#01 - Media Theorie - HC 1 - Media Theorie

HC 1 – MEDIA THEORIE - NOTES Media & Cultuur : Media Theorie : 2011

M a d e b y A s e f e h @ w w w . d o u b l e m i n d s p r o d u c t i o n s . c o m

HC1 - Media theorie Copyright © Dropbox Media&Cultuur Vak Media Theorie -- onderdeel bij studie Media & Cultuur aan de UvA --

!"#$"%&'' 31

08 ("))'

2011

Media Theorie - HC 1 - Mediatheorie - 31/01/'11

1

Wat is mediatheorie?

Jaap Kooijman / 31 januari 2011

1 2

3 4

Hoorcolleges: Tarja Laine (coördinator) Michael Dieter Jaap Kooijman Michael Stevenson Werkgroepen: Antonia Mazel (coördinator) Pepita Hesselberth Tarja Laine Melanie Schiller Laurike in ’t Veld Laura van der Vlies Daisy van de Zande

Docenten

5

Hoorcollege

•  Marxisme en ideologiekritiek •  Semiotiek en structuralisme •  Psychoanalyse •  Cultural Studies •  Netwerk •  Postmodernisme •  Poststructuralisme •  Archive •  Gender •  Interactivity •  Cognitie en affect •  Simulation

6

MEDIA THEORIE – 31/01/’11 - HC 1 – MEDIA THEORIE

1

DIA 2

Eerste tv-debat >> Nixon VS. Kennedy

>> mensen die via radio hadden gevolgd vonden Nixon winnaar

>> mensen die via tv hadden gevolgd vonden Kennedy winnaar

HOT MEDIUM >> Radio >> weinig menselijke participatie

COLD MEDIUM >> Tv >> veel menselijke participatie (prikkelt alle zintuigen)

DIA 3

Eerste boek McLuhan >> Understanding Media, the extensions of man (man hier algemeen voor men)

Tweede boek McLuhan >> Medium is the Massage

>> dit 2e boek een visueel kunstproject >> om te laten zien hoe we over het medium na kunnen denken

DIA 4

Voorbeeld pagina’s binnenzijde boek ‘Medium is the Massage’

DIA 5

Docenten voornamelijk gespecialiseerd in

Tarja Laine ; FILM

Michael Dieter ; DIGITALE MEDIA

Jaap Kooijman ; TV >> POPULAIRE KUNST

Michael Stevenson; DIGITALE MEDIA

>> alle mediums met elkaar verbonden, dus in HC’s mengelmoes van alles

DIA 6

Onderwerpen die aan bod zullen komen tijdens de hoorcolleges

DIA 1

Origineel ; the medium is the message = Het medium is de boodschap (McLuhan) >> de boodschap is afhankelijk van het medium via welk het uitgezonden word

Naam boek >> the medium is the massage = Het medium is de massage

>> het medium masseert ons >> zet ons aan het denken & is verlengstuk van het menselijk lichaam ..

Volgens McLuhan is titel ontstaan door drukfout, maar was zo mooi dat hij besloot het niet te veranderen,

sommige zeggen dat hij het met opzet heeft gedaan, niets drukfout..


2

Formele inhoud

•  De hoorcolleges geven een overzicht van belangrijke theoretische concepten en benaderingen in mediatheorie. Dit vak brengt enerzijds in kaart hoe in het veld van film, televisie en nieuwe media studies specifieke theorieën zijn ontwikkeld en welke aspecten van het medium daarbij aan de orde zijn gesteld. Anderzijds wordt aangegeven wanneer deze benaderingen ook transmediaal inzetbaar zijn of zich transmediaal hebben ontwikkeld. Kernbegrippen en kernteksten worden canoniek en in samenhang aan de orde gesteld, opdat studenten hier vertrouwd mee raken en zij er in de volgende studiejaren mee kunnen werken. 7

Werkgroep •  In de werkgroep gaan studenten actief

aan de slag met theoretische concepten. Studenten verwerken theoretische inzichten door middel van praktische oefeningen, waarbij ook de analytische vaardigheden opgedaan in het eerste semester opnieuw worden ingezet.

•  Studenten leren werken met theoretische concepten: het ‘uitspitten’ van theoretische concepten; het tegen elkaar afzetten en op waarde schatten.

•  Hoorcollegereeks is grotendeels zelfstudie; werkgroep is geen ‘bijles’.

8

Nicholas Gane Patricia Pisters John Storey & David Beer

9

Toetsmomenten

•  Diagnostische toets (blok 1) •  Midtermtentamen (50% van eindcijfer) •  Diagnostische toets (blok 2) •  Eindtentamen (50% van eindcijfer)

•  Geen openboek-tentamen! •  Combinatie gesloten vragen (gericht

op feitenkennis) en open vragen (gericht op theoretisch inzicht)

10

Gesloten en open vragen

•  Wie introduceerde de notie van “The medium is the message”? a) Roland Barthes, b) Marshall McLuhan, c) Patricia Pisters, d) Raymond Williams

•  Welk boek schreef Raymond Williams? a) Understanding Media, b) The Key Concepts of New Media, c) Das Kapital, d) Television

•  Wat is het belangrijkste verschil tussen de manieren waarop Marshall McLuhan en Raymond Williams media benaderen?

11

Advies

•  Begin tijdig met lezen •  Onderscheid hoofd- van bijzaken •  Maak je geen zorgen als je niet

meteen alles begrijpt •  Overleg met medestudenten;

bediscussieer de leerstof •  Leer feiten in combinatie, zoals naam

theoreticus, concept/boektitel, jaartal (Raymond Williams, ‘flow’, 1974)

•  Vertrouw niet (te veel) op samenvattingen

•  Sta open voor ideeën en interpretaties die wellicht ‘onzin’ lijken

12


2

DIA 9

Boeken die bij hoorcollege stof horen

New Media, The Key Concepts ; DIGITALE MEDIA

Lessen van Hitchcock/ een inleiding in mediatheorie ; FILM

Cultural Theory and Popular Culture, An Introduction ; POPULAIRE KUNST

Voor het tentamen moet je de inhoud van alle boeken kennen

DIA 10

Diagnostische toetsen zijn niet verplicht, maar helpen je de stof beter te beheersen

DIA 11

Voorbeeld van open & gesloten vragen die je op het tentamen kunt verwachten

DIA 7

Canoniek ; ‘centrale teksten’ ; canon van teksten waarvan geacht word dat je ze kent


3

Wat is [media]theorie?

•  θεωρ α: Grieks voor ‘bekijken’, ‘overpeinzing’, ‘reflectie’

•  “Een systeem van regels of denkbeelden (een model) om feiten te verklaren” (Pisters 23)

•  Theorie als hypothese die moet worden getoetst

•  Theorie als ‘bril’ of ‘gereedschap’ voor analyse van onderzoeksobject

•  Eén allesomvattende theorie bestaat (nog) niet

13

[Media]theoretici •  McLuhan, Sartre, Foucault,

Zizek, Foucault, Baudrillard, Manovich, Freud, Hall, Butler, Said, Williams, etc. etc. etc.

•  Regelmatig geciteerd, minder vaak gelezen

•  Verschillende academische disciplines binnen de geestes-wetenschappen, en ook sociale en exacte wetenschappen

•  Theoretici reflecteren op, maar zijn ook onderdeel van media en (populaire) cultuur

14

15 16

17

Voice of Holland Theoretische benaderingen •  Technologisch-deterministisch •  Esthetisch •  Cultuurhistorisch •  Neo-Marxistisch •  Feministisch •  Semiologisch •  Postmodernistisch •  Etc.... Veranderend onderzoeksobject •  productie – tekst – receptie •  tekst – context – metatekst

18


3 DIA 13

Betekenis van het woord theorie = bekijken/overpeinzen/reflecteren

Theorie als een perspectief >> “een bril” waardoor sommige dingen zichtbaar zijn en andere wegvallen

>> Verschillende theorieën kunnen verschillende resultaten hebben van hetzelfde OBJECT

DIA 14

Belangrijke media theoretici in onze cultuur

DIA 15

Voorbeelden van werk van mediatheoretici dat terug te vinden is in onze populaire kunst

DIA 16

Voorbeelden van werk van mediatheoretici dat terug te vinden is in onze populaire kunst

DIA 17

3,7 miljoen mensen keken naar de Voice of Holland.. wat gebeurt er als je het tv programma aan de hand

van theoretische benaderingen gaat analyseren


4

19

Voorlopige conclusies

•  Theorie expliciteert en abstraheert; theorie biedt inzicht en maakt vergelijkingen mogelijk

•  Specifieke theoretische benaderingen maken bepaalde elementen zichtbaar, maar hebben ook ‘blinde vlekken’

•  Theorie kan niet alleen gebruikt worden om antwoorden te geven, maar ook om nieuwe vragen te stellen

•  Theorieën zijn onderdeel van het wetenschappelijk debat en onderhevig aan verandering door nieuwe inzichten en interpretaties

20

PAUZE

21

We hebben geen boodschap meer, we doen boodschappen.

Henk Oosterling

22

Wat is cultuur? •  Algemeen proces van

intellectuele, spirituele en esthetische ontwikkeling

•  Een specifieke manier van leven van een bepaalde groep mensen in een bepaalde periode en plaats

•  Producten van intellectuele en artistieke activiteit

Raymond Williams (1921 – 1988)

23

Wat is populaire cultuur? •  Alledaagse cultuur: de cultuur van

gewone mensen zoals zij/wij deze dagelijks beleven

•  Cultuurproducten die letterlijk ‘populair’ zijn, oftewel door een groot publiek worden gewaardeerd: volksvermaak

•  Commerciële massacultuur: de producten die voor een groot publiek worden gemaakt

•  De ‘lage’ cultuur die overblijft als restcategorie na de selectie van de ‘hoge’ cultuur

24


4 DIA 18

Enkele theoretische benaderingen met kort uitleg erover :

! Technologisch-deterministisch = technologie is determinerend/bepalen

>> dus medium bepaald de inhoud >> onderzoek naar betrokken mediums en hun invloed

! Esthetisch = schoonheidsleer

>> hoe wordt er gefilmd/opgenomen/welke belichting wordt gebruikt/welke genreconventies

! Cultuurhistorisch = Hoe waren vorige exemplaren van zelfde object en is er sprake van verandering

van ‘object’ door de jaren heen

! Neomarxistisch = Hoe iets geproduceerd word en hoe mensen daarin gebruikt worden als product

! Feministisch = Hoe zit het met de man/vrouw verhouding

De theoretische benadering die je kiest zorgt vaak ook voor verdieping in een bepaald onderwerp en

wegvallen van andere onderdelen binnen dat onderwerp

DIA 20

De theorie bij ‘media studies‘ is niet altijd meetbaar maar wel altijd analyseerbaar


5

Rode draden in mediatheorie

Constante spanningsvelden: •  ‘Structure-agency’ debat

•  ‘Hoge’ / ‘lage’ cultuur •  Technologische determinisme

•  Representatie / constructivisme

•  [Neuro]biologie / cultuur

Ogenschijnlijke tegenstrijdigheden kunnen elkaar herbevestigen

25

Viewing

Maandag: OMHP Dinsdag: Filmmuseum

•  Canonieke mediateksten die gebruikt

worden in mediatheorie

•  Mediateksten die expliciet media-theoretische thema’s behandelen

•  Mediateksten die reflecteren op de media door zowel vorm als inhoud

26

Beautiful World (Mieke Gerritzen, 2006)

•  ‘Typo-film’: “We kunnen beelden lezen en kijken naar taal”

•  ‘Bombardement van tekens’ en ‘implosie van betekenis’ (Jean Baudrillard)

•  Structure-agency’: dubbele betekenis Beautiful World; manipulatie door mondiaal cultuurindustrie; oneindige esthetische inspiratiebron

•  Politiek pamflet

27

Signalement (VARA, 1963)

•  Eenmalig kunstprogramma gemaakt door Wim T. Schippers en Willem de Ridder

•  Tegenstelling ‘hoog’ en ‘laag’ wordt ter discussie gesteld; wat is ‘kunst’ / wat is ‘TV’?

•  Kunst op straat; populaire cultuur in museum

•  Aansluiting met Pop Art (Roy Lichtenstein, Andy Warhol)

•  Representatie of constructie van ‘werkelijkheid’

28

29 30


5 DIA 25

! ‘Structure – agency’ debat =

>> hebben we zelf de ‘macht’ of worden we door media onbewust gestuurd in onze keuzes

! Representatie vs. Constructivisme =

>> geven media representatie van werkelijkheid of maken de media de werkelijkheid

! Nature vs Nuture = (aanleg vs opvoeding >> neurobiologie vs cultuur)

>> wat is genetisch bepaald en wat is aangeleerd (cultuur)

DIA 26

Waarom hebben we de Viewings

>> Kijken naar film/docu’s om de theoretische teksten waarin voorbeelden met betrekking tot dergelijke

films/docu’s aan bod komen beter te kunnen begrijpen

DIA 27

Beautiful World >> soort supersonische powerpoint >> via film gekeken naar beeldtaal

>> aan bod komen logo’s met commerciële en politieke betekenissen

DIA 28

Signalement >> speelt met hoge/lage cultuur

DIA 29

Kunstwerk ; flesje limonade in de zee bij Peelen ; Wim T. Schippers

DIA 30

Een kunstwerk van Liechtenstein


6

31 32

Videodrome (David Cronenberg, 1983)

•  Media effects: mediatheorie gebaseerd op de directe effect van media op het gedrag en gezondheid van de gebruiker

•  Onschuldige gebruiker; verslaving; passiviteit en activiteit

33

Videodrome Technologisch determinisme: •  Letterlijke verbeelding van

McLuhan; medium als verlengstuk van de mens; ‘the medium is the message’

Representatie / constructivisme

•  Medium construeert de werkelijkheid; virtuele realiteit, hyperrealiteit, schijnwerkelijkheid (Jean Baudrillard)

34

Volgende week

Marxisme en ideologiekritiek

Literatuur: •  Storey: HS4 ‘Marxisms’ en HS10 ‘The

politics of the popular’

•  Herlezen hoofdstuk 2 uit Hermes en Reesink, Inleiding televisiestudies

35


6 DIA 31

Een kunstwerk van Warhol

DIA 32

De viewing van dinsdag 1 feb 2011 ; Videodrome

>> genre Thriller >> PLOT >> piratenzender op zoek naar nieuw uitzendbaar materiaal, komt bij

videodrome, een nieuwe vorm van tv die letterlijk je hersens ingaat >> je word opgeslokt door media

DIA 33 & 34

DE FILM VIDEODROME is relevant omdat;

! Gaat in op media-effects ; Media heeft direct invloed op ons handelen

! Medium is the massage ; als verlengstuk van mens >> hoofdpersoon wordt verleidt/gemasseerd door tv

! Sprake van hyperrealiteit ; welke realiteit is de echte realiteit..

Documents

#01 - Media Theorie - HC 1 - Media Theorie