33207 เศรษฐศาสตรและการคล�งสาธารณะหน่�วยที่��1 ความร��ที่��วไปเก��ยวก�บเศรษฐศาสตร1. อดั�ม สม$ที่ นั�กเศรษฐศาสตร ชาวอั�งกฤษได้�ร�บการยกย�อังว�าเป็�นัผู้��วางรากฐานัขอังว�ชา

เศรษฐศาสตร ในัป็ จจ"บ�นั ได้�เข#ยนัหนั�งส%อัส&าคั�ญว�า ความม��น่คงของชาต$“ ” ในัคั.ศ. 1776

เร#ยกส�)นัๆว�า The Wealth of Nation

2. เศรษฐศาสตร เป็�นัศาสตร ที่#)ศ,กษาเก#)ยวก�บการเลื%อักใช�ที่ร�พยากรที่#)มี#อัย��จ&าก�ด้เพ%)อัผู้ลื�ตส�นัคั�า แลืะบร�การต�างๆให�เก�ด้ป็ระโยชนั ส�งส"ด้

3. แขนังขอังว�ชาเศรษฐศาสตร แบ�งเป็�นั 2 สาขา คั%อัเศรษฐศาสตรจุ(ลภาค (Microeconomics) ศ,กษาพฤต�กรรมีขอังหนั�วยเศรษฐก�จย�อัย ได้�แก� ผู้��บร�โภคั ผู้��ผู้ลื�ต ร�ฐบาลื รวมีที่�4งอังคั กรต�างๆ ในัระบบเศรษฐก�จ แลืะเศรษฐศาสตรมหภาค (Macroeconomics) ศ,กษาพฤต�กรรมีขอังระบบเศรษฐก�จโด้ยรวมีที่�4งระบบ ได้�แก� รายได้�ป็ระชาชาต� เง�นัเฟ้6อั การว�างงานั การคั�าแลืะการเง�นัระหว�างป็ระเที่ศ

4. เศรษฐศาสตร จุ(ลภาคเป็�นัการมีอังระบบเศรษฐก�จจากลื�างข,4นับนั (Bottom - up) ขณะที่#)เศรษฐศาสตร มหภาคจะมีอังจากบนัลืงลื�าง (Top - down)

5. ว�ธี#การศ,กษาที่างเศรษฐศาสตร มี#การศ,กษาแบบว�ที่ยาศาสตร คั%อั จะมี#การส�งเกต เก9บรวบรวมีข�อัมี�ลื แลืะนั&ามีาว�เคัราะห ซึ่,)งจะใช�ที่ฤษฎี#เพ%)อัช�วยให�สามีารถให�ข�อัสร"ป็เบ%4อังต�นัได้�อัย�างรวด้เร9ว มี#การสร�างแบบจ&าลือังที่างเศรษฐก�จ

6. เศรษฐศาสตร จ&าแนักตามีว�ตถ"ป็ระสงคั ได้� 2 แนัวที่าง คั%อั เศรษฐศาสตรที่างที่ฤษฎี�หร,อเศรษฐศาสตรว$เคราะห เป็�นัการศ,กษาเร%)อังที่#)เก�ด้ข,4นัแลื�ว เร%)อังที่#)เป็�นัอัย�� แลืะเร%)อังที่#)จะเก�ด้ข,4นั เป็�นัการศ,กษาหร%อัอัธี�บายคัวามีเป็�นัจร�งหร%อัข�อัเที่9จจร�งที่#)เก�ด้ข,4นัในัระบบ เศรษฐก�จเพ%)อัให�ที่ราบถ,งป็ จจ�ยเก#)ยวข�อัง แลืะส�งผู้ลืกระที่บอัย�างไร และเศรษฐศาสตรบรรที่�ดัฐาน่หร,อเศรษฐศาสตรน่โยบาย ศ,กษาถ,งเร%)อังที่#)คัวรจะเป็�นัหร%อัศ,กษามี"�งแสวงหานัโยบายที่#)เหมีาะสมี จ,งเก#)ยวข�อังก�บคั�านั�ยมีส�วนับ"คัคัลืมีาก

7. แบบจ&าลือังระบบเศรษฐก�จแบบง�าย จ&าแนักได้�เป็�นั 3 หนั�วย คั%อั หน่�วยคร�วเร,อน่หร,อผู้��บร$โภค หน่�วยธ(รก$จุหร,อผู้��ผู้ล$ต และร�ฐบาล

8. ข�อัสมีมีต�เก#)ยวก�บพฤต�กรรมีหร%อัการเลื%อักขอังผู้��บร�โภคั คั%อั เพ%)อัให�ได้�คัวามีพอัใจส�งส"ด้ (utility maximization)

9. ข�อัสมีมีต�เก#)ยวก�บพฤต�กรรมีหร%อัการเลื%อักขอังผู้��ผู้ลื�ต คั%อั เพ%)อัให�ได้�ก&าไรส�งส"ด้ (profit maximization)

10. กลืไกการที่&างานัขอังระบบเศรษฐก�จ ได้�แก� ราคัา ก&าไร แลืะส�ที่ธี�ในัที่ร�พย ส�นั

11. ระบบเศรษฐก�จก�บป็ ญหาพ%4นัฐานัที่างเศรษฐก�จ จ&าแนักเป็�นั 3 ระบบ คั%อั ระบบเศรษฐก�จแบบตลืาด้ (market economy) ระบบเศรษฐก�จแบบวางแผู้นั (centrally – planned

economy) แลืะระบบเศรษฐก�จแบบผู้สมี (mixed economy)

1

12. ระบบเศรษฐก�จแบบตลืาด้ (market economy) ม�กลไกราคาเป็�นัเคัร%)อังมี%อัในัการจ�ด้สรรที่ร�พยากร ส�)งจ�งใจให�เก�ด้การที่&างานัขอังตลืาด้ คั%อั ราคัา ก&าไร แลืะส�ที่ธี�ในัที่ร�พย ส�นั

13. แนัวคั�ด้เก#)ยวก�บต�นัที่"นัในัการว�เคัราะห เพ%)อัการต�ด้ส�นัใจต�นัที่"นัส&าคั�ญ 3 อัย�างได้�แก� ค�าเส�ยโอกาส คั%อัมี�ลืคั�าขอังที่างเลื%อักที่#)ด้#ที่#)ส"ด้ถ�ด้ไป็ที่#)จะสลืะเพ%)อัที่#)จะได้�ด้&าเนั�นัการตามีที่างเลื%อักที่#)เลื%อัก ต�น่ที่(น่จุม หมีายถ,ง ต�นัที่"นัหร%อัคั�าใช�จ�ายที่#)จ�ายไป็แลื�วแลืะไมี�สามีารถได้�คั%นั และต�น่ที่(น่ส�วน่เพิ่$�ม ว�เคัราะห โด้ยเป็ร#ยบเที่#ยบต�นัที่"นัรวมี ก�บผู้ลืป็ระโยชนั รวมี

14. ตลาดั หมีายถ,งกลืไกที่#)ผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายต�ด้ต�อัก�นั เพ%)อัก&าหนัด้ราคัาแลืะซึ่%4อัขายแลืกเป็ลื#)ยนัส�นัคั�าแลืะบร�การต�างๆ ตลืาด้ส&าหร�บส�นัคั�าใด้ส�นัคั�าหนั,)งจะเก�ด้ข,4นัเมี%)อัมี#การตกลืงซึ่%4อัขายก�นั

15. ป0จุจุ�ยส1าค�ญที่��ก1าหน่ดัร�ปแบบการบร$โภคและการผู้ล$ต ค,อ รสนั�ยมีขอังผู้��บร�โภคั จ&านัวนัที่ร�พยากร แลืะเที่คัโนัโลืย#การผู้ลื�ต

16. ระบบเศรษฐก�จขอังป็ระเที่ศที่#)มี#คัวามีก�าวหนั�าจะมี#ลื�กษณะ 3 ป็ระการ คั%อั การค�า ความช1าน่าญเฉพิ่าะอย�าง และการแบ�งงาน่ก�น่ที่1า(specialization) เง$น่ (money) และที่(น่ (capital)

17. บที่บาที่ที่างเศรษฐก�จขอังร�ฐบาลื ได้�แก� การจ�ด้สรรที่ร�พยากรให�เก�ด้ป็ระส�ที่ธี�ภาพ การกระจายรายได้�ให�เก�ด้คัวามีเป็�นัธีรรมี แลืะการสร�างคัวามีเจร�ญเต�บโตแลืะร�กษาเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จ ป็ จจ"บ�นัหลืายป็ระเที่ศได้�ให�คัวามีส&าคั�ญก�บคัวามีอัย��เย9นัเป็�นัส"ขขอังป็ระชาชนัมีากกว�าการมี"�งสร�างคัวามีเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จ

18. คัวามีส�มีพ�นัธี ระบบเศรษฐก�จแบบป็=ด้ ได้�แก� คัวามีส�มีพ�นัธี ระหว�างคัร�วเร%อันั ธี"รก�จ แลืะร�ฐบาลื ที่#)ย�งไมี�มี#การต�ด้ต�อัก�บต�างป็ระเที่ศ

19. คัวามีส�มีพ�นัธี ระบบเศรษฐก�จแบบเป็=ด้ ได้�แก� ระบบเศรษฐก�จขอังป็ระเที่ศต�างๆ ในัโลืกมี#การต�ด้ต�อัซึ่%4อัขายก�นั

20. อ(ปสงค (demand : D) ส&าหร�บส�นัคั�าใด้ส�นัคั�าหนั,)งโด้ยที่�)วไป็ หมีายถ,ง ป็ร�มีาณขอังส�นัคั�านั�4นัที่#)ผู้��บร�โภคัย�นัด้#ซึ่%4อัแลืะสามีารถซึ่%4อัได้� ณ ระด้�บราคัาต�างๆในัช�วงเวลืาหนั,)ง

21. ราคัาแลืะป็ร�มีาณคัวามีต�อังการซึ่%4อัจะมี#คัวามีส�มีพ�นัธี ในัที่�ศที่างตรงก�นัข�ามี เร�ยกว�า ความส�มพิ่�น่ธแบบผู้กผู้�น่ (inverse relation)

22. กฎีของอ(ปสงค (Law of demand) ระบ"ว�า ก&าหนัด้ให�ส�)งอั%)นัๆคังที่#) ป็ร�มีาณซึ่%4อัจะแป็รผู้กผู้�นัก�บราคัา

23. อั"ป็สงคั ขอังผู้��บร�โภคัคันัใด้คันัหนั,)งที่#)มี#ต�อัส�นัคั�าชนั�ด้ใด้ชนั�ด้หนั,)ง เร#ยกว�า อ(ปสงคส�วน่บ(คคล (individual demand)

24. เมี%)อัรวมีอั"ป็สงคั ส�วนับ"คัคัลืขอังผู้��บร�โภคัที่"กรายในัตลืาด้ ณ แต�ลืะระด้�บราคัาก9จะได้� อ(ปสงคของตลาดั (market demand)

25. ป็ จจ�ยส&าคั�ญที่#)ก&าหนัด้อั"ป็สงคั แลืะอั"ป็ที่านัโด้ยตรง ได้�แก� ราคาส$น่ค�า

2

26. อั"ป็สงคั ขอังส�นัคั�าใด้ส�นัคั�าหนั,)งจะมี#มีากหร%อันั�อัย ข,4นัอัย��ก�บป็ จจ�ยที่#)ก&าหนัด้อั"ป็สงคั ได้�แก� ราคัาส�นัคั�า รายได้�ขอังผู้��บร�โภคั ราคัาส�นัคั�าส�นัคั�าอั%)นัที่#)เก#)ยวข�อัง รสนั�ยมีขอังผู้��บร�โภคั ฤด้�กาลืเที่ศกาลื จ&านัวนัผู้��ซึ่%4อั แลืะการกระจายรายได้�

27. การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงอั"ป็สงคั จะเก�ด้ได้� 2 ลื�กษณะ คั%อั การเปล��ยน่แปลงที่��เก$ดัข45น่บน่เส�น่อ(ปสงคเส�น่เดั$ม (movement along the demand curve) เก�ด้จากการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัา โด้ยก&าหนัด้ให�ป็ จจ�ยอั%)นัคังที่#) และการเปล��ยน่แปลงโดัยม�การเคล,�อน่ย�ายเส�น่อ(ปสงค (shift in demand curve) เก�ด้จากการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังป็ จจ�ยใด้ป็ จจ�ยหนั,)งที่#)ก&าหนัด้อั"ป็สงคั โด้ยราคัาส�นัคั�าแลืะป็ จจ�ยอั%)นัๆคังที่#)

28. การที่#)ป็ร�มีาณซึ่%4อัส�นัคั�าต�างๆตอับสนัอังต�อัการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัาแตกต�างก�นั เร#ยกว�า ความย,ดัหย(�น่ของอ(ปสงคต�อราคา (price elasticity of demand หร,อ ED) หาไดั�จุากส�ตร ความย,ดัหย(�น่ของอ(ปสงคต�อราคา ED = ร�อยละการเปล��ยน่แปลงของปร$มาณเสน่อซื้,5อ

ร�อยละการเปล��ยน่แปลงของราคา

29. ความย,ดัหย(�น่ของอ(ปสงค (elasticity of demand) คั%อั คั�าที่#)บอักให�ที่ราบว�าถ�าราคัาส�นัคั�าเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ร�อัยลืะ 1 ป็ร�มีาณซึ่%4อัส�นัคั�าจะเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ร�อัยลืะเที่�าใด้

30. อั"ป็สงคั ที่#)มี#คัวามีย%ด้หย"�นัส�ง คั%อั ED > 1 การเปล��ยน่แปลงของราคาจุะม�ผู้ลต�อรายร�บรวมใน่ที่$ศที่างตรงข�าม Ex. การป็ร�บราคัาส�นัคั�าให�ส�งข,4นัจะที่&าให�ผู้��ผู้ลื�ตมี#รายได้�ลืด้ลืง ส�วนั อั"ป็สงคั ที่#)มี#คัวามีย%ด้หย"�นัต&)า คั%อั ED < 1 การเปล��ยน่แปลงของราคาจุะม�ผู้ลต�อรายร�บใน่ที่$ศที่างเดั�ยวก�น่

31. อ(ปที่าน่ (supply : S) ส&าหร�บส�นัคั�าใด้ส�นัคั�าหนั,)ง หมีายถ,ง ป็ร�มีาณขอังส�นัคั�านั�4นัที่#)ผู้��ผู้ลื�ตหร%อัผู้��ขายย�นัด้#แลืะสามีารถนั&ามีาขายในัตลืาด้ได้� ณ ระด้�บราคัาต�างๆ ในัช�วงเวลืาหนั,)ง โด้ยก&าหนัด้ให�ส�)งอั%)นัๆคังที่#)

32. กฎีของอ(ปที่าน่ (low of supply) ระบ"ว�า ก&าหนัด้ให�ส�)งอั%)นัๆคังที่#) ป็ร�มีาณเสนัอัขายจะแป็รผู้�นัโด้ยตรงก�บราคัา แสด้งในัร�ป็สมีาการ Q = a + bP (Q = ป็ร�มีาณเสนัอัขาย คั�า b = จะมี#คั�าเป็6นับวกเนั%)อังจากป็ร�มีาณเนัอัขายจะเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ในัที่�ศที่างเด้#ยวก�บราคัา)

33. อ(ปที่าน่ส�วน่บ(คคล (individual supply) หมายถึ4ง ป็ร�มีาณส�นัคั�าที่#)ผู้��ผู้ลื�ตหร%อัผู้��ขายแต�ลืะรายนั&าอัอักจ&าหนั�ายในัตลืาด้ ณ ระด้�บราคัาต�างๆ ในัช�วงเวลืาหนั,)ง

34. เมี%)อันั&าอั"ป็ที่านัส�วนับ"คัคัลืที่"กรายในัตลืาด้มีารวมีก�นั ณ แต�ลืะระด้�บราคัา จะได้� อ(ปที่าน่ของตลาดั (market supply)

35. ป็ จจ�ยที่#)ก&าหนัด้อั"ป็ที่านั ได้�แก� ราคัาป็ จจ�ยการผู้ลื�ต เที่คัโนัโลืย#การผู้ลื�ต การคัาด้คัะเนัราคัาส�นัคั�าในัอันัาคัต จ&านัวนัผู้��ผู้ลื�ตหร%อัผู้��ขาย แลืะต�วก&าหนัด้อั%)นัๆ

36. การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงอั"ป็ที่านั จะเก�ด้ได้� 2 ลื�กษณะ คั%อั การเปล��ยน่แปลงที่��เก$ดัข45น่บน่เส�น่อ(ปที่าน่เส�น่เดั$ม (movement along the supply curve) เก�ด้จากการ

3

เป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัา โด้ยก&าหนัด้ให�ป็ จจ�ยอั%)นัคังที่#) และการเปล��ยน่แปลงโดัยม�การเคล,�อน่ย�ายเส�น่อ(ปที่าน่ (shift in supply curve) เก�ด้จากการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังป็ จจ�ยใด้ป็ จจ�ยหนั,)งที่#)ก&าหนัด้อั"ป็ที่านั โด้ยราคัาส�นัคั�าแลืะป็ จจ�ยอั%)นัๆคังที่#)

37. ความย,ดัหย(�น่ของอ(ปที่าน่ (elasticity of supply หร,อ ES) คั%อั คั�าที่#)บอักให�ที่ราบว�าถ�าราคัาส�นัคั�าเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ร�อัยลืะ 1 ป็ร�มีาณเสนัอัขายจะเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ร�อัยลืะเที่�าใด้ Ex.

ส�นัคั�าเกษตรจะมี#คัวามีย%ด้หย"�นัขอังอั"ป็ที่านัต&)าเพราะต�อังใช�เวลืาในัการผู้ลื�ตนัานัหาไดั�จุากส�ตร ความย,ดัหย(�น่ของอ(ปที่าน่ต�อราคา ES = ร�อยละการเปล��ยน่แปลงของปร$มาณเสน่อขาย

ร�อยละการเปล��ยน่แปลงของราคา

38. อั"ป็ที่านัขอังส�นัคั�าจะมี#คัวามีย%ด้หย"�นัมีากนั�อัยเพ#ยงใด้ข,4นัอัย��ก�บป็ จจ�ยต�างๆ เช�นั คัวามียากง�ายในัการหาป็ จจ�ยการผู้ลื�ต (หาง�ายอั"ป็ที่านัจะมี#คัวามีย%ด้หย"�นัส�ง) ระยะเวลืาที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ต (ใช�เวลืานัานัอั"ป็ที่านัจะมี#คัวามีย%ด้หย"�นัต&)า) คัวามียากง�ายในัการป็ร�บป็ร"งเที่คัโนัโลืย#การผู้ลื�ต แลืะคัวามียากง�ายในัการเข�าอัอักจากอั"ตสาหกรรมีขอังผู้��ผู้ลื�ต

39. ดั(ลยภาพิ่ของตลาดั (market equilibrium) หมีายถ,ง สภาวะขอังตลืาด้ที่#)อั"ป็สงคั เที่�าก�บอั"ป็ที่านัพอัด้#

40. ราคาดั(ลยภาพิ่ (equilibrium price) และ ปร$มาณดั(ลยภาพิ่ (equilibrium

quantity) หมีายถ,ง ราคัาแลืะป็ร�มีาณ ณ ระด้�บที่#)อั"ป็สงคั ขอังตลืาด้เที่�าก�บอั"ป็ที่านัขอังตลืาด้

41. การว�เคัราะห การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงด้"ลืยภาพขอังตลืาด้โด้ยที่�)วไป็ มี# 3 ข�4นัตอันั คั%อั พ�จารณาว�าเหต"ป็ จจ�ยหร%อัเหต"การณ ต�างๆ ที่#)เก�ด้ข,4นันั�4นัส�งผู้ลืให�เส�นัอั"ป็สงคั หร%อัเส�นั

อั"ป็ที่านั เคัลื%)อันัย�ายไป็จากเด้�มี พ�จารณาว�ามี#การเคัลื%)อันัย�ายไป็ในัที่�ศที่างใด้ เพ�)มีข,4นั (เคัลื%)อันัไป็ที่างขวา) หร%อัลืด้ลืง

(เคัลื%)อันัไป็ที่างซึ่�าย)

ใช�แผู้นัภาพอั"ป็ที่านัแลืะอั"ป็สงคั ในัการว�เคัราะห เพ%)อัเป็ร#ยบเที่#ยบด้"ลืยภาพระด้�บเด้�มีก�บระด้�บใหมี�

42. ป็ระโยชนั ขอังการเร#ยนัร� �เร%)อังอั"ป็สงคั อั"ป็ที่านั แลืะด้"ลืยภาพขอังตลืาด้ คั%อั ใช�ว�เคัราะห การก&าหนัด้แลืะการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงราคัาแลืะป็ร�มีาณด้"ลืยภาพขอังส�นัคั�าต�างๆ ในัตลืาด้แลื�วย�งสามีารถนั&าไป็ใช�ว�เคัราะห ป็ ญหาต�างๆที่างเศรษฐก�จได้�อัย�างกว�างขวาง

หน่�วยที่�� 2 พิ่ฤต$กรรมผู้��บร$โภค การผู้ล$ต และต�น่ที่(น่การผู้ล$ต1. อรรถึประโยชน่ (Utility) หมายถึ4ง คัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�าชนั�ด้ใด้

ชนั�ด้หนั,)ง หร%อัการที่#)ส�นัคั�าชนั�ด้ใด้ชนั�ด้หนั,)งสามีารถตอับสนัอังคัวามีพอัใจให�แก�ผู้��บร�โภคัได้�ส�นัคั�านั�4นัอัาจไมี�ใช�ส�นัคั�าที่#)มี#ป็ระโยชนั เช�นั บ"หร#) ส"รา แสด้งว�าส�นัคั�าชนั�ด้นั�4นัมี#อัรรถป็ระโยชนั ต�อัผู้��บร�โภคั

4

2. ประโยชน่ หมายถึ4ง การนั&าไป็ใช�ได้�ตามีคัวามีป็ระสงคั เป็�นัผู้ลืด้#หร%อัเป็�นัคั"ณ ส�นัคั�าที่#)มี#ป็ระโยชนั จ,งหมีายถ,ง ส�)งขอังที่#)สามีารถนั&าไป็ใช�ได้�ด้#ตามีคัวามีป็ระสงคั

3. ที่ฤษฎี�อรรถึประโยชน่ ใช�อัธี�บายพฤต�กรรมีขอังผู้��บร�โภคัว�าเพราะเหต"ใด้ผู้��บร�โภคัจ,งเลื%อักซึ่%4อัส�นัคั�าในัป็ร�มีาณมีากนั�อัยแตกต�างก�นั แลืะการซึ่%4อัส�นัคั�าจ&านัวนัเที่�าใด้จ,งจะให�คัวามีพอัใจแก�ผู้��บร�โภคัมีากที่#)ส"ด้ โด้ยที่ฤษฎี#นั#4มี#ข�อัสมีมีต�ว�า คัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บสามีารถว�ด้อัอักมีาเป็�นั หนั�วยนั�บ ได้� เร#ยกว�า “ ” ย�ที่$น่ (util)

4. อรรถึประโยชน่รวม (Total Utility : TU) หมีายถ,ง คัวามีพอัใจหร%อัอัรรถป็ระโยชนั ที่�4งหมีด้ที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�า

5. อรรถึประโยชน่ส�วน่เพิ่$�ม (Marginal Utility : MU) หมีายถ,ง อัรรถป็ระโยชนั ที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�าเพ�)มีข,4นั 1 ช�4นั

6. ด้"ลืยภาพการบร�โคัในัที่ฤษฎี#อัรรถป็ระโยชนั เก�ด้ข,4นัเมี%)อัผู้��บร�โภคัได้�จ�ด้สรรรายได้�หร%อังบป็ระมีาณ ที่#)ตนัมี#อัย��ที่� 4งหมีด้ไป็ในัการบร�โภคัส�นัคั�า 2 ชนั�ด้ที่#)สามีารถที่ด้แที่นัก�นัได้� จนัได้�ร�บอัรรถป็ระโยชนั รวมีหร%อัคัวามีพอัใจส�งส"ด้ที่#)สามีารถว�ด้อัอักมีาเป็�นัหนั�วยนั�บได้� ซึ่,)งในักรณ#ที่#)เป็�นัการบร�โภคัส�นัคั�าหลืายชนั�ด้ ผู้��บร�โภคัจะจ�ด้สรรงบป็ระมีาณในัการบร�โภคัส�นัคั�าแต�ลืะชนั�ด้จนักระที่�)งอัรรถป็ระโยชนั ส�วนัเพ�)มีต�อัเง�นั 1 บาที่ขอังส�นัคั�าที่"กชนั�ด้มี#คั�าเที่�าก�นั

7. เส�น่ความพิ่อใจุเที่�าก�น่ (Indifference Curve : IC) หมีายถ,ง เส�นัที่#)สะที่�อันัคัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�า 2 ชนั�ด้ในัจ&านัวนัหร%อัส�วนัป็ระสมีที่#)แตกต�างก�นั แต�ให�คัวามีพอัใจเที่�าก�นั ภายใต�เง%)อันัไขว�าส�นัคั�าที่�4ง 2 ชนั�ด้นั�4นัสามีารถที่ด้แที่นัก�นัได้�ในัคัวามีร� �ส,กขอังผู้��บร�โภคั

8. เส�น่งบประมาณ หมีายถ,ง เส�นัที่#)แสด้งให�เห9นัว�า หากผู้��บร�โภคัใช�เง�นัที่�4งหมีด้ที่#)มี#อัย��ในัการซึ่%4อัส�นัคั�า 2 ชนั�ด้ ผู้��บร�โภคัจะสามีารถซึ่%4อัส�นัคั�าแต�ลืะชนั�ด้ได้�จ&านัวนัเที่�าใด้ได้�บ�าง หร%อัเส�นัที่#)แสด้งส�วนัป็ระสมีระหว�างส�นัคั�า 2 ชนั�ด้ที่#)ผู้��บร�โภคัจะซึ่%4อัได้�โด้ยใช�งบป็ระมีาณเที่�าก�นั

9. ความแตกต�างขอังที่ฤษฎี#อัรรถป็ระโยชนั แลืะที่ฤษฎี#เส�นัคัวามีพอัใจเที่�าก�นั คั%อั ที่ฤษฎี#อัรรถป็ระโยชนั สมีมีต�ให�คัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจาการบร�โภคัส�นัคั�า สามีารถว�ด้อัอักมีาเป็�นัหนั�วยนั�บได้� ในัขณะที่#)ที่ฤษฎี#เส�นัคัวามีพอัใจเที่�าก�นัสมีมีต�ให�คัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�า 2 ชนั�ด้ที่#)ใช�แที่นัก�นัได้�ในัคัวามีร� �ส,กขอังผู้��บร�โภคั สามีารถว�ด้อัอักมีาเป็�นัระด้�บคัวามีพอัใจ ส&าหร�บความเหม,อน่ คั%อัเป็�นัที่ฤษฎี#ที่#)ศ,กษาคัวามีพอัใจที่#)ผู้��บร�โภคัได้�ร�บจากการบร�โภคัส�นัคั�าภายใต�รายได้�หร%อังบป็ระมีาณขอังผู้��บร�โภคัที่#)มี#อัย�างจ&าก�ด้ ซึ่,)งนั&าไป็ส��การหาเส�นัอั"ป็สงคั ได้�ที่�4ง 2 ที่ฤษฎี#

10. ผู้ลดั� ขอังนัโยบายป็ระก�นัรายได้�ข�4นัต&)า คั%อั ป็ระชาชนัที่#)มี#รายได้�ต&)ากว�ารายได้�ข�4นัต&)าที่#)ร �ฐก&าหนัด้จะมี#รายได้�เพ�)มีข,4นั ซึ่,)งที่&าให�มี#เง�นัจ�บจ�ายใช�สอัยเพ%)อัยกระด้�บมีาตรฐานัการคัลือังช#พให�ด้#ข,4นั ผู้ลเส�ย คั%อั เป็�นัการส�งเสร�มีให�ป็ระชาชนัไมี�ที่&างานัแลืะหว�งพ,)งรายได้�จากร�ฐ เพราะถ,งแมี�ไมี�ได้�ที่&างานัก9ย�งได้�ร�บเง�นัรายได้�จากร�ฐเที่�าก�บรายได้�ข�4นัต&)าที่#)ร �ฐป็ระก�นัไว� ที่&าให�ร�ฐส�4นัเป็ลื%อังงบป็ระมีาณ ขณะเด้#ยวก�นัก9ส�งผู้ลืให�ผู้ลืผู้ลื�ตโด้ยรวมีขอังป็ระเที่ศลืด้ลืง

5

11. การว$เคราะหภาระภาษ�ใน่การจุ�ดัเก9บภาษ�ม�ลค�าเพิ่$�มและภาษ�แบบเหมาจุ�ายที่��ม�ต�อผู้��บร$โภคภาระภาษ#ที่#)แที่�จร�งที่#)เก�ด้จากการจ�ด้เก9บภาษ#แบบเหมีาจ�ายส�งกว�าภาระภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มี เนั%)อังจากการจ�ด้เก9บภาษ#แบบเหมีาจ�ายเป็�นัการเร#ยกเก9บเง�นัก�อันัเพ#ยงคัร�4งเด้#ยวจากรายได้�ขอังผู้��บร�โภคั ซึ่,)งมี#ผู้ลืให�ผู้��มี#รายได้�ส"ที่ธี�หร%อัรายได้�ที่#)จะนั&ามีาจ�บจ�ายลืด้ลืง ที่&าให�คัวามีสามีารถในัการบร�โภคัส�นัคั�าที่"กชนั�ด้ลืด้ลืง จ,งส�งผู้ลืกระที่บต�อัคัวามีพอัใจขอังผู้��บร�โภคัมีากกว�าการจ�ด้เก9บภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มีที่#)เป็�นัการจ�ด้เก9บภาษ#จากส�นัคั�าในัที่"กข�4นัตอันัการผู้ลื�ต ซึ่,)งมี#ผู้ลืให�ส�นัคั�าเฉพาะรายการที่#)ถ�กเร#ยกเก9บภาษ#มี#ราคัาส�งข,4นั ที่&าให�คัวามีต�อังการบร�โภคัส�นัคั�าชนั�ด้นั�4นัลืด้ลืง ในัขณะที่#)คัวามีต�อังการบร�โภคัส�นัคั�าชนั�ด้อั%)นัที่#)ไมี�มี#การเก9บภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มีย�งคังเด้�มี จ,งมี#ผู้ลืให�คัวามีพอัใจขอังผู้��บร�โภคัลืด้ลืงนั�อัยกว�า

12. การผู้ลื�ต หมีายถ,ง กระบวนัการในัการแป็รร�ป็ป็ จจ�ยการผู้ลื�ต ให�เป็�นัส�นัคั�าแลืะบร�การ

13. หนั�วยผู้ลื�ต หมีายถ,ง บ"คัคัลื สถาบ�นั หร%อัอังคั กรธี"รก�จต�างๆ ที่#)ที่&าหนั�าที่#)ในัการจ�ด้หาหร%อัรวบรวมีป็ จจ�ยการผู้ลื�ตต�างๆมีาแป็รร�ป็ หร%อัผู้�านักรรมีว�ธี#ในัการผู้ลื�ตเป็�นัส�นัคั�าแลืะบร�การ

14. ฟ้ งก ช�)นัการผู้ลื�ต (production function) หมีายถ,ง คัวามีส�มีพ�นัธี ระหว�างจ&านัวนัป็ จจ�ยการผู้ลื�ตต�างๆที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ตก�บจ&านัวนัผู้ลืผู้ลื�ตที่#)ได้�ร�บ ณ ระด้�บเที่คัโนัโลืย#การผู้ลื�ตระด้�บใด้ระด้�บหนั,)ง

15. การผู้ลื�ตแบ�งอัอักเป็�นั 2 ป็ระเภที่ คั%อั การผู้ลื�ตระยะส�4นั แลืะการผู้ลื�ตระยะยาว

16. การผู้ลื�ตระยะส�4นั แลืะการผู้ลื�ตระยะยาว แตกต�างก�นัอัย�างไรการผู้ลื�ตระยะส�4นั มี#การใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ต 2 ป็ระเภที่ คั%อัป็ จจ�ยคังที่#)แลืะป็ จจ�ยแป็รผู้�นั เนั%)อังจากการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงการใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ตบางชนั�ด้ เช�นั ที่#)ด้�นั หร%อัเคัร%)อังจ�กร ไมี�สามีารถจะด้&าเนั�นัการได้�ในัช�วงเวลืาส�4นัๆ ส�วนัการผู้ลื�ตระยะยาวที่#)นัานัพอัที่#)ผู้��ผู้ลื�ตจะป็ร�บเป็ลื#)ยนัการใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่"กชนั�ด้ได้� ไมี�ว�าจะเป็�นัที่#)ด้�นัหร%อัเคัร%)อังจ�กร ป็ จจ�ยการผู้ลื�ตระยะยาวจ,งเป็�นัป็ จจ�ยแป็รผู้�นัเที่�านั�4นั

17. ผู้ลผู้ล$ตรวม (Total Product : TP) หมีายถ,ง จ&านัวนัผู้ลืผู้ลื�ตที่�4งหมีด้ที่#)ผู้��ผู้ลื�ตได้�ร�บจากการใช�ป็ จจ�ยแป็รผู้�นัเพ�)มีข,4นัในักระบวนัการผู้ลื�ต

18. ผู้ลผู้ล$ตเฉล��ย (Average Product : AP) หมีายถ,ง ป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตรวมีต�อัจ&านัวนัป็ จจ�ยแป็รผู้�นั 1 หนั�วยที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ต

19. ผู้ลผู้ล$ตส�วน่เพิ่$�ม (Marginal Product : MP) หมีายถ,ง ป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตรวมีที่#)เป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็จากการใช�ป็ จจ�ยแป็รผู้�นัเพ�)มีข,4นั 1 หนั�วย

20. การใช�ป็ จจ�ยแป็รผู้�นัหร%อัแรงงานัเพ�)มีข,4นัในัช�วงแรกๆ จะที่&าให�ผู้ลืผู้ลื�ตรวมีเพ�)มีข,4นัในัอั�ตราที่#)ส�งข,4นัๆ จนัไป็ถ,งระด้�บหนั,)งที่#)ผู้ลืผู้ลื�ตส�วนัเพ�)มีเพ�)มีข,4นัไป็ถ,งระด้�บส�งส"ด้แลื�ว หากย�งมี#การใช�ป็ จจ�ยแป็รผู้�นัหร%อัแรงงานัเพ�)มีข,4นัอั#กจะมี#ผู้ลืให�ผู้ลืผู้ลื�ตส�วนัเพ�)มีลืด้ลืง ซึ่,)งจะมี#ผู้ลืให�ผู้ลืผู้ลื�ตรวมีเพ�)มีข,4นัในัอั�ตราลืด้นั�อัยถอัยลืง อัธี�บายด้�วยกฎีการลืด้นั�อัยถอัยลืงขอังผู้ลืได้� (law of diminishing returns)

6

21. เส�น่ผู้ลผู้ล$ตเที่�าก�น่ (isoquants) หมีายถ,ง เส�นัที่#)แสด้งระด้�บผู้ลืผู้ลื�ตที่#)เก�ด้จากการที่#)ผู้��ผู้ลื�ตใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ต 2 ชนั�ด้ที่#)ใช�แที่นัก�นัได้�ในัป็ร�มีาณต�างๆก�นั แต�ได้�ป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นั

22. เส�น่ต�น่ที่(น่เที่�าก�น่ (isocost) หมีายถ,ง เส�นัที่#)แสด้งให�เห9นัว�าหากผู้��ผู้ลื�ตใช�เง�นัที่"นัที่�4งหมีด้ที่#)มี#อัย��ซึ่%4อัป็ จจ�ยการผู้ลื�ต 2 ชนั�ด้ จะสามีารถซึ่%4อัป็ จจ�ยการผู้ลื�ตแต�ลืะชนั�ด้ได้�ในัจ&านัวนัเที่�าใด้บ�าง

23. คั"ณสมีบ�ต�ขอังเส�นัผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นัในัการผู้ลื�ตระยะยาวมี#ลื�กษณะเหมี%อันัก�บเส�นัคัวามีพอัใจที่#)เที่�าก�นั 3 ป็ระการ คั%อั1. เป็�นัเส�นัที่#)ที่อัด้ลืงจากจากด้�านับนัซึ่�ายไป็ลื�างขวา แลืะมี#ลื�กษะระโคั�งนั�นัเข�าหาจ"ด้ก&าเนั�ด้2. ที่"กๆจ"ด้ที่#)อัย��บนัเส�นัผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นัเส�นัเด้#ยวก�นัจะแสด้งระด้�บผู้ลืผู้ลื�ตที่#)เที่�าก�นั แลืะจ"ด้ที่#)อัย��

บนัเส�นัผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นัเส�นัที่#)ส�งกว�าจะแสด้งถ,งป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตที่#)มีากกว�า แลืะในัที่างกลื�บก�นัจ"ด้ที่#)อัย��บนัเส�นัผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นัเส�นัที่#)ต&)ากว�าจะแสด้งถ,งป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตที่#)นั�อัยกว�า

3. เส�นัผู้ลืผู้ลื�ตเที่�าก�นัจะไมี�ต�ด้ก�นั

24. การขยายป็ร�มีาณการผู้ลื�ตตามีกฎีผู้ลืได้�ต�อัขนัาด้จะให�ผู้ลืได้�ที่#)แตกต�างก�นั 3 ลื�กษณะ คั%อั1. ผู้ลืได้�ต�อัขนัาด้คังที่#) หมีายถ,ง เมี%)อัมี#การเพ�)มีป็ จจ�ยการผู้ลื�ตเข�าไป็ในัอั�ตราคังที่#) ผู้ลืผู้ลื�ต

ที่#)ได้�จะเพ�)มีข,4นัในัอั�ตราเด้#ยวก�นัก�บป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่#)เพ�)มีเข�าไป็2. ผู้ลืได้�ต�อัขนัาด้เพ�)มีข,4นั หมีายถ,ง เมี%)อัมี#การเพ�)มีป็ จจ�ยการผู้ลื�ตเข�าไป็ในัอั�ตราคังที่#)

ผู้ลืผู้ลื�ตที่#)ได้�จะเพ�)มีข,4นัในัอั�ตราที่#)เพ�)มีข,4นัหร%อัในัอั�ตราที่#)มีากกว�าป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่#)เพ�)มีเข�าไป็3. ผู้ลืได้�ต�อัขนัาด้ลืด้ลืง หมีายถ,ง เมี%)อัมี#การเพ�)มีป็ จจ�ยการผู้ลื�ตเข�าไป็ในัอั�ตราคังที่#)

ผู้ลืผู้ลื�ตที่#)ได้�จะเพ�)มีข,4นัในัอั�ตราที่#)ลืด้ลืง หร%อัในัอั�ตราที่#)นั�อัยกว�าป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่#)ใส�เข�าไป็

25. ต�น่ที่(น่การผู้ล$ต หมีายถ,ง คั�าใช�จ�ายที่�4งหมีด้ที่#)ผู้��ผู้ลื�ตใช�ไป็ในักระบวนัการแป็รร�ป็ป็ จจ�ยการผู้ลื�ต ให�อัอักมีาเป็�นัผู้ลืผู้ลื�ต หร%อัคั�าใช�จ�ายต�นัที่"นัที่�4งหมีด้ที่#)ผู้��ผู้ลื�ตใช�ไป็ในัการซึ่%4อัป็ จจ�ยการผู้ลื�ต เพ%)อันั&ามีาผู้ลื�ตเป็�นัส�นัคั�าแลืะบร�การ

26. ต�น่ที่(น่ที่างบ�ญช� หมีายถ,ง รายจ�ายที่#)เก�ด้ข,4นัจร�งตามีที่#)ป็รากฏในับ�ญช#รายร�บ รายจ�าย ขอังผู้��ผู้ลื�ต

27. ต�น่ที่(น่ที่างเศรษฐศาสตร หมีายถ,ง ต�นัที่"นัคั�าเส#ยโอักาสที่#)ผู้��ผู้ลื�ตต�อังจ�ายไป็เพ%)อัที่#)จะนั&าป็ จจ�ยการผู้ลื�ตนั�4นัมีาใช� ซึ่,)งต�นัที่"นัคั�าเส#ยโอักาสนั#4อัาจจะเป็�นัต�นัที่"นัที่#)ผู้��ผู้ลื�ตจ�ายอัอักไป็จร�งตามีที่#)ป็รากฏอัย��ในับ�ญช#รายร�บ รายจ�าย ขอังผู้��ผู้ลื�ตซึ่,)งนั&ามีาคั�ด้เป็�นัต�นัที่"นัในัที่างบ�ญช#อัย��แลื�ว หร%อัอัาจจะเป็�นัต�นัที่"นัที่#)ไมี�ได้�จ�ายอัอักไป็จร�งซึ่,)งไมี�ได้�ป็รากฏในัต�นัที่"นัที่างบ�ญช# เร#ยกว�า ต�นัที่"นัภายในัหร%อัต�นัที่"นัที่#)มีอังไมี�เห9นั

28. ต�นัที่"นัการผู้ลื�ตในัระยะส�4นั ป็ระกอับด้�วย 2 ส�วนั คั%อั ต�นัที่"นัรวมีคังที่#) แลืะต�นัที่"นัแป็รผู้�นัรวมี มี#ลื�กษณะเป็�นัเส�นัขอังร�ป็ต�วย�

29. ต�น่ที่(น่รวมคงที่�� (Total Fixed Cost : TFC) หมีายถ,ง ต�นัที่"นัหร%อัคั�าใช�จ�ายที่#)เก�ด้ข,4นัจากการใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่#)เป็�นัป็ จจ�ยคังที่#)ที่� 4งหมีด้ซึ่,)งเป็�นัต�นัที่"นัหร%อัคั�าใช�จ�ายที่#)มี#จ&านัวนัแนั�นัอันัโด้ยไมี�ข,4นัอัย��ก�บป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ต

7

30. ต�น่ที่(น่แปรผู้�น่รวม (Total Variable Cost : TVC) หมีายถ,ง ต�นัที่"นัหร%อัคั�าใช�จ�ายที่#)เก�ด้ข,4นัจากการใช�ป็ จจ�ยการผู้ลื�ตที่#)เป็�นัป็ จจ�ยแป็รผู้�นัที่�4งหมีด้ ซึ่,)งต�นัที่"นัหร%อัคั�าใช�จ�ายป็ระเภที่นั#4จะมี#จ&านัวนัไมี�คังที่#)โด้ยจะเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ตามีป็ร�มีาณผู้ลืการผู้ลื�ต

31. ต�น่ที่(น่รวม (Total Cost : TC) หมีายถ,ง ต�นัที่"นัที่�4งหมีด้ที่#)เก�ด้ข,4นัในักระบวนัการผู้ลื�ตส�นัคั�าแลืะบร�การ ซึ่,)งการผู้ลื�ตระยะส�4นั จะหมีายถ,ง ผู้ลืรวมีขอังต�นัที่"นัที่�4งหมีด้ (TFC) แลืะต�นัที่"นัแป็รผู้�นัรวมี (TVC) จากสมีาการ TC = TFC + TVC

32. ต�น่ที่(น่เฉล��ย (Average Cost : AC) หมีายถ,ง ต�นัที่"นัรวมีที่�4งหมีด้ที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ตส�นัคั�า 1 หนั�วย

33. ต�น่ที่(น่ส�วน่เพิ่$�ม (Marginal Cost : MC) หมีายถ,ง ต�นัที่"นัรวมีที่#)เป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็เมี%)อัมี#การผู้ลื�ตส�นัคั�าเพ�)มีข,4นัหร%อัลืด้ลืง 1 หนั�วย

34. ต�น่ที่(น่การผู้ล$ตใน่ระยะยาว หมีายถ,ง ต�นัที่"นัที่�4งหมีด้ที่#)เก�ด้จากการผู้ลื�ตโด้ยใช�เคัร%)อังจ�กร หร%อัโรงงานัขนัาด้ต�างๆ ในัการผู้ลื�ตในัระยะยาว ซึ่,)งเป็�นัต�นัที่"นัแป็รผู้�นัที่�4งหมีด้ เส�นัต�นัที่"นัการผู้ลื�ตระยะยาวหาได้�จากการลืากเส�นัส�มีผู้�สจ"ด้ต&)าส"ด้ขอังเส�นัต�นัที่"นัเฉลื#)ยระยะส�4นัขอังโรงงานัขนัาด้ต�างๆ

35. การประหย�ดัต�อขน่าดั (economies of scale) เป็�นัผู้ลืจากการที่#)ผู้��ผู้ลื�ตขยายการผู้ลื�ตอัอักไป็ จนัมี#ป็ร�มีาณการผู้ลื�ตมีากพอัที่#)จะที่&าให�เก�ด้การแบ�งงานัก�นัที่&า เพ%)อัให�เก�ด้ป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการที่&างานัส�งข,4นัได้� จ,งมี#ผู้ลืให�ป็ร�มีาณผู้ลืผู้ลื�ตที่#)ได้�ร�บเพ�)มีข,4นัแลืะต�นัที่"นัเฉลื#)ยลืด้ลืง เร#ยกว�า การประหย�ดัภายใน่ หร%อัอัาจเป็�นัผู้ลืจากการขยายการผู้ลื�ตที่#)ที่&าให�ผู้��ผู้ลื�ตสามีารถซึ่%4อัป็ จจ�ยการผู้ลื�ตได้�คัราวลืะมีากๆ ในัราคัาที่#)ถ�กลืง เร#ยกว�า การประหย�ดัภายน่อก

หน่�วยที่��3 ตลาดัส$น่ค�าและการก1าหน่ดัราคาส$น่ค�า1. ตลาดั หมีายถ,ง การที่#)ผู้��ซึ่%4อัผู้��ขายมี#การต�ด้ต�อัตกลืงราคัาแลืะป็ร�มีาณส�นัคั�าแลืะบร�การที่#)ต�อังการ

ซึ่%4อัขาย จนักระที่�)งมี#การแลืกเป็ลื#)ยนัหร%อัส�งมีอับส�นัคั�าแลืะบร�การระหว�างก�นั โด้ยไมี�คั&านั,งว�าในัการตกลืงซึ่%4อัขายส�นัคั�าแลืะบร�การนั�4นัจะมี#สถานัที่#)ให�ผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายได้�พบป็ะก�นัหร%อัไมี� เช�นัซึ่%4อัขายผู้�านัที่างโที่รศ�พที่ อั�นัเตอัร เนั9ต หร%อัผู้�านัการขายตรง ฯลืฯ จ,งเป็�นัการตลืาด้ในัคัวามีหมีายที่างเศรษฐศาสตร

2. ประเภที่ของตลาดัจุ1าแน่กไดั�ดั�งน่�51. จ&าแนักโด้ยพ�จารณาจากระด้�บการแข�งข�นัขอังหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้2. จ&าแนักโด้ยพ�จารณาจากว�ตถ"ป็ระสงคั ในัการซึ่%4อัส�นัคั�า3. จ&าแนักโด้ยพ�จารณาจากป็ระเภที่ขอังส�นัคั�า4. จ&าแนักโด้ยพ�จารณาจากป็ร�มีาณการขายส�นัคั�า

3. การจ&าแนักตลืาด้ตามีลื�กษณะการแข�งข�นัขอังธี"รก�จในัตลืาด้ พ�จารณาจากป็ จจ�ยด้�งนั#4 ได้�แก� 1)

จ&านัวนัแลืะขนัาด้ขอังผู้��ซึ่%4อัผู้��ขายที่#)อัย��ในัตลืาด้ 2) ลื�กษณะขอังส�นัคั�าในัตลืาด้ 3) เง%)อันัไขในัการเข�าหร%อัอัอักจากตลืาด้ 4) การเคัลื%)อันัย�ายป็ จจ�ยการผู้ลื�ต 5) การร�บข�อัมี�ลืข�าวสารต�างๆ เก#)ยวก�บต�วส�นัคั�า

8

4. การก&าหนัด้ราคัาหลืายระด้�บแลืะแนัวคั�ด้ในัการก&าหนัด้ราคัาสอังส�วนัเหมี%อันัหร%อัต�างก�นัอัย�างไรที่�4ง 2 แนัวคั�ด้เป็�นัว�ธี#การก&าหนัด้ราคัาที่#)ผู้��ผู้ลื�ตใช�เพ%)อัด้,งส�วนัเก�นัขอังผู้��บร�โภคัมีาเป็�นัขอังผู้��ผู้ลื�ตเช�นัเด้#ยวก�นั แต�แตกต�างก�นัที่#)การก&าหนัด้ราคัาส�นัคั�าหลืายระด้�บจะใช�ในักรณ#ที่#)ผู้��บร�โภคัส�นัคั�าในัตลืาด้มี#คัวามีย%ด้หย"�นัขอังอั"ป็สงคั ต�างก�นั แต�การก&าหนัด้ราคัาสอังส�วนัสามีารถด้&าเนั�นัการได้�โด้ยที่#)ผู้��บร�โภคัในัตลืาด้ไมี�จ&าเป็�นัต�อังมี#คัวามีย%ด้หย"�นัขอังอั"ป็สงคั แตกต�างก�นั

5. การก&าหนัด้ราคัาที่#)เหมีาะสมีที่#)ส"ด้ คั%อั การก&าหนัด้ให�ผู้��ผู้ลื�ตขายส�นัคั�าในัราคัาที่#)เที่�าก�บต�นัที่"นัส�วนัเพ�)มี (รายร�บ = ต�นัที่"นัส�วนัเพ�)มี) ซึ่,)งจะมี#ผู้ลืให�ผู้ลืได้�โด้ยรวมีที่#)ได้�จากการบร�โภคัส�นัคั�ามีากกว�าต�นัที่"นัรวมีที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ตส�นัคั�า แลืะส�งคัมีได้�ร�บสว�สด้�การส�งส"ด้จากการบร�โภคัส�นัคั�านั�4นั

6. การก&าหนัด้ราคัาส�นัคั�าที่#)เนั�นัต�นัที่"นัการผู้ลื�ต ที่&าได้�หลืายแนัวที่างด้�งนั#41. การก&าหนัด้ราคัาเที่�าก�บต�นัที่"นัส�วนัเพ�)มี หร%อัการก&าหนัด้ราคัาเหมีาะสมีที่#)ส"ด้2. การก&าหนัด้ราคัาเที่�าก�บต�นัที่"นัเฉลื#)ย หร%อัการก&าหนัด้ราคัาเหมีาะสมีที่#)ส"ด้อั�นัด้�บสอัง

(เป็�นัการที่#)ร �ฐยอัมีจ�ายเง�นัชด้เชยส�วนัขาด้ที่"นัเพ%)อัให�ร�ฐว�สาหก�จที่#)ผู้ลื�ตส�นัคั�าที่#)มี#ลื�กษณะผู้�กขาด้โด้ยธีรรมีชาต�สามีารถผู้ลื�ตส�นัคั�าได้�ต�อัไป็)

3. การก&าหนัด้ราคัาส�นัคั�าแบบผู้สมีผู้สานั

7. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังตลืาด้แข�งข�นัส�มีบ�รณ 5 ป็ระการ คั%อั 1) มี#ผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายจ&านัวนัมีาก 2)

ส�นัคั�าที่#)ซึ่%4อัขายก�นัในัตลืาด้มี#ลื�กษณะเหมี%อันัก�นัที่"กป็ระการ 3) ผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายแต�ลืะรายต�างร� �ถ,งสภาพตลืาด้เป็�นัอัย�างด้# 4) หนั�วยธี"รก�จสามีารถเข�าหร%อัอัอักจากอั"ตสาหกรรมีได้�โด้ยเสร# 5)

การเคัลื%)อันัย�ายป็ จจ�ยการผู้ลื�ตต�างๆ สามีารถที่&าได้�โด้ยเสร#

8. อั"ป็สงคั ส�นัคั�าขอังหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ จะตอับสนัอังต�อัการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัาส�ง โด้ยหนั�วยธี"รก�จมี#สถานัะเป็�นัผู้��ยอัมีร�บราคัาส�นัคั�าในัตลืาด้ซึ่,)งมี#เพ#ยงราคัาเด้#ยวที่#)ก&าหนัด้โด้ยอั"ป็สงคั แลืะอั"ป็ที่านัขอังตลืาด้

9. เส�นัอั"ป็สงคั ส�นัคั�าขอังหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ มี#ลื�กษณะเป็�นัเส�นัที่#)ขนัานัไป็ก�บแกนันัอันั แลืะต�ด้ก�บแกนัต�4งที่#)ระด้�บส�นัคั�าในัตลืาด้ ซึ่,)งหมีายคัวามีว�าอั"ป็สงคั ส�นัคั�าขอังหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ เป็�นัอั"ป็สงคั ส�นัคั�าที่#)มี#การตอับสนัอังต�อัการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัาส�นัคั�าส�งมีาก แลืะราคัาส�นัคั�าที่#)ขายในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ มี#ราคัาเด้#ยว ผู้��ผู้ลื�ตแต�ลืะรายที่#)ขายส�นัคั�าในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ จ,งต�อังผู้ลื�ตส�นัคั�าอัอักขาย ณ ระด้�บราคัาที่#)ก&าหนัด้โด้ยตลืาด้หร%อัเป็�นัผู้��ยอัมีร�บราคัา

10. การที่#)เส�นัอั"ป็สงคั เส�นัรายร�บส�วนัเพ�)มี แลืะเส�นัรายร�บเฉลื#)ยขอังในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ เป็�นัเส�นัเด้#ยวก�นั หมีายถ,ง การผู้ลื�ตหร%อัขายส�นัคั�าได้�เพ�)มีข,4นั 1 หนั�วย ผู้��ผู้ลื�ตจะมี#รายร�บส�วนัเพ�)มีหร%อัรายร�บที่#)เพ�)มีข,4นัจากการขายส�นัคั�าได้�เพ�)มีข,4นั 1 หนั�วย แลืะรายร�บเฉลื#)ยเที่�าก�บราคัาส�นัคั�าเฉลื#)ยต�อัหนั�วย

11. ด้"ลืยภาพขอังหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ ในัระยะส�4นัจะเก�ด้ข,4นัเมี%อัหนั�วยธี"รก�จผู้ลื�ตส�นัคั�า ณ ระด้�บที่#) P = AR = MR = SMC แลืะด้"ลืยภาพในัระยะยาวเก�ด้ข,4นัเมี%)อัมี#การผู้ลื�ตส�นัคั�า ร ระด้�บที่#) P = AR = MR = LMC = LAC

9

12. อั"ป็ที่านัขอังส�นัคั�าในัระยะส�4นั หมีายถ,ง ป็ร�มีาณส�นัคั�าที่�4งหมีด้ที่#)อั"ตสาหกรรมีหนั,)งผู้ลื�ตหร%อันั&าอัอักขาย ณ ราคัาตลืาด้ระด้�บต�างๆในัช�วงเวลืาใด้เวลืาหนั,)ง โด้ยที่#)ขนัาด้โรงงานัหร%อัขนัาด้การผู้ลื�ตขอังหนั�วยธี"รก�จแต�ลืะราย แลืะจ&านัวนัหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้ย�งอัย��คังที่#)ไมี�เป็ลื#)ยนัแป็ลืง

13. อั"ป็ที่านัขอังส�นัคั�าในัระยะยาว หมีายถ,ง ป็ร�มีาณส�นัคั�าที่#)แต�ลืะอั"ตสาหกรรมีผู้ลื�ตหร%อันั&าอัอักขาย ณ ราคัาตลืาด้ระด้�บต�างๆ หลื�งจากที่#)ได้�ร�บมี#การป็ร�บเป็ลื#)ยนัขนัาด้โรงงานัหร%อัขนัาด้การผู้ลื�ต แลืะการเข�าหร%อัอัอักจากอั"ตสาหกรรมีขอังหนั�วยธี"รก�จต�างๆส�4นัส"ด้ลืง ซึ่,)งอั"ป็ที่านัขอังส�นัคั�าในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ ในัระยะยาวนั#4 จะมี#การตอับสนัอังต�อัการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงขอังราคัาส�นัคั�าในัตลืาด้มีากกว�าอั"ป็ที่านัขอังส�นัคั�าในัระยะส�4นั

14. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ มี#ด้�งนั#4 คั%อั 1. จ&านัวนัผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายในัตลืาด้มี#ไมี�มีากพอั 2. ส�นัคั�าที่#)ซึ่%4อัขายก�นัในัตลืาด้มี#ลื�กษณะไมี�เหมี%อันัก�นั 3. ผู้��ซึ่%4อัแลืะผู้��ขายแต�ลืะรายอัาจจะไมี�ร� �สภาพตลืาด้เป็�นัอัย�างด้# 4. หนั�วยธี"รก�จไมี�สามีารถเข�าหร%อัอัอักจากอั"ตสาหกรรมีได้�โด้ยเสร# 5. การเคัลื%)อันัย�ายป็ จจ�ยการผู้ลื�ตต�างๆ ไมี�สามีารถที่&าได้�โด้ยเสร#

15. ป็ระเภที่ขอังตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ จ&าแนักเป็�นั 3 ป็ระเภที่ ได้�แก� ตลืาด้ผู้�กขาด้ ตลืาด้ผู้��ขายหร%อัผู้��ซึ่%4อันั�อัยราย ตลืาด้ก,)งแข�งข�นัก,)งผู้�กขาด้

16. การเป็ร#ยบเที่#ยบด้"ลืยภาพขอังหนั�วยธี"รก�จผู้�กขาด้ แลืะหนั�วยธี"รก�จในัตลืาด้ก,)งแข�งข�นัก,)งผู้�กขาด้ในัระยะส�4นั แลืะระยะยาวใน่ระยะส�5น่ ด้"ลืยภาพขอังหนั�วยธี"รก�จที่�4งในัตลืาด้ผู้�กขาด้ แลืะในัตลืาด้ก,)งแข�งข�นัก,)งผู้�กขาด้จะอัย�� ณ จ"ด้ที่#)ต�นัที่"นัส�วนัเพ�)มีในัระยะส�4นัขอังหนั�วยธี"รก�จเที่�าก�บรายร�บส�วนัเพ�)มี โด้ยหนั�วยธี"รก�จที่�4ง 2 ตลืาด้อัาจมี#ก&าไรเก�นัป็กต� ก&าไรป็กต� หร%อัอัาจขาด้ที่"นั แต�หนั�วยธี"รก�จผู้�กขาด้โด้ยส�วนัใหญ�มี#แนัวโนั�มีที่#)จะมี#ก&าไรเก�นัป็กต�ใน่ระยะยาว ด้"ลืยภาพขอังหนั�วยธี"รก�จผู้�กขาด้ แลืะในัตลืาด้ก,)งแข�งข�นัก,)งผู้�กขาด้ จะอัย�� ณ จ"ด้ที่#)ต�นัที่"นัส�วนัเพ�)มีในัระยะยาวขอังหนั�วยธี"รก�จเที่�าก�บรายร�บส�วนัเพ�)มี โด้ยหนั�วยธี"รก�จผู้�กขาด้จะมี#ก&าไรเก�นัป็กต� แต�ในัตลืาด้ธี"รก�จก,)งแข�งข�นัก,)งผู้�กขาด้จะมี#เพ#ยงก&าไรป็กต�เที่�านั�4นั

17. การผู้ลื�ตในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ มี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพมีากกว�าในัตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ เนั%)อังจาก

1. ตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ มี#สภาพการแข�งข�นัส�ง ผู้��ผู้ลื�ตที่#)สามีารถจะแข�งข�นัได้�ในัตลืาด้จ,งต�อังผู้ลื�ตส�นัคั�าในัป็ร�มีาณที่#)มี#ต�นัที่"นัเฉลื#)ยต�อัหนั�วยต&)าส"ด้ ซึ่,)งแตกต�างจากผู้��ผู้ลื�ตในัตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ โด้ยเฉพาะในัตลืาด้ผู้�กขาด้ที่#)ผู้��ผู้ลื�ตจะไมี�ต�ด้ส�นัใจผู้ลื�ตส�นัคั�า ณ ป็ร�มีาณการผู้ลื�ตที่#)มี#ต�นัที่"นัเฉลื#)ยต&)าส"ด้ ด้�งนั�4นั ป็ร�มีาณส�นัคั�าในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ จ,งมี#มีากกว�า แลืะมี#ราคัาถ�กกว�า ซึ่,)งเป็�นัผู้ลืด้#ต�อัผู้��บร�โภคัมีากกว�าแลืะเป็�นัผู้ลืด้#ต�อัสว�สด้�การขอังส�งคัมีโด้ยรวมี

2. ผู้��ผู้ลื�ตในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ แลืะในัตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ จะมี"�งหว�งก&าไรส�งส"ด้จ,งผู้ลื�ตส�นัคั�า ณ จ"ด้ที่#) MR = MC แต�ในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ ราคัาส�นัคั�าจะเที่�าก�บรายร�บ

10

เฉลื#)ยแลืะรายร�บส�วนัเพ�)มีขอังหนั�วยธี"รก�จ หร%อั P = AR = MR ด้�งนั�4นัด้"ลืยภาพในัตลืาด้แข�งข�นัสมีบ�รณ จะเป็�นัด้"ลืยภาพ ณ ระด้�บที่#) P = MC เสมีอั ซึ่,)งหมีายถ,งมี�ลืคั�าส�นัคั�าที่#)ผู้��บร�โภคัย�นัด้#จ�ายเพ%)อัซึ่%4อัส�นัคั�าเที่�าก�บต�นัที่"นัขอังที่ร�พยากรที่#)นั&ามีาใช�ในัการผู้ลื�ตส�นัคั�านั�4นั การจ�ด้สรรที่ร�พยากรที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ตจ,งเป็�นัไป็อัย�างมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพมีากที่#)ส"ด้ ซึ่,)งต�างจากด้"ลืยภาพในัตลืาด้แข�งข�นัไมี�สมีบ�รณ ที่#) P = AR > MR ด้�งนั�4นั P > MC หร%อัราคัาส�นัคั�าจะส�งกว�าต�นัที่"นัในัการใช�ที่ร�พยากรเพ%)อัผู้ลื�ตส�นัคั�านั�4นั

หน่�วยที่��4 ประส$ที่ธ$ภาพิ่และความเป:น่ธรรมที่างเศรษฐก$จุ1. ประส$ที่ธ$ภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุหร,อประส$ที่ธ$ภาพิ่พิ่าเรโต (Pareto efficiency) หมีายถ,ง

สภาพการณ ที่#)ระบบเศรษฐก�จมี#การจ�ด้สรรที่ร�พยากรในัลื�กษณะที่#)ส�งคัมีได้�ร�บสว�สด้�การส�งส"ด้ (นั�4นัคั%อัผู้��บร�โภคัได้�ร�บคัวามีพอัใจส�งส"ด้แลืะผู้��ผู้ลื�ตได้�ร�บก&าไรส�งส"ด้) จะไมี�สามีารถที่&าให�ผู้��หนั,)งผู้��ใด้ได้�ร�บสว�สด้�การเพ�)มีข,4นัได้�โด้ยไมี�ไป็ลืด้สว�สด้�การขอังผู้��อั%)นั

2. หล�กพิ่าเรโต(Pareto principle) อัธี�บายว�า การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงใด้ๆ ที่#)มี#ผู้ลืที่&าให�บ"คัคัลืบางคันัมี#คัวามีเป็�นัอัย��ด้#ข,4นั โด้ยไมี�ที่&าให�ผู้��อั%)นัมี#คัวามีเป็�นัอัย��เลืวลืง (Pareto improvements)

เป็�นัการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงที่#)พ,งป็ระสงคั 3. หล�กพิ่าเรโต(Pareto principle) พ�จารณาป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการจ�ด้สรรที่ร�พยากรอัย�าง

เด้#ยว โด้ยไมี�คั&านั,งว�าการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงที่#)เก�ด้ข,4นันั�4นัจะก�อัให�เก�ด้คัวามีเป็�นัธีรรมีหร%อัไมี� การใช�หลื�กพาเรโตพ�จารณาคัวามีเหมีาะสมีในัการด้&าเนั�นัการขอังร�ฐบาลืจะข,4นัอัย��ก�บว�ส�ยที่�ศนั แลืะคัวามีคั�ด้เห9นัขอังแต�ลืะบ"คัคัลื ซึ่,)งอัาจมี#ที่�4งผู้��เห9นัด้�วยแลืะไมี�เห9นัด้�วย

4. ที่ฤษฎี�บที่พิ่,5น่ฐาน่เศรษฐศาสตรสว�สดั$การ ม� 2 ที่ฤษฎี�บที่ ที่ฤษฎี#บที่แรกอัธี�บายว�าระบบเศรษฐก�จที่#)มี#การแข�งข�นัจะเก�ด้ป็ระส�ที่ธี�ภาพพาเรโต ส�วนัที่ฤษฎี#บที่ที่#)สอังอัธี�บายในัที่างตรงก�นัข�ามี นั�ยขอังที่ฤษฎี#บที่ที่#)สอังก9คั%อัหากระบบเศรษฐก�จมี#การกระจายรายได้�ที่#)ไมี�เป็�นัธีรรมีแลื�วร�ฐคัวรมี#การด้&าเนั�นัการกระจายที่ร�พยากรเส#ยใหมี�ให�เหมีาะสมี จากนั�4นักลืไกตลืาด้ก9จะก�อัให�เก�ด้การจ�ด้สรรที่ร�พยากรอัย�างมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพได้�เอังโด้ยอั�ตโนัมี�ต�โด้ยร�ฐไมี�ต�อังแที่รกแซึ่ง

5. เง,�อน่ไขประส$ที่ธ$ภาพิ่ของตลาดัก9ค,อ MSB = MSC (ผู้ลประโยชน่ส�วน่เพิ่$�ม MSB

ต�น่ที่(น่ส�วน่เพิ่$�มของส�งคม MSC)

6. นั�กเศรษฐศาสตร จะว�เคัราะห ด้"ลืยภาพที่#)เก�ด้ข,4นัพร�อัมีก�นัที่"กตลืาด้ ที่�4งตลืาด้ส�นัคั�าแลืะตลืาด้ป็ จจ�ยการผู้ลื�ต ป็ระส�ที่ธี�ภาพขอังระบบเศรษฐก�จจะเก�ด้ได้�ก9ต�อัเมี%)อับรรลื" 3 ป็ระการ คั%อั

1. ป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการแลืกเป็ลื#)ยนั exchange efficiency

2. ป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการผู้ลื�ต production efficiency

3. ป็ระส�ที่ธี�ภาพโด้ยรวมี overall efficiency

7. ส$น่ค�าสาธารณะ หมีายถ,ง ส�นัคั�าหร%อับร�การที่#)ก�อัให�เก�ด้ป็ระโยชนั แก�ป็ระชาชนัโด้ยรวมี เป็�นัส�นัคั�าที่#)ผู้��บร�โภคัใช�ร�วมีก�นั ไมี�สามีารถแบ�งแยกการบร�โภคัได้�

8. ส�นัคั�าสาธีารณะมี#ลื�กษณะส&าคั�ญ 2 ป็ระการ คั%อั

11

1. การบร�โภคัส�นัคั�านั#4โด้ยผู้��บร�โภคัคันัใด้คันัหนั,)งจะไมี�มี#ผู้ลืที่&าให�ผู้��อั%)นัได้�บร�โภคัส�นัคั�านั#4นั�อัยลืง (non – rival consumption)

2. การไมี�สามีารถก#ด้ก�นัไมี�ให�ผู้��หนั,)งผู้��ใด้บร�โภคัส�นัคั�านั#4ได้� (non - exclusion)

9. ผู้ลกระที่บภายน่อก หมีายถ,ง ผู้ลืกระที่บอั�นัเก�ด้จากการซึ่%4อัขายแลืกเป็ลื#)ยนัในัตลืาด้ที่#)ไมี�ได้�สะที่�อันัให�เห9นัในัราคัาส�นัคั�าหร%อับร�การที่#)จ&าหนั�าย จ&าแนักได้�เป็�นั ผู้ลืกระที่บภายนัอักที่างลืบแลืะที่างบวก เมี%)อัเก�ด้ผู้ลืกระที่บภายนัอัก กลืไกตลืาด้มีาสามีารถจ�ด้สรรที่ร�พยากรได้�อัย�างมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพเนั%)อังจากจะมี#การผู้ลื�ตหร%อับร�โภคัมีากหร%อันั�อัยเก�นัไป็ ร�ฐสามีารถใช�มีาตรการที่างการคัลื�ง คั%อัการเก9บภาษ#อัากรแลืะการให�เง�นัอั"ด้หนั"นั เพ%)อัแก�ป็ ญหาผู้ลืกระที่บภายนัอัก

10. จงเป็ร#ยบเที่#ยบการเลื%อักขอังส�งคัมีก�บการเลื%อักขอังผู้��บร�โภคัที่างที่ฤษฎี#การเลื%อักขอังส�งคัมีในัที่างที่ฤษฎี#จะคัลื�ายก�บการเลื%อักขอังผู้��บร�โภคั ด้"ลืยภาพขอังผู้��บร�โภคัจะอัย�� ณ ระด้�บที่#)เส�นังบป็ระมีาณส�มีผู้�สก�บเส�นัคัวามีพอัใจเที่�าก�นั ผู้��บร�โภคัจะได้�ร�บคัวามีพอัใจส�งส"ด้จากการบร�โภคัส�นัคั�า ณ ระด้�บด้"ลืยภาพนั�4นั ขณะที่#)ด้"ลืยภาพขอังส�งคัมีจะอัย�� ณ ระด้�บที่#)เส�นัเป็�นัไป็ได้�ขอังอัรรถป็ระโยชนั ส�มีผู้�สก�บเส�นัคัวามีพอัใจขอังส�งคัมี ส�งคัมีจะได้�ร�บสว�สด้�การส�งส"ด้โด้ยพ�จารณาที่�4งในัแง�ป็ระส�ที่ธี�ภาพแลืะคัวามีเป็�นัธีรรมี หากระบบเศรษฐก�จมี#การจ�ด้สรรที่ร�พยากร ณ ระด้�บด้"ลืยภาพนั�4นั

11. พ�จารณาในัแง�คัวามีเป็�นัธีรรมีเคัร%)อังมี%อัที่#)นั�กเศรษฐศาสตร ใช�ในัการป็ระเมี�นัการเลื%อักขอังส�งคัมี คั%อั การใช�ฟ้ งก ช� )นัสว�สด้�การส�งคัมีหร%อัเส�นัคัวามีพอัใจขอังส�งคัมี เป็�นัเคัร%)อังมี%อัป็ระเมี�นัการเลื%อักขอังส�งคัมี แนัวคั�ด้ส&าคั�ญที่#)อัธี�บายเคัร%)อังมี%อันั#4 ได้�แก� แนัวคั�ด้อัรรถป็ระโยชนั นั�ยมี แลืะแนัวคั�ด้ขอังรอัลืส ตามีแนัวคั�ด้อัรรถป็ระโยชนั นั�ยมี เมี%)อับ"คัคัลืกลื"�มีหนั,)งได้�ร�บคัวามีพอัใจเพ�)มีข,4นับ"คัคัลือั#กกลื"�มีหนั,)งจะได้�ร�บคัวามีพอัใจนั�อัยลืง ส�งคัมีจ,งได้�ร�บคัวามีพอัใจเที่�าเด้�มี ซึ่,)งสามีารถอัธี�บายได้� 2 ลื�กษณะ ส�วนัแนัวคั�ด้ขอังรอัลืส อัธี�บายว�าสว�สด้�การขอังส�งคัมีจะข,4นัอัย��ก�บสว�สด้�การขอังคันัจนัเที่�านั�4นั

12. แนัวที่างในัการป็ระเมี�นัการเลื%อักขอังส�งคัมี ได้�แก� หลื�กการชด้เชย การป็ระเมี�นัผู้ลืได้�เส#ยขอังมีาตรการต�างๆ แลืะการถ�วงนั&4าหนั�กผู้ลืป็ระโยชนั ส"ที่ธี�

หน่�วยที่��5 รายไดั�ประชาชาต$1. รายไดั�ประชาชาต$ หมีายถ,ง รายได้�รวมีขอังคันัในัป็ระเที่ศที่#)ได้�ร�บจากการมี#ส�วนัร�วมีในัการผู้ลื�ต

ส�นัคั�าแลืะบร�การ ในัช�วงระยะเวลืาหนั,)ง

2. ระบบบ�ญช�ประชาชาต$ม�การจุ1าแน่กหล�กออกเป:น่ 5 บ�ญช� คั%อั 1. บ�ญช#รายได้�ป็ระชาชาต� 2. ตารางป็ จจ�ยการผู้ลื�ตแลืะผู้ลืผู้ลื�ต 3. บ�ญช#เศรษฐก�จเง�นัที่"นั 4. บ�ญช#ด้"ลืการช&าระเง�นั 5. บ�ญช#งบด้"ลืแห�งชาต�

3. รายได้�ป็ระชาชาต�สามีารถแบ�งเป็�นัระด้�บต�างๆ 8 ระด้�บ ด้�งนั#4

12

1. ผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีในัป็ระเที่ศ (Gross Domestic Product : GDP)

2. ผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีป็ระชาชาต� (Gross National Product : GNP)

3. ผู้ลื�ตภ�ณฑ์ ในัป็ระเที่ศส"ที่ธี� (Net Domestic Product : NDP)

4. ผู้ลื�ตภ�ณฑ์ ป็ระชาชาต�ส"ที่ธี� (Net National Product : NNP)

5. รายได้�ป็ระชาชาต� (National Income : NI)

6. รายได้�ส�วนับ"คัคัลื (Personal Income : PI)

7. รายได้�ส"ที่ธี�ส�วนับ"คัคัลื (Disposable Income : DI)

8. รายได้�เฉลื#)ยต�อับ"คัคัลื (Per Capita Income)

4. การคั&านัวณรายได้�ป็ระชาชาต�ด้�านัรายจ�ายเป็�นัการคั&านัวณจากรายจ�ายซึ่%4อัส�นัคั�าแลืะบร�การข�4นัส"ด้ที่�ายขอังหนั�วยต�างๆ ในัระบบเศรษฐก�จ โด้ยแบ�งรายจ�ายอัอักเป็�นั 4 ป็ระเภที่ คั%อั รายจ�ายเพ%)อัการอั"ป็โภคับร�โภคั (C) รายจ�ายเพ%)อัการลืงที่"นั (I) รายจ�ายขอังร�ฐบาลื (G) แลืะรายจ�ายขอังภาคัต�างป็ระเที่ศ (X - M) ว�ธี#การคั&านัวณสามีารถคั&านัวณได้�ตามีสมีาการ ด้�งนั#4

รายไดั�ประชาชาต$ = C + I + G + X – M

5. ข�อัจ&าก�ด้ขอังรายได้�ป็ระชาชาต� ด้�งนั#41. ต�วเลืขรายได้�ป็ระชาชาต�ไมี�ได้�รวมีส�นัคั�าแลืะบร�การข�4นัส"ด้ที่�ายที่"กชนั�ด้ ในัระบบเศรษฐก�จ

โด้ยเฉพาะส�นัคั�าแลืะบร�การที่#)ไมี�มี#การซึ่%4อัขายผู้�านักลืไกตลืาด้ เช�นั การด้&าเนั�นัธี"รก�จในัคัร�วเร%อันั อัาที่� งานัแมี�บ�านั งานัซึ่�กร#ด้

2. ต�วเลืขรายได้�ป็ระชาชาต�ไมี�รวมีมี�ลืคั�าส�นัคั�าแลืะบร�การข�4นัส"ด้ที่�ายที่#)ผู้�ด้กฎีหมีาย เช�นั การพนั�นั การคั�าขอังเถ%)อันั

3. รายได้�ป็ระชาชาต�ไมี�ได้�สะที่�อันัคั"ณภาพขอังการกระจายรายได้� แลืะคัวามีเป็�นัธีรรมีในัการกระจายรายได้�4. รายได้�ป็ระชาชาต�ไมี�ได้�แสด้งถ,งคั"ณภาพส�นัคั�าแลืะบร�การที่#)ผู้ลื�ตได้� 5. บ�ญช#รายได้�ป็ระชาชาต�ไมี�ได้�รวมีผู้ลืเส#ยหายที่#)เก�ด้ข,4นัต�อัส�งคัมีจากก�จกรรมีการผู้ลื�ตในั

ระบบเศรษฐก�จ เช�นั นั&4าเส#ย มีลืพ�ษ

6. การจ�ด้ที่&าบ�ญช#รายได้�ป็ระชาชาต�ขอังไที่ยใช�ระบบการบ�นัที่,กก�จกรรมีที่างเศรษฐก�จ ตามีระบบบ�ญช#ป็ระชาชาต�ขอังสหป็ระชาชาต�ที่#)เร#ยกว�า 1953 UN SNA เป็�นัพ%4นัฐานั แลืะได้�มี#การพ�ฒนัาไป็ส��ระบบ 1993 UN SNA

7. บ�ญช�รายไดั�ประชาชาต$ของไที่ย ม�การจุ�ดัที่1าใน่ 3 ดั�าน่ ค,อ ดั�าน่การผู้ล$ต ดั�าน่รายไดั� และดั�าน่รายจุ�าย

8. องคประกอบของระบบบ�ญช� ประกอบดั�วยบ�ญช�หล�ก 6 บ�ญช� ค,อ 1) ผู้ล$ตภ�ณฑ์ใน่ประเที่ศ 2) รายไดั�ประชาชาต$ 3) การสะสมที่(น่ใน่ประเที่ศ 4) คร�วเร,อน่และสถึาบ�น่ไม�แสวงหาก1าไรของเอกชน่ 5) ร�ฐบาลกลาง 6) ธ(รกรรมต�างประเที่ศ

13

9. ผู้ล$ตภ�ณฑ์จุ�งหว�ดั (Gross Provincial Products : GPP) หมีายถ,ง มี�ลืคั�าการผู้ลื�ตส�นัคั�าแลืะบร�การข�4นัส"ด้ที่�ายขอังจ�งหว�ด้ ซึ่,)งมี#คั�าเที่�าก�บมี�ลืคั�าเพ�)มีจากก�จกรรมีการผู้ลื�ตส�นัคั�าแลืะบร�การที่"กชนั�ด้ที่#)ผู้ลื�ตข,4นัในัเขตขอังจ�งหว�ด้

หน่�วยที่��6 เสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุ1. เสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุ (Economic Stability) หมีายถ,ง การขยายต�วที่างเศรษฐก�จ

อัย�างมี�)นัคัง ย�)งย%นั แลืะไร�ซึ่,)งป็ จจ�ยที่#)เป็�นัคัวามีเส#ยงต�อัการขยายต�วขอังเศรษฐก�จ

2. เสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุม�ความส1าค�ญต�อการพิ่�ฒน่าประเที่ศ คั%อั คัวามีมี#เสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จเป็�นัฐานัรากส&าคั�ญที่#)ที่&าให�ป็ระเที่ศมี#อั�ตราคัวามีเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จแลืะการจ�างงานัอัย��ในัระด้�บส�งได้�อัย�างย�)งย%นั

3. เสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จขอังแต�ลืะป็ระเที่ศอัาจแยกพ�จารณาได้� 2 ป็ระเภที่ ได้�แก� เสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จภายในัป็ระเที่ศ แลืะเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จระหว�างป็ระเที่ศ

4. ว�ฎีจ�กรธี"รก�จแบ�งอัอักเป็�นั 4 ระยะ ได้�แก� ระยะร" �งเร%อัง ระยะถด้ถอัย ระยะตกต&)า แลืะระยะฟ้C4 นัต�ว ระยะที่#)เป็�นัป็ ญหาด้�านัเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จที่#)แต�ลืะป็ระเที่ศไมี�ป็ระสงคั จะให�เก�ด้ข,4นั คั%อั ระยะถด้ถอัย แลืะระยะตกต&)า

5. เง$น่เฟ้>อ (Inflation) หมีายถ,ง ภาวะที่#)ระด้�บราคัาส�นัคั�าโด้ยที่�)วไป็ป็ร�บส�งข,4นัอัย�างต�อัเนั%)อัง

6. เง$น่ฝื@ดั (Deflation) หมีายถ,ง ภาวะที่#)ระด้�บราคัาส�นัคั�าโด้ยที่�)วไป็ลืด้ลืงอัย�างต�อัเนั%)อัง

7. การว�างงาน่ หมีายถ,ง การที่#)บ"คัคัลืในัว�ยที่&างานั มี#คั"ณสมีบ�ต�เหมีาะก�บการที่&างานั มี#คัวามีสามีารถที่&างานัได้� แลืะมี#คัวามีต�อังการที่&างานั แต�ไมี�ได้�ร�บการว�าจ�างให�ที่&างานั ผู้ลืกระที่บคั%อั เก�ด้การส�ญเส#ยผู้ลืผู้ลื�ตขอังชาต�

8. ป็ จจ�ยที่#)ที่&าให�แต�ลืะป็ระเที่ศอัาจป็ระสบป็ ญหาเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จระหว�างป็ระเที่ศแตกต�างก�นัไป็ ได้�แก� ระด้�บการเป็=ด้ป็ระเที่ศ คัวามีสามีารถในัการบร�หารจ�ด้การ แลืะคัวามีสามีารถในัการแข�งข�นัก�บต�างป็ระเที่ศในัด้�านัการคั�า การลืงที่"นั การผู้ลื�ต แลืะการบร�การ

9. ต�วช�5ว�ดัเสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุดั�าน่ราคา ได้�แก� ด้�ชนั#ราคัาผู้��บร�โภคั ด้�ชนั#ราคัาผู้��ผู้ลื�ต อั�ตราเง�นัเฟ้6อั

10. ต�วช�5ว�ดัเสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุดั�าน่การจุ�างงาน่ ได้�แก� อั�ตราการมี#ส�วนัร�วมีในัก&าลื�งแรงงานั แลืะอั�ตราการว�างงานั

11. ต�วช�5ว�ดัเสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุดั�าน่การคล�ง ได้�แก� รายได้� รายจ�าย ด้"ลืงบป็ระมีาณ ด้"ลืเง�นัในังบป็ระมีาณ ด้"ลืเง�นันัอักงบป็ระมีาณ ด้"ลืเง�นัสด้ร�ฐบาลื เง�นัคังคัลื�ง หนั#4สาธีารณะ

12. ต�วช�5ว�ดัเสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุระหว�างประเที่ศที่��ส1าค�ญ ได้�แก� ด้"ลืการช&าระเง�นั แลืะภาระหนั#4ต�างป็ระเที่ศ

13. ดั(ลการช1าระเง$น่ประกอบดั�วยบ�ญช�ต�อไปน่�5 ได้�แก� บ�ญช#เด้�นัสะพ�ด้ บ�ญช#เง�นัที่"นัเคัลื%)อันัย�าย แลืะบ�ญช#ที่"นัส&ารอังระหว�างป็ระเที่ศ

14

14. ระบ"ต�วช#4ว�ด้เสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จระหว�างป็ระเที่ศ เช�นั ด้"ลืบ�ญช#เด้�นัสะพ�ด้ ด้"ลืการช&าระเง�นั มี�ลืคั�าการนั&าเข�า มี�ลืคั�าการส�งอัอัก

15. นัโยบายการเง�นัก�บการร�กษาเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จ การป็ร�บเป็ลื#)ยนัเง�นัหมี"นัเว#ยนัในัระบบสามีารถที่&าได้�ผู้�านัมีาตรการ ด้�งนั#4

1. การเข�าไป็ซึ่%4อัขายในัตลืาด้พ�นัธีบ�ตรโด้ยร�ฐบาลืกลืาง2. การป็ร�บเป็ลื#)ยนัอั�ตราเง�นัสด้ส&ารอังข�4นัต&)าตามีกฎีหมีาย3. การป็ร�บเป็ลื#)ยนัอั�ตราส�วนัลืด้4. การขอัคัวามีร�วมีมี%อัหร%อัการบ�งคั�บคัวบคั"มีการป็ลื�อัยส�นัเช%)อัขอังธีนัาคัารพาณ�ชย

16. การแก�ป็ ญหาเง�นัเฟ้6อัโด้ยใช�นัโยบายการคั�า อัาจที่&าได้�โด้ยการก&าหนัด้โคัวตาการส�งอัอัก การให�ส�ที่ธี�พ�เศษแก�ผู้��นั&าเข�าว�ตถ"ด้�บ เคัร%)อังมี%อั เคัร%)อังจ�กรต�างๆ ที่#)ใช�ในัการผู้ลื�ต โด้ยเฉพาะการผู้ลื�ตส�นัคั�าที่#)จ&าเป็�นัต�อัการคัรอังช#พ

17. การแก�ป็ ญหาการว�างงานัอัาจใช�นัโยบายอั%)นัๆ เช�นั ให�การศ,กษา ฝึEกอับรมีเพ�)มีที่�กษะแรงงานั อั�นัเป็�นัการเพ�)มีอั"ป็ที่านัในัแรงงานัระยะยาว

หน่�วยที่��7 น่โยบายการเง$น่ น่โยบายการคล�ง และน่โยบายการค�า1. ป0ญหาเศรษฐก$จุมหภาค ประกอบดั�วย ป็ ญหาด้�านัการเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จ เสถ#ยรภาพ

ที่างเศรษฐก�จ แลืะคัวามีเป็�นัธีรรมีที่างเศรษฐก�จ

2. ต�วช�5ว�ดัดั�าน่การเจุร$ญเต$บโตที่างเศรษฐก$จุ Ex. ผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีป็ระชาชาต� รายได้�เฉลื#)ยต�อัห�ว

3. ต�วช�5ว�ดัดั�าน่เสถึ�ยรภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุ Ex. ด้�ชนั#ราคัาผู้��บร�โภคั ด้"ลืบ�ญช#เด้�นัสะพ�ด้ อั�ตราการว�างงานั

4. ต�วช�5ว�ดัดั�าน่ความเป:น่ธรรมที่างเศรษฐก$จุ Ex. ส�มีป็ระส�ที่ธี�Fจ�นั# รายได้�เฉลื#)ยระหว�างภาคั

5. ในัที่างที่ฤษฎี#เป็6าหมีายคัวามีเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จแลืะคัวามีเป็�นัธีรรมีมี#คัวามีข�ด้แย�งก�นัอัย�างไรเป>าหมายของความเป:น่ธรรมที่างเศรษฐก$จุ หมีายถ,ง การที่&าให�เก�ด้การกระจายรายได้� แลืะที่ร�พย ส�นัอัย�างเป็�นัธีรรมีระหว�างบ"คัคัลืในัส�งคัมี หร%อัผู้��ป็ระกอับอัาช#พในัสาขาต�างๆ การก&าหนัด้เป็6าหมีายการพ�ฒนัาเศรษฐก�จที่#)เนั�นัการเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จแต�เพ#ยงอัย�างเด้#ยว อัาจนั&าไป็ส��ป็ ญหาการกระจายรายได้�แลืะคัวามีเป็�นัธีรรมีที่างเศรษฐก�จได้� เนั%)อังจากตามีแนัวคั�ด้ขอังนั�กเศรษฐศาสตร กระแสหลื�กมี#คัวามีเช%)อัว�า การเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จจะเก�ด้ข,4นัก9ต�อัเมี%)อัเก�ด้การลืงที่"นั แลืะการลืงที่"นัจะเก�ด้ข,4นัได้�ก9ต�อัเมี%)อัมี#การสะสมีที่"นั ด้�งนั�4นั หากร�ฐบาลืมี"�งเนั�นัการสร�างการเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จเป็�นัเป็6าหมีายหลื�ก ร�ฐก9จะใช�นัโยบายส�งเสร�มีการลืงที่"นัโด้ย การลืด้ภาษ#ให�ก�บคันัรวยเพ%)อัที่&าให�เก�ด้การสะสมีที่"นั ขณะเด้#ยวก�นัก9กด้คั�าจ�างแรงงานัเพ%)อัลืด้ต�นัที่"นัการผู้ลื�ตแก�ผู้��ผู้ลื�ต เพ%)อัให�ผู้��ผู้ลื�ตมี#ก&าไรเพ�)มีข,4นัแลืะจะที่&าให�มี#การลืงที่"นัผู้ลื�ตส�นัคั�าเพ�)มีข,4นั

15

แนัวคั�ด้นั#4จ,งเป็�นัการส�งเสร�มีคันัรวยให�รวยมีากข,4นั แลืะที่&าให�เก�ด้ช�อังว�างระหว�างคันัรวยก�บคันัจนัมีากข,4นั

6. เคัร%)อังมี%อันัโยบายเศรษฐก�จมีหภาคัที่#)ร�ฐนั&ามีาใช�แที่รกแซึ่งระบบเศรษฐก�จที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� นัโยบายการเง�นั นัโยบายการคัลื�ง แลืะนัโยบายการคั�า

7. นัโยบายการเง�นั มี#การนั&ามีาใช�เพ%)อับรรลื"เป็6าหมีายด้�านัคัวามีเป็�นัธีรรมีนั�อัยที่#)ส"ด้ เนั%)อังจากให�ผู้ลืไมี�ช�ด้เจนั เก�ด้คัวามีลื�าช�าด้�านัเวลืา แลืะอัธี�บายให�เห9นัเป็�นัร�ป็ธีรรมีได้�ยากกว�าการใช�นัโยบายการคัลื�งแลืะนัโยบายการคั�า

8. เคัร%)อังมี%อันัโยบายการเง�นัที่#)ธีนัาคัารกลืางนั&ามีาใช�ในัการคัวบคั"มีป็ร�มีาณเง�นัในัระบบเศรษฐก�จให�มี#คัวามีเหมีาะสมี 4 อัย�าง คั%อั

1. การก&าหนัด้อั�ตราเง�นัสด้ส&ารอังตามีกฎีหมีาย 2. การก&าหนัด้อั�ตราด้อักเบ#4ยส�วนัลืด้ 3. การซึ่%4อัขายหลื�กที่ร�พย 4. มีาตรการการเง�นัอั%)นั

9. เคัร%)อังมี%อันัโยบายการเง�นัเพ%)อัคัวบคั"มีป็ร�มีาณเง�นัโด้ยผู้�านัการซึ่%4อัขายหลื�กที่ร�พย สามีารถที่&าได้� 4 ช�อังที่าง คั%อั

1. การที่&าธี"รกรรมีซึ่%4อัคั%นัพ�นัธีบ�ตร เป็�นัการที่&าธี"รกรรมีซึ่%4อัหร%อัขายพ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืกลืางในัตลืาด้ซึ่%4อัคั%นัพ�นัธีบ�ตร โด้ยมี#พ�นัธีบ�ตรร�ฐบาลืเป็�นัหลื�กที่ร�พย คั&4าป็ระก�นั

2. การที่&าธี"รกรรมีซึ่%4อัขาด้ / ขายขาด้ เป็�นัการที่&าธี"รกรรมีซึ่%4อัหร%อัขายพ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืแบบซึ่%4อัขาด้แลืะขายขาด้ 3. การอัอักพ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืกลืาง เป็�นัการนั&าพ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืกลืางอัอักมีาขาย

หร%อัร�บซึ่%4อัคั%นั เมี%)อัต�อังการด้�ด้ซึ่�บหร%อัเพ�)มีป็ร�มีาณเง�นัในัระบบเศรษฐก�จ4. การที่&าธี"รกรรมีซึ่%4อัขายเง�นัตราต�างป็ระเที่ศ เป็�นัธี"รกรรมีการซึ่%4อัแลืะขายเง�นัตราต�าง

ป็ระเที่ศ เช�นั ถ�าร�ฐบาลืกลืางต�อังการเพ�)มีป็ร�มีาณเง�นั ธีนัาคัารกลืางก9จะซึ่%4อัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศ (ขายเง�นัสก"ลืที่�อังถ�)นั) แลืะถ�าร�ฐบาลืกลืางต�อังการลืด้ป็ร�มีาณเง�นั ธีนัาคัารกลืางก9จะขายเง�นัตราต�างป็ระเที่ศ (ซึ่%4อัเง�นัสก"ลืที่�อังถ�)นั)

10. การเป็ร#ยบเที่#ยบข�อัด้#แลืะข�อัเส#ยขอังการด้&าเนั�นันัโยบายการเง�นั โด้ยการต�4งเป็6าหมีายอั�ตราแลืกเป็ลื#)ยนัแลืะเป็6าหมีายอั�ตราเง�นัเฟ้6อั

เป>าหมายอ�ตราแลกเปล��ยน่ (Exchange Rate Targeting)

เป>าหมายอ�ตราเง$น่เฟ้>อ(Inflation Targeting)

ข�อดั� มี#อั�ตราเง�นัเฟ้6อัต&)า สร�างบรรยากาศที่#)มี� )นัคังต�อัการคั�าแลืะ

ข�อดั� ให�ผู้ลืตรงต�อัเป็6าหมีาย มี#คัวามีโป็ร�งใส

16

การลืงที่"นั สร�างว�นั�ยต�อัการด้&าเนั�นันัโยบายการ

เง�นั

ธีนัาคัารกลืางมี#คัวามีเป็�นัอั�สระในัการด้&าเนั�นันัโยบาย

ข�อเส�ย ธีนัาคัารกลืางไมี�มี#คัวามีเป็�นัอั�สระในั

การด้&าเนั�นันัโยบาย

ข�อเส�ย คัวามีลื�าช�า อัาศ�ยแบบจ&าลือังในัการพยากรณ ถ�าการ

พยากรณ คัลืาด้เคัลื%)อันัจะที่&าให�ต�ด้ส�นัใจผู้�ด้พลืาด้ได้�

11. ในัช�วงที่#)เก�ด้ป็ ญหาเสถ#ยรภาพด้�านัอั�ตราแลืกเป็ลื#)ยนั การใช�นัโยบายการเง�นัจะช�วยแก�ไขป็ ญหาได้�อัย�างไรป็ ญหาเสถ#ยรภาพด้�านัอั�ตราแลืกเป็ลื#)ยนัเก�ด้จากการที่#)คั�าขอังเง�นัมี#คั�าแข9งหร%อัอั�อันัเก�นัไป็ การใช�นัโยบายการเง�นัในักรณ#ที่#)คั�าเง�นัแข9งจนัเก�นัไป็ คั%อัการซึ่%4อัหร%อัด้�ด้ซึ่�บเง�นัตราต�างป็ระเที่ศแลืะป็ลื�อัยเง�นัสก"ลืที่�อังถ�)นัอัอักมีาเพ�)มีข,4นั หร%อัอัาจใช�ว�ธี#การคัวบคั"มีการไหลืเข�าขอังเง�นัตราต�างป็ระเที่ศโด้ยตรง หร%อัลืด้อั�ตราด้อักเบ#4ยลืง ส&าหร�บในักรณ#ที่#)คั�าเง�นัอั�อันัเก�นัไป็ ธีนัาคัารกลืางอัาจใช�นัโยบายอั�ตราด้อักเบ#4ยส�งเพ%)อัจ�งใจให�มี#ผู้��นั&าเง�นัตราต�างป็ระเที่ศเข�ามีาลืงที่"นัเพ�)มีข,4นั

12. น่โยบายการคล�ง หมีายถ,ง แนัวที่างการด้&าเนั�นัการด้�านัรายร�บ รายจ�าย การก�อัหนั#4สาธีารณะ แลืะการบร�หารเง�นัคังคัลื�ง เพ%)อัให�บรรลื"เป็6าหมีายที่างเศรษฐก�จ

13. นัโยบายการคัลื�งที่#)นั&ามีาใช�ในัการคัวบคั"มีเศรษฐก�จมี# 2 ป็ระเภที่ คั%อั1. น่โยบายการคล�งแบบขยายต�ว (Expansionary Fiscal Policy) หมีายถ,ง

การใช�นัโยบายการคัลื�งมี#ว�ตถ"ป็ระสงคั เพ%)อัเพ�)มีการใช�จ�ายภายในัป็ระเที่ศหร%อัเพ%)อัให�รายได้�ป็ระชาชาต�เพ�)มีข,4นั หมีายถ,งการด้&าเนั�นันัโยบายงบป็ระมีาณแบบขาด้ด้"ลื มี�กนั&ามีาใช�ในัช�วงที่#)เก�ด้ป็ ญหาเศรษฐก�จตกต&)า

2. น่โยบายการค�าแบบหดัต�ว (Restrictive Fiscal Policy) หมีายถ,ง การใช�นัโยบายด้�านัการคัลื�งโด้ยมี#ว�ตถ"ป็ระสงคั เพ%)อัลืด้การใช�จ�ายในัป็ระเที่ศหร%อัเพ%)อัให�รายได้�ป็ระชาชาต�ลืด้ลืง โด้ยมี#เป็6าหมีายด้�านัเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จ ซึ่,)งมี�กนั&ามีาใช�ในัช�วงเศรษฐก�จมี#การเจร�ญเต�บโตส�งเก�นัไป็จนันั&าไป็ส��การเก�ด้เง�นัเฟ้6อั หร%อัที่#)เร#ยกว�า เศรษฐก�จร�อันัแรง (overheat) จะหมีายถ,งการด้&าเนั�นันัโยบายงบป็ระมีาณแบบเก�นัด้"ลื

14. เคร,�องม,อน่โยบายการคล�ง ประกอบดั�วย 1) เคัร%)อังมี%อัด้�านัรายจ�าย ได้�แก� รายจ�ายที่#)เป็�นังบป็ระมีาณแผู้�นัด้�นั 2) เคัร%)อังมี%อัด้�านัรายได้� ได้�แก� มีาตรการด้�านัภาษ# 3) เคัร%)อังมี%อัการก�อัหนั#4สาธีารณะ 4) การบร�หารเง�นัคังคัลื�ง

15. นัโยบายงบป็ระมีาณขอังร�ฐบาลืโด้ยที่�)วไป็มี# 3 ลื�กษณะ คั%อั 1)นัโยบายงบป็ระมีาณแบบสมีด้"ลื เหมีาะที่#)จะนั&าไป็ใช�ในัช�วงสถานัการณ เศรษฐก�จป็กต� 2)นัโยบายงบป็ระมีาณแบบเก�นัด้"ลื เหมีาะที่#)จะนั&าไป็ใช�ในัช�วงสถานัการณ เศรษฐก�จที่#)ร �อันัแรงหร%อัเก�ด้ภาวะเง�นัเฟ้6อั แลืะ 3)นัโยบายงบป็ระมีาณแบบขาด้ด้"ลื เหมีาะที่#)จะนั&าไป็ใช�ในัช�วงสถานัการณ เศรษฐก�จตกต&)า เก�ด้ป็ ญหาเง�นัฝึCด้แลืะการว�างงานั

17

16. การบรรล(เป>าหมายการเจุร$ญเต$บโตที่างเศรษฐก$จุ โดัยการใช�น่โยบายการคล�ง แบ�งออกเป:น่ 2 ล�กษณะ คั%อั 1) การใช�นัโยบายการคัลื�งแบบขยายต�ว (Expansionary Fiscal

Policy) 2) นัโยบายการคัลื�งแบบหด้ต�ว (Restrictive Fiscal Policy)

17. นัโยบายการคัลื�งมี#บที่บาที่ต�อัการสร�างคัวามีเป็�นัธีรรมีที่างเศรษฐก�จได้�อัย�างไรร�ฐบาลืสามีารถใช�นัโยบายการคัลื�งเป็�นัเคัร%)อังมี%อัในัการช�วยให�เก�ด้คัวามีเป็�นัธีรรมีที่างเศรษฐก�จได้�โด้ย การจ�ด้เก9บภาษ#จากคันัรวยเพ%)อันั&ามีาช�วยคันัจนั ในัร�ป็คั�าใช�จ�ายในัการสร�างโคัรงสร�างพ%4นัฐานัที่างเศรษฐก�จแลืะสว�สด้�การต�างๆ เช�นั การศ,กษา การร�กษาพยาบาลื สว�สด้�การแก�คันัชรา ที่"พพลืภาพ แลืะว�างงานั ฯลืฯ ลื�กษณะการจ�ด้เก9บภาษ#ที่#)ช�วยส�งเสร�มีคัวามีเป็�นัธีรรมีที่างเศรษฐก�จคั%อั การจ�ด้เก9บภาษ#ในัอั�ตราก�าวหนั�า การจ�ด้เก9บภาษ#ที่ร�พย ส�นั ภาษ#มีรด้ก ภาษ#ขอังขว�ญ เป็�นัต�นั

18. น่โยบายการค�า หมีายถ,ง กฎี ระเบ#ยบ หร%อัมีาตรการที่#)นั&ามีาใช�ในัการส�งเสร�มี คัวบคั"มี ก&าก�บการ ป็ระกอับการคั�าเพ%)อัให�เป็�นัไป็ในัที่�ศที่างที่#)ต�อังการ ป็ระกอับด้�วย นัโยบายการคั�าภายในัป็ระเที่ศ แลืะนัโยบายการคั�าก�บต�างป็ระเที่ศ

19. นัโยบายการคั�าก�บต�างป็ระเที่ศ โด้ยที่�)วไป็มี# 2 ร�ป็แบบ คั%อั1. น่โยบายการค�าเสร� (Free Trade Policy) เป็�นันัโยบายที่#)เป็=ด้ให�มี#การคั�าโด้ยเสร#

ป็ราศจากข�อัอั"ป็สรรคัใด้ๆ ไมี�ว�าจะเป็�นัมีาตรการด้�านัภาษ#หร%อัไมี�ใช�ภาษ# หร%อัข�อัจ&าก�ด้ในัการป็ระกอับธี"รก�จขอังนั�กธี"รก�จ

2. น่โยบายค(�มครอง (Protection Policy) เป็�นัการใช�นัโยบายที่�4งที่#)เป็�นัมีาตรการด้�านัภาษ#แลืะมีาตรการที่#)ไมี�ใช�ภาษ#เพ%)อัเป็�นัการคั"�มีคัรอังผู้��ผู้ลื�ตแลืะผู้��บร�โภคัภายในัป็ระเที่ศ

20. มาตรการที่างการค�าของไที่ยที่��น่1ามาใช�โดัยม�ว�ตถึ(ประสงคดั�าน่การส�งเสร$มประส$ที่ธ$ภาพิ่ที่างเศรษฐก$จุ ค,อ มาตรการส�งเสร$มการค�าเสร�ที่�5งใน่และก�บต�างประเที่ศ มีาตรการในัป็ระเที่ศ เช�นั การอัอักกฎีหมีายป็6อังก�นัการผู้�กขาด้ หร%อัการส�งเสร�มีการแข�งข�นั มีาตรการการคั�าก�บต�างป็ระเที่ศ เช�นั การสมี�คัรเข�าเป็�นัสมีาช�กขอังอังคั การการคั�าโลืก การเป็�นัสมีาช�กการรวมีกลื"�มีภ�มี�ภาคั แลืะการจ�ด้ที่&าข�อัตกลืงการคั�าที่ว�ภาคั#ก�บป็ระเที่ศต�างๆ เป็�นัต�นั

21. การด้&าเนั�นันัโยบายการคั�าก�บต�างป็ระเที่ศจะมี#ส�วนัช�วยในัการร�กษาเสถ#ยรภาพด้�านัราคัาส�นัคั�าเกษตรขอังป็ระเที่ศได้�อัย�างไร ในักรณ#ที่#)เก�ด้การขาด้แคัลืนัส�นัคั�าในัป็ระเที่ศ ส%บเนั%)อังมีาจากผู้ลืผู้ลื�ตในัป็ระเที่ศไมี�เพ#ยงพอั

ต�อัคัวามีต�อังการที่&าให�ส�นัคั�ามี#ราคัาส�ง ร�ฐก9จะด้&าเนั�นันัโยบายการคั�าโด้ยการส�งเสร�มีให�มี#การนั&าเข�าเพ%)อัเพ�)มีอั"ป็ที่านัส�นัคั�าแลืะที่&าให�ราคัาลืด้ลืง

ในักรณ#ที่#)มี#ผู้ลืผู้ลื�ตส�นัคั�าในัป็ระเที่ศมีากเก�นัไป็ โด้ยเฉพาะในัช�วงต�นัฤด้�การผู้ลื�ตหร%อัเก�ด้อั"ป็ที่านัส�วนัเก�นั (excess supply) จนัที่&าให�ราคัาตกต&)า ร�ฐจะด้&าเนั�นันัโยบายการคั�าโด้ยกานัผู้ลื�กด้�นัให�มี#การส�งอัอักเพ�)มีข,4นั เพ%)อัที่&าให�ราคัาส�งข,4นั

หน่�วยที่��8 การพิ่�ฒน่าเศรษฐก$จุ

18

1. คัวามีหมีายขอังการพ�ฒนัาเศรษฐก�จแนัวเด้�มี คั%อั คัวามีจ&าเร�ญที่างเศรษฐก�จแลืะการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงโคัรงสร�างที่างเศรษฐก�จ (economic growth and structural change)

มี#จ"ด้มี"�งหมีายส&าคั�ญ คั%อั การแก�ป็ ญหาคัวามียากจนัแลืะคัวามีลื�าหลื�งที่างเศรษฐก�จ

2. การพ�ฒนัาเศรษฐก�จแนัวใหมี� มี#ต�วช#4ว�ด้การพ�ฒนัาเศรษฐก�จที่#)ส&าคั�ญ 4 ป็ระการ ได้�แก� 1)ระด้�บคัวามีจ&าเร�ญที่างเศรษฐก�จ 2)การลืด้คัวามียากจนั 3) การแก�ป็ ญหาการว�างงานั 4) การลืด้คัวามีเหลื%)อัมีลื&4าในัการกระจายรายได้�

3. ความจุ1าเร$ญที่างเศรษฐก$จุ หมีายถ,ง การเพ�)มีข,4นัขอังรายได้�แลืะผู้ลืผู้ลื�ต ซึ่,)งโด้ยที่�)วไป็จะว�ด้อัอักมีาในัร�ป็ขอังผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีป็ระชาชาต�เบ%4อังต�นั (Gross National Products : GNP)

4. ลื�กษณะขอังการพ�ฒนัาเศรษฐก�จมี# 3 ป็ระการ คั%อั 1) การมี#ว�ถ#แห�งการพ�ฒนัา 2) เก�ด้การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงโคัรงสร�างที่างเศรษฐก�จ 3) มี#ลื�กษณะการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงแบบพลืว�ต

5. พ%4นัฐานัแนัวคั�ด้ส&าคั�ญขอังนั�กเศรษฐศาสตร กลื"�มีคัลืาสส�ก คั%อั การสร�างคัวามีจ&าเร�ญที่างเศรษฐก�จ โด้ยให�คัวามีส&าคั�ญก�บการอัอัมีแลืะการลืงที่"นั โด้ยถ%อัว�าคัวามีแตกต�างด้�านัรายได้�เป็�นัส�)งส�งเสร�มีให�เก�ด้คัวามีจ&าเร�ญที่างเศรษฐก�จ

6. ตามีที่ฤษฎี#ขอังมีากซึ่ สาเหต"ส&าคั�ญที่#)ที่&าให�ส�งคัมีพ�ฒนัาไป็ส��ระด้�บส�งคัมีที่#)ส�งข,4นั คั%อั คัวามีข�ด้แย�งระหว�างชนัช�4นั ซึ่,)งจะนั&าไป็ส��ส�งคัมีที่#)มี#การพ�ฒนัาข�4นัส�งส"ด้ คั%อั ส�งคัมีนั�ยมี

7. ตามีที่ฤษฎี#ขอังเคันัส การกระต"�นัเศรษฐก�จที่างด้�านัอั"ป็สงคั มีวลืรวมีที่&าได้�โด้ย จากสมีาการอั"ป็สงคั มีวลืรวมีเที่�าก�บ C + I + G การกระต"�นัอั"ป็สงคั รวมีจ,งที่&าผู้�านัต�วแป็รการลืงที่"นั (I) แลืะต�วแป็รรายจ�ายภาคัร�ฐ (G) โด้ยใช�นัโยบายส�นัเช%)อัแลืะภาษ# เป็�นัต�นั

8. ที่ฤษฎี#กลื"�มีนั#โอัคัลืาสส�ก ให�คัวามีสนัใจไป็ที่#)เศรษฐศาสตร จ"ลืภาคัแลืะป็ ญหาเศรษฐก�จระยะส�4นั โด้ยเฉพาะเร%)อังการกระจายรายได้� ที่ฤษฎี#ราคัาแลืะมี�ลืคั�า ซึ่,)งแนัวคั�ด้นั#4มี#คัวามีคัลื�ายคัลื,งก�บแนัวคั�ด้ขอังกลื"�มีคัลืาสส�ก ได้�แก� ที่�4งสอังกลื"�มีต�างมีอังการพ�ฒนัาที่างเศรษฐก�จไป็ที่#)การเพ�)มีรายได้� แลืะผู้ลืผู้ลื�ต แลืะต�างก9มีอังกระบวนัการพ�ฒนัาที่างเศรษฐก�จว�าเป็�นักระบวนัการแบบราบเร#ยบ (smooth Process) คั�อัยเป็�นัคั�อัยไป็อัย�างต�อัเนั%)อัง (gradual and continuous)

แลืะผู้ลืป็ระโยชนั ขอังที่"กฝึGายสามีารถป็ระสานัก�นัได้� (harmonious)

9. ที่ฤษฎี#ขอังช"มีป็Hเตอัร ได้�ศ,กษาเก#)ยวก�บระบบเศรษฐก�จแบบที่"นันั�ยมี ว�าเก�ด้จากคัวามีก�าวหนั�าที่างเที่คัโนัโลืย#ที่#)มี#ลื�กษณะ สร�างสรรคแบบที่1าลาย (creative destruction technology)

10. ล�กษณะที่ว$ภาคของระบบเศรษฐก$จุ หมีายถ,ง ระบบเศรษฐก�จที่#)ป็ระกอับด้�วยภาคัที่"นัแลืะภาคัไมี�ใช�ที่"นั หร%อัภาคัที่�นัสมี�ยแลืะภาคัที่#)มี#ระบบการผู้ลื�ตแบบพอัย�งช#พ

11. แน่วที่างของล�อ$สใน่การแก�ป0ญหาที่ว$ล�กษณของระบบเศรษฐก$จุ ค,อ การที่&าให�ภาคัที่"นัหร%อัภาคัที่#)ที่�นัสมี�ยสามีารถด้�ด้ซึ่�บแรงงานัส�วนัเก�นัจากภาคัมีาใช�ที่"นัให�มีากที่#)ส"ด้

19

12. ข�อัจ&าก�ด้ขอังแนัวคั�ด้แลืะที่ฤษฎี#การพ�ฒนัาเศรษฐก�จในัอัด้#ต จะเก#)ยวข�อังก�บการศ,กษาป็ จจ�ยที่#)ส�งผู้ลืต�อัการพ�ฒนัาแบบแยกส�วนั โด้ยมี#ข�อัสมีมีต�ที่#)ไมี�เหมีาะสมีสอัด้คัลื�อังก�บลื�กษณะขอังป็ระเที่ศก&าลื�งพ�ฒนัาแลืะมีอังว�ากระบวนัการขอังการพ�ฒนัาจะด้&าเนั�นัไป็อัย�างราบร%)นั

13. ข�อัจ&าก�ด้ขอังแนัวคั�ด้แลืะที่ฤษฎี#การพ�ฒนัาเศรษฐก�จในัอัด้#ต สร"ป็ได้�ด้�งนั#41. เนั�นัให�คัวามีส&าคั�ญต�อัป็ จจ�ยใด้ป็ จจ�ยหนั,)งมีากจนัเก�นัไป็2. มี�กก&าหนัด้สมีมีต�ฐานัในัการศ,กษาที่#)ไมี�เหมีาะสมีสอัด้คัลื�อังก�บสภาพคัวามีเป็�นัจร�งขอัง

ป็ระเที่ศด้�อัยพ�ฒนัา3. ไมี�ให�คัวามีสนัใจอัย�างเพ#ยงพอัต�อัลื�กษณะเฉพาะขอังแต�ลืะระบบเศรษฐก�จในัป็ระเที่ศด้�อัย

พ�ฒนัา4. เนั�นัให�คัวามีส&าคั�ญไป็ที่#)กระบวนัการพ�ฒนัาเพ#ยงด้�านัใด้ด้�านัหนั,)งเป็�นัการเฉพาะ

14. จุ(ดัม(�งหมายตามแน่วค$ดัใหม�ของการพิ่�ฒน่าเศรษฐก$จุประกอบดั�วย 1) การยกระด้�บคั"ณภาพช#ว�ตให�ด้#ข,4นั 2) การลืด้คัวามีเหลื%)อัมีลื&4าขอังการกระจายรายได้� 3) การส�งเสร�มีคัวามีเป็�นัธีรรมีที่างส�งคัมี 4) การเสร�มีสร�างเก#ยรต�แลืะศ�กด้�Fศร#ขอังป็ระชาชนัให�ส�งข,4นั 5) การเพ�)มีเสร#ภาพในัการเลื%อักให�แก�ป็ระชาชนั

15. แนัวที่างการพ�ฒนัาเศรษฐก�จตามีแนัวใหมี� แบ�งอัอักเป็�นั 2 แนัวที่างหลื�ก คั%อั 1) แนัวที่างแบบก�าวหนั�า 2) แนัวที่างป็ฏ�ร�ป็หร%อัแบบเด้�นัสายกลืาง

16. แนัวที่างการพ�ฒนัาแบบพ,)งตนัเอัง ให�คัวามีส&าคั�ญก�บเร%)อังใด้เป็�นัหลื�ก เป็�นัแนัวที่างการพ�ฒนัาที่#)มี"�งลืด้การพ,)งพาต�างป็ระเที่ศ โด้ยพยายามีพ,)งพาตนัเอังในัที่"กด้�านัให�มีากที่#)ส"ด้

17. เง%)อันัไขที่#)จะนั&าไป็ส��การพ�ฒนัาแบบย�)งย%นัมี# 2 เง%)อันัไข คั%อั 1. เง%)อันัไขที่#)จ&าเป็�นั เนั�นัการไมี�ลืด้ลืงขอังจ&านัวนัแลืะคั"ณภาพขอังที่ร�พยากรธีรรมีชาต�แลืะส�)ง

แวด้ลื�อัมี 2. เง%)อันัไขที่#)พอัเพ#ยง เป็�นัเง%)อันัไขที่างสถาบ�นัแลืะคั�านั�ยมีที่างส�งคัมีที่#)จะส�งเสร�มีสนั�บสนั"นั

กระบวนัการที่#)นั&าไป็ส��คัวามีย�)งย%นั

18. ป็ระเที่ศไที่ยใช�แผู้นัพ�ฒนัาเศรษฐก�จแห�งชาต�คัร�4งแรกเมี%)อั ว�นัที่#) 1 มีกราคัมี พ.ศ.2504

จนัถ,ง พ.ศ.2553 รวมี 10 ฉบ�บ

19. บที่สร"ป็ผู้ลืขอังการพ�ฒนัาป็ระเที่ศที่#)ว�า เศรษฐก�จด้#แต�ส�งคัมีมี#ป็ ญหา“ ” เป็�นัผู้ลืที่&าให�การพ�ฒนัาเศรษฐก�จแลืะส�งคัมี ต�4งแต�แผู้นัพ�ฒนัาฯ ฉบ�บที่#)8 มี"�งเนั�นัการพ�ฒนัาป็ระเที่ศให�เก�ด้คัวามีย�)งย%นั โด้ยวางนั&4าหนั�กการพ�ฒนัาไป็ที่#) คน่“ ” แลืะเนั�นัการบร�หารการจ�ด้การ แลืะกระจายการวางแผู้นัพ�ฒนัาลืงไป็ส��ระด้�บลื�างเพ%)อัให�ที่"กฝึGายมี#ส�วนัร�วมีมีากข,4นั

20. ผู้ลืพ�ฒนัานั�บต�)งแต�แผู้นัพ�ฒนัาฯ ฉบ�บที่#) 1 – 8 ได้�ข�อัสร"ป็ส&าคั�ญ 3 ป็ระการ คั%อั 1. การพ�ฒนัาไมี�สมีด้"ลื 2. การพ�ฒนัาไมี�ย�)งย%นั 3. การพ�ฒนัาไมี�มี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพ

20

21. การพ�ฒนัาป็ระเที่ศต�อัจากแผู้นัพ�ฒนัา ฉบ�บที่#) 8 จ,งมี"�งเนั�นัการพ�ฒนัาที่#)ย� )งย%นัแลืะสร�างคัวามีอัย��ด้#มี#ส"ขขอังคันัไที่ย โด้ยเนั�นั “คน่เป:น่ศ�น่ยกลาง” และย4ดัหล�กปร�ชญา เศรษฐก$จุพิ่อ“

เพิ่�ยง” เป็�นัพ%4นัฐานัขอังการพ�ฒนัาที่"กเร%)อัง

หน่�วยที่��9 ความร��ที่��วไปเก��ยวก�บการคล�ง1. การคล�งไที่ยช�วงก�อน่ร�ตน่โกส$น่ที่ร

สมี�ยส"โขที่�ย ร�ฐมี#รายได้�จากส�วยสาอัากร 4 ป็ระเภที่ คั%อั จ�งกอับ อัากร ส�วย ฤชา สมี�ยพระบรมีไตรโลืกนัาถ (พ.ศ. 1991 – 2031) มี#การแบ�งราชการอัอักเป็�นัฝึGายที่หารแลืะ

พลืเร%อันั มี#ต&าแหนั�งเสนัาบด้#จต"สด้มีภ 4 ต&าแหนั�ง คั%อั เสนัาบด้#กรมีเมี%อัง กรมีว�ง กรมีคัลื�ง กรมีนัา

2. การคล�งไที่ยช�วงร�ตน่โกส$น่ที่ร ก�อันัการป็ฎี�ว�ต� พ.ศ.2475 ในัสมี�ยพระบาที่สมีเด้9จพระจอัมีเกลื�าเจ�าอัย��ห�ว ไที่ยได้�ลืงนัามีในั

สนัธี�ส�ญญาบาวร�ง ก�บอั�งกฤษ พ.ศ.2398 มี#การจ�ด้ต�4ง ศ(ลกสถึาน่ หร,อโรงภาษ� ในัพ.ศ.2403 ได้�สร�างโรงกษาปณส$ที่ธ$การ ในัช�วงต�นัสมี�ยพระจ"ลืจอัมีฯ ป็ระเที่ศป็ระสบป็ ญหาการจ�ด้เก9บภาษ#อัากรแลืะการจ�ด้ระบบการคัลื�ง พ�ฒนัาการที่#)ส&าคั�ญเพ%)อัแก�ป็ ญหาด้�งกลื�าว คั%อั การป็ฏ�ร�ป็การคัลื�ง ป็ระกอับด้�วยการต�4งหอร�ษฎีากรพิ่$พิ่�ฒน่ และการตราพิ่ระราชบ�ญญ�ต$ส1าหร�บหอร�ษฎีากรพิ่$พิ่�ฒน่ นัอักจากนั#4มี#การยกพระคัลื�งมีหาสมีบ�ต�ข,4นัเป็�นักระที่รวงในั พ.ศ.2433 ภายใต�บที่บ�ญญ�ต�ร�ฐธีรรมีนั�ญ มี#เสนัาบด้#ร�บผู้�ด้ชอับบ�งคั�บราชการในักระที่รวง ป็ระกอับด้�วยกรมีเจ�ากระที่รวง 5 กรมีหลื�ก ได้�แก� กรมีพระคัลื�งกลืาง กรมีสารบาญช# กรมีตรวจ กรมีเก9บ แลืะกรมีพระคัลื�งข�างที่#)

ช�วงหลื�งป็ฎี�ว�ต� พ.ศ.2475 ร�ฐสภามี#อั&านัาจในัการอันั"มี�ต�การใช�จ�ายงบป็ระมีาณแผู้�นัด้�นัเป็�นัคัร�4งแรกในั พ.ศ. 2476 ในั พ.ศ. 2481 มี#การป็ร�บป็ร"งระบบภาษ#อัากรคัร�4งใหญ�โด้ยการอัอักพระราชบ�ญญ�ต�ป็ระมีวลืร�ษฎีากร พ.ศ.2485 มี#การตราพระราชบ�ญญ�ต�จ�ด้ต�4งธีนัาคัารแห�งป็ระเที่ศไที่ยข,4นั แลืะในัพ.ศ. 2496 ได้�มี#การตราพระราชบ�ญญ�ต�ว�าด้�วยการจ�ด้ต�4งอังคั การขอังร�ฐ ซึ่,)งเป็�นัรากฐานัขอังการจ�ด้ต�4งร�ฐว�สาหก�จต�างๆ ต�อัมีาภายหลื�งการป็ฏ�ว�ต�ในั พ.ศ.2501 ได้�มี#การจ�ด้ต�4งส&านั�กงบป็ระมีาณ สภาพ�ฒนัาการเศรษฐก�จแห�งชาต� แลืะส&านั�กงานัเศรษฐก�จการคัลื�งข,4นั การเป็=ด้เสร#ที่างการเง�นัในัช�วงแผู้นัพ�ฒนัาฯ ฉบ�บที่#) 7 โด้ยที่#)ร�ฐมี�ได้�ก&าหนัด้มีาตรการรอังร�บที่#)ด้#แลืะขาด้การก&าก�บด้�แลืที่#)มี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพ ส�งผู้ลืให�ป็ระเที่ศป็ระสบป็ ญหาว�กฤตเศรษฐก�จในั พ.ศ.2540 แลืะต�อังขอัร�บคัวามีช�วยเหลื%อัจาก IMF ในัที่#)ส"ด้ แลืะต�อัมีามี#การอัอักกฎีหมีายที่#)ส&าคั�ญเพ%)อัรอังร�บการจ�ด้การหนั#4สาธีารณะขอังป็ระเที่ศ

3. การคัลื�งเป็�นัการศ,กษาถ,งก�จกรรมีต�างๆ ที่#)เก#)ยวข�อังก�บรายร�บแลืะรายจ�ายขอังร�ฐ การคัลื�งมี#เนั%4อัหาเก#)ยวข�อังก�บศาสตร ต�างๆ หลืายสาขาว�ชา คัวามีส&าคั�ญขอังการคัลื�งอัาจพ�จารณาในัแง�ขอังป็ จเจกบ"คัคัลื ในัแง�ขอังส�งคัมี แลืะในัแง�ขอังร�ฐบาลื

4. แน่วค$ดัพิ่าณ$ชยน่$ยม (Mercantilism) หลื�กการส&าคั�ญ คั%อั การส�งเสร�มีให�เก�ด้การได้�เป็ร#ยบด้"ลืการคั�า คัวามีมี�)งคั�)งขอังชาต�เก�ด้จากอั"ตสาหกรรมีแลืะการคั�า ร�ฐเข�ามีามี#บที่บาที่อัย�างมีากในัการวางแผู้นัแลืะคัวบคั"มีก�จการขอังเอักชนัที่"กข�4นัตอันั ที่&าให�เก�ด้คัวามีลื�าช�า

21

5. แน่วค$ดัธรรมชาต$น่$ยม (Physiocrats) แนัวคั�ด้ขอัง ฟ้รอังซึ่�วส เกสเนัย ที่#)ไมี�เห9นัด้�วยก�บแนัวคั�ด้พาณ�ชยนั�ยมี ข�อัสร"ป็ส&าคั�ญคั%อั ร�ฐไมี�คัวรอัอักกฎีข�อับ�งคั�บที่�4งหลืายในัเร%)อังเก#)ยวก�บการคั�าแลืะอั"ตสาหกรรมี แลืะเจ�าขอังที่#)ด้�นัคัวรเป็�นัผู้��จ�ายภาษ#ที่�4งหมีด้แก�ร�ฐแที่นัที่#)จะเป็�นัชาวนัา

6. แน่วค$ดัเสร�น่$ยม (Laissez - faire) แนัวคั�ด้ขอัง อัด้�มี สมี�ธี เช%)อัว�าคัวามีมี�)นัคั�)งขอังชาต�จะเพ�)มีข,4นัหากมี#การแบ�งงานัก�นัที่&าระหว�างผู้��ผู้ลื�ต ระบบตลืาด้หร%อักลืไกราคัา (price

mechanism) จะที่&าหนั�าที่#)เสมี%อันั ม,อที่��มองไม�เห9น่ (invisible hand) ในัการจ�ด้การว�าระบบเศรษฐก�จคัวรผู้ลื�ตอัะไร จ&านัวนัเที่�าใด้ แลืะจ&าหนั�ายในัราคัาเที่�าใด้ โด้ยร�ฐไมี�จ&าเป็�นัต�อังเข�ามีาแที่รกแซึ่ง นั�)นัคั%อัให�เอักชนัมี#บที่บาที่ส&าคั�ญในัระบบเศรษฐก�จ โด้ยเช%)อัว�ากลืไกราคัาจะเป็�นัต�วจ�ด้สรรที่ร�พยากรในัระบบให�มี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพได้�เอัง

7. แน่วค$ดัอรรถึประโยชน่น่$ยม (Utilitarianism) เจเรมี# เบนัแธีมี ถ%อัว�าการที่&าให�ผู้��คันัจ&านัวนัมีากได้�ร�บอัรรถป็ระโยชนั หร%อัคัวามีพอัใจเพ�)มีข,4นัเพ#ยงเลื9กนั�อัยย�อัมีด้#กว�าให�กลื"�มีคันัจ&านัวนันั�อัยได้�ร�บคัวามีพอัใจเพ�)มีมีากข,4นัจ&านัวนัมีาก ส�งคัมีคัวรแสวงหาสว�สด้�การรวมีที่#)ส�งส"ด้แลืะกระจายสว�สด้�การนั�4นัอัอักไป็ให�กว�างขวางอัอักไป็มีากที่#)ส"ด้เที่�าที่#)จะที่&าได้�

8. แน่วค$ดัส�งคมน่$ยมมารกซื้$สม (Marxism) คัาร ลื มีากซึ่ แลืะเฟ้รด้ร�ก เอังเกลืส ต�อัต�านัแนัวคั�ด้เสร#นั�ยมีหร%อัที่"นันั�ยมี ที่#)แสด้งให�เห9นัถ,งการต�อัส��ข�ด้แย�งระหว�างชนัช�4นันัายที่"นัที่#)เอัาเป็ร#ยบกรรมีกรด้�วยการข�ด้ร#ด้ ม�ลค�าส�วน่เก$น่ (surplus value) เพ%)อัหาผู้ลืป็ระโยชนั ส�วนัตนัให�ได้�มีากที่#)ส"ด้ เมี%)อัผู้��ถ�กข�ด้ร#ด้ที่นัไมี�ไหวจะเก�ด้การลื�มีลื�างระบบเด้�มี ก�อัเก�ด้ระบบใหมี�ที่#)ร �ฐเป็�นัเจ�าขอังป็ จจ�ยการผู้ลื�ต จ"ด้มี"�งหมีายส&าคั�ญคั%อั คัวามีเที่�าเที่#ยมีก�นัที่างเศรษฐก�จขอังป็ จเจกบ"คัคัลื ระบบใหม�ที่��ว�า ค,อ ระบบเศรษฐก$จุแบบคอมม$วน่$สต

9. พิ่�ฒน่าการของงาน่ศ4กษาเก��ยวก�บการคล�ง งาน่ของอดั�ม สม$ธ และน่�กเศรษฐศาสตรใน่อ�งกฤษหนั�าที่#)ขอังร�ฐที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� 1) การป็6อังก�นัป็ระเที่ศให�พ�นัจากการลื�วงลืะเมี�ด้ แลืะการร"กรานัขอังต�างชาต� 2) การจ�ด้ให�มี#กระบวนัการย"ต�ธีรรมี เพ%)อัป็กป็6อังที่ร�พย ส�นัขอังป็ระชาชนั 3) การร�บผู้�ด้ชอับงานัโยธีาหร%อังานัก�อัสร�างต�างๆ เพ%)อัป็ระโยชนั แก�สาธีารณะ สมี�ที่ได้�อัธี�บายถ,งคัวามีส&าคั�ญขอังการคัลื�งต�อัคัวามีมี�)นัคังขอังป็ระเที่ศ โด้ยให�คัวามีส&าคั�ญก�บด้�านัรายร�บแลืะรายจ�ายขอังร�ฐ ให�คัวามีส&าคั�ญด้�านัภาษ#อัากร งาน่ของน่�กเศรษฐศาสตรอ,�น่ใน่แถึบย(โรปสถาบ�นัการเมี%อังเข�ามีามี#บที่บาที่ส&าคั�ญในัการก&าหนัด้การใช�จ�ายขอังร�ฐ แลืะการกระจายภาระคั�าใช�จ�ายส&าหร�บส�นัคั�าแลืะบร�การสาธีารณะที่#)ได้�ร�บ งาน่ของเคน่ส : จุ(ดัเปล��ยน่ประว�ต$ศาสตรแสด้งให�เห9นัว�าระบบเศรษฐก�จที่"นันั�ยมีมี#แนัวโนั�มีก�อัให�เก�ด้ป็ ญหาการว�างงานั แลืะมีอังว�าการใช�จ�ายรวมีหร%อัอั"ป็สงคั รวมีที่�4งหมีด้ที่#)เก�ด้ข,4นัในัระบบเศรษฐก�จเป็�นัต�วส&าคั�ญในัการก&าหนัด้ระด้�บก�จกรรมีที่างเศรษฐก�จ เขาให�คัวามีส&าคั�ญอัย�างมีากก�บร�ฐสนั�บสนั"นัให�ร�ฐเข�ามีามี#บที่บาที่ในัระบบเศรษฐก�จ แนัวคั�ด้ขอังเขาช�วยแก�ป็ ญหาในัช�วงเศรษฐก�จตกต&)าในัที่ศวรรษ 1930 อัย�างได้�ผู้ลื โด้ยเขาเสนัอัให�ร�ฐใช�จ�ายงบป็ระมีาณแบบขาด้ด้"ลืเพ%)อักระต"�นัให�เศรษฐก�จฟ้C4 นัต�วเต�บโตข,4นั

22

พิ่�ฒน่าการแน่วค$ดัภายหล�งเคน่สมี#การนั&าเอัาที่ฤษฎี#เศรษฐศาสตร ไป็ว�เคัราะห ที่างการเมี%อัง ในัเร%)อังขอังการจ�ด้หาส�นัคั�าสาธีารณะ หร%อั ที่ฤษฎี�การเล,อกของส�งคม (Theory of Public Choice) ในัช�วงที่ศวรรษ 1960

กลื"�มีนั�กการเง�นันั�ยมี ได้�คั�ด้คัานัแนัวคั�ด้ขอังเคันัส ในัช�วงที่ศวรรษ 1970 หลืายป็ระเที่ศป็ระสบป็ ญหาเศรษฐก�จ ที่&าให�เก�ด้แนัวคั�ด้ใหมี� คั%อั แน่วค$ดัเศรษฐศาสตรดั�าน่อ(ปที่าน่ (supply –

side economics) แนัวคั�ด้นั#4เช%)อัว�า การที่&าให�อั"ป็ที่านัในัระบบเศรษฐก�จเพ�)มีส�งข,4นั ที่&าได้�โด้ยการลืด้ภาษ#เพ%)อัเป็�นัแรงจ�งใจในัการกระต"�นัเศรษฐก�จให�มี#การผู้ลื�ตเพ�)มีข,4นั แลืะให�คัวามีส&าคั�ญการเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จเป็�นัหลื�ก

10. การว�ดัขน่าดัที่างการคล�งของร�ฐบาล ม�ต�วช�5ว�ดั 4 รายการ ประกอบดั�วย 1) อั�ตราส�วนัรายจ�ายภาคัร�ฐต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ 2) อั�ตราส�วนัรายได้�ภาษ#ต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ 3) อั�ตราส�วนัการก��เง�นัภาคัร�ฐต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ 4) อั�ตราส�วนัหนั#4ภาคัร�ฐต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ

11. จงอัธี�บายคัวามีหมีายขอังต�วช#4ว�ด้ที่างการคัลื�งที่#)เป็�นัอั�ตราส�วนัรายได้�ภาษ#ต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ

อั�ตราส�วนัรายได้�ภาษ#ต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศ เป็�นัส�ด้ส�วนัเง�นัที่#)ร �ฐเร#ยกเก9บจากป็ระชาชนัในัร�ป็แบบต�างๆ ที่�4งในัที่างตรงแลืะที่างอั�อัมี ต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีหร%อัรายได้�ป็ระชาชาต� ซึ่,)งอัธี�บายให�เห9นัถ,งการถ�ายโอันัเง�นัขอังป็ระชาชนัที่#)มี#เง�นัเพ%)อัซึ่%4อัส�นัคั�าแลืะบร�การมีาไว�ที่#)ร �ฐ เพ%)อัใช�จ�ายในัก�จกรรมีต�างๆ ขอังภาคัร�ฐ

ในักรณ#ที่#)อั�ตราส�วนัรายได้�ภาษ#ต�อัผู้ลื�ตภ�ณฑ์ มีวลืรวมีภายในัป็ระเที่ศมี#คั�าส�ง ในัแนัวคั�ด้ป็ร�ชญาการเมี%อังขอังเสร#นั�ยมีด้�4งเด้�มีแลืะเสร#นั�ยมีใหมี� แสด้งให�เห9นัว�าการแที่รกแซึ่งโด้ยภาคัร�ฐเก�นัคัวามีจ&าเป็�นั แต�ส&าหร�บในัมี"มีมีอังขอังแนัวคั�ด้แบบส�วนัรวมีนั�ยมี แสด้งให�เห9นัถ,งข�อัผู้�กพ�นัระหว�างร�ฐก�บป็ระชาชนั ป็ระชาชนัจะมี#สว�สด้�การที่#)ด้# เนั%)อังจากร�ฐจะนั&าเง�นัที่#)เร#ยกเก9บส�วนันั#4ไป็ใช�จ�ายเพ%)อัผู้ลื�ตสอันัคั�าแลืะบร�การต�างๆ เพ%)อัตอับสนัอังคัวามีต�อังการขอังส�งคัมี

12. สถึาบ�น่หร,อองคกรที่��เก��ยวข�องก�บการคล�ง จุ1าแน่กออกเป:น่ ฝึGายบร�หาร ฝึGายนั�ต�บ�ญญ�ต� แลืะหนั�วยงานัอั�สระในัฝึGายบร�หาร

13. สถาบ�นัการคัลื�งด้�านัรายร�บที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� กระที่รวงการคล�ง (กรมสรรพิ่ากร กรมสรรพิ่สาม$ต และกรมศ(ลกากร)

14. สถาบ�นัการคัลื�งด้�านัรายจ�ายที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� ส1าน่�กงบประมาณ กระที่รวงการคล�ง (กรมบ�ญช�กลาง) ธน่าคารแห�งประเที่ศไที่ย และส1าน่�กงาน่คณะกรรมการพิ่�ฒน่าการเศรษฐก$จุและส�งคมแห�งชาต$ ส1าน่�กงาน่คณะกรรมการตรวจุเง$น่แผู้�น่ดั$น่เป:น่สถึาบ�น่การคล�งดั�าน่รายจุ�ายที่��เป:น่หน่�วยงาน่อ$สระ ส�วนัสถาบ�นัในัฝึGายนั�ต�บ�ญญ�ต� ได้�แก� ร�ฐสภา

15. โคัรงสร�างการคัลื�งอัาจจ&าแนักได้� 3 ลื�กษณะ คั%อั 1) จุ1าแน่กตามโครงสร�างการบร$หาร จ&าแนักเป็�นั การคัลื�งขอังร�ฐบาลืกลืาง ร�ฐบาลืที่�อังถ�)นั ร�ฐว�สาหก�จ แลืะกอังที่"นัขอังร�ฐ

23

2)จุ1าแน่กตามโครงสร�างระบบบ�ญช� จ&าแนักได้�เป็�นั ด้�านัรายร�บแลืะด้�านัรายจ�าย 3) จุ1าแน่กตามโครงสร�างของกฎีหมายที่างการคล�ง

16. จงอัธี�บายคัวามีหมีายแลืะคัวามีส&าคั�ญขอังสถ�ต�การคัลื�งเพ%)อัการศ,กษาว�เคัราะห นัโยบายการคัลื�งสถ�ต�การคัลื�งเพ%)อัการศ,กษาว�เคัราะห นัโยบายการคัลื�ง เป็�นัระบบสถ�ต�ที่#)แสด้งผู้ลืการด้&าเนั�นังานัหร%อัฐานัะการคัลื�ง รวมีถ,งงบด้"ลืแลืะสภาพคัลื�อังขอังภาคัสาธีารณะจากการด้&าเนั�นัก�จการต�างๆ โด้ยมี#ว�ตถ"ป็ระสงคั เพ%)อัป็ระกอับการพ�จารณานัโยบายสาธีารณะ ซึ่,)งใช�เป็�นัเคัร%)อังมี%อัเช�งป็ร�มีาณในัการว�ด้ ตรวจสอับ ป็ระเมี�นัผู้ลื แลืะว�เคัราะห นัโยบายที่างการคัลื�งขอังร�ฐบาลืต�อัระบบเศรษฐก�จโด้ยรวมีขอังป็ระเที่ศ โด้ยใช�เป็�นัข�อัมี�ลืในัการว�ด้คั�าแรงกระต"�นัที่างการคัลื�ง คัวามีย�)งย%นัที่างการคัลื�ง แลืะนัโยบายที่างเศรษฐก�จขอังร�ฐบาลื ที่�4งนั#4สถ�ต�การคัลื�งด้�งกลื�าวจ�ด้ที่&าข,4นัตามีคั��มี%อัขอังกอังที่"นัการเง�นัระหว�างป็ระเที่ศ

การเปร�ยบเที่�ยบแน่วค$ดัปร�ชญาการเม,อง 3 ร�ปแบบ

ห�วข�อ

แน่วค$ดัเสร�น่$ยม

ดั�5งเดั$ม(Libertarianism)

เสร�น่$ยมใหม� (Neo - Liberalism)

ส�วน่รวมน่$ยม (Collectivism)

ที่ฤษฎี�ล�กษณะ Classical liberal theory

1. บ"คัคัลืมี#อั�สระแลืะต�อังร�บผู้�ด้ชอับ ต�อัตนัเอัง

2. ร�ฐไมี�แที่รกแซึ่งตลืาด้

3. มี#เฉพาะ negative rights

4. ร�ฐเสร#

Modern liberal theory

1. ให�คัวามีส&าคั�ญแก�บ"คัคัลืเป็�นัอั�นัด้�บแรก

2. ร�ฐแที่รกแซึ่งตลืาด้เพ%)อัให�มี#โอักาสเที่�าเที่#ยมีก�นั

3. negative rights แลืะ positive

rights บางส�วนั

Civic theory1. บ"คัคัลืต�อังพ,)งพาอัาศ�ยก�นั

2. ป็ฏ�เสธีกลืไกตลืาด้

3. มี# positive

rights เต9มีที่#)

4. ร�ฐสว�สด้�การ

24

5. ระบบเศรษฐก�จแบบที่"นันั�ยมี

4. ร�ฐสนั�บสนั"นั5. ระบบเศรษฐก�จแบบ

ผู้สมี

5. ระบบเศรษฐก�จแบบส�งคัมีนั�ยมี

ความเช,�อ 1. ร�ฐที่&าส�)งช�)วร�าย2. การเก9บภาษ#เป็�นัการร�บที่ร�พย จากป็ระชาชนั

3. การแที่รกแซึ่งตลืาด้ที่&าให�เก�ด้ moral

hazard แลืะสร�างว�ฒนัธีรรมีการพ,)งพา

4. ไมี�เช%)อัเร%)อังคัวามีเที่�าเที่#ยมีก�นั

1. ร�ฐจ&าเป็�นัต�อังช�)วร�าย2. การเก9บภาษ#ที่&าเพ%)อัป็ระส�ที่ธี�ภาพ

3. การแที่รกแซึ่งที่&าให�เก�ด้การพ�ฒนัาที่"นัมีนั"ษย

4. ที่"กคันัต�อังมี#โอักาสที่#)เที่�าเที่#ยมีก�นั

1. ร�ฐที่&าส�)งด้#2. เก9บภาษ#เพ%)อัเป็6าหมีายที่างส�งคัมี

3. การแที่รกแซึ่งเป็�นัการสร�างที่"นัส�งคัมี

4. ที่"กคันัต�อังมี#คัวามีเที่�าเที่#ยมีก�นัในัผู้ลืลื�พธี

หล�กการ 1. ไมี�ให�คัวามีส&าคั�ญก�บส�งคัมี

2. ป็ระชาชนัคั%อัผู้��บร�โภคั3. ป็ระชาชนัเป็�นัผู้��ด้&าเนั�นังานัสาธีารณะ

1. ให�คัวามีส&าคั�ญก�บบ"คัคัลืเป็�นัอั�นัด้�บแรก

2. ป็ระชาชนัส�วนัมีากเป็�นัผู้��บร�โภคั

3. ร�ฐให�การสนั�บสนั"นังานัสาธีารณะ

1. ให�คัวามีส&าคั�ญก�บส�งคัมีเป็�นัอั�นัด้�บแรก

2. ป็ระชาชนัคั%อัพลืเมี%อัง

3.ร�ฐเป็�นัผู้��ด้&าเนั�นังานัสาธีารณะ

ความส1าค�ญของร�ฐ

1. ร�ฐมี#บที่บาที่นั�อัยที่#)ส"ด้2. บ�งคั�บใช�เฉพาะ negative rights3. เอักชนัเป็�นัผู้��ให�บร�การส�นัคั�าสาธีารณะ

4. ร�ฐสว�สด้�การนั�อัยที่#)ส"ด้

1. ร�ฐมี#บที่บาที่เฉพาะเร%)อังพ%4นัฐานั2. positive rights

บางส�วนั3. เอักชนัหร%อัร�ฐเป็�นัผู้��ให�บร�การสาธีารณะ

4. ร�ฐสว�สด้�การแบบมี#เง%)อันัไข

1. ร�ฐมี#บที่บาที่เต9มีที่#)2. full positive

rights 3. ร�ฐเป็�นัผู้��ให�บร�การ

สาธีารณะ

4. ร�ฐสว�สด้�การเต9มีร�ป็แบบ

ความส1าค�ญของการคล�ง

1. การคัลื�งมี#บที่บาที่นั�อัยที่#)ส"ด้

2. เอักชนัที่&าหนั�าที่#)ใช�จ�ายแที่นัร�ฐ3. ภาระภาษ#นั�อัยที่#)ส"ด้

4. อั�ตราภาษ#ถด้ถอัย

1. การคัลื�งมี#บที่บาที่เฉพาะเร%)อังพ%4นัฐานั

2. เอักชนัแลืะร�ฐใช�จ�ายร�วมีก�นั

3. ภาษ#ไมี�ส�งผู้ลืด้#ต�อัป็ระส�ที่ธี�ภาพ

4. อั�ตราภาษ#คังที่#)

1. การคัลื�งมี#บที่บาที่คัรอับคัลื"มีที่"กเร%)อัง

2. ร�ฐที่&าหนั�าที่#)ใช�จ�าย3. ภาษ#ที่&าเพ%)อัการกระจายรายได้�ที่#)เที่�าเที่#ยมี

4. อั�ตราภาษ#ก�าวหนั�า5. ก�อัหนั#4สาธีารณะเพ%)อัสว�สด้�การส�งคัมี

25

5. การก�อัหนั#4สาธีารณะมี#ข�อัจ&าก�ด้มีาก

5. การก�อัหนั#4สาธีารณะที่&าเพ%)อัป็ระส�ที่ธี�ภาพ

หน่�วยที่��10 ระบบบร$หารการคล�ง1. ระบบบร$หารการคล�ง หมีายถ,ง ร�ป็แบบคัวามีส�มีพ�นัธี ก�บก�จกรรมีที่างการคัลื�งที่#)ป็ระกอับด้�วย

การนั&าเข�าป็ จจ�ย จากสภาพแวด้ลื�อัมีที่างเศรษฐก�จแลืะส�งคัมี เพ%)อัให�ได้�ผู้ลืผู้ลื�ตตอับสนัอังคัวามีต�อังการขอังป็ระชาชนัแลืะมี#สถาบ�นัการคัลื�งต�างๆ ภายใต�โคัรงสร�างขอังระบบการคัลื�งเป็�นักลืไก โด้ยที่#)ก�จกรรมีแลืะสถาบ�นัการคัลื�งต�างๆ มี#การด้&าเนั�นังานัเก#)ยวเนั%)อังก�นัตามีร�ป็แบบแลืะแนัวคั�ด้ที่างด้�านัการคัลื�ง

2. จงอัธี�บายคัวามีส�มีพ�นัธี ขอังก�จกรรมีที่างการคัลื�งมีาพอัส�งเขป็ก�จกรรมีที่างการคัลื�ง ได้�แก� การก&าหนัด้นัโยบายการคัลื�ง การบร�หารรายได้� การบร�หารรายจ�าย การบร�หารเง�นัคังคัลื�ง แลืะก�จกรรมีย�อัยอั%)นัๆ มี#คัวามีส�มีพ�นัธี ในัการที่&าหนั�าที่#)เช%)อัมีโยงก�นัตามีวงจรขอังระบบบร�หารการคัลื�ง เพ%)อัให�บรรลื"เป็6าหมีายที่างเศรษฐก�จขอังป็ระเที่ศ

3. คัวามีส�มีพ�นัธี ขอังก�จกรรมีที่างการคัลื�งมีาตรการที่#)ร �ฐใช�เพ%)อัให�บรรลื"ผู้ลืที่างเศรษฐก�จ สามีารถแยกได้� 3 ก�จกรรมี ได้�แก� 1) การซึ่%4อัแลืะการขาย 2) การให�เง�นัช�วยเหลื%อัแลืะการเก9บภาษ# 3) การให�เง�นัก��แลืะการขอัเง�นัก��

4. เป็6าหมีายขอังนัโยบายการคัลื�ง คั%อั 1) การจ�ด้สรรที่ร�พยากรอัย�างมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพ 2) การกระจายรายได้�ที่#)เป็�นัธีรรมี 3) การร�กษาเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จ 4) การสร�างคัวามีเจร�ญเต�บโตที่างเศรษฐก�จ

5. การก&าหนัด้โยบายการคัลื�งสามีารถที่&าได้� 2 ลื�กษณะหลื�กๆ คั%อั1. การก&าหนัด้นัโยบายการคัลื�งแบบหด้ต�ว มี"�งเนั�นัการลืด้คัวามีต�อังการใช�จ�ายภายในั

ป็ระเที่ศ เพ#)อัชะลือัคัวามีร�อันัแรงขอังเศรษฐก�จ โด้ยการจ�ด้ที่&างบป็ระมีาณรายจ�ายแบบเก�นัด้"ลื

2. การก&าหนัด้นัโยบายการคัลื�งแบบขยายต�ว มี"�งเนั�นัการเพ�)มีคัวามีต�อังการใช�จ�ายภายในัป็ระเที่ศ เพ%)อัที่&าให�รายได้�ป็ระชาชาต�เพ�)มีข,4นั โด้ยการจ�ด้ที่&างบป็ระมีาณแบบขาด้ด้"ลื

6. ฐานัการจ�ด้เก9บภาษ#ขอังร�ฐบาลืสามีารถแบ�งได้�เป็�นั 3 ฐานัที่#)ส&าคั�ญ คั%อั 1) ฐานัจากรายได้� เป็�นัการเก9บภาษ#จากผู้��มี#เง�นัได้� 2) ฐานัจากการบร�โภคั เป็�นัการเก9บภาษ#จากการขายส�นัคั�าแลืะบร�การ 3) ฐานัจากการคั�าระหว�างป็ระเที่ศ เป็�นัการเก9บภาษ#จากการนั&าเข�าแลืะส�งอัอักส�นัคั�าระหว�างป็ระเที่ศ

7. อั�ตราภาษ#แบ�งอัอักเป็�นั 3 ป็ระเภที่ คั%อั 1. อั�ตราภาษ#คังที่#) เป็�นัอั�ตราภาษ#ที่#)เมี%)อัฐานัภาษ#มี#การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ในัที่างเพ�)มีข,4นัหร%อัลืด้

ลืงอั�ตราภาษ#จะเที่�าเด้�มี2. อั�ตราภาษ#ก�าวหนั�า เป็�นัอั�ตราภาษ#ที่#)เมี%)อัฐานัภาษ#มี#การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ในัที่างเพ�)มีข,4นัอั�ตรา

ภาษ#จะเพ�)มีข,4นัด้�วย

26

3. อั�ตราภาษ#ถด้ถอัย เป็�นัอั�ตราภาษ#ที่#)เมี%)อัฐานัภาษ#มี#การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงไป็ในัที่างเพ�)มีข,4นัอั�ตราภาษ#จะลืด้ลืง

8. ภาระภาษ#แบ�งอัอักเป็�นั 2 ป็ระเภที่ คั%อั 1) ภาษ#ที่างตรง ผู้��เส#ยภาษ#ไมี�สามีารถผู้ลื�กภาระภาษ#ไป็ให�ผู้��อั%)นัได้�ง�าย 2) ภาษ#ที่างอั�อัมี ผู้��เส#ยภาษ#สามีารถผู้ลื�กภาระภาษ#ไป็ให�ผู้��อั%)นัได้�

9. กระบวนัการบร�หารรายจ�ายป็ระกอับด้�วย 3 ข�4นัตอันัส&าคั�ญ คั%อั 1) การจ�ด้ที่&างบป็ระมีาณ 2)

การอันั"มี�ต�งบป็ระมีาณ 3) การบร�หารงบป็ระมีาณ

10. จงอัธี�บายระบบการบร�หารการเง�นัการคัลื�งภาคัร�ฐ หร%อั GFMIS มีาพอัส�งเขป็ระบบการบร�หารการเง�นัการคัลื�งภาคัร�ฐ หร%อั GFMIS เป็�นัส�วนัหนั,)งขอัง e – Government

ซึ่,)งเป็�นัระบบงานัสนั�บสนั"นัขอังภาคัร�ฐบาลื GFMIS ได้�ร�บการอัอักแบบมีาให�สามีารถป็ฏ�บ�ต�งานัร�วมีก�นัได้�บนัระบบคัอัมีพ�วเตอัร เด้#ยวก�นั ซึ่,)งป็ระกอับด้�วยระบบงานัส&าคั�ญ 5 ระบบ คั%อั ระบบงบป็ระมีาณ ระบบจ�ด้ซึ่%4อัจ�ด้จ�าง ระบบการเง�นัแลืะบ�ญช# ระบบบ�ญช#ต�นัที่"นั แลืะระบบบร�หารบ"คัคัลื

11. ว�ตถ"ป็ระสงคั ขอังการบร�หารการตรวจสอับการใช�จ�ายเง�นั จ&าแนักได้� 3 ลื�กษณะ คั%อั 1. การตรวจสอับคัวามีถ�กต�อังขอังการใช�จ�ายเง�นั2. การตรวจสอับป็ระส�ที่ธี�ภาพขอังการใช�จ�ายเง�นั3. การตรวจสอับป็ระส�ที่ธี�ผู้ลืขอังการใช�จ�ายเง�นั

12. การบร�หารเง�นัคังคัลื�งใช�เคัร%)อังมี%อัที่#)ส&าคั�ญ คั%อั การบร�หารต�Iวเง�นัคัลื�ง โด้ยในัช�วงที่#)ร �ฐมี#เง�นัคังคัลื�งนั�อัยหร%อัขาด้แคัลืนัเง�นัสด้ ร�ฐสามีารถก��เง�นัระยะส�4นั โด้ยการอัอักต�Iวเง�นัคัลื�งจ&าหนั�ายให�แก�เอักชนั หร%อัในัช�วงที่#)ร �ฐมี#เง�นัคังคัลื�งในัระด้�บส�ง เพราะมี#รายร�บจากการเก9บภาษ#อัากรมีาก ร�บสามีารถลืด้เง�นัคังคัลื�งด้�วยการลืด้ยอัด้ต�Iวเง�นัคังคัลื�งให�ต&)าลืงเพ%)อัป็ระหย�ด้คั�าด้อักเบ#4ย

13. การก��เง�นัขอังร�บบาลืมี#ว�ตถ"ป็ระสงคั ที่#)ส&าคั�ญตามีที่#)กฎีหมีายก&าหนัด้ ด้�งนั#41. เพ%)อัชด้เชยการขาด้ด้"ลื2. เพ%)อันั&ามีาพ�ฒนัาเศรษฐก�จแลืะส�งคัมี3. เพ%)อัใช�ในัการป็ร�บป็ร"งโคัรงสร�างหนั#44. เพ%)อันั&ามีาให�หนั�วยงานัขอังร�ฐก��ต�อั5. เพ%)อัพ�ฒนัาตลืาด้ตราสารหนั#4ในัป็ระเที่ศ

14. เง�นันัอักงบป็ระมีาณป็ระกอับด้�วยเง�นัป็ระเภที่ต�าง ๆ ด้�งนั#4 1) ที่"นัหมี"นัเว#ยนั 2) เง�นัที่ด้รอังราชการ 3) เง�นัฝึาก 4) เง�นัขายบ�ลื 5)เง�นับ�รณที่ร�พย 6) เง�นับร�จาคั 7) เง�นัช�วยเหลื%อัจากต�างป็ระเที่ศ 8) เง�นับ&าร"งการศ,กษา 9) เง�นับ&าร"งโรงพยาบาลื

15. ระบบบร�หารการคัลื�งสมี�ยใหมี�มี#ภารก�จด้�านัการคัลื�งที่#)ส&าคั�ญ 6 ป็ระการ คั%อั 1. การว�เคัราะห ด้�านัเศรษฐก�จการคัลื�งแลืะการเสนัอัแนัะนัโยบาย2. การพยากรณ แลืะป็ระมีาณการด้�านัการคัลื�ง3. การต�ด้ตามีแลืะรายงานัผู้ลืการด้&าเนั�นังานัด้�านัการคัลื�ง4. คัวามีโป็ร�งใสด้�านัการคัลื�ง

27

5. คัวามีย�)งย%นัที่างการคัลื�ง6. การบร�หารคัวามีเส#)ยงที่างการคัลื�ง

16. ที่�ศที่างการบร�หารการคัลื�งสมี�ยใหมี�จ&าแนักเป็�นั 3 ด้�านั คั%อั 1) คัวามีระมี�ด้ระว�งด้�านัการคัลื�ง 2) คัวามีต,งเคัร#ยด้ที่างการคัลื�ง 3) คัวามีร�บผู้�ด้ชอับต�อัป็ระชาชนั

หน่�วยที่��11 รายร�บของร�ฐบาล1. รายร�บของร�ฐบาล (Government’s receipt) หมีายถ,ง ยอัด้เง�นัที่�4งหมีด้ที่#)ร�ฐได้�ร�บในัป็H

งบป็ระมีาณหนั,)งๆ ซึ่,)งมี#ระยะเวลืาตามีแต�กฎีหมีายจะก&าหนัด้ รายร�บแบ�งเป็�นั 2 ป็ระเภที่ คั%อั รายได้�แลืะเง�นัก��

2. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังการจ�ด้แบ�งป็ระเภที่ขอังรายร�บร�ฐบาลืตามีเอักสารงบป็ระมีาณพ�จารณาที่#)ภาระร�บผู้�ด้ชอับขอังร�ฐอั�นัพ,งเก�ด้ข,4นัจากการได้�มีาซึ่,)งรายร�บนั�4นั ที่�4งนั#4 เพ%)อัป็ระโยชนั ในัการบร�หารซึ่,)งจ�ด้แบ�งอัอักเป็�นัรายร�บที่#)เป็�นัรายได้� แลืะไมี�เป็�นัรายได้� ส&าหร�บรายร�บที่#)เป็�นัรายได้� คั%อั ร�ฐไมี�มี#ภาระต�อังชด้ใช�คั%นั ได้�แก� รายได้�จากภาษ#อัากร จากการขายส�)งขอังแลืะบร�การ จากส�วนัที่#)ได้�จากก�จการร�ฐพาณ�ชย แลืะรายได้�อั%)นัๆ ส&าหร�บเง�นัก��ไมี�ถ%อัเป็�นัรายได้� เนั%)อังจากร�ฐมี#ภาระต�อังชด้ใช�คั%นั

3. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังการจ�ด้แบ�งป็ระเภที่ขอังรายร�บร�ฐบาลืตามีลื�กษณะที่างเศรษฐก�จการนั&ารายร�บป็ระเภที่ต�างๆที่#)จ�ด้แบ�งไว�ตามีเอักสารงบป็ระมีาณ มีาพ�จารณาลื�กษณะที่างเศรษฐก�จว�า รายร�บป็ระเที่นั�4นัๆมี#ผู้ลืกระที่บต�อัเศรษฐก�จโด้ยรวมีแลืะฐานัะส"ที่ธี�ขอังร�ฐหร%อัไมี� อัย�างไร แลืะจ�ด้รวมีกลื"�มีรายร�บเหลื�านั�4นัตามีลื�กษณะเศรษฐก�จที่#)แยกได้� ซึ่,)งเป็�นัการจ&าแนักข�อัมี�ลืตามี GFSM 2001 ขอังกอังที่"นัการเง�นัระหว�างป็ระเที่ศ แลืะสอัด้คัลื�อังก�บระบบการจ�ด้ที่&าบ�ญช#ขอังอังคั การสหป็ระชาชาต� โด้ยป็ระกอับด้�วย รายได้�ภาษ# รายได้�จากระบบป็ระก�นัส�งคัมี รายได้�จากเง�นัช�วยเหลื%อั แลืะรายได้�อั%)นัๆ

4. รายได้�จากภาษ#อัากรมี#ลื�กษณะส&าคั�ญ คั%อั 1. เป็�นัรายได้�ที่#)ร �ฐเร#ยกเก9บจากป็ระชาชนัโด้ยมี#อั&านัาจตามีกฎีหมีาย2. เป็�นัรายได้�ที่#)ร �ฐไมี�มี#ภาระต�อังชด้ใช�คั%นั3. จ&านัวนัรายได้�ป็ระเภที่นั#4ไมี�มี#คัวามีส�มีพ�นัธี ตอัป็ร�มีาณผู้ลืป็ระโยชนั ตอับแที่นัที่#)ผู้��เส#ยภาษ#แต�ลืะ

รายจะได้�ร�บ4. ร�ฐบาลืก&าหนัด้เง%)อันัไขในัการจ�ด้เก9บไว�ในัเร%)อังขอังโคัรงสร�างภาษ# (ฐานัภาษ#แลืะอั�ตราภาษ#)

บ"คัคัลืผู้��มี#หนั�าที่#)เส#ยภาษ#หร%อัที่#)เร#ยกว�า หนั�วยภาษ# ว�ธี#การป็ระเมี�นัภาษ# แลืะว�ธี#การช&าระภาษ#5. การจ�ด้เก9บรายได้�ป็ระเภที่นั#4อัาจมี#ลื�กษณะเป็�นัการป็ระจ&าหร%อัช�)วคัราวก9ได้�

5. รายได้�จากร�ฐพาณ�ชย แบ�งอัอักเป็�นั 1) รายได้�ที่#)เป็�นัผู้ลืก&าไรขอังร�บว�สาหก�จต�างๆ 2)

เง�นัป็ นัผู้ลื 3)เง�นัส�วนัแบ�งจากก�จการอั%)นัๆ

6. ล�กษณะส1าค�ญของรายไดั�ที่��ไม�ใช�ภาษ�อากร คั%อั เป็�นัรายได้�ที่#)ร �ฐได้�ร�บจากบ"คัคัลืหร%อัคัณะบ"คัคัลื โด้ยให�ผู้ลืป็ระโยชนั ตอับแที่นับ"คัคัลืหร%อัคัณะบ"คัคัลืนั�4นัๆ เช�นั การขายหนั�งส%อัราชการ ซึ่,)งผู้��ซึ่%4อั

28

จ�ายเง�นัให�เพราะต�อังการได้�หนั�งส%อันั�4นัๆไว� เป็�นัต�นั รายได้�ป็ระเภที่นั#4ป็ระกอับด้�วย รายได้�จากร�ฐพาณ�ชย แลืะรายได้�อั%)นัๆ

7. เง$น่ก�� หมีายถ,ง การก��เง�นัขอังร�ฐในัแต�ลืะป็Hงบป็ระมีาณเพ%)อัชด้เชยการขาด้ด้"ลืงบป็ระมีาณ หร%อัเมี%)อัมี#รายจ�ายส�งกว�ารายได้� การก��เง�นัจะเป็�นัไป็ตามีหลื�กเกณฑ์ แลืะว�ธี#การที่#)ก&าหนัด้ในักฎีหมีายว�าด้�วยหนั#4สาธีารณะ

8. เหต"ผู้ลืที่#)ร�ฐบาลืมี#อั&านัาจก��เง�นั ด้�งนั#41. ก��เพ%)อัชด้เชยการขาด้ด้"ลืงบป็ระมีาณหร%อัเมี%)อัมี#รายจ�ายส�งกว�ารายได้� ในัวงเง�นัไมี�เก�นัร�อัยลืะ

20 ขอังงบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hที่#)ใช�บ�งคั�บอัย��ในัขณะนั�4นั แลืะงบป็ระมีาณรายจ�ายเพ�)มีเต�มี แลืะอั#กไมี�เก�นัร�อัยลืะ 80 ขอังวงเง�นังบป็ระมีาณรายจ�ายที่#)ต� 4งไว�ส&าหร�บช&าระคั%นัเง�นัต�นั

2. ก��เพ%)อัการพ�ฒนัาเศรษฐก�จแลืะส�งคัมีขอังป็ระเที่ศ ให�ก��เป็�นัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศไมี�เก�นัร�อัยลืะ 10 ขอังงบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hงบป็ระมีาณนั�4นัๆ โด้ยต�อังได้�ร�บอันั"ญาตจากคัณะร�ฐมีนัตร#ก�อันัที่"กคัร�4ง ที่�4งนั#4 ถ�าภาวะตลืาด้การเง�นัในัป็ระเที่ศที่#)เอั%4อัอั&านัวยแลืะจะเป็�นัป็ระโยชนั ต�อัการพ�ฒนัาระบบการเง�นั การคัลื�ง แลืะตลืาด้ที่"นั คัณะร�ฐมีนัตร#อัาจก��เป็�นัเง�นับาที่แที่นัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศก9ได้� ยอัด้เง�นัก��นั#4ไมี�รวมีอัย��ในัรายร�บในังบป็ระมีาณขอังร�ฐบาลื

3. ก��เพ%)อัป็ร�บโคัรงสร�างหนั#4สาธีารณะ ซึ่,)งที่&าได้�เฉพาะเพ%)อัเป็�นัการป็ระหย�ด้ ลืด้คัวามีเส#)ยงในัอั�ตราแลืกเป็ลื#)ยนั หร%อักระจายภาระการช&าระหนั#4 ที่�4งนั#4 กระที่รวงการคัลื�งสามีารถก��เง�นัเพ%)อัช&าระหนั#4ขอังกระที่รวงการคัลื�งไมี�เก�นัจ&านัวนัเง�นัก��ที่#)ย�งคั�างช&าระ หร%อัก��เง�นัเพ%)อัช&าระหนั#4ที่#)กระที่รวงการคัลื�งคั&4าป็ระก�นั ไมี�เก�นัจ&านัวนัเง�นัที่#)ย�งมี#ภาระคั&4าป็ระก�นัอัย��

4. ก��เพ%)อัให�หนั�วยงานัอั%)นัก��ต�อั โด้ยกรณ#ที่#)หนั�วยงานัขอังร�ฐ หนั�วยงานัในัก&าก�บด้�แลืขอังร�ฐ อังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั ร�ฐว�สาหก�จ หร%อัสถาบ�นัการเง�นัภาคัร�ฐ มี#คัวามีจ&าเป็�นัต�อังใช�เง�นัส&าหร�บโคัรงการหร%อัแผู้นังานัที่#)ร�ฐเห9นัว�ามี#คัวามีจ&าเป็�นัเพ%)อัพ�ฒนัาเศรษฐก�จแลืะส�งคัมี แลืะหากกระที่รวงการคัลื�งเป็�นัผู้��ก��แลืะนั&ามีาให�หนั�วยงานัด้�งกลื�าวก��ต�อั จะเป็�นัการป็ระหย�ด้แลืะที่&าให�การบร�หารหนั#4สาธีารณะมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพย�)งข,4นั ก9จะที่&าให�กระที่รวงการคัลื�งมี#อั&านัาจในัการก��เง�นัเพ%)อัให�หนั�วยงานัด้�งกลื�าวก��ต�อัไป็

5. ก��เพ%)อัพ�ฒนัาตลืาด้ตราสารหนั#4ในัป็ระเที่ศ เพ%)อัเป็�นัการสร�างอั�ตราด้อักเบ#4ยส&าหร�บใช�อั�างอั�งในัตลืาด้ตราสารหนั#4

9. ว�ธี#การในัการก��ย%มีเง�นั มี#ด้�งนั#4 1) การอัอักต�Iวเง�นัคัลื�ง 2) การอัอักต�Iวส�ญญาใช�เง�นั 3) การอัอักพ�นัธีบ�ตร 4) การที่&าส�ญญาก��

10. เง�นัคังคัลื�งป็ระกอับด้�วยเง�นั 2 ป็ระเภที่ใหญ�ๆ คั%อั 1) เง�นัที่#)ร �ฐได้�ร�บช&าระไว�โด้ยไมี�มี#ข�อัผู้�กพ�นัที่#)ต�อังจ�ายคั%นั 2) เง�นัที่#)ร �ฐได้�ร�บช&าระไว�โด้ยมี#ข�อัผู้�กพ�นัต�อังจ�ายคั%นั

11. ร�ฐบาลืสามีารถนั&าเง�นัคังคัลื�งมีาใช�จ�ายได้�ในั 2 กรณ# คั%อักรณ#ที่#) 1 ใช�จ�ายส&าหร�บวงเง�นังบป็ระมีาณตามีรายการที่#)ได้�บ�ญญ�ต�ไว�ในั พ.ร.บ.งบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hกรณ#ที่#) 2 ใช�จ�ายนัอักเหนั%อัจาก กรณ#ที่#) 1 แต�ต�อังเป็�นัไป็ตามีเง%อันัไขข�อัหนั,)งข�อัใด้ ด้�งต�อัไป็นั#4

29

1. รายการจ�ายที่#)อันั"ญาตให�จ�ายเง�นัได้�แลื�ว ตามีกฎีหมีายว�าด้�วยงบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hงบป็ระมีาณ แต�เง�นัที่#)ต� 4งไว�มี#จ&านัวนัไมี�พอัจ�ายแลืะพฤต�การณ เก�ด้ข,4นัให�มี#คัวามีจ&าเป็�นัต�อังจ�ายโด้ยเร9ว

2. มี#กฎีหมีายใด้ๆที่#)กระที่&าให�ต�อังจ�ายเง�นั เพ%)อัป็ฏ�บ�ต�ตามีกฎีหมีายนั�4นัๆแลืะมี#คัวามีจ&าเป็�นัต�อังจ�ายโด้ยเร9ว

3. มี#ข�อัผู้�กพ�นัก�บร�ฐบาลืต�างป็ระเที่ศ หร%อัสถาบ�นัการเง�นัระหว�างป็ระเที่ศที่#)กระที่&าให�ต�อังจ�ายเง�นั แลืะมี#คัวามีจ&าเป็�นัต�อังจ�ายโด้ยเร9ว

4. เพ%)อัซึ่%4อัคั%นัหร%อัไถ�ถอันัพ�นัธีบ�ตรร�ฐบาลืหร%อัตราสารเง�นัก��ขอังกระที่รวงการคัลื�ง หร%อัช&าระหนั#4ตามีส�ญญาเง�นัก��ที่#)กระที่รวงการคัลื�งเป็�นัผู้��ก�� ที่�4งนั#4 ตามีจ&านัวนัที่#)ร�ฐมีนัตร#เห9นัสมีคัวร

5. เพ%)อัซึ่%4อัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศ พ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืต�างป็ระเที่ศ หร%อัหลื�กที่ร�พย ที่#)มี� )นัคังในัต�างป็ระเที่ศที่#)ไมี�ใช�ห"�นั ในัสก"ลืเง�นัตราที่#)จะต�อังช&าระหนั#4ที่#)กระที่รวงการคัลื�งเป็�นัผู้��ก�� แลืะในัวงเง�นัไมี�เก�นัจ&านัวนัหนั#4ที่#)ถ,งก&าหนัด้ช&าระในัช�วงระยะเวลืาไมี�เก�นั 5 ป็H เพ%)อันั&าไป็ใช�ป็ระโยชนั ในัการช&าระหนั#4เมี%)อัถ,งก&าหนัด้ ที่�4งนั#4 ให�ร�ฐมีนัตร#โด้ยคัวามีเห9นัชอับขอังคัณะร�ฐมีนัตร#มี#อั&านัาจในัการก&าหนัด้ข�อับ�งคั�บเก#)ยวก�บการซึ่%4อัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศ พ�นัธีบ�ตรขอังร�ฐบาลืต�างป็ระเที่ศ แลืะหลื�กที่ร�พย ที่#)มี� )นัคังในัต�างป็ระเที่ศที่#)ไมี�ใช�ห"�นั การนั&าเง�นัตราต�างป็ระเที่ศฝึากธีนัาคัาร รวมีที่�4งว�ธี#ป็ฏ�บ�ต�อั%)นัใด้ที่#)เก#)ยวข�อัง

อัย�างไรก9ด้# เมี%)อัมี#การใช�จ�ายเง�นัคังคัลื�งตามีกรณ#ที่#) 2 แลื�ว จะต�อังต�4งงบป็ระมีาณรายจ�ายเพ%)อัชด้ใช�เง�นัคังคัลื�งในั พ.ร.บ.โอันัเง�นังบป็ระมีาณรายจ�าย พ.ร.บ.งบป็ระมีารรายจ�ายเพ�)มีเต�มี หร%อั พ.ร.บ.งบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hงบป็ระมีาณถ�ด้ไป็ โด้ยให�ก&าหนัด้แหลื�งที่#)มีาขอังรายได้�เพ%)อัชด้ใช�รายจ�ายที่#)ได้�ใช�เง�นัคังคัลื�งจ�ายไป็ก�อันัด้�วย

12. ภาษ#สรรพากรเป็�นัภาษ#ที่#)จ�ด้เก9บตามีป็ระมีวลืร�ษฎีากรโด้ยหนั�วยงานัที่#)จ�ด้เก9บภาษ# คั%อั กรมีสรรพากร ภาษ#ที่#)จ�ด้เก9บป็ระกอับด้�วย ภาษ#เง�นัได้�บ"คัคัลืธีรรมีด้า ภาษ#เง�นัได้�นั�ต�บ"คัคัลื ภาษ#เง�นัได้�ป็=โตรเลื#ยมี ภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มี ภาษ#ธี"รก�จเฉพาะ แลืะอัากรแสตมีป็J

ภาษ�สรรพิ่ากรม�ฐาน่ภาษ�แตกต�างก�น่ไปตามประเภที่ของภาษ� ดั�งน่�5ประเภที่ภาษ� ฐาน่ภาษ�

ภาษ�เง$น่ไดั�บ(คคลธรรมดัา

เง�นัได้�ส"ที่ธี�ขอังบ"คัคัลืธีรรมีด้า

ภาษ�เง$น่ไดั�น่$ต$บ(คคล

1. ก&าไรส"ที่ธี�ขอังนั�ต�บ"คัคัลื2. คั�าโด้ยสารหร%อัคั�าระวางขนัส�งผู้�านัป็ระเที่ศไที่ย3. เง�นัได้�พ,งป็ระเมี�นัที่#)จ�ายจากหร%อัจ�ายในัป็ระเที่ศไที่ย4. ยอัด้เง�นัที่#)จ&าหนั�ายอัอักไป็จากป็ระเที่ศไที่ย

ภาษ�ม�ลค�าเพิ่$�ม รายร�บจากการขายส�นัคั�าหร%อับร�การธ(รก$จุเฉพิ่าะ รายร�บที่#)เป็�นัเง�นั ที่ร�พย ส�นั คั�าตอับแที่นัหร%อัป็ระโยชนั ใด้อั�นัมี#

มี�ลืคั�าอากรแสตมปA คั�าธีรรมีเนั#ยมีจากการกระที่&าตราสาร

30

13. ภาษ#สรรพสามี�ต (Excise Taxes) มี#ฐานัภาษ# คั%อั มี�ลืคั�าหร%อัสภาพส�นัคั�า ก&าหนัด้เวลืาการป็ระเมี�นัภาษ#มี# 2 กรณ# เป็�นัส�นัคั�าที่#)ผู้ลื�ตในัป็ระเที่ศไที่ย มี#ก&าหนัด้เวลืาเมี%)อันั&าส�นัคั�านั�4นัอัอักจากโรงอั"ตสาหกรรมี หากเป็�นัส�นัคั�านั&าเข�ามี#ก&าหนัด้เวลืาเด้#ยวก�บที่#)ป็ระเมี�นัอัากรนั&าเข�า

14. ภาษ�สรรพิ่สาม$ตที่��ส1าค�ญ ได้�แก� ภาษ#นั&4ามี�นัแลืะผู้ลื�ตภ�ณฑ์ นั&4ามี�นั ภาษ#รถยนัต ภาษ#เบ#ยร ภาษ#ยาส�บ แลืะภาษ#ส"รา

15. ฐานัภาษ#แลืะระยะเวลืาส&าหร�บการป็ระเมี�นัภาษ#ศ"ลืกากร ได้�แก�อัากรขาเข�า ฐานัภาษ# คั%อั ราคัาส�นัคั�าแลืะสภาพส�นัคั�า ก&าหนัด้เวลืา คั%อัเมี%)อัมี#การนั&าส�นัคั�าเข�ามีาในัราชอัาณาจ�กร ยกเว�นักรณ#ส�นัคั�านั�4นัถ�กไป็เก9บไว�ในัคัลื�งส�นัคั�าที่�ณฑ์ บนัอัากรขาอัอัก ฐานัภาษ# คั%อั ราคัาส�นัคั�าแลืะสภาพส�นัคั�า ก&าหนัด้เวลืา คั%อัเมี%)อัมี#การนั&าส�นัคั�าอัอักไป็นัอักราชอัาณาจ�กร

16. ภาษ�ที่ร�พิ่ยากรธรรมชาต$ มี#ลื�กษณะ คั%อั เป็�นัรายได้�ที่#)จ�ด้เก9บจากการอันั"ญาตให�บ"คัคัลืหร%อัคัณะบ"คัคัลืมี#ส�ที่ธี�พ�เศษ หร%อัป็ระกอับก�จการซึ่,)งใช�ป็ระโยชนั จากที่ร�พยากรธีรรมีชาต� ป็ระกอับด้�วย แร� ป็=โตรเลื#ยมี ไมี�หวงห�ามี ส�ตว นั&4า รวมีตลือัด้ถ,งไมี�ที่&าฟ้Cนัที่&าถ�านั แลืะขอังจากป็Gาสงวนัแลืะป็Gาคั"�มีคัรอัง รายได้�ที่#)จ�ด้เก9บด้�งกลื�าวแมี�จะมี#ลื�กษณะเป็�นัภาษ#อัากร แต�มี#ช%)อัเร#ยกต�างอัอักไป็ คั%อั คั�าภาคัหลืวง (Royalties) มี#อั�ตราการจ�ด้เก9บที่#)ก&าหนัด้ไว�แนั�นัอันั

17. ภาษ�ล�กษณะอน่(ญาต เป็�นัรายได้�ที่#)จ�ด้เก9บจากการอันั"ญาตให�บ"คัคัลืหร%อัคัณะบ"คัคัลืป็ระกอับก�จการเหนั%อับ"คัคัลือั%)นั จ�ด้เก9บโด้ยหนั�วยราชการที่#)มี#หนั�าที่#)ด้�แลืการป็ระกอับก�จการนั�4นัๆ ยกเว�นัคั�าใบอันั"ญาตการพนั�นั ใบอันั"ญาตอัาว"ธีป็Cนัแลืะด้อักไมี�เพลื�ง คั�าใบอันั"ญาตต�างด้�าว แลืะคั�าใบอันั"ญาตอั%)นัด้�านัมีหาด้ไที่ย จ�ด้เก9บโด้ยกรมีการป็กคัรอังร�บผู้�ด้ชอับในัส�วนัภ�มี�ภาคั แลืะส&านั�กงานัต&ารวจแห�งชาต�ร�บผู้�ด้ชอับในัเขตกร"งเที่พฯโด้ยแบ�งเขตร�บผู้�ด้ชอับก�นั

18. รายได้�ร�ฐบาลืป็ระกอับด้�วยรายได้�จากภาษ#อัากรแลืะรายได้�ที่#)ไมี�ใช�ภาษ#อัากร โด้ยมี#หนั�วยงานัจ�ด้เก9บส&าคั�ญ คั%อั 3 กรมีจ�ด้เก9บภาษ#ส�งก�ด้กระที่รวงการคัลื�ง (กรมีสรรพากร สรรพสามี�ต แลืะกรมีศ"ลืกากร) โด้ยกรมีสรรพากรเก9บรายได้�ส�งเป็�นัอั�นัด้�บ 1 ได้�แก� ภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มี ภาษ#เง�นัได้�นั�ต�บ"คัคัลื ภาษ#เง�นัได้�บ"คัคัลืธีรรมีด้า กรมีสรรพสามี�ต ได้�แก� ภาษ#นั&4ามี�นัแลืะผู้ลื�ตภ�ณฑ์ นั&4ามี�นั ภาษ#รถยนัต ภาษ#เบ#ยร ภาษ#ยาส�บ แลืะภาษ#ส"รา กรมีศ"ลืกากร ได้�แก� อัากรขาเข�าที่#)เป็�นัรายได้�ส&าคั�ญนัอักจากนั#4ร�ฐย�งมี#รายได้�มีาจากการนั&าส�งรายได้�ขอังร�ฐว�สาหก�จ แลืะรายได้�อั%)นัที่#)ไมี�ใช�ภาษ#ที่#)ส�วนัราชการอั%)นัๆจ�ด้เก9บ เช�นั คั�าภาคัหลืวงป็=โตรเลื#ยมี คั�าขายอัส�งหาร�มีที่ร�พย คั�าธีรรมีเนั#ยมีแลืะใบอันั"ญาตต�างๆ เป็�นัต�นั

19. ภาษ#ที่างตรง จ�ด้เก9บจากฐานัรายได้� โด้ยภาษ#เง�นัได้�นั�ต�บ"คัคัลืแลืะภาษ#เง�นัได้�ป็=โตรเลื#ยมีจ�ด้เก9บจากฐานัก&าไรส"ที่ธี� แลืะภาษ#เง�นัได้�บ"คัคัลืธีรรมีด้าจ�ด้เก9บจากฐานัเง�นัได้�ส"ที่ธี�หร%อัฐานัเง�นัได้�พ,งป็ระเมี�นั

31

20. ภาษ#ที่างอั�อัมี จ�ด้เก9บจากฐานัผู้��บร�โภคั โด้ยเป็�นัการจ�ด้เก9บจากการบร�โภคัส�นัคั�าที่�)วไป็แลืะส�นัคั�าเฉพาะอัย�าง เช�นั ภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มีจะเป็�นัการจ�ด้เก9บจากส�นัคั�าที่�)วไป็ ส�วนัภาษ#สรรพสามี�ตจะเป็�นัการจ�ด้เก9บจากส�นัคั�าเฉพาะอัย�าง เช�นั นั&4ามี�นั ยาส�บ รถยนัต ส"ราแลืะเบ#ยร เป็�นัต�นั

21. การจ�ด้เก9บรายได้�ร�ฐบาลืมี#คัวามีส�มีพ�นัธี ก�บภาวะเศรษฐก�จโด้ยตรง คั%อั ในัช�วงเศรษฐก�จด้#การจ�ด้เก9บรายได้�ก9จะด้#ด้�วย แต�หากเศรษฐก�จตกต&)า การจ�ด้เก9บรายได้�ก9จะลืด้ลืง แลืะมี�กจะลืด้ลืงในัอั�ตราที่#)ส�งกว�าการลืด้ลืงขอังเศรษฐก�จ

หน่�วยที่��12 รายจุ�ายของร�ฐบาล1. รายจ�ายสาธีารณะป็ระกอับด้�วย 3 ส�วนั ได้�แก� 1) รายจ�ายร�ฐบาลื 2) รายจ�ายขอังอังคั การ

ป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั 3) รายจ�ายลืงที่"นัขอังร�ฐว�สาหก�จ

2. งบประมาณ เป็�นัเคัร%)อังมี%อัที่#)ส&าคั�ญขอังร�ฐในัการพ�ฒนัาป็ระเที่ศที่�4งด้�านัเศรษฐก�จ ส�งคัมี การเมี%อัง การป็กคัรอัง การป็6อังก�นัป็ระเที่ศ แลืะอั%)นัๆ เพ%)อัให�เก�ด้ป็ระโยชนั ส�งส"ด้ต�อัระบบเศรษฐก�จ แลืะส�งคัมีที่#)เป็ลื#)ยนัแป็ลืงอัย��ตลือัด้เวลืา

3. เง$น่น่อกงบประมาณ (Off - budget) ตามี พ.ร.บ. ว�ธี#การงบป็ระมีาณ หมีายถ,ง เง�นัที่�4งป็วงที่#)อัย��ในัคัวามีร�บผู้�ด้ชอับขอังส�วนัราชการ นัอักจากเง�นังบป็ระมีาณรายจ�าย เง�นัรายได้�แผู้�นัด้�นั เง�นัเบ�กเก�นัส�งคั%นั แลืะเง�นัเหลื%อัจ�ายป็Hเก�าส�งคั%นั

4. ร�ป็แบบขอังเง�นันัอักงบป็ระมีาณ แบ�งอัอักเป็�นั 4 กลื"�มี ได้�แก� 1) กลื"�มีที่"นัหมี"นัเว#ยนั 2) เง�นัที่ด้รอังราชการ 3) เง�นัฝึาก 4) กลื"�มีที่#)มี#กฎีหมีายก&าหนัด้ไว�เป็�นัการเฉพาะ

5. บที่บาที่ขอังเง�นันัอักงบป็ระมีาณในัระบบเศรษฐก�จ ได้�แก� การเป็�นัเคัร%)อังมี%อัที่างการคัลื�งที่#)ส&าคั�ญขอังร�ฐในัการกระต"�นัเศรษฐก�จ การร�กษาเสถ#ยรภาพด้�านัราคัา การจ�างงานั แลืะการกระจายรายได้� เนั%)อังจากเง�นังบป็ระมีาณมี#คัวามีคัลื�อังต�วในัการเบ�กจ�ายมีากกว�าเง�นังบป็ระมีาณ

6. ความร�วมม,อระหว�างภาคร�ฐและเอกชน่ (Public Private Partnerships) PPP

หมีายถ,ง การที่#)ภาคัร�ฐได้�ร�บคัวามีร�วมีมี%อัจากภาคัเอักชนั ในัการด้&าเนั�นัภารก�จขอังร�ฐเพ%)อัจ�ด้บร�การสาธีารณะต�างๆ ในัช�วงเวลืาหนั,)ง

7. การใช�นัว�ตกรรมีที่างเศรษฐก�จในัการลืด้ภาระงบป็ระมีาณในัป็ จจ"บ�นัที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� 1) คัวามีร�วมีมี%อัระหว�างภาคัร�ฐแลืะเอักชนั 2) การแป็ลืงส�นัที่ร�พย เป็�นัหลื�กที่ร�พย 3) มีาตรการก,)งการคัลื�ง

8. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังระบบงบป็ระมีาณแบบแสด้งรายการ ได้�แก� 1) ม�การจุ1าแน่กหมวดัหม��ของค�าใช�จุ�ายอย�างละเอ�ยดั 2) การโอน่ค�าใช�จุ�ายระหว�างหมวดัหม��ที่1าไดั�ยาก

9. ข�อจุ1าก�ดัของระบบงบประมาณแบบแสดังรายการ ได้�แก� 1) ไมี�สามีรถรอังร�บการเป็ลื#)ยนัแป็ลืงอัย�างไมี�หย"ด้นั�)งขอังโลืกป็ จจ"บ�นัได้� 2) ยากต�อัการป็ระเมี�นัผู้ลืงานั 3) ไมี�สามีารถนั&ามีาใช�เป็�นัเคัร%)อังมี%อัในัการคัวบคั"มี

32

10. ลื�กษณะส&าคั�ญขอังระบบงบป็ระมีาณแบบการวางแผู้นัแผู้นังานั ได้�แก� 1) เนั�นัการวางแผู้นัลื�วงหนั�าในัระยะยาว 2) เนั�นัการระบ"รายลืะเอั#ยด้ขอังก�จกรรมี 3) เนั�นัการว�เคัราะห ผู้ลืได้� – ผู้ลืเส#ย แลืะการเป็ร#ยบเที่#ยบที่างเลื%อัก

11. ระบบงบประมาณม(�งเน่�น่ผู้ลงาน่ (Performance Based Budgeting

System) ระบบงบป็ระมีาณที่#)มี"�งเนั�นัผู้ลืส&าเร9จขอังผู้ลืผู้ลื�ตแลืะผู้ลืลื�พธี

12. องคประกอบของระบบงบประมาณแบบม(�งเน่�น่ผู้ลงาน่ ได้�แก� ผู้ลืผู้ลื�ต ผู้ลืลื�พธี การว�ด้ผู้ลืการด้&าเนั�นังานั ต�วช#4ว�ด้ป็ระส�ที่ธี�ภาพหร%อัต�นัที่"นั ป็ระส�ที่ธี�ผู้ลื

13. ระบบงบป็ระมีาณแบบมี"�งเนั�นัผู้ลืงานัตามีย"ที่ธีศาสตร มี#ลื�กษณะส&าคั�ญ ด้�งนั#41. การมี"�งเนั�นัผู้ลืส&าเร9จตามีเป็6าหมีายเช�งย"ที่ธีศาสตร 2. การเนั�นัหลื�กธีรรมีาภ�บาลืหร%อัหลื�กการบร�หารที่#)ด้#3. การมีอับอั&านัาจการบร�หารจ�ด้การงบป็ระมีาณ4. การเพ�)มีขอับเขตคัวามีคัรอับคัลื"มีขอังงบป็ระมีาณ5. การป็ระมีาณการงบป็ระมีาณรายจ�ายลื�วงหนั�าระยะป็านักลืาง MTEF

14. แน่วค$ดัและหล�กการส1าค�ญของระบบงบป็ระมีาณแบบมี"�งเนั�นัผู้ลืงานัตามีย"ที่ธีศาสตร ได้�แก�

1. จ�ด้สรรงบป็ระมีาณให�เก�ด้ผู้ลืส&าเร9จตามีนัโยบายแลืะย"ที่ธีศาสตร ขอังร�ฐบาลื2. คั&านั,งถ,งคัวามีโป็ร�งใส มี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพ แลืะเก�ด้ป็ระส�ที่ธี�ผู้ลื3. หนั�วยงานัภาคัร�ฐมี#คัวามีคัลื�อังต�วในัการจ�ด้ที่&าแลืะบร�หารงบป็ระมีาณ

15. ข�5น่ตอน่การวางแผู้น่งบประมาณประกอบดั�วยก$จุกรรมที่��ส1าค�ญ ดั�งน่�5 1) การที่บที่วนัผู้ลืการด้&าเนั�นังานั 2) การก&าหนัด้นัโยบายแลืะวงเง�นังบป็ระมีาณ 3) การก&าหนัด้ย"ที่ธีศาสตร การจ�ด้สรรงบป็ระมีาณ

16. ข�5น่ตอน่การจุ�ดัที่1างบประมาณ เร�)มีต�นัจากการที่#)ส�วนัราชการจ�ด้ที่&าคั&าขอังบป็ระมีาณส�งให�ส&านั�กงบป็ระมีาณพ�จารณา แลืะจ�ด้ที่&ารายลืะเอั#ยด้งบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็H เสนัอัต�อัคัณะร�ฐมีนัตร#เพ%)อัพ�จารณาให�คัวามีเห9นัชอับแลืะนั&าเสนัอัต�อัสภาผู้��แที่นัราษฎีร

17. การพ�จารณางบป็ระมีาณขอังคัณะกรรมีาธี�การว�สามี�ญพ�จารณาร�าง พ.ร.บ.งบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็H เป็�นัการพ�จารณารายลืะเอั#ยด้การด้&าเนั�นังานัแลืะคั�าใช�จ�ายขอังแต�ลืะส�วนัราชการ แลืะร�ฐว�สาหก�จ โด้ยหนั�วยงานัต�างๆจะต�อังช#4แจงรายลืะเอั#ยด้งบป็ระมีาณขอังหนั�วยงานัตนั ต�อัคัณะกรรมีาธี�การฯ สามีารถป็ร�บลืด้งบป็ระมีาณ เพ�)มีเต�มี หร%อัเป็ลื#)ยนัแป็ลืงยอัด้เง�นังบป็ระมีาณรายจ�ายต�างๆ ได้�ตามีคัวามีเหมีาะสมี

18. การบร�หารงบป็ระมีาณโด้ยส�วนัราชการแลืะร�ฐว�สาหก�จมี#ข�4นัตอันัที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� 1. การจ�ด้ที่&าแลืะการป็ร�บป็ร"งแผู้นัป็ฏ�บ�ต�งานัแลืะแผู้นัการใช�จ�ายงบป็ระมีาณ2. การใช�จ�ายจากงบป็ระมีาณ3. การโอันัเป็ลื#)ยนัแป็ลืงงบป็ระมีาณ4. การรายงานัผู้ลืการป็ฏ�บ�ต�งานัแลืะผู้ลืการใช�จ�ายงบป็ระมีาณ

33

19. การต�ด้ตามีแลืะป็ระเมี�นัผู้ลืการใช�จ�ายงบป็ระมีาณมี#อัย�� 3 ลื�กษณะ ได้�แก� 1) การป็ระเมี�นัผู้ลืเมี%)อัส�4นัส"ด้โคัรงการ 2) การต�ด้ตามีผู้ลืการด้&าเนั�นังานัขอังแต�ลืะผู้ลืผู้ลื�ตหร%อัโคัรงการตลือัด้ป็Hงบป็ระมีาณ แลืะ 3) การป็ระเมี�นัผู้ลืระหว�างด้&าเนั�นังานั

20. การว�เคัราะห งบป็ระมีาณโด้ยที่�)วไป็มี# 8 ลื�กษณะ ได้�แก� 1) งบป็ระมีาณฐานัศ�นัย 2) การพ�จารณาเฉพาะส�วนัที่#)เพ�)มี 3) การว�เคัราะห ระบบ 4) การว�เคัราะห ผู้ลืป็ระโยชนั – คั�าใช�จ�ายขอังโคัรงการ 5) การว�เคัราะห คั�าใช�จ�ายป็ระส�ที่ธี�ผู้ลื 6) เศรษฐศาสตร ป็ระย"กต 7) การว�เคัราะห เช�งป็ร�มีาณ 8) การว�เคัราะห เช�งคั"ณภาพ

21. การว�เคัราะห โคัรงการในัข�4นัรายลืะเอั#ยด้ต�อังพ�จารณา ด้�งนั#4 1) คัวามีสมีบ�รณ แลืะคัวามีสอัด้คัลื�อังขอังโคัรงการ 2) คัวามีเป็�นัไป็ได้�ขอังโคัรงการที่�4งด้�านัเที่คันั�คัแลืะการเง�นั 3) ผู้ลืป็ระโยชนั ตอับแที่นัเป็ร#ยบเที่#ยบก�บคั�าใช�จ�าย

22. การว�เคัราะห งบป็ระมีาณตามีย"ที่ธีศาสตร คั%อั การที่#)ที่"กส�วนัราชการที่&าการว�เคัราะห นัโยบายแลืะย"ที่ธีศาสตร ในัระด้�บต�างๆ ที่#)เก#)ยวข�อัง แลืะด้&าเนั�นัการจ�ด้ที่&าผู้ลืผู้ลื�ต / โคัรงการ / ก�จกรรมีที่#)สนัอังตอับเป็6าหมีายเช�งย"ที่ธีศาสตร ในัระด้�บต�าง ต�4งแต�กลืย"ที่ธี หนั�วยงานัจนัถ,งย"ที่ธีศาสตร กระที่รวง โด้ยมี#นัโยบายร�ฐบาลืแลืะย"ที่ธีศาสตร การจ�ด้สรรงบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็Hเป็�นัเป็6าหมีายส�งส"ด้ที่#)ต�อังการบรรลื"

23. การว�เคัราะห งบป็ระมีาณตามีงบรายจ�าย คั%อั พ�จารณารายลืะเอั#ยด้คั�าใช�จ�ายขอังแต�ลืะงบรายจ�ายตามีหลื�กการจ&าแนักป็ระเภที่รายจ�าย แบ�งอัอักเป็�นั 5 งบรายจ�าย ป็ระกอับด้�วย 1) งบบ"คัลืากร 2) งบด้&าเนั�นังานั 3) งบลืงที่"นั 4) งบเง�นัอั"ด้หนั"นั 5) งบรายจ�ายอั%)นั

หน่�วยที่��13 หน่�5สาธารณะ1. หน่�5สาธารณะ หมีายถ,ง หนั#4ที่#)กระที่รวงการคัลื�ง หนั�วยงานัขอังร�ฐ หร%อัร�ฐว�สาหก�จก��โด้ยตรง

หร%อัหนั#4ที่#)กระที่รวงการคัลื�งคั&4าป็ระก�นั แต�ไมี�รวมีถ,งหนั#4ขอังร�ฐว�สาหก�จที่#)ที่&าธี"รก�จให�ก��ย%มีเง�นัโด้ยกระที่รวงการคัลื�งมี�ได้�คั&4าป็ระก�นั

2. เหต(ผู้ลและความจุ1าเป:น่ใน่การก�อหน่�5สาธารณะ ดั�งน่�5 1) การนั&าเง�นัมีาใช�จ�ายช�)วคัราว 2) เพ%)อัเป็�นัการรอัให�ตลืาด้เง�นัที่"นัด้#ข,4นั 3)เพ%)อัร�กษาระด้�บการใช�จ�ายรวมีขอังป็ระเที่ศ 4) เพ%)อันั&าเง�นัมีาใช�จ�ายลืงที่"นั 5) เพ%)อัเป็�นัคั�าใช�จ�ายในัการซึ่%4อัส�นัคั�าแลืะบร�การจากต�างป็ระเที่ศ 6) เพ%)อัก��เง�นัหร%อัคั&4าป็ระก�นัเง�นัก��แก�ร�ฐว�สาหก�จ 7) เพ%)อัป็ร�บโคัรงสร�างหนั#4ที่#)มี#อัย��ให�เหมีาะสมีย�)งข,4นั 8) เพ%)อัเป็�นัเคัร%)อังมี%อัในัการพ�ฒนัาตลืาด้เง�นัที่"นั 9) เพ%)อัการป็6อังก�นัป็ระเที่ศ

3. หล�กใน่การจุ�ดัการก�อหน่�5สาธารณะ ดั�งน่�5 1) การให�ได้�เง�นัก��คัรบถ�วนัตามีวงเง�นัที่#)ก&าหนัด้ 2)

การป็ระหย�ด้คั�าใช�จ�ายแลืะได้�ด้อักเบ#4ยต&)าส"ด้ 3) การให�ได้�การกระจายขอังภาระหนั#4ที่#)สมี&)าเสมีอั 4) การให�สอัด้คัลื�อังก�บสถานัการณ ที่างการเง�นัขอังป็ระเที่ศ 5) การร�กษาตลืาด้หลื�กที่ร�พย ขอังร�ฐบาลืให�คังอัย��ในัคัวามีสนัใจหร%อัที่#)นั�ยมีขอังตลืาด้ 6) การกระจายแหลื�งเง�นัก�� 7) การกระจายสก"ลืเง�นัโด้ยเฉพาะเง�นัก��จากต�างป็ระเที่ศ

34

4. ผู้ลกระที่บของการก�อหน่�5ใน่ประเที่ศของร�ฐที่��มากเก$น่ไป จะที่&าให�มี#อั"ป็สงคั ในัระบบเศรษฐก�จมีากไป็ โด้ยเฉพาะการก�อัหนั#4จากระบบธีนัาคัารแลืะธีนัาคัารกลืาง เที่�าก�บเป็�นัการพ�มีพ ธีนับ�ตรอัอักใช�จ�าย การที่#)ระบบมี#อั"ป็สงคั มีากเก�นัไป็ย�อัมีส�งผู้ลืกระที่บต�อัเสถ#ยรภาพที่างเศรษฐก�จโด้ยรวมี ที่&าให�เก�ด้ภาวะเง�นัเฟ้6อัเพราะคั�าเง�นัตกต&)าลืง หร%อัเก�ด้ป็ ญหาการคั�าขาด้ด้"ลืก�บต�างป็ระเที่ศ เพราะมี#การนั&าเข�าเพ%)อัชด้เชยอั"ป็สงคั รวมีนั�4นั ป็ ญหาผู้ลืกระที่บขอังการก�อัหนั#4ร�ฐบาลืต�อัเสถ#ยรภาพที่างการเง�นั แลืะก�อัให�เก�ด้ป็ ญหาด้"ลืการคั�าขาด้ด้"ลืก�บต�างป็ระเที่ศได้�กลืายเป็�นัป็ ญหาส&าคั�ญส&าหร�บเที่ศที่#)ป็ระสบป็ ญหาการคัลื�ง รายได้�ไมี�พอัก�บรายจ�าย

5. การก�อัหนั#4ร�ฐบาลืจะที่&าให�ไมี�เป็�นัธีรรมีต�อัการกระจายรายได้�ในั 2 ลื�กษณะล�กษณะที่�� 1 การก�อัหนั#4ร�ฐบาลืเป็�นัการด้,งที่ร�พยากรในัอันัาคัตมีาใช�ในัป็ จจ"บ�นั โด้ยที่#)ผู้��ร �บภาระช&าระคั%นัคั%อัชนัร" �นัหลื�ง โด้ยเฉพาะการก�อัหนั#4จากต�างป็ระเที่ศ ต�อังมี#การเจ#ยด้รายได้�เง�นัตราต�างป็ระเที่ศชด้ใช�คั%นัหนั#4ที่� 4งเง�นัต�นั แลืะเง�นัด้อักแก�ต�างป็ระเที่ศในัอันัาคัตล�กษณะที่�� 2 การก�อัหนั#4ร�ฐบาลืในัป็ระเที่ศจะที่&าให�ร�ฐต�อังเก9บภาษ#จากชนักลื"�มีใหญ� เพ%)อัมีาชด้ใช�หนั#4ด้อักเบ#4ยแก�ชนักลื"�มีนั�อัยผู้��เป็�นัเจ�าหนั#4ร �ฐบาลื ซึ่,)งมี�กเป็�นัผู้��มี#ฐานัะด้# เที่�าก�บว�าการช&าระด้อักเบ#4ยจะที่&าให�การกระจายรายได้�มี#คัวามีไมี�เสมีอัภาคัก�นัมีากข,4นั

6. หลื�กการก�อัหนั#4ที่#)ก&าหนัด้จากหลื�กผู้ลืป็ระโยชนั การก&าหนัด้วงเง�นัก�อัหนั#4 คัวรพ�จารณาผู้ลืป็ระโยชนั ตอับแที่นัขอังการใช�เง�นันั�4นั เป็�นัเกณฑ์ ว�าให�ผู้ลืตอับแที่นัเที่�าใด้เที่#ยบก�บคั�าใช�จ�าย หร%อัอั�ตราด้อักเบ#4ยที่#)ต�อังจ�ายในัการก�อัหนั#4 หากมี#อั�ตราตอับแที่นัมีากว�า สามีารถที่&าให�เก�ด้ผู้ลืตอับแที่นัส�งกว�าคั�าใช�จ�าย โด้ยเฉพาะคั�าด้อักเบ#4ย ถ%อัว�าวงเง�นัก��นั� 4นัเหมีาะสมี

7. การก&าหนัด้วงเง�นัก��โด้ยพ�จารณาจากแหลื�งเง�นัก�� หมีายถ,ง การพ�จารณาคัวามีสามีารถในัการก��เง�นัขอังแหลื�งเง�นัก��ต�างๆ ว�าสามีารถจะให�ก��ได้�คัรบถ�วนัตามีเป็6าหมีายที่#)ก&าหนัด้หร%อัไมี� แลืะการก��จากแหลืางนั#4จะส�งผู้ลืกระที่บต�อัตลืาด้นั�4นัๆมีากนั�อัยเพ#ยงใด้

8. ร�ฐคัวรใช�การก�อัหนั#4เพ%)อับร�หารเพ%)อับร�หารเศรษฐก�จโด้ยการขยายการใช�จ�ายในัภาวะที่#)เศรษฐก�จตกต&)า มี#การว�างงานัแบบช�)วคัราวอั�นัเนั%)อังจากอั&านัาจการซึ่%4อัลืด้ลืง แลืะร�ฐคัวรชะลือัการใช�จ�ายในัช�วงเศรษฐก�จก&าลื�งขยายต�ว มี#กาจ�างงานัคั�อันัข�างเต9มีที่#) เพ%)อัเป็�นัการร�กษาอั"ป็สงคั รวมีให�ขยายต�วในัอั�ตราที่#)สมี&)าเสมีอั ไมี�มี#คัวามีผู้�นัผู้วนัซึ่,)งจะที่&าให�เศรษฐก�จขาด้เสถ#ยรภาพแลืะเก�ด้ป็ ญหาเง�นัเฟ้6อัได้�

9. ระเบ#ยบกระที่รวงการคัลื�งว�าด้�วยการบร�หารหนั#4สาธีารณะ พ.ศ.2549 ได้�ก&าหนัด้ให�ส�ด้ส�วนัการช&าระหนั#4ต�างป็ระเที่ศขอังภาคัร�ฐ ในัแต�ลืะป็Hไมี�เก�นัร�อัยลืะ 9 ขอังรายได้�ที่#)เป็�นัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศจากการขายส�นัคั�าแลืะบร�การในัแต�ลืะป็H

10. กฎีหมีายส&าคั�ญที่#)ร�ฐใช�ในัการก�อัหนั#4มี# 2 ฉบ�บ คั%อั 1. การก�อัหนั#4ภายในัป็ระเที่ศเพ%)อัชด้เชยการขาด้ด้"ลืงบป็ระมีาณ ร�ฐอัาศ�ยอั&านัาจตามี

พ.ร.บ.ว�ธี#การงบป็ระมีาณ พ.ศ.2502 แลืะที่#)แก�ไขเพ�)มีเต�มีที่#)ก&าหนัด้ให�สามีารถที่&าการก�อัหนั#4ได้�ไมี�เก�นัร�อัยลืะ 20 ขอังงบป็ระมีาณรายจ�ายรวมีก�บร�อัยลืะ 80 ขอังงบช&าระคั%นัต�นัเง�นัก�� ที่�4งนั#4 ร�ฐได้�ที่&าการก�อัหนั#4โด้ยการอัอักพ�นัธีบ�ตร ต�Iวส�ญญาให�เง�นั แลืะต�Iวเง�นัคัลื�ง

35

เพ%)อัที่&าการก�อัหนั#4ส&าหร�บการชด้เชยการขาด้ด้"ลืงบป็ระมีาณภายในัขอับเขตขอังกฎีหมีายด้�งกลื�าว

2. การก�อัหนั#4ต�างป็ระเที่ศเพ%)อันั&ามีาใช�จ�ายลืงที่"นัพ�ฒนัาป็ระเที่ศนั�4นั ร�ฐได้�อัาศ�ยอั&านัาจตามี พ.ร.บ.การบร�หารหนั#4สาธีารณะ พ.ศ. 2548 โด้ยก&าหนัด้ให�การก�อัหนั#4เป็�นัเง�นัตราต�างป็ระเที่ศได้�ไมี�เก�นัร�อัยลืะ 10 ขอังงบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็H แลืะคั&4าป็ระก�นัเง�นัก��ร �ฐว�สาหก�จได้�ไมี�เก�นัร�อัยลืะ 20 ขอังวงเง�นังบป็ระมีาณรายจ�ายในัแต�ลืะป็H

11. การก�อัหนั#4ในัป็ระเที่ศโด้ยที่�)วไป็มี# 3 ว�ธี# คั%อั1. การเปBดัประม�ลที่��วไป เป็�นัการเป็=ด้โอักาสให�ผู้��ป็ระสงคั จะลืงที่"นัในัหลื�กที่ร�พย ร�ฐบาลื

สามีารถแข�งข�นัก�นัเอัง ที่&าให�ร�ฐได้�เง�นัก��ที่#)มี#อั�ตราด้อักเบ#4ยต&)าที่#)ส"ด้ ในักรณ#ขอังไที่ย ได้�ใช�ว�ธี#นั#4ในัการจ&าหนั�ายต�Iวเง�นัคัลื�ง

2. การให�ย,�น่ความจุ1าน่ง มี#ลื�กษณะคัลื�ายว�ธี#แรกที่#)เป็�นัการเป็=ด้ให�มีรการแข�งข�นัในัตลืาด้ แต�จะมี#การก&าหนัด้อั�ตราด้อักเบ#4ยไว�ช�ด้เจนั แลืะมี#สถาบ�นัการเง�นัเป็�นัผู้��จ�ด้การ เป็=ด้โอักาสให�เอักชนัที่�)วไป็ย%)นัคัวามีจ&านังขอัซึ่%4อัภายในัระยะเวลืาใด้เวลืาหนั,)ง ว�ธี#นั#4มี�กใช�ส&าหร�บการก��เง�นัระยะยาว แลืะป็ระเที่ศที่#)ใช�ว�ธี#นั#4มี�กจะมี#ตลืาด้เง�นัที่#)พ�ฒนัาแลื�ว

3. การเปBดัจุ1าหน่�ายแบบต�อเน่,�อง คัลื�ายว�ธี#ที่#)2 แต�ร�ฐจะก&าหนัด้อั�ตราซึ่%4อัขายแลืะด้อักเบ#4ยตายต�ว แลืะเป็ลื#)ยนัแป็ลืงได้�ตามีสภาวะตลืาด้ ว�ธี#นั#4ร �บบาลืไที่ยใช�ในัการจ&าหนั�ายพ�นัธีบ�ตรแก�เอักชนั

12. เคัร%)อังมี%อัที่#)ใช�ในัการบร�หารหนั#4ต�างป็ระเที่ศที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� 1. การก��เง�นัใหมี�เพ%)อัช&าระหนั#4เด้�มีหร%อัการที่&าร#ไฟ้แนันัซึ่ (refinance) เพ%)อัเป็�นัการป็ร�บ

โคัรงสร�างหนั#4แลืะลืด้ภาระด้อักเบ#4ยลืง2. การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงหนั#4หร%อัการที่&าสวอัป็ (swap) โด้ยสามีารถที่&าการแป็ลืงหนั#4จากเง�นัสก"ลื

หนั,)งไป็เป็�นัอั#กสก"ลืหนั,)ง เพ%)อัลืด้คัวามีเส#)ยงขอังอั�ตราแลืกเป็ลื#)ยนั หร%อัอัาจที่&าการแป็ลืงหนั#4ระหว�างระบบอั�ตราด้อักเบ#4ยลือัยต�ว แลืะระบบอั�ตราด้อักเบ#4ยคังที่#)เพ%)อัลืด้ภาระด้อักเบ#4ย

หน่�วยที่��14 การคล�งที่�องถึ$�น่1. การคล�งที่�องถึ$�น่ หมีายถ,ง การด้&าเนั�นังานัขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั ในัเร%)อังที่#)เก#)ยวก�บ

รายได้�ขอังที่�อังถ�)นั รายจ�ายขอังที่�อังถ�)นั แลืะหนั#4สาธีารณะขอังที่�อังถ�)นั

2. การคัลื�งที่�อังถ�)นัมี#คัวามีส&าคั�ญหลืายป็ระการ ด้�งนั#41. ช�วยเพ�)มีป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการจ�ด้สรรบร�การสาธีารณะบางป็ระการ แลืะสามีารถสนัอังตอับ

คัวามีต�อังการขอังป็ระชาชนัในัที่�อังถ�)นัได้�เป็�นัอัย�างด้#2. ช�วยที่&าให�เก�ด้การแข�งข�นัแลืะร�วมีมี%อัก�นัระหว�างที่�อังถ�)นั ในัการผู้ลื�ตบร�การสาธีารณะเพ%)อั

ให�เก�ด้ป็ระโยชนั ส�งส"ด้แก�ป็ระชาชนัในัที่�อังถ�)นั3. เป็�นัการเป็=ด้โอักาสให�ป็ระชาชนัในัแต�ลืะที่�อังถ�)นัได้�เข�าไป็มี#ส�วนัร�วมีในัการก&าหนัด้นัโยบาย

แลืะการบร�หารที่ร�พยากรขอังที่�อังถ�)นั แลืะช�วยสร�างจ�ตส&านั,กในัการเส#ยภาษ#ขอังป็ระชาชนัให�เพ�)มีส�งข,4นั

36

4. ช�วยเพ�)มีป็ระส�ที่ธี�ภาพในัการจ�ด้เก9บภาษ# ที่&าให�ธี"รก�จแลืะป็ระชาชนัเข�ามีาอัย��ในัระบบภาษ#มีากข,4นั แลืะที่&าให�การจ�ด้เก9บภาษ#เป็�นัไป็ได้�อัย�างที่�)วถ,ง

3. การบร�หารรายได้�จากภาษ#อัากรคัวรคั&านั,งถ,งหลื�กการที่#)ส&าคั�ญ ด้�งนั#4 1) มี#คัวามีเป็�นัธีรรมีที่�4งแนัวต�4งแลืะแนัวนัอันั 2) มี#คัวามีเป็�นักลืางแลืะมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพ 3) บร�หารจ�ด้เก9บง�าย 4)

อั&านัวยรายได้�แลืะมี#คัวามีย%ด้หย"�นัขอังรายได้�

4. การบร�หารรายจ�ายคัวรคั&านั,งถ,งหลื�กการส&าคั�ญ ด้�งนั#4 1) หลื�กคัวามีสมีด้"ลืระหว�างการคัวบคั"มีแลืะคัวามีคัลื�อังต�ว 2) หลื�กการคัวบคั"มีโด้ยเนั�นัผู้ลืส�มีฤที่ธี�Fมีากกว�าเนั�นัพ�ธี#การ 3) หลื�กคัวามีคั"�มีคั�าขอังการคัวบคั"มี 4) หลื�กคัวามีมี#มีาตรฐานัที่#)หลืากหลืาย

5. การก&าหนัด้นัโยบายการคัลื�งขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นัข,4นัอัย��ก�บป็ จจ�ยต�างๆ ด้�งนั#41. ศ�กยภาพขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นัในัการด้&าเนั�นัภารก�จในัด้�านัต�างๆ เพ%)อัพ�ฒนัา

ที่�อังถ�)นัขอังตนัเอัง2. ขนัาด้หร%อัป็ร�มีาณขอังรายได้�ขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั3. คัวามีสามีารถในัการบร�หารที่ร�พย ส�นัแลืะหนั#4ส�นัขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั

6. โคัรงสร�างรายได้�ขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั ป็ระกอับด้�วย1. รายไดั�จุากภาษ�อากร จ&าแนักเป็�นั 3 ลื�กษณะ คั%อั

1. ภาษ#อัากรที่#)ที่�อังถ�)นัจ�ด้เก9บเอัง ได้�แก� ภาษ#โรงเร%อันัแลืะที่#)ด้�นั ภาษ#บ&าร"งที่�อังที่#) ภาษ#ป็6าย แลืะอัากรฆ่�าส�ตว

2. ภาษ#เสร�มี ได้�แก� ภาษ#ที่#)ได้�ร�บจ�ด้สรรจากภาษ#มี�ลืคั�าเพ�)มีแลืะภาษ#ธี"รก�จเฉพาะ ภาษ#สรรพสามี�ต ภาษ#ส"ราแลืะยาส�บ แลืะภาษ#การพนั�นั

3. ภาษ#แบ�ง ได้�แก� ภาษ#คั�าธีรรมีเนั#ยมีรถยนัต แลืะลื�อัเลื%)อันั2. รายไดั�อ,�น่ ได้�แก� รายได้�จากที่ร�พย ส�นัขอังที่�อังถ�)นั รายได้�จากสาธีารณ�ป็โภคัแลืะว�สาหก�จ

อั%)นัขอังที่�อังถ�)นัแลืะรายได้�เบ9ด้เตลื9ด้3. เง$น่อ(ดัหน่(น่ ได้�แก� เง�นัอั"ด้หนั"นัที่�)วไป็ แลืะเง�นัอั"ด้หนั"นัเฉพาะก�จ

7. โคัรงสร�างรายจ�ายขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นัขอังไที่ย จ&าแนักได้� ด้�งนั#41. งบป็ระมีาณรายจ�ายที่�)วไป็ ป็ระกอับด้�วย

1.1 รายจ�ายงบกลืาง 1.2 รายจ�ายตามีแผู้นังานั แบ�งอัอักเป็�นั 2 ลื�กษณะ คั%อั รายจ�ายป็ระจ&า แลืะรายจ�าย

เพ%)อัการลืงที่"นั2. งบป็ระมีาณรายจ�ายเฉพาะกาลื

8. การบร�หารรายได้�ป็ระเภที่ภาษ#ที่#)ที่�อังถ�)นัจ�ด้เก9บเอัง มี#ข�4นัตอันัโด้ยรวมี 3 ข�4นัตอันั คั%อัข�5น่ตอน่ที่�� 1 ผู้��มี#หนั�าที่#)เส#ยภาษ#มีาย%)นัแบบแสด้งรายการข�อัมี�ลืเก#)ยวก�บการคั&านัวณภาษ#ภายในัระยะเวลืาที่#)ก&าหนัด้ข�5น่ตอน่ที่�� 2 พนั�กงานัเจ�าหนั�าที่#)ตรวจสอับแบบคั&านัวณภาษ#แลืะแจ�งป็ระเมี�นัให�ผู้��มี#หนั�าที่#)เส#ยภาษ#ที่ราบ

37

ข�5น่ตอน่ที่�� 3 ผู้��มี#หนั�าที่#)เส#ยภาษ#มีาที่&าการช&าระภาษ#ภายในัระยะเวลืาที่#)ก&าหนัด้ หลื�งจากได้�ร�บแจ�งการป็ระเมี�นั

9. กระบวนัการงบป็ระมีาณขอังที่�อังถ�)นัที่#)ส&าคั�ญ มี# 3 ข�4นัตอันั คั%อั 1. การจ�ด้เตร#ยมีงบป็ระมีาณ 2. การอันั"มี�ต�งบป็ระมีาณ 3. การบร�หารงบป็ระมีาณ

10. การบร�หารรายจ�ายขอังที่�อังถ�)นัป็ระสบป็ ญหาบางป็ระการ ด้�งนั#41. ระบบงบป็ระมีาณที่#)ใช�อัย��ในัป็ จจ"บ�นั คั%อั ระบบงบป็ระมีาณแบบแผู้นังานัย�งไมี�สามีารถใช�ในั

การว�ด้ผู้ลืการด้&าเนั�นังานัได้�อัย�างสมีบ�รณ เนั%)อังจากการก&าหนัด้ว�ตถ"ป็ระสงคั ในัการด้&าเนั�นังานัไมี�ช�ด้เจนัที่&าให�ยากแก�การว�ด้ผู้ลืส&าเร9จ

2. มี#การเป็ลื#)ยนัแป็ลืงงบป็ระมีาณระหว�างป็Hบ�อัยคัร�4ง ที่&าให�การด้&าเนั�นังานัไมี�เป็�นัไป็ตามีเป็6าหมีาย แลืะขาด้ป็ระส�ที่ธี ภาพ

3. อังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นับางแห�ง มี�ได้�นั&าแผู้นัพ�ฒนัามีาเป็�นัสาระส&าคั�ญในัการก&าหนัด้แผู้นังานั / โคัรงการในังบป็ระมีาณรายจ�ายป็ระจ&าป็H

11. แนัวที่างแก�ไขป็ ญหาแนัวที่างการบร�หารรายจ�ายขอังอังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั ได้�แก�1. ข�5น่การจุ�ดัเตร�ยมงบประมาณ คัวรให�อังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นัสามีารถเลื%อักใช�ระบบ

งบป็ระมีาณให�เหมีาะสมีก�บแต�ลืะที่�อังถ�)นัได้�2. ใน่ข�5น่การอน่(ม�ต$งบประมาณ คัวรให�ฝึGายบร�หารสามีารถนั&าเง�นังบป็ระมีาณรายจ�ายไป็

ใช�ได้�ที่�นัที่#ที่#)สภาที่�อังถ�)นัอันั"มี�ต�แลื�ว โด้ยไมี�ต�อังรอัการอันั"มี�ต�จากผู้��ว�าราชการจ�งหว�ด้หร%อันัายอั&าเภอั เพ%)อัให�เก�ด้คัวามีรวด้เร9ว แลืะให�คัวามีเป็�นัอั�สระแก�อังคั กรป็กคัรอังส�วนัที่�อังถ�)นั

3. ใน่ข�5น่การบร$หารงบประมาณ คัวรมี#การก&าหนัด้วงเง�นังบป็ระมีาณแลืะหลื�กเกณฑ์ แลืะเง%)อันัไขในัการโอันัแลืะแก�ไขเป็ลื#)ยนัแป็ลืงงบป็ระมีาณบางป็ระการให�เป็�นัอั&านัาจขอังฝึGายบร�หาร เพ%)อัให�เก�ด้คัวามีคัลื�อังต�วแลืะก&าหนัด้วงเง�นังบป็ระมีาณแลืะหลื�กเกณฑ์ แลืะเง%)อันัไขบางป็ระการ ให�เป็�นัอั&านัาจขอังสภาที่�อังถ�)นั เพ%)อัให�สภาที่�อังถ�)นัสามีารถคัวบคั"มีการด้&าเนั�นังานัให�เป็�นัไป็ตามีแผู้นัฯ ที่#)ได้�ร�บอันั"มี�ต�จากสภาที่�อังถ�)นั

หน่�วยที่��15 การคล�งร�ฐว$สาหก$จุ1. ร�ฐว�สาหก�จตามีที่#)ร�ฐบาลืใช� หมีายถ,ง ก�จการที่#)ร �ฐบาลืเข�าไป็เป็�นัเจ�าขอังในัฐานัะผู้��ถ%อัห"�นัที่�4งหมีด้

หร%อับางส�วนัแต�ต�อังมีากกว�าร�อัยลืะ 50 ข,4นัไป็ หากก�จการใด้ร�ฐบาลืถ%อัห"�นันั�อัยกว�าร�อัยลืะ 50

ก�จการนั�4นัจะไมี�ถ%อัเป็�นัร�ฐว�สาหก�จ แต�เป็�นัธี"รก�จขอังเอักชนัที่�)วไป็

2. ร�ฐบาลืมี#คัวามีจ&าเป็�นัหร%อัมี#เหต"ผู้ลืในัการจ�ด้ต�4งร�ฐว�สาหก�จ ด้�งนั#41. ก�จการที่#)ต�อังการเง�นัลืงที่"นัมีาก แลืะเอักชนัไมี�มี#ก&าลื�งเง�นัพอั ที่�4งที่#)จะเป็�นัส�วนัส&าคั�ญในั

การพ�ฒนัาป็ระเที่ศ2. ก�จการที่#)มี#ผู้ลืที่างอั�อัมีมีาก หากให�เอักชนัด้&าเนั�นัการอัาจที่&าให�เก�ด้ป็ ญหาต�อัส�วนัรวมี

38

3. ก�จการที่#)มี#คัวามีส&าคั�ญต�อัคัวามีมี�)นัคังขอังป็ระเที่ศ4. ก�จการที่#)ต�อังการคัวามีคัลื�อังต�วแบบธี"รก�จ5. ก�จการที่#)มี#ผู้ลืก&าไรต&)าแลืะต�นัที่"นัส�ง แต�ร�ฐบาลืต�อังเข�าไป็ถ%อัห"�นัเพ%)อัให�มี#การจ�างงานัต�อัไป็

3. ร�ฐบาลืจ�ด้ต�4งร�ฐว�สาหก�จได้�หลืายว�ธี# คั%อั โด้ยการตราเป็�นั พ.ร.บ.หร%อัป็ระกาศคัณะป็ฏ�ว�ต� ส&าหร�บร�ฐว�สาหก�จที่#)มี#คัวามีส&าคั�ญ หร%อัโด้ยการตราเป็�นัพระราชกฤษฎี#กา ส&าหร�บร�ฐว�สาหก�จที่#)มี#คัวามีส&าคั�ญรอังลืงมีา โด้ยที่�4ง 2 ป็ระเภที่นั#4 มี#ร�ฐบาลืถ%อัห"�นัที่�4งหมีด้แลืะมี#สภาพเป็�นันั�ต�บ"คัคัลื หร%อัจ�ด้ต�4งข,4นัตามีมีต�คัณะร�ฐมีนัตร#แลืะสามีารถจด้ที่ะเบ#ยนัจ�ด้ต�4งบร�ษ�ที่ห�างห"�นัส�วนัจ&าก�ด้ ตามีป็ระมีวลืกฎีหมีายแพ�งแลืะพาณ�ชย โด้ยอัาจถ%อัห"�นัร�วมีก�บเอักชนัด้�วย แต�ต�อังมี#จ&านัวนัห"�นัไมี�ต&)ากว�าร�อัยลืะ 50 ขอังก�จการนั�4นัๆ

4. ร�ฐว�สาหก�จในัระบบเศรษฐก�จขอังไที่ยแต�ลืะแห�งมี#ลื�กษณะการด้&าเนั�นังานั ขนัาด้ ป็ ญหา แลืะสภาพแตกต�างก�นั การจ&าแนักร�ฐว�สาหก�จเป็�นัหมีวด้หมี��จะมี#คัวามีสะด้วกในัการศ,กษาข�อัมี�ลื เที่�าที่#)หนั�วยราชการไที่ยจ&าแนักป็ระเที่ร�ฐว�สาหก�จ มี#ด้�งนั#4

1. ส&านั�กคัณะกรรมีการพ�ฒนัาการเศรษฐก�จแลืะส�งคัมีแห�งชาต� จ&าแนักป็ระเภที่ร�ฐว�สาหก�จตามีลื�กษณะที่างเศรษฐก�จขอังการด้&าเนั�นังานัขอังร�ฐว�สาหก�จนั�4นัๆ เช�นั การพลื�งงานั การขนัส�ง เป็�นัต�นั

2. คัณะกรรมีการป็ฏ�ร�ป็ระบบราชการแลืะระเบ#ยบบร�หารราชการแห�งชาต� ได้�เสนัอัการจ&าแนักป็ระเภที่ร�ฐว�สาหก�จตามีว�ตถ"ป็ระสงคั ขอังการจ�ด้ต�4ง เพ%)อัคัวามีช�ด้เจนัในัการก&าหนัด้นัโยบายขอังร�ฐเก#)ยวก�บร�ฐว�สาหก�จ

5. รายร�บขอังร�ฐว�สาหก�จมี#ที่#)มีาจาก 3 แหลื�งที่#)ส&าคั�ญ คั%อั1. จากงบป็ระมีาณแผู้�นัด้�นั ในัร�ป็ขอังเง�นัอั"ด้หนั"นั2. จากเง�นัก��ภายในัป็ระเที่ศแลืะต�างป็ระเที่ศ3. จากรายได้�ขอังการด้&าเนั�นังานัร�ฐว�สาหก�จเอัง

6. โคัรงสร�างขอังร�ฐว�สาหก�จจ&าแนักได้� ด้�งนั#4 งบที่&าการแลืะงบลืงที่"นั

7. กระบวนัการงบป็ระมีาณขอังร�ฐว�สาหก�จมี#ข�4นัตอันัการด้&าเนั�นังานัที่#)ส&าคั�ญ 3 ข�4นัตอันั คั%อั 1. การจ�ด้เตร#ยมีงบป็ระมีาณ 2. การอันั"มี�ต�งบป็ระมีาณ 3. การบร�หารงบป็ระมีาณ

8. การก�อัหนั#4ต�างป็ระเที่ศขอังร�ฐว�สาหก�จย�อัมีมี#ผู้ลืกระที่บหลืายด้�านัแลืะหนั#4ที่#)ก�อัไว�แลื�วย�อัมีจะต�อังมี#อัย��ต�อัไป็ แนัวที่างในัการแก�ไขป็ ญหาจ,งคัวรมี"�งจ&าก�ด้การก�อัหนั#4ใหมี� เพ%)อัไมี�ให�เป็�นัป็ ญหาต�อัการช&าระคั%นัมีากข,4นั ร�ฐจ,งคัวรระมี�ด้ระว�งการก��เง�นัโคัรงการใหมี�ๆ โด้ยเนั�นัที่#)ผู้ลืตอับแที่นัการลืงที่"นั แลืะไมี�ก��เง�นัจากต�างป็ระเที่ศหากสามีารถที่ด้แที่นัได้�จากแหลื�งภายในั

9. งบป็ระมีาณแผู้�นัด้�นัมี#คัวามีส�มีพ�นัธี ก�บร�ฐว�สาหก�จ 3 ลื�กษณะ คั%อั 1. จ�ด้สรรให�เป็�นัเง�นัอั"ด้หนั"นัให�แก�ร�ฐว�สาหก�จเพ%)อัชด้เชยผู้ลืขาด้ที่"นั ชด้เชยคั�าภาษ# เป็�นังบ

เพ�)มีที่"นั แลืะงบสมีที่บการด้&าเนั�นังานัขอังร�ฐว�สาหก�จ

39

2. เง�นัช&าระหนั#4ที่#)ร �ฐว�สาหก�จก�อัไว�แลืะร�ฐภาระแที่นั โด้ยมีากเป็�นัรายจ�ายที่#)ร �ฐไมี�สามีารถจ�ด้สรรให�แก�ร�ฐว�สาหก�จในัอัด้#ต จ,งสนั�บสนั"นัให�ก��จากแหลื�งอั%)นัแลื�วร�ฐร�บภาระชด้ใช�ให� โด้ยจ�ด้สรรจากงบป็ระมีาณแผู้�นัด้�นั

3. การนั&าส�งรายได้�แผู้�นัด้�นัจากก&าไรขอังร�ฐว�สาหก�จ ในัฐานัะที่#)ร �ฐเป็�นัเจ�าขอังหร%อัผู้��ถ%อัห"�นัในัร�ฐว�สาหก�จ จ,งย�อัมีได้�ร�บผู้ลืตอับแที่นัในัร�ป็ก&าไรเข�าเป็�นัรายได้�แผู้�นัด้�นั เพ%)อัจ�ด้สรรเป็�นังบป็ระมีาณรายจ�ายต�อัไป็

10. ร�ฐว�สาหก�จได้�มี#การขยายก�จการ จนัการใช�จ�ายที่�4งส�4นัแลืะการใช�จ�ายลืงที่"นัมี#มี�ลืคั�าใกลื�เคั#ยงก�บการใช�จ�ายขอังร�ฐบาลื ซึ่,)งได้�ก�อัให�เก�ด้ผู้ลืกระที่บต�อัระบบการคัลื�งคั�อันัข�างมีาก ที่�4งนั#4 โด้ยที่#)หลืายแห�งมี#ป็ ญหาการขาด้แคัลืนัเง�นัสด้ การก�อัหนั#4 การขาด้ที่"นั แลืะมี#ป็ ญหาในัการด้&าเนั�นัการ ซึ่,)งจะก�อัผู้ลืที่&าให�ระบบการคัลื�งขาด้เสถ#ยรภาพ

11. ป็ ญหาการด้&าเนั�นังานัขอังร�ฐว�สาหก�จที่#)ส&าคั�ญ ได้�แก� 1. ป็ ญหากฎีหมีายการจ�ด้ต�4ง 2. ป็ ญหาด้�านัการบร�หาร 3. ป็ ญหาด้�านัการเง�นั

12. คัวามีส&าคั�ญขอังการแป็รร�ป็ร�ฐว�สาหก�จ ได้�แก�1. ที่&าให�การบร�หารร�ฐว�สาหก�จมี#ป็ระส�ที่ธี�ภาพมีากข,4นั ลืด้การพ,)งพางบป็ระมีาณ แลืะลืด้การ

ก�อัหนั#4สาธีารณะ2. เพ�)มีข#ด้คัวามีสามีารถในัการให�บร�การขอังร�ฐว�สาหก�จ3. ส�งเสร�มีตลืาด้ที่"นัขอังป็ระเที่ศ4. อั�ตราคั�าบร�การต&)าลืงกว�าการที่#)ให�ร�ฐว�สาหก�จผู้�กขาด้ด้&าเนั�นัการเพ#ยงแห�งเด้#ยว5. ได้�ร�บเที่คัโนัโลืย#ที่#)ที่�นัสมี�ยจากเอักชนั

13. การแป็รร�ป็ร�ฐว�สาหก�จที่#)ส&าคั�ญมี# 7 ร�ป็แบบ ได้�แก�1. ส�ญญาการบร�หารจ�ด้การ (Management Contracts)

2. ส�ญญาเช�า (Leasing)

3. การให�ส�มีป็ที่านั (Concession)

4. คัวามีร�วมีมี%อัระหว�างภาคัร�ฐแลืะเอักชนั (Public Partnerships PPPs)

5. การร�วมีลืงที่"นัก�บภาคัเอักชนั (Joint - Venture)

6. การกระจายห"�นัในัตลืาด้หลื�กที่ร�พย (Divestiture)

7. การจ&าหนั�ายจ�ายโอันัแลืะการย"บเลื�กก�จการ (Trade sale and Liquidation)

14. ป็ ญหาแลืะข�อัจ&าก�ด้ขอังการแป็รร�ป็ร�ฐว�สาหก�จ มี#ด้�งนั#41. อัาจเป็�นัการผู้�กขาด้โด้ยภาคัเอักชนั2. อัาจที่&าให�ก�จการสาธีารณ�ป็โภคัส&าคั�ญตกอัย��ในัมี%อัต�างชาต�3. มี�กเป็�นัการขายร�ฐว�สาหก�จที่#)ที่&าก&าไร แต�ร�ฐก�บเก9บร�ฐว�สาหก�จที่#)ขาด้ที่"นัไว�บร�หารเอัง4. การแป็รร�ป็ร�ฐว�สาหก�จโด้ยการขาย ร�ฐอัาจได้�ร�บคั�าตอับแที่นัจากเอักชนัต&)ากว�าที่#)คัวรจะ

เป็�นั

40

5. อัาจที่&าให�อั�ตราคั�าสาธีารณ�ป็โภคัส�งข,4นั6. เมี%)อัมี#การแป็รร�ป็ร�ฐว�สาหก�จแลื�วอัาจมี#การป็ลืด้พนั�กงานั

41