133 3.2.3 องคประกอบท 3 การศกษาขอมลดานตาง ๆ

หลกการ รการวเคราะห เหนความตาง รความหลายหลาก สาระการเรยนร การศกษาขอมลดานตางๆ ทางดานขอมลพนบาน ขอมลพรรณไม การสบคนขอมลดานพฤกษศาสตร การศกษาพรรณไมทสนใจอยางละเอยดทงโครงสรางภายนอกและภายใน การก าหนดเรองทจะเรยนรในองคประกอบสวนยอยของพรรณไมทสนใจ และเปรยบเทยบความตางแตละเรองกบพชชนดเดยวกน โดยมการตรวจสอบผลงานเปนระยะ ล าดบการเรยนร 1) ศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน (ก.7-003) ครบตามทะเบยนพรรณไม 1.1) มสวนรวมของผศกษา 1.2) ศกษาขอมลพนบาน 1.3) ศกษาขอมลพรรณไม 1.4) สรปลกษณะและขอมลพรรณไม 1.5) สบคนขอมลพฤกษศาสตร 1.6) บนทกขอมลเพมเตม 1.7) ตรวจสอบผลงานเปนระยะ 1.8) ความเปนระเบยบ ความตงใจ 2) ศกษาพรรณไมทสนใจ 2.1) ศกษาลกษณะภายนอก ภายในของพชแตละสวนโดยละเอยด 2.2) ก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละสวนของพช 2.3) เรยนรแตละเรอง แตละสวนขององคประกอบยอย 2.4) น าขอมลมาเปรยบเทยบความตางในแตละเรอง ในชนดเดยวกน อธบายล าดบการเรยนร ล าดบการเรยนรท 1 ศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน (ก.7-003) ครบตาม ทะเบยนพรรณไม วตถประสงค 1. เพอรขอมลและลกษณะพรรณไมแตละตนในพนทศกษาถกตองและชดเจน กระบวนการเรยนร 1) มสวนรวมของผศกษา (หนาปก) 1.1) แบงกลมผศกษา 1.1.1) โดยผศกษามสวนรวมทงโรงเรยน

134 1.1.2) โดยผศกษามสวนรวมในกลมยอยใหเหมาะสมกบระดบการเรยนร โดยมผศกษา และผรวมศกษา พรอมระบหนาทใหชดเจน 1.2) แตละกลมเลอกพรรณไมในพนทศกษากลมละ 1 ตน 1.3) ศกษาและบนทกผล 1.3.1) ชอพนธไม ใหบนทกชอพนเมอง ในระดบทองถน 1.3.2) รหสพรรณไม ใหเขยนตามรปแบบ อพ.สธ. 1.3.3) ภาพวาดทางพฤกษศาสตร โดยวาดลกษณะวสยใหเหนโครงสรางของพชตงแตระดบโคนตนถงปลายยอด มมาตราสวนก ากบ 1.3.4) บรเวณทส ารวจ บนทกชอพนทศกษาทท าการส ารวจ 1.3.5) วนทส ารวจ บนทกวนทเรมศกษา 1.3.6) ผส ารวจและผรวมส ารวจ เขยนชอ-สกล ระบระดบชน ถาสมาชกเกนจ านวนทก าหนดไวใหน าไปเขยนทหลงปกหนา 1.3.7) ทอยสถานศกษา บนทกทอยสถานศกษา โดยระบ ชอโรงเรยน ถนน ต าบล อ าเภอ จงหวด และรหสไปรษณย 2) ศกษาขอมลพนบาน (หนาท 1) 2.1) เรยนรทกษะการตงค าถามและสอบถามจากผร 2.2) สอบถามชอพนเมองจากผรในทองถน 2.3) ไมทราบชอพนเมองตงชอเองได 2.4) สอบถามและบนทกขอมลการใชประโยชนจากสวนตางๆ ของพรรณไม ดานอาหาร ยารกษาโรค กอสรางเครองเรอน เครองใช ยาฆาแมลง ยาปราบศตรพช ความเกยวของกบประเพณ วฒนธรรม หรอความเชอทางศาสนา อน ๆ (เชน การเปนพษ อนตราย) และบนทกชอ อาย ทอยผใหขอมล วนท สถานทบนทก 3) ศกษาขอมลพรรณไม (หนาท 2–7) 3.1) ศกษาลกษณะวสย และบนทกลงในแบบศกษาพรรณไม 3.2) วดความสง และความกวางทรงพม 3.3) ศกษาสภาพแวดลอมและแหลงทอยของพรรณไม 3.4) ศกษาลกษณะภายนอกของล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด แลวบนทกลงในแบบศกษาพรรณไม 3.5) วาดภาพสวนประกอบตาง ๆ ของพรรณไม ไดแก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด โดยมมาตราสวนก ากบ 4) สรปลกษณะและขอมลพรรณไม 4.1) บนทกชอพนเมองและรหสพรรณไม (จากหนาปก) 4.2) น าขอมลหนาท 2–7 เขยนเปนความเรยงในยอหนาท 1 4.3) น าขอมลหนาท 1 เขยนเปนความเรยงในยอหนาท 2

135 5) สบคนขอมลพฤกษศาสตร (หนาท 9) 5.1) หลกการสบคนขอมลพรรณไมจากเอกสาร สออเลกทรอนกส 5.2) น าขอมลทสรปในหนาท 8 เปรยบเทยบกบขอมลทไดจากการสบคน 5.3) ตรวจสอบความถกตองของขอมลเพอบนทกขอมลพฤกษศาสตรใหชดเจน 5.4) บนทกขอมล: ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ ชอพนเมองอนๆ ถนก าเนด การกระจายพนธ นเวศวทยา เวลาออกดอก เวลาตดผล การขยายพนธ การใชประโยชน ประวตพนธไม และเอกสารอางอง 6) บนทกขอมลเพมเตม (หนาท 10) 6.1) สบคน ศกษา หรอสอบถามขอมลตาง ๆ ทไมมการบนทกในหนาท 1 – 9 6.2) บนทกขอมลเพมเตม เชน ประวตการน าเขามาปลกในโรงเรยน เวลาการออกดอก การตดผลนอกฤดกาล หรออน ๆ 7) ตรวจสอบผลงานเปนระยะ 7.1) ตดตามความกาวหนาในการเรยนร ตรวจสอบใหค าแนะน า ลงลายมอชอผตรวจ ระบวนท 8) ความเปนระเบยบ ความตงใจ 8.1) ท าเครองหมายหรอสญลกษณในการบนทกขอมลเปนรปแบบเดยวกนทงเลม 8.2) บนทกขอมลในแตละหนา แสดงถงความตงใจ เชน ความสวยงามของตวหนงสอ ความเปนระเบยบในยอหนา ในหนาท 8 ความสะอาดในการบนทก ไมตกแตง ไมวาดภาพเพมเตม ล าดบการเรยนรท 2 ศกษาพรรณไมทสนใจ (พชศกษา) วตถประสงค 1) เพอรโครงสรางภายนอก ภายใน ของพชแตละสวนโดยละเอยด 2) เพอรวธการก าหนดเรองทจะเรยนร 3) เพอรวธการเรยนร 4) เพอรวธการวธการเปรยบเทยบ กระบวนการเรยนร 1) ศกษาลกษณะภายนอก ภายในของพชแตละสวนโดยละเอยด 1.1) ศกษาลกษณะภายนอก 1.1.1) สงเกต บนทกและวาดภาพ ใหครบทงตน พรอมระบสวนประกอบของพชศกษา ในโรงเรยน

136

1.1.2) สงเกต บนทกและวาดภาพ แตละสวน ประกอบดวย ประกอบดวยราก ล าตน ใบ

ภาพท 3.107 ภาพวาดทางพฤกษศาสตรของพรรณไมทงตน

ใบ

ดอก ผล

ล ำตน

137 ดอก ผล และเมลด พรอมระบมาตราสวน

ใบประกอบแบบขนนก รปไข กลมร แผนใบดานบนผวเรยบ สเขยวแกมเหลอง มขนปกคลมเลกนอย ดานหลงแผนใบดานลางผวหยาบ สเขยนออน ขนาดกวาง 1 – 3 เซนตเมตร ยาว 2 – 5 เซนตเมตร กานใบทรงกลม สเขยว ขนาด 0.5 เซนตเมตร

ภาพท 3.108 ตวอยางผลการศกษาลกษณะของใบ (รปราง รปทรง ส ผว ขนาด ฯลฯ)

ดอก รปกลมปลายเวาเรยว สมวง กลบสขาวอมเหลองออน ผวเรยบ ขอบเรยบเปนคลน ขนาดยาว 2.5 – 3.5 เซนตเมตร กวาง 2 – 3 เซนตเมตร กลบเลยงเชอมตดกน สเขยว

ภาพท 3.109 ตวอยางผลการศกษาลกษณะของดอก (รปราง รปทรง ส ผว ขนาด ฯลฯ)

แผนใบ

กำนใบ

เสนกลำงใบ

เสนใบ

กลบดอก

กลบเลยง กำนดอก

138 1.2) ศกษาลกษณะภายใน 1.2.1) สงเกต บนทก วาดภาพหรอถายภาพลกษณะภายในของ แตละสวนประกอบ ไดแก ราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด โดยบนทกขอมลทสงเกตเหนภายใตกลองจลทรรศน เชน รปราง รปทรง ส ขนาด พรอมระบชอสวนประกอบ และมาตราสวน

ภาพท 3.110 ตวอยางผลการศกษาลกษณะโครงสรางภายในของล าตน (รปราง รปทรง ส ผว ขนาด ฯลฯ)

ก าลงขยาย 100 เทา เซลลทบรเวณผวใบลกษณะเปนเหลยมมผนงเซลล เซลลคม (Guard cell) รปรางคลายเมลดถวหนดานเวาเขาประกบกนท าใหตรงกลางเกดเปนชองหรอรเปดเซลล และเรยกรวมทงเซลลคมและรเปดคอ ปากใบ ภายในเซลลคมมคลอโรพลาสตทมลกษณะกลมสเขยว

ภาพท 3.111 ผลการศกษาลกษณะโครงสรางภายในของปากใบ

เซลลคม

ปากใบ

ก าลงขยาย 100 เทา เซลลไซเลมดานนอกเรยงตวเปนวงกลมขนาดเลกมากกวา 5 เซลลขนไป รปรางกลม เซลลไซเลมดานในขนาดใหญ จ านวน 5 เซลล รปรางวงกลม เซลลโฟลเอมชนาดเลก รปรางกลม เมอยอมเซลลจะตดสเขยว

ก าลงขยาย 40 เทา

2) ก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละสวนของพช 2.1) วเคราะหสวนประกอบของพชทงภายนอกและภายในของพช โดยแยกโครงสรางทสงเกตเหนในแตละสวนประกอบ (ราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด)

ภาพท 3.112 ตวอยางผงวเคราะหโครงสรางสวนประกอบของใบ

139

ใบ

แผนใบ หใบ ระดบท 1

ดานบน ดานบน ดานลาง

ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย ระดบท 3

ระดบท 4

ระดบท 2

สวนรมซาย

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมขวา

สวนรมซาย

สวนรมขวา

ดานลาง

กานใบ

ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย

ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมซาย

สวนรมขวา

ภาพท 3.113 ตวอยางผงวเคราะหโครงสรางสวนประกอบของดอก

140

ดอก

ตวดอก กานดอก ระดบท 1

ฐานรองดอก กลบเลยง กลบดอก เกสร ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย

ตอนโคน ตอนกลาง ตอนปลาย เพศผ เพศเมย

ดานนอก ดานใน ดานนอก

ระดบท 3

ระดบท 4

ระดบท 2

ดานใน ดานนอก ดานใน

ระดบท 5

สวนรมซาย

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมขวา

สวนรมซาย

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมขวา

สวนรมซาย

สวนรมซาย

สวนรมขวา

สวนรมขวา

141 2.2) ก าหนดเรองทจะเรยนร เปนการก าหนดหวขอเรองเรยนร กบขอมลการส ารวจโครงสรางแตละสวนของพชอยางละเอยด 2.2.1) ก าหนดเรองทจะเรยนรในแตละสวนประกอบยอยของพช ไดแก รปราง รปทรง 2.2.2) ก าหนดเรองใหครบทกสวนของพช ไดแก ราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลดส ผว เนอ ขนาด ตวอยางเชน รปรางแผนใบดานบนตอนโคน การศกษาลกษณะภายนอก

ภาพท 3.114 ตวอยางการก าหนดเรองทจะเรยนรในสวนประกอบของใบ ในระดบประถมศกษา

142

ภาพท 3.115 ตวอยางการก าหนดเรองทจะเรยนรในสวนประกอบของใบ ในระดบมธยมศกษา การศกษาลกษณะภายใน ก าหนดเรองทจะเรยนร

1.การจดเรยงตวของทอล าเลยงน าของราก 2.การจดเรยงตวของทอล าเลยงอาหารของราก 3. ภายในใบ

3.3) วางแผน ออกแบบ การจดการเรยนร 3.3.1) เตรยมปจจยตางๆทจะเรยนร เชน สวนประกอบของพช วสดอปกรณ 3.3.2) การวางแผนการเรยนรโดย ก าหนดจ านวนตวอยางและจ านวนซ าของสวนประกอบพชทจะเรยนรใหเหมาะสม พรอมระบ อปกรณ วธการขนตอนการเรยนร จากหวขอเรองทเรยนรตามกระบวนการทางวทยาศาสตร

143 4) การเรยนรแตละเรอง แตละสวนขององคประกอบยอย 4.1) เรยนรแตละเรองทไดวางแผน ออกแบบ การจดการเรยนรตามขนตอน 4.2) บนทกขอมลผลการเรยนรแตละเรอง โดยแสดงขอมลทไดจากการเรยนร เนนความกระชบ เขาใจงาย โดยบนทกไดทงบรรยาย ตาราง กราฟ และรปภาพ 4.3) สรปและเรยบเรยง ผลการเรยนรแตละเรอง และแตละสวนประกอบของพช คอ การน าผลการเรยนร การสรปสน ๆ โดยเนนย าถงผลการเรยนรทส าคญ เดน และนาสนใจ หรอผลการเรยนรทเกดขนแปลกใหม ควรเปนขอความทไมซ าไปซ ามา ตวอยางตารางบนทก การเรยนรสของแผนใบ

ตนท ใบท สทสงเกตเหนดวยตาเปลา ภาพวาดหรอภาพถาย 1

1

2

3

4

5

2

1

2

3

4

5

3

1

2

3

4

5

144

ภาพท 3.116 ตวอยางผลการเรยนรสของใบตอนปลาย 5) น าขอมลมาเปรยบเทยบความตางในแตละเรอง ในชนดเดยวกน เปนการเปรยบเทยบผลการเรยนรระหวางตวอยางทน ามาศกษา (สวนประกอบพชศกษา) ทน ามาเรยนรในเรองเดยวกน ซงเปนการระบเหตผลวา ขอมลทไดจากการเรยนรเปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไม ซงเปนการอธบายขยายความจากผลการเรยนรทแสดงจดสนใจ เพอชน าใหเขาใจวตถประสงค โดยเนนแปลความหมาย 5.1) เปรยบเทยบเรองเดยวกน สวนประกอบยอยเดยวกน หรอตางสวนประกอบยอย 5.2) สรปผลการเปรยบเทยบวาเหมอนหรอตางกนอยางไร

145

ภาพท 3.117 ตวอยางการสรปผลการเรยนรสของใบตอนปลายดานบน

146 ผลทคาดวาจะไดรบ ดานวชาการ 1) สณฐานวทยา เชน โครงสรางภายนอก 2) กายวภาควทยา เชน โครงสรางภายใน 3) พฤกษศาสตร เชน ขอมลลกษณะพรรณไม ชอวทยาศาสตร ชอวงศ 4) วทยาศาสตร เชน การวเคราะห การบนทก สงเกต ทกษะการใชเครองมอ 5) ภาษา เชน การสอสาร การใชภาษาในการเรยบเรยงขอมล การก าหนดค า 6) ศลปะ เชน การวาดภาพ ดานภมปญญา 1) การจดเกบขอมลพนบาน 2) การใชเครองมอในการศกษาขอมล 3) การวางแผนการปฏบตงาน คณธรรมและจรยธรรม 1) ความรบผดชอบในการปฏบตงานทไดรบมอบหมาย 2) ความซอตรง ในการศกษาและรายงานผลทถกตองเปนจรง 3) ความมระเบยบ รอบคอบ ละเอยด ถถวน ในการปฏบตงาน 4) ความอดทนตอสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน 5) ความสามคค 6) ความเออเฟอเผอแผ 7) มนษยสมพนธ