1.Analiza Systemowa Kontekst Modelowania

Materiały szkoleniwoe 2012-05-14

(c) Jarosław Żeliński 1

Szkolenie i warsztaty modelownia dla zespołów wdrożeniowych i analitycznych

�Od 1991 roku w branży IT i zarządzania�Od 1998 roku jako niezależny analityk i projektant, wydawca serwisu IT-Consulting.pl�Dziesiątki publikacji w prasie branżowej i gospodarczej�Członek Stowarzyszenia Doradców Gospodarczych�Wykładowca Katedry Systemów Informacyjnych Wydziału Przedsiębiorczości Akademii Morskiej w Gdyni�Kilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe, średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich klienci.�Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW

Projekty analityczne między innymi dla…

Publikacje między innymi w …

2(c) Jarosław Żeliński




� Teoria systemów bazuje na pojęciu system, pierwotnie była teorią biologiczną, następnie została rozwinięta i poszerzona przez cybernetyków i inżynierów (inżynieria systemowa), są w niej też nurty nauk społecznych jak socjologia i ekonomia.

� Ostatnio staje się też punktem odniesienia w kognitywistyce i informatyce i dąży do coraz to szerszych uogólnień jako "ogólna teoria systemów".

� Obecnie teoria ta aspiruje do całościowego tłumaczenia funkcjonowania organizmów żywych, społeczeństw i urządzeń/systemów sztucznych, co z jednej strony czyni ją uniwersalną, z drugiej jest przedmiotem krytyki za jej zbytnią ogólność/abstrakcyjność.

* Kognitywistyka - dziedzina nauki zajmującą się zjawiskami dotyczącymi działania umysłu, w szczególności ich modelowaniem.




Analiza systemowa, to podejście badawcze w naukach społecznych, uznające pojęcie systemu i jego analizę za kluczowe dla zrozumienia zjawisk społecznych.

Analiza systemowa jest szczególnie przydatna do złożonych zadań w szybko zmiennym otoczeniu, typowym dla naszych czasów. Jest ona formalnym i jawnym badaniem wspomagającym działanie osób odpowiedzialnych za decyzje lub linię postępowania w określonej (złożonej) sytuacji charakteryzującej się niepewnością. Ma na celu określenie pożądanego działania lub linii postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów oraz porównanie ich przewidywanych następstw.

Wymaga jasnego określenia granic badanego systemu i jego części składowych.


UWAGA! Modele same z siebie nigdy nie są celem pracy, nie są żadnymi produktami, są tylko narzędziami analizy. Dlatego nie ma ich na tym diagramie, są scenariusze które z nich korzystają. Produktem są jednak nie raz mapy procesów (też modele) dokumentujące organizację i prace firmy.




Co to i po co …

Bytem nazywamy tu jakikolwiek element środowiska z jakim mamy do czynienia w jakimś kontekście.

Granica systemu jest elementem rozdzielającym system od jego otoczenia.

Otoczenie systemu narzuca ograniczenia.

Zachowanie systemu jest określone regułami.

Celem modelowania systemów jest wykrycie tych ograniczeń i reguł.

Zrozumienie systemu pozwala zrozumieć jego obecne i przewidywać przyszłe zachowania.

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

Jakiś byt

SYSTEM: zbiór wzajemnie powiązanych elementów występujących jako określona całość













� Metodyka to ustandaryzowane dla wybranego obszaru podejście do rozwiązywania problemów.

� Metodyka abstrahuje od merytorycznego kontekstu danego obszaru, a skupia się na metodach realizacji zadań, szczególnie metodach zarządzania.

� Metodyka modelowania organizacji, którą stosuję:� Model strategii

▪ Opracowanie opisu otoczenia rynkowego na bazie Modelu Pięciu sił Portera▪ Opracowanie modelu biznesowego na bazie Teorii Łańcucha Wartości Portera

� Opracowanie modelu procesów biznesowych na bazie:▪ Metod identyfikacji procesów zorientowanych na produkty▪ Metod analizy łańcuchów procesów end-to-end▪ Dekompozycji procesów z podziałem na trzy warstwy: strategiczna, zarządcza, wykonawcza (metoda

Rummlera-Brache’a)

� Każdy etap stanowi uszczegółowienie (dekompozycję) poprzedzającego, jest to analiza metodą top-down (od ogółu do szczegółu)

� Brzytwa Ockhama (nazywana także zasadą ekonomii lub zasadą ekonomii myślenia) –zasada, zgodnie z którą w wyjaśnianiu zjawisk należy dążyć do prostoty, wybierając takie wyjaśnienia, które opierają się na jak najmniejszej liczbie założeń i pojęć. Tradycyjnie wiązana jest z nazwiskiem Williama Ockhama.


Model organizacji to zwięzły opis jej kluczowych cech, funkcjonalności, zachowań, zasobów oraz relacji z otoczeniem. W organizacjach gospodarczych dodatkowym elementem jest jej model biznesowy czyli opis organizacji i jej miejsce w rynkowym łańcuchu wartości. Wszelkie działania zmierzające do poprawy konkurencyjności podmiotu rynkowego muszą być osadzone w realiach modelu tej organizacji. Modele takie najczęściej prezentuje się w postaci diagramów i schematów co przyczynia się do ich łatwiejszego zrozumienia.

Bardzo dużo korzyści w podejmowaniu strategicznych decyzji w organizacjach przynosi stosowanie analizy systemowej. Modelowanie jest jej kluczowym elementem.




� Powinien w sposób jasny i zrozumiały dla pracowników firmy opisywać firmę, jej cel rynkowy oraz wszelkie jej wewnętrzne i zewnętrzne zachowania oraz reakcje.

� Jest niezbędny do przewidywania zachowań firmy w tym także do przygotowania jej do wdrożenia nowych systemów zarządzania.

� Wiele firm doradczych i informatycznych pod pojęciem mapy lub modelu procesów biznesowych dostarcza nieprzydatne, utrwalone na dziesiątkach diagramów opisy czynności realizowanych przez ankietowanych pracowników, które tak naprawdę nie wiele mają wspólnego z modelowaniem.

� Model to coś co odzwierciedla rzeczywistość w uproszczonej formie i symuluje zachowanie modelowanego przedmiotu lub zjawiska.


� Diagram sekwencji UML stosowany do tworzenia niektórych modeli B2B

� Model o podobnej treści można zbudować w notacji BPMN w postaci diagramu konwersacji




Warstwa tworzenia strategii

Warstwa zarządzania realizacją strategii

Warstwa wykonania

� Istotą analizy systemowej jest między innymi podział złożonego problemu na mniejsze elementy. Posługując się metodyka Rummlera-Brache’a analizy organizacji korzystamy z trójwarstwowego meta modelu organizacji.

Konkurowanie wiedzą

Konkurowanie sprawnością

Konkurowanie kosztami

Modele biznesowe

Modele procesów

biznesowych

Procedury lub scenariusze przepływu

pracy w procesach

Poziom opisu abstrakcyjnego firmy


Poziom modelu biznesowego

Na tym poziomie identyfikujemy kluczowe procesy (czasem zwane "megaprocesami", których celem jest przetwarzanie wejściowych danych w wyjściowe. Metoda opera się na założeniach:1. wszystkie istotne

zdarzenia są dokumentowane

2. granice procesów wyznaczają dokumenty

3. każdy główny proces (megaproces) ma swój początek i koniec na styku firmy z jej otoczeniem.

Metoda ta to analiza top-down end-to-end, system identyfikacji procesów zorientowany na produkty, Dokumentem jest tu każda utrwalana informacja.




Poziom procesów biznesowych

Na tym poziomie identyfikowane są wszystkie procesy prowadzące do powstawania produktów czyli utrwalanych informacji, także wewnętrznych.

Kluczowym elementem tej części jest ogarnięcie całej firmy. W przypadku dużych organizacji w celu uporządkowania analizy procesy można agregować w grupy, etapy, poziomy dekompozycji. Sposób grupowania zależy od stopnia komplikacji organizacji oraz tego czy firma ma strukturę poziomą czy pionową.W przypadku struktur poziomych zaleca się podział na logiczne grupy procesów i etapy. W przypadku organizacji o strukturze pionowej zaleca się uszczegółowienie modelu procesów poprzez kolejną dekompozycję procesów.

W przypadku gdy analiza zmierza do określenia wymagań na system IT na tym poziomie dokonujemy analizy zakresu projektu (wdrożenia) i oceny jego rentowności.

Na poziomie I i II definiujemy tylko właścicieli procesów.


Poziom scenariuszy procesów (procedur)

Na tym poziomie modelujemy szczegółowo przepływ pracy w poszczególnych procesach objętych zakresem projektu (tak szczegółowo modelujemy tylko to co jest konieczne z uwagi na koszt modelowania i czas trwania tych prac). Diagram obok to scenariusz dla Proces1.

Na tym poziomie za pomocą poziomych obszarów, tak zwanych basenów i torów, wskazujemy na zasoby (role) odpowiedzialne za realizację poszczególnych czynności.

Na poziomie II, tworząc pośrednie dekompozycje procesów, można sie posłużyć metodą "basenów" do wskazania komórek organizacyjnych jeżeli to konieczne.

Na wszystkich trzech poziomach konsultujemy na bieżąco diagramy z kierownikami szczebla, którego diagram dotyczy np. poziom I. z zarządem.

Ten poziom służy docelowo także do identyfikacji przypadków użycia.




� Przede wszystkim jest to wgląd w strukturę przedsiębiorstwa i procesy w nim zachodzące oraz baza do wprowadzania wszelkich zmian.

� Analiza modelu pozwala dostrzec wszelkie niedoskonałości i wąskie gardła, które mogą utrudniać działalność przedsiębiorstwa, czy hamować obieg wiedzy lub informacji.

� Model stanowi swoiste repozytorium wiedzy o przedsiębiorstwie, może zatem być wykorzystywany do podejmowania decyzji, alokacji zasobów czy jako narzędzie strategiczne oraz jako „abstrakcja” organizacji na potrzeby tworzenia dla niej oprogramowania.

� Warto również zauważyć, że jako swoista "pamięć„ zapobiega wypływaniu i utracie wiedzy ukrytej wraz z odejściem pracowników.


Documents

1.Analiza Systemowa Kontekst Modelowania