stolice sa nazitcima

151

85. Skicirati i navesti karakteristike četvorovodnih krovova 86. Objasniti izlomljeni - mansardni krov 87. Prema datoj skici riješiti-skicirati složeni krov 88. Definisati ravne krovove i navesti osnovne karakteristike 89. Kako se dijele ravni krovovi 90. Kako se izrađuju ravni krovovi 91. Šta se postiže dilatacionim razdjelnicama, dijelimo ih u 3 grupe, koje 92. Kako se izrađuje sloj za nagib ili za pad slivnih površina, kod ravnih krovova 93. Objasniti kako se izrađuje zaštita hidroizolacije 94. Objasniti pokrivanje krovova proizvodima od pečene gline, navesti 3 grupe 95. Skicirati detalj i objasniti pokrivanje krova crijepom mediteran 222,

karakteristike 96. Skicirati detalj i objasniti pokrivanje krova ćeramidom, karakteristike 97. Skicirati detalj i objasniti pokrivanje krova ravnim pločama, karakteristike 98. Navesti vrste limova i njihovu primjenu 99. Skicirati detalj i objasniti pokrivanje krova aluminijskim talasastim limovima 100. Skicirati detalj i objasniti pokrivanje krova ravnim limovima 101. Obrazložiti oluke i olučne cijevi (skicirati viseči oluk) 102. Objasniti i navesti vrste podova, skicirati detalj poda od parketa 103. Objasniti kako se izrađuje pod od keramike, (skicirati detalj) 104. Objasniti kako se izrađuje pod od mermernih ploča,(skicirati detalj) 105. Objasniti kako se izrađuje pod od drvenih dasaka, na drvenoj tavanici 106. Objasniti kako se izrađuje zid obložen mermernim pločama,(skicirati detalj) 107. Objasniti i navesti vrste plafona, kao i način izrade 108. Objasniti načine završne obrade plafona 109. Navesti vrste i oblike bravarskih profila 110. Objasniti zaštitu gvožđa i čelika od korozije, vlage i požara 111. Skicirati šemu stolarije za unutrašnja vrata u zidu 12cm i opisati završnu

obradu 112. Skicirati šemu stolarije za fasadni prozor u zidu 29cm i opisati završnu obradu 113. Navesti vrste stakla koje se primjenjuju u građevinarstvu 114. Objasniti zastakljivanje kupola i laterni (skicirati) 4. Tip ispita - Usmeni - Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu

Ispitnog kataloga. - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Pribor za crtanje. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu

rada nastavnika.

152

2.1.2. NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM 1. Naziv ispitnog kataloga: NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM 2. Cilj ispita - Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti

nacrtne geometrije. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu 1. Definisati pojam i vrste projekciranja 2. Definisati ortogonalne projekcije 3. Nacrtati ortogonalne projekcije tačaka i odrediti u kom se oktantu nalaze 4. Definisati duž odnosno pravu 5. Definisati pravu u specijalnom položaju 6. Nacrtati i objasniti projekcije proizvoljne prave 7. Nacrtati i objasniti projekcije duži i prave u specijalnom položaju 8. Odrediti prodorne tačke date prave 9. Definisati vidljivost prave 10. Nacrtati i objasniti projekcije geometrijskih slika paralelnih projekcijskih ravni 11. Nacrtati i objasniti projekcije geometrijskih slika normalnih na projekcijsku

ravan 12. Nacrtati i objasniti prave u prostoru koje se sijeku 13. Definisati ravan i presječnice odnosno tragove ravni 14. Nacrtati i objasniti specijalne položaje ravni 15. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne piramide sa bazisom paralelnim

projekcijskoj ravni i odrediti vidljivost 16. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne prizme sa bazisom paralelnim

projekcijskoj ravni 17. Odrediti vidljivost 18. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne kupe sa bazisom paralelnim

projekcijskoj ravni i odrediti vidljivost 19. Nacrtati i objasniti projekcije pravilnog valjka sa bazisom paralelnim

projekcijskoj ravni i odrediti vidljivost 20. Nacrtati i objasniti projekcije lopte u ortogonalnim projekcijama 21. Nacrtati i objasniti tragove zračnih ravni 22. Konstruisati i objasniti tragove kose ravni pomoću tri nekolinearne tačke 23. Konstruisati i objasniti tragove kose ravni preko dvije paralelne prave 24. Konstruisati i objasniti tragove kose ravni preko dvije prave koje se sijeku 25. Konstruisati i objasniti tragove kose ravni preko geometrijske slike 26. Definisati specijalne prave u ravni (prvu sutražnicu - horizontalu) 27. Definisati specijalne prave u ravni (drugu sutražnicu - frontalu) 28. Definisati specijalne prave u ravni (treču sutražnicu - profilu) 29. Definisati specijalne prave u ravni (prvu nagibnicu) 30. Definisati specijalne prave u ravni (drugu nagibnicu) 31. Definisati transformaciju i rotaciju 32. Odrediti prave veličine duži i uglova koje prave zaklapaju sa horizontalnicom,

frontalnicom i profilnicom (transformacijom) 33. Odrediti prave veličine duži i uglova putem rotacije 34. Definisati i odrediti presječnicu dvije paralelne ravni 35. Odrediti presječnicu dvije ravni 36. Odrediti prodor i vidljivost prave kroz kosu ravan 37. Nacrtati i objasniti projekcije geometrijske slike koja leži na zračnoj ravni

153

38. Nacrtati i objasniti projekcije geometrijske slike koja leži na kosoj ravni 39. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne prizme sa bazisom na zračnoj ravni i

odrediti vidljivost 40. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne piramide sa bazisom na zračnoj ravni i

odrediti vidljivost 41. Nacrtati i objasniti projekcije kocke sa bazisom na zračnoj ravni i odrediti

vidljivost 42. Nacrtati i objasniti projekcije pravog valjka sa bazisom na zračnoj ravni i

odrediti vidljivost 43. Nacrtati i objasniti projekcije prave kupe sa bazisom na zračnoj ravni i odrediti

vidljivost 44. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne prizme sa bazisom u proizvoljno

nagnutoj ravni i odrediti vidljivost 45. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne piramide sa bazisom na kosoj ravni i

odrediti vidljivost 46. Nacrtati i objasniti projekcije pravilnog valjka sa bazisom na kosoj ravni i

odrediti vidljivost 47. Nacrtati i objasniti projekcije pravilne kupe sa bazisom na kosoj ravni i

odrediti vidljivost 48. Odrediti presjek pravilne prizme zračnom ravni, nači pravu veličinu presječne

slike i razviti mrežu 49. Odrediti presjek pravilne piramide zračnom ravni, nači pravu veličinu

presječne slike i razviti mrežu 50. Odrediti presjek pravilne kupe zračnom ravni, nači pravu veličinu presječne

slike i razviti mrežu 51. Odrediti presjek pravilnog valjka zračnom ravni, nači pravu veličinu presječne

slike i razviti mrežu 52. Odrediti presjek pravilne prizme kosom ravni i nači pravu veličinu presječne

slike 53. Odrediti presjek pravilne piramide kosom ravni i nači pravu veličinu presječne

slike 54. Odrediti presjek pravilne kupe kosom ravni i nači pravu veličinu presječne slike 55. Odrediti presjek pravilnog valjka kosom ravni i nači pravu veličinu presječne

slike 56. Definisati kosu projekciju 57. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji petostranu prizmu (čiji jedan bazis

pripada frontalnici a drugi je sa njom paralelan) 58. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji tijela data u ortogonalnim projekcijama,

skraćenje na y-osi 1:2 (45 stepeni) 59. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji tijela data u ortogonalnim projekcijama,

skraćenje na y-osi 3 :4 (30 stepeni) 60. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji sučeljavanje zidova sa prozorskim

otvorom 61. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji suticanje zidova sa otvorom za vrata 62. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji temelj samac sa stubom 63. Nacrtati i objasniti u kosoj projekciji spoljne stepenice 64. Riješiti slivne ravni kod krova sa susjedom 65. Riješiti slivne ravni nad zadatim složenim osnovama 66. Definisati centralnu projekciju-perpektivu i navesti tri osnovna elementa

perspektive 67. Nacrtati i objasniti zadati primjer u frontalnoj perspektivi 68. Nacrtati i objasniti frontalnu perspektivu dvoredne radne kuhinje 69. Nacrtati i objasniti frontalnu perspektivu spavaće sobe 70. Nacrtati i objasniti frontalnu perspektivu dnevne sobe

154

71. Nacrtati i objasniti zadati primjer (kompleks zgrada) u ptičijoj perspektivi sa ugla

4. Tip ispita - Usmeni - Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu




rada nastavnika.

155

2.1.3. PROJEKTOVANJE 1. Naziv ispitnog kataloga: PROJEKTOVANJE 2. Cilj ispita - Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti

projektovanja. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuje na stručnom ispitu

1. Šta je projektovanje 2. Šta je arhitektonsko projektovanje i kakvo još projektovanje razlikujemo 3. Šta je u užem smislu urbanističko projektovanje 4. Šta se izgrađuje na osnovu usvojenog urbanističkog programa 5. Šta je detaljni urbanistički plan (DUP), objasniti 6. Urbanističkim planom gradska teritorija se raščlanjuje na zone po funkciji,

(navesti koje) 7. Objasniti šta je stambena zona i koji su prateći objekti u stambenoj zoni 8. Objasniti značaj i ulogu zaštitnog zelenila i zelenih površina u stambenoj zoni 9. Objasniti značaj i sadržaj idejnog projekta 10. Objasniti značaj i sadržaj glavnog projekta 11. Objasniti značaj i sadržaj projekta za izvođenje radova 12. Komentarisati „projektni zadatak“ 13. Šta se podrazumijeva pod tehničkom dokumentacijom (projekat) 14. Nabrojati priloge tehničke dokumentacije-dokumentacija izvođača 15. Kada se radi projekat izvedenih radova 16. Navesti tipove izgradnje porodičnih kuća 17. Komentarisati prednosti i nedostatke niskih stambenih kuća 18. Komentarisati prednosti i nedostatke višespratnih stambenih zgrada 19. Šta je insolacija, i od čega zavisi jačina osunčanja 20. Šta je orijentacija, objasniti značaj orijentacije na raspored funkcionalnih

grupa u kući ili stanu, kao tipičnoj jedinici „porodične teritorije“ 21. Navesti podjelu na funkcionalne grupe prostorija stana ili kuće 22. Nabrojati prostore za kretanje (komunikaciju) u stanu, kući ili višespratnoj

zgradi, kao funkcionalnu grupu prostorija 23. Nabrojati prostorije za dnevni boravak u stanu, kući ili višespratnoj zgradi, kao

funkcionalnu grupu prostorija 24. Nabrojati prostorije za spavanje u stanu, kući ili višespratnoj zgradi,

kao funkcionalnu grupu prostorija 25. Nabrojati prostorije za domaćinstvo u stanu, kući ili višespratnoj zgradi, kao funkcionalnu grupu prostorija 26. Skicirati funkcionalnu šemu malog stana 27. Skicirati funkcionalnu šemu stana srednje veličine 28. Kako se određuje veličina dnevnog boravka i koja je minimalna kvadratura

ukoliko je visina prostorije standardna 29. Kakve po svojoj veličini mogu biti sobe za spavanje 30. Grupa prostorija dnevnog boravka 31. Grupa prostorija za spavanje 32. Kako se može organizovati kuhinja, skicirati raspored osnovnih elemenata 33. Skicirati raspored elemenata kuhinjskog niza u obliku slova „U“ (iskotirati) 34. Skicirati „stambenu“ kuhinju (iskotirati) 35. Skicirati garnituru za ručavanje u sklopu dnevnog boravka (iskotirati) 36. Skicirati i iskotirati potreban prostor za ručavanje u posebnoj prostoriji

156

37. Od čega zavisi veličina kupatila, skicirati kupatilo sa osnovnom opremom, objasniti

38. Skicirati i iskotirati minimalni prostor izdvojenog klozeta za hendikepiranu osobu u invalidskim kolicima

39. Koje oblike otvorenog prostora stana ili kuće razlikujemo, navesti, skicirati, objasniti

40. Kako nazivamo najmanju stambenu jedinicu, navesti karakteristike, skicirati 41. Dvosoban stan, kao stambena jedinica, koliko spavaćih soba ima, koje su

okvirne površine i koji je uobičajen sadržaj ove stambene jedinice 42. Navesti karakteristike stanovanja u samostalnim porodičnim kućama 43. Navesti osnovne karakteristike dvojnih porodičnih kuća 44. Navesti osnovne karakteristike izgradnje kuća u nizu 45. Navesti osnovne karakteristike poluatrijumskih kuća 46. Navesti osnovne karakteristike atrijumskih kuća 47. Objasniti, skicirati i iskotirati građevinsku liniju 48. Objasniti, skicirati i iskotirati regulacionu liniju 49. Skicirati prizemnu porodičnu kuću sa podrumom (topla veza) 50. Skicirati porodičnu kuću na sprat sa podrumom (topla veza) 51. Prema datim podacima skicirati presjek kroz garažu i rampu 52. Napraviti upoređenje „porodične teritorije“ individualne stambene kuće i višespratne kolektivne stambene zgrade 53. Navesti najbitniju karakteristiku, glavnu prednost,višespratne stambene zgrade 54. Navesti tipove izgradnje višespratnih stambenih zgrada 55. Komentarisati uslove i skicirati šemu za projektovanje jednog stana na

stepeništu 56. Komentarisati uslove i skicirati šemu za projektovanje dva stana na stepeništu 57. Komentarisati uslove i skicirati šemu za projektovanje tri stana na stepeništu 58. Komentarisati uslove i skicirati šemu za projektovanje četiri stana na

stepeništu 59. Objasniti uslove i skicirati šemu spoljašne galerije 60. Objasniti uslove i skicirati šemu unutrašnje galerije 61. Skicirati šeme stambenih kula 62. Koje prostorije svrstavamo u zajedničke prostorije zajednice stanara 63. Kakvi liftovi mogu biti? Ako se u višespratnici predviđa samo jedan lift, koje su

njegove minimalne dimenzije, zašto 64. Kolika je minimalna širina odmorišta ispred ulaza u osobni lift, a kolika ispred

mješovitog 65. Kolika je maksimalna udaljenost ulaza u stan od vertikalne komunikacije u

zgradi 66. Navesti najmanje dimenzije stepenišnog prostora kod stambenih objekata

(svjetla širina kraka, stepenišnog podesta, prostora ispred ulaza u lift, gazišta, visina stepenica)

67. Kada se trotoari projektuju minimalne širine, a kada širine 120cm, skiciraj detalj

68. Navesti osnovne karakteristike vjetrobrana 69. Koje zgrade nazivamo društvenim zgradama 70. Kako dijelimo društvene zgrade prema namjeni 71. Koju namjenu mogu imati objekti uprave i administracije, navesti osnovnu

karakteristiku ovakvih objekata 72. Postoje dva osnovna tipa rasporeda stolova u kancelarijama, navesti koji su 73. Objasniti kako su kancelarijski stolovi neka vrsta modula za administrativno-

upravne objekte, i kako utiču na dimenzije prostorija 74. Navesti koje objekte svrstavamo u objekte zdravstvene zaštite

157

75. Koje sadržaje treba da ima zdravstvena stanica kao osnovna zdravstvena ustanova

76. Koji objekti spadaju u obrazovno-vaspitne ustanove 77. Navesti osnovne karakteristike školskih objekata (sa aspekta smještaja i

orijentacije) 78. Analizirati učionicu, objasniti zašto je optimalni broj učenika 36 i zašto su

maksimalne dimenzije učionice 9.2 x 6.3 79. Skicirati i iskotirati sanitarni čvor u školskoj zgradi 80. Navesti osnovne karakteristike objekata koji spadaju u predškolske ustanove 81. Navesti osnovne prostorne elemente hotela 82. Objasniti hotelski hol kao centralni prostor svakog hotela 83. Hotelska soba kao osnovni elemenat organizacije hotela, skicirati, objasniti 84. Skicirati i obrazložiti hotelski apartman 85. Kakav treba da bude položaj kuhinje u sklopu hotelskog prostora 86. Sa čim treba da bude povezan hotelski restoran, osim za ulazni hotelski hol,

objasniti 87. Kako raspored stolova u restoranu utiče na potrebnu površinu za isti broj

gostiju 88. Navesti osnovne karakteristike tranzitnih motela 89. Navesti osnovne karakteristike izletničkih motela 90. Skicirati motelske sobe sa pokrivenim parkingom za automobil (po“Nojfertu“) 4. Tip ispita - Usmeni - Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu




rada nastavnika.

158

2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD 2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD 2. Cilj ispita - Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:

poznavanje gradiva, principa i zakonitosti, vezanih za zadati projektni zadatak; poznavanje i poštovanje važećih pravila i propisa u arhitekturi; pravilnu upotrebu stručne terminologije; stepen povezanosti stručno - teorijskih i praktičnih znanja; samostalnost u uočavanju problema, njihovom rješavanju, predstavljanju i vrednovanju predloženih rješenja; samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora, sistematičnost u radu; racionalno korišćenje materijala, vremena i energije; samostalnost u komunikaciji, predstavljanju i argumentovanju stavova.

3. Spisak tema/zadataka Stručni rad predstavlja izradu projekta koji treba raditi na osnovu definisanog projektnog zadatka.

PROJEKTNI ZADATAK BROJ 1/ URBANISTČKO-TEHNIČKI USLOVI ZA INDIVIDUALNI STAMBENI OBJEKAT 1.Urbanistička parcela i građevinska linija - Urbanistička parcela broj ………… definisana je koordinatama geodetskih tačaka, čije su vrijednosti upisane u grafičkom prilogu. Građevinska linija je definisana numeričkim vrijednostima odstojanja u odnosu na saobraćajnicu. Teren ravan.

2.Namjena objekta - Namjena objekta je individualno stanovanje.

3.Horizontalni gabariti - Planirani horizontalni gabarit objekta je ………… m. Dati gabarit je planski, a kroz

projektovanje objekta će se detaljnije sagledati mogućnosti objekta i lokacije i eventualno izmijeniti planski gabarit.

4.Vertikalni gabarit - Planirani vertikalni gabarit objekta je Po+P+1+Pk (podrum - suteren, prizemlje,

sprat i potkrovlje), uz mogućnost izdizanja kote poda prizemlja do 150 cm u odnosu na teren.

- 5.Sistem izgradnje - Objekat je slobodnostojeći.

159

6.Krov - Krov je kosi dvovodni ili četvorovodni sa nagibom krovnih ravni od 22 do 30

stepeni.

7.Oblikovanje prostora i materijalizacija - Krovni pokrivač je crijep, ćeramida,bakarni lim, tegola kanadeze ili neki drugi

kvalitetni materijal. - Fasadu objekta predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala. - Preporučuje se izrada prozorskih otvora i vrata od drveta ili u kombinaciji sa

drvetom, pri čemu posebno voditi računa o proporcijama otvora. Preporučuje se odnos širine/visinu 1/1,5.

PROJEKTNI ZADATAK Poštujući zadate urbanističko-tehničke uslove projektovati INDIVIDUALNI STAMBENI OBJEKAT slijedećeg sadržaja: 1.Podrum-suteren - Veza podzemne etaže (podruma ili suterena) sa ostalim dijelom objekta je preko

unutrašnjeg stepeništa. - Namjena prostora podrumske etaže je: stepenište, hodnik, razne ostave, priručna

radionica za domaćinstvo, garaža i slično. 2.Prizemlje - U prizemlju predvidjeti: ulazni dio, stepenište za podrum i sprat, wc, ostavu uz

kuhinju, kuhinju, trpezariju, dnevnu sobu, terase. 3.Sprat - Na spratu predvidjeti: tri spavaće sobe, kupatilo i terasu, lođu ili balkon. 4.Potkrovlje - U potkrovlju predvidjeti: jednu spavaću sobu, radnu sobu, kupatilo i lođe.

SADRŽAJ PROJEKTA: - Tehnički opis - Situacija 1:250 - Osnova temelja 1:50 - Osnova podruma 1:50 - Osnova prizemlja 1:50 - Osnova sprata 1:50 - Osnova potkrovlja 1:50 - Osnova krova 1:50 - Poprečni presjek 1:50 - Podužni presjek 1:50 - Četiri fasade 1:50 - Osnove prizemlja, sprata i potkrovlja sa dispozicijom namještaja 1:50 Projekat uraditi na nivou glavnog projekta. Priloge crtati na paus papiru u tušu, format A3, uvezan spiralom.

160

PROJEKTNI ZADATAK BROJ 2/ URBANISTČKO - TEHNIČKI USLOVI ZA KOLEKTIVNU STAMBENO-POSLOVNU ZGRADU 1.Urbanistička parcela i građevinska linija - Urbanistička parcela broj ………………definisana je koordinatama geodetskih

tačaka, čije su vrijednosti upisane u grafičkom prilogu. - Građevinska linija je definisana numeričkim vrijednostima odstojanja u odnosu na

saobraćajnice. - Teren ravan. 2.Namjena objekta - Namjena objekta je kolektivno stanovanje sa djelatnostima poslovni prostori, (u

prizemlju objekta). 3.Horizontalni gabariti - Planirani horizontalni gabarit objekta je ………………. 4.Vertikalni gabarit - Planirani vertikalni gabarit objekta je Po+P+4+Pk (podrum-suteren, prizemlje,

4 sprata i potkrovlje), uz mogućnost izdizanja kote poda prizemlja do 150 cm u odnosu na teren.

5.Sistem izgradnje - Objekat je slobodnostojeći. 6.Krov - Krov je kosi složeni sa nagibom krovnih ravni od 22 do 30 stepeni. 7.Oblikovanje prostora i materijalizacija - Krovni pokrivač je crijep,bakarni lim, tegola kanadeze, eternit ili neki drugi

kvalitetni materijal. - Fasadu objekta predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala. - Preporučuje se izrada prozorskih otvora i vrata od drveta ili u kombinaciji drvo-

aluminijum, pri čemu posebno voditi računa o proporcijama otvora. - Preporučuje se odnos širine/visinu 1/1,5. PROJEKTNI ZADATAK Poštujući zadate urbanističko-tehničke uslove projektovati KOLEKTIVNU STAMBENO-POSLOVNU ZGRADU slijedećeg sadržaja: 1.Podrum-suteren - Veza podrumske etaže (podruma ili suterena) sa ostalim dijelom objekta je preko

unutrašnje komunikacije, (dio za stanare objekta). Poslovnom dijelu podrumske etaže obezbjediti poseban prilaz sa lokacije ili trotoara, preko spoljnih stepenica ili vezati uz poslovni prostor prizemne etaže.

- Namjena prostora podrumske etaže je garažni ili poslovni zavisno od potreba vlasnika.

2.Prizemlje - Namjena prostora prizemne etaže je poslovni prostor.

161

3. Tipski spratovi - Na spratovima projektovati po …………( …………………) stanova na stepeništu, (po

ulazu). - Sadržaj stanova po slobodnom izboru. 4. Potkrovlje - Namjena potkrovlja je stanovanje.

SADRŽAJ PROJEKTA Crtežima obuhvatiti jedan ulaz, (osim situacije). Obraditi na nivou glavnog projekta, a potrebno je uraditi: - Tehnički opis - Situacija 1:200 - Osnova temelja 1:100 - Osnova podruma 1:100 - Osnova prizemlja 1:100 - Osnova karakterističnog sprata 1:100 - Osnova potkrovlja 1:100 - Osnova krova 1:100 - Poprečni presjek 1:100 - Podužni presjek 1:100 - Četiri fasade 1:100 - Osnove, sprata i potkrovlja sa dispozicijom namještaja 1:100 - Predmjer i predračun

Projekat crtati u tušu na paos papiru, formatizovati i uvezati spiralom u A3 format. 4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada - U skladu sa pravilnikom o polaganju završnih i stručnih ispita. 5. Dozvoljena pomagala - Na odbrani stručnog rada nijesu dozvoljena pomagala. 6. Literatura i drugi izvori - Za učenike je preporučena literatura objavljena u Katalogu znanja i godišnjem

planu rada nastavnika. 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni broj Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Nacrtna geometrija sa perspektivom - usmeno

- pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi i radova

2. Tehničko crtanje - usmeno

- pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi

3. Arhitektonske konstrukcije - usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi

4. Građevinski materijali - usmeno

5. Primjena računara u arhitekturi - usmeno - ocjena praktičnog rada na računaru i

vježbama

162


6. Slobodoručno crtanje - usmeno - ocjena vježbi

7. Projektovanje

- usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi, kontrolnih

vježbi i projekata

8. Statika i otpornost materijala

- usmeno - pismeno (pismeni zadaci: dva pismena

zadatka, po jedan u polugodištu) - ocjena vježbi

9. Razvoj arhitekture

- usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena vježbi, grafičkih radova i

referata

10. Savremena arhitektura

- usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena vježbi, grafičkih radova i

referata

11. Organizacija građenja



12. Kućne instalacije



13 Beton



14. Praktična nastava - usmeno - ocjena praktičnog rada

IZBORNA NASTAVA 1. Strani jezik II - usmeno i pismeno

2. Likovna kultura i crtanje - usmeno - ocjena vježbi

3. Ekologija i zaštita životne sredine - usmeno

4. Razvoj urbanizma - usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi

5. Maketarstvo - usmeno - ocjena vježbi

6. Privredne zgrade


zadatka, po jedan u polugodištu) - ocjena izrade idejnog projekta

7. Enterijer - usmeno - ocjena grafičkih radova i vježbi

8. Urbanizam - usmeno - pismeno (pismene vježbe) - ocjena grafičkih vježbi

163


9. Preduzetništvo - usmeno - ocjena pismenih vježbi

4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA - Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za

obrazovni program Arhitektonski tehničar potrebno je završiti četvrtu godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti stručni ispit.

- Obrazovanje se završava polaganjem stručnog ispita. Stručni ispit za obrazovni program Arhitektonski tehničar: pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti; pismenog ispita iz stranog jezika ili matematike; usmenog ispita iz arhitektonskih konstrukcija, nacrtne geometrije sa perspektivom, projektovanja, po izboru učenika; stručnog rada sa odbranom.

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi:

prilagođavanjem uslova izvođenja uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama. Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg, uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim nastavnim predmetima; prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda, odnosno profesionalnih kompetencija.

- Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu godinu.

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH - Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno

obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je: iz nastavnog plana izbrisati nastavni predmet Fizičko vaspitanje, kao i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslima ponudi školske aktivnosti kojim se oni mogu priključiti po sopstvenoj želji; škola je dužna da uradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja; provjeravanje znanja sprovodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja određeni obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Redni broj Nastavni predmeti Profil stručne spreme nastavnika i

stručnih saradnika

1. Nacrtna geometrija sa perspektivom

- Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

2. Tehničko crtanje - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

3. Arhitektonske konstrukcije - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva,

konstruktivni smjer

4. Građevinski materijali - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture

164

Redni broj Nastavni predmeti Profil stručne spreme nastavnika i

stručnih saradnika

5. Primjena računara u arhitekturi - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

6. Slobodoručno crtanje

- Faluktet likovnih umjetnosti sa znanjem: Diplomirani slikar Diplomirani grafičar Diplomirani slikar primijenjenih umjetnosti

7. Projektovanje - Diplomirani inženjer arhitekture

8. Statika i otpornost materijala - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer

9. Razvoj arhitekture - Diplomirani inženjer arhitekture 10. Savremena arhitektura - Diplomirani inženjer arhitekture

11. Organizacija građenja - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

12. Kućne instalacije - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevine,

hidrotehnički smjer

13 Beton - Diplomirani inženjer građevinarstva, konstruktivni smjer

14. Praktična nastava - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture

IZBORNA NASTAVA 1. Strani jezik II - Profesor stranog jezika i književnosti

2. Likovna kultura i crtanje

- Fakultet likovnih umjetnosti sa znanjem: Diplomirani slikar Diplomirani grafičar Diplomirani slikar primijenjenih umjetnosti

3. Ekologija i zaštita životne sredine - Diplomirani biolog - Diplomirani inženjer pejzažne

arhikteture 4. Razvoj urbanizma - Diplomirani inženjer arhitekture

5. Maketarstvo - Diplomirani inženjer arhitekture - Profesor likovnog obrazovanja

6. Privredne zgrade - Diplomirani inženjer arhitekture

7. Enterijer - Diplomirani inženjer arhitekture - Profesor likovne umjetnosti

8. Urbanizam - Diplomirani inženjer arhitekture 9. Preduzetništvo - Diplomirani ekonomista 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Obrazovni program izvodi se u školskom obliku. 8. 1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Redni broj Nastavni predmeti Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se

odeljenje dijeli na grupe

T V P T V P

1. Nacrtna geometrija sa perspektivom

I 72 36 36 II 108 48 60

165

Redni broj Nastavni predmeti Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se

odeljenje dijeli na grupe

T V P T V P 2. Tehničko crtanje I 72 16 56

3. Arhitektonske konstrukcije

I 108 32 76 76 II 180 48 132 132 III 108 32 76

4. Građevinski materijali I 72 72

5. Primjena računara u arhitekturi

I 72 22 50 50 II 108 38 70 70

6. Slobodoručno crtanje I 72 22 50 36

7. Projektovanje III 180 36 144 144 IV 198 48 150 150

8. Statika i otpornost materijala III 72 36 36 36

9. Razvoj arhitekture III 108 60 48

10. Savremena arhitektura IV 66 46 20

11. Organizacija građenja IV 66 33 33 12. Kućne instalacije IV 66 33 33 13. Beton IV 66 33 33 14.

Praktična nastava

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 72 72

IZBORNA NASTAVA

1. Strani jezik II

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

2. Likovna kultura i crtanje I 72 32 40

3. Ekologija i zaštita životne sredine I 72 58 14

4. Razvoj urbanizma II 72 30 42 5. Maketarstvo III 72 22 50 6. Privredne zgrade III 72 40 32 7. Enterijer IV 66 28 38 8. Urbanizam IV 66 30 36 9. Preduzetništvo IV 66 40 26

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI - Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog

programa. - Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i

opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog znanja. - Slobodne aktivnosti sadrže obavezne, kao i sadržaje po izboru učenika. - Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova

u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 časa godišnje).

166

- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline:

obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: dani sporta ekološke aktivnosti filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.

obavezni sadržaji vezani za stručno - teorijsko područje: posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program koji se realizuje posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti

sadržaji po izboru učenika: učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.) socijalni rad učenika

- Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

10. PROFESIONALNA PRAKSA - Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu

praksu u skladu sa nastavnim planom. - Praksa se obavlja u odgovarajućim objektima izvan škole. Program profesionalne

prakse je u korelaciji sa programima stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave.

- Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.

11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA - Dževdana Đukanović, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Snežana Tošić, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Gordana Popivoda, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Branka Roganović, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Lela Vojvodić, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Ivana Tišma, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević", Podgorica - Milanka Sredanović, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Isidora Dautović, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Mirsada Spahić, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica - Slavko Vučinić, JU Srednja građevinsko-geodetska škola "Marko Radević",

Podgorica Koordinator - Srđan Obradović, Centar za stručno obrazovanje.

Documents

4-10 Arhitektonski Tehnicar - Od 2010