เศรษฐศาสตรสขภาพ อ.ดร.สธดา มาสธน

โรงเรยนพยาบาลรามาธบด คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด วนพฤหสบดท 18 ธนวาคม 2558

11/01/59 SM 2

กจกรรม

11/01/59 SM 3

• ซอหวย 10000 บาท

• ซอผลไมสด 2 ชนด 2000 บาท

• ดภาพยนตรทโรงหนง 3000 บาท

• ซอวตามน E บารงผว 8000 บาท

• เสรมจมก 30000 บาท

• รอยไหม 4 มตทหนา 40000 บาท

• หยอดกระปก 50000 บาท

• ถอย Ipad 3 หรอ Iphone 6Sหรอ Note IV 30000 บาท

ไดโบนสพเศษมา 50000 บาท ขอใหเลอกกระทาสงหนงตอไปนเพยง 1 อยางพรอมบอกเหตผลทเลอก

11/01/59 SM 4

กรณศกษาทเลยงไมได • SLE

• Hemophilia

• Thalassemia

• ALL

• Down Syndrome

• TOF

• MI

• Stroke

• CA Breast

• CA cervix

• CA Colon

11/01/59 SM 5

• เปนหนงในทมสขภาพทเปนผกาหนดการใหบรการสาธารณสข โดยทผรบบรการหรอคนไขไมทราบวาจะไดรบบรการใดบาง และเราตองดแลผปวยตลอด 24 ชม อยางตอเนอง

• อธบายพฤตกรรมทางสขภาพและสาธารณสขของผใหและผรบบรการ

ทาไมตองเรยนรเศรษฐศาสตรสขภาพ

11/01/59 SM 6

• ประยกตหลกเศรษฐศาสตรกบกฎเกณฑในการตดสนใจเลอก เชน การเลอกซอเครองมออปกรณ ยา ในการรกษาพยาบาล

• ประยกตหลกเศรษฐศาสตรกบปรชญาในการดาเนนนโยบายสาธารณสข การลงทนการบรการ การประเมนผล อนๆ พจารณาความตองการทางสขภาพ

ความจาเปนระดบองคกร

ความคมคาทางการเงน—คมทน / กาไร /คนทน ??? ความปนไปไดและทางเลอกทางการเงน

ปจจยดานการจดการภายในองคกร

ทาไมตองเรยนรเศรษฐศาสตรสขภาพ

11/01/59 13 มารก พรอสนตซ รฐจอรเจย สหรฐอเมรกา “ไมโครนดเดลส" ยาว 200-300 ไมครอน ( เสนผม 2-3 เสนมดรวมกน)

จอรเจยเทคและ Emory

University ในแอตแลนตา ใช poly-

vinyl pyrrolidone ซงไดรบการพสจนปลอดภยตอภายในรางกาย

Smart Insulin

Sim Lab

รถ Emergency เดก

11/01/59 SM 18

• ความรดานเศรษฐศาสตร –คออะไร – ใชอยางไร – ใชเพออะไร – ใชรวมกบอะไร – ใชเพอใคร

• การประยกตหลกเศรษฐศาสตรมาใชในการจดการใหบรการสขภาพ และบรการทางสาธารณสข

วตถประสงค

11/01/59 SM 19

☼ Economics เศรษฐศาสตร = ???

☼ Health สขภาพหรอสาธารณสข = ???

☼ Health Economics = ???

ความหมาย

11/01/59 SM 20

Economics comes from the Ancient

Greek --oikonomia, "management of a

household, administration“

oikonomia =oikos (house)+ nomos (custom or law) ,

hence oikonomia = "rules of the house (hold)".

ความหมาย

11/01/59 SM 21

• อรสโตเตล ชาวกรก: การจดระเบยบในครวเรอนและใชหนวยครวเรอนใหเปนประโยชน = บานและภรรยา

• อดม สมธ ชาวสกอต: บดาแหงเศรษฐศาสตร – การแสวงหารายไดใหมากพอแกประชาชนหรอการชวยใหประชากรหารายไดนนๆ – การแสวงหารายไดสาหรบรฐและเครอจกรภพเพอใชจายในกจการ

สาธารณประโยชน

• อลเฟรด มารแชล: การศกษาการดารงชพธรรมดาสามญประจาวนของมนษยชาต การกระทาของบคคลและสงคม ซงเกยวพนกบความสาเรจและการใชวตถสงของจาเปนตอการกนดอยด ดร ปวย องภากรณ 2545

ความหมาย

11/01/59 SM 22

เศรษฐศาสตร[เสดถะสาด] วชาวาดวยการผลต การจาหนายจายแจก และการบรโภคใชสอยสงตาง ๆ ของชมชนม ๒ สาขาคอ

เศรษฐศาสตรจลภาค (Micro Economics or Price Theory) ไดแก เศรษฐศาสตรภาคทศกษาปญหาเศรษฐกจสวนเอกชน หนวยยอย

เศรษฐศาสตรมหพภาค ไดแก เศรษฐศาสตรภาคทศกษาปญหาเศรษฐกจของประเทศโดยสวนรวม

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน 2540

ความหมาย

Demand ปญหาและความตองการ

Intervention ทางเลอกในการรกษา

Resources ทรพยากร

ยค 70 s ยค 80 s ยค 90 s

11/01/59 SM 24

• “Want” is unlimited - ความตองการของคนไมมทสนสด

• Resources are scarce – การขาดแคลนทรพยากร คน สงของ และเงน

• Therefore involves “Choice” – เปนเรองของการตดสนใจ

• Efficiency = Max benefit Min resources

•Costs Land, Capital, manpower, time

•Benefits •Choice

•Efficiency

Economics

11/01/59 SM 25

• พฤตกรรมทางเศรษฐกจของมนษยเปนศาสตรทอธบายพฤตกรรมและเหตผลในการตดสนใจบรโภค การผลตหรออนๆ ทเกยวกบการดารงชวตของมนษย

• ไมมทสนสดแตทรพยากรมจากด

• การตดสนใจเลอก

• ตนทนทเกดจากการเลอกตางๆ ตนทนคาเสยโอกาส

• กฎเกณฑทใชจดสรรทรพยากรทางเศรษฐศาสตรคอความเปนธรรม

http://www.esnips.com/doc/0b1387ed-d0cc-4ec1-b661-839e4694f84b/EOH02-27

ปรชญาเศรษฐศาสตร

11/01/59 SM 26

•รฐมงใหเกดสวสดการสงสด เอกชนมงกาไรสงสด

•อดมการณสงสดของของเศรษฐศาสตรคอความผาสกโดยรวมของคนในสงคม

ปรชญาเศรษฐศาสตร

11/01/59 SM 27

• British economist E. F. Schumacher “Small is Beautiful : Economics as if People

Mattered” (2516) by. เปาหมายเศรษฐกจนอกจากการสรางผลผลตแลว ตองมแนวทางทมนษยสามารถใชประโยชนรวมกนอยางมความสขจากผลผลตทเปนสนคาและบรการ

Asia: A Handbook คอ Buddhist Economics

ปรชญาเศรษฐศาสตร

11/01/59 SM 28

Economic Analysis or Positive Economics หรอเศรษฐศาสตรวเคราะห เพอแสวงหาความร หลกเกณฑและแนวคด ความเขาใจในปรากฏการณหรอปญหาทเกดขน

Policy or Normative Economics หรอเศรษฐศาสตรบรรทดฐานหรอนโยบายเพอใชความรทางเศรษฐศาสตรวเคราะห มาควบคมสถานการณ แกปญหาทางเศรษฐกจ เกยวของกบการตดสนคณคา Value judgement วาควรหรอไมควร ตองตดสนใจอยางไร ขนอยกบเปาหมายและวธการใหบรรลซงเปาหมายนนๆ

วตถประสงคการศกษาเศรษฐศาสตร

11/01/59 SM 29

• ปญหาผลตอะไร what

• ปญหาผลตอยางไร how

• ปญหาผลตเพอใคร for whom

ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ

11/01/59 SM 30

1. ระบบทนนยม (Capitalism) หรอระบบการประกอบการเสร Free-Enterprise System หรอ ระบบตลาด Market System

1. มกรรมสทธในทรพยากร ปจจยการผลต

2. มอสระและเสรภาพทางธรกจ

3. มกาไรเปนแรงจงใจ

4. มระบบราคา โดยอปสงคและอปทานของสนคานนๆ

2. ระบบวางแผนจากสวนกลาง (Centrally Planned Economy) รฐเปนเจาของทรพยากร ตองมเปาหมาย มขอมล กลไกราคาไมมบทบาท ขาดแรงจงใจ ไมมประสทธภาพ ธรกจขยายตวชา

3. ระบบผสม (Mixed Economy) รฐและเอกชนรวมกนโดยรฐมบทบาทไกลเกลย

ระบบเศรษฐกจ

11/01/59 SM 31

อปสงคและอปทาน

11/01/59 SM 32

ราคา (P) 100 75 50 25 0

1 2 3 4 5 ปรมาณอปสงค (QD)

เสนอปสงค (D)

อปสงค (Demand) ราคาตอหนวย

หนวยความ

ตองการซอ

25 บาท 4

50 บาท 3

100 บาท 1

11/01/59 SM 33

ราคา (P) 100 75 50 25 0

1 2 3 4 5 ปรมาณอปทาน (Qs)

เสนอปทาน (S)

อปทาน (Supply) ราคาตอหนวย

หนวยความตองการผลต

25 บาท 1

50 บาท 2

100 บาท 4

11/01/59 SM 34

คอกลไกการทางานตามหลกมอทมองไมเหนททาให D และ S เขาสสมดล (Equilibrium) ราคา (P)

100 75 50 25 0

1 2 3 4 5 ปรมาณ

เสนอปสงค (D)

เสนอปทาน (S)

ระบบราคา

11/01/59 SM 35

จานวนผรบบรการ

S เสนอปทานของการตรวจพเศษ

D เสนอปสงคของผรบบรการ

11/01/59 SM 36

1. รสนยม ความชอบ เพศ สถานภาพการสมรส การศกษา ขนาดประชากร 2. ความเสอมถอยของสขภาพ พฤตกรรมการดารงชวต สงแวดลอม 3. ลกษณะของสนคา สนคาจาเปน คณภาพ เชน อาหาร ยารกษาโรค หรอ

สนคาฟมเฟอย 4. ความสามารถในการใชทดแทนกน สนคาทผบรโภคหาสนคาอนมาใช

ทดแทนกนได เชน รานอาหาร เสอผาสาเรจรป สวนสนคาอปโภคบรโภค เชน ไฟฟา นาประปา หาแทนกนไมได

5. ความคงทน ระยะเวลาทเปลยนแปลงไป ระยะสน ระยะยาว คณภาพของสนคา

6. จานวนรายไดทผบรโภคใชจายในการซอสนคา ราคาสนคา 7. ฤดกาล 8. ขอมลโฆษณา การตลาด

ปจจยทมผลกระทบตออปสงค

11/01/59 SM 37

เทคโนโลยในการผลต ตนทนตา ผลตมาก ราคาปจจยการผลต แปรผกผน ปรมาณสนคาคงคลง สนคาทมคลงเกบสารองไวมาก ความยากงายและระยะเวลาทใชในการผลต สนคาท

สามารถผลตไดงายและใชเวลาในการผลตนอยเปนทตองการ ผลตมาก

ปจจยทมผลกระทบตออปทาน

11/01/59 SM 38

ความหายากของปจจยการผลต ถาปจจยทใชในการผลตสนคามจานวนจากดและหายาก ตองใชเวลาในการหาปจจยการผลตนาน ผลตไดนอย การแขงขนกนในตลาด จานวนผผลตหรอผขายในตลาด

ปจจยทมผลกระทบตออปทาน

11/01/59 SM 39

◊ ราคาสนคาอนทใชในการผลต

◊ การนดหยดงาน การขาดงาน

◊ การแทรกแซงราคาของรฐบาล

ปจจยทมผลกระทบตออปทาน

11/01/59 SM 40

ประโยชน 1. ในการวางนโยบายหรอมาตรการของรฐ

2. ชวยใหหนวยธรกจสามารถดาเนนกลยทธทางดานราคาไดอยางถกตองวาสนคา

ชนดใดควรตงราคาสนคาไวสงหรอตาเพยงใด ควรเพมหรอลดราคาสนคา จง

จะทาใหรายไดรวมกาไรของธรกจจะเพมขน การกาหนดราคาขนสง การ

ประกนราคาขนตา

3. กาหนดราคาสาหรบกจการสาธารณปโภค

4. นามาใชประกอบการพยากรณแนวโนมกจกรรมทางเศรษฐกจ การคาระหวาง

ประเทศ

11/01/59 SM 41

สนคา การผลต ตนทน รายรบ รายจาย

11/01/59 SM 42

สนคา(Product) Superior goods: สนคาไมงอคน ราคาไมมผลตอ demand แตความ

ตองการแปรตามรายไดเชน โลงศพ การบรการรพ เอกชน การตรวจพเศษตาง ๆ

Inferior goods: ความตองการของผบรโภคตอสนคาชนดน มความสมพนธในทางตรงขามกบรายไดของผบรโภค ซงผบรโภคมกจะบรโภคจานวนนอยลงเมอรายไดของเขาเพมขน สนคาทมราคาเปลยนแปลงไปเลกนอยคนซอกจะซอเชน มามา ยาสฟน แปรงสฟน การเขารบบรการทสถานอนามย

Substitute: สนคาทดแทนกนได เชน ขาว vs ขนมปง ชากบกาแฟ โคกกบเปปซ

Complement: สนคาทใชคกน เชน กาแฟ+คอฟฟเมต กาแฟกบนาตาล รองเทากบถงเทา

11/01/59 SM 43

Merit goods: สนคาคณธรรม (รฐจดบรการใหแกประชาชน)

Economic Goods: เศรษฐทรพยคอ สนคาทมตนทน จงมราคา

มากกวาศนย Private Goods or Exclusion Principle: ของทเราใชเอง ซอเอง เปน

ของเราเอง สนคาเอกชน เสอผา Public Goods or Non-Exclusion Principle: สนคาเอกชนสาธารณะ

โรงพยาบาล ถนน นาประปา Free Goods: สนคาไรราคา ไมมตนทน เชน แสงแดด อากาศ ลม

นาฝน

สนคา(Product)

11/01/59 SM 44

• เปนสนคาจบตองไมได Intangible goods • ผผลตและผบรโภคตองเกดขนพรอมกน

แยกกนไมได (inseparability) มผปวยตองมผรกษามาเจอกน

• เปนสนคาทไมสามารถสารองหรอเกบไว

ลวงหนาได (Inventory)

ลกษณะพเศษสนคาหรอบรการสขภาพ

11/01/59 SM 45

• ผบรโภคไมใสใจในราคาของสนคา • ผผลตเปนผตดสนใจเลอกสนคาหรอบรการให

ผรบบรการ • เปนสนคาทมความไมแนนอนในดานผลลพท

ลกษณะพเศษสนคาหรอบรการสขภาพ

11/01/59 SM 46

เสนความเปนไปไดในการผลต Production Possibility Curve PPC

APN

RN

20

15

10

5

0

0 20 40 60 80 100

A B

D

C

G

H . K

1. กฎการมอยอยางจากด Law of Scarcity

2. การเลอก Choice

3. คาเสยโอกาส Opportunity Cost

11/01/59 SM 47

คาเสยโอกาส (Opportunity Cost)

• คอคณคาหรอมลคา (value) ของทางเลอก choice ทดทสดในบรรดาทางเลอกทงหลายทตองสละไป (the best alternative forgone)

• มลคาของผลตอบแทนจากกจกรรมทสญเสยโอกาสไปในการเลอกทากจกรรมอยางหนง ซงเปนตนทนทตองคานงถงเสมอ

11/01/59 SM 48

• A: รวยมาก แตขเหรมาก

• B: หลอมาก แตเตยและอวนมาก

• C: ดมาก แตจนและดามาก

• D: สงยาวเทหรวย แตเจาชมาก

ตวอยาง ตนทนคาเสยโอกาส

11/01/59 SM 49

• ซอเครองบนรบ 9000 ลานบาท

• จดบรการสาธารณสขในเขตหางไกลความเจรญ 25000 ลานบาท

• จดการศกษาภาคบงคบและฝกอบรมวชาชพเขตหางไกลความเจรญ 40000 ลานบาท

• สรางทาง Flood way 20000 ลานบาท

ตวอยาง ตนทนคาเสยโอกาส

11/01/59 SM 50

Pediatric Care # Care of Elderly # Opportunity Cost of treating children in terms of

Elderly pt forgone

0

30

0

1

28

2

2

24

6

3

18

12

4

10

20

5

0

30

ตวอยาง ตนทนคาเสยโอกาส

11/01/59 SM 51

ตนทนการผลต 1. ตนทนชดแจงและตนทนแฝง Explicit and Implicit

Cost จานวนเงน คาเชาทตวเอง คาแรงในครอบครว

2. ตนทนทางเศรษฐศาสตรและตนทนทางบญช Economic and Accounting Cost

3. Capital and Operating Cost—Labor and Material 4. Medical / Non-Medical Cost 5. Direct / Indirect Cost

11/01/59 SM 52

6. ตนทนคงท Fixed Cost คอตนทนทไมแปรผนกบปรมาณการผลต เชนคาเชาพนทสานกงาน ตนทนคงทอาจเกดขนแมไมมผลผลตอะไรเลย

ตนทนแปรผน (Variable cost) คอตนทนทแปรผนกบปรมาณการผลต เชนคาวตถดบ เปนตน

ตนทนการผลต

11/01/59 SM 53

7. ตนทนจม (sunk cost) คอตนทนทเมอจายไปแลวไมสามารถเรยกคนมาได ในทางเศรษฐศาสตร ตนทนจมทเกดขนแลวจะไมมผลตอการตดสนใจกจกรรมทจะเกดขนในอนาคต เชน หากบคคลหนงซอตวเขาชมภาพยนตรทไมสามารถคนเปนเงนได การทเขาจะดภาพยนตรเรองนนหรอใชเวลาไปทาอยางอน เขาตองเลกคดถงมลคาของตวทจายไปแลว แตคานงถงประโยชนทจะไดรบจากกจกรรมทเขาเลอกตอจากนเทานน เชนคามดจา

ตนทนการผลต

11/01/59 SM 54

8. ตนทนทางสงคม (social cost) คอตนทนเอกชนรวมกบตนทนภายนอก – ตนทนเอกชน (private cost) คอตนทนทผผลตตองจายโดยตรง

– ตนทนภายนอก (external cost) หมายถงการมองผลกระทบทมตอบคคลอนในลกษณะตนทน ตนทนภายนอกมทงตนทนทใหผลด (เชน การดแลหนาบานใหสะอาดเรยบรอยทาใหเพอนบานไดรบความพงพอใจดวย) และตนทนทใหผลเสย (เชนการทงขยะไวหนาบานจะทาใหเพอนบานเกดความราคาญ)

ตนทนการผลต

11/01/59 SM 55

ตนทนการผลตในโรงพยาบาล • แผนกตนทนทไมกอใหเกดรายไดหรอแผนกบรการทวไป

(Non-Revenue Producing Cost Center)

หนวยจายกลาง ฝายวชาการ ซกฟอกความสะอาด รปภ

• แผนกตนทนทกอใหเกดรายได (Revenue

Producing Cost Center) ชนสตร รงสวทยา คารกษา คาแพทย คาเวชภณฑ คาฟนฟสมรรถภาพ

• แผนกบรการผปวยโดยตรง (Patient Service Cost

Center) OPD IPD การเรยนการสอน งานวจย

11/01/59 SM 56

การคานวณตนทน 1. การคานวณตนทนตาสด Cost Minimization Analysis (CMA)

เพอคนหาทางเลอกหลายๆทางทม outcomes เหมอนกนโดยหาตนทนตาทสด เชน การเปดประมลแผนกอาหารใหผปวย การผาตดหรอการใหยาทไดผลเหมอนกน

2. การคานวณตนทน-ประสทธผล Cost Effectiveness Analysis จากตนทนและ single outcome (ทเปนหนวยเดยวกน) หรอผลสาเรจดานสาธารณสข ตางๆ นามาเปรยบเทยบกนเชน วธการรกษากบ LOS เทยบเปนหนวยเงน

3. การคานวณตนทน-ผลได Cost Benefit Analysis ประเมนผลไดตาง ๆ คดเปนหนวยเงน ของ ตนทนทงทางตรงและทางออมรวมกบ outcomes ทางดานเศรษฐกจทใกลเคยงกน ถา Benefit / cost ratio >1 แปลวาคมคาทางเศรษฐกจ เชน งบผลตสขภาพ vs งบสาธารณปโภค

4. การคานวณตนทน-อรรถประโยชน Cost Utility Analysis วดผลหลายมต กาย ใจ สงคม เชนความพงพอใจหรอคณภาพชวต QALYs (quality adjusted of life) เทยบกบตนทน

Cost Minimization Analysis วนทนอน รพ ผล ราคา

การผาตด A 1 ด 50,000 บาท

การผาตด B

2

ด 70,000 บาท

11/01/59 SM 58

Cost Effectiveness Analysis ตวอยาง

เปรยบเทยบวคซน A : B : C : D : E

11/01/59 SM 59

ทางเลอก ตนทน (C )

ประสทธผล ( E )

C/E ตนทนในการคนหา

ผปวย 1 ราย

Do Nothing 0 0 0

Examination 200000 10 20000

Occult Bl

Test

855600 80 10695

E +OB 1054960 82 12865

E+ S 2699750 85 31762

E+OB+S 3303160 97 34053

ตนทนคนหาผปวยกลมเสยง 100000คน CA Colon

11/01/59 SM 60

Cost Benefit Analysis

การวเคราะหตนทน- ผลไดของการคดกรองสขภาพทารกแรกเกด จาก โรคพรองไทรอยดแตกาเนด จ นาน ตนทนภายในมคา 582,477.30 บาท+ตนทนภายนอก12,212.00 บาท ผลไดทางตรงมคา 1,978,506.40 + ผลไดทางออม 463,847.40 อตราผลไดตอตนทนของโครงการเทากบ 4.1 การวเคราะหผลไดตอตนทนของการจดใหมทนตสาธารณสขทสถานอนามย ต เมองเกา จ สโขทย เทากบ 0.43

11/01/59 SM 61

Cost Utility Analysis Program Cost per QALY

gained ($)

Advise to stop smoking 170

Pacemaker in heart block 700

Kidney Transplantation 3000

Heart Transplantation 5000

Hospital Haemodialysis 14000 (เพชรนอย, 2550)

11/01/59 SM 66

ความสมพนธของเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ

• นตศาสตร กฎหมาย กฎเกณฑ ขอบงคบ • รฐศาสตร Political Economy • จรยศาสตร หาแนวทางทดทสดในการแกปญหา • สาธารณสขศาสตร คนไทยเปนคนด มคณภาพ

และมความสข อยในสงคมทเอออาทร สนต และเปนธรรม

11/01/59 SM 67

สาธารณสขศาสตร เพอใหประชาชน มคณภาพ และมความสข

11/01/59 SM 68

State of complete physical, mental and social well-being

ภาวะความเปนอยทมความสมบรณทางกาย จตใจ และสงคม

Individual/ Family/ Community/

National/ Global Health

Health กาย/ใจ/สงคม/ปญญา

11/01/59 SM 69

Health Economics เศรษฐศาสตรสขภาพ

11/01/59 SM 70

Health economics is a branch of

economics concerned with

issues related to scarcity in the

allocation of health and health

care

ความหมาย

11/01/59 SM 71

เศรษฐศาสตรสขภาพ คอ ศาสตรทวาดวยการประยกตแนวคด หลกการทางเศรษฐศาสตรมาใชในการวเคราะห จดกจกรรม และแกไขปญหาในดานการใหบรการสขภาพ เพอการตดสนเลอกใชและจดสรรทรพยากรดานสขภาพทมอยางจากดใหเหมาะสมและเกดประโยชนสงสดในการยกระดบสขภาพประชาชนอยางเปนธรรม

ความหมาย

11/01/59 SM 72

ทรพยากรสขภาพมจากด ความตองการมไมจากด

ความขาดแคลน

ทางเลอกทเปนธรรมในการจดการใหบรการดาน

สขภาพ Equity

ทางเลอกทมประสทธภาพในการจดการใหบรการดาน

สขภาพ Efficiency

แกปญหา ตดสนใจหาทางเลอก (Choices) ใช

ทรพยากรทจากดใหเกดประโยชนสงสด

Equity ความเปนธรรม

Equality ความเสมอภาค ความเทาเทยม

Equity VS Equality

11/01/59 SM 74

• Horizontal Equity

– เนนทบคคลหรอกลมทมคณลกษณะคลายกน ควรไดหลายๆ อยางเชนการบรการ การ

ปฏบตทเทาๆ กนหรอเหมอนๆ กนเชนผปวยโรคเดยวกน การรกษานาจะเหมอนๆ กน

คาใชจาย / LOS/ การเขาถงดานสขภาพ accessibility

• Vertical Equity

– เนนทความแตกตางทมอยระหวางบคคลหรอกลม คนทมความแตกตางในบางดานเชน

คนยากจนควรไดรบการชวยเหลอจากรฐมากกวาคนรวย หรอคนทมปญหาสขภาพมาก

ควรไดรบการรกษามากกวาคนปกต คนไขเรองรงควรไดรบการชวยเหลอ

Equity

ประเดนความไมเปนธรรม • ทางการแพทยและสาธารณสขระหวางเมองหลวง เมองใหญ

และชนบท

• ระบบบรการสาธารณสข –ขาราชการ /ประกนสงคม / หลกประกนสขภาพถวนหนา

• ผใหบรการและผรบบรการ การเขาถง/ทรพยากร/ศกยภาพบคลากรและคณภาพการดแล

• การกระจายบรการทางสงคมและสงแวดลอม

ความเสมอภาค เทาเทยม ใหโอกาสเหมอนกน

11/01/59 SM 78

ลกษณะพเศษของเศรษฐศาสตรสขภาพ • เปนสนคาคณธรรม • มทางเลอกสาหรบผบรโภค (Consumer choice) แตอาจไมตรงกบ

ความตองการของผบรโภคทกราย และการไมบรโภค อาจมผลตอบคคลอน

• มความคมคาทางเศรษฐศาสตรจลภาค • มประโยชนสงสดกบประชาชนเพอบาบดความจาเปนดานสขอนามย

ใหไดมากทสด (คมคาระดบประเทศ) Macro Economic efficiency

11/01/59 SM 79

การประเมน และการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรสขภาพ

• Efficacy (Ideal): มประสทธภาพ เครองมอ...รกษาโรคไดดใชไดผล ดจรงหรอไม ?

• Effectiveness ไดประโยชนแทจรง (Practical):ใชรกษาโรคไดผลเปนไปตามโลกแหงความเปนจรง ไดผลทางปฏบต?

• Efficiency (ประสทธภาพ-คมคา) : ดผลวาคมคาคมทนหรอไม ?

• Equity(เปนธรรม) :ทกคนสามารถเขาถงได เปนธรรมหรอไม ?

ผปวยเดกอาย 12 ป มการตดเชอตองไดรบยา Ampicilin

750 mg iv q 6 hr

ทานจะสงซอยาใหผปวยอยางไรใน 1 วน ก Ampicilin 250 mg 4 ขวด + Ampicilin 500 mg 4 ขวด

ข Ampicilin 250 mg 12 ขวด

ค Ampicilin 500 mg 6 ขวด

ง Ampicilin 1000 mg 4 ขวด

11/01/59 SM 80

โจทยสถานการณ

11/01/59 SM 81

ความสมพนธในระบบการเงน การคลงสาธารณสข(3P’s)

Purchasers

Healthcare Providers Patients

11/01/59 SM 82

การเงนการคลงสาธารณสข (Health Financing) บญชสขภาพแหงชาต (NHA) คอ แมแบบของการบรหารเงนทางระบบสขภาพจาก

agency ไปสคาใชจายตางๆ

บญชสขภาพเกยวกบ *จายไปเทาไหรทงหมดตอ% GDP

*จายไปกบบรการประเภทใด เชน การดแลสขภาพของประชาชน,การลงทน ตางๆ

*จายไปกบสาธารณะ

วธการจายของ Provider

คาใชจายสวนตวของผใหบรการเทาใด

11/01/59 SM 83

คาใชจายดานสขภาพ National health expenditure

• คาใชจายถกจายไปในดานรกษาพยาบาล/คาตรวจทาง lab/คายามากกวาการปองกนหรอสงเสรมสขภาพ

• คาใชจายสขภาพกวา 1/3 เปนคายา

• ครวเรอนหรอประชาชนเปนผรบภาระมากกวารฐ

• อตราการเพมขนของมลคายามากกวาคาใชจายดานสขภาพ

11/01/59 SM 84

11/01/59 SM 85

11/01/59 SM 86

ใชบรการสงขนจาก

-ประชากร+ผสงอายเพมขน

-ประชากรมรายไดมากขน

-มโรคใหมเพมขนจงตองการเทคโนโลยทสงขน

-มประกนสขภาพทครอบคลมมากขน

-การเปลยนแปลงสถานการณและความชกของโรค

ปจจยทมผลสงเสรมใหคาใชจายดานสขภาพสง

11/01/59 SM 87

• สถาบนศาสนายงไมสามารถจงใจใหคนเขาถงหลกธรรมอยางแทจรง

• สถาบนครอบครวมแนวโนมออนแอลง

• การแกปญหาบรณาการนอย รปแบบเดยวใชทวประเทศ

ปจจยทมผลสงเสรมใหคาใชจายดานสขภาพสง

11/01/59 SM 88

• ทรพยากรขาดแคลนอยางสมบรณ – ตนทนสงขน – ความคาดหวงมากขน – ผสงอายมากขน – แบบแผนการเจบปวยเปลยนไปไมมประสทธภาพ

• ใชทรพยากรไมมประสทธภาพ – ทรพยากรไมไดรบการพฒนาใหมศกยภาพพอ – เทคโนโลยไมเหมาะสม (สงหรอตาเกนไป) – การกระจายทรพยากรไมเหมาะสม – ขาดคณธรรม จรยธรรมในการใชทรพยากร

- ขาดขอมลสาหรบการตดสนใจและวางแผน

ปญหาสถานการณปจจบน

11/01/59 SM 90

การกระจายตวทรพยากรสาธารณสข Region Pop / Facility Hospitals Pt Beds Medical Personal

H

center

Pt

Beds

Pha Public Pri

vate

Public Pri

vate

Physi

cian

Dent N Phar

BKK 39660 202 1872 43 98 16260 11834 793 3529 309 2551

Central 3631 369 8365 248 111 30891 8154 3576 16813 825 11058

N 4132 493 19136 203 51 19857 4722 4501 17038 908 11012

S 5194 494 11309 166 34 14329 2224 8311 22549 884 10575

NE 8311 766 39356 302 37 25503 2427 8311 35476 1702 21740

Future Trend

• 2553-2562 N : Pt = 1 : 400 พยาบาล 163,500 -170,000 คน

• 2553 ประชากร 65.4 ลานคน : ตองการพยาบาล 163,500 คน

• 30 มถนายน 2554 มจานวนพยาบาล 130,338 คน ขาด 33,112 คน (สภาการพยาบาล)

• 21000 คน ( รพ. สงกดกระทรวงสาธารณสข)

• 12100 คน (รพ.ภาครฐและเอกชน)

• ความตองการพยาบาลอาชวอนามย 8000 คน

• กาลงพยาบาลเพม 9 % / ป

• 2548 อตราการสญเสย 23.30 %

• อาจารยพยาบาลขาด 1000 คน

11/01/59 SM 92

ความเสยงดานสขภาพ /สงแวดลอม สงขน

ปชก มหลกประกนสขภาพ 97.4 % ใชบรการเพม

การแพรกระจายของโรคไมมพรมแดน

พฤตกรรมคนไทยเปลยนแปลง ปญหาวฒนธรรม คานยม การบรโภค

นโยบายคาใชจายทางการแพทยสาธารณสข ลดคาใชจาย 4-5 พนลาน

ป 2551 48,000 ลานบาท เนนการควบคมยานอก *

ป 2552 61,300 ลานบาท ยาบารงวตามนจานวนตอครง

ปญหาสถานการณปจจบน OPD 21.77%

IPD 14.58%

OR 33.36%

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html

SM 93

การเปลยนแปลง โครงสรางประชากร

ปญหาสถานการณปจจบน

ปทมาวาพพฒนวงศและปราโมทย ประสาทกล ประชากรไทยในอนาคต

http://www.ipsr.mahidol.ac.th/IPSR/AnnualConference/ConferenceII/Article/Article02.htm

11/01/59 SM 94

เจบปวยเรอรง 69.3%

60-69 90 + ชวงอาย

ผปวยโรคหวใจสงเปนอนดบ 1 (451.45 ตอประชากรแสนคน)

83.3%

•โรคอวน 12.3% (2545) ความเสยงจากการประกอบอาชพ

/เจบปวยจากการท างาน

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผน 10 2552-2554 ปญหาสถานการณปจจบน

11/01/59 SM 96

อบตเหต/อบตภยยงเปนปญหาตอเนอง

ป 2545

ป 2547

91,623

124,530

จ ำนวนคด ผบำดเจบ/เสยชวต

82,429

107,930

รำย คด

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผน 10 2552-2554

ปญหาสถานการณปจจบน

11/01/59 SM 97

ปญหาสถานการณปจจบน

ปญหาสถานการณปจจบน

ปญหาสถานการณปจจบน

ปญหาสถานการณปจจบน

บทบาทพยาบาล 1. Professionalism มออาชพ: Autonomy, Accountability,

Authority

2. Patient centered care & Family centered care:

Primary Nurse / Holistic approach --soft skill

3. Leadership: Change agent

4. Systems Based Practice: Though process, Practice

process, and Documentation Process

--Novice N Advanced beginner N Competent N

Proficient N Expert N

5. Informatics and Technology

บทบาทพยาบาล 6. Communication: effective with pt/ families/

other providers by (I)SBAR technique-- S –

Situation/ B – Background / A – Assessment/ R –

Recommendation 7. Teamwork and Collabolation 8. Safety: Culture / Environment / safety N-safety Pt 9. Quality Improvement: process / tools (PEWS)

/benchmarking/

10.Evidence-based Nursing: Best Practice

11/01/59 103

SBAR Technique

I Introduction แนะนาตว S Situation….. สถานการณททาใหตองรายงาน ระบ

ชอผรายงาน สถานการณปญหา อยางรวบรดไดประเดน ความรนแรงและ เวลา

B Background ....ขอมลภมหลงเกยวกบสถานการณ A Assessment .....รายงานการประเมน

R Recommendation .....ขอเสนอแนะ

ตวอยาง I: *( ชอผรายงาน ) จาก ward…. คะ ขอรายงานอาการผปวย ( ระบชอ-สกล ) เพศ ............อาย .........เตยง.......

S: *อาการหรอความผดปกตทพบ........เวลา........... อาการ.............................................

B: *ประวต : CC………… PI………… PH………… ประวตการแพยา (ถาม)

ผปวยม......( ปญหา/อาการทเกดความรนแรง/ทาใหตองรายงาน พรอมระบเวลาทเกดความรนแรง )

ผลการตรวจรางกาย , Vital signs, Neuro signs , Pain score , DTX., O2 sat.,

แรกรบ/ลาสด

ผลการตรวจอนๆทางหองปฏบตการหรอเอกซเรย EKG. ลาสด และครงทแลว ( ถาม )

การรกษาพยาบาลทไดใหไปแลวพรอมผลการรกษาพยาบาล

แผนการรกษาพยาบาลทจะให (ถาม)

A : การประเมนสถานการณของพยาบาล

การวนจฉย หรอขอสนนษฐานวาเปนหรอคลายโรคใด หรอ ผปวยเสยงตอภาวะใด

R : ขอแนะนาหรอความตองการของพยาบาล

เชนตองการใหแพทยมาดแลผปวยทนท หรอวางแผนการรกษา หรอขอใหปรบเปลยน

แผนการรกษา การ Admit การ Refer การอธบายแผนการรกษาใหกบผปวย ญาต หรอ ผดแล ฯลฯ

11/01/59 SM 105

ระบบสขภาพทพงประสงค • Health • ตอบวตถประสงคของระบบสขภาพ:Equity/Efficiency/Effectiveness/

Consumer choice/Quality • สรางเจตนาใหมเกยวกบสขภาพ และตองการความคดเชงระบบ • ระบบสขภาพเชงรก • High touch medicine มากกวา High tech. • การมสวนรวมของภาคประชาสงคม • จดระบบการคลงสขภาพและระบบการจายเงนทเหมาะสม • มตวชวดทางบญชทสะทอนความยงยน(ประสทธภาพ/คณภาพ) • มระบบขอมลทสะทอนผลงาน พรอมสาหรบการวางนโยบาย

11/01/59 SM 106