PENDUDUKAN JEPUN DI SABAH & SARAWAK:-

=REAKSI PENDUDUK TEMPAT TERHADAP PENYERAHAN SABAH &

SARAWAK KEPADA BRITISH

=PASUKAN GERILA KINABALU=PEMBERONTAKAN 10 OKTOBER

1943

REAKSI PENDUDUK TEMPAT TERHADAP

PENYERAHAN SABAH & SARAWAK KEPADA

BRITISH

Sarawak Selepas Kekalahan Tentera Jepun

British memperkenalkan Pentadbiran Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai 1946 untuk mengembalikan: a) Ketenteramanb) Pemulihan ekonomi c) Mengemaskini pentadbiran

Charles Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald T. MacBryan mendapatkan tanda tangan ketua bumiputera & pemimpin tempatan dlm Majlis Tertinggi Sarawak.

8 Feb 1946,Vyner Brooke mengisytiharkan keputusan Majlis Tertinggi namun, mendapat bantahan drpd pelbagai pihak terutamanya org Melayu & Iban.

Hal ini kerana, Vyner Brooke tidak berunding terlebih dahulu sebelum membuat keputusan menyerahkan Sarawak kepada British.

Gerald T. MacBryan

Charles Vyner Brooke

Gerakan Antipenyerahan Sarawak

Gerakan menentang penyerahan negeri Sarawak kepada British yang berlaku dari 1946- 1949 yang disertai oleh :a) Persatuan Melayu Sarawak(PMS)-Datu Patinggi

Abang Hj Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad Kassim

b) Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)c) Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)d) Barisan Pemuda Sarawak (BPS)e) Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

Golongan antipenyerahan menghantar surat bantahan & telegram kepada British, namun tidak diendahkan.

Tampal poster

Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)

PMS menyusun semula gerakan anti-penyerahan dan menengaskan perjuangan akan dilakukan dengan cara yang sah.

5 April 1950, PMS menghantar surat bantahan kepada gabenor Sarawak – menjelaskan mereka akan mengadakan tunjuk perasaan tetapi tidak dibenarkan.

30 Ogos 1950, setiausaha PMS dan Yang Di Pertua Barisan Pemuda Sarawak ke Singapura untuk bertemu Anthony Brooke bagi menentang penyerahan tetapi gagal.

Persatuan Dayak Sarawak

Anthony Brooke

REAKSI BRITISH

Mengeluarkan notis Pekeliling no 9 kerana gerakan ini disertai oleh kakitangan kerajaan (guru melayu)

Pekeliling no 9 ialah sebagai amaran kepada kakitangan kerajaan supaya tidak terlibat dlm gerakan antipenyerahan

Kesannya :a) Pekeliling ini mendapat bantahanb) 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan

(guru melayu) letak jawatan.c) 22 buah sekolah terpaksa ditutupd) 56 pelajar maktab perguruan Melayu Sarawak

tamatkan pengajian sbg bantahan.

Gerakan penentangan semakin hebat apabila BPM Sibu mengadakan perhimpunan diwakili 250 perwakilan bumiputera seluruh cawangan

British menggunakan kekerasan untuk melumpuhkan antipenyerahan - hukuman gantung sampai mati

BPM Sibu diharamkan oleh British, empat ahli dihukum mati dan yang bersubahat dihukum penjara

British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum

Melaga-lagakan orang Melayu dengan orang dayak supaya bertelagah

Gerakan antipenyerahan semakin lemah.

Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun Tigabelas - dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.

Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah & pemimpin Melayu yang bersubahat menyokong British

Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa lawatan ke Sibu

Rosli Dhobi

Sir Duncan Steward

REAKSI PENDUDUK DI Sabah

Tiada penentangan yang kuat kerana penduduk Sabah kurang berpendidikan dan tidak memahami tujuan sebenar Sabah diserahkan.

Kesedaran politik masih belum jelas – tiada parti politik yang boleh mengetuai penduduk Sabah menentang penyerahan tersebut.

Penduduk Sabah tidak berpengalaman dalam pentadbiran

Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British untuk mengembalikan keamanan & ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.

26 Jun 1946, Kerajaan British menandatangani perjanjian dengan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah jajahan British pada 15 Julai 1946.

Kebangkitan nasionalisme di Tanah Melayu dan Indonesia telah mempengaruhi pertumbuhan pertubuhan bercorak tempatan.

Syarikat Borneo Utara British

FAKTOR PENYERAHAN SABAH KEPADA BRITISH

Desakan Pelabur & Pemodal

Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah - Pembekal bahan mentah & tempat bagi pasaran barangan Britain.

Menjamin Kedudukan & Keselamatan - kerana terletak di tengah jalan perdagangan antara S’pura dan Hong Kong.

PERJUANGAN DI SABAH & SARAWAK

GERILA KINABALU

GERILA SANDAKA

N

PENENTANGAN PESISIR PANTAI

SARAWAK

GERILA DATU

MUSTAPHA

GERILA KINABALU dipimpinan oleh Kwok Fen

Nan @ Hng Nam yang merupakan kaum China di Sabah .

Terkenal dengan nama Albert Kwok

Dilahirkan di Sarawak, anak seorang doktor gigi

Mendapat pendidikan di Sanghai, China dalam bidang perubatan

SEJARAH PASUKAN GERILA KINABALU

21 September 1943 gerlia kinabalu ditubuhkan

Bertujuan untuk melawan orang-orang jepun di Sabah.

Beberapa kumpulan yang hendak menyerang jepun telah dikumpulkan di :

Kota kinabal

uInanam Tuaran

Kota belud Talibong

Musah, panglima perang yang telah tua juga bersetuju menyertai orang-orang Sabah menentang Jepun.

Pasukan Gerila Kinabalu membuat perhubungan dengan Suarez (pemimpin bangsa Filipina yang menentang jepun di Pulau Sulu )

Membuat perhubungan dengan pihak Kuasa Berikat (Amerika Syarikat – Britain- Belanda)

KEMUNCAK GERAKAN PENENTANGAN TERHADAP JEPUN

OLEH GERILA KINABALU

Jepun memaksa 3000 orang pemuda Cina di Sabah

menjadi pasukan tentera Jepun.

Gadis Cina akan berkhidmat dalam pasukatan tentera

darat Jepun.

Pasukan sukarela akan ditubuhkan untuk berkhimat

kepada Jepun.

SERANGAN GERILA KINABALU

Berjaya menguasa bandar Kota Kinabalu(Joselton).

Membunuh ramai askar Jepun (30 orang).

Namun, kejayaan itu hanyalah sementara sahaja.

Jepun dapat memulihkan kuasanya dan bertindak membalas dendam dan tindakan yang dilakukan adalah amat mengerikan.

Albert Kwok menyerah diri supaya Jepun menghentikan penyiksaan terhadap orang-orang yang tidak bersalah.

Pembunuhan beramai-ramai di Petagas (luar Bandar Kota Kinabalu)

PEMBERONTAKA

N 10 OKTOBER

1943

Pemberontakan 10 Oktober

1943 / Double tenth

Orang2 cina pengikut Albert Kwok menetapkan serangan pada 10 Oktober 1943

Pusat gerakan ini adalah di Menggatal

Bergerak dengan menggunakan beberapa buah lori dan menyerang semua balai polis kecuali Victoria Barracks

Pasukan pejalan kaki menyerang bandar melalui jalan belakang di Likas dan Signal Hill

Orang2 pulau mendarat dekat pejabat kastam dan bandar di Fraser Street

Serangan Kota Kinabalu

9 oktober 1943 serangan yang pertama telah dilancarkan ke Tuaran • Semua orang Jepun dibunuh & senjata mereka dirampas

Balai polis Jepun di Menggatal di serang

• Lima belas orang jepun dan 3 orang Sabah dibunuh

Serangan ke Kota Kinabalu menaiki lori menuju ke Balai Polis di South Road

Askar2 darat memberi isyarat kepada Orang2 Pulau untuk menyerang pejabat kastam di pesisiran pantai • Orang2 pulau membakar rumah2, bangsal & getah2 yang ada di

situ• Api bertujuan untuk mendapat bantuan ketenteraan drpd pihak

Berikat

Pihak Gerila Cina telah menguasai bandar Kota Kinabalu, dan mengeluarkan “dua Notis”• Isytihar perang terhadap Jepun• Meminta orang tempatan memberi segala

pertolongan kepada pasukan Gerila

Orang2 Jepun berundur ke Victoria Barracks

Albert Kwok( ketua Gerila Kinabalu ) berjaya menguasai sepenuhnya Kota Kinabalu dan pulang ke Menggatal

Kemenangan ini tidak pernah dicapai oleh mana-mana bangsa yang telah berjaya

menghalau penjajah mereka

10 Oktober 1943 semua rumah di Kota Kinabalu dengan Tuaran telah mengibarkan

bendera “Union Jack”, bendera Sabah, Bendera Republik Cina dan Bendera Amerika

Punca Keberkesanan pemberontakan 10 Oktober

• “Overseas Chinese Defence Association”

• Mengumpul sebanyak $11000 dan ubat-ubatan

• Mempelajari cara-cara askar gerila berperang

Persediaan awal antara Albert Kwok dengan

pemimpin bangsa bernama

Suarez dari pasukan Gerila

Sulu

Persekutuan orang cina

yang bersatu padu

Di kota kinabalu menubuhkan

Gerakan Kinabalu yang di

sertai dengan rela hati oleh

semua

Jepun tidak bersedia

Serangan Balas Dari Jepun

13 Oktober 1943 askar2 dan kapal terbang menyerang Kota

Kinabalu dengan bom dan mesingan

Albert Kwok berkubu di Kiongsom berhampiran dengan Inanam telah

diserang dan berundur

Albert Kwok bersembunyi di

Pendalaman Penampang

19 Disember 1943 Albert Kwok ditangkap dan beliau menyerah kalah dengan harapan Jepun tidak memerangi

Orang Sabah

Tamat Pemberontakan Menentang Jepun

Bantuan dari Filipina lambat

tiba

400 orng dipenjara di Kota

Kinabalu

176 dihukum bunuh dan 131

orang dipindahkan ke Pulau Labuan

Antara tg dihukum bunuh Albert Kwok, Charles Peter, Kong Sze Fui, Panglima Ali

Orng Jepun menyerang Suluk dan Danawan dan

bunuh semua lelaki, orang perempuan ditawan dan dipaksa kerja di ladang-

ladang padi

Serangan selepas itu mengorbankan 1000 orang Sabah dan 90

orang Jepun