Tekstilno - tehnološki fakultet

Seminarski rad

Le Corbusier

ogled kroz izvedene projekte

Tea Matanović

Moderna umjetnost i dizajn

TMD, II. semestar

Silva Kalĉić, prof.

17.3.2011.

2

SADRŽAJ

Abstract ........................................................................................................................ ...

1. UVOD .........................................................................................................................

2. DUALNOST LE CORBUSIEROVE LIĈNOSTI ......................................................

3. SAŢETA BIOGRAFIJA DO PRVIH IZVEDENIH PROJEKATA ..........................

4. IZVEDENI PROJEKTI ..............................................................................................

4.1. DVIJE KUĆE, STUTTGART ....................................................................................

4.2. VILA SAVOYE, FRANCUSKA ................................................................................

4.3. UNITE D'HABITATION, FRANCUSKA ....................................................................

4.4. KAPELA NOTRE-DAME-DU-HAUT, FRANCUSKA ..................................................

4.5. SAMOSTAN LA TOURETTE, FRANCUSKA ............................................................

5. ZAKLJUĈAK .............................................................................................................

Prilozi, literatura .............................................................................................................

3

5

6

8

10

10

11

12

13

14

15

16

3

Abstract: Le Corbusier se zbog svog zaokruţenog obrazovanja sliĉnog onom

renesansnog univerzalnog ĉovjeka definirao kao homme de lettres. Svojom

arhitekturom, svojim ambicioznim urbanistiĉkim projektima i brojnim

teorijskim tekstovima, svojim slikarstvom i kiparstvom te dizajniranim

predmetima revolucionirao je naĉin na koji se razmišlja o arhitekturi i gradu,

naĉin na koji se oni projektiraju, grade, osjećaju. Pomirio je suprotne

dijalektiĉke polove smatrane karakteristiĉnim elementima modernosti:

umjetnost i tehniku, pravila i arbitrarnost, geometriju i prirodu, svjetlost i

sjenu, kontinuitet i prekid.

Kljuĉne rijeĉi: Armirani beton, dualnost, geometrija, svjetlost, zelenilo, organizacija,

funkcionalizam, centar ţivota, ţivotna ćelija, promjenjivi prostori

4

«To create architecture is to put in order. Put what in order? Function and objects. »

Le Corbusier

5

Arhitektura je umjetnost oblikovanja prostora volumenom. Ona je likovna umjetnost koja ima

praktiĉnu namjenu - zaštita od prirodnih nepogoda (kiša, vjetar, snijeg...), hladonće ili vreline.

Ĉovjeku je od prahistorijskih dana bio potreban omeĊen, zatvoreni prostor za ţivot. U poĉetku

se je koristio već prirodnim tvorevinama da bi kasnije, promjenom naĉina ţivota (iz

nomadskog u sjedalaĉki) poĉeo zatvarati, omeĊivati i dijeliti prostor. Ti umjetni prostori nisu

imali samo stambenu funkciju, ĉovjek je poĉeo raditi sakralnu, fortifikacijsku arhitekturu.

Kada je spoznao nove materijale i razvio vještine, lonac nije više bio samo lonac niti kuća nije

bila samo kuća. Arhitektura je prestala imati na prvome mjestu funkciju, ona je postala

simbolom. Ĉovjek je gradio prostore ne razmišljajući hoće li on iskoristiti prostor

maksimalno, on je projektirao i gradio prvo vanjski izgled, a tek onda po 'zakonu kadra'

promišljao o unutrašnjosti.

Upravo zato sam i odabrala pisati o Le Corbusieru. Utjecao na razmišljanje ĉovjeka u 20.

stoljeću, prkosio se mišljenju da treba oţivljavati tradicionalnu umjetnost i obrt, on je bio

ĉovjek koji je bio meĊu prvima koji su razmišljali o potrebama obiĉnog ĉovjeka - arhitektura

je postala ćelija ţivota i promjenjiv prostor, i najvaţnije od svega; svjetlo je pustio u

interakciju s prostorom.

S obzirom na mnoštvo knjiga, eseja i publikacija o Le Corbusieru (uostalom, pisao je i on

sam) najmanji problem bio je literatura. Najviše sam se referirala na relativno novo izdanu

Framptonovu knjigu o Corbusieru. On kao arhitekt u svojoj knjizi obraćao je pozornost na

bitne stvari - on samo ne opisuje djela, on ih analizira kroz psihološki aspekt unoseći

biografske ĉinjenice te ih na taj naĉin pribliţuje ĉitatelju koji ne poznaje arhitekturu niti kao

znanost niti kao umjetnost.

Detaljan, ali izostavljajući suvišne informacije, zadrţavao se na onome bitnom ĉitatelju. Kao

pomoćnu literaturu koristila sam srednjoškolske udţbenike kako bih se zadrţala na

najpoznatijim i najvaţnijm graĊevinama Le Corbusiera jer nakon Framptona bilo mi je teško

razabrati koje da primjere stavim i na što da se fokusiram. Kako sam u Larousseovoj

Povijesti umjetnosti naišla na informacije koje se kose s onima u Framptonovoj knjizi

(pojedine godine), ostala sam ipak vjerna Framptonu zbog nemale biobliografije te smatram

da su informacije toĉnije u vezi biografske kronologije.

1. UVOD

6

Charles Edouard Jeanneret-Gris (poznatiji pod pseudonimom ,,Le Corbusier'' kojeg si je

nadjenuo 1920. godine) roĊen je 1887. godine u Švicarskoj.

Njegov otac bio je urar, a njegova majka, Marie-Charlotte-Amelie Perret, zaraĊivala je

davajući klavirske instrukcije. Edouard, kako su ga zvali prije 1920. godine, bio je prvoroĊeni

sin te prosjeĉne graĊanske obitelji. No s obzirom da je njegov brat bio taj koji je bio glazbeno

nadaren, sva paţnja usmjerivala se prema njemu. Edouard je bio mnogo kompleksnija, ĉak i

pomalo donkihotovska liĉnost.

«He was at once affable and introspective, convivial and solitary, socially inept and yet

blessed with a boisterous sense of humour. » (Frampton, 2001:8)

Tokom puberteta i u ranim 20-tim godinama njegova dualna osobnost zadavala mu je patnje

jer bi mijenjao periode izmeĊu rasipanja svog likovnog dara i faza ekstremne nesigurnosti.

Njegova nesigurnost utjecala je na njegovu samosvjest gdje je ĉesto i iskrivljavao istinu.

Poznatiji je primjer:

«He claimed to have met the great Lyons urbanist Tony Garnier in 1907, whereas we now

know the meeting did not take place until 1919. » (Frampton, 2001:9)

Njegova dihotomna liĉnost će kasnije naći svoju ekspresiju u kasnijem profesionalnom

izraĉaju. On nije imao samo jedan metier. On je volio slikarstvo baš kao i arhitekturu.

Zanimljivost jest ta da je bio u navici provoditi slikajući i pišući jutrima, a poslijepodneva

provoditi projektirajući da bi nakon '53 ta navika obrnula smjer. Ovaj reţim ne samo da je

pridionio njegovoj arhitekturi već direktnije njegovom statusu kao slikara 20. stoljeća.

2. DUALNOST LE CORBUSIEROVE LIČNOSTI

7

Jedan od primjera njegove šizmatiĉke prirode je poleĊina ruĉnog sata kojeg je mladi

Corbusier dobio kao školski zadatak 1913. godine.

slika 1. gravirani sat, školski zadatak, 1903. godine

Nadalje, nema jasnijeg dokaza tom rascjepu afiniteta nego njegova posjetnica iz 1913. godine

gdje se nije samo oslovio kao arhitekt - on je dizajner interijera, ali i specijalist u

armiranobetonskim konstrukcijama.

slika 2. Le Corbusierova posjetnica

8

3. SAŽETA BIOGRAFIJA DO PRVIH IZVEDENIH PROJEKATA

U dobi od 15 godina, Corbusier je upisao lokalnu umjetniĉku školu, L'Ecole d'Art u naumu da

nauĉi vještinu graviranja satova. Njegov mentor bio je Charles L'Eplattenie ĉija je misao bila

pronaći najdarovitije studente. On je znao da će se vrlo skoro ljudske ruke zamijeniti

mašinama odnosno jeftinijim naĉinom proizvodnje stoga je odredio mladom Corbusieru

budućnost kao arhitektu. Corbusier je dakako bio vrlo neodluĉan preferirajući karijeru slikara.

Prema L'Eplattenierovom tutorstvu, Corbusier je bio izloţen Platonu, Pitagori, Owenu Jonesu,

Schuru gdje su Platon, Schure i Jones najviše utjecali na njegov svjetonazor. Od Platona,

Corbusier je preuzeo naizgled univerzalne ideje ljepote, istine i harmonije. Suoĉen sa

neoplatonistiĉki filozofijom, u njegovom umjetniĉkom izraţaju to je znaĉilo odbacivanje

realistiĉke reprezentacije i koncentriranje na dobivanje istinske prirode objekta. To takoĊer

podrazumijeva antagonizam prema ukrasu bilo koje vrste. Takoreći, ''istinske'' forme bile su

one geometrijske - stilizirani oblici i figure.

Corbusier je odbacio akademizam i zastupanje svoga uĉitelja o oţivljavanju tradicionalnih

umjetnosti i obrta. On je razvio ideje o neiminovnosti kapitalistiĉke racionalnosti i estetskog

stroja. On je zapravo poĉeo usvajati duh kapitalizma, u obliku tehniĉke proraĉunatosti i

birokratskog poretka. Ova promjena, ĉini se, da je usaĊena u tandemu s Bauhaus školom u

Beĉu i povezanosti sa Augusteom Perretom, pariĉkim inţinjerom arhitekture. Pod vodstvom

Perreta, Corbusier je nauĉio estetiku funkcionalizma (ljepota paţljivo proraĉunate strukture

bez ornamenata) i pozitivizma modernog doba. Perret je bio toliko optimistiĉan oko novog

doba napretka. Rekao je: «Wars are over! There are no more frontiers! » (Fishman

1982:170), nakon uspješnog leta avionom preko engleskog kanala.

Kao autodiktat koji je slušao svoju intuciju, Jeanneret se je preselio u Pariz 1917. godine.

Tamo je postao struĉni savjetnik SABE (Societe d'Applications du Beton Arme), za koje je

projektirao i realizirao brojne armiranobetonske zgrade, ukljuĉujući i vodo-toranj u Podensacu

(Gironde), arsenal u Toulouse i hidroelektranu u L'Isle Jourdainu.

Osim projektima i izvedenim graĊevinama, Le Corbusier ,,estetiku stroja'' slava i pišući

knjigu Vers une architecture (1923), test od temeljne vaţnosti, svojevrstan ponovni poĉetak

arhitekture. Na stranicama te knjige Le Corbuier s jedne strane otkriva ljepotu i egzaktnost

inţinjerskih konstrukcija, brodova, automobila, zrakoplova, dok s druge strane kao suprotnost

tome slavi strogost i geometriju Partenona koji, pak, promatra ,,novim oĉima''.

9

Nakon brojnih projekata standardiziranih stambenih jedinica koje bi se proizvodile serijski,

poput atutomobila, Le Corbusieru se pruţa mogućnost daljne primjene mnogih puristikih

naĉela te arhitektonskih naĉela utemeljenih na vlastitoj poetici. Nakon 1925. godine priliku za

ponovno promišljanje o elementarnim geometrijama, funkcionalnom prostornom oblikovanju

i matematiĉkoj apstrakciju pruţaju mu projekti za izgradnju graĊanskih vila. Upravo su takve

vile iz predgraĊa, vila Stein u Garchesu i vila Savoye u Poissyju izvedene po narudţbi

kolekcionara djele moderne umjetnosti, primujeri u kojima ,,puristiĉka faza'' njegova

arhitektonskog izriĉaja doseţe vrhunac. Premda razliĉite, obje su vile dva bijela

paralelopipeda u interakciji s ostalim ĉvrstim elementima slobodno smještenim u prostoru.

Dvije vile dodatno povezuje potpuna primjene Le Corbusierovih pet toĉaka nove arhitekture

objavljenih nekoliko godina ranije. Rijeĉ je o pet ,,propisa'' koji su po tom švicarsko-

francuskom arhitektu nositelji identiteta moderne arhitekture: kuća na slapovima (pilotis)

zahvaljujući ĉemu se po razini tla moţe slobodno kretati; slobodan tlocrt ostvariv zahvaljujući

neovisnosti nosivih stupova i pregradnih zidova; slovodno oblikovano proĉeklje koje proizlazi

iz slobodnog tlocrta u vertikalnom smislu; trakasti prozori koji, s obzirom na to da ne ovise o

poloţaju konstruktivnih elemenata, mogu biti vrlo prostrani i pruţati mnogo svjetlosti

unutrašnjem prostoru; krovni vrt izvediv zahvaljujući ravnom krovu. Nakon izvedbe vila

Savoye Le Corbusier kreće u novu arhitektonsku sezonu koju u svom slikarstvu najavljuje

umetanjem figurativnih elemenata, a kasnije će je nazvati ,,objekti koji pobuĊuju poetsku

reakciju.

slika 3. Le Corbusier

10

4.1. DVIJE KUĆE, STUTTGART

slika 4. prednja stranja kuće slika 5. boĉna strana

Povodom druge izloţbe Deutsche Werkbunda 1927. godine u Stuttgartu je izgraĊena nova

egzemplarna ĉetvrt, a izrada njena urbanistiĉkog plana povjerena je Ludwigu Miesu van der

Roheu. Rijeĉ je o ĉetvrti koja obuhvaća niz niskobudţetnih eksprimentalnih stambenih

jedinica što su ih uz spomenutog Miesa projektirali pioniri moderne arhitekture, neki od

najbolji arhitekata ĉitave Europe: Le Corbusier, Walter Gropius, Bruno Taut, Peter Beherens,

Mart Stam, Ludwig Hilberseimer. Pozvan da utemelji nov naĉin stanovanja Le Corbusier u toj

ĉetvrti projektira dvije kuće od armiranog betona i ĉelika. Obje kuće karakteriziraju snaţne

stereometrijske forme i ţelja da se arhitektonski elementi svedu na minimum kako bi se

pojednostavio stambeni prostor. Stubište je smijestio u unutrašnjost. Dio prizemlja je otvoren

i omeĊen stupovima (pilotis). U drugoj kući Le Corbusier ponovno upotrebljava velike

staklene površine i ,,viseći'' vrt. Uz to, posluţio se i pokretnim zidovima koji omogućuju

proširivanje ili suţavanje unutarnjih prostorija ovisno o tome upotrebljava li se kuća noću ili

danju. Ta dva ostvarenja smatraju se vaţnima u Le Corbusierovu projektantskom istraţivanju

jer se s njima zakljuĉuje arhitektovo traganje za standardizacijom stambenih jednica te se u

arhitekturu pretaĉu estetska naĉela ĉistoće bijele boje, geometrijske strogoće, formarlne

apstrakcije.

4. IZVEDENI PROJEKTI

11

4.2. VILA SAVOYE, FRANCUSKA

slika 6. Vila Savoye slika 7. terasa i rampa Vile Savoye

Le Corbusier je na projektu vile Savoye, ljetne rezidencije supruţnika Savoye smještene na

vrhu breţuljka i okruţene visokim stablima, radio od 1928. do 1931. godine. Premda je ovdje

bila rijeĉ o bogataškoj vili u predgraĊu, Le Corbusier se ponovno posluţio modelom

razraĊenim u prethodnim projektima niskobudţetnih stambenih jedinica, odnosno modelom

kuće kao stroja za stanovanje, savršene i funkcionalne. Vila Savoye je veliki bijeli

paralelopiped oslonjen na vitke stupove od armirana betona zahvaljujući kojima je bilo

moguće dio prizemlja namijeniti servisnim protorijama, dok je u preostalom dijelu

omogućeno slobodno kretanje automobila. Dva gornja kata oblikovana su tako da se omogući

slobodno kretanje ljudi kroz unutrašnjost vile. Rezultat takva projektiranja jest arhitektonska

promenada ostvarena pomoću jednostavnih i strogih oblika u skladu s naĉelima purizma koja

je Le Corbusier produbio u prethodnih deset godina. Unutar graĊevine središnje mjesto

zauzima rampa koja od ulaznog prostora vodi na prvi kat gdje omogućuje pristup razliĉitim

prostorijima, zajedniĉka karakteristika kojih su elementarni volumeni, a zatim vodi do gornje

terase sa slobodno oblikovanim elementima rasporeĊen im u prostoru te djeluju kao

posrednici izmeĊu kartezijanskog reda graĊevina i prirodnog poretka okoline. Uvijek

nastojeći pomiriti suprotnosti, Le Corbusier izmeĊu ta dva entiteta uspostavlja dijalog i

otvaranjem prostranih prozora koji, osim što uokviruju krajolik, dopuštaju svjetlosti, koje na

ovom proplanku ima u izobilju, da gotovo nasilno upadne u unutrašnji prostor stambene

jedinice, da potvrdi i istakne apsolutnu bjelinu njezinih površina. Ovu graĊevina je francuska

vlada proglasila spomenikom od nacionalne vaţnosti.

12

4.3. UNITE D'HABITATION, FRANCUSKA

slika 8. Kuća zajedniĉkog stanovanja slika 9. prostorni prikaz stana

Zbog rastuće poslijeratne potraţnje za smještajnim kapacitetima Ministarstvo za obnovu

Francuske 1945. godine zaduţilo je Le Corbusiera da razradi projekt stambenog kompleksa

smještenog na juţnom dijelu Marseillea u koji bi se moglo smjestiti tisuću i šesto ljudi.

Zgrada koja se gradi od 1947. do 52. golemo je zdanje potpuno izolirano od svoje okoline.

Stupovi nose osamnaest katova ove dvadeset i ĉetiri metra široke Kuće zajedniĉkog

stanovanja koja sadrţi tristo trideset i tri dvoetaţna stana razliĉitih veliĉina (od stanova za

jednu odobu do onih za obitelji sa šestero ili više djece) u koje se ulazi iz unutarnjih hodnika

naizmjence smještenih na katovima. Na razni sedmog i osmog kata u prostoru visine dviju

etaţa nalaze se trgovaĉki centar, uredi i mjesta za druţenje, dok su na krov smješteni

vjeţbaonica, vrtić, djeĉji bazen, kazalište i sunĉalište. Tu, dakle, analzimo ĉitav niz sadrţaja

koji ovu impozantnu graĊevinu pretvaraju u svojevrstan ,,društveni kondenzator'' sluĉan

sovjetskim kolektivnim zgradama iz 20-tih godina. Ova graĊevina replicirana je u još ĉetiri

grada te ima temeljno znaĉenje u Le Corbusierovu opusu upravo stoga što su u njoj saţeti

brojni elementi karakteristiĉni za njegovo tadašnje arhitektonsko istraţivanje. Tu susrećemo

prouĉavanje savršenog dimenzioniranja stambenog prostora, temu ,,grada uronjenog u

elenilo'', ostvarivog zahvaljujući visokoj gustoći izgradnje, zgradama podignutim od tla, te

prihvaćanje brutalistiĉke poetike što se oĉituje u upotrebi betona izlivenog u oplati od grubog

drva i umetanju skulpturnih oblika.

13

4.4. KAPELA NOTRE-DAME-DU-HAUT, FRANCUSKA

slika 10. kapela slika 11. unutrašnjost kapele

Le Corbusierova kapela smještena na vrhu breţuljka Ronchamp, gdje se do Drugog svjetskog

rata nalazilo svetište srednjovjekovnog podrijetla posvećeno Gospi rujanskoj (Notre-Dame-

du-Haut), predstavlja prvu graĊevinu kojom se arhitekt suoĉava s religioznom tematikom, a

ujedno je i njegovo djelo s najizraţenijim simboliĉkim karakterom. Le Corbusieru je zadatak

izgradnje novog hodoĉasniĉkog odredišta povjerio kanonik Lucien Ledeur 1950. godine.

Švicarsko- francuski arhitekt se opĉarao ovom lokacijom u trentuku kada ju je došao

upoznati, a već se u tada izraĊenim prvim skicama vide konture upravo onakve kapele kakva

će se otvoriti pet godina kasnije. Ovo zdanje poalzi od ideje neraskidive povezanosti s

valovitim krajolikom koji ga ugošćuje. Orijentirana prema ĉetiri strane svijeta, ova crvka

svojim zaobljenim zidovima obgruljuje vjernike u svojoj jednobrodnoj unutrašnjosti, a

istodobno se otvara okolnom prirodnom svjetlu. Osjećaj vibrirajuće prostornosti koja se ĉas

steţe, a ĉas proširuje naglašen je školjkastim oblikom krova. On izgleda poput okolopa od

ogoljelog armiranog betona, a nastao je po uzoru na profil krova paviljona Temps Nouveaux

sa Svjetske izloţbe u Parizu iz 1937. godine koji nalikuje jedrenjaku. Uz središnji broj, tu si i

tri male boĉne kapele smještene u polucilindriĉne tornjeve osvijetljene odozgo koje

omogućuju da se istodobno svetkuje više liturgijskih sluţbi. Svjetlost u središnji broj prodire

preko uskih otvora u juţnom zidu. Ti otvori, pak, omogućuju da se iznutra istraţuje vanjski

krajolik. Ona je jedno od najvaţnijih ostvarenja u cijelom arhitektovom opusu. U njoj je

ostvarena ,,neizreciva prostornost'', odnosno dobiven je prostor koji stvara ,,osjećaj

plasiĉnosti'' saĉinjen od svjetla i apsolutne tišine, te koji izaziva sinestezijsko stapanje osjetila.

14

4.5. SAMOSTAN LA TOURETTE, FRANCUSKA

slika 12. samostan slika 13. unutrašnost samostana

SagraĊen na strmom obronku blizu Lyona, dominikanski samostan La Tourette uz kapelu iz

Ronchampa predstavlja jednu od graĊevina koje su pedesetih godina najviše zaokupile Le

Corbusiera. Arhitektu je zadatak da ,,u tišinu ukonaĉi stotinu srca i stotinu tijela'' 1953. godine

povjerio otac Le Couturier, veliki pobornik povratka sakralnoj umjetnosti. Samostanski

kompleks sadrţi crkvu, kaptolsku dovranu, prostorije za uĉenje, biblioteku, blagovaonicu i

samostanske ćelije. Kompleks je kvadratnog oblika, a njegovi volumeni uokviruju zatovreni

vrt. Sve je usredotoĉeno na tri glavna momenta samostanskog ţivota - koje Le Corbusier

nalazi u individualnom, zajedniĉkom i duhovnom ţivotu - ĉemu odgovara i preklapanje triju

razliĉitih oblika: od pravilno rasporeĊenih ćelija okrenutih prema van prelazi se na slobodnu

planimetriju zajedniĉkih prostorija, da bi se naposljetku došlo do izloiranog bloka vjerskih

objekata, odnosno crkve, kripte, oratorija i sakristije. Kompaktnim i jedinstvenim

volumenima samostanskog kompleksa suprostavljuju se sekundarni volumeni plastiĉnih

oblika: zvonik, soba za primanja, dimnjak, spiralnog stubište, ,,svjetlosti topovi'' koji se

pruţaju u visinu kako bi uhvatili sunĉevu energiju i prenijeli je u kapele. Oni se doimaju

poput niza skulpturnih elemenata raspršenih na više mjesta kako bi se naglasila stabilnost

poĉetne geometrije. SagraĊena od ,,grubog lyonskog betona'' (kako ga definira sam arhitekt),

ova graĊevina, u projektiranju koje je aktivno sudjelovao i arhitekt-glazbenik Iannis Xenakis,

moţe se definirati kao ,,arhitektura istine i ĉistoće''. Ovaj svojevrstan arhitektonski autoportret

utjelovljuje glavna podruĉja Le Corbusierova istraţivanja: pomirenje suprotnih polova

(prirode i arhitekture, materijalne kompaktnosti betona i prozirnosti stakla) te traganje za

,,neizrecivom prostornišću'' koja se ovdje oĉituje kao tišina, mir, proporcija, skladno

izmjenjivanje svjetla i sjene.

15

5. ZAKLJUČAK

Kako se smatram neadekvatnom osobom za iznijeti kratak kritiĉki osvrt, završit ću ovaj

seminar kratkim citatom Pierluigia Nicolina koji je u predgovoru talijanskom izdanju knjige

Vers une architecture napisao sljedeće;

,,Jedan od Le Corbusierovih talenata jest prisvajanje problema koje zatim ponovno iznosi u

kategoričkom obliku uz drastična pojednostavljenja, što je do sada onemogućilo ozbiljnu

ocjenu odnosa izmeĎu njegovih djela i konteksta, bio on blizak ili dalek. Činjenica koje je

neprestano izazivala divljenje njegovih suvremenika jest njegova nevjerojatna sposobnost da

,,gleda dalje od površnoga'', što je pak uvjetovalo njegovu ocjenu. Posljedično tome, i danas

se njegovi izumi interpretiraju kao pure creation de l'esprit, rješenja koaj kreću od

arhitektonske ,,prazne ploče'', kao ,,primitivne'' činjenice, ili se pak s druge strane nastoje

slijediti broje autorove sugestije koje dodatno pojednostavljuju ionako nedostatnu

formulaciju kao kada se puristička ,,bjelila'' ili ponovnog otkrića kalsičnih izvora

zapadnjačkog racionalizam zamijene za kult Mediterana i tako dalje.'' (Le Corbusier, 1973,

str VII-VIII).

16

Popis priloga:

slika 1.: gravirani sat (Frampton, K: Le corbusier, str.: 9)

slika 2.: posjetnica (Frampton, K: Le Corbusier, str.: 9)

slika 3.: Le Corbusier (http://wikimir.wdfiles.com/local--files/le-

corbusier/le_corbusier_picture_pic.jpg)

slika 4.: prednja strana kuće u Stuttgardu (http://www.ais-

online.de/6/pdcnewsitem/00/86/78/bild0.jpg)

slika 5.: boĉna strana kuće u Stuttgardu

(http://www.competitionline.de/upload/images/13xx/thumb_m/1352_projekt_bild1.jpg)

slika 6.: vila Savoye

(http://www.bluffton.edu/~sullivanm/france/poissy/savoye/bannerindex.jpg)

slika 7.: terasa vile Savoye (http://static.panoramio.com/photos/original/1333194.jpg)

slika 8.: Kuća zajedniĉkog stanovnja (http://www.essential-architecture.com/IMAGES2/unite-

dhabitation-marseille.jpg)

slika 9.: prostorni prikaz Kuće zajedniĉkog stanovnja

(http://blog.pressebook.fr/giulio/files/2009/01/corbusier_appart.jpg)

slika 10.: kapela Notre Dame (http://www.bluffton.edu/~sullivanm/ronchamps/112.jpg)

slika 11.: unutrašnjost kapele

(http://architecturewiki.editme.com/files/LeCorbusier/Ron4small.jpg)

slika 12.: samostan La Tourette (http://www.galinsky.com/buildings/latourette/tourette1.jpg)

slika 13.: unutrašnjost samostana (http://www.galinsky.com/buildings/latourette/tourette2.jpg)

Literatura:

Frampton, K: Le Corbusier, Thames and Hudson, London, 2001.

Suma, S: Le Corbusier - arhitektura protagonisti, EPH liber, 2008., str.: 21-81.

Damjanov, J: Likovna umjetnost 1, Školska knjiga, Zagreb, 2006., str.: 127-129.

Frontisi, C: Larousse - Povijest umjetnosti, Veble commerce, zagreb, 2003, str.: 442-443.

http://hr.wikipedia.org/wiki/Le_Corbusier (28.2.2011.)