1.4. Posljedice prekomjerne eutrofikacije

1.4. Posljedice prekomjerne eutrofikacije

Koordinator: Robert Precali

Projekt Jadran – RadionicaRovinj, 15. prosinca 2009.

Eutrofikacija je promjena u ekosustavu uzrokovana prekomjernom brzinom stvaranja organske tvari odnosno njenim vanjskim donosom.Eutrophication is an environmental perturbation caused by an excess in the rate of supply of organic matter (both autochtonous and allochthonous) to an ecosystem. (EEA 1999).

EEA 1999. Nutrients in European ecosystems. Environmental Assessment Report No. 4, 155 pp.


Trofički indeks (TRIX)

TRIX (trofički indeks) pridaje numeričku vrijednost (mjeru) stupnju eutrofikacije priobalnih voda:

TRIX = (Log10 [ChA·aD%O·DIN·TP]- k)·m

Gdje je:ChA = Koncentracija Klorofila a u µg/L;

aD%O = devijacija u % od zasićenja kisikom;DIN = koncentracija ukupnog otopljenog dušika,

N-(NO3+NO2+NH4) u µg/L;TP = Koncentracija ukupnog fosfora u µg/L.k = -1.5

m = 10/12 = 0.833

Parametri k i m služe za podešavanje trofičke skale od 0 do 10 TRIX jedinica

Vollenweider, R.A., Giovanardi F., Montanari, G. and A. Rinaldi (1998). Characterization of the trophic conditions of marine coastal waters, with special reference to the NW Adriatic Sea: proposal for a trophic scale, turbidity and generalized water quality index. Environmetrics, 9, 329-357.


Klasifikacija priobalnog mora s obzirom na stupanj eutrofikacije (Prema Yamada et al., 1980 i Chiaudani et al., 1982, UNEP, 1994). Tablica je nadopunjena klasifikacijom na osnovi trofičkog

indeksa (Trix) iz talijanskog zakon o vodama (D. LGS. 152/99) Ekološko stanjeStupanj eutrof.Boja

zSd/m γ(O2/O2')c(TIN)

mmol m-3c(TP)

mmol m-3c(Chla)mg m-3 Trix Uvjeti

Vrlo dobroOligotrofnoPlava

>10 0,8-1,2 <2 <0,3 <1 2-4- niska produktivnost- dobra prozirnost- obojenost odsutna- odsutnost hip oksija

DobroMezotrofnoZelena

3-10 p.- 1,2-1,7d.-0,3-0,8 2-10 0,3-0,6 1-5 4-5

- srednja produktivnost- povremeno smanjenje prozirnosti- povremena obojenost- povremene hipoksije

Umjereno dobroEutrofnoŽuta

<3 p.- >1,7d.- 0,3-0,8 10-20 0,6-1,3 5-10 5-6

- visoka produktivnost- slaba prozirnost- povremena obojenost- hipoksija i povremene anoksije- problemi sa bentoskim zajednicama

SlaboEkstremno eutrof.Narančasta

<3 p.- >1,7d.- 0,0-0,3 >20 >1,3 >10 6-8

- visoka produktivnost- loša prozirnost- obojenost- perzistentne anoksije/hipoksije- ugibanje bentoskih organizama- promjene u bentoskim zajednicama

zSd - prozirnost, γ – Udio zasićenja kisikom, c - koncentracija, TIN - Ukupni anorganski dušik, TP – Ukupni fosfor, Chla – Klorofil a, Trix – Trofički indeks, p.- površinski i d.- pridneni sloj




Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa u površinskom sloju (< 11 m) postaja SJ108 i SJ107.

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

SJ108

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

SJ107


Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa i koncentracije ortofosfata u površinskom sloju (< 11 m) postaje RV001.

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

RV001

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.01

0.10

c(P

O4)

/µm

ol L

-1

19701975

19801985

19901995

20002005

2010

Year

0.01

0.10

c(P

O4)

/µm

ol L

-1

RV001


Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa u površinskom sloju (< 11 m) postaja uz zapadnu obalu Istre i Limskom kanalu.

SJ209ZI012

ZI022ZI032

ZI042ZI052

Postaja

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Trof

icki

inde

ks

LKE01 LKR02 LKR03Postaja

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Trof

icki

inde

ks


Postaja

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Troficki indeks

2008200720062005200420032002

Godina

Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa u površinskom sloju (< 11 m) postaja Zadarskog i Šibenskog područja.

Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki in

dek s

2008200720062005200420032002

Godina

Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

k s

2008200720062005200420032002

Godina


Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Troficki indeks

2008200720062005200420032002

Godina

Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa u površinskom sloju (< 11 m) postaja Splitskog područja i ušća Neretve.

Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

k s

2008200720062005200420032002

Godina

Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

k s

2008200720062005200420032002

Godina


Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Troficki indeks

2008200720062005200420032002

Godina

Box i Wisker prikaz trofičkog indeksa u površinskom sloju (< 11 m) postaja Dubrovačkog područja.

DB101 DB102Postaja

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

Trof

icki

inde

ks

2008200720062005200420032002

Godina



Zaključak• Trofički indeks pokazuje izraženi gradijent

eutrofikacije od istoka ka zapadu. Samo područje pod neposrednim utjecajem rijeke Po ima trofički indeks iznad 4 što ukazuje na stupanj niže ekološko stanje od najvišeg.

• Ekološko stanje priobalnog mora Hrvatske je sa stanovišta stupnja eutrofikacije vrlo dobro, tj. najvišeg stupnja.

• Povećanje stupnja eutrofikacije te time i smanjenje ekološkog stanja uočeno je u Limskom kanalu, Pulskoj luci, Bakarskom zaljevu, Šibenskom zaljevu te dijelu Kaštelanskog zaljeva.

• Povećanje se uglavnom može pripisati donosu hranjivih soli podzemnim vodama ili neriješenim kanalizacijskim ispustima.

Kratkoročn

i

Treba ocijeniti stupanj eutrofikacije gospodarsko važnijih obalnih dijelova Hrvatske kao osnovu za razradu detaljnijih studija za potrebe izrade prostornih planova, odnosno izbora gospodarske namjene ili zaštite pojedinih područja mora, kod izbora pogodnih mjera obrade i odlaganja gradskih otpadnih voda, te provjere djelotvornosti primjene mjere zaštite područja. Ocijeniti relativnu važnost lokalnih izvora eutrofikacije u odnosu na regionalne za obalna područja zapadne Istre, odnosno južne Dalmacije.

ispunje

n

Dugoročni

Na duži rok primijenile bi se metodologije određivanja trendova eutrofikacije, a posebno za područja gdje postoje vremenski nizovi relevantnih podataka, kao i predviđanje mogućih posljedica (uključujući matematičko modeliranje).

dejelom

ično -

izostalo moddeli

ranje

Cilj


Hvala na pažnji!


Documents

1.4. Posljedice prekomjerne eutrofikacije