18 października 2006 - Położnictwo UMP · ANATOMIA – wykład 2 – Układ Sercowo - Naczyniowy 18 października 2006 Strona 2 2. Krążenia / obiegi krwi w ciele człowieka

ANATOMIA – wykład 2 – Układ Sercowo - Naczyniowy

18 października 2006

Strona 1

1. Naczynia krwionośne. tętnice – krew płynie od serca do tkanek (sieci naczyń kapilarnych /

włosowatych) bez względu na to czy zawierają krew natlenowaną czy odtlenowaną) krew od serca grube ściany oddają gałęzie tętniczki gruba warstwa mięśniowa (mm gładkie) zawierają krew utlenowaną lub odtlenowaną

żyły – krew płynie od tkanek (sieci naczyń włosowatych) do serca krew do serca układ niskociśnieniowy ściana cienka małe żyłki łączą się w większe

żyły (górną i dolną) żyły nie mają gałęzi ale dopływy często są podwójne niektóre posiadają zastawki (brak

możliwości cofania się krwi) 1 tętnicy towarzyszą często 2

równoległe żyły działanie pompy mięśniowej

(przepływ krwi w nogach podczas chodzenia)

anastomozy – bezpośrednie połączenia żył z tętnicami krew wraca żyłami do serca dzięki:

grawitacji zastawkom pompie ssąco - tłoczącej

kapilary (włośniczki) – wymiana CO2, O2 i metabolitów; bardzo cienkie naczynia o bardzo cienkiej ścianie leżące w obrębie tkanek z tkanek do krwi – CO2 i zbędne produkty przemiany materii do tkanek z krwi – O2 i składniki odżywcze



Strona 2

2. Krążenia / obiegi krwi w ciele człowieka.

krążenie systemowe (duże) rozprowadza krew natlenowaną do wszystkich części ciała (tkanek) oprócz płuc rozpoczyna się wyjściem aorty z lewej komory, następnie aorta oddaje

szereg gałęzi, które dzielą się na coraz mniejsze tętniczki dochodzące do sieci kapilarnej w tkankach, skąd krew zostaje zebrana przez żyłki, żyły i w końcu za pośrednictwem 2 dużych żył Żyły Głównej Górnej Żyły Głównej Dolnej

ta krew odtlenowana wraca do prawego przedsionka serca krążenie płucne (małe) rozprowadza krew do płuc w celu natlenowania krwi

(komora prawa → przedsionek prawy) z prawej komory serca wychodzi pień płucny, po kilku cm rozwidla się na

część prawą i lewą, rozwidla na coraz drobniejsze gałęzie, aż w końcu dochodzą do sieci włosowatej, otaczającej pęcherzyki płucne wypełnione powietrzem (wymiana gazowa – oddanie CO2 do pęcherzyków, a zarazem pobranie O2). Krew z O2 zbierana żyłkami, a potem 2 żyłami płucnymi prowadzą krew natlenowaną do lewego przedsionka serca.

3. Serce. położenie serca

w klatce piersiowej w śródpiersiu środkowym jest asymetryczne (większa część serca leży po lewej stronie) posiada długą oś (skośną) odchylenie:

kierunek z góry na dół kierunek od tyłu do przodu kierunek z lewej do prawej rotacja wokół długiej osi



Strona 3

szkielet serca – struktury ścięgniste leżące na podstawie komór otaczających ujścia przedsionkowo – komorowe oraz aorty i pnia płucnego tworzą go: 4 pierścienie włókniste 2 trójkąty włókniste część błoniasta przegrody międzykomorowej

układ bodźcowo – przewodzący serca lokalizacja – mięsień sercowy obok komórek, tzw. mięśniówki roboczej, są duże komórki

bogate w glikogen mało miofibryli dużo mitochondriów

automatyzm sercowy – zdolność do generowania własnego rytmu węzeł zatokowo – przedsionkowy

lokalizacja: górna ściana prawego przedsionka prawidłowy rytm zatokowy – praca w rytmie 60 – 80 ud / min

węzeł przedsionkowo – komorowy lokalizacja: dno przedsionka prawego a zastawka trójdzielna automatyzm węzłowy – 40 – 50 ud / min

włókna (pęczek) Hisa składa się z odnogi prawej i lewej pobudzenie 30 – 40 ud / min

włókna Purkinjego – kończą się w mięśniówce serca część błoniasta przegrody komorowej



Strona 4

zastawki zbudowane z płatków wzdłuż płatka zastawki biegnie mięsień brodawkowaty, który za

pomocą nici sprężystych utrzymuje zastawki w pozycji zamkniętej zastawka trójdzielna

o przedsionkowo – komorowa prawa serca o 3 płatki: przedni, przyśrodkowy, tylny

zastawka dwudzielna (mitralna) o przedsionkowo – komorowa lewa serca o 2 płatki

zastawki tętnicze (w ujściach tętniczych) o z pnia płucnego i z aorty (aortalna) o 3 płatki półksiężycowate: przedni, prawy, lewy o Ułożenie w kształcie jaskółczych gniazd tworzących zatoki



Strona 5

4. Krążenie płodowe. łożysko – zastępuje płodowi płuca, nerki i układ pokarmowy

powierzchnia płodowa – kształt dysku powierzchnia matczyna

pępowina – sznur z 3 naczyń i galarety Nortona żyłą płynie krew utlenowana z łożyska do płodu tętnicą płynie krew odtlenowana od płodu do łożyska

nigdzie naczynia matki nie łączą się z naczyniami płodu (jest to przenikanie O2, CO2 i produktów przemiany materii przez błonę śluzową macicy do tętnic płodowych)

cechy krążenia płodowego łożysko pępowina

2 tętnice płodowe (odtlenowanie do łożyska) 1 żyła pepkowa (natlenowanie do płodu)

przewód żylny (Aracjusza) przewód tętniczy (Botalla) otwór owalny – w przegrodzie między – przedsionkowej mieszanie się krwi redukcja krążenia płucnego o ok. 15%

krążenie płodowe przed urodzeniem – opis natlenowana krew płynie z łożyska do płodu żyłą pępkową, wchodzi

przez pierścień pępkowy do brzucha i kieruje się w okolice wątroby, gdzie rozdziela się na gałąź uchodzącą do żyły wrotnej oraz na tzw. przewód żylny Aracjusza, który doprowadza krew do żyły głównej dolnej – w tym miejscu następuje I mieszanie się krwi

krew w żyle głównej dolnej przechodzi do prawego przedsionka, następnie przez otwór owalny w przegrodzie międzyprzedsionkowej do lewego przedsionka, stąd do lewej komory i dalej do aorty (rozgałęzia się)

aorta rozwidla się ma 2 tętnice biodrowe wspólne, a każda z nich na tętnicę biodrową zew. (do kończyny dolnej) i wew. (do miednicy), każda oddaje tętnicę pępkową → pierścień pępkowy → pępowina → łożysko

żyła główna górna wpływa do przedsionka prawego → komora prawa → pień płucny – zaledwie 15% krwi z pnia płucnego wpływa do jego gałęzi, czyli tętnic płucnych (redukcja krążenia płucnego); pozostała część krwi płynie w przedłużeniu pnia przez przewód tętniczy Botalla do łuku aorty (kolejne mieszanie się krwi)



Strona 6

5. Aorta – tętnica główna (podział) część wstępująca (tętnice wieńcowe) łuk aorty (w lewo i ku tyłowi)

pień ramienno – głowowy (ok. 4 cm) tętnica podobojczykowa prawa tętnica szyjna wspólna prawa

tętnica podobojczykowa lewa tętnica szyjna wspólna lewa

część zstępująca aorta piersiowa

gałęzie trzewne gałęzie ścienne (zaopatrują ściany) gałęzie oskrzelowe (3) – ■ tętnice międzyżebrowe tylne (9)

rozwidlenie wzdłuż oskrzeli ■ tętnice podżebrowe (2) ▫ wazopublika (krążenie małe) ■ tętnice przeponowe górne ▫ wazoprywata (naczynia własne płuc)

gałęzie osierdziowe (4 – 7) gałęzie śródpiersiowe



Strona 7

aorta brzuszna

gałęzie trzewne gałęzie ścienne pień trzewny ■ tętnice przeponowe dolne tętnica krezkowa górna ■ tętnice lędźwiowe (4) tętnica krezkowa dolna tętnice nerkowe tętnice nadnerczowe środkowe tętnice jądrowe / jajnikowe

6. Tętnice kończyny górnej. tętnica podobojczykowa zmienia nazwę na poziomie I żebra na tętnicę pachową tętnica pachowa po przejściu przez jamę pachową zmienia nazwę w tętnicę ramienną tętnica ramienna rozwidla się na

tętnicę promieniową (od strony kciuka) tętnicę łokciową

7. Tętnice kończyny dolnej. tętnice biodrowe wspólne (2)

tętnica biodrowa wew. (do macicy, pęcherza moczowego) tętnica biodrowa zew. (do kończyn)

tętnica udowa tętnice podkolanowe (4 – 5 cm)

tętnica piszczelowa przednia tętnica piszczelowa tylna

8. Żyła wrotna (vena portae) – rozpoczyna się ku tyłowi od trzustki w jamie brzusznej przez połączenie się 3 dopływów (początkowych) żyłę krezkową górną żyłę krezkową dolną żyłę śledzionową

żyła wrotna biegnie ku górze do wrót wątroby gdzie dzieli się na 2 gałęzie (wyjątek!)

2 gałęzie wchodzą do wątroby i z nich powstaje sieć naczyń włosowatych wątroby

z tej sieci powstają w końcu 3 żyły wątrobowe, które uchodzą do żyły głównej dolnej

krew w żyle wrotnej i jej dopływach jest odtlenowana, ale bogata w składniki odżywcze (z wyjątkiem tłuszczów)

żyła główna górna i dolna prowadzą z jelit składniki pokarmowe w krwi do wątroby przez żyłę wrotną

żyła wrotna z dopływami zbiera krew z nieparzystych narządów jamy brzusznej z wyjątkiem wątroby



Strona 8

9. Żyły nieparzyste = układ żył nieparzystych – składa się z: żyły nieparzystej, która wstępuje wzdłuż prawego obwodu kręgosłupa

piersiowego i uchodzi do żyły głównej górnej żyły nieparzystej krótkiej – również wstępuje, ale wzdłuż lewego obwodu

kręgosłupa i na poziomie Th4 skręca w prawo, krzyżuje kręgosłup od przodu i uchodzi do poprzedniej żyły

żyły nieparzystej krótkiej dodatkowej – zstępuje wzdłuż lewego obwodu kręgosłupa i na poziomie Th4 uchodzi do poprzedniej żyły

wszystkie te żyły otrzymują liczne dopływy ze ścian klatki piersiowej oraz z trzew klatki piersiowej (np. z osierdzia, śródpiersia, oskrzeli, za wyjątkiem serca i płuc)



Strona 9

10. Żyły: nieparzysta i nieparzysta krótka zaczynają się korzeniami: żyła główna górna

lewa i prawa żyła podobojczykowa i żyły szyjne wew. łączą się tworząc prawą i lewą żyłę ramienno – głowową (lewa dłuższa i bardziej pozioma, prawa krótsza i pionowa)

obie te żyły ramienno – głowowe łączą się tworząc żyłę główną górną (otwiera się do przedsionka serca prawego)

dopływy początkowe - lewa i prawa żyła ramienno – głowowa + żyła nieparzysta

żyła główna górna – zbiera krew z głowy i szyi, obu kończyn górnych i zakresu żyły nieparzystej

żyła główna dolna powstaje na poziomie L4 i L5 z połączenia 2 żył biodrowych wspólnych każda z nich powstaje przez połączenie żyły biodrowej wew. (zbiera

krew z miednicy) i biodrowej wew., która jest przedłużeniem żyły udowej, ta podkolanowej, a ta przez połączenie żył piszczelowych

dopływy boczne prowadzą krew z narządów i ścian jamy brzusznej (żyły nerkowe, wątrobowe, jajnikowe / jądrowe prawe, przeponowe dolne, lędźwiowe, nadnerczowe

biegnie pionowo ku górze wzdłuż prawego brzegu kręgosłupa po prawej stronie aorty; na poziomie pierwszego kręgu piersiowego zbacza na stronę prawą, przechodzi przez przeponę i dochodzi do przedsionka prawego

11. Żyły kończyny górnej. powierzchniowe

żyła odpromieniowa (od kciuka) żyła odłokciowa (od małego palca)

głębokie żyły promieniowe (2) żyły łokciowe (2) żyły ramienne (2) – towarzyszy tętnicy ramiennej żyła pachowa

żyła podobojczykowa + żyła szyjna wew. żyła ramienno - głowowa

12. Żyły kończyny dolnej. powierzchniowe

żyła odpiszczelowa (długa) – w okolicy pachwiny uchodzi do żyły udowej żyła odstrzałkowa – w okolicy stawu podkolanowego uchodzi do żyły

podkolanowej głębokie

żyła piszczelowa (przednia i tylna) żyła podkolanowa żyła udowa żyła biodrowa (zew. i wew.)

w obrębie przedramienia – towarzyszą tętnicom



Strona 10



Strona 11

Documents

18 października 2006 - Położnictwo UMP · ANATOMIA – wykład 2 – Układ Sercowo - Naczyniowy 18 października 2006 Strona 2 2. Krążenia / obiegi krwi w ciele człowieka